Opracowanie Jak zacz?

Analiza rozwiza technologicznych pomocnych przy budowie Otwa rtego Rzdu i ponownym wykorzystaniu informacji publicznej powstao w ramach projektu Praktyczne aspekty realizacji koncepcji Otwartego Rzdu oraz ponownego wykorzystania informacji publicznych jako katalizator rozwoju zaawansowanych kompetencji cyfrowych. Projekt zrealizowany zosta przez Orodek Studiw nad Cyfrowym Pastwem jako zadanie publiczne Upowszechnianie korzystania z Internetu i rozwj kompetencji cyfrowych zlecone przez Ministra Administracji i Cyfryzacji.

Wszystkie produkty projektu dostpne s na stronie: http://www.opengovernment.pl/

Autorzy: Dr hab. Andrzej Sobczak, profesor SGH Tomasz Kulisiewicz Projekt okadki: Piotr Kulisiewicz Orodek Studiw nad Cyfrowym Pastwem ul. Narutowicza 105a lok. 3, 90-145 d tel.: +48 42 27 97 327, fax: +48 42 27 97 113 e-mail: biuro@cyfrowepanstwo.pl http://www.cyfrowepanstwo.pl/ Wydanie 2. d, luty 2014 r.
Opracowanie udostpniane jest na licencji:

Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0 Polska Warunki licencji dostpne s pod adresem http://creativecommons.org/licenses/bysa/3.0/pl/legalcode

Spis treci
WSTP _______________________________________________________________________________________________________ 3 1. 2. OTWARTY RZD I OTWARTE DANE WPROWADZENIE DO PROBLEMATYKI ______________ 4 TRENDY INFORMATYCZNE ISTOTNE Z PERSPEKTYWY OTWARTEGO RZDU I

PONOWNEGO WYKORZYSTANIA INFORMACJI PUBLICZNEJ ________________________________________________ 9 BIG DATA _____________________________________________________________________________ 10 ROZWIZANIA MOBILNE ___________________________________________________________________ 10 MEDIA SPOECZNOCIOWE _________________________________________________________________ 11 PRZETWARZANIE W CHMURZE _______________________________________________________________ 12 INTERNET RZECZY _______________________________________________________________________ 14 3. TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE ISTOTNE Z PERSPEKTYWY OTWARTEGO RZDU I

PONOWNEGO WYKORZYSTANIA INFORMACJI PUBLICZNEJ ______________________________________________ 17 CKAN _______________________________________________________________________________ 17 DATAPUBLIC___________________________________________________________________________ 22 DKAN _______________________________________________________________________________ 24 OPEN DATA KIT ________________________________________________________________________ 25 OPEN DATA PLATFORM ___________________________________________________________________ 28 OPEN GOVERNMENT PLATFORM _____________________________________________________________ 29 SOCRATA OPEN DATA SERVER, COMMUNITY EDITION _______________________________________________ 32 4. TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE WSPIERAJCE POZYSKANIE KOMPETENCJI

CYFROWYCH ISTOTNYCH Z PERSPEKTYWY OTWARTEGO RZDU I PONOWNEGO WYKORZYSTANIA INFORMACJI PUBLICZNEJ _______________________________________________________________________________________ 34 CODE SCHOOL _________________________________________________________________________ 34 CODECADEMY __________________________________________________________________________ 36 PODSUMOWANIE ________________________________________________________________________________________ 38 ZACZNIK 1. PORTALE KRAJW UNII EUROPEJSKIEJ UDOSTPNIAJCE OTWARTE DANE _ 39 ZACZNIK 2. WYBRANE PORTALE KRAJW Z POZA UNII EUROPEJSKIEJ UDOSTPNIAJCE OTWARTE DANE _________________________________________________________________________________________________ 55 ZACZNIK 3. WYBRANE PORTALE MIAST UDOSTPNIAJCE OTWARTE DANE ______________ 70 LITERATURA ______________________________________________________________________________________________ 90 STRONY INTERNETOWE ________________________________________________________________________________ 90 O ORODKU STUDIW NAD CYFROWYM PASTWEM _____________________________________________ 91 O AUTORACH OPRACOWANIA _________________________________________________________________________ 93

Wstp
Niniejsze opracowanie powstao w ramach projektu Praktyczne aspekty realizacji koncepcji Otwartego Rzdu oraz ponownego wykorzystania informacji publicznych jako katalizator rozwoju zaawansowanych kompetencji cyfrowych. Projekt stanowi wspa rcie zadania publicznego Upowszechnianie korzystania z Internetu i rozwj kompetencji cyfrowych zleconego przez Ministra Administracji i Cyfryzacji. Wykonawc projektu by Orodek Studiw nad Cyfrowym Pastwem, ktry od 2012 r. wspiera organizacje publiczne w przygotowaniu i realizacji cyfrowej transformacji. Niniejsze opracowanie wpisuje si w t dziaalno, wraz z innymi rezultatami wspomnianego projektu: dwoma pozostaymi opracowaniami zatytuowanymi Otwarty Rzd i ponowne wykorzystanie informacji publicznej inspirujce wzorce z Polski i ze wiata i Aspekty prawne i ekonomiczne ponownego wykorzystania informacji pub licznej dla informatykw ujcie praktyczne oraz seri siedmiu videocastw prezentujcych t tematyk. Opracowania i videocasty dostpne s na stronie projektu: http://www.opengovernment.pl/. Bdziemy wdziczni za Pastwa uwagi, ktre pomog nam monitorowa i analizowa zagadnienia poruszane w opracowaniu. Prosimy o nadsyanie uwag, propozycji zmian i uzupenie tematyki oraz jej ujcia na adres biuro@cyfrowepanstwo.pl. Z powaaniem, Andrzej Sobczak Tomasz Kulisiewicz

1. Otwarty rzd i otwarte dane wprowadzenie do problematyki

W opracowaniu Aspekty prawne i ekonomiczne ponownego wykorzystania informacji publicznej dla informatykw ujcie praktyczne1 na tle obecnych przeobrae roli i struktur sektora publicznego przedstawione zostay definicje otwartego rzdu. Przytoczono definicj sformuowan w serwisie Centrum Cyfrowe Projekt: Polska, wedug ktrej otwarty rzd (ang. Open Government) to nowy sposb organizacji dziaa w pastwie, ktry wykorzystuje cyfrowe narzdzia technologiczne i komunikacyjne, aby zwikszy wspudzia obywateli w rzdzeniu, a take wykorzysta ich wiedz i zaang aowanie do skuteczniejszego rozwizywania problemw2. Kluczowym elementem tej koncepcji jest zapewnienie obywatelom dostpu do informacji i danych, ktre s w posiadaniu jednostek publicznych. Dziaania otwartego rzdu charakteryzuj si gotowoci do podejmowania wsppracy z partnerami spoecznymi i instytucjonalnymi, zarwno w relacjach zewntrznych, jak i wewntrznych. Inne ujcie otwartego rzdu sformuowane zosta w koncepcji poczonych administracji3. Koncepcja ta szerzej przedstawiona we wspomnianym opracowaniu Aspekty prawne i ekonomiczne ponownego wykorzystania informacji publicznej dla informatykw ujcie praktyczne zakada, e: administracje bd stosowa pluralistyczne zasady zarzdzania; administracje bd coraz bardziej otwarte; administracje bd stosowa wsppracujce ze sob systemy; nastpi zacieranie si granic midzy sektorem publicznym, prywatnym i obywatelskim: usugi publiczne bd realizowane przez podmioty, ktre potrafi w stanie to robi najlepiej (bez wzgldu na to, czy s to organizacje rzdowe, biznesowe, czy sami obywatele);

Opracowanie dostpne na stronie http://www.opengovernment.pl/ . (dostp on-line: 10

2 http://centrumcyfrowe.pl/projekty/mapa-drogowa/co-to-jest-otwarty-rzad/

listopada 2013). Por.: M. Botterman, J. Millard, E. Horlings, C. van Oranje, M. van Deelen, K. Pedersen, Warto dla obywateli. Wizja zarzdzania publicznego w 2020 roku, Raport sporzdzony dla Komisji Europejskiej, grudzie 2008, Rotterdam, s. 8-10.
3

administracje bd uatwia ponowne wykorzystanie danych, w tym take danych generowanych przez uytkownikw; administracje bd wzmacnia pozycj spoecznoci lokalnych i grup stosujc zasad pomocniczoci na poziomie lokalnym i spoecznociowym i wykorzystujc interakcje midzy twrcami polityk a obywatelami;

administracje bd korzysta z technik masowej wsppracy i rozwija je, stosowa narzdzia masowej wsppracy i crowdsourcingu do wykorzystywania pomysw obywateli.

