KAROL

Pochodzenie czowieka fascynujcych zagadek przyjmuje si teori

DARWIN
jest jedn z najbardziej ludzkoci. W nauce na og ewolucji, ktr stworzy w

drugiej po. !"! wieku

#nglik$ %arol &arwin.

&la badacza dziejw najwa'niejsze pytanie dotyczy pocztkw kultury$ bo wanie jej przejawy s przedmiotem bada( historii i nauk pokrewnych na tym etapie rozwoju ludzkoci. )aukowcy s na og zgodni w twierdzeniu$ 'e okoo *$+,* mln lat temu przodkowie wspczesnego czowieka umieli nie tylko wytwarza- narz dzia$ ale tak'e posugiwa- si nimi$ rozniecali ogie(. .o archeologia jako nauka zajmuje si badaniem ladw materialnych pozostawionych przez naszych przodkw. )a ich

podstawie naukowcy prbuj rekonstruowa- budowle$ odtwarza- 'ycie codzienne$ czasami nawet okrela- formy kultu religijnego$ a wi c 'ycie duchowe.

/koo 011 tys. lat temu na obszarach 2uropy pojawi si czowiek neandertalski 3homo neandertalensis4 nasz daleki przodek. 5ieszka w jaskiniach$ by myliwym$ a tak'e zbiera dost pne dla niego po'ywienie. 6achowane lady pochwkw wiadcz by- mo'e o jego wierzeniach$ a na pewno o jego wra'liwoci.

%olejnym ogniwem w a(cuchu ewolucji by nasz bezporedni przodek , czowiek rozu n! 3homo sapiens sapiens4 zwany cz sto czowiekiem z 7ro,5agnon 3miejsce znalezienia szcztkw4. 8y ok.

*11,*01 tys. lat temu$ wytwarza narz dzia o znacznym stopniu skomplikowania 3kamie($ rg$ koci$ drewno4$ rozpocz tak'e w drwk $ zaludniajc stopniowo #ustrali i #meryk 3ok. 91 tys. lat temu4. W wyniku drastycznych zmian klimatycznych 3ocieplanie si podnoszenie si klimatu$ topnienie lodowcw i

poziomu wd , *9,*1 tys. lat p.n.e.4 zostaa przerwana komunikacja mi dzy

kontynentami i w ten sposb nasi przodkowie na poszczeglnych ldach zacz li wie- samodzielny 'ywot.

&arwin to nie tylko nasze pochodzenie :od map;. &arwin to tak'e dobr naturalny$ czyli sposb w jaki wybieramy sobie partnerw na 'ycie$ z ktrymi zakadamy rodziny.

prawo zmiennoci powszechnej i bezkierunkowej$ ktre mwi$ 'e gatunki charakteryzuje du'a
zmienno- dziedziczna i nie dziedziczna$ jedynie zmiany dziedziczne maj znaczenie w ewolucji$

prawo olbrzymiej r'norodnoci organizmw$ ktre mno' si

o byt mo'e si

w post pie geometrycznym$

prawo walki o byt$ ktra jest mechanizmem ograniczajcym nadmiern liczb organizmw$ walka odbywa- bezporednio mi dzy dwoma r'nymi gatunkami w ukadzie ofiara ,

drapie'nik lub porednio$ w obr bie jednego gatunku w wyniku konkurencji o t ekologiczn$

sam nisz

prawo dziedziczenia$ ktre mwi$ 'e osobniki ktre prze'yy przekazuj korzystne cechy swemu potomstwu$ prawo doboru naturalnego , w walce o byt prze'ywaj osobniki najlepiej przystosowane$ formy porednie wymieraj$ co prowadzi do coraz wi kszej rozbie'noci cech w nast pnych pokoleniach i powstania z czasem form bardzo r'nicych si od form wyjciowych i powstawania nowych gatunkw. 6aproponowane przez &arwina wyjanienie powstawania zmian ewolucyjnych byo tak proste i logicznie udokumentowane$ 'e szybko zostao przyj te przez wi kszo- biologw.

