e-book

Keyboard od podstaw

www.mandora.pl

Spis treci
I. Podstawy 1. Postawa grajcego........................................................................................4 2. Uoenie rk na klawiaturze.........................................................................4 3. Budowa klawiatury ......................................................................................5 4. Pooenie nut na piciolinii..........................................................................5 5. Troch o czarnych klawiszach, pton i cay ton.........................................6 6. Takty, oznaczenia taktowe...........................................................................8

II.

wiczenia dla prawej rki 1. Lekcja pierwsza c1 ..............................................................................13 2. Lekcja druga c1, d1 .............................................................................13 3. Lekcja trzecia c1, d1, e1......................................................................14 4. Lekcja czwarta c1, d1, e1, f1...............................................................15 5. Lekcja pita c1, d1, e1, f1, g1 .............................................................15 6. Lekcja szsta wiczenie na pi palcw .............................................16 7. Lekcja sidma Pojedziemy na w......................................................16

III.

wiczenia dla lewej rki

1. Lekcja pierwsza c1 ..............................................................................18 2. Lekcja druga c1, h ...............................................................................18 3. Lekcja trzecia c1, h, a..........................................................................19 4. Lekcja czwarta c1, h, a, g ....................................................................19 5. Lekcja pita c1, h, a, g, f .....................................................................20 6. Lekcja szsta wiczenie na pi palcw #1 ........................................21 7. Lekcja sidma wiczenie na pi palcw #2 ......................................21 8. Lekcja sma wiczenie na pi palcw #3..........................................22

IV.

Melodie ludowe

1. Melodia pierwsza uraw ......................................................................23 2. Melodia druga Pojedziemy na w .......................................................24 3. Melodia trzecia Walc............................................................................24 4. Melodia czwarta Wlaz kotek ...............................................................25 5. Melodia pita Mao nas ........................................................................25 6. Melodia szsta Mam chusteczk ..........................................................26 7. Melodia sidma Panie Janie .................................................................26 8. Melodia sma Kurki trzy ......................................................................27 9. Melodia dziewita W murowanej piwnicy...........................................27 9. Melodia dziesita Sto lat.......................................................................28

I.

PODSTAWY

1. Postawa grajcego
Bardzo wane jest, aby zaj waciw pozycj, siadajc do instrumentu klawiszowego. Sid do poowy siedziska stoka i wyprostuj krgosup, czyli sid prosto. Po pierwsze, usid w takiej odlegoci od instrumentu, aby twoje rce wycignite przed siebie, z domi zacinitymi w pici, dosigay do linii, gdzie kocz si klawisze instrumentu. Po drugie, wysoko stoka ma by taka, aby po postawieniu doni obu rk, na opuszkach wszystkich palcw na klawiaturze, okcie znalazy si troszk nad lini klawiatury. To bardzo wane jak siedzisz przy instrumencie, dlatego zwr na to szczegln uwag.

2. Uoenie rk na klawiaturze
W czasie grania, ustaw donie na klawiaturze tak, jakby trzyma w doni ma pieczk pasujc wielkoci do wntrza twojej doni, lub jabko, czy inny, okrgy przedmiot. Gdy trzymasz taki przedmiot w doni, palce s lekko, agodnie zaokrglone, opuszki palcw ustawiaj si prawie w tej samej linii, a palce s bardzo blisko siebie. Jest to pozycja zamknita doni. Tak wanie naley trzyma palce obu rk na klawiaturze, poniewa zapewnia to swobod ruchu palcom w czasie grania, i bardzo uatwia wykonywanie kolejnych wicze. To bardzo wane, wic pamitaj zawsze o tym, jak ma wyglda twoja do postawiona na klawiaturze. Wane jest rwnie, aby by oglnie rozluniony a szczeglnie, jeli chodzi o minie barkw, ramienia, przedramienia i doni.

3. Budowa klawiatury

Oktawa wielka

oktawa maa

oktawa razkrelna

oktawa dwukrelna

oktawa trzykrelna

W tym przykadzie pokazane s nazwy poszczeglnych klawiszy. Siedem klawiszy biaych i wrd nich pi czarnych tworz obszar, ktry nazywa si oktaw. Klawiatura na rysunku przedstawia 5 oktaw. Wikszo popularnych, elektronicznych piciooktawow. instrumentw klawiszowych, ma wanie klawiatur

