A LPHA H UMAN

MATEUSZ GRZESIAK

Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi bd towarowymi ich wacicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Redaktor prowadzcy: Barbara Gancarz-Wjcicka Projekt okadki: Urszula Buczkowska Fotografia na okadce zostaa wykorzystana za zgod iStockPhoto Inc. Wydawnictwo HELION ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: sensus@sensus.pl WWW: http://sensus.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek) Drogi Czytelniku! Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres http://sensus.pl/user/opinie?alphum Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj. ISBN: 978-83-246-2737-0 Copyright Helion 2011 Printed in Poland.

Dzikuj Ilianie, e przy niej oduczyem si by AlphaMale. Andrzejowi, e wierzy we mnie, gdy nie wierzyem w siebie. Kademu, przez kogo cierpiaem rozumiem dzi, e bylicie najlepszymi nauczycielami.

WSTP
Mino wiele czasu i wiele si wydarzyo, od kiedy pisaem AlphaMale i AlphaFemale, odnajdujc swoje wczesne ja w wiecie energii mskiej, a potem kobiecej. Za mn sporo yciowych przygd, ktre nauczyy mnie, jak daleka bya droga i e zarwno za najbardziej efektywnym mczyzn, jak i najskuteczniejsz kobiet stoi jeszcze wiele drzwi. O wiele gbszych, o wiele potniejszych. Ta ksika jest wyrazem zrozumienia, e ponad wszelkimi podziaami kryje si synergiczna istota ludzka, ktra zoonoci i gbi przekracza kad logiczn definicj i schemat, w jaki tak czsto chc nas wsadzi niezakwestionowane umysy. Jest o wiele bardziej o odstawaniu si ni stawaniu, bo gdy droga staje si celem samym w sobie i wszystko jest jasne, wtedy tylko pozostaje y. Jest o szczciu i jest szczciem, ktre pojawia si dopiero wtedy, gdy znikaj wszystkie powody. I o ile AlphaMale i AlphaFemale byy maestwem, w ktrym jeszcze istnia on i istniaa ona, o tyle AlphaHuman to ju sakrament, w ktrym pod wpywem mioci i idei rozpywaj si podziay. To ksika o kadym z nas, o takim Tobie, jakiego jeszcze nie znasz.

Dlatego ucieszyem si, gdy Basia z Helionu wydawcy tej ksiki i kilku pozostaych z otwartymi ramionami przyja propozycj napisania tej pozycji, bo kontynuacja dla obu poprzednich bya potrzebna. Ta ksika jest pisana przez zupenie innego cho pod skorup umysu takiego samego jak Ty czowieka, ktry wyszed sobie bardziej naprzeciw, ni mgby si kiedykolwiek po sobie spodziewa. Mia by wielki, a sta si sob, co nie tylko nie ujo mu nic z ycia, ale przeciwnie uczynio je naprawd bogatym. Mia by kim, a przesta, bo nie warto byo. Mia mie co, wiele cosiw, ale przesta w nie wierzy i teraz yje jako bogaty ubogi; dopiero wtedy nie naley si do rzeczy, ktre inaczej posiadaj nas. Ta ksika jest opisem tej drogi, opisem podry czowieka, odpowiedzi na wiele pyta dotyczcych Ciebie i kadego z nas, a take podsumowujcym kolejny rozdzia z ycia osobowoci nazywanej Mateuszem Grzesiakiem. Pod ni kryj si ja, ktrego ani on, ani Ty nigdy nie poznacie, ale w zupenie inny sposb dowiadczycie. On dowiadcza mnie, a ja jestem tym, co si dzieje. I wanie teraz mnie czytasz. To pikny kawaek tekstu, na jaki przetumaczony zosta rwnie pikny kawaek ycia. A poniewa jeste jego pasjonatem nie moe by inaczej, bo ycie to jedyna rzecz, jak masz jest to ksika dla Ciebie. Spotkay Ci te sowa, bo jeste gotowy. Ja take jestem. Miej zabawy i powodzenia!

MG

PRZED NARODZINAMI
Kade z nich miao swoje ycie, tak jak inni ludzie. Jak wikszo osobowoci z naszych czasw organizowali swoje ycie w kontekcie dwch miejsc, czyli pracy i domu, w oparciu o bardzo powtarzalne i przewidywalne formy organizowania czasu. Rano do pracy, wieczorem do domu. W jednym i drugim miejscu wykorzystywali moe dwadziecia, moe trzydzieci czasownikw; tyle potrzeba, by typowy umys realizowa si poprzez bazowe aktywnoci: chodzenie, jedzenie, spanie, mwienie, suchanie itd. yli w tym samym nie, w takiej samej niekwestionowanej iluzji, w jakich yo ich pokolenie, biorc za pewnik wikszo dogmatw. e trzeba pracowa, by mc funkcjonowa, e robi si to, do czego si zostao przygotowanym w szkoach, e w okrelonym wieku naley si pobra i postpowa w odgrnie ustalony sposb. Widelec w lewej, n w prawej rce, cay ustalony zestaw wyuczonych, potrzebnych zreszt, schematw. Ale tego dnia wiat zaplanowa dla nich co innego, ni ich umysy mogy przewidzie. Czy cokolwiek mona przewidzie? Akurat wtedy on, Piotrek, mia zaplanowane wyjcie do baru ze znajomymi, bo jeden z nich si obroni na studiach i znaleli powd, by

witowa (osobowoci nie zrobi nic, jeli nie bdzie powodu). A eby witowa, kady powd jest dobry, wic ucieszony wizj wsplnej balangi do rana (iluzja zysku tworzy motywacj), rozentuzjazmowany oczekiwa na wieczr. Ona, Krysia, wanie spotkaa na ulicy koleank sprzed lat Beat i ucieszya si wyjtkowo (im co jest bardziej ekskluzywne, tym wiksz uwag przyciga). I ta mwi do niej, e wanie wrcia po dugich wojaach do rodzinnego miasta i organizuje mae spotkanie ze starymi znajomymi. Zaproszona si ociga, bo niby bya ju na co umwiona, ale nie ma planu (a kade wyobraenie nazywane planem jest wyobraeniem, ktrego prawdziwo dopiero zweryfikuje Rzeczywisto), jakiego nie mona by byo zmieni. Moe jej si wydawao, e zmienia sama, moe zostao to wybrane za ni (na niektre pytania jedyn prawdziw odpowiedzi jest jej brak i tak te pozostanie w tym przypadku). W kadym razie zgodzia si, a to rozpoczo acuch nieprzewidzianych zdarze. Nadszed wieczr. Jej delikatny makija definiowa poczucie

atrakcyjnoci (ktre w przeciwiestwie do pikna jest warunkowe i zaley od rnych czynnikw), a figlarna, wiosenna sukienka podkrelaa co, co Latynosi nazywaj curvas peligrosas (czyli niebezpieczne krgoci). To zwracao uwag, a robia to dlatego, e chciaa si czu podana. Wiedziaa o tym, gdy mczyni patrzyli, a poniewa lata relacji towarzyskich przyniosy i nauki, i interpretacje, okazao si, e do serca faceta najlepiej to jednak przez gbszy dekolt. Ale o tym wolaa nie myle, bo moralno (wewntrzny ksidz, dzielcy wiat na dobre i ze) zakazywaa. A skoro nie wolno, to nie wolno. Mczyni patrzyli dlatego, e kobiety pokazyway (Dlaczego nie ma silikonu w kolanach? Dlaczego nikt tego nie kwestionuje? Dlaczego nogi s waniejsze ni okcie?), a kobiety pokazyway, bo mczyni

patrzyli. To troch tak jak w radiu puszcza si muzyk, ktrej suchaj ludzie, a ludzie jej suchaj, bo radio j gra I schemat, gdy zamknie si na dwch graczach, staje si mechanizmem, ktry w swojej funkcjonalnoci zapewnia istnienie okrelonych zachowa, reakcji, automatyzmw. Piotrek, jeszcze po drugiej stronie barykady, skupia si na innych wanych rzeczach (zawsze s wane, bo mska energia ma zbawia wiat) i dopiero w ostatniej chwili przypomnia sobie, e ju czas wyj. I wyszed. I wsiad do autobusu. I usiad. I patrzy przez okno, mylc o innych sprawach, a jego osobowoci nie zarejestroway nic, co byoby godne uwagi (to, co wpada w standard, jest normalne i umys nie zwraca na to uwagi tak dziaa habituacja). Kto sprawi, e w tym samym czasie (jeeli zaoymy, e istnieje co innego ni teraz) i w tej samej przestrzeni (jeli przyjmiemy, e s inne miejsca ni tutaj) odnalazy si te dwie dusze? Jaka sia wyznaczya zaptlenie drg, skoro wystarczyoby jedno mae odchylenie i wszystko potoczyoby si inaczej? Od ktrego boga zalea los, ktry posadzi Mateusza w tej chwili w klubie cygarowym na Florydzie, Ciebie jaki czas pniej (cho przecie jeste teraz) przed t ksik, a ich w tamtym barze? Ci ludzie, o ktrych czytasz, cho by moe naprawd wcale nie nosz imion Piotrka i Krysi, to Twoi rodzice (nie wiedziae o tym jeszcze, bo si oficjalnie nie narodzie) i wanie wtedy si poznali. Dzieo przypadku, perfekcyjnie bezbdnego: akurat wysa j do baru po drinka. On sta przy ladzie, opiera si o ni i nawet by Krysi nie zauway (faceci patrz nie na cao, ale na czci, wybirczo), gdyby delikatnie si nie potkna i nie wyldowaa na jego twardym barku. Przeprosia od razu (reakcja), ale dopiero gdy spojrzaa mu w oczy,

znikna na chwil jej osobowo. Oczy s zwierciadem duszy i dopiero w czerni renic (czer pochania wszystko i jest najdoskonalsz prni), gdy nie ma adnych granic, dowiadczamy momentalnie nieskoczonoci czowieka. Ale moment wystarczy. Potem jest ju zawsze o jeden most za daleko. I gdy osobowo znikna, zobaczya w nim to gbokie, wielkie nic, odnajdujc na chwil Prawd. Bya tak samo nieskoczona, jak pisali w ksikach, a ona nie musiaa o tym nawet wiedzie, bo kady rozumie to tak samo. Jeszcze intelektualnie nie wiedziaa, on te nie wiedzia, e w tym spojrzeniu dopiero narodz si na nowo. Umiechna si, zakopotana, poprawia niemiao wosy, czujc motylki w odku. A on napry minie, jak may kogucik, zniy gos (chcia wyj na prawdziwego faceta) i powiedzia, e nic nie szkodzi. Bo nie szkodzi nigdy nie szkodzi, bo jedyn rzecz, jak Ci si moe przydarzy, jest niezakwestionowana myl. Ona podzikowaa i przez bardzo dug (dla innych jednak krtk) chwil czua si niezrcznie, bo chciaa i pragna poznawa i dowiadcza, ale umys podpowiada, e nie wypada. Nienawidzia tego wewntrznego ksidza, ktry krytykowa kady ruch wychodzcy poza to, co znane i przemylane. On te chcia kontynuowa, ale osobowo kazaa jak najlepiej wypa i nie daa mu szansy wyj ponad dialog wewntrzny robicy z niego produkt, ktry rzekomo miaby si jej spodoba. Kolejna ofiara umysu, ktrego myli nie zostay zakwestionowane. I dlatego Piotrek nie powiedzia nic, chocia chcia, a Krysia nie zrobia nic, mimo e pragna. Odwrcia si wic i odesza zasmucona. A on zosta sam ze sob i jedyne, co mg zrobi, to si zezoci. Na siebie. Na to ja, ktre odebrao mu szans zrobienia tego, co w gbi duszy zamierza. Kaza si sobie zamkn. Kupi sobie podwjn wdk i wypi j jednym haustem. Nareszcie mia dosy. Odszed od baru,

rozejrza si i zobaczy, e siedzi midzy koleankami. Nie widzia adnej innej (serce nie patrzy wycinkowo, ale caociowo), istniaa wic tylko ona. I zrobi pierwszy krok, serce zabio mu mocniej, zrobi drugi, a ono zabio dwa razy szybciej. Szed w kierunku jej stolika, cho wewntrzne dialogi osobowoci walczyy o przetrwanie, wymylajc najlepsze-na-wiecie-zote-preteksty-do-ucieczki, i po raz pierwszy uwierzy, e nie musi pozowa. I podszed. I ona si odwrcia, a wszystkie inne dziewczyny przestay rozmawia; mczyzna, ktry dobrze czuje si w swojej wasnej skrze, jest tak rzadkoci, e na krtk chwil one te zapomniay, e maj gra swoje kobiece, atrakcyjne, studenckie, blondynkowe czy brunetkowe role. Ale on patrzy tylko na jedn. Przedstawi si grzecznie i zapyta, czy chciaaby zataczy. A ona marzya, by zataczy. Niewane co. Niewane do jakiej muzyki. Niewane jak dugo i po co. Nie byo adnego powodu, adnego zysku, adnej straty, bya ona i dostaa od losu szans. Idc za gosem intuicji, zgodzia si. Wstaa. On wzi j za rk, a ona zawstydzia si, e bya troch spocona z nerww. On poczu si nieco pewniej, odetchn z ulg (ta jest zawsze konsekwencj zejcia napicia powstaego z lku) i poszli razem na parkiet. Mino jeszcze kilkanacie chwil. Potem kilkadziesit momentw zamknitych w spotkaniu i rozmowie o nie-ma-znaczenia-o-czym-bopragn-ci-tak-bardzo-pozna i pierwsze spotkanie nieubaganie zbliao si ku kocowi. By powd wielki obraz poranka dnia nastpnego kaza zawrci z drogi nieprzewidywalnoci i wrci do umysu, cho tak wietnie im si rozmawiao. Wyczone osobowoci, gdy umys staje si tu i teraz narzdziem swojego pana, poczyy w cao ciao i myli. Moment, zawsze cierpliwy i zawsze nieskoczony, wcale nie chcia (bo tak naprawd po prostu nie moe) si skoczy,

ale wewntrzne nakazy krzyczay. Obiecali sobie jeszcze raz si zobaczy. Korcio oboje, by obieca wicej, ale na tak pewno byo za wczenie (cho nigdy nie jest za wczenie, tak jak nigdy nie jest za pno). Ale w sam raz na wzicie numeru telefonu. Kumple pytali, co to za laska, koleanki, co to za facet. Co im powiedzieli, ale przeycie byo zbyt gbokie, by je zwerbalizowa. Pewnie dlatego Lao Tze napisa kiedy, e prawda si koczy, gdy zaczynaj si sowa. A moe dlatego, e inne s sowa osobowoci, a inne serca. Potem minie jeszcze kolejne spotkanie, po ktrym pojawi si nastpne. Kino, kawiarnia, spacer w parku, nic ani oryginalnego, ani nietypowego, ale przez to najprawdziwszego (klasycyzm oznacza doskonao). Delikatnie zbliajce si, najpierw niby przypadkowe dotknicia, trzymanie si za rce i niewiadome pragnienie do roztapiania ja w my stawao si coraz bardziej odczuwalne. On przy niej przestawa udawa. Ona przy nim czua si prawdziw sob. On wierzy w jej obraz (cho by to tak naprawd obraz jego samego), a ona w obraz jego (cho widziaa w nim siebie). Przestawali si ba coraz to oglniejszych sw, duszych okrele czasowych, planowania czego na nieco dalej ni kolejny weekend. Jednostki czasu si zmniejszay, frekwencja bya czstsza, a pragnienie zostawienia siebie wiksze. To naturalna kolej rzeczy, gdy w mioci uspokaja si ego. Ale jeszcze daleka droga przed nimi, daleki powrt, zanim zrozumiej. Ale zrozumiej. Wszyscy rozumiej. Maestwo byo oczywiste. Monogamia rwnie. Rzeczywisto wymusza na umyle konieczno dojrzewania, tak jak wymusia na nich. Pobrali si, pokochali bardziej, a przyszed kolejny moment. Tym momentem bye Ty. Wanie wybrae swoich rodzicw.

Nikt nie wie dlaczego, ale zawsze, gdy dusza wybiera ciao, w jakim bdzie ya jako czowiek (jestemy istotami duchowymi dowiadczajcymi ycia na ziemi, a nie ludmi dowiadczajcymi zjawisk duchowych), na niebie zaczyna wieci nowa gwiazdka. Waciwie nie jest taka nowa, tak naprawd znowu wida j na firmamencie, rozwietlon now energi kolejnego ycia. To tylko Twoja gwiazdka, tak samo indywidualna jak Twoja dusza. Pniej, mniej wicej w trzecim, czwartym roku ycia, gdy nauczysz si oddziela swoje prawdziwe, holistyczne ja od umysowego, czyli ego (osobowoci), zacznie Ci ono podpowiada, e najwaniejsze w yciu to sta si kim. Moe przystojnym albo adn, inteligentn albo dojrzaym, lekarzem, prawnikiem, nauczycielem, matk, on, kochank, wszystko jedno. Tymczasem to nie jest nawet moliwe: sta si kim, bo mona by tylko sob i nikim wicej. I to jedna z tych rzeczy, jakich bdziesz dowiadcza w czasie ycia na ziemi. Podobnie jak syn marnotrawny musia najpierw opuci dom ojca, by potem do niego wrci, Ty te bdziesz szuka na zewntrz, poza domem, a potem powrcisz do siebie, jedynego domu, jaki posiadasz. Tak dziaa ego kae co mie i kim by, cho to pierwsze stracimy, gdy umr ciaa, a to drugie nie jest moliwe do osignicia. I ta dusza czeka zawsze przy ciaach, tak jak czekaa przy Twoich rodzicach (dwojgu ludzi jeszcze tak nienazywanych), patrzc i syszc zupenie inaczej. A to bya magiczna noc. Gwiazdy wieciy jak nigdy przedtem, kibicowa Ci cay wiat, Rzeczywisto (Bg) cieszya si tak samo z narodzin jak ze mierci (bo po pierwsze jej nie ma opinie o mierci moemy mie tylko za ycia, jest wic niesprawdzon tez a po drugie Rzeczywisto jest bezwarunkowa, a pod ocenami kryje si zawsze mio i akceptacja). A gdy si co rodzi, to zawsze co umiera,

bo ycie i mier to dwie strony tego samego wektora. I dwoje dorosych ludzi, splecionych w miosnym ucisku, przeywao orgazm. Ale by to orgazm zupenie inny ni tylko fizjologiczny kumulacja energii przesza przez prg konwersji i transformowaa j w przeycie tak silne, e na chwil znika osobowo. Orgazm szczcia, radoci i pewnoci, e nie byo adnego waniejszego momentu ani miejsca (bo nie ma) ni to, w ktrym byli. Stworzone my byo silniejsze ni jakiekolwiek ja i dopiero w takiej chwili, gdy ja i ty przestaj istnie, z tego my moe powsta nowe ycie. mier i ycie s ze sob zwizane jak brat i siostra I tak samo musi umrze ja, musi umrze ty, by my dao wiatu nowe ycie. Cho bardziej to Rzeczywisto je daje, a ludzie maj szans by tylko gosicielami tego, co Ona mwi i robi. Oni byli w tym momencie dawcami nowego ycia, bo orgazm, ktry mczyzna mia w kobiecie, nie by dla niego, ale dla niej. To rozumiej mczyni, gdy porzucaj zud kontroli i zaczynaj si kocha (zaczynaj dawa wyraz mioci), a przestaj pieprzy (przestaj dawa wyraz wadzy, zawsze pochodzcej z lku). Wtedy nadal mog si pieprzy, ale jest to wybr, a nie mus. I gdy on wypuci siebie z siebie (energia mska jest dajca i aktywna), a ona przyja jego w siebie (energia kobieca jest akceptujca i pasywna), dusza wiedziaa, e nadszed czas. I gdy on w plemniku pdzi wiedziony przeznaczeniem, tak jakby by stworzony tylko do jednego (tak samo jak my jestemy stworzeni tylko do tego, co w danej chwili robimy), a ona czekaa (jestemy te perfekcyjnie cierpliwi, gdy nie ma historii o popiechu i spnieniach), dusza przesuna si bliej, bo nadchodzi jej czas. Gdy yjesz poza nim, tak jak ona ya, nie ma ju ani nic do zrobienia, ani do zyskania i stracenia, nie ma te popiechu ani nie mona si na nic spni. I gdy plemnik wszed do jajeczka, umar w nim i ono umaro, i

w procesie wzajemnej anihilacji narodzio si nowe ycie, a bardziej dokadnie kontynuowao si, tym razem na ziemi. Ona trzymaa jego ciao, on osun si z niej, gdy zeszo napicie z mini. By absolutnie samotny (przeycie zwizane z orgazmem czyci energie i doprowadza do chwilowego balansu poprzez uczucie pustki i jednoci, dlatego tak wiele osb traktuje seks albo masturbacj jako rozwizanie, przynajmniej czasowe, trapicych ich problemw). By ciaem, w ktrym y, by spokojem, jaki odczuwa, przecieradem, ktre go otulao. Ona, otwierajc si dla siebie poprzez niego, bya speniona (spenienie zawsze towarzyszy nam wtedy, gdy nie ma ju potrzeb i jest ostateczn satysfakcj). Odkrywaa, jak bardzo wiele si bierze, dajc, i bez poczucia iluzji straty, jakie ma ego (osobowo, dajc cokolwiek, zawsze oczekuje minimum tyle samo w zamian), realizowaa siebie. W mioci nie ma miejsca na intelektualne rozwaania (umys jest zawsze o, na temat czego, przez co dysocjuje si od wydarze) i mona jedynie przeywa w radoci to, co si ma (i tak nigdy si nie ma nic innego ni to, co si ma, i ten stan nie ulega zmianie, bo nawet majc wicej, dalej masz tyle, ile masz). A oni mieli siebie. Ona, potem, po zajciu w ci, cho nie wiedzieli jeszcze o tym oficjalnie, powici swj wiat wygd na wymiotowanie bez ostrzeenia, nietypowe potrzeby jedzeniowe, sinusoidy emocjonalne i to wszystko w imi wyszego celu, ktry jest waniejszy. On zacznie inaczej myle o pienidzach i odnajdzie si w roli opiekuna, powicajc siebie na rzecz ideaw pikniejszych ni osobowoci. Jedno i drugie wchodzi na drog suenia innym, najbardziej szlachetnej dziaalnoci czowieka. Zobowizani sami przed sob (tak si dzieje, gdy zamiast faszywej moralnoci suchasz prawdziwego

sumienia) wchodz na ciek, na ktrej to dopiero moesz zrealizowa si Ty. Za dziewi miesicy si narodzisz. Wiesz, e istnieje poziom, na ktrym instytucja babskiego focha nie ma dla faceta ju adnego znaczenia i na ktrym nie jest wane, co si mwi, bo widzenie czowieka bez jego masek (ego) zawsze pozwala odwoa si do tego, kim jest naprawd, a nie do tego, co robi, jak to robi, z kim, gdzie, dlaczego i po co (to podstawowe metaprogramy, w jakich yj osobowoci)? Wiesz, e istnieje poziom, na ktrym jego mskie pokazy i zabiegi s dla niej nieistotne, bo widzi w nim mczyzn, a nie produkt? Ona dojrzewa, a dojrzewa obok niego, bo kobieta potrzebuje mskiej energii, by urosn. Obserwuje si, determinacj, zawzito, spokj i uczy si twardoci, asertywnoci, odwagi. On dojrzewa te przy niej, a ma do odrobienia cae lata niezauwaonej mikkoci i pynnoci. Pojawia si empatia i odczuwanie tego, o co chodzi. Nie potrzeba na ni sw, bo jest ludzka, synergiczna i nie przynaley do pci, ale jest jzykiem poza wie Babel. Rozumie j coraz bardziej, zaczyna obserwowa jej sposb mylenia i coraz lepsz komunikacj z ciaem, jak ona zdobywa z kadym dniem. Tylko mae dzieci, inne gatunki zwierzt, kobiety w ciy i buddowie znaj wiadomie jzyk ciaa, bo wikszo kolektywu spdzi swoje ycia na uczeniu si jedynie jzyka werbalnego kraju, w jakim si urodzili. Ale jzyk ciaa ma swoje wasne prawa i sposoby komunikacji. Tak jak pies jedzcy traw, by si odrobaczy, niedwied smarujcy si zioami, by nie gryzy go insekty, mapa balansujca swoj diet nutraceutykami (zoofarmakognozja to nowa dziedzina farmakologii, badajca, jak zwierzta wykorzystuj roliny jako substancje lecznicze), tak samo kobieta w ciy zaczyna poznawa wierzchoek gry lodowej, jakim jest komunikacja z ciaem i spenianie jego najprawdziwszych potrzeb. Cho

urodzilimy

si

tym,

naturalna

umiejtno

jest

potem

substytuowana schematami poznawczymi diet, zdrowego (rzekomo) odywiania si itd., cho przecie kady z nas jest dla siebie najlepszym dietetykiem od samego pocztku (to nie jedyny przykad zamiany przez stryjka siekierki na kijek). Odczuwa nagle, e ma ochot na kiszon kapust (moe odbudowuje mikroflor bakteryjn) i bez naukowego wytumaczenia je jej dokadnie tyle, ile potrzeba. Z drugiej strony jest te okres, gdy nie wymaga od siebie, by wyglda jako, zapomina o dietach i sucha siebie. On to obserwuje i poprzez modelowanie sam zdobywa wiedz o tym, jak jego ciao z nim rozmawia. Odczuwa wzrosty cinienia przy stresie i uczy si relaksowa wiadomie, co inspiruje j, by w ostoi spokoju porzuca lkliwe myli i skupia si na sobie. To pikny okres wzrostu dla obu, gdy w tolerancji i wsppracy odkrywaj siebie bardziej i rozwijaj si ju mniej kanaowo (czyli intelektualnie w okrelonej dziedzinie), a bardziej holistycznie. Najzabawniejsza bya sytuacja, gdy ona dowiedziaa si o ciy i chciaa mu powiedzie: jej obawa, jak on zareaguje, jest sodka i pena kobiecoci, a jego reakcja spontaniczna i prawdziwa.

K ONWERSJE

Mijaj miesice, a dojrzewajcy facet konwertuje si w mczyzn. Najpierw, zanim jeszcze pozna moc, by duym dzieckiem. Przenosi odpowiedzialno na zewntrz, domaga si od wiata speniania swoich potrzeb. Ego byo bardziej zalene od innych. Autorytet zewntrzny, ktry towarzyszy nam w warunkowym wiecie od samego pocztku, nakazuje bra bez sprawdzenia rady innych (te rni si tym od informacji, e naley je wzi). To pierwszy poziom hipotez umys zaczyna by wypeniany informacjami i rozpoczyna si poznawanie intelektualne, kreujce wiat snu. Te informacje nie zostay jeszcze

empirycznie sprawdzone, w zwizku z czym kreowany jest z ogromn konsekwencj wiat iluzji, w ktrym poruszaj si pierwsze osobowoci. Ludzie graj role rodzicw zaczynaj proces socjalizacji i wychowuj czowieka na swoje podobiestwo. Poniewa znaj jedynie to, co znaj, majc dobre intencje przy braku znajomoci mechanizmw, instaluj w absolutnie chonnym umyle schematy, ktre tworz wiat. To istna Ksiga Rodzaju czowiek stworzony na Jego podobiestwo na pocztku tworzy wiat (swoich wasnych pogldw, myli, przekona), cho nie moe zweryfikowa na tym etapie, czy ten wiat jest prawdziwy. Pierwszy poziom hipotez daje umysowe zaoenia i prawdy: e trzeba przyj system wartoci charakterystyczny dla danego kolektywu, e dziewczynka bawi si w dom i lalkami, a chopiec onierzykami. Kreowana jest pe, jedna z najbardziej fundamentalnych historii i dogmatw umysowych. Ksidz spoeczestwa instaluje moralno i dzieli wiat na dobry i zy, tworzc zasady postpowania i funkcjonowania (katolikiem si nie rodzisz, ale moesz si nim zrobi). Koledzy ze szkoy daj do zrozumienia, e akceptacja w grupie zaley od wypalenia papierosa, a telewizja generalizuje wyjtki od zasad i nagle podr do Kolumbii (cho nigdy tam nie byli) prezentuje si w umyle jako niebezpieczna eskapada. Hipotezy pierwszego stopnia, niesprawdzone w praktyce, czyni z umysu dziewice mwice o seksie i nakazuj powtarza wyuczone wzorce, ktre nie s jeszcze prawdziwe. Nie ma mowy o intuicji, bdcej podstaw kadej umiejtnoci, jest za to coraz wiksza gowa wypeniona schematami, definicjami, dogmatami. To dziecko wanie, ktremu cay wiat kolegw, rodziny, ksiy, mediw, gwiazd ekranu, nauczycieli i rzdw doradza, jak ma y. Na tym etapie umys wierzy w istnienie autorytetu zewntrznego i odbiera sobie prowadzenie i

odpowiedzialno, ktre daj wiar w siebie i zaufanie, e mona y samodzielnie. Owca poda, beczy, gdy boli, goni za tumem i zmieniajca si moda nakazuje kupi w nowym sezonie ciuchy nowego koloru, by anonimowo i za tumem w grupowej akceptacji. Dopiero gdy pojawi si sia do zmiany, wtedy owca ma szans na konwersj w lwa. Wanie rodzi si silne ego. Wszyscy tak mamy i tak wyglda przechodzenie midzy etapami snu. Jest taka pikna przypowie o porzuconym lwitku, ktre wychowuje si midzy owcami. Te si go nie boj, bo jest mae, wic wychowuj je na dobr owc: ma powtarza za tumem, nie wychyla si, je to, co jedz inni, i ucieka od lku, ktry jest nieodcznym elementem ycia stada. I ten lew, poniewa nie ma innych wyborw (ludzie zawsze robi to, co mog, dopiero gdy maj wybr, zaczynaj si nad tym zastanawia), yje jak owca. Ale pewnego dnia inny lew, ktry by wychowywany przez swoich, poluje na owce. Skrada si, wierzc w swoje umiejtnoci, do stada i za chwil wybierze sobie ofiar. Lwy zawsze zjadaj to, co zje najatwiej, wiedzione instynktem, intuicj, niekwestionowalnoci praw natury. Odpowiedzialno jest oczywista jeli nie zje, to umrze z godu, a pretensji zwierzta nie maj. Odpowiada sam za siebie i sam przed sob. Lew kalibruje, kogo zje dzisiaj, gdy nagle widzi midzy owcami jednego ze swoich, ktry wyglda jak lew, ma rozmiar lwa, chodzi jak lew, wic musi by lwem Zszokowany, e jego krewniak jest midzy owcami i ich nie je, dopada go i krzyczy: Stary, co ci si stao? Jeste lwem midzy owcami? Tamten, wyszkolony na owc, boi si, pochyla gow, ryczy, beczc, i ucieka, wic prawdziwy lew zabiera go si do strumienia i kae

spojrze w odbicie. Lew-owca poda, sucha i robi, co ka, po czym patrzy po raz pierwszy w yciu na siebie w lustrze. To, co widzi, odbiega od obrazu innych owiec. Ma pikn, bujn grzyw, wielkie zby, potne i silne apy. Na chwil przestaje reagowa. Zaczyna myle. Wanie dosta wybr, to jego wyzwalajcy bodziec. I si wcieka. A gdy si wcieka, zaczyna rycze. Coraz goniej i goniej, a ten pierwszy, pierwotny ryk dokonuje transformacji. Oszukany przez swj wasny lk buntuje si i zabija osobowo owcy, do ktrej ju nigdy nie powrci. Ten bl staje si fundamentem nowej siy i narodzin lwa nowej osobowoci. To facet, ktry poznaje swoj moc. Jego ycie nigdy nie bdzie ju takie samo. Wyjcie z okresu owcy zawsze zwizane jest z buntem. To przeciwwaga, kontrsia, przeciwiestwo, ktre musi si oderwa czowieka od autorytetu zewntrznego. Wczeniej szuka akceptacji u innych, zalea od nich, zdawa si pasywnie na aktywno innych i traci odpowiedzialno, czyli absolutn kontrol (w przeciwiestwie do zwykej kontroli ego, wypywajcej z lku). Taki mczyzna to synek, ktry za partnerk wybierze kobiet-matk. Taka kobieta to crka, ktra w opiekuczych ramionach ma-ojca odnajdzie bezpieczestwo i cho moe nie speni marze, przynajmniej nie straci tego, co ma. Przez ten etap przechodzi kady z nas, bo rodzc si z czyst kart (John Locke), w niewinnoci oddajemy innym prawo zapisywania wszystkiego, co uznaj za stosowne. A wiat pisze swoim wasnym pismem w gowie maego dziecka wszystkie zasady, jzyki, definicje, hierarchie. Ono przyjmuje, bo nie tylko nie ma innego wyjcia, ale nade wszystko bez procesu socjalizacji nie byoby w stanie przej przez ulic czy nauczy si rodzimego jzyka. Psychologowie s dzi zgodni, e

zdecydowana wikszo naszych przekona (a co za tym idzie zachowa) pochodzi z pierwszych czterech lat dziecistwa, kiedy trudno jest jeszcze mwi o wyrobionej logice. Dziecko jest niewinne, bez moliwoci wyboru. Rodzi si jako Chrystus, jest Budd, ale nie z wyboru, a wic nie z dojrzaoci. A tak si nie liczy, bo inaczej nigdy nie staoby si zado wolnej woli, ktra odrnia nas od innych gatunkw zwierzt. Pomyl tylko, jak nudno jest anioom w niebie. S tak perfekcyjne, nigdy nie popeni bdu, nigdy nie bd mogy zadouczyni, nigdy te nie zmartwychwstan ani nie przejd przez prawo wyboru. Pomyl tylko, e kady pies wraca do pana, ktry go bije, i e w swoim posuszestwie suy z natury, lecz nie z wyboru. Nie pooy wiadomoci i umysu na jednej ciece, tak jak my. My mamy t moliwo. To pikny, boski prezent. Zawsze mamy wybr. I to mae dziecko musi przyj zewntrzne autorytety uczy si szybko zalenoci od matki, ojca, traktowa kade sowo jako demonstracj. Bez wyrobionej jeszcze moralnoci nie ma znaczenia, czy rodzice si bij do nieprzytomnoci, zalewaj alkoholem, czy przytuleni siedz przed telewizorem nie wiadomo jeszcze, co jest dobre i co jest ze, wic rwnie dobrze mona wzi wszystko. I dziecko bierze. To proces konstrukcji snu, ktry daje jedyne ycie, jakie znamy. Gdy zapytasz siebie o swoje pierwsze wspomnienie i posiedzisz chwil z zamknitymi oczami, zdasz sobie spraw, e pochodzi z wczesnego dziecistwa. Moe miae wtedy kilka lat i pamitasz okrelon scen, scen numer jeden. To by pocztek Twojego ycia caa reszta historii nie jest Twoja, zostaa opowiedziana przez innych, a Ty wzie to za dogmat. Rodzimy si intelektualnie dopiero kilka lat po oficjalnych narodzinach i w okresie dziecistwa sen jest dopiero tworzony. Moe ze swoich 10 lat ycia bdziesz pamita pi, sze

wspomnie i to wszystko a propos prawdy. Caa reszta opowieci o tym, kim bye, co robie, jak mylae, to instalacje innych, ktre bierzesz za pewnik. Ale to nie jest Twoje prawdziwe ycie Sprawd! Po na linii czasu wszystkie swoje wspomnienia. Swoje to znaczy swoje nie to, co usyszae od innych. I tym samym zacznij oddziela swoj prawd od czyjego wiata, ktry w procesie socjalizacji zaadaptowae. Z takich czystych i wasnych dowiadcze zaczynasz wyciga wnioski na przyszo. A zatem inne wnioski na temat ludzi, na temat zdarze, na temat zachowa itd. staj si etykietami, w jakie przestajesz wierzy: skoro wspomnienie okazao si nieprawdziwe, to wniosek wycignity na jego podstawie rwnie. Okazuje si, e wspomnienie o klapsie wcale nie jest dziewczyny, ale jej mamy podczas wgldu pod zamknitymi powiekami ona rozumie, e klaps by opowieci mamy, ale nie jej. Tym samym znika osobowo ofiary, a co za tym idzie doszukiwanie si winy u innych. Na takim maym wspomnieniu mg by zbudowany cay system tosamociowy (duzi ludzie s niebezpieczni, nigdy nie naley do koca ufa itp.). Podobno karaluchy i szczury, ze wzgldu na zdolnoci adaptacyjne, jako jedyne przeyj wojn atomow, wszystkie pozostae gatunki zwierzt wygin. Ale istnieje te struktura, ktra jest o wiele bardziej adaptacyjna ni karaluch. To umys. Dziki niemu moemy urodzi si Papuasami i karmi mae winie, ktrych maciora zdechnie, mlekiem z wasnej piersi albo synem multimilionera amerykaskiego, ktry kpie si w zotej wannie. By katolikiem i nie je misa w pitek albo muzumaninem, ktry kilka razy w cigu dnia pada na kolana i chyli czoa ku Mekce. Rodzimy si absolutnie nadzy, nie tylko dosownie, lecz take neurologicznie, ale kady z nas idzie potem w rnym

kierunku. Ta rnorodno czowieka jest jego bogosawiestwem i przeklestwem jednoczenie: moe by kadym wszdzie, ale przez te rnice umysy potem wymylaj wojny, morderstwa, gwaty i ca reszt zabiegw majcych na celu wykazanie racji. Dziki umysom moemy y perfekcyjnie w dysfunkcyjnych rodzinach, uczc si unikania pijcego ojca, albo w innym miejscu zajada si chrabszczami bogatymi w biako. Nie rodzisz si ani katolikiem, ani super-modelk, ani prawnikiem, ani Polakiem czy Amerykaninem, nie rodzisz si nawet kobiet czy mczyzn (w sensie energetycznym, socjalnym i intelektualnym), te wszystkie etykiety nabdziesz w procesie wychowania. I jeli zaczniesz sam tworzy swoj wasn rzeczywisto (cho nie jest to jeszcze absolutna Rzeczywisto), swj wasny wiat, to wczeniej czy pniej si zbuntujesz. Dziecko odppawia si wtedy drugi raz (pierwszy raz si nie liczy, bo zrobi to za nie lekarz), pacc rachunek za kad idealizacj. Bunt boli. Kady autorytet, ktry by zidealizowany, signie teraz bruku. Proces jest oczywisty, bo nie da si udawa, e moneta ma tylko jedn stron; jeli wsadzie kogo na piedesta, wczeniej czy pniej z niego spadnie. Tak wyglda stan zakochania intelektualnego, kiedy wszystkie cechy swojego ego eksponuje si na drug osob i nie widzi si jej, lecz jej zidealizowany, nieprawdziwy obraz. Przychodzi w kocu moment rozliczenia, gdy ksiniczka z bajki ma menstruacj i strzela focha, a ksi zostawia po sobie brudn ubikacj. A miao by tak piknie! Przecie miay by fanfary, namitny seks bez koca, pozacane wieczki z niegasncym pomieniem w sypialni i spenienie trwajce do koca ycia (a moe i duej). A tu po jakim czasie ona zaczyna nienawidzi tego wszystkiego, co w nim kochaa. Jego promienny umiech zamienia si w sztuczny, cieple spojrzenie w

kluchowate. Jej atrakcyjna sylwetka to ju nie to, co kiedy, a peen pasji seks to dzi bardziej usypiacz ni frajda. Co si stao? Nic. Po prostu wczeniejszy zysk iluzji zamieni si teraz w zysk straty, tak samo podpartej faszem jak wczeniejsze zakochanie. Poniewa ludzie nie s idealni, ale prawdziwi (i nigdy idealni nie bd, mimo nawoywa ich ego), kada idealizacja koczy si Norwidowskim upadkiem fortepianu na bruk. Rodzice mieli by niezawodni, a okazuje si, e s takimi samymi ludmi jak wszyscy. Partner mia by perfekcyjny, a nie jest. ycie miao by zote, a od wczoraj jest twardym metalem. Tak koczy si krtka wycieczka niespenionych oczekiwa, po ktrych pozostaje zawd, rozalenie i pretensje. Wszystkie one s jednak potrzebne, by i w kierunku Prawdy. Bez idealizacji nie ma blu, jest akceptacja i prawdziwo. Akceptowa mona tylko prawdziwo, od caej reszty si uzalenia w ten czy inny sposb. Ten bunt jest potrzebny, by wyrwa si spod wadzy wielu bokw nieomylnych rodzicw (a jednak te popeniajcych bdy), zawsze mdrzejszych nauczycieli (ktrzy wcale nie s obiektywni), religijnych guru (bo przyapano jednego z nich na seksie z prostytutk w samochodzie), autorytetw spoecznych (lekarze handluj skr), obiecujcych dobrobyt politykw (nakrad i uciek za granic) i tak dalej, i tak dalej, i tak dalej Dzi ludzie maj zupenie inne bstwa ni may posek wiatowida albo hinduskiego sonika w portfelu byszczy karta kredytowa dajca rzekomo poczucie bezpieczestwa, dziki ktrej mona kupowa nie za swoje pienidze; internet pozwala przegooglowa ycie, by bro Boe nie mie chwili samotnoci (bo wtedy budz si te wszystkie dialogi wewntrzne, ktre najlepiej uciszy drinkiem, internetem, gazet z obrazkami, telewizorem); plotki z gazet dostarczaj historii, jakimi mona zaj umys (bo wystajca

pier znanej aktorki jest bardziej wartociowa ni wystajca pier zwykej pani Wiesi). Religia ego wyznaje zupenie inne zasady i modli si do innych, niewidzialnych bokw. I jest o wiele bardziej midzynarodowa i potniejsza ni ktrakolwiek inna. I w czasie tego buntu, poniewa wszystkie pretensje i zawody id w kierunku zewntrznym, umys zaczyna si ustawia po drugiej stronie barykady. Wczeniejsze autorytety zewntrzne zaczynaj ustpowa innemu, temu, ktry ju nie zaley (pozornie) od wiata, ale od siebie samego. To pocztek autorytetu wewntrznego i narodziny silnej osobowoci. Pojawiaj si demony, ktrych wczeniej nie byo. Pojawia si wadza, a im wiksza wadza, tym wiksza potrzeba kontroli. Rozwija si energia seksualna, ktra poprzez podanie zaczyna zdobywa coraz wicej i szybciej. Kusicielki w postaci seksu (zawsze seksualna energia kobieca tworzy pokus, bo inaczej nie ukierunkuje silniejszej, ale bardziej twardej i mniej elastycznej energii mskiej), pienidzy, ambicji, wadzy zaczynaj sterowa rosnc si osobowoci, ktra wychodzi wreszcie z ogromnego blu i wkracza w sfer niezalenoci, wadzy, potgi. To moe by atrakcyjna kobieta, ktra uczy si, e obracajc w odpowiedni sposb pup, owinie msk energi dookoa palca. To moe by szef firmy, ktry w piknym samochodzie i uminionym ciele zdobywa podziwiajce spojrzenia owiec i zawistne lww (dla tych pierwszych staje si idolem, czyli bokiem, a dla tych drugich konkurencj). Moe to mody lekarz, ktry przez swj tytu uwaa si za lepszego od innych. A moe osobowo racjonalistki, ktra dla odmiany odrzuca wszystko, czego w yciu nie sprbowaa. Lew opiera swj byt na autorytecie wewntrznym i inwestuje we wasne ja, bo mylenie o byciu na nowo owc napawa go lkiem i obrzydzeniem. Im lew jest silniejszy, tym bardziej zamknity

na nauk, bo czerpie wszystko przez wasne filtry, nie suchajc innych. Staje si krlem sawanny (ale tylko takiej, gdzie nie ma soni, do czego si nie przyzna sam przed sob). Taki facet (jeszcze nie mczyzna) z przyjemnoci znajdzie kobiet-owc, bo przy niej bdzie si realizowa jako mdry, podziwiany, silny. Stanie si krlem myszy; nigdy nie zainteresuje go kobieta, ktrej nie imponuje jego wiat zewntrzny, ale wszystkie mae myszki bd go podziwiay (myszkom imponuje kot, bo si go boj). Bdzie tworzy grupy, ktrych stanie si liderem, i pki bdzie w nich podziwiany, pty utrzyma si u gry. Jeli tego podziwu nie otrzyma, odrzuci innych jako wrogw, bo zagraaj oni jego obrazowi na wasny temat. A na tym obrazie wszystko si opiera: taka kobieta wie podwiadomie, e bez atrakcyjnoci albo stanowiska bdzie musiaa wrci na rodzinn wie i uderza w telewizor sabo odbierajcy telenowel, i std cay wysiek, by utrzyma obraz ja, dziki ktremu osiga si sukces. ycie jest teraz pene celw, ambitnych planw, liczy si tylko przyszo. Wadza kusi, a moe dawa j tytu powaanej uczelni, atrakcyjne ciao, drogi samochd, dobra partia u boku, wysoka pozycja itd. A im wicej wadzy, tym bardziej trzeba pilnowa, by jej nie straci. Do tego suy kontrola, ktra zawsze jest nieodczn czci ego. Zysk lwa w porwnaniu z owc wydaje si by oczywisty: nie zaley od innych, a jedynie od siebie, ma wygodniejsze ycie, moe liczy na siebie i pnie si coraz wyej po drabinie spoecznej. Ale taki stan jest okupiony ogromnym wysikiem wynikajcym z cigego tracenia energii. Na nerwy, e jeli si nie uda, to bdzie le (bo owcom si nie udaje). Na kontrol, bo trzeba przecie przykry ten ogromny lk bycia zwykym (a chodzi przecie o bycie niezwykym). Na udowadnianie, e jest si najlepszym w najwaniejszych kategoriach (bo bez podziwu

innych nie bdzie dowodu, e tak jest). Na konkurowanie i rywalizacj z innymi, bo przecie inni ludzie s zagroeniem dla tego, co si ma (napdza to ogromna iluzja straty). Na ambicj, ktra kae robi coraz wicej, coraz mniej spa, coraz wicej osiga i ktra nie pozwala cieszy si tym, co si ma. Na porwnywanie si z innymi i cigle sprawdzanie, czy jest si lepszym i skd idzie zagroenie. Lew bdzie mia problemy ze zdrowiem, utrudnione relacje, przykryje mio kontraktem, spokj relaksem w spa, rado entuzjazmem z zakupw. Lew to tzw. drugie maestwo w pierwszym byo si owc, ekstremum saboci, wic teraz umys idzie w drugie ekstremum, organizujc dokadn przeciwwag dla przeszoci w postaci wygody, mocy, siy. Tutaj, w pozornym zwycistwie, spocznie na laurach zdecydowana wikszo, bo cho dziaa dopiero trzecie maestwo, to kusicielki s tutaj potne. Przecie chodzio wanie o to, by na wygodnej, modnej sofie w drogim mieszkaniu cieszy si dobrym telewizorem z fajnym partnerem u boku. By mie wasny biznes i wystarczajco szmalu, by kupi te wszystkie rzeczy, o jakich si marzyo. Owca podziwiaa tych, co mieli jej marzenia, a lew tymi marzeniami yje. Marze ju nie ma, pojawia si gnuno (albo pd) i lenistwo (albo dzika ambicja), ktre poeraj najlepszych. Na tym etapie, tak oczywistym, zatrzyma si ogromna liczba buddw, bo zrezygnowanie z niego jest kolejnym wyzwaniem. Po co rezygnowa z czego, co jest przyjemne? Tutaj dopiero mona zrozumie, e dobra emocja jest jeszcze wiksz puapk ni za. Kule ogniowe, ktrymi mona miota we wasnym interesie cigle w zanadrzu Czy lew wyjdzie ze swojej skry? Lew, ktry myli, e jest silny, nie zauwaa, e rosnca wadza wymaga coraz wikszej kontroli: poniewa lew musi udowadnia sobie, e jest

na topie, dlatego cigle walczy i prowadzi batalie. Ma wielu wrogw, bo na poziomie biznesu yje konkurencj, w yciu rywalizuje i staje si niewolnikiem samego siebie. Ale czy wiesz, e kusicielka lwa jest zupenie inna? Pomyl o tym w ten sposb: ebrak i bogacz maj taki sam poziom zmartwie, rni si on jedynie iloci, ale nie intensywnoci. ebrak cieszy si ze zotwki tak samo jak bogaty z kilkunastu tysicy. Emocja jest identyczna, bo ebrak nie ma (by moe jeszcze) standardw takich jak bogaty, a bogaty ju nie ma takich, jakie mia jako ebrak. Problemem ebraka jest mie na buk, a bogatego na zot klamk i gdy nie maj tego, czego chc, obaj denerwuj si dokadnie tak samo. ebrak ma rwnie takie same marzenia jak bogaty: te chce mie wicej, tylko w innych proporcjach ilociowych. ebrak yje w iluzji zysku wierzy w amerykaski sen, w to, e gdy kiedy bdzie bogaty, ju wszystko bdzie w porzdku. A bogaty yje w iluzji straty kiedy obiecywa sobie, e bdzie mia duo, i teraz ju ma, ale si boi, e to straci. Poniewa w obu przypadkach lk jest motywatorem, nie mona si cieszy z tego, co si ma. Kobieta powica kawaek ycia, by znale faceta, a gdy w kocu go znajduje, wcale si nim nie cieszy (a jedynie uzalenia od jego obecnoci), bo teraz dla odmiany si boi, e on odejdzie. Mczyzna marzy o nowym laptopie, w kocu go ma, ale teraz trzyma go kurczowo pod pach i patrzy podejrzliwie na wiat, by go bro Boe nie straci. Iluzja zysku konwertuje si w iluzj straty i tym samym ani ebrak, ani bogaty nie ciesz si tym, e nie maj, albo tym, e maj. Po prostu nie da si uciec od wasnych przekona i odnale rozwizania w rzeczach zewntrznych, bo go tam nie ma. Identyczna sytuacja jest z czasem jeli go brakuje, bdzie go brakowao zawsze, niezalenie od sytuacji yciowej. Miaem takiego pracownika, ktry narzeka, e ma go mao,

wic dosta swj zesp do zarzdzania. Przesta robi pewne rzeczy, ktre delegowa na podwadnych, i czy to oznacza, e mia wicej czasu? Nie, teraz mia czasu tyle samo, ale spdza go na czym innym (na przykad na zastanawianiu si, jak delegowa obowizki na innych). Nie mogo si nic zmieni, bo to cigle ten sam umys, ktry musi si nauczy myle inaczej. Pienidze, ktrych brakuje zawsze tak samo (po prostu kupuje si inne rzeczy i tak jak wczeniej zmartwieniem byo, czy starczy na opacenie rachunkw, tak teraz chodzi o to, czy starczy na trzecie auto), czas, relacje nowa ksiniczka po jakim czasie i malej emocjonalnej kokainie jest znowu taka sama jak poprzednia i trzeba szuka nowej Ta niemono ucieczki od siebie, od swoich schematw poznawczych i reakcji emocjonalnych, ktre tylko dopasowuj si do nowych warunkw, jest kapitaln szans na prac nad sob, bez ktrej cokolwiek by si dziao w wiecie zewntrznym ty to cigle jednak takie samo ty. I dlatego lew omamiony wygodnym yciem gnunieje i gdy na zotym talerzu przynosz krlowi owce, moe odczuwa du niech do pjcia dalej i rozwodu w drugim maestwie (oczywicie ze sob, tak jak przy kadym rozstaniu). Na tym etapie odpada wielu zawodnikw i znowu musi pojawi si sia spoza modelu, by chcie t niech porzuci. Wyjcie z drugiego maestwa, tym razem z kamu wygody, lenistwa, mocy, funkcjonalnych (ale uzaleniajcych) mechanizmw, daje szans na zrozumienie, e lew buntowa si sam przeciw sobie. e gdy wyjrzy poza maski, jakie zaoy, zobaczy, e skrywaj si za nimi jeszcze wiksze ki ni poprzednio. e boi si, czy inni go zaakceptuj. e krytykuje (by pozornie si lepiej poczu) ludzi, do ktrych straci dostp. e s dojrzalsze umysy, ktrym nie imponuje jego sia na pokaz stanowisko, status, tytuy, ciao, pienidze. Taki facet nie ma

dostpu do kobiet, ktre nie ogldaj si za dobrej jakoci samochodem, ale ktrym imponuj mczyni czujcy si dobrze we wasnej skrze. Dziwi si, gdy widzi ysego grubaska, ktry ma u boku liczne kobiety, bo ten grubasek nie ma nic, co wedug definicji powinien mie samiec alfa. Nie sili si na mieszne pozy twardziela, nie musi powstrzymywa si przed odpisaniem na SMS (by nie pokaza, e mu zaley), a na filmie Seks w wielkim miecie si wzrusza (bo odkry, e najlepsza kontrola to jej brak). Nie rozumie jeszcze i potrzeba troch, by facet to zrozumia e gdy ona mwi do niego, e jest niesamowity, to mwi do niego, a nie do tego, co rzekomo (wedug niego) t niesamowito mu daje. Po komplemencie zastanawia si, czy jest niesamowity, bo dzi kupi jej kolacj w drogiej knajpie, czy dlatego, e wysa kwiaty, czy moe warkn gono na rywala, ktry omieli si patrze na jego wasno (czyli kobiet, z ktr yje). Nie wie, e ona mwi do niego, e nie ma powodw, dla ktrych to robi, ktre mona by policzy, bo cae jego ja zbudowane jest z pojedynczych klockw, ktre nie pozwalaj mu zrozumie tego: kobiety kochaj mczyzn za to, kim s, a nie za to, co maj. Z drugiej strony taka atrakcyjna dziewczyna nie zaimponuje mczynie, bo on szuka czego wicej za wystajcym dekoltem, a nie tylko uciech wzrokowych. Jej moce mu nie imponuj, bo je pozna i zrozumia ich saboci, dlatego szuka teraz pikna, nie atrakcyjnoci. Jak to kiedy okreli pewien Kolumbijczyk (operacje plastyczne s w Kolumbii niezwykle popularne), na obrazki fajnie si patrzy, ale si z nimi nie chce y. Prawda, prawda, prawda! Nie wytumaczysz ebrakowi, e pienidze nie maj znaczenia, dopki ich nie zarobi i albo nie straci wszystkiego (odkrywajc, e radzi sobie bez nich, i cigajc z nich tym samym moc), albo nie dotknie pustki, jedzc ykami kawior z bieugi i

ldujc na kolejnym odwyku narkotykowym (co tak czsto ogldamy w relacjach plotkarskich z Hollywood); wtedy nagle zrozumie, e szczcie to kwestia niezalena od tego, co si ma w kieszeni. Tak samo czowiek, ktry jest na etapie buntu, dopiero gdy zacznie z niego wychodzi, zda sobie spraw z tego, o czym pisa Cervantes w przygodach Don Kichota e bdny rycerz jest bdny dlatego, e bije w potwory, ktre tak naprawd s wiatrakami, i dlatego, e Dulcynei po prostu nie ma. Nie ma, nie ma, nie ma! By wyj z roli lwa i wrci do siebie, czasem musi pojawi si powoanie. Moe dlatego, e on si zakocha na zabj w kobiecie i zostawi wszystkie inne na boku. Moe dlatego, e ona ucieszy si bardziej, gdy ugotuje mu obiad, ni gdy on osignie kolejny sukces w pracy. Moe dlatego, e zachoruje jej crka i bdzie musiaa wybra, czy pi si wyej w korporacji, czy pozosta przy dziecku. A moe on dostanie zawau i dotrze do niego, e nie chodzi o to, by byo lepiej, ale o to, by byo prawdziwiej. Prawdziwiej zawsze jest lepiej. I to jest chwila, w ktrej rodzi si w facecie mczyzna, a w dziewczynce kobieta. Pojawia si zrozumienie, e nie chodzi o zmienianie wiata na taki, jaki Ci pasuje, ale o zmian siebie w stosunku do wiata. e chcesz y prawdziwie, a nie usilnie kontrolowa wszystko i wszystkich. Pojawiaj si intymno, odpowiedzialno i pasja. Ta pierwsza uczy Ci wiary w siebie i tworzenia swoich zasad, a nie brania czyich. To poszukiwanie prawdziwej niezalenoci i odwagi, ktra jest si do bycia sob, ponad wszystko. Stajesz si monogamiczny i rozumiesz, e relacja z samym sob to jedyne prawdziwe maestwo. Nie ma ona nic wsplnego z byciem z wieloma partnerami, bo ci partnerzy to tylko dodatkowe reprezentacje umysowe speniajce potrzeby ego. Wyobra sobie poligamicznie yjc kobiet. Wojtek daje jej

bezpieczestwo i spokj, Krzysiek odrobin szalestwa, a Bartek zaspokojenie intelektualne. Teraz pomyl o poligamicznym mczynie. Kasia jest do rany przy, Sabina daje taki seks, e oczy wychodz z orbit, a wyrwana na dyskotece Beata jest dowodem na prawdziwo przekonania, e prawdziwy facet to zdobywca. Spa ma relaksowa, dyskoteka rozrywa, internet zabija czas, kino rozbawia To nie tak. Ego (osobowo) jest poligamiczne, bo ma wiele potrzeb. Te potrzeby realizuje poprzez zachowania i dlatego szuka zaspokojenia w wiecie zewntrznym. Mczyzna i kobieta przestaj szuka na zewntrz, bo relaks ju nie jest potrzebny (skoro nie byo spicia, to nie ma potrzeby), entuzjazm jest oszustem (bo lepsza jest rado z wszystkiego ni krtkotrwaa emocja), a zwizki ju przestay by koniecznoci, bo bycie z kim i bycie bez kogo jest tak samo wartociowe. Monogamia to odkrycie peni w byciu ze sob samym, ktrej wyrazem jest maestwo. W kocu kogo odkrywasz, gdy mwisz: lubuj ci mio, wierno i uczciwo maesk oraz e ci nie opuszcz a do mierci? Kogo widzisz w oczach partnera? Na kogo tak dugo czekae, by mc nareszcie zrozumie, e chcesz spdzi ze sob, wanie takim sob, reszt ycia? To wanie sakrament, a sakrament to wito, ktrej umys nigdy nie dotknie, bo jest zawsze na poziomie profanum. Matrimonium, czyli maestwo po acinie, pochodzi od jednoci, a jedno mona uzyska tylko z sob samym bo o ile nie wiadomo, co si stanie w Twoim yciu, o tyle wiadomo, e ze sob si budzisz, zasypiasz i dopiero mier ciaa oznacza mier Twojego ja (umys nie moe y bez ciaa i odwrotnie). To, z iloma partnerami sypiasz, nie ma adnego znaczenia, chodzi o to, jaki jest standard Twoich potrzeb. Pojawia si intymno, ktra jest elementem budujcym energetyk mczyzny i kobiety.

Odpowiedzialno to umiejtno odpowiadania, ktra zastpuje reagowanie. Poniewa reakcje s zawsze automatyczne i intelektualne (i zawsze pochodz z rzeczy wyuczonych w przeszoci), oddajesz planowanie w imi gotowoci. Dalej planujesz, ale wiesz o tym, e Rzeczywisto dopiero potwierdzi, czy Twj plan si zici, czy nie, i nauczy Ci, czy jest on zgodny z Prawd. To niezaleno i spokj, e wszystko, co dotyczy Ciebie, bierzesz na siebie. Nie dlatego, e jest to wysiek, ale dlatego, e jeste gotw odpowiada sam przed sob za swoje grzechy dziaania (zrobienie czego, czego nie powinno si robi) i zaniechania (niezrobienie czego, co powinno si zrobi) i nie chcesz od tego ucieka. Cierpienie ju nie boli, a staje si informacj zwrotn, e co naley zmieni. Nie szukasz rozwiza w wiecie zewntrznym, tylko u siebie samego i stajesz twarz w twarz z kadym demonem, ktry moe si pojawi (i tak strach ma tylko wielkie oczy). To serwis i suenie innym oraz zdrowy egoizm. Sprztasz w domu nie dla swojego partnera (bo wtedy trzeba wypomina i pojawia si manipulacyjna historia powicania si dla kogo), ale dla siebie, bo si cieszysz z tego, e to robisz. Nie nosisz toreb z zakupami, by cokolwiek pokaza, ale cenisz siebie jako mczyzn, ktry robi to tylko i wycznie dla siebie. Potrzebujesz, bo kochasz, a nie kochasz, bo potrzebujesz (przeczytaj to kilka razy). Porzucasz powierzchown si mechanizmw w imi o wiele potniejszych energii spontanicznoci, niepowtarzalnoci, niewiedzy (a wic absolutnej otwartoci i pokory). To pikny okres, w ktrym kule ogniowe nie s ju kierowane w innych, z ktrymi si rywalizuje, ale wykorzystywane w susznej (zawsze weryfikowanej sumieniem, a nie zasadami i normami) sprawie. Potrafisz przeprosi i zadouczyni. Owca przepraszaa za wszystko, bo to bya metoda zdobycia lww. Lew nie przeprasza za nic, bo traktowa to jako

sabo. Ale mczyzna i kobieta nie boj si przyzna do bdu i s gotowi na wszelkie konsekwencje, ktre mog si pojawi. Mczyzna patrzy na kobiet holistycznie, nie widzi ju piersi i ng przyczepionych do ciaa, ale patrzy rwnie do rodka, w jej gb, ktrego odkrywanie go zachwyca i inspiruje. Kobieta zaczyna wychodzi ze swoich sinusoid emocjonalnych, uczy si spokoju i pewnoci i staje si pikna. Odkrywa swj bogostan i realizuje si, w efekcie przestaje traktowa drug pe jako ani si y z nimi nie da, ani y bez nich. Ju si da y i z nimi, i bez nich. To niezaleno stanowica drugi element nowej dojrzaoci i o wiele gbszego zrozumienia tego, kim si jest. Trzeci element to pasja, ktra jest wstpem do zrozumienia, kiedy i gdzie dzieje si ycie. Poniewa w pasji zawsze jestemy prowadzeni, zawieszamy iluzj czasu, osobowoci, wysiku, wtedy naprawd czujemy i yjemy. Ten, kto ma pasj (a ona zawsze znajduje Ciebie, a nie odwrotnie), czuje, e yje. I to zaczyna by jedyny prawdziwy cel w yciu i odkrycie, e ycie jest wanie po to, by y, i po nic innego. Std ju may krok do tego, by zrozumie ostateczno e nie ma pasji w yciu, ale e ycie jest pasj. Jednak tu jeszcze potrzebne jest wejcie moe nauczysz si tego, jedc na nartach, gotujc, kochajc si albo czytajc ksiki gdy raz zasmakujesz tego owocu, nigdy nie bdziesz chcia go porzuci. Sodki smak wolnoci jest bosk ambrozj i nektarem, i tu koczy si poszukiwanie, a zaczyna znajdywanie. Jedna pasja i traktowanie jej jako punktu referencyjnego dla wszystkich pozostaych fragmentw ycia staj si metod na wychodzenie ze snu. To dlatego dopiero trzecie maestwo dziaa. W pierwszym owca jest na ekstremum zalenoci od innych, a w drugim lew na ekstremum

zalenoci od siebie samego. To dwie strony monety, tak naprawd identyczne (cho pozycja lwa jest pozornie wygodniejsza i bardziej kuszca), bo przej z jednej na drug stron oznacza spa z deszczu pod rynn. Trzecie maestwo to ju zrozumienie, e ani rola owcy, ani rola lwa nie jest sposobem na zwizek. Ani ofiary, ani kata. Ani pieska, ani agresora. Trzecie maestwo dziaa, bo nie ma tutaj mechanizmw, jakie uzaleniayby od siebie partnerw. Owca jako ofiara, ze swoim zestawem przekona (bd si zgadza ze wszystkim, bo wtedy mnie akceptuj; na pewno si zmieni, jeli tylko bd grzeczna i mia; przeprosz na wszelki wypadek, bo wtedy mi wybacz i wszystko bdzie dobrze; to na pewno moja wina), szkoli kata, ktry j zdominuje. Poniewa nie powie mu nie, on nie bdzie mia przy niej szansy si transformowa, a tylko umocni si jako lew (bo to, co robi, dziaa). Lew znajdzie sobie owce, ktrymi bdzie dowodzi tacy wanie faceci umawiaj si z niepewnymi albo mniej inteligentnymi (czytaj: takimi, ktre nie odkryy swojej inteligencji) kobietami, bo przy nich ich blask wydaje si janiejszy (taki sam mechanizm porwnawczy wykorzysta adna koleanka majca u boku mniej adn, bo dziki tej brzydszej bd si za ni czciej ogldali). Na tym etapie chopak/dziewczyna ma dodawa wartoci i by odpowiednim produktem, bo umys nie potrafi jeszcze spojrze w taki sposb jak serce. To nie znaczy, e s li, po prostu rozumuj w taki, a nie inny sposb. Kobieta i mczyzna yjcy obok siebie przestaj potrzebowa relacji. To jeszcze nie wyjcie poza ple, ale pocztek powrotu do czowieczestwa. Poniewa zwizek z kim jest potrzebny tylko wtedy, gdy spenia jakie wymagania ego (daje bezpieczestwo, spokj itd.),

tutaj tych potrzeb jest mniej (i s zupenie inne), bo czowiek zaczyna odzyskiwa wszystko, co wczeniej pooddawa.

Z AMIENI STRYJEK SIEKIERK NA KIJEK I K LAUZULA N IEMIERTELNOCI

Rzecz si dzieje w innym wymiarze. Przychodzi dusza do biura podry (tekst inspirowany fragmentem Wewntrznego przebudzenia Colina P. Sissona) usytuowanego w pidziesitym czwartym gwiazdozbiorze Tryptona, gdzie ludzko jeszcze nie zajrzaa, bo poznaa dopiero cztery bazowe wymiary. Jest, jak kada dusza, owiecona i yje w bezwarunkowym, nieograniczonym wszechwiecie, wykonujc z pasj zadania wyznaczone przez Stwrc. Mwi, e szuka jakiej wyjtkowej wycieczki. Moe pojedziesz na planet numer siedemset trzy? Na przedostatniej warstwie wierzchniej (jeszcze nie potrafimy tak dzieli atmosfery) jest tam przepikna plaa, na ktrej podczas opalania wyrastaj skrzyda, genialne miejsce! proponuje sprzedawca. Wiesz, dziki wielkie, ale byem tam nie tak dawno, wol jakie nowe miejsce, moe co z siedemnastego wymiaru? odpowiada przyszy podrnik. A, to co innego, bo mamy tam tak malutk pplanet, na ktrej mona bardzo szybko jedzi na fryzarogiurach, frajda jakich mao, bardzo polecam! To dobra propozycja, ale chciabym co z zupenie innej bajki, gdzie rozumie si wszystko na opak i w peni udowodniono chaotyczno systemu. Tak, by nigdy nie byo nic wiadomo.

 To trzeba mi byo powiedzie tak od razu! Na Drodze Mlecznej, daleko std, jest taka maa planeta Ziemia. Wysyamy tam dusze, ktre poszukuj najwikszych wrae, bo dostan tam w prezencie umys i bd musiay si go uczy uywa przez okres trwania podry, ktry tam jest mierzony w tak zwanych latach. Nie do uwierzenia, ci Ziemianie traktuj wszystko bardzo serio i bdziesz zaskoczony, e na podstawie nieudowodnionych, umownych przypuszcze (tzw. myli) buduj sobie iluzj istnienia, ktre nazywaj yciem. To brzmi interesujco, co tam si robi? Musimy zajrze do kwestionariusza, bo zanim ci tam wylemy, trzeba ustali dokadnie program wycieczki. Pierwsze pytanie: jakie role chciaby tam gra i jak dugo bd one trway? Jak to role? Co jak w teatrze, gdy aktorzy udaj, e s kim innym? Dokadnie, tylko e Ziemianie traktuj te role absolutnie serio! Moesz na przykad zakreli kobieta, co ma swoje konsekwencje raz na jaki czas oni nazywaj to miesicem bdzie bolaa ci gowa ciaa, jakie dostaniesz, i wtedy musisz ponarzeka na mczyzn, z ktrym bdziesz y. Moe chciaby zakreli dzieci? Wtedy przysyamy dusze i w gdy one bd w innym ciele, to ty jako rodzic bdziesz musia uwaa, e one s twoj wasnoci i e wiesz, co jest dla nich dobre. arty niesamowite, bo trzeba w ogle uzna, e one sobie nie poradz, i by zawiedzionym, gdy zaczn waczy o swj indywidualizm. Oni w ogle maj te mieszne rzeczy, jak zwizki, zawody miosne i Zawody miosne? Od kiedy to bezwarunkowa mio moe kogo zawie?

 My to wiemy, ale oni nie wiedz. Tam w ogle, na co musisz si zgodzi odgrnie, zapomnisz o tym, co jest Prawdziwe, i bdziesz si tego musia uczy, dopty si nie nauczysz. Ale nie przejmuj si, wysyamy ci na efekt, wic dopty nie zrozumiesz, kim naprawd jeste, bdziesz si za kadym razem rodzi w podobnych okolicznociach. Ale super, czyli trzeba si nauczy! Podoba mi si! Wycieczka jest super! Dodatkowo na Ziemi jest wiele gier. Biznes na przykad, oni to uwielbiaj. Stawiaj sobie posiadanie duej iloci wanego dla nich kruszcu za cel i przez cae ycie szargaj sobie zdrowie, by mie tego jak najwicej! Potem wszystko trac, pniej znowu zarabiaj i nawet niektrym udaje si odkry, e to zarabianie pienidzy to w ogle nie dziaa. Albo gra w bitw, kiedy pomaga si innym zawodnikom zrozumie, e mona z atwoci umrze ale odrodzisz si oczywicie w nastpnym yciu. Gra w mczyzn te jest super, mona si niszczy cige stresem za pomoc niezakwestionowanych wyobrae i wci porwnywa do innych, czy jest si lepszym, czy gorszym od nich. Brzmi coraz bardziej zachcajco! Oj tak, to jest przygoda, jakich mao! Bdziesz musia pj do wielu instytucji, a jedn z nich bdzie szkoa. Tam wypenisz si mas teorii filozoficznych, naukowych, religijnych i bdziesz musia w nie uwierzy, by inni ci zaakceptowali. Jeli zapamitasz wicej, to dostaniesz tak zwany autorytet i wtedy zaczn bardziej wierzy temu, co mwisz, ni temu, czego dowiadczyli. Niektrzy z nich wybieraj to w ogle jako

swoje zajcie, gdy nakadaj specjalne ciuchy i ogaszaj, e znaj lepsz drog do Boga. Ha ha ha ha, naprawd tak uwaaj? Tak! Nazywaj si ksimi, kapanami, guru i traktuje si ich w inny sposb. W ogle ci Ziemianie to si bardzo nierwno traktuj, bo w ich umysach panuje zasada wzgldnoci, ktrej jeszcze nie zrozumieli kolektywnie. To mi si podoba! Lec! Doskonale, polecam ci dodatkowo przeczytanie Klauzuli

Niemiertelnoci. Wiem, e j znasz i e jest oczywista, ale zasada jest taka, e na Ziemi trzeba do niej jeszcze raz dociera od pocztku bo tam dostaniesz taki zestaw programw nazywanym umysem i bdziesz si musia take nim nauczy, kim jeste i jaka jest twoja prawdziwa natura. OK! Bior si za czytanie, a ty przygotuj mi wczeniej wszystkie role moe wezm bycie kobiet ten numer z fochami to brzmi fascynujco, moe gdzie tak w okolicach tego tego koloru na mapie. Jak to si nazywa? A ra bia Sau dyj ska Bior! I koniecznie z du rodzin, bo to w ogle wietna zabawa, e oni yj w grupach i to ma dla nich znaczenie.

KLAUZULA NIEMIERTELNOCI
Droga Duszo! Od czasu do czasu zdarza si, e jednym z elementw Twojego doskonaego dowiadczenia jest podr na Ziemi, gdzie wcielasz si rol czowieka. To wyjtkowe przeycie, zupenie inne i niewiarygodne dla Ciebie, Owiecona Istoto. Ziemianie, poza rozumieniem jedynie prawdziwym, przez Dusz, maj jeszcze inne systemy komunikacyjne, z ktrych wany jest umys. To struktura tworzca znieksztacone reprezentacje Prawdy, na podstawie ktrych ci ludzie pniej yj. Poniej znajdziesz list tych najwaniejszych, by przypomnia sobie, kim jeste. Bg bdzie z Tob zawsze, ale oni znajduj na niego inn reprezentacj i bdziesz musia uwaa. Dlatego w ramach Ziemskiego Pakietu dostajesz wiele wspaniaych narzdzi, za pomoc ktrych bdziesz mg spdzi czas na Ziemi.

1. B EZWARUNKOWO PRZYKRYWAJ
WARUNKOWOCI

My yjemy bez adnych warunkw i zasad, bo znamy swoj doskonao i perfekcyjno. Ziemianie, wyposaeni w umysy, tworz wiat zalenoci, w ktrym wszystko jest wzgldne i pozostaje w relacji do czego innego. Stworz wiat przymiotnikw, w ktrych poznasz

rzeczy mae i rzeczy due, a nie takie, jakie s. Bd Ci przekonywali, e s rzeczy lepsze i gorsze, a nie rne. Bd twierdzi, e jest adnie albo brzydko, filtrujc wiat i dzielc perfekcyjne dzieo Boe na p. Wymyl moralno i stwierdz, e s rzeczy dobre i ze, cho my przecie wiemy, e wszystko, co si dzieje, jest tak samo potrzebne. Stworz mechanizmy wzajemnej zalenoci i umwi si na bycie katem i ofiar, uciekajcym i gonicym, oskarajcym i winnym, i na wiele innych ukadw. By dokadnie pamita, e nasza natura jest bezwarunkowa i perfekcyjna, dostaniesz w wyposaeniu serce, ktre jest przewodnikiem po wiecie Mioci. Dziki niemu bdziesz w kadym momencie mg odczu i skorzysta z ciepa i pewnoci, z jak si urodzisz. Im wicej bdziesz mia lat, tym bardziej ta natura bdzie przykrywana procesem socjalizacji, wychowania i wszystkimi umysowymi reprezentacjami tego, co jest w Twojej Klauzuli Niemiertelnoci. Ale taka jest droga Czowieka i wczeniej czy pniej rozumie on, e jego natura jest bezwarunkowa, i wraca do niej.

