Kresy WschodnieZaniedbane, ponione, zdradzone Rozmowa z pania docent, dr.

Dora Kacnelson, Grayna Dziedziska

Pani docent dr Dor Kacnelson, ydwk z Drohobycza na ziemi lwowskiej, poznaam podczas tegorocznej uroczystoci wrczenia jej orderu "Polonia Mater Nostra Est" za pomoc Polakom na dawnych polskich Kresach Wschodnich i za prby tworzenia mostw midzy Polakami a ydami. W wypowiedzi pani Dory uderzyo mnie ogromne umiowanie Kresw, a zarazem wielkie zatroskanie i gorycz z powodu coraz mniejszego zainteresowania kresowiakami ze strony polskich oficjeli. Pani Dora zarzucia im rwnie brak reakcji na szkalowanie onierzy Armii Krajowej i w ogle polskich mieszkacw tamtych terenw, przy jednoczesnym unionym stosunku do wadz ukraiskich i litewskich. Lww, ulica AkademickaWierna wieszczom i powstacom Nasz laureatk bezsprzecznie mona uzna za typow kresowiank. Pogodna, ciepa, gocinna, mwica z tym cudownym zapiewem; kiedy trzeba, uparcie dca do celu, gboko wraliwa na ludzk krzywd i niesprawiedliwo. Urodzona w 1921 r. w Biaymstoku jako crka Basewy i Barla Kacnelsonw, ktrzy uciekli z Rosji przed Sowietami do wolnej ju Polski, uczszczaa do biaostockiej szkoy powszechnej, w ktrej kultywowano pami wieszczw i bohaterw powsta narodowych. - Organizowaymy - wspomina pani Dora - wsplnie z koleankami wieczorki, piewaymy piosenki onierskie z czasw powsta i inne patriotyczne, recytowaymy wiersze Mickiewicza i Sowackiego. Mojej mioci do wielkiej polskiej poezji romantycznej i do bohaterw powsta narodowych pozostaam zawsze wierna. Od 1946 r. pisz o Mickiewiczu, zwaszcza o jego koncepcji folkloru sowiaskiego, odszukuj w archiwach Lwowa, Wilna, Syberii pamitniki, listy i notatki patriotw, wiadczce o duym wpywie wieszcza Adama na ich umysy. Po 1939 r., kiedy Biaystok by okupowany przez wojska sowieckie, Dora Kacnelson znalaza si wraz z rodzicami w Leningradzie. Rozpocza studia na Uniwersytecie Leningradzkim, na wydziale filologii rosyjskiej. Po studiach doktoranckich z polskiej literatury i po obronie doktoratu (1946-49) "Mickiewicz a twrczo ludowa", zostaa skierowana przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyszego na Biaoru, gdzie prowadzia wykady w Wyszej Szkole Pedagogicznej w Poocku. W tym czasie czsto dojedaa do Wilna i w tamtejszych archiwach pracowaa nad polonikami literackimi i historycznymi, ktre wykorzystywaa w pniejszych publikacjach. - Podczas moich pierwszych wizyt w Wilnie - wspomina pani Dora - poznaam dzielnych i ofiarnych polskich naukowcw, ktrzy nie opucili ojczystej ziemi, lecz wiadomie wybrali drog suenia ojczystej kulturze i nauce na tej straconej placwce. Jednym z nich by historyk sztuki, dr filozofii Jerzy Orda, wybitny znawca zabytkw starego Wilna. Razem z moskiewskimi historykami zajmujcymi si dziejami Polski: Wodzimierzem Djakowem, Ilj Millerem i Olg Morozow - Dora Kacnelson usiowaa wystara si o emerytur dla wileskiego naukowca. Jednak dr Orda kategorycznie odmwi zoenia podania o uznanie nadanego mu przed wojn doktoratu. Powiedzia, e o nic bolszewikw prosi nie bdzie. Pracowa jako zwyky wony w Archiwum Centralnym Litewskiej SSR. Ubrany w czarny fartuch nosi po schodach cikie teczki. Potajemnie pomaga polskim naukowcom w znalezieniu archiwaliw, poniewa dyrekcja ukrywaa katalogi. Za swoj mizern pensj wychowywa ydowskiego chopca, Wilhelma Jzefa Zienowicza (Finka), uratowanego z getta przez polskie zakonnice. Antysowiecka, nieprawomylna Owocem bada dr Kacnelson bya rozprawa wydana w latach 90. w paryskiej "Kulturze", zatytuowana: "Polscy naukowcy Wilna i Lwowa pod okupacj sowieck". Wydawca, Jerzy Giedroy, ostronie jednak wykreli okrelenie "okupacja sowiecka", umieszczajc w to miejsce daty roczne. W 1955 r. Dora Kacnelson wysza za m za uniwersyteckiego koleg, Rosjanina Aleksieja Jegorowa, ktry wrci z sowieckich agrw na Koymie, gdzie spdzi 10 lat za to, e jako onierz