4. Pooenie nut na piciolinii

Na dolnej piciolinii pokazane jest rozmieszczenie nut, gdy na pocztku jest klucz basowy. Wyznacza on pooenie nuty f na czwartej linii, a wiedzc to wanie, moemy umieci pozostae nuty w odpowiednich, kolejno w gr lub w d, miejscach. W kluczu basowym piszemy nuty odpowiadajce dwikom oktawy wielkiej, ktrych nazwy zapisane s du liter (C D E F G A H), oktawy maej (c d e f g a h), oraz kilka dwikw oktawy razkrelnej (c1 d1 e1 f1 g1 a1). Grna piciolinia zawiera nuty odpowiadajce dwikom oktawy maej, razkrelnej, dwukrelnej, trzykrelnej. Piszemy na niej gwnie nuty dla dwikw wysokich. Oczywicie s dwiki bardzo wysokie, z oktawy czterokrelnej,

piciokrelnej, oraz bardzo niskie, poniej oktawy wielkiej, czyli oktawy o nazwie kontra i jeszcze nisze, z oktawy subkontra. Na pocztek jednak, bdziemy si zajmowa nutami mieszczcymi si w obszarze pokazanym na przykadzie u gry. W przykadzie powyszym wida cz nut odpowiadajcych tym samym dwikom zapisanych w kluczu wiolinowym i basowym (od g do a1).

5. Troch o czarnych klawiszach, pton i cay ton

Najmniejsza rnica w wysokoci dwikw to pton. Na klawiaturze t najmniejsz rnic daj dwiki wydobyte z najbliszych, ssiadujcych ze sob klawiszy. W wikszoci, to klawisze biay i najbliszy czarny, tworz pton. W dwch przypadkach jest jednak wyjtek. Zawsze, w kadej oktawie, midzy biaymi klawiszami e i f oraz h i c, jest pton. Rozumiesz ju dlaczego nie ma midzy nimi czarnego klawisza? Bo midzy dwikami z tych klawiszy jest najmniejsza rnica w wysokoci. Wanie pton. Te dwa ptony midzy e i f oraz h i c nazywaj si "naturalne". W innych przypadkach, pton jest midzy klawiszem biaym, a najbliszym czarnym lub odwrotnie, midzy czarnym, a ktrym z ssiadujcych z nim klawiszy biaych. Jak widzisz na rysunku, na kadym czarnym klawiszu s umieszczone dwie nazwy. Nazwa kadego czarnego klawisza bierze si od nazwy ktrego z ssiadujcych z nim klawiszy biaych. Klawisz czarny, midzy c i d, bdzie si nazywa cis lub des. Pewnie pomylae sobie w tej chwili, kiedy wic, ktr przybiera nazw? Ot klawisze czarne wprowadzono, by podzieli wiksz odlego, caego tonu, midzy biaymi klawiszami na dwie rwne, mniejsze, czyli ptony. Nie dotyczy to tylko, jak czytae wyej, biaych klawiszy e i f, oraz h i c, gdzie od zawsze jest pton. Jak ju czytae wyej, nazwa kadego czarnego klawisza bierze si od nazwy ktrego z klawiszy biaych ssiadujcych z nim. Jeli idziemy z klawisza c w prawo, na najbliszy czarny to jego dwik usyszymy jako wyszy o p tonu od c. Wtedy nazwa powstaje od nazwy c i klawisz czarny oraz wydobyty z niego dwik, nazywaj si cis. Gdy natomiast od klawisza d idziemy na najbliszy czarny w lewo, dwik czarnego klawisza bdzie niszy o p tonu od d a nazwa klawisza czarnego, oraz dwiku, powstaje od d czyli des. Oglnie wic, dwik czarnego klawisza traktuje si jako skutek podwyszenie dwiku gwnego, czyli dwiku z najbliszego biaego klawisza, po lewej stronie, i wtedy do nazwy dwiku gwnego dodaje si kocwk is. Jeli natomiast dwik klawisza czarnego uznaje si jako skutek obnienia dwiku gwnego, pochodzcego

z biaego klawisza po prawej stronie, to do nazwy dwiku gwnego dodajemy kocwk es. W ten sposb kady klawisz czarny ma dwie nazwy.

Uwaga! Nie mwimy ees tylko es ani nie aes tylko as. Nie czytamy rwnie cis tak, jakby to bya nazwa drzewa, tylko zgodnie z zapisem. Wyjtek! Gdy obniamy dwik h to dwik obniony oraz czarny klawisz nazywamy b, a nie hes.

Cay ton to odlego (rnica wysokoci) midzy dwikami z dwch klawiszy, ktre dzieli tylko jeden klawisz, np.: c, d, lub f, g, albo e, fis, czy gis, ais. Jeli zagrasz dwa dwiki z klawiszy, midzy ktrymi jest tylko jeden inny klawisz, to z ca pewnoci odlego midzy takimi dwikami to cay ton.

