Powrt do spisu KIPPIN PRZEDRUK ELMAR R.GRUBER TAJNY WIAT PARAPSYCHOLOGII (Die PSI-Protokolle. / wyd. orygin.

: 1998)

Thomasowi, Marco i Olivierowi SPIS TRECI: Podzikowania Prolog Cz I. Wywiad i parapsychologia: Historia Remote Viewing i szpiegw psi Uzbrojenie paranormalne Remote Viewing Instytut Badawczy Stanford i Centralna Agencja Wywiadowcza Szpiedzy psi z Fortu Meade System Remote Viewing Swanna Szpiegowie psi w akcji Upadek grupy Remote Viewing Cz II. Aktualne badania nad psi: W drodze do nowego zrozumienia wiata Parapsychologia w Rosji: Legenda i rzeczywisto Bunt psi w Pastwie rodka Kognicja anomalna: ladami zagadki W poszukiwaniu idealnego stanu dla psi Mentalny wpyw na ukady ywe

Cz III. wiadomy wszechwiat: Cicha rewolucja w laboratoriach psi Fizyka wiadomoci Subtelne poczenia Odcisk palca wiadomoci Pokona barier czasu Kosmiczne zalenoci: psi, Ziemia i niebo Efekt Parsifala Epilog Przypisy Skorowidz najwaniejszych terminw i skrtw Wkadki (fotografie)

Spis Treci / Dalej Podzikowania Podczas sporzdzania rkopisu tej ksiki wiele osb udzielio mi wsparcia, a ich cenne wskazwki stanowiy znaczc pomoc w mojej pracy. Moje szczeglne podzikowania nale si doktorowi Deanowi Radinowi, prof. Dickowi Biermanowi oraz Jameso-wi Spottiswoode'owi, ktrzy udostpnili mi swoje najnowsze i niepublikowane jeszcze prace. Wielu kolegw z innych krajw powicio mi swj czas i podzielio si wiedz w licznych dyskusjach dotyczcych najwaniejszych, przeprowadzonych przez nich dowiadcze i bada psi. Osoby, ktrym chciabym tutaj serdecznie podzikowa, to: Carlos Alvarado, doktor Richard Broughton, doktor Keith Harary, doktor Kimiko Kawano, Hideyuki Kokubo, Hong Zhang, doktor Stanley Krippner, prof. Andrei Lee, Li Zhi Nan, prof. Oshio Machi, Leszek Matela, doktor Edwin May, prof. Robert Morris, Alejandro Parra, Tom Porter, doktor Hal Puthoff, Yoichiro Sako, Paul Smith, doktor Tonu Soidla, Ingo Swann, prof. Charles Tart, doktor Wei Nengrun, doktor Mikio Yamamoto. Jestem rwnie zobowizany do zoenia podzikowa wydawcom czasopism Journal of Parapsychology" (doktorowi Johnowi Palmerowi) oraz Journal of Scientific Exploration" (Marshowi Simsowi), ktry zezwolili mi na publikacj ilustracji z prac Jamesa Spottiswoode'a, a take wydawcy Journal of the International Society of Life Information Science" (doktorowi Mikio Yamamoto), ktry umoliwi mi wykorzystanie zdjcia termograficznego pochodzcego z jednego z eksperymentw z uyciem Qigong. Szczeglne podzikowania nale si mj emu przyjacielowi Marco, ktry swoimi cennymi pomysami i radami przyczyni si do sporzdzenia rkopisu. Moja ona Dagmar, jak zwykle w takich przypadkach, potrafia nie tylko dostarczy wanych wskazwek dotyczcych treci ksiki, ale rwnie tak perfekcyjnie zorganizowa moje codzienne ycie, e w odpowiednim czasie mogem przygotowa ten rkopis. Serdecznie dzikuj rwnie Hannah i Clausowi Samtlebenom oraz Clausowi Vesterowi za ich uwan korekt.

Prolog Spotkania z niewytumaczalnymi zjawiskami od zawsze uskrzydlay fantazj czowieka. Ze wszystkich epok, kultur i ze wszystkich warstw spoecznych pochodz informacje o nadzwyczajnych anomaliach, ktre maj zwizek z ludzk wiadomoci; anomaliach, ktre w popularnym rozumieniu kojarzone s z wyraeniami nadprzyrodzony", paranormalny", mistyczny", duchowy". Stanowi one nierozczny skadnik ludzkiego dowiadczenia. Nauka, ktra zaja si studiami nad tym zjawiskiem, musiaa stoczy dug walk z atwowiernymi zwolennikami wszystkiego, co nadzmysowe", oraz walk z tymi, ktrzy bez sprawdzenia zaprzeczaj wszystkiemu, co paranormalne. Przetrwaa konfrontacje i zamierza zaj bezsporne miejsce w obrbie nowej nauki o wiadomoci ostatnim niezbadanym terytorium naszego poznania. Nie syszae jeszcze nigdy o AC, AMP, polu caoci czy te DMILS? A moe nie syszae te o AFMK lub CRV? Prawdopodobnie nie zwrcie uwagi, jak w cigu ostatnich lat rozwiny si badania naukowe w dziedzinie zjawisk paranormalnych. Tego faktu nie zauwayo wiele osb, poniewa badania psi w znacznym stopniu byy utajnione. Moe dziki temu osigny swoje trzecie i decydujce stadium historyczne. Pocztkowo parapsychologia bya terenem dziaania dyletantw. Pniej w epoce wielkich pionierw postarano si, aby przynajmniej czciowo zostaa uznana przez nauki cise. Mimo to pewn istotn cz bada nadal przeprowadzali zainteresowani niefachowcy. Od okoo dwudziestu lat badaniami psi zajy si osoby z gruntownym i odpowiednim wyksztaceniem. Obecnie badacze posuguj si skomplikowanymi teoriami przyrodniczymi oraz podejmuj eksperymenty niezrozumiae dla laika. Naley tylko aowa, e nie traktowano parapsychologii powanie, bya bowiem wykorzystywana przez dziennikarzy jako rdo taniej sensacji. Rozwj parapsychologii stanowi w zasadzie pocztek przeomu. Nie nastpi dziki niewtpliwym udokumentowanym nadzwyczajnym osigniciom osb uzdolnionych para -psychologicznie, lecz polega na zmianie stylu, wytyczeniu innych, ni mona si byo spodziewa, szlakw poszukiwa naukowych, ktre dyy do rozwikania zagadki wspdziaania umysu i materii na najniszym

poziomie. W ostatnich latach przeom ten rzeczywicie nastpi niezauwaony przez wielu. Ironicznie okrelanie istniejcych bada parapsychologicznych mianem pseudonauki naley ju do przeszoci. Mina era pionierw parapsychologii, silnych osobowoci takich jak: Joseph Banks Rhine (1895 1980), twrca bada ilociowo-statystycznych we wasnym Instytucie Parapsychologii (Instytute for Parapsychology) w Durham w Pnocnej Karolinie; Holender Wilhelm H.C. Tenhaeff (1894-1981), ktry czy ze sob psychologi gbok i parapsychologi; ona Rhine'a Louisa Ella Rhine (l 8901983), wniosa due zasugi dla analizy przypadkw spontanicznych; wreszcie nestor niemieckie j parapsychologii Hans Bender (1907-1991), zaoyciel Instytutu Obszarw Granicznych Psychologii i Psychohigieny (Institut fur Grenzgebiete der Psychologie und Psychohygiene) we Fryburgu; na kocu najwikszy woski parapsycholog i psychoanalityk Emilio Servadio (1904-1995). Ich badania cieszyy si rozgosem zarwno w kraju, jak i poza jego granicami. Pozostawili po sobie pustk, brakuje ich niepowtarzalnoci i zaangaowania. Laboratoria jednak nie opustoszay. Tam wanie odbywa si przeomowa przemiana, umoliwiajca najbardziej pomysowym badaczom parapsychologii zwrcenie uwagi na ostatnie granice wysokiej technologii maszyn przyszoci, reagujc na bezporednie oddziaywanie midzy wiadomoci! materi. Tymczasem nauki uniwersyteckie darz szacunkiem parapsychologi, a czasopisma fachowe coraz chtniej zamieszczaj na swoich amach nowatorskie artykuy parapsy-chologiczne. Mona je znale w takich renomowanych czasopismach, jak Foundations of Physics", Physical Review", American Psychologist", Psychological Bulletin", Statistical Sciense", Brain and Behavioral Sciences" czy Perceptual and Motor Skills". Przedstawiaj one sukcesy nowych bada parapsychologicznych i proponuj wczenie ich do wiata nauki. Dowodami dokumentujcymi ten trend s take zmienne nastawienia najbardziej znanych krytykw. Musieli bowiem oni uzna, e dowiadczenia osigny wysok jako, a ich wynikw nie da si ju po prostu zlekceway. Z punktu widzenia naukowcw nowoczesna parapsychologia nie musi ju przedkada dowodw na istnienie zjawisk, ktre bada. Moe si teraz cakowicie powici problemowi ich rozumienia, zaszeregowania i wykorzystania. Dla parapsychologw, ktrzy musieli dowodzi prawa do istnienia swoich bada, jest to rwnoznaczne ze zmian orbitalu kwantowego. Ca energi mog teraz skierowa na zrozumienie zjawisk. Zajmujca si statystyk Jessica Utts, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim, stwierdza w swojej oficjalnej ekspertyzie dotyczcej nowoczesnych bada psi: Statystyczne wyniki opiniowanych studiw znajduj si daleko poza tym, czego oczekuje si od wartoci przypadkowych. Mona jednoznacznie odrzuci argumenty twierdzce, e dane rezultaty mog opiera si na metodycznych bdach poczynionych podczas dowiadcze... Zaleca si, aby dowiadczenia wykonywane w przyszoci koncentroway si na zrozumieniu dziaania danego zjawiska i moliwoci jego maksymalnego wykorzystania. Nie uzyska si wielu korzyci z dalszego ustawiania dowiadcze dostarczajcych 1 wycznie dowodw." Rozwj parapsychologii nie jest jeszcze zauwaany przez znaczn cz ludnoci, du popularnoci ciesz si natomiast zjawiska nadzwyczajne i niesamowite. Stacje telewizyjne przecigaj si nawzajem w przedstawianiu zjawisk fantastycznych historii z pogranicza faktw i fikcji. Podsycane s obawy i nadzieje na istnienie nadzwyczajnych zdolnoci paranormalnych. Zjawiska nadzwyczajne wystpuj w rzeczywistoci jednak prawie nigdy w formie widocznych fenomenw zazwyczaj niespostrzeenie, jako cicha, niewidoczna wymiana midzy wiadomoci i materi. Wydaje si, e to niewiele, a jednak jej ranga porwnywalna jest z rewolucj w naszym pojmowaniu wiadomoci i jej oddziaywania w wiecie. To, co uwaamy za przypadek, w rzeczywistoci nie jest przypadkowe. Przypadek ma bowiem ukryt organizacj, ktra nosi nazw psi. Psi to jeden z przejaww tego, w jaki sposb zorganizowana jest przyroda. W tej ksice chciabym przedstawi nowe enklawy stworzone przez parapsychologi. Pokaza laboratoria twrczych naukowcw, ich kompleksowe dowiadczenia, sposb mylenia i znaczenie rezultatw, jakie uzyskali. To, dlaczego wyniki te stanowi tak sensacj, mogli dotychczas doceni i zrozumie jedynie fachowcy, obserwowane efekty s bowiem niewielkie w porwnaniu z wywierajcymi gbokie wraenie przypadkami, ktre przyczyniy si do wtpliwej popularnoci parapsychologii. A jednak: podczas gdy oczywisto przemawiajca na korzy wspaniaych przypadkw znika, a wiele zadziwiajcych zjawisk znajduje naturalne wytumaczenie, to istniej niewidoczne efekty niepodwaalnych bada laboratoryjnych prawie niezauwaalne, anomalne wpywy na urzdzenia elektroniczne i ukady ywe, ktre umoliwiy pojawienie si czynnika psi jako faktu potwierdzonego w sposb naukowy.