Warto w tym miejscu przytoczy wypowiedzi dotyczce zaoe stosowania nowoczesnych rozwiza technologicznych w realizacjach idei otwartego rzdu czy szerzej: otwartego zarzdzania. Dwie z nich dotycz rozwiza nie na poziomie administracji centralnej, ale na poziomie duo bliszym obywatelom na poziomie zarzdzania miastem. Ich autorami s specjalici, ktrzy idee otwartoci jako nowego paradygmatu dziaania administracji publicznej wprowadzali w ycie w dwch ogromnych aglomeracjach Stanw Zjednoczonych. Brett Goldstein, byy Gwny Informatyk Miasta Chicago, podkreli, dlaczego waniejsze jest udostpnianie przez miasto surowych danych oraz interfejsw programowych (API ang. Application Programming Interface), ni samodzielne budowanie przez administracj publiczn aplikacji uytkowych dla partnerw zewntrznych: Chicagowski portal danych zaprojektowano tak, aby dostarcza surowe dane w formatach odczyt ywalnych przez urzdzenia. Dziki API przygotowanego dla tych danych kady programista moe mie do nich dostp, moe z nich korzysta w dowolnych celach, moe integrowa cay nieprzetworzony materia. Jako osoba odpowiedzialna za obszar informatyki w mi ecie staraem si unika dziaa zwizanych z tworzeniem aplikacji. Zamiast tego pref erowaem rozwijanie portalu stanowicego rdo danych. Ta strategia ochronia nas przed wpadniciem w sytuacj, w ktrej to miasto odpowiadaoby za utrzymywanie aplikacji, co wymaga rnych umiejtnoci programistycznych i cigego finansowania. Zamiast tego

portal danych zbudowany z przestrzeganiem standardw moe stanowi platform i (...) wspiera innowacyjne pomysy rnych spoecznoci.4 Michael Flowers, Gwny Analityk Miasta Nowy Jork, odnoszc si do celw dziaania miejskich dziaw IT zdefiniowa pojecie miasta napdzanego danymi (ang. datadriven city): Miasto napdzane danymi to miasto, ktre w inteligentny sposb korzysta z danych w celu lepszego dostarczania kluczowych usug. Przejrzyste otwarte dane i inn owacje stanowi wane elementy wspczesnej tosamoci obywatelskiej, szczeglnie w ta kim miecie jak Nowy Jork, ktre koncentruje si na wzmocnieniu pozycji lidera w dziedzinie technologii. Jednake idea miasta napdzanego danymi tak naprawd mwi o efektywniejszym ekonomicznie i skuteczniejszym dostarczaniu kluczowych usug miejskich: o lepszej alokacji zasobw opartej na analizie ryzyka, o lepszej wymianie informacji pomidzy podmiotami w celu usprawnienia procesw decyzyjnych oraz o wykorzystaniu danych w sposb, ktry integruje pracownikw jednostek organizacyjnych miasta w okrelone, codzienne wzorce. Miasto napdzane danymi nie jest wyzwaniem technologicznym jest wyzwaniem dla kierunku i organizacji przywdztwa. Due organizacje gromadz zwykle dane w osobnych bazach danych. Problem dot yczy szczeglne aglomeracji. Na przykad miasto Nowy Jork ma ponad czterdzieci rnych jednostek i agencji miejskich zatrudniajcych przeszo 290 tys. osb. Tradycyjnie jednostki te koncentroway si na przypisanych im zadaniach (bezpieczestwo publiczne, ochrona przeciwpoarowa i zarzdzanie kryzysowe, ochrona zdrowia itp.) zupenie niezalenie od siebie i trzymay dane w swoich czterech cianach. Nawet w trakcie realizacji specjalnych projektw angaujcych wielu analitykw z rnych jednostek do wykonania prz ekrojowej analizy interdyscyplinarnej wymiana danych bya jednorazowa, jedynie na czas prowadzenia analizy. W odniesieniu do danych nie prowadzono cigej wsppracy, ktra pozwoliaby na wykonanie pomiarw i iteracj rozwiza. Poowa wysikw koniecznych do wejcia na poziom napdzania danymi to poczenie danych wyzwanie nie tyle technologiczne, co organizacyjne.5

B. Goldstein, Open Data in Chicago: Game On, w: Beyond transparency, http://beyondtransparency.org/part-1/open-data-in-chicago-game-on/ (dostp on-line: 3 listopada 2013).
4

M. Flowers, Beyond Open Data: The Data-Driven City, w: Beyond transparency, http://beyondtransparency.org/chapters/part-4/beyond-open-data-the-data-driven-city/ (dostp online: 2 listopada 2013).
5

L. Chambers, V. Dimitrova i R. Pollock w opracowaniu Technology for Transparent and Accountable Public Finance podkrelaj, jak wane jest budowanie portal z otwartymi danymi: Portale danych pomagaj odnie si do fundamentalnego wymogu dostpu i wykrywalnoci danych po ich udostpnieniu. Jeeli dane pozostan rozrzucone po setkach stron internetowych, trudno bdzie je znale maszynom i ludziom, przez co strac one na wartoci. Powody stojce za tym, e wiele katalogw z danym rzdowymi to strony z linkami, a nie magazyny z danymi, s zwykle natury politycznej, a nie technicznej: resorty chc zachowa pen odpowiedzialno za ich wasne dane. Niejednokrotnie naley je z achca do przekazania swoich danych i przekonywa do wartoci trzymania danych w scentralizowanych rejestrach. Portale danych mog by uyteczne zarwno w administr acji publicznej, jak i poza ni. Brak wymiany informacji wpywa te na urzdnikw i na rzdzcych nie tylko na podmioty spoza administracji publicznej. Ten aspekt podkrelono w studium przypadku OpenDataBC, gdzie ok. 1/3 ruchu na portalu danych pochodzio z rzdowych adresw IP. Portal udostpniajcy dane w pocztkowej fazie moe by prosty i rozwijany w odpowiedzi na potrzeby uytkownikw i przedstawicieli administracji. Warto pamita, e dzi mamy te gotowe rozwizania open source. Naley jednak podkreli, e jawna polityka otwartych danych nie potrzebuje na starcie portalu: wystarczy zacz od zbiorw danych, ktre s ju publiczne lub na ochotnika przekazane przez poszczeglne ministerstwa. W przypadku Wielkiej Brytanii portal poprzedzi sformuowanie polityki otwartych danych i pomg rozpocz jej tworzenie. Portale danych mogyby sta si jednym z najwaniejszych rzdowych narzdzi technologicznych w odniesieniu do monitoringu wydatkw publicznych. 6

Jak wynika ze wstpu do niniejszego rozdziau oraz z cytowanych wypowiedzi, kluczowym elementem implementacji idei otwartego rzdu jest otwieranie danych a dministracji publicznej. W poradniku The Open Data Handbook fundacja Open Knowledge Foundation podaje bardzo prost i krtk procedur otworzenia danych w organizacji. Warto j w tym miejscu przytoczy w caoci (przekad wasny):

L. Chambers, V. Dimitrova, R. Pollock, Technology for Transparent and Accountable Public Finance , A report by the Open Knowledge Foundation, Cambridge, 2012, http://content.openspending.org/resources/gift/pdf/ttapf_report_20120530.pdf (dostp on-line: 4 grudnia 2013).
6

Cztery kroki, ktrych realizacje powoduje, e dane bdce w posiadaniu organizacji publicznej staj si danymi otwartymi (uwaga: jest to kolejno zalecana, moe ona zosta zmieniona w zalenoci od sytuacji; cz dziaa mona te zrwnolegli). 1. Wybierz zbir/zbiory danych. Wybierz zbir/zbiory danych, ktry planujesz otw orzy. Pamitaj, e moesz powrci do tego kroku, jeli napotkasz pro blemy w kolejnych fazach (i moe bdziesz tego potrzebowa); 2. Uyj otwartej licencji: 2.1. Okrel, jakie prawa wasnoci intelektualnej dotycz danych, 2.2. Uyj odpowiedniej otwartej licencji, ktra obejmuje wszystkie te prawa i wspiera definicj otwartoci, 2.3. Uwaga: jeeli nie moesz wykona tego kroku, cofnij si do poprzedniego kroku numer 1 i wybierz inny zbir danych; 3. Udostpnij dane staraj si udostpni jak najwicej zbiorw danych w formacie uytecznym (tj. nadajcym si do maszynowego przetwarzania). Zaleca si, by udostpnianie to nastpio za pomoc dedykowanego API; 4. Uatw wykrywanie udostpnionych danych zamie odpowiednie informacje o udostpnionych danych na stronie internetowej jednostki lub stwrz centralny katalog z lis t otwartych zbiorw danych. 7

Open Knowledge Foundation, The Open Data Handbook, listopad 2012. Opracowanie dostpne pod adresem http://opendatahandbook.org/is/how-to-open-up-data/index.html (dostp on-line: 29 listopada 2013)
7

2. Trendy informatyczne istotne z perspektywy otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej
Zgodnie z definicj zaczerpnit ze Sownika Jzyka Polskiego sowo trend oznacza istniejcy w danym momencie kierunek rozwoju w jakiej dziedzinie. W przypadku technologii informatycznych w cigu kilku ostatnich lat pojawi si szereg trendw, ktre s istotne z punktu widzenia funkcjonowania przedsibiorstw czy te z perspektywy konsumentw indywidualnych. Na podstawie prac studyjnych zidentyfikowano nastpujce trendy kluczowe: big data, rozwizania mobilne, media spoecznociowe, przetwarzanie w chmurze, internet rzeczy.

Uzasadnione wydaje si poddanie analizie, jak te kluczowe trendy postrzegane s z perspektywy koncepcji otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej. W celu zachowania porwnywalnoci wynikw wprowadzono jednolity schemat oceny kadego z trendw: istotno wpywu trendu w polskich realiach na realizacj koncepcji otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej ocenian w skali 1-10 (gdzie 10 oznacza bardzo silny wpyw); horyzont czasowy tj. kiedy (w latach) dany trend w polskich realiach zacznie oddziaywa na realizacj koncepcji otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej; podawany jest przedzia wartoci. Wartoci parametrw istotno/horyzont czasu zostay oszacowane metod eksperck, na bazie przeprowadzonej analizy literaturowej oraz wywiadw ustrukturalizowanych z ekspertami z poszczeglnych obszarw tematycznych.

Big data
Big data oznacza due zbiory danych, ktrych rozmiar i zmieniajce si parametry (niestrukturalno) uniemoliwiaj tradycyjne zarzdzanie nimi i analiz. Firma analityczna Gartner zwraca uwag, e zbiory te wymagaj nowych metod przetwarzania w celu wspomagania podejmowania decyzji, odkrywania nowych zjawisk oraz optymalizacji procesw8. Z tego wzgldu Big data moe by postrzegane poprzez szereg poj i dziaa zwizanych z pozyskiwaniem, utrzymywaniem i operowaniem na danych charakteryzujcych si cechami nazywanymi 4V od ich angielskich nazw: wystpowaniem w duej iloci (ang. Volume), duym zrnicowaniem (ang. Variety), du zmiennoci (ang. Velocity), istotn wartoci (ang. Value).