armii sowieckiej dosta si do niewoli niemieckiej. W 1961 r. otrzymaa prac w miecie Czyta na Syberii, gdzie przebywaa 5 lat. Nie baczc na mrozy - dochodzce do minus 50 stopni - wytrwaa pani naukowiec systematycznie udawaa si do Okrgowego Archiwum Mczestwa i przegldaa katalogi, znajdujc w nich wiele dokumentw dotyczcych polskich powstacw. Kady zesaniec przyjeda z kart, na ktrej znajdoway si: wyrok, dane osobowe, data przyjcia do obozu itp. Byo tam mnstwo nazwisk ksiy, ktrzy zginli na Syberii, jak np. ks. Jan Sierociski, zasieczony szpicrutami w Omsku w 1837 r. Temat katornikw zosta obszernie potraktowany w publikacjach pani docent. Nowy rektor Wyszej Szkoy Pedagogicznej w Czycie, wykadowca marksizmu-leninizmu Nikoaj Babin zarzuci jednak Dorze Kacnelson "antysowietyzm" - za poparcie protestu studentw, niesusznie wyrzuconych z uczelni. Wtedy przeniosa si do Drohobycza, gdzie znowu zostaa wyrzucona (1983 r.) z tamtejszej WSP, tym razem za to, e wbrew zakazowi sekretarza partii pojechaa do Kijowa na IX wiatowy Zjazd Slawistw. Z pomoc potrzebujcym Od 10 lat pani Dora Kacnelson jest na emeryturze i nadal nie ma ani chwili wolnego czasu. Kontynuuje badania naukowe w oparciu o doskonae archiwalia we Lwowie. Na podstawie tych i syberyjskich dokumentw wydaa kilka rozpraw o kapanach - mczennikach za wiar i wolno, zwaszcza o ksiach-sybirakach: Piotrze ciegiennym, Wincentym Kroczewskim, Tyburcym Pawowskim. - Rwnie we Lwowie - opowiada - miaam szczcie pozna wspaniaych i penych ofiarnoci polskich naukowcw, ktrzy wiadomie wybrali pen trudnoci i upokorze sub Ojczynie i polskiej kulturze na Kresach Wschodnich. Byli to m.in. prof. Mieczysaw Gembarowicz, wiatowej sawy teoretyk i historyk sztuk piknych oraz dr filozofii Ludwik Grajewski, wybitny znawca zabytkw i pamitek Lwowa. Zaprzyjaniam si z nimi, dowiadczajc wielkiej yczliwoci. Oprowadzali mnie po Lwowie, zapraszali do swoich skromnych mieszka, pomagali w kwerendach archiwalnych. Miaam te zaszczyt pozna dzielnych obrocw kultury polskiej, bibliotekarzy Ossolineum: Jana Rogal, Kazimierza Giebukowskiego, Wacawa Olazewicza i innych. Prac naukow i publicystyczn dr Kacnelson czya (i nadal czy, mimo podeszego wieku) z pomoc ydom na Kresach oraz z dziaalnoci owiatow i charytatywn w Towarzystwie Kultury Polskiej Ziemi Drohobyckiej. Wykadaa literatur polsk w polskiej szkce sobotniej. Odwiedzaa polskie wsie, niosc pomoc ubogim Polakom. Usiowaa zaatwi kombatantom Wojska Polskiego z 1939 r. emerytury z Polski. Organizowaa nauczanie jzyka polskiego dla dzieci, co wicej - polska ydwka z Drohobycza wypraszaa od Niemcw pomoc finansow na ywno dla godujcych polskich dzieci na Kresach, o ktrych rzd polski nie raczy pamita! Popieraa take dziaalno ksiy katolickich na ziemi lwowskiej, piszc artykuy w prasie polskiej i zagranicznej o ogromie ich szlachetnej pracy. W artykule dla "Niedzieli" dr