Marcin Panowski

Politechnika Czstochowska

Konsekwencje termodynamiczne podsuszania paliwa w siowni cieplnej.

W pracy przedstawiono analiz termodynamicznych konsekwencji wpywu wstpnego podsuszania paliwa dla oglnej sprawnoci bloku. Przedstawiono analiz powietrznego podsuszania paliwa z przygotowaniem czynnika suszcego za porednictwem pary upustowej oraz spalin kotowych, a take dwa warianty wyprowadzenia czynnika suszce go z komory suszarki: z wyprowadzeniem powietrza po suszeniu do atmosfery oraz suszenie z domieszaniem strumienia powietrza suszcego, po opuszczeniu suszarki, do strumienia powietrza doprowadzanego do komory paleniskowej kota. Dla wszystkich analizowanych wariantw przeprowadzono analiz wpywu, na ogln sprawno energetyczn bloku, najwaniejszych z punktu widzenia procesu suszenia, parametrw termodynamicznych, takich jak: parametry otoczenia, stopnia osuszenia paliwa (zawartoci wilgoci w paliwie po suszeniu), jak rwnie rda pary dla przygotowania powietrza suszcego. Uzyskane rezultaty wskazuj na zrnicowany wpyw poszczeglnych wariantw na ogln sprawno bloku, jednak niezalenie od rozwizania podsuszanie paliwa pozwala na uzyskanie znaczn ego przyrostu sprawnoci bloku, a w konsekwencji zmniejszenie jednostkowego zuycia paliwa oraz emisji szkodliwych zanieczyszcze. Sowa kluczowe: suszenie paliwa, energetyka, modelowanie

Wstp

Paliwo wglowe dostarczane do kota bloku energetycznego, niesie ze sob pewn ilo wilgoci. Wilgo ta ma istotne znaczenie dla najwaniejszego parametru paliwa jakim jest jego warto opaowa (HV). Im wiksza zawarto wilgoci w paliwie, tym nisza jego warto opaowa. Wynika to z faktu, e energia chemiczna, ktr wnosi ze sob paliwo do kota, w znacznej czci zuywana jest na odparowanie wilgoci z paliwa, a poniewa ciepo parowania wody jest bardzo due, wiksza zawarto wilgoci w paliwie przekada si na wikszy spadek moliwej do wykorzystania energii chemicznej paliwa a tym samym znaczne obnienie HV. Powszechnie stosowane w energetyce zawodowej wgle kamienne i brunatne charakteryzuj si silnie zrnicowan zawartoci wilgoci, a przez to take silnie zrnicowan wartoci opaow. Wgle kamienne zawieraj znacznie mniej wilgoci anieli wgle brunatne, ktrych wilgotno siga moe powyej 50%. Szczeglnie zatem w przypadku blokw opalanych wglem brunatnym wydaje si uzasadnione zastosowanie podsuszania paliwa, ktre realizowane z wykorzystaniem ciepa odpadowego z bloku, powinno przynie pozytywny skutek, przekadajcy si na zwikszenie oglnej sprawnoci bloku. Integracja procesu podsuszania paliwa z obiegiem cieplnym bloku W celu oszacowania wpywu procesu podsuszania paliwa na ogln sprawno bloku energetycznego, opracowano odpowiednie modele symulacyjne nadkrytycznego bloku energetycznego oraz procesu podsuszania paliwa [1] i przeprowadzono szereg eksperymentw symulacyjnych. Schemat bloku referencyjnego (model symulacyjny opracowany z wykorzystaniem oprogramowania IPSEpro [2]), ktry stanowi punkt

odniesienia dla oblicze ukadu z podsuszaniem przedstawiono na Rys. 1, a jego podstawowe parametry zestawiono w Tabeli 1.

Rys. 1 Schemat bloku referencyjnego Tabela 1

Ciepo doprowadzone do obiegu Energia chemiczna w paliwie do kota Moc elektryczna Moc turbiny pompy wody zasilajcej Sprawno bloku Sprawno wytwarzania energ. elektr. Jednostkowe zuycie en. chem. pal. 1156959 1163582 600000 18438 51.56 49.90 6942 kW

kW
kW kW % % kJ/kWh

Do tak okrelonego modelu bloku referencyjnego zaimplementowano model symulacyjny procesu termicznego podsuszania paliwa powietrzem w czterech gwnych wariantach. Zaproponowane warianty rni si sposobem przygotowania czynnika suszcego oraz dalszego jego wykorzystania po procesie suszenia i tak wyrniono tutaj dwa warianty rda energii dla przygotowania czynnika suszcego: 1. przygotowanie za porednictwem pary upustowej, 2. przygotowanie za porednictwem spalin kotowych, i dla kadego z nich, przeanalizowano dwa sposoby wyprowadzenia czynnika suszcego z komory suszarki: 1. suszenie z wyprowadzeniem powietrza do atmosfery oraz 2. suszenie z domieszaniem strumienia powietrza suszcego do strumienia powietrza doprowadzanego do komory paleniskowej kota. Analizowane warianty przedstawiono schematycznie na Rys.2 5