2. N IEDEFINIOWALNE ZAMIENIAJ NA INTELEKTUAL NE

REPREZENTACJE

My opieramy si na nieskoczonoci, ktra pynie ze wiadomoci. Wiemy, e obserwujc, jestemy w stanie wyj poza jakkolwiek definicj i schemat. Obserwujemy zarwno wiat, jak i nas samych (jeli w ogle przyjmiemy nasze istnienie). Nasze definicje s zawsze negatywne (uwaaj na to sowo na Ziemi, tam ludzie pojmuj negatywne jako ze, a pozytywne jako dobre), czyli s, bo s. Ziemianie dla odmiany tworz intelektualne reprezentacje wszystkiego i reaguj nie na to, co jest, ale na swoje wyobraenie o tym. Myl, e takie rzeczy jak Spokj czy Akceptacja trzeba robi, i szukaj na to sposobu, kiedy jest dokadnie odwrotnie jeli nie robi si ku, to Spokj jest i

wtedy ju nie ma do niego dostpu. Kocha si zawsze i wszdzie (bezwarunkowo), dopty nie zacznie si definiowa tego, czym rzekomo ta Mio jest. Oni dopiero musz si nauczy, e ich Czowieczestwo jest zawsze okrelane w sposb negatywny czyli pki go nie definiuj, pty maj do niego dostp. Spotkasz na Ziemi takich, ktrzy ju tego dowiadczyli (moe wybierzesz sobie okres Lao Tze albo Buddy), ale nie kady od razu rozumie ich przekaz. Bdziesz mia na pewno szans to zrozumie.

3. M IO ZOSTANIE ZDEFI NIOWANA

jak niekochanie. Ale Ziemianie, zanim

My wiemy, e jestemy absolutn Mioci i e nie istnieje co takiego, dowiadcz dojrzaej, prawdziwej Mioci jako sposobu bycia, bd przez jaki czas prbowali intelektualnie zdefiniowa za pomoc przekona, na czym ta Mio rzekomo polega (cho cay jej sekret w tym, e nie polega na niczym wanie, po prostu jest). Usyszysz wiele razy, e kochajca osoba to taka, ktra: wykonuje okrelonego rodzaju ruchy motoryczne (na przykad obejmuje inne osoby), mwi odpowiednie sowa, podnosi kciki ust do gry (oni nazywaj to umiechaniem), kiwa czsto gow (bo wedug niektrych z nich mio polega na zgadzaniu si z iluzjami ich partnera), uprawia seks (Ziemianie uwaaj, e jeli kocha, to bdzie z nimi wymieniao pyny ustrojowe), odpoczywa w podobnej lokalizacji (okrelaj to jako dzielenie oa i wspzamieszkiwanie), robi to, co inni radz (szczeglnie rodzice wychodz z zaoenia, e wiedz, co jest dobre dla ich dziecka, i fakt jego zgody z ich mylami okrelaj jako mio); poznasz jeszcze wiele innych, podobnych halucynacji, ktre przecie z prawdziw Mioci nie maj nic wsplnego! Spotkasz tam takich, ktrzy na ni bd czekali (przez co nawet nie zauwa, e ni s), i takich, ktrzy sdz, e Mio jest do kogo lub czego (tak

jakby co bezwarunkowego mona byo podzieli). Nawet umieszcz J na swojej ulubionej iluzji kolektywnej, nazywanej czasem, i stwierdz, e ta mio moe si zacz albo skoczy! Poniewa podziel take wiat na dobry i zy, niektre zachowania (na przykad zabaw w zabijanie albo traktowanie ciaa jako siebie) bd uwaali nie za przejaw Mioci, ale innych rzeczy, ktrych my nie znamy (nienawi, zazdro, zo, pretensje). Tak jakby Stwrca by zdolny do wykreowania czegokolwiek, co byoby przejawem czego innego ni Mio! Nie wszyscy spord nich rozumiej, e wojny s im potrzebne, by nauczyli si tolerancji, e choroby maj charakter informacyjny i dotycz tylko ciaa (takiego przebrania, w jakim bdziesz chodzi w trakcie swego pobytu na Ziemi), e gdy si zakochuj i rozstaj, to tylko i wycznie ze swoim ego (to intelektualna reprezentacja tego, kim s naprawd) i e wszystko, czego si boj, nie istnieje. To wspaniaa przygoda: odkrywa siebie na tej planecie! Piknie jest mc dostrzec w zodzieju mistyka, ktry uczy nas, e wasno jest i przechodnia, i bardzo iluzoryczna, w mordercy dostrzec anioa mierci zbierajcego konieczne niwo, a w kccej si parze bardzo nietypowy, cho dla nich na ten moment odpowiedni, sposb komunikowania swojej Mioci. Kady Ci kocha, ale nie kady o tym ju wie to przewodnia myl dla kadego AlphaHuman, ktry potrafi zobaczy ludzi bez masek i w kadym wydarzeniu doszukuje si zawsze sprawiedliwego i dobrego dziaania tao. Walka z tym jest zawsze skazana na porak rzeczywisto jest taka, jaka jest i nic z tym nie zrobisz ale Twoje mylenie o niej zaley ju tylko od Ciebie. Mamy wybr, a to w tym Czowieczestwie daje zawsze szans do ogldania kosmicznego taca diaba i anioa, ktrzy dopiero razem staj si Prawd. Mioci jest chd czowieka bez nogi, bo zostaa mu jeszcze jedna, Mioci jest

zmywanie naczy, bo to znaczy, e komu smakowao jedzenie, Mioci jest dosta rachunek, bo to znaczy, e si miao pienidze do wydania, Mioci jest si rozwie, bo to daje szans zbliy si do prawdziwego siebie, Mioci jest deszcz, ktry daje trawie rosn, by potem zrobi na niej rodzinny piknik, Mioci jest sikajcy pies, ktrego przyjmuje bezwarunkowo ziemia, Mioci jeste Ty, Ty sam, bez adnej maski, w swoim bycie dajcy mi szans, bym pisa wanie do Ciebie. Znam Ci. Znam Ci bardzo dobrze. Jeste taki sam jak ja.

4. Z AMIENI S POKJ NA RELAKS

Ci Ziemianie, tak jak przeczytae wczeniej, czsto zamieniaj to, co dostaj w Pakiecie Ziemskim (ktry mwi o tym, jaki jeste naprawd i jaki si urodzisz), na o wiele gorsze substytuty. Na przykad bogi Spokj, ktry dla nas jest tak bardzo oczywisty, zamieni na relaks, czyli jego emocjonaln podrbk. Ten relaks zawsze jest ulg na napicie, jakie tworz, wic wyobra sobie teraz, e najpierw bd si stresowali mylami, a potem bd musieli si relaksowa! A przecie wystarczyoby si nie stresowa i mieliby Spokj, ktry jako bezwarunkowy jest energi o wiele potniejsz ni jakikolwiek koncept intelektualny. I ten relaks to oni w ogle musz osiga (co jest najwikszym paradoksem, zmczy si po to, by mc si zrelaksowa) za pomoc odpowiednich pz ciaa (niektrzy z nich bd siadali w specjalny sposb i medytowali), miarowego oddychania, maci kadzionych na ciao, bodcw akustycznych (nazywaj je muzyk), chodzenia do specjalnych instytucji (to dla odmiany jest spa). Spokj zawsze jest i nie mona go zrobi, bo co, co ju istnieje, nie moe zosta zrobione tak jak nie robimy Rzeczywistoci, ona si po prostu dzieje ale oni bd dookoa tej historii z relaksem budowali tak zwane biznesy i przekonywali, e ten relaks jest wany. yczymy

powodzenia w zrozumieniu, e Spokj jest wrodzony, bezwarunkowy i e kady ma zawsze do niego dostp! A to powodzenie si przyda, bo wtedy nie ma ju takiej rzeczy, jakiej warto by byo powici nerwy. Mona spokojnie krzycze, mona spokojnie bi, mona spokojnie oglda ostatnie tchnienie umierajcej matki, mona spokojnie je i spokojnie pi. Nie ma adnego powodu (a bez niego si nie da), by by niespokojnym. Nie ma adnej myli, ktra mogaby wytrci z rwnowagi (a bycie w niej jest Spokojem), bo wszystkie z nich zostay ju przeanalizowane i zweryfikowane. Ze Spokojem, rzecz jasna. Najwyszy czas, by ludzie na Ziemi przestali si ba i lka, a Ty zjawiasz si tam, by im to pokaza na swoim przykadzie. Jake przewspaniay prezent moe da swoim dzieciom umierajcy na raka ojciec, ktry z umiechem pokazuje, e mierci nie naley si ba. Bo nie ma czego. Spokj to wehiku niemiertelnoci, zabierajcy nas poza historie ludzkiego umysu. Spokj to droga wojownika, ktry nie musi ju walczy. To pewno podjtej decyzji, bo ona nigdy si nie zmieni podjta poza emocjami jest niezmienna i staa. To tutaj ludzie nie boj si ju powiedzie zawsze, bo wiedz, e s rzeczy na zawsze. I wtedy nigdy nie bd mogli ich aowa.

5. Z AMIENI R ADO NA ENTUZJAZM

pamita

To jest inna rzecz, ktr oni zamieni Rado z samego faktu bycia na emocjonaln reakcj. Te emocje bardzo rni si od Uczu, jakie dostajesz w Pakiecie Ziemskim. Oto krtkie rozrnienie, by

Emocje s zawsze warunkowe, a Uczucia bezwarunkowe. Te pierwsze zale od innych czynnikw, a te drugie nie zale od niczego, bo s czci bycia Czowiekiem.

Emocje trwaj w czasie i s zawsze zmienne. Uczucia istniej poza czasem i si nimi yje albo ze wzgldu na myli przejciowo traci si do nich dostp. Kada emocja ma swj pocztek i koniec i dlatego Ziemianie tak atwo si od nich uzaleniaj, bo nie znajc alternatyw, na przykad cigle kupuj nowe przedmioty, ktre te emocje wywouj. I tak bez koca. Kada emocja zaley od czynnika wywoujcego, tak zwanego bodca bez niego jej nie bdzie. Dlatego Ziemianie kupuj tyle przedmiotw i robi tyle dziwnych rzeczy, by czu emocje. Sprzeda tych bodcw jest bardzo popularnym ziemskim zajciem i zobaczysz, ile rnych instytucji si na nich opiera (narkotyki, kina, zwizki, prostytucja, jedzenie, telewizja, sporty)! Emocje maj swoj intensywno, do ktrej umys si adaptuje. Dlatego Ziemianie za kadym razem musz zmienia ich dawki, by mc odczuwa minimum tego, co odczuwali wczeniej, po raz kolejny. Mczyni na przykad w niektrych kulturach musz mie cigle wicej rnych rzeczy albo osb, by czu, e s co warci to naprawd kolekcjonerska populacja! Emocje mog si zapamitywa w pamici dugotrwaej jako tak zwane nawyki. Wtedy ciao za kadym razem reaguje w identyczny sposb na taki sam bodziec. Tak Ziemianie korzystaj z fantastycznych, czstych dowiadcze fobii, podniecenia seksualnego, zoci, stresu, zazdroci, lenistwa i wielu innych, rwnie ciekawych. Czasem nawet znieksztacaj proces emocjonalny i cz go z tak zwanymi osobowociami (maj nawet nauk stworzon do tego, nazywa si psychologi, i mona si tego nauczy oficjalnie), kategoryzujc ludzi jako neurotykw, depresantw, schizofrenikw i innych.

Emocje s wstpem do tak zwanych zachowa, czyli cielesnego wykonania tego, co si czuje. Ziemianie robi rne rzeczy, ktrych charakter kadorazowo zaley od tego, co w danym momencie czuj. A poniewa to, co czuj, jest zmienne, a niektre zachowania maj konsekwencje materialne w ich wiecie, czasem auj tego, co zrobili. Potem si rozwodz albo przepraszaj, mwi o dobrych lub zych decyzjach. Kade zachowanie zaley od emocji! Emocje s zawsze reakcj ciaa na to, co dzieje si w ich umysach. Dlatego najpierw tworz sobie w gowie historie (tak nazywaj myli, jakimi operuje ich intelekt), potem ich ciaa reaguj, a potem dopiero jest zachowanie. Emocje s wic immanentnie powizane z myleniem i s na poziomie psychosomatycznym, podczas gdy Uczucia s energi bezwarunkowego serca. Wrmy do naszej listy. Radoci najwicej dowiadczaj dzieci, bo jeszcze si nie nauczyy powodw martwienia si i stresowania. Pod tym ktem do zudzenia przypominaj nas, bo ciesz si zawsze i wszdzie, niezalenie od tego, co robi, i s po prostu szczliwe. Doroli to akceptuj i im na to pozwalaj, bo wiedz, e potem, gdy dzieci podrosn (Ziemianie wierz w etapy ycia i dziel Jestestwo na dusze lub krtsze okresy, z ktrych kady ma inne prawa na przykad jeli jeste stary, to w kulturze polskiej musisz narzeka i by sfrustrowanym, w meksykaskiej zyskujesz prawo do szacunku i do posiadania racji, a w amerykaskiej bdziesz wydawa na Florydzie swoje pienidze), to bd tak samo smutne jak oni dlatego toleruj Rado dzieci, cho sami uwaaj j za przejaw mijajcy i typowy dla pocztkowego okresu rozwoju. Doroli inwestuj w entuzjazm, ktry kupuj za pienidze na rne sposoby. Ten entuzjazm, jak kada inna

emocja, mija z czasem i potem znowu s smutni, dopki nie kupi nowego bodca (wtedy przez jaki czas czuj si znowu dobrze). Na Ziemi musisz si nauczy, e gdy nie zaplanujesz adnego smutku i niezadowolenia, wtedy po prostu radujesz si ze wszystkiego i zawsze tak samo, gdy dostajesz pienidze, i tak samo, kiedy Ci je odbieraj (waciwie: gdy zmieniaj waciciela). Tak samo, gdy kto si rodzi (nie wszyscy Ziemianie o tym wiedz, e my wybieramy swoje ycie ziemskie w biurach podry), tak samo, gdy kto umiera (nie ma mierci, o czym Ziemianie nie wiedz, bo handluj ni za pomoc obietnic religijnych jeszcze za ycia). Rado jest po prostu byciem, ktre jest nam dane od urodzenia.

6. INDYWIDUALNO PRZYKRYJ OSOBOWOCI

Jest tak na tej Ziemi, e ludzie wol by czsto kim innym, ni s. I to jako jedyny gatunek, bo nie spotkasz tam adnych zwierzt ani przedmiotw, ktre te by tego pragny (pancernik nie bdzie wydua sobie kijem szyi, by sta si yraf, a widelec nie szuka owiecenia, by by lamp). Wyobra sobie, e cho wiadomo, e kada Dusza jest inna, e cho nawet na Ziemi nie ma dwch identycznych cia, linii papilarnych na palcach, kodu DNA w genach, to jednak ich umysy bd dyy do stania si kim innym, ni s. Bd chcieli by inteligentni (tak jakby nie byli) i bd w tym celu zbiera kartki papieru (nazywaj je dyplomami); zapragn wyglda inaczej i pomaluj swoje ciaa farbkami (mwi, e to makija) albo bd wsadza pod skr przedmioty, by wygldao na to, e s wiksze ni naprawd (silikon); wybior sobie zawody, ktrymi bd si szczyci (lekarz) albo ponia (szambonurek), i zaczn udawa, e nie s sob, ale tym, co robi. Tam w ogle prawie nikt nie chce by sob, wszystko jest do gry nogami: spotkasz mczyzn udajcych kobiety, dzieci udajce dorosych, pikne

dziewczyny udajce atrakcyjne, kwalifikacje i kategoryzowanie od kolorw skry poprzez dugo wosw, wiek, jzyki, pochodzenie i wiele innych. Nawet w zalenoci od tego, gdzie si urodzili, bd si oceniali jako Szwedzi, Niemcy albo Brazylijczycy (tak jakby gdziekolwiek dusze od strony swojej natury czymkolwiek si rniy) i naucz si, w jak reprezentacj Boga maj wierzy (tak jakby Stwrca by podzielny) nawet w imi tego bd si bawili w wojny i spiskowali przeciwko sobie! Na Ziemi na pewno si te kim staniesz, ale bdziesz musia zrozumie, e w ostatecznym rozrachunku zawsze chodzi o bycie sob. Nie ma si czym martwi, na koszt biura bdziemy Ci tam wysya tyle razy, ile bdzie trzeba, by mia szans si tego nauczy!

7. P IKNO STANIE SI ATRAKCYJNOCI

Wychodzisz z mamy, cay zapakany i okrwawiony. wiat wita Ci umiechami, tata jest siny z wraenia, a mama z wysiku. Przecinaj Ci ppowin i oddaj w rce mamy (oboje siebie teraz potrzebujecie) i wszyscy pacz. Ty, bo to jedyny sposb komunikowania si w tym czasie, mama, bo jest zachwycona i wypeniona takimi energiami, ktre unosz szpital do gry, a tata, bo jest tat. Jeste tak niewymownie Pikny, tak przecudownie Pikna (nie nastpi jeszcze w Twojej gowie podzia na msko i kobieco) i wszyscy Ci kochaj. I tak jest, e gdy si rodzisz, to Ty paczesz, a wiat si cieszy (kiedy umierasz, jest odwrotnie, chyba e zrozumiesz, e mierci nie ma). Nikt nie ma pretensji, nikt nie ma wymaga i kady chce si Tob zajmowa. Ty zakochujesz si w kadej rzeczy, jak robisz w pierwszym yku powietrza, cieple ciaa mamy, otulajcym Ci przecieradeku, lampie dajcej wiato, umiechajcych si lekarzach i pielgniarkach. Jeste tym wszystkim, co postrzegasz i odbierasz, i

yjesz w bezwarunkowoci nie tylko caego zewntrznego wiata, ale tej jedynej prawdziwej swojej wasnej. Nie masz adnych pretensji co do swojego wygldu, inteligencji, koloru i dugoci wosw, sposobw mylenia i tym samym caa energia ycia, jak posiadasz, promienieje na zewntrz biaym wiatem. Pikno jest wewntrzn relacj z samym sob, opart na penej akceptacji swojego ja i tym samym innych. Pniej, w zalenoci od kultury, w jakiej si urodzisz, wejdziesz w konwenanse atrakcyjnoci i urody, ktre s zewntrzn mask dla Pikna. Od makijau poprzez odzie i ozdoby Czowiek bdzie zmienia swoje ciao, by pasowa do konkretnego modelu socjalnego i wierzy, e dziki temu zdobdzie wicej kontroli. Poczucie atrakcyjnoci stanie si fundamentem poczucia wasnej wartoci (czyli jakoci intelektualnej relacji z samym sob) oraz wpynie na szereg zachowa i sposb filtrowania wiata. Atrakcyjno mona zmierzy centymetrem wzdu (odpowiedni wzrost) i wszerz (odpowiednie wymiary), jest zalena od wieku, fryzury, odziey, ozdb i wielkie przemysy s na niej zbudowane. To tak zwany koncept socjalny, ktry poprzez niezaspokojone potrzeby tworzy koniunktur. Ona jest samonapdzajcym si mechanizmem, bo kady klient bdzie wiadomie i niewiadomie przekonywa innych, by byli tacy jak on i take kupowali. Argumentacja nie bdzie miaa znaczenia, chodzi o synn misj ego pod hasem: przekona wszystko i wszystkich, e moje pomysy s najlepsze. Poniewa jest zawsze zmienn (to, co si ma podoba, jest systematycznie kreowane na nowo) bomb zegarow (zaley od wieku, a wic musi si kiedy skoczy), doprowadza skrajnych konsumentw na krawd aosnej gonitwy za akceptacj samego siebie; znany gwiazdor majcy prawnuki robi lifting twarzy, a babcia synnego aktora

zmienia partnerw na coraz modszych tylko po to, by zapewni sam siebie, e jeszcze si podoba innym. Dojrzae Pikno jest poznawane dopiero w trzecim maestwie (w pierwszym je masz, ale jako niewiadome dziecko; w drugim zamieniasz na atrakcyjno) i jest sztuk zrozumienia swojego prawdziwego wntrza. Spokj emanujcy z oczu takiej osoby, jej obecno, delikatno i powabno ruchw, precyzja ycia i rytualistyczne traktowanie kadej chwili s balsamem dla duszy (dosownie), bo Czowiek dorasta do zrozumienia, kim jest naprawd. Pikno nie zna ju podziaw ani rozmiarw, jest niezalene od pci i nic nie kosztuje. Nie moe by ekskluzywnym towarem, bo kady je ma za darmo, ale jest wyjtkowe. Zakochana kobieta mylca o sobie jako wspaniaej kochance, ucieszone prezentem dziecko, dumny z siebie ojciec i wdkujcy w spokoju dziadek Niania przewijajca ukochane niemowl, pracownik po szczerym komplemencie od szefa, pierwszy umiech najprzystojniejszego chopaka w klasie Pikno jest wszdzie i otwarty umys zaczyna je dostrzega, karmic Dusz yciem. To jej jedyny pokarm, ktrego pragnie dostpu do Rzeczywistoci, w ktrej realizuje Czowieczestwo.

8. INTELIGENCJA STANIE SI REPREZENTOWANA PRZEZ

INTELEKT

Mimo e Ziemianie s wyposaeni w bezwarunkowe serce, caociow intuicj (ktra ujawnia si wtedy, gdy ju zautomatyzuj umiejtno poprzez synergi teorii i praktyki), zawsze obecne ciao (ktre komunikuje si poprzez choroby, potrzeby fizjologiczne itd.), komplementarne czakramy, to w wielu kulturach (szczeglnie w czym, co oni nazywaj krajami cywilizowanymi) ich inteligencja jest reprezentowana gwnie przez intelekt. Ten skada si z dwch czci:

pierwsza to przeszo realizowana przez pami, a druga to przyszo realizowana przez wyobrani. Ich intelekt, cho jest jednym z wielu systemw komunikacyjnych, prawie zupenie dominuje nad ich yciem do tego nie znaj oni zasad posugiwania si nim! Ten intelekt tworzy tak zwane myli, ktre s bardzo zabawn z naszego punktu widzenia struktur. Oto kilka cech tego intelektu, by potem pamita, jak z niego korzysta: Pierwszym ograniczeniem jest szereg zmysw, jakie posiadaj ludzie intelekt komunikuje si ze wiatem poprzez oczy, uszy, dotyk, zapachy i smaki. A zatem to, co jest postrzegane intuicyjnie, cielenie, energetycznie, moe ju by poza ich zasigiem, bo intelekt (dopki si tego nie nauczy) nie zwrci na to uwagi. Drugim jego ograniczeniem jest to, e kada z tych myli (tak zwane historie) zawsze jest umieszczona na trzech wektorach pierwszym jest czas (to wektor poziomy), kolejnym hierarchie (to wektor pionowy), a trzecim relacje (wektor odlegoci). Oni jak myl, tak samo si poruszaj mog albo i w lewo lub prawo (wektor czasu reprezentujcy z jednej strony przeszo, z drugiej przyszo, a take dwa ekstrema), albo pochyla si lub wspina (wektor wartoci tu zapada decyzja, co jest waniejsze, a co mniej wane w ich yciu), albo przemieszcza do przodu (zmniejszajc dystans do obiektu, co nazywaj bliskoci) lub do tyu (to zwiksza dystans i wtedy nie cz z tym takich emocji). Kada z tych myli, jakie tworz, zawsze istnieje w czasie, ma jak warto i zblia ich do obiektu, ktrego dotyczy, lub oddala od niego. Nie s znane

intelektowi inne wektory, cho my przecie dobrze wiemy, e te trzy pierwsze to kropla w oceanie. Intelekt ma dualistyczn natur, to znaczy, e cao dzieli na cz pozytywn i negatywn. Tworzc myl krzeso, stworzy automatycznie myl niekrzeso, w ktr wejd wszystkie inne obiekty wedug niego niebdce krzesami. Gdy stworzy dobro, musi te (by potrafi rozrnia jedno od drugiego) stworzy kategori niedobra (ktre oni nazywaj zem) i zacz dzieli teraz wszystkie bodce (ktre odbiera za pomoc wczeniej wspomnianych zmysw) midzy te dwie kategorie. Dlatego Ziemianie tak czsto cierpi, bo dzielc wiat na mio i niemio, tworz sobie moliwo zawodu, skoro niektre rzeczy wedug intelektu s przejawem mioci, a inne nie. To oczywicie, o czym ju wiesz, nie ma nic wsplnego z wszechobecn, wszechogarniajc Mioci, ale jest jedynie intelektualn, nieprawdziw histori, na ktr Ziemianie reaguj. Potrafi nawet stworzy najbardziej paradoksaln myl, za pomoc ktrej reprezentuj swoje ja. yj tak, jakby to ich wyobraone ja (a wic ich intelektualna reprezentacja siebie samych) byo prawdziwe, i reaguj szczeglnie mocno na te historie, ktre ich osobicie dotycz. Pamitaj, e do kompletnoci jest potrzebny zawsze pozytyw i negatyw i e kada myl, jak stworzysz, powoduje powstanie ich obu. To wane, bo proces stawania si sob bdzie wanie oparty na scalaniu obu i wychodzeniu poza podziay, w ktrych ci Ziemianie yj. Intelekt komunikuje si za pomoc historii, ktrych s cztery typy dwa dotycz przeszoci i przyszoci, trzeci typ to

historie na temat ja (ego; osobowoci), a czwarty to historie dotyczce innych (czyli sposobu postrzegania przez intelekt innych cia i umysw). Kada historia, jak Twj intelekt stworzy, bdzie dotyczya w jaki sposb ktrego z tych obszarw. Intelekt, dokonujc swoich reprezentacji, amie trzy prawa, na ktrych opieramy si my, Dusze. Traci dostp do Prawdy, Indywidualizacji i Peni. Po pierwsze, znieksztaca zamiast akceptowa, e to, co jest, jest tym, czym jest, traktuje to jako co innego. Paradoks, ale Ziemianie w to wierz. Umysy kobiet potrafi uzna, e gdy czowiek nazywany mem patrzy na inn kobiet (wraz z powstaniem osobowoci ja powstaje take przynaleno moje, co jest zwizane z traktowaniem si przez ludzi, jakby mogli by wacicielami jeden drugiego), to wcale nie oznacza, e patrzy na inn kobiet! Mog znieksztaci: to znaczy, e ju ich nie kocha (jeli to w ogle byoby moliwe plus: od kiedy Mio zaley od logistyki pooenia oczu?), e one nie s atrakcyjne, e ich m chce by z inn kobiet (ale dziwne, przecie go kochaj, wic powinny si z tego cieszy; nie wspominajc o tym, e skoro idzie wanie z ni po ulicy, to jak moe chcie i z inn; tymczasem rzeczywisto jest zupenie inna!). Umysy mskie potrafi stwierdzi, e jeli kto ma w okrelonym miejscu wiksz cz ciaa (na przykad wikszy biceps), to znaczy, e jest przystojniejszy (to mski odpowiednik kobiecej iluzji o atrakcyjnoci), tak jakby wikszy biceps by wikszym bicepsem. Te znieksztacenia s niesamowite, bo tak bardzo zaprzeczaj Prawdzie! Umys nigdy nie bdzie mia do niej dostpu, zawsze musi znieksztaca, a Ziemianie pniej w te

znieksztacenia wierz. Gdyby je kwestionowali, umys byby tylko kolejnym narzdziem, a nie przewodnikiem Czowieka. Po drugie, umys generalizuje tworzy zasady w miejsce niepowtarzalnoci kadego momentu. My wiemy, e nic nigdy nie jest dwa razy takie samo, ale umysy Ziemian nie i dlatego tworz sobie gotowe reakcje na podobne konteksty. Praktyczno tego w kontekcie ludzkiego ycia jest oczywista, to jednoczenie obosieczny miecz. Zamiast korzysta z peni inteligencji, ktra pozwala im kadorazowo wybiera najlepsz moliw (zawsze inn, bo kada sytuacja jest inna) odpowied, niewywiczone umysy odpalaj im automatycznie cay szereg reakcji, ktre mog by nieadekwatne do Rzeczywistoci, w jakiej yj. Spotkasz tam ludzi, ktrzy bd mieli mechanizmy czterolatka, cho maj oficjalnie lat 50. Kada z tych generalizacji dotyczy dowiadcze z przeszoci i moe si okaza, e na podstawie nawet jednego przykadu (poznanie pajka) ich umys zbuduje mechanizm reagowania na wiele kolejnych lat (fobia na ca kategori pajkw albo nawet pajczakw). Poniewa obok holistycznego, caociowego dowiadczenia bd take wynosili jego reprezentacj (przekonania) intelektualn, za pomoc generalizacji (skoro stao si tak raz, stanie si tak wiele razy; wszystkie kobiety s mczyni to w yciu trzeba) bd zatruwali sobie otwarto wasnego umysu na niepowtarzalno chwili i zakryj ludzk spontaniczno. Generalizacja to drugie prawo umysowe (jej fundamentaln cech jest niepowtarzalno i indywidualno). Po trzecie, umys usuwa wszystko, o czym nie myli. Jakakolwiek historia, bdc pozytywn (istniejc), usuwa wszystko to, czego nie dotyczy. Jeli kto wic na Ziemi uzna, e nie jest kochany, to przesoni

sobie wszelkie przejawy tego, e jest inaczej. Umys moe wic nie mie dostpu do Peni, w ktrej yjemy my, Dusze, ale dziaa wybirczo. Czeka Ci fascynujca podr w gb Czowieczestwa, by nauczy si, jak za pomoc umysu zrozumie Prawd, Indywidualno i Peni. Bez nich nie ma dostpu do wiata, ktrym kada z nas si rni i wyznacza sobie drog: Natura umysu jest absolutnie czysta i nieskoczona. Jest on wszystkim tym, co odbiera, i nie ma dla niego adnych granic, chyba e w nie uwierzy Czowiek. Na Ziemi bdziesz mia szans nauczenia si pracy z umysem, ktry jest z zasady otwarty, a nie sceptyczny, ktry wypenia wszystko, a nie ogranicza. To tylko niewprawieni umiejtnociami ludzie korzystaj z umysw w sposb ograniczajcy, ale droga kadego z nas prowadzi do zrozumienia tego. A drogi s bardzo rne czasem kto zostaje malarzem, by nauczy si obserwowa swoje myli, inny pozbywa si przeszkadzajcych dialogw wewntrznych, medytujc, a inny zmienia obrazy, pracujc w firmie. Kada z tych drg jest tak samo wartociowa i potrzebna w zalenoci od tego, jak indywiduum postrzega wiat. To, co jest dobre dla jednego umysu, wcale nie musi by dobre dla kadego to jest oczywiste, ale wielu ludzi o tym zapomina. I gdy nauczysz si zarzdza swoim umysem, zrozumiesz, e on sam nie ma adnych granic i tylko od dobrego programisty zaley, jak dalece ten umys zrozumie Dusz, obok ktrej yje. Ci ludzi nazywaj to owieceniem cho my wiemy, e istota ludzka jest perfekcyjna ju sama w sobie i co takiego po prostu nie istnieje, to zrozumienie natury umysu pozwala mu wreszcie dorwna Czowiekowi, ktry nim zarzdza.

Umys za pomoc historii reprezentuje Rzeczywisto, ale ni nie jest. To oznacza, e Czowiek na Ziemi yje w wiecie reprezentacji, iluzji, historii to wiat umysu. Jest on, obok ciaa, ostateczn i jedyn barier w poznaniu Boga, poniewa wszystko odbiera za pomoc interpretacji. To oznacza, e gdy jako Ziemianin bdziesz mia zwizki z innymi ludmi, to nigdy w praktyce nie bdziesz w stanie ich pozna Twj umys stworzy tylko okrelone etykiety, z ktrymi bdzie wchodzi w relacje tak, jakby byy one prawdziwe. Te reprezentacje, raz zakwestionowane, cigaj z ludzi blokady i ograniczenia, dajc dostp do Szczcia i Mioci, jakimi s. Poniewa komunikuj si midzy sob, musz posiada sowa i schematy poznawcze, ktrymi poruszaj si po wiecie mao kto jednak z nich wie, e te sowa tworz inny wiat, ktry jest prawdziwy jedynie intelektualnie. e co takiego jak atrakcyjno, bogactwo, religia po prostu nie istnieje i e reaguj na koncepty ze swojej gowy, ktre zapamitali jako prawdziwe. W pewnym momencie te dwa wiaty, Duszy i Intelektu, si spotykaj i wtedy AlphaHuman nie jest ju w adnym podziale, yjc ze swoim ja, ale nie pod nie. Oddzielenie nieskoczonoci i prawdziwej natury Czowieka od intelektualnej jej reprezentacji (czyli ego, osobowoci) stanowi podstawow nauk idc z ludzkiego ycia. Jak dowiadczysz pniej, to, co Twj umys bdzie traktowa jako Ciebie, jest tylko obrazem, ktremu do Prawdy jeszcze daleko. Ale tym samym zapamitaj, e jeste zawsze czym wicej, ni sdzisz na swj temat!

Jak wic rozumiesz, inteligencja i intelekt to dwie rne sprawy. Ta pierwsza jest zawsze wiea i aktualna, bo pochodzi z tu i teraz, a

intelekt jest zawsze z przeszoci lub przyszoci wspomina i antycypuje, co jest dwiema stronami tej samej monety (moemy wyobraa sobie jedynie projekcje tego, co ju sobie wyobrazilimy). Inteligencja jest indywidualna, niepowtarzalna i spontaniczna, a intelekt zgeneralizowany, powtarzalny i przewidywalny. Inteligencja ma o wiele wicej zasobw (ciao, energie, serce, take intelekt, duchowo), a intelekt magazyn pamiciowy i wyobraeniowy. W niektrych kulturach intelekt bdzie prowadzi cae kolektywy, przez co szczeglnie rozwinit umiejtnoci okae si analityczne mylenie, ale nie yciowo i praktyka.

9. T U I TERAZ ZOSTANIE PRZYKRYTE KONCEPCJ

CZASU

To na Ziemi jedna z popularniejszych iluzji, na ktrej oni organizuj sobie cae ycie. Poniewa wierz, e ycie jest ograniczone w czasie, tworz schematy, w ktrych dziel rozwj czowieka na etapy. Gdy jest niemowlciem, moe dawa wyraz swojej absolutnej wolnoci i jest akceptowany takim, jakim jest. Uczy si wtedy absolutnie, a jego mzg pracuje z prdkoci dalece przekraczajc prdko wiata (nie ma jeszcze ogranicze umysu) i jest w peni naturalny. Poniewa gatunek ludzki jest z punktu widzenia swojej biologii jednym z najbardziej zalenych od innych gatunkw (niemowl nie jest w stanie funkcjonowa samodzielnie przez okrelony czas), dorose ju umysy si nim opiekuj. Wtedy widz w dziecku jego wrodzon bezwarunkowo i przeywaj wspaniay (a tak naprawd to po prostu Prawdziwy) okres swojego ycia, w ktrym dowiadczaj swojej bezwarunkowoci na nowo, take intelektualnie.

Dlatego dla tak wielu Ziemian posiadanie dziecka to moment transformacji, poniewa dziki Rzeczywistoci ucz si tego, co jest wane. Niemowl jest wic na dwch ekstremach: z jednej strony yje w peni bezwarunkowo, tak jak my, ale z drugiej jest nieyciowe z ludzkiego punktu widzenia. Jest niewinne, nie miao jeszcze szansy wybra, przez co jego bosko nie jest kwesti wiadomej decyzji, ale wypadkow posiadanego Pakietu Ziemskiego, ktry dostao w prezencie. Na symbolu nieskoczonoci jest wic jednoczenie na obu kracach. Ten dystans zacznie si zmniejsza wraz z jego rozwojem gdy stanie si ju nieco bardziej wiadome intelektualnie, bdzie odsuwao si od swojej bezwarunkowej natury i stawao bardziej yciowe. Zacznie istnie umysowo jako osobowoci, ktre rozpoczn proces socjalizowania i ycia w warunkowych kolektywach. Bdzie ju oceniane w ramach poszczeglnych rl (grzeczne/niegrzeczne dziecko, dobry/zy ucze, miy/niemiy chopczyk itd.) i zacznie oddala si od swojej bezwarunkowoci, cho w porwnaniu do dorosych umysw jego prawdziwo jest nieporwnywalnie wiksza. Z kolei poprzez socjalizowanie staje si istot spoeczn i normalnieje czyli staje si taki jak inni, zyskujc umysow akceptacj (jest akceptowany nie poprzez bezwarunkowe serce, ale umys, ktry znalaz podobiestwa) zblia si w kierunku rodka z drugiej strony, oddalajc si od bycia niesamodzielnym, nieintelektualnym zjawiskiem przyrody. To okres narodzin osobowoci, ktre bd z nim by przez reszt ycia, a take zdobywanie podstawowych, fundamentalnych przekona dotyczcych samego siebie. Poprzez kategoryzacj dziecko zaczyna istnie w wiecie pci, zdolnoci, kolorw skry i zwyczajw, religii, zasad i powinnoci,

ktre czyni z jego umysu coraz bardziej funkcjonaln jednostk spoeczn. To konieczny proces w byciu Czowiekiem, od ktrego nie ma odwrotu, ale ktrego kresem jest Zrozumienie. Poniewa dziecko myli jak owca, wejdzie w okresie nastoletnim w okres buntu. Wtedy stanie si lwem, cho nie ma jeszcze mocy, ktra dawaaby mu due szanse wywierania wpywu. Ma dosy bycia dzieckiem i na si neguje wszystko i wszystkich, w maych grupach podobnych rwienikw szukajc potwierdzania swojej niezalenoci. Walka o utracony indywidualizm jest oczywista, ale niedojrzaa jego inno jest na pokaz, to po prostu intelektualne ekstremum wczeniejszej owcy, jej odwrcenie i zanegowanie. Ten buntownik nie jest z wyboru, bo zarzdza nim niezakwestionowany umys, ale pojawia si etap drugiego maestwa. To nie moe jeszcze dziaa, ale jest krokiem w drug stron. Tutaj pojawi si seksualno jako dodatkowa energia i otworz nowe czakry, tak e emocjonalno zdobdzie podwaliny pod bycie jedn z bazowych form rozumienia wiata. S intensywne, niekontrolowane i pene niespodzianek to ju o wiele bardziej wiadomy kontakt z narkotykami emocjonalnymi modego umysu, ktry zmienia kierunek biegncych krzywych. Poznajc emocje, odsuwa si od uczu, ale z drugiej strony staje si take mniej socjalny. Ten proces musi zosta zatrzymany, dlatego pojawi si kolejny etap: dorosoci. Ziemianin, kiedy wkracza w doroso, jest zawracany z drogi buntu na drog socjalizacji. Bunt dal mu si, ktra teraz stanie si stworzycielem istotnych fundamentw bezpieczestwa, zwizku, umysowej niezalenoci. To powrt do maego dziecka w nowej skrze. Teraz

wykorzystuje t moc do budowania nowych tosamoci czonka zakadanej rodziny, pracownika, kochanka, dorosej istoty pciowej. One zapewniaj mu umysowe poczucie bezpieczestwa, zaufania i bycia kim, a take indywidualnoci. Seksualno realizuje potrzeb kontroli i wadzy, a take rosncy autorytet wzmacnia ego, ktre zaczyna podnosi standardy i wymaga coraz wicej od Rzeczywistoci. Dorosy jest w samym rodku dwch przecinajcych si linii: odsun si od bezwarunkowoci niemowlcia i sta si w peni intelektualny. To miejsce wzgldnej rwnowagi, bo pojawia si spenienie misji yciowej ego osigno etap bycia kim i posiadania czego. Jeli nie nastpi kolejne pchnicie energetyczne, dorosy si zestarzeje i zgnunieje, czujc si coraz bardziej zagroonym i bronic swojego wiata. Jeli nastpi uderzenie, pojawi si etap sanyasina. Sanyasin to poszukiwacz Prawdy. Jeszcze jej nie znajduje, ale ju wie, skd przyszed i e jej tam nie znalaz. Zaczyna rozumie dzieci, ktre oglda, i tsknota za prawdziwym sob staje si motorem do poszukiwa duchowych. Dopiero teraz, gdy intelekt okaza si niewystarczajcy, wiat materialny zaczyna dopenia si brakujcym i dotd niewidzialnym wiatem duchowym. Dlatego na symbolu nieskoczonoci sanyasin kontynuuje swoj podr, wychodzc z punktu rwnowagi. Zaczyna si wspina, poprzez wiadomo i zrozumienie, po drabinie bezwarunkowych uczu. Ju nie ma nic do osignicia, wic pojawia si dugo oczekiwany Spokj. Im bardziej porzuca poligami, tym bardziej monogamiczny si staje, budujc relacj z samym sob. To pikny, wspaniay etap odkrywania siebie i podania w kierunku odsunitego kiedy na bok Pakietu Ziemskiego. Rnica jest taka, e tym razem to jego wybr wynikajcy z realizacji prawa do wolnej woli. O ile jako niemowl by niewinny, o tyle teraz

jest ju odpowiedzialny i coraz lepiej wie, co robi. Intelekt prowadzi wczeniej Czowieka, teraz Czowiek cignie go za sob w kierunku zrozumienia tego, kim jest. Z egoistycznego przewodnika umys zmienia si w coraz bardziej potulnego sucego, a jego Pan znajduje si coraz wyej. Spotkanie jest oczywiste im duej sanyasin szuka, tym wicej ma szans zrozumie. Odnajduje si w samotnoci z samym sob coraz bardziej, tak ogromn przyjemno sprawia mu teraz jego umys. Wszystkie zewntrzne narkotyki s porzucane w imi siebie. To orgazm, przebywanie z samym sob w akceptacji i mioci, w ktrej synergicznie cz si umys-ciao z duchem. To najbardziej intymne spotkanie z moliwych. Umysowe ja spotyka Dusz. Sanyasin, ktry przestaje poszukiwa, bo znalaz, nie jest ju nawet poszukiwaczem, bo nie ma czego szuka. Wszystko jest oczywiste i zrozumiae, bo intelekt dors do swojego Pana. Wspinaczka po drugiej stronie semki zatoczya koo, a zawsze trzeba zatoczy cae, by je zrozumie. Tak naprawd z koa wyj nie mona, ale mona sobie uwiadomi, e si w nim jest, i to jest ostateczne wyjcie. To niemiertelno, do ktrej zrozumienia dors umys, i teraz, gdy Czowiek umiera, trafia do naszego biura podry i rozpoczyna inn podr. Zupenie inn. A czas, droga Duszo, ma si do tego tak, e go nie ma poza intelektem. Niemowlta go nie znaj, dzieci troch, dopiero potem umys zaczyna si na nim porusza i im bardziej w nim yje, tym mniejszy ma dostp do jedynej Rzeczywistoci, czyli tu i teraz. To jest jedyny moment, w ktrym dzieje si ycie i mimo e spotkasz na Ziemi wielu ludzi bojcych si mierci, to dowiadczysz te, e mao kto z nich y prawdziwie. Wikszo spdzi od momentu poznania czasu swj czas

w przyszoci, im bd starsi, tym bardziej bd myleli o przeszoci, a potem umr, te bdc w tu i teraz, tak samo jak si narodzili. Koo musi zosta zatoczone, pytanie, czy zrozumiesz to za pierwszym razem. Przyszoci jeszcze nie ma, przeszoci ju nie, pozostaje Ci tylko odkry, e to jest najszczliwszy (i nie ma innej moliwoci) moment Twojego ycia. To pikne zrozumienie, bo pozwala Ci poczu swoje ziemskie ciao. Ono yje. Zobaczysz tam wiele osb, ktre nie bd miay odpowiedniego dystansu do czasu. Bd planowa, wiedzc, e dopiero Bg potwierdzi, czy ich plan si zici i w jakiej formie. Niektrzy bd yli wyobraeniami, ktre miny wiele lat temu, zabierajc sobie dostp do Szczcia i Radoci. Ale to wszystko nauka, dziki ktrej poznasz, e zawsze masz wybr. yczymy wspaniaego odkrywania, e planowanie bez dystansu moe przynie rozczarowanie, a ycie w przeszoci nie jest prawdziwe. To wspaniaa zabawa!

RACJONALIZMEM

10. O TWARTO ZOSTANIE PRZYSONITA

Zobaczysz, jak ci Ziemianie usilnie bd chcieli zrozumie intelektualnie to, czego s w stanie tylko dowiadczy. W pierwszych latach po urodzeniu ucz si najszybciej. Zawdziczaj to absolutnej otwartoci i temu, e bior wszystko, co spotykaj. Nie jest to yciowa otwarto, bo umys modeluje absolutnie kad demonstracj, ale jest czci Pakietu Ziemskiego i warto do niej wrci po prostu tak yje si

bardziej prawdziwie i atwiej. Nastolatek, ktry jest zawiedziony konceptami, jakie wpojono mu w dziecistwie (zorientowa si, e zatraci bez wasnej woli indywidualno), idzie w drugie (ekstremalne) maestwo i zaczyna odrzuca wszystko w ramach zabezpieczania si

przed ingerencj w jego indywidualno. Paci za to sceptycyzmem, czyli zamkniciem na nowe dowiadczenia i nauki. Czasem Ziemianie id do szk, by by bardziej sceptyczni im wicej papierw zdobd (na Ziemi intelekt mierzy si cyframi i papierami zwanymi tytuami), tym bardziej zamknici si staj. Nie bior pod uwag, e wraz ze wzrostem wiedzy powinna wzrasta pokora (tego dopiero uczy si sanyasin), a nie ignorancja, ale do tego trzeba dojrze. Otwarto to cz Pakietu Ziemskiego, jest konieczna, by dowiadcza nieskoczonoci wyobrani dziki niej moesz nauczy si wszystkiego i pozna wszystko, tak by nic nie byo Ci obce. Jedynie lk, wynikajcy z prby utrzymania intelektualnego obrazu na swj temat, moe przysoni Twoj otwarto i ch poznania. Masz szans do niej wrci, gdy po okresie dorosoci zaczniesz weryfikowa swoje myli i zobaczysz, e przysaniaj Ci niektre dowiadczenia. Wtedy je porzucisz i ruszysz przed siebie, by tym razem wiedzie coraz lepiej, e nie wiesz, i chyli czoa ludzkiej wielkoci w kadej dziedzinie. Podziwia architektw kurki, konstruujcych nakadajce mosty, makija, hydraulikw mczyzn odkrcajcych kobiety

prowadzcych samochody, psa wyprniajcego si na chodniku, ludzi rozmawiajcych w dowolnym jzyku bdziesz wszdzie widzia przejaw boskoci i doskonaoci, ktre nie byy Ci dostpne wczeniej. Pojawi si doskonae wypadki samochodowe, najbardziej profesjonalne ktnie, arcyciekawe telenowele i przecudownie mierdzce odchody. Wszystko, absolutnie wszystko bdzie dawao Rado, bo Otwarto to drzwi, przez ktre ona wchodzi. Bdziesz potrafi coraz wicej, ale Twoja moc bdzie bezpieczna; bez dowodzcych osobowoci nie zostanie wykorzystana w adnym innym

celu ni boskim. Otwartym nie mona si sta, ale mona przesta by zamknitym.

POJAWI SI OSIGNICIA

11. YCIE PRZESTANIE BY CELEM SAMYM W SOBIE ,

Ego ziemskie ma dwie misje sta si kim i zbiera przedmioty. Ta pierwsza to poszukiwanie dziaajcych osobowoci czyli takich, ktre pozwalaj przey w okrelonych warunkach) ony pasujcej do ma, dziecka dopasowujcego si do wymaga rodzicw, ucznia zdobywajcego nauczyciela, aktorki walczcej o saw itd. I tak mae dziecko, ktremu rodzice w dobrej wierze opowiadaj, e bycie prawnikiem jest dobre, ma w swojej gowie konkretny cel studia i tytu. Pod ten cel s teraz gromadzone zasoby i pojawiaj si oczekiwania, e zostanie on osignity. Jeli nie, niespenione oczekiwanie skutkuje zawodem i ego z jednego ekstremum (by najlepszym) wdruje na drugie (by najgorszym). Ziemianie potrafi spdzi cae swoje ycie na uganianiu si za coraz to nowymi osobowociami, cho kada z nich jest tak samo warunkowa i bojaliwa jak inne w yciu ludzkim nie mona sta si kim, mona tylko by sob (ale bycie sob nie cieszy si wszdzie duym powodzeniem, bo wiele umysw uwaa, e to nie spenia warunkw wyjtkowoci). Druga misja to zbieranie przedmiotw, ktre podobno maj zapewni bezpieczestwo, zaufanie, spokj, przyjemno, otwarto itd. Przecitny Ziemianin, mimo e jego ciao yje relatywnie niewiele lat, spdza wikszo swojej ludzkiej podry na gromadzeniu coraz to nowszych przedmiotw, ktre potem jak si okazuje wcale nie daj mu tego, co byo obiecane. Dziki maestwu miao by spokojnie, a wcale nie jest (niezakwestionowane myli zawsze daj zna o sobie, bo nie mona przed sob uciec). Staa praca miaa da

bezpieczestwo, ale teraz los Ziemianina zaley od szefa, ktry decyduje o tym bezpieczestwie (moe na przykad zwolni). Wygodny fotel wcale nie daje spokoju (szczeglnie gdy ssiedzi puszczaj gono muzyk), a zakupy zapeniaj pustk tylko chwilowo. Ta zawsze nieudana prba (wszystkie te przedmioty i tak si straci wraz ze mierci ciaa) odnajdywania siebie w wiecie zewntrznym powoduje cierpienie (bo trzeba cige walczy o te przedmioty, by nikt ich nie zabra w kocu speniaj zupenie inn rol, ni oficjalnie powinny; ta walka to kontrola). Cige denie do coraz to nowych celw niweluje Spokj, a podanie nie pozwala cieszy si tym, co si ma. Taki stan jest zwizany z tym, e cigle aktywny umys nie potrafi zrozumie, e ycie ludzkie to droga gdy ni poda, spotykaj go dowiadczenia. Mae dziecko, mimo e nie ma adnych celw, osiga o wiele wicej ni dorosy dla niego celem jest zawsze to, co robi. Pracujc na efekt, nigdy si nie poddaje, ale ze wzgldu na brak iluzji zysku zwizanej z osigniciami nie boi si wyniku, tylko po prostu pracuje. I pracuje. Pracuje i si uczy. Doroli myl, e jeli czego nie osign, to bdzie gorzej, a dziecko nie myli ani o wygrywaniu, ani tym bardziej o przegrywaniu. Gdy nie ma iluzji straty, jakoby bez zrealizowania okrelonego celu ycie czowieka byo gorsze, umys po prostu efektywniej pracuje i si rzeczy osiga, co osiga. W yciu ludzkim wszystko jest osigniciem, ale nie kady umys traktuje tak samo sukces porannego wstawania i zarobienie duej kwoty pienidzy. Dlatego gdy czowiek dorasta wreszcie do zrozumienia, e nie istnieje adna iluzja straty w przypadku nieosignicia celu, wtedy zaczyna w peni y i nie zaley ju od celw, jakie sobie wyznacza. A poniewa ycie zawsze jest zmienn drog, pojawiaj si na niej coraz to nowsze osignicia. Mona zatem cieszy si tym, co si ma, i doskonale si

bawi przy wyznaczaniu sobie nowych celw (wynikajcych teraz z naturalnych potrzeb danej jednostki) bez lku przed porak. Taki czowiek osiga o wiele wicej, bo po pierwsze cieszy go wszystko, a po drugie nie traci energii na negatywne emocje. Dowiadczysz, e ycie jest tylko i wycznie po to, by y, a nie po to, by osiga. Osignicia s efektem ubocznym drogi, po ktrej idziesz, tak samo jak rozwj. Nie mona go robi on jest czci Pakietu Ziemskiego on si zawsze dzieje przy okazji ycia, jest jego wypadkow. Nie mona si nie rozwija. Nie mona nie osiga. Nie mona nie dowiadcza (mimo e ego bdzie uwaa za osignicia tylko niektre rzeczy). I tak zawsze Bg potwierdza, co byo Twoim prawdziwym celem czy to, co Ci si wydawao, czy to, co si naprawd wydarzyo. Umysy zwykle dopiero po jakim czasie s skonne zrozumie, e to, co si wydarzyo, w gruncie rzeczy byo najbardziej potrzebne.

12. N IEZALENO STANIE SI ZALENOCI

Ego ludzkie, poniewa potrzebuje cigle paliwa

ze

wiata

zewntrznego, uzalenia umys perfekcyjnie wolnego czowieka systemem rnych mechanizmw. Poczucie bezpieczestwa, cho rozumiane przez nas jako stan bytu, polegajcy na bezwarunkowej akceptacji wszystkiego, co nas spotyka, jest przez Ziemian traktowane zupenie inaczej. Wedug ich osobowoci bezpieczestwo wie si z okrelonymi warunkami na przykad sta prac, podpisan umow albo skonkretyzowanym planem na kolejny dzie. Tymczasem takie bezpieczestwo nie jest prawdziwe, ale umysowe zaley od iluzji idcej z wyobrani. Szef moe zwolni pracownika. Ludzie nie dotrzymuj postanowie umowy niezalenie od tego, czy spotkaj ich

za to konsekwencje, czy nie. Kolejny dzie moe nie przyj, bo ciao umiera w nocy. Paradoksalnie te zalenoci odbieraj wolno, bo uzaleniaj j od wystpienia okrelonych zjawisk w wiecie zewntrznym. Poniewa to odbiera odpowiedzialno, staje si przyczyn lkw. Te zalenoci tworz potrzeb kontroli i manipulacji (podlizywanie si szefowi, sprawdzanie rozmw telefonicznych itd.), by upewni si, e wszystko jest w porzdku, i uzyska krtkotrwa ulg od stresu. To oczywicie bardzo uzaleniajce schematy, ale ludzie s uczeni przez cale ycie, e to, co tak naprawd maj od samego pocztku jako wrodzone, mog straci, jeli nie zrobi okrelonych rzeczy. To nie jest zgodne z Prawd, bo bezpieczestwa i niezalenoci nie mona utraci, ale mona uwierzy, e zaley ona od czego zewntrznego. Gdyby tylko ich umysy nie robiy strasznych filmw, wtedy co takiego jak strata pracy czy rozwd byoby przyjmowane z takim samym spokojem ducha jak podwyka czy maestwo. Bo tak naprawd wszystko, co si dzieje, wychodzi na dobre. Dopiero w trakcie kolejnych dowiadcze Czowiek si uczy, e fakt podpisania papieru wcale nie daje mu poczucia spokoju, ale uzalenia teraz od niego. e iluzoryczna kontrola powoduje cigy stres i potrzeb sprawdzania. e za projekcj horroru w gowie tak naprawd nie moe si sta nic, co by byo ze absolutnie nic. I wtedy znikaj wszystkie wizy i kajdany, bo pracownik nie boi si ju szefa i skupia si po prostu na jakoci swojej pracy. A wtedy osiga rzeczy o wiele szybciej ni ten, ktry si boi. Nikt nigdy nie bdzie Ci w stanie odebra wolnoci, bo nawet gdy ciao jest uwizane, duch zawsze jest wolny. Mona zmusza kogo do zachowa, ale nigdy nie zmusi si nikogo do mioci, do akceptacji, do szczcia. Nie mona one s wrodzone i mona tylko do nich wraca, a jakakolwiek prba ich zdobycia koczy

si porak. Nauczy si y bez kajdan za bdzie wyjtkow drog, jaka Ci czeka na Ziemi. Najpierw brakiem zrozumienia zakadamy te kajdany (owca), potem je zdejmiesz i zaoysz swoje wasne (lew), a wreszcie zrzucisz wszystkie i zaczniesz y bez lkw. Nigdy nie stracisz moliwoci wyboru nawet z pistoletem przy skroniach i warunkow prob zawsze bdziesz mia wybr tego, jak myle. Rwnie w niewoli jedynym wizieniem jest umys i jeli jest on opanowany, adne przekonanie nie stanie na przeszkodzie bycia szczliwym.

13. A KCEPTACJA STAJE SI PRZEKONYWANIEM

Pikno naszej indywidualnoci jest takie, e kada Dusza jest niepowtarzalna i kada ma rne (rwnie istotne) zadania do spenienia. Dlatego akceptujemy si wszyscy, bo rozumiemy, e kada z nas jest inna i tak samo prawdziwa. Ludzie na Ziemi, wychodzc naprzeciw swoim halucynacjom, tworz iluzj tego, co jest dobre i co jest ze. Uznaj, e dobra jest dana waga, a inna jest za. e muzyka jest lepsza lub gorsza. e dana pe si do czego nadaje, a do czego nie. I zamiast cieszy si rnicami, ego bdzie si ich bao. Zlknione umysy zakochuj si zawsze w podobnym, bo daje im to pseudopoczucie bezpieczestwa i przynalenoci, ale tak naprawd kochaj rnice, bo dziki nim rosn. Akceptacji nie mona sztucznie wywoa, pojawia si dopiero po zrozumieniu, e z jednej strony wszystkie ludzkie umysy s rne, ale ich natura identyczna. Ego rozumie to zupenie odwrotnie. Wedug niego akceptacj dostaje si dopiero wtedy, gdy jest si do kogo podobnym. Dlatego kae si zgadza, kiwa gow, ubiera w okrelony sposb albo mwi dobre sowa i dziki temu przypodobaniu si obiecuje bycie zaakceptowanym. Nie wszyscy zdaj sobie jednak spraw, e co innego walczy o akceptacj intelektualnej innoci (przekonujc si nawzajem, e jedna myl jest waniejsza od

drugiej, by tak naprawd samemu w ni uwierzy), a co innego zrozumie, e nie ma ju z czym walczy, bo to po prostu nie ma znaczenia. Akceptacja to uwiadomienie sobie, e rzeczywisto jest, jaka jest, i nigdy inna. e niektrym umysom bdziesz si podoba, a innym nie (i to te jest potrzebne). e nie ma sensu wkada wysiku w zmian innego wiata ni swj wasny, bo kady ma swoj odmienn ciek. e spdzanie ycia na prbie zdobycia wszystkich i uczynienia ich takimi, jakimi chce ego, jest niemoliw i bezsensown misj, ktra spali na panewce, bo wiat i tak jest, jaki jest. W ostatecznym rozrachunku dochodzi si do przekonania, e jedyn osob, jak chcesz przekona do siebie, jeste Ty sam. I e manipulowanie wiatem, by go zmieni, jest marnowaniem ycia. Akceptacji, podobnie jak wszystkich pozostaych elementw Pakietu Ziemskiego, nie mona stworzy (wtedy staje si jedynie kolejnym schematem poznawczym), ale mona j zrozumie i si w niej rozpyn. Wtedy nie pozostaje nic innego, jak y Peni ycia i dawa spjnym sob najlepsz demonstracj tego, w co si wierzy. I wtedy, co dla nas, Dusz, jest oczywiste, umys sam wybiera lepsz alternatyw i dokonuje zmiany samodzielnie, nie czujc przymusu. Kada prba zmiany kogo jest dokonywaniem gwatu na bezwarunkowej relacji, ktra tak naprawd ich czy i koczy si buntem jednej ze stron. Buntem, ktry jest wynikiem zawodu, e przekonujcy do zmiany chce mie kogo innego, ni ma obok siebie (cho danie sob spjnego przykadu w Akceptacji doprowadza do zmiany bez poczucia ataku). Akceptacja to zrozumienie, e tak, jak jest, powinno by i e nie powinno by tak, jak nie jest. Pojawia si intuicyjne wyczucie, kiedy naley wybra dziaanie, a kiedy go zaniecha. To prawdziwy jzyk duszy, ktra karmi si zawsze Rzeczywistoci w kocu po to wanie lecisz na Ziemi!

14. C HC ZOSTANIE ZAMIENIONE NA POWINIENEM I

MUSZ

Ziemianie, gdy si rodz, opieraj swoje ycie na penej niezalenoci i bior z niego to, co im ono przynosi. S odpowiedzialni jedynie za siebie i daj temu wyraz poprzez realizowanie wszystkiego, na co maj ochot. Jeli dziecko czego nie dostaje, uczy si, e obok niego ze swojej wolnoci korzystaj take inni. I gdyby na tym etapie wszystko si zatrzymao, byoby w porzdku czowiek chce danej rzeczy, nie dostaje jej i albo zmienia przekonanie, albo idzie spenia potrzeby gdzie indziej ale tak si nie dzieje. Poniewa ego wychodzi z zaoenia, e jego przekonania s jedynie suszne, nie zatrzymuje si na akceptacji innoci, ale zaczyna doradza. A rada od informacji rni si tym, e naley j wzi od tej pory zaczyna si misyjna dziaalno od hasem: ja wiem, co jest dla ciebie dobre. A poniewa druga strona si z tym nie zgadza (bo to gwat na bezwarunkowej akceptacji, a ona najzwyczajniej na wiecie chce czego innego), musi zosta wymylony system przekonywania. To pocztek musisz i powiniene. To pierwsze opiera si na lku, ktry jest instalowany jako moliwa konsekwencja niewykonania okrelonego zadania, a to drugie na poczuciu winy wynikajcym ze zamania zasady (czyli przyjtego odgrnie okrelonego sposobu mylenia, a co za tym idzie postpowania). Kade musisz tworzy iluzj straty (Ziemianie wierz, e moe si co zego sta, tak jakby wszystko nie miao dobrych konsekwencji i nie byo potrzebne) poprzez wbudowanie negatywnych emocji zwizanych z tym, e si czego nie zrobi (nie powie, nie zachowa, nie poczuje itd.). Tym samym powstaje mechanizm, ktry tworzy w ciele napicie (zwizane z oczekiwaniem na rezultat) mogce albo eskalowa do

czego rzekomo gorszego (jeli nie zostanie spenione to, co musi si zrobi), albo zej i tym samym da poczucie ulgi. Ta jest zawsze intensywnoci wprost proporcjonalna do napicia, ktre kreowao musz. Musisz buduje siebie na iluzji, bo nie istnieje nie mona doj do sytuacji, gdy nie ma si wyboru, bo wybr zawsze jest. Nawet w sytuacjach, gdy ciao zostanie unieruchomione czy jest torturowane, zawsze pozostaje wybr co do tego, jak si czujesz i co mylisz. Jedynym podmiotem decydujcym o wyborze jeste Ty i jedynie Ty mgby zbudowa przekonanie, e co, co si dzieje, jest ze. W stanie akceptacji co takiego nie jest po prostu moliwe. System moralnoci to mentalna wersja naszego sumienia. Kady kolektyw, czyli grupa ludzka, ze wzgldu na konieczno wyznaczenia zasad komunikowania si tworzy zasady noszce nazw praw, zwyczajw, obyczajw, powinnoci, wit. Dopki w trzecim maestwie umys nie nauczy si nimi cieszy i z nich korzysta, w drugim bdzie si przeciwko nim buntowa, a w pierwszym im podlega bez kwestionowania ich zasadnoci. Te zasady, pochodzce z chci kontrolowania mylenia (a co za tym idzie zachowa), z jednej strony uderzaj w ludzk wolno, a z drugiej strony normalizuj ycie intelektualne jednostek, tworzc wspln platform porozumienia. Z tymi zasadami jest powizane wymaganie ich przestrzegania nazywa si to bycie dobrym. Jeli te zasady si amie, wtedy jest si zym i tego naley unika. Wszyscy, ktrzy odkrywaj swoj indywidualno, wczeniej czy pniej zami zasady. Jeli zostan one zamane tak, e innym ludziom si to spodoba, stara zasada umrze i pojawi si nowa moralno. Z kolei umys jest przygotowywany od samego pocztku, e ma w ciele odpali negatywn emocj zwan poczuciem winy, ktra ma motywowa do ponownego jej przestrzegania. Oczywicie

intelektualny podzia wiata na dobry i zy kci si i przegrywa z absolutn susznoci wyrokw boskich, w ktrych wojna jest tak samo istotna jak narodziny. Ziemianie spdzaj dugie lata, uczc si, e Rzeczywisto jest, jaka jest, i e walka z ni stawia ich zawsze na przegranej pozycji. Z drugiej strony ich umysy maj zawsze wolno wyboru i to wanie z niej skorzysta owiecony czowiek, dajc si ponie Rzeczywistoci. Tym samym te zacznie budowa kontakt z tym, co jest, a nie z tym, jak si ludziom zdaje, powinno by.

15. O DPOWIEDZIALNO Z JA ZOSTANIE PRZEN IESIONA NA B OGA I INNYCH

Od urodzenia Czowiek jest wyposaony w fundamentaln si, ktra jest mieczem jego wolnoci i indywidualnoci w odpowiedzialno. Jest odpowiedzialny za siebie i nigdy nie ulega to zmianie, bo nie moe gdyby by odpowiedzialny za innych, wtedy oni staliby si zaleni od niego (nawet jeli umys podpowiada, e jest si odpowiedzialnym za kogo, to tak naprawd czowiek odpowiada w czasie swojego ycia tylko przed samym sob za swoje zachowania i myli). Dlatego spotkasz na Ziemi tak wielu rodzicw, ktrzy robi co za swoje dzieci, uczc je bezradnoci (bo uwaaj, e s za nie odpowiedzialni), albo ony, ktre uwaaj, e ich mowie maj dwie lewe rce (i tak samo ucz ich zalenoci od siebie, co wydaje si dawa poczucie kontroli), nie rozumiejc idei odpowiedzialnoci, ktra sprowadza si do bycia odpowiedzialnym tylko i wycznie za siebie. Ludzkie ego jednak unika odpowiedzialnoci (tak stwarza wraenie, e jest potrzebne) i przesuwa j na czynniki zewntrzne, ktrych oczywicie czowiek nie moe kontrolowa. Te dwa czynniki to Rzeczywisto (nazywaj j Bogiem, losem, przeznaczeniem, szczciem lub nieszczciem) i inni ludzie.

Rzeczywisto zawsze wybiera to, co jest prawdziwe i absolutnie dobre, a ego wybiera to, co wydaje mu si dla niego dobre. W danej chwili akurat pada deszcz, a czowiek wybra sobie urlop na play. Poniewa zaoy, e podczas urlopu powinno wieci soce a to zaoenie nie jest prawdziwe, bo w rzeczywistoci jest tak, e pada deszcz separacja umysu od Rzeczywistoci powoduje cierpienie. Fakt jego wystpowania prowokuje ego do szukania przyczyny tego cierpienia (cho oczywicie to ono samo w sobie jest jego jedynym powodem) i z braku innych moliwoci pada na Rzeczywisto. Ta jest absolutnie bezwarunkowa i jak lustro odbija idealnie przegldajcy si w niej umys obojtnie, czy ten si z ni zgadza, czy nie. I pokazuje Czowiekowi, jak myl ma w tej chwili jego umys. Jeli ta myl akceptuje padajcy deszcz, umys daje dostp do Radoci i Szczcia, a jeli nie akceptuje, tworzy w ciele negatywne emocje (zo, pretensje, narzekanie, smutek itd.); w jednym i drugim przypadku nie zmienia to faktu, e deszcz aktualnie pada i mona si tym albo cieszy, albo nie. Obwinianie Rzeczywistoci za swoje emocje (za ktre oczywicie nie jest odpowiedzialny nikt inny, wycznie Czowiek z umysem je produkujcym) nie tylko nie daje adnego rozwizania (bo pada, dopki pada), ale i powoduje oczywiste cierpienie (walka z Bogiem zawsze koczy si przegran buntownika), a take brak moliwoci wzrostu poprzez zablokowanie dostpu do Szczcia (na przykad w efekcie spdzenia dziki takiej pogodzie niezwykle udanych chwil w pokoju). I to dotyczy wszystkiego niewywiczony umys nie bdzie wiedzia (wypeni si niewiedz niczym szklanka wod do krawdzi, nie zostawiajc miejsca na nowe moliwoci), e kade wydarzenie w yciu zawsze jest potrzebne i zawsze dobrze si koczy.

Jest taka pikna chiska przypowie o wieniaku, ktry znajduje dzikiego konia. Zabiera go z powrotem na wie, gdzie syszy, jak to dobrze, e spotkao go takie szczcie. Moe dobrze, moe le odpowiada nigdy nie wiadomo. Na drugi dzie jego syn podczas ujedania nowego konia spada z niego i lamie nog. Tym razem wieniacy narzekaj, e le si stao. Moe dobrze, moe le komentuje znowu wieniak i czeka cierpliwie na to, co przyniesie kolejny dzie. A nastpnego dnia do wsi wpada armia i bierze wszystkich zdrowych mczyzn zdolnych do walki. Syn ze zaman nog zostaje w wiosce penej kobiet i dzieci. Moe dobrze, moe le Przypowie nie jest kompletna, z jednej strony faktycznie nie wiadomo, co si wydarzy, ale obojtnie, co si wydarzy, bdzie dobre (czasem tylko niewywiczonym umysom zabierze to troch czasu, by zrozumie ten okres rozumienia to rekonwalescencja). Nie ma takiej rzeczy w Kosmosie, ktra wczeniej czy pniej (dla nas, Dusz, wczeniej czy pniej nie istnieje, to jedynie ludzkie pojcie) nie okazaaby si dobra. Ziemianie nie maj innego wyjcia Rzeczywisto zawsze jest, jaka jest, a oni mog wybra Szczcie zamiast cierpienia. Drugie przeniesienie odpowiedzialnoci polega na obwinianiu drugiej strony relacji za swj stan emocjonalny. Niewprawne umysy bd pod kontrol ego uwaay, e to kto (robic co, mwic co, nie robic czego albo nie mwic czego) wywouje u nich emocje, cho nikt nie moe by za te emocje odpowiedzialny poza nimi samymi (taka jest fizjologia). Wtedy zwykle ludzie, zamiast by wdziczni, e mog urosn i czego si nauczy, psuj relacj z drug stron jako rdem ich cierpienia. Albo uzaleniaj si od niego, jeli to przyjemno.

Rzadko kiedy nawet mwi: wpywam na siebie pozytywnie jego sowami, zwykle twierdz: on na mnie wpywa i trac tym samym kontrol nad swoim yciem. Zdziwisz si, jak na tej Ziemi ego uzalenia czowieka od swoich przekona muzyka mnie rozwesela, kto mnie szanuje, koleanka jest dobra, deser by niesmaczny, nie mam szczcia w yciu, miaem fuksa; istniej miliony (dosownie) innych metod tracenia swojej jedynej siy odpowiedzialnoci. Czy wiesz, e wystarczy na Ziemi jedynie odzyska swoj odpowiedzialno, by by w peni Szczliwym? Bdziesz mia okazj si o tym przekona ju na miejscu! Doskonale! Zapoznae si z Klauzul Niemiertelnoci, wic wiesz, co Ci czeka chwil jednak potrwa, nim zaczniesz y w wiecie Czowieka. Wtedy to wszystko, czego dowiedziae si tutaj, bdziesz poznawa od nowa, poprzez ludzki umys. Powrcisz na Ziemi tyle razy, ile bdzie potrzeba, by zrozumia, kim naprawd jeste. A teraz wybrae ju rodzicw, kraj i kolor skry? wietnie. W imieniu naszego biura yczymy udanego pobytu na Ziemi i jak najprawdziwszych dowiadcze! To chopiec! krzykn lekarz i po krtkiej chwili odda go mamie na rce. Cze, Paweku powiedziaa, paczc ze szczcia. I tata te paka. Wanie przyszed na wiat Paweek.

