POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Przyszo energetyki wglowej

Prof. dr hab. in. Wojciech NOWAK

Debata o przyszoci energetyki, maj 4-7, 2010

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wszyscy korzystamy z energii!

Wykorzystanie energii w domach

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Energia pochodzi przede wszystkim ze spalania paliw kopalnych

Nuclear 16,9%

Other 1,6%

Hydro 17,1%

Fossi 64,4%

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Efekt cieplarniany

Gazy cieplarniane zgromadzone w atmosferze zatrzymuj ciepo powodujc ocieplanie planety

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Udzia procentowy gazw z wyczeniem pary wodnej w efekcie cieplarnianym

5% N2O

12%

CFC 12%

O3 CH4

CO2
53%

18%

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Szacuje si, e temperatura Ziemi za 95 lat podniesie si o 1.4 - 5.8 oC! Ostatni Okres Lodowcowy by tylko o 5 oC zimniejszy ni dzisiaj

Ostatnie dziesiciolecie to najcieplejszy okres w XX wieku

Ocieplanie klimatu jest faktem. Dowodz tego wielorakie obserwacje i analizy prowadzone przez wiele organizacji midzynarodowych i orodkw naukowych.
The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), a consortium of several thousand independent scientists.

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Klimat ju si zmienia!
Lodowiec Muir, Alaska, 1941-2004
sierpie 1941 sierpie 2004

NSIDC/WDC for Glaciology, Boulder, compiler. 2002, updated 2006. Online glacier photograph database. Boulder, CO: National Snow and Ice Data Center.

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Niezaprzeczalne fakty : topnienie pokrywy lodowej Bieguna Pnocnego

Globalne ocieplenie rzeczywicie ma miejsce 2006 : +1,2C we Francji Topnienie pokrywy lodowej Bieguna Pnocnego : w okresie letnim, pokrywa lodowa Bieguna Pnocnego mogaby znikn okoo roku 2070

F. Kalaydjian / WTS CO2 Problemy, Wyzwania i Technologie Warszawa, styczen 2007

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Anomalie pogodowe
zniszczenia poczynione przez trb powietrzn w Polsce

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Anomalie pogodowe

Susza w Kenii Pierwsze przypadki zachorowa na deng, cik chorob przenoszon przez ciepolubny gatunek komara (Wochy, Hiszpania) Huragan na Morzu rdziemnym
www.afryka.org

Zima w Polsce 2009-2010

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

2029 - za 20 lat
Najgorszy scenariusz: poziom CO2 wzrasta Najlepszy scenariusz: niski poziom CO2

Ile bdziecie mie lat, bd wasze dzieci?... Styl naszego ycia wyznaczy temperatur Ziemi Alternatywy nie ma trzeba ograniczy CO2

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Dwutlenek wgla i dinozaury

Okazuje si, e w historii Ziemii ilo dwutlenku wgla ulegaa znacznym wahaniom. Staa zmienno jest podstawow cech klimatu, a Ziemia znajdowaa si w fazach ocieplenia i zlodowacenia. Nie ulega jednak wtpliwoci, e wzrost CO2 w atmosferze jest zwizany z dziaalnoci czowieka

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Gwnym rdem wzrostu CO2 w atmosferze za ostatnie 250 lat byo spalanie paliw kopalnych i wycinanie lasw

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Zmiany klimatu oraz Teoria Stabilizacji Klinowej Princeton

8 7 6 5 4 3 2 1 2010 2020 2030 2040 2050

Miliardy ton emisji w gla unikni te

Wzrost sprawno ci wytwarzania Wodr dla transportu Biopaliwa Biosekwestracja Odnawialne rda ene rgii Elektrownie j drowe Wychwyt i magazynowanie CO2

adna pojedycza technologia nie rozwie problemu Na przykad, aby ograniczy 1 GtC/rocznie naleaoby: Produkowa energi za sprawnoci 60 %(LHV) w stosunku do obecnej rednio 32% Wychwyci i zmagazynowa CO2 dla 800 GW elektrowni wglowych (~4.6mtCO2/GW/rok) i stworzy 3500 skadowisk geologicznych tak jak Sleipner (1mt CO2/rok) Note 1GtC=3.66GtCO2

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wyzwania technologiczne
Stabilizacja CO2 w atmosferze
Pojedycza technologia czy polityka nie rozwi problemu

Rnice pojazdy: sprawno, - regiony - zasoby Biopaliwa, wodr, ogniwa - rynki - preferencje - skala - technologie - wymagania czasowe - infrastruktura
Budownictwo energooszczdne, przemys, CHP

Odnawialne rda energii

Biopaliwa i paliwa alternatywne

Elektrownie jdrowe IV generacji

Canadian Hydrogen Association, 2006

Sekwestracja CO2

Sieci przesyowe

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Pakiet energetycznoklimatyczny
Okrelenie Pakiet klimatyczno energetyczny uywa si w odniesieniu do zbioru dokumentw przygotowanych przez Komisj Europejsk i opublikowanych 23 stycznia 2008 roku. Skada si on z propozycji legislacyjnych oraz z dokumentw pomocniczych, stanowicych uzasadnienie do przedstawionych propozycji.