Rys. 2 Wariant 1

Rys. 3 Wariant 2

Rys. 4 Wariant 3

Rys. 5 Wariant 4

Ponadto, dla wariantw 1 i 2 (Rys. 2 i 3), symulacji poddano rne warianty poboru pary (z rnych upustw). Przykadowy schemat modelu bloku zintegrowanego z podsuszaniem paliwa dla wariantu 2 z poborem pary z upustu 5 przedstawiono na Rys. 6.

Rys. 6 Model symulacyjny bloku ze zintegrowanym podsuszaniem paliwa

Z punktu widzenia procesu podsuszania paliwa, najwaniejszymi parametrami decydujcymi o przebiegu procesu s parametry termodynamiczne otoczenia, z ktrego pobierany jest czynnik suszcy, a take temperatura procesu (temperatura czynnika suszcego na wlocie do komory suszarniczej) oraz kocowa zawarto wilgoci w paliwie po suszeniu. Z punktu widzenia bloku z kolei, najbardziej istotnym parametrem jest jego sprawno. Std te w pracy analizie poddano wpyw powyszych parametrw termodynamicznych na ogln sprawno bloku. W analizie przyjto ogln sprawno energetyczn bloku brutto, przy czym uwzgldniono koszty energetyczne toczenia czynnika suszcego, zwizane z koniecznoci pokonania oporw przepywu powietrza suszcego w komorze suszarki. W konsekwencji, zaleno opisujca sprawno bloku zostaa okrelona w postaci zalenoci przedstawionej wzorem (1). =

(1)

gdzie: - Moc na generatorze - Strumie energii dostarczony do kota z paliwem - Moc zuyta do napdu wentylatora czynnika suszcego Powyszy sposb definicji sprawnoci oglnej bloku pozwala na okrelenie cakowitych kosztw/zyskw energetycznych procesu podsuszania paliwa i okrelenie ich rzeczywistego wpywu na sprawno bloku energetycznego. Wpyw sposobu integracji na sprawno bloku W pierwszym etapie analizie poddano dwa warianty podsuszania paliwa (wariant 1 i 2) w ktrych do przygotowania czynnika suszcego wykorzystywana jest para upustowa z turbiny. Rezultaty oblicze przedstawiono na rysunkach (Rys. 7ad oraz 8ad). Na podstawie przedstawionych rezultatw naley stwierdzi, e wybrane do analizy parametry maj odmienny wpyw na ogln sprawno bloku. Za wyjtkiem kocowej wilgotnoci wzgldnej paliwa po suszeniu, w przypadku ktrego obserwuje si znaczny wpyw na sprawno, wszystkie z analizowanych parametrw (Rys. 7ac oraz 8ac) oddziauj w mniejszym stopniu, przy czym za kadym razem obserwuje si wzrost sprawnoci bloku wraz ze wzrostem wartoci parametrw. Naley zwrci uwag na zakres zmiennoci sprawnoci, ktra w analizowanych przedziaach zmiennoci parametrw, waha si w granicach kilku setnych czci procenta. Cakowity przyrost sprawnoci w stosunku do sprawnoci bloku referencyjnego ksztatuje si na poziomie kilku procent i jest rny w zalenoci od analizowanego parametru. Mona take stwierdzi, e rdo pobory pary nie ma znaczcego wpywu na ogln sprawno ukadu,

cho pewien wpyw obserwuje si w przypadku temperatury powietrza atmosferycznego (Rys. 7b) szczeglnie dla niszych wartoci temperatur. a) a)

b)

b)

c)

c)

d)

d)

Rys. 7 Wariant 1

Rys. 8 Wariant 2

Zalenoci przedstawione na rysunku Rys. 7b c i Rys. 8b c wydaj si by intuicyjnie poprawne, albowiem wraz ze wzrostem zarwno temperatury otoczenia jak i temperatury czynnika suszcego efektywno procesu suszenia wzrasta, co przekada si na zwikszenie sprawnoci bloku. Inaczej w przypadku wilgotnoci wzgldnej powietrza atmosferycznego (Rys. 7a i Rys. 8a), gdzie mogoby si wydawa, e charakter zalenoci powinien by odwrotny. Charakter ten wynika tutaj z przyjcia w modelu staych parametrw termodynamicznych spalin na wylocie z kota. W konsekwencji staej iloci energii odbieranej przez wod w kotle oraz rosncej entalpii doprowadzanego do kota powietrza, zmniejsza si strumie masy zuywanego paliwa (Rys. 9), co w konsekwencji przekada si na wysz sprawno ukadu.