Tajny wiat parapsychologii jest najmodszym, ciekawym, ale nadal nieznanym wynikiem bada empirycznych. Przedstawiam tutaj nie tylko amerykaskie i europejskie laboratoria badawcze, ale rwnie zamknity do tej pory wiat rosyjskich, chiskich i japoskich bada parapsychologicznych . Protokoy psi s projektami badawczymi objtymi najwysz tajemnic, ktre zostay zainicjalizowane przez CIA na pocztku lat 70. To tajny program rzdu Stanw Zjednoczonych, ktry w cigu 23 lat pochon ponad 20 milionw dolarw. Prace wykonywane byy przez przede wszystkim fizykw. Stworzyli w swoich laboratoriach liczne ukady, ktre wprowadziy istotne innowacje do bada psi. Ich praca miaa jednoczenie natur czysto pragmatyczn: psi miao zosta zastosowane do celw szpiegowskich pro wadzcych do uzyskania gotowoci bojowej. Obecnie udostpniono cz wwczas tajnych dokumentw. Pokazuj one, jak wielkiego znaczenia nabray badania nad psi w pokazach siy midzy mocarstwami. Przedstawiaj rwnie sukcesy i granice zastosowania psi. Od kiedy zaczem dziaa jako badacz psi, zaprzyjaniem si ze wszystkimi naukowcami, ktrzy kierowali tajnym projektem psi, oraz z wieloma osobami o zdolnociach paranormalnych, uczestniczcymi w eksperymentach. Jest to przyja, ktra umoliwia mi udokumentowanie prawdziwej historii szpiegw psi, ich wzlotw, sukcesw i upadkw. Do zmienionego obrazu bada psi nale nowe wyraenia, ktrych uywam w mojej ksice na zmian z terminami dotychczas stosowanymi. Nowe terminy i koncepcje zostan wyjanione w momencie, gdy bdzie o nich mowa. Niektre, te czsto powtarzajce si, wymagaj jednak krtkiego wytumaczenia. Psi jest zbiorowym okreleniem wszystkich zjawisk paranormalnych. Obejmuje postrzeganie pozazmysowe i psychokinez. W przypadku postrzegania pozazmysoweg o (AS W) informacje uzyskiwane s w sposb niewytumaczalny. Psychokineza (PK) oznacza wywieranie wpywu na wiat materialny w sposb niewytumaczalny. Postrzeganie pozazmysowe obejmuje telepati (wymian informacji midzy ludmi bez rodkw pomocniczych w normalnym znaczeniu), jasnowidzenie (uzyskiwanie informacji o oddalonych obiektach i sytuacjach bez porednictwa w normalnym znaczeniu) oraz prekognicj (wiedza o przyszych wydarzeniach bez pozyskiwania informacji na normalnej drodze). Sama parapsychologia okrelana jest jako nauka o anomalnych zjawiskach mentalnych" (AMP). Postrzeganie pozazmysowe nazywa si kognicj anomaln" (AC). Poniewa w badaniach laboratoryjnych nad psychokinez uczeni koncentruj si na mikroefektach w tak zwanym ukadzie stochastycznym (przypadkowym), preferowane s dwa terminy okrelajce takie dziaania: anomalna perturbacja" (AP) lub interakcja wiadomoci i materii" (BMI). Zjawiska psi okrelane sjako anomalne", poniewa stanowi anomalie w naszym wspczesnym, naukow ym i psychologicznym pojmowaniu wiata. Anomaliami s zjawiska (jeszcze) niewytumaczone, ale cakowicie realne. Zjawiska anomalne nie maj nic wsplnego ze zjawiskami anormalnymi lub nienormalnymi, gdy te dwa wyraenia wskazuj na zachowanie odbiegajce od przyjtych norm, take w znaczeniu patologicznym. W jzyku potocznym w Stanach Zjednoczonych nowe sowo Remote Viewing" (RV) w cigu kilku lat wyparo stare okrelenie postrzeganie pozazmysowe". Remote Viewing oznacza dalekie widzenie" lub dalekie postrzeganie". Okrelenie to pozostawiam w oryginale, poniewa wydaje si, e wejdzie ono na stae do terminologii midzynarodowej. Kognicj anomalna jest badana dowiadczalnie za pomoc dwch metod. Jedna z nich zostaa nazwana metod wyboru wymuszonego" (forcedchoice). Polega ona na odgadniciu" aktualnego obrazu ze znanych wczeniej obrazw docelowych, ktre uoono w przypadkowej kolejnoci. Pierwotn form tego testu wprowadzi J.B. Rhine w latach 30. w Durham w Pomocnej Karolinie. Uywa on do gry kart symbolizujcych krzy, koo, linie faliste, kwadrat i gwiazd. Wrd 25 rozoonych kart za kadym razem znajdowao si 5 z tych symboli. Osoby biorce udzia w dowiadczeniu miay odgadn" pooenie kart. Jeeli po wyeliminowaniu czynnika przypadku udao im si wymieni waciwe karty, stanowio to wskazwk o ich moliwociach paranormalnych. Metoda swobodnych odpowiedzi" (free-responce) polega na pracy z nieznanymi dotychczas obrazami, obiektami i miejscami docelowymi. W dowolnych wypowiedziach osoby poddawane dowiadczeniu maj moliwo przedstawienia swoich wrae dotyczcych celu. W ostatnich latach naukowcy skaniaj si coraz bardziej ku metodzie swobodnych odpowiedzi. Dziki niej mona lepiej poznawa mechanizmy psi. W przypadku dowiadcze podlegajcych analizie statystycznej najpierw stwierdza si, czy w

ogle istnieje poszukiwany efekt. W tym celu sprawdza si, czy wynik jest istotny". Istotno j est charakterystyk wyniku, ktry osign pewn warto progow powyej lub ponie oczekiwa wartoci losowych. W takim przypadku wychodzi si z zaoenia, e wynik taki nie moe ju nastpi w sposb przypadkowy, lecz na podstawie wielkoci oddziaywania. O wyniku istotnym statystycznie mwi si zazwyczaj wwczas, gdy z 95% pewnoci mona stwierdzi, e obserwowana warto odzwierciedla prawdziwe, kryjce si za ni oddziaywanie. Porwnanie stosunkw dwch wielkoci umoliwia uzyskanie ich korelacji. Korelacja podaje rozmiar zalenoci. Wysokie korelacje oznaczaj cis zaleno. Wzrost wielkoci mierzonej i rwnoczesny wzrost wielkoci porwnywanej uznaje si za korelacj dodatni. Wysoka korelacja ujemna take odzwierciedla systematyczn zaleno dwch wielkoci mierzonych. W takim przypadku jedna wielko wzrasta, podczas gdy druga ulega zmniejszeniu. Korelacja ujemna istnieje na przykad pomidzy wiekiem i zdolnoci reakcji: wraz z wiekiem spada zdolno reakcji. Jeeli w tej ksice bdzie mowa o sygnaach psi" czy radarze psi" to bd to obrazowe okrelenia procesw, ktrych natura okryta jest jeszcze gbok tajemnic; jeli natomiast bdzie mowa o wiadomoci", to nie bdzie ona rozumiana jako przeciwiestwo niewiadomych procesw psychicznych, lecz jako caoksztat duchowo-psychicznych sposobw wyraania si czowieka.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Cz l Wywiad i parapsychologia: Historia Remote Viewing i szpiegw psi Nigdy nie miaem ochoty na prowadzenie dyskusji ze sceptykami, poniewa kto, kto nie wierzy w Remote Viewing, nie wypenia swoich zada. Nie wiedzielimy, jak to wytumaczy, ale bylimy bardzo zainteresowani nie tyle wyjanianiem, 2 co zastosowaniem tego w praktyce" . Genera-major Ed Thompson Uzbrojenie paranormalne Okultystyczne podoe prowadzenia wojen W Menlo Park, na poudnie od San Francisco, w Dolinie Krzemowej, gdzie komputerowe i software 'owe firmy o legendarnych ju nazwach urzeczywistniay marzenia amerykaskie w formie dostosowanej do czasu, znajduje si instytut badawczy, ktry poszukuje rwnego sobie: Instytut Badawczy Stanford (Stanford Research Institute), czyli SRI International. W swoich laboratoriach wyposaonych w najnowoczeniejsze i najdrosze urzdzenia analityczne 2700 naukowcw gotowych jest do przeprowadzenia bada zleconych. Roi si tam od zdobywcw Nagrody Nobla i znanych nazwisk. SRI pracuje dla rzdw i przedsibiorstw z caego wiata, ma swoje przedstawicielstwa w Stanach Zjednoczonych, Europie i Azji. SRI oferuje wszystko; poczwszy od podstawowych bada przyrodniczych a do strategicznego doradztwa dla rzdw i przemysu rozwinitego technologicznie. Dochody tego Think Tank" osigny w 1995 roku 320 milionw dolarw. Poowa tej sumy pochodzia z kas rzdowych. Tradycyjnie ju do gwnych rde wpyww zalicza si wojskowe badania zlecone: rozwj nowych rodzajw broni i skomplikowanych technologicznie urzdze uywanych do celw wojskowych. Pod tak wizytwk gospodarki amerykaskiej kryje si popyt n a badania, ktrych gwnym celem jest zastosowanie w praktyce teorii. I brak tutaj miejsca dla fantastw. Nikt nie przypuszcza, e SRI stanie si laboratorium badawczym dla dziedziny, ktrej nie wszyscy chc przyzna status nauki, jak jest parapsychologia. A mimo to, przez ponad wier wieku, za zamknitymi bramami Instytutu Badawczego Stanford prowadzono badania z dziedziny parapsychologii. Nie chodzio tutaj o znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy psi w ogle istnieje, lecz o rozwizanie problemu, w jaki sposb umoliwi jego zastosowanie. Dokadniej mwic zastosowanie do celw militarnych. Aby za pomocvvv spojrze za elazn kurtyn. Robert Gates, byy dyrektor CIA, 28 listopada 1995 roku w amerykaskiej telewizji ABC, w programie Nightline przyzna przed milionow publicznoci, e w 1972 roku jego wadze powoay w SRI program badawczy psi. Chodzio rzekomo o analiz paranormalnego potencjau, jakim dysponuj Sowieci, i docignicie ich w tej dziedzinie. Twierdzi si, e program ten nie jest kontynuowany. Od tej pory wiat obiegaj sensacyjne i paranoidalne historie. Wsppracownicy, biorcy dawniej udzia w projekcie, sprzedaj si skutecznie jako obiekt reklam, a same badania nad psi podwjnie zepchnito w mrok: po pierwsze z powodu zarzutu prowadzenia bada do celw militarnych, po drugie z powodu zoliwych uwag, e badania te nie przyniosy adnych konkretnych rezultatw. Z jakiego bowiem innego powodu suby bezpieczestwa zamknyby dostp do akt psi? Dlaczego wic to zrobiy? O programie Instytutu Badawczego Stanford dotyczcym bada psi dla sub wywiadowczych i militarnych kry wiele mitw i legend. Zalicza si go jednak do najciekawszych fragmentw historii nauki o anomalnych zjawiskach mentalnych", ktre do tej pory okrelano nazw para psychologii. Jakkolwiek jest, warto przyjrze si programowi owianemu legend, chociaby dlatego e przeprowadzono go wwczas, gdy w starej nauce o parapsychologii nastpi przeom, a ona sama zyskaa nowy wizerunek. Nie mona nie docenia wkadu w t przemian, jaki wniosy badania prowadzone w SRI. Od zarania dziejw wojskowi w swoim strategicznym myleniu zostawiali miejsce dla