Kacnelson napisaa m.in.: "Bardzo wielu Polakw pozostao na ziemi lwowskiej, tej strasznej placwce, rezygnujc z repatriacji. Zostali przy swoich kocioach, grobach, na ziemi rodzinnej, obficie zroszonej krwi Orlt Lwowskich i bohaterw Armii Krajowej. Odwiedzajc wioski ziemi drohobyckiej, pooone ok. 100-150 km od Lwowa, pytaam Polakw, dlaczego nie odjechali do kraju razem z innymi, ssiadami lub krewnymi. Nieyjcy ju Jzef Wakw ze wsi Soosk koo Drohobycza, czowiek samotny i prawie niewidomy, powiedzia: 'Jak wszyscy wyjedziemy, zamkn nam ostatnie nasze kocioy'. Tu naley doda, e Koci katolicki na Kresach jest obecnie gwn i niemal jedyn ostoj polskoci. Tylko on dociera do zapadych wiosek, zapomnianych przez Wsplnot Polsk oraz fundacje i stowarzyszenia w kraju. Ale teraz zagroone jest ju nawet jedno z podstawowych ludzkich praw - prawo do modlitwy w jzyku ojczystym. 65-letnia Polka Maria Gabry z maej wioski Zady jest crk Grzegorza Gabrysia, spalonego ywcem przez UPA w 1943 r. Ich dom take spalono, a ona tuaa si po obcych ludziach, ciko pracujc. Kiedy skoczya 16 lat, przyniesiono jej z wiejskiej rady sowieckiej gotowy dowd osobisty z gry wyznaczon narodowoci... 'Ukrainka'! Tak wygldaa w rzeczywistoci demografia i

statystyka na Kresach. Na marginesie - kontynuuje dr Kacnelson - pragn doda, e w wielu pracach polskich historykw i socjologw zania si liczb Polakw na Kresach, a przecie tylko na ziemi ytomierskiej mieszka 300 tys. polskich rodzin. Maria Gabry na moje pytanie, dlaczego pozostaa, kiedy jej brat wyjecha do kraju, odpowiedziaa: 'Jak wszyscy wyjedziemy, cay wiat powie, e nas tu nigdy nie byo'". Dwa narody - dwoje rodzicw Zawizana ju w najwczeniejszych latach ycia przyja z Polakami, z ktrymi na swoich Kresach bya przecie "po ssiedzku", poznanie martyrologii Polakw, spowodoway, e dr Kacnelson zawsze mierziy bezpodstawne ataki, zwaszcza na Kresowiakw, ktrych traktuje jak rodakw. Kiedy pytam, dlaczego lubi Polakw, umiecha si agodnie i odpowiada: - Jeli pytaj dziecko, kogo kocha wicej: mam czy tat, zwykle mwi, e oboje tak samo. Ze mn jest podobnie. Wyrosam i wychowaam si wrd dwch narodw, ydowskiego i polskiego, ktre day mi swoj tradycj, mentalno, kultur; byy dla mniej jak matka i ojciec, i oboje kocham rwnie mocno. O oszczerstwach w sprawie Jedwabnego Z dziecistwa pani Dora pamita wyjazdy z matk i siostr, majc sabe puca, na wie nieopodal Jedwabnego. Podkrela serdeczno tamtych mieszkacw, powolnych nieco, spokojnych, agodnych, ktrzy bardzo lubili swoje letniczki, chocia wiedzieli, e s one ydwkami, bo nie chodziy do kocioa.- Ci ludzie nie spalili ydw w Jedwabnem (za co Kwaniewski bezzasadnie przeprasza), nie tylko dlatego, e nie mieli takiej siy militarnej, ale dlatego, e nigdy nie wykazywali tendencji do okrutnych zachowa - twierdzi pani doktor z absolutnym przekonaniem. - Niektrzy zreszt nawet naraali ycie, pomagajc ydom ukry si przed Niemcami. Uwaam, e ksika Grossa jest obudna i nieuczciwa. A ju szczeglnie nie podoba mi si, e on jedzi do Polakw. Sprawa oszczerczego atakowania Polski w zwizku z mordem w Jedwabnem bardzo poruszya pani dr Kacnelson. - Pewnego razu spotkaam si w Warszawie z kilkoma mdrymi rabinami z USA. Pytali, czy ja jako ydwka nie przesadzam z potpieniem postpowania Grossa - opowiada. - Powiedziaam wwczas, e wzniecanie nienawici do Polakw jest sprzeczne z interesami szczeglnie