RODZISZ SI KILKA LAT PO NARODZINACH

Mwi si, e do trzeciego roku ycia dziecka nie nastpuj jego narodziny. Mwi si, e dziecko nie potrafi wtedy jeszcze uwiadomi sobie swojego istnienia i e jako may Budda-Chrystus wiedzie niewinne, nienaznaczone cierpieniem ycie. Mwi si, e to dziecko nie czyni jeszcze rozrnienia: ja - inni, i e jest zawsze tym, czym si w danym momencie zajmuje. Mwi si i jest w tym racja psychologowie s dzi zgodni, e idea ego, czyli naszych osobowoci, nie pojawia si na samym pocztku, ale powstaje dopiero w procesie socjalizacji i wychowania. Paweek dostaje do zabawy mae onierzyki. Prztyka jednym o drugi, bawi si, cieszy i korzysta z tego, co dosta w prezencie. Pewnego dnia przychodz ssiedzi ze swoim synkiem i temu na widok onierzykw zapalaj si iskierki w oczach. Podbiega do Paweka, apie dwa z nich i ucieka z pokoju. May w ryk (tak nauczy si komunikowa; pacz dziecka jest jednym z uniwersalnych jzykw, jaki posiada ludzko) i z przyzwyczajenia (a moe z przekona) do pokoju wbiega mama, bierze go na rce i przytula, by si uspokoi. Zaczyna si ona nie wie, co

robi, on nie wie, co jest robione, ale Ty bdziesz wiedzia. Tak masz przewag nad automatycznym procesem uczenia si. Paweek zapaka, bo poczu si le zabrano mu co, czym sprawia sobie przyjemno. I mimo e mgby w tym momencie zrobi cokolwiek innego, bo nie ma jeszcze dorosych wymaga co do bycia zabawianym, to jego chonna gowa ju si uczy, e to dziki onierzykom jest mu dobrze. I w tym momencie Paweek, gdy znika bodziec dajcy przyjemn emocj (dziecko nie rozumie, e to nie kwestia bodca, ale e ono samo si w ten stan wprowadza), traci j i jest mu le. Reaguje paczem i dopiero wwczas wcza guzik w gowie mamy. Ten guzik moe mie rne brzmienia: Stao si co zego ta myl wywouje lk, ta emocja za powoduje zachowanie w postaci szybkiego biegu do jego pokoju i wzicia dziecka na rce. Pacz oznacza cierpienie ta myl wywouje cierpienie, ta emocja za powoduje zachowanie w postaci przywoania zlknionym gosem synka do siebie. Paweek pacze i jest mu le ta myl wywouje ch pomocy, a to koczy si wziciem go na rce, co moe spowodowa, e Paweek nauczy si mechanizmu szukania rozwizania problemu nie w sobie, ale na zewntrz. Dobra matka dba o dziecko ta myl wywouje wyrzuty sumienia, te za powoduj szereg negatywnych procesw umysowych, gdy mama krytykuje dialogiem wewntrznym obraz samej siebie i sama zaczyna paka. Ten guzik to okrelone przekonanie, czyli schemat poznawczy to, jak nasz umys postrzega wiat (co oczywicie tworzy nasz wiat, wiat

projekcji i myli). Do niego jest doczona emocja. Do tej emocji zachowanie. To za, gdy jest powtarzane, staje si nawykiem. A nawyk przeniesiony na poziom tosamoci to charakter. By owo przekonanie zostao odpalone, musi zosta wczony guzik czyli pojawi si bodziec (tak zwane kryterium wejcia). W powyszym przypadku guzik jest audytywny, to pacz synka. Poniewa ten bodziec przechodzi teraz przez filtry (patrz: TyMyl, wydane przez Onepress), jest definiowany jako co negatywnego. Ta interpretacja wywouje od razu emocj, ktrej zewntrzn realizacj jest okrelone zachowanie. Zlkniona mama biegnie wic do pokoiku, widzi zapakane dziecko (co wywouje kolejne interpretacje, napdzajce jedynie emocje) i bierze je na rce. Ono nieco si uspokaja (bycie w jej ramionach to z kolei bodziec dla Paweka, wywoujcy ulg) i opowiada, e zabrano mu zabawki. Mama idzie wic z synkiem znale zodziejaszka, odbiera mu zabawk i oddaje Pawekowi. Oto moliwe scenariusze na przyszo: Umys Paweka uczy si, e gdy stanie si co zego, naley zwrci si do: mamy/kobiety/kogo najbliszego/ kogo starszego (w tych wszystkich kategoriach logicznych znajduje si mama). Powstae przekonanie pokutuje w jego yciu w postaci rodku. Umys Paweka uczy si, e pacz zwraca uwag. Od tej pory pacze coraz wicej, bo dziki temu ma korzy moe zmieni wiat na taki, jaki chce. Po wielu latach moe si uala nad sob i wchodzi w osobowo ofiary, by uzyska to, co chce. Umys Paweka uczy si kobiecej energii. W przyszoci ma tendencj do bycia pasywniejszym, bardziej relacyjnym i bezradnoci (Seligman nazwa to wyuczon bezradnoci) i szukania pomocy na zewntrz zamiast w

przyjmujcym do siebie wiele. To dlatego, e problemy z dziecistwa byy rozwizywane przez kogo starszego, silniejszego, delikatnego i stao si to modelem dla przyszych jego zachowa. Umys Paweka uczy si, e jeli przez kogo cierpi, to musi stworzy sobie grup, by odebra swoje. Takie rzeczy bd bardzo widoczne ju od przedszkola, a w szkole stan si podstaw funkcjonowania w relacjach z innymi. Nie jestemy w stanie przewidzie wielkiej zoonoci umysu i tego, w jakim kierunku pjdzie Paweek (dlatego potraktuj powysze scenariusze tylko jako moliwe). Moemy jedynie by inteligentni, obserwowa i zmienia w miar pojawiajcych si potrzeb nasz gow. A ona uczy si bardzo efektywnie tak jak may Paweek, ktry ju zaczyna y jako synek. To jeden z pierwszych i najbardziej popularnych mechanizmw, do ktrego doczona jest instytucja mamusi. Ta fundamentalna, dogmatyczna konstrukcja poczy dwa umysy rodzicielskim mechanizmem, w ktrym powstanie tak zwany zwizek. Paweek rodzi si wraz z niewidzialn Klauzul Niemiertelnoci, o ktrej oczywicie nie ma pojcia to cz ukadu dla wszystkich dusz yjcych na Ziemi. Z klauzul, ktra zakada jego nieistniejce istnienie to znaczy, e nie jest aden i rodzi si absolutnie czysty (czy jak nazywaj to buddyci: pusty), bez adnych naleciaoci intelektualnych. Ale w warunkowym wiecie umysu nie ma szansy pozosta takim na dugo, bo byskawicznie staje si czci mechanizmw, w ktrych yj ludzie. Te mechanizmy zostan doczone do konstrukcji, ktr Zygmunt Freud nazwa ego, a ktr my nazywamy osobowociami. To

intelektualne ja, czyli sposb widzenia siebie w zobrazowanej przez umys wersji. Poniewa skadamy si z umysu, ciaa, duszy i serca, istnienie tylko jako ego jest niezwykle ograniczonym sposobem postrzegania siebie bo istniejemy jako co o wiele gbszego, ni postrzega to intelekt. Innymi sowy, to, za co (kogo) uwaasz siebie, to zawsze za mao. Skoro myl jest produktem dziaalnoci czowieka, tak samo jak krzeso jest produktem dziaalnoci stolarza, to jeli stwierdzimy, e jestemy tym, co o sobie mylimy, to musimy te konsekwentnie stwierdzi, e stolarz jest krzesem. Ale nie jest to tylko jego dzieo. Jak myl w przypadku umysu czowieka. Dotyczy to wszystkich myli, w tym myli na temat siebie samego skoro jest przedmiot myli (myl, e jestem synem), to jeste jeszcze podmiot mylcy (czyli wanie kto, kto tworzy myl jestem synem). Kim jeste? zapyta krlik, ktry by bardzo mdry i wiedzia wszystko. Jestem sob odpowiedzia lisek (dopiero si uczy i nie wiedzia jeszcze wszystkiego). A kto to jest sob? krlik dopiero zaczyna zabaw, bo przewidywa, co si za chwil stanie. Sob to ja! skomentowa lisek, cho sam si zdziwi, gdy siebie usysza. Krlik by gotowy: Nie, sob to sob, a ja to ja. Ktre z tych dwch jest prawdziwe? Oba! broni si lisek, cho ju byo za pno. No bo jak jedno i drugie moe by prawdziwe, skoro jedno ma opini na temat drugiego i te dwie opinie s przecie rne.

 Skoro uwaasz siebie za liska i si oceniasz, to przecie jest tam i kto, kto ocenia ty i kto, kto jest oceniany sob. Ktremu z nich wierzysz? Lisek zacz si zastanawia. Nikt nigdy nie zadawa mu takich dziwnych pyta, by po prostu liskiem i tyle. A tu krlik si przyczepi i zamienia idealne ycie w zestaw problematycznych dywagacji. Po co komu taka filozofia? A jakie to ma w ogle znaczenie?! krzykn ze zoci, bo czul, e krlik go atakuje. Nie mg zareagowa inaczej, bo to, co uwaa za siebie, byo przez niego samego (cho za pomoc sw krlika) kwestionowane i stawao si wtpliwe. Ogromne spokojnie odpowiedzia krlik w zalenoci od tego, jak masz o sobie opini, jeste szczliwy albo nie. Jeli oceniasz siebie le, to obraz siebie, jaki sobie tworzysz, jest mczcy i nie pozwala ci y tak, jak naprawd chcesz. A jeli oceniasz siebie dobrze, to wtedy inaczej siebie postrzegasz, co zmienia twj obraz wiata na o wiele bardziej pozytywny. Dobrze, a jak to si ma do tego, e ja to nie ja? lisek dawa sobie szans wzrostu. To bardzo proste. Jeli TY masz jak opini o SOBIE, to znaczy e istniej dwa liski jeden oceniajcy, a drugi oceniany. Co si stanie, jeli si ze sob nie zgadzaj? Gdy ten lisek, co ocenia, mwi le o tym drugim, ocenianym? To wtedy si le czuj, mam wraenie, e w rodku co si kci i mam konflikty. I pojawiaj si te wszystkie dialogi wewntrzne,

ktrymi gadam do siebie i w ktre potrafi si tak wkrci, e zapominam o caym rzeczywistym wiecie. Oczywicie, e tak. Nie masz innego wyjcia, bo dopiero zaczynasz poznawa rnic pomidzy prawdziwym sob a wyobraeniem na temat siebie, jakie masz w swoim umyle. Gdy zrozumiesz, e prawdziwy ty to co zupenie innego ni myl, ktr nazywasz ja, wtedy oddzielisz si od swojego umysu i zaczniesz y w zgodzie. Jak mog to oddzieli? pyta lisek. Temat go zainteresowa, zreszt jak miaby nie zainteresowa, skoro dotyczy najbardziej fundamentalnych i istotnych rzeczy w jego yciu. wiadomo wyzwala nas wszystkich. Zdanie sobie sprawy rozpoczyna nauk i cho przed tob jeszcze duga droga, to wejcie na ciek tego, co prawdziwe, jest absolutne i nieodwracalne. Na razie po prostu zrozum, co to jest osobowo, by zacz z niej korzysta i ju nigdy nie pozwoli, by ona korzystaa z ciebie. A jaka jest rnica midzy prawdziwym ja a tym wyobraonym, umysowym? docieka lisek, ktry nie mia jeszcze cierpliwoci. Nie mg mie, bo mu si spieszyo. Taka, e jeste zawsze czym wicej ni to, co sdzisz na swj temat. Skoro istnieje myl, kim jeste, to musi te istnie wczeniej, przed ni, producent tej myli. I ty jeste zawsze twrc, stworzycielem wiata umysowego, ale nie jego wytworem. Nie moesz by jednoczenie producentem i produktem, to tak jakby powiedzie, e dzicio jest dziupl, ktr robi. Czyli to, co myl na swj temat, to tylko pewne wyobraenie?

 Dokadnie. I bdzie z tob do koca twojego ycia, podczas ktrego bdziesz uczy swj umys, kim jeste. To przygoda caego naszego istnienia. A ty, krliku, jeste ju taki mdry, e wiesz wszystko? zaciekawi si lisek, bo si porwna. Wiem to, co potrzebuj wiedzie. Nie wiem tego, czego nie potrzebuj. Ale jeli bdzie taka potrzeba, to si chtnie dowiem. To tak samo jak ja! I caa reszta nas wszystkich, lisku. Tych osobowoci, tosamoci, ego jest zawsze tyle, ile sobie przypisujesz. Moe uwaasz si za mczyzn lub kobiet to bdzie pierwsza. Moe za czowieka to druga. Moe za osob inteligentn albo gupi, atrakcyjn lub brzydk, odpowiedzialn lub nerwow liczba nie ma, z punktu widzenia mechanizmw, adnego znaczenia. Wszystko, za co si uwaasz, stworzy intelektualn tosamo, ktra jako osobowo bdzie wyznaczaa losy Twojego ycia. Jak to dziaa? Podczas jednego z bada ciowych rodzice dowiaduj si, e urodzi im si synek. Wracaj rozentuzjazmowani do domu i zaczynaj umysowe projekcje tego, jak zorganizuj jego pokj. ciany pomalowane na zielono, z rysunkami samochodzikw. Mama zaczyna odwiedza sklepy z zabawkami, cho jest jeszcze za wczenie, by je kupowa, ale obejrze przecie zawsze mona. Jej uwag przycigaj resoraki i onierzyki, pewnie dlatego, e tym bawi si chopcy. Gdyby chodzio o dziewczynk, wtedy ciany byyby rowe, a wrd zabawek znalazyby si lalki i may domek. Czy dla dziecka ma jakiekolwiek znaczenie, czy

bawi si lalk, czy samochodzikiem? Nie. Czy ma znaczenie, e nad jego gwk krc si inne maskotki? Nie. Czy cokolwiek ma dla niego znaczenie? Nie. A dla kogo ma? Dla tych, ktrzy tworz jego wiat, na tym etapie wiat mczyzny albo kobiety. Przygotowanie do przyszej roli socjalnej zostao rozpoczte. Min lata, zanim ona si zorientuje jeli w ogle e ma szczeglne zamiowanie do kupowania ciuchw (bya strojona przez mam i bawia si lalkami), a on, e kusz go samochody. Ciekawe dlaczego Pe jako schemat biologiczny to tylko jeden kt, z jakiego mona patrze na czowieka, zreszt z rozwojem ludzkoci o wiele istotniejsza ni biologia staa si koncepcja pci energetycznej czy socjalnej. Kobiety w naszej kulturze intelektualnej maj by emocjonalne. Maj si przejmowa rzeczami, wyolbrzymia ich znaczenie i obraa si. Maj interesowa si ciuchami i zajmowa si domem. Maj by delikatne, kobiece, sentymentalne, podnieca si tylko dla swojego mczyzny i zachowywa jak damy. Nie mia si z kloacznych artw, trzyma fason i podziwia partnera. Zna swoje miejsce i realizowa okrelon misj yciow w roli matki i ony, ewentualnie w naszej kulturze take pracownika. Udawa niezwykle skomplikowane, nie mwi od razu tego, co myl, a jeli ju, robi to w sposb tak niejasny i zawoalowany, by mczyzna nie zrozumia. Maj by ciepe, lubi relacje i wiza si z innymi, by prowadzi ycie socjalne przynajmniej jako czonek rodziny. Maj by aktywne w domu, gdzie pranie, sprztanie i gotowanie to ich podstawowe zadania. Mczyni dla odmiany maj si rodzin opiekowa od strony finansowej i zapewnia jej byt. Edukowa, pokazywa i dowodzi z wykorzystaniem mylenia analitycznego i logicznego. Nie powinni pokazywa po sobie emocji ani uczu, musz by twardzi i rywalizowa ze sob. Maj osign sukces i

zbiera przez cae ycie przymioty, ktre go definiuj pienidze, tytuy, mieszkania, samochody, dzieci itd. Dziki temu stan si kim co te staje si yciow misj dla tej wanie pci. Ich wygld ma mniejsze znaczenie ni w przypadku kobiet, bo jako osobowoci mczyzny mierzy si wedug innych standardw. Co by si stao, gdyby ludzie zakwestionowali te koncepcje? Gdyby zwtpili, czy powysze kryteria aby na pewno s czym, co oni chc realizowa? Wtedy mogoby si okaza, e s wolni I e zaczynaj y ponad podziaami, jako ludzie. Jest wiele definicji pci, a wrd nich ta biologiczna nie jest najistotniejsza. Dobry homoseksualista moe by o wiele bardziej kobiecy pod ktem energetycznym ni biologiczna kobieta, a lesbijka zarwno hormonalnie, jak i behawioralnie mska. Podobnie z pci socjaln ona take czyni z nas mczyzn i kobiety, a ludzie, nie kwestionujc tego, podpisuj niewidzialny spoeczny cyrograf tosamoci, z jak bd niewiadomie mie do czynienia przez cae ycie. Kto powiedzia, e kobiety s do tego, a mczyni do czego innego? Kto powiedzia, e naley mie pciowe misje, ktre sprowadzaj si do grania okrelonych yciowych rl, tak jakby to by ostateczny cel? Moe jest co poza tym? Kim by by, gdyby nie by mczyzn, kim by bya, gdyby nie bya kobiet? Nieograniczono odpowiedzi pozwoli Ci zrozumie, e poza pci (czy moe pod jej spodem) jest co wicej. To nie znaczy, e biologicznie co si zmieni dalej moesz cieszy si tym, e masz biust lub msk klatk to w Twojej gowie zajd potne zmiany: zamiast y rol, ktr zaakceptowae jako czonek okrelonej kultury, moesz zacz samodzielnie tworzy swoje wasne standardy ycia. Meksykanka, Polka, Niemiec i Rosjanin to tylko etykiety, za ktrymi chowaj si schematy poznawcze i nawyki tworzce osobowo. Przyjmuje si j od

urodzenia jako oczywisty dogmat, ktry wyznacza nasze standardy funkcjonowania jako jednostki pciowej. Nie urodzie si jako kobieta czy mczyzna pod innym ktem ni biologiczny, ale szybko przyje, e masz take okrelone role do odegrania. Jeste kobiet, to lubisz ciuchy, mczyzna musi si interesowa samochodami Tak jakby to byo zgodne z prawd. Dlatego jednym z pierwszych krokw na drodze oczyszczenia jest pozbycie si umysowej pci. Wypisz na kartce wszystkie rzeczy, ktre wedug Ciebie jako mczyzna (lub kobieta, jeli ni jeste) powiniene zrobi i osign. Gra jest warta wieczki jeste w stanie doj do poziomu czystoci i otwartoci, na ktrym zaczynae jako niemowl: tam, gdzie nie ma rnic innych ni fizjologiczne (a i te wobec potniejszych mocy strac na znaczeniu). To pierwsze zadanie, jakie Ci czeka na drodze do bycia AlphaHuman tym kim lub czym, co jest pocztkiem i kocem jednoczenie, gdzie prawdziwe ty si zaczyna i koczy. Spjrz na kartk pen wpisw i znajd kontrprzykady do wszystkiego, co napisae. Niech to bd argumenty przekonujce Ciebie takie, ktre zami wczeniejsze generalizacje. Minimum trzy do kadego wpisu. Paweek spdza aktualnie czas na byciu. pi tyle, ile chce. Je to, co podpowiada mu ciao, bo umys jeszcze nie przej tego obowizku. Kad informacj, jak ma do przekazania, uzewntrznia, nie zatrzymujc nic w rodku. To nie tylko czy go z Rzeczywistoci, ale nade wszystko jest zdrowe gdyby kady dorosy oddawa si Prawdzie i nie zatrzymywa emocji w sobie, liczba chorb znacznie by si zmniejszya. Podobnie zamiast wiele lat pniej automatycznie reagowa na zakotwiczone zjawiska z przeszoci, mona z czystym

rachunkiem wchodzi ze spontanicznoci w kad now relacj. Dziki temu cigle si zaczyna otwierasz oczy rano i jeste nowo narodzony, bo co byo wczoraj, byo wczoraj, ale dzi jest ju dzi. To przepikne ycie, w ktrym kady ma niekoczc si szans na to, by zawsze startowa z bia, niezapisan kart. Paweek jest tym, co robi, bo nie powsta jeszcze aden koncept osobowoci (dziecko nie wie jeszcze intelektualnie o tym, e istnieje, a wic nie dysocjuje si umysem od ycia). Wi czca go ze wiatem ma szczeglny charakter nie istnieje on bowiem jako kto w wiecie, ale nim jest i do niego wszystko si zblia. Znajduj go ludzie pochylajcy si nad koysk, dwik, ktry sam wpada przez uszy, ruchy rczek i nek istniejce same w sobie jako jeszcze niezalene refleksy. Nie istniej koncepty mioci, motywacji, rodziny, celw i planw, wspomnie i relacji, nie ma wartoci, moralnoci i zasad, ktre pniej bd wyznaczay sposb jego funkcjonowania. Istnieje take poza pci, yjc w penej synergii tego, co mskie i kobiece. Umys jest jednak bardzo szybko programowany tak musi by, bo proces adaptacyjny przygotowujcy czowieka do bycia jednostk socjaln jest koniecznym elementem rozwoju. Musisz nauczy si bycia czowiekiem, Duszo wraz z caym kolorytem tego ycia, zarwno po jasnej, jak i ciemnej stronie mocy. Chodzi tu o umiejtnoci najbardziej bazowe, jakie mamy do osignicia od przechodzenia przez ulic na zielonym, a nie czerwonym wietle, poprzez mwienie w miejscowym jzyku, a po szereg odpowiednich zachowa socjalnych, ktre pozwalaj y w grupie. I gdyby tylko czowiek zdawa sobie spraw, e to tylko umiejtnoci i e za nimi wszystkimi stoi on, wtedy byoby zupenie inaczej. A tak do umiejtnoci jest doczepiana osobowo (ego) i to ona kontroluje ycie oraz zasania to cae szczcie, z ktrym

si urodzilimy. Jednostki czekaj cae ycie, by mc wrci do dnia narodzin gdy jako wyposaeni w wiedz doroli uznaj spjnie swoj bezwarunkow, wrodzon natur. Mijaj lata, Paweek ju wie wiadomie, e jest chopcem, ju zacz istnie jego wiat. Nauczy si, jak ma reagowa, by dosta nagrod, wie, e gdy przejawia dziewczce zachowania, niespecjalnie podoba si to tacie (ktry oczywicie ze swojego domu wynis obraz instytucji tak zwanego prawdziwego mczyzny i niewiadomie przekazuje go dalej), wie take, czym naley si bawi. To osobowo pci od niej si zaczyna. Ale pojawiy si ju kolejne. Paweek zacz istnie take jako synek a jeli jest synek, to jest te tatu i mamusia. Kim jest synek? zapyta lisek wsuchany w pasjonujc opowie mdrego krlika. Maym, nieprzygotowanym do ycia czowieczkiem, ktrego doroli ludzie wychowuj usysza w odpowiedzi. Co to znaczy: wychowa? To znaczy stworzy na swoje podobiestwo wprowadzi w jego umys modele, czyli wzorce i standardy mylenia i postpowania, po czym zacz adaptowa umys dziecka, by jak najbardziej do tych standardw si zbliao i pasowao. Czy to nie jest produkowanie ludzi? lisek najwyraniej rozumia ju wicej i docieka wiedzy. I tak, i nie. Z punktu widzenia umysowego istniej tylko produkty, ktre ludzie nazywaj kobietami, mczyznami, dorosymi, dziemi,

atrakcyjnymi, gupimi czy mdrymi to wszystko wytwory ich wyobrani, ktrymi oni yj na co dzie. Jednoczenie poza wyobrani oni wszyscy istniej jako istoty duchowe, ktre maj okrelon rol do odegrania. S w gbi czym wicej, ni kiedykolwiek wikszo z nich spostrzee. S istotami duchowymi? chcia zrozumie lisek. S wszystkim, za co bdziesz ich uwaa. S te poza twoim postrzeganiem urodzili si puci i czyci, bez adnej skazy opinii, przekonania czy automatycznej reakcji. To pniej, w procesie ich wychowania staj si produktami swoich i nie swoich umysw i w efekcie graj okrelone yciowe role. Dlaczego graj te role? Bo tak zorganizowali ycie, e wchodz w rne role i si ich trzymaj, nie znajc niczego innego. Powstrzymuje ich strach, e gdy wyjd z danej roli, wtedy strac co najwaniejszego, co maj siebie samych. A w gruncie rzeczy to brak zrozumienia tego stanu rzeczy jest dla nich zacztkiem kadego cierpienia. A gdyby siebie stracili, to by zniknli? Intelektualnie tak, naprawd to nie mogliby znikn. Ale przestaliby postrzega wersje siebie, jakie istniej w ich umysach, za prawdziwe. Wiedzieliby, e poza umysem jest co jeszcze i zamiast gra role, decydowaliby, kim chc by w danej sytuacji. Wtedy na przykad matka nie musiaaby by matk do koca ycia swojego dziecka, bo to moe je ogranicza w swobodzie i niezalenoci, i mogaby w pewnym momencie porzuci bycie matk na rzecz na przykad bycia

przyjacik. I byoby im atwiej y, we dwjk. A tak schematy poznawcze matki s przez ni praktykowane na synu, ktry ma ju na przykad kilkadziesit lat. Mimo e mino sporo czasu, jej syn sta si i mczyzn, i mem, i ojcem, to ona dalej traktuje go tak samo jak przed laty. To nie pozwala im razem wzrasta i ogranicza ich rozwj, bo ona nie porzuca tego, co ju dawno nieaktualne, a on nie buduje nowego, co byoby duo bardziej adekwatne do jego teraniejszego ycia. Czyli musimy si cigle zmienia, aktualizujc nasze przekonania? A skd bd wiedzia, co mam zmieni? Rzeczywisto ci nauczy, co jest ci potrzebne. Zawsze wiat jest lustrem dla nas samych, pokazuje nam, co w danym momencie mylimy. Od nas zaley, co z tymi mylami zrobimy. Inaczej musiaby y poniej swoich moliwoci, korzystajc z rozwiza intelektualnych sprzed lat, ktre oczywicie nie s adekwatne do tego, czego potrzebujesz teraz. A czego potrzebuj teraz? zapyta zapobiegliwie lisek. Czy wydarzyo si dzisiaj co, co byo dla ciebie nauk? krlik rozumia, e na to pytanie nie on powinien odpowiedzie. Rozmawiaem z borsukiem i powiedzia mi, e byem niemdry. A ja si zdenerwowaem, bo przecie tyle lat spdziem na nauce, a on mi mwi takie rzeczy zasmuci si lisek. Wanie odkrywasz to, co masz do zmiany, jeli tak uznasz. Co dokadnie ci zdenerwowao, gdy borsuk powiedzia, co powiedzia?

 e nie postrzega mnie jako kogo mdrego, a przecie taki wanie jestem. Czy gdy chcesz by postrzegany jako mdry, masz kontrol i odpowiedzialno za swoje szczcie w swoich rkach? Nie. Bo to inni decyduj o tym, czy tak mnie postrzegaj, czy nie. To prawda. A czy to czyni ci mdrym? Nie! Bo zaleno od innych nie jest przykadem mdroci! Wspaniay wniosek. Czy wobec tego chciaby zmieni swoje postrzeganie siebie? Tak. Na przykad na takie, e ja chc siebie postrzega jako mdrego, bez suchania innych. Czy to mdry wniosek: nie sucha innych? Nie, to nie jest mdry wniosek. Lepiej sucha i siebie, i innych, i decydowa, co jest dla mnie dobre. A czy borsuk wobec tego mia racj? Mia. Pokazujc mi to, e zaleaem od innych. I prawd powiedziawszy, znajd jeszcze kilka sytuacji, gdy nie byem mdry. Okaza si wic wrogiem czy przyjacielem? z umiechem kontynuowa krlik. Przyjacielem A ja miaem do niego pretensje. Chc go i przeprosi.

 Nazywa si to zadouczynieniem. I jak susznie zauwaye, nigdy nie jest na nie za pno. Masz powody, by by z siebie dumnym. Duo si dzi nauczye chwali krlik. Teraz ju rozumiem, co to znaczy, e rzeczywisto jest lustrem nas samych. Ona pokazuje nam, ktre z naszych przekona i myli s nieadekwatne, nieaktualne, przez co zyskujemy motywacj, by je zmieni. Wanie tak. I gdybym nie spotka borsuka, to tkwibym w swoich przekonaniach przez duszy czas, ograniczajc si i przeszkadzajc sobie samemu w peni swojego rozwoju. To dziki niemu i wszystkim innym sytuacjom, jakie mnie spotykaj, mog rosn. Inaczej nie wiedziabym, co jest mi potrzebne! Te doszedem do tego samego, lisku. I postanowiem tym y skomentowa krlik. Chyba zaczynam docenia twoj mdro, krliku z podniesion gow mwi lisek. Tylko dlatego, e zaczynasz dostrzega swoj pochyli si na znak pokory i szacunku krlik. Wypisz na kartce podzielonej na dwie czci to, co chciaby od ludzi usysze na swj temat (na przykad: jestem adny, mdra itp.), i to, czego usysze by nie chcia (na przykad: powiniene sprzta swj pokj, le to zrobie itp.). To dwie czci Twojej osobowoci, jedn z nich chcesz pokaza ludziom (przez co odbierasz j sobie i oddajesz

masce), a druga to co, co sdzisz na swj temat i ukrywasz przed innymi. Majc to wszystko na kartce, znajd teraz w tej kolejnoci po trzy autentyczne powody, dlaczego to, co chcesz usysze na swj temat, nie byoby zgodne z prawd (czyli jeli na przykad chcesz usysze, e jeste mdry, przypomnij sobie trzy konkretne przykady swojej gupoty z przeszoci), i dopiero po tym trzy autentyczne powody, dlaczego tak jednak jest (tutaj bd potrzebne trzy dowody na Twoj mdro). Potem po drugiej stronie tabeli (tam, gdzie wypisae to, czego nie chcesz usysze) przeprowad nastpujcy proces najpierw znajd trzy powody, e to, czego nie chcesz usysze, jest jednak prawdziwe (na przykad dowody na trzy le zrobione rzeczy w przeszoci), i potem, e nie jest (czyli trzy inne przykady na to, e zrobie te w przeszoci co dobrze). To wyrwnuje zarwno osobowoci pyszakw, jak i tych, ktrzy nie wierz w siebie. Przestajesz si wywysza, przestajesz si ponia znowu jeste prawdziwy.

GRY RODZINNE
Gry rodzinne to jeden z najbardziej fascynujcych, zoonych i koniecznych-do-przeycia (i przerobienia!) zestaww mechanizmw naszej kultury. Kady yje w tej czy innej formie jako czonek rodziny i w zalenoci od tego, jak w niej yje, tak ksztatuje swoj egzystencj poza domem. Poniewa mamy pocztkowo tylko jeden wzorzec zwizku naszych rodzicw to zdecydowan wikszo schematw dotyczcych tego, jak wychowywa dzieci, co jest dobre, a co jest ze (tak zwana wyuczona moralno), odpowiednich zachowa i przekona (kultura) wynosimy z domu. Gdyby na wyidealizowanej mentalnie drodze ycia nie wydarzyo si nic, co zmusioby nas do zmiany, to z pokolenia na pokolenie ludzko, zamiast tworzy nowe cieki, szaby wci t sam drk. Zbyt wolni jestemy jednak, by si nie buntowa. I dlatego, gdy wyidealizowany obraz rodzica (wyobraenie zaprzeczajce normalnoci i czowieczestwu rodzicw) mija si pewnego dnia z rzeczywistoci, osobowo syna (lub crki) zaczyna patrze na rodzica nareszcie jak na czowieka, bez maski osobowoci. I czasem zdarza si, e gdy rodzic popenia bd, mamy do niego pretensje przecie miao by inaczej! Przecie miae by idealny! Tymczasem to taki sam czowiek jak kady inny jego idealizacja nie

jest zgodna z prawd. Ludzie s prawdziwi i to jest idealne, a nie s idealni i to rzekomo jest prawdziwe. Zadaniem rodzica jest najpierw nada Ci w duchowym transporcie cielesn form, a potem wychowa Ci wedug wasnych standardw najlepszoci, by przygotowa Ci do ycia. Teraz uwaaj standardy innych s dla nas czasem dobre, a czasem nie. Czasem s dobre na cae ycie, a czasem na krtszy okres. Kady z nas musi ze wzgldu na brak socjalnego przygotowania do ycia przej przez proces wychowawczy, dopki nie rozwinie tak wiadomoci, by odkry swoj indywidualno i zacz myle samodzielnie. Ta niezaleno, zawsze podparta odpowiedzialnoci za swoje mylenie i dziaania, podejmowane decyzje i ich konsekwencje, daje moliwo spojrzenia na innych jak na czystych ludzi, a nie jak na dostarczycieli i zaspokajaczy okrelonych umysowo-cielesnych potrzeb. Pki dziecko (a tak naprawd Czowiek, ktry umysowo yje osobowoci dziecka) wierzy w przekonania typu: sam sobie nie poradz, nie nadaj si do niczego, inni s potniejsi, im to dobrze,

nie zwrciwszy uwagi na dualistyczn natur tych przekona (powyej masz ich cz pozytywn, a ta negatywna, niedopowiedziana jest poniej), nie zauway, e: skoro sam sobie nie poradz, poradz sobie tylko z pomoc innych, nie nadaj si do niczego, czyli inni nadaj si do tego czego, inni s potniejsi, czyli ja jestem sabszy od innych,

im to dobrze, czyli w domyle mnie jest le.

I tym samym mylcy tak umys uzalenia szczcie czowieka od obecnoci innych. I gdybymy nie mieli wyboru, musielibymy do koca cielesnego ycia tkwi w zalenoci od innych Tak jednak nie jest. W zalenoci od kultury ten etap osobowoci dziecistwa (mierzony nie wiekiem, ale jakoci dowiadczenia yciowego) koczy si wczeniej (pakistaskie dziecko yjce na ulicy moe by ze wzgldw rodowiskowych o wiele bardziej inteligentne emocjonalnie i socjalnie ni jego amerykaski rwienik) lub pniej (przykadem jest mczyzna pozostajcy na utrzymaniu matki mimo swoich pidziesiciu lat), ale zawsze musi (bo nie ma idealnej hipotetycznie sytuacji, gdy yjemy absolutnie zalenie i nie musimy choby raz podj samodzielnej decyzji). Poniewa mowa o grach rodzinnych, to jednym z elementw tej gry bdzie wanie charakter relacji czcy poszczeglnych graczy (wybacz sportow metafor, jedynie ze wzgldw atwoci przekazu pojawia si tu nazwa gry rodzinne). I tak ustalmy skad naszej rodziny: D Dziadek Karol B Babcia Marta M Mama Krysia T Tata Piotrek S Syn Pawe C Crka Ania

Moemy teraz zacz zabaw w rozumienie mechanizmw czcych te wszystkie elementy. Nie sposb spisa wszystkich hipotetycznych sytuacji, nie to jednake jest celem nam chodzi o nauk mylenia i zrozumienie, co dzieje si w systemach i grupach, tak by potem nie tylko by szczliwym czonkiem wikszej spoecznoci, ale take mc na ni wiadomie i efektywnie wpywa. Tego dnia Dziadek Karol wrci spniony do domu z dziaki. Uwielbia pieli w ogrdku i przebywa w nim od wielu lat cae dnie, cieszc si ze spdzanego tam czasu. Gdy wraca, towarzyszy mu w gowie dialog wewntrzny (uwewntrznione glosy innych, ktre umys zinternalizowa, zapamita, uaktywni i uczyni jedn z form mylenia), w ktrym krytykowa Babci Mart (a tak naprawd nie Babci, ale obraz Babci czyli mentaln reprezentacj osoby, ktr bdnie traktuje si jako rzeczywist osob), bo spodziewa si ataku personalnego za nieprzybycie na umwion godzin. Co ju wiemy i jakie ma to konsekwencje? Dziadek uwaa, e Babcia si zdenerwuje. Ten proces nazywa si czytaniem w mylach, halucynowaniem przyszoci i wynika z przekonania, e skoro co si dziao wczeniej, to na pewno w tej samej formie wydarzy si po raz kolejny. Ta myl wywouje negatywne emocje, ktre zreszt ju zostay zsyntetyzowane w bodziec warunkowy obraz Babci poczy si z emocj zoci. Dziadek uwaa, e potencjalny komentarz Babci dotyczcy jego spnienia jest atakiem osobistym. Jego negatywna emocja to prba obrony (zwr uwag, e to wszystko dzieje si w jego gowie, a nie w rzeczywistoci). By cokolwiek byo atakiem, najpierw musi by zagroenie utraty czego ciaa lub umysu. Utrata ciaa jest oczywista

wobec przekonania duej liczby umysw, e ja to moje ciao (nazywa si to utosamianiem siebie z ciaem), i ewentualnego blu fizjologicznego; utrata umysu natomiast to utracenie swojego wiata, ktremu przekonania i schematy odbieraj dostp do nieznanych jeszcze moliwoci. Gdy ego traktuje co jako atak, przygotowuje si od razu do obrony. Historie rodzce si w gowie maj efekty cielesne pojawia si stres, ktremu towarzyszy napicie w odku, spicie mini i lekkie pocenie. Ciao zawsze reaguje na myli, bo tak naprawd emocja jest ucielenion myl. Zachowanie take jest myleniem. Dziadek traci odpowiedzialno, czyli kontrol za swoje mylenie. Robi to poprzez obwinianie innej osoby, przez co nie ma moliwoci zmiany swojej sytuacji (mylenie innych nie zaley nigdy od nas; od nas zaley jedynie nasze mylenie). Obwinianie innych jest zawsze umysowym patem, bo pozostawia nas w bezsilnoci i bezradnoci w sytuacji, jak sami sobie zgotowalimy. Po przejciu przez prg Babcia nie wita Dziadka, co on kwituje w swojej gowie: Wiedziaem. Dziadek ciga kurtk, rzuca j w kt i siada na kanapie. Na fotelu siedzi Babcia, ktra patrzc na Dziadka, wyranie zdenerwowana pyta: Czy wszystko jest w porzdku?, na co on odburkuje jak zwykle nie jest! Co wiemy teraz? Dziadek jest na etapie realizowania samospeniajcej si przepowiedni jego plan, ktry przygotowa po drodze z dziaki, stanowi w tej chwili podstawowy filtr oceny rzeczywistoci, dlatego zachowanie Babci (brak powitania) skwitowa krtkim Wiedziaem. Oczywicie, e wiedzia,

bo wczeniej tak pomyla i teraz umys dopasowuje rzeczywisto do tej historii, cho baz dla ludzkiego szczcia jest proces dokadnie odwrotny czyli dopasowywanie umysu do rzeczywistoci (bo jej zmieni nie mona, a mylenie owszem). Jego zachowania, na przykad rzucenie kurtki w kt, s logicznym nastpstwem stanu emocjonalnego, w jakim aktualnie si znajduje. Zdenerwowanie, spite rce plus rzucanie kurtk daj wyraz jego umysowym historiom (Skoro przez ni jestem zy, to mam gdzie wieszanie kurtki na wieszaku to bunt). Nie ma dostpu, znw ze wzgldu na wczeniejsze przygotowanie umysowe (historie), do interpretacji jej pytania: Czy wszystko jest w porzdku? jako wyrazu troski, opieki itp. Nastawiony obronnie musi bra to, co ona robi, za atak. To typowe, gdy zagroona osobowo tworzy sobie z przyjaciela wroga nie ze wzgldu na obiektywne zagroenie (bo sowa Babci krzywdy nie zrobi), ale ze wzgldu na wasne iluzje co do jego osoby. W literaturze mwi si o mechanizmach obronnych, cho tak naprawd s to mechanizmy atakujce zarwno siebie samego, jak i drug stron relacji. Jak zwykle nie jest to ju zgeneralizowana myl, ktra buduje na szeregu podobnych zachowa ca kategori poznawcz. Staje si ona fundamentem ich relacji i oczywicie negatywnie wpywa na jej jako, bo Dziadek ma z takim filtrem nike szanse na traktowanie Babci kadorazowo spontanicznie i indywidualnie, plus musi znieksztaca rzeczywisto, tak by pasowaa do jego myli. Do pokoju wchodzi Mama Krysia (crka Babci i Dziadka). Patrzy na Dziadka i widzi spitego mczyzn, obraz dobrze jej znany z

dziecistwa. Staje obok Babci i pyta Dziadka, co u niego nowego. On patrzy na nie obie i myli sobie, e s przeciwko niemu i e le mu ycz. Konkluduje, e z kobietami to on nigdy w yciu nie mia szczcia W grze rodzinnej pojawia si zatem trzeci gracz. Poniewa liczba jest nieparzysta, powstaje ukad z przewag: grupa kontra jednostka, chyba e Mama nie stanaby (oczywicie w interpretacjach Dziadka i Babci) po adnej ze stron. Ale tak si nie dzieje obraz Mamy jest bliej obrazu Babci ni Dziadka, przez co jego osobowo tworzy z jednego wroga dwch (mimo gronie brzmicej nomenklatury pamitaj, e poruszamy si na poziomie myli tego, co kto uwaa za prawdziwe, a nie tego, co prawdziwe jest skup si wic na rozumieniu mechanizmw). W gowie Dziadka pojawia si grupa: Babcia z Mam to ju kolektyw. Jego umys ocenia teraz Mam przez pryzmat Babci, czyli nie widzi niezalenych, zindywidualizowanych zachowa odrbnej osoby, ale znieksztaca je poprzez kogo innego. Std te w konsekwencji jego przejcie z Babci na Babci z Mam (One), a potem na ca kategori kobiet. To jeszcze wiksza kategoria ni poprzednia. Nakada j na ca swoj przeszo, znieksztacajc j (kontrprzykadem byoby na przykad zapytanie, czy rwnie zaraz po urodzeniu nie mia szczcia do swojej mamy itd.) i bazujc na bardzo oglnych wzorcach opartych tak naprawd na poszczeglnych, o wiele mniejszych dowiadczeniach. Pozycjonowanie ma ogromne znaczenie gdyby Mama stana w rwnej odlegoci od nich obojga albo zrobia to sekwencyjnie najpierw podesza do Dziadka, przywitaa si z nim, uspokoia, a potem zrobia to samo z Babci, losy tej trjki potoczyyby si zupenie inaczej.

Ale poniewa Mama o tym nie wiedziaa, stana naprzeciwko Dziadka, co w tamtej konkretnej sytuacji miao techniczne konsekwencje naprzeciwko umys umieszcza przeciwnika (dlatego tak czsto dwie negocjujce ze sob grupy nie mog si porozumie, bo siadaj po przeciwnych stronach stou). Technologia ma wtrne znaczenie, gdy serce jest otwarte, ale serce Dziadka otwarte wtedy nie byo, bo nie pozwala mu na to jego umys. Dodatkowej oliwy dolano do ognia. Mama ma utrwalony prototyp Dziadka z dziecistwa jako spitego mczyzny. Prototyp to najwaniejszy przedstawiciel caej kategorii na przykad gdy kto zapyta Ci, co to znaczy inteligentna kobieta, wtedy Twj umys od razu wykreuje obraz kogo, kto by moe jest w rednim albo starszym wieku, ma na sobie formalny strj (na przykad eleganck garsonk), okulary, delikatny makija, uoone wosy typowego koloru (czyli nie na przykad czerwone). I oto idziesz potem ulic i widzisz tak kobiet, ona pasuje do prototypu bycia inteligentn i ju nadajesz jej etykietk inteligentnej (tak jakby bycie tak byo zwizane z wygldem). Ten prototyp jest podstawowym kryterium wejcia do niezwykle wanej dla kobiet w naszej kulturze umysowej kategorii mczyzn. Wyobra sobie teraz, e gdy ona myli o wszystkich facetach, to najpierw niewiadomie widzi obraz spitego ojca. Czy to ma znaczenie? Ogromne! To bdzie wpywa na jej wybory partnera, na to, czym si kieruje jako zachowaniami wzorcowymi itd. Pewnie syszae powiedzenie, e wszyscy faceci to Tak naprawd w kontekcie wewntrznych procesw wszyscy faceci s tym, co sobie wyobrazisz, gdy zamkniesz oczy. To jest wanie ten prototyp. A jaki wpyw ma w prototyp na Mam?

Dzwoni telefon Mamy, co wyrywa wszystkich z chwilowych przemyle. Numer jest zastrzeony, wic nie wiadomo, kto to. Mama odbiera telefon i wtedy okazuje si, e dzwoni Tata (czyli m Mamy). Kobieta wita si z nim i wychodzi z pokoju, by porozmawia. Dziadek jest zaciekawiony, co u Taty, a stan emocjonalny Babci od razu zmienia si na pozytywny, bo z obrazem Taty jej umys skojarzy przyjemn emocj. On jest taki opiekuczy pomylaa i si rozmarzya. Nieoczekiwane wydarzenie (dzwonek telefonu) wyrywa wszystkich z procesw mylowych i emocjonalnych, w jakich si znaleli te osoby byy w swojej wasnej hipnozie, zanurzone w introspekcji i historiach mentalnych. To ma dla nas, komunikatorw, istotne znaczenie, bo umoliwia nam wyrwanie ludzi z ich stanw emocjonalnych w okamgnieniu, dziki czemu na przykad nie musz si martwi. Mama si lekko spina, bo numer telefonu jest zastrzeony. Ego opiera bezpieczestwo na fakcie znania czego, a jeli czego nie zna (a nie mona zna zastrzeonego numeru telefonu), to czowiek odczuwa lk (tak jakby co zego mogo si kiedykolwiek sta). Kiedy, lata temu, Virginia Satir skomentowaa: ludzie bardziej ni mierci boj si nieznanego. Wyjcie z pokoju w celu rozmowy nie oznacza nic innego, jak wyjcie z pokoju w celu rozmowy to jedyna prawdziwa kalibracja (w przeciwiestwie do interpretacji) tego, co si dzieje. Gdybymy chcieli si pobawi w interpretacj, moglibymy stwierdzi na przykad: Mam kierowaa ch nieprzeszkadzania sobie w czasie rozmowy; albo warto rozmowy telefonicznej jest wiksza ni tej aktualnej, z rodzicami; albo intymno relacji z mem wymaga zaatwiania spraw na osobnoci itd. Kada z tych interpretacji powinna by wnoszca,

czyli dawa interpretujcemu moliwo rozwoju i siebie, i innych, a take musi by jeszcze potwierdzona przez rzeczywisto (innymi sowy, musi by stwierdzone, czy jest ona zgodna z prawd). To, e Dziadek jest zaciekawiony, moe wynika w rnych czynnikw: lubi Tat lub ciekawi go zachowanie crki; traktuje dzwonicy telefon jako rozwizanie mczcej nerwwki, ktr przeywa wczeniej itd. Znowu si nie dowiemy, dopki nie zostanie to konkretnie sprawdzone. A wprawny komunikator bdzie to sprawdza za kadym razem, by si najzwyczajniej w wiecie nie pomyli. Babcia ma najwyraniej kotwic (czyli uwarunkowany bodziec) na obraz Taty (wchodzi w dobre samopoczucie). Dodatkowo dokada do tego jeszcze histori, e Tata jest opiekuczy, co daje nam istotne informacje: opiekuczo jest istotn wartoci dla Babci i tego szuka w zwizkach z mczyznami; fantazjuje o opiekuczym mczynie (na przykad wyobraajc sobie swego ma jako opiekuczego; sam fakt fantazjowania nie musi mie adnego podoa seksualnego, bo to typowy dla kadego proces wyobraeniowy); skoro szuka opiekuczoci w mczynie, to znaczy, e siebie postrzega jako kogo, kto tej opiekuczoci potrzebuje moe postrzega si jako ma dziewczynk, moe skojarzya poczucie bezpieczestwa z kim, kto si ni zajmuje itd. Ilekro kto szuka czego w partnerze, tworzy niewiadomie obraz siebie majcego okrelon potrzeb. Rozwizanie w postaci znajd kogo, kto mi to da moe utrudni zbudowanie ze sob samym silnej relacji, w ktrej ta potrzeba jest samodzielnie (a nie przez partnera) speniana. To ja mam si opiekowa sob i nie potrzebuj, by inni robili to mnie (co wcale nie znaczy, e ich wtedy odrzuc po prostu daje mi to prawdziw niezaleno). To

oczywicie Babcia powinna opiekowa si sob (bo wtedy odzyskuje odpowiedzialno i od niej to zaley), co wicej, rwnie powinna opiekowa si innymi jeli uzna to za podejcie, ktre uczyni j szczliw. Mama wybraa na partnera kogo opiekuczego, a opiekuczo jest przejawem energii kobiecej. To interesujcy fragment gry pokoleniowej, w ktrej dziecko, by moe ze wzgldu na negatywne dowiadczenia z dziecistwa, traktuje ze wspomnienia jako antymodel tego, jak samo chciaoby y. Jeli Mama zapamitaa Dziadka jako kogo, kto nie by opiekuczy w stosunku do Babci, i uznaa, e Babcia bya przez to nieszczliwa, staje si jasne, czym si kierowaa przy wyborze ma (czyli Taty). Skoro Babcia potrzebowaa opieki, a opiek dostaje si (bo taki by model rodzinnego mylenia) od ma, to znaczy, e jest to normalne, e m ma by opiekuczy. W tym systemie, gdy jej umys filtruje wiat mczyzn, robi to przez okrelone kryteria; gdy te s spenione, taki mczyzna wchodzi w kategori dobrego ma. I wanie tak poznaa Tat. Mama rozmawia przez telefon z Tat: Kochanie, odebraa dzieci ze szkoy? pyta Tata. Nie, mylaam, e ty odbierzesz. Przecie ty si tym zwykle zajmujesz odpowiada Mama. Jestem teraz z rodzicami, troch zajta. A ja musz nieco zosta duej w pracy. Wiesz, praca nie zajc, nie ucieknie, a rodzina jest jednak najwaniejsza

I Mama w czasie rozmowy przekonuje Tat, by odebra dzieci lub lepiej: Tata przekonuje siebie sam. To nie pierwszy raz przyzwyczaia si do stawiania na swoim. Mama przejawia dodatkowe cechy energii mskiej na przykad tendencj do stawiania na swoim i przekonywania innych do swojej racji. Jedn z misji mskiej energii jest take osignicie celu i koncept zwycistwa czyli wyszo na moje. Tata przejawia dodatkowe cechy energii kobiecej ulega wpywom Mamy bardziej z zasady ni z wasnego wyboru. Oczywicie, gdy kto wiadomie wybiera podanie za innym, jest to w peni odpowiedzialne zachowanie, ale uczynienie z tego mechanizmu to ju wyuczona pasywno. Zarwno Mama, jak i Tata s doskonale dobrani pod ktem potrzeb i realizuj je poprzez mechanizmy tworzce ich zwizek. Tata jest bardziej po stronie kobiecej (cho i tak jest to generalizacja, bo gdy ona stanie si bardziej kobieca, wtedy on dla odmiany bdzie mski chodzi o wzajemne dopenianie si, by stworzy peni), a Mama po stronie mskiej. Te mechanizmy stanowi o status quo zwizku w taki sposb po dzie dzisiejszy dziaa i funkcjonuje, przez co osobowoci wiedz, czego si maj spodziewa. Kade z nich, gdy zyska odpowiedni motywacj, zmieni mechanizm, porzucajc go kompletnie lub dostosowujc do zmienionych warunkw. Mama zmodelowaa energi Dziadka co ciekawe, bo ta sama energia, ktr ona odrzuca u niego, jest czym, czym sama yje. To typowe nie lubimy w innych tylko tych cech, ktre ukrywamy sami przed sob, i zdanie sobie z tego sprawy pomaga spojrze na drugiego

czowieka jak na lustrzane odbicie samego siebie (przykadowo gdy inni krzycz i mnie to denerwuje, ja w swojej gowie sam krzycz na nich i mam do nich pretensje, robi wic dokadnie to samo; gdy uwaam, e kto chce postawi na swoim, ja oczywicie stawiam na swoim w kwestii, e oni chc postawi na swoim itd.). Jej przekonanie, e rodzina jest najwaniejsza to dobieranie hierarchii wartoci pod wasn wygod. Gdyby rodzina bya najwaniejsza, ona mogaby rwnie dobrze wybra to, co pasuje bardziej jej mowi bo to byoby rwnie spjn form realizowania tego, e rodzina jest najwaniejsza. By moe (to zakada pewien dystans do jakiejkolwiek kalibracji, by nie by przekonanym o swoich umiejtnociach czytania w mylach) najwaniejsze jest postawienie na swoim i uycie jakiegokolwiek argumentu, by to osign. Zachowanie Taty i jego zgadzanie si moe wynika z rzdu przekona, jakie ma na temat zwizkw i kobiet. O kobiety naley dba; Jeli si z ni zgodz, to ona bdzie szczliwa; Zwizek to sztuka kompromisw; Boj si by sam; Zwizek jest czym waniejszym ni ja. Poniewa jego sposobem funkcjonowania jest strategia ustpowania (idealnie wpasowujca si w strategi stawiania na swoim Mamy), yje w wiecie pewnej bezradnoci, ale te wygody, e niektre decyzje zostan podjte za niego. To daje poczucie bezpieczestwa (oczywicie warunkowe), podobnie jak drugiej stronie to samo daje prowadzenie. Gdyby Tata tych historii nie mia, nie zgadzaby si z zachowaniem Mamy i to, co nazywa aktualnie jej asertywnoci, zamienioby si w narzucanie. Ale wtedy te by moe nie byliby razem.

Dzieci, odebrane ze szkoy, wracaj z Tat samochodem. Syn, 16-latek, od razu siada z przodu i wita si z Tat, przybijajc pitk. Crka, 15latka, siada z tyu i patrzy w okno, nic nie mwic. Co sycha? Jak w szkole? pyta Tata. Super! krzyczy Syn. Na matematyce dostaem pitk z odpowiedzi, a na biologii udao mi si zdoby plusik za aktywno. I zostaem pochwalony za dobre zachowanie przez wychowawczyni! Kujon komentuje Crka, nie odwracajc nawet gowy w kierunku Syna. A co u ciebie? Co ciekawego si dzi wydarzyo? interesuje si Tata. Znowu bya na dywaniku u dyrektorki za Syn wyrywa si do odpowiedzi. Zamknij si! przerywa mu Crka. Nie twj pieprzony interes! jest wyranie oburzona. Nie powinna tak mwi zasmuca si Tata to s wulgarne wyrazy Wanie wtruje Syn. Bd mwi, co chc syka Crka. Nie bdziecie mi mwi, co mam robi. Gry rodzinne otwieraj przed nami nowe moliwoci wraz z wprowadzeniem kolejnych bohaterw do naszej telenoweli. Cao, teraz bardziej zoona, staje si te bardziej zrozumiaa. Im wicej

elementw, tym wicej opcji, ale te wiksza szansa na dojrzenie powtarzajcych si mechanizmw. Na tym te bazuje terapia systemowa, ktra traktuje rodzin jako jedn cao zoon z wzajemnie wpywajcych na siebie czonkw. Zmiana jednego czynnika, o czym przekonasz si pniej, powoduje zmian wszystkich pozostaych, a do ustalenia kolejnego wzorca normalnoci. To nowe status quo bdzie funkcjonowao do kolejnej zmiany, jeli ta oczywicie nastpi. Tata rozpoczyna rozmow od tego, co w szkole (a wic w miejscu, w ktrym dzieci przebywaj przez duszy czas) w tym momencie patrzy na ycie swoich dzieci przez osobowo opiekuna. To po chwili si zmieni, gdy powie Crce o nieuywaniu wulgarnych wyrazw; wtedy pryzmat to ju nie ucze, ale na przykad czowiek kulturalny. To istotne, dlatego e kada z tych osobowoci ma zupenie inne cele (ucze ma si dobrze uczy, a kulturalny czowiek stosowa zasady savoir-vivre) i istnieje w rnych wiatach. To, ktra osobowo Taty ocenia okrelon osobowo dzieci, daje wiele informacji zarwno o nim, jak i o nich. To podstawa tworzenia profili tosamociowych, ktre s podstawow wiedz w procesie zatrudniania pracownikw, wybierania partnerw yciowych, wychowywania dzieci, edukowania ludzi itd. Syn wchodzi w osobowo ucznia i prezentuje swoje osignicia w jej zakresie. Celem funkcjonowania tej osobowoci jest rozwija si poprzez uczszczanie na zajcia szkolne (i pewnie inne te) i udowadnia dobre wyniki za pomoc ocen wystawianych przez nauczycieli. Sukcesy tej osobowoci ciesz Tat, ktry moe si kierowa takimi przekonaniami: By co osign w yciu, trzeba by

dobrym uczniem, Edukacja zapewnia przyszo itd. W zakresie komunikacji midzy Tat a Synem w kontekcie osobowoci ucznia nie ma konfliktw, bo ich interesy s wsplne: Tata chce, by Syn by dobrym uczniem, a Syn nim jest. Oczywicie w innych kwestiach zachowanie Syna (ktry przecie ma te inne osobowoci) moe ju przez Tat nie by akceptowane w osobowoci kolegi bowiem chopak pali papierosy, a to ju przez Tat (ktry wchodzi adekwatnie w rol zdrowego czowieka) nie jest akceptowane. To, co dla Syna jest osigniciem pozytywnym (dobry Ucze), dla Crki okazuje si negatywne bo ten, kto si uczy, jest kujonem. A zatem ocenia ona to z perspektywy osobowoci, ktra ma zupenie inne wartoci i cele. Moe jest to tosamo buntowniczki, ktrej podstaw funkcjonowania staje si zaprzeczanie jakimkolwiek autorytetom (i w tym zakresie znajd si wszelkie instytucje go posiadajce odgrnie, czyli nauczyciele, rodzice, ksia itd.) a to dlatego, e sam bunt zapewnia jej inno, indywidualno, niezaleno. To oczywicie tylko pozory, bo niezgadzanie si wycznie po to, by si nie zgodzi, nie jest przykadem niezalenoci, ale zwizania; niezakwestionowany buntownik buntuje si dla zasady. Crka sprzeciwia si zasadom zarwno rozmowy socjalnej typowej dla relacji: Tata - dzieci, jak i nieuywania okrelonych wyrazw w czasie tej rozmowy. Jej przeklinanie moe by nadal wyrazem chci pokazania swojej niezalenoci lub dorosoci poniewa jest to zachowanie dorosych, a bycie dorosym jest atrakcyjne (zwykle modzi chc by starsi, by potem jako starsi chcie by znowu modszymi). Nie moe, ze wzgldw obiektywnych (przepisy prawne, brak samodzielnoci finansowej), jeszcze przynalee do tej kategorii (do

ktrej wejcie wie si z czym, co ona postrzega jako pozytywne, atrakcyjne itd.), zyskuje do niej pseudodostp poprzez zachowywanie si tak, jak zachowuj si doroli (czyli przeklinanie, moe to te by palenie papierosw, picie alkoholu, uprawianie seksu, pne powroty do domu itp.). Crka nie chce, by Tata dowiedzia si, e bya na dywaniku u dyrektorki. Moe dlatego, e boi si konsekwencji (na przykad rodzicielskiej kary), moe dlatego, e zamaa wczeniej dan obietnic, a przecie jest osob dotrzymujc sowa, a moe powd jest inny zawsze jednak istnieje powd, bo to sia napdzajca ludzkie zachowania. Znalezienie powodu umoliwi jego zakwestionowanie, zmian czy jakiekolwiek inne dziaanie ju bezporednio zwizane ze zmian mechanizmu przyczynowo-skutkowego. Syn nie reaguje bezporednio na kacy mu si zamkn komentarz swojej siostry (czyli Crki); robi to dopiero po komentarzu ojca. By moe potrzebne jest mu to do uzyskania pewnoci, a moe robi to ze wzgldu na przekonania Syna (czyli ju innej osobowoci ni ucznia na przykad: naley by kulturalnym wzgldem rodzicw). Pozycjonuje si take po stronie Taty, tworzc z nim subgrup. Crka wchodzi w gr Syna, staje po przeciwnej stronie subgrupy, o czym wiadczy jej komentarz do nich obu (czego wczeniej nie robia). Znowu jest to system trjkowy, identyczny jak we wczeniejszym rozdaniu kart, w rozmowie Dziadka, Babci i Mamy. Powtarzalne mechanizmy zawsze wystpuj w zakresie tego samego systemu i ich odnajdywanie pomaga zrozumie cao.

Tata i dzieci dojedaj do domu dziadkw i wszyscy razem (cho Crka si ociga) ruszaj po Mam, ktr mieli stamtd odebra. Dzwoni przez domofon, wchodz po schodach i otwieraj sobie drzwi mieszkania. Crka widzi Dziadka i si umiecha, on wstaje od razu z fotela i podchodzi, by j przytuli. Do Mamy podbiega Syn, a Tata wita si z Babci. Potem wszyscy mwi sobie cze i siadaj razem w pokoju: Crka obok Dziadka, pokazuje mu swj telefon, Tata, Babcia, Mama i Syn w drugiej grupie, rozmawiaj o dobrych wynikach Syna w szkole i chwal go za to. Wszystkie elementy gry rodzinnej znalazy si w jednym miejscu i teraz mona obserwowa ich wzajemne relacje w czasie rzeczywistym. Wiedza, ktr zdobywasz, stanie si nieoceniona podczas rnych spotka grupowych, bo zauwaywszy mechanizmy midzy poszczeglnymi grupami, jeste w stanie wpywa za ich pomoc na jednostki. Sam fakt przestawienia poszczeglnych elementw tej panoramy zmieni relacje midzy nimi (na przykad przyczenie Taty do Crki i Dziadka) bo ludzie jako organizmy ywe nie s w stanie nie reagowa. Wszystko ma jaki sens o wiele wikszy, gdy zaczynasz rozumie, co si dzieje. Midzy Crk a Dziadkiem jest specjalna relacja, ktra nazywa si zmian pokoleniow Mama za antybohatera mczyzny uwaa msk energi (dlatego wybraa Tat z jego przewag damskiej), ale za to Crka za antybohatera mczyzny uwaa kobiec energi (czyli energi Taty), co powoduje, e odsuwa si od Taty, a zblia do Dziadka. Zauwaenie mechanizmu oznacza zrozumienie, e zmiany midzy jednym a drugim ekstremum zachodz nie co jedno, ale co dwa pokolenia Mama odsuwa si od osobowoci Dziadka (pierwsze

pokolenie), a Crka, odsuwajc si od osobowoci Taty (drugie pokolenie), zblia si do Dziadka. Koo si zamyka, z takim prawdopodobiestwem, e kolejne pokolenie (czyli dzieci Ani i Pawa) bdzie si miao bardziej ku dziadkom (czyli aktualnie Mamie i Tacie). Owa zmiana midzypokoleniowa nie jest (podobnie jak jakikolwiek inny schemat przedstawiany w ksice) zasad, ale wynikiem pewnych kalibracji i motywacji kadego czonka rodziny. Jeli Mama zapamitaa Babci w kontaktach z mskim Dziadkiem jako nieszczliw, jej osobowo uczyni z jego zachowa, jzyka itp. antybohatera (ktrym oczywicie nie jest, a jedynie dopenia braki Babci); efektem tego jest wybranie na bohatera kogo, kto wykazuje cechy zupenie przeciwne (wczeniej opisane drugie maestwo). Teraz, w kolejnym pokoleniu, Crka obserwuje pasywnego Tat (i w konsekwencji aktywn Mam) i zauwaywszy, e Tata cierpi ze wzgldu na swoj niezaradno i brak decyzyjnoci, odsuwa si od kobiecej energii jako antybohatera (bo w jej umyle ta energia powoduje cierpienie, bycie wykorzystywanym), a za wzorzec wybiera kogo, kto potrafi decydowa o sobie i jest niezaleny (do tego pasuje idealnie Dziadek). Mama odsuwaa si od osobowoci Dziadka jako zbyt ostrej, a Crka si do niej przysuwa jako do rozwizania problemu z niezaradnym Tat. Jeli rozumie si ten mechanizm, mona dokona potrzebnych zmian ju w jednym pokoleniu (bez koniecznoci czekania na kolejne zwizki, ktre, ze wzgldu na swoj niekompletno, Wtedy mog zamiast budowa pewne znieksztacone zalenoci). podwiadomego

modelowania wzorcw mona uwiadomi sobie wasne przekonania i je po prostu zmieni. Mama i Syn maj podobny sposb postrzegania wedug Mamy mczyni powinni by ciepli, mili, inteligentni, a jej Syn idealnie

wkomponowuje si w te oczekiwania. Std ich relacja dla niego robienie tak, by rodzice byli szczliwi, jest aktualn misj. Jeli nie nastpi nigdy (a wic w idealistycznym zaoeniu) konflikt midzy ich interesami (na przykad Syn zirytuje si postaw uszczliwiania innych, bo zobaczy, e on chce czego innego ni jego partnerka), bdzie tak y dalej. To jednak mao prawdopodobne. Przekonanie, e akceptacj zdobywa si poprzez robienie tego, co chc inni, jest prawdziwe tylko wtedy, gdy to, czego chc inni, jest rwnie tym, czego chc ja. Jeli jednak tak si nie dzieje, czowiek zmienia swoje mylenie na takie, ktre czyni go szczliwym. Babcia i Tata s rwnie dobrani (co dla ego oznacza, e myl podobnie). Tata jest przeciwiestwem Dziadka, a co za tym idzie realizuje przekonanie Babci, e to, czego ona nie miaa, bdzie mie jej crka. Obserwujc ycie innych ludzi, zawsze widzimy w nich samych siebie i przez pryzmat wasnego dowiadczenia oceniamy, co bymy w ich sytuacji zrobili. Jeli Babcia za przyczyn swojego nieszczcia uwaa okrelone zachowania innej osoby (co oczywicie czyni j zalen i odbiera odpowiedzialno, bo druga strona nigdy nie jest odpowiedzialna za nic, co dotyczy Twoich myli nie ma bowiem sposobu na to, by kontrolowa czyje myli i choby nie wiadomo jakie metody perswazji stosowa, i tak w ostatecznym rozrachunku to kady z nas wybiera, co myli), to gdy inna osoba (Tata) zachowuje si inaczej, wtedy Babcia czuje si dobrze (bo stawiajc siebie w pozycji swojej Crki, identyfikuje si u boku takiego mczyzny). Jest szczliwa, wyobraajc sobie, e jej Crka jest szczliwa (co tylko potwierdza star prawd, e gdy yczymy dobrze innym, yczymy te dobrze sami sobie).

Syn i Babcia s rwnie blisko zwizani, bo Babcia czuje, e wychowuje dobrego mczyzn. Podobnie jak Tata, Syn wykazuje analogiczne zachowania i emocje, a co za tym idzie sprzyja komplementom typu: wietnie wychowalicie syna, Ale mdry chopak itd. Poniewa inne osobowoci nie s mocno rozwinite, u Syna dominuje gwnie wanie synowo czyli granie roli czonka rodziny, bdcej zreszt jedn z pierwszych, ktre wyrabiaj si u czowieka w procesie wychowania i socjalizacji. Inne osobowoci, takie jak mczyzna, m, tata, kumpel, pojawi si pniej ze wzgldu na zmian rnych czynnikw (na przykad bycie mczyzn ujawnia si dopiero wraz z procesami dojrzewania pciowego, kumplem gdy rozpoczn si zindywidualizowane relacje, tat gdy urodzi si dziecko itd.). W Crce, obok crkowania, rozwijaj si take inne osobowoci, ktrych niefachowe zarzdzanie doprowadza do konfliktw wewntrznych. Pojawia si ju kobieta ze wzgldu na jej wczeniejsze ni u Syna, dojrzewanie i ma ona zupenie inne cele ni crka. Kobieta patrzy na wiat poprzez pryzmat swoich wasnych dowiadcze i ogldanie pasywnoci Taty wcale jej nie imponuje, wrcz przeciwnie uwaa, e kady powinien dba o siebie bez ulegania wpywom. Widzc sytuacj w domu, buntuje si. Podobnie kumpelka (kolejna osobowo Crki) dla niej najwaniejsze jest bycie towarzyskim, co doprowadza do zoci zmartwion Mam (ktra traci nad Crk kontrol, bo osobowo kumpelki wybiera koleanki, a nie Mam). Im wicej tych osobowoci, tym wiksze moliwoci pjcia zarwno w kierunku dobrych rozwiza i dziaa, jak i w kierunku konfliktw wewntrznych (a co za tym idzie take z otoczeniem).

Do gier rodzinnych powrcimy w kolejnych odsonach. Teraz pojawia si konieczno zrozumienia ycia osobowoci.

CYKL YCIA OSOBOWOCI

Osobowo to intelektualna (umysowa) reprezentacja Twojego ja, czyli Ciebie. To obraz, jaki masz na swj temat i ktry nazywasz ja. To zestaw przekona, ktre masz na temat tego obrazu. To forma reprezentowania Ciebie przez Twj umys. Ten obraz to nie Ty to jedynie myl. Poza tym obrazem w chwilach, gdy nim nie yjesz, przecie take istniejesz. Gdy pisz i nie mylisz, gdy biegniesz i obserwujesz wiat, gdy skupiasz si na jakim zadaniu i ono niejako samo si robi, a Ty nawet nie wiesz, gdzie bye, gdy Ci nie byo Istniejesz jako Czowiek, o ktrym tak wiele czytae w poprzednich rozdziaach i ktry jest czym wicej ni jego wasny umys. Ktry myli, wic jest. Take gdy nie myli, rwnie jest i te bez dwch zda. Zrozumienie, e jest si czym wicej ni opini o sobie samym (czyli osobowoci, ego, tosamoci, ja itd.), otwiera drog, o ktrej mwi! Budda, Chrystus, Lao Tze i wszyscy pozostali, ktrzy przeszli do historii wiata jako przewodnicy ludzkoci. Drog samodoskonalenia, ktre daje dostp do Owiecenia (Buddyci), Zbawienia (Katolicy) czy po prostu Szczcia. Wiele systemw, czy to religijnych, czy to yciowych, opiera si na uywaniu bardzo rnych sposobw i metod na dojcie do niego, ale cel pozostaje zawsze taki sam sta si

Szczliwym Czowiekiem poprzez odkrycie swojej natury. Opowie brzmi fascynujco, bo daje cel, ktry umieszcza nas na pewnej drodze drodze Prawdy, ktra ma nas wyzwoli. Z czego? Z chaosu nieuporzdkowanych myli, ktrymi psujemy sobie poprzez problemy ycie. To wyzwolenie, jak si okazuje, niekoniecznie nastpuje przez nage upnicie obuchem Prawdy, ale poprzez denie do bycia lepszym. Nie od innych ale od siebie samego. Fakt zdania sobie sprawy z wasnego istnienia, do ktrego mamy prawo jako ludzie, daje nam wybr bo zawsze moesz wybra to, jak mylisz. Ta wiadomo samego siebie zapewnia dystans do ego i tym samym jedyne prawdziwe poczucie bezpieczestwa; e mog, poprzez prac nad sob samym, zbudowa tak relacj ze sob samym, e bd szczliwym czowiekiem akceptujcym, prawdziwym, rzeczywistym, realizujcym zadania wyznaczane przez siebie i przez rzeczywisto. To tak przewspaniae, rozpierajce uczucie bogoci i wolnoci, e na sam myl chce mi si paka to moja nadzieja, e zawsze moe by lepiej (ale tylko wtedy, gdy jest le!) i e zawsze mog na siebie liczy. e mog zakwestionowa kad myl, jaka mi przeszkadza, i zobaczy, e jedyne zo, jakie kiedykolwiek mogoby mnie spotka, to wycznie sposb mylenia. Ulga jest tak ogromna, e rozpywam si w fotelu. Mog liczy na siebie. Mog si kocha. Mog si akceptowa. Mog sobie tumaczy rzeczy. Mog si uczy. Mog by lepszy bez moliwoci bycia gorszym. Osobowo jest koniecznym elementem funkcjonowania kadego z nas elementem duchowego i intelektualnego wyposaenia, a take koniecznoci ycia w wiecie ludzi. Kady, idc za Kantem, jest wolny, bo jest upowaniony do podporzdkowania si jedynie prawom

akceptowanym przez samego siebie. Skoro jednak ma je kady, powstaje pole do konfliktw i rnic zda jeli kto uznaby za swoje prawo mordowanie innych, a kto inny nie, powstaby problem uznania racji. Czyjej? W jaki sposb tym zajmuj si prawa i moralnoci, a naszym zadaniem jest je zna. Aby je pozna, trzeba przej przez proces socjalizacji, ktry uczy kadego z nas bycia tosamoci. To wspaniay, bardzo potrzebny proces, ktry najpierw zostaje dany odgrnie (dziecko wyboru nie ma, po prostu niewiadomie modeluje), potem jednak wolno daje zna o sobie i kady z nas zaczyna wybiera, co jest dla niego dobre. W yciu gramy rne role (a wic mamy rne osobowoci). Gdyby ich nie byo to idealistyczna hipoteza ylibymy bez podziaw na pe, wiek, role spoeczne itd. Ta utopia nie jest jednak moliwa do niej si dojrzewa poprzez zrozumienie, e podziay s potrzebne, ale s tylko podziaami. Pod ich spodem jest czowiek. I gdy si rodzimy, byskawicznie zyskujemy okrelone etykietki na przykad chopca. Dla niego nie ma jeszcze, na tym poziomie rozwoju, adnego znaczenia nic ze wiata dorosych czy bd go akceptowa, czy jest w porzdku, czy wszystko bdzie dobrze itd. Tymczasem jest wychowywany poprzez indywidualny pryzmat rodzica i kultury, w jakiej yje, na chopca. A co to oznacza: by chopcem? Kada osobowo jest tylko wierzchokiem gry lodowej i gdy zaczniesz zaglda pod powierzchni, ujrzysz ogromny wiat, o ktrym wczeniej moge nie mie pojcia. Poznanie tego wiata, praw nim rzdzcych, jego struktury i sposobw funkcjonowania jest jedn z najbardziej fascynujcych podry, jakie kiedykolwiek kady z nas odbywa w yciu to bowiem podr w gb siebie. W dalszej czci ksiki znajdziesz

rozwinicie tego, co znaczy mie osobowo i w jaki sposb ona dziaa. Po lekturze tego opisu zyskasz przeogromn moliwo wpywania na t osobowo i jej systematycznej zmiany, tak by myle adekwatnie do wymaga rzeczywistoci. To wanie ta moc aktualizowania samego siebie czyni z Ciebie elastyczn, dynamiczn jednostk intelektualn, emocjonaln, socjaln, duchow itd.