jasnowidzenia i prekognicji. Ju w czasach antycznych do rangi mitycznych pierwowzorw wynoszono prorokw stojcych po stronie wielkich dowdcw. W Iliadzie Homera wielki prorok Kalchas prowadzi okrty achajskie do Troi. Jak Heleniusz po stronie Trojan syszy on gosy niemiertelnych bogw". W sposb bardziej zwyczajny (rwnie w wymiarze ziemskim") odbywao si to w nastpnych stuleciach. Ale dopiero kilkadziesit lat temu poczenie mitologii ludowej i astrologicznych fascynacji nazistw utworzyo podstaw do okultystycznego prowadzenia wojny. Na wiosn 1942 roku Ministerstwo Wojny w wtpliwej jakoci instytucie wahadekowym" w Berlinie na ulicy Admiraa von Schroedera zgromadzio grup fanatykw, wahadekowcw, rdkarzy, astrologw, jasnowidzw oraz sensytywnych. Chciano dorwna Anglikom, ktrzy rzekomo wykorzystywali wahadekowcw do wykrywania pozycji niemieckich odzi pod wodnych. Pewien kapitan korwety w Ministerstwie Marynarki Wojennej, przekonany o istnieniu moliwoci wejcia wahadekiem w rezonans z okrelonymi promieniami, wbi sobie do gowy, e wynajdzie odpowiedni technik wahadekow, ktra doprowadzi do osignicia celu. Promieniowanie" kadubw odzi podwodnych naleao radiestetycznie stwierdzi na mapach morskich. To, w jaki sposb odbyway si takie posiedzenia w nazistowskich Niemczech, naley do bazeskich aspektw historii kultury. Na pewno istniay sztywne przepisy okrelajce rodzaj ubioru, sposb siedzenia i trzymania wahadeka. Gdy nie uzyskano adnych rezultatw, zaczto ukada mapy morskie na pytach miedzianych z bezsensown nadziej uzyskania magiczno 3 fizycznego wzmocnienia spodziewanego efektu . Dwadziecia lat pniej zapanowao w Stanach Zjednoczonych przekonanie, jakoby podobne dziaania byy podejmowane za elazn kurtyn, i zaczto obawia si zagroenia bezpieczestwa narodowego. Psi na usugach sowieckich wojsk. Jak to wszystko pogodzi? Badania parapsychologiczne uwarunkowane ideologicznie przez dziesitki lat szy w dawnym Zwizku Radzieckim zupenie innymi drogami ni na Zachodzie. Materialistyczne spojrzenie na wiat nie pozostawiao przestrzeni dla wymiaru umysowego, ktry ledzi para psychologia. Ponadto w Zwizku Radzieckim zostaa ona uznana znacznie wczeniej . Ju w 1922 roku Rosyjski Kongres Towarzystwa Naturalistw przedoy pozytywn opini ekspertw dotyczc prac naukowych z omawianej dziedziny, autorstwa niejakiego Bernarda Kayskiego. Nie mona przeceni znaczenia tego faktu. W Stanach Zjednoczonych byoby to rwnoznaczne z uznaniem bada parapsychologicznych przez Amerykaski Instytut Zdrowia Psychicznego (American Institute of Mental Health), co nawet dzisiaj jest jeszcze absolutnym nieprawdopodobiestwem. W 1919 roku Kayski dowiadczy decydujcego paranormalnego przeycia w zwizku ze mierci swojego przyjaciela. Skonio go ono do powicenia si badaniom ludzkiego ukadu nerwowego i poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, w jaki sposb mona reagowa na bodce, ktre nie s percypowane przez znane do tej pory zmysy. By to pocztek programu badawczego, ktry istotnie rni si w swoim ukadzie od zachodnich tradycji parapsychologicznych. O ile w rozumieniu badaczy zachodnich psi stanowia cech w duym stopniu wytumaczaln w wietle psychologii, o tyle Kayski wierzy, e musi tutaj istnie czynnik biologiczny, nieznany zmys, a przynajmniej 4 predyspozycja w strukturze organizmu . Pogld Kayskiego doprowadzi w dawnym Zwizku Radzieckim do powstania kierunku badawczego zorientowanego neurofizjologicznie i biologicznie. Najbardziej znanym przedstawicielem tego nurtu sta si Leonid Wasiljew. W swoich ksikach, artykuach i wykadach zawar ideologiczn 5 podstaw dla sowieckich bada parapsychologicznych . Jego teza brzmiaa: Eksperymentalne czynniki telepatii naley bada, opierajc si na zaoeniu fizjologicznym, a wic materialnym. Dziki temu nie bdzie istniaa moliwo wykorzystania ich przez zwolennikw zabobonw religijnych", czyli idealistycznego punktu widzenia. W tym czasie, wykorzystujc sugesti mentaln", podj eleganck prb dowiedzenia, e nawet przy zastosowaniu osony przed znanymi promieniami elektromagnetycznymi istnieje moliwo telepatycznego oddziaywania na ludzi na due odlegoci. Wpyw na odlego taki przykadowy pogld jest dotd najwaniejszym tematem rosyjskich bada naukowych i powodem, ktry zmusi Amerykanw do zainicjowania dugo oczekiwanej analizy potencjalnego zagroenia. Jednake dopiero pod koniec lat 60. amerykaskie suby wywiadowcze przejy si t kwesti naprawd. Gbokie zdumienie wywoa zakres sowieckich bada naukowych, zwaszcza e do tej pory przypuszczano, i w ramach oficjalnej doktryny materialistycznej nie byo miejsca dla zjawisk nadprzyrodzonych. Nie domylano si, e zwizane z tym badania zupenie nie stay w sprzecznoci z pogldami materialistycznymi, gdy byy prowadzone na paszczynie nauk przyrodniczych, a szczeglnie biologicznych. Rywalizacja potg wiatowych w dziedzinie psi

Mona powiedzie, e wczeniej suby wywiadowcze w Stanach Zjednoczonych tylko przelotnie interesoway si zastosowaniem psi. Publicznie nie uznano jednak, e trzeba byo prowadzi badania w tym zakresie. W 1981 roku, dziki Ustawie o wolnoci informacji (FOIA, Freedom of Information Act), kady mg uzyska wgld do tajnych akt, z ktrych wynika, e ju kilka lat po zakoczeniu drugiej wojny wiatowej CIA przedstawio propozycj bada postrzegania pozazmysowego. W memorandum z 7 stycznia 1952 roku mona przeczyta: Jeeli a wydaje nam si to obecnie udowodnione ponad wszelk wtpliwo niektre osoby wykazuj pewn zdolno postrzegania pozazmysowego, to fakt ten oraz wynikajcy z niego konsekwentny rozwj maj due zn aczenie dla 6 profesjonalnych sub wywiadowczych" . Nie wiadomo, czy urzeczywistniono wwczas projekt z 1952 roku. Faktem jest, e w tym wanie roku najbardziej znaczcy amerykaski parapsycholog J.B. Rhine wyjecha do Europy wraz ze swoim zastpc Johnem Gaitherem Prattem (1910-1979) na tajne zlecenie rzdu Stanw Zjednoczonych. Z ramienia partii towarzyszy im Richard Lowrie, kierownik projektu laboratorium badawczo rozwojowego w Amerykaskim Korpusie Inynieryjnym (US Corps of Engineers) w Forcie Belvoir w Wirginii, ktry kierowa tym wanie projektem. Delegacja miaa zbada moliwoci pozazmysowych zdolnoci zwierzt oraz ich konkretnych zastosowa do celw militarnych. Take w 1952 roku lekarz Andrija Puharich (1918-1995) na tajnym spotkaniu w Pentagonie wygosi odczyt pod tytuem Opinia o moliwoci zastosowania postrzegania pozazmysowego do psychologicznego prowadzenia wojny. Rok pniej w Centrum Chemicznym Armii wygosi on odczyty o telepatii w zwizku z broni powietrzn oraz o biologicznych podoach postrzegania pozazmysowego. Spojrzenie na wiat Puharicha byo mieszanin parapsychologii, okultyzmu i science fic -tion. Za porednictwem medium kontaktowa si z Dziewitk" rzekomo najwyszymi duchami wszechwiata. W swojej ksice The 7 sacred mushroom zdradza tez, jakoby substancje wykazujce dziaanie psychoaktywne, ktre s skadnikami pewnych gatunkw grzybw, stanowiy klucz do wiecznoci". Rozgos przynioso mu w latach 70. odkrycie" Uri Gellera. Byy pracownik CIA Victor Marchetti opowiada niewiarygodnie brzmice historie z lat 60. Pukownik Oleg Penkowski by najwartociowszym kontaktem CIA po drugiej stronie na Wschodzie. W 1963 zosta oskarony o zdrad stanu i stracony. Wedug Marchettiego CIA nie powstrzymaa si od dalszych prb nawizania kontaktu z pukownikiem Penkowskim tym razem naprawd po drugiej stronie" przy pomocy medium, ktrego zadaniem byo wydobycie tajnych informacji od nieyjcego agenta. Merchetti zauway, e szefowie sub wywiadowczych nie widzieli powodu, by nie korzysta z takiego nawet dla parapsychologw bezwartociowego sposobu pozyskiwania informacji. Okoo roku 1967 Amerykanie dowiedzieli si, e Sowieci finansuj 14 instytutw badawczych, ktre maj na celu pchnicie do przodu bada parapsyetiologicznych. C wic mogo skoni stron przeciwn do intensywnego wspierania tego rodzaju niepewnej dziedziny wiedzy? Zabrzmi to moe jak ironia losu powodem bya bowiem... kaczka dziennikarska! Amerykaski Nautilus" by pierwsz na wiecie odzi podwodn z napdem atomowym. Podczas jego pierwszej podry w 1959 roku pod pokryw lodow bieguna pomocnego przeprowadzono jak podaj rda francuskie skuteczne dowiadczenia telepatyczne z kartami pomidzy jednym z czonkw zaogi oraz centrum badawczym Westinghouse Electric Corporation w Friendship, Maryland. Wiadomo byo, e Westing-house zlecio przeprowadzenie prb telepatycznych oraz e Bell Telephone Laboratories mylay o takich eksperymentach, ale ponownie je odrzuciy. Komunikacja z zanurzonymi odziami podwodnymi stanowi nierozwizywalny problem dla wspczesnej techniki przekazywania informacji. Pewien pomysowy dziennikarz poczy wic po prostu te dwa nie majce ze sob zwizku wydarzenia i na ich podstawie stworzy emocjonujc histori . Puszczona przez niego kaczka dziennikarska wy woaa jedn z najbardziej osobliwych reakcji acuchowych we wspczesnej historii. Wasiljew mwi biegle po francusku. Jego kontakty z Zachodem odbyway si przede wszystkim przez Midzynarodowy Instytut Metapsychiki (Institut Metapsichique International) w Paryu. Raphael Kherumian, znany czonek instytutu, zebra sprawozdania z prasy francuskiej opisujce rzekomy eksperyment z Nautilusem" i posa je swojemu przyjacielowi Wasiljewowi. Sowieci, zaszokowani olbrzymim krokiem naprzd, jaki uczynili Amerykanie, podjli natychmiast nadzwyczajne dziaania majce na celu uruchomienie bada nad psi, umoliwiajcych wykorzystanie jej do celw militarnych. Na konferencji w Moskwie w 1968 roku pokazano zachodnim nauk owcom wyniki bada. Zaprezentowano im sensacyjne eksperymenty psychokinetyczne Niny Kuaginy i pozwolono jej nawet