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Pakiet klimatycznoenergetyczny

Pakiet w istotny sposb przyczyni si do zabezpieczenia przyszoci naszej planety, Umocni przewodni rol UE w walce ze zmianami klimatycznymi, Przyczyni si do stara UE, aby zapewni rodki finansowe na dziaania zmierzajce do agodzenia skutkw zmian klimatycznych i dostosowania si do nich, w tym za porednictwem rynku uprawnie do emisji CO2

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

EUROPEJSKA POLITYKA ENERGETYCZNA 3 x 20

Gwne zadania europejskiej polityki energetycznej: przeciwdziaanie zmianom klimatycznym, rozwj rynku pracy, intensyfikacja wzrostu gospodarczego oraz ograniczenie zalenoci od zewntrznych dostaw surowcw energetycznych s cile zwizane z identyfikacj zagroe wywoanych kontynuacj obecnej energochonnej i wysoko emisyjnej polityki rozwoju . Gwnymi zadaniami do 2020 s: 20% ograniczenie emisji gazw cieplarnianych w odniesieniu do poziomu emisji w1990r., 20% udzia rde odnawialnych w bilansie energii pierwotnej, 20% redukcja globalnego zuycia energii pierwotnej (wzrost efektywnoci wytwarzania energii, wzrost sprawnoci odbiornikw, oszczdno energii itd.) S to zadania stwarzajce nadziej na osignicie w duszej perspektywie czasu stabilizacji zmian klimatycznych

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wgiel gwne rdo energii

Struktura zuycia energii pierwotnej na wiecie w 2006 roku

rda energii elektrycznej na wiecie w 2006 roku

BP Statistical Review of World Energy, 2008 Eurocoal, Brussels, 2008

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Potwierdzone zasoby wgla na wiecie w 2005 roku (mld ton)

Leszczyski T. 2009

About 27% of the overall power generation in the EU is provided by coal fired power plants

A. Mestre /SYNDEX , A. Jakubowki / S.PARTNERS. ETUC Conference, London, 2009

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Polska na wglu
Polska, ktra bazuje na wglu w wikszym stopniu ni inne kraje, musi zmieni swj system energetyczny

Polska energetyka, oparta gwnie na wglu, powinna sta si jednym z filarw bezpieczestwa energetycznego UE
Polska jest prawie niezalena energetycznie, poniewa posiada due rezerwy wgla, a z drugiej strony jej elektrownie emituj due iloci CO2 Rozwizaniem z tej sytuacji jest czysty wgiel oraz wyposaenie polskich elektrociepowni w system wychwytywania i skadowania dwutlenku wgla (CCS)

TO OLBRZYMIE, ALE REALNE, WYZWANIE DLA NASZEGO KRAJU

Elektroenergetyka Polski
Energia elektr. w wybranych krajach po przyj ciu do UE
Pa stwo /lata/ Irlandia /1983-98/ Hiszpania /1983-98/ Grecja /1983-98/ Portugalia /1985-98/ wzrost zu ycia [%] og em rednioroczny 88.1 4.3 54.1 2.9 74.8 3.8 84.8 4.2

[TWhe] 320 280 240 200 160 120 80 40

+3%/rok 40-60 GWe +2,5%/rok ~+2%/rok

[GWe] 72 63 54

EW>50MW EW< 50 MW

EC w.kam. El w.kam. El w.br.

Zapotrzebowanie

na nowe

Energia

elektrownie

~Moc

45

25-40 GWe

W zuyciu energii elektrycznej na 36 mieszkaca Polska znajduje 27 si w UE na 24 miejscu.

18

9
rdo: EDF Polska Environment Workshop

L.Jestin 0 1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050 W przewidywaniu ostrych limitw emisji CO2, SO2, NOx w UE i zapotrzebowaniu na 25-40 GWe w perspektywie ok. 20 lat nie mona sprosta

bez elektrowni wglowych z CCS i energii jdrowej

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

SIGAJMY PO NAJNOWOCZENIEJSZE ELEKTROWNIE WGLOWE

ZERO-EMISYJNE ELEKTROWNIE Z SEPARACJ CO2

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Separacja CO2 po procesie spalania

Spalanie w atmosferze tlenowej

Separacja CO2 przed procesem spalania

Image source: Vattenfall

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Pakiet klimatyczno-energetyczny jako narzdzie walki z recesj i drog do odbudowy gospodarki

Europejski System Handlu Emisjami (ETS) kluczowy element polityki UE Wsplny wysiek obejmujcy inne sektory, nieobjte systemem ETS Wychwytywanie i skadowanie CO2 (CCS: Carbon Capture & Storage) 20% energii ze rde odnawialnych Finansowanie innowacyjnych technologii wychwytywania i skadowania CO2

Te dziaania powinny by jednym z gwnych rde tworzenia miejsc pracy

Deep emission cuts will take place on Poland

Near-zero emissions
ASU

O2 Air

OXY CFB/PC OXY Firing

CO2
Post combustion capture: -Amine -Chilled Ammonia -Anti Sublimation -Membranes -CLC Carbonate