Analiza wielkich zbiorw danych pozwala uzyska bardzo szczegowe i trafne i nformacje majce zastosowanie w wielu obszarach. Z punktu widzenia realizacji koncepcji otwartego rzdu wpyw Big data zosta oceniony na 8 (w skali 1-10), za horyzont czasowy, w ramach ktrego ten trend zacznie mie istotny wpyw okrelony zosta na lata 2016-2018.

Rozwizania mobilne
Zdaniem analitykw z firmy IDC w chwili obecnej wiat IT wkracza w epok okrelon mianem postPC. Wyznaczaj j technologie mobilne, ktre analitycy z IDC nazywaj trzeci platform (po erze systemw mainframe i po architekturze klient-serwer). Wedug prognoz IDC w roku 2017 wielko sprzeday komputerw spadnie o 13%. Wyjtkiem bd komputery ultramobilne oraz hybrydy tabletw. W 2017 r. sprzeda takich komputerw wzronie do rzdu 100 mln urzdze wobec 24 mln w roku 2013. Najszybciej ronie jednak rynek tabletw. Sprzeda tabletw w roku 2013 prognozowana bya przez IDC na 165,9 mln sztuk, a w 2016 r. sign ma 261,4 mln sztuk. W 2014 r. wydatki na technologie mobilne maj pochon 23% budetw IT (w 2011 r. byo to 18%).

Por.: http://www.gartner.com/it-glossary/big-data/ (dostp on-line: 03.12.2013). 10

Oczekuje si, e ogromna ilo urzdze przenonych zmieni cakowicie sposb dziaania zarwno przedsibiorstw, jak i zwykych konsumentw9. Wraz z rozpowszechnianiem si smartfonw i tabletw wida wyrany wzrost zapotrzebowanie na: oprogramowanie mobilne dla przedsibiorstw, dostosowanie aplikacji uytkowanych w przedsibiorstwach do urzdze mobilnych, integracj rozwiza mobilnych z rozwizaniami stacjonarnymi.

Jednoczenie bdzie istniao coraz wiksze zapotrzebowanie na aplikacje przeznaczone dla uytkownikw indywidualnych. Z punktu widzenia realizacji koncepcji otwartego rzdu wpyw technologii mobilnych zosta oceniony na 7 (w skali 1-10), za horyzont czasowy, w ramach ktrego ten trend zacznie mie istotny wpyw okrelony zosta na lata 2015-2016.

Media spoecznociowe
Od blisko dekady mamy do czynienia z eksplozj mediw spoecznociach. Nie ma jednej, powszechnie przyjtej definicji mediw spoecznociowych. W podejmowanych prbach definicyjnych powszechnie wystpujcym wtkiem jest poczenie technologii z interakcj spoeczn. Zdaniem A. Kaplana i M. Haenleina media spoecznociowe to gr upa aplikacji bazujca na rozwizaniach internetowych, ktre opieraj si na ideologic znych i technologicznych podstawach Web 2.0, i ktre umoliwiaj tworzenie i wymian treci wygenerowanych przez uytkownikw10. Jako wyrniki mediw spoecznociach przyjmuje si: zasig wystpuje atwa skalowalno, zdolno docierania do globalnej grupy osb, zdecentralizowanie media spoecznociowe s zrnicowane pod wzgldem produkcji i uytkowania,

Por.: http://www.computerworld.pl/centrumwiedzy/byod.html (dostp on-line: 03.12.2013),

M. Laskowska, Komunikacja za pomoc social media moliwoci i zagroenia. Zarys problematyki, w: Komunikacja (po)rozumienie obecno spoeczna, red. M. Biedro, M. Wawrzak-Chodaczek, Toru 2012, s. 29-41.
10

11

produkcja narzdzia do produkowania treci s publicznie i powszechnie dostpne niewielkim kosztem lub wrcz bezpatnie, natychmiastowo informacje udostpnione za pomoc mediw spoecznociowych s dostpne praktycznie natychmiast dla wszystkich zainteresowanych, bez wzgldu na odlego pomidzy dostawc a odbiorc informacji,

trwao informacje udostpnione za pomoc mediw spoecznociowych s utrwalane w postaci cyfrowej i dziki temu mona do nich wielokrotnie wraca.

W chwili obecnej mona dokona nastpujcej klasyfikacji mediw spoecznociowych: blogi, mikroblogi, videoblogi (np. Twitter, Dailymotion), spoecznoci kontentowe (np. YouTube, Wikipedia), serwisy spoecznociowe (np. Facebook, nk.pl), wirtualne wiaty gier (np. World of Warcraft), wirtualne wiaty spoecznociowe (np. Second Life).

Z punktu widzenia realizacji koncepcji otwartego rzdu wpyw mediw spoecznociowych zosta oceniony na 9 (w skali 1-10), za horyzont czasowy, w ramach ktrego trend przejawia istotny wpyw okrelony zosta na lata 2013-2014.

Przetwarzanie w chmurze
Ju w wydanej w 2009 r. ksice pt. The Big Switch: Rewiring the World, from Edison to Google, jej autor Nicholas Carr, postawi tez, i: dziay IT istniejce wewntrz organizacji ju wkrtce stan si zbdne, a gwnym tego powodem bdzie prz emieszczenie zasobw teleinformatycznych z firmowych centrw danych do orodkw zew ntrznych, a nastpnie oferowanie ich w formie usug. W ten sposb odnis si do koncepcji dostarczania zasobw informatycznych w formie usug, ktra zostaa po raz pierwszy nakrelona przez Douglasa Parkhilla ju w 1966 r. w ksice The Challenge of the Computer Utility. Obecnie koncepcja ta znana jest jako przetwarzanie w chmurze (ang. Cloud Computing). Zgodnie z definicj National Institute of Standards and Technology przetwarzanie w chmurze to mechanizm umoliwiajcy sieciowy dostp do wsp-

12

dzielonej puli konfigurowalnych i skalowalnych zasobw informatycznych udostpnianych w formie usug.11 Jako wyznaczniki przetwarzania w chmurze najczciej podaje si: dostp do usug za pomoc sieci (internetowej lub ekstranetowej), krtki czas, na jaki zawiera si kontrakty (dni, tygodnie, miesice), wysoki poziom automatyzacji zawierania kontraktw na dostarczanie usug, wysoki poziom standaryzacji wiadczonych usug.

Dziki wdroeniu tej klasy rozwiza osign mona nastpujce korzyci: wysoka dostpno zasobw informatycznych (czsto na poziomie 99,9%), bardzo dua skalowalno zasobw w trybie na danie, ponoszenie opat w zasadzie tylko za faktycznie wykorzystane zasoby informatyczne, wysokie bezpieczestwo zgromadzonych danych, zmniejszenie obcienia dziau IT rutynowymi pracami.

Podnoszona jest te korzy polegajca na zamianie kosztw inwestycyjnych (tzw. CAPEX) na biece koszty operacyjne (OPEX). Zamiana taka jest korzystna z kilku p owodw: dziki przetwarzaniu w chmurze korzystajcy nie musz troszczy si o modernizacj zasobw informatycznych w szczeglnoci infrastruktury sprztowej; dziki skalowalnoci i pracy w trybie na danie przetwarzanie w chmurze uwalnia od kosztw utrzymania nadmiarowej infrastruktury w okresach mniejszego obcienia (z reguy infrastruktura musi by wymiarowana jako dostatecznie wydajna w okresach zwikszonych obcie uytkowych). Istniej co najmniej dwie typologie modeli przetwarzania w chmurze.

11

Por.: http://pl.wikipedia.org/wiki/Chmura_obliczeniowa (dostp on-line: 03.12.2013). 13

Pierwsza z nich dotyczy umiejscowienia zasobw informatycznych udostpnianych nastpnie w formie usugi. Wyrnia si: Chmury publiczne maj posta wspdzielonej infrastruktury udostpnianej przez firmy trzecie w Internecie, za ktrej wykorzystanie klienci wnosz opaty odpowiadajce zakresowi jej wykorzystywania; Chmury prywatne naladuj model dostarczania usug informatycznych obecny dla chmur publicznych, ale znajduj si w caoci wewntrz sieci korporacyjnej i su uytkownikom konkretnej organizacji; Chmury spoeczne w modelu tym zasoby informatyczne s wspdzielone pomidzy kilka organizacji, a dostarczane za ich pomoc usugi s wykorzystywane przez te organizacje do realizacji wsplnych celw; Chmury hybrydowe poczenie dwch lub wicej rnych typw chmur (tj. publicznych, prywatnych oraz spoecznych) za pomoc wystandaryzowanej technologii, ktra zapewnia interoperacyjno danych i/lub aplikacji dostarczanej przez te chmury. Drugi podzia przetwarzania w chmurze zwizany jest ze zoonoci dostarczanych usug. Pod tym wzgldem wyrnia si: Infrastruktur jako usug klient otrzymuje do wykorzystania podstawowe zasoby informatyczne w formie usugi (ang. IaaS Infrastructure-as-aService); Platform jako usug klient otrzymuje do wykorzystania platform programistyczn w formie usugi (ang. PaaS Platform-as-a-Service); Oprogramowanie jako usug klient otrzymuje do wykorzystania gotowe oprogramowanie w formie usugi (ang. SaaS Software-as-a-Service). Z punktu widzenia realizacji koncepcji otwartego rzdu wpyw przetwarzania w chmurze zosta oceniony na 8 (w skali 1-10), za horyzont czasowy, w ramach ktrego ten trend zacznie mie istotny wpyw okrelony zosta na lata 2014-2015.