6. Takty, oznaczenia taktowe

Piciolinia jest dzielona na mniejsze odcinki, czyli takty. Dzieli si j kreskami taktowymi (czyli takt jest odcinkiem od kreski do kreski). Tu za kluczem, na pocztku piciolinii, wstawiamy oznaczenie taktowe. Mog by rne oznaczenia taktu, np.: 2 3 4 3 6 4 4 4 8 8 i inne...

Dolna cyfra: 4 oznacza wiernut, jako podstawow jednostk w takcie; 8 oznacza semk, jako podstawow jednostk w takcie; Grna cyfra: wskazuje, ile tych jednostek wystpuje w kadym takcie.

Przykady oznacze taktowych

1. Oznaczenie taktowe: 2 4 W kadym takcie utworu z takim oznaczeniem na pocztku, bdzie tyle wartoci, e w sumie zajm one tyle miejsca, ile zajmuj dwie wiernuty. Czyli na przykad mog to by: dwie wiernuty, cztery semki, jedna wiernuta i dwie semki, pnuta. W takim takcie liczymy do dwch, czyli raz dwa itd. przez cay utwr. Liczymy w rytmie dwch wiernut, rwno w kadym takcie, utrzymujc stae tempo liczenia przez cay czas trwania utworu. Raz to pierwsza wiernuta, pierwsza cz taktu. Dwa to druga wiernuta, druga cz taktu. Liczc gono wyznaczam miejsca gdzie trzeba zagra kolejne nuty w takcie.

2. Oznaczenie taktowe: 3 4 Wielko tego taktu wyznaczaj trzy wiernuty. W kadym takcie mieszcz si trzy wiernuty lub tyle innych wartoci, by po zsumowaniu day trzy wiernuty. W takim takcie liczymy do trzech, czyli raz dwa trzy itd. przez cay utwr. Tu liczymy w rytmie trzech wiernut, rwno przez cay utwr. Raz oznacza pierwsz wiernut w takcie, dwa drug, trzy trzeci a cztery czwart wiernut. Liczenie oznacza kolejne czci taktu. W ten sposb wiemy, kiedy zagra kolejne nuty w takcie.
10

3. Oznaczenie taktowe (zamiennie stosuje si oznaczanie liter C): 4 4 W kadym takcie zmieszcz si cztery wiernuty lub rne inne wartoci, ktre zastpi cztery wiernuty w takcie. Wielko tego taktu wyznaczaj zatem cztery wiernuty. W takim takcie liczymy do czterech, czyli raz dwa trzy cztery itd. przez cay utwr. Liczymy rwno, w rytmie czterech wiernut, w czasie wiczenia utworu. Tu liczenie wyznacza kolejno nastpujce a cztery czci taktu, a kada cz ma wielko, czas trwania, jednej wiernuty. W odpowiednim czasie zatem, gramy nuty, znajdujce si w kolejnych czciach taktu wyznaczanych rwnym rytmem liczenia.

4. Oznaczenie taktowe: 3 8 W kadym takcie utworu z takim oznaczeniem na pocztku mieszcz si trzy semki. Mog by te inne wartoci, ktre zastpi te trzy semki. Liczymy w tym takcie do trzech. W takim takcie liczymy w rytmie trzech semek. Trzy czci taktu odpowiadaj tutaj wielkoci, czasem trwania, trzem semkom. Liczc, wyznaczamy wanie kolejne czci taktu i gramy znajdujce si w tej czci taktu nuty.

5. Oznaczenie taktowe: 6 8

11

Wielko tego taktu wyznacza 6 semek. Mog zatem wystpi takie wartoci, ktre po zsumowaniu dadz 6 semek. Liczymy w takim takcie do szeciu. Taki takt ma zatem jakby sze mniejszych czci, z ktrych kada wielkoci odpowiada jednej semce. Liczc, wyznaczamy kolejne czci taktu, i odgrywamy zapisane tam nuty.

12

II.

WICZENIA DLA PRAWEJ RKI

1. Lekcja pierwsza c1
wiczenie to oparte jest na nucie c1 (czyt. "c razkrelne"). Piszemy j na pierwszej dodanej dolnej linii pod piciolini. Nuta c1 powtarzana jest w caym wiczeniu. Zmienia si tylko jej warto, czyli czas trwania. Na kocu wiczenia umieszczony jest znak powtrzenia, czyli wiczenie wykonujemy dwa razy grajc bez przerwy. Nut c1 gramy uderzajc kciukiem, czyli pierwszym palcem klawisz c1. W czasie grania gono licz do czterech, w kadym takcie, przez cay utwr. Uderzaj w klawisz dopiero, gdy wypowiadasz cyfr, nad ktr umieszczona jest nuta. Do tego momentu trwa poprzedni dwik.

