Czasowniki modalne (modal verbs) Wstp Do czasownikw modalnych nale: can, could, may, might, must, ought to,

will, would, shall, should, have to, need, dare, used to. Wikszo czasownikw modalnych w pytaniach i w przeczeniach zachowuje si nastpujco: w pytaniu czasownik modalny wstawiamy przed osob, zazwyczaj na pocztku zdania; He can swim Can he swim? W przeczeniu czasownik modalny czy si z not; He cant (cannot) swim. Tom should go home.=Tomek powinien i do domu. Tom shouldnt (should not) go home.=Tomek nie powinien... Should Tom go home?=Czy Tomek powinien i do domu? When should Tom go home?=Kiedy Tomek powinien? Znaczenie czasownikw 1. Can umie, potrafi, mc. I can swim ((Ja) umiem pywa). My little sister can write and read (Moja siostra potrafi pisa I czyta). Can I go out, mom? (Czy mog wyj, mamo?); yes you can; no, you cant (cannot). W czasie przeszym wystpuje could. I could swim quite well when I was 12 years old (Umiaem pywa cakiem dobrze, kiedy miaem 12 lat). Can czsto wystpuje przed czasownikami dotyczcymi zmysw np. I can see/smell/feel/hear that (Widz/czuj/czuj przez dotyk/sysz to). Patrz rwnie: wyraanie prawdopodobiestwa (can/could), pkt. 8 2. Konstrukcja be able to by w stanie. Stosujemy tutaj form by. W zalenoci od czasu wyglda ona nastpujco: am/is/are (czas

38

teraniejszy (Simple Present)), have/has been (czas Present Perfect), will be (czas przyszy (Simple Future)); was/were (czas przeszy (Simple Past)). I am able to lift it up (Jestem w stanie to podnie/mog to podnie). I was able to lift it up (Byem w stanie to podnie). I will be able to lift it up (Bd w stanie). Were they able to do this? (Czy byli w stanie?). Tom wont be able to eat the sandwich (Nie bdzie w stanie...). She was able to escape through the window (Bya w stanie/udao jej si uciec przez okno). W zdaniach twierdzcych i pytajcych forma be able to odnosi si do pojedynczej czynnoci, a can/could do czynnoci oglnej, powtarzajcej si. Np. I can swim oznacza, e oglnie umiem pywa, a I am able to swim, e umiem pywa, ale w danym czasie i danej sytuacji, np. tylko na tym, pytkim basenie, albo np. tylko wtedy, gdy jestem pod opiek ratownika. 3. May mc, mie pozwolenie. I may smoke here (Mog/mam pozwolenie tutaj pali). May I smoke here? No, you cant/maynt smoke here. You may park here, oznacza, e to ja pozwalam tobie tu parkowa; you can park here, jest bardziej oglne, nie sugeruje takiego znaczenia. W odniesieniu do pozwolenia w przyszoci i przeszoci stosujemy zamiast may form be allowed to. Np. I was allowed to watch this film yesterday (Miaem pozwolenie/wolno mi byo obejrze ten film). My brother will be allowed to go out at midnight (Mj brat otrzyma pozwolenie na wyjcie/bdzie mg wyj o pnocy). W teraniejszoci forma be allowed to moe by take uyta, np. Is Sue allowed to be here with us? Yes she is/No she isnt. Sue is(nt) allowed to be here with us. (Susan ma pozwolenie/moe by tutaj z nami).

39

Patrz rwnie: wyraanie prawdopodobiestwa (may/might), pkt. 8. 4. Must musie; na pewno/z pewnoci. You must do your homework. (Musisz zrobi zadanie domowe). Przymus wychodzi ze strony osoby mwicej, np. I must clean up my room (Musz posprzta, bo ja myl, e trzeba posprzta, a nie kto mi karze). Jeeli przymus jest zewntrzny to stosujemy form have to. Np. I have to take two of these pills a day (Musz bra dwie tabletki dziennie np., dlatego, e tak mi powiedzia lekarz). She has to do it! ((Ona) musi to zrobi). She doesnt have to do it! (Nie musi tego robi). Does she have to do it? (Czy musi to robi?). Musie w czasie przeszym i przyszym jest rwnie wyraane form have to. I had to wait (Musiaem czeka). I didnt have to wait (Nie musiaem czeka). Did you have to wait? (Czy musiae czeka?). I will have to wait (Bd musia czeka). I wont have to wait (Nie bd musia czeka). Will you have to wait? (Czy bdziesz musia czeka?). Must moe rwnie oznacza sugesti, np. You must read this book! (Musisz przeczyta t ksik; dlatego, e np. jest bardzo ciekawa). Must oznacza take pewno. He must know how to do it (On na pewno/z pewnoi wie jak to zrobi). Tom must live in France (Tom na pewno mieszka we Francji / Jestem pewien, e Tom mieszka we Francji). Jeeli chcemy powiedzie, e zdarzenie zachodzi w danym momencie (teraz), to po must wstawiamy be, oraz dodajemy kocwk ing do czasownika (podobnie postpujemy w przypadku innych czasownikw modalnych, np. should, could, might). He must be playing football now (Teraz on na pewno gra w pik). Peter must be reading now! (Piotr teraz na pewno czyta!).