na przemycenie" na Zachd filmu przedstawiajcego te dowiadczenia . Rosyjski parapsycholog Edward Numow poinformowa uczestnikw kongresu, jakoby Armia Czerwona skutecznie powtrzya" eksperyment Nautilusa". Te oraz inne, jeszcze trudniejsze do sprawdzenia, lecz za to spektakularne 9 historie zostay zebrane przez Sheil Ostrander i Lynn Schroeder w ksice , ktra spowodowaa, e temat postpw nad badaniami psi prowadzonymi przez Sowietw, sta si dla Amerykanw draliwy. A do schyku lat 60. suby wywiadowcze okresowo ledziy prace parapsychologw. Swoje oceny opieray jednak na analizach osb nie zwizanych z parapsychologi i nastawio nych sceptycznie, stale wic odradzay zajcie si tak niepewn dziedzin wiedzy. Gdy w 1969 roku pewien radziecki naukowiec na podejrzanej konferencj i w kalifornijskim Big Sur wygosi odczyt o badaniach z pogranicza nauk prowadzonych w jego kraju, rozlegy si dzwony bijce na alarm. Nagle dostrzeono potrzeb prowadzenia bada sugestii mentalnej" i wpywu na odlego" w powizaniu z telepatycznkontrol na odlego" i osabieniem mzgu; do strachu przed wrogim supermocarstwem dodano nowe konkretne zagroenie atak mentalny". Nowe spostrzeenia dotyczce dalszego rozwoju w dziedzinie stosowanych bada nad psi w Zwizku Radzieckim wstrzsny subami informacyjnymi w Stanach Zjednoczonych. Praktycznie w cigu jednej nocy nastpi radykalny zwrot. Od tej pory usiowano sprosta konkurencji Rosjan w 10 dziedzinie ich rzekomego postpu . Tym, co przekonao wojskowych w Stanach Zjednoczonych o koniecznoci prowadzenia bada parapsychologicznych, byy nie tylko same pogoski o postpach" strony przeciwnej w tej dziedzinie. Decydujcy by rwnie fakt, e badania nad psi nie s bardzo drogie. W porwnaniu z kosztami arsenau broni, psi jest prawie miesznie tania. A jeeli wrogie supermocarstwa rzeczywicie s w stanie telepatycznie oddziaywa na due odlegoci na personel obsugujcy wyrzutni rakiet midzykontynentalnych, jak podaje raport DIA (Defence Intelligence Agency, Tajna Suba Armii USA), to tym bardziej konieczna staa si ochrona tak drogiego sprztu za pomoc tanich rodkw zapobiegawczych. DIA wiedziaa bowiem, e najwaniejsza sia napdowa kryjca si za radzieckimi dziaaniami dcymi do zuytkowania moliwoci komunikacji telepatycznej, telekinezy i bioniki 11 pochodzi z armii radzieckiej i KGB" . Sprawozdanie koczy si stwierdzeniem, e wiedza Rosjan na tym polu jest rzekomo mniejsza ni Amerykanw. Raport z 1972 roku jednoznacznie przedstawia pewn wywierajc due wraenie osobliwo. Maluje on zadziwiajce w swej naiwnoci scenariusze wyimaginowanych atakw radzieckiej armii jasnowidzw i psychokinetykw. W dalszej jego czci podano: Wczeniej czy pniej wysiki Sowietw w dziedzinie bada parapsychologicznych umoliwi im urzeczywistnienie niektrych z niej wymienionych punktw: a) poznanie zawartoci cile tajnych dokumentw USA o ruchach naszych druyn i okrtw, miejsc i celw naszych instalacji militarnych; b) poznanie myli naszych najwaniejszych przywdcw wojskowych i cywilnych USA; c) prba bezporedniego zdalnego umiercenia wszystkich urzdnikw Stanw Zjednoczonych ; d) zdalne wyczenie z gry wyposaenia wojskowego USA wszelkiego rodzaju, wcznie z samolotami". Takie stwierdzenia musiay przerazi kadego z wyjtkiem parapsychologw. Oni wiedzieli, e taki scenariusz nadawa si jedynie do powieci science fiction. Wyniki laboratoryjne wydobyway bowiem na wiato dzienne zupenie inny obraz parapsychologii. Psi jest atwo ulegajcym zakceniom, bardzo sabym sygnaem, ktrego kontrolowane zastosowanie wydaje si moliwe tylko wwczas, jeli uwzgldni si bardzo duy bd. Taka ocena pooenia, jak przedstawiono w raporcie DIA, moga jedynie stanowi pomoc w przyspieszeniu podjcia decyzji na wysokim szczeblu politycznym. Naley zada sobie rwnie powane pytanie, czy parapsycholodzy amerykascy nie podsycali umiejtnie pogosek o radzieckich sukcesach w dziedzinie psi po to, aby zyska dofinansowanie swoich bada. Amerykaskie krgi rzdowe ywiy wwczas nadziej na uzyskanie moliwoci zastosowania zdolnoci paranormalnych do celw wojskowych. Jak dalece zudna to wiara, wiadomo ju od czasw okultystycznych gier Wehrmachtu. Jednake pragmatyczny sposb mylenia w Stanach Zjednoczonych postpowa do przodu rami w rami z bezbronn naiwnoci. Od pierwszych dni zimnej wojny przewaao yczenie, aby zawsze by o krok przed armi radzieck. Moliwo przemienienia pragnienia w czyn pojawia si w 1972 roku. Jej wynikiem by trwajcy 23 lata program badawczy i uytkowy, ktry ledzi moliwoci zasigu anomalnego przekazywania informacji w dziedzinie wojskowoci. J est to szpiegowska historia psi w epoce wysokiej technologii. Historia Remote Viewing.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Remote Viewing Midzykontynentalne postrzeganie na odlego: Rzym Detroit Byo to pewnego wietrznego, chodnego wieczoru listopadowego w Rzymie; po raz szsty miaem odwiedzi miejsce, ktre zostao wybrane w sposb przypadkowy. Tym razem na kartce pap ieru w zapiecztowanej kopercie byo napisane: lotnisko Fiumicino". Miaemjeszcze wystarczajc ilo czasu, a z wycieczek, ktre organizowalimy z przyjacimi w tej okolicy, wiedziaem, e w pobliu lotniska znajdoway si wzgrza, z ktrych mogem dobrze obserwowa obiekt. Nic wicej nie miaem do roboty. O umwionej porze, o godzinie 17.00, miaem tylko by na miejscu i przez kwadrans rozglda si wok siebie. Dokadnie tam, gdzie staem, zauwayem dziury w podou, prawdopodobnie pozostao po okradajcych groby, ktrzy poszukiwali znalezisk archeologicznych w pobliu wykopalisk rzymskich i etruskich. W tle wida byo pasy do ldowania i budynek lotniska. W tym samym czasie moja amerykaska koleanka Marylin Schlitz siedziaa wygodnie w swoim mieszkaniu. Bya godzina 11.00, Marylin znajdowaa si w odlegoci ponad 8000 kilometrw ode mnie, w Detroit. Marylin zrelaksowaa si i zacza mwi: Pas do ldowania? Czerwone wiata. Silne dziaanie gbi... Dziura w podou, rzecz w ksztacie wiecy. Kw iat moe nieprawdziwy... na zewntrz. Widz ciemne niebo. Wietrznie i chodno. Co leci do gry". Na kocu napisaa streszczenie swoich wyobrae: Wraenia, ktre miaam, pochodziy z obiektu zewntrznego, a Elmar znajdowa si nie wiem, czy instytucja" jest tutaj waciwym sowem w miejscu, ktre nie byo prywatnym domem, lecz kompleksem publicznym. Sta w pewnym oddaleniu od tej struktury, lecz mg j widzie. Moe by na parkingu lub na polu, ktre w jaki sposb wizao si ze struktur identyfikujc to miejsce. Chciaabym powiedzie, e to byo lotnisko, ale wydaje mi si to zbyt specyficzne. Odbyway si tam wane czynnoci i byli tam ludzie, ale nie w pobliu Elmara". Remote Viewing lub w skrcie RV okrelane rwnie jako zdalne postrzegan ie" uznano za ostatni krzyk mody w parapsychologii. Dowiadczenia odbyway si wedug prostego schematu: jedna osoba poddawana dowiadczeniu pozostawaa w laboratorium, a druga udawaa siew losowo wybrane miejsce. Osoba przebywajca w wybranym miejscu przez 15 minut poddawaa si dziaaniu wrae. W tym samym czasie wsppracownik pozostajcy w laboratorium prbowa opisa miejsce docelowe. Po kilku prbach tego rodzaju eksperci ze spisanymi protokoami udawali si na miejsce docelowe oraz na wszystkie inne moliwe, ale nie wybrane miejsca, nie wiedzc jednak, ktre z tych miejsc stanowio cel posiedzenia. Porwnywali wypowiedzi z poszczeglnymi miejscami i tworzyli szeregi protokow zrnicowanych wedug stopnia zgodnoci. Nastpnie poddawano je ocenie i okrelano stopie podobiestwa, przy czym ocenie podlegay oczywicie take takie przypadki, przy ktrych nie istniaa moliwo stwierdzenia adnych zgodnoci. Bya to jedna z kilku transkontynentalnych prb Remote Viewing, a eksperyment z rzymskim lotniskiem by tak zwanym bezporednim celnym trafieniem". Sama Marylin Schlitz oraz eksperci jednomylnie na pierwszym miejscu przyporzdkowali lotnisko do wypowiedzi z tej prby. Tak samo dokadnie opisywaa Marylin Schlitz inne miejsca docelowe; analiza statystyczna wykazaa, e 12 prawdopodobiestwo przypadkowego otrzymania takich wynikw wynosi 1 do 200 000 . Remote Viewing byo odpowiedzi Stanw Zjednoczonych na radzieckie zagroenie psi. Test projektowano od 1972 roku w SRI, korzystajc ze rodkw finansowych CIA, i doskonalono go przez lata w mudnych pracach dotyczcych drobiazgw. Gwnposta-citych bada by artysta z Nowego Jorku i osoba uzdolniona paranormalnie Ingo Swann. Ingo Swann Swann urodzi si w 1933 roku w Telluride, Colorado. Jako dziecko dowiadczy wielu przey paranormalnych. Studiowa biologi i sztuk, nie mg jednak kontynuowa studiw i zacign si do armii. W czasie szkolenia w Forcie Knox, Kenntucky, przeczyta ksik Aldousa Huxleya Pforten der Wahrnehmung [Wrota postrzegania (przyp. tum.)], ktra w przyszoci miaa stale wywiera wpyw na jego ycie. Ksika Huxleya uwaana bya za bibli kultury alternatywnej, jeden z wyzwalaczy rozpoczynajcej si konfrontacji z dowiadczeniami narkotycznymi i mistyk. Swannjako wojskowy by w Korei i na Dalekim Wschodzie a do roku 1958, kiedy to podj decyzj o powrocie do Nowego Jorku i rozpoczciu kariery artysty. Przez dziesi lat pracowa w Organizacji Narodw