Internet rzeczy
Internet rzeczy (ang. Internet of Things) to koncepcja, wedle ktrej jednoznacznie identyfikowalne (za pomoc okrelonego identyfikatora) przedmioty mog porednio albo bezporednio gromadzi, przetwarza lub wymienia dane za porednictwem sieci
14

komputerowej (obecnie zakada si, e bdzie to Internet). Termin ten zosta uyty po raz pierwszy przez Kevina Ashtona w 1999 r.12 Zgodnie z koncepcj opracowan przez niego po wdroeniu Internetu rzeczy przedmioty bd wysyay midzy sob komunikaty o okrelonej strukturze, a przekazywane dane bd analizowane w czasie rzeczywistym. Zdaniem S. Ferbera ju okoo roku 2015 czeka nas kolejna rewolucja, na miar rewolucji internetowej. Zauwaa on bowiem, e ju niedugo: bdziemy mieli do czynienia z globalnym systemem spitych w sie komputerw, czujnikw, urzdze uruchamiajcych (ang. actuators) i innych, z ktrych wszystkie bd komunikoway si przez Internet, co stanowi bdzie wielk zmian w naszym yciu. Wedug ekspertw z firmy PWC warto rynku Internetu rzeczy bdzie rosn o 20-25 proc. rocznie. Analitycy prognozuj, e do 2020 roku na wiecie bdzie nawet 50 miliardw urzdze podczonych do sieci, wliczajc w to komputery, smartfony, telewizory, liczniki prdu i wody czy lodwki, a wiatowy rynek tej dziedziny w 2018 r. bdzie wart 198 mld USD. Wedug szacunkw tej samej firmy do 2020 r. w Polsce gospodarstwa domowe bd korzystay z ponad 70 mln urzdze podczonych do internetu. Obecnie takich urzdze jest okoo 15 mln13. Zdaniem badaczy koncepcja Internetu rzeczy jest na tyle szeroka, i elastyczna, e ma szans znale zastosowanie w niemal kadej dziedzinie ycia, m. in. w przemyle (automatyzacja przepywu informacji od odbiorcy kocowego do producenta), ochronie zdrowia (monitorowanie pacjentw poza szpitalami), transporcie miejskim (zarzdzanie ruchem drogowym), logistyce (monitorowanie przesyek), systemach ostrzegania przed kataklizmami (zbieranie danych z sejsmografw i czujnikw umieszczonych w domach) czy codziennym yciu (inteligentne domy). S. Ferber zauwaa, e obecnie rodzi si wiele nowych modeli biznesowych opartych na komunikacji sieciowej. Jego zdaniem jest to skutek rozpoczcia funkcjonowania Internetu rzeczy. Stwarza to pole dziaania dla tych graczy, ktrzy wczeniej nie mieli takiej moliwoci. Z punktu widzenia realizacji koncepcji otwartego rzdu wpyw Internetu rzeczy zosta oceniony na 6 (w skali 1-10), za horyzont czasowy, w ramach ktrego ten trend zacznie mie istotny wpyw okrelony zosta na lata 2017-2018.

12 13

Por.: http://pl.wikipedia.org/wiki/Internet_przedmiot%C3%B3w (dostp on-line: 03.12.2013). Por.: http://upfront.pwc.com/technology/393-m2m-explosion (dostp on-line: 03.12.2013). 15

czna ocena kluczowych trendw zawarta jest w tabeli ( Tabela 1).

Analizowany trend Big data Rozwizania mobilne Media spoecznociowe Przetwarzanie w chmurze Internet rzeczy

Ocena wpywu 8 7 9 8 6

Horyzont czasowy 2016-2018 2015-2016 2013-2014 2014-2015 2017-2018

Tabela 1. Podsumowanie oceny wpywu trendw technologicznych na realizacj koncepcji otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej
rdo: opracowanie wasne

16

3. Technologie informatyczne istotne z perspektywy otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej
Na bazie analizy trendw technologicznych przedstawionych w poprzednim ro zdziale zidentyfikowano technologie informatyczne14, ktre s istotne z perspektywy realizacji idei otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej. Opis poszczeglnych technologii zosta przedstawiony w kolejnoci alfabetycznej.

CKAN
CKAN jest to system zarzdzania danymi nakierowany na specyfik organizacji publicznych. Pozwala on udostpnienie i prezentacj danych w otwarty sposb. Jest to moliwe dziki wzbogaceniu kadego ze zbiorw danych w metadane. Dziki temu CKAN tworzy wartociowe, atwe do przeszukiwania rda danych.

Rysunek 1. Strona gwna CKAN rdo: http://ckan.org/

14 Przez technologi informatyczn rozumie si rozwizanie informatyczne, platform informatyczn lub ramy (ang. Framework) do budowy rozwiza informatycznych. 17

CKAN jest rozwijany przez Open Knowledge Foundation15 i jest udostpniany na licencji open source Affero GNU GPL v3.0. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://ckan.org/. Cz serwerowa CKAN napisana zostaa z wykorzystaniem jzyka Python, nat omiast cz kliencka (ang. frontend) w JavaScript z wykorzystaniem frameworku Pylon oraz SQLAlchemy16. Jako motor bazy danych wykorzystano PostgreSQL, za mechanizm wyszukiwawczy bazuje na SOLR. CKAN ma budow moduow. Daje to moliwo jego rozszerzania o nowe funkcjonalnoci, ktre s wprowadzane poprzez mechanizm wtyczek (ang. plugins). Wedug stanu na listopad 2013 r. CKAN by stosowany w ponad 60 miejscach na caym wiecie. Najbardziej znane instalacje CKAN to portal amerykaski Data.gov, portal brytyjski data.gov.uk, portal australijski data.gov.au. CKAN oferuje intuicyjny interfejs uytkownika i pozwala przeprowadza w prosty sposb rejestracj, aktualizacj i optymalizacj zbiorw danych w modelu rozproszonej autoryzacji. Dane mona dodawa i edytowa w CKAN na wiele sposobw, w tym: bezporednio przez stron internetow, za pomoc rozbudowanego interfejsu API JSON dla CKAN, poprzez spersonalizowany importer arkuszy kalkulacyjnych.

Wiele organizacji przechowuje swoje dane w repozytoriach z dobrze zdefiniowanym procesem i procedurami publikowania oraz zarzdzania danymi. W takim wypadku wystarczy po prostu przenie dane do CKAN z dotychczasowych repozytoriw. Aby usprawni to dziaanie, opracowano mechanizm pobrania materiau(z moliwoci personalizacji), ktry aduje i importuje rekordy z wielu rnych rde przechowywania, w tym: serwerw geoprzestrzennych , katalogw danych istniejcych na stronach WWW,

15 16

Por.: http://okfn.org/ (dostp on-line: 25 listopada 2013).

SQLAlchemy narzdzie do mapowania obiektw bazodanowych w jzyky Python. Stanoowi ono realizacj ORM (ang. Object Relational Mapper). Dziki jego zastosowaniu istnieje moliwo wykorzystywania z poziomu kodu w Pythonie penej funkcjonalnoci jzyka SQL bez jego szczegowej znajomoci. 18

prostych stron indeks HTML lub katalogw udostpnionych w Internecie (Web Accessible Folders),

baz danych ArcGIS, Geoportal Server i Z39.50, innych instancji CKAN.

Funkcje te wykorzystywane s m.in. na amerykaskiej stronie data.gov do pobierania danych z setek agencji rzdowych, a take w brytyjskim serwisie data.gov.uk w celu wdroenia przez Wielk Brytani wymogw naoonych dyrektyw INSPIRE. Zbiory danych mog mie status zbiorw publicznych lub prywatnych. W tym drugim przypadku s one widoczne jedynie dla zalogowanych uytkownikw wewntrznych danego podmiotu publikujcego. Administratorzy mog zatwierdza zbiory danych do publikacji za pomoc narzdzia edycji masowej, ktre pozwala przeszukiwa cae repozytorium i wybiera zbiory danych do oznaczenia jako publiczne lub prywatne. CKAN zapewnia bogate moliwoci wyszukiwania: trafienie czciowe/dopasowanie przyblione opcja wyszukiwania po bardzo podobnych pojciach w przeciwiestwie do wyszukiwania po idealnie dopasowanych pojciach tzw. trafienia penego czy dopasowania dokadnego; wyszukiwanie fasetowe z wykorzystaniem sw kluczowych, formatw, licencji, wydawcw. Sukcesywne zawanie wyszukiwania przez kolejne fasety pozwala uytkownikom na ograniczenia wyszukiwania do zbiorw danych speniajcych ich specyficzne wymagania; wyszukiwanie przez API Wszystkie moliwoci wyszukiwania s dostpne take przez API; wyszukiwanie penotekstowe CKAN wyposaony jest w moliwo wyszukiwania penotekstowego. Portal CKAN pozwala na tworzenie rozbudowanych metadanych dla kadego zbi oru danych. Obejmuje to nastpujce zagadnienia: tytu pozwala na intuicyjne nadawanie etykiet zbiorom danych w celach wyszukiwania, wymiany oraz czenia;

19

unikalny identyfikator zbir danych ma unikatowy URL, moliwy do spersonalizowania przez wydawc;

grupy widok grup, do ktrych nale zespoy danych. Grupy (np.: dane finansowe) umoliwiaj atwiejsze czenie, wyszukiwanie oraz wymian danych pomidzy zainteresowanymi dostawcami i uytkownikami;

opis dodatkowe informacje opisujce lub analizujce dane. Statyczne lub edytowalne wiki, do ktrego kady moe wnie wkad bez lub z moderacj administratora;

historia przegldu CKAN umoliwia wywietlenie historii przegldu zbiorw danych, dowolnie edytowanych przez uytkownikw;

licencja informacja, czy dane s czy nie s dostpne w ramach otwartej licencji. Dziki temu uytkownicy wiedz, czy maj prawo do korzystania, modyfikowania i redystrybucji danych;

pola kluczowe pola kluczowe pozwalaj nie tylko na przegldanie podobnie oznaczonych zbiorw danych, ale take na lepsz ich identyfikowalno dziki rozbudowanym mechanizmom grupowania;

klucz API umoliwia dostp do kadego pola metadanych dla zbioru danych oraz moliwo zmiany danych, jeeli uzyskano odpowiednie pozwolenie w API;

pola dodatkowe zawieraj dodatkowe informacje takie jak dane o lokalizacji lub typy istotne dla wydawcy lub zbioru danych. Sposb i miejsce wywietlania pl dodatkowych mona dostosowywa indywidualnie.