Wariant 2 - Upust 3
Strumie paliwa do kota [kg/s]
118,66 118,64 118,62 118,6 118,58 118,56 118,54 118,52 118,5 118,48 118,46 5 15 25 35 45 55 65 75 85

Temperatura powietrza atmosferycznego [st. C]

Rys. 9 Strumie paliwa do kota wariant 2 upust 3

Najwikszy wpyw na ogln sprawno bloku (co wydaje si by naturalne i intuicyjne) obserwuje si w przypadku kocowej wilgotnoci wzgldnej paliwa po suszeniu (Rys. 7d oraz 8d), przy czym zupenie nie obserwuje si wpywu rda poboru pary na sprawno bloku. Wpyw natomiast samej wilgotnoci kocowej jest znaczcy i przekada si w skrajnym przypadku (przy najniszej wilgotnoci kocowej na poziomie 4%) na wzrost sprawnoci oglnej bloku z wartoci 51.5% dla bloku referencyjnego do poziomu 57.8% w wariancie pierwszym oraz do poziomu 58.0% w wariancie drugim. Przekada si to na spadek jednostkowego zuycia energii chemicznej paliwa z 6942kJ/kWh dla bloku referencyjnego do 6232kJ/kWh oraz 6217kJ/kWh odpowiednio dla wariantu 1 i 2. Naley zatem zauway, e rozwizanie z domieszaniem zawilgoconego powietrza suszcego do strumienia powietrza podawanego do komory paleniskowej kota, cho w niewielkim stopniu, wykazuje si wikszym przyrostem sprawnoci bloku oraz niszym jednostkowym zuyciem energii chemicznej paliwa. Na kolejnych rysunkach (Rys. 10ad oraz 11ad) przedstawiono z kolei drug opcj integracji procesu podsuszania paliwa z ukadem cieplnym bloku, w ktrej czynnik suszcy przygotowywany jest z wykorzystaniem ciepa zawartego w spalinach. Podobnie jak w przypadku wykorzystania do przygotowania czynnika suszcego pary upustowej, tak i w przypadku wykorzystania do tego celu spalin kotowych obserwuje si nieznaczny wpyw wybranych parametrw termodynamicznych na sprawno bloku. Interesujcy jest tutaj charakter zalenoci sprawnoci bloku w funkcji temperatury powietrza atmosferycznego (Rys. 10b oraz 11b). Na rysunku tym zaobserwowa mona wyrane minimum, ktre w przypadku wyprowadzania powietrza suszcego do atmosfery znajduje si bliej niszych temperatur (Rys. 10b) anieli w przypadku wprowadzania powietrza suszcego do komory paleniskowej (Rys. 11b). Ponadto, w wariancie 3 charakterystyka ta jest bardziej spaszczona, a najnisze sprawnoci obserwuje si tutaj dla temperatur poniej 6C. W wariancie 4 charakterystyka jest bardziej stroma, a zakres najniszych sprawnoci obejmuje przedzia temperatur w zakresie 10 18C. Jednak podkreli naley, e w analizowanym zakresie zmiennoci temperatury, jej wpyw na sprawno ksztatuje si na poziomie poniej 0.01%, co w praktyce jest wpywem pomijalnie maym. Podobnie jak w przypadku wariantw 1 i 2 tak i tutaj najwikszy i znaczcy wpyw na sprawno cakowit bloku obserwuje si dla kocowej zawartoci wilgoci w paliwie po procesie suszenia (Rys. 10d i 11d). Naley zwrci uwag na fakt, e wpyw ten ksztatuje si na takim samym poziomie jak dla wariantw 1 oraz 2 i przekada si w skrajnym przypadku (przy najniszej wilgotnoci kocowej na poziomie 4%) na nieco wikszy, anieli w przypadku wariantu 1, wzrost sprawnoci oglnej bloku z wartoci 51.5% dla bloku referencyjnego do poziomu 58.0% w wariancie trzecim oraz taki sam przyrost sprawnoci jak w wariancie 2, do poziomu 58.0% w wariancie czwartym.

a)

a)

b)

b)

c)

c)

d)

d)