Ameryki. Polska wstpia do NATO i jej synowie gotowi s odda nawet to, co najdrosze, swoje ycie, przela krew za Ameryk - zreszt ju to czynili w Afganistanie. Ale Polacy s narodem honorowym i jeli Amerykanie chc, eby przelewali krew w imi amerykaskich interesw, to musz szanowa Polakw, a nie cigle ich oszczerczo oskara, e "mordowali ydw" w czasie II wojny wiatowej, uywa sformuowa "polskie obozy koncentracyjne", nazywa Polakw "narodem mordercw" itp. - mwi pani Dora. Tymczasem agresywna kampania antypolskich rodowisk na Zachodzie nie ustaje. Wynika ona z ich nienawici do niezalenego polskiego ducha, ktry wid Polakw na powstacze barykady i spowodowa, e to wanie Polacy, jako pierwsi, obalili komunizm. Dzi te rodowiska usiuj zdepta "hardo" Polakw, ich poczucie honoru i godnoci narodowej, na szczcie jak dotd bezskutecznie - tak pani Dora broni dobrego imienia Polski. Pani doktor zawstydziaby swoim patriotyzmem niejednego polskiego urzdnika MSZ. - Polacy nie uchylaj si od obowizku, jaki nakada na nich uczestnictwo w NATO. Polacy byli z Amerykanami w Afganistanie, a przecie co moe obchodzi Polsk daleki Afganistan? Po tej argumentacji relacjonuje dalej pani Dora Kacnelson - mdrzy rabini z USA zgodzili si ze mn, e wzniecenie antypolonizmu jest gupot i moe mie ze konsekwencje dla Stanw Zjednoczonych i Europy Zachodniej. Michnik, Tejchman, Widacki, Bartoszewski i inni Gdy stwierdzam, e antypolonizm upowszechnia si, niestety, take u nas w kraju, pani docent owiadcza, e zna wielu ydw, przyjaci Polakw i zwolennikw ydowsko-polskiego dialogu. Wymienia niedawno zmarego Artura Leinwalda, autora licznych prac o Lwowie, m.in. o Polskich Orltach; Szymona Aszkenazego, synnego polskiego historyka, pochowanego na Gwnym Cmentarzu ydowskim w Warszawie; mwi, i w Instytucie Kultury ydowskiej na Tomackiem jest "duo przyjaci Polakw". No, c - powiedziaam do pani Dory - tylko e ja byam w IK na spotkaniu z Grossem. Sal wypeniali po brzegi

niemal wycznie ydzi (ponadto grupa Niemcw) i tylko jedna ydwka skrytykowaa Grossa, reszta urzdzia mu owacj. Z kolei yd Michnik napisa przecie, e Polacy mordowali ydw w czasie Powstania Warszawskiego. - Michnik - ripostuje pani docent - to dla mnie aden yd! Do synagogi nie chodzi, nie jest zwizany z rabinami, po ydowsku mwi nie umie. Inspiruj go elity polityczne, one mu na to pozwalaj. To wanie Wadysaw Bartoszewski jako minister spraw zagranicznych mianowa na stanowisko ambasadora w Wilnie Eufemi Tejchman, ktra konsekwentnie oczerniaa akowcw, i zamiast - jako ambasador - broni interesw kresowych Polakw, popieraa wszelkie oszczerstwa litewskich szowinistw na temat Polakw. Poprzedni ambasador Jan Widacki razem z Tejchmanow "bronic", zniszczyli polski uniwersytet, ktry wilniacy z takim powiceniem i wysikiem tworzyli - wylicza dr Kacnelson. - Chciaabym w tym momencie "pogratulowa" tym osobom postpku rwnego postpkowi carskiego senatora Nowosilcowa, ktry zamkn uniwersytet, w ktrym studiowa Mickiewicz - mwi z alem. - Do wspomnianej grupy naley doczy jeszcze wczesn premier Hann Suchock i ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego, ktrzy take nie wykazali chci ratowania zagroonego Uniwersytetu Polskiego, lecz wrcz przeciwnie - we wszystkim ustpowali Litwinom. Uniwersytet upad, prezydent nie pomg Na polskim uniwersytecie wykadali bezpatnie koledzy pani Dory: prof. Eugeniusz