Zjednoczonych. W tym czasie intensywnie zajmowa si socjologi. Zainteresowa si t dziedzin wiedzy dziki maksymie Huxleya, ktra brzmiaa: Wrota postrzegania u czowieka mog by otwarte lub zamknite. Mog go dopuci do obszarw dowiadcze midzyludzkich i jego potencjau artystycznego lub trzyma z daleka od nich". Swann interesowa si wrotami postrzegania", bada pod tym wzgldem struktury spoeczne. Jakie warunki socjalne umoliwiaj powstanie twrczego spoeczestwa otwartych drzwi", a jakie spoeczestwa stumionego i zamknitego? Pod koniec lat 60., dziki znajomoci z artystk Buell Mullen, wszed w krgi wytwornego towarzystwa nowojorskiego, gdzie w celach rozrywkowych organizowano spotkania z sensytywnymi i mediami. Mullen pochodzia z bardzo zamonej rodziny nowojorskiej i organizowaa midzy innymi spotkania z mediami dla chiskiego polityka Czang Kajszeka, zbiegego w 1949 roku do Tajwanu. Podczas pewnego obiadu Swann dowiedzia si od ony dziekana Wydziau Technicznego na Uniwersytecie Columbia, ktra gromadzia" przede wszystkim angielskie media, e dwie gwne brytyjskie organizacje sub wywiadowczych MI 5 oraz MI 6 czasami pracuj z osobami o uzdolnieniach paranormalnych. Do tej pory Swann nigdy nie myla, e sam moe by osob obdarzon nadzwyczajn wraliwoci lub wykazujc uzdolnienia paranormalne. Mia wasne dowiadczenia w tej dziedzinie, ale ani ich, ani siebie nie uwaa za co szczeglnego. Nigdy nie przyszo mu te do gowy, e tajne suby mogyby interesowa si psi. Jednym z mczyzn, ktrych Swann pozna na przyjciach, by John Win gate, profesor na Uniwersytecie w Nowym Jorku. By on czonkiem rady Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych (ASPR, American Society for Psychical Research), najstarszego, zaoonego w 1885 roku zwizku parapsychologicznego oraz instytucji badawc zej w USA. Wingate w 1971 roku wprowadzi Swanna do ASPR i dziki temu porednio przyczyni si do zainicjowania bada Remote Viewing. Innym czowiekiem, ktry mia wpyn na ycie Swanna, by Cleve Backster, ekspert od wykrywaczy kamstw (poligrafw). Backster zdoby wiatow saw dziki prbom, podczas ktrych mia dowie istnienia rzekomego postrzegania pierwotnego u rolin (efekt Backstera): roliny podczone do poligrafii wykazuj reakcje emocjonalne" na negatywne myli ludzkie lub na zabijanie rakw, ktre wrzucano do gotujcej si wody. Mimo ogromnego rozpowszechnienia pomysy te nigdy nie zostay uznane przez wsplnot parapsychologw. Backster przeprowadzi ze Swannem ktrego w tym czasie polecali rni protektorzy jako osob uzdolnion paranormalnie kilka testw z wykorzystaniem rolin oraz eksperymenty psychokinetyczne. Backster by gboko poruszony. Sukcesy Swanna szybko obiegy wiat nauki i wreszcie do testw zaprosili go znani parapsycholodzy i wsppracownicy Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych Gertrud Schmeidler, profesor na Uniwersytecie Miejskim w Nowym Jorku, oraz Karlis Osis, dyrektor bada w ASPR. Podczas eksperymentw Gertrudy Schmeidler Swann mia wywoa wahania temperatury w 13 delikatnych instrumentach pomiarowych . Niektre z urzdze do pomiaru temperatury leay na wierzchu, inne znajdoway si w zamknitych termosach. Rejestrowane przez nie wahania byy stale zapisywane przez miernik wskazwkowy. Podczas wykonywania testw Swann nie mg opuszcza swojego miejsca i podczas kadej prby mia skoncentrowa si na jednym urzdzeniu. Pomidzy poszczeglnymi prbami nastpoway 45 sekundowe przerwy na odprenie. Pewna szczeglnie wyrana zmiana temperatury nastpia podczas jednej z takich przerw relaksacyjnych. Swann zastanawia si, gdzie dokadnie mgby by umieszczony przyrzd pomiarowy. W tym momencie asystent Larry Lewis, ktry w ssiednim laboratorium obserwowa wychylenia wskazwki, wpad biegiem do laboratorium. By przekonany, e jeden z termosw zosta otwarty, poniewa urzdzenie pomiarowe przez 30 sekund pokazywao sta zmian o prawie 1C. Zobaczy, e Schmeidler i Swann siedz wygodnie w fotelach. Nikt nie dotyka adnego termosu. Tak charaktery styczn reakcj wykaza wanie ten instrument, o ktrym rozmyla Swann. Ten eksperyment potwierdzi obserwacj, e efekty psi pojawiaj si czsto podczas testw w momencie, gdy osabieniu ulega koncentracja i wysiek woli prowadzce do osignicia pozytywnego rezultatu i gdy osoba poddana dowiadczeniu odpra si. Taki efekt nosi nazw relase of effort (osabienie wysiku"). Prawdopodobnie nadmierny wysiek umysowy hamuje swobodny przepyw psi. Te nadzwyczaj owocne eksperymenty spowodoway nieoczekiwane zainteresowanie mediw, ktre wykorzystyway panujce wwczas obawy: jeeli Swann jest w stanie wpywa na przyrzd do pomiaru temperatury, to dlaczego nie mgby odpali bomby atomowej? Swann prbowa unikn tak nagego zainteresowania publicznoci jego osob. By raczej zainteresowany efektami, jakie uzyska w

dowiadczeniach. Skoncentrowa si na prowadzeniu prb z Clevem Backsterem. Udao mu si wpyn na komrki w kropli krwi, ktr mu pobrano. Wyizolowane komrki reagoway zmian potencjau w momencie, gdy Swann si na nich koncentrowa. Backster, ktry jako gwny ekspert w dziedzinie wykrywania kamstw zna wielu przedstawicieli wadzy wykonawczej i sub wywiadowczych, sucho stwierdza: Zrobie wanie to, nad czym Sowieci pracuj ju od dawna: 14 samodzielnie przenikne przez umys do ciaa innego czowieka" . Po tamtej stronie ciaa czy po tamtej stronie zmysw Karlis Osis pracujcy w Amerykaskim Towarzystwie Bada Parapsychicznych zajmowa si wraeniami zachodzcymi poza ciaem (midzynarodowy skrt to OBE, pochodzcy od out -of-thebody experiences), a Ingo Swann mia bra udzia w wykonywanych tam eksperymentach. Swanna, ktry nigdy wczeniej nie dowiadczy OBE, zaproszono do wiadomego wywoania takich przey. W niepozornym pomieszczeniu znajdowaa si zasonita galeria, w ktrej zgromadzono obrazy, liczby i rysunki. Podczone do urzdze pomiarowych osoby mogy zobaczy te zakryte przed ich oczami przedmioty tylko wtedy, gdy potrafiy zajrze pod przykrycie w przeyciu pozacielesnym. W tym pomieszczeniu rozpocza si historia Remote Viewing. Swann nie mia pojcia, jak wywoa OBE. Mimo to jego pierwsza prba zakoczya si sukcesem, take bez OBE. Strzay w dziesitk staway si jednak z biegiem czasu coraz rzadsze. Wynik ten przygnbia go, gdy podczas testw z Backsterem zauway, e w trakcie eksperymentw uzyskiwa raczej coraz lepsze efekty paranormalne. Skoncentrowa si wic na sobie, czego skutkiem byo odkrycie problemu: swoje wraenia dotyczce obrazw docelowych musia nagrywa na tamie, mwic do mikrofonu. Wymagao to, aby przesta widzie", poniewa musia si zastanowi, w jaki sposb wypowiedzie to, co sdzi, e widzi". Obrazowe wraenia pochodzce z jego prawej pkuli wpaday w konflikt z analityczn prac lewej pkuli wypowiedzi sown. Przyczyniay si do tego bezsensowne najczciej obrazy docelowe, ktre wywoyway dodatkowy chaos w rozpoznajcym je umyle. Swann zaproponowa, aby nie werbalizowa jego spostrzee, lecz po prostuje szkicowa. Zmiana spowodowaa cud: Ingo tworzy rysunki, nie majc pojcia o tym, co miayby oznacza, lecz zgodno z bezsensownymi" obrazami docelowymi bya zadziwiajca. Na tej paszczynie Ingo Swann mg rwnie lepiej zaszeregowa swoje czynnoci. Nie uznawa ich za OBE czy te zdolno paranormaln, lecz za nieznany, biologicznie uwarunkowany rodzaj postrzegania. Caym jego zadaniem byo postrzeganie. Podczas eksperymentu przeprowadzonego 24 listopada 1971 roku udao mu si dokadnie odtworzy kilka przedmiotw docelowych, jakie koo i co, co okreli jako TU lub UT. Gdyby to byo UT" poczone ma kresk, wwczas mogoby wyglda jak lece 5. Na platformie rzeczywicie znajdowao si koo, a w nim due 5. Wszyscy w ASPR byli poruszeni, tylko Swann wydawa si niezadowolony. Mia uczucie, e mg zidentyfikowa 5. Sdzi, e ponadzmysowy system postrzegania funkcjonowa zgodnie z pewnymi zasadami i wasn logik. Przede wszystkim dziaa on poniej paszczyzny wiadomej kontroli, na bazie podprogowej. Konieczne stao si odkrycie, jaki wzajemny stosunek czy kognitywny, wiadomy umys z utajonym systemem postrzegania psi i w jaki sposb mona poprawi tak wspprac. Podczas oczekiwania na seans eksperymentalny ponownie mia miejsce efekt, ktry naleao przypisa opadaniu napicia. wiadomo Swanna odnalaza si niespodziewanie na ulicy. Zobaczy" przechodzc kobiet, ubran w mieszny, pomaraczowy paszcz przeciwdeszczowy. By tak zaskoczony wraeniem tego rodzaju, e natychmiast postanowi je sprawdzi. Zerwa sobie z gowy elektrody do analizy elektroencefalograficznej i wraz z asystentk Janett Mitchell wypad na ulic. Zdyli jeszcze zobaczy osob w pomaraczowym paszczu przeciwdeszczowym skrcajc na rogu Central Park West. Swann, ktry cigle jeszcze nie wiedzia, czy byo to dowiadczenie pozacielesne, czy te po prostu widzia" odlege rzeczy, opracowa wraz z Janett Mitchell wasny eksperyment. Kto mia przygotowa seri zapiecztowanych kopert zawierajcych nazwy znanych miast w Stanach Zjednoczonych. Oprcz tego mia zosta podany numer telefonu lokalnej stacji meteorologicznej. Jego celem byo opisanie pogody panujcej w danym miejscu. Zaraz po tym Janett miaa zadzwoni do sub meteorologicznych i dowiedzie si o stan pogody, jaka rzeczy wicie by aw danym rejonie. Po posiedzeniach obejm ujcych wiczenia wstpne do eksperymentw OBE, 8 grudnia 1971 roku, Swann usysza z gonika gos Janett: Ingo, mam kopert. Powiadom mnie, gdy bdziesz gotw". Otworzya kopert, ktr otrzymaa od pracownicy Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych Very Feldman: Celem jest Tucson, Arizona". Wwczas wydarzyo si co cudownego i magicznego przypomina sobie Swann. Oczywicie nie miaem pojcia, w jaki sposb wydosta si z tego obrzydliwego laboratorium w Nowym Jorku