Rys. 10 Wariant 3

Rys. 11 Wariant 4

Porwnanie rnych wariantw integracji Przedstawione powyej rezultaty oblicze symulacyjnych bloku energetycznego ze zintegrowan instalacj podsuszania paliwa wykazuj na zrnicowany wpyw rnych wariantw podsuszania na moliwy do osignicia wzrost sprawnoci bloku. Niezalenie jednak od analizowanego wariantu, wpyw ten za kadym razem jest znaczcy. W celu wytypowania potencjalnie najlepszego rozwizania integracji podsuszania paliwa z obiegiem cieplnym bloku, uzyskane z oblicze symulacyjnych wyniki zestawiono i zaprezentowano na rysunku Rys. 12a d. Dla wariantu 1 i 2 (przygotowanie czynnika suszcego z wykorzystaniem pary upustowej), na podstawie wczeniejszej analizy wytypowano najlepsze rozwizania i tylko te zamieszczono w zestawieniu. Z wariantw tych wytypowano rozwizanie z poborem pary z upustu trzeciego (UP3), ktre (mimo niewielkich rnic) dla wszystkich analizowanych parametrw okazao si by najlepszym. Na podstawie przedstawionego na Rys. 12 zestawienia trudno jest jednoznacznie wskaza najlepsze rozwizanie, albowiem nie da si wskaza jednego wariantu integracji,

ktry w penym zakresie zmiennoci wszystkich parametrw byby najlepszy. Jednoznacznie natomiast da si wyrni dwa warianty odbiegajce na minus moliwociami od pozostaych. Te dwa najgorsze warianty to wariant 1 i 3 czyli te, w ktrych powietrze po suszeniu wyprowadzane jest do atmosfery. Mona zatem stwierdzi, e rozwizanie z domieszaniem czynnika suszcego po suszeniu, do powietrza wprowadzanego do komory paleniskowej kota jest rozwizaniem lepszym. a) b)

c)

d)

Rys. 12 Porwnanie wariantw integracji

Poniewa w przypadku wpywu wilgotnoci wzgldnej paliwa po suszeniu oba warianty (wariant 2 i 4) s pod wzgldem efektywnoci praktycznie jednakowe, a wariant 4 wykazuje pewn przewag w przypadku wilgotnoci powietrza atmosferycznego oraz temperatury czynnika suszcego podawanego do komory suszcej, mona uzna, e najlepszym z rozwaanych rozwiza integracji procesu podsuszania paliwa z rozwaanym nadkrytycznym blokiem energetycznym jest wariant 4, w ktrym czynnik suszcy zostaje przygotowany przed suszeniem z wykorzystaniem spalin kotowych, a po suszeniu, strumie powietrza suszcego zostaje domieszany do gwnego strumienia powietrza kotowego i wraz z nim wprowadzany do komory paleniskowej kota. Podsumowanie W pracy przedstawiono analiz, jakiej poddano proces wstpnego podsuszania paliwa pod ktem jego integracji z obiegiem cieplnym bloku oraz konsekwencji termodynamicznych procesu dla oglnej sprawnoci bloku. Przedstawiono analiz rnych wariantw realizacji procesu powietrznego podsuszania paliwa wrd ktrych wyrniono dwa warianty rda energii dla przygotowania czynnika suszcego: 1. przygotowanie za porednictwem pary upustowej oraz 2. przygotowanie za porednictwem spalin kotowych. oraz dwa warianty wyprowadzenia czynnika suszcego z komory suszarki: 3. z wyprowadzeniem powietrza po suszeniu do atmosfery oraz 4. suszenie z domieszaniem strumienia powietrza suszcego, po opuszczeniu suszarki, do strumienia powietrza doprowadzanego do komory paleniskowej kota. Dla wszystkich analizowanych wariantw przeprowadzono analiz wpywu, na ogln sprawno energetyczn bloku, najwaniejszych z punktu widzenia procesu

suszenia, parametrw termodynamicznych, takich jak: parametry otoczenia (dla suszenia powietrzem zewntrznym), stopnia osuszenia paliwa (zawartoci wilgoci w paliwie po suszeniu), jak rwnie rda pary dla przygotowania powietrza suszcego. Uzyskane rezultaty wskazuj na zrnicowany wpyw poszczeglnych wariantw na oglna sprawno bloku, jednak niezalenie od rozwizania podsuszanie paliwa pozwala na uzyskanie znacznego przyrostu sprawnoci bloku, a w konsekwencji zmniejszenie jednostkowego zuycia paliwa oraz emisji szkodliwych zanieczyszcze.

Bibliografia
[1] Strumio Cz.: Podstawy teorii i techniki suszenia, WNT, Warszawa 1983 [2] SimTech, IPSEpro Users Manual