2. Lekcja druga c1, d1

W tym wiczeniu uyte zostay nuty c1 oraz d2. Nut d1 zapisujemy pod pierwsz lini. wiczenie to jest w takcie na 4/4, czyli liczymy do czterech. Gramy uderzajc palcami 1 (kciuk) i 2 (wskazujcy) prawej doni. Uderzaj klawisz

13

szybkim, zdecydowanym ruchem odpowiedniego palca. Zawsze uderzaj w momencie, gdy wypowiadasz cyfr znajdujc si pod dan nut. Na kocu jest znak powtrzenia, wic gramy wiczenie dwa razy bez przerwy.

3. Lekcja trzecia c1, d1, e1

Melodia tego wiczenia oparta jest na dwikach c1, d1, e1. Nut e1 zapisujemy na pierwszej linii. Nucie e1 odpowiada klawisz e1 uderzany trzecim, rodkowym palcem. Takt 4/4, wic liczymy do czterech, uderzajc we waciwym czasie odpowiednie klawisze dla kolejnych nut. wiczenie gramy z powtrzeniem. Staraj si uderza z jednakow si kady klawisz, aby dwiki byy pod wzgldem gonoci takie same. Licz gono i wykonuj kade wiczenie z tego dziau kilka razy.

14

4. Lekcja czwarta c1, d1, e1, f1

Takt 4/4. Nowa nuta f1 - umieszczamy j pod drug lini na piciolinii. Nucie f1 odpowiada klawisz f1, ktry uderzamy czwartym, serdecznym palcem. Licz gono i uderzaj waciwymi palcami kolejne klawisze odpowiadajce nutom zapisanym na piciolinii. Graj z powtrzeniem, zgodnie z zapisem nutowym. Graj tyle razy, ile potrzebujesz aby zagra kade wiczenie bezbdnie od pocztku do koca, w tempie dowolnie wybranym przez ciebie. Na pocztku jednak zawsze wicz wolno, liczc w tempie jakby spacerowa, potem coraz szybciej, a do tempa, jakby szybko bieg.

5. Lekcja pita c1, d1, e1, f1, g1

Melodia tego wiczenia oparta jest na dwikach c1, d1, e1, f1, g1. Rka znajduje si w pozycji c (pozycj rki wskazuje kciuk) zajmujc obszar klawiatury od c1 do g1. Nut g1 wykonujemy uderzajc klawisz g1 pitym, maym palcem. Gramy w tym wiczeniu wykorzystujc ju wszystkie palce prawej doni. Uderzaj kady klawisz zgodnie z liczeniem. Liczc gono, precyzyjnie wyznaczasz miejsce dla kolejnych dwikw utworu i z pewnoci grasz rytmicznie. Na kocu wiczenia jest znak powtrzenia. Pamitaj zatem o powtrzeniu utworu.

15

6. Lekcja szsta wiczenie na pi palcw

Melodia zawiera dwiki od c1 do g1. Takt 4/4. Licz gono do czterech i wydobywaj kolejne dwiki melodii w odpowiednim czasie. Powtrz wiczenie.

7. Lekcja sidma Pojedziemy na w

Popularna, bardzo przyjemna melodia piosenki Pojedziemy na w, zapisana w takcie 4/4. Powtrzenie, w tym wiczeniu, obejmuje jedynie fragment utworu zawarty midzy znakami powtrzenia. Rka w pozycji c. Melodia skada si z dwikw od c1 do g1. Graj najpierw wolno, a potem w coraz szybszym tempie. wicz tyle razy, aby by w stanie zagra z pamici cay utwr. Za kadym wykonaniem utworu zapamituj kolejne fragmenty grajc coraz wicej z pamici, bardziej "przy pomocy nut" ni patrzc bez przerwy w nuty.

16

17

III. WICZENIA DLA LEWEJ RKI

1. Lekcja pierwsza c1
wiczenie oparte jest na nucie c1. Nut c1 w kluczu basowym umieszczamy na pierwszej dodanej grnej linii, nad piciolini. Kciuk lewej doni znajduje si na klawiszu c1. Grajc, w kadym takcie, licz do czterech. Tak wielko ma takt 4/4 czyli tyle, ile trwaj cztery wiernuty. Liczc gono do czterech uderzaj kciukiem klawisz c1, a kady dwik niech trwa tyle, ile odpowiadajca mu nuta zajmuje miejsca w takcie. Na kocu wiczenia znajduje si znak powtrzenia co oznacza, e naley wiczenie wykona raz i powtrzy, czyli w sumie naley zagra dwa razy.