do Tucson. Gdy usyszaem sowo Tucson, w gowie bysn mi obraz gorcej pustyni. Pniej, przez uamek sekundy miaem wraenie poruszania si. Pewna cz mojej gowy lub mzgu, a moe umysu wyczya si i byem tam! wist, trzask, huk! Wiele lat pniej nazwaem ten proces bezporednim przeniesieniem spostrzee". Wszystko stao si tak szybko, e Swann zacz natychmiast mwi: Znajduj si ponad mokr 15 autostrad, jest zimno. Wieje silny wiatr, pada ulewny deszcz. To prawdziwa burza deszczowa!" Swann odpowiedzia bardzo dokadnie. Tucson przeyo burz i deszcz, a temperatura bya bliska zeru, co byo tam rzecz cakowicie niespotykan. W celu opisania tego dowiadczenia Swann zaproponowa badaczom z Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych okrelenie Remote Sensing (zdalne odczuwanie"). Zamieszanie w Amerykaskim Towarzystwie Bada Parapsychicznych Pniej wydarzyo si kilka rzeczy, ktre obrzydziy mu prac w ASPR. Na pocztku 1972 roku w instytucie odwiedzio Swanna dwch nieznajomych. Nikt nie wiedzia, kim byli, ale wkrtce rozeszy si pogoski, jakoby Ingo Swann jest obserwowany przez CIA. Samo spotkanie okazao si dla Swanna mniej nieprzyjemne ni intrygi w szacownym ASPR. W 1967 roku Ingo Swann, poszukujc ywych tradycji ezoterycznych, nawiza kontakt ze Scientology [ruch o charakterze religijnym, ktrego zwolennicy twierdz, e s w posiadaniu naukowej teorii dotyczcej wiedzy, a przez to klucza (moliwego do zdobycia za pomoc pewnych technik psychoterapeutycznych) do uzyskania penego zdrowia psychicznego i duchowego (przyp. tum.)]. W latach 60. Scientology bya zwizkiem duo mniej kontrowersyjnym ni obecnie. Do podstawowych zaoe Scientology naleaa teza, e czowiek ma wrodzone zdolnoci". Na kursach organizowanych przez Scientolo gy uczono techniki podnoszenia wasnego ukrytego potencjau paranormalnego: zreszt jednej z wielu metod, ktre zostay wystawione na sprzeda na warsztatach i seminariach w okresie zachwytu kultur alternatywn, magi i psi. W tych latach wiele osb zbliyo si do Scientology, nie majc zbyt wielkiego pojcia o podstawach ideologicznych jej twrcy i nie interesujc si nimi. Ich celem byo wyuczenie si psychotechnik, nic poza tym. Nie inaczej stao si z Ingo Swannem. Odbywa kursy u scientologw, podobnie jak seminaria u rokrzyowcw" [tajne stowarzyszenie okultystyczne, ktrego godem by krzy z rami (przyp. tum.)], oraz w innych grupach okultystycznych, nigdy jednak nie sta si zwolennikiem kocioa scientologicznego. W lutym 1972 roku pojawia si pogoska, jakoby Swann by szpiegiem zaoyciela Scientology L. Rona Hubbarda i mia zosta usunity z Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych. Tak przynajmniej poinformowa go jeden z czonkw zarzdu. Jak si okazao, w ASPR od dawna wiedziano o jego zainteresowaniu Scientology. Tajemniczo wok tej sprawy wydawaa si powodem ukierunkowanego rozpuszczania pogosek majcych na celu storpedowanie prb z dowiadczeniami pozacielesnymi. Bomba wybucha, gdy miao doj do publikacji wynikw formalnych prb z OBE. Komitet Journal" uznanego czasopisma fachowego towarzystwa ASPR odrzuci sprawozdanie. Nie dlatego e badaniom mona byo co zarzuci ani te z powodu niedokadnego przeprowadzenia eksperymentw. Wrcz przeciwnie, wyniki byy zbyt dobre dla komitetu! Musiao czai si w nich co niedobrego. To by skandal! Karlis Osis, dyrektor bada, nic nie rozumia; Janett Mitchell rozgniewaa si do tego stopnia, e spowodowaa wydrukowanie wynikw przynajmniej w Newsletter" pimie Amerykaskiego Towarzystwa Bada Parapsychicznych. Publikacja ta nie moga oczywicie konkurowa z publikacj w czasopimie fachowym, ktrego artykuy musiay wyj zwycisko z potyczek z opiniami kolegw. Przewodniczcym komitetu publikacyjnego by John Gaither Pratt. Swann przypuszcza, e to wanie on zainicjowa spisek. Pratt by rzekomo przekonany, e w parapsychologii nie s moliwe eksperymenty powtarzalne. Wanie takie, jakie uday si Swannowi z 16 Backsterem, Gertrud Schmeidler i Karlisem Osisem . Swann sdzi, e nadszed koniec jego kariery czowieka sensytywnego. W takiej przygnbiajcej sytuacji Backster da mu do przeczytania artyku pira pewnego fizyka. Dotyczy on wniosku o rodki finansowe na badania procesw kwantowo-biologicznych, midzy innym i anomalnej wymiany informacji pomidzy wiadomoci i materi. Autorem tekstu by ekspert w dziedzinie laserw Harold Hal Puthoff z Instytutu Badawczego Stanford. Puthoff rozda wniosek kolegom w nadziei obudzenia zainteresowania planowanymi badaniami. Swann by pod silnym wraeniem. Poniewa Puthoff zajmowa si tachionami czsteczkami poruszajcymi si z prdkoci wiksz ni prdko wiata Swann mia nadziej, e otrzyma wyjanienie swoich superszybkich kontaktw psi. Puthoff nie udzieli mu spod ziewanej odpowiedzi. Z

tego powodu zaprosi go do SRI. Hal Puthoff i magnetometr Na wydziale fizyki Uniwersytetu Stanford sta magnetometr uywany do stwierdzania kwarkw, osonity zgodnie ze wszystkimi prawidami sztuki. W tym czasie byo to najbardziej zaawansowane urzdzenie w swoim rodzaju. Sam aparat osonity by paszczem betonowym i znajdowa si poniej pomieszczenia piwnicznego, w ktrym rejestrowano jego reakcje. Jeszcze przed przybyciem Ingo Swanna do Kalifornii Hal Puthoff zaatwi dla nich dostp do tego urzdzenia. Magnetometr dziaa bez zarzutu. Pod czujnym spojrzeniem znanych fizykw uniwersyteckich, jak Arthur Habbard i Marshal Lee, Swannowi udao siew niewytumaczalny, prawdopodobnie psychokinetyczny sposb zdalnie zadziaa na magnetometr. W momencie gdy Swann sporzdza poprawny szkic nigdy wczeniej nie opublikowany mechanizmu wewntrznego urzdzenia, nage niewytumaczalne wychylenie wskazwki przerwao rwnomiern, matematycznie dokadn fal sinusoidaln rejestrowan przez pisak. Fotokopie tego robicego due wraenie wyniku eksperymentu Puthoff przesa swoim kolegom. Kilka tygodni pniej przed drzwiami Puthoffa pojawio si dwch panw z CIA. Urzdnicy CIA poprosili o wykonanie kilku dowiadcze badawczych z udziaem Ingo Swa nna i obiecali rodki finansowe na badania, jeli eksperymenty zakocz si z pozytywnym skutkiem. Badania przebiegy pomylnie i Ken Kress z Biura Problemw Technicznych (OTS, Office of Technical Service) w CIA postara si o pienidze dla Puthoffa na pierwszy, wyznaczony na osiem miesicy program badawczy. Hal Puthoff okaza si naukowcem bez skazy. Pienidze zostay niewtpliwie dobrze ulokowane. Puthoff uchodzi za geniusza. Majc 33 lata, opatentowa swj wynalazek laser ustawiamy na podczerwie i by wspautorem uznanego podrcznika do fizyki Fundamentals of Quantum Electronics (Podstawy elektroniki kwantowej). Na pocztku lat 60. Puthoff odby sub wojskow jako oficer marynarki i wreszcie jako pracownik cywilny w Narodowej Agencji Bezpieczestwa (NSA). W armii pracowa nad Projektem wiato", w ramach ktrego zajmowa si badaniem optyki wiatowodw, laserw i komputerw duej mocy. Mia konieczne zezwolenie na wgld do tajnych dokumentw. Dla ludzi z CIA by wic jednoczenie koleg, z ktrym mona otwarcie rozmawia. Idealnie nadawa si wic do tajnego projektu psi. Przyczyn, dla ktrej Puthoff zdecydowa si na wspprac z CIA, by pogld, e wojny prawie we wszystkich przypadkach s wynikiem nieudanej dziaalnoci szpiegowskiej. Uwaa on, e najsilniejsz broni, jak dysponuje pokj, jest dobra praca szpiegowska. Niestety, Puthoff niezbyt dobrze dobra swoich wsppracownikw. Russell Targ, take fizyk z dziedziny laserw, nie by ucielenieniem etycznego naukowca. Wydawa si yjcym wc ieleniem szalonego profesora". Nie by jednak tak daleki od spraw ziemskich, jak to pozornie wygldao. Z inicjatywy Swanna w pierwszych tygodniach kontynuowano w Instytucie Badawczym Stanford jego prby postrzegania odlegych celw rozpoczte w Amerykaskim Towarzystwie Bada Parapsychicznych w Nowym Jorku. Pod koniec lutego 1972 roku Swann przeprowadzi w Nowym Jorku eksperyment z nadajnikiem". Vera Feldman udaa si do nieznanej miejscowoci i co pi minut przemieszczaa si z miejsca na miejsce. Swann, podczony w ASPR do elektroencefalografii, opisywa te miejsca. Vera Feldman znajdowaa si Museum of Natural History, a wraenia Ingo Swanna okazay si zadziwiajco poprawne. W SRI metodycznie poprawiano protok sucy tego rodzaju badaniom, ktre otrzymay swoj nazw: Remote Viewing". Nie mwiono tutaj o nadajniku", jak podczas wczeniejszych prb telepatycznych, lecz o outbound experimenter, co oznaczao kierownik bada w akcji zewntrznej", jako e w prbie zawsze bra udzia naukowiec zaangaowany w caoksztat eksperymentu, ktry odwiedza przypadkowo wybrane miejsce. Zrezygnowano take z okrelenia oglne postrzeganie pozazmysowe", poniewa nie dao si rozrni, czy wraenia przekazywane przez Swanna byy natury telepatycznej (a wic pochodziy ze wiadomoci kierownika bada w akcji zewntrznej), czy te podstaw ich byo jasnowidzenie i bezporednie sprowadzenie z poszczeglnych miejsc. Nowe wyraenie Remote Viewing" stanowio okrelenie dla nowo uzyskanej samowiadomoci. W Instytucie Badawczym Stanford nie powicano uwagi historii parapsychologii, wczeniejsze dowiadczenia i koncepcje nie cieszyy si popularnoci. Puthoff i jego zesp zamierzali ponownie odkry parapsychologi. I w pewnym sensie udao im si. Wyraenie Remote Viewing" i jego skrt na trwale zakorzeniy siew obszarze anglojzycznym i wypary dotychczasowe okrelenia telephaty (telepatia), clairvoyance (jasnowidzenie) i precognition (prekognicja).