40

Jeeli chcemy powiedzie, e co dziao si w przeszoci to po must wstawiamy have i stosujemy III form czasownika. She must have seen me (Ona na pewno mnie widziaa, tu mamy czas przeszy, wic dodalimy do czasownika modalnego have i III form czasownika, seesawseen). Toms dad must have bought a new car (Tata Tomka na pewno kupi nowy samochd). It must have been my teacher! (To na pewno by mj nauczyciel/to musia by mj nauczyciel!). This wall must have been red (Ta ciana na pewno bya czerwona; w tym zdaniu wystpuje forma by (have been=bya). Forma mustnt (must not) oznacza nie wolno. Np. You mustnt take it! (Nie wolno tobie tego bra). Sue mustnt come into this room (Nie wolno Sue wchodzi do tego pokoju). Tom and Peter mustnt smoke in here! (Tomkowi i Piotrkowi nie wolno tutaj pali!). 5. Should powinno si. You should help him (Powiniene mu pomc). Should I read this book? (Czy powinienem przeczyta t ksik?). Tom shouldnt smoke. (Tomek nie powienien pali). Jeeli chcemy powiedzie, e zdarzenie zachodzi w danym momencie (teraz), to po should wstawiamy be, oraz dodajemy kocwk ing do czasownika (podobnie postpujemy w przypadku innych czasownikw modalnych, np. must, could, might). You should be learning now! (Teraz powiniene si uczy!). I shouldnt be telling you this, its a secret (Nie powinienem tego ci (teraz) mwi, to jest tajemnica). Shouldnt you be working now? (Czy nie powiniene teraz pracowa?). Aby stworzy czas przeszy naley doda do czasownika modalnego have i III form czasownika. Np. you should have asked me first! (Powiniene by si najpierw zapyta). We should have visited Paris while in France (Powinnimy byli odwiedzi Pary podczas pobytu we Francji). I shouldnt have been so nervous then (Nie powinienem by by wtedy taki nerwowy).

41

W jzyku bardziej formalnym zamiast should moemy zastosowa form ought to (czytaj /ot/). Sue ought to go with us (Sue powinna i z nami). We ought(nt) to read this ((nie) powinnimy tego czyta). You oughtnt to have opened the letter (Nie powiniene by otwiera listu tutaj mamy czas przeszy, wic podobnie jak w przypadku czasownika should dodalimy have i III form czasownika). 6. Need potrzebowa, musie. I need to learn more (Musz / powinienem / zachodzi tak potrzeba, abym si wicej uczy). I neednt do this task (Nie musz robi tego zadania). Need I tell him about it? (Czy musz mu o tym powiedzie?). Need moe rwnie wystpowa jako zwyky czasownik, a nie tylko jako czasownik modalny, np. I dont need to read it (Nie musz tego czyta). I wont need to read it (Nie bd musia tego czyta). I didnt need to read it (Nie musiaem tego czyta). W takim przypadku stosujemy wic tak budow zdania, ktr okrela dany czas gramatyczny. Aby stworzy czas przeszy naley doda do czasownika modalnego have i III form czasownika. Forma neednt have sugeruje, e niepotrzebnie co zostao wykonane. Np. I neednt have done this task (Niepotrzebnie zrobiem to zadanie; mamy have i III form czasownika). You neednt have taken an umbrella, it didnt rain (Niepotrzebnie brae parasol, nie padao). My dad neednt have asked me (Mj tata niepotrzebnie si mnie pyta/nie musia si mnie pyta). Czasownik need mona rwnie tumaczy jako wymaga/potrzebowa, np. Your hair needs to be cut/your hair needs cutting (Twoje wosy wymagaj /,,potrzebuj obcicia). This fence needs to be painted / This fence needs painting (Ten pot wymaga pomalowania / trzeba pomalowa).

42