CKAN obejmuje moliwo gromadzenia i zarzdzania zaawansowanymi obiektami geoprzestrzennymi. Po wczytaniu ustrukturyzowanych danych z informacjami o lokalizacji CKAN moe umieci te dane na interaktywnej mapie. CKAN rozpoznaj e lokalizacj zwizan ze zbiorem danych i wykorzystuje j do zaoferowania moliwoci w yszukiwania geoprzestrzennego poprzez interfejs strony i API. Uytkownik szukajcy zbiorw danych ma moliwo filtrowania wynikw pod wzgldem lokalizacji geograficznej poprzez okrelenie pola ograniczenia redukujcego obszar jego zainteresowa.

20

CKAN rozpoznaje rne geometrie wsprzdnych i zgodnie z tym analizuje informacje o lokalizacji. Aby zagwarantowa prost integracj zbiorw danych z innymi systemami, CKAN zawiera narzdzia do importu geokodowanych metadanych w wielu formatach i umoliwia ich wykrywanie zgodnie ze standardami INSPIRE. Program ma funkcj importu gwnych schematw metadanych takich, jak ISO19139, GEMINI 2.1 i FGDC. CKAN moe take obsugiwa pakiety geoprzestrzenne przez swj wasny interfejs CSW. Architektura jest rozszerzalna, dziki czemu uatwiono obsug innych standardw i usug dystrybucji. Narzdzie podgldu danych zgromadzonych w CKAN wyposaono w wiele prz ydatnych funkcji: widok tabeli: jeeli ustrukturyzowane dane s wczytane lub powizane z CKAN w formatach .csv lub .xls, uytkownik moe posortowa dane wedug poszczeglnych kolumn, filtrowa je lub grupowa po wartociach lub ukrywa cae kolumny; dane na wykresach: dane mona wywietla w formie wykresu wybierajc zmienne na osiach i porwnywa zmienne grupujc je na tej samej osi y; mapowanie danych: jeeli tabela ma kolumny, ktre CKAN rozpozna jako dugo i szeroko geograficzn, program moe oznaczy punkty danych na mapie, ktr mona przeciga i przyblia. Wybr punktu danych wywietla wszystkie wartoci pl w odpowiadajcym mu rekordzie; dane obrazu: mona wywietli popularne formaty obrazw, a jeli rdem jest strona WWW, podgld danych bdzie moliwy bezporednio w zbiorze danych CKAN. CKAN zapewnia mechanizmy bezpiecznego przechowywania danych. Dla danych ustrukturyzowanych, np. arkusza kalkulacyjnego, CKAN proponuje bogaty API dla samych danych, umoliwiajc uytkownikom przesyanie zapyta, pobieranie i korzystanie z danych bezporednio ze zbiorw danych w CKAN bez koniecznoci ich wczenie jszego pobierania czy przetwarzania. CKAN wykorzystuje model VDM (Versioned Domain Model wersjonowany model domeny) opracowany przez Open Knowledge Foundation w celu przechowywania pe21

nej historii wszystkich edycji i wersji metadanych zbioru danych. Dziki temu mona przeglda starsze wersje, cofa zmiany, przeglda pen histori zmian w zbiorze danych i porwnywa rne wersje. CKAN spenia standard DCAT dla katalogw danych metadanych, dziki czemu dane mona take powiza z innymi katalogami spoza CKAN. CKAN wyposaono w bogaty interfejs, ktry zapewnia dostp do: penego zapytania/wyszukiwania (ze wszystkimi cechami gwnego interfejsu, w tym wyszukiwania penotekstowego, zapytania o dowolny atrybut lub grupowanie), penych informacji o zbiorze danych, w tym linki do pobrania przechowywanych danych, wykazw zbiorw danych pod wzgldem wydawcw lub tematu, itp., statystyk uywania zbiorw danych obejmujcych liczb pobra rde danych, wersji RDF katalogu (za pomoc rozszerzenia RDF).

Obok API pozwalajcego na odczyt autoryzowani uytkownicy mog korzysta z API umoliwiajcego zapis danych, co pozwala na pen aktualizacj zbiorw danych. Umoliwia to wydawcom atw integracj publikacji zbioru danych z istniejcymi narzdziami i obiegiem dokumentw.

DataPublic
DataPublic to platforma wspierajca koncepcj otwartego rzdu, stworzona w a rchitekturze Web 2.0, umoliwiajca wymian informacji, danych oraz uzyskanie info rmacji zwrotnej pomidzy rzdem a obywatelami. Zostaa ona opracowana przez firm Microsoft we wsppracy ze spoecznoci dziaajc na rzecz otwartego oprogramowania. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://datapublic.org/.

22

Rysunek 5. Strona gwna DataPublic

rdo: http://datapublic.org/

DataPublic udostpnia m.in. nastpujce moliwoci i funkcje: dynamiczne dostosowanie wygldu oraz prezentowanych treci na ekranie i przegldarkach mobilnych, modularna architektura, atwa personalizacja funkcjonalnoci, zestawy bibliotek wspierajcych wymian danych, moliwo tworzenia blogw, galerii obrazw i filmw z moliwoci komentowania i dzielenia si w mediach spoecznociowych,

23

pobieranie danych z wykorzystaniem API DataLab/OGDI, a nastpnie przesyanie ich na ekran w formacie tabel i map.

Dodatkowo opracowano tzw. Open Data Platform Installer (ODPI), ktry uatwia tworzenie instancji DataPublic. Jest to instalator sieciowy, ktry automatyzuje uruchomienie Open Data w chmurze Windows Azure. Ponadto stworzono aplikacj OpenTurf umoliwiajc interakcj obywateli na b azie otwartych danych poprzez tworzenie mashupw, wymian, tagowanie, ocenianie i komentowanie tych danych.

DKAN
DKAN jest platform udostpnienia otwartych danych zgodn z CKAN i bazujc na systemie zarzdzania treciami (CMS ang. Content Management System) Drupal. Dziki temu DKAN mona zainstalowa wszdzie tam, gdzie dziaa Drupal, a proces instalacji jest taki sam, jak dla kadej innej strony zarzdzanej w Drupalu. Poniewa dzi Drupal jest obsugiwany przez prawie kadego dostawc usug hostingowych, znika technologiczna bariera wejcia wystpujca w przypadku CKAN, stworzonego przez Open Knowledge Foundation. DKAN dostarcza funkcji kluczowych z perspektywy portalu udostpniajcego otwarte dane: proste publikowanie zbiorw danych, udostpnianie zbiorw danych w wielu formatach, w tym JSON, XML, RDF i innych, zapewnienie dostpu do danych poprzez API, zarzdzanie importem duych zbiorw danych.

Ze wzgldu na fakt, e DKAN stworzono na bazie Drupala, moe suy on zarwno jako portal do udostpnienia danych, jak te jako CMS. DKAN mona w prosty sposb rozbudowa z wykorzystaniem ponad 20 tys. moduw do Drupala. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: https://drupal.org/ project/dkan.
24

rdo: https://drupal.org/project/dkan

Rysunek 2. Strona gwna DKAN

Open Data Kit

Open Data Kit (ODK) to darmowy zestaw narzdzi open source, ktry wspiera organizacje w tworzeniu i zarzdzaniu mobilnymi rozwizaniami do zbierania danych. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://opendatakit.org/. ODK pozwala na: tworzenie struktury ankiet, zbieranie danych na urzdzeniach mobilnych i przesyanie ich na serwer,
25

agregowanie zebranych danych na serwerze i wydobywanie ich w potrzebnym formacie.

W chwili obecnej ODK jest wykorzystywany do tworzenia ankiet m.in. na tematy spoeczno-gospodarcze oraz zdrowotne, gdy zapewnia pozyskanie informacji lokalizacyjnej (GPS) wzbogaconej o obrazy. Pierwsze zastosowania ODK miay miejsce w Ugandzie i Brazylii.

Rysunek 3. Strona gwna Open Data Kit

rdo: http://opendatakit.org/

ODK zaczyna jako sponsorowany projekt google.org. Twrcami ODK s pracownicy naukowi Wydziau Informatyki i Inynierii Uniwersytetu Waszyngtoskiego oraz ak26

tywni czonkowie Change, wielodziedzinowej grupy dziaajcej na tym uniwersytecie i badajcej, w jaki sposb technologie mog poprawi jako ycia ludzi majcych ograniczony dostp do usug elektronicznych. Obecnie ODK jest dotowane przez Google Focused Research Award oraz przez uytkownikw. Ponadto ODK wspiera rosnca grupa programistw i wdroeniowcw. Do najwaniejszych komponentw stworzonych z wykorzystaniem ODK zaliczy mona: ODK Build umoliwia uytkownikom tworzenie formularzy za pomoc kreatora formularzy, metod przecignij-i-upu. Build jest wdraany jako aplikacja sieciowa HTML5 i przeznaczony do projektowania prostych formularzy; ODK Collect rozwizanie mobilne zastpujce papierowe formularze. Collect jest zbudowany na platformie Android i umoliwia gromadzenie wielu rodzajw danych: tekstu, lokalizacji, zdj, plikw video, audio i kodw kr eskowych; ODK Aggregate dostarcza gotowy do zastosowania magazyn online do przechowywania, przegldania i eksportowania zebranych danych. Aggregate mona uruchomi na infrastrukturze Google, a take na lokalnych se rwerach bazodanowych (MySQL i PostgreSQL); ODK Briefcase umoliwia transfer danych z Collect i Aggregate; ODK Validate gwarantuje zgodno formatu z systemem OpenRosa, ktry bdzie wsppracowa ze wszystkimi narzdziami ODK; ODK XLS2XForm pozwala zaprojektowa formularze z wykorzystaniem arkusza MS Excel; ODK Sensors upraszcza tworzenie aplikacji mobilnych korzystajcych z danych pozyskiwanych przez sensory zewntrzne podczane poprzez USB/Bluetooth.