Ki

"! Karol Darwin#

%arol <obert &arwin 3*=1>,*==94 urodzi si w ?hrewsbury$ w #nglii. 5atka &arwina umara$ gdy mia on zaledwie osiem lat@ ta strata bya jednym z wa'niejszych wydarze( w jego 'yciu. Po mierci matki %arol zacz ucz szcza- do szkoy$ powi cajc czas na kolekcjonowanie muszli$ monet$ mineraw$ itp. Pasja ta sprawia$ 'e sta si pAniej przyrodnikiem.

W *=*= roku &arwin rozpocz nauk w szkole z internatem$ ktra znajdowaa si blisko jego domu. Pozosta w niej do uko(czenia szesnastego roku 'ycia$ czyli do *=9+ r. )ast pnie zapisa si Bniwersytet w 2dynburgu. Wykady wydaway mu si na jednak tak nudne$ 'e cay czas sp dza na

samodzielnym czytaniu i dugich spacerach za miasto. Prbowa studiowa- medycyn $ lecz szybko poczu do niej awersj . 6a rad ojca uda si do 7ambridge 3*=9=,*=0*4 z zamiarem powi cenia si karierze duchownej. )ie by wprawdzie szczeglnie pobo'ny$ lecz sdzi$ 'e 'ycie anglika(skiego wiejskiego proboszcza umo'liwi mu realizacj zainteresowa( przyrodniczych.

Prawdopodobnie w czasie studiw w 7ambridge zapozna si Paleya 3*CD0,*=1+4$ znanego gwnie z tzw.

z pracami synnego teologa Williama :zegarmistrza;$ wedug ktrego

argumentu

uporzdkowanie fizykalnego wiata 3jak w zegarku4 jest dowodem na istnienie rozumnego twrcy. "mponujcy sposb dostosowania organizmw do rodowiska by dla Paleya E i innych mylicieli religijnych wczesnej epoki E wystarczajc racj$ aby uwierzy- w bstwo$ ktre wszystko zaplanowao. .rzeba stwierdzi-$ 'e &arwin by g boko poruszony t tzw. :teologi naturaln;$ wedug ktrej :ksi ga natury; prowadzi nas do Foga nie mniej ni' ksi ga Fiblii. PAniej teoria doboru naturalnego doprowadzia &arwina E i wielu innych E do odrzucenia argumentu Paleya.

/kazao si $ 'e pobyt &arwina w 7ambridge by E wedug jego wasnych sw E :smutn strat czasu;. 5yliciel dodaje$ 'e :'adnego innego zaj cia w 7ambridge nie wykonywa z takim zapaem i przyjemnoci jak zbieranie chrzszczy;. &arwin spotka tam jednak kilku wybitnych uczonych i przeczyta wiele wa'nych ksi'ek$ ktre wzbudziy w nim :'arliwe pragnienie cho-by najmniejszego przyczynku do szlachetnej struktury nauk przyrodniczych;.

.u' po sko(czeniu studiw w 7ambridge$ w ktrych &arwin koncentrowa si na geologii$ pojawia si mo'liwo- towarzyszenia kapitanowi <obertowi Gitzroyowi w ekspedycji na pokadzie statku H5? Beagle$ majcej na celu zbadanie linii brzegowej #meryki Poudniowej. Pi cioletnia przygoda na Beagle 3*=0*,*=0I4 nie tylko zmienia 'ycie i mylenie samego &arwina$ lecz rwnie' 'ycie$ przekonania i kultur umysow wi kszoci mieszka(cw naszego globu. Podr' statkiem H5? Feagle trwaa a' + lat$ poczwszy od 9C grudnia *=0* r. &arwin mia wi c wystarczajco wiele czasu$ by przyjrze- si gatunkom zamieszkujcym #meryk Poudniow oraz formom ksztatowania si ldu. ?zczeglnie wa'ne byy obserwacje przedrzeAniaczy 3ptaki z rodziny wrblowatych4 zamieszkujcych archipelagi Jalapagos. W ich trakcie &arwin odkry$ i' u stworze( 'yjcych na odmiennych wyspach wyst puj odmienne cechy3np. r'nice w budowie dzioba4. 6 wyprawy &arwin przywiz imponujce zbiory$ ktre b d obiektami jego przyszych bada(.