Czaplejewicz, polonista z Warszawy, Zbigniew ebno, prof. prawa midzynarodowego z Katowic (wysokiej klasy naukowiec, pochodzcy ze starego kresowego rodu, podobnie jak jego ona Marta, z domu wiszczowska, ktrej pradziadek, powstaniec z 1863 r., jest pochowany na yczakowie), ktry na wasny koszt dojeda do Wilna. Na skutek interwencji Polonii z zachodu polski uniwersytet wprawdzie nie zosta zamknity, budynek i sale nie zostay jeszcze odebrane Polakom, ale Litwini - korzystajc z przyzwolenia polskich "dyplomatw" - po cichu zabrali uniwersytetowi status wyszej uczelni, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Obecnie jest on ju wycznie Studium Przygotowawczym dla modych kresowiakw przed wstpieniem na Uniwersytet Litewski lub uczelnie w kraju (jeli si to uda). - Polski prezydent nie stan w obronie polskiego uniwersytetu w Wilnie - mwi z oburzeniem pani Dora. - Bya to kompromitacja nawet za granic. Niemieccy dziennikarze, z ktrymi spotkaam si w Berlinie, dziwili si: Litwa dyskryminuje polsk uczelni, wskazuje przeprowadzenie w polskich szkoach egzaminw maturalnych w jzyku litewskim, utrudnia Polakom utrzymanie swojej tosamoci, a prezydent Kwaniewski interesuje si wycznie Litwinami, spraw wejcia Litwy do NATO i UE, zupenie za nie obchodzi go dramatyczny los Polakw kresowych. Nawiasem mwic, uwaam, e dla UE to bd nowe, ogromne centra korupcji, biurokracji i walki o stoki. Tote wmawianie modziey, e wejcie do UE stworzy jej ogromn szans, jest nieuczciwe. Kraje, ktre s w UE, maj ju przecie swoje hektary slumsw, jak np. Portugalia - przekonuje dr Kacnelson. Polakw zsyaj - Geremek milczy Wymownym przykadem inercji wadz polskich - ktre nie maj opracowanej adnej polityki wobec Polakw na dawnych polskich Kresach Wschodnich - bya sprawa (1999 r.) aresztowania przez Litwinw czterech Polakw i bezprawnego skazania ich na cikie roboty za to, e prosili o przyznanie rejonowi Solecznik na Wileszczynie autonomii. Uzasadnienie proby byo logiczne. Na tym terenie, zamieszkaym w 90 proc. przez Polakw, obowizuje wycznie jzyk litewski - wszdzie: w szpitalach, urzdach, informacjach kolejowych i autobusowych, w biurach itd., co bardzo utrudnia ycie ludziom, zwaszcza starym rolnikom, ktrzy nie zdoali si nauczy litewskiego. Autonomia pozwoliaby przynajmniej na dwujzyczno, co uatwioby zaatwi sprawy, ponadto przyczynioby si do rozwoju owiaty i kultury ojczystej na Wileszczynie. Proba czterech Polakw oburzya jednak Litwinw (chocia ich mniejszo w Polsce ma dofinansowanie i przywileje z reguy lepsze ni polska spoeczno) i szybko rozprawili si z nimi, wysyajc ich do obozu pracy przymusowej. Ta niesprawiedliwo nie spotkaa si z adn reakcj ze strony rzdu w

Warszawie, mimo i byo to ewidentne naruszenie praw czowieka. Minister spraw zagranicznych Bronisaw Geremek nie przej si niesusznym ukaraniem Polakw. Polskie MSZ nie stano w obronie rodakw, jak czyni wadze wszystkich cywilizowanych pastw wiata. Jedynie prezes Wsplnoty Polskiej Andrzej Stelmachowski pojecha do Wilna i w tamtejszym sdzie owiadczy: "Wy, Litwini, robicie u siebie stalinowskie agry dla zastraszenia Polakw". Skuteczn akcj w obronie uwizionych podja doc. Kacnelson. Przygotowaa list protestacyjny i zebraa 40 podpisw dziennikarzy z midzynarodowego forum Dziennikarze Polonii wiata, ktre obradowao wwczas w Tarnowie. Dokument trafi do sejmu litewskiego. Zrobi si skandal. Polacy