2. Lekcja druga c1, h

Pojawia si nowa nuta h (mae), ktr piszemy nad pit lini. Zbudowane jest zatem z dwikw c1 oraz h. Nucie h odpowiada klawisz h, ktry uderzamy drugim, wskazujcym palcem lewej doni. Kciuk znajduje si na klawiszu c1. Zagraj teraz, liczc do czterech w kadym takcie, kolejno, wszystkie nuty utworu.

18

Na kocu masz znak powtrzenia wic graj dwa razy. Wtedy utwr bdzie wykonany zgodnie z zapisem nutowym. Licz gono i uderzaj klawisze c1 oraz h w miejscach wskazanych przez nuty.

3. Lekcja trzecia c1, h, a

Nowa nuta a (mae). Piszemy j na pitej linii w kluczu basowym. Klawisz odpowiadajcy tej nucie to klawisz a. Uderzamy go trzecim palcem lewej rki. Cae wiczenie zatem skada si z dwikw c1, h, a. Takt 4/4. Licz zatem do czerech w kadym takcie. Liczc gono przez cay utwr uderzaj kolejne klawisze, waciwymi palcami, zgodnie z zapisem nutowym. Rwne, gone liczenie uatwi ci zagranie nut w odpowiednim czasie.

4. Lekcja czwarta c1, h, a, g

19

Nowa nuta g (mae). Na piciolinii, w kluczu basowym, umieszczamy t nut pod pit lini. Klawisz g odpowiadajcy tej nucie uderzamy czwartym palcem lewej rki. wiczenie to skada si zatem z czterech rnych dwikw wydobywanych przez uderzanie waciwych klawiszy palcami 1, 2, 3, 4, lewej rki. Takt 4/4 czyli liczymy do czterech. Licz gono i uderzaj klawisze odpowiadajce nutom zgodnie z liczeniem. Na kocu zapisu znajduje si znak powtrzenia wic powtrz utwr.

5. Lekcja pita c1, h, a, g, f

Nowa nuta f (mae). Na piciolinii piszemy nut na czwartej linii. Gramy j uderzajc maym, pitym palcem lewej rki klawisz f. wiczenie obejmuje dwiki c1, h, a, g, f. W tym wiczeniu uderzamy w odpowiednie klawisze uywajc wszystkich palcw lewej rki odpowiednio do zapisu nutowego. Licz gono do czterech i uderzaj klawisze waciwymi palcami lewej rki. Zgodnie z liczeniem i zapisem nutowym graj utwr i powtrz, poniewa na kocu jest umieszczony znak powtrzenia.

20

6. Lekcja szsta wiczenie na pi palcw #1

wiczenie zawiera wszystkie dotychczas poznane nuty dla lewej rki. Graj w takcie 4/4 liczc gono do czterech. Na kocu utworu jest znak powtrzenia. Pamitaj zatem, aby utwr powtrzy.

7. Lekcja sidma wiczenie na pi palcw #2

W tym wiczeniu pojawia si pnuta z kropk. Kropka przy nucie wydua nut o poow jej wartoci. Trwa ona w tym przypadku tyle ile trzy wiernuty lub tyle co pnuta i wiernuta. Liczymy j zatem do trzech. Zajmuje trzy czci taktu na 4/4. Posuchaj, a potem dokadnie wykonuj wiczenie liczc gono, by precyzyjnie gra kolejne dwiki.

21

8. Lekcja sma wiczenie na pi palcw #3

Graj to wiczenie wykorzystujc to, czego ju nauczye si w poprzednich wiczeniach dla lewej rki. Obejmuje ono zakres dwikw od c1 do f, granych wszystkimi palcami lewej rki ustawionymi na kolejnych klawiszach poczwszy od kciuka na c1. Licz gono grajc i pamitaj o znaku powtrzenia.

22

IV. MELODIE LUDOWE

1. Melodia pierwsza uraw

23

2. Melodia druga Pojedziemy na w

3. Melodia trzecia Walc

24

4. Melodia czwarta Wlaz kotek

5. Melodia pita Mao nas

25

6. Melodia szsta Mam chusteczk

7. Melodia sidma Panie Janie

26

8. Melodia sma Kurki trzy

9. Melodia dziewita W murowanej piwnicy

27

10. Melodia dziesita Sto lat

28