PRZEKONANIA
Kada osobowo posiada sposb mylenia, czyli definiowania rzeczywistoci. To, jakie jest owo mylenie, przekada si na zachowania, ktre z tego mylenia wynikaj. Na przykad gdy kto uwaa, e pienidze s ze, nie wykona dziaa w kierunku ich zarabiania. Jeli kto uwaa, e w yciu wana jest religia, bdzie prezentowa okrelone zachowania z tym zwizane chodzi do kocioa, modli si o odpowiednich porach itd. Te przekonania, wpywajc na sposb postrzegania i odbierania rzeczywistoci, ksztatuj nasz wewntrzny wiat, ktry jest tak naprawd jedynym, do jakiego mamy dostp. S one budulcem istnienia osobowoci, ktra staje si potrzebna do tego, by w jaki sposb funkcjonowa w wiecie a tak naprawd by realizowa sam siebie. Jeli na przykad ucze kilka razy w szkole dostaje nagan od nauczyciela, moe zbudowa przekonanie na temat szkoy (na przykad: Nauczyciele mnie nie lubi), ktre spowoduje powstanie osobowoci zy ucze (skoro go nie lubi, to po co miaby si uczy, i tak nikt tego nie zauway). Ta atka bdzie implikowa bycie zym poprzez brak zainteresowania nauk, nieodpowiednie dla szkoy zachowania, nieobecno na zajciach, brak chci czy wysiku zrozumienia. Taka osobowo jest

wic wynikiem dowiadcze (a raczej interpretacji tych dowiadcze) i form zabezpieczenia si przed blem, jaki mgby si pojawi. Jednym z najbardziej fascynujcych przypadkw, jakie mi si kiedy przytrafiy, by Miguel Pablo (imiona zmienione ze wzgldu na okolicznoci) z Meksyku. Jego ojciec, Jorge (imi zmienione ze wzgldu na okolicznoci), by uczniem na moich kursach i na jeden z nich przyjecha wanie z Miguelem Pablo. Chopak, wwczas 16-letni, by w stanie skoncentrowa swoj uwag na pi minut potem kad gow na awce, stawa si zupenie nieobecny, ze spojrzeniem typowym dla ludzi bdcych pod dziaaniem rodkw psychotropowych lub innych otpiajcych lekarstw. W trakcie szkolenia zapytaem Jorge, o co chodzi, a on opowiedzia mi dug histori o zdiagnozowanej u chopaka schizofrenii i o tym, jak ten od wielu lat uwaa, e jest Pablo (cho tak naprawd mia na imi Miguel). Powiedziaem mu, e mog sprawdzi, co si da zrobi, e moe co uda si osign (zawsze wszak co si odkrywa). Przyszed wic do mnie Miguel Pablo Do czego jest ci potrzebny Pablo? zadaem pytanie, jak si potem okazao, kluczowe dla caej terapii. Zakadao ono, e osobowo wyuczona z dziecistwa ma jakie funkcjonalne zadanie i e jest po co. Skoro tak, to znalazszy powd dla jej istnienia, bdzie mona go podway, a wic podway sam osobowo. I wtedy takie byo zaoenie pozby si jej. Do niczego odpowiedzia i zrobi co, co byo najwaniejsze w czasie trwania caego spotkania: zacisn lekko poladki i unis je minimalnie w gr. Przez myl w okamgnieniu przebiego mi

napastowanie w dziecistwie. Skomentowaem wic od razu, troch by sprawdzi, a troch by go sprowokowa. Jak to do niczego Przecie wida Byem napastowany przez mojego wujka powiedzia i od razu zamkn si w sobie, dokadnie tak samo, jak wyglda kadorazowo, gdy gin w czasie zaj. Zmniejszy si, skurczy, twarz mu si napia, zacisn pici i pochyli gow. Zacz szybciej oddycha, nieregularnie, od razu wszed w inn osobowo. Cze, Pablo powiedziaem. Cze odpowiedzia gosem innym ni Miguela. By zdecydowanie w regresji wieku, gos moe kilkuletniego dziecka, z adekwatn do wieku gramatyk (czytaj: popenia typowe dla dziecka bdy), melodi, intonacj ksikowy przykad osobowoci maego dziecka, ktra zatrzymaa si na wasnym poziomie rozwoju i blokowaa tego dorolejszego przecie Miguela. Musia by po co potrzebny ten Pablo, skoro przejmowa wikszo jego ycia. Kto poznawa ciao Miguela? zapytaem, celowo przeramowujc sposb kodowania dowiadczenia. Napastowa to co innego, ni poznawa, a napastowa ciao to co innego, ni napastowa osob. To te by w innych sytuacjach newralgiczny zabieg przesuwajcy cierpienie napastowania zwizanego z osobowoci (gdzie pojawiay si bezradno, bezsilno, bezsens, brak wiary, brak siy, wyzucie z pewnoci siebie i wiary w siebie) na ciao (bo wykorzystanie ciaa brzmi zupenie inaczej ni wykorzystanie caoci ja dysocjuje czowieka od dowiadczenia, rekonstruuje osobowo, dzieli i bezpiecznie

przenosi odpowiedzialno emocjonaln oraz robi wiele innych rzeczy, ktre stanowi wietny pocztek terapii). Wujek Nie powinien by tego robi odpowiedzia i zamilk. Obraz sytuacji by ju peen i to wystarczyo, by zacz pracowa na zawartoci. Instytucja czonka rodziny w Meksyku jest zupenie inaczej rozumiana ni w kraju europejskim, takim na przykad jak Polska. Wszyscy spotykaj si relatywnie czsto, a w niektrych przypadkach szczeglnie na wsi mieszkaj razem. Miguel by prawdopodobnie zdany na systematyczne przebywanie z kim, kto mu zrobi krzywd, i poniewa nie powiedzia nikomu, co si wydarzyo (powd milczenia by mi nieznany), musia wymyli sposb na to, by sobie z tym psychicznie radzi. Zacz si uspokaja dialogami wewntrznymi. Zacz przybiera tak pozycj przy wsplnym posiku i w obecnoci wujka, ktra pozwalaa mu si ukry w sobie, nie patrze na otoczenie, skuli si, najzwyczajniej w wiecie ochroni. Ta pozycja zacza si generalizowa na inne konteksty. Otoczenie miao do niego pretensje, e co z nim nie tak, wic przestawa stopniowo wszystkim ufa (nic dziwnego oni mieli do niego pretensje o to, e si chroni, a poniewa nie wiedzieli dlaczego, zamiast go otworzy, powodowali narastajce zamykanie si). Zacz mie problemy w szkole. Izolowa si od wiata. Zabrano go do lekarza, ten zdiagnozowa schizofreni i przepisa lekarstwa. Tak wanie wzmocniono Pablo, czyli osobowo stworzon ze wzgldu na dowiadczenie napastowania. Cae otoczenie go atakowao, a Pablo (Miguel nazywa go swoim przyjacielem) stawa si przez lata jedyn osob, na ktr mona byo liczy. Wrd jego przekona byy midzy innymi takie: Wszyscy chc dla mnie le, wiat mnie nie rozumie, Beze mnie Miguel sobie nie poradzi.

To by przypadek, ktry pomg mi zrozumie, co mia na myli Gregory Bateson, piszc o podwjnym zwizaniu w schizofrenii i udziale rodziny w tej chorobie. Mia racj rodzina faktycznie jest elementem koniecznym do powstania choroby. Lekarstwa zrobiy swoje i otpiony Miguel sta si w cigu lat niefunkcjonaln jednostk, zdan na dobr wol swojej rodziny. Taki do mnie trafi. Siedzia w pokoju 45 minut, w czasie ktrych uzna, e Pablo ju mu nie jest potrzebny (przesta wierzy w swoje historie, o tym potem). Gdy zadzwonilimy do jego ojca, by po niego przyszed, ten min si z synem w korytarzu, bo go nie pozna Od tamtego czasu min rok chopiec nie wrci ani do tabletek, ani do Pabla, za to wrci do szkoy i ma si cakiem dobrze. Najciekawsze wydarzyo si jeszcze tego samego dnia wieczorem, gdy zadzwonia do mnie jego matka i zapytaa, co u jej syna, Pabla Byem w szoku wasna matka zwracaa si nie do swojego syna Miguela, ale do osobowoci Pabla, tym samym wzmacniajc schizofreni! Teoria Batesona po raz kolejny si potwierdzia. A mora owej historii taki, e za kad osobowoci kryje si bardzo konkretny powd (lub powody) do jej istnienia. Wyuczony dowiadczeniem czowiek buduje przekonania, ktre z czasem ju nie s potrzebne ale ich nie zmienia i yje tak, jak gdyby przeszo cigle bya aktualna. O ile osobowo Pabla miaa charakter ochronny i celem jej zachowa byo funkcjonowanie w obecnoci wujka, o tyle jej zgeneralizowanie na inne konteksty (na przykad szko) ju nie miao sensu. Stao si tak, e Miguel przesta funkcjonowa jako socjalnie akceptowana jednostka. I obojtnie z jak osobowoci mamy do czynienia, niezalenie, czy jest to matka (powodem istnienia moe by

ch opieki, istnienie crki itp.), ona (chodzi o ma albo po prostu o wyuczone zachowania spoeczne pochodzce z modelowania), osobowo duchowa (wierzca, e pozjadaa wszystkie rozumy i odkrya rzekomo tajemnice ycia), atrakcyjna (dla ktrej fundamentem istnienia mogoby by przekonanie, e ludziom atrakcyjnym jest atwiej w yciu), to kada z nich funkcjonuje w oparciu o pewne podstawowe zaoenia. Niektre z tych osobowoci warto zna, choby ze wzgldw spoecznych (podzia na pci, na wiek itd.), a inne s zupenie asocjalne (morderca). W pewnym momencie odkrywasz, kim jeste, a wtedy porzucasz osobowoci, bo przestajesz w nie wierzy. Gdy przekonania ich dotyczce zostan zakwestionowane, ulegn zmianie, co pocignie zmian mylenia i w konsekwencji dziaa czowieka. Dlatego Miguel postanowi przesta wierzy w przydatno swojej osobowoci, bo doszed podczas spotkania do wniosku, e to, co si wydarzyo, musiao si wydarzy, i e nie ma sensu nosi w sobie zadry. Pogodzi si, akceptacja wyczycia ran i osobowo ochronna przestaa by potrzebna nie byo si ju po prostu przed czym chroni, bo nie byo ju ataku. Zyskujemy wiele, majc na wyposaeniu intelektualnym tak wiedz? Przekonania s elementem budulcowym kadej osobowoci i z nich, jak z cegieek, skada si nasza wiedza. O ile przekonanie, e Warszawa to stolica Polski, jest korzystne, o tyle to, e faceci s jak dzieci i trzeba si nimi opiekowa, takie ju by nie musi szczeglnie gdy na przykad Asia wchodzi w rol matki dla swojego ma, a jemu to wcale nie pasuje, bo on szuka partnerki. A co w sytuacji, gdy kobiecie to odpowiada i jej mowi take? To przekonanie, z punktu widzenia spjnoci i funkcjonalnoci systemu ich maestwa, staje si sensowne i przydatne. Kontynuujmy proces rozumienia: czy mimo e z punktu

widzenia maestwa jest przydatny, to z punktu widzenia rodziny ju nie musi by? Nie musi bo jeli mieszka w domu take brat ze swoj on, ktra zmodelowaa zachowania Asi i chce je wprowadzi do wasnego zwizku, moe si odbi od przekona swojego ma. A w czasie wsplnych kolacji rodzinnych, gdy przeciwne koncepty s przy jednym stole, moe si okaza, e ktnia murowana. Tak wic na wyszym poziomie, gdy mwimy o wikszej rodzinie, przekonanie ju nie jest korzystne. Tak naprawd nigdy nie osignie si moliwoci znalezienia jednego logicznego przekonania waciwego dla wszystkich. Dlatego te ludzie, ktrzy s najbardziej otwarci na zrozumienie, maj rwnie atwo ycia; stopie otwartoci jest wprost proporcjonalny do sukcesw, bo im bardziej jeste gotw do zmiany, tym wicej masz wyborw. Ci, ktrzy pilnuj tego, co maj, pozostan obrocami przekona i nic w tym zego, jeli tylko tak wybieraj. Co musiao si sta, by Asia uznaa, e faceci to dzieci i trzeba si nimi opiekowa? To mogo by modelowanie mamy i niewiadome kopiowanie wzorcw. Mogy to by dowiadczenia yciowe na przykad musiaa ze wzgldu na chorob ma zajmowa si nim ktre zostay zgeneralizowane na reszt mczyzn. A moe czua si bezpiecznie, majc obok siebie mczyzn, ktry nie uwaa si wwczas za zdolnego do penej niezalenoci i samodzielnoci, co dawao jej pewnego rodzaju kontrol sytuacji (ktrej by nie byo przy samodzielnym mczynie, bo on miaby zupenie inne standardy, a co za tym idzie wymagania). Przyczyn moe by wiele, a kada z nich to przekonanie generujce samowystarczalny filtr percepcyjny, ktry staje si samospeniajc si przepowiedni.

Co by musiao si sta, by Asia zmienia przekonanie? Musiaaby przey dowiadczenie pokazujce jego nieprawdziwo. To, co zadziaa na jednego, wcale nie musi zadziaa na drugiego. To, co zadziaa w jakim nateniu na jednego, nie musi w takim samym stopniu zadziaa na drugiego. Idc za Archimedesem: by podnie wiat (chodzi oczywicie o swj wasny), trzeba mie punkt oparcia, ktrym kadorazowo jest kontrprzykad zaprzeczajcy przekonaniu. Dwigni staje si wiadomo tego, co jest prawdziwe, a co nie. Dajmy na to, e Asia zakochuje si w mczynie, ktry uwaa, e mczyni powinni by silni i niezaleni. Chce z nim by, ale jej zachowania opiekucze s odtrcane, bo on wcale nie chce, by ona praa mu non stop ciuchy i bya kur domow. Imponuj mu kobiety traktujce go jak partnera, a nie jak mae dziecko. Asia, ktrej przekonania konfrontuj si z rzeczywistoci, ma teraz wybr albo pozostaje w swoim wiecie i nie zmienia swoich przekona, a co za tym idzie godzi si z faktem odejcia ukochanego, albo postanawia porzuci przekonania, bo w tej nowej dla niej rzeczywistoci okazay si by nieadekwatne (mimo e w poprzednich zwizkach dziaay, ale to, co byo kiedy dobre, nie musi by dobre pniej). Jeli je porzuci dla wyszego celu (jakim jest mio realizujca si poprzez zwizek), to zmieni si jej wiat bdzie moga by z ukochanym. Porzucajc myli, porzuci zachowania, pozwoli sobie na ycie adekwatne do swoich nowych wymaga i bdzie jej atwiej. Zmiana, cho czsto uywa si stwierdzenia na lepsze, jest tak naprawd zmian na teraz prawdziwsze. Ten zwizek, moliwo bycia z ukochanym partnerem, jest dla Asi Archimedesowym punktem podparcia, na ktrym podnosi si jej wiat. Jest motywacj do tego, by si zmieni. Motywacj, by ewoluowa a ewolucja nie zakada bycia lepszym, ale bycie bardziej

przystosowanym (i cho dla wielu jest to bycie lepszym, tak naprawd po prostu yjesz na miar wymaga sytuacji; my, ludzie, nie musimy zmienia ksztatu dzioba, by lepiej zjada orzechy ale po to mamy pynne umysy, by wypenia je tak treci, ktra w danym momencie jest potrzebna i stanowi o naszej prawdzie, a gdy yjemy z tak wanie treci, wtedy jestemy szczliwi). Ten zwizek jest wreszcie szans zdobycia nowej wiedzy na temat ycia i relacji, co mona potem przekaza innym. Gdyby ycie nie dawao czowiekowi szans przeycia nowych sytuacji, ktre byyby motywacj do zmiany, musielibymy y z niezmieniajcym si sposobem mylenia. Kadorazowo zachodzi konfrontacja tej wiedzy z rzeczywistoci i motywacji do zmiany jest bez liku czy to poprzez media, czy dowiadczenia z innymi, czy sowa i czyny innych; cay czas obserwujc siebie, dowiadujemy si, czy nasze mylenie jest adekwatne do rzeczywistoci. Jeli nie, cierpimy. Jeli tak, jestemy szczliwi. Dlatego kady bl, jaki przeywaj ludzie, nie jest niczym innym ni informacj na temat tego, e mog co zmieni. I albo zmieni, a ten sam bl w takiej samej sytuacji ju nie nadejdzie, albo odsun symptomy, nie wyrywajc korzenia (na przykad unikaj wyjazdw do lasu ze wzgldu na lk przed pajkami; wyrwaniem korzenia byaby zmiana przekonania powodujcego niechcian reakcj). Co by si stao z osobowoci kobiety-matki, gdyby najbardziej bazowe przekonanie faceci s jak dzieci i trzeba si nimi opiekowa zostao usunite? (Tak naprawd nie jest ono nawet usuwane samo uwiadomienie sobie, e nie jest zgodne z rzeczywistoci, ju wystarcza). Kobieta pozostaje kobiet, ale usuwa nieprzydatn matk i jest jej teraz w tym partykularnym kontekcie ycia o wiele atwiej funkcjonowa. W miejsce starej wiedzy na temat mczyzn

pojawiaby si nowa moe taka: faceci to faceci i nie trzeba si nimi opiekowa, bo opiekuj si sob sami; e nie wszyscy faceci to dzieci; e jej facet to nie dziecko; a moe zostaoby to o wiele bardziej zgeneralizowane: nikim si nie trzeba opiekowa poza sob sam itd. Osobowo moe zosta anihilowana cakowicie (w ekstremalnym przykadzie kobieta przechodzi operacj i staje si mczyzn, w konsekwencji nie widzc w swojej gowie siebie jako kobiety; czowiek koczy 18. rok ycia i wszystko, co byo zwizane z dzieckiem, nadaje si ju tylko do lamusa) albo ulec mutacji wtedy nadal yje, ale myli inaczej, bardziej adekwatnie, bardziej adaptacyjnie, bardziej korzystnie (kobieta przechodzi operacj i staje si mczyzn, ale pozostawia wiele schematw poznawczych zwizanych ze swoj poprzedni pci; czowiek koczy 18. rok ycia, ale nadal pozostaje zaleny od rodzicw, odczuwa lk przed odrzuceniem itp., co wizao si z byciem dzieckiem). Przekonania decyduj o emocjach.

EMOCJE
Krysia wcieka si, gdy jej m zmieni kana w telewizji na inny. Wcieka si, bo utracia dostp do emocji entuzjazmu i ciekawoci, jakie generowao ogldanie programu. Uwaaa, e takich rzeczy nie powinno si robi (sprzeczne z rzeczywistoci powinno si, bo si robi); e on zawsze chce postawi na swoim (przenoszc na niego win, traci odpowiedzialno i nie widzi, e ona chce postawi na swoim w tym, e on stawia na swoim); e program w telewizji by super (co przesuwao na program telewizyjny odpowiedzialno za generowanie przyjemnych emocji, co jest sprzeczne z rzeczywistoci to jej sposb mylenia jest odpowiedzialny za generowanie tych emocji). Piotrka zezocia jej reakcja uwaa, e takie zachowanie nie byo w porzdku (przenisszy na ni odpowiedzialno za swj stan emocjonalny, straci moliwo zmiany swoich emocji plus nie zauway, e zrobi dokadnie to samo co ona). Jego umys zacz wdrowa w kierunku rozwiza i jednym z nich (skoro to jego partnerka jest odpowiedzialna za jego samopoczucie) bya myl, e z inn partnerk byoby wszystko OK. Pojawi si od razu entuzjazm i na nim zostay zbudowane kolejne zachowania zerknicie na

pojawiajc si w nowym programie umiechnit kobiet, ktra jak ula pasowaa do schematu tej lepszej. Krysia zauwaya to zainteresowanie i zrobio jej si przykro powodem byy myli: skoro patrzy na inne kobiety, to znaczy, e ja nie jestem atrakcyjna (sprzeczne z rzeczywistoci skoro patrzy na inne kobiety, to znaczy, e patrzy na inne kobiety); e jej nie kocha (nieprawda mioci nie mona nie wyraa); e skoro s razem, to on nie powinien wykazywa zainteresowania innymi kobietami (sprzeczne z rzeczywistoci, bo skoro patrzy, to powinien patrze; patrzenie nie oznacza zainteresowania). W wyniku tej emocji pojawiy si reakcje fizjologiczne, przestaa si odzywa, pojawiy si zy. Piotrek, gdy to zobaczy, poczu si winny ze wzgldu na przekonanie, e to przez niego ona tak si poczua (sprzeczne z rzeczywistoci nie jestemy i tak naprawd nie moemy by odpowiedzialni za to, jak inni ludzi si czuj; moemy by tego bodcem tak jak byo w przypadku Piotrka i Krysi ale to ona zinterpretowaa jego zachowania w swj wasny sposb; powodem negatywnej emocji nie jest wic bezporednio zachowanie Piotra, ale jego interpretacja przez Krysi, jego zachowanie moe by przez niego samego negatywnie ocenione, moe przeprosi itp., ale w ostatecznym rozrachunku to kady z nas odpowiada za to, co czuje); e to mczyzna powinien si opiekowa kobiet (to moe mie konsekwencje w wyuczonej bezradnoci u kobiety, bo nade wszystko kady z nas powinien opiekowa si sob samym, a dopiero potem z uwag innymi); e nie wolno si oglda za innymi kobietami, gdy jest si z jedn (niezgodne z rzeczywistoci skoro si obejrza, to znaczy, e wolno; jego moralny kod pozostaje w sprzecznoci z tym, co robi, a

to jest przyczyn poczucia winy). To poczucie winy zmienio mu oddech, pozycj ciaa, spojrzenie, kolory na twarzy i intonacj gosu. Krysia odebraa w okamgnieniu te zmiany i poczua si nieco lepiej. Pojawia si ulga (to reakcja nastpcza, bdca wynikiem zejcia napicia), bo nie byo ju bodca wywoujcego negatywne stany. Nowa interpretacja (a wic nowa myl) brzmiaa: a wic zrozumia swj bd (sprzeczne z rzeczywistoci nie zrozumia bdu, poczu si jedynie winny za jej stan emocjonalny). Ta myl zbudowaa wic ulg na iluzji interpretacyjnej, zmieniajc symptomy, nie usuwajc rde problemw, jakim byy same, niezgodne z rzeczywistoci myli. Czy wszystko mogoby si potoczy inaczej, gdyby towarzyszyy temu inne interpretacje? Piotrek zmienia kana telewizyjny na inny. Krysia umiecha si, biorc jego ciekawo i ch zmiany za dobr monet skoro zmienia kana na inny, to znaczy, e szuka czego, co go interesuje. To dobrze, e sam dba o siebie. Poniewa ona chce nadal oglda program, pyta go ciepym gosem, czy mgby wrci do poprzedniego kanau. Piotrek si zgadza i po sprawie; albo Piotrek si nie zgadza, a Kasia idzie oglda swj program gdzie indziej; albo Piotrek si nie zgadza, a Kasia zaczyna z nim rozmawia, by doszli do konsensusu. W najbardziej ekstremalnym, hipotetycznym przypadku Kasia i Piotrek rozstaj si jako osobowoci ma i ony ale i tak robi to w oparciu o wzajemny szacunek i uznanie, e program telewizyjny jest waniejszy ni ich wsplne ycie razem (std te przykad jest nieyciowy, ale pokazuje, e w kadej sytuacji mona zachowa i spokj, i wzajemny szacunek). Jaka jest rnica midzy jedn a drug sytuacj? Rnica tkwi w interpretacji tych samych zachowa przez inaczej mylce umysy,

jeden mniej, a drugi bardziej dojrzay. Nie ma w wiecie takiej sytuacji, ktra byaby identycznie interpretowana przez wszystkich, co daje nam moliwo dystansowania si do rnych myli. Skoro moesz wybra, jak chcesz myle, moesz uwolni si od tych przekona, ktre wywouj negatywne emocje. Nie tylko poprzez zmian ich na inne, ale te poprzez porzucenie tych, ktre s po prostu nieprawdziwe (tak jak w pierwszym przykadzie, gdy Kasia i Piotrek reagowali na swoje interpretacje, a nie na prawd). O tym, e ta Prawda wyzwala, mwi ju Chrystus. A z naszego punktu widzenia powstaje zasadnicze pytanie, czy wolimy mie racj, czy by szczliwi. Okazuje si, e czasem jedno i drugie si czy, a czasem wyklucza moe warto mie za cel prawd, a nie racj, i przez to budowa, zamiast psu. Emocja jest somatycznym rozumieniem rzeczywistoci. Jest myleniem, ktre czujemy w ciele. To, co umys przetwarza jako przekonania (myli, schematy poznawcze itd.), ciao odczuwa w postaci emocji. Nie da si oddzieli odczuwania od mylenia, bo to tak, jakby odrni samochd od rodkw transportu: odczuwanie jest form mylenia, bez ktrej nie moemy jako ludzie si obej. Prba osobowoci racjonalnych na bycie nieemocjonalnym nie jest niczym innym, jak blokowaniem jednego z najwaniejszych kanaw komunikacyjnych czowieka rwnie dobrze mona by uzna, e nie warto patrze albo sysze. Najnowsze badania psychologw nad botoksem (na przykad Davida Havasa, opublikowanych w Psychological Journal) wykazuj, e nieuywanie twarzy, odpowiedzialnej za ekspresj emocji, do komunikowania uczu zmniejsza ich odczuwanie. Innymi sowy, ten kto podejmuje wysiek blokowania emocji ciaem, ten naraa si na odcicie od rozumienia innych i ograniczenie swoich moliwoci komunikacyjnych. Celem nie jest nieodczuwanie, ale efektywne

mylenie, a co za tym idzie traktowanie emocji jako nonika informacji, ktry rzdzi si swoimi prawami. Niech go cholera! krzykn lisek, bo by zy na borsuka, ktremu znowu udao si by powodem do zoci. Czemu on mnie tak mczy? ali si. Co teraz czujesz, lisku? spokojnie zapyta krlik, ktry, jak wiemy, by mdry (ci, ktrzy dowiadcz, zawsze mog zmdrze). Zo! Czuj zo! nie oszczdza garda rozmwca. A co ta zo ci mwi? kontynuowa krlik. e borsuk to gamo i e go strasznie nie lubi! To tylko historia, lisku. Skoro twj umys postrzega borsuka jako sprawc zego samopoczucia, to doklejanie do niego coraz to gorszych etykiet jest oczywiste. Ale czy to dobre? Czy rozwizuje to twj problem, gdy go obwiniasz za swoje emocje? Wcale nie rozwizuje! Dalej czuj si zy i chtnie bym mu co zrobi! A czy wtedy mogoby to mie jakie negatywne konsekwencje, na ktre wcale nie miaby ochoty? Pewnie tak Mogliby mnie wygoni z lasu za niezwierzce zachowanie, borsuk mgby rodzin zwoa i by mi z zemsty jamk wod zalali Wobec tego jeste na etapie, na ktrym moesz oddzieli decyzje podejmowane pod wpywem emocji na decyzje podejmowane przez ciebie.

 A jaka jest rnica? Czy gdy podejmuj decyzje pod wpywem emocji, to nie jestem sob? Tak rozumujc, sob jeste zawsze, ale chodzi o to, ktrym sob. Czy po tym, jak wejdziesz w emocje, spdzisz w tym stanie reszt ycia? Nie. Kada emocja ma czas trwania i tak jak si pojawia, tak te znika. Dobrze, sysz, e zrozumiae duo. A skoro tak, to jeli podjby dziaanie zrobienia komu krzywdy, to wtedy nie aowaby tego po jakim czasie? aowabym to dlatego, e gdy emocje opadaj, trzeba paci za ich skutki Chyba e nie ma skutkw Jak to nie ma skutkw? To proste. Jeli przeczekasz emocj, bo wiesz, e ona si koczy, to zamiast podejmowa dziaania, decydujesz si odpuci. Wtedy nie ma adnych skutkw, bo nie ma adnych zachowa wynikajcych z tych emocji. A jak si maj zachowania do emocji? Zachowania zale od emocji. S przez nie definiowane, zamykane w czasie i w przestrzeni. S form komunikacji i uzewntrzniania tego, co w danym momencie czujemy. Czyli gdy jestem zy, to wtedy

 Nie jeste zy, ale czujesz si chwilowo le. Ach, tak. Gdy czuj si chwilowo le i w tej zoci dziaam, to mog borsukowi podbi oko, zrobi mu krzywd, a i tak po jakim czasie ta zo mi minie A oko borsuka? Bdzie dalej podbite I gdy zmieni si mj stan, zmieni si moja motywacja do dziaania. Wtedy ju nie bd chcia podbija oczu, ale bdzie za pno i zapac rachunek za skutki dziaa podjtych pod wpywem mijajcych przecie emocji Wanie! Emocja moe mija szybciej, ni podbite oko si goi. Czy to znaczy, e bicie jest ze? Nie uwaam, by cokolwiek, co si dzieje, byo ze. Uwaam, e wszystko zaley od intencji, ktra jest motorem podejmowania dziaa. e mona uderzy kogo w dobrym, a kogo w zym celu. Jak to? Pomyl, idzie sobie banda rozrabiajcych bocianw i bij wszystkich, ktrych napotkaj po drodze. Spotykaj ciebie i sytuacja jest taka, e albo pobij ciebie, albo ty pobijesz ich. Czy wejcie z nimi w bjk byoby wtedy ze? Niekoniecznie. Mogoby by wtedy dobre, bo kierowabym si szczerym zamiarem samoobrony i pokazania bocianom, e robi le. Uczenie innych jest pojciem, ktre dalece wykracza poza ramy regu i zasad, bo by je ograniczao. Wikszo z nas nauczya si tego na

wasnym przykadzie, gdy dostaa w oko i postanowia co z tym zrobi. Na przykad nauczy si stylu tygrysa w zwierzcym kung-fu. No tak. A w przypadku borsuka to co? Byoby dobrze czy byoby le? Nie wiem. Byoby dobrze czy byoby le? le. On mi nic nie zrobi, po prostu znowu zinterpretowaem jego zachowanie w negatywny sposb. Bo? Bo powiedzia co, z czym si nie zgadzaem. A to wywoao jak emocj? Zo. A ona jakie proponowaa zachowania, by rozwiza problem? Pobicie go. W tym konkretnym kontekcie dobre dla ciebie i dla innych? Nie. Ze dla mnie i ze dla innych. A jakie przekonania pozwoliyby ci zupenie inaczej poprowadzi t sytuacj? Wystarczyo, bym nie wzi do siebie, e mam obsrany ogonek. Ha ha ha! rykn miechem krlik. Naprawd borsuk powiedzia, e masz obsrany ogonek? Co si miejesz? Nie powiniene mi pomaga? sykn lisek.

 Stop! krzykn krlik. Co wanie si dzieje? Wanie si wkurzam tak sam sytuacj, jaka miaa miejsce wczeniej. A po to jeste mdry, by umie si uczy na wasnych bdach. Dlatego przesta powtarza co, co wiesz, e nie zadziaa. OK. Co ci zdenerwowao? e zacze si ze mnie mia. Jakie przekonanie na swj temat nie pozwala ci si mia razem ze mn? e gdyby to bya prawda z tym ogonkiem, to inni zobaczyliby, em gupi. A jeste gupi? Nie. A z obsranym ogonkiem? Nie, te nie. Wic? Wic po sprawie. Mogem strzeli borsukowi ripost, czemu zaglda mi pod ogonek Moge czy dopiero teraz moesz?

 Prawda, wtedy nie mogem. Ale teraz mog. Dzikuj ci, krliku z brudnymi uszami. Co? pochyli si w stron liska krlik, nie dosyszawszy. Powiedziaem, e masz brudne uszy! powtrzy lisek. Cooo? Nie sysz na p lasu dar si krlik nie sysz ci, bo mam brudne uszy! Ha ha ha. No tak. Nie ma to jak uczy poprzez dowiadczanie. Dziki! Prosz bardzo. Kada emocja jest zawsze elementem percepcji. Obojtnie, czy pozytywna, czy negatywna, ma warto nade wszystko informacyjn i uczy nas, jak aktualnie mylimy. Idc po nitce do kbka, moesz zda sobie spraw z tego, co czujesz, by zerkn od razu w gb wasnego umysu i dowiedzie si, jakiej interpretacji ta emocja jest skutkiem. Zarwno stres, jak i entuzjazm mog by dobrze i le wykorzystywane. Stres, dopki nie znajdzie si lepszej metody, jest rodkiem motywujcym do dziaania ma wic dobr baz. Entuzjazm, gdy skierowany przez ma na on podczas wsplnej randki, te opiera si na korzyci dla ich maestwa. Ale stres przed egzaminem, ktry jest wynikiem lku przed porak, moe jedynie utrudni proces zdawania, a entuzjazm w poczeniu z kelnerk zamiast z wasn on moe si sta rodkiem do psucia relacji. Emocje, cho dzielone przez ludzi na dobre i ze, s czci o wiele wikszych mechanizmw i powinno si na nie patrze z szerszej perspektywy. Kiedy zdejmiesz z nich moralnociow etykiet, zobaczysz je jako procesy psychiczne nadajce jako ludziom, sowom, przedmiotom itd. Dopiero akceptujc fakt ich

istnienia, pozwalasz na przepyw wtedy przez Twoje ciao te emocje swobodnie przechodz, przez co Ty zyskujesz peny dostp do informacji, jakie one nios. Dowiadujesz si, co czujesz, i moesz tym zacz wiadomie zarzdza i sterowa. Przestajesz mie pretensje do siebie o to, e co czujesz (zawsze zwizane z chci bycia kim jestem mczyzn, wic nie wypada mi paka, jestem racjonalny, wic nie powinienem tak si cieszy, jestem synem, wic nie bd si mia przy matce, bo to oznaka braku szacunku itp.), a z tym zwizane jest rwnie pozwolenie innym na odczuwanie tego, co si dzieje. To pozwolenie nie jest zwizane z brakiem dziaania wiadczy o akceptacji, a wic zrozumieniu, e wiat jest taki, jaki jest. Przepyw wiadczy o uznaniu swojej natury za prawdziw, przez co mona rosn i i dalej. Emocja wypywa ze sposobu interpretowania wiata, a take na nie wpywa. Zmieniajc interpretacj, zmieniasz automatycznie emocj. Przy celowej zmianie emocji na przykad kto zdenerwowany zaczyna skaka i robi gupie miny automatycznie umys dorobi do nich histori, czyli wejdzie w now interpretacj. Ta konieczno wypywa ze sprzenia zwrotnego, gdy przeywana emocja musi by spjna ze sposobem interpretowania sytuacji przez umys. Jeli wic uwaam, e kto jest fajny, to si fajnie czuj (chyba e uwaam, e ja nie jestem fajny, ale wtedy czuj si wanie niefajnie). Dlatego mwi si o tak zwanym dorabianiu filozofii, czyli konstruowaniu interpretacji do odczuwanych emocji. Kto si czuje le, szuka wic powodu i tworzy histori, ktra staje si elementem sprzenia zwrotnego czuj Y, bo myl X, a myl X, bo czuj Y.

Ten mechanizm zbudowa wiele teorii psychologicznych i otworzy okno samowiadomoci, w ktrej gdy co czuj, mog pozna moje interpretowanie lub poprzez interpretowanie zrozumie odczuwanie (zwr uwag, e pojcie mylenia zawiera w sobie zarwno emocjonalne odczuwanie ciaa, jak intelektualne interpretowanie umysu). Dlatego podstawowym pytaniem jest dlaczego?, ktre daje przyzwyczajonemu do prawa przyczyny i skutku umysowi sens wyjaniajcy przyczyny zjawisk. Dowiedziono zreszt, e sam powd nie musi by logiczny (badaczk bya Hellen Langer, a jej eksperyment zosta opisany przez Roberta Cialdiniego) gdy badacz prosi o wpuszczenie go do kolejki w punkcie ksero bez podawania powodu, 60% osb si zgodzio. Gdy poda jako powd ch zrobienia kopii (tak jakby powiedzia: Czy moesz mi poyczy pienidze, bo chc je od ciebie poyczy?), procent zgadzajcych si wzrs do 93. Bazuje to na kauzalnoci umysu, ktry myli w kategoriach permanentnego sprzenia przyczyny i skutku skoro dowiem si, co si wydarzyo, to mog nie robi tego samego i oszczdzi sobie kopotw w przyszo (lub odwrotnie powtrzy sukces). Jaki z tego wniosek? A taki, e pierwsz reakcj na jakkolwiek emocj, ktr odczuwamy, jest szukanie powodu jej powstania. Znalezienie powodu traktujemy jako zrozumienie i tworzymy wtedy sens czuj si dobrze, bo zaszo X, Y, Z. Czy to ma konsekwencje? Oczywicie! By moe jaki umys uzna, e potrzebuje powodu, by si dobrze czu a to nie jest zgodne z prawd, bo czujemy si dobrze z zaoenia. Lub te na drodze midzy emocj a powodem jej odczuwania znajduj si znieksztacenia (on dzi jest nerwowy, bo w dziecistwie zabrali mu ulubion zabawk), ktre nie tyle nawet daj, ile po prostu tworz nieszczcie i cierpienie. Std te prba stworzenia staych zasad i regu

dotyczcych czowieka (na przykad zaoenie, e dziecko pochodzce z rodziny alkoholikw bdzie y dysfunkcjonalnie z tego wanie powodu) odbija si od rzeczywistoci pokazujcej, ktre z tych teorii s zgodne, a ktre nie s zgodne z prawd. Midzy emocj a powodem jej powstania moe by o wiele dusza droga ni jakakolwiek teoria psychologiczna, a ostatecznym sdzi zawsze jest czowiek, ktry wierzy lub nie wierzy. Pytanie brzmi: w co wolisz wierzy? W teori czy Prawd? Bo moe si okaza, e one nie zawsze id rami w rami. Po kolei emocja jest wynikiem interpretacji sytuacji. Ta interpretacja wynika z przekona czowieka. Gdy zmieniasz swoje przekonania, musz si zmieni adekwatnie emocje, ktre odczuwasz. Po co by zmienia te przekonania? Proste: by si dobrze czu. Czy s emocje, ktre mimo e zwykle traktowane jako pozytywne, mog okaza si niekorzystne? Tak, na przykad poczenie entuzjazmu z robieniem zakupw i lekkie uzalenienie si od cigego kupowania. Intensywno emocji zwizana z bardzo konkretnymi procesami biochemicznymi w mzgu ulega procesom adaptacji i to samo, co jaki czas temu dawao zastrzyk przyjemnoci, dzi ju daje sabszy efekt. Tym samym czowiek coraz bardziej uzalenia si od bodcw, ktre t przyjemno daj, stajc si tak nowoczesn, XXI-wieczn wersj narkomana. Tak samo jak kokaina czy alkohol, seks, masturbacja, czekolada, internet i inne powszechnie akceptowalne uywki s dla umysu form generowania okrelonych emocji. Jeli emocja jest celem, wtedy zachowania konsumenckie (czyli takie, ktre maj na celu osignicie okrelonego samopoczucia) wystpi. Jeli celem jest co waniejszego (na przykad jako, prawda, szczero), emocja stanowi jedynie rodek, jeden z wielu, ktry pomaga te wspomniane idee realizowa. Dlatego te podzia emocji na dobre i ze jest mao praktyczny, bo i tak

kadorazowo to Ty bdziesz decydowa wedug swojej wiedzy i sumienia w jakim kierunku ta emocja Ci prowadzi. Ta sama sytuacja dla dwch osb moe okaza si zupenie innym kierunkiem i prowadzi jednego ku temu, co dla niego jest dobre, a drugiego ku temu, co dla niego ze. Wyciskajcy 80 kg na sztandze chopak jest zadowolony, bo dugo pracowa na ten wynik, ale dla jego silniejszego kompana praca z tym ciarem i odczuwanie zadowolenia byoby ju lenistwem, a wic grzechem (jeli jego celem byoby na przykad bycie lepszym i rozwj siebie jako siacza). Gdyby ten sabszy czu motywacj zwizan ze sztang z duo wikszym ciarem, na ktry jeszcze nie jest gotowy, ta emocja mogaby przez pych doprowadzi do wypadku, a gdyby czu wtpliwoci, mogyby one wiadczy o rozsdku. Z drugiej strony wikszy kolega mgby mie obawy przed sztang na przykad ze wzgldu na kontuzj i zrobi dobrze, nie podnoszc jej, albo kierowa si zazdroci czy chci zaimponowania. Nie ma wic dobrych lub zych z zasady emocji to Ty decydujesz, jaki charakter przyjmuj one w danym momencie Twojego ycia. I tak staj si one wymienitym drogowskazem do zauwaenia, czy jeste szczliwy. A poniewa szczliwym moesz by tylko tu i teraz, masz okazj w kadym momencie swojego ycia by otwartym na odczuwanie. Czy emocje rni si od uczu? Przyjmiemy, na nasze potrzeby, pewne rozrnienie. Miae okazj podczas czytania Klauzuli Niemiertelnoci dowiedzie si, e emocje s elementem procesu mylenia, a uczucia dotycz innych kanaw komunikacyjnych czucia poprzez serce czyli wyszych wibracji. By odnale punkt referencyjny, przypomnij sobie uczucie bogiego spokoju, ktre pojawio si samo z siebie (to jeden z punktw charakterystycznych uczucia nie s bodcowane, pojawiaj si, gdy umys jest czysty i jestemy otwarci na przepyw)

moe dlatego, e zasza jaka szczeglna sytuacja albo tak po prostu poczue si bogo i si rozpyne (i to jest bardzo dosowne stwierdzenie rozpynicie si, czyli zawieszenie osobowoci, to poddanie si flow). Uczucie wraliwoci, gdy zy same cieky Ci po policzkach, bo zobaczye wiat tak piknym, e czas si zatrzyma Empati, gdy czue drug osob, nie oceniae jej, nie zastanawiae si nad ni, po prostu odbierae i bye przezroczystym lustrem dla niej Rado, gdy si miae i cieszye jak dziecko, majc frajd z chwili Te wszystkie przeycia nie maj by jednorazowym wydarzeniem czy pojawiajcymi si od czasu do czasu momentami szczcia, ale pewnym punktem referencyjnym, ktry stanowi o normalnym stanie rzeczy. Zaoenie jest takie, by nauczy si y takimi chwilami jak najczciej i traktowa wszystko pozostae jako chwilowe i przejciowe zakcenie normalnoci Twojej szczliwoci. Nie mwimy o dowiadczeniach duchowych, ekstazach (cho one mog towarzyszy wielkim transformacjom jako ich efekt uboczny), ale o podejciu, w ktrym dobre, spjne samopoczucie jest permanentnym sposobem na ycie. Z zaoeniem nakazywanym przez zdrowy rozsdek, bez wymagania od siebie doskonaoci owieceniowej (Przyjdzie moment, gdy osign absolutny cel ycia, w ktrym stan si Bogiem na Ziemi i od niego wszystko bdzie dobrze, bo bd Owiecony) zaczynasz y yciem, w ktrym podejmujesz decyzj samodoskonalenia si poprzez czyszczenie kadej skazy, ktr w swoim umyle (bo innych skaz nie ma) by odkry. Z czasem, w ramach takiej samej praktyki jak przy wiczeniu mini w siowni, coraz wicej jest momentw frajdy i szczcia, coraz mniej stresu i lkw, a potem pewne emocje staj si coraz bardziej obce na przykad nuda. Nie znaczy to, e si od razu w ogle nie pojawiaj znaczy jedynie, e

gdy si pojawi, to yjesz nimi coraz krcej, coraz krcej, coraz krcej I przerwa midzy tym, co prawdziwe, a tym, co projektuje umys, staje si coraz mniejsza. Dziki rozpoznaniu swojej prawdziwej natury (opisanej w pierwszych rozdziaach ksiki) coraz bardziej polegasz na sobie, a coraz mniej na rodkach zewntrznych. Jak to jest z tob, krliku? W sumie nie masz nic specjalnego, ani przestronnej nory, ani adnych krlic dookoa, futro te ju bardziej szare ni biae, a jednak wygldasz na szczliwe zwierz skomentowa lisek, ktry coraz czciej odwiedza mdrego krlika. Och, bez przesady, przecie mam cakiem fajn krlic w norze. I domek te nie najgorszy z umiechem odpowiedzia krlik nie porzuciem radoci. Niby tak, ale wiesz U nas w lesie wszystkim zaley na tym, by mieli nor fachow, jak najbardziej wypasione gniazdo, powodzenie i pozycj w stadzie Dziewczyny si umizguj do chopakw, chopaki si pusz bardziej ni pawie i wydaje si, e wszystkim zaley na kilku podstawowych yciowych rzeczach: domku, zwierztach dookoa, prestiu, pozycji O co chodzi? Moe o to krlik uwaa, by by absolutnie pewnym co do swoich sdw, bo na niepewnoci tyche sporo straci w przeszoci e kady ma swj wasny sposb rozumienia szczcia. Ja te kiedy mylaem inaczej i najwaniejsze byo gromadzenie rzeczy w mojej norze czuem si bezpiecznie, bo miaem zajcie, miaem znajomych, ktrych sama obecno gwarantowaa mi spokj ducha, mylaem tylko o tym, jak uzbiera wicej szyszek (szyszki to waluta

lasu), bo wtedy sdziem, e za nie kupi sobie to wszystko, o co w yciu chodzi A co si stao potem? docieka lisek, ju nie mylc w kategoriach wypada i nie wypada. Chodzio o wane rzeczy, zasady zostay odsunite na bok. Potem zobaczyem, e to, co miao mi da to szczcie, wcale go nie dawao. Poczuem si oszukany, bo miaem wraenie, e padem ofiar jakiej zbiorowej iluzji, w ktrej wszystkim chodzio o to samo szyszki miay spenia marzenia, zwierzta miay dawa poczucie przynalenoci i bycia kim, dziewczyny miay podziwia by czu si prawdziwym wilkiem. Ale im wicej tego miaem, tym mniej widziaem i potem pojawiy si przeycia, ktre pokazay mi inny wiat. Inny wiat? Tak, inny wiat. Taki, w ktrym zapaem si na tym, e draem ze strachu na sam myl o stracie szyszek. e miaem sztuczne relacje z innymi krlikami, bo siliem si cigle na bycie jakim, bo mylaem, e takiego jakim jestem naprawd, inni nie bd chcieli zna. I zaczem sprawdza, czy bez tego te mogem y. I moge? Oczywicie, e mogem, cho na pocztku o tym nie wiedziaem. Gdy si spdza poow ycia na ganianiu za celami osobowoci, to nie widzi si wikszego obrazu i tego, co jest w tym wszystkim wane. e zupenie inaczej wyglda ycie, gdy kierujesz si pewnymi istotniejszymi wartociami ni po prostu osiganiem celw.

 Czym takim? Na przykad prawd tym, e nie chodzi ci ju o to, by mie racj, tylko o to, by stan po stronie tego, co jest prawdziwe. A to, co jest prawdziwe, czasem idzie w parze z moim myleniem, a czasem nie. Ale to ja si mog myli, prawda nie. Czy to znaczy, e moja ch zarobienia wikszej iloci szyszek jest celem osobowoci? Nie wiem, a po co chcesz mie wicej szyszek? Bo si boj, e nie bd mg si realizowa, jeli ich nie bd mia. Nie mgby si realizowa? A co by chcia zrobi? Podrowa do innych lasw to moje marzenie od dawna A potrzebujesz szyszek, by podrowa? Ile tam potrzebuj Tak na wszelki wypadek trzeba mie wicej Czy twj wszelki wypadek stoi po stronie roztropnoci, czy po stronie lku? Chyba lku Bo przecie jakby co, to sobie poradz, a blokowanie si iluzj wypadku nie ma sensu. Widzisz wic chodzi o to, czym si kierujesz, jaka jest motywacja i wyszy cel. Nikt nie mwi, e jest le zarabia szyszki, po prostu czasem zwierzta myl, e dziki nim bd szczliwe, a potem si budz i stwierdzaj, e jednak nie Bo szczcie, jak si okazuje, jest stanem bytu niezalenym od tego, co si dzieje, w ktrym rozumiemy, e

jestemy za pan brat z tym, kim naprawd chcemy by i jak mylimy. A wiat daje ci cigle potrzebne informacje. To jego mam sucha? Suchasz wiata, siebie, innych, bo jeste otwarty na informacje. I wtedy wybierasz, ktre z nich s dla ciebie adekwatne. A nie wszystkie s adekwatne? Chcesz si nauczy naprawia gniazda jaskek? Nie! A wic nie wszystkie informacje zamieni si w zachowania. Po prostu niektre z nich pozostan informacjami, inne zamienisz w wiedz i umiejtnoci poznasz, jak ta informacja wyglda, po sprawdzeniu w praktyce. By wyrobi w sobie wiedz, trzeba te rozwija rozumienie ciaa. I na nich wanie polegasz? Tak, polegam na swoim dowiadczeniu i naukach z niego pyncych, na umiejtnociach, jakie posiadam. Innymi sowy, mniej si skupiam na tym, co mam, a bardziej na tym, kim jestem. Tak jest atwiej, prawda? Tak byo u mnie. Przejcie midzy celami osobowoci a celami wyszymi kosztowao troch pracy, ale byo tego warte, bo przynioso spokj ducha i rado z tego, co robi. A co robisz teraz? Czym si kierujesz?

 Teraz rozmawiam z tob, lisku, wierzc, e kiedy bdziesz mg przekaza t wiedz innym, ktrzy ci zapytaj. Przez to wiat bdzie mia si lepiej i wszystkim bdzie atwiej y. Zbawienie wiata zaczynam od siebie? Tak, i tak naprawd na tym te skoczysz. Dopiero wtedy, gdy ty do czego dochodzisz, stajesz si spjnym przykadem tego, co mwisz i gosisz. I wtedy jedni chc ci sucha, bo to, co mwisz, jest dla nich wartociowe, a drudzy nie, bo maj inn drog. Jedni i drudzy s potrzebni. Z czasem rwnie odkrywasz, e nie ma co zbawia wszystko od samego pocztku byo OK. A jeli inni nie chc mnie sucha, to znaczy, e co jest ze mn nie tak? Jadasz jelenie? Nie! Czy to znaczy, e ich miso jest rwnie nieodpowiednie dla innych zwierzt? Nie. To znaczy, e jest nieodpowiednie dla mnie. Tak, teraz jest nieodpowiednie dla ciebie. Kto wie, co si stanie kiedy Dzi jednak wiesz, na czym stoisz. Ta wiedza to podstawa. Percepcj, czyli odbir rzeczywistoci przez czowieka, mona podzieli na pierwotn i wtrn. Ta pierwsza funkcjonuje w kategoriach czysto fizjologicznych, bez dokonywania jakichkolwiek interpretacji. To znaczy, e nie zachodzi proces etykietowania i nadawania znacze, a

nastpuje nieznieksztacony przekaz sensoryczny. Na tym poziomie nie mwimy o udziale wiadomego umysu, a co za tym idzie o myleniu w wydaniu intelektualnym i emocjonalnym. Z tego punktu widzenia jestemy wszyscy tacy sami, bo przyjmujemy przeogromn ilo informacji (dr Joe Dispenza mwi o 400 bilionach bitw informacji na sekund) i dopiero potem indywidualne dla kadego umysu filtry zaczynaj usuwa i znieksztaca przekaz. I na tym poziomie take dowiadczanie mioci jest identycznie niepowtarzalnym uczuciem kadego z nas, niezalenie od wieku. Nie ma interpretacji, wszyscy maj tak sam natur i rodz si identyczni, wic pewne zjawiska s przez nas odbierane tak samo. Przez te kanay poznajesz czowieka takiego, jakim jest, a metod do osignicia tego s wanie uczucia wysze. Ten humanizm, podobiestwo nie tylko gatunkowe, ale dodatkowo take duchowe, daje nam szans zrozumienia i ycia naszymi korzeniami poza wszelkimi podziaami, jakie na mniej szczegowych poziomach znikaj. To ludzko wraz ze swoimi wszystkimi zasobami, odbieranymi wanie na poziomie percepcji pierwotnej, stanowi o ksztacie emocjonalnym i przyszoci naszej planety, jeli nie wicej Na tym poziomie nie ma rwnie metafor, wic jakakolwiek wieloznaczno jest rozwizywana przez system (czyli cao czowieka; nazwijmy j na potrzeby ksiki niewiadomym umysem) w dosowny sposb. Kiedy, przed moim drugim maestwem, zaraz po owiadczynach dostaem nietypowej alergii na kostkach rk i ng pojawia si mocna wysypka. Dermatolodzy nie byli w stanie da jednej spjnej diagnozy, uznaem wic, e sprawa bya wybitnie nielekowa i psychosomatyczna. I zaczem nad sob pracowa, szperajc we wasnej gowie w poszukiwaniu klucza do zagadki. Skrc t przydug

histori: skoczyo si na zdaniu sobie sprawy, e wpadem we wasne sida od lat uczyem Latynosw, by biorc lub, robili to w innym jzyku ni hiszpaski, bo sowo esposas ma w nim dwa znaczenia ona i kajdanki. Metafora maestwa jako wizienia jest niekorzystn instalacj w zwizku, a w niewiadomoci Latynosa taka wieloznaczno musi zosta rozadowana na poziomie emocjonalnym i behawioralnym co wpywa oczywicie na sposb traktowania maestwa w tych krajach, szczeglnie przez mczyzn. W moim przypadku nieprzepracowane historie dotyczce zwizku day zna o sobie w dosownym odwzorowaniu przekona na poziomie ciaa. Poniewa jestemy holistyczn caoci, kada myl znajduje tego typu realizacj w wiecie ciaa, emocji, zachowa, dziaa. Wieloznaczno jest traktowana zawsze dosownie, bo nie ma jeszcze kontekstw, w ktrych inaczej mona by rozumie wprowadzan w system informacj. Dlatego te nie ma na tym poziomie ani rozumienia negacji (to synne propozycje w postaci: nie myl o tym, ile jest cztery razy cztery, bez moliwoci niepodenia za t komend), ani czasw gramatycznych (wszystko dzieje si w czasie teraniejszym, w ktrym jest wprowadzany input informacyjny i od razu przetwarzany). Dowiadczanie pierwotne jest jzykiem rzeczywistoci i tego, co si dzieje przed przetwarzaniem intelektualnym i emocjonalnym. Dlatego gdy porzucamy swoje ja ze wzgldu na jakie chwilowe okolicznoci (albo nawet niechwilowe, takie jak na przykad sen), otwieramy kanay rozumienia nieznane intelektowi i dla niego niedostpne. Na razie To czysty, dziejcy si tu i teraz proces zwany yciem, w ktrym nie ma miejsca (bo nie istnieje adne tam, jest tylko tu) ani czasu (nie ma przyszoci ani przyszoci, to jedynie konstrukty mylowe) i w ktrym odbieramy czyst, pen informacj sensoryczn pync ze wiata.

Tacy si zreszt rodzimy i z tak wyszkolonym umysem ycie zacznie mie dla Ciebie zupenie inny wydwik. To konkretna metodologia, ktra umoliwia nam otwarcie zupenie innego kanau informacyjnego dotarcie do rda percepcji, jeszcze przed interpretacjami umysowymi. Te wanie Toltecy nazwali snem, ktry nie pozwala nam zobaczy rzeczywistoci, a buddyci proponowali wybudzenie si z niego, by y w zgodzie z Prawd. O ile samo poznanie Prawdy czy Rzeczywistoci jako absolutnego, ostatecznego celu jest podstaw milionw zmartwychwstaniowych karmiczno-owieceniowo-nirwanowohistorii i koncept samego Owiecenia

pozostawiamy tym, ktrzy go szukaj, o tyle niewtpliwie jestemy w stanie za pomoc konkretnych technologii zdj z naszej percepcji ogromn ilo znieksztace i usuni, by y o wiele bardziej pierwotnym dowiadczeniem i reagowa na nie zamiast na umysowe projekcje. Percepcja wtrna to poziom interpretacji i umysowych historii. Rzdzi si zupenie innymi prawami ni percepcja pierwotna, rwnie wanymi i istotnymi. Tutaj pojawia si umys jako rdo i kana percepcji, tutaj doznania percepcyjne zamieniaj si pod wpywem interpretacji na emocje. Pojawia si czas i kada myl zawsze w nim funkcjonuje pozycjonujc si w przeszoci, w teraz (ktre gdy postrzegane przez umys, nie jest ju prawdziwym teraz, ale interpretacj na temat tego, co przed chwil byo). Pojawia si koncept przestrzeni myli, w zalenoci od tego, w jaki sposb s zlokalizowane w umyle (wyej, niej, bliej, dalej) poprzez submodalnoci (parametry obrazw, dwikw, uczu na przykad wielko obrazu, intonacj dialogu wewntrznego, lokalizacj uczu), nabieraj okrelonych znacze z punktu widzenia wartoci, emocji i wielu innych czynnikw. Ta

czasowo-przestrzenna mapa suy do organizacji caego wewntrznego wiata, ktry poprzez podziay stworzy zorganizowane wyznaczniki dla naszych zachowa. Stworzone zostan hierarchie wyznaczajce podstawowe wartoci jako kierunkowskazy naszych dziaa. Opisane dokadnie na poprzednich kartach emocje zasoni doznania i uczucia, a nasze ycie zyska zupenie inny, w przenoni i dosownie, wymiar.

ZACHOWANIA
Piotrek szed po ulicy szybkim krokiem. pieszy si, bo nie chcia si spni do pracy. Wierzy!, e spnianie si jest czym karygodnym i oznacza brak szacunku to przekonanie byo wic kierunkowskazem dla jego dziaa, ktre moemy okreli jako szybki marsz. Relacja przekonania do rzeczywistoci szansa przybycia na umwion por bya nika, ze wzgldu na okolicznoci powodowaa pojawienie si emocji takich jak zdenerwowanie, zo, lk. Te emocje wpyway dodatkowo na jego zachowania, nadajc jego ruchom niezgrabno, niechlujno i nierytmiczno. W tym samym czasie w kawiarni siedziaa Krysia, zaaferowana wyjtkowym piercionkiem swojej koleanki. Patrzya na niego, pojawia si etykieta bardzo adny; poczua wwczas entuzjazm, jej rce same zaczy si zblia do piercionka. Poniewa kade zachowanie zawsze jest ukierunkowywane etykietami, to, e w jej gowie tkwio bardzo adny, oczywicie wpywao na ruchy jej rk, oczu i inne reakcje ciaa. Dodatkowo intensywno stanu emocjonalnego zaley od odlegoci od bodca go wywoujcego dlatego im bardziej si do piercionka zbliaa, tym lepiej si czua. Std

te z tymi obiektami, z ktrymi powizane s przyjemniejsze stany, umysy mog poczy takie zjawiska jak zazdro (ch utrzymania obiektu tylko dla siebie i lk przed jego utraceniem, bl zwizany z utrat poczucia wasnej wartoci poprzez negatywne porwnywanie si z innymi), podanie (ch posiadania obiektu dla siebie) czy pycha (poczucie lepszoci zwizane z posiadaniem obiektu czy innej cechy). I dlatego jej zachowania (dotykanie piercionka, patrzenie na niego) byy wanie takie jak mylowe etykiety, jakie mu nadawaa. Piotrek wszed do kawiarni. Zobaczy zadowolon Krysi i odetchn z ulg. Ta emocja zmienia sposb jego chodzenia (emocja wyznacza charakter ju istniejcego zachowania; to znaczy, e szed ze wzgldu na cel, ale sam charakter chodzenia najpierw spity, a potem odprony jest definiowany przez emocj), a obraz Krysi by celem (czyli bodcem, do ktrego chcia si zbliy). Podszed do niej, przytuli si (jest kilka powodw tego zachowania widzc j, czu si dobrze, wic chcia si zbliy do bodca; wiedzia, e ona to lubi, a sprawianie jej przyjemnoci sprawiao przyjemno i jemu; by to wyuczony sposb witania si tej pary, wic na widok siebie, gdy ze wzgldu na wikszy upyw czasu emocja bya silniejsza, automatycznie uruchamiali ten nawyk) i rozpocz rozmow (gdy bodziec wizualny ju wywouje pozytywne emocje, to ludzie bd dodawali do procesu komunikacji dodatkowe zmysy, z zaoeniem, e przez te kanay wejdzie jeszcze wicej jeszcze lepszych atrakcji zmysowych std te po zobaczeniu Krysi doda dotyk, a teraz jeszcze mow). Krysia bya zafascynowana, wyeliminowaa wic wszystkie pozostae bodce, skupiajc si w peni na Piotrku (czyli przestaa mie kontakt ze swoj koleank) i opowiadajc mu o swoim dniu.

Koleanka Krysi, Beata, poczua si odrzucona. Jej uwaga, do tej pory skierowana na zewntrz, posza do rodka, w dialogi wewntrzne komentujce sytuacj. Wczeniej dziaaa na podstawie dowiadczenia pierwotnego, reagujc, wedug swojej wiedzy, na zachodzce zjawiska nie oceniaa, ale dziaaa. Teraz wczya si osobowo koleanki, ktra miaa przekonanie, e nie wolno tak (jak Krysia) si zachowywa w stosunku do przyjaciki, ktre oczywicie byo sprzeczne z rzeczywistoci bo Krysia wanie tak si zachowywaa! Tymczasem pojawi si stan zoci, ktry spi jej nieco minie. Wygld twarzy si zmieni, nie byo na niej naturalnej pynnoci charakterystycznej dla spokoju, ale celowe zaciskanie. Zobaczy to Piotrek i pomyla, e Krysia si le czuje. Ta etykieta (czyli ta definicja) ukierunkowaa jego zachowanie dotkn jej ramienia i zapyta, czy wszystko w porzdku. Gdy pyta, na jego twarzy malowaa si troska tym samym niewerbalnie sugerowa Beacie, co uwaa (zrozumienie, e pytanie zawsze zawiera w sobie odpowied, uatwia ycie). Ale Beata miaa te inny schemat: Chc by postrzegana jako wyluzowany czowiek i pewna siebie kobieta, ktry nie pozwala na powiedzenie tego, co naprawd czua. Efekt podwjnego zwizania by taki, e nie do, e czua si le, to jeszcze temu zaprzeczaa t pierwsz rzecz obniaa jako swojego ycia, a t drug uniemoliwiaa sobie zmian owego stanu. Jak kady schemat, tak i ten wpyn na jej zachowanie umiechna si wic sztucznie i pokiwaa gow, mwic, e wszystko jest w porzdku. Piotrek powiedzia OK, cho poczu co zupenie innego (ale uzna, e nie wypada si wtrca w nie swoje sprawy), podobnie zreszt jak Krysia. Spojrzeli po sobie na znak niewerbalnego porozumienia, czy oboje mieli podobn interpretacj zachowania Beaty. Ta w tym momencie poczua si oceniana, co spowodowao

niewygod i natychmiastow ch jej usunicia poprzez oddalenie si od bodcw j wywoujcych. Poniewa chciaa utrzyma fason, wymylia powd wyjcia i poegnaa si z nimi. I poczua si nieco lepiej, czy raczej przestaa czu si tak le, jak si czua. Nie zmienia swojego sposobu mylenia, zlikwidowaa jedynie przejciowo symptomy. W tym samym czasie Piotrek i Krysia spokojnie rozmawiali i cieszyli si swoj obecnoci. Zachowanie to kolejny kana komunikacji kinestetyczny, bo dotyczy ciaa, a take zewntrzny, bo jest tym widocznym i postrzeganym przez innych. Zachowania zmieniaj stan materii w wiecie i to wanie po nich jestemy oceniani przez zarzdzajcych umysami kolektywnymi. Za myli o seksie pozamaeskim ludzi nie stawia si przed sdem w celu rozwodu, ale za zdrad ju jak najbardziej. Za ch zabicia kogo ze wzgldu na przemijajce emocje zoci nie wsadza si do wizienia, a za wewntrzn krytyk nauczyciela nie dostaje nagany do dziennika. Myli s traktowane przez umys kolektywny za na tyle bezpieczne, by ich nie reglamentowa co zreszt wobec wolnoci kadego z nas byoby niemoliwe i niepotrzebne. Ale reglamentujemy zachowania, co jest koniecznoci w wiecie jakiejkolwiek zbiorowoci. atwo wydedukowa wic, e poczucie wolnoci jest stanem umysu, a nie zachowa. Rozumiejcy to czowiek, nawet skuty w kajdany, zachowa pogod ducha, ktrej nie mona ani odebra, ani na ni wpyn. Ty jednak nie jeste w kajdanach w jakiej celi trzymasz ksik w rku, ktra pomoe Ci zdj z siebie kajdany niezakwestionowanych myli, tych jedynych, ktre mog co odebra. Bo najgorsze, co si moe czowiekowi przydarzy, to niezakwestionowana myl.

Myli same w sobie nie s niebezpieczne bo sam fakt wyobraania sobie czego czy mwienia do siebie dialogiem wewntrznym jeszcze nic nie oznacza. To std w naukach Wschodu proponuje si obserwowanie myli, tak by si z nimi nie identyfikowa. Jeli obserwuj siebie, mam gwarancj bezpieczestwa, e swoj wiadomoci jestem w stanie zda sobie spraw, co to jest myl, a co to jest Rzeczywisto. Gdyby myli byy problemem, kady z nas byby chodzcym samobjc, zabjc i wiat skoczyby si po jednym obejrzeniu kinowego przeboju katastroficznego ale to si nie dzieje. Nie dzieje, bo sam fakt mylenia moesz porwna do tego, e jest sobie rzeka. Pynie. I tyle. Koniec wniosku, pocztek rzeczywistoci. Walka z faktem, e rzeka pynie, jest nonsensowna i nie ma przyszoci skoro pynie, to pynie. Mona zrobi tak, by zmienia swj bieg, ale dopki pynie, pynie i koniec. Fakt akceptacji tego, co jest, otwiera podoe dla dobrej kreatywnoci, by teraz dopiero zdecydowa, co z tym zrobi. I zmieni, w ramach potrzeb. Tak samo jest z mylami czowiek walczcy z nimi wypowiada wojn swojemu jestestwu i atakuje potwora, ktry tak naprawd jest jedynie wiatrakiem. Bez oceniania, na poziomie pierwotnego dowiadczenia, rzeka jest po prostu rzek, a myl myl. To informacja. Pozwl jej pyn i zdecyduj, w jakim kierunku j pucisz. Gdybym uwaa, e jakie myli nie powinny si pojawia (walk z nimi zajmuj si cierpicy na natrctwa natrctwo nie jest wynikiem pojawiajcych si myli, z ktrymi sobie nie mona poradzi, ale prb walki z tym, co pojawia si musi; dopiero skierowanie tych myli w odpowiedni stron pozwoli wykorzysta energi przez nie dostarczan w poyteczny sposb), walczybym z czym, z czym musiabym przegra Jak? Oto jak: jeli uznaj, e myl jest za, podbuduj jej prawdziwo i zakadam jej

istnienie. Jeli uznaj, poprzez proces wasnego dowiadczenia, e myl jest nieprawdziwa, nie wierz w ni i nie szkodzi mi ona, czy poprawniej nie szkodz ni sobie. Jeli Ci powiem, e jeste polsk dzik niebiesk yraf, nie uwierzysz. Proces mylenia si pojawi to jest element obligatoryjny, nie moemy nie przetwarza i stworzysz obrazy siebie jako polskiej dzikiej niebieskiej yrafy. Ale nie uwierzysz! I to jest wanie gwd caej myleniowej zabawy. Nie wierzysz, wic si nie identyfikujesz. Wiesz, e Ty to Ty, a yraf nie jeste, wiesz rwnie, e niebieskich nie ma, e nie ma polskich yraf itd. Brak uwierzenia w co powoduje nieidentyfikowanie si z myl. Wyobra sobie teraz, e jakikolwiek ludzki problem nie jest niczym innym, jak wiar w okrelon myl i tym samym zidentyfikowaniem si z ni. Gdy si identyfikuj, pojawia si emocja. Emocja uruchamia moj motoryk i ju s zachowania. A za zachowania jestem rozliczany w wiecie ludzi. Czy proces wierzenia ma struktur? Oczywicie! By uwierzy, trzeba nada sens. Sens jest wynikiem stworzenia wniosku przyczynowoskutkowego i zaoeniem (najczciej niewiadomym), e na jego podstawie bdzie opiera si cay proces dalszego wnioskowania. Te najbardziej bazowe wnioski, na przykad mier jest za, bycie podanym jest fajne, przeszo decyduje o przyszoci, istnieje wiek, s tak dogmatycznie traktowane przez umysy kolektywne, e tylko tacy miakowie jak my decyduj si na ich sprawdzanie. Kim bym by, gdybym nie myla, e mier jest za? Bybym wyluzowany i y spokojnie, podejmujc poparte wasnym zdrowym rozsdkiem dziaania. Nie panikowabym w sytuacjach podbramkowych. Szukabym rozwiza niezalenie od kontekstu. Czy wtedy bym si zabi? Nie nie jestemy legendarnymi lemingami (z mocno koloryzowan histori o ich rzekomych samobjstwach) i tylko w sytuacjach ekstremalnych

(samobjstwo polega na zabiciu ciaa przez osobowo) targamy si sami na swoje ycie (a nawet w przypadku samobjcw robi to osobowo, ktrej samobjca nie potrafi ukierunkowa). Fakt braku lku przed mierci wynika z przekonania o pewnej nieuchronnoci i zrozumienia, e s w yciu (dosownie i w przenoni) o wiele lepsze rzeczy ni martwienie si i strach, a nie z zaoenia, e gdybym si nie ba, to bym umar. Dziecko nie boi si mierci i yje perfekcyjnie. Nie musz ba si piwa, by go nie pi. Nie musz ba si mierci, by y. Wiara czyni cuda i nie przypominam tego, poniewa to fajne powiedzenie, a dlatego, e wiara buduje nam cay system wewntrznego wiata i jest elementem spajajcym wzajemne relacje midzy schematami kognitywno-behawioralnymi. Moemy wybiera, w co wierzymy, a w co nie, nie jestemy maymi listkami targanymi wiatrem, ale niezniszczalnym z punktu widzenia intelektu systemem zdolnym do samotworzenia i samokreacji. Moemy nie wierzy w co, w co wierzy cay wiat, i tak jak Albert Einstein zmieni bieg historii. Zdrowy rozsdek w poczeniu z poleganiem na swoim dowiadczeniu i wiar w niemoliwe daje Ci licencj na zmian wiata. Wszystko, co dzi jest moliwe, kiedy nie byo. Tak samo jak ja, Ty i kady inny czowiek. Co mi to daje? Bogosawione wewntrzne bezpieczestwo, e mog na sobie polega bez wzgldu na wszystko. Moemy wybiera, w co wierzymy. Moemy decydowa, jak chcemy myle. I moemy znale dowd na dowolne przekonanie, ukierunkowujc nasze zachowania i dziaania. To otwiera wielkie drzwi do zrozumienia zachowa czowieka i pozwala zaglda w gb krliczej nory. Moesz spojrze na dowolnego czowieka i wnioskowa po jego zachowaniach to, co si dzieje w

rodku. Pierwszym etapem s pojedyncze emocje napdzajce dziaania pieszy si, szybko idzie, skoncentrowany na celu? Moe napdza go nerwowo? Teraz sigasz do schematw poznawczych, czyli do myli generujcej emocj. Czy zaley mu, by by na czas (Musz zdy). Czy ta myl jest zgeneralizowana i powtarza si wielokrotnie na linii czasu, czy jest jednorazowa? Moe pod spodem znajduje si przekonanie: Spnianie si to oznaka braku szacunku, a jeszcze gbiej: Jestem kulturalnym czowiekiem to ju poziom osobowoci, czyli najbardziej zmasowanego zestawu generalizacji dotyczcego wasnej osoby. Gdy odkrywasz tak informacj, jeste w stanie bardzo skutecznie dobudowa do tej osobowoci tosamoci partnerskie (na przykad poprzez zachowania wchodzce w schemat kulturalnych) i poprzez raport (umiejtno budowania kontaktu; pojcie programowania neurolingwistycznego) fachowo konstruowa porozumienie. Dziki skutecznej kalibracji jako Waszej rozmowy staje si lepsza, co sprzyja mdremu i odpowiedzialnemu komunikatorowi. Cay proces moe by oczywicie bardziej zoony absolutnie nie trudniejszy, take nie atwiejszy, po prostu bdzie w nim wicej elementw do uwzgldnienia. Mog pojawi si emocje drugiego rzdu. Kiedy Juan, przedsibiorca meksykaski, przyszed na szkolenie dla mczyzn i nie by w stanie powstrzyma trzscych si rk. Obserwujesz to zachowanie, widzisz pewien nawyk (zachowanie si powtarza) i sprawdzasz, w jakim kontekcie wystpuje generalizacja. Czy robi to tylko w okrelonych momentach (tylko rano), czy przy jakich konkretnych osobach (tylko mode kobiety), moe zwizanie ma miejsce w danych lokalizacjach (zawsze poza domem)? Okazuje si, e zachowanie jest permanentne wystpuje jako zgeneralizowany nawyk na caej linii czasu od wielu lat i bez znaczenia jest, obok kogo,

gdzie, dlaczego. Przy nawykach nie musi ju nawet wystpowa pierwotna przyczyna, od ktrej zaczo si zachowanie mzg nauczy si je powtarza w okrelony sposb niezalenie od wystpowania powodu (identyczny wzorzec wystpuje w zachowaniach kompulsywnych i obsesyjnych). Czy to zachowanie ma podoe neurologiczne? Moe to choroba Parkinsona? Pomys musi zosta zweryfikowany przez rzeczywisto chopak ma niewiele ponad 30 lat. Czy moesz pracowa na samym zachowaniu? Oczywicie przy jego zmianie, zgodnie z zachowaniem spjnoci i konsekwentnoci caego systemu, przekonania zostan zmienione pod nowo wprowadzone zmiany. Czy moe zadziaa chwilowo, a on potem wrci do tego nawyku? Moe tak si sta gdyby nie zbudowa cigoci na linii czasu i motywacji, ktra bdzie stanowia paliwo do utrzymania zmiany. Lub gdyby si okazao, e pod jednym mechanizmem by jaki inny, ktrego zauwaenie stanowio wany element procesu. I dobrze kada informacja na temat Twojej aktualnej kompetencji pokazuje Ci kierunek, w jakim powiniene i, i nastpne kroki do podjcia. Poniewa pracujesz najpierw na jego zachowaniu, korzystasz z wiedzy o pamici ciaa fizycznie uspokajasz jego rce, biorc je w swoje i przeprowadzajc pewne procesy: prosisz go, by sam zacz celowo trz rkoma uczysz go tym samym wybierania i pokazujesz jego umysowi, e skoro on moe trz sam, bo chce, to znaczy, e ma wicej opcji ni jedna. Widzisz, jak jego rce nieco si uspokajaj, i wiesz ju, co dziaa. Dopki nie przekonasz si inaczej, to zachowanie jest Twoim drogowskazem. Praca indywidualna trwa dalej, doszede do momentu, gdy kolejne zabiegi tego typu nie przynosz rezultatw. Trzeba co zmieni mylisz i zastanawiasz si, czego dowiedziae si na temat jego ja. Potwornie spite ciao, przy mwieniu trzs si

take usta. Ruchy caych ramion s sztywne, a sposb poruszania si urywany i niespokojny. Musi by wic co wicej w systemie zwanym Juan, dlatego kontynuujesz tym razem od strony gowy i przekona. W trakcie rozmowy zaczyna si wyzywa to znaczy, e jedna osobowo nie akceptuje drugiej i system rozadowuje ten wewntrzny konflikt na poziomie fizjologii trzscymi si rkoma. Jedna osobowo, ktra zgeneralizowaa wyniki w relacjach z kobietami jako bycie gamoniem, skupia si na emocjach i zwizkach. Druga, szef firmy, kieruje si inn, bo msk energi i ma pretensje do gamonia, e mu w yciu nic nie wychodzi. Gamo (powtarzane s jego sowa) powoduje swoimi przekonaniami (adna mnie nie zechce, Jestem gupi itp.) lk, ktry objawia si trzscym si ciaem. Druga osobowo, szef firmy, walczy z pierwsz nie powiniene si ba, co za gamo itp. i te przekonania generuj zo, ktra dla odmiany spina ciao. Koktajl spicia i trzsienia si przekada si na poziomie fizjologicznym na sztywn, spit i cay czas drgajc postur. Taki mechanizm to samonapdzajca si maszyna do robienia krzywdy zamiast zaakceptowa przejciowy sposb mylenia gamonia i zakwestionowa swoje przekonania (co zdjoby lk), druga osobowo miaa do niej pretensje, przez co tylko generowaa wicej lku. A im byo wicej lku, tym wicej byo ataku, ktry generowa jeszcze wicej lku itd. Gdy do Ciebie trafi, ju powoli wchodzi w alkohol i gdyby tego nie zauway, moe nie zatrzymaby si w por. Ale on szuka. I znalaz kogo, kto mia inn wiedz. Ciebie. Sam fakt zdania sobie sprawy jest pocztkiem, w ktrym zaczynaj si rozpuszcza mechanizmy. To jeszcze nie oznacza, e w cigu piciu minut kto wrci do stanu wyjciowego sprzed kilku (kilkunastu) lat i przestanie reagowa na bodce bo kwestia czasu jest wtrna wobec

samej efektywnoci Twojego dziaania. Gdy idziecie w dobrym kierunku, dopiero wtedy szukasz moliwoci osignicia celu w jak najszybszy sposb. W przypadku Juana potrzeba byo jeszcze kilku tygodni jego samodzielnej pracy, z systematycznym postpem z dnia na dzie. Gdy ludzkie zachowanie wystpuje w obliczu okrelonego,

powtarzalnego czynnika, staje si nawykiem. Wtedy nie ma ju niezalenego, kadorazowo innego zachowania jako reakcji na zmieniajce si myli, ale pewien powtarzajcy si wzorzec zgeneralizowany na poziomie ciaa a wic zapamitany przez minie. To zwizanie moe mie charakter czasowy, na przykad kadego ranka kto wstaje i mechanicznie, bez jakiegokolwiek mylenia, idzie do azienki. Lub budzi si o okrelonej godzinie, najczciej chwilk przed dzwonkiem budzika, szczeglnie gdy kto wstaje regularnie w podobnym czasie. Kolejne zwizanie, tym razem na poziomie relacji z innymi, bdzie szo przez inne osoby. Na przykad zobaczenie atrakcyjnej kobiety kadorazowo powoduje podenie za ni wzrokiem lub erekcj u mczyzny. Czy to jest zwizanie biologiczne? Nie inny mczyzna w identycznej sytuacji nie bdzie reagowa tak samo i to niekoniecznie dlatego, e nie pozwala mu na to wiek (starzec) czy orientacja seksualna (jest gejem), ale ze wzgldu na indywidualnie wyuczone preferencje, ktre akurat dotycz zupenie innych kobiecych osobowoci.