zostali uwolnieni, ale... eby byo mieszniej (jak powiedzia pani docent jeden z polskich dziennikarzy w Wilnie), prezydent Litwy "dobi targu", stawiajc polskim skazacom warunek: "Uwolni was, lecz pod warunkiem, e napiszecie, i cakowicie popieracie wejcie Litwy do NATO". Podpisali, w kocu woleli to ni wyrbywanie drzew w lesie. Moglimy odzyska Kresy? Podczas niedawnego wystpienia w Galerii Porczyskich, pani Dora Kacnelson owiadczya, e na pocztku pieriestrojki odzyskanie Kresw Wschodnich byo po prostu w zasigu rki. Kiedy bowiem Zwizek Sowiecki zacz si rozpada, w rosyjskich stacjach radiowych i TV wystpi wojewoda petersburski, prof. prawa midzynarodowego Anatol Sobczak (pani docent bya wwczas u siostry w Petersburgu i suchaa tego wystpienia) i stwierdzi, i zgodnie z prawem midzynarodowym, jeli federacja kilku zjednoczonych krajw rozpada si, terytoria, ktre doczono pniej, maj prawo wrci do ich poprzedniego statusu. Gorbaczow wedug sw dr Kacnelson - chcia Polsce odda: Lww, Wilno, Stanisaww, Grodno, Tarnopol, ale ju wwczas - utrzymuje pani Dora - polscy politycy na sposb lokajski podlizywali si Ukraicom i Litwinom. - Nie wiadomo, co staoby si wwczas z naszymi Ziemiami Odzyskanymi - wyraziam swoj wtpliwo. Pani docent uporczywie stwierdza jednak, e odzyskanie Kresw byoby wielk szans, a jej niewykorzystanie oznaczao strat take dla spoecznoci ukraiskiej. Ukraicy bowiem w wikszoci te chcieli przyczenia do Polski, bo gdyby Ukraina Zachodnia zostaa przyczona, mieliby w niej oparcie, a ju przynajmniej nie godowaliby. Tymczasem w wyniku antypatriotycznej polityki przepraszania i ukonw, kontynuowanej przez kolejne rzdy w Polsce, Kresy s zaniedbane, poniane i w brutalny sposb dyskryminowane. - Spoeczno ukraiska lubi Polsk - uwaa dr Kacnelson. - Mnstwo ludzi uczy si polskiego, czyta polskie gazety. lepemu Polakowi Jzefowi Wakw w Soosku koo Drohobycza ukraiscy ssiedzi przynosili chleb i mleko. Nie ma nienawici wrd tzw. przecitnych ludzi, jest wrd nacjonalistycznych elit. Przeprosiny za "Wis" i "kombatanci" UPA Obojtno polskich wadz wobec tego, co wyprawiali z Polakami upowcy w czasach okupacji niemieckiej, sprawia, e zaczynaj oni znowu podnosi gowy. Na Ukrainie stawiane s pomniki ukraiskiego terrorysty Stepana Bandery; nie ma te miasta, w ktrym by nie byo ulicy powiconej banderowcom lub tablic pamitkowych traktujcych ich jak bohaterw. Ostatnio ukraiscy bandyci z OUN i UPA daj dla siebie emerytur i przywilejw kombatanckich - tu i wdzie, lokalnie ju je maj daj take ich penej rehabilitacji. A przecie ci zbrodniarze wymordowali dziesitki tysicy Polakw, w tym cz ydw na Woyniu i w Galicji, oraz 40 tys. swoich rodakw. Polski rzd natomiast przeprasza ich za to, e Polacy omielali si broni przed straszliwymi rzeziami oraz za akcj "Wisa", ktra miaa powstrzyma te rzezie... Doktor Kacnelson przestrzega przed grob odradzania si banderowcw. Banderowcy i ich poplecznicy Ukraiski szowinizm przybiera na sile, poniewa ma poparcie antypolskich rodowisk w USA oraz polskiego rzdu i sympatykw banderowcw w kraju. Czy to nie skandal na przykad, e na konferencj polsko-ukraisk w Krasiczynie 19 IV br. zaproszeni zostali poza Ukraicami niemal wycznie ci polscy profesorowie, politycy, dziennikarze, ktrzy wybielaj zbrodnie ukraiskie i oskaraj AK? Czy to nie skandal, e nie zaproszono na ni np. Ewy i Wacawa Siemaszkw, autorw doskonale udokumentowanej ksiki