27

Open Data Platform

Open Data Platform (ODP) jest to rozwizanie open source umoliwiajce udostpnienie otwartych danych, z jednoczesn moliwoci personalizacji, na konkretne potrzeby danej jednostki. ODP zaprojektowano i stworzono w ramach projektu EU Open Cities w celu umoliwienia miastom-uczestnikom projektu publikacj otwartych danych. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://open-

data.fokus.fraunhofer.de/?page_id=8&lang=en

rdo: http://open-data.fokus.fraunhofer.de/?page_id=8&lang=en

Rysunek 4. Strona gwna Open Data Platform

28

ODP obsuguje cay proces cyklu ycia otwartych danych: identyfikacj, publikacj, wykrywanie, wzbogacanie i konsumpcj danych. Na pocztku urzdnicy identyfikuj i przygotowuj zgodnie z procedurami wewntrznymi istotne surowe dane w rnych formatach niechronionych prawami autorskimi. Kolejnym krokiem jest publikacja wybranych baz danych. Katalog danych poprawia uyteczno metadanych zapewniajc spjne wyszukiwanie i nawigacj przez wiele rde danych. Korzystanie z powizanych danych i semantycznych technologii webowych umoliwia wyrafinowan strukturyzacj, filtrowanie, czenie i mapowanie rnych poj uywanych w administracji miast w celu wycigania zagregowanych zbiorw danych. Tak powizane dane mona przechowywa centralnie w ramach ODP. W ostatniej fazie cyklu ycia otwartych danych dochodzi do konsumpcji danych przez obywateli, przedsibiorcw i spoeczestwo obywatelskie z uyciem dedykowanych aplikacji na stronie internetowej lub urzdze mobilnych. ODP oferuje rne moliwoci wszystkim interesariuszom, w tym uytkownikom danych, wacicielom danych, zarzdcom danych i administratorom platform. Uytkownicy danych mog wyszukiwa, przeglda, pobiera, ocenia, komentowa, tweetowa i dyskutowa o zbiorach danych. Ponadto mog wysya zapytania dotyczce danych (i metadanych) poprzez API i otrzymywa powiadomienia o nowych zbiorach danych oraz kategoriach. Dziki portalowi danych udostpnionemu przez ODP waciciele danych mog utrzymywa wpisy danych (i metadanych) w trakcie cyklu ycia (tj. uytkownicy mog publikowa nowe zbiory danych, w tym nowe pobrania zbiorw danych, edytowa zbiory danych, a nawet je ukrywa). Rola zarzdcw odnosi si do jednostki (lub grupy), ktra zajmuje si przeksztacaniem istniejcych, zarejestrowanych danych w ODP na powizane dane w celu zapewnienia jednolitego odczytywalnego przez urzdzenie dostpu do webowych mashupw i aplikacji mobilnych. ODP umoliwia pobierane danych w formacie RDF, wsparcie wielojzycznej obs ugi oraz personalizacj kategorii danych i schematw metadanych.

Open Government Platform

OGPL to wsplny produkt rzdw Indii i USA promujcy przejrzysto i wiksze zaangaowanie obywateli poprzez rozszerzanie dostpu do danych publicznych, dokumentw i procesw rzdowych. OGPL jest dostpny jako platforma open source. Udo-

29

stpnienie danych w formatach nadajcych si do automatycznego przetwarzania pozwala programistom, analitykom, mediom i naukowcom rozwija ich nowe zastosowania i zwikszy stopie partycypacji obywateli. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://ogpl.gov.in/.

Rysunek 4. Strona gwna Open Government Platform

rdo: http://ogpl.gov.in/.

OGPL dostarcza jednostkom administracji publicznej nastpujce moliwoci: publikowanie danych, dokumentw i usug z wielu jednostek, zwikszenie zaangaowania obywateli w inicjatywy bazujce na publicznych danych dla lepszego zrozumienia ich potrzeb, zapewnienie dostpu do API, za pomoc ktrych udostpniane s okrelone dane publiczne, tworzenia serwisw zawierajcych dane istotne dla okrelonych grup i spoecznoci,
30

dzielenia si przez uytkownikw zbiorami danych za pomoc mediw spoecznociowych takich, jak Facebook, LinkedIn czy Twitter.

OGPL skada si z czterech gwnym elementw: 1. strona internetowej OGPL jest to modu dla jednostek administracji publicznej umoliwiajcy publikowanie zbiorw danych, dokumentw, usug, narzdzi i aplikacji odbiorcom zewntrznym; 2. system zarzdzania danymi (DMS) jest to modu do zarzdzania uytkownikami pochodzcymi z rnych podmiotw, ktrzy mog pobiera zbiory danych udostpnionych na dedykowanej im stronie internetowej; 3. system zarzdzania treci (CMS) jest to modu dla zarzdzania aktualizacjami rnych treci publikowanych w ramach OGPL; 4. system zarzdzanie relacjami z odwiedzajcymi (VRM) jest to modu do zbierania i rozpowszechniania informacji zwrotnej od odwiedzajcych na temat rnych zbiorw danych. Warto zauway, e w ramach OGPL zdefiniowano role istotne z punktu widzenia zarzdzania otwartymi danymi publicznymi: Biuro Zarzdzania Programem (PMO Program Management Office) grupa osb, ktre wsplnie zarzdzaj platform OGPL. Czonkowie PMO waliduj i zatwierdzaj propozycje wysuwane przez POC zanim dane zostan opublikowane na stronie internetowej OGPL; Organizacyjny Punkt Kontaktu (POC Organization Point of Contact) przedstawiciel jednostki organizacyjnej, ktry identyfikuje, opisuje i przedkada dane do opublikowania ich na platformie OGPL. POC jest take odp owiedzialny za zapewnienie, e dostarczone dane speniaj okrelone sta ndardy i polityki, zdefiniowane przez dany rzd; Opiekun danych (DS Data Steward) przedstawiciel organizacji, ktry mgby by wacicielem danych i wewntrznym audytorem procesu dostarczania danych; Meneder osoba zwizana z OGPL, ktra ma prawo jedynie do odczytu podczas przegldania DMS i sprawozda merytorycznych; Administrator CMS osoba wprowadzajca (od strony technicznej) nowe treci na platform OGPL;
31

Administrator VRM osoba przypisujce zarzdzajca od strony technicznej zgoszonymi przez odwiedzajcego wnioskami, sugestiami i pomysami, w szczeglnoci przekazujca je do PMO i/lub POC;

Odwiedzajcy osoba korzystajca z treci opublikowanych na platformie OGPL.

Socrata Open Data Server, Community Edition

Socrata to firma programistyczna z Seattle (USA), koncentrujca swoj dziaalno na demokratyzacji dostpu do danych rzdowych. Pomaga ona organizacjom sektora publicznego poprawia przejrzysto wiadczonych na rzecz obywateli usug, a take procesw decyzyjnych, poprzez dostarczanie mechanizmw udostpniania danych publicznych. Jej klientami s takie firmy jak Bank wiatowy Medicare, Data.gov, EnergyStar, miasto Nowy Jork, miasto Chicago, miasto San Francisco, miasto Oregon oraz miasto Maryland. Firma Socrata, oprcz wersji komercyjnej swoich rozwiza, udostpnia Open Data Server Community Edition. Rozwizanie to, udostpniane na licencji open source, ma modularn budow i wpiera API SODA 2.0. Strona internetowa projektu dostpna jest pod adresem: http://open-source.socrata.com/.

32

Rysunek 4. Strona gwna Socrata Open Data Server Community Edition

rdo: http://open-source.socrata.com/

Do najwaniejszych cech tego rozwizania zaliczy mona: interoperacyjno katalogu danych funkcjonalno umoliwia stworzenie relacji pomidzy rnymi katalogami otwartych danych za pomoc standardowego schematu katalogowego opartego na W3C Data Catalog Vocabulary (DCAT); moliwo przenoszenia danych w standardowych formatach w tym JSON, XML i CSV, a take RDF i inne standardy danych powizanych. Celem jest ewoluowanie w kierunku standardowych schematw, ktre programici mogliby wykorzystywa w odniesieniu do popularnych zbiorw danych; moliwo przenoszenia aplikacji na podstawie standardw API otwartych danych opracowano API uywane do zapewnienia dostpu do otwartych danych dla programw za pomoc opracowanych paradygmatw i protokow takich, jak REST, HTTP i SQL.

33

4. Technologie informatyczne wspierajce uzyskanie kompetencji cyfrowych istotnych z perspektywy otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej
Jedn z najwikszych barier w upowszechnianiu idei otwartego rzdu i ponownego wykorzystania informacji publicznej jest brak dostatecznej liczby programistw, chccych zaangaowa si w realizacj takich przedsiwzi. Dlatego w niniejszym opracowaniu zestawione zostay nowoczesne serwisy i platformy internetowe umoliwiajce nabycie odpowiednich kompetencji. Opis poszczeglnych serwisw zosta przedstawiony w kolejnoci alfabetycznej.

Code School
Code School (Szkoa Programowania) jest platform nauki online, ktra uczy rnych umiejtnoci programowania i projektowania stron internetowych. Oferuje ona kursy od poziomu pocztkujcego do zaawansowanego. Dziki niej uczniowie mog zdobywa nagrody i odznaczenia. Udostpniane kursy korzystaj ze screencastw oraz interaktywnych wicze w celu wyposaenia studenta w wiedz umoliwiajc tworzenie lepszego kodu. Kady kurs skada si co najmniej z 5 poziomw. Kady poziom ro zpoczyna si od 10-15 minutowego screencastu, a nastpnie ucze przechodzi przez szereg wicze/sprawdzianw, ktre naley rozwiza, aby przej do nastpnego pozi omu. Code School jest dostpna pod adresem: https://www.codeschool.com/.