Wstecz / Spis Treci / Dalej Instytut Badawczy Stanford i Centralna Agencja Wywiadowcza Remote Viewing wedug wsprzdnych Remote Viewing, do ktrego potrzebny by kierownik bada w akcji zewntrznej, nie nadawao si oczywicie do celw wywiadowczych. Aby zapewni sobie przychylno zleceniodawcy na duszy czas, naleao znale moliwo osigania dobrych rezultatw bez wysyania jakiej osoby do wybranego miejsca. W jaki jednak sposb osoba uzdolniona paranormalnie moe ustawi swoje wewntrzne anteny na miejsce docelowe? Wydawao si to wzgldnie proste mwic w sposb psychologiczny jeli wykorzystao si porednictwo innego czowieka. Osoba w danym miejscu suya jednoczenie jako poruszajca si latarnia wietlna, do ktrej istniao bezporednie odniesienie. ,Radarpsf' do celw szpiegowskich musia by ustawiany precyzyjnie take bez wiata sygnalizacyjnego. Swann dyskutowa o tym problemie z kadym, kogo spotka, a do chwi li, gdy Jacques Vallee, znany badacz UFO, wpad na genialny pomys. Wymyli, e naleaoby znale jaki adres", pod ktry mona by dokadnie skierowa kana anomalnego postrzegania. Pewnego wieczoru, na basenie kompleksu apartamentw w Mountain View, gdzie Swann wynaj sobie mieszkanie, przyszed mu do gowy pomys: Sprbuj ze wsprzdnymi". Wsprzdne mona przecie poda tak dokadnie, e nawet doskonay geograf nie mgby rwnie poprawnie wymieni stopnia dugoci i szerokoci geograficznej dla kadej miejscowoci, nie wspominajc ju o ich dokadnym opisie. Nastpnego ranka Swann dumnie zaprezentowa swj pomys w SRI. Puthoff i Targ jednomylnie stwierdzili, e by to najmieszniejszy pomys, jaki kiedykolwiek syszeli. Po pewnym czasie musieli jednak gruntownie zrewidowa swj pogld. Pierwszych sto testw prbnych z zadanymi wsprzdnymi przeprowadzonych z udziaem Swanna nie obiecywao zbyt wiele. Z czasem wyniki okazay si coraz lepsze. Stanford Research Intitute, Menlo Park, Kalifornia, 3 maja 1973: Ingo oddycha spokojnie i powoli. Jest gotowy. Hal Puthoff odczytuje mu wsprzdne: 2 stopnie szerokoci geograficznej poudniowej, 34 stopnie dugoci geograficznej zachodniej". Odpowied Swanna pada jak wystrza z pistoletu: Pierwsze wraenie unoszenia si nad wod i wyldowania na ldzie. Jezioro na zachodzie". Celem byo jezioro Wiktorii i w zwizku z tym Swann powinien znale si na wodzie, a nie na ldzie. Na licie dokadnoci trafie Puthoff i Targ oznaczyli ten wynik jako nietrafiony. Swann jest niezadowolony, poniewa jego wraenie byo bardzo ywe. Przekonuje Puthoffa, eby zdoby dokadniejsz map. Wsplnie jad do miasta i kupuj Atlas wiata Timesa". Sprawdzaj i okazuje si, e dokadnie w miejscu, ktre okrelaj wsprzdne, w poudniowo-zachodniej czci jeziora, znajduje si wyspa Ukerewe. Wiksza cz jeziora znajduje si po stronie zachodniej. Jednoznaczne celne trafienie, a przy okazji zdumiewajcy dowd, jak dokadnie moe funkcjonowa Remote Viewing. Stanford Research Intitute, Menlo Park, Kalifornia, 29 maja 1973: Jeden z urzdnikw CIA, znany jako prowokator ze Wschodniego Wybrzea", ktry pniej wystpowa wycznie pod pseudonimem Richard Kennett, wysya wsprzdne do Puthoffa. W tym czasie zleceniodawcy uznali pomys ze wsprzdnymi za godny zbadania. Naleao sprawdzi dokadno tego procesu. Swann z detalami opisuje zabudowania wojskowe z obszernymi obiektami podziemnymi. Kilka dni pniej do Puthoffa dzwoni niejaki Patrick Pat" Price. Sysza o badaniach w SRI i chcia sprawdzi swoje zdolnoci. Mao byo zawodw, ktrych Pat" nie wykonywa w swoim yciu. W latach 50. przez krtki czas pracowa jako komisarz policji i zastpca burmistrza w Burbank, na przedmieciach Los Angeles. Ju wwczas jak opowiada Puthoffowi intuicja miaa mu pomaga w rozwizywaniu trudnych przypadkw. Puthoff spontanicznie odczytuje mu wsprzdne podane przez Kennetta. Ku jego zaskoczeniu Price trzy dni pniej przekazuje badaczom z Instytutu Badawczego Stanford piciostronicowy rkopis z nadzwyczaj szczegowymi danymi dotyczcymi obiektu wojskowego, ktre pokrywaj si z wypowiedziami Ingo Swanna. Protok Price'a jest tak bardzo interesujcy, e Puthoff natychmiast dzwoni do Price'a i prosi go, aby spojrza" do wntrza opisanych obiektw podziemnych i sprawdzi biurka oraz przeczyta" tabliczki z nazwiskami i kryptonimami. W jego opinii Price jest uzdolniony do tego stopnia, e takie zadanie nie moe by dla niego zbyt trudne. Znw upywa kilka dni. Nastpnie Price przekazuje list z nazwiskami, ktre jak twierdzi w

paranormalny sposb zauway na segregatorach, wreszcie nagwki papierw, ktre oczywicie zawieraj kryptonimy. Sam Richard Kennett nie wiedzia, co znajduje si w miejscu oznaczonym przez podane wsprzdne. Otrzyma je od swojego przyjaciela, urzdnika CIA. Ten za zgotowa Kennettowi gorzkie rozczarowanie. Pod tymi wsprzdnymi kry si jego domek letni w Blue Ridge Mountains w Zachodniej Wirginii! Czyby to by typowy przykad kompromitacji sensytywnych w SRI? Kennett nie zadowoli si tym. Dlaczego Swann i Price opisali t sam instytucj wojskow? Kennett pojecha do domku swego przyjaciela i przeprowadzi inspekcj okolicy. Wkrtce stan na kocu nieutwardzonej drogi przed szyldem z godem wojskowym, ktry zabrania wstpu cywilom. W tle rozpozna obiekty satelitarne niewtpliwie byy to tajne zabudowania wojskowe! Prawdopodobnie radary psi" Swanna i Price'a uwaay, e te obiekty s duo bardziej interesujce ni jaki domek letni. Kennett pokaza wypowiedzi Swanna i Puthoffa jednemu ze wsppracownikw CIA, ktry mia informacje na temat tej wanie bazy wojskowej. W rezultacie Kennett, Puthoff i Targ stanli przed komisj sub bezpieczestwa, gdy wywiad przypuszcza, e zdradzone zostay tajne i nformacje. W tym wanie miejscu marynarka wojenna USA miaa tajn baz wojskow z obszernymi obiektami podziemnymi podlegajcymi kierownictwu NSA. Do jej zada nalea nadzr nad amerykaskimi satelitami szpiegowskimi. Wynik ten na pierwszy rzut oka wywiera ogromne wraenie. Jeeli jednak dokadniej przyjrze si temu przypadkowi, mona oczywicie stwierdzi, e w cigu trzech dni, ktre upyny do chwili oddania protokou, Price mia wystarczajco duo czasu na zdobycie informacji. Wsprzdne byy znane przed opisaniem jego rzekomych wrae, mg wic przejrze szczegowe mapy i w ten sposb wybada dany teren, mg skorzysta ze swoich kontaktw, mg nawet polecie do Zachodniej Wirginii i spokojnie obejrze sobie okolic. Nazwiska i kryptonimy mg wymyli, gdy mona si byo spodziewa, e wywiad nie potwierdzi ani nie zdementuje takich danych. Nie chc tutaj twierdzi, e co takiego zdarzyo si naprawd. Zgodnie z tym wszystkim, czego dowiedziaem si od Puthoffa i Price'a, jest to raczej nieprawdopodobne. Chciabym tylko pokaza, jak wiele wypowiedzi, ktre nie podlegaj ostrej kontroli, jest bezuytecznych dla naszego zrozumienia procesu psi. Nie da si bowiem wyjani wszelkich wtpliwoci co do ich rde. Wypadki te wystarczyy jednak do przekonania zleceniodawcw bada w SRI, jak due jest znaczenie badania Remote Viewing. Stanford Research Intitute, Menlo Park, Kalifornia, 21 lipca 1973: Pierwszy oficjalny eksperyment Remote Viewing ze wsprzdnymi wykonywany dla CIA. Wszelkiego rodzaju rodki ostronoci. Bezporednio przed rozpoczciem prby jeden z urzdnikw CIA przekazuje zapiecztowan kopert. Puthoff otwiera j i czyta: 49 stopni, 20 minut szerokoci geograficznej poudniowej, 70 stopni, 14 minut dugoci geograficznej wschodniej". Swann zaczyna bardzo dokadnie okrela wysp, przedstawia budowle oraz obiekt, ktry sprawia wraenie stacji meteorologicznej. Nagle opisuje pewien rodzaj obiektu wojskowego i podaje do protokou: Czy chodzi o dawn baz rakiet Nike?" To mu jednak nie wystarcza. Wraenia s tak wyrane, e chce sporzdzi rysunek. Jego rka porusza si szybko po papierze, automatycznie jak w transie. Puthoff stale musi podsuwa Swannowi nowe kartki, poniewa ten zapenia kolejne strony. Aby przedstawi ca wysp, trzeba w kocu sklei ze sob osiem kartek. Szkic przedstawia silnie pofadowan lini brzegow z licznymi zatokami i cyplami. Anonimowy czowiek z CIA, ktry zajmowa si analiz eksperymentw, by zaskoczony: dane Swanna okazay si poprawne we wszystkich szczegach. Dotyczyy maej wyspy Kerguelen w poudniowej czci Oceanu Indyjskiego pozostajcej w administracji francuskiej. Rysunek Swanna nadzwyczaj dokadnie zgadza si z lini brzegow wyspy. Francuzi wraz z Rosjanami prowadzili na Kerguelen tajn stacj meteorologiczn. Nikt nie wiedzia, z jakiego powodu stacja meteorologiczna jest tajna. Faktem jest, e waciciele wywszyli eksperyment, poniewa nie podlega on tajemnicy wojskowej i pewne informacje wydostay si na wiato dzienne. Sowieci i Fran cuzi zaprotestowali w kancelarii pastwowej naturalnie nieoficjalnie z powodu paranormalnego szpiegostwa" na ich konspiracyjnej wyspie! Pozdrowienia od Jowisza Ingo Swann dowid swoich uzdolnie paranormalnych w pewnym interesujcym dowiadczeniu.

Zaproponowa odwiedzenie" za pomoc Remote Viewing planety Jowisz przed pojawieniem si tam przelatujcych obok sond Pioneer" 10 i 11 NASA 1973 i 1974 i przesaniem zdj na Ziemi. Chcia si przekona, czy RV bdzie dziaa take na nietypowej odlegoc i, czy tworzenie obrazowych wyobrae bdzie trwao duej ni zazwyczaj i czy istnieje moliwo weryfikacji odczu za pomoc zdj wykonanych przez sondy. Eksperyment mia miejsce 27 kwietnia 1973 roku. Pioneer" 10 by wanie w drodze do tej odlegej planety, ale jeszcze zbyt daleko, by transmitowa zdjcia na Ziemi. Swann notowa swoje wraenia. Dziesi kopii przekazano naukowcom, ktrzy byli znani ze swojej uczciwoci, a dwie astrofizykom ze znanych Jet Propulsion Laboratories. Wszyscy przyjli rysunki Swanna. Dwie kolejne kopie, z ktrych jedn przesano do znanego amerykaskiego astronoma, a drug do synnego autora ksiek popularnonaukowych, zostay odesane z powrotem. Jeden z adresatw nie mg si powstrzyma od doczenia listu wymiewajcego eksperyment. Krytycy zazwyczaj zarzucali parapsychologom, e przed weryfikacj zawartoci swoich danych nie daj ich sceptykom na przechowanie. Swann i badacze z Instytutu Badawczego Stanford pomyleli take o tym. Zatelefonowali do dwch znanych sceptykw" tak nazywali si samowolni obrocy rozsdku i bojownicy wystpujcy przeciwko temu, co uwaali za zabobony ich rwnie poprosili o przechowanie kopii nieprzetworzonych danych. Obydwaj odmwili. Taki sposb postpowania ma sens tylko wtedy, gdy istnieje uzasadniona obawa, e dane te rzeczywicie mogyby okaza si niewytumaczalne i wspomniani sceptycy" oczywicie wbrew swoim niezmiennym uprzedzeniom mogliby sta si koronnymi wiadkami realnoci wrae paranormalnych. Wiele dalszych kopii przesano do kilku naukowcw w SRI oraz w Sillicon Valley. Jedn z kopii dostarczono do rk pewnego dziennikarza z San Francisco, ktry szybko j opublikowa. Co spostrzeg Swann? Eksperyment nr 46 rozpocz si o godzinie 18.00 czasu miejscowego. Cztery minuty pniej Swann zacz mwi: Jest to dua planeta z pasami. Mam nadziej, e to Jowisz". Z przykroci zauway piercie wok planety i zastanawia si, czy Remote Viewing przez pomyk nie przedsiwzio podry na Saturna. Na astronomach, ktrym Swann pokaza swoje szkice i notatki, nie uczynio to duego wraenia i potraktowali to zjawisko z umiechem a do 1979 roku, kiedy to sondy Voyager" l i 2 przekazay na Ziemi swoje zdjcia. W sze lat po dowiadczeniu wybucha olbrzymia sensacja: na zdjciach wykonanych przez sondy w rzeczywistoci i w peni niespodziewanie dla wiata nauki widoczny by piercie wok Jowisza! Spostrzeenia Swanna zostay opublikowane przez Puthoffa i Targa w 1977 roku, jeszcze przed odkryciem piercienia wok Jowisza. Wynik uczyni na astrofizykach tak due wraenie, e Beverly Humprey, asystentka naukowa zajmujca si problemami statystycznymi w Radio Phisics Laboratory w SRI, sporzdzia oficjalne 18 sprawozdanie pod tytuem Badanie planety Jowisz przez Remote Viewin g Swanna . Z nieopracowanych danych Swanna obejmujcych cztery strony powstaa 300 -stronicowa relacja naukowa tak rnorodne byy bowiem wskazwki oraz ich potwierdzenia. Oto niektre wypowiedzi Swanna: Myl, e planeta musi mie ekstremalnie duy pa szcz wodorowy. Gdyby sonda kosmiczna wesza z ni w kontakt, to prawdopodobnie w odlegoci od 128 000 do 192 000 kilometrw poza powierzchni planety". W czasopimie Scientific American" z wrzenia 1973 roku mona byo przeczyta nastpujc notatk o planecie Jowisz: Ponad hipotetycznym centrum znajduje si warstwa, w ktrej najliczniejszym pierwiastkiem jest wodr... Zewntrzna warstwa rozpociera si do okoo 70 000 kilometrw i skada si gwnie z ciekego wodoru w formie molekularnej". Swann poda rwnie do protokou: Czybymy mieli tutaj do czynienia z inwersj termiczn? Zao si, e tak". W czasopimie fachowym Science" z maja 1975 mona byo przeczyta: Szczeglnie wystpowanie inwersji w temperaturze 260K jest zadziwiajco podobne do profilu wejciowego Pioneera 10..." W odniesieniu do piercieni Swann powiedzia: Bardzo wysoko w atmosferze znajduj si sabo wiecce krysztay, by moe s to pasma takie jak pasma krysztaw, moe jak piercienie wok Saturna, ale nie tak bardzo na zewntrz jak u Saturna, bardzo blisko w obrbie atmosfery. Zao si, e odbijaj fale radiowe. Czy jest to moliwe, gdyby mie chmur krystaliczn, ktra byaby napromieniowana falami radiowymi?" W czasopimie Times" z 19 marca 1979 roku napisano: Robot, ktry dotar do chmur Jowisza na odlego 278 000 km, musia przetrzyma silne promieniowanie, zagbi si daleko we wstrzsan