Albo zwizanie lokalizacyjne w okrelonym miejscu, na przykad na parkiecie podczas dyskotekowej imprezy, nogi same zaczynaj si rusza w tacu. Inne zachowania i aktywnoci take mog powodowa nasze automatyczne reakcje, a jedn z najbardziej typowych bdzie ch podania rki, gdy widzimy do wycignit przed sob. Fakt powtarzania tego zachowania przez tak dugi czas, z tak czstotliwoci i intensywnoci, powoduje oczywiste poczenie w jeden schemat wizualno-behawioralny czego, co my nazywamy witaniem si przez podanie rki. Metodologia, czyli sposb dziaania, take moe zwiza si z jakim zachowaniem. Gdy mama widzi nieposprztane po raz kolejny biurko, automatycznie podnosi gos. Spostrzeenie przez ma specjalnego sposobu patrzenia jego ony te bdzie powodowao okrelone reakcje jego ciaa, na przykad odsunicie si (gdy bodziec jest interpretowany jako nieprzyjemny) lub przyblienie (gdy jest traktowany jako przyjemny). Takie zwizania nazywane s scenariuszami ze wzgldu na czste wspwystpowanie minimum dwch czynnikw umys uczy si je traktowa jako jedno. Takim pojciem, bardzo zgeneralizowanym i znieksztaconym, bdzie na przykad koncept sprzeday, ktry tak naprawd jest zestawem o wiele wikszej liczby pomniejszych zachowa skadajcych si na to, co nazywamy oglnie sprzeda. To bdzie budowanie kontaktu z klientem, ustalanie warunkw wsppracy, wydanie towaru, przyjcie opaty i wiele innych, ktre s cegiekami tworzcymi wikszy budynek. Innym jest zwizek, czyli cay zestaw dziaa skadajcych si na relacjonowanie si z inn osob. Fobia jest mniej zoona, to zawsze relacja bodca wprowadzajcego

(wizualnego, akustycznego lub kinestetycznego) z siln reakcj emocjonaln etykietowan jako panika, trauma itd. Im wiksza generalizacja, tym wicej pomniejszych zachowa bdzie wchodzio w jej skad. W ostatecznym wydaniu przyjm one charakter wartoci okrelonych nominalizacyjnie drogowskazw dla naszego mylenia i funkcjonowania. Wtedy rozwj, odpowiedzialno, mio i inne, bardzo mocno uoglnione idee staj si jednorodnymi konceptami ukierunkowujcymi nie tylko poszczeglne dziaania, ale cae fragmenty ycia. Tworzenie scenariuszy jest wyuczon tendencj kadego umysu istniejcego na liniach czasu. Pewne momenty, szczeglnie gdy staj si powtarzalne, zostaj synergetycznie powizane w jedn odrbn cao. Kady mechanizm jest scenariuszem ofiara nigdy nie wystpi bez kata ani kat bez ofiary. Dlatego obwinianie kogo automatycznie powoduje widzenie siebie jako osoby skrzywdzonej, bo umys nie patrzy na zachowanie w kategoriach pojedynczego dziaania, ale wikszej, scenariuszowej caoci. To twoja wina! krzykn Piotrek, gdy wraca do domu po maej stuczce. Gdyby nie kazaa mi spojrze na zegarek! Przecie ja tylko zapytaam, ktra godzina! bronia si Krysia. Moge poczeka na lepsze warunki na drodze albo po prostu mi nie odpowiada! Jeste taka nieodpowiedzialna! kontynuowa z pretensjami. I jeszcze obwiniasz mnie za to, co przecie spowodowaa ty! A ty, pan czepialski, do tego nerwowy!

Jakie mamy elementy ukadanki? stuczka, pytanie Krysi o godzin, Piotrek patrzcy na zegarek.

Jak widzisz, sama ilo czystej informacji jest niewielka, ale nieskoczona potga umysu potrafi z igy zrobi widy i stworzy dowolne konfiguracje na bazie bardzo niewielu informacji. Jakie mamy scenariusze? Wina koncept poznawczy czcy pojcie odpowiedzialnoci z negatywn emocj, ktra doprowadzia do rzekomo negatywnych skutkw. W polskiej kulturze intelektualnej: efekt niezrobienia tego, co powinno si robi czyli zaniechanie dziaa wynikajcych z moralnoci (intelektualnego sposobu dzielenia wiata na dobry i zy wedug okrelonych kryteriw). Skutek jest efektem przyczyny powstaje implikacja dziaania jednego czynnika na drugi. To niezwykle podstawowy, udowadniany wielokrotnie przez rne systemy intelektualne, scenariusz. Buddyci nazywaj to karm, ludzie Zachodu prawem akcji i reakcji, psychologowie bodcem i reakcj. To prawo, bdce form funkcjonowania umysu, jest wykorzystywane przez Piotrka do zbudowania rwnania, wedug ktrego pytanie Krysi spowodowao stuczk. To oczywicie niezgodne z prawd, ale emocje budowane na tej halucynacji, a pniej zachowania s ju bardzo prawdziwe. Na atak reaguje si obron to mechanizm, wykorzystywany przez Krysi. Czuje si obwiniana przez Piotrka (to, czy on j obwinia, czy nie,

nie ma adnego znaczenia wystarczy, e ona inaczej traktuje jego zachowanie, by nie doprowadzi do powstania mechanizmu), wic odbija pieczk, ktr znowu odbija Piotrek i zaczyna si gra, w ktrej obaj zawodnicy przegrywaj. Eskalacja emocjonalnej spirali powoduje straty po obu stronach, to po prostu strata czasu stuczka ju si staa i nic tego nie zmieni, pozostaje wic skupi si na feedbacku i pj dalej. Osobowo to najpotniejszy scenariusz bazujcy na caej rzeszy usuni, generalizacji i znieksztace: zachowanie czowieka wiadczy o jego tosamoci nieprawda. To bd logiczny zakadajcy, e kto, kto gotuje, jest kucharzem. A przecie nie kady, kto gotuje, nim jest. Tak samo nazywanie Piotrka czepialskim, a Krysi nieodpowiedzialn jest wynoszeniem pojedynczego zachowania na poziom osobowoci: Wejcie w stan emocjonalny odbywa si na poziomie caego ja kolejna nieprawda. Stwierdzenia jest zdenerwowany, jeste zrelaksowany i jakiekolwiek inne, w ktrych emocja jest przenoszona na poziom osobowoci, s znieksztacone i znowu podparte logicznym bdem, bo zakadaj, e ja jest rwnoznaczne z odczuwan emocj. Jestem tym, co czuj to nie jest zgodne z prawd (inaczej bybym motylkami w odku, ktre czuj na myl o mojej onie, cho na motylka na pewno nie wygldam). Co takiego po prostu nie jest moliwe, o wiele czystsze byoby stwierdzenie: Aktualnie czuj zdenerwowanie czy Wanie poczue relaks w swoim ciele (cho i tak zarwno zdenerwowanie, jak i relaks to pojcia nominalizacyjne, prawdziwszy jest proces relaksowania si).

Stao w czasie stwierdzenia tosamociowe s na tyle uniwersalne, e zakadaj pewn stao i brak istnienia czasu przeszo, teraniejszo i przyszo zlay si w jedno i oto powstaje permanentna etykieta na temat ja. Co takiego po prostu nie istnieje i mimo usilnych prb wsadzania zachowa i emocji ludzkich do jednego worka, nawet przez rne nauki, nigdy nie bd one niczym innym ni mniejsz lub wiksz generalizacj.

Dwjka naszych bohaterw w tak bardzo krtkim czasie zupenie niewiadomie wyprowadza si z poziomu pierwotnego dowiadczenia, ktre samo w sobie nic nie oznacza i jest tylko materiaem budulcowym, na poziom dowiadczenia wtrnego. Tworz masywne generalizacje, ktre przesaniaj im rzeczywisto, i zamiast z tych cegieek budowa efektywne ycie, robi sobie krzywd i id w kierunku nieszcz. Co innego mogoby si wydarzy, gdyby oboje mieli czysty umys? Wrmy do trzech cegieek, czyli stuczki, pytania Krysi o godzin i Piotrka patrzcego na zegarek: poniej proponuj pewne konfiguracje. Celem jest budowanie dobrego zwizku, pozyskiwanie feedbacku z kadej sytuacji, kierowanie si szacunkiem i klas w relacjach z innymi ludmi. Wszystko w porzdku? Piotrek pyta Krysi, bo przecie ona jest waniejsza ni maa stuczka, za ktr i tak zapaci ubezpieczyciel. Tak, jest OK odpowiada nieco oszoomiona.

 Poczekaj chwil, zaatwi to Piotrek bierze odpowiedzialno za swoje dziaania i idzie zaatwi spraw. Spisuj szkod i odjedaj. Potem, w domu, wracaj do rozmowy. Nastpnym razem, kotku, jeli moesz, to sama szukaj informacji, a ja bd tym samym bardziej skupiony na jedzie z umiechem prosi Piotrek. Przepraszam, to moja wina martwi si Krysia. Absolutnie niczyja wina. To ja byem za kkiem, ja si zagapiem, ale teraz to ju nie ma adnego znaczenia. Bd nastpnym razem totalnie skupiony na drodze. A ja na tym, by nam pomc dojecha szczliwie do celu. Zyskali feedback? Tak. Nauczyli si czego? Tak. Nadali kierunek na przyszo, przez co podwiadomie bd si teraz skupia na tym, co ustalili. Wykazali si wzajemnym szacunkiem i dobrze zaatwili spraw? Oczywicie. I to jest ta wielka zaleta konstruktywnego mylenia zbierasz informacje, by wiedzie, na czym stoisz, i nadajesz im od razu kierunek, ktry ma rozwojowy charakter. Nie ma problemu, ktry by nie by jednoczenie zasobem, a kady zasb to okazja w przebraniu. Wrd milionw mniej znanych lub tysicy znanych nam bliej ludzi s tacy, ktrzy dziki temu, co wikszoci innych podcioby nogi, osignli yciowy sukces. Daniel Nessek sta si sawnym trenerem uwodzenia po tym, jak zosta trafiony kul w gow, Nick Vujicic, czowiek bez rk i ng, inspiruje ludzi na caym wiecie, a dzieciak z patologicznej rodziny jako Eminem piewa dla milionw. Im silniejsze uderzenie, tym wiksza energia dlatego nigdy nie bj si

energii, ale pokornie ucz si jej zarzdzania. Powi ycie, jeli zechcesz, na to, by sta si wojownikiem, ktrego najwiksz sil jest jego yciowa mdro. To pikny i szlachetny cel.

WARTOCI
Musz wreszcie schudn! ali si lisek, bo lato si zbliao, a on cigle z zimowymi oponkami zapasw tuszczowych. Po co? zapyta krlik, ktry nie by ani gruby, ani chudy. Wyglda jak zwyky, przecitny krlik. By fajnie wyglda A ten fajny wygld w jakim celu? No, ebym si podoba, rzecz jasna. I by rude kity si za mn oglday w lesie. Czy to, e bd si za tob oglday rude kity, jest zalene od ciebie, lisku? No nie, to zachowanie zaley od nich. Nie miabym nad nim kontroli powiedzia i si zasmuci. Co si stao? zaobserwowa obecny krlik. Co odkrye?

 Tak e si pewnie nigdy nie odchudz, bo skoro nie bd tego robi dla lisic, to po kiego grzyba Nie wiem Po kiego? Co by ci dao osignicie tego celu Wyobra sobie siebie za jaki czas od teraz, gdy ju masz wymarzony wygld Jak si czujesz? Doskonale! liskowi wyranie poprawi si humor jestem dumny z tego, co zrobiem dla siebie. Co jeszcze? I widz, e zadbaem o siebie i o swoje zdrowie. Dbanie o siebie jest pewnym elementem wikszej caoci i przykadem samodoskonalenia. W jaki sposb duma i samodoskonalenie wpywaj na jako twojego ycia? Wyznaczaj jego standardy, krliku. S drogowskazami

pokazujcymi, w jakim kierunku mam i. Przez ten pryzmat najwaniejszych dla siebie wartoci pomyl, jak mylae i co robie, by osign ten wymarzony wygld z teraz Biegaem, jadem mniej, a czciej. Znalazem kolegw, ktrzy mieli podobny cel do mnie, i wsplnie si wspieralimy. Jak czsto? Codziennie to stao si tak naprawd nieodczn czci mojego ycia.

 Wr do teraniejszoci i spjrz w swoj przyszo, po skoczeniu tego procesu: co zrozumiae i czego si nauczye? e motywacja jest kwesti odpowiedniego ustawienia swoich celw w gowie. e gdy co zaley od ciebie, a nie od innych, i jeli spojrzysz na to przez pryzmat najwaniejszych dla ciebie rzeczy, chcesz to zrobi. Dlaczego? Bo jeste zainspirowany i to si staje naprawd wane. Do tego ta retrospekcja, gdy z perspektywy siebie ju po osigniciu szczupej sylwetki zbudowaem sobie na linii czasu dokadny plan dziaania. Teraz wiem, co mam robi kadego dnia, i dziki temu bd mg monitorowa mj postp. Stao si to teraz bardzo konkretne i widz przez pryzmat przyszoci to, kim chc si sta. To wartoci nas napdzaj, lisku. Staj si kierunkowskazem dla osobowoci i pokazuj, dokd naley i. To znaki orientacyjne na naszej drodze, dziki ktrym moemy wybiera midzy tym, co wane na ten moment, a tym, co nieistotne. To gwiazda polarna eglarzy, ostateczna wskazwka dla osobowoci. Warto wic pozna swoje cele Jak mog to zrobi? Sprawdzi, do czego prowadzi podejmowane przez ciebie dziaanie. Do czego wikszego, waniejszego, a dojdziesz do tak silnych odczu, e bdziesz wiedzia, o co chodzi. Inspirujesz mnie, krliku! Ciesz si, e si inspirujesz przy mnie! Miego biegania!

Kiedy, gdy Piotrek by maym dzieckiem, jego tata czsto wraca pno z pracy, by zmczony i tym samym niechtny do rozmw. Chopiec, niezdolny wtedy do zrozumienia skomplikowanego dla malucha wiata dorosych, zbudowa przekonanie, e tata go nie kocha. By stao si ono prawdziwe, musia take stworzy pod to swoje ja i da mu podstawy w postaci kilku negatywnych zaoe na swj temat. Stara si jak mg, by tata powica mu wicej czasu, a gdy ten na przykad chcia ju i spa, wtedy stara si jeszcze bardziej. I tak, miesic po miesicu, rok po roku, Piotrek uczy si akceptacji poprzez obecno innych. Generalizowa sytuacje, w ktrych gdy mocno zabiega o uwag innych, to j dostawa. Usuwa te chwile, gdy czu si dobrze sam ze sob. Znieksztaca, uznajc, e zmczenie taty oznacza bycie zym dzieckiem. Z tych wszystkich zabiegw powstawaa tosamo kierujca si w yciu nade wszystko relacjami z innymi. Wane byo, wrcz decydujce o przetrwaniu, by kto by obok niego wtedy czu si akceptowany, a co za tym idzie, bezpieczny. Ta warto staa si od wieku dziecicego form realizowania caego wiata Piotrek w szkole zawsze pomaga innym, bo czu, e tym samym zdobywa ich sympati. Jako przymusowa Matka Teresa przedkada zawsze innych nad siebie. By bardzo koleeski i sta si rewelacyjn przyjacik dla dziewczyn w klasie. Organizator pierwszej wody, nikt nigdy nie musia si o nic martwi, wiadomo byo, e Piotrek si wszystkim zajmie. Potem, na studiach, pozna Krysi i sta si dla niej wymarzonym partnerem, bo cay czas o ni zabiega i chcia z ni spdza cay czas. Co za ulga, w porwnaniu do wczeniejszych zwizkw z kompletnymi egoistami Wartoci powstaj ze wzgldu na generalizacj najbardziej

emocjonalnych dowiadcze. Ich waga jest nieporwnywalnie wiksza

ni innych s wic lepiej zapamitywane, bardziej rozwinite zmysowo (w procesie kodowania uczestnicz bardziej zoone konfiguracje zmysowe, na przykad widok czy si z emocj, wtruje temu dialog wewntrzny, ktry wpywa na zwikszenie emocji itd.), bardziej uoglnione na przykad stwierdzenie rozwj jest wany filtruje wszystkie miejsca, czasy, ludzi itd., domagajc si potwierdzenia samego siebie. Dlatego wartoci staj si omnipotentne i kieruj ludzkim yciem w wikszym i bardziej szerokim wymiarze. Pomyl, czym kierujesz si Ty, a znajdziesz dominujce wzorce napdzajce osobowoci. Przykadowo jeli kto przey jako dziecko na lekcji jakie wyjtkowo pozytywne dowiadczenie (na przykad pochwa przed wszystkimi) i chcia dalej nim y, mg podj cay szereg dziaa majcych na celu podtrzymanie tego pozytywnego stanu. Uczy si wic nie tylko jednego przedmiotu, ale przygotowywa si do zaj take w innym zakresie. I tym systemem zacz generalizowa szko jako miejsce do rozwoju, podporzdkowujc tej idei wiele pozostaych (uczy si duo w domu, rezygnowa z wyj ze znajomymi itd.). Rozwj sta si wic wyznacznikiem jego postpowania i ukierunkowa jego sposb mylenia. Sam miaem okazj tak y, bo od kiedy pamitam, uwielbiaem si uczy zdobyem odznak wzorowego ucznia, skoczyem trzy fakultety i bywao, e czasem nawet obsesyjnie powicaem swoje ycie rozwijaniu si i idei bycia lepszym. Oczywiste jest wic, e takie zadania, jak czytanie, wiczenie, odrabianie prac domowych, uwielbiaem i wykonywaem pasjami, bo bya to forma realizowania tej wyszej wartoci rozwoju i samodoskonalenia. I, sprawa jasna, kady z nas w klasie mia inne wartoci jeden z kolegw na przykad nigdy nie wagarowa ani nie ucieka z lekcji, bo nie do przyjcia byo dla niego robienie czego wbrew zasadom. Podobni

ludzie, przestrzegajcy regu, s wietnymi kandydatami na sdziw czy strw prawa, bo z takimi filtrami bd si kierowali tym, co z punktu widzenia bezstronnoci sprawiedliwoci jest jedn z najwaniejszych wartoci. Ten sam filtr moe jednak okaza si mniej korzystny w kontekcie wychowywania dzieci, ktre zasad ani nie znaj, ani nie kadej z nich chc przestrzega. Dopiero roztropno wyznaczy granic midzy tym, co jest uporem i nieelastycznoci, a mdrym zestawem regu i praw ukierunkowujcych rozwj jednostek. w kolega zwiza si z dziewczyn roztrzepan, mwic agodnie, ktra ya gwnie chwil momentem i bya tak absolutnie nieprzewidywalna, e trudno byo liczy, aby zrealizowaa jakikolwiek plan. Dobrali si idealnie, cho ktnie i wzajemne pretensje byy na porzdku dziennym. Jej wartoci bya bowiem spontaniczno i zabawa, co oczywicie wpywao na cay jej wiat. Nie chciaa si w yciu nudzi (rodzice byli bardzo religijni i ich sposb mylenia zupenie jej nie odpowiada) i std wszystkie szalestwa. Jaka jest relacja midzy wartociami a osobowoci? Osobowo to jedynie etykieta dla caego szeregu zjawisk, jakie dziej si pod spodem. Wartoci wyznaczaj kierunek de tej osobowoci i wyznaczaj zasady jej funkcjonowania. Taka mama przykadowo moe si kierowa opiekuczoci jako podstawow wartoci. Dlatego robi wiele rzeczy za swoje dziecko: systematycznie pilnuje jego dobrego samopoczucia, spdza duo czasu w jego wiecie, wyobraajc sobie, jak to dziecko si aktualnie czuje. Jeli osobowo mamy natomiast jest subtosamoci (czyli jest przykadem innej) osobowoci kobiety, moe si okaza, e ta opiekuczo przenosi si take na mczyzn i na jej matk (bo crka inna rola tej kobiety to take jedna z jej osobowoci). Zamy wic, e jej m si rozchoruje wtedy moe

liczy na to, e dziewczyna zostawi swoj prac i wemie urlop, by si swoim mem zajmowa. A dla niego, ktry przey w swoim yciu ogldanie mamy uzalenionej od ojca, najwaniejsz wartoci jest niezaleno. Co si wtedy dzieje? Moliwy jest konflikt, bo ona chce si opiekowa (tak realizuje cele osobowoci opiekuczej kobiety), a on to odrzuca, dajc tym samym wyraz swojej niezalenoci. Kada z osobowoci bdzie wic miaa najwaniejsze dla siebie wartoci, ktrych spenianie wyznaczy charakter dziaa przez nie podejmowanych. Uwodziciel moe bazowa na mskoci, ktra jest przez niego w okrelony sposb rozumiana. Kada z tych wartoci jest rozumiana indywidualnie, czyli jedna msko drugiej nie rwna. Jest piknym i przewspaniaym dowiadczeniem obserwowa, jak mczyzna rozumie msko w dziecistwie to moe by opiekowanie si modsz siostr, w okresie wczesnej modoci seks z jak najwiksz liczb kobiet, pniej zajmowanie si finansami domu i dbanie o szczcie ony, potem wychowywanie wasnego dziecka, a wreszcie pisanie ksiek. Poniewa cigle zdobywamy nowe dowiadczenia, bdc tak mobilnymi jednostkami, zmieniamy swoje definicje, nawet jeli wartoci pozostaj takie same. Z czasem dochodzimy do tego, e ponad nimi jest co wicej, a wtedy przestaj one nami kierowa tak, jak kiedy. Obserwowanie politykw podczas kampanii wyborczych to zawsze wietna okazja, by si uczy kalibracji i zobaczy, jak mona si ze sob atwo pokci. Politycy mwi w gruncie rzeczy o bardzo podobnych rzeczach, ale rnymi drogami dochodz do tego samego celu. Tak atwo byoby si porozumie, gdyby zacz od fundamentu: Ty i ja

chcemy tego samego, wic ustalmy wspln form robienia polityki, na czym wszyscy skorzystaj tymczasem wzajemne podziay i obozy je wspierajce przesaniaj wspln drog i to, co moe by o wiele waniejsze ni wasna racja. Na wyszym poziomie, w bardziej oglnej a wic ju poza indywidualn perspektywie wszyscy dymy do tego samego. Zrozumienie tego daje szans budowania kontaktu z wiksz liczb ludzi, ktrzy, jeszcze niewiadomi, myl w mniejszych, bardziej detalicznych kategoriach. Z czasem zmienia nam si sposb widzenia swojego wiata i dostrzegamy, e s pewne idee istotniejsze ni wasne uwodziciel ju nie postrzega uwodzenia jako spania z kobietami, ale traktuje uwodzenie jako ich uszczliwianie. I ze zdziwieniem zauwaa, e gdy skupia si na nich nie jako na produktach, ale na osobach, staj si o wiele bardziej skonne do wikszego zaufania i intymnoci, ni gdy chodzio o ich atrakcyjno. Mwi teraz do kobiety, e podoba mu si jej sposb ubierania si, a nie jej sukienka; przenosi uwag z ciaa na osob i widzc wicej, oferuje wicej. I to pociga kobiety, bo czuj przy nim, e gdy zdejm t sukienk, to on nadal bdzie patrzy. I rozmawia. I podziwia. To odkrycie rewolucjonizuje jego wiat, bo przestaje si skupia na seksie i wasnej przyjemnoci, a czerpie spenienie z tego, e ona si cieszy, gdy z nim jest. Zdroworozsdkowe spenianie jej zachcianek staje si jego niepisan misj, a dla niej tym samym jest sprawianie mu przyjemnoci. Wartoci wpywaj na nasze dziaania, ograniczajc je, ale te generujc. Jeli celem gry pikarza jest zwycistwo, staje si o wiele bardziej skonny do faulowania i odwoywania si do zachowa nieprzepisowych. Jeli celem jest dobra zabawa, bdzie rywalizowa swoimi kompetencjami w zakresie wyznaczonych regu. Dlaczego w

ogle gra? Bo samodoskonalenie, jak wpaja mu ojciec, jest najwaniejsze. I gdy zobaczy, e ju w szkole by najlepszy w pik, odnalaz w tym rodowisku szans na realizowanie tej wartoci. A czemu krzyczy czsto w kierunku sdziego? Bo poczucie sprawiedliwoci nakazuje mu walczy o swoje niezalenie od reguy, e sdzia ma racj. A dlaczego ma pretensje do spniajcego si na trening kolegi? Bo to zachowanie interpretuje jako lenistwo, ktrego nie znosi. To taki intelektualny elektorat negatywny, czyli wartoci, od ktrych si odsuwamy. Kiedy, dawno temu, zauway jeszcze w szkole, e ci, ktrzy dbali o swoj form i wiczyli, osigali wicej ni inni. Mia takiego koleg w klasie, ktry z miesica na miesic stawa si coraz bardziej ospay i obnia si w wynikach, bo mu si nie chciao uczy. Patrzc na niego, czu zo i niech, konstruowa w sobie negatywny punkt referencyjny; lenistwo stao si cech antybohatera i poprzez skorelowane z nim emocje stresu i niechci motywowao do pjcia w przeciwnym kierunku. To tak samo, jak zje jak potraw i to ekstremalny przykad przez tydzie mie po niej nudnoci, szansa powrotu do niej jest nika, bo dowiadczenie nauczyo okrelonej reakcji. To, w jakim kierunku wtedy pjdziemy, jeszcze nie jest ustalone. Na pewno jednak nie wrcimy do potrawy, dopki kolejne przeycia nie poka, e jeli oczywicie trafimy na lepszego kucharza nawet ona smakuje dobrze. I zmieniamy zdanie. I zmieniamy kierunek. Dokonywanie zmian w kwestiach najistotniejszych dokonuje si najczciej poprzez wymian wartoci. Stabilne hierarchie wyznaczyy metody konstruowania wiata i teraz, by go przebudowa, musimy

mie motywacj. Std te transformacje tak czsto s zwizane z mocnymi przeyciami, gdy silne odczucia fizjologiczne (na przykad seks), emocjonalne (pierwsza mio), duchowe (ekstaza podczas rytuau oczyszczenia), intelektualne (pikno wiedzy otwierajcej moliwoci) itd. inspiruj nas do obrania okrelonego kierunku. Wiele takich wydarze stao si powodem tworzenia osobowoci chopak zosta pobity na ulicy i poszed na zajcia karate. Tak mu si to spodobao, e zacz przyjmowa inne wartoci, ktrymi kierowali si trenerzy. W kocu przyj du cz wiatopogldu i tak sta si karatek. Dlaczego? Bo wczeniej dosta tgie lanie i mocno to przey. Wiele piknych fortun powstao przez wczeniejszy finansowy bl, gdy za brak pienidzy trzeba byo paci sony rachunek, wic by nie przeywa tego po raz kolejny, budowao si zabezpieczenia. Im silniejsze doznanie obojtnie, czy duchowe, emocjonalne, czy inne tym wiksza szansa na dokonanie zmian, nawet przewrotowych, we wasnym wiecie. Gdy to pojmiesz, zrozumiesz, dlaczego na przykad po zdradzie partnera druga strona moe ju nie patrze tak samo na zwizek. Ta zdrada nie bya zachowaniem na poziomie dubania w nosie, ale dotykaa pewnego zobowizania obu stron i dotyczya zaufania i intymnoci. Zachowanie to tylko informacja, element pierwotnego dowiadczenia; samo w sobie nie ma wartoci, ale jako cz wikszego systemu, jeli jest skorelowane z wanymi wartociami, moe doprowadzi do rozwodu. Zachowania stanowi zawsze element wikszej caoci i wynikaj z okrelonych wartoci. Jeli warto jest nadrzdna, zachowanie znajduje wytumaczenie; dowody tego istniej nawet w prawie, gdzie pojcia czy to siy wyszej, czy to obrony koniecznej, czy to dziaania w afekcie stanowi o innym traktowaniu zachowa z nich wypywajcych.

Jeli warto jest bardziej osobowociowa i zwizana nie z kolektywem, ale z jednostk, moe si okaza, e zabawa w skakanie przez ognisko rozpalone w lesie nie spodoba si straakom, ktrzy potem bd musieli gasi poar. W jzyku ludzi usyszysz wielokrotnie, jak na silnych emocjach reaguj na dziaania, ktre dla innych wydaj si nie mie adnego znaczenia kto pali papierosa, a kto inny zielenieje ze zoci, bo takie zachowanie jest w jego wiecie przykadem gupoty (mama tej osoby zmara na raka puc) i braku odpowiedzialnoci. Ten, co pali, si odpra przecie chodzi o spokj ducha! I tak dalej, brniemy w wiat interpretacji, gdzie Ty te moesz spojrze na swoje zachowania i zdecydowa, jakich wartoci s one przykadami. Odnajdziesz wwczas to, czym si kierujesz, co da Ci moliwo dokonania zmian na lepsze. ycie w szczciu jest stawk, o ktr warto zabiega. Wartoci same w sobie nie s emocjonalne, ale wyznaczaj kierunek emocjom. Czsto bazuj na okrelonych, silnych kotwicach (czyli bodcach wywoujcych okrelone reakcje, na przykad przy dobrej muzyce generujesz przyjemne samopoczucie). Te emocje, przede wszystkim ze wzgldu na swoj intensywno, wyznaczaj standardy emocjonalne dla innych przey i wskazuj, w jakim kierunku poda albo w jakim nie i. Chopak, ten, ktry zosta pobity, sam bez powodu nigdy nikogo by nie uderzy (to chrzecijanie nakazuj, bymy nie czynili bliniemu tego, co nam niemie), bo agresja staa si antybohaterem. Tymczasem bezpieczestwo i odwaga pchay go w kierunku kolejnych stopni wtajemniczania w karate, czego realizacj byy intensywne i czste treningi. Dlatego najwiksze ktnie tylko na powierzchni mog si wydawa bahe, jeli bowiem zajrze do krliczej nory, ukae si wiat waniejszych emocjonalnie powiza

wpywajcych na stabilizacj wewntrznego wiata. Zbagatelizowanie palenia papierosa przez kogo, kto przej si mierci wasnej palcej matki, mogoby w jego wasnym wiecie zakrawa na zdrad wanych wartoci w tym wypadku zdrowia. A gdy do gosu dochodz silne emocje, to jest silna motywacja, a im silniejsza motywacja, tym wicej dziaa ni napdzanych. Kto mwi? Ja, twoja mama (osobowo). Cze, mamo (wejcie w syna). Dzwoni do ciebie, bo chciaam ci co powiedzie: bardzo mi si podobao (emocje), e na weselu zataczye (zachowania) z kad kobiet z naszej rodziny. To takie dobre (warto)! Dziki, wiedziaem, e im si to spodoba (warto). Pamitaj kady z nas jest spjn caoci i nie da si oddzieli niczego od niczego. Rozpatrujemy mechanizmy napdzajce cay system, by mg poprzez zrozumienie zorientowa si, jak aktualnie jeste zbudowany i co moesz z tym zrobi. Wiedza pomaga odzyska odpowiedzialno, co daje wszystkim, ktrzy na Ciebie trafi, moliwo bycia lepszymi poprzez poznanie siebie. To pozytywnie zobowizujce uczucie, ktre kadorazowo przypomina nam o radoci pyncej z samodoskonalenia i przed niej zabawie, gdy to robimy.

RODOWISKO
Ale tu adnie! zachwycia si Beata, ktra przysza odwiedzi Krysi i Piotra w ich mieszkaniu. Sami tak urzdzilicie? Poka mi wszystko! Chod Krysia pocigna Beat za sob, by pokaza jej swoje mieszkanie. Uwielbiam to szko, macie wietne witrae! komentowaa zaproszona. Dlaczego akurat w ten sposb to zorganizowalicie? Bo szukalimy czego, czym to mieszkanie mogoby si wyrnia. Miao mie fajny styl, tak by byo inne ni wszystkie. Nie chciaam niczego powtarza. OK, rozumiem. A skd ta szafka? Beata wskazaa na trzyczciowy segment na ksiki, ktry skada si z kwadratw i wyglda jak przesunita pod ktem 45 stopni kratownica. Dlaczego nie prosto? Wszyscy maj prosto, a my chcielimy nieco inaczej. Niby nic specjalnego, ale fajnie wyglda. I niedrogo to kosztowao, bo mona si byo dogada w sklepie.

 Kuchni nie oddzielalicie od salonu? Nie, to by byo niepraktyczne. Jemy i tak w salonie, wic chcielimy, by byo atwo przenosi jedzenie i by caa rodzina moga by w jednym miejscu. Hm, interesujce. I te genialne detale, na przykad may gazetnik przy cianie i pudeeczka na pkach. Wiesz, chc mie zorganizowane wszystko, wic takie mae rzeczy pomagaj pamita, gdzie co jest, by potem nie szuka godzinami jakiej gazety czy kluczy do samochodu. Tym samym wiadomo, co i jak. A sypialnia? zapytaa Beata. Po co takie wielkie ko? Piotrek uwielbia mie duo przestrzeni, wic wybralimy taki rozmiar. Kolor jest te nietypowy, ale wrzos zawsze kojarzy mi si z intymnoci, wic tak chciaam mie pomalowane ciany. liczne zdjcie! Kto to? To ja, w dziecistwie. A tu obok moja mama. Wiesz, rodzina jest najwaniejsza Opowie nie ma koca, podobnie jak wiat, jest przeogromna. I cigle si zmienia, wic to samo mieszkanie ju za jaki czas moe wyglda zupenie inaczej. Co wiemy o osobowociach, ktre je tworzyy? W jaki sposb lokalizacja informuje nas o tym, kto je zamieszkuje? Kady organizuje swoje rodowisko w taki sposb, by speniao ono potrzeby i realizowao pewne zaoenia, najczciej niewiadome dla organizujcego. Krysia, gdy wybieraa witrae, bya gotowa zapaci

duo pienidzy za ich zrobienie, bo oszczdno nie miaa takiego znaczenia jak inno. Poniewa byy nietypowe, poniewa inni takich nie mieli, Krysia speniaa nimi swoj potrzeb wyjtkowoci. Pewnie syszae: powiedz mi, co czytasz, a powiem ci, kim jeste. Jeli przetumaczy to na nasz komunikacyjny jzyk: powiedz mi, co robisz, a powiem ci, jaka to osobowo. To idzie take dalej: powiedz mi, jak organizujesz swoje rodowisko, a ja ci powiem, kto to robi. Kuchnia zostaa bowiem zrobiona ju wedug innych kryteriw praktycznoci. Gazetnik wiadczy o zorganizowaniu (cho w odmiennym kontekcie mgby by przykadem innoci, estetyki lub innej wartoci), a kolor wrzosowy mia tworzy intymno akurat w sypialni. Jak to daje wiedz? Osobowo kreuje rodowisko wedug okrelonych, bardzo

konkretnych zasad. Nawet gdy wybierasz kolor farby na ciany, zrobisz to wedug okrelonych kryteriw moe ma by adnie (i realizowa warto estetyki), prosto (spokj), fikunie (wyjtkowo) itd. Nawet zaoenie, e kolor nie ma znaczenia, jest i tak ukonkretniajcym zaoeniem i kryterium zakupu (nie ma znaczenia, ale nie kupisz tego ale kupisz biay bo). Zawsze si czym kierujemy, bo mylimy to prawda na temat umysw ludzi. Gdy ukadasz ksiki wedug okrelonych zasad, robisz to, bo Twoje przekonanie na temat porzdku kierunkuje tym wanie zachowaniem. rodowisko to mapa tego, co jego twrca mia w gowie. Jakakolwiek ludzka dziaalno ma zawsze swj powd. Wiedzc o tym, e zewntrz jest lustrzanym odbiciem wewntrz, po nitce dochodzisz do kbka. Co u Krysi robiy rodzinne zdjcia z przeszoci? Dlaczego akurat ustawia je w sypialni, a nie na przykad w kuchni? Czy przypadkiem kolor

wrzosowy zapewniajcy intymno (to tylko zaoenie operacyjne umysu Krysi, zgodne z jej myleniem, a nie z obiektywn rzeczywistoci, gdzie wrzos jest po prostu wrzosem) i zdjcia przedstawiajce rodzin nie pokazuj, e umys Krysi stworzy scenariusz czcy intymno z rodzin Czy to ma znaczenie dla relacji seksualnych Krysi i Piotra? Ogromne, bo w sypialni mog by one bardziej intymne ni na przykad w salonie, na stole czy w kuchni, gdzie seks moe by praktyczny! Sytuacja, oczywicie oparta na hipotezach kalibracyjnych naszych komunikacyjnych umysw, rysuje takie obrazy: w sypialni wicej przytulania, inne uniesienia, wicej zblie, bliskoci, a w kuchni szybki numerek. rodowisko jest tak tworzone, by umoliwiao wykonywanie

okrelonych czynnoci, ktre z kolei s form realizowania si osobowoci. Dlatego fotel suy w zaoeniu do siedzenia. Szklanka do przetrzymywania pynw. Dugopis do pisania. W zaoeniu! Efektywny komunikator przetumaczy rodowisko tak, jak w danej sytuacji bdzie korzystniej uywajc swojej elastycznoci intelektualnej, moesz wic uzna, e fotel to narzdzie do medytacji, szklank mona broni si przed napastnikami, a dugopis to doskonay wskanik. Podstaw wielu sztuk walki jest zaoenie, e przed uczeniem si kopni dobrze jest umie biega i rzuca tym co masz pod rk. To inteligencja, ktrej nieodcznym elementem jest elastyczno. Gdy kto wpad na pomys, e mona mie w jednym urzdzeniu telefon, komputer i sprzt muzyczny, stworzy produkt (iPhone), ktry podbi cay wiat. Gdy wic zobaczysz, jak stworzy rodowisko jego kreator, bdziesz wiedzia, czym si kierowa. Oczywicie, e Twoja analiza musi jeszcze by potwierdzona przez rzeczywisto, ale wraz z rozwojem

kompetencji uprawdopodabniasz swoje kalibracje. Dowiadczenie ponad wszystko! rodowisko ma okrelone granice. Czowiek moe wej w rol dziecka w momencie przekroczenia progu domu rodzicw, po czym wychodzc przez drzwi, automatycznie wychodzi te z roli. Kto przekracza granice klubu nocnego, wchodzc przez bram, i zmienia si w imprezowicza, ktry kieruje si zabaw, innoci i atrakcyjnoci jako bazowymi wartociami, by po wyjciu stamtd wrci do domu i wej w inn rol. To oczywiste yjemy w tak przebogatym wiecie, e korzystamy z nieograniczonego asortymentu zachowa i moliwych dziaa chyba e Wanie umiejtno zauwaania granic terytorium i zwrcenie uwagi, e wraz z jego zmian zmienia si osobowo, daje moliwo kreowania osobowoci poprzez odpowiednie organizowanie rodowiska. Gdy organizuje si imprez z piaskiem po kostki, pod nazw Beach party, jest wielka szansa, e ludzie przyjd na ni ubrani w stroje kpielowe. Jest rwnie taka, e nie przyjd ci, ktrzy nie chc pokazywa swojego ciaa. Takie rodowisko przyciga wic okrelone jednostki, a jeli dodatkowo ju w jego zakresie zajd jakie zmiany, osobowoci mog zosta wykreowane. W tak zwanych darkroomach (wydzielona cz nocnego klubu przeznaczona do intymnych rozrywek) przygodni nieznajomi uprawiali ze sob seks, bo samo miejsce speniao okrelone warunki: zapewniao anonimowo uczestnikowi, niwelowao wic odpowiedzialno za czyny; dawao poczucie rwnoci, bo przez eliminacj zmysu wzroku wikszoci kryteriw oceny nie mona byo zweryfikowa (nikt nie wiedzia, czy partner jest atrakcyjny, czy nie, ile ma lat itp.); jedno bya zapewniona samym sensem istnienia tego miejsca (stosunki seksualne); ciemno powodowaa automatyczne przeniesienie uwagi

na inne zmysy komunikacyjne, ktre w sytuacji skanalizowania informacji przez jeden z nich (nade wszystko dotyk) dostarczay niezwykle intensywnych przey uczestniczcym. W gr wchodzio wiele jeszcze innych czynnikw, takich jak na przykad spoeczne tabu czy moliwo realizowania jednorazowych, ekstremalnych dla danego modelu fantazji. Wystarczyo wyj z darkroomu, by uczestnik orgii zmienia si byskawicznie w uczestnika imprezy, ktry by ju zupenie inn osobowoci i wyznawa cakowicie inny wiatopogld. rodowiskiem jest take ciao czowieka i jest to jedna z bardziej dominujcych historii, jestem moim ciaem. Dlatego do tego ciaa niektrych dopuszczamy, innych nie, dzielimy je niczym kraj na mniejsze czci, z ktrych kada wie si z innymi prawami (niektre, na przykad bicepsy u mczyzn, mog by specjalnie podkrelane). W naszej kulturze terytoriami szczeglnie znaczcymi bd: praca, gdzie wchodzi si w osobowo osoby pracujcej, ciao, ktre moe by przykryte mentaln map znieksztace (ciao suy do zdobywania uwagi, do osigania celw, do zyskiwania akceptacji itd.), dom, gdzie jest si domownikiem, wiat zewntrzny, gdzie szczeglnie dominuje filtr zwracajcy uwag na to, co pomyl inni to wiat grup. Fotel prezesa, gdy nie ma go w biurze, daje harcujcemu pracownikowi chwilowe poczucie wadzy, miejsce przed lustrem zmienia emocje dziewczyny, a azienka daje mczynie chwil dla siebie, gdy zamknie drzwi i odda si fizjologicznym czynnociom z gazet w rkach. Przygod jest obserwowanie ludzi wchodzcych do kocioa (a potem

wychodzcych stamtd!), chopakw przy barze czy ucznia w gabinecie nauczycielskim; terytorium jest wszdzie (dosownie)! Pod warstw wszystkich historii na jego temat kryje si swko tu, ktre jest ostateczn odpowiedzi na pytanie, gdzie jeste. rodowisko uczy, kim w nim moesz si sta. Mistrzostwo Sun Tzu i Sun Pina (Sztuka wojny), dwch synnych chiskich wodzw, opierao si na znajomoci terenu i podejmowaniu dziaa w oparciu o jego charakter. Przez to wiedzieli, kiedy atakowa, a kiedy ucieka i co robi w jakim miejscu. Wielk zdolnoci adaptacyjn zwierzt jest tworzenie takich wiatw, ktre wykorzystuj rodowisko do osigania celw. W morskich przepastnych gbinach yj ryby ze wieccymi wabikami, ktre s jedynym sposobem na zdobycie skuszonego tak poywienia. Orki podpywaj a do play, by upolowa uchatk, a ludzie na Grenlandii buduj igloo, bo lodu tam wicej ni cegie. To naturalne wic, e taka lokalizacyjna instytucja, jak na przykad biuro prezesa, jest zwizana z caym szeregiem zjawisk psychologicznych, ktrych poznanie daje ogromne moliwoci. Jego biurko bdzie miejscem mocy, przy ktrym czuje si najpewniej; jeli podprowadzisz go do otwartego okna i tam opowiesz o moliwociach wsppracy, obudzisz w nim marzyciela; przestaw krzeso pod nieco innym ktem, by nie wszed w rol petenta, a on automatycznie w dajcego rozkazy inicjatora. W domu swojego partnera obserwuj, gdzie siada gowa rodziny, jak si wtedy czuje i w jak rol wchodzi, a czasem sam usid w tym miejscu i sprawd reakcje moe si okaza, e zaskoczysz si jeszcze bardziej Kuchnia budzi tak pewno siebie u matki, e moe nawet krzykn, gdy tam wejdziesz, cho gdy przychodzi do Ciebie picego w pokoju dziecicym, ju jako mama, cichutko utuli Ci do snu, mimo e jeste ju dorosy. Obserwuj, obserwuj, obserwuj rodowiska i ucz si zasad w

nich

panujcych,

poznajc

kolejny

fragment

ukadanki

tego

fascynujcego systemu nazywanego czowiekiem.

CZAS
Od attosekund czy nanosekund, poprzez sekundy i minuty, godziny i dni, tygodnie i miesice, do lat, stuleci i tysicleci ludzko od pocztkw swojego istnienia korzystaa z okrelonych metod mierzenia czasu. Dzi, w dobie rozwinitych technologii, mamy coraz dokadniejsze i precyzyjniejsze maszyny, ale koncept pozostaje taki sam. Jak ma si czas do osobowoci? W jaki sposb osobowo istnieje na linii czasu i jak go organizuje, skoro tak naprawd nie ma adnego innego momentu ni teraz? W jaki sposb mona zarzdza pomysami w gowie, by linia czasu nam suya i dawaa pole do popisu? To wszystko w tym fragmencie ksiki. Wedug najbardziej oczywistych zaoe czas jest konceptem intelektualnym, ktrego uczymy si w pierwszych latach naszego ludzkiego ycia. aden malec nie robi nic w oparciu o inny zegar ni swj wasny, biologiczny (cho i tak zegar czowieka jest o wiele wiksz kategori ni tylko biologiczn). Je, kiedy chce, pi, ile chce, nie ma jeszcze wyuczonych schematw co do tego, jak istnie poza czasem. Wszystko dzieje si w czasie, w momencie, ktry jest jedynym wyznacznikiem. Systemy pamiciowe dziaaj niewiadomie, bez

udziau przyszoci i przeszoci jako podstawy istnienia (co w przypadku dorosych z naszej kultury moe ju mie ogromne znaczenie). Ten fakt jest take bardzo kulturowy plemi brazylijskich Indian jak Pirah, badane przez brytyjskiego etnologa Daniela Everetta, wcale nie posiadao predykatw (sw zwizanych z jakim szerszym pojciem, na przykad widzie jest predykatem wzroku, brzmie predykatem suchu, wczoraj predykatem czasu, on predykatem tosamoci itd.) czasu i nie yo ani antycypowaniem przyszoci, ani rozpamitywaniem przeszoci. Wszystko dziao si tu i teraz, i spoeczestwo jakby powiedzia Horacy, carpe diem (chwytaj dzie) namacalnie yo tylko i wycznie w czasie. Niektre kultury, szczeglnie te bardziej religijne, s o wiele mniej nastawione na przyszo, a bardziej na przeszo i tradycj. Inne, rozwojowe i technologiczne, skupiaj si na wdraaniu innowacji i myl kategoriami tego, co dopiero bdzie. Tak czy inaczej, czas jest kwesti take intelektualn i istnieje w naszych gowach jako schemat nazywany lini czasu. To po niej si poruszamy, konstruujc myli, to ona staje si wyznacznikiem kierunku, w jakim idziemy. Czy mona y poza czasem? Nie jest to kwesti mocy, ale zrozumienia tego, e my zawsze yjemy poza czasem to na poziomie dowiadczenia pierwotnego. Obojtnie, czy kto opisuje wydarzenie sprzed dziesiciu lat, czy wyobraa sobie, co nastpi za dwadziecia, kada myl jest mylana w momencie i kada emocja zawsze odczuwana tu i teraz. Nie ma na poziomie dowiadczenia percepcyjnego czasu i dopiero wraz z przejciem na poziom interpretacji zaczynamy tworzy idee przeszoci, przyszoci i

teraniejszoci. Nie ma tego, dopki nie pojawi si etykiety z wtrnego poziomu dowiadczenia. Ale poniewa mylimy, elementem tego mylenia jest take istnienie w czasie planowanie i wspominanie, a take analizowanie tego, co si aktualnie dzieje. Nie ma potrzeby stara si y tu i teraz, bo to jest kwestia jedynie uwiadomienia sobie, e takie jest zaoenie reszta to ju takie zarzdzanie czasem, by y jak najefektywniej. Kada osobowo ma swoj lini czasu, zorganizowan poprzez okrelone jednostki miary. Nanosekundy bd miay mniejsze znaczenie z punktu widzenia naszych zainteresowa, ale od wyszych jednostek ju zaczyna si rozumienie. Zobacz jakie. Jeszcze jednego! wymamrota ju dobrze wstawiony Piotrek, zwracajc si do barmana na imprezie. Piotru, jeste ju mocno wstawiony, wystarczy na dzisiaj ostrzegaa mylca perspektywicznie Krysia. Nie! Jeszcze tylko jeden i idziemy do domu! oponowa. To samo mwie przed trzema wczeniejszymi kolejkami Nieprawda! Wiem, co mwi! odpowiedzia Piotrek. I skoczyo si rano na tym samym, co zawsze na przytulaniu si do klozetu i obietnicach, e nigdy wicej ju nie wypije ani kieliszka. Na takim kacu podobne decyzje s bardziej ni zrozumiae. Piotrek, pijc, by w czasie w momencie, zasocjowany z dowiadczeniem i jego linia czasu nie miaa adnej szerszej perspektywy. Motywatorem do picia by pojedynczy obraz nastpnego

penego kieliszka, a nie to, co stanie si dnia nastpnego. Nie mia takiej perspektywy jak Krysia i nie wyduy filmu w gowie o to, co si wydarzy dnia nastpnego. Gdyby to zrobi, zobaczyby obraz z przeszoci, gdy przytula si na kacu z ogromnym blem gowy do klozetu, i ten obraz mgby by wystarczajc motywacj do zaprzestania picia. Co wicej, tracc dostp do przeszoci, nie bra pod uwag feedbacku i tego, co ju wiedzia a elementem wiedzy (poza pierwszym razem) pijcego jest kac dnia nastpnego. To przez to czasem drink pozostaje drinkiem, a czasem jest o jeden drink za duo. Sytuacja Piotrka uczy nas, w jaki sposb osoba pijca rozumie czas jak krtka jest jej perspektywa i jak potrafi powtarza wielokrotnie takie samo zachowanie, chocia przecie przeya je wczeniej. Tak, potrafi. Tak lini czasu bdzie mia alkoholik bez perspektywy przyszoci i tego, co si moe wydarzy. Krysia dla odmiany miaa dusz lini czasu zarwno jeli chodzi o przyszo, jak i przeszo bo pamitaa, co si dziao w sytuacjach podobnych do tej. W tym kontekcie bya w roli ony a wtpliwe jest, by wytrwaa wiele lat w maestwie, nie podjwszy wczeniej decyzji opartej o naprawd dug perspektyw. Znane z komedii romantycznych spontaniczne luby w Las Vegas, jak pokazuje praktyka, szybciej kocz si rozwodem ni doczekuj dugoletniego stau. I gdy Krysia bya on wesza w t osobowo przy Piotrku mylaa tymi samymi, dugoterminowymi kryteriami, przez co ona sama nie pia (znajc tego konsekwencje). Piotrek nie by jednak w tym momencie w jej umyle reprezentacj ma picie uczynio z niego osob pijc (nie alkoholika, bo nie ma elementu cigoci i systematycznoci zachowania), ktra mylaa w zupenie inny sposb. Gdy nastpnego dnia podejmowa decyzj na reszt ycia, zarzekajc si, e nigdy ju

nie wemie kieliszka do ust, opiera si na mijajcym kiepskim samopoczuciu spowodowanym kacem. Mija kac, mija motywacja. Jest kac, jest decyzja oto scenariusz czcy emocj z czasem. Co ciekawe, Piotrek by kiedy na imprezie wakacyjnej, ju po spotkaniu Krysi, i kolega pozna go z pewn bardzo atrakcyjn turystk. Atmosfera kurortu, brak konsekwencji w przyszoci, jednorazowo dziaania kusi wielu wczasowiczw, ale nie Piotrka. Zdawa sobie spraw z tego, e z perspektywy utraty szczeroci i otwartoci z Krysi nie warto oddawa si kilkugodzinnej przyjemnoci. To ju zupenie inna linia czasu daje spojrzenie z perspektywy dugofalowych konsekwencji i pozwala zapobiec czemu, czego pniej mona aowa. Wakacyjne zdrady kocz si wraz z kresem upojnej nocy, a wtedy ju inna osobowo nie daje spokoju temu, kto si jej dopuci. Albo daje w zalenoci od hierarchii wartoci i sposobu mylenia czowieka. Taki romans, chwila nieuwagi, jest momentalnym i przejciowym narkotykiem, ktrego dziaanie si koczy i po ktrym pozostaj konsekwencje. Dziki takiemu wanie myleniu moemy zarwno oddawa si wspaniaym chwilom, jak i psu sobie perspektyw na przyszo; jak zawsze wybierzesz najmdrzej, jak potrafisz. Ta wiedza ma Ci pomc zbudowa mdr lini czasu i ustrzec si przed ewentualnymi bdami. Kada osobowo, poza podziaem na linie czasu te w czasie i te na czasie (zwane take przez czas, czyli z dusz perspektyw cigoci), yje take wedug okrelonych jednostek czasu, ktre mona okreli. Jeli za przykad wemiemy muzumanina, to yje on: w kategoriach godzinnych powinien si modli pi razy o okrelonych porach dnia; w kategoriach tygodniowych powinien w pitek i do

meczetu; w cigu miesica mog si pojawi okrelone czasowo inne wydarzenia (na przykad ramadan). Na jeszcze oglniejszym mierniku, liczonym w latach, w wanych momentach w yciu podczas maestwa, pogrzebu, religia take towarzyszy muzumaninowi. Z punktu widzenia nawet linii czasu caego ycia osobowo ta powinna minimum raz w yciu odby pielgrzymk do Mekki. Jak widzisz, osobowo jest umieszczona na linii czasu w oparciu o rne, mniejsze (na przykad dzienne) i wiksze (na przykad roczne) jednostki. Czy podobnie bdzie funkcjonowa pracownik, ktry od poniedziaku do pitku akceptuje swoj rol, ale ju w czasie weekendu pracownikiem wcale by nie chce? Jaki czas temu prowadziem w weekend szkolenie dla zaogi, ktra zostaa niejako przymusowo wysana na seminarium. Zaczem od tego, e pewnie woleliby by w tym czasie w domu, e kto im kaza jecha na szkolenie I to byo potwierdzenie tego, e oni w czasie weekendu wcale pracownikami by nie chcieli, a na szkolenie zostaa wysana osobowo pracownika wanie mona byo ubra to w rozwj osobisty, zrobi, co naleao pod ktem merytorycznym, ale nie zabiera domownikowi jego czasu, na ktry tak czeka. Dlatego zaraz po tym wstpie zapytaem, czy dadz mi pitnacie minut, bym przekona ich jako domownikw, e ten weekend bdzie duo lepszy ni zwykle. I je dostaem, bo gdy rozumiesz te precyzyjne mechanizmy, moesz je efektywnie wykorzystywa, by wszyscy skorzystali. Oni mieli by wyszkoleni, a ja miaem przeprowadzi szkolenie. I wspaniale byo to zrobi z ich motywacj i chci. Sposb rozumienia linii czasu jako wyznacznika dla dziaania (wczania i wyczania) osobowoci sprowadza si do kalibracji zalenoci tego,

kiedy kto kim jest. Kiedy, czyli na przykad wieczorem w weekend, w rol kogo si wchodzi? W jak rol wejdzie czowiek? Moe by to imprezowicz gdy zblia si odpowiednia godzina, coraz intensywniej planuje wieczorny wypad; a gdyby te chwile mia spdza sam w domu, to poprzez t osobowo (wymagajc zachowa imprezowych) mgby mie do siebie pretensje. Poniewa czas wpywa na sposb odbierania rzeczywistoci, wyobra sobie tak sytuacj: jest poudnie, dzwoni telefon, m go odbiera i rozmawia. ona nawet nie zwraca na to uwagi, bo to zapewne kto z pracy. Ta sama sytuacja, ale po poudniu, okoo 18.00. ona tym razem zwraca uwag, sdzc, e pewnie dzwoni kto znajomy a ta osobowo interesuje j bardziej ni kontrahenci. I jeszcze trzeci raz, ale tym razem okoo 23.00. M odbiera, a ona wchodzi w stan o wiele wikszej uwagi ni wczeniej. Tym razem sdzi, e dzwoni jaka kobieta a skoro tak, to jej aktualne myli podpowiada lk. Jest tak precyzyjnie zaprogramowana, e wchodzi w lk tylko o okrelonej porze, tak jakby sam fakt dzwonicego telefonu by kadorazowo inny. Nie jest, zmienia si jedynie kiedy, ale do niego jest doczone inne kto. I tym samym jej interpretacje, ktre pocigaj za sob zachowania, s zupenie rne. W rnych momentach jestemy rni tak brzmiaby komentarz, z odpowiedni oczywicie doz dystansu do bycia kim (bo to jedynie wyznacznik naszego terytorium, ktry jest rodkiem do rozumienia, a nie kategoryzowania ludzi). Czasem ta linia czasu trwale czy si z osobowoci i wtedy, zafiksowana, staje si scenariuszem jednym schematem, ktry opisuje tak naprawd dwa niezalene. Zauwaenie takiej zalenoci pozwoli Ci przesta by kim w permanentny sposb, co uatwi rozdzielenie dwch poj, by prowadzi do wikszej

elastycznoci. Najbardziej zafiksowane scenariusze na linii czasu pochodz z historii kolektywnych i nosz zbiorcz nazw okresw ycia wieku. Potem si okazuje, e gdy jest to dziecko, to nie naley go sucha, bo wraz z rybami gosu nie ma, gdy dorosy, to musi si zajmowa powanymi rzeczami, a stary ma by chorowity i trzeba si nim opiekowa. Poprzez tak due osobowoci kolektywne etykietuje si ludzi i osdza ich nie wedug tego, co jest rzeczywiste, ale tego, co mwi etykieta. Czy to jest niesprawiedliwe? Nie, to tylko informacja. Majc j, na pewno stajesz si bardziej uspoeczniony, bo rozumiesz, jak myl inni. Majc t wiedz, moesz rwnie pamita, e etykieta ma w sobie zawsze generalizacje i znieksztacenia, ktre stanowi wielk obudow jednostkowej informacji. Pozostaj take, czemu daem wyraz w pierwszym rozdziale, kwestie znajdujce si poza nasza wiedz to, e linia czasu biologicznego ycia (liczona od urodzenia do mierci) wcale nie musi by jedyn, jaka istnieje. Miliardy ludzi na wiecie wierz w ycie po mierci i w ten czy inny sposb ludzie wychodz poza ograniczenia, jakie narzuca nam ycie ciaa. Jakby y, gdyby mia dusze i szersze spektrum swojej linii czasu? Czy miaby jeszcze wiksz motywacj, by zaatwia wszystkie nalene sprawy od razu? Czy inaczej prowadziby biznes? Szwajcarski producent uznanej marki zegarkw Patek Philippe reklamuje swoje produkty hasem: Nigdy nie jeste wacicielem Patka Phillippea, przechowujesz go jedynie dla nastpnego pokolenia. Linia czasu autora tego hasa sza dalej ni jego wasne ycie, co jest wymogiem dla konstrukcji wiatowych potg. Mimo e w dobie globalnej wioski wszystkie procesy spoeczne przypieszaj, wci potrzeba wicej ni chwili, by zbudowa wiatowy koncern. A czasem potrzeba nieco wicej ni jednej ksiki, by zbudowa naprawd

szczliwe ycie pomyl o tym, zanim wemiesz si za prac nad sob z wikszym zapaem! adne kolektywne ograniczenie nie powinno zabiera adnemu niewiadomemu tego jeszcze geniuszowi moliwoci zmiany jednego przekonania na inne, ktre jako bardziej korzystne zmienia w sposb szybszy lub mniej bezporedni losy planety. Odpowiedzialno kadego z nas za swj sposb mylenia jest wystarczajca, by kady inny czowiek mg to zobaczy, zmodelowa i si nauczy.

INNI
Ale to kwoka jest, niech j! zirytowana Krysia skarya si Beacie podczas jednego z tak zwanych babskich spotka. O co jej chodzi? Nie wiem, po prostu sama nie ma faceta i szuka okazji, by podebra czyjego komentowaa, w zgodzie ze swoimi teoriami, koleanka. Wyranie podrywa mojego mczyzn, zamiast zabra si za jakiego, ktry nie ma kobiety. To nie fair! Wiesz, ja bym tak nigdy nie moga, jest tylu wolnych facetw, ktrzy tylko marz o spotkaniu odpowiedniej kobiety Mj brat na przykad Ale to niestety mj brat! Twj brat jest inteligentny i przystojny, jakim cudem nie znalaz sobie jeszcze adnej dziewczyny? eby ty wiedziaa, jakie on ma wymagania Jaka si pojawi, zawsze jest z ni co nie tak a to za due stopy, a to wredny charakter, a to spnialska Chyba szuka ideau I co, pewnie go nigdy nie znajdzie?