W roku *=0I &arwin powrci do #nglii$ gdzie pragn przeanalizowa- zdobyty materia. Po wnikliwych obserwacjach i konsultacjach z innymi przyrodoznawcami doszed do wniosku$ 'e zwierz ta nale'ce do jednego gatunku$ lecz majce nieco odr bne cechy$ wypracoway je na zasadzie lepszego przystosowania si do rodowiska. &u'e znaczenie dla tej teorii miay tzw. zi by &arwina. Ptaki te pocztkowo uwa'ane byy za reprezentantw odmiennych rodzin$ lecz uwa'ne badania pozwoliy stwierdzi-$ i' wywodz si one z jednego gatunku 3r'nice zaszy wi c w jego obr bie4. W poowie marca nast pnego roku brytyjski przyrodnik stworzy pierwsze notatki stanowice podwalin ewolucji. pod teori

)ast pne lata byy okresem wyjtkowo ci 'kiej pracy dla &arwina. Fadacz musia opisa- swoje odkrycia$ a te stanowiy niezwykle interesujcy materia dla r'nych wydawnictw i czasopism. 6 tego wzgl du narzuci on sobie wr cz kator'nicze tempo pracy$ co negatywnie odbio si na jego zdrowiu 3palpitacje najpierw do K serca$ problemy 'odkowe itp.4. W czerwcu *=0C r. &arwin postanowi odpocz-. Bda si ?hrewsbury$ pAniej odwiedzi Wedgwoodw w 5aer Hall w ?taffordshire. .am pozna swoj kuzynk

2mili K kobiet dobrze wyksztacon i obyt. 7zas ten jednak szybko min i ju' w marcu *=0= r. &arwin zosta sekretarzem Jeological ?ociety. /kresy intensywnej pracy przeplatane byy krtkimi przerwami$ w czasie ktrych badacz odbywa niedugie podr'e 3m.in. do ?zkocji4. &nia ** listopada *=0= r. &arwin owiadczy si odbya si 2milii$ a 9> stycznia nast pnego roku para wzi a lub. 7eremonia w niej tak'e elementy ceremoniau w obrzdku anglika(skim$ jednak znalazy si

unitaria(skiego 3rodzina &arwina od strony ojca bya tego wyznania4.

Wybitny brytyjski przyrodoznawca nie porzuci swoich gwnych zainteresowa(. W dalszym cigu zamierza pracowa- nad teori$ ktrej zr by istniay ju' w jego dzienniku. Fy zrealizowa- swoje zamiary$ zacz hodowa- zwierz ta i prowadzi- badania nad rolinami. <wnolegle zajmowa si geologi$ publikujc kolejne artykuy i przedstawiajc znaleziska przywiezione z wyprawy Gitz<oya. We wrzeniu *=D9 r. postanowi przeprowadzi- si wraz z rodzin do &owne 3wtedy jeszcze wie$ dzisiaj cz - Londynu4. .am zamieszka w &own House$ budynku$ ktry dzisiaj %olejne peni lata rol muzeum sp dzi na darwinowskiego. &arwin

niezwykle intensywnej pracy 3zajmowa si analiz wielu zagadnie( K bada np. bezkr gowce morskie oraz paso'yty 'erujce na okrelonych gatunkach zwierzt4. &okonane odkrycia coraz mocniej utwierdzay go w przekonaniu$ 'e to$ co kiedy zapisa w swoim notatniku$ mo'e okaza- si prawd.