Carbon Free Power

USC PC
FULL COMBUSTION

Air
USC CFB

CO2

CO2 Compression Transport Storage

COAL

Air Air O2

CHEMICAL LOOPING

CO2

CO2
PETROCHEMICALS + LIQUID FUELS

PARTIAL COMBUSTION

SELEXOL CO2 Scrub IGCC AIR or O2 BLOWN CO to H2 Water Shift

H2

H2 GT Power Fuel Cell

ASU

Alstom, Clean Coal Technologies for Poland Tomorrow Needs, January 2007

Need for low-carbon plants

In In 2050 2050 RES: RES: 38% 38% of of total total mix mix (1800TWh) (1800TWh) Wind: Wind: 56% 56% of of RES RES Nuclear: Nuclear: 27% 27% of of total total mix mix (1300TWh) (1300TWh) CCS: CCS: 30% 30% of of total total mix mix (1414TWh) (1414TWh) Other Other fossils: fossils: 5% 5% of of total total mix mix (231TWh) (231TWh)

Hans ten BERGE.

Warsaw, 5 November 2009, Poland

Advanced Amine Process Validation Facility PGE Belchatow 4440 MW lignite

Demonstration Plant for CCS from 858 MW is prepared (in frame of the EU Flagship Programme Technology Validation Program Pilot carbon capture plant at existing unit Approximately 65,000 tonnes CO2/year Operational in 2011 Larger CCS facility as second phase Greater than 1 million tonnes CO2/year Operational in 2015

858MW unit, the largest and most modern plant in Poland Planned commissioning 2.10.2010

Selected for receiving EEPR funding

Advanced Amine Process 20 MWth

Hilton R.G. CCS Workshop, May 11, 2009

Zero-emission facility combining power engineering with chemical production Polygeneration with CCS at Kedzierzyn Chemical Plant

Possibilities of CO2 transport and storage

H2 + CO + CO2 HP Stream 137 MWth METHANOL 550000 Mg/y

Oxygen Coal Biomass Storage CO2 2.4 mln Mg/y

H2

GT 309 MWe

HRSG

ST

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wszystkie obiekty energetyczne spalania o okrelonej mocy, ktrym pozwolenie na budow lub pozwolenie na dziaalno zostan udzielone po wejciu Dyrektywy CCS maj obowizek posiadania na terenie zakadu odpowiedniej powierzchni dla instalacji CCS, jeeli dostpne s odpowiednie skadowiska, a transport CO2 i modernizacja pod ktem wychwytywania CO2 s wykonalne technicznie i ekonomicznie (Pkt 46 Preambuy)

C O 2 A N SPR

IE

80

m 10 0m

A SU

1 U S A 100 m Dodatkowy obszar pod zabudow ASU i instalacji wychwytywania CO2

CCS

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

PE chcia pj dalej i wprowadzi 500 g/kWh To zmusioby elektrownie do skadowania CO2 pod ziemi
CO2 emission (g/kWh)

1200 1100 1000 900 800 700 600 500

% biomass on LHV 100% coal

10% biomass Average Europe 20% biomass

21% 34%

agisza 460 MWe 34.7% na 43.3 % Redukcja CO2 - 28% 970 000 t/CO2 rocznie
CFB today Thermie SR Thermie Ultimo

400 25 30 35 40 45 50 55 60
Net efficiency (lhv, %)

19th Conference on FBC, 22 May, 2006

Poziom < 500 g/kWh gaz lub CCS

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wzrost sprawnoci

mniejsza emisja CO2

Technologia
Procentowe zmniejszenie emisji CO2 (odniesiono do redniej sprawnoci w 1999)

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Od 2020 roku wszystkie elektrownie musz by wyposaone w instalacj wychwytywania i skadowania CO2

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Dojrzao technologiczna CCS

Wychwytywanie i skadowanie CO2

Oxyspalanie
Wychwytywanie ze spalin

Separacja

IGCC Transport
Wydobycie metanu w kopalniach wgla

Mineralna karbonatyzacj a
Deponowanie w oceanach

Zoa gazu i ropy Formacje solne

CO2 jako produkt Odzysk ropy

Faza badawcza

Faza demonstracyjna

Ekonomicznie wykonalna pod pewnymi warunkami

Dojrzaa rynkowo

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Wychwytywanie, skadowanie i chemiczna utylizacja CO2

Celem chemicznej utylizacji CO2 jest zaprojektowanie procesw chemicznych, ktre pozwol na konwersj odseparowanego i wychwyconego CO2 w uyteczne produkty.

POLITECHNIKA CZSTOCHOWSKA

WYDZIA INYNIERII I OCHRONY RODOWISKA

Dzikuj za uwag
Prof. dr hab. in. Wojciech NOWAK Wydzia Inynierii i Ochrony rodowiska Politechnika Czstochowska ul. Dbrowskiego 73 42-200 Czstochowa Tel./Fax. + 48 34 3250 933

www.is.pcz.czest.pl