 Nie ma ideaw, ale on uwaa, e w kocu trafi na kogo takiego, kto speni te wszystkie wymagania. Oj, to chyba dugo bdzie sam skomentowaa Krysia. Chyba tak odpowiedziaa Beata. Osobowo zawsze istnieje w poczeniu z innymi, a zatem: ja - z kim. Tak powstaje jeden z najistotniejszych dla naszego ycia scenariuszy, zwany relacj. Ten zestaw mechanizmw definiujcych zwizki midzyludzkie wyznacza standardy i reguy komunikacji w rodzinie, szkole, grupie spoecznej itd. Gdy zgbiasz te mechanizmy, stajesz si wiadomy powtarzajcych si wzorcw i zaczynasz nimi zarzdza, zamiast pozwala, by one zarzdzay Tob. Brat Beaty, jeli przeledzi jej sowa, mia okrelone oczekiwania w stosunku do kobiet i spodziewa si, e znajdzie idea. Istnienie ideau od strony struktury mentalnej polega na stworzeniu obrazu osoby (tak naprawd caego filmu) i poczeniu go z okrelonymi cechami, o jakich mwilimy wczeniej z zachowaniami, wartociami, lini czasu, okrelonymi przekonaniami i ca, komplementarn osobowoci. Ten idea staje si wartoci i obiektem podania, stanowi wzorzec tego, co rzekomo najlepsze. Kada dziewczyna, na ktr brat Beaty patrzy, przechodzi przez ten zestaw filtrw i albo w ogle nie spenia oczekiwa, albo czciowo, albo cakowicie (cho im bardziej wygrowane wymagania, tym trudniej je speni). Anegdota gosi, e pewien mczyzna wyjecha na poszukiwania idealnej kobiety. Mijay lata, a on cigle jej szuka. A pewnego dnia wrci do domu wszyscy czekali z ogromn ciekawoci, kim jest ta idealna kobieta. Ale on by sam Szukaa idealnego mczyzny

odpowiedzia, zdajc sobie spraw z puapki swoich oczekiwa. I zrozumia dopiero wtedy, e idealne nie jest prawdziwe, a tylko wymylone. Pozna wreszcie kobiet, ktra speniaa pewne kryteria, dla niego wane, a reszty po prostu wzajemnie si uczyli. Okazao si, e nie idealne jest prawdziwe, ale prawdziwe jest idealne. Osobowoci, ktre s czci mechanizmw relacyjnych, zawsze wystpuj w parach. Rodzice i dziecko nie ma jednego bez drugiego. Rodzestwo brat i siostra, dwie siostry lub dwaj bracia. Ofiara i kat. M i ona. Uciekajcy i gonicy. Dajcy i biorcy. Kochanek i kochanka. Partner i partnerka. Dziadkowie i wnuczta. Najwaniejszy filtr w tym momencie do zapamitania gdy rozpoznasz jedn osobowo, od razu zapytaj siebie, z kim tworzy mechanizmy. Poznanie tego fragmentu usunitego, dla mwicego najczciej niewiadomego, daje Ci do rki informacj, ktra najwicej zmieni i jest kluczowym elementem. Popatrz sam: Mam problem z moj mam masz do czynienia z osobowoci syna, ktra jest o wiele mniej elastyczna ni dorosy czowiek, ktry to powiedzia i jeli w ni wchodzi, za kadym razem, gdy myli o matce, jest o wiele modszy (bo jest w regresji wieku), wic inaczej myli; ma dostp do mniejszej iloci zasobw; reaguje na instytucj matki, nie na osob, przez co odnosi si do schematu jako takiego, a nie indywidualnej sytuacji. Gdyby patrzy nie na matk, ale na czowieka, byby o wiele bardziej elastyczny i potrafi zrobi wicej. ona mwi, e tym razem osobowo ma, ktra odbiera sowa ony. Czy one mog si rni od sposobu interpretowania tego przez mczyzn? Oczywicie

wystarczy przekonanie Naley traktowa on jak wit i konsekwencje gotowe. Jej chopak od razu syszysz take jego dziewczyna. Masz do czynienia z zestawem mechanizmw czcych dwoje ludzi. Czy graj inne role jako chopak i dziewczyna ni na przykad jako m i ona? Pewnie! Mog mie inne linie czasu chopak z dziewczyn w jednostkach tygodniowych, miesicznych, a maestwo w kategoriach lat i caego ycia. Czy mog si rni w kwestii aktywnoci i wartoci? Tak chopak i dziewczyna kieruj si dobr zabaw, a maestwo odpowiedzialnoci i mioci. Chopak i dziewczyna maj w porwnaniu do maestwa zdecydowanie mniej aktywnoci wsplnych. To s zupenie rne osobowoci. Gdy jestem z kobietami, to si stresuj naley pracowa nad tym, co sdzi o sobie jako mczynie. Osobowo kobiety wie si w jego przypadku z byciem mczyzn, wic pytanie, kim jest jego tosamo mczyzny, skoro stresuje si przy kobietach. Na pewno nie jest synem chyba e zaoylibymy, e jako syn cay czas si stresowa przy matce, ale to nieprawdopodobne. Chc przekona crk, e czy gdyby nie startowa z perspektywy ojca, te chciaby j przekona? A gdyby by jej koleank, jak zmieniaby si jego ocena sytuacji? A z punktu widzenia jej chopaka? I tak dalej. Kada osobowo ma, o czym przeczytae wyej, swj wasny wiat przekona i wartoci, ktry wpywa na sposb rozumienia rzeczywistoci. I by w t osobowo wej, jednym z moliwych czynnikw jest wystpowanie innej osobowoci, z ktr ta pierwsza

jest w jaki sposb zwizana. Sposb zwizania to element wsplny, ktry czy te dwie strony. Jakie to czniki? By jakikolwiek mechanizm powsta, potrzebne s dwie strony i ta wzajemna relacja jest zawsze na czym oparta. Ce to jeden z wielu takich czynnikw. Dwa polskie zespoy kibicw s przeciwko sobie, bo mimo e cel jest taki sam zwycistwo to wany okazuje si jeszcze czynnik osobowociowy, czyli kto wygrywa. Ci sami, chtni do potyczek kibice mog si zjednoczy, gdy reprezentacja Polski gra z ssiadujcym krajem (na przykad Niemcami). Pjdmy dalej: bd nawet kibicowa Niemcom, gdy Europa stanie do walki z Ameryk Poudniow itd. Cel, gdy odpowiednio skonstruowany, staje si podstaw funkcjonowania mechanizmu relacji, a nade wszystko wpywa na jako jego realizowania. Jeli celem jest dobro zwizku, para zrezygnuje z indywidualnej walki o racj i to, kto wygra ktni, w ogle nie bdzie przedmiotem mylenia. Natomiast w przypadku indywidualnego celu kadego z maonkw ktnia moe si przedua wanie ze wzgldu na ch postawienia na swoim. Ustalenie celu, szczeglnie na poziomie wyszych wartoci, pozwala wyj ponad indywidualne mechanizmy osobowociowe i zrezygnowa z siebie (tego nieprawdziwego, negatywnego siebie) na rzecz waniejszych idei. Poniewa ludzie niewiadomie bardzo cz si poprzez wsplne cele, wiele relacji moe by na nich opartych maestwo powstaje ze wzgldu na ch wychowania dziecka, gang chce zarabia pienidze, a druyna kanadyjskich hokeistw pragnie wygra mecz. Kalibrujemy te cele byskawicznie, bo samo spojrzenie na pieszcego si czowieka na ulicy ju daje nam wiele informacji (chce gdzie zdy na czas), podobnie jak biegajcego czowieka z du nadwag (chce by szczuplejszy). Dlatego gdy obserwujesz mechanizmy zachodzce

midzy dwojgiem ludzi, bdziesz w stanie okreli cel, ktry jest cznikiem ich relacji kiedy w ktni odkryjesz ch odniesienia zwycistwa (racja ma to do siebie, e gdy jedna strona ma racj, druga j traci; racja to relacja przegranego i wygranego); podczas jazdy na nartach poczujesz przyjemno albo wywoane zostan w Tobie silne emocje; w rozmowie mamy i crki nastpi ustalenie zasad wsplnego przebywania w domu. Cele spajaj ludzi, co ciekawe, zarwno czco, jak i rozdzielajco. Kibice tej samej druyny s spojeni poprzez poczenie energii wspierania swoich zawodnikw; druyna przeciwna rwnie jest spojona, ale rozdzielajco bo czy ich z przeciwnikami brak zgody. Tak wic nawet stanie po dwch stronach barykady powoduje powstanie mechanizmu, a czy jest to zgoda, czy jej brak, nie ma znaczenia dla samego faktu wystpienia mechanizmu, zmienia si tylko jego znacznik (z pozytywnego na negatywny czy nas zgoda albo jej brak, ale istnieje relacja). Powiedz mi, jakim celem si kierujesz, a powiem Ci, jak to wpywa na relacj z drug stron. Obok celu take zjawisko balansu energetycznego bdzie miao ogromny wpyw na to, jak ludzie si dobieraj, a potem jak wygldaj ich wzajemne relacje. W TyMyl (Onepress, wydanie II) opisywaem rnice midzy energi intelektu, serca i seksualn, a take msk i kobiec. Relacja jako taka dy do balansu i wszelkie ekstrema z ktrejkolwiek ze stron bd gaszone przez drug, co oczywicie spowoduje powstawanie wielu fascynujcych mechanizmw. Odezwij si wreszcie! Ju trzy godziny mnie ignorujesz, nic nie mwic krzycza Piotrek, a Krysia nic nie odpowiadaa zacznij wreszcie normalnie si zachowywa! Ile razy mona wchodzi w takie

zachowania, kiedy wystarczyoby po prostu po wymianie kilku zda i do przodu i zostawi ktnie za sob! Przesta to podsyca! W kocu nic nie zrobiem Krysia nie reagowaa i w tym szalestwie bya metoda. Niewiadomie wiedziaa, e Piotr nie znosi jej zamykania si w sobie po ostrzejszych wymianach zda i bdzie dy do zaegnania konfliktu, bo wczeniej czy pniej poczuje si winny. Tym samym moga sobie powiedzie, e to on poprzez denie do zgody pokae, e si myli (taka znieksztacona forma obwiniania partnera). To by jej fragment, ale musiaa by te strona Piotra on uwaa, e gdy druga strona reaguje negatywnym zachowaniem, to znaczy e zawini on. W dziecistwie sysza wielokrotnie od matki, e prawdziwy mczyzna czuje si zawsze odpowiedzialny za kobiet, i od tamtej pory nie zweryfikowa tego schematu e odpowiedzialno to nie poczucie winy e odpowiedzialnym jest si za swoje mylenie, a nie mylenie matki (szczeglnie gdy jest akurat teraz niekorzystne) e odpowiedzialno to nie tylko dziaanie, ale rwnie celowe zaniechanie. To przekonanie Piotrka kierunkowao jego dziaanie i nawykowe denie do zgody, tak by o sobie mg powiedzie, e jest odpowiedzialnym mczyzn. A Krysia bya wietnym balansem dla tego przekonania, bo pokazywaa swoim zachowaniem jego nieprawdziwo i tym samym motywowaa do zmiany. Skoro odpowiedzialno ma polega na wybieraniu nie tego, co autentycznie dziaa (a co za tym idzie pomaga), ale sztucznej zasady, to Piotr zostanie skonfrontowany z rzeczywist sytuacj i bdzie mia szans sprawdzi, czy przekonanie jest prawdziwe. Pki tego nie zrobi, jedno i drugie znajdzie wyjcie z sytuacji ktni: Krysia si obrazi i zamilknie, co wywoa u Piotrka motywacj do dziaania, w ktrego wyniku Krysia ustpi, bo skoczy si

na jej przeproszeniu. Czy mona by zrobi to inaczej? Gdyby Piotr nie czul si winny, nie zabiegaby w tak proszcy sposb o wzgldy Krysi, nawet nie chodzioby o to, a o co waniejszego, na przykad o dobro zwizku. Krysia milczaaby tylko do momentu, kiedy odkryaby, e jej zachowanie nic nie dawao Ale dopki daje, dopty ma racj bytu i jest sensowne. Ju nie mog! Nie daj rady! Niech to szlag trafi! Piotrek teraz ju wrzeszcza, a w kocu wzi do rki pilot od telewizora i rzuci nim o cian. Pilot si rozbi, a Krysia nagle zacza si trz i paka. Zmienia postur, wesza w regresj wieku i szlochaa dalej. Piotra absolutnie wybio to ze stanu, w jakim si znajdowa. Ale o co chodzi? Kochanie, co si dzieje? Co si dzieje? ju by przy niej i stara si uspokoi Piotr nie wiedzia, e odkry co nowego okazao si, e Krysia miaa kotwic z przeszoci i na podniesiony gos reagowaa lkiem. Taka eskalacja emocji przesuna zainteresowanie Piotra z ktni na autentyczne pomaganie i teraz, mimo e Krysia go odpychaa i mocno pakaa, by przy niej i si ni zajmowa. Doszed do takiego punktu, gdzie walka o swoje nie miaa ju znaczenia, i ju wiedzia, co mia zrobi mia j uspokoi i zrobi to doskonae. W innej konfiguracji mogliby jeszcze pj do ka i kocha si namitnie, a seks byby wtedy metod na wyjcie z konfliktu. Z czasem, gdyby zachowanie si powtarzao, mogoby si okaza, e trzeba si pokci, by mie powd pjcia do ka. To tylko jedna z bardzo wielu moliwych konfiguracji. I tak gdy ona pakaa, on uspokaja, gdy on koniecznie chcia co osign, ona bya oporna (pokazujc, e nie tdy droga). To wszystko

w zwizku z ide balansu druga strona pokazuje nam zawsze nasze ekstrema i pomaga wrci do centrum, do punktu integracji. Msko, ta dajca i zdobywajca, stanowi jedno z ekstremw. Kobieco, przyjmujca i ulegajca, drugie. Jedno i drugie si przyciga, ze wzgldw koniecznoci yciowej te jednostki, ktre s najbardziej mobilne, s w stanie najwicej osign. Przyciga si take, bo kade odejcie od punktu rodka w jakkolwiek ze stron powoduje znieksztacenie obrazu Prawdy. I dlatego pojawia si przeciwwaga, ktra pozwala wrci do balansu. Ludzie nazywaj te przeciwwagi czasem pechem, czasem tragediami albo krzywdami, ale tak naprawd s to tylko zdarzenia wyrwnujce energie, ktre zaburzy umys. I pozwalaj na powrt do rzeczywistoci i do tego, co w tej ksice nazywamy byciem sob. Std te cigle wchodzimy w relacje z innymi, czy to dusze, czy krtsze, w ktrych blokujemy przepyw szczcia tylko naszymi mylami a jeli nie, to pyniemy z flow i nie ma adnego oporu. Prawdziwy, w tej opowieci wyidealizowany dzie wyglda tak, e nie dzieje si nic zego, nic, co wytrca Ci z rwnowagi (o niej wanie mwilimy, uywajc sw centrum i punkt rodka jako zamiennikw), i wszystko pynie, a Ty wraz z tym. Inny prawdziwy dzie, idealny nieco inaczej, wyglda tak, e ze wzgldu na okrelone, nieprawdziwe myli wchodzimy w jakie stany, ktre blokuj przepyw. Masz wic wzorzec uczysz si wanie po to pywa w tym flow, by z czasem tych blokad byo coraz mniej. I tak w najbardziej typowym przykadzie dominujcy dyrektor firmy chce mie w domu spokojn, kobiec on, ktra ukoi jego msko i da ulg dla stresu po caym dniu dowodzenia. Tam, gdzie on prowadzi, ona poda, a tam, gdzie poda ona, prowadzi on. Bardzo stratne

byoby denie do bycia tylko mskim albo tylko kobiecym jest, jak widzisz, tak wiele pod spodem, e poznanie yin i yang to jeden z wielu etapw, za ktrym czekaj nastpne przygody. Podobnie w przypadku energii intelektualnej, serca i seksualnej: bardzo rnie bd si uczy ycia osoby z dominujcym rozwojem ktrej z nich. Intelekt pozwoli na zdystansowane spojrzenie na rzeczywisto, ale nie na przeywanie ciaem tak bardzo jak seks. Para dobierajca si pod ktem intelektualnym w zakresie swoich wiatw bdzie si doskonale rozumie, podobnie jak w zwizku opartym mniej na gbokich intelektualnie rozmowach, a bardziej na przeyciach emocjonalnych. Rnice midzy dwoma wiatami, oczywiste i pewne, zaczn si balansowa wraz z upywem czasu wszelkie dysproporcje zostan albo zniwelowane, albo stworzone zostan systemy ich obchodzenia na przykad w przypadku ktni ona wychodzi, a on si martwi, co si dzieje, i po jakim czasie, zestresowany, do niej dzwoni. Ona wraca i wszystko si uspokaja, a do nastpnego razu Mechanizm ma tylko jedno zadanie dziaa. Ale gdy zostanie zakwestionowany, wtedy wychodzi si z niego bardziej dowiadczonym i spokojniejszym. Gdy bita kobieta toleruje agresywne zachowania swojego partnera, uczy jego podwiadomo, e to, co robi, dziaa. To nie jest w ogle kwestia moralnoci i dobra czy za, bo rozmawiamy o amoralnych procesach poznawczo-neurologicznych, ktrych zadaniem jest po prostu funkcjonowa. Jego zachowania z punktu widzenia prawnego (a wic spoecznego) s niedozwolone i sankcjonowane, z punktu widzenia duchowego po prostu s, intelektualnie on uwaa je za sensowne i potrzebne (inaczej by tego nie robi). Ona zupenie odwrotnie, ale emocjonalnie wysya mu sprzeczne sygnay; mwi, e to

ze, ale nie podejmuje adnych dziaa, by zmieni swoj sytuacj. To zamyka mechanizm, bo sprawca nie ma szans dowiedzie si od niej, e to, co robi, nie dziaa przynajmniej w sposb na tyle spjny, by do niego dotaro. A jeli nie dotrze, moe odej od partnera i sprawa dla niej (i dla niego z ni) bdzie zamknita. Ten mechanizm, zwany relacj ofiary i kata, zawsze sprowadza si do jednego ofiara tak naprawd jest katem samej siebie, a kat ofiar samego siebie. Jedna i druga strona jest sobie potrzebna, by powrci do rwnowagi. Poza tym przykadem s te inne jeli kiedykolwiek obwiniae drug stron za swoje emocje, stawae sobie si ofiar swoj dla swojej podwiadomoci, pokazujc samemu bezradno

(oczywist konsekwencj braku odpowiedzialnoci). To, kontynuujc, jest katowanie swojej niezalenoci, siy i odwagi do zmiany, z ktrymi kady z nas si urodzi i nimi dysponuje. Gdy wic, bogatszy o t wiedz, przestajesz postrzega siebie w kategoriach ofiary (skrzywdzili mnie), automatycznie przestajesz katowa drug stron. Powrt odpowiedzialnoci do Ciebie rozpuszcza mechanizm i teraz, z centrum, przestajesz katowa siebie, przestajc katowa innych. To wybr trzeciej drogi, gdy nie ma ani czarnego, ani biaego i oba ekstrema s anihilowane. Czy s inne mechanizmy zwizkowe powizane z energiami? Uleganie i naciskanie to kolejny popularny gdy jedna ze stron wie, e poprzez odpowiedni systematyczno w wywieraniu presji wczeniej czy pniej druga strona ustpi. Atakowanie i przepraszanie nastpujce sekwencyjnie, gdy jedna ze stron atakuje drug po to, by j po chwili przeprosi, co generuje jaki wtrny zysk potrafi si przyzna do bdu, zobacz, jaki jestem dobry itd. Dawanie jako branie kto daje prezent i oczekuje na wdziczno, jest to wic forma

pewnej warunkowej wymiany. Zachowywanie si jak dziecko, tak by druga strona staa si opiekucza i zaja osobowoci dziecka. Spenianie wszelkich zachcianek (rwnie tych, ktrych spenia nie ma si ochoty), by zdoby akceptacj drugiej strony. Pamitaj, e masz do czynienia z bardzo zoonym, ywym systemem, ktry cigle si zmienia. Obserwuj uwanie powtarzajce si wzorce, by odkrywa istniejce mechanizmy, a tym samym mc je zmienia. Innymi mechanizmami czcymi jednostki w relacjach s czniki spoeczne. Podstawow komrk spoeczn w naszej kulturze pozostaje rodzina i w jej zakresie wystpuj rni gracze musi by przynajmniej m i ona i tutaj nie ma jeszcze mowy o czniku dodatkowym, biologicznym, ktry pojawi si wraz z narodzinami dziecka. Wtedy z dwjki robi si trjka, co daje jeszcze wicej moliwych konfiguracji. Jaki czas temu przysano do mnie na terapi ojca rodziny (umwimy si na imi Krzysiek), ktry mia problemy z alkoholem i z atakami agresji. Dostaem wczeniej mail od jego syna, Marcina (rwnie zmienione imi, ze wzgldu na ekologi), ktry opisa cay wielki zestaw negatywnych zachowa przedstawiajcych ojca jako potwora. Byem zdziwiony, nawet bez czytania tej wiadomoci, bo Krzysiek by u mnie wczeniej na kursach i nie zaobserwowaem tego, o czym pisa syn. Do firmy dzwonia te ona, ktra podobnym, bardzo negatywnym tonem wypowiadaa si o swoim mu. I to bya pierwsza rzecz czy przypadkiem nie jest to problem rodziny z ojcem, a nie ojca z rodzin. Przyjecha, zacz opowiada, wszystko byo klarowne i jasne Zlikwidowalimy pretensje do innych, ustalilimy warunki na przyszo, poszo dobrze. Po jakim czasie syn zacz pisa ze zoci i

pretensjami, e ojciec wrci do tego, co si dziao wczeniej. Wtedy dopiero przeczytaem jego maile po raz kolejny i zaczem widzie obraz caego systemu, a nie tylko pojedynczych elementw. W rodzinie byo czterech graczy dwoje dzieci, ojciec i mama. Ojciec mia trzy zasadnicze osobowoci ojca, ma i szefa firmy. Firm zajmowaa si caa rodzina. Ojciec by krytykowany przez dzieci (szczeglnie syna) jako zy ojciec, przez on jako zy m i przez nich wszystkich jako zy szef. Pracujc tylko z nim, nie wiedziaem, e caa odpowiedzialno wedug pozostaych czonkw rodziny spoczywaa na ojcu inni gracze nie widzieli w swoich dziaaniach niczego, co powodowaoby jego zachowania. Wymagaoby zupenie innego spojrzenia i innych umiejtnoci ze strony ojca, by zmieni cay system. Z mojej strony za potrzebna bya inna praca (poza indywidualn take systemowa), by osign upragniony efekt. Zorientowawszy si, e ojciec zosta take namwiony przez rodzin, by przyjecha i rozwiza u mnie swoje problemy, wiedziaem ju, e potrzebny jest kolejny etap pracy tym razem z udziaem pozostaych czonkw rodziny, co te si stao. Im wicej graczy, tym wicej wariacji a im wicej wiedzy, tym wicej widzisz, a tym samym moesz wicej zrobi. Jak przycigaj si ludzie i w jaki sposb pod ktem energetycznym si dobieraj? Istniej dwa rozrnienia, ktre warto pozna to, co komu si wydaje, e jest potrzebne, i to, co si dzieje naprawd. Jednym z takich przykadw jest typowy idea kobiety w oczach mczyzny podoba mu si to, co wyuczone z mediw, ale yje z zupenie kim innym. ycie nie jest fantazj umysu, ale jest fantazj sam w sobie. Dlatego mentalny obraz tego, co rzekomo jest atrakcyjne, nie musi by wcale zwizany z indywidualnymi preferencjami, nade wszystko zwizkowymi. Filtrowanie partnera pod

ktem krtkiej linii czasu wyglda zupenie inaczej ni planowanie wsplnego ycia i o ile weekendowe zabawy i wakacyjne romanse bd gwnie wybierane energi seksualn (ktra ma zupenie inne cele), o tyle do maestw wczone ju bd serce i intelekt. Pniejsza transformacja tych energii take moe zaj poznaj si poprzez ko, w ktrym przeywaj tak gbokie uniesienia, e postanawiaj na tym zbudowa zwizek. Ale to nie znaczy, e buduj zwizek na seksie, ale na tym, co ten seks daje. By w ogle uzna, e seks jest udany, potrzeba o wiele gbszego uniesienia ni to przeyte podczas godzinnego wypadu do prostytutki, ktre ma da chwilow ulg (co nie znaczy, e takie uniesienie nie jest moliwe ogromna liczba prostytutek wyjdzie z zawodu wanie za spraw klienta, z ktrym si zwie w jaki sposb). Zarwno rodowisko, jak i dostpna linia czasu wyznacz moliwe scenariusze, wedug ktrych ludzie bd si porusza. Gdy skupienie mczyzny na play na pnagich ciaach daje mu dostp tylko do powierzchni, trudno si spodziewa, by na tej powierzchni byo budowane co wicej. Ale to nie znaczy, e pniej nie zostanie. Po to si robi atrakcyjne wystawy, by klient zechcia wej do sklepu. Poniewa filtrowanie nastpuje cigle nie ma czego takiego jak okres niemylenia (bo jedynie myl moemy stwierdzi, e nie mylelimy przez jaki czas) kady postrzegany obiekt wpada w okrelone kategorie. Ulic idzie kobieta, widzi mczyzn ubranego w garnitur i ocenia jego sposb chodzenia. Idzie pewnym krokiem umys znieksztaca to na poziom tosamoci (skoro idzie pewnie, to znaczy, e on cay jest pewny). Ma garnitur dba o siebie i ma pienidze co od razu pozwala fantazjowa o zupenie innych liniach czasu. Skoro dba o siebie proces projekcji idzie dalej to dba te o

innych. Skoro ma pienidze, to zapewnia poczucie bezpieczestwa. Czy tak oto w umyle powstaje obraz ciastka do schrupania, czy raczej pewnego kandydata na relacj bardziej dugoterminow? Kolejnym krokiem, opisywanym wanie w tym rozdziale, jest zadanie sobie pytania skoro oni s tacy, to jaki ja mam si sta dla nich? I nagle ona, gdy po sprowokowanej rozmowie penej umiechw umawia si z nim na randk, mimo e mczyzna bardzo jej si podoba, lekko przesuwa jego zachowania seksualne na pniej. Nie chce by postrzegana jako atwa, bo osobowo atwej nie jest dla kandydata partnerk na duej. Robi si wic trudna, tylko dlatego, e chce, by on postrzega j tak, jak ona postrzega jego jako partnerk na duej. W innej konfiguracji: biegnie ten sam chopak w zwykym dresie przez park i sucha w radiu dobrej, zabawnej audycji. Patrzy na niego kobieta i rwnie rozpoczyna proces filtrowania taki sam procesowo jak wczeniej, ale inny zawartoci. Skoro biega, to jest wysportowany, a wic ma adne ciao. Skoro si umiecha, to jest fajny. Fajny go z adnym ciaem to uproszczona definicja ciastka. Umawiaj si wic na randk, on dodatkowo mwi, e jest z innego miasta i przyjecha tu tylko w interesach. Id razem do jej mieszkania, by przetumaczy emocje na zachowania. Tym razem, gdy powstao w jej gowie jego ja, ona zadaa sobie pytanie kim ja mam si sta przy kim takim? Kim, kto ma inn lini czasu i terytorium, gdzie moe ich poczy zwizek krtki, ale za to intensywny? Intensywno nie wynika jedynie z tego, jakie emocje czuj, ale take z tego, e nie ma midzy nimi innych cznikw ni metodologiczny (czyli jak; bdzie o tym wicej w kolejnych rozdziaach). Nie czy ich bowiem linia czasu na duej,

ona nie widzi ich przyszoci dalej ni w kolejny dzie to nie generuje pojcia kandydatki na on. Brak wsplnego terytorium nie rysuje obrazw dzielonej sypialni w ich nowym domu. Energia seksualna, ktrej gwnym generatorem jest ciao, kanalizuje form poznania si do poznawania ciaa, a zatrzymanie si na jego poziomie blokuje pjcie dalej, w wiat gbszych wartoci, a co za tym idzie, silniejszych dozna. Orgazm ciaa bdzie dlatego zupenie inny ni orgazm duszy czytaj: doznania bd zupenie inne. Te przykady s po to, bymy dogbnie poznali schemat: ja - inni. Poprzez tworzenie siebie, swojej osobowoci jestemy zdani na intelektualne przyciganie podobnych do nas osb std jeli chodzisz do kocioa, moesz si spodziewa tam ludzi podobnych do siebie pod ktem pewnych schematw mylenia. Zawieramy z innymi raportem niepisane sojusze i tworzymy grupy, ktrych rdzeniem jest standaryzacja mylenia w okrelonych schematach, co z kolei tworzy kolektywny sens (wypadek samolotu prezydenckiego pod Smoleskiem w kwietniu 2010 roku mia zupenie inny wydwik dla Polakw ni dla pozostaych Europejczykw; by inaczej postrzegany przez modsze pokolenie ni przez starsze; pokaza wiele przekona historycznych kolektywu, takich jak na przykad mczeska mier, o ktrych czytao si w lekturach z doby romantyzmu itd.). I dlatego wanie stworzenie osobowoci prowadzi do tworzenia grup, w ktrych podobnych tosamoci jest wicej. To tylko jeden poziom w uproszczeniu: podobne przyciga podobne. Jest jeszcze drugi, ktry musi go balansowa. Gdyby wszyscy byli tacy sami, nie byo moliwoci wzrostu, ktrego warunkiem jest inno i rnorodno. I oczywicie kontrast. O ile tworzenie grup jest zwizane z dziaalnoci od bronic si przed zmianami, by poprzez podobiestwa wzmacnia i

utwierdza swoje wiaty bez ich zmiany (dlatego dominujcymi wartociami bd poczucie bezpieczestwa, przewidywalno, planowanie itd.; z tego te wynika zasada utrzymania status quo, zachowujca to, co jest) o tyle odkrywanie swojej indywidualnoci zawsze jest do, bo zakada konieczno wprowadzania zmian w swoim myleniu, co automatycznie kieruje nas na rnice, a nie podobiestwa. Dlatego te kontynuujmy pocztkowy wtek jest i drugi sposb relacjonowania si ze wiatem: poprzez zwracanie uwagi na rnice i ich przyciganie. O ile podobiestwa si i przyciga, i tworzy, o tyle rnice si przyciga i bierze lub odrzuca. A rnice pojawiaj si, dopki patrzymy na wiat poprzez pryzmat podziaw. Dlatego wanie rozwj duchowy, wychodzcy poza intelektualne podziay, pozwala nam ju nie dy do zabezpieczania swojego wiata mentalnego poprzez tworzenie podobiestw, a tym samym nie atakowa rnic, ktrych wprost proporcjonalnie do ochrony swojego wiata si boimy. Nie ma lku, bo nie ma ju zagroenia dla wasnego wiata wybierasz Prawd, ktra jest zawsze nadrzdna w stosunku do przekona, i nie to, co aktualnie mylisz (to si moe szybko zmieni), ale pena gotowo do zmiany swojego mylenia stanowi o wolnoci, w jakiej yjesz na co dzie. Rnice s zawsze partnerem tak jak diabe i anio dla siebie dla podobiestw. Im wicej wida podobiestw, tym wicej musi by wida rnic. Im wiksza ch ochrony podobiestw, tym wikszy lk przed rnicami. Gdy decydujesz si wzi na siebie misj ycia bez warunkw, wtedy nie ma ju czego broni, bo nie mona nic straci. Co si moe sta najgorszego? e stracisz myl? To miaoby by takie straszne? Nie ma myli, bez jakiej nie mona by byo y wie o tym niemowl, wie o tym pies. Moesz

wiedzie o tym take Ty, cho wczeniej nie wiedziae, a jedynie mylae, e to jest moliwe (wiedzie a myle to rne wiaty). I dobrze si im powodzi. A do teraz do tego wiadomo dorosego, ktry ma moc tworzenia wasnego wiata i stwrz takie marzenia, ktre zmieni, gdy ju zostan zrealizowane, histori wiata Nie ma rnic, gdy nie ma podobiestw. Wtedy patrzysz przez nieoceniajcy filtr indywidualnoci i niepowtarzalnoci kadego z nas i kadego momentu. Podobiestwa i rnice staj si narzdziem, nie bdc ju sposobem mylenia. Jeste ponad jednym i drugim. Po co s wic rnice? Po pierwsze, by rwnoway podobiestwa i dziki temu wraca do punktu rwnowagi. Wiele lat temu spotkaem w Gruzji fascynujc par Araba i ydwk. Zakochani po uszy, jak Romeo i Julia uciekli ze swoich domw i ukrywali swoj mio przed niechtnymi ich znajomoci rodzinami. Oni uwaali, e mio midzy dwiema nacjami jest moliwa. Ich rodziny, e nie. Jak widzisz, plus spotyka minus i wszystko wraca do rwnowagi. Wytumaczy to wiele lat pniej Neytiri Jakeowi Sullyemu w Avatarze Jamesa Camerona: Gaja (Bogini) nie bierze stron, ona tylko pilnuje rwnowagi Dlatego zawsze kontrprzykad balansuje generalizacj. W cokolwiek by wierzya jakakolwiek osoba, gdy znajdzie wystarczajc ilo (lub jako) przeciwnych przykadw dowodzcych co dokadnie odwrotnego, wtedy uziemi przekonanie kontrprzekonaniem i wrci do rwnowagi. Jedno ekstremum zrwnoway drugie i to jest wanie pierwszy powd dla istnienia rnic. Materia stworzonego intelektualnie wiata spotyka antymateri, a w efekcie tego pojawiaj si fotony czysta energia, o masie spoczynkowej rwnej zero, bdca wynikiem zderzenia tego, co

istnieje, z tym, co nie istnieje. Ta czysta energia ma biay kolor, a wiato wiekuista niechaj im wieci Po drugie, dziki rnicom mona rosn. Gdy zostanie zbalansowana relacja midzy ekstremami, mona otrzyma informacj o innoci modeli wiata bez oceniania w kategoriach zy/ dobry w rozumieniu intelektualnym. To znaczy, e nie patrzysz na mylenie ludzi w kategoriach oceniania, ale utrzymujesz wiadomo, e ich mylenie to po prostu zestaw danych z dowiadczenia pierwotnego. Po ocenie ich przydatnoci dla Twojego ycia (ani nie przez entuzjazm, ani nie przez lk) decydujesz si zmodelowa (lub nie) okrelone schematy. Nie ma na wiecie czego, co nie zostaoby ju wymylone; s rzeczy jeszcze niestworzone, ale proces wymylania zachodzi zawsze w granicach naszej wyobrani. Jakakolwiek moralno i etykietowanie ograniczaj moliwo oddzielenia informacji od historyjki na jej temat, a co za tym idzie wzicia czystych wzorcw. A czyste wzorce mog przez nas by idealnie wpasowane w nasz zindywidualizowany wiat. Jeli cign z zachowania czowieka kradncego ocen jego zachowania, zobacz wyjtkow zrczno i szybko. I to jest co do wzicia do wasnego modelu wiata. Jeli w mordercy ujrz kogo wprawnie si skradajcego, uzyskam dostp do kolejnej informacji. W bijcym mona zobaczy wietne umiejtnoci walki, a w manipulujcym zdolno koordynowania sowa. To wszystko jest wiatem czystej sensoryki. Czy gdyby ludzie nie oceniali, to wtedy by si zabijali? A czy mog mie wiedz, e zachowanie jest ze (w rozumieniu na przykad prawnym czy w oparciu o zasady spoeczne w mojej kulturze), a mimo to je akceptowa (nie zgadza si na nie, ale uznawa jego istnienie i prawdziwo tego, e ma miejsce, i dopiero wtedy podejmowa dziaanie) i tym samym podejmowa decyzje caym sob, a nie tylko

czci oceniajc? Odpowiedzi na te pytania warte s bardzo wiele. Gdy obserwuj wzorce, mam dostp do informacji i tym samym ucz si o wiele szybciej. Wszystko, dosownie, staje si nauczycielem, a Ty uczniem cakowicie otwartym na cokolwiek, co si moe wydarzy. Widzisz rnice i uznajesz, ktra z nich jest adekwatna. Szczeglnie tam, gdzie pojawiaj si emocje, zwracasz mocno uwag Twoje ciao reaguje, bo umys co pomyla, a Ty ju tam jeste ze swoj obecnoci, by zobaczy, czy ten schemat poznawczy nie wymaga jakiej zmiany. Ludzie, szczeglnie gdy dobieraj si w pary, zdani s na rnice; nie ma nikogo drugiego takiego jak Ty, a jedyn moliwoci przeduenia gatunku ludzkiego jest doprowadzi do zniknicia rnic midzy pciami w momencie zapodnienia i narodzin czowieka, ktry zaczyna wszystko od samego pocztku. Potem, w procesie wsplnego ycia, zaczynaj wychodzi rnice w myleniu, ktre mobilizuj par do zmiany swoich przekona na lepsze. Nazywamy ten proces kceniem si i naprawd jest on jedn z najlepszych rzeczy, jakie nam si mog przydarzy pod warunkiem skierowania tej energii w mdre miejsce, czyli doprowadzenie do wnioskw, co naley zmieni. Uczymy si, jedno od drugiego, czym jest energia mska i kobieca. Poniewa zawsze relacjonujemy si z konceptami, a nie z ludmi, nie ma znaczenia, czy dowiadczasz okrelonej potrzeby zjawisk w zwizku ze swoim partnerem moesz dowiadczy tego w zupenie innej sytuacji, na przykad jadc samochodem i wchodzc w relacje z innymi kierowcami. Baran jeden! Piotrek skomentowa ze zoci, gdy inny kierowca zajecha mu drog. Ja mu poka! Podjecha na nastpnych

wiatach do auta, zatrzyma si i wysiad ze swojego samochodu. Krysia mylaa, e bdzie bjka! Gociu, jak jedzisz! wrzasn do mczyzny. Ten odwrci do niego gow, pokiwa ni ze zrozumieniem. Tak jak kady z nas popeniam czasami bdy. Wtedy przepraszam, jeli zawiniem, i ucz si na nich, by nastpnym razem zrobi lepiej. Dlatego przyjmij, prosz, moje przeprosiny. OK Piotrek wrci do samochodu. By w szoku. Czu, e zachowa si jak idiota nakrzycza na faceta, zrobi cyrk, a ten po prostu przyzna mu racj bez adnego wysiku i na totalnym luzie. To mi si bardziej podoba pomyla I zmieni! Taka sama zmiana mogaby zaj w sytuacji jakiej ktni z Krysi mgby na ni nakrzycze, a ona by na przykad si popakaa, przez co on poczuby si winny i postanowi nigdy ju nie wraca do wrzaskw. Pamitaj, e sytuacje yciowe to jedna wielka metafora dla tego wszystkiego, co jako wzorzec mieszka w naszych gowach. Schematy nie patrz na dosowno sytuacji, tylko powstaj w podobnych kontekstach, dajc wyraz swojemu istnieniu. Zmiany mona dokona, siedzc zarwno w wannie (synna eureka!), jak i w laboratorium naukowca. W umyle to po prostu okrelone zaprogramowane algorytmy mylenia, ktre si odpalaj, gdy zostan spenione pewne zewntrzne warunki i nie chodzi o tre informacji, ale o elementy procesu (na przykad: zawsze, gdy wida kolor czerwony to reagowa itd.). Dlatego te usilne doszukiwanie si w

treci problemu jego rda moe przesoni mechanizmy, ktre od treci nie zale tak, jak od samej struktury, na ktrej bazuj. Dlatego kada ktnia, czy jak to nazywam, odbicie si od Rzeczywistoci, nie jest niczym zym i jeli nie masz adnej historii na ten temat (czytaj akceptujesz), e nie powinno si to dzia, po prostu otrzymujesz kolejn szans dowiedzenia si czego nie tyle na swj temat, ile na temat swojego mylenia. Dopiero majc te dane, podejmujesz decyzj, co z t szans zrobi i w jakim kierunku to puci. Ta materializacja energii i jej odpowiednie kierowanie, stanowice podstaw aikido, jest take podstaw ludzkiego mylenia. Wcale nie chodzi o to, co si dzieje, bo na to nie mamy penego wpywu chodzi o to, co robisz z tym, co ju si wydarzyo. To jest ten wielki zasb i to jest definicja elastycznoci. Z ktni ma si do czynienia tylko w przypadku walki o to, czyja wersja wiata jest lepsza i prawdziwsza jeli nie ma potrzeby udowadniania tego, jest czysta rado z moliwoci nauczenia si czego nowego. Przepyw idzie dalej, a Ty wraz z nim. Cigle dostajesz szans jeli tylko si rozejrzysz, ujrzysz wszystko jako okazj do wykorzystania. I nie ma adnych intelektualnych granic w tym, co z ni mona zrobi. Dlatego zawsze zwracaj uwag, kto wystpuje z kim, by pozna obie czci mechanizmw. Nauczyciel powoduje powstanie ucznia. Bijcy powoduje powstanie uderzajcego. Oskarajcy tworzy oskaranego. Polak tworzy Polk. Meksykanka Meksykanina. Podczas tak wielu szkole dla mczyzn zawsze tumaczyem Meksykanom, jak ich postawa tworzy Meksykank. Dla nich ich krajanka bya uosobieniem dystansu, niechci do krtkoterminowych zwizkw, pchajc do maestwa, wykorzystujc ich kobiet. Dowiadczenia

obcokrajowcw natomiast s w tym samym kraju, z tymi samymi kobietami, zupenie inne im Meksykanki jawi si jako wspaniae, bardzo otwarte dziewczyny, ktre s zainteresowane dobr zabaw i w peni powicaj si swojemu mczynie. Jakim cudem ta sama kobieta jest widziana przez tak rne pryzmaty, zupenie ze sob sprzeczne? A takim, e wchodzi ona w zupenie rne wersje kobiet w zalenoci od mczyzny, z jakim ma do czynienia. Poniewa Meksykanie maj gboko zakorzenion spoecznie definicj szacunku jako zgadzania si z kobiet, w zwizkach z nimi staj si szybko instytucjami sucymi do speniania okrelonych usug woenia, rozmawiania, wysuchiwania, pacenia, bycia dobrym chopakiem, innymi sowy, a potem mem i ojcem dzieci. Ten sam sposb rozumienia szacunku nie pozwala im podej do kobiety na ulicy i porozmawia z ni, a jakiekolwiek komplementy o wydwiku seksualnym nie wchodz w gr. Jaki jest efekt takich dziaa? Taki, e mczyzna meksykaski jest postrzegany przez Meksykank jako bardzo precyzyjnie okrelona osobowo. Tymczasem pojawia si typowy Amerykanin, z duo bardziej rozwinit msk energi, od razu podchodzi do niej na ulicy i mwi, jak licznie wyglda. Potem umawia si z ni na randk, szybko akcentujc swoje zamiary, przez co ona nie moe by przy nim Meksykank dla Meksykanw, ale staje si kim zupenie innym. Poniewa Amerykanin nie przejawia zachowa, w ktrych prezentowaby si jako chopiec na posyki, ona nie moe wej w rol dajcej tego typu zadania. Poniewa nie rozmawia z ni o jej rodzinie, ona nie wchodzi w pewne schematy, w ktre niejako musiaa wchodzi wczeniej (poprzez oczywist konsekwencj postpowania drugiej strony). Nie jest miy w rozumieniu meksykaskim (zawsze naley si zgadza), ale w znaczeniu

amerykaskim (przy swoim zdaniu naley si czsto umiecha i dobrze bawi). Meksykanin oferowa dug lini czasu, a Amerykanin bardzo krtk. Meksykanin zapytany o to, co robi, odpowiedzia swoim zawodem, przez co wszed w pewn rol. Amerykanin powiedzia, e jest podrnikiem, co od razu w jej gowie wizualizowao egzotyczne podrne, nowe dziewczyny co jaki czas itd. W efekcie, cho jeszcze tydzie wczeniej na randce bya typow kandydatk na on, dzisiaj konwertuje si w nocn ksiniczk ale tylko dlatego, e ma do czynienia nie z mem, a z nocnym ksiciem. Pytanie, ktre podwiadomie zadaje sobie kady z nas w dowolnej sytuacji z kim innym, brzmi kim mam teraz by, co mam robi, jak mam myle? Zakadanie staoci zachowa jest tylko czciowo zgodne z prawd wiele starych porzucimy, wiele nowych zaadaptujemy. Im wiksza ch do osignicia celu, tym wysza motywacja, by dokona zmiany. Ten konformizm jest naturalny i socjologicznie uzasadniony, bdc rnymi wersjami siebie w rnych sytuacjach, gwarantujemy sobie osignicie pewnych istotnych celw akceptacj, uniknicie sankcji, moliwo posiadania racji, dostp do autorytetu i spenienie wielu innych wanych zamierze. Nie chodzi o bycie upartym sob, bo podobno jedynie krowy nie zmieniaj pogldw, ale o otwarto i wybieranie prawdy jako czynnikw weryfikujcych, czy chcesz zmieni swoje zdanie na inne. Bycie czonkiem wityni Ludu popeniajcym sekciarskie samobjstwo czy psujcym wszystkim humor uparciuchem, ktry dla zasady realizowania ustale wsplnoty ssiedzkiej wzywa policj dokadnie o 10.00 wieczr, by stao si zado sztywnym reguom (cho chodzi spa znacznie pniej i wcale mu to w niczym nie przeszkadza), nie ma sensu. Nie daje adnej korzyci, przeszkadza innym i prowadzi do

zdania si albo na lask innych, albo jedynie swojej osobowoci. Tymczasem gotowo, by za kadym razem decydowa, kim chcesz by (co chcesz robi), powinna by weryfikowana przez to, co dzieje si przed Twoimi oczami i co chcesz, by si dziao. Skoro mona nauczy si wszystkiego, to po co trzyma si mimo zmiany potrzeb tylko tego, co si ma w danym momencie? Nadzwyczaj pasjonujcym byo odkryciem zarwno dla chopakw, jak i dla dziewczyn do jak gbokiego poziomu Meksykanin tworzy Meksykank i vice versa. Dopiero wtedy, poprzez zmian siebie, zmienia si partner i stawa si nawet dla siebie kim innym. Sowa: Nigdy nie poznaem kogo takiego jak ty wracaj niczym bumerang do mwicego: Przy tobie odkrywam w sobie kogo, kim o czym nie wiedziaem mgbym by. Jeli z samodoskonalenia czynisz swj styl ycia, a nie tylko seminaryjn zabaw, poprzez wzrastanie stajesz si wzorem dla innych. I pokazujesz im drog nie dlatego, e zbawianie wiata obrae za cel (domorosy Chrystus to saby pomys), ale dlatego, e my zawsze pokazujemy drog innym. Pytanie jedynie jak. Ci Meksykanie wic, ktrzy mieli okazj pozna drug stron medalu, t amerykask, stawali si bardziej mobilni i w efekcie szczliwsi, bo mogli teraz umawia si na randki, zamiast na poznawanie rodzicw. A Meksykanki nie musiay widzie w kadym z nich kandydata na zawsze, ale mogy uczy go, jak by wietnym kochankiem. Do tego jest tylko jedna droga bycie wietn kochank Faceci nie musz jedzi na Karaiby, by byo atwiej niech przestan utrudnia sobie na miejscu i zobacz, e to oni tworz kobiety takimi, jakimi s. A jeli masz do zaoferowania tak wersj wiata, ktra jest atrakcyjniejsza dla innego czowieka (co jest take zawsze zwizane z umiejtnociami prezentacji tej wiedzy), to druga strona pody za Tob. Kady z nas zawsze wybiera to, co jest

dla niego najlepsze. Zacznij od tego, by by najlepszym wyborem dla siebie samego.

METODOLOGIA
Ale to pikne Krysia bya zachwycona now garsonk. Jeste taki wspaniay, zawsze o mnie pamitasz mwia do Piotra. wietnie w tym wygldasz, zreszt z twoj zjawiskow figur trudno si dziwi Wszystkiego najlepszego z okazji twoich urodzin! skomentowa umiechnity. Dzikuj bardzo! i przytulia si mocno do niego, bo do takich emocji ludzie chc si przyblia. Aby stworzy takie emocje, trzeba mwi ich jzykiem, a to domena metodologii czyli jakociowej czci komunikacji zwizanej z form, tym, w jaki sposb osobowoci myl. Kiedy dawno temu znany psycholog ogosi podzia komunikacji na werbaln i niewerbaln i stwierdzi, e ta pierwsza wypenia jedynie 7% caoci, a reszta to 93% z podziaem na intonacj gosu (38%) i jzyk ciaa (55%). Wedug tego zaoenia sowa s oddzielone od intonacji, a to przecie jest niemoliwe kade sowo zawsze ma jak intonacj, podobnie nie ma czego takiego jak brak jzyka ciaa. Zawsze jestemy zoonym

systemem, ktry na wyszym poziomie jest niepodzielny; ale sam podzia moe nam uzmysowi istotno tej czci niewerbalnej. Jako komunikacji midzy osobowociami jest zwizana z tym, jak si komunikuj midzy sob. To, jak si komunikuj, jest zwizane z tym, jakie maj cele i jakich emocji do ich osignicia uywaj. To domena przymiotnikw, czyli takich czci mowy, ktre nadaj opisywanym przedmiotom cechy. Jakie mog to by cechy i do czego su? Dziki cechom wiemy, jak skanalizowa nasze dziaanie i

zidentyfikowa poprzez uszczegowienie wiat, w jakim yjemy. Ta identyfikacja to najbardziej intymny z moliwych proces poprzez nadawanie indywidualnych cech tworzymy niepowtarzalny model wiata, po ktrym tylko my sami potrafimy si porusza. Proces komunikacji to zbiorcza nazwa dla wymiany, jaka midzy tymi wiatami zachodzi. Ten wiat jest rwnie nieskoczenie dynamiczny i ulega cigym zmianom. Oj, a to pech Zrobia mi si dziura w mojej nowej garsonce! Teraz wyglda tak brzydko z kwan min komentowaa Krysia, jeszcze dzie wczeniej zachwycona swoim nowym ubraniem. I dlatego ycie to jedna wielka, pisana przez wszystkich historia. Przygoda nigdy si nie koczy. Dziki cechom wiemy, w jakich kategoriach poznawczych umieszcza dowiadczenie, przez co personifikujemy wszystko, co si dzieje. Ten proces uosabiania to struktura brania rzeczy osobicie czyli przez pryzmat wasnych filtrw. Czy mona nie bra informacji przez filtry i tak je ustawi, by informacja przez nas przyjmowana bya jak najlepiej wykorzystywana?

Moralno to zbiorcza kategoria dla niezwykle istotnego podziau dowiadcze: na dobre i ze. Fakt istnienia takich kategorii powoduje wojny i walki midzy ludmi o to, czyja interpretacja zjawiska jest prawidowa. ydzi z Arabami kc si o Palestyn, mama z crk o wychodzenie o okrelonych godzinach z domu, m z on o wyjcie do kina, sportowiec z trenerem o sposb kopania piki wszyscy oni pilnuj swojego przekonania o byciu dobrym lub zym, a co za tym idzie swoich dziaa. To jest oczywicie gbsze ten podzia na dobre i ze jest potn generalizacj i dotyczy zarwno cech osobowoci, ich dziaa, jak i wartoci i innych sposobw mylenia, a nawet samej tosamoci! To, idc dalej, stanowi o dwch podstawowych motywacjach osobowoci, czyli o przyciganiu pozytyww i odpychaniu negatyww. To std wiemy, jak naley si porusza, co wpywa na robienie jednych rzeczy, a decyduje o nierobieniu drugich. Powiedzenie o kim, e jest zy (albo dobry), zakada utworzenie staego, niezmiennego w czasie ani przestrzeni obrazu innego czowieka, ktry staje si dla tak mylcego prawdziwym wyznacznikiem ich relacji. Te masywne uoglnienia powoduj wiele konsekwencji, negatywnie wpywajcych na relacje midzy nimi. Skoro jeden widzi drugiego jako zego, to o czym wiesz z poprzedniego rozdziau siebie musi widzie jako dobrego. Nie ma wic nawet czego takiego jak dobrzy czy li ludzie, bo nie ma zawsze obiektywnych standardw z punktu widzenia socjalnego, intelektualnego czy emocjonalnego dobra i za. Plus powiedzenie o kim, kto pi (a pi kady), e jest te zy, gdy pi, nie miaoby nawet sensu. A skoro nie ma tego, zmieniamy zakres i przechodzimy niej na zachowania osobowoci jako dobre i ze. Czy znajdziemy tutaj jakie zachowania, ktre mona nazwa zymi lub dobrymi niezalenie od

kontekstu, w jakim wystpuj? Nie bo nie ma adnego grzechu, ktry w innym kontekcie nie staby si cnot. Jeszcze dalej: s dobre i ze sposoby mylenia czy to zgodne z prawd? Kada myl jest algorytmem, ktry zarzdza caym systemem nie ma myli dotyczcych czego, to tak jakby powiedzie, e jelito dotyczy jedynie trawienia. To za mao! Jelito spenia take inne zadania, a nade wszystko jest elementem wikszej caoci. Usunicie jelita nie sprawia, e system pozostaje taki sam (jako cao, tyle e bez jelita), ale doprowadza do zmian caoci. Identycznie dziaa umys. Wszystko jest poczone i wchodzi ze sob w relacje. Nowa wiedza, ktr zdobywamy, jest w naturalny sposb konsolidowana z reszt systemu umysowego. Tak samo aktualizuj si komputery gdy potrzebna jest zmiana, wtedy system informuje o niej uytkownika i nakazuje najczciej wyczy komputer, by po ponownym uruchomieniu pracowa ju z nowymi programami; podobnie my zaczynamy kady nowy dzie po przespanej nocy. Naradzamy si kadego dnia i z czystym umysem, namacalnie zaczynamy kolejn chwil jako nowy system umysowy, cigle wzbogacajcy sam siebie o nowe informacje. Od jakoci tych informacji zaley jako naszego ycia. Naucz si rozpatrywa myli z punktu widzenia systemu, ktry nimi yje. Wemy sobie na przykad przekonanie, ktre mogoby si wydawa zupenie niekorzystne: otwarcie si w zwizku oznacza cierpienie, wic naley trzyma pewien dystans. Konsekwencje tego s takie, e nie ma dostpu do pewnych dowiadcze, ktre daj szanse zbudowania nowych przekona i wycignicia innych wnioskw. Taki dystans moe uniemoliwi spontaniczno czy doz szalestwa na randce, zablokowa pewne zachowania i oglnie rzecz biorc, nie da tego, co jest radosne, szczliwe i uczuciowe. I jest te druga strona

medalu

ten

schemat,

zbudowany

na

bazie

interpretacji

dowiadcze, daje (zudne, ale jednak) poczucie bezpieczestwa przed ewentualnym zranieniem. I z perspektywy systemu osoby majcej to przekonanie faktycznie akurat teraz jest ono najlepszym wyborem, jaki ona posiada aktualnie. Ale po to spotyka kontrprzykady na swojej drodze (na przykad Ciebie z innym punktem widzenia), by uzupeni swj repertuar moliwoci dodatkow opcj. I jeli ludzie nie maj innych przekona, ktre stanowiyby zapor i ochron (na przykad: nic zego nie moe si sta; nikt inny poza mn samym nie moe mnie zrani itd.), to prba cigania z nich usilnie tego przekonania oferuje im wizj lku i zranienia. Na tym odbijaj si, zgeneralizujmy, zmieniacze tacy, ktrzy s przekonani o wyszoci swoich przekona nad innymi, bo najczciej woyli sporo pracy we wasny rozwj. Faktycznie ich przekonania s dla nich samych o wiele lepsze, a take brzmi jak przydatne dla wszystkich (na przykad: mona si wszystkiego nauczy), ale z jakiego wzgldu ich prby pomocy innym (z autentycznie pozytywn intencj) nie kocz si powodzeniem. By kto, kto w szkole mia kiepskie stopnie i niewiele z niej pamita, zyska przekonanie, e wszystkiego mona si nauczy, moe nie wystarczy zmiana historii, bo w jego wiecie jest to pki co tak abstrakcyjny koncept, e nawet jeli wemie nowe przekonanie bez zmiany caego systemu, to i tak moe po raz kolejny si zawie. Gdy dostanie natomiast dowiadczenie, ktre pokae mu, e moe si czego nauczy, do tego w sposb atwy i efektywny, wtedy dopiero zacznie zmienia swoje przekonanie, bo bdzie mia ju dowd jego prawdziwoci. Trzymanie dystansu do partnera jest sab tarcz obronn w porwnaniu do pewnoci siebie i ciekawoci, radoci z tego, co jest, i

otwartoci na zmiany (zgodnie z zasad: nie wiadomo co, ale na pewno dobrze), ale lepsz ni adna szczeglnie gdy zauwaysz, e pewne przekonania mog chroni osob przed ni sam (relacje midzy dwiema osobowociami). Kobieta trzyma dystans do partnera, bo jej rozumienie otwartoci polega na robieniu wszystkiego, na co on ma ochot a to ju przekonanie niebezpieczne dla wasnej integralnoci i spjnoci. Najpierw cigasz histori o robieniu wszystkiego, co chc inni, a tarcza przestaje by potrzebna; jednak samo cignicie tarczy dystansu, jeli w ogle si przed tym nie zbuntuj, moe ich naraa na powtrzenie bdw z przeszoci. Gdy kto nie wycignie nauki z bdw, czyli nie zbuduje lepszego algorytmu mylenia na przyszo, wtedy moe si przed nimi chroni przekonaniami przykrywajcymi. Kobieta zostaa zdradzona przez ma, decyduje si wic nastpnym razem nie angaowa (by si chroni). Gdyby nauczya si, e to nie on j zdradzi, ale ona siebie (bo zaatakowaa siebie jako winn), algorytm by si zmieni, a ona bez lku i z wiksz si wchodziaby w kolejny zwizek. Zamiast zmiany tego powierzchniowego przekonania, zainteresuj si tym, jak ono peni rol w caym systemie. I podaj takie rozwizanie, ktre umoliwi pynne i potrzebne przejcie w kierunku rozwiza. Zmieniacz, ktry wiele osign i zrozumia, postulujc zmian jednej historii na inn, moe nie zauway, e jego algorytm jest o wiele bardziej zoony wobec caoci jego myli, ni mogoby si wydawa. Po raz kolejny powtrzmy: cay system ulega zmianie, a nie jedno przekonanie. Przekonania nie s ze lub dobre bez kontekstu, w jakim s realizowane. Nie osdzaj bd wiadomy. Kady ma swoj drog, Ty rwnie. Podzia na dobre i na ze stanowi o magicznej zaporze midzy dwiema motywacjami, odsuwajc si od i dc do. Ta pierwsza,

zwizana z wieloma schematami stresu, lku, ulgi, przymusu, obligacji, koniecznoci, jest metod zwan popularnie jako kij. Metafory typu: trzeba kogo krtko trzyma, jeli tego nie zrobisz, bdziesz cierpie, nastaw si na trudnoci, instaluj w innych umysach konieczno wykonania okrelonego dziaania, by unikn konsekwencji przedstawianych jako negatywne. Maj one by straszakiem i zmotywowa do dziaania ale dziaanie to nie jest podejmowane, by co budowa, ale by zapobiega ewentualnym szkodom. Gdyby stawia domy, kierujc si jedynie tym, by si do nich nie wamano, nie byy za drogie w utrzymaniu i nie zaleay od zmian klimatycznych, to kady z nas mieszkaby w bunkrze ale tak si nie dzieje. Ludzie musz take pozytywnie okrela swoje plany i marzenia, by mc rozwija wiaty w formie kreatywnego tworzenia, a nie jedynie zabezpieczania. Wwczas mowa o innej motywacji, zwanej dawaniem marchwi, czyli tworzeniem bodca, ktry poprzez swoj atrakcyjno dla danego czowieka budzi ciekawo, zainteresowanie, determinacj, ch, entuzjazm itd. Bdziesz mie do czynienia z konceptami: zyskasz wiele dobrego, zobaczysz, bdzie fajnie, wietnie ci idzie itp. Budowanie wycznie zabezpiecze moe blokowa marzenia, ale bez tego nie wymyli si lepszego zamka do drzwi (bo wymyla si go gwnie jako zabezpieczenie przed kradzie). Jedno i drugie jest potrzebne, ale bez podziau na dobre i ze. Ten podzia przeszkadza. Po pierwsze, nie zakada zmiennoci, ale stwarza sta ocen dowiadczenia bez kontekstu a to nie jest moliwe, bo nawet schemat zabijania jest sankcjonowany poprzez dziaania wojskowe czy sdownicze. Dopty nie zajdzie caociowa ocena sytuacji, dopki dobro i zo nie istnieje. Po drugie, jest jedynie etykiet, ktra przesania

rzeczywisto. W niej rzeczy si dziej i tyle. Nie ma dobrych lub zych wybuchw wulkanw, dobrych lub zych atakw lwicy na gazel, dobrych lub zych sw s jedynie dziejce si rzeczy, ktre, niezalenie od oceny, gdy si dziej, to si dziej. Ocena padajcego deszczu jako zego nic nie daje to zjawisko jest poza nasz kontrol. Po trzecie, nie ma tego zego, co by na dobre nie wyszo. Historia wiata pokazuje, e postp ludzkoci jako kolektywu i kadego z nas jako jednostki zawsze postpuje niezalenie od naszej oceny zjawisk. Michael Jordan jako dziecko nie zosta przyjty do koszykarskiej druyny szkolnej i wykorzysta swj bl odrzucenia do stania si jednym z najlepszych koszykarzy na wiecie. Wydarzenia drugiej wojny wiatowej spowodoway stworzenie wielu przepisw i strategii dziaa, budujcych pokj w przyszoci. Rozwd uczy osob nietrwaoci zjawisk i pozwala cieszy si tym, co jest, zamiast bazowa na iluzji wiecznoci. Wypadek na drodze sprawia, e wielu innych kierowcw zwalnia, i kto wie, ilu ludzi uratoway niewinne na pozr stuczki. Takie przykady moe mnoy kady z nas, bo w ostatecznym rozrachunku nie mona niczego aowa. Nie ma czego bez docenienia wczeniejszych dowiadcze blu nigdy bymy nie wiedzieli, czego nie chcemy. Nie byoby te motywacji, by i w przeciwnym kierunku, czyli rozwiza i realizacji marze. Z perspektywy czasu myl teraz, gdy siedz w samolocie do Tunezji i pisz te sowa e nie ma ani jednej rzeczy w moim yciu, ktra nie powinna si bya nie wydarzy. Z pen odpowiedzialnoci i radoci, rozliczywszy si z przeszoci i odnalazszy w kadym dowiadczeniu rozwojow nauk, rozpoczynasz w kadym momencie nowe ycie. To jest niesamowite. Mona spojrze na wszystko i mia si z iluzji, w jakie si kiedy wierzyo. Dzi ju nie trzeba w nie wierzy. Gdy rozumiesz, e nie ma nawet czego wybacza,

bo krzywdy nigdy nie byo, nie budujesz ju zabezpiecze przed cierpieniem, ktre sam sobie zgotowae niezakwestionowanym myleniem. To odpuszczenie przeszoci zmienia przyszo, w ktr zawsze projektujemy nasze dowiadczenia. Gdy pozbywasz si ze swoich wspomnie poziomu wtrnego, ktry nakada na dowiadczenie zestaw interpretacji, formuujesz wnioski z tego, co si naprawd wydarzyo, a nie z tego, co dobudowae scenariuszem. Ego potrafi stworzy problem, jakiego nigdy nie byo, tylko po to, by dzisiaj mc powiedzie co na swj temat (Strasznie cierpiaem, ale jestem tak wyjtkowy, e wyszedem z tego itp.). Pozbd si wszystkich przeszkd z przeszoci, zarwno tego, co wynosi Ci poza stan, jak i tego, co zania to, kim jeste. Trzeba troch pracy, by poj, e podzia na dobre i ze, gdy nie jest rozumiany jako pewne wskazanie kierunku, moe by przyczyn cierpienia. Bez zafiksowanego sztucznego rozrniania, e co jest dobre lub ze, kadorazowo mog si efektywniej odnosi do tego, co si dzieje. Mog akceptowa przekonania innych, bo dla nich s na ten moment dobre i mog podejmowa dziaania oparte o moje sumienie, wyczucie, intuicj, a nie wyuczone i sztywne zasady, by przedstawi im swoj wersj zdarze. e nawet gdy facet biegnie do mnie z piciami, mog go powstrzyma i wcale nie potrzebuj do tego schematu, e jego zachowanie jest ze choby dlatego, e dla niego nie jest (inaczej by tego nie robi)! Nie potrzebuj te innego: e moje jest dobre po prostu si broni, bo nie chc by uderzony. Podobnie to, e mam ochot zapali papierosa, nie oznacza, e robi co zego wypalam i tyle. Po sprawie. Gdyby palcy uwaali palenie za ze, nie paliliby. Przynajmniej jaka cz ich uwaa, e co im to daje. Bez schematu, e palenie jest ze, nie palisz, bo nie chcesz, albo palisz, bo

chcesz. Ale nie ma wewntrznego moralisty, ktry zakazuje i tym samym aktywuje wewntrznego buntownika, ktry ten zakaz kasuje. wiat, ze wzgldu na Twoje dowiadczenie, zaczyna Ci si jawi jako zestaw dziaa i ich konsekwencji, spord nich niektre tak zwane wzorce powtarzaj si czciej ni inne. Przez kopiowanie materiaw z internetu bez podania rde mona by pocignitym do odpowiedzialnoci karnej to wzorzec akcji i reakcji. Co daje? Jest kierunkowskazem dziaania, ktre i tak tylko dla niektrych okazuje si zgodne z ich wasnym systemem wartoci. By moe poznanie tych konsekwencji wpynie na zmian ich dziaania, a by moe nie kwesti synergii edukacji socjalnej ludzi i edukacji indywidualnej ich samych przez siebie jest zrozumienie tego, jak postpowa w yciu. Ogldanie wiata jako teatru dziejcych si zjawisk, gdzie kady z nas jest aktorem grajcym rol siebie samego, pozwala na zmienianie tej roli w zalenoci od aktualnych potrzeb i chci. Nie ma dobra i za jako obiektywnych standardw postpowania. Nic, co si wydarzyo, nie byo ze. Nic takiego, co si wydarzy, ze nie bdzie. Na niektre rzeczy, bez schematu: dobro/zo, moesz si przygotowa, wic bierzesz parasol z domu, gdy pada. Tak samo kupujesz bilet do kina. Gdy przestaje pada, ju nie chcesz uywa parasola i go skadasz. Gdy podoba Ci si film i nie ma adnej innej rzeczy, ktra by Ci si spodobaa, kontynuujesz jego ogldanie. Dobro i zo to etykiety zwizane z przeszoci lub przyszoci, nigdy z tu i teraz. Tu i teraz rzeczy si dziej, a na ocen nie ma czasu. Podejmujesz dziaania i dopiero post factum, po wynikach, oceniasz, jak poszo. Wtedy uczysz si czego. Kade zo tym samym moesz konwertowa w dobro nazywa si to wyciganiem wnioskw i zadouczynieniem. W tu i teraz kady, kto robi cokolwiek, kierujc si takimi wyborami, jakie ma,

robi to, co uwaa za dobre. Czy moe si myli? Tylko z punktu widzenia przyszych redefinicji tego, co si stao innymi sowy, dopiero po czasie moemy okreli, e co byo bdem, cho w momencie samego dziaania takiego pomysu by nie mogo. Nie jest wic tak, e my popeniamy bdy, ale zmieniamy zdanie co do tego, co zrobilimy wczeniej. Ten proces nazywa si wyciganiem wnioskw (rozwj) i byciem odpowiedzialnym za konsekwencje swoich dziaa. Bd nosi znamiona bycia czym zym, ale wyciganie wnioskw ju nie. Nie ma takiej moliwoci, by nie zmienia zdania co do podejmowanych dziaa akceptujc to, stajesz si uwaniejszy i jak cay wiat uczysz si. I ycie z tym, e dobre jest to, co si dzieje, uatwia budowanie raportu ze wiatem. Ty poddajesz si temu biegowi. Po wyjciu ze schematw dobra i za zmieniaj si wewntrzne powizania schematw z emocjami. Znika krytyka innych, bo przestaj by li i mie ze zachowania, wic jedyne, co pozostaje, to obserwacja i ich ocena w zakresie wystpujcego kontekstu i wasnego ycia. Pojawia si formua: co dobre dla innych, nie musi by teraz dobre dla mnie, i prociej jest akceptowa wiat innoci, teraz jako rda moliwoci do zmodelowaa. Znika te krytyka siebie, bo wedug tych samych opinii oceniamy i innych, i siebie samych. Dziki temu kanalizujesz swoje dziaania w kierunkach o wiele bardziej efektywnych i budujcych. Poza moralnoci zaczyna si rwnie rozdzielanie faktw i informacji od ocen (rozrnianie dowiadczenia pierwotnego i wtrnego), nie istnieje ju wic: bogaty dobry, bogaty zy, jest jedynie bogaty; nie stary zy albo stary dobry, a tylko stary; nie duy dobry albo duy zy, a tylko duy itd. Pojawiaj si szersze kategorie i yje si umysowo na o wiele bardziej synergicznym, a wic budujcym zgod i

wsplno poziomie. Na przykad zamiast staro, nie rado i mody i gupi pojawia si zbiorcza kategoria wieku, ktra pozwala Ci spojrze na osob nie poprzez to, co rzekomo jej wiek oznacza, ale zatrzyma si na poziomie jego liczbowego okrelenia. Nieocenianie nie zabiera wiedzy, odcedza j jedynie od sztywnych etykiet, ktre budoway energi do lub od. A gdy nie ma ju tej bazowej koniunktury push and pull denia do dobrych emocji, a odsuwania si od zych pozostaje czyste dziaanie, bez podania ani lku, bo oba z nich maj ograniczony charakter. Czysty umys, nieskaony deniem czy uciekaniem, ocenia zupenie innymi kategoriami ni ten peen emocji. Gdy te opadaj, wtedy zwykle zmienia si zdanie ale na czystym umyle ju rozpoznajemy konsekwencje i wybieramy taki kierunek, ktry uznajemy za najbardziej waciwy. Nie ma mowy o adnym aowaniu w przyszoci, bo auje si tylko wasnej lepoty, a takowej nie ma, gdy umys jest czysty. W wyniku oddzielenia informacji od ocen zyskujesz dostp do cech. Krytyka stracia dla Ciebie sens, bo zrozumiae, e nic nie daje. Cechy to czysta informacja, czyli schematy poznawcze bez etykiety dobre czy ze. Ta informacja zawsze ma podwjny charakter, z czego jedna cz jest widoczna, a druga najczciej niewiadoma. Gdy kto opisuje zjawisko jako pikne, musi mie rwnie porwnanie do kategorii obiektw niepiknych, tak by na podstawie relacji midzy nimi zbudowa wniosek. Kada cecha widnieje wic w dwch zbiorach jeden z nich tworzy, a drugi to jej przeciwiestwo i caa reszta dowiadczenia, ktrego nie opisuje. Wysoki idzie wic w parze z niewysokim (czyli w praktyce z niskim), mdry z gupim, stary z modym itd. Jeden z tych zbiorw, co wida, jest okrelony pozytywnie (szybki, na przykad samochd wycigowy to obraz, ktry istnieje w

projekcjach mylcego), a drugi negatywnie (nieszybki, czyli taki, ktry nie wchodzi do kategorii obiektw szybkich, na przykad w). Ten drugi zbir pozostaje najczciej niewiadomy, przez co jego zmiana prowadzi do zmiany relacji w samym mechanizmie porwnania. Nie daem rady, on jest taki silny! krzycza lisek z podbitym okiem do krlika. Jednak nie wytrzyma i zdecydowa si si perswadowa swoje zdanie borsukowi. On by silny czy ty zbyt saby dla niego w tamtym momencie? zapyta krlik, specjalista od zmiany przekona. Po pierwsze, jego planem byo odzyskanie przez liska odpowiedzialnoci std przesunicie z borsuk jest silny na lisek jest za saby. Po drugie, skonstruowa liskowi lini czasu silny borsuk to osobowo, ktra amie zaoenia indywidualnoci i przejciowoci zjawisk yciowych po to zamieni jest na by. Po trzecie, umieci cech saboci w konkretnym momencie (tamtym), przez co j zindywidualizowa. I wreszcie poczy j w relacj z konkretn osob (za saby dla niego, co zakada, e dla innych moe by inaczej). Jedno zdanie, tak wypenione efektywnymi konstruktami, zupenie zmienia obraz dowiadczenia w gowie rozmwcy. No tak Faktycznie, troch za sabo si postaraem, bo nie chciaem go przecie zmasakrowa, ale nastpnym razem to mu poka, gdzie raki zimuj! A gdyby postara si bardziej To co nastpnym razem mgby zrobi znacznie lepiej W innym wydaniu Gdy obie strony s zadowolone i potrafisz ju teraz zdecydowa si na lepsze wybory w twojej relacji z nim moesz mie wikszy spokj jest waniejszy, gdy

ju patrzysz na to, co byo ma igraszk, zmienion w dobre dowiadczenia zdobyte po drodze No tak To bardzo ciekawe Lisek nie zrozumia wszystkiego wiadomie, ale to te w tym momencie nie miao znaczenia. Skupi si na tym, co mia teraz osign, wiedzc gdzie w rodku, e na wszystko przyjdzie czas Kada cecha wic idzie w parze ze swoim przeciwiestwem. Gdy pamitasz o tym i zwracasz uwag na t drug, brakujc wiadomie stron, wtedy masz klarowny obraz aktualnych algorytmw wypowiadajcego si i moesz tak nimi zarzdza, by stay si korzystniejsze. Wwczas zamiast bycia grubym pojawia si bycie jeszcze nieszczupym, zamiast gupiego rozwijajcy si, a biedny to w przyszoci si bogaccy. Po co to robi? By poprzez umieszczenie osoby na okrelonym biegunie cechy da jej kierunek przed siebie, a nie od siebie. Gdy kto uwaa si za grubego i chce to zmieni, ma o wiele mniejsze szanse ni ten, co uwaa si za jeszcze niechudego. Rnica stanowi o kierunku, w jakim osoba idzie od tego, czego nie chce, czy do tego, czego chce. Dodatkowo uwaaj na znieksztacenia i cechy powizane. Gdy lisek opowiada o swoim dowiadczeniu, nie mwi jedynie, e borsuk by silny mia rwnie na myli to, e to byo dobre dla borsuka, ale ze dla niego, liska. Tak wic powstaa zaleno midzy silny i dobry, tworzca przekonanie: Dobrze jest by silnym. Jak wida, umys potrafi byskawicznie wycign wniosek i stworzy algorytm, ktry staje si wyznacznikiem przyszych dziaa moe zmotywowa osob do zapisania si na sztuki walki, chodzenia z gazem obronnym albo

pokazywania si w towarzystwie silnych kolegw. To poczenie dwch przymiotnikw jednego jako niezalenej, czysto informacyjnej cechy, a drugiego jako reprezentanta biao-czarnej kategorii moralnociowej doprowadza do powstania staego w czasie i przestrzeni scenariusza wyznaczajcego kierunek mylenia. Dlatego tak wiele czasu powicilimy na wyrobienie u Ciebie umiejtnoci oddzielania moralnoci od cech, tak by nie doprowadzi do powstania wielu mechanizmw, ktre kontroloway ycie jednostki. Jaki dominujcy procent operacji plastycznych jest zwizany nie z autentyczn potrzeb zdrowotn, ale z niezakwestionowan wiar w korelacj midzy wystpujc cech (na przykad: duy nos) a moralnoci (jest zy). Podobnie bdzie ze wzrostem sprzeday rodkw poprawiajcych potencj u mczyzn nie chodzi o fizjologiczne potrzeby, ale o schemat poznawczy (duga erekcja jest dobra) porwnywany do swojej niewiadomej czci (a wic krtka erekcja jest za). Kupowanie rodka farmakologicznego jako rozwizania jest zatem konsekwencj nie chorego ciaa, ale chorego umysu (w znaczeniu: posiadajcego takie, a nie inne przekonanie). Gdy z tym filtrem bdziesz oglda telewizj czy obserwowa reklamy, zwrcisz uwag, jak ogromna ich liczba wyranie przesuwa okrelone cechy na stron dobrych lub zych, swoje produkty przedstawiajc jako rozwizania. Rozpocznij wielk, yciow misj oddziel przymiotniki stanowice o sposobie mylenia osobowoci od moralnoci. Opisz najpierw swoje ciao, poczwszy od okrelonych cech wysoki, chudy, adny itd. (tam, gdzie uywa si sowa normalny, zaciera si granica midzy jednym a drugim kocem ekstremum; w tym miejscu umys tworzy kompromis midzy na przykad wysokim a niskim; ten kompromis zawsze jest

porodku). Potem zacznij oddziela jeli znalazyby si takie pojcia to dobre, to ze od tych cech; emocja poinformuje Ci, co aktualnie zapisane jest w Twoim umyle. Trzecim krokiem bdzie, w zalenoci od potrzeb, przejcie z jednego ekstremum cechy na drugie. Jestem gruby zmieni si na nie jestem jeszcze chudy (pod warunkiem e to jest celem!). Cechy, gdy zostaj oddzielone od moralnoci, odzyskuj swj informacyjny charakter. Teraz duy to duy, biay to biay, szeroki to szeroki. Przez to staj si budulcem, z ktrego dopiero mona co tworzy (ich wczeniejsze zwizanie z moralnoci to uniemoliwiao). Nie czy si ich z tosamoci (on jest gupi), ale z o wiele konkretniejszymi i precyzyjniejszymi rzeczownikami (jego myl nie bya zgodna z szeroko przyjtymi standardami). Mona je ustawia od tej pory w konstruktywny sposb (skoro jest maego wzrostu, to wietnie si nada do tych, a nie innych dyscyplin sportowych), wykorzystujc kad z nich jako zasb. A poniewa wszystko ustawione w odpowiedni sposb jest zasobem, najatwiej jest y tym, ktrzy potrafi wykorzystywa wszystko na swoj korzy. Nie ma dla nich innego znaczenia ni informacyjne to, gdzie zaczynaj, liczy si to, gdzie chc doj z tym, co maj. Jest wiele przykadw fantastycznych sukcesw zbudowanych tam, gdzie inni si poddawali, nie widzc moliwoci. Stephen Hawking, zamiast pozosta sparaliowanym take na umyle, zosta jednym z najsynniejszych fizykw dzisiejszych czasw. Liliput Andrzej Stanaszek, mistrz wiata, podnosi ciary wiksze ni jego dwukrotnie wysi przeciwnicy. Jay Z, chopak z przedmie bez przyszoci, mimo e ojciec Beyonc nie chce o nim sysze, postanawia zosta sawnym raperem i zdoby serce znanej ju gwiazdy. Porzucona przez chopaka dziewczyna, usyszawszy, e nie ma talentu, obiecuje

swojemu byemu, e kiedy usyszy j w kadym radiu i ju jako Lady Gaga osiga sukces. Kada z tych osb stana oko w oko albo z potnymi niedoskonaociami swojego ciaa, albo z niskim i nieobiecujcym statusem spoecznym, albo z bolesnym rozstaniem i kada z nich wykorzystaa obrt spraw na swoj korzy. Na tym polega wana cecha dojrzaych umysw, e wszystko, co im si przydarza, bior za dobr monet. To Twoja odpowiedzialno, jak wykorzystasz to, co Ci si przytrafia, i Twoja umiejtno oddzielenia oceny od informacji. Nie ma cech zych, nie ma cech dobrych s tylko etykiety, jakie ludzie do nich przyklejaj. Wybieraj mdrze! Cechy opisuj spektrum emocjonalnego dowiadczenia poprzez najwysze stopnie przymiotnika okrelaj granice modelu wiata komunikatora. Kada jako dowiadczenia jest w nich zamknita, a poznanie ich daje dostp do miejsc, ktrych przekroczenie spowoduje zmiany w wiecie jednostki. Jeli to wszystko, o czym tyle rozmawiamy, bd wiczy, to kiedy zostan najlepszy? zapyta lisek krlika podczas ich kolejnego spotkania. Najlepszy w porwnaniu do kogo? krlik jak zawsze obserwowa, co si dzieje w gowie jego rozmwcy. W porwnaniu do ciebie! krzykn z entuzjazmem lisek. A co potem? zapyta krlik, pozostawiajc liska w konsternacji. To pytanie zakadao bowiem, e najlepszo nie jest wcale najlepsza, a to ju dla liska nie miao sensu.

 Potem to ju wszystko, bo gdy si jest najlepszym, to si jest najlepszym i ju. Przecie nie ma nic wicej. A to bardzo szkoda skomentowa krlik. To ja odmawiam wiary w to przekonanie. Dlaczego? Bo ono zakada, e punktem dla bycia lepszym s inni i do nich naley si porwnywa. I dodatkowo e jest moment, w ktrym osiga si granic rozwoju i nie mona za ni wyj. Oba te schematy s sprzeczne z moim dowiadczeniem. To jak mylisz ty? e nie chc by lepszy od innych, bo moim celem nie jest bycie lepszym, ale bycie szczliwym. Inni, a dokadniej rzecz biorc ich umiejtnoci, s dla mnie drogowskazem tego, co jest moliwe. Po drugie uwaam, e jeli ju z kimkolwiek konkurowa, to tylko ze sob samym bo to tak naprawd ostateczny przeciwnik. By lepszym od siebie samego? Tak, bo jeste jedynym punktem porwnawczym dla siebie lepszo lub gorszo innych oceniasz tylko i wycznie przez pryzmat wasnych wynikw, co oznacza, e za kadym razem i tak porwnujesz si ze sob. Inni, owszem, mog sta si inspiracj, ale tylko pokonania samego siebie. Pokonania siebie?

 Tak, w takiej przenoni; chodzi o pokonanie wasnych saboci i niedoskonaoci, a take zwikszenie posiadanych zasobw. Innymi sowy, jutro moesz by lepszy ni dzisiaj; pod warunkiem e bycie lepszym oznacza posiadanie wikszej wiedzy i lepszych umiejtnoci. To nie mam z kim konkurowa? Nie ma konkurencji, bo nie robisz tego dla poklasku innych, ale dla siebie samego. Gdyby wycig polega tylko na tym, e na kocu moesz zamia si w twarz przegranym, nie chodzioby o samodoskonalenie, ale o udowadnianie a to s dwa rne wiaty. Samodoskonalenie to dyscyplina i ch dostarczania lepszej jakoci, by wszyscy mieli z tego wikszy poytek, a udowadnianie opiera si na filozofii braku i gorszoci. Inni po prostu ci informuj, co jest moliwe, dopki nie uzyskasz wynikw, ktre s nieporwnywalne do innych. Wtedy ty sam zaczynasz ustawia sobie poprzeczki, ktre s tak naprawd efektem zdobywanego dowiadczenia. To nie mam by lepszy od ciebie? I tak, i nie niech moje umiejtnoci bd dla ciebie, jeli tak uznasz i w tym kierunku dalej chcesz si rozwija, drogowskazem tego, co jest moliwe. Wystarczy, by teraz umia wicej ni wczeniej. Umiem wicej To dobrze. Gdy odkrywasz wiat poza stopniowanymi przymiotnikami, rozcigasz granice swojego modelu. Dlatego te stawiaj sobie nierealne na dzie dzisiejszy cele takie, w ktre nawet nie uwierzyby, e mogyby si

sta rzeczywiste. Wiara przychodzi z czasem, tak samo jak osignicia. Zaczynasz od maych, potem s wiksze, potem najwiksze, a potem jeszcze wiksze. Ten proces nigdy si nie koczy. Przymiotnik jako cecha okrela emocje lub inne mierniki, ktre maj by zwizane z podejmowanym przez nas dziaaniem. Jeli mwimy o rzeczach adnych, miych, sympatycznych, to automatycznie wiemy z tym pozytywne stany emocjonalne. Gdy za przechodzimy na ze, pechowe, smutne przymiotniki, wtedy wchodzimy w negatywne stany emocjonalne. Kiedy, przy okazji jednego z wielu eksperymentw na szkoleniu Master NLP, uczestnicy mieli za zadanie opisa zy dzie z ich ycia bez uycia przymiotnikw. Okazao si, e nie byli w stanie uzyska dostpu do emocji, ktre z tymi przymiotnikami byy zwizane. Zy dzie przesta wic by zy bo bez kodu dostpu nie byo negatywnych emocji, ale czysta informacja. Ten eksperyment pokazywa, jak metodologia osobowoci, jej sposoby mylenia wpywaj na nasze samopoczucie. Jako i charakter tego mylenia jest wanie zaleny od przymiotnikowego okrelania waciwoci naszych przey. Kady z tych przymiotnikw stanowi albo kategori ocenn, gdy jest pewn zgeneralizowan etykiet, albo czyst informacj. Smutna twarz to taka, ktra charakteryzuje si, upraszczajc, opuszczonymi kcikami ust, nieruchomymi oczami, moe dodatkowo pakaniem. Gdyby porzuci emblemat smutku, wtedy pozostan opuszczone kciki ust i paczce oczy ale ani jedno, ani drugie nie jest smutkiem. Smutek to zbiorcza nazwa dla zestawu nawet nie jednej, ale wielu przeywanych emocji, z ktrych kada wpywa inaczej na zachowania ciaa. Mona mie opuszczone kciki ust i nie by smutnym? Oczywicie. Czy mona paka, nie bdc smutnym? Take.