34

Rysunek 6. Strona gwna Code School

rdo: https://www.codeschool.com/

Po ukoczeniu kursu kursant: odblokuje kocowe wideo, co pomoe mu w dalszej nauce przedmiotu; otrzymuje odznaczenie i moe si pochwali znajomym, e ukoczy kurs; wygrywa nagrody nagrodami s zniki na dodatkowe materiay edukacyjne, na przykad 5 USD zniki na nastpny kurs lub 50% zniki na nastpny e-book OReilly.

35

Codecademy
Codecademy to platforma internetowa, ktra koncentruje si na nauczeniu programowania poprzez konkretne przykady tworzenia i rozwoju aplikacji. Wrd inwestorw Codecademy znajduj si m.in. fundusze venture capital Kleiner Perkins i Index Ventures oraz brytyjski miliarder Richard Branson. Platforma jest dostpna pod adresem: http://www.codecademy.com/.

Rysunek 7. Strona gwna Codecademy

rdo: http://www.codecademy.com/

36

Myl, jaka przywiecaa jej twrcom, zawarta jest w stwierdzeniu: najlepszym sposobem, aby nauczy si danej technologii jest budowanie w niej aplikacji, a nie nauka jej skadni. Kady z kursantw otrzymuje w swojej przegldarce emulator kompletnego rodowiska programistycznego okrelanego mianem Codelearn Playground (plac zabaw do tworzenia programw). Dziki temu czonkowie Codecademy maj dostp do zasobw, ktre pozwalaj opanowa podstawy tworzenia stron internetowych oraz podstawy wielu jzykw programowania, w tym JavaScript, Ruby i Python. W roku 2014 Codec ademy planuje rozszerzy funkcjonalno swojej platformy edukacyjnej o gied pracy.

37

Podsumowanie
Koncepcja otwartego rzdu zdobywa obecnie coraz wiksz popularno na caym wiecie zarwno po stronie jednostek publicznych, jak i wrd obywateli. Komplementarne w stosunku do tego podejcia jest zagadnienie ponownego wykorzystania (re-use) informacji publicznej. Wikszo dziaa podejmowanych w tym obszarze przez rzdy skupia si na kwestiach prawnych i politycznych. Zagadnienia zwizane z otwartym rzdem oraz ponownym wykorzystaniem informacji publicznej rozpatrywa mona take jako obszar istotny gospodarczo kreowania nowego rynku zaawansowanych e-usug, powstaego na styku administracji publicznej, przedsibiorcw i obywateli. Potencja tych obszarw rynkowych zosta ju zauwaony na poziomie Komisji Europejskiej. W Komunikacie KE Otwarte dane sia napdowa innowacji, wzrostu gospodarczego oraz przejrzystego zarzdzania z 12 grudnia 2011 r. warto bezporednich i porednich korzyci ekonomicznych wynikajcych z wykorzystywania informacji udostpnianych przez sektor publiczny w gospodarce krajw UE-27 szacowano na poziomie 140 mld EUR rocznie. W czerwcu 2013 r. dyrektywa regulujca kwestie ponownego udostpni ania informacji publicznej zostaa zmieniona: pojcie udostpnianej informacji publicznej rozszerzono o zasoby publicznych bibliotek, muzew i archiww. Zasoby te, stanowice powszechne dziedzictwo kulturowe, mog stanowi cenny materia do tworzenia na ich podstawie innowacyjnych produktw i usug cyfrowych, m.in. w sferze edukacji i turystyki. Tworzy si nowy rynek i nowe moliwoci dziaania dla absolwentw uczelni oraz nowych firm. Warto rwnie podkreli, e zagadnienia ponownego wykorzystania informacji publicznej wzbudziy ju zainteresowanie amerykaskich funduszy venture capital, co wyraa si inwestycjami przeprowadzonymi m.in. przez takie podmioty jak OpenView Venture Partners, Frazier Technology Ventures, Formation 8, Founders Fund, Valiant Capital, Thrive Capital. Zachcamy do zainteresowania si powysz problematyk, tym bardziej, e poj awiaj si ju pierwsze polskie firmy (start-upy) dziaajce w tym obszarze. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej OpenGovernment.pl, a take do bezporedniego kontaktu z Orodkiem Studiw nad Cyfrowym Pastwem.

38

Zacznik 1. Portale krajw Unii Europejskiej udostpniajce otwarte dane

Kraj: Adres strony:

Austria data.gv.at

39

Kraj: Adres strony:

Belgia data.belgium.be

40

Kraj: Adres strony:

Dania digitaliser.dk

41

Kraj: Adres strony:

Estonia www.opendata.ee

42

Kraj: Adres strony:

Francja data.gouv.fr

43

Kraj: Adres strony:

Grecja geodata.gov.gr

44

Kraj: Adres strony:

Hiszpania datos.gob.es

45

Kraj: Adres strony:

Holandia data.overheid.nl

46

Kraj: Adres strony:

Irlandia www.opendata.ie

47

Kraj: Adres strony:

Malta data.gov.mt

48

Kraj: Adres strony:

Niemcy daten-deutschland.de

49

Kraj: Adres strony:

Norwegia data.norge.no

50

Kraj: Adres strony:

Portugalia dados.gov.pt

51

Kraj: Adres strony:

Sowacja data.gov.sk

52

Kraj: Adres strony:

Wielka Brytania Data.gov.uk

53

Kraj: Adres strony:

Wochy dati.gov.it

54

Zacznik 2. Wybrane portale krajw z poza Unii Europejskiej udostpniajce otwarte dane

Kraj: Adres strony:

Australia data.gov.au

55

Kraj: Adres strony:

Brazylia dados.gov.br

56

Kraj: Adres strony:

Chile datos.gob.cl

57

Kraj: Adres strony:

Ghana data.gov.gh

58

Kraj: Adres strony:

Indie data.gov.in

59

Kraj: Adres strony:

Indonezja satupemerintah.net

60

Kraj: Adres strony:

Kanada data.gc.ca

61

Kraj: Adres strony:

Kenia opendata.go.ke

62

Kraj: Adres strony:

Kostaryka datosabiertos.gob.go.cr

63

Kraj: Adres strony:

Maroko data.gov.ma

64

Kraj: Adres strony:

Modawia date.gov.md

65

Kraj: Adres strony:

Rosja opengovdata.ru

66

Kraj: Adres strony:

Stany Zjednoczone data.gov

67

Kraj: Adres strony:

Urugwaj datos.gub.uy

68

Kraj: Adres strony:

Nowa Zelandia data.govt.nz

69

Zacznik 3. Wybrane portale miast udostpniajce otwarte dane

Miasto: Kraj: Adres strony:

Amsterdam Holandia amsterdamopendata.nl

70

Miasto: Kraj: Adres strony:

Barcelona Hiszpania opendata.bcn.cat/opendata/

71

Miasto: Kraj: Adres strony:

Buenos Aires Argentyna data.buenosaires.gob.ar

72

Miasto: Kraj: Adres strony:

Chicago Stany Zjednoczone data.cityofchicago.org

73

Miasto: Kraj: Adres strony:

Hamburg Niemcy daten.hamburg.de

74

Miasto: Kraj: Adres strony:

Helsinki Finlandia hri.fi/fi/

75

Miasto: Kraj: Adres strony:

Hongkong Chiny gov.hk/en/theme/psi/datasets/

76

Miasto: Kraj: Adres strony:

Linz Austria data.linz.gv.at

77

Miasto: Kraj: Adres strony:

Londyn Wielka Brytania data.london.gov.uk

78

Miasto: Kraj: Adres strony:

Moskwa Rosja data.mos.ru

79

Miasto: Kraj: Adres strony:

Nowy Jork Stany Zjednoczone nycopendata.socrata.com

80

Miasto: Kraj: Adres strony:

Nowy Orlean Stany Zjednoczone data.nola.gov

81

Miasto: Kraj: Adres strony:

Ottawa Kanada data.ottawa.ca

82

Miasto: Kraj: Adres strony:

Pary Francja opendata.paris.fr

83

Miasto: Kraj: Adres strony:

Rotterdam Holandia rotterdamopendata.nl

84

Miasto: Kraj: Adres strony:

Rzym Wochy dati.comune.roma.it

85

Miasto: Kraj: Adres strony:

Seattle Stany Zjednoczone data.seattle.gov

86

Miasto: Kraj: Adres strony:

Seul Korea Poudniowa data.seoul.go.kr

87

Miasto: Kraj: Adres strony:

Singapur Singapur data.gov.sg

88

Miasto: Kraj: Adres strony:

Sztokholm Szwecja open.stockholm.se

89

Literatura
Botterman M., Millard J., Horlings E., Oranje C. van, Deelen M. van, Pedersen K., Warto dla obywateli. Wizja zarzdzania publicznego w 2020 roku, Raport sporzdzony dla Komisji Europejskiej, grudzie 2008, Rotterdam. Chambers L., Dimitrova V., Pollock R., Technology for Transparent and Accountable Public Finance, A report by the Open Knowledge Foundation, Cambridge, 2012, http://content.openspending.org/resources/gift/pdf/ttapf_report_20120530.pdf (dostp on line: 4 grudnia 2013). Flowers M., Beyond Open Data: The Data-Driven City, w: Beyond transparency, http://beyondtransparenc y.org/chapters/part-4/beyond-open-data-the-data-driven-city/ (dostp on line: 2 listopada 2013). Goldstein B., Open Data in Chicago: Game On, w: Beyond transparency, http://beyondtransparency.org/ part-1/open-data-in-chicago-game-on/ (dostp on-line: 3 listopada 2013). Laskowska M., Komunikacja za pomoc social media moliwoci i zagroenia. Zarys problematyki, w: Komunikacja (po)rozumienie obecno spoeczna, red. M. Biedro, M. Wawrzak-Chodaczek, Toru 2012, s. 29-41. Open Knowledge Foundation, The Open Data Handbook, listopad 2012, http://opendatahandbook.org/is/how-to-open-up-data/index.html (dostp on line: 2 listopada 2013).