&nia 99 listopada *=+> r. na rynek trafio dzieo %arola &arwina K:/ powstawaniu gatunkw;. 6ainteresowanie nim przeszo najmielsze oczekiwania autora. Wyprzeda si cay nakad K *9+1 egzemplarzy. <eakcje na publikacj byy r'norodne. &zieo &arwina byo zaciekle atakowane 3gwnie przez konserwatystw4$ ale znaleAli si tak'e jego gorliwi obro(cy. Wanie w tym okresie artykuy$ stanowice potwierdzenie teorii narodzi si darwinizm$ a jego zwolennicy wydawali kolejne brytyjskiego badacza.

/publikowanie :/ powstaniu gatunkw; nie byo jednak ostatnim sowem %arola &arwina. %olejne lata sp dzi on na szeroko zakrojonych poszukiwaniach potwierdze( swojej teorii 3bada m.in. storczyki4 oraz poszukiwaniu potwierdzenia faktu$ i' ewolucja dotyczy tak'e czowieka. W *=I= r. wyda :6mienno- udomowionych rolin i zwierzt;. ukazao si pochodzeniu Przeomowa publikacja nastpia jednak 0 lata pAniej$ kiedy dzieo zatytuowane :/ czowieka;. &arwin

zawar w nim wiele dowodw na to$ i' ludzie nale' do krlestwa zwierzt.

&alsze lata 'ycia upyn y &arwinowi gwnie tytuw na wydawaniu b dcych kolejnych cz sto

dopenieniami poprzednich. Mego teoria z czasem zacz a cieszy- si coraz wi ksz popularnoci i znajdowaa licznych zwolennikw.

8ycie rodzinne %arola &arwina pene byo momentw zarwno wspaniaych$ jak i przynoszcych badaczowi olbrzymie cierpienie. &oczeka si on a' dziesi ciorga dzieci$ lecz tylko siedmioro z nich do'yo wieku dojrzaego. "stnieje wiele przesanek$ 'e brytyjski przyrodoznawca obwinia za ten fakt siebie K wierzy$ i' jego potomstwo miao sab odporno- ze wzgl du na jego pokrewie(stwo z 2mili.

%arol &arwin zmar *> kwietnia *==9 r. w &own House. Wyprawiono mu pa(stwowy pogrzeb i$ mimo jego woli 3chcia zosta- pochowany w kociele w &own4$ jego ciao spocz o w /pactwie Westminsterskim. Warto zaznaczy-$ i' w Wielkiej Frytanii tylko pi - osb 3z wyjtkiem czonkw rodziny krlewskiej4 dostpio takiego zaszczytu.

Karol Darwin $ odkr!cia

%arol &arwin by wybitnym specjalist w dziedzinach przyrodoznawstwa oraz geologii. ?zczeglnie w tej pierwszej jego prace doprowadziy do zmiany caej tak naprawd nauki. .eoria ewolucji i doboru naturalnego okazaa si ponadczasowa. 7hocia' przez dugi czas

prbowano j obali- i znaleA- :lepsze;$ wszystkie nowe odkrycia okazay si mija- z prawd. &okonania &arwina z czasem przeniesiono tak'e na paszczyzn spoecze(stwo. spoeczn$ uznajc$ i' ewolucji podlega tak'e

 Od 1859 roku wiemy, e jestemy ssakami pochodz cymi od ma!p" Od 155 lat wiemy, co zosta!o naukowo udowodnione, e z naukowego punktu widzenia chrzecija#ska teoria powstania wiata i pierwszych ludzi r$ni si% od tego co udowodni! &arwin" On znalaz! dowody, przeprowadzi! 'adania, przekaza! nam rzeteln wiedz%, kt$rej nikt nie zdo!a! tak naprawd% o'ali("