Z drugiej strony szkliste oczy wpatrzone w jedn rzecz mog jeli inne warunki take zostan spenione wiadczy dla umysu o entuzjazmie. I to take zbiorcza kategoria ocenna dla zestawu pewnych procesw emocjonalnych, ktre ze wzgldu na reakcje neuroprzekanikowe powoduj okrelone samopoczucie. Wtedy mwimy, e kto jest wkrcony albo wcignity, opisujc efekty tego, co widzimy, jako etykiet, a nie sam informacj. Poniewa te informacje s potrzebne do ycia z ludmi i wrd ludzi, gdzie wedug przyjtych teorii psychologicznych (na przykad Paula Ekmana) istniej identyczne sposoby przeywania przez nas emocji niezalenie od rasy i pochodzenia, nie naley si ich pozbywa wystarczy, e oddzielisz interpretacj od informacji i przestaniesz reagowa pewnymi zgeneralizowanymi gotowcami na zachodzce zjawiska. Tak zmor jest, na szkoleniach dla mczyzn, przekonanie, e odwrcenie przez kobiet gowy moe oznacza wiele innych rzeczy ni tylko odrzucenie. A poniewa zawsze reagujemy na to, co mylimy, warto jest wybiera mylenie i bra pod uwag o wiele wiksz zoono procesw komunikacyjnych ni jedn etykietk, na ktr zawsze naley tak samo reagowa. Podobnie wiele kobiet po rozstaniu dopisze do swojego obrazu zestaw cech, ktre stan si dla niej swoistymi wyznacznikami przyszych zachowa. Kada historia na swj temat, jeli nie mamy do niej dystansu (czytaj: wiadomoci umownoci naszych zaoe), zaboli wczeniej czy pniej. Popatrz, jak zestaw cech okreli wiat Beaty, koleanki Krysi. Ale ty jeste pikna skomentowa na dyskotece chopak, ktry przechodzi akurat obok Beaty. Ta umiechna si, bo pikne osoby si umiechaj. Co wicej, umiechna si z klas, penymi zbami,

relatywnie powoli i patrzc prosto na niego. To by pikny umiech, bo tak wedug niej umiechaj si pikne osoby. I atrakcyjna, zapomniae doda skomentowa jego kolega. A Beata tym razem minimalnie, ale dla wprawnego oka zauwaalnie odchylia si na krzele, spinajc minie plecw. To uwidocznio jej biust. Dodatkowo przekrcia gow w jedn stron, pokazujc gadk szyj, i poruszya palcem po stole. Skd ta zmiana? Std, e do atrakcyjnej doczone s zupenie inne zachowania ni do piknej. Inna pami somatyczna jest stymulowana, bo w byciu atrakcyjn nie bior udziau na przykad stopy, ale bardzo konkretnie okrelone fragmenty ciaa szczeglnie nogi, szyja, biust, donie, poladki. Kady z powyszych przymiotnikw jest kluczem do zupenie innego wiata zachowa i emocji i czy rnymi poczeniami neurosynaptycznymi na mapie mzgu inny zestaw reakcji. Ta sama Beata, ten sam system, ale zupenie rny zestaw reakcji pod inny zestaw bodcw wywoujcych. Jeli zaoy, e jeden i drugi chopak ma z Beat raport intelektualne, podwiadome poczenie midzy osobowociami to ten, ktry widzi w niej pikno, dostanie inny zestaw reakcji ni ten, dla ktrego jest ona atrakcyjna. Kady z tych przymiotnikw opisuje inn metodologi dziaania, co pozwala nam na kolejny wniosek przymiotniki okrelaj charakter dziaa i granice oraz jako zachowa. Gdy kto uwaa si za mdrego, bdzie wykonywa dziaania potwierdzajce t tez: czyta, rozwija si, zbiera tytuy, cokolwiek w jego wiecie ten przymiotnik bdzie opisywa. Ten, ktry w swojej mapie jest gupi, nie podejmie dziaa zwizanych z byciem mdrym, bo etykieta ograniczy jego moliwoci czy raczej dostp do nich. Lata temu przeprowadzono synny eksperyment

psychologiczny, ktry przeszed do historii jako efekt Pigmaliona. Podzielono klas na dwie czci, jedn z nich przedstawiono nauczycielom jako gupi, a drug jako wyjtkowo utalentowan. I po pewnym czasie okazao si, e wyniki w pracy nauczycieli s zupenie rne, bo podejcie uczcych byo diametralnie rne w zalenoci od etykiety, pod jak dziaali. Rola pozytywnego wzmacniania, czyli feedbacku, stanowi o jakoci prowadzcego, bo wyniki jego uczniw bd zupenie inne dla tego, co widzi w ludziach nie tylko to, z czym zaczynaj, ale i drzemicy w nich potencja. Metodologia dziaania jest zamknita w cechach, w jakie wierzymy. Jeli mczyzna uwaa swoje rce za silne, otworzy sobie moliwo robienia rzeczy, o jakich temu ze sabymi rkoma si nie ni. Na przykad bdzie nosi meble w czasie przeprowadzki samodzielnie, a nie z pomoc innych. Jego rzekomo obiektywne moliwoci s tutaj drugorzdne mc fizjologicznie, a mc umysowo to dwa rne koncepty. Po pierwsze, wci niezbadane s moliwoci ludzkiego ciaa i nauka zna przypadki przeycia bez tlenu kilkunastu minut czy podnoszenia ciarw, ktre wychodz poza moliwoci znane nauce (wedug naszej wiedzy pszczoy, ze wzgldu na relacj powierzchni skrzyde do masy ciaa, nie powinny lata a jednak szczeglnie e prawa fizyki nie obowizuj tych pszcz, ktre w owe prawa nie wierz). Po drugie, granica przekonania wyznaczy zakres dziaa. Osoba uwaajca si za sab najzwyczajniej w wiecie nie podejmie nawet prby podniesienia okrelonego ciaru, by zweryfikowa swoje moliwoci; skoro jest saba, to nie podejmie prby. Co wicej, nawet jeli podejmie, moe sabotowa swoje dziaania mimo faktycznych moliwoci fizjologicznych. Powd? Konieczno udowodnienia samospeniajcej si przepowiedni, w ktrej dziaania musz by

spjne z mylami nimi zarzdzajcymi. Przypomina to bajk dla dzieci, w ktrej may chopiec zakada buty do szybkiego biegania i szybko biegnie, krzyczc: A nie mwiem! Buty czyni cuda! Po chwili je zdejmuje i biega wyranie wolniej, bo bez tych butw szybko biega si nie da. Albo to ju nie z bajki, ale z dokumentu dla dorolejszych kobieta uwaa si za nieatrakcyjn (metodologia), nie wychodzi wic z domu, by kogo pozna (dziaanie bdce efektem tej metodologii), bo przecie nieatrakcyjna kobieta nikogo nie pozna. Pytana, dlaczego nie jest z nikim w zwizku, odpowiada, e powodem jest brak atrakcyjnoci. A skoro jest nieatrakcyjna, i tak nikogo nie pozna I koo jest zamknite. W drugim przypadku, gdy zachodzi sabota wasnych dziaa, w kocu bohaterka poznaje jakiego mczyzn. On jej prawi komplement o jej atrakcyjnoci, a ona go odrzuca dowoln reinterpretacj, ale pasujc do schematu nieatrakcyjnoci. Ach, ci faceci podsumowaa Beata, gdy po krtkiej wymianie zda poegnaa obu adoratorw prawi komplementy tylko po to, by zacign kobiet do ka. Przecie wyranie si im podobaa! zauwaya Krysia przygldajca si caej sytuacji z boku. Chcieli ci bliej pozna! Niby tak to wygldao Ale potem, jak kady inny, by si ulotnili, a te bajki o byciu pikn pryskaj szybciej ni baka mydlana. Powysze nazywa si kompensacj i jest zjawiskiem znanym bardzo dobrze wszystkim fizykoterapeutom. Gdy czowiek kuleje, cae jego ciao po jakim czasie dostosowuje si do zmian w systemie, kompensujc problemy ze stop. W normalnym przebiegu zdarze, gdy przestanie kule, jego biodra, ramiona, krgosup itd. powinny te

przesta kompensowa i wrci do ustawie wyjciowych, a wic traktowanych jako zdrowotna norma. Tymczasem nie zawsze tak si dzieje Czasem norm staje si nowy ukad i ju jako wada postawy, niepostrzegana jako dyskomfort, staje si punktem wyjciowym. Taki czowiek idzie do chiropraktyka, ktry pomaga mu wrci do zdrowia, po czym ali si, e go boli i e wczeniej byo lepiej Taka waciwo wystpuje take u Beaty mimo dowodw zewntrznych znieksztaca zachowania chopaka z komplementujcych na manipulujce, potwierdzajc tym samym przekonanie o wasnej nieatrakcyjnoci. Koo znw jest zamknite i system pozostaje nietknity. By doprowadzi do zmiany w tej metodologii, konieczna jest zmiana przymiotnika nieatrakcyjna jako cechy opisujcej waciwoci jej osobowoci. Wtedy dopiero wiat prezentowany przez obu mczyzn stanie si dla niej prawdziwy, a prawdziwo wiata to nic innego jak jego podobiestwo do naszego wasnego. I gdy ona, przekonana ju o wasnej atrakcyjnoci, usyszy znw komplement, tym razem przyjmie go i tym samym zupenie inaczej zareaguje na poziomie zachowa. Poniewa jedynie ona sama jest w stanie si przekona, musi znale kilka autentycznych powodw swojej atrakcyjnoci dopiero wtedy bdzie w stanie w nie uwierzy. Kto, kto jej pomaga, moe co prawda posuy si sam procedur, ale w ostatecznym rozrachunku to ona jest odpowiedzialna za postawienie kropki nad i. Tylko ja jestem w stanie zmieni swoje mylenie. Ty jeste w stanie zmieni swoje. Jeli nawet mnie przekonasz, to i tak tylko dlatego, e ja przekonaem sam siebie za pomoc Twoich sw. A czego przykadem jest to, e chc i z tob do ka? nie ustpowaa Krysia, ktra po skoczonym kursie praktyka NLP miaa rosnc ochot na zmienianie negatywnych przekona.

 Jak to u kadego faceta, chci zdobycia jak najwikszej liczby kobiet. Jak nie ta, to inna odpowiedziaa Beata. Popatrz na nich Krysia cigaa uwag Beaty na rzeczywisto czy zdobywaj teraz inne? Nie Faktycznie siedz ze sob i nawet wygldaj na smutnych A wic oni nie zdobywaj wszystkich kobiet, ale chcieli zdoby t konkretn, ciebie. O czym to wiadczy? e e No nie wiem Przecie mnie by nikt nie zechcia i zy zakrciy si jej w oczach, bo przykryte historyjk o lubienych mczyznach przekonanie o wasnej nieatrakcyjnoci wanie ujrzao wiato dzienne. Nie byo ju, po skonfrontowaniu z rzeczywistoci, wiary w ze zamiary mczyzn, ktra miaa kompensacyjny charakter chronia j przecie przed blem zwizanym z tym, e sama nigdy nikogo nie znajdzie, bo si nikomu nie spodoba Powiedziaa o tym przyjacice. Nikt? A oni? Krysia bya obecna, a kady, kto jest obecny, ma dostp do wszystkich swoich zasobw. Oni akurat chcieli A gdyby si umiechna nieco duej do tamtego gocia przy barze, to co by ujrzaa Sprawd! Beata umiechna si wic, a mczyzna przy barze mrugn do niej okiem. Nowa generalizacja na swj wasny temat zaczynaa budowa si w gowie Beaty. To ona, coraz bardziej przekonana o wasnej atrakcyjnoci, zmieniaa ca reszt zachowa, wartoci, relacji i

wzajemnych zalenoci, by sta si na powrt spjn caoci. Skoro jednak jest przynajmniej dla nich atrakcyjna, to rwnie sidzie atrakcyjnie. Tak samo si umiechnie. Potem, jeli to zgeneralizuje, spojrzy na szaf pen ubra z innych reprezentacji (ukrywajcej jej rzekom brzydot, w jak ju przestaa wierzy) i je wymieni, bo nie bdzie si ju czua z nimi swojsko. Zmienia si osobowo, musi si zmieni caa reszta jej dotyczca. Cay nasz wiat, by zachowa spjno, musi by zorganizowany wedug takich samych nie moemy zreszt mie innych w danym momencie schematw poznawczych. Dlatego gdy Beata kupowaa ciuchy jako osoba nieatrakcyjna, nie wybieraa takich, ktre by atrakcyjno podkrelay wrcz przeciwnie, one byy odrzucane dialogiem wewntrznym: to nie dla mnie (tak wanie mwia do siebie Beata). Przez to szafa wypenia si innymi ubraniami zakrywajcymi dekolt, luniejszymi, z butami na paskim obcasie itp. Pomyl, e nieatrakcyjna osoba musi mie nieatrakcyjne ciuchy (oczywicie w jej wasnym wiecie ktokolwiek inny, kto ma inne przekonanie, zdefiniuje t sam odzie zupenie inaczej, zgodnie z zaoeniem czowieka zdobicego szat, a nie odwrotnie). I nagle w czasie jednej imprezy z pomoc Krysi zmienia swoje przekonanie, ale wraca do domu zorganizowanego wedug przekona z przeszoci. I tu nastpuje fantastyczny moment konfliktu midzy tym, co aktualne inaczej mylc Beat a tym, co stare, czyli garderob zorganizowan przez kogo, kim ona bya, ale ju nie jest. Co si dzieje w takiej sytuacji? Para si rozstaje i ten fakt staje si now rzeczywistoci. Jedno z nich zostaje w mieszkaniu, ktre wczeniej byo wsplne. Wraca do niego i

jako nowa osobowo wchodzi w ycie starej dosownie. Na przykad zdjcia, ktre kiedy wywoyway entuzjazm, dzi s powodem blu. Ulubiony fotel byego partnera staje si rdem zoci i ta nowa osobowo patrzy przez zupenie inny pryzmat na wiat tamtej starej. Dlatego jedn z rzeczy, jakie zupenie niewiadomie robi ludzie w takich sytuacjach, jest przerobienie caego mieszkania (nawet pomalowanie cian na inny kolor), by zlikwidowa wszystkie te kotwice i zarzuci nowe, ktre pasuj do aktualnego stanu rzeczy. Czasem celowo, ze wzgldu na ch zatrzymania wspomnie, kto takich zmian nie dokona kobieta po mierci ma nadal nosi obrczk, pozostajc on bez ma. Moe to suy chci zachowania tego, co si zna, cho uniemoliwia to dokonywanie niektrych zmian, takich jak na przykad znalezienie nowego partnera. To kolejny dowd na cig konieczno aktualizowania swojego ycia, by mie peny dostp do rozwijajcych si zasobw. Przymiotniki daj take moliwo dokonywania potnych

restrukturyzacji osobowoci za ich pomoc. Zamy, e poznajesz chopaka, ktry ma lk przed podchodzeniem do atrakcyjnych kobiet. Oto przykadowa rozmowa Piotrka, ktry wykorzystuje w praktyce wieo zdobyt wiedz, ze swoim koleg. No, stary, podejd do niej, przecie widz, e ci si podoba zachca koleg Piotrek, ktry w tym samym czasie co Krysia z Beat by na imprezie ze swoimi kumplami. Nieee Ona jest taka adna odpowiedzia Wojtek. Ale Piotrek by na wiadomym posterunku i zamierza korzysta ze swoich niedawno nabytych umiejtnoci. Skoro ona bya adna i to go nie

motywowao, a raczej deprymowao, to znaczy, e czego nie mwi na swj temat Wanie! Skoro jest adna, to podchodzisz i masz frajd! zaproponowa. Nie, nie, nie Bo ona jest za adna usysza. Teraz ju dokadnie wiedzia, o co chodzi. Za adna dla kogo? Dla mnie, oczywicie Nie dam sobie rady. Wobec tego jak aktualnie siebie postrzegasz, skoro uwaasz, e nie dasz rady? No jak? Tak normalnie, jestem zwykym facetem, ktrego takie piknoci zbywaj jednym westchnieniem Wojtek poda rozwizanie, ktre wczeniej byo dla niego niewiadome. To nie atrakcyjno kobiety, ale postrzeganie samego siebie go deprymowao. A kogo musiaby w sobie zobaczy, by mc spokojnie podej i odby z ni fajn rozmow? mdrze kierowa Piotrek, wiedzc, e zmiana obrazu samego siebie bya kluczem do okrelonych dziaa jego kolegi. Kogo z klas i na poziomie, kto radzi sobie w yciu i ma do zaoferowania co wyjtkowego, czego ona nigdy nie przeya. Przystojny i majcy co powiedzie, a nie jak ja Wanie! przerwa w por Piotrek, bo to, co miao nastpi, byoby krytykanctwem i niczemu potrzebnemu w tej chwili by si nie

przysuyo. A teraz, bracie, pamitasz, jak zrobie kiedy ten numer z otwieraniem butelki szampana w kinie dla tamtej blondynki na pierwszej randce, gdy ona nazwaa ci kompletnym wariatem? przypomina mu stan emocjonalny, ktry niczym wehiku mg poprowadzi Wojtka w kierunku potrzebnych historii. He he he, pamitam Tak jej si to spodobao, e jeszcze tej samej nocy wzmocnilimy znajomo. To byy wyjtkowe chwile Tak, wyjtkowo si wtedy zachowywae, oferujc jej co po raz pierwszy w yciu Piotrek odzwierciedla map mylenia Wojtka. I potem, kiedy si dowiedziae, e jej tata zmar kilka tygodni wczeniej To pojechalimy do jej mamy, by spdza z ni kilka dni na uspokajajcych rozmowach i naprawd fajnie to wyszo, bo ulylimy jej mocno Fajnie to wyszo Klas e, chopie, pokaza, e si tak wszystkim zaje Piotrek dokada do stanw Wojtka kolejne. Dziki I nawet si spodobaem jej siostrze, bo artowaa: Gdzie moja siostra takiego chopaka znalaza? I to wszystko razem co daje? czy Piotrek. To wszystko przypomina mi, e czas wzi si w gar i podej do tamtej fajnej brunetki, ktr chc pozna umiechn si Wojtek, wzi dwa drinki i podszed do dziewczyny. Restrukturyzacja osobowoci Wojtka polegaa na zabiegu

lingwistycznym dokonujcym zmian w sposobie postrzegania siebie.

Nazywane czasem poczuciem wasnej wartoci, a w naszym wiecie jakoci relacji z samym sob, sprowadza si do tego, co sdzisz na swj temat a to, co sdzisz, tworzy Twoje ja. To ja, okrelone danymi przymiotnikami, bdzie szuka takich przymiotnikw po drugiej stronie w zwizkach. Powiedz mi, czego szukasz w innych osobach, a powiem Ci, kim dzisiaj jeste. I by pasowa do niektrych zachowa, takich jak na przykad poznanie przez Wojtka atrakcyjnej kobiety, Wojtek musia sta si kim, kto by do niej pasowa oczywicie nie ze wzgldu na jakiekolwiek obiektywne kryteria, bo takich nie ma (to, e ona jest atrakcyjna, a on nie, to tylko zmienialne opinie), ale ze wzgldu na niego samego. Zmiana kilku przymiotnikw, czasem zaatwiana w tak konwersacyjny sposb, jak zrobi to Piotrek, moe wystarczy do zbudowania dugotrwaej zmiany gdy oczywicie rozumiemy zoone przecie metodologie stojce za caym umysowym systemem jednostki. Jakich zmian chcesz dokona u siebie i w jaki sposb moesz to zrobi? We dwie kartki papieru i na jednej z nich wypisz wszystkie swoje osobowoci role, jakie grasz w yciu. Przykadowo: swoj pe, wiek (jestem mody, stary), profesj itd. Obok wypisz przymiotniki, jakimi aktualnie si okrelasz skupiajc si w tej chwili na tych, ktre Ci przeszkadzaj. eby co zbudowa, najpierw trzeba pozby si mieci. Zamy, e robicy to wiczenie pisze, e jest gupim mczyzn. Obok ma teraz wypisa dowody, dlaczego to nie jest prawd to znaczy znale przekonujce go przykady, ktre wybitnie poka brak tej gupoty. Moe dlatego, e skoczy szkoy, przeczyta wczoraj gazet albo myla o tym, jak zainspirowa go program telewizyjny. Niech tylko speni przekonujce go warunki. Tym samym doprowadzi do zmiany

generalizacji, bo znajdujc kontrprzykady, nie bdzie w stanie nadal w ni wierzy. Na drugiej kartce niech napisze teraz to, za kogo chce si uwaa; w naszym przykadzie moe to by inteligencja. Teraz znajdzie minimum trzy przekonujce przykady mwice o tym, e faktycznie jest inteligentny. Bo spacerowa i analizowa kilka dni wczeniej. Bo przemyla, co mona zmieni w swoim yciu. Bo przeczyta t ksik a dotd. Znowu te przykady maj by przekonujce dla niego (dla Ciebie), by odpowiada jego (Twoim) kryteriom tego, czym jest inteligencja. Efekty takiej restrukturyzacji s odczuwalne i widzialne od razu. Osoba inteligentna podejmuje inteligentne dziaania. Jednym z nich jest na przykad rozwijanie si i zdobywanie wiedzy. Tym samym, by utrzyma now etykiet inteligentnego osoba dokonujca takiej zmiany musi take konsekwentnie zmieni pozostae aspekty swojego ycia. Porzuci pewne zachowania, ktre nie bd si zgadza z nowymi schematami. Przyjmie nowe, realizujce inteligencj. Samospeniajca si przepowiednia trwa nadal, ale tym razem w sposb o wiele korzystniejszy i produktywny, dosownie: inteligentne, a nie gupie (jak wczeniej) rezultaty. Osoba inteligentna chodzi do inteligentnych miejsc, by dawa wyraz realizowaniu swojej nowej osobowoci. Czy kto moe przejawia gupie zachowania, jeli ma na swj temat zdanie, e jest inteligentny? Oczywicie, ale tylko wobec wewntrznego wskanika odniesienia. Jeli dokona takiego zachowania z innymi i okae si z feedbacku, e odbieraj oni takie dziaania w zupenie inny sposb, bdzie mia szans dokona zmiany. To, czy zostanie ona wykorzystana, czy nie, jest ju zupenie inn kwesti. Tak jak kto moe nie chcie porzuci etykiety inteligentnego, tak samo

moe chcie broni bycia gupim. Zdaj sobie spraw, e kade z nich moe by w jakim kontekcie korzystn form funkcjonowania i suy czemu innemu. Patrzc z perspektyw, uwiadamiasz sobie, jakie powizania wystpuj w systemie i w jaki sposb przesuwa pionki. Jeli kto boi si odpowiedzialnoci, to maska gupiego moe mie charakter ochronny. Jeli kto chce by jako postrzegany, bycie inteligentnym okazuje si by przydatne. Czy to, co zrobi Piotrek Wojtkowi, byo powierzchowne? Tak, jeli spojrzysz na to z punktu widzenia samej metodologii, bo bya to zmiana dokonywana konwersacyjnie. Ale take nie, bo ma swoj istotn gbi. Wywoywanie stanw emocjonalnych jest zabiegiem wykonywanym przez nas non stop to sposb mylenia. Robienie tego celowo jest ju umiejtnoci. czenie tych stanw emocjonalnych z okrelonymi miejscami i mylami (nazywane kotwiczeniem) to ju wysza szkoa jazdy. A umiejtne ich generalizowanie zmienia sposoby zachowywania si, ktre wpywaj na jako naszego ycia. Druga kwestia: Piotrek wyszed z zaoenia, e opinia Wojtka na wasny temat nie bya prawdziwa i e tak samo, jak uwaa si za kogo mniej, moe si uwaa za kogo wicej. To, czy kto jest inteligentny, czy nie, pozostaje wic w gestii oceniajcego, tak samo jak pikno w oczach patrzcego. Czy rolnik jest mniej inteligentny ni pisarz? To zaley od kontekstu, w jakim si znajduj. Rolnik piszcy ksiki i pisarz sadzcy na polu mog by tak samo niemobilni; a wic kwestia inteligencji powinna by oceniana poprzez pryzmat najpierw specyficznego kontekstu, w ktrym dana osoba si znalaza. Wiedza i umiejtnoci rolnika w kontekcie uprawy zboa s tym, czego potrzebuje kady z

nas, kto lubi je chleb. A ci, co czytaj ksiki, bd szukali dobrego pisarza. Czy moesz sdzi o sobie, cokolwiek chcesz? Oczywicie, bo tak czy owak, w taki sposb funkcjonujemy majc umysy, przekonujemy si do absolutnie wszystkiego, w co wierzymy. Skoro tak, to rwnie moemy si przekona, e to co nie jest prawd. Wtedy zaczyna si ujawnia dostp do wolnoci masz dostp do tak zwanych faktw i moliwo zanegowania ich, tak by zyska dystans i tolerancj. Dowd pozytywny czy si z negatywnym i wyania si wiadomo nieoceniajca to ona pozwala Ci o wiele efektywniej widzie za, a nawet przeciw i tym samym wybiera to, co jest zgodne z Twoim dowiadczeniem. A co jest? To, co si dzieje, i to, co przeywasz. Nie pozwolisz sobie wic na wbudowywanie schematw, e jeste najmdrzejszy na wiecie, bo nie jest to zgodne z prawd, a poza tym byoby bardzo ograniczajce. Tak samo jak nie pozwolisz sobie na osdy bycia gupim, bo te nie jest to zgodne z prawd. Bez wzgldu na to, jak bdziesz mia opini na swj temat, po pierwsze bdziesz na ni reagowa, a po drugie zachowasz bo warto do niej dystans, tak by nie popada w skrajnoci. Czasem skupianie si na byciu bardziej inteligentnym daje zupenie inne efekty ni zwyczajne czytanie ksiki. Wtedy bowiem zdobyta wiedza wzbogaca nasze zasoby, a nie staje si powodem chwalenia czy szukania poklasku. Na kolejnej kartce napisz sowo dziaania i podziel kartk na dwie czci efektywne i nieefektywne. Pomyl, ktre dziaania wykonywane aktualnie w swoim yciu okreliby jako nieefektywne. Palenie papierosw? Picie alkoholu? Irytowanie si? Granie w gry komputerowe? I napisz, do czego bd one prowadziy z punktu

widzenia duszej linii czasu. Dokadnie policz, ile czasu stracisz przez 10 lat (dusza linia czasu da zupenie inn perspektyw), jeli bdziesz je kontynuowa. Zastanw si take, jakiego rodzaju pozytywn intencj one speniaj. Po drugiej stronie kartki napisz, co rozumiesz jako efektywn form dziaania w tym wanie kontekcie. Moe zamiast gra w gry komputerowe, bdziesz realizowa intencj zabawy poprzez czytanie ksiek. Relaks wynikajcy z palenia papierosw zastp pozbywaniem si myli wywoujcych stres. Tym samym zmienisz to, co nieefektywne na poziomie zachowa, na to, co efektywne, realizujc t sam intencj w lepszy sposb. Na nastpnej kartce wypisz wszystkie osoby, do ktrych ywisz uraz. Opisz je przymiotnikami i zwr uwag na emocje, jakie z tymi przymiotnikami s powizane. Jak si dowiedziae z tego rozdziau, wiemy, co i jak czu wanie ze wzgldu na przymiotniki, jakimi okrelamy zjawiska. Reagujc na te oceny, zabieramy sobie wiadomy osd sytuacji i tracimy jako ycia na rzecz realizowania myli, ktre po ich zakwestionowaniu okazuj si by nieprawdziwe. Obok wypisz trzy powody, dlaczego te przymiotniki nie s prawdziwe na przykad jeli X jest wedug Ciebie chamski, znajd trzy powody, dla ktrych nie jest. Po raz kolejny powtarzam: niech bd one przekonujce dla Ciebie, bo to Ty restrukturyzujesz swoj osobowo poprzez zmian poj, na ktre reagujesz. Tak jak X jest chamski, tak samo chamski jeste Ty, gdyby zachowywa si tak jak X reagujemy bowiem nie na osoby, ale na koncepty. Koncept chamstwa to etykieta przyczepiana do pewnej klasy zachowa, ktre same, pozbawione oceny emocjonalnej, staj si czyst informacj. Wiesz ju za dobrze, e dopiero bez tej oceny jeste w stanie spokojnie zdecydowa, co z tymi zachowaniami zrobi.

DLACZEGO I PO CO
Umys dziaa linearnie i jego sposb przetwarzania informacji opiera si na trzecim prawie Newtona po kadej akcji nastpuje reakcja. Budujc relacj midzy jednym i drugim, znajdujemy ostateczny powd dla wszystkiego, co si w naszym yciu wydarzyo czyli przyczyn. Tak poznajemy prawa rzdzce wiatem, religiami, kultur, rodzin, a do zrozumienia, e dokadnie w taki sam sposb dziaa ludzkie mylenie. Zrozumienie tego mechanizmu przyczyny i skutku daje moliwo dowolnego zmieniania jednego z jego elementw i poprzez zmian przyczyny, wpynicia w konsekwencji na zmian skutku. Poznanie tego, co ma by skutkiem, umoliwia takie jego przedefiniowanie, by przyczyna take ulegaa adekwatnej zmianie. To fascynujce zjawisko stanowi o podejmowaniu kierunkw dziaa u czowieka i nazywa si motywacj. Jakie prawa rzdz dlaczego i po co? Po pierwsze, przyczyna i skutek s ze sob nierozerwalnie zwizane. Wszystko w wiecie karmy (tak to prawo nazywaj kultury Wschodu) istnieje z jakiego wzgldu i dzieje si jako konsekwencja czego. Nie ma wic na poziomie logicznego mylenia czego takiego jak brak skutku, nie ma czego

takiego jak brak przyczyny. I cho umysy mog znieksztaci, gdy maj okrelony cel i go nie osigaj, e ich dziaanie nie byo skuteczne, to bdne mylenie kade dziaanie jest bowiem skuteczne, a wic przynosi jaki skutek. Dlatego wanie zadajc sobie pytanie, czego si nauczye, jeste w stanie za kadym razem zauway skutek swojego dziaania. Nie ma rwnie czego takiego jak brak przyczyny umys nie robi niczego bez powodu i mimo uywania schematw nie wiem, samo si stao itd. nie podejmujemy dziaania bez zaistnienia przyczyny. Zawsze wic mamy motywacj. Pomaga to zrozumie take takie paradoksy (a tak naprawd po prostu bardziej zoone mechanizmy) jak lenistwo, do ktrego tak jak do kadego innego dziaania trzeba mie motywacj. Synny obrazek, ktry od lat kry w internecie, przedstawiajcy zwierzaka lecego pod drzewem z komentarzem: Gdyby tylko mi si tak chciao chcie, jak mi si chce nie chcie, oddaje w peni to, e do lenistwa trzeba si tak samo motywowa jak do kadego innego dziaania. To jest wane, bo daje Ci zrozumienie, e nie ma czego takiego jak brak motywacji (do braku motywacji te trzeba si motywowa) i e kady z nas poytkuje t sam energi w bardzo rny sposb. Jeden zuywa j na narzekanie, a drugi na mylenie kreatywne. Jeden si leni, drugi jest pracusiem. Paliwo pozostaje to samo, ale jest wlewane w bardzo rne rodki transportu. Po drugie, korelacja midzy skutkiem a przyczyn jest zmienna w czasie, przestrzeni, w oparciu o czynnik osobowociowy itp. Dlatego tak ogromnym znieksztaceniem jest tworzenie staych definicji i podawanie jako skutku zawsze tej samej przyczyny przykadem byyby tutaj schematy osoby rzekomo zamknitej na wiedz, gdy ma zoone jedna na drugiej rce i nogi, albo przejzyczenie definiowane

we wczesnej psychoanalizie jako zaburzenie popdu czowieka. Niezalenie od tego, czy znieksztacenie jest zgodne, czy niezgodne z prawd (czyli Twoim autentycznym dowiadczeniem), raz powstay mechanizm przyczyny i skutku staje si prawem dla wierzcego w nie umysu, ktry po zajciu pewnych zjawisk zawsze bdzie si spodziewa takich samych konsekwencji oraz odwrotnie: gdy wystpi pewne przyczyny, bd si spodziewa okrelonych konsekwencji. Dla przykadu: skrzyczane dziecko zaczyna paka. Pretensje do partnera powoduj jego zo. Zawieszony komputer wywouje irytacj. To stopienie w jedno, wzajemna zaleno jest fundamentem kadego nawyku od podnoszenia rki na powitanie po alkoholizm. Co wicej, fakt koegzystowania czy wspwystpowania obu zjawisk czasem prowadzi do ich niesusznego poczenia znanym przykadem moe by pacz czony ze smutkiem, niejako jego synonim, co tak naprawd nie musi by zgodne z prawd, bo zy radoci czy wzruszenia wcale smutne nie s. Rozdzielenie przyczyny i skutku pozwala na wyjcie z mechanizmu i wiadome sprawdzanie, czy korelacja po pierwsze w ogle istnieje, a po drugie czy jest powtarzalna i jeli tak, to po trzecie w jakich kategoriach logicznych ta powtarzalno wystpuje. Dziki temu masz gwarancj poruszania si na poziomie o wiele bliszym rzeczywistoci ni trzymanie si umysowego wzorca, ktry z t rzeczywistoci nie ma a tyle wsplnego. Czy korelacja midzy przyczyn i skutkiem istnieje? To zasadnicze pytanie, ktre pozwala na zakwestionowanie istniejcego mechanizmu, a w jego miejsce wbudowanie nowego.

 Niech to! Spaliem kompletnie to podejcie, bo jednak jestem cieniasem! z frustracj opowiada o nieudanym podejciu Wojtek. W ogle nic nie wyszo! Nie spokojnie skomentowa Piotrek, czekajc na zainteresowanie drugiej strony. Jak to nie? zapyta Wojtek. Przecie spaliem! Tak, spalie potwierdzi skutek Piotrek ale z zupenie innego powodu. A jakiego? Za bardzo ci zaleao, zapomniae przez moment, e to dziewczyna jak kada inna Jak to: jak kada inna? Jest pikna! Tak, inne te s pikne, a niektre jeszcze pikniejsze. To wcale nie oznacza, e nie maj emocji, nie myl tak jak kady z nas czy nie lubi dostawa komplementw. Za bardzo zaleao ci na tym, by dobrze wypa, wic na chwil przestae by sob. Piotrek zaakceptowa skutek, o ktrym mwi Wojtek cho nie musia. Tak samo mg zapyta, czego rozwojowego nauczy si Piotrek i jak mu to pomogo w tworzeniu nowego, lepszego siebie Wybra inn metod, zgadzajc si tylko z jedn z czci mechanizmu i negujc prawdziwo drugiej. A dlaczego? Bo Wojtek wzi osobicie wynik dowiadczenia i jako przyczyn poda swoj osob, co nie mogo by zgodne z prawd. Ta kobieta moga rwnie by po prostu nie w sosie (cokolwiek ta metafora miaaby dla niej znaczy), miliard innych

czynnikw mogo wpyn na przebieg wydarze. Jeli chcesz by pewien wydarze, musisz na kade pytanie o ich przyczyn odpowiada: bo tak. Ale wtedy nie rozwiniesz si pod ktem wiedzy. I tak Piotrek przenis przyczyn na negatywne przekonanie, ktre byo o wiele atwiej i szybciej zmieni. Tym samym przyczyna rzekomego niepowodzenia leaa w konkretnym sposobie mylenia, ktry idc za korelacj przyczyny i skutku gdy zostanie zmieniony, zmieni take obraz przyszoci; teraz Wojtek widzi siebie bez tego przekonania i film, ktry wywietla jako konsekwencj, jest ju pozytywny. Inaczej yby ze schematem: skoro jestem X, to musz mie X wynik. Zmie jedno, zmienisz drugie, najczciej bez ich wiadomej wiedzy. Korelacji midzy przyczyn a skutkiem moe te w ogle nie by. Na zajciach z filozofii wiele pyta pozostaje bez odpowiedzi, szczeglnie tych dotyczcych istnienia, wystpowania niektrych zjawisk, istoty ycia itp. Z wykorzystaniem tego modelu mona odzyska wiele energii, odpuszczajc sobie kierunek poznawania przyczyn skutkw i przenoszc t energi na kierowanie skutkami w inny sposb. Dlatego zamiast zastanawia si, dlaczego kto si le czuje, mona od razu zapyta, czego mu potrzeba, by poczu si znacznie lepiej. Przyczyna pozostaje z tyu, a budowany jest nowy mechanizm gdy to, co potrzebne, zostanie odkryte, stanie si powodem lepszego samopoczucia. Pierwotna przyczyna pozostanie, ale z drugiej strony zostanie dobudowana kolejna, ktra stworzy rozwizania. Powstanie wic moliwo wyboru mog robi tamto z przeszoci i czu si le albo mog robi to, co potrzebne (to nowe), by poczu si znacznie lepiej. A gdy jest wybr, wtedy istniej opcje i naturalne jest, e osoba wybierze dla siebie zawsze lepsz, oczywicie ze swojego punktu

widzenia. W innych sytuacjach moe nie bdziesz chcia pozna przyczyny, bo nie bdzie ona miaa znaczenia przykadem moe by kwestia zdrady partnera, gdy szukanie przyczyn z reguy koczy si wyciganiem wnioskw, ktre uderzaj w jedn albo drug stron. Zostawienie schematu na czysto informacyjnym poziomie przespa(a) si z inn osob, bo si przespa(a) i tyle pozwala na byskawiczne przejcie w kierunku dziaa, czyli: co ja chc z tym teraz zrobi? Tysice, jeli nie miliony pisanych palcem na wodzie wnioskw, ktre opieraj si zwykle na ataku na wasn osobowo (skoro zostaem zdradzony, to znaczy, e byem i tutaj zwykle padaj negatywne komentarze dotyczce wasnej seksualnoci, atrakcyjnoci, wieku, emocjonalnoci itp.), nie znajduj przyczyn, ale je tworz. Diagnoza jest problemem, ktrego dotyczy jego intelektualn reprezentacj, na ktr pacjent reaguje. Jeli jest trafna, wtedy na jej podstawie mona tworzy rozwizanie. A jeli nie? Wtedy zaczyna si chorowa na problem, ktrego nie ma a czsto jeszcze gorzej, zaczyna si leczy co, czego nie ma. Zdarza si tak nawet w medycynie cho przecie samo leczenie jest tam nieco bardziej empirycznie sprawdzalne ale to jeszcze nic w porwnaniu do psychoterapii. Dlatego zamknicie si terapeuty na jedn szko mylenia moe spowodowa, e stawiana diagnoza nie obejmuje rzeczywistoci, ale podwiadome denie do udowodnienia prawdziwoci wasnej wiedzy. I tak samo partner, ktry zamiast atakowa wasn osobowo, zaatakuje osob, ktra przespaa si poza zwizkiem, i nie wycignie wnioskw, za to straci odpowiedzialno za niewtpliw nauk, ktra przecie pynie z kadego yciowego dowiadczenia. W niektrych przypadkach szukanie przyczyn moe by niebezpieczne osoba zastanawiajca si nad tym, dlaczego miaa wypadek samochodowy,

zamiast chwyci za telefon i zadzwoni po ambulans, moe traci cenne sekundy zmieniajce przebieg wydarze; nie tych, ktre ju byy, bo na nie wpywu nie ma, ale tych, ktre dopiero nastpi, a s o wiele waniejsze. Wikszo osb ze zdiagnozowan depresj bdzie ya diagnoz tego, co rzekomo si wydarzyo (a tak naprawd interpretacj problemw z tego wynikajcych), i w ogle nie skupi si na tym, co dopiero si zaczyna, czyli na kolejnym momencie. Sam fakt istnienia tej diagnozy jest problemem bo kada diagnoza, jeli chodzi w niej o wskazanie przyczyn problemu, powinna zawiera w sobie take wskazanie rozwiza i rozwijajce strategie pjcia w mdrym kierunku. Tymczasem samo okrelenie problemu nie daje tych rozwiza, a dodatkowo moe go po prostu stworzy. Jednym z nagminnych przykadw s diagnozy stwierdzajce u maych dzieci choroby czy zaburzenia typu ADHD albo dysleksja, ktre szufladkuj, czasem na reszt ycia, aktualny brak umiejtnoci pacjenta, hamujc jego rozwj. Co wicej, czsto s po prostu robieniem z igy wide, gdy prawdziw przyczyn braku koncentracji u dziecka jest monotonny i nudny nauczyciel, a nie rzekoma choroba. Takie szufladki zamykaj ludzi w opisywanych diagnozach, ktre staj si problemem samym w sobie. A kiedy szukanie przyczyny bdzie miao sens? W ktrym momencie bdzie miao sens poznanie powodu? Wtedy, gdy mowa o okrelonych, powtarzalnych wzorcach, oraz wtedy, gdy istnieje pewno co do poprawnoci diagnozy i da ona szans na nauczenie si czego. Prawa danej spoecznoci, czy te brane za pewnik (czerwone wiato nakazuje zatrzymanie samochodu przed skrzyowaniem), czy te bardziej egzotyczne (afgascy Pasztunowie nakazuj w oparciu o swj kodeks, Pasztunwali, zabi spokrewnionego z morderc, jeli ten ju nie yje),

warto zna ze wzgldw adaptacyjnoci yciowej. Poniewa yjemy w grupach, musimy zna prawa organizujce ycie spoecznoci, by mc si w niej elastycznie porusza. Podobnie z prawami rynku, ktrych znajomo pozwala efektywnie prowadzi biznes. Jeli chodzi o dokonywanie diagnozy na samym sobie, szukanie powodu, a wic tak naprawd motywacji, powinno odbywa si poprzez czysty umys i w oparciu o zauwaanie konkretnych wzorcw zwizanych z jedn sytuacj lub podobn ich klas. Jeli kto si wywrci dlatego, e si potkn o wystajcy korze, to diagnoza brzmi wanie tak: potknem si, bo nie zauwayem wystajcego korzenia. Rozwizanie, od razu towarzyszce diagnozie, to: nastpnym razem (instalacja na linii czasu) bd uwaniej (stopniowalno przymiotnika zakada, e uwano jest mierzalna) chodzi (aktywno dokadnie sprecyzowana), skupiajc si na tym, co si dzieje w zasigu mojego wzroku (bardzo precyzyjne okrelenie metodologii postpowania, czyli jak to dokadnie zostanie zrobione). Ta diagnoza dotyczy konkretnej sytuacji, konkretnego miejsca, konkretnego zachowania. Czy mogaby te by nieco bardziej rozszerzona? Oczywicie, szczeglnie przy pewnej powtarzalnoci zjawiska. Teraz uwaaj, bo powtarzalno moe wystpowa tylko w konkretnym metaprogramie na przykad lokalizacyjnym (wywraca si na chodniku), czasowym (zawsze rano), zachowaniowym (tylko gdy si spieszy i szybko idzie), osobowym (jedynie gdy idzie z pewnym koleg) itd. W takim przypadku zmiana musi nastpi konkretnie w zakresie tego metaprogramu, czyli w granicach problemu (cho prawdziwiej jest mwi o kontekcie czy sytuacji). Moe ten kolega czsto opowiada fascynujce historie, co powoduje nieuwag, a w efekcie wywrcenie si? Rozwizanie bowiem zawsze opiera si na

prawidowo postawionej diagnozie plus na ukierunkowaniu energii na korzystniejsze strategie. Jeli natomiast tych metaprogramw jest kilka lub nawet kilkanacie, licz si ju z personifikacj problemu czyli zgeneralizowaniem go na poziomie osobowoci. Prawdopodobnie ten wywracajcy si czowiek uwaa si za niezdar, gamonia itd., co oczywicie jako najbardziej zgeneralizowany schemat wpywa na wszystko znajdujce si logicznie pod nim czyli skoro niezdara, to zawsze, wszdzie, z kadym itd. T osobowo zmienisz poprzez podanie kontrprzykadw i wbudowanie strategii albo na oglniejszym (od tej pory bdziesz jeszcze bardziej uwaa podczas jakiegokolwiek zachowania), albo na bardziej szczegowym poziomie, gdy w poszczeglnych kontekstach bdziesz instalowa lepsze strategie. Im wiksze oddalenie od trafnoci diagnozy, tym wiksze

niezrozumienie systemu motywacyjnego dziaajcego. Im wiksze to niezrozumienie, tym mniej trafione rozwizanie. Im mniej trafione rozwizanie, tym wiksza szansa na przyswojenie umiejtnoci z innej dziedziny, ktra wcale nie jest rozwizaniem aktualnego problemu. Oto przykad takiego mechanizmu: instytucja wizie. Zaoe wiziennictwa jest kilka: kara ma mie charakter edukacyjny, represyjny, resocjalizujcy i doprowadzi w jaki sposb do sytuacji, w ktrej wizie po jej odbyciu wrci do spoeczestwa. Tymczasem jak pokazuje praktyka, nie zawsze ma to miejsce poza resocjalizacj winiowie (pisa o tym Donald Clemmer w The Prison Community) ulegaj take wielu innym procesom, midzy innymi wczeniu w kultur wizienn i edukacj bycia lepszym kryminalist nie tylko w zakresie tego, przez co trafili do wizienia, ale take w innych dziedzinach (rne modele zodziejstwa, grypsera, zabjstwa itd.). Po wyjciu z wizienia, pozostajc z ewentualnie zainstalowan

motywacj lku przed powrotem za kraty, mog nadawa si bardziej do popeniania nowych przestpstw. A zaoenie przecie miao by odwrotne! Konieczno wymierzenia kary przez sd jako gwarancji bezpieczestwa dla innych, przestrzegajcych prawa obywateli jest oczywista podobnie oczywiste powinny by zarwno zmiana systemu motywujcego sprawcy, jak i wyposaenie go w narzdzia, ktre po ich przyswojeniu pozwol mu lepiej funkcjonowa po powrocie do spoeczestwa. I tak w wyniku bada pnocnoamerykaskich nad pedofili (William L. Marshall, Czy pedofilia jest uleczalna, Seksuologia Polska 2008, 6, 1) okazao si, e recydywa sprawcw po leczeniu zmalaa do okoo 6%, a nieleczonych wynosia okoo 28%. To znaczy, e system motywacyjny zosta dobrze zdiagnozowany i zmieniony na taki, ktry w efekcie doprowadzi do spadku zachowa okrelanych jako dewiacyjne. Gdyby byo inaczej (wemy na przykad analiz marze sennych), mogoby si okaza, e terapeuta, wskazujc na bdnie okrelony zwizek przyczynowoskutkowy, instalowaby diagnoz inny, dodatkowy problem, zamiast go rozwizywa. Na przykad okreliby wchodzenie po schodach w domu rodzicw jako odbywanie aktu pciowego z matk i wyparty kompleks Edypa, projektujc to na problemy seksualne pacjenta (podczas gdy on moe je mie ze wzgldu na lk przed zym wypadniciem i stres, jaki na siebie w zwizku z tym nakada). Taka diagnoza moe zapocztkowa wieloletni proces szukania dziury w caym, z czego pacjent wyjdzie jeszcze bardziej popsuty, ni by. Dlatego zarzuty powierzchownoci, stawiane terapiom krtkoterminowym, s odpierane przez drug stron jako argumenty tych, co robi wicej krzywdy pacjentowi, ni daj mu poytku. A prawda, jak zawsze, ley porodku w niektrych sytuacjach jaki stopie analizy przyczyn

bdzie potrzebny, a w innym zupenie nie i wystarczy od razy przej do rozwiza. Na zasadach przyczyny i skutku s zbudowane wszystkie systemy normatywne, w tym zarwno prawo, jak i reguy moralne. To one buduj motywacj ludzi, zachcajc do okrelonych zachowa, a karzc za inne. Religia katolicka obiecuje jako nagrod (skutek) niebo i zbawienie, wymagajc okrelonych zachowa ze strony ludzi. Hindus urodzi si w wyszej kacie (nagroda), jeli bdzie przestrzega pewnych zasad. Mama obiecuje dziecku deser (nagroda), jeli najpierw zje obiad (paradoksalnie gdyby straszya go deserem, jedno z najwikszych uzalenie wiata zachodniego od sodyczy nie miaoby miejsca). Tym systemem tworzony jest ukad push and pull, czyli pchajco-przycigajcy, wtrujcy konstrukcji ukadu limbicznego oto naley podzieli wiat na cz przyjemn, do ktrej si dy, i cz nieprzyjemn, ktrej si unika. Ustawiony w tym czowiek miota si, dc do tego, co wyuczone daje pozytywne emocje, bojc si tego, co daje negatywne. A co by byo, gdyby Twoimi standardami nie byo to, czy co jest przyjemne, czy nieprzyjemne, ale to, czy co jest prawdziwe? Jak zdecydowanie inaczej si yje, gdy nie jest si uzalenionym ani od przyjemnoci, ani od lku przed cierpieniem Przyjemno moe by zarwno powodem, jak i skutkiem dziaania wtedy si od niej zaczyna, albo na niej koczy. Na przykad ucze po dawce komplementw ze strony nauczyciela zaczyna si uczy jeszcze wicej, tak by pokaza, e przystaje do etykietki wzorowego. Z czasem takie zachowanie staje si mentalnym naogiem i dziecko uczy si ju nie dla siebie, ale dla stopni i pochwa. Wtedy jest mniej skonne do zapamitania wiedzy na duej, bo jego strategia jest raczej oparta na

momentach ni na planowaniu uczy si do klaswki, a po jej zaliczeniu naley zapomnie (w wieku pniejszym take, podobno, zapi). Poniewa w ucze jest skupiony nie na budowaniu inteligencji czy mylenia, a jedynie na zakuwaniu dla efektu, nauka nie staje si drog, ale celem. Ten, jak kady, gdy zostanie speniony, traci na wartoci. Kady zdobywca bowiem przestaje si interesowa zdobycz. To polowanie daje uzaleniajc adrenalin i bycie in time, ale po nim naley wyznaczy kolejne wyzwanie. Podobnie przyjemno moe by take skutkiem dziaania tak wynosimy instalacje z dziecistwa: bd grzeczny, a obejrzysz wieczorynk, zachowuj si, a pograsz p godziny na konsoli do gier, zjedz drugie danie, to dostaniesz deser. Jeli nagrod ma by siedzenie przed telewizorem, ktry oducza mylenia i daje gotowe schematy konsumentowi, granie w tworzce nierealistyczny wiat gry i jedzenie sodyczy, to najwyszy czas zakwestionowa jako nagrody czy nie jest ona przypadkiem zbyt niskich lotw, by nie powiedzie, szkodliwa. Wtedy takie zachowania kojarzone s z przyjemnoci, powstae potem naogi ograniczaj standardy ludzi. Seks, picie alkoholu, ciao, caodniowe wycieczki do supermarketw, ogldanie telewizji, jedzenie, towarzystwo innych osb, pokazywanie si i bycie podziwianym wszystko to i jeszcze wicej jest w dzisiejszych czasach niewidzialnym uzalenieniem. Niewidzialnym, bo spoeczna zgoda na te powszechne zjawiska jest tak oczywista, e bierzemy je za wyznacznik jakoci ycia. Sukces mierzony w iloci posiadanych dbr jest naogiem, ktrego zrozumienie pojawia si zwykle wtedy, gdy si ju go dowiadczyo Nie zawsze jednak musi tak by. Wychowanie i wiedza zdobyta wczeniej mog zawczasu skierowa nas na konkretne tory, gdzie miar sukcesu nie jest

inwentarz zewntrzny, ale wewntrzny. Skupienie si na wyrabianiu umiejtnoci i zdobywaniu wiedzy, praktyka, by sta si mistrzem i mierzalna jako zachowa wyznaczanych wartociami niematerialnymi, takimi jak prawdziwo, spjno, autentyczno, spokj itd. daje sukces nieporwnywalnie wikszy ni nawet kilka samochodw w garau i tyle futer w szafie. One nie daj szczcia daj przyjemno. A przyjemno ma to do siebie, e si habituuje i potrzeba jej wicej; gdy si za koczy (a koczy si wraz z konsumpcj samej siebie, wic w praktyce nigdy nie ma do niej dostpu najpierw jej oczekujemy, a gdy ju j mamy, to podanie ustaje), zabiera ze sob szczcie A ono nie moe zalee od tego, ile pienidzy czy ludzi posiadasz. Std te kwestia edukacji nie intelektualnej, ktrej jest bez liku, ale dodatkowo duchowej staje si niezwykle istotna w yciu wspczesnego czowieka, ktry wiadomo, e bdzie kumaty ale musi te by kumaty sercem, nie tylko gow. Robienie rzeczy dla przyjemnoci pozwala dostrzec pewien wzorzec z ni zwizany nigdy nie jest wystarczajco, zawsze potrzeba wicej, trzeba si zamkn w kole bez wyjcia. Jakiekolwiek uzalenienie nie pozwala na pen i kompletn satysfakcj, bo intensyfikacja stanu emocjonalnego powoduje najpierw zmysowy zysk, ale w momencie spadania ju zaczyna si strata tego, co byo przed chwil. Niewielu mczyzn opowiada kobietom, e po ich orgazmie nastpuje koniec i nie interesuje ich nic wicej. Niewiele kobiet zauwaa, e po pierwszym zestawie komplementw od mczyzny nie dostaje wcale permanentnej satysfakcji, ale oczekuje kolejnych, a gdy ich nie ma, czuje, e co stracia. Satysfakcja przeywana w czasie, w momencie, jest chwilowym napdzaczem emocji i wraz ze spadkiem aktywnoci neuronalnej mija. I wtedy trzeba sign po kolejn dawk. Ogldajcy

filmy dla dorosych chopak ma wraenie, e widzi za kadym razem inne akcje, ale tak naprawd to ten sam umys oglda swoje przekonania i odpala te same emocje. Masturbacja wystarcza mu na jaki czas, potem musi zrobi znw to samo. Atrakcyjna dziewczyna buduje swoj tosamo makijaem, bez ktrego nie chce wyj na ulic. Uzalenienie od przyjemnoci jest dzisiaj zasad, a ogromna liczba firm pracuje nad tym, by ten nag si powiksza (co gwarantuje im wzrost sprzeday). Sodycze, papierosy, piwo, hamburgery s na licie rankingowej zdrowego ywienia bardzo nisko notowane, ale w rejestrze emocjonalnych wrae wysoko. Fryzjerzy, wizayci, projektanci pracuj w wielkim biznesie sprzedajcym przyjemno, za ktr sono si paci, a czasem powica si jej cae ycia. Pracuje pi dni, by przez dwa pi. Pracuje miesic, by kupi jeden drogi ciuch. Pracuje p roku, by wyjecha na tydzie wakacji. Pracuje dwadziecia lat, by kupi mieszkanie. Wszystko po to, by czu przyjemno. Przesunicie ludzkich standardw rozwoju na emocjonalne ogupia spoeczestwo i daje rzdowi to samo, co kiedy dawaa sprzeda alkoholu za mae pienidze brak kwestionowania. Najbardziej niebezpieczne s jednostki mylce, bo bd kwestionowa i da zmian. Jednostki skupione na zaspokajaniu swojej potrzeby odczuwania przyjemnoci skupiaj si nie na myleniu, ale na konsumowaniu i z punktu widzenia rzdzcych s proci w obsudze. Nie do obsuenia s ludzie mylcy. Mczyzna jest bawidamkiem, by podziw kobiety da mu przyjemno. Podrywa j, uwodzi, by ona daa mu potem siebie, co dla niego jest przyjemne i pozwala powiedzie o sobie, e jest kim wyjtkowym (co z kolei przykrywa jego negatywne przekonania na swj temat). Gdy on widzi, e j prowadzi, e kontroluje jej reakcje, czuje przyjemno, a

ona, w wielkim stanie przyjemnoci jest zdolna za t przyjemno take co da. Samochd, ktry kosztuje krocie, jest rdem przyjemnoci. Zegarek, gdy si na niego patrzy wcale nie po to, by pozna godzin, jest rdem przyjemnoci. S sowa, ktre wywouj przyjemno adny, miy, fajny, inteligentny szczeglnie gdy skierowane w stron suchajcego. S gesty, ktre te j warunkuj (kciuk w grze), mimika, spojrzenia Cay wiat zosta skonstruowany wanie po to, by dostarcza przyjemnoci. Nie mwi si tylko o tym kto w kocu by chcia zniszczy tak wspaniay rynek e ta przyjemno mija wraz z konsumpcj samej siebie, a wtedy trzeba i po nastpn jej dawk. Nie mwi si te, e kadorazowo potrzeba jej wicej a tak naprawd to i tak si mniej dostaje, bo przecie w procesie habituacji nowa wiksza dawka daje tyle samo, ile wczeniej mniejsza. Kim by by, gdyby nie y dla przyjemnoci? Kim by by, gdyby nie y przyjemnoci? Czy suszny byby sd, e wtedy ycie nie miaoby sensu albo zamienioby si w cierpienie? Nie, nie byby suszny Sens ycia jest poza emocjami i umysowymi historyjkami. Czy przyjemno naprawd jest przyjemna? A jak dziaa cierpienie? Metodologia jest taka sama jak powyej, zmienia si tylko kierunek na wektorze. O ile wczeniej dylimy do, o tyle teraz odsuwamy si od. Lk, bl, zwtpienie, rozpacz, zmartwienie, wcieko, zdenerwowanie cierpienie niejedno ma imi, ale efekt zawsze taki sam unikamy go. Moe by przyczyn naszych dziaa, gdy ze wzgldu na wypadek samochodowy kierowca decyduje si ju nie pisa SMS-w podczas prowadzenia auta, albo skutkiem, gdy podejmujemy pewnego rodzaju dziaania, ktre do niego doprowadzaj (pobicie kogo i pjcie do aresztu). Cierpienie cierpieniu nierwne i musi zosta przekroczony pewien okrelony prg,

by czowiek zyska motywacj do dziaania. Wok cierpienia zbudowano take wielkie fabryki snw, tyle e w wydaniu horroru. Sprzedawcy ubezpiecze na ycie, jakby wszyscy przeczytali jedn ksik, opowiadaj o nieprzewidywalnym i o wypadkach, przed ktrymi lepiej si ustrzec. Babcie odkadaj swoje niskie emerytury i uciuane w pocie czoa pienidze, bo oszczdzaj na czarn godzin, tak jakby ju dawno nie mina. Kulturyci przeraeni wizj grubego brzucha oraz fitnesski obawiajce si choby ladw cellulitu mwi nie temu, co lubili je, i nakadaj na siebie reim kulinarny dajcy bardzo warunkowe bezpieczestwo. Ta wanie warto staa si w naszych czasach podstawowym elementem praw motywacyjnych przyczyny i skutku od strony unikania. Ludzie dla obrazu spdz swoje ycie w somianych fortecach zbudowanych z przekona, ktre bd im udowadniay, e naley y na jedn setn gwizdka, bo przecie co zego moe si sta. Nie warto si zakochiwa, bo mona by skrzywdzonym. Nie warto inwestowa pienidzy, bo mona je straci. Nie naley mwi, co si myli, bo innym si to moe nie spodoba. Nie wolno si sprzeciwia, bo mona zosta odrzuconym. Nie ma sensu podrowa w dzikie kraje, bo mona sobie nie poradzi. Nie ma potrzeby prbowania innego jedzenia, bo co, jeli nie bdzie smakowa? Naley mie dystans do innych i nigdy si nie otwiera, a tym samym straci tajemnic niepewnoci, spontaniczno i beztrosko. Trzeba oszczdza pienidze, bo pewnie do czego si przydadz, zamiast cieszy si yciem i poznawa nieznane. Powinno si mwi to, co inni chc usysze, bo przecie wtedy nas zaakceptuj i zechc; kto by zreszt chcia kogo prawdziwego lepiej stworzy relacj midzy dwiema maskami, z ktrych kada opowiada to, co jej si wydaje, e druga chce usysze. Dobrze jest si zgadza, to

gwarantuje przyjcie do grupy. Turystyka z przewodnikiem, co wszystko pokae i si potarguje za wycieczkowicza, jest dua lepsza ni samodzielne podre kiedy poprzez wasn mobilno organizuje si wszystko samemu oraz wychodzi rzeczywistoci i przygodzie naprzeciw. Powinno si je to, co zdrowe i znane, a dziwactwa zostawi Chiczykom, przez nie zmysy smaku i wchu nie rozwijaj si ponad poziom starego koguta, czyli rozwijaj si nader sabo. Efektem takiego ycia jest ubstwo, ktre nie wynika z porzucenia dbr doczesnych w imi wolnoci, ale z niewiadomego wyrzekania si rzeczywistoci i ogromnego bogactwa, jakie niesie ze sob poznawanie. Tworzy si may wiatek, na ktrego obronie spdza si teraz reszt ycia. Cierpieniem nie jest opowie umysu, e co zego moe si wydarzy, ale ycie poniej swoich moliwoci i odbieranie sobie siebie w imi czego, czego nie ma. Lk istnieje bowiem tylko w naszych wyobraeniach nie ma go nigdy tu i w teraz, bo gdy jestemy w danym momencie, to dziaamy, a nie mylimy. A gdy nie ma czasu si ba wtedy podejmujemy najlepsze decyzje. Sprzeda obu konceptw jest niezwykle istotnym narzdziem naszej kultury. Poprzez wyznaczanie standardw mona decydowa, z jakim produktem czy usug poczy przyjemno albo cierpienie. Mona je dozowa i tym samym decydowa, w jakim stopniu wpyn na umys czowieka. A co, jeli puszcza si w obieg oba koncepty naraz, w jednym przekazie? Jeli do zbudowano konfliktu je tak, e wystpuj Jeli s symultanicznie, dojdzie wewntrznego.

sekwencyjne, w formie tzw. systemu propulsyjnego zostanie zainstalowany fantastyczny schemat motywacyjny.

Konflikt ma miejsce, gdy w tym samym momencie kto i chce, i nie chce, a wic uruchamia dwie sprzeczne motywacje. Na przykad onaty mczyzna nie upora si z historiami swojego umysu o byciu atrakcyjnym zdobywc i z jednej strony co (to oczywicie jego osobowo) cignie go do innej kobiety (bo wtedy, jak obiecuje mu ego, bdzie mia dowd swojej wyjtkowoci), ale kci si to z inn osobowoci, ktra poczuwa si do obowizkw zwizanych ze statusem ma. Dlatego pojawia si wojna midzy wewntrznym mczyzn i mem kady walczy o swoje cele, ktrych symultaniczna realizacja nie jest moliwa. Jeden i drugi to iluzoryczne osobowoci oparte na swoich przekonaniach. Jeden i drugi wierzy, e jest wany. Tylko za kadym razem, gdy pojawia si bodziec wywoujcy, czyli myl o atrakcyjnej kobiecie, ciao wierzcego zaczyna poda za tymi historiami e jeli j zdobdzie, bdzie to wiadczy o jego sile i wadzy; e to przyjemne; e inni mczyni bd patrze z zazdroci, a on w porwnaniu z nimi wypadnie lepiej; e kobiety bd za nim poda i e swoim urokiem je uwiedzie itd. To powoduje erekcj lub przynajmniej mrowienie w genitaliach. Ta emocja byskawicznie kreuje nowe obrazy i dwiki zwizane z seksualnoci, ktre nazywamy budowaniem potencjau reakcji. W chwili, gdy pojawio si to pierwsze mrowienie, pokazuje si take osobowo ma, ktra ma o to pretensje. Przedstawia swoje dowody, czyli przekonania, ktrymi si kieruje: obiecae wierno, a jeste przecie mczyzn honorowym; to s czarne myli, nie wolno ci; czy ty wiesz, co by si stao, co by straci, gdyby nie byo ony; lepsze znane ni nieznane itd. Jego ciao reaguje stresem, poczuciem winy, agresj, napiciem, zoci, zaczyna mie pretensje do siebie i w tej konfuzji nie podejmuje ani jednej, ani drugiej decyzji. Nie moe wojna w rodku

prowadzi do prby znalezienia rozwizania poprzez tworzenie kompromisw (ona normalnie, kochanka raz na miesic), ale jego niespjno nie daje mu spokoju. Po kadym wyskoku z kochank ma wyrzuty sumienia, a seks z on jest gorszej jakoci ni z kochank. Nic dziwnego z mczyzn jest skorelowane zdobywanie, fascynowanie si i bycie zwierzciem w ku, a z mem bycie delikatnym, szanujcym, spokojnym. Kada z tych dwu rnych postaci w jego wiecie nie uznaje istnienia drugiej, wzajemnie si krytykuj, co wpywa na cierpienie bohatera. Tak samo moe si skoczy wakacyjny romans kobiety, ktra w ramach krtkiej linii czasu zdobywa rwnie bardzo krtkie zaspokojenie swojej potrzeby bycia atrakcyjn. Facet dostarcza komplementw, a ona bdc na nie as, traci swoj integralno (bo potrzebuje go zamiast siebie do tego, eby czu si dobrze ogromna liczba kobiet uwaa, e to faceci s odpowiedzialni za ich szczcie, przez co uzaleniaj si od bawidamkw) i dostaje narkotyk, ktry przynosi chwilow ulg. Gosy wewntrzne staj si mie na jaki czas, emocja bycia podan i podziwian trwa, facet poszed po stosunku i co nie dzwoni, chocia obieca Pewnie zapomnia Pewnie jest zajty Pewnie ma co do zaatwienia w pracy A tu po kilku dniach widzi go w ramionach innej kobiety i cho umiecha si na powitanie, za chwil wpada na przymusowego drinka do restauracji. I zaczyna szlocha, bo czuje si jak szmata, ktra zostaa wykorzystana do niecnych celw przez tego manipulatora, t msk, szowinistyczn wini, tego chama i prostaka Czy moga mu odmwi, gdy podszed do niej i zaproponowa drinka? Tak. Czy moga mu odmwi, gdy zaproponowa spacer po promenadzie nastpnego dnia? Tak. Czy gdy zauwaya, jak patrzy w jej dekolt, moga mu powiedzie, by spojrza

gdzie indziej? Tak! Czy to zrobia? Nie! Gdy si komu podobamy, wcale nie chcemy mu mwi nie, bo wtedy boimy si, e odchodzc, zabierze akceptacj i podziw, atrakcyjno i seksowno, pontno i kobieco. Dlatego posza z nim do ka podya za gosem lku, chciaa dosta te wszystkie rzeczy, ktre tak naprawd tylko ona sobie moe da, sdzia bowiem, czego teraz ma szans dowiadczy i si nauczy, e to mczyzna jest odpowiedzialny za jej szczcie i samopoczucie. I mczyzna tego dostarczy, ale nie by zainteresowany rol dostarczyciela przez reszt ycia. Sprzedaa swoj mask, kto j kupi, teraz ma pretensje, e nie na zawsze. Nie byo mowy, e na zawsze. Nie byo umowy na zawsze. Nie byo umowy na nic wicej ni wsplne realizowanie celw i potrzeb swoich masek. Tymczasem on daje innej kobiecie dokadnie to samo, co wczeniej dawa jej i co wcale jej wtedy nie przeszkadzao, i nagle okazuje si, e gdy ona spotyka swoj mask pod powierzchni emocji podniecenia i entuzjazmu, jest przeraona sam sob. I czuje si jak szmata, bo ni jest dla siebie samej (dla kogo innego moe i najwitsz dziewica, ale to ma znaczenie dla nich, ale nie dla niej; dla niej liczy si tylko to, co ona myli o sobie). Czuje si oszukana, bo si oszukaa sdzia, e jej wybranek jest kim wzorowym i moralnym, wic ma teraz do niego pretensje o to, e rzeczywisto nie pasuje do obrazu. Pluje sobie w twarz i upija si, by zaguszy alkoholem coraz bardziej mczce dialogi wewntrzne, ktre przecie sama sprowokowaa. To moe by motywacja do zmiany, gdy zauway, e co w niej nie dziaa i e w jej myleniu istniej pewne ograniczenia. Albo pozostanie taka sama, gdy uzna, e to wina faceta i e powinna znale innego, lepszego. Tymczasem nie ma lepszego, bo jej kompleksy bd podrowa z ni nadal, do kolejnego zwizku. Przekonanie o tym, e kto inny

mczyzna,

nauczyciel,

ktokolwiek

lub

cokolwiek

jest

odpowiedzialny za jej szczcie, musi powodowa nieszczcie, bo zabiera jej szans na wgld w siebie. Jedyne, co ma, to nieskoczone pretensje ofiary, ktra tym samym staje si kryminalist da, stawia zarzuty, atakuje tych, co powinni (wedug niej) dostarcza jej tego, czego jedynie ona jest w stanie dostarczy sobie. Symptomem konfliktw wewntrznych s trudnoci w podejmowaniu decyzji. Pomidzy motem a kowadem, gdy dwie czci osobowoci o rnych celach odnosz si swoimi filtrami do jednego obiektu, taki czowiek nie bdzie wiedzia, co zrobi. Konfuzja zawsze powoduje cierpienie, bo brak moliwoci dziaania jest sprzeczny z prawem ycia, ktre jest w cigym ruchu. Przyczyn konfuzji bdzie wic brak spjnoci wewntrznej i jednoczesne uruchomienie push and pull motywacji do czego i od czego w tej samej chwili. Ona kocha mczyzn, ale on jest z innego miasta, musiaaby si wic przeprowadzi. Ale wtedy nie bdzie moga si zajmowa chor matk, a to by oznaczao, e jest z crk. Nie chce by z crk i chce by z mczyzn, ktrego kocha w jej systemie umysowym (cho w innym sprawa wydaje si by oczywista) nie ma wyjcia z sytuacji. Gdy zostanie z matk, moe znienawidzi i j (bo to przez ni przecie zostaa, tak myli), i siebie (prawic sobie wyrzuty, e taka mio nie zdarza si dwa razy). Gdy pojedzie z mczyzn, moe znienawidzi i jego (bo przecie przez niego nie zostaa, tak myli), i siebie (prawic sobie wyrzuty, e jest z crk) nie ma rozwizania na poziomie logicznym tego problemu. Musi wyj z obu osobowoci, spojrze na obie w tym samym momencie i dopiero jako kto trzeci znale rozwizanie. Moe mie ono charakter pozytywny (tworzeniowy) albo negatywny (oduczajcy si).