Strony internetowe
http://centrumcyfrowe.pl/projekty/mapa-drogowa/co-to-jest-otwarty-rzad/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://ckan.org/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://datapublic.org/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://ogpl.gov.in/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://okfn.org/ (dostp: 25 listopada 2013). http://open-data.fokus.fraunhofer.de/?page_id=8&lang=en (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://opendatakit.org/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://open-source.socrata.com/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://pl.wikipedia.org/wiki/Chmura_obliczeniowa (dostp on-line: 3 grudnia 2013). http://pl.wikipedia.org/wiki/Internet_przedmiot%C3%B3w (dostp on-line: 3 grudnia 2013). http://www.codecademy.com/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013). http://www.computerworld.pl/centrumwiedzy/byod.html (dostp on-line: 3 grudnia 2013). http://www.gartner.com/it-glossary/big-data/ (dostp on-line: 3 grudnia 2013). https://drupal.org/project/dkan (dostp on-line: 5 grudnia 2013). https://www.codeschool.com/ (dostp on-line: 5 grudnia 2013).

90

O Orodku Studiw nad Cyfrowym Pastwem

Orodek Studiw nad Cyfrowym Pastwem jest pozarzdow organizacj non-profit dziaajc w formie fundacji, utworzon na podstawie Ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 roku o fundacjach. Orodek jest wpisany do KRS pod numerem 0000419526, a jego siedzib jest mia sto d. Jako gwne cele dziaania Orodka przyjto: inicjowanie i uczestnictwo w przedsiwziciach dotyczcych budowy cyfrowego pastwa w tym w szczeglnoci wsparcia organizacji publicznych w przeprowadzaniu cyfrowej transformacji, upowszechnianie wrd ogu spoeczestwa wiedzy na temat korzyci zwizanych z budow cyfrowego pastwa, podejmowanie dziaa na rzecz zapobiegania wykluczeniu cyfrowemu osb nim zagroonych, ze wzgldw na ich sytuacj yciow lub materialn, prowadzenie dziaalnoci badawczo-rozwojowej, naukowo-technicznej, owiatowej w sferze zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz zarzdzania, ze szczeglnym uwzgldnieniem problematyki budowy cyfrowego pastwa i cyfrowej transformacji, podejmowanie dziaa na rzecz ochrony i promocji zdrowia dziki stoso waniu nowoczesnych rozwiza teleinformatycznych (w szczeglnoci rozwiza z dziedziny e-zdrowia), podejmowanie dziaa na rzecz rozwoju gospodarczego (w szczeglnoci zmniejszania obcie administracyjnych obywateli i przedsibiorcw dziki wykorzystaniu nowoczesnych rozwiza teleinformatycznych oraz ponownemu uyciu informacji publicznej). Orodek prowadzi nastpujce projekty: Metodyczne aspekty budowy inteligentnych miast (Smart Cities). Celem projektu jest wypracowanie i nieodpatne udostpnienie modelu referencyjnego

91

inteligentnego miasta (Smart City). Model ten bazowa bdzie na koncepcjach architektury korporacyjnej (Enterprise Architecture) dostosowanej do specyfiki polskich miast. Obejmowa bdzie on zarwno organizacyjne, jak i technologiczne aspekty inteligentnego miasta. W ramach projektu powsta i jest rozwijany serwis InteligentneMiasta.pl Smart Cities w Polsce. Budowa platformy monitorowania realizacji cyfrowej transformacji polskich jednostek sektora publicznego. W ramach projektu Budowa platformy monitorowania realizacji cyfrowej transformacji polskich jednostek sektora publicznego powsta i jest rozwijany serwis eGov.pl Obserwatorium Cyfrowego Pastwa. Jego celem jest monitorowanie i analizowanie postpw we wdraaniu koncepcji cyfrowego pastwa w Polsce (z uwzgldnieniem kontekstu europejskiego i wiatowego). Informacje prezentowane na serwisie pochodz z publicznie dostpnych rde jednostek administracji publicznej, firm analitycznych, uczelni, a take prac badawczych prowadzonych bezporednio w Orodku. Opracowywanie metod i narzdzi zwikszajcych efektywno funkcjonowania dziaw IT w jednostkach sektora publicznego. W ramach projektu opracowywane s instrumenty zarzdcze, ktre s nakierowane na podniesienie potencjau dziaw IT tak, aby przygotowa je do wyzwa zwizanych z cyfrow transformacj. W szczeglnoci opracowany zosta i rozwijany jest Model doskonalenia funkcjonowania dziau IT w jednostkach sektora publicznego, za pomoc ktrego mona dokona ewaluacji dziau IT pod ktem jego efektywnoci i pomc zaplanowa dziaania optymalizujce, bazujce na uznanych standardach zarzdzania IT (takich jak: TOGAF, MSP, Prince 2, techniki zwinne).

92

O autorach opracowania
Prof. SGH, dr hab. Andrzej Sobczak
Dyrektor Orodka Studiw nad Cyfrowym Pastwem. Kierownik Zakadu Zarzdzania Informatyk w Instytucie Informatyki i Gospodarki Cyfrowej Szkoy Gwnej Handlowej w Warszawie. Absolwent Wydziau Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki dzkiej oraz Wydziau Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu dzkiego. Odby stae na University of Waterloo (Kanada), University of Strathclyde (Szkocja), University of Manchester (Wielka Brytania), University of York (Wielka Brytania), Trinity College (Irlandia), Center of Health Informatics (Irlandia). Ukoczy szkolenia z zakresu analizy i projektowania systemw informatycznych z zastosowaniem jzyka UML (certyfikat IBM Rational) oraz architektury korporacyjnej (certyfikat TOGAF 8/9 oraz ArchiMate 2.0). Uczestniczy w szkoleniach z zakresu m.in: metodyki MSP (certyfikat MSP Foundation), RUP, Prince2, ITIL (certyfikat ITIL Foundation), zarzdzania portfelem projektw, Balance Scorecard, budowy strategii organizacji. Bra udzia w projektach i prowadzi szkolenia m.in. dla Ministerstwa Finansw, Banku Gospodarstwa Kredytowego, Zakadu Ubezpiecze Spoecznych, Narodowego Banku Polskiego, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Pastwowej Inspekcji Pracy, Pastwowej Inspekcji Sanitarnej, Miejskich Zakadw Autobusowych w Warszawie. Autor blisko 100 publikacji, artykuw, prezentacji z zakresu architektury korp oracyjnej, inynierii oprogramowania, informatyzacji administracji publicznej. Pena lista publikacji dostpna jest na stronie AndrzejSobczak.net. Od kilku lat swoje zainteresowania naukowe koncentruje wok problematyki a rchitektury korporacyjnej (Enterprise Architecture) w szczeglnoci zastosowania jej w organizacjach publicznych. Uwaa, e koncepcja ta moe by efektywnym narzdziem, wspomagajcym cyfrow transformacj polskich organizacji publicznych. Obecnie pracuje nad wykorzystaniem podejcia architektonicznego przy budowie inteligentnych miast (Smart Cities).
93

Redaktor serwisw ArchitekturaKorporacyjna.pl, InteligentneMiasta.pl i innych. Wspautor pierwszej ksiki w jzyku polskim powiconej architekturze korp oracyjnej pt. Wstp do architektury korporacyjnej. Publikacja ta zostaa przygotowana w ramach Oglnopolskiego Midzyuczelnianego Seminarium Problemy badawcze i projektowe informatyzacji pastwa. Autor monografii Formuowanie i zastosowanie pryncypiw architektury korporacyjnej w organizacjach publicznych. W lutym 2013 opublikowa monografi Architektura korporacyjna. Aspekty teoretyczne i wybrane zagadnienia praktyczne, stanowic podsumowanie 3 lat jego bada w tym obszarze. W kwietniu 2013 r. udostpni pierwszy w Polsce e-book w caoci powicony architekturze korporacyjnej pt. Oblicza architektury korporacyjnej. Zaangaowany w prace midzynarodowego konsorcjum The Open Group nad lokalizacj i promocj ram architektury korporacyjnej. Czonek Polskiego Towarzystwa Informatycznego (PTI), Naukowego Towarzystwa Informatyki Ekonomicznej (NTIE), Association for Computing Machinery (ACM), Association for Information Systems (AIS), Association of Enterprise Architects (AEA). Prywatnie szczliwy m Ani i dumny tata Krzysia.

Tomasz Kulisiewicz
Zastpca dyrektora Orodka Studiw nad Cyfrowym Pastwem. Absolwent informatyki Politechniki Budapeszteskiej (1974). W latach 1975-1981 informatyk w centrum obliczeniowym drogownictwa w Warszawie. W latach 1981-1992 pracowa w przemyle motoryzacyjnym i w energetyce, a w latach 1992-2008 by kolejno m.in. zastpc redaktora naczelnego PCKuriera, redaktorem naczelnym Teleinfo oraz czasopism specjalistycznych i naukowych Prawo i ekonomia w telekomunikacji i elektroniczna Administracja. Od roku 2001 r. konsultant i analityk rynku komunikacji elektronicznej, wsppracownik kilku firm oraz uczelnianych zespow doradczo-badawczych. Kierowa panelami badawczymi IT, komunikacji elektronicznej i nowych mediw w Narodowym Pro-

94

gramie Foresight Polska 2020 oraz Foresight Kadr Nowoczesnej Gospodarki, a take panelem Strategiczne kierunki ksztacenia w programie Foresight Akademickie Mazo wsze 2030. Czonek Rady Sdu Polubownego ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji oraz Zarzdu Oddziau Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Wspzaoyciel inicjatywy Internet Obywatelski (2001), Stowarzyszenia Komputer w Firmie (2003) oraz Forum Nowoczesnej Administracji Public znej (2008). Zajmuje si problematyk oddziaywa spoecznych i gospodarczych technologii informacyjnych, w tym zagadnieniami e-administracji i jej roli w zmniejszaniu obcie administracyjnych obywateli, przedsibiorcw i samej administracji publicznej.

95