"Ludobjstwo dokonane przez nacjonalistw ukraiskich na ludnoci polskiej Woynia 19391945", i e drzwi konferencji zamknito take przed prof. Szawowskim? Czy nie jest skandalem, e w tej sytuacji prezydent Kwaniewski przysa depesz z serdecznymi pozdrowieniami dla uczestnikw konferencji i znowu przeprosi za akcj "Wisa"?! Odwiedziam kiedy rodziny ukraiskie zesane w czasie akcji "Wisa" na Ukrain Zachodni we wsi Sosk, m.in. maestwo Ann i Stefana Harenzw. yj sobie doskonale. Maj pikny dom, ogrd, dwie krowy, pole. Rozmawiali ze mn po polsku. I nikt im nie wykuwa oczu, nie piowa ich ywcem, nie pali. Dlaczego wic Kwaniewski cigle przeprasza?! irytuje si pani Dora. - A kto przeprosi za bestialsko pomordowanych Polakw? Za dzieci, ktrym banderowcy przybijali jzyczki do stow, za wykute oczy i palenie ywcem? Napisaam o tym prac pt. "Jeszcze stoi na wp spalona stodoa" - dotyczya ona wsi Zady, 15 km od Drohobycza, gdzie fragment tej poczerniaej stodoy rzeczywicie jeszcze stoi. W niej wanie w 1943 r. ukraiscy bandyci ywcem spalili Polakw. Banderowcy chodzili wwczas od podwrka do podwrka, Polakw mordowali, a jeli spotkali Ukraica, mwili: "Chod z nami rn". Jeden z zaczepionych, Fiekieta, odmwi: "Nie pjd 'riezaty', bo ona w szpitalu, a ja musz si zaj maymi dziemi". Zastrzelili go na miejscu. Kiedy pada, przydusi ma creczk, ktr trzyma na rku. Przeya, ale dzisiaj nadal ciko choruje na krgosup. W tej samej wsi mieszka Polka Maria Gabry, ktrej ojca Grzegorza spalili upowcy. Nosi ona jedzenie tej chorej Ukraince, ktrej ojca zastrzelili ukraiscy bandyci. Adwokaci katw Pani doktor Kacnelson z przykroci konstatuje, e banderowcy maj w Polsce wielu adwokatw. I tak np. prof. Wadysaw Serczyk, wykadowca najpierw na Uniwersytecie Jagielloskim, potem na Uniwersytecie w Biaymstoku, a obecnie w Rzeszowskiej Wyszej Szkole Pedagogicznej, uporczywie ich wybiela. W 1997 r. prof. Serczyk przemawia na Polsko-Ukraiskiej Konferencji w Krakowie i zarzuci AK, e czynia "to samo, co banderowcy". Kiedy nikt nie zareagowa, prof. Kacnelson wstaa i powiedziaa: "Czy nie zakrawa na ironi fakt, e oto ja, ydwka, przyjechaam do Krakowa a z Drohobycza, eby broni polskiej AK przed oszczerstwami polskich panw profesorw?". Inny wykadowca z UJ, ktry uczy nasz modzie, Grzegorz Mazur, obroni rozpraw habilitacyjn o AK na Uniwersytecie Jagielloskim i w tej pracy przyrwnywa AK do banderowcw ukraiskich. "Szacowne gremium" profesorw UJ zaakceptowao t prac. Dziki Bogu - zauwaya pani Dora - e nie mam wnukw, bo nie chciaabym, eby tacy profesorowie ich uczyli. Patriotyzm: draliwy temat Kiedy dr Kacnelson usiowaa wydrukowa reporta z ziemi lwowskiej "Jeszcze stoi na wp spalona stodoa" o bestialstwach ukraiskich, nagrodzony za "miao tematu" na konkursie zorganizowanym przez Midzynarodowe Forum, Dziennikarze Polonijni wiata, adne z pism, do ktrych si zwrcia, nie chciao opublikowa artykuu, uzasadniajc, i jest to "draliwy temat" (sic!). Pani docent Dora Kacnelson nie zaamuje si jednak i nadal odwanie walczy o prawd. Kiedy na Konferencji Polsko-Ukraiskiej prof. Mazur powtrzy oszczerstwa pod adresem AK, a ona pozwolia sobie je zdemaskowa, Mazur zwrci si do organizatorki konferencji Teresy Stanek (zreszt gorcej patriotki, crki bohaterskiego pk. Jana Stanka) i powiedzia ze zoci: "Po co pani wpucia na sal t zwariowan staruszk?". Grayna Dziedziska