Stworzenie rozwizania pozytywnego (nie chodzi o podzia: pozytywne jest dobre, a negatywne jest ze, ale o tworzenie nowego schematu poznawczego) to wejcie o poziom logiczny wyej i poprzez negocjacje z czciami znalezienie synergii midzy jedn a drug czci. A zatem bohaterka naszego przykadu skupia si na tym, co daje jej zajmowanie si matk, i ustala hierarchi wartoci. Dziki temu czuje, e si odwdzicza. Za co? Za to, e matka kiedy powicia si jej wychowaniu. A co to daje? Spokj ducha, ktry przykrywa ewentualne pretensje (pochodzce z przekona o byciu dunym). A co daje mio do mczyzny? Szczcie i spenienie. Poniewa teraz ju widzi, e wcale nie chodzi o matk ani o mczyzn, ale o koncepty, z obu konceptw, jeszcze bdcych po dwch przeciwnych stronach barykady w jej umyle, tworzy trzeci, ktry poyka oba mniejsze. Zadaje sobie pytanie, jak moe mie i spokj ducha, i spenienie w szczciu i mioci zarazem. Medytuje nad tym (co czasami nazywa si take zastanawianiem) i dochodzi do wniosku, e zatrudnienie opiekunki dla matki i wyjazd z rodzinnego miasta to najlepsze rozwizanie. Obie czci osobowoci (crki i kobiety) s zadowolone i ta synergia tworzy nowe ycie (kady nowy pomys to nowe ycie), czyli now j mdrzejsz i z wiksz liczb opcji. Rozwizanie zawsze pochodzi z wyszego poziomu logicznego ni ten, na ktrym aktualnie znajduje si problem. Jeli kto boi si lata samolotem, a pracuje po obu stronach oceanu, ma problem bo gdy nie lata, lku nie ma, ale lata chce (i ze wzgldu na lk take nie chce). Nie ma rozwizania ani z punktu widzenia lku bo go ma ani z punktu widzenia latania bo latanie samo w sobie problemu nie rozwizuje. Musi wej na poziom wyej, na przykad zda sobie spraw ze swojego lku (tym samym sta si podmiotem wiadomym istniejcych myli, a wiadomo oznacza

akceptacj czyli zdanie sobie sprawy z rzeczywistoci). Wwczas nie bdzie z nim walczy, tylko zacznie go rozumie wic skupi si na tym, co pokazuj mu obrazy lku. Widzi siebie, kiedy samolot wchodzi w turbulencje i mocno si trzsie, a potem spada, w wyniku czego cierpi jego pozostawiona na ziemi rodzina. Poprzez wgld zyskuje dostp do napdzajcych emocje informacji s to przekonania typu: turbulencje s niebezpieczne, mog umrze, moja mier jest za dla mojej rodziny, moja rodzina nie poradzi sobie beze mnie i pewnie jeszcze kilka innych, ktre powstan, gdy zacznie w ciszy zerka do swojego umysu. Kade z tych przekona, gdy w procesie kwestionowania zostanie podane w wtpliwo, ukae mu jego wasn prawd i nowe informacje, do ktrych aktualnie nie ma dostpu. Czy turbulencje s niebezpieczne, czy mylenie o nich jest niebezpieczne? Czy moe umrze, czy moe te przey? Czy jego rodzina na pewno sobie bez niego nie poradzi? I poprzez wgld jest w stanie zauway, e to nieprawdziwo tych informacji generowaa lk, a ten lk wanie by motywacj do szukania rozwiza. Z wyszego poziomu logicznego gdy zamiast poda za myl, myli o tej myli (czyli staje si obserwatorem tego, co si dzieje w jego gowie, a nie wykonawc tych myli) zyskuje dopiero zasoby, ktre daj dostp do jego prawdy. Poniewa prawda zasadza si na absolutnym przekonaniu wynikajcym z wasnego dowiadczenia (gdy co przeye, nikt nie jest w stanie tego zakwestionowa nawet Ty, a nazywa si to autentycznoci), rozbija w drobny mak konstrukcje ego, ktre proponoway lk przed lataniem jako rozwizanie, co oczywicie powodowao problem (bo lata chcia). W efekcie wsiada do samolotu, bo lku ju nie ma i nie ma ju myli, ktre go generoway. Wszystko, co boli i powoduje

cierpienie, jest nieprawdziwe oto zaoenie, ktre moe Ci towarzyszy przez reszt ycia. Stworzenie rozwizania negatywnego polega na oduczeniu si tego, co istnieje po obu stronach barykady (czyli rozwizanie problemw obu czci) albo jednej z nich. Nasza bohaterka zaczyna wic kwestionowa swoje przekonania, ktre doprowadzaj do odkrycia, e jej matka wcale nie powicaa si swojej crce, ale sobie samej. Ja znajduj na to dowody, ktre s moj prawd bo nikt mnie nie pyta o zdanie, czy chc by wychowywany, czy nie; bo byem fajnym brzdcem i miabym frajd, bez powice wychowujc samego siebie (co zreszt robi non stop!); bo powicaa si swojemu myleniu, a nie komukolwiek innemu. Ta prawda jest moja, bo wynika z autentycznego, znalezionego w ciszy przykadu potwierdzajcego moje dowiadczenia yciowe. Ty musisz znale swoje, bo inaczej musiaby y moimi, czyli dla Ciebie nieprawdziwymi. I to jest wanie ten podzia kady ma swoj prawd i dopiero odkrycie jej daje Ci zrozumienie, e prawda jest taka sama dla kadego innego. Dziewczyna znajduje wic swoje przykady, co wicej, przypomina te sobie, e czasem ona powicaa si dla matki (na przykad opiekujc si ni w ostatnich latach), i wychodzi z poczucia dugu, ktry zawsze uzalenia dunika od wierzyciela. Pki istnieje wierzyciel, pty istnieje dunik dopiero zrozumienie, e nie ma wierzyciela i nigdy go nie byo, uwalnia z dugu teraz ju spokojnego czowieka. To jedna z osobowoci crki zaglda teraz do rodka tej drugiej, kobiety, i zauwaa, e boi si odrzucenia, gdy myli, e nie pojedzie z nim do innego miasta i e on nie bdzie chcia z ni by. Ten lk czyni z niej proszc ofiar i obnia poczucie wasnej wartoci, co

nie pozwala zyska przekonania o swojej niezalenoci i pewnoci. Przez to jest kandydatk do bycia uzalenion i do robienia rzeczy, na ktre nie ma ochoty. Zerka wic w siebie, sprawdza, czy ona naprawd chce pojecha do innego miasta. Bo gdyby pojechaa tam dla niego, a nie dla siebie (cho nie ma czego takiego, jak robienie czego dla innych, to jedynie znieksztacenie gdy robimy co dla innych, zwykle robimy to z poczucia lku przed odrzuceniem, chci pokazania si z jakiej strony itp.), mogaby mie pretensje do niego za zniszczenie jej ycia, do siebie za zdrad swojej autentycznoci i wszystko to wynikaoby z braku autentycznoci, czy jej decyzja bya jej decyzj, czy decyzj jej maski. Znajduje wic w sobie dowody na to, e bez niego moe y i ma si wietnie i teraz, majc ju wyczyszczony ten fragment, pozwala decyzji si podj. Tak! Nie podejmujemy nawet nigdy decyzji sami, ona sama si podejmuje w postaci sklaryfikowanych, prawdziwych myli, ktre ukadaj si w cao zgodn z tym, co naprawd czujemy. Kana Czowiek - Umys jest pynny i niezablokowany, decyzja jest podejmowana. Takie odblokowanie powoduje, e umys wychodzi sam naprzeciw sobie i rozumie swoje mylenie. Nie ma znaczenia jaka decyzja, bo nie chodzi w adnym wypadku o tre i jej zawarto, ale o to, kim jeste Ty bez ograniczajcych myli. Dziewczyna ma teraz dwie sprawy rozwizane nie musi ani czu si duna matce, ani by z mczyzn. Ta wolno jest niezaprzeczalnie odczuwalna i pozwala jej odkry to, co chce zrobi i w jakim i kierunku. W takiej chwili wanie decyzja jest podejmowana czysty umys formuuje jedynie suszny dla Ciebie kierunek, tak e nie musisz podejmowa adnego wysiku w myleniu, co zrobi. To nawet nie ma sensu gdy istnieje jakikolwiek lk, czowiek nie moe podj decyzji

wanie ze wzgldu na brak pewnoci i przekonania o niej. Proces podejmowania decyzji nie jest wic procesem aktywnym naszym zadaniem, jako ludzi, jest jedynie kwestionowa myli, ktre powoduj cierpienie, i klaryfikowa sobie tym samym w peni drog do tego, co jest dla nas suszne, etyczne, dobre itd. Dlatego te nie ma sensu wyobraa sobie, co ona moe w tej chwili zrobi bo nie wiemy ani ja, ani Ty. W procesie uwiadamiania powstaj kadorazowo nowe, zawsze spontaniczne pomysy i odkrycia, do ktrych ograniczone ego nie ma dostpu. Za to pikny umys jest twrczy i otwarty. Nie wiem, co mam zrobi! krzykn lisek, ktry ju jaki czas nie odwiedza krlika (najwyraniej dobrze mu si wiodo i po prostu go nie potrzebowa). Jak to? zdziwi si krlik. Jak mona nie wiedzie, co si ma zrobi? To niemoliwe! Ale ja nie wiem Owszem, wiesz. Wiesz, e masz teraz rozmawia ze mn, dopki nie przestaniesz. To wiesz. No tak Ty znowu ze swoimi filozofiami lisek zauway, e krlik zamyli si i zamkn oczy. Obraziem ci? Przepraszam! Nie chciaem, ja tylko i pewnie mwiby dalej, gdyby nie uniesiona apka krlika. Zamkn wic pyszczek i czeka w ciszy, ktra wydawaa si strasznie duga wobec tylu dialogw wewntrznych. Po chwili krlik si umiechn, pokiwa spokojnie gow kilka razy i popatrzy na liska. Co si stao?

 Nic. Jak to nic? Przecie przestae si ze mn komunikowa! Przesta myle tak jak ludzie, ktrzy za zmarych traktuj tych, ktrzy si nie ruszaj i nic nie mwi. Komunikacja nigdy si nie koczy. Co robie? Gdy powiedziae, e mam swoje filozofie, zatrzymaem si na chwil i zamknem oczy, by ci zrozumie. Jedynym sposobem na prawdziwe odkrycie tego, jak mylisz, jest wejcie w twoj pozycj i przymierzenie tego, co mi komunikujesz. Dlatego to zrobiem. Rozumiem ci, to faktycznie s moje filozofie. A jak to zrobie? Zastanowiem si, co ja musiabym myle, by swoje sowa traktowa jako filozofie. Znalazem trzy przykady i teraz si z tob mog porozumie, bo nie jestem skonfundowany. Rozumiem ci i widz, co mylisz. Czy wanie dlatego nie oceniasz? Wanie tak, staram si nie ocenia. Cokolwiek usysz, by zrozumie, jak druga osoba myli, przymierzam oferowany mi umys. Gdyby nazwaa mnie na przykad gupim, poszukabym w swojej pamici sytuacji, kiedy zachowaem si gupio, i znalaz takich bez liku. Dziki temu rozumiem drug stron i na tym zrozumieniu dopiero mona co budowa. Czyli zgoda buduje?

 Zawsze. Cokolwiek powiesz, i tak masz racj, bo tak dziaa umys projektuje swoje przekonania i w nie wierzy, widzc to, co wysya. Mnie jedynie pozostaje ci zrozumie i dziki temu mc si z tob porozumie. Podoba mi si to! A co z moj niewiedz, co zrobi? Wanie! Co z ni? Nie wiem, jak decyzj podj. Mog wyjecha do innego lasu na wietne szkolenia albo i na dobr imprez tutaj, bo borsuk organizuje jedn. Od kiedy si pogodzilimy, jestemy najlepszymi kumplami. Nie moesz podj decyzji, ktra nie jest moliwa do podjcia Jak to? Niemoliwe jest mie ciastko i je zje. Umiecie w jednym miejscu w czasie dwie emocje, przez co ganiasz w t i z powrotem po mocie, prbujc usilnie by po obu stronach jednoczenie. Co mog wic zrobi? Nie wiem Co moesz wic zrobi? odbi szelmowsko pik krlik, wiedzc, e jedyne prawdziwe odpowiedzi to te, ktre znajdziemy sami. Mgbym zrezygnowa z jednej z nich I wtedy nie byoby problemu zasmuci si lisek. Doprawdy nie byoby problemu? Eeech Tak mi si nie podoba

 A jakby ci si podobao? A gdybym zaprosi ca band borsuka do zrobienia imprezy w innym lesie, gdzie bd mia szkolenie? zapyta lisek krlika To co wtedy? krlik odda z powrotem odpowiedzialno, by rozmwca prowadzi dialog sam ze sob. Wiedzia, e prawdziwe pytania to rarytas, jaki zdarza si bardzo rzadko wikszo zwierzt wcale go nie pytaa, ale rozmawiaa sama ze sob z jego pomoc. Tak jest, gdy tafla Twojego lustra jest niewzruszona. Wtedy miabym obie rzeczy naraz! ucieszy si lisek. I jak by si wtedy czu? Rewelacyjnie! krzykn z entuzjazmem, a krlik zaobserwowa synergi dwch poprzednich emocji (wietne szkolenie i dobra impreza) w jedn wiksz, na wyszym poziomie logicznym teraz lisek czul si rewelacyjnie. A co by byo, gdyby zrezygnowa z obu wydarze? Jak to? To podwjna strata! Nie, tylko pojedyncza strata jest strat, ale podwjna to ju zupenie co innego. Sprawd. Wyobra sobie, e nie idziesz na imprez do borsuka ani nie jedziesz na szkolenie. Co zyskujesz? Duo wolnego czasu, zaoszczdzone szyszki, moliwo zaproszenia ci na dobr marchewk i kontynuowanie mojego pamitnika mylenia, bo w czasie dzisiejszej rozmowy jak zawsze odkryem nowe rzeczy

 A co takiego odkrye? e prba podjcia decyzji dotyczcej bycia po obu stronach mostu, gdy stoi si po jednej z nich, jest skazana na porak. e trzeba albo polecie wystarczajco wysoko, by zobaczy cay most z gry, albo zej z niego w ogle i zda sobie spraw, e most nie istnieje poza wyobrani. Wspaniae wnioski. Te s elementem mojego dowiadczenia. I najlepsze jest to, e teraz nie wiem, co zrobi, ale wiem, e bdzie OK, cokolwiek si stanie. To dobrze. Powodzenia!

ILE I INTENSYFIKATORY
Orgazm mczyzny jest bardzo specyficzny nade wszystko dlatego, e bierze si z gowy, cho powszechna opinia brzmi zupenie inaczej. Jedn z rzeczy, ktre robi umys w trakcie seksu mczyzny, jest antycypowanie koca, czyli wanie orgazmu. Pojawienie si podniecenia jest dla umysu sygnaem, e taki pocztek trzeba przecie czym zakoczy, a orgazm to obok ataku epileptycznego jeden z najwikszych rozadowywaczy neuroprzekanikw odpowiedzialnych za podniecenie. Umys mczyzny, wychodzc z niekwestionowanego i wydajcego si wrcz biologicznym nienaruszalnym tabu musz mie orgazm, bez ktrego seks nie ma sensu! gdy zaczyna, od razu ju koczy. Nie dosownie! W mechanizmach, o ktrych mwimy, gdy pojawi si erekcja, umys poczy z ni podniecenie. Podniecenie trzeba rozadowa. To tumaczy ten mieszny ruch minia Kegla (misie odpowiedzialny za ruszanie penisem), gdy podniecony mczyzna nie moe si doczeka, a czyja rka (w niektrych przypadkach jego wasna) rozaduje rosnce napicie. Napicie bierze si z antycypacji, czyli oczekiwania orgazmu, a opowie go dotyczca jest taka: za jaki czas, gdy tylko bdziesz wykonywa okrelone rzeczy, bdziesz mia orgazm potny zastrzyk endorfin i serotoniny, na

pewno ci si spodoba. Oto warunki, ktre trzeba speni, by mie taki orgazm: Poniewa wzwd Twojego penisa jest zwizany z historiami, jakie masz w gowie, musisz si upewni, e te historie bd tam przez cay czas trwania stosunku; inaczej stracisz erekcj. Ona jest utrzymywana poprzez dostp do okrelonych bodcw, bez ktrych nie ma racji bytu. Dlatego gdyby si masturbowa, musiaby w swojej gowie puszcza okrelone obrazy i filmy, ktre w umyle s poczone z rozbudzeniem podniecenia. Istnieje prawo intensywnoci orgazmu, ktre mwi, e im wicej napicia, tym silniejsze rozadowanie; innymi sowy, w zalenoci od tego, jak dugo bdziesz budowa napicie, tym intensywniejsze si ono stanie. W efekcie orgazm bdzie mia wicej do rozadowania, co zwykle kwituje si wyraeniem sia orgazmu. Uwolnienie okrelonych neuroprzekanikw w czasie orgazmu wie si z dostarczaniem systemowi przyjemnoci ale ta przyjemno jest zalena od intensywnoci wczeniejszej pracy nad intensywnoci orgazmu i czy si bezporednio ze szczegln form blu oczekiwaniem (antycypacj). Pewne emocje, takie jak podanie, ciekawo, oczekiwanie, wi si ze szczeglnym rodzajem blu wynikajcego z tego, e potrzeba przyjemnoci moe nie zosta speniona. Gdy pomylisz, e w tym momencie urwaby si tekst i nie dowiedziaby si wicej, to przy zaoeniu, e ciekawi Ci ta informacja poczuby od razu brak, czyli charakterystyczny mechanizm motywacyjny ego. Im wicej nam

brakuje, tym bardziej czego potrzebujemy a ta potrzeba sama w sobie istnieje tylko dlatego, e tworzy j brak. Gdyby braku nie byo, nie byoby potrzeby. Podanie biuterii przez kobiet koczy si w momencie, gdy j kupuje emocja zostaa zaspokojona, nastpuje uwolnienie ulgi, endorfin itd., ktre s odpowiedzi na wczeniejszy bl oczekiwania i niepewnoci, po czym po ustpieniu fali przyjemnoci gdy ciastko zostao zjedzone i ju go nie ma trzeba szuka nastpnego. To dlatego kobiety kupuj tyle butw, cho nie s w stanie we wszystkich si nachodzi, zakupom towarzyszy bowiem idea braku i tego, e takich jeszcze nie maj, e s one potrzebne. S kupowane, zakadane raz czy dwa razy, po czym odstawiane na kiedy indziej, daleko za te, ktre peni rol ulubionych i dostaj najwicej uwagi. Tworzenie braku jest podstawow strategi kontrolujc grupy spoeczne, w tym cae narody. Kryzys finansowy w jednym kraju moe by przyczyn jego ataku na drugi, w imi braku, ktry mg by dobrze zaaranowany przez media. Apple, jedna z najlepszych marketingowo firm na wiecie, zawsze wypuszcza na rynek za mao nowych produktw (w czasie, gdy powstaje ta ksika, przykadem moe by iPad), przez co tworzy zapotrzebowanie u innych, zwizane zawsze z zazdroci tym, ktrzy ze swoimi iPadami ju biegaj. Jedni zazdroszcz, a drudzy si chwal zazdro i chwalipictwo zawsze szy ze sob w parze, jedno karmi si iluzj braku, a drugie zysku. Im bardziej wymagajcy prototyp czowieka sukcesu si stworzy, tym trudniej bdzie go czowiekowi osign co daje gwarancj denia do zainstalowanych celw, wanie bazujc na braku. Brak motywuje do oszczdzania i chciwoci. Brak nie pozwala si cieszy tym, co si ma. Brak zawsze oczekuje wyidealizowanej wersji przyszoci i nawet

nie zauwaa, e ona nigdy nie nadchodzi. Kiedy, podczas coachingu, pewien chopak przekonywa si godzinami, e chce cigle wchodzi na strony pornograficzne, bo jest ciekawy, jakie nowe filmy tam umieszczono. Dopiero gdy si zorientowa, co jest pod spodem mechanizmu, zobaczy, e ego go oszukiwao za kadym razem oglda bowiem te same pozycje, te same sceny, te same ruchy i trudno byo mu ju pniej doszukiwa si tam jakiej kreatywnoci. Gdy brakuje, trzeba wypeni i tutaj daje si rozwizanie, czyli na przykad orgazm. Ten orgazm jest tak naprawd ulg i reakcj na cierpienie pozostawania w braku wyobra sobie dziko podniecanego przez kobiet mczyzn, ktry jest przywizany do ka i nic nie moe zrobi; w pewnej chwili bl staje si nie do zniesienia (tak mu si wydaje) i przyjemno okazuje si by brzydk czarownic przebran za adn wrk. Rezygnacja z orgazmu, tak postulowana przez nauki Wschodu, wynika z gbokiego zrozumienia utraty energii, jak mczyzna wkada w wypenianie braku nic dziwnego wic, e naukowcy wymieniaj faz odprenia jako kocowy element stosunku pciowego. Ale ta rezygnacja, dopki nie zajrzysz do rodka siebie i nie zrozumiesz w efekcie medytacji, jak wiele oszustw ego kryje si w orgazmie, moe nie by wcale tak obiecujca. Rzecz w tym, e orgazmu nie ma! I zrozum to dobrze mczyzna wchodzi do ka i si podnieca. W tym momencie jego umys zaczyna tworzy przyszo, pokazujc, e za jaki czas bdzie mia orgazm (to tylko na ten moment opowie jego umysu); to powoduje, e zaczyna si niecierpliwi i budowa napicie. Im wysze zbuduje, tym bardziej intensywny bdzie mia orgazm ale napicie i niecierpliwo wcale nie s przyjemne, przyjemna jest obietnica tego, co bdzie za jaki czas (gdyby kobieta chciaa mocno zdenerwowa albo wpdzi w kompleksy

mczyzn, mogaby przed jego orgazmem przerwa igraszki). Gdy wreszcie nadchodzi ten moment, bl oczekiwania jest tak wielki, e uwalniaj si neuroprzekaniki zwizane z przyjemnoci, czego jednym z efektw jest umierzenie blu. I t ulg zwykle bierze si za eksplozj przyjemnoci, nie zwracajc uwagi na to, co nastpuje od razu po orgazmie na brak chci kontynuowania. Ten sam brak, ktry zabra przyjemno z samego aktu, wprowadzajc napicie, teraz komunikuje: dostaem, co chciaem, id spa. Kobiety s o wiele mdrzejsze w zakresie seksualnoci od mczyzn brak napicia i koncentrowania si na orgazmie powoduje obecno i w tej obecnoci rodzi si prawdziwa rozkosz (podczas gdy napicie zwane przez mczyzn przyjemnoci jest jedynie jej ma namiastk) spenienie; blisko (mczyzna spdza czas na wizualizacji procesu pod zamknitymi powiekami albo na ogldaniu reakcji kobiety); poczenie (nieobecno u mczyzny); dawanie i branie (mczyzna moe tylko bra albo tylko dawa, tracc peni); rado (podanie u partnera); bycie tu i teraz (podczas gdy mczyzna jest w przyszoci). Te rnice nie s fizjologiczne, ale umysowe po prostu kobiety maj o wiele dojrzalszy umys w kontekcie seksualnoci ni mczyni. To motywuje panw do nauki kobiecoci, przewspaniaego przedmiotu wykadanego w szkole ycia. Co si dzieje, gdy orgazm nie jest ju celem? Wchodzisz do ka bez napicia i oczekiwa. Pojawia si poczenie z partnerem, w ktrym znika ja. Seks nie suy do udowadniania czegokolwiek, ale daje czyst rado dwch odkrywajcych si cia. Jest spontanicznie, bo nie ma wymaga i oczekiwa. Kobieta nie jest rodkiem do zaspokajania Ciebie, bo odzyskae ju odpowiedzialno. Nawet nie musisz zaspokaja siebie! Nie ma nic do zaspokojenia Nie ma braku, ktry

wymagaby zaspokajania. Jeste obecny i nigdzie Ci si nie spieszy. Nic nie musi si sta, nie ma wic lku przed porak. Taki seks to seks bardziej owieconych umysw zmienia si zupenie jego charakter. Nie napdzaj go ju emocje, jak w przypadku seksu z mechanizmami msko/kobiecymi. Nie ma ju u mczyzny zaliczania (bo nie trzeba sobie nic udowadnia), nie ma popiechu (bo nie ma gdzie i), nie ma lku (bo nie trzeba nic udowodni), nie ma zwierzcoci (nie trzeba jej wy dyma/rucha/jeba/itp.), bo nie ma ju faszywego poczucia kontroli, nie ma wymaga w stosunku do niej (bo nie ma schematw poznawczych, ktre czyy na przykad szpilki z seksualnoci i podniecay) i mona si cieszy ni jako czowiekiem, a nie okrelon rol, ktr ona miaaby odegra. U kobiet nie ma lku przed odrzuceniem, ktry wczeniej otwiera drzwi sypialni; seks nie jest handlem za niech tylko jeszcze do mnie wrci albo chocia zadzwoni i sposobem na zwizek; nie jest form budowania wasnej atrakcyjnoci (bo skoro jej chce, to znaczy, e jest adna) albo udowadniania sobie poprzez robienie rzeczy, na ktre si nie ma ochoty, swojej rzekomej otwartoci; seks przestaje by sposobem na zwrcenie uwagi, poczuciem si bezpieczn i kochan, wyjciem z ktni, przeprosinami czy wdzicznoci. Gdy cigniesz te wszystkie maski, dostaniesz dostp do czystego flow i do energii, o ktrej wikszoci ludzi tej planety nawet si nie nio; czasem jaki przebysk w mioci pokae wiat obrazem owiecenia i duo praktyki bdzie jeszcze trzeba, by kawaeczek po kawaeczku rozbraja ego i zyskiwa dostp do tej wolnoci, ktra jest Twoim udziaem. Intensyfikatory su osobowociom do mierzenia siy energii, od najsabszej do najsilniejszej. Buduj potencja reakcji poprzez zwikszanie lub zmniejszanie dozna, czyli dawkowanie chemii sucej

do odczuwania emocji. To od tych dozna tak bardzo uzaleniaj si osobowoci znajdziesz poniej kilka przykadw pokazujcych, w jaki sposb funkcjonuj narkotyki dostarczane przez umys. Przyjemno jest narkotykiem, ktry napdza koniunktur na caym wiecie, szczeglnie tym cywilizowanym. Powstaa masa instytucji, ktre s odpowiedzialne za jej dostarczanie: kina, puby, spa, domy publiczne, sklepy itd. Ich zadaniem jest dostarczanie klientowi, ktry wchodzi do takiego miejsca, dawki tego narkotyku (pod warunkiem oczywicie, e przyjemno jest celem kupujcego). Pamitaj, e czowiek wchodzcy do sklepu z butami nie kupuje butw, ale koncept poznawczy. Ten koncept przymierza i sprawdza, za koncept paci. Istnieje bezporednia korelacja midzy wysokoci ceny a doz przyjemnoci im co drosze (firmowe ubrania za tysice dolarw), tym bardziej intensywne doznanie emocjonalne. Innymi sowy, cena jest intensyfikatorem przyjemnoci (a take innych dozna, o ktrych za chwil). Zobacz, jakie niesamowite! krzykna z entuzjazmem Beata, prezentujc przed Krysi swoje nowe buty. liczne! Ile za nie daa? pyta Krysia. Och, nie pytaj P pensji wydaam, ale powiedz, e nie s tego warte i zawiesia wzrok, a Krysia zorientowaa si, e swoj przecie subiektywn opini mogaby wyrzdzi przyjacice krzywd. Beata przygotowaa ju sobie podwiadomie mechanizmy obronne by wytumaczy wydanie duych pienidzy na produkt, musiaa wytumaczy to swoim wasnym wtpliwociom i dosownie przekona sam siebie. Dlatego stworzya przekonania o tym, e byy tego warte,

e s pikne, niepowtarzalne, wyjtkowe, e na nie zasuguje itd. wszystkie usuwajce dysonans poznawczy, czyli wyrzuty sumienia idce z autentycznego przekonania, e tych butw po prostu nie potrzebowaa; ale autentyczne potrzeby nie zawsze id w parze z potrzebami ego. Ciesz si, e tak ci si podobaj. Lubi widzie ci szczliw skomentowaa Krysia, wiedzc, jak wane s sowa, ktre tworz ycie dla czowieka. Nie tylko mnie! Czy ty wiesz, jak teraz faceci si za mn ogldaj? rzucia Beata i od razu spojrzaa si na stolik przy drzwiach, czekajc bez ruchu na spojrzenie mczyzn. Dziwnym dla niej trafem (nie dla Krysi, ktra rozumiaa mechanizm samospeniajcych si przepowiedni), faktycznie faceci na ni spojrzeli. Ona wtedy odwrcia od nich wzrok i umiechna si do Krysi A nie mwiam? Krysia zamilka na chwil, zastanawiajc si, co zrobi. Beata uzaleniaa si od swojego stroju; rozumiaa to zreszt doskonale, bo sama kiedy tak ya, czujc si tym lepiej, im wicej zainwestowaa w swj wygld. Dzi, robic tyle, ile byo potrzebne, nie kierujc si podaniem wzroku innych, patrzya z podziwem na kobiety, ktre spdzay co dzie godziny na robieniu z siebie produktw, ktre bd podziwiane. Beata czua si bardziej atrakcyjna w tych butach ni bez nich! Za jaki czas, gdy umys habituuje si do wrae, przestanie zauwaa te spojrzenia i znowu bdzie musiaa wrci do sklepw, by przyjemniej si poczu. I znowu dostanie za swoje pienidze zastrzyk przyjemnoci, ktra si skoczy jeszcze szybciej umys uczy si szybciej, ni mylimy ni ostatnim razem. To diabelskie koo nie miao wyjcia. Pomylaa, ile kobiet na wiecie spdza spor cz

swojego ycia, by walczy o przyjemno, ktra wcale nie daje im szczcia. Jeli ona spdza godzin dziennie na byciu pikn, w tygodniu to jest siedem godzin, czyli w miesicu dwa dni (bez nocy, ktre nie bior udziau w yciu umysu). To rocznie blisko tydzie. Jeli spdza na swoim wygldzie wicej czasu wczajc w to chodzenie po sklepach, ogldanie gazet, telewizji to si moe zamieni w miesic ycia kadego roku powicanego na to, by czu si przyjemnie, co i tak bezpowrotnie przemija. I popatrz na ten szal! Beata wyja z torby podobnego koloru co buty szal, a oczy jej rozbysy jak psu na widok koci. Sprzedawczyni miaa racj, e w takim zestawie bd krlow ulicy! Oczywicie, e sprzedawczyni miaa racj jej zadaniem byo sprzeda produkt, a najlepiej sprzedaje si emocje. W naszej kulturze czucie si dobrze bez powodu wymaga duszej inwestycji w siebie ni kupienie kolejnego szalika. Czy mogaby mie i te buty i ten szalik bez przyjemnoci? Oczywicie, wszystko zaley od tego, kto kupuje. Czy ego, ktre opowiada historyjki, e bdzie bardziej atrakcyjna i podziwiana w takim zestawie, czy ona sama, bo taka jest autentyczna potrzeba. Szczcie nie polega na ascezie, ale na umiejtnoci rozrniania midzy tym, co opowiada ego, a tym, co jest autentycznie Twoje i prawdziwe. Moesz chodzi na siowni, by tworzy przyjemno, albo chodzi tam, bo masz pasj. To s dwa rne wiaty. Przyjemno jest doznaniem, ktre stao si podstawowym elementem przetargowym w komunikacji midzy ludmi. Mwi si, e to pienidze s gwnym elementem przetargowym w naszym wiecie, tymczasem s one tylko rodkiem do innych dozna midzy innymi przyjemnoci. Paci si masaycie za przyjemno, prostytutce za

przyjemno,

komikowi

za

przyjemno,

piosenkarzowi

za

przyjemno, trenerowi za przyjemno. A zatem ludzie inwestuj ogromne kwoty pienidzy w to, by czu si dobrze, co jest paradoksem, bo to przecie jest za darmo ale oczywicie wymaga zrozumienia, nad czym chociaby w tej chwili pracujemy. Uczymy si, e w yciu chodzi o to, by byo przyjemnie ale przyjemnie nie zawsze oznacza prawdziwie. Kiedy pewna dziewczyna opowiadaa o swoim pijcym ojcu, ktrego nazwalimy weekendowym alkoholikiem. Przez cay roboczy tydzie jedzi jako kierowca po Europie, a od pitkowego wieczoru do niedzieli wlewa w siebie procenty. Alkohol by dla niego przyjemnoci, i to zrozumia i potrzebn w systemie, w ktrym nienawidzi swojej pracy (to stara historia: nie mg jej zostawi, bo nie mia innej alternatywy) i form wyrwnania cierpienia bya wanie przyjemno. Jej potrzeba, jak widzisz, jest zwizana z istnieniem cierpienia bo przyjemno jest rozwizaniem na cierpienie. Jeli nie ma blu, nie ma potrzeby szukania tabletki przeciwblowej, jeli nie ma godu, nikt nie myli o jedzeniu, jeli nie ma podania, nie ma potrzeby jego zaspokojenia itd. Przyjemno to tabletka kasujca chwilowo symptomy choroby zwanej brakiem, ktra powoduje cierpienie. Gdy Richard Bandler (twrca NLP) mwi o cieszeniu si bez powodu, opowiada o duo gbszym zrozumieniu czowieczestwa, ni mogoby si wydawa na pierwszy rzut oka. Gdy cieszysz si bez powodu, yjesz bezwarunkow radoci (w przeciwiestwie do niej przyjemno zawsze jest warunkowa). Przyjemno jest zwizana i zaley od tego, jak bardzo cierpimy. Im bardziej kobieta czuje si nieatrakcyjna, tym bardziej uzaleni si od oferujcego jej atrakcyjno mczyzny. Im bardziej facet potrzebuje wadzy, tym bardziej uzaleni

si od ulegej kobiety (ulego to potna moc). Im bardziej ciekaw jeste zakoczenia historii, tym usilniej chcesz pozna, jaka jest puenta (tak dziaa instytucja zagadki lub zada, gdzie satysfakcj otrzymuje si dopiero przy rozwizaniu zadania). Dopki koncept braku i cierpienia nie zostanie zainstalowany, dopty dziecku nie przyjdzie do gowy, e co moe by przyjemniejszego ni ycie. Dopiero od pewnego wieku, gdy zaczyna y umys, zacznie wybrzydza w kwestii zabawek; a potem ju tak zostanie, tylko zabawki si zmieni (na przykad resoraki na samochody; uywa si przy tym jednak tych samych standardw ich definiowania: samochd musi si wyrnia). Nie ma adnej rnicy dla maego dziecka, ktre jeszcze nie yje (w swoim umyle jako osobowo, czyli nie pi, jak mwi buddyci), czym si bawi, bo nie yje adnym brakiem, ktry zabieraby szczcie. Std te zadowolenie dziecka jest o wiele atwiejsze ni dorosego, bo ono zadowala si samo robic to, na co ma ochot. Puapka przyjemnoci polega na tym, e tak ogromna liczba ludzi zamyka swoje ycie w rnych formach cierpienia od ktni, poprzez irytacj programami telewizyjnymi, po zo czy niezadowolenie e nie przyjmuje propozycji zrezygnowania z przyjemnoci, ktre wydaje si by najlepszym moliwym rozwizaniem na problemy yciowe. Tymczasem nie chodzi o rezygnowanie z przyjemnoci, ale z cierpienia wtedy przyjemno dopiero pokazuje swoj ciemn stron, ktrej wczeniej nie byo wida. Kto je czekolad i odczuwa przyjemno sodycz w umyle jest traktowana jako dawca przyjemnoci. Czowiek zaczyna ty, psuj mu si zby i nagle si okazuje, e wynik dziaania sodyczy ju wcale nie jest przyjemny. Sprawdza wic, kiedy je zawsze, gdy jest zestresowany i spity. Zje batonik, podniesie mu si poziom cukru, fakt wyjcia ze stresu traktuje jako przyjemny i oto

sodycz staje si terapeutycznym rozwizaniem na kilkanacie minut. Potem wszystko wraca do normy, bo nie jestemy w stanie w aden sposb pozby si myli, moemy je jedynie zakwestionowa i zmieni. Kobieta dostaje szereg komplementw od mczyzny, ktry j uwodzi. Stwierdza, e jej si podoba myli si; to ona przy nim zaczyna si podoba sobie. Poniewa dostarczane przez niego bodce wywouj w niej przyjemno, jej umys zaczyna proponowa wizje duszej przyszoci. Gdy on po penej uniesie nocy ju si nie zjawia, ma pretensje do niego nawet niewiadomie nie wie, e tak naprawd boli j nie jego odejcie, ale brak dostpu do akceptacji siebie. Dobry uwodziciel bdzie potrafi zrobi tak, by kobieta czua si najatrakcyjniejsza, najmdrzejsza, najbardziej wyjtkowa wanie przy nim, bo za to przecie czekaj nagrody. adna kobieta, ktra nie ma cierpienia spowodowanego braku zestawem przekona o nie wasnej zostanie nieatrakcyjnoci, inteligencji, bezradnoci,

uwiedziona. Gdy usyszy, e jest pikna, przyjmie to jako prawd, bo sama o tym wie. Gdy usyszy, e jest brzydka, przyjmie to jako prawd, bo te potrafi znale na to dowody. W obu przypadkach nie ma zmiany wektora emocjonalnego, bo jego opinia o niej jej nie definiuje i to ona sama uzna, czy chce z nim mie nadal do czynienia, czy nie. Jej asertywno wynika z tego, kim wie, e jest, i tego, e potrafi odrni prawdziwe pikno (ktre tylko ona moe sama sobie da) od pikna ego, ktre traktuje komplement jak napdzajce paliwo. Dopki tak samo nie cieszy Ci krytyka, jak podziwianie, dopty przyjemno bdzie wykonywaa z cierpieniem swj uzaleniajcy taniec.

Mczyzna syszy, e nigdy aden inny tak jak on jej nie dogodzi e ma ogromne, wyjtkowe ramiona i jest zjawiskowo przystojny. Patrzy na kobiet, ktra zaczyna zadawa mu pytania o to, co myli i jak myli, i autentycznie go sucha, kiwajc z zafascynowaniem gow. Mczyzna idea? Tak, jeli potrafi te znale dowody na przeciwiestwa (e zdarzyo mu si czasem nie dogadza kobietom; e jego ramiona te nie s wyjtkowe i potrafi tak samo fascynowa si ni), bo wtedy ego nie przejmie jego umysu. A jeli nie potrafi, to staje si konsumentem podziwu, a kobieta wyjtkow uwodzicielk. Podziw to wyjtkowy narkotyk i forma przyjemnoci, ktra poera duo umysw. Oto jego zoona struktura. Ego, ze wzgldu na to, e opiera si na braku (jestem zbyt gupi, za may, za duy, za gruby, za chudy itd.), tworzy wyidealizowany obraz tego, kim masz si sta i co masz mie, by by szczliwym. Ten wyidealizowany obraz jest nie do osignicia i zawsze uderza w poczucie wasnej wartoci, bo porwnujc si do niego, musimy przegra. Zamy, e czowiek dy do tego, by zarabia wicej pienidzy. Powodem jest niezadowolenie z tego, co ma, i przekonanie, e jeli bdzie mia wicej pienidzy, to bdzie szczliwszy. Zaczyna wic tworzy w swojej gowie obraz, do ktrego dy, ktry daje mu przyjemno i cierpienie bo przecie go jeszcze nie ma! Powica wic swoje ycie na zarabianie wikszych pienidzy i krok po kroku to osiga. Za kadym razem jednak, gdy zarabia wicej, dystans do wymarzonego obrazu si nie zmienia, ale pozostaje taki sam dlaczego? Bo gonienie ego to pocig za horyzontem dystans nigdy si nie zmienia, niezalenie od tego, jak szybko pdzisz. Ze wzgldu na to, e ma nowe standardy, wydaje wicej, jego obraz ideau si redefiniuje i staje lepszy, przez co wierzcy czowiek jest w tym samym

miejscu co wczeniej. Kiedy na myl o wasnym aucie si cieszy, dzi je ma i si nie cieszy szuka lepszego, nowego auta, ktre pokazuje mu umys. Gdy je nabdzie, bdzie sobie musia i tak kupi nastpne, jeszcze lepsze, bo horyzont ucieka. Inn moliwoci jest to, e konieczno bycia lepszym przeniesie na swoje ciao i uzaleni si od siowni. Inn jest to, e po kupieniu samochodu zacznie si stresowa, e teraz mu to auto mog zabra to moment, gdy iluzja zysku zamienia si w iluzj straty. Najpierw dy do tego, by mie, teraz, gdy ju ma, musi chroni, by tego nie straci. Efekt kadorazowo jest taki sam, a nazywa si cierpieniem. Gdy czego brakuje, na przykad przekonania o byciu wystarczajco dobrym, wtedy ego tworzy obraz rozwizania i opowiada projekcjami bajki, e kiedy tylko co (przedmiot, osob) bdzie mie, wtedy wszystko bdzie w porzdku; tymczasem problemem jest przekonanie o byciu niewystarczajco dobrym. Z takim przekonaniem nigdy nie mona znale ukojenia i spokoju ducha, bo nie ma znaczenia, czy si ma sto dolarw, czy ich milion tak samo jest si niewystarczajco dobrym. Zewntrzne kryteria (na przykad przekonanie innych, e milion to naprawd duo) nie s przekonujce, bo prawdy innych staj si naszymi dopiero wtedy, gdy tak uznamy czyli gdy w nie uwierzymy, bo odkrylimy, e przeylimy co takiego. Inaczej nawet najbardziej logiczne argumenty mog dawa kilka chwil ulgi, ale powrt do ego jest pewny jak w banku bo tylko Ty i Twoja wiadomo s skutecznym orem w komunikacji z Twoim ego. Obojtnie, co si ma i ile si ma, przekonanie o byciu niewystarczajco dobrym bdzie pokutowa i nas mczy, dopki go nie zakwestionujemy. Ten wyidealizowany obraz siebie ze wszystkimi przymiotami, jakie powinnimy rzekomo mie, tworzy pewien punkt referencyjny, w

kierunku ktrego czowiek zaczyna si porusza. Ta yciowa misja stania si kim powoduje dla istnienia push and pull w postaci cierpienia i przyjemnoci, w zalenoci od tego, czy zbliamy si do celu, czy nie. Gdy pojawia si kto na naszej drodze, kto mwi do tego obrazu nas, ktry chcemy, by inni widzieli, ktry sowami i zachowaniami zapenia braki, jakie powoduj cierpienie, wtedy czujemy, e naprawd jestemy tym ideaem, bo kto to zauway. I to jest wanie podziw gdy kto kupuje nasz mask, ktr chcemy sprzeda. Ten mczyzna idea, o ktrym piszemy jest jo-jo w rkach wyszkolonej uwodzicielki, ktra wie, co powiedzie i jak, by on by bardziej skonny do wsppracy. A podziw jest kuszcy! Jakim nonsensem byoby, gdyby kto opowiada nam najwiksze wspaniaoci, nie cieszy si z nich? A takim, e najpierw musisz sprawdzi, czy s one zgodne z rzeczywistoci i czy Ty te tak uwaasz. Kobieta mwi: jeste inteligentny ja od razu wchodz do rodka swojej gowy i szukam wasnych potwierdze, e to jest zgodne z prawd. Jeli je znajd, przyjm ten komplement. Wiem rwnie i to jest drugi fragment e nie jestem inteligentny i szukam wasnych potwierdze, kiedy inteligentny nie byem. Dziki temu zrozumiem i tych, ktrzy uwaaj mnie za inteligentnego, i tych, ktrzy maj mnie za nieinteligentnego, przez co ja sam mam dystans do siebie i nie pod za przyjemnoci (wow, ale jeste mdry!), a take nie pod za cierpieniem (wow, ale jeste gupi). Podam za prawd w obu przypadkach maj racj, wic w obu przypadkach rozumiem. Rozumiem ich, bo rozumiem siebie. Wpadnicie w podziw niesie ze sob konsekwencje osoba, ktra go dostarcza, moe si sta rdem przyjemnoci, czyli dealerem narkotyku (narkomanem jest ego, ktre bazuje na przekonaniach o

braku). Im skuteczniej dostarcza, tym bardziej uzalenia. Ten mechanizm stanowi o popularnoci seksu wcale nie chodzi w nim o akt pciowy, ale o to, co daje partner i jakie luki wypenia. Gdyby tylko kobiety wiedziay o tym, dlaczego faceci chodz do prostytutek, przestayby si czu zdradzane, a zobaczyyby, jak bardzo mczyzna, ktry potrzebuje podziwu, zdradza siebie. To nie jest osobiste, nie moe by. Faceci wicz minie i zyskuj wadz, a dziewczyny robi si na bstwa kt w wiecie sukcesu w XXI wieku nie chce by podziwiany? Ale efektem jest cierpienie tak samo jak kady narkoman nienawidzi dealera, od ktrego zaley. Gdy yjesz poza podziwem i syszysz: jeste pikny, nie moesz si z tym nie zgodzi. To prawda! Jeste pikny. Gdy yjesz poza podziwem i syszysz: jeste brzydki, nie moesz si z tym nie zgodzi. To prawda! Otwierasz si wwczas na pytanie o powd i dowiadujesz si, e nie dobrae koloru skarpetek do butw. C za prezent, za darmo dosta rad od kogo! To nie jest osobiste, nie moe by Przyjemno, jak kada inna emocja, moe by stopniowana. Im wicej przyjemnoci, tym silniejsze doznanie. Im silniejsze doznanie, tym bardziej wymagajcy kolejny raz ze wzgldu na habituacj bdziesz musia za kadym kolejnym razem zwiksza dawk, czyli w jaki sposb manipulowa bodcem. Moe by to jego zwikszenie pod ktem jakociowym lub ilociowym. Na przykad dziecko lubi czekolad. Je j, ale mu nie wystarcza po jakim czasie, bo nie uznaje jej ju za nic specjalnego na horyzoncie pojawia si bowiem nowa, z wiksz iloci orzechw, co zwikszyo jej atrakcyjno. W innym wydaniu moe je dwie tabliczki zamiast jednej. Zmiana ilociowa, czyli robienie tego samego, tylko w wikszym nateniu, zawsze ma granice wczeniej czy pniej kto bdzie musia poszuka nie

wicej, ale wikszych dozna. Kto kupuje sobie kilka samochodw, po czym w pewnej chwili ju nie kupuje nowych, tylko zostawia sobie dwa, ulubione, z ktrych si cieszy. Stopniowanie przyjemnoci, umiejtne jej intensyfikowanie pozwala na kontrolowanie umysu, ktry do niej dy. S na to rne metody. Budowanie potencjau reakcji to umiejtna gra dawania i odbierania, tak by umys mia wraenie, e zyskuje i traci, przez co bardziej mu zaley. Gdy pokazuje si kotu kawaek sznurka, buduje si jego zainteresowanie i oczekiwanie tego, co nastpi. Zabranie sznurka na jaki czas wywouje uczucie braku kto zabra to, co byo rdem tych pozytywnych emocji. Gdy wic sznurek pojawia si po raz kolejny, wtedy objawiaj si nie tylko przyjemno i oczekiwanie, ale i ulga, e odzyskao si swoj strat. Powtrzenie tego kilka razy bdzie intensyfikowao stan emocjonalny, ale jeli przesadzi si z tym manewrem, kot si sfrustruje i straci zainteresowanie (to byaby wanie zmiana jakociowa, gdy ciekawo zamienia si we frustracj). Ten zabieg wykorzystywany jest w telewizji, gdy podczas wanych scen nadaje si reklamy, w filmach, gdy istotne momenty akcji s przerywane innymi fragmentami, w sypialni, gdy zabawa dwch partnerw powoduje wzrost napicia seksualnego midzy nimi, przez co sam stosunek jest intensywniejszy doznaniowo, zapewnia intensyfikacj przyjemnoci. Brakujcy element to wycignicie z caoci jednego elementu, bez ktrego nie mona zakoczy sekwencji tak na przykad dziaaj zagadki. Dopki nie poznasz rozwizania, dopty napicie trzyma Ci na wodzy, a skanalizowana uwaga ogranicza moliwoci poznawcze

tylko do okrelonego elementu rzeczywistoci. Antycypowanie przyszoci zabiera teraniejszo i oczekuje wyniku. Pewna dziewczynka uwanie przypatrywaa si pewnemu

przedmiotowi przez 12 godzin. Pocztkowo prawa cz przedmiotu jej zainteresowania jest gruba, z czasem robi si coraz ciesza. Odwrotnie lewa strona najpierw cienka, pniej staje si grubsza. Co robi dziewczynka? Umys, chwyciwszy zadanie, zaczyna nad nim pracowa i taka jego rola. Rzecz w tym, e ten proces, jeli jest oparty o konieczno poznania rozwizania, staje si bardziej lub mniej obsesyjnym celem, ktry poera zasoby poznawcze czowieka. Jeli w kadej chwili moesz przesta, jeste wolny, jeli nie, w jaki sposb umys wierzy w iluzj zysku wynikajc z poznania rozwizania. Czasem szukanie brakujcego elementu zabiera ycie jednostkom i staje si jedynym filtrem, jakim yj. Zaginione dzieci, ktrych rodzice nie wiedz, dlaczego zginy i co si z nimi stao, obsesyjne szukanie piercionka, ktry gdzie si podzia, ch poznania tajemnicy wszechwiata rzekomo oferowanej przez guru sekty brak jest motywacj do dziaa i poszukiwa, ktre go wypeniaj. Po pozbyciu si iluzji braku nie ma potrzeby poszukiwa. Nie znaczy to, e ludzie nie bd szuka, ale bez elementu obsesji ich dziaania bd prawdziwie kontrolowane przez otwarto i spokj. Wykorzystywanie habituacji polega na zrozumieniu, e powtarzanie bodca przez okrelony czas powoduje przyzwyczajenie si czowieka do niego. Jeli wic kto systematycznie jest poddawany oddziaywaniu okrelonego zjawiska, po jakim czasie bdzie musia albo zmieni bodziec, albo zwikszy jego ilo. Tak dziaaj narkotyki, tak dziaaj

emocje. W taki sposb alkoholik bdzie zwiksza ilo alkoholu, uwodziciel liczb kobiet, chopak filmw pornograficznych, dziewczyna butw itd. Poniewa jestemy medialnie przyzwyczajani do cigych zmian na przykad odziey co sezon okres habituacji take zosta odpowiednio zmniejszony, bymy jak najszybciej mieli ochot na co nowego. Habituacja nie jest moliwa poza umysem, bo wszystko, co si dzieje rzeczywisto jest permanentnie zmienne. Jedyn staoci okazuje si zmiana. Umys, poprzez powtarzalno pewnych schematw, tworzy stao na przykad obraz ony na ktry reaguje, tak jakby jakakolwiek osoba moga by taka sama kadego dnia, co wicej, nawet w kadym momencie; a takiej opcji nie ma (bo nawet ludzka struktura komrkowa systematycznie ulega zmianie). Przyzwyczajenie umysu do okrelonego sposobu tworzenia wspomnie i przypominanie ich zamiast cigego kalibrowania wiata pokutuje nie reagowaniem na to, co jest, ale na to, co byo lub bdzie. Wtedy, gdy kto patrzy na kupiony jaki czas ciuch, nie czuje ju takiej dawki przyjemnoci, ktr przesuwa w kierunku nowego obiektu podania. Na tej samej zasadzie ludzie zarabiaj pienidze po podwyszeniu pensji ciesz si nowymi moliwociami, ktre kocz si wraz ze stworzeniem nowego poziomu ycia. Jego konsumpcja znowu tworzy ten sam brak, ktry na chwil si wypenia kolejn podwyk wynagrodzenia dopty znowu jej nie skonsumuj itd. Habituacja stopniuje wic przyjemno, ale w efekcie kada jej nowa dawka koczy si takim samym efektem braku. Wywoywanie blu, by potem da przyjemno, to oscylowanie midzy kar i nagrod. Poniewa przy kadym cierpieniu zawsze wydzielaj si endorfiny, z czasem umys moe przyzwyczai si do koniecznoci wystpowania obu zjawisk jednoczenie. Ten mechanizm moe

wystpowa przy seksie BDSM, gdy para, zadajc sobie bl, odczuwa jednoczenie przyjemno. Moe take nauczy si niewiadomie prowokowa ktnie, ktre potem s rozwizywane stosunkiem. Im gwatowniejsza ktnia, tym silniejsze doznania w czasie aktu. Ktnia jest wyzwalaczem intensywnoci, a seks jego konsumpcj. Mimo bolcego rozwizania, w ktrym cierpienie ma funkcjonaln rol, mechanizm jednak dziaa i suy do stopniowania przyjemnoci. Czasem, zupenie niewiadomie, ojciec bdzie krzycza na dziecko, by potem je przeprosi najpierw implementuje bl, ktry teraz staje si motywacj do szukania przyjemnoci. Tak samo, ju bardziej wiadomie, stosuje si ten mechanizm w sektach lub w wojsku, konstruujc tosamoci. Przy dzikim fizycznym zmczeniu, deprywacji sensorycznej, niezaspokojeniu podstawowych potrzeb fizjologicznych i emocjonalnych bardzo atwo sterowa systemem nagrd i kar. Im wicej blu, tym przyjemniejsza wydaje si nagroda. Po tygodniowej godwce sucha buka daje emocjonalny orgazm, bo zapewnia go natenie przeytego wczeniej cierpienia. Dlatego doprowadzenie do deprywacji stawia pniej kata, ktry daje nagrod, w pozycji zbawcy (na tym bazuje syndrom sztokholmski, opisujcy sytuacj, gdy ofiara porwania zakochuje si w swoim kacie). Rwnie technologia dobrego i zego gliny funkcjonuje w taki sposb im wicej jeden powoduje cierpienia, tym bardziej drugi wydaje si by dostarczycielem przyjemnoci. W sektach, przez odebranie ludziom wszystkiego, najmniejszy gest ze strony guru wydaje si najwspanialszym darem nie byby nim, gdyby osoba nadal miaa kontrol nad swoim wiatem, a nie z niego rezygnowaa. Dlatego w relacji brania i dawania ego ma wraenie, e gdy daje, to traci bo przyjemno zysku z dania konwertuje si w bl ze straty. Dopiero po zrozumieniu, e dawanie

komu jest braniem dla siebie, zarwno cierpienie, jak i przyjemno znikaj. Przenoszenie midzy metaprogramami take stopniuje przyjemno. Dotychczas w ksice, opisujc czas, lokalizacj, osobowoci itd., pokazywaem, w jaki sposb istniej osobowoci i jak je rozumie. Gdy kto dostaje przyjemno w zakresie jednego z tych metaprogramw na przykad w kontekcie: lubi z Beat (czyli z kim) chodzi na randki, wtedy przeniesienie tej emocji take na inne metaprogramy zwikszy intensywno dozna. Skoro chodzenie na randki sprawia przyjemno, to by moe na spacery take. Skoro chodzenie, to take bieganie, caowanie itd. Skoro z Beat, to take z I tak dalej. To wszystko moliwoci, z ktrych cz umys moe odrzuci (musi by z Beat), a pozosta cz wzi. W im wikszej liczbie metaprogramw schemat zostanie umieszczony, tym wicej przyjemnoci w rny sposb bdzie dawa inaczej bowiem odbiera si bodce poprzez lokalizacje, a inaczej poprzez lini czasu. Im wicej metaprogramw stymulujesz, tym wiksz intensywno uzyskasz. Zmiana intensywnoci bodca poprzez wywieranie wpywu na zmysy to kolejna forma stymulacji przyjemnoci. Moe by ni pogonienie odbiornika, gdy gra okrelona muzyka, moe by to wzmocnienie dotyku. Take przenoszenie midzy zmysami, czyli obok dwiku (mwienie czuych swek) wprowadzenie na przykad dotyku. Kada z tych metod ma granice, gdzie intensywno zmieni si jakociowo muzyka moe by goniejsza tylko do pewnego momentu, po ktrym uszy zaczynaj bole i przyjemno zamienia si w bl. Wtedy przekroczona zostaa granica emocji, ponad ktr nie ma ju odczucia, ale pojawia si nowe doznanie.

GDY KOCZ SI PODZIAY

W pewnej chwili, po takim wkadzie w rozumienie i odkrywanie, dociera do Ciebie jasno i oczywisto. Zrozumienie jest absolutne i jedyne, wiesz, kim jeste, i rozumiesz iluzj historii, bdc ponad podziaami. Poniewa nie dawa Ci prawdy i Ci ogranicza, porzucie koncept mczyzny i kobiety, odkrywszy, e nie ma adnych rnic poza tymi, ktre sami tworzymy. e s kobiety duo silniejsze od mczyzn i e sia fizyczna nie jest adnym wyznacznikiem. e s mczyni delikatniejsi od kobiet i e ponad energi kobiec istnieje co zupenie innego, co nie ma zwizku ani z yin, ani z yang. e podzia na pci to historia, na ktr reagujemy, i e potrzeby ludzi s identyczne, niezalenie od tego, jakimi ciaami dysponuj. Mczyni pragn tego, co kobiety nie chc ich postrzega jedynie poprzez fizyczno; nie chc ich traktowa jak seksualne zabawki; nie wcieka si na fochy i pretensje; nie zoci na brak suchania i zrozumienia; nie mie pretensji, e s rzekomo odpowiedzialni za ich szczcie; da mylenia i robienia rzeczy w taki sam sposb itd. Kade yczenie mczyzny staje si rozkazem kobiety, ale na zupenie innym poziomie rozumienia ona marzy ca sob, by

mczyzna by szczliwy, i chce tego, co on chce, zupenie bezwarunkowo i bez wasnych oczekiwa. Na tym poziomie nie ma ju zreszt nic wasnego, jest tylko oczywisty i jedynie prawdziwy sposb postpowania wynikajcy z tego, co zrozumiae. Wiesz, e kobieta jest czowiekiem, i nie postrzegasz jej jako zestawu czci ciaa, ale jako zestaw konceptw, w ktre ona wierzy. Wiesz, e kada jej historia mogaby by te Twoja i e nie ma rnicy, w co si wierzy, bo wierzcy to wierzcy. Kobieta czy mczyzna to kolejny podzia, ktry nie jest prawdziwy, poza tymi historiami o rnicach nie wida bowiem nic, tylko Ciebie samego. Wychodzc poza ciao, rozumiesz, e to jego sprawa chorowa lub nie, i nie ingerujesz umysem w to, co si w nim dzieje. Nie masz pretensji do niego, nie atakujesz, porzucasz to, e obraz ciaa to ciao. Wiesz, e jedynym dowodem na to, e masz ciao, jest myl o nim, a ta myl nawet tego ciaa nie przypomina. Zamiast y poza ciaem tylko w sytuacjach astropodry (na przykad po wypadku, na stole operacyjnym itp.), yjesz cigle poza nim i obserwujesz je, nie traktujc jak swojego. Zakwestionowae istnienie grawitacji i bycie swoim ciaem jako historie i uwolnie umys od identyfikacji z nim. Jeli ono choruje, jest to jego sprawa i nie Twj biznes, a Ty upewniasz si jedynie, e nie choruje Twj umys bo to jest jedyna rzecz, nad ktr masz kontrol. Zadaniem ciaa jest si leczy, co robi ono doskonale. To nie znaczy, e nie bdziesz je tabletek, gdy zajdzie taka potrzeba! Zdecydujesz po prostu inaczej o potrzebie ni poprzez lk, niespjne rady czy zalecenia, zabezpieczanie si. Przestaniesz odczuwa bl, bo wiesz, e to zawsze projekcja przyszoci i e antycypacja tego, co bdzie, go powoduje. Gdy kto Ci uderzy, nie poczujesz blu, bo w momencie zdania sobie z niego sprawy bdzie ju po wszystkim

skoczy si. Kady bl dotyczy wic albo tego, co byo i ju nie ma albo tego, co bdzie. wiczenie tego stanowio dla Ciebie wyjtkow podr kwestionowanie najbardziej niewzruszalnych dogmatw kulturowych. yjesz poza ciaem, wic yjesz take poza blem i zdajesz sobie spraw, e by tylko projekcj. Czue go, bo przypominae sobie, jak byo, gdy by ale teraz wiesz, e to si nie dzieje, e musisz go sobie przypomina, by w niego wierzy. Tym samym wiczysz swoj wiadomo, wiedzc, e to tylko historia z przeszoci boli. Bez moralnoci nie ma dobra ani za i zauwaasz perfekcyjno wszechwiata. Nie boli Ci to, e co nie powinno si dzia, bo zauwaasz sens wszystkiego. Rozumiesz, e wszystko, co si dzieje, powinno si dzia, dopki nie przestanie. Dziaasz w oparciu o pen akceptacj, przez co Twoje zachowania nie wynikaj ze znieksztaconych konceptw rzeczywistoci. Nie ma czego aowa, bo bye pewny decyzji ta oczywisto towarzyszy Ci w kadej chwili. Stan konfuzji jest dla jasnego umysu tak obcy, jak socu zimno. Opowieci o tym, co wedug zasad si powinno, a czego nie, zostawiasz religiom i innym konceptom, ktre staraj si na elastycznoci wiata pooy stabilne przekonania, by mc przetrwa (inaczej wierzysz tylko w to, co przeye). Widzisz w sprzeciwie wobec zabijania zabijanie samego siebie, rozumiejc, e w pewnych okolicznociach i pod pewnymi warunkami ludzie s zdolni do wszystkiego. Przymierzajc histori kogokolwiek, rozumiesz teraz ludzi, bo wiesz, e gdyby Ty wierzy w to, co oni, zachowaby si tak samo. Wszyscy jestemy tacy sami, gdy wierzymy, i wszyscy, wierzc w to samo, robimy to samo nie moe by inaczej, bo myl jest jedna i podajc za ni, musimy dziaa pod ni i wedug jej wyznacznikw. Dopiero w ni nie wierzc, mamy przewag nad samym sob. Nic Ci nie przekona, e co, co si

dzieje, nie powinno si dzia. Nie moe wszystko jest potrzebne do rwnowagi, take Twj blok rk, gdy kto ma Ci uderzy. Jest tak samo oczywisty jak to, e uderzajcy wierzy w swoj myl. Musi by taki, jaki jest. A Ty moesz wybiera. Przeszo i przyszo s tak sam myl jak kada inna. wiat Twoich wspomnie zredukowae do tych, ktre autentycznie pamitasz wiedzc o tym, e narodzie si okoo pitego, szstego roku ycia (zwykle z tego okresu ludzie maj swoje pierwsze wspomnienie). Wczeniej nie moge istnie, bo nie byo punktu referencyjnego, ktry by to okrela. Jedynym dowodem na to, e nie rodzisz si w tej chwili, cigle na nowo, jest myl z przeszoci, e kiedy bye ale to ju nie jest wystarczajce. Podobnie jak to, e obraz jest dowodem, e bdziesz ale to te nie wystarcza. Konsekwentnie wic rodzisz si na nowo, w kadym momencie, w kadej chwili, gdy zdajesz sobie spraw ze swojego istnienia. Planujesz z pikn odwag, bo plan to tylko plan wiesz, e jeszcze musi go potwierdzi rzeczywisto. Oddzielie historie od dowiadczenia, tak e wiesz, co jest Twoje, i wiesz, co jest prawdziw przyczyn dopiero bez warstwy interpretacyjnej pozostaje czysta, niewzruszona informacja, ktra staje si pewnym faktem tego, co wiesz i rozumiesz. Dowiadczenie prawdziwe zostao oddzielone od zaprojektowanego przez umys, przez co wiesz, e to, co wiesz, jest autentyczne, a nie nad- lub dointerpretowane. Interpretacji ju nie ma, bo bierzesz rzeczy takie, jakie s. Nie masz masek, bo kada z nich okazaa si nieprawdziwa i dotare do momentu, w ktrym wszede w krtk i zawsze lep uliczk bycia kim. Czowiek jest pusty jak filianka i wypenia si kad myl, ktra go tworzy, ale myl to jedynie myl. To jest tak niepotrzebne: e chcesz

by postrzeganym jako kto, kim ju jeste, e przestae sprzedawa siebie prawdziwego za cen i tak niemoliwej do kupienia akceptacji. Nie da si budowa siebie na opiniach innych i wiesz doskonale o tym, e jedynie to, co jest Twoje, moe by punktem referencyjnym. To, co mwi inni, jest take prawdziwe nie mogliby si myli, przecie to ich myli i dowiadczenie. Do tego sprawdzasz kadorazowo, czy przypadkiem nie maj racji i okazuje si, e potrafisz znale dla kadej informacji potwierdzenie ze swojej przeszoci. Kad myl dotyczc Ciebie potwierdzasz, a take jej zaprzeczasz, przez co energie si wzajemnie anihiluj, pozostawiajc pustk. Z tego rodz si fotony, czyli czysta energia, biae wiato. Z tej pustki zawsze zaczynasz, przez co nie ma nic osobistego nie ma obrazy, bo nie ma obrazu, a co za tym idzie nie ma take komplementu. Wszystko jest dobr rad nie moe by inaczej, przecie ludzie chc dobrze. Nie blokujesz przepywu, biorc kad krytyk za wartociow monet i majc pewno, e wszyscy kieruj si dobrymi intencjami wiesz, kim jeste i kim s inni. Akceptujesz to, e kady ma swoj drog i musi ni i, dopki nie znajdzie tej cieki, ktr wracaj do siebie dusze. Na tej ciece spotykaj si wszyscy. Nie ma ju modych i starych ludzi, pozostaj tylko umysy, ktre s na okrelonym etapie rozwoju. Potrafisz dostrzega w tych, ktrzy maj mniej lat, tak sam inteligencj jak u tych, ktrzy maj wicej lat. Nie ma adnego dowodu na to, e wiek istnieje, wic nie jest adnym wyznacznikiem jakoci czy dowiadczenia ani tego, do jakiej socjalnej kategorii kto przynaley. Rozpoznajesz umysy mniej lub bardziej dojrzae, widzc, jakimi historiami s obudowane. Te historie tworz cay system czowieka, ktrego dostrzegasz niezalenie od ich

przekona. Skoro co nie istnieje, to jak mona w to wierzy. Ciao jest ju nieistotne, pozostaje tylko zestaw przekona o tym, kim si jest. To czyni umys dojrzaym lub niedojrzaym. Ta pikna przygoda dziecka z umysem otwartym, ale niedojrzaym, i dorosego z dojrzaym, ale zamknitym stanowi o dwch ekstremach, ktre zostawie za sob. Poza nimi kryj si niezanieczyszczone interpretacjami zmysy poznajce wszystkie umysy kady jest taki sam, dziaa na identycznych zasadach. Zmienia si tylko zawarto, ktra i tak w ostatecznym rozrachunku jest kadorazowo jednakowa jest iluzj. Kada rola spoeczna, wczeniej przypisana odgrnie, jest teraz jedynie nakadana na zasadzie szaty niezdobicej czowieka, ale odwrotnie. yjesz w Matriksie jako Neo, a nie jako jeden z pompowanych intelektualnie i emocjonalnie uytkownikw. Rozumiesz, jakie role s proponowane, i rozumiesz, gdy inni ich uywaj. Jeste wic mczyzn, matk, kobiet, dzieckiem, synem, szefem, adwokatem itd., to wszystko jest jasne i oczywiste. I zdajesz sobie spraw, kim jeste naprawd. To tak, jakby szed po ulicy i sucha hip-hopu, a kto nazwaby Ci hip-hopowcem, przyklejajc tak etykiet na zawsze. W tym momencie ju nie jeste nowym, wyjtkowym i niepowtarzalnym dowiadczeniem, w tym momencie stajesz si dla jego umysu powtarzaln etykiet, na ktr reaguje. To ju nie jest rzeczywisto, ale obraz, na ktry si reaguje. Rozumiesz t gr to gra, w ktrej Ty nie moesz przegra, nie moesz te wygra, po prostu bierzesz w niej udzia na zupenie innych zasadach. Tak wyglda na Ziemi ycie istoty duchowej grajcej w Czowieka. To tak, jakby kto pokaza Ci magiczn sztuczk, a Ty wiedziaby, e mimo istnienia iluzji moneta nie znika jest gdzie chowana. Dziecko tego nie wie, wic dla niego moneta

znika. Twoja moneta cay czas pozostaje widoczna, nawet gdy jej nie wida. Poznae ten trik wczeniej wierzye w co, czego nie byo. Wszystko jest niepowtarzalne, spontaniczne, jednorazowe. Nie ma moliwoci powtrzenia czegokolwiek, bo kadorazowo odnosisz si do czego, czego nie znasz. Wiesz, e obraz czy dialog wewntrzny nie jest dowiadczeniem, ale jego namiastk, wic na niego nie reagujesz. Ten obraz zreszt nigdy nie jest aktualny, bo pochodzi z przeszoci. To synna buddyjska bajka o tym, jak dziecko widzi po raz pierwszy ptaka, matka nazywa go ptakiem i od tej pory ono przestaje mie niepowtarzalne dowiadczenie, zamiast ktrego przypomina sobie etykiet. Ludzie maj etykietki ponakadane w dziecistwie i w dorosych latach niewiadomie uywaj tego, co zapamitali dugie lata wczeniej. Poniewa wywiczye misie wiadomoci na wszelk stao, ktra przecie zatrzymuje rzeczywisto, tworzc jej umysow reprezentacj, gdy widzisz ptaka, nie wierzysz, e to ptak bo to, e inni tak twierdz, wcale nie czyni z niego ptaka. To czyste, klarowne dowiadczenie, ktre wypenia Ci Twoj percepcj magia kadego momentu jest teraz take dostpna Tobie, tak samo jak bya, kiedy bye dzieckiem. Dziecko nie mogo jednak wybra bycia prawdziwym, takie si urodzio. Ty jeste prawdziwy i tego wiadomy. To inny etap dla umysu, ktry tak jak si rodzi w kadym momencie, tak samo umiera. To tak niepowtarzalnie prawdziwe ycie, e wszystko ma sens i dziejc si, powinno go mie. Rozumiesz zasady gry inni mwi, e to ptak. Ale to gra. Tylko gra. Przestae walczy, bo zrozumiae, e nigdy nie byo o co. Iluzje, e miae by kim, historie, e czego Ci brakowao, kotwice, ktre warunkoway Twoje reakcje, emocje zasaniajce wiat i przekonania

kanalizujce informacje przestae w nie wierzy. Waciwie to tak, e one same sobie poszy, bo przestae je trzyma. Myli nie trzeba nawet zmienia, wystarczy w nie przesta wierzy. Gdy nie ma walki, nie ma wewntrznej wojny i yjesz w wiecie penego pokoju, z wszystkim i z kadym. Nie zgadzasz si ani nie protestujesz, bo jeste ponad jednym i drugim. Ekstrema s Ci ju obce, a umys zawsze je tworzy, niezalenie od tego, co robi. Myl tworzy swoj antymyl i gdy wierzymy w jedn stron, druga staje si napdzajcym mechanizmem. Obie strony s nieprawdziwe, obie s take prawdziwe, przez co si anihiluj wzajemnie. Nie masz pretensji do siebie ani do innych dlatego, e nie masz pretensji. O co? Przecie wszystko jest potrzebne, dopki nie jest. Nie ma konfliktw, nie ma konfuzji, bo jeste yty, a nie yjesz. Ta pasywno jest penym zaufaniem do tego, co jest. Wszystko przychodzi bez wysiku, nie ma wic zmczenia, wypalenia, utraty energii. Nic nie tracisz, jeste zawsze taki sam, nigdy nie moesz si zmieni, bo nie ma co zmienia (nigdy nie byo). Nabywasz nowe umiejtnoci, zdobywasz now wiedz i wszystko dzieje si na Twojej naturze, a nie zamiast niej. Bez opinii na swj temat nie moesz istnie i nie ma adnego dowodu na Twoje istnienie. Jeste wszystkim tym, czym si wypeniasz jako myl, jeste mylany, nawet nie mylisz. Wiesz, e myli same przychodz i same odchodz i e nie ma takiej, w ktr by uwierzy. Skoro nie ma dwch sprzecznych myli, nie moe by wewntrznej wojny. Konflikt powstaje tylko wtedy, gdy dwie iluzje przeciwstawiaj si sobie jedna po drugiej. Nie ma si czemu przeciwstawia.

Wszystko, co si dzieje, jest prezentem i darem. Wszystko istnieje tylko i wycznie dla Ciebie i kady ma tego dostp, nawet jeli jeszcze tego nie odkry. Prezentem jest przechodzcy obok czowiek, idcy znikd donikd poza obrazem nie ma przecie dowodu na to, e ludzie skd przychodz, bo nie ma dowodu na to, e istnieje co innego, ni wida. Gdziekolwiek jeste, jeste we wszystkim i nie ma nic wicej. To powoduje nieskoczon wdziczno i oddanie temu, co si dzieje. To przepikna, nieopisana rzeczywisto gdy pada, gdy nie pada, gdy wieci soce albo nie, gdy jest zimno albo ciepo. To tylko etykiety, pod ktrym kryje si nieskoczone szczcie ponad nim nie ma nic innego. Jeli raz dowiadczye obudzenia, potem nic innego nie miao ju sensu, tylko przebudzanie. To, jak wiele si nauczye, oduczajc, jak wiele zobaczye, nie patrzc ju filtrami, co usyszae, gdy przestae komentowa, ocenia i przerywa, przeroso jakiekolwiek wyobraenie, ktre mgby mie umys. To uzalenienie wolne od uzalenie, jedyna wolno. Mio jest jedynym rozwizaniem tego, czego szukae. Rozumiesz, e nie mona nie kocha, obojtnie, co si myli. Jedynie to, co prawdziwe, moe by kochane. Ego kochao, podajc, dao i czuo zawsze brak obawiao si tak naprawd o swoje, a nie Twoje istnienie. Walczyo o przetrwanie, bo nie istniao. Tymczasem co, co nie istnieje, nie moe przetrwa. Sia mioci i akceptacji jest bezwarunkowa i rozpuszcza wszystkie moce, ktre s od niej zawsze sabsze. To, co negatywne (nieistniejce), nie moe przegra z tym, co jest pozytywne (istniejce), bo kade istnienie jest warunkowe. To, czego nie ma, wchania to, co jest. Jeste mioci, a nie kochasz, bo nie jest to skierowane do nikogo w aden sposb, nie istnieje w czasie, nie istnieje w miejscu. Czasoprzestrze jest relatywna tylko dlatego, e jej

nie ma zawsze jeste tu, zawsze jeste teraz i granica midzy ~tu i tu oraz ~teraz i teraz jest rozmyta nie jeste w stanie i tam, bo tam nie ma. Zawsze jeste tu, gdzie jeste. Rwnie nie ma potem istnieje tylko teraz, obojtnie jak nazwane. Ufasz temu, nie musisz ju nawet ufa sobie. To pozwala innym zaufa Tobie, cho dla Ciebie nie ma to ju adnego znaczenia. Zaufania nie ma, bo nie mona nic straci, poza myl, ktr samemu sobie si obiecao. Mio jest motorem dla wszystkiego i dla wszystkich i nie zna adnej reguy poza sob sam. Nie ma ani wygldu, ani sympatii, ani preferencji jest oczywistym wyborem. Nie jeste nikim. Nie jeste kim. Jeste AlphaHuman. A nawet nie jeste AlphaHuman.

EPILOG
Piotrek z Krysi trzymali si za rce, idc wolnym krokiem przez park. Rozkoszowali si ciepym powietrzem, wiosennym socem i cieszyli tym, e s razem. Nagle drog przebieg im may lisek i w okamgnieniu znikn za drzewami. Piotrek zatrzyma si, wzi gboki oddech i zy popyny mu po policzku, przymkn oczy. Gdy je otworzy, zobaczy swoj on karmic na ciece krlika. Zrozumia.