burzami warstw chmur i pozwoli ujrze nadzwyczajne obrazy wielkich ksiycw Jowisza. Jednoczenie ujawni to, co byo najbardziej niespodziewane, a mianowicie obecno paskiego piercienia wok tej duej planety. Jak wyrazi si astronom Bradford Smith z Uniwersytetu w Arizonie: Stoimy z otwartymi ustami i nie moemy uwolni si od tego widoku". Wysoko postawiony wsppracownik NASA chcia koniecznie uzyska kopi raportu o Remote Viewing Swanna dotyczcego Jowisza, oczywicie tylko nieoficjalnie i z zastrzeeniem, e wyprze si wszystkiego, jeli zostanie podane jego nazwisko. Sprawozdanie zaoferowano take gwnej organizacji sceptykw w USA CSICOP (Committee for the Scientific Investigation of the Claims of the Paranormal, Komitet Bada Naukowych Twierdze Dotyczcych Zjawisk Paranormalnych"), ktra jest uwaana za policj strzegc prawa i porzdku w nauce. Prawo i porzdek s w CSICOP rwnoznaczne z naiwnymi i dalece przesadzonymi wyobraeniami o tym, co wolno, a czego nie wolno. W imi CSICOP nie moe by mowy o badaniach naukowych", raczej o kampaniach przeciwko temu, co CSICOP uznao za zabobon. Badacze psi sami maj dosy walki z przesdnymi postawami atwowiernych okultystw, gdy ich praca nie ma zwizku z takimi nastawieniami. Jest to wolne od przesdw zgbianie anomalnych zjawisk mentalnych przy zastosowaniu istniejcych metod nauk empirycznych. Nic poza t ym. Hal Puthoff i Ingo Swann mieli moliwo osobicie dowiadczy, co w rzeczywistoci oznacza w CSICOP pozbawione przesdw badanie naukowe". Osoby odpowiedzialne w CSICOP odmwiy przyjcia oficjalnego sprawozdania z Remote Viewing Jowisza. Sceptycy na dal zamykali oczy na zbyt przekonujce dowody. Ten przypadek oraz przypadki astronoma i dumnego autora ksiek pokazuj, jak niewiele zmienio si od czasw Galileusza (1564-1642). Porwnanie to okazuje si podwjnie suszne. Galileusz skonstruowa na sposb holenderski lunet, dziki ktrej odkry fazy Wenus, cztery pierwsze ksiyce Jowisza oraz piercienie Saturna. Jednak naukowcy, ktrym chcia przedstawi swoje odkrycie, odmwili patrzenia przez jego lunet. Dla ratowania swojego geocentrycznego obrazu wiata nie chcieli przyj do wiadomoci nowych odkry. Z tego samego powodu sceptycy odmwili spojrzenia przez lunet psi skonstruowan przez Swanna. SCANATE i wsprzdne sexy Po pierwszych prbach pilotaowych rozpoczy si powane dziaania. Powoano do ycia projekt SCANATE (Scanning by Coordinate, Skanowanie za pomoc wsprzdnych"), finansowany przez wywiad CIA. Trwa od roku 1973 do 1975. Wsprzdne wybiera pewien wsppracownik NSA i poprzez wybran osob z CIA przekazywa je do Instytutu Badawczego Stanford. O wsprzdnych sexy" mwio si w SRI wwczas, gdy zadaniem byo namierzenie miejsc docelowych, ktre miay znaczenie dla operacji wywiadowczych, a wic wwczas gdy do dziaania mieli wczy si Remote Viewerowie w SRI, pracujcy jako szpiedzy psi. Od pewnego czasu CIA podejrzewao, e na skraju miasta Semipaatysk w najbardziej wysunitej na wschd czci Kazachstanu znajduje si tajny sowiecki obiekt, w ktrym odbywaj si podziemne prby atomowe. Pomidzy pracownikami wywiadu obiekt ten by znany jako URDF-3 (Unidentified Research and Development Facility, Niezidentyfikowany Obiekt Badawczo -Rozwojowy numer 3"). Siy powietrzne uyway innego artobliwego okrelenia: PNUTS, co oznaczao Probable Nuclear Underground Test Site (Prawdopodobnie Podziemny Obiekt do Testw Atomowych"). Nie wiedziano jednaknic dokadniej na ten temat. W1973 roku Puthoffowi przekazano w zapiecztowanej kopercie wsprzdne sexy" dla tego obiektu roboczego. Pat Price natychmiast naszkicowa budowle przemysowe, wcznie z urawiem do zada specjalnych o wysokoci kilku piter, poruszajcym si po szynach na koach przekraczajcych wielkoci wzrost czowieka (zdjcie 8). Pracownicy CIA byli zaskoczeni. Dziki dotychczasowej" dziaalnoci agentw znano bowiem przybliony wygld tego urzdzenia. Rysunek grafika z CIA wykazywa zadziwiajc zgodno z wraeniami Price'a (zdjcie 9). W kolejnej fazie eksperymentu Price uszczegowi swoje spostrzeenia intuicyjne. Zobaczy szereg potnych cylindrw gazowych (rys. 1), ktre pniej stwierdzono rwnie na zdjciach satelitarnych. W trzeciej fazie Price opisa szczegy technologiczne obiektu, ktre dostarczyy jednoznacznych wskazwek, e jest to radzieckie laboratorium badawczo -rozwojowe informacji, ktre nie bye znane CIA, ale jednoczenie potwierdzay obawy jej pracownikw.

Rys. 1. Rysunek Pata Price'a przedstawiajcy cylinder gazowy Price opisa midzy innymi due pomieszczenie, w ktrym ludzie zajci byli konstruowaniem olbrzymich metalowych ku o rednicy okoo 18 metrw. Przypuszcza, e kule miay wychwytywa i gromadzi energi pochodzc z jdrowego materiau wybuchowego (rys. 2). Price opisa ten p roces jako nowy rodzaj techniki spawania. Dopiero pniej, w 1974 lub 1975 roku, pewnemu amerykaskiemu satelicie szpiegowskiemu udao si sfotografowa gotowe kule stalowe znajdujce si na zewntrz budynku. Fachowcy od analiz fotograficznych ocenili rednic tych nietypowych ku dokadnie na 18 metrw. Pniej stwierdzono take, e ich spojenia wykonano, stosujc pewnego rodzaju now technik spawalnicz. Stalowe kule z Semipaatyska bardzo zaniepokoiy amerykaskie suby wywiadowcze. Pewnemu reporterowi z czasopisma Aviation Week" udao si dotrze do tych informacji. W 1977 roku opublikowa on alarmujcy artyku o broni wykorzystujcej promieniowanie, ktr od dziesiciu lat konstruuje si w obiekcie w Semipaatysku.

Rys. 2. Szkic Pata Price'a przedstawiajcy stalowe kule Price zmar w 1975 roku, nie wiedzc nic o swoim wielkim sukcesie. Dopiero wiele lat pniej badacze z Instytutu Stanford otrzymali potwierdzajce informacje od swojego klienta. Russel Targ pamita swoje rozczarowanie, gdy dowiedzia si, e CIA opatrzya protok z tego badania pieczci o nastpujcym brzmieniu: EXEMP FROM AUTOMATIC DECLESSIFICATION, co oznaczao, e nawet po upywie 20 lat wyniki bada nie mog zosta podane do wiadomoci publicznej. W maju 1994 roku, 21 lat po tym nadzwyczajnym eksperymencie, Targ zada wydania materiaw. Gdy przez rok nic si nie wydarzyo, wczy do sprawy dwch waszyngtoskich prawnikw, dwch kongresmanw oraz senatora, co zaowocowao wydaniem mu danych dokumentw 11 sierpnia 1995 roku. Z wypowiedzi Targa: Zatem jestem wreszcie w stanie podzikowa CIA za jej hojne wsparcie w badaniach, bez koniecznoci pjcia do wizienia, poniewa jednym tchem wymieniam 19 postrzeganie pozazmysowe i CIA" . Anomalny przekaz informacji Pod koniec 1974 roku zakoczy si kontrakt CIA na SCANATE. Dla Puthoffa i Targa zwizek ze subami wywiadowczymi wydawa si krtkim epizodem w ich karierze. Jednak autor bestsellerw Richard Bach (m. in. Mewa Jonatan) nie pozwoli na wyganicie prac, przekazujc darowizn w wysokoci 40 000 dolarw. Pojawi si niewielki kontrakt z Biurem Bada Marynarki Wojennej (ONR, Office of Naval Research). Dotyczy lokalizacji odzi podwodnych i innych celw wojskowych. Chodzio w nim rwnie o transmisje telepatyczne. Ich powstawanie miao by zwizane z elektryczn aktywnoci mzgu. Osoba biorca udzia w dowiadczeniu ktra w prbach wstpnych wykazaa, e poprzez wiczenia koncentracyjne jest w stanie wytworzy j ednorodn elektryczn aktywno mzgow suya podczas takiego badania jako telepatyczny odbiorca. Taka osoba potrafia nie tylko spowodowa pojawienie si fal alfa na EEG (elektroencefalogramie) co wskazuje na stan gbokiego odprenia ale potrafia rwnie wywoa bardzo podobne czstotliwoci elektryczne zarwno w prawej, jak i w lewej pkuli mzgowej. W normalnym przypadku rytm alfa przerywany jest w tylnej czci mzgu (w tak zwanej okolicy potyliczne j) z powodu percypowania byskw wiata. Jest to zwizane z faktem, e rejon potyliczny stanowi pierwotny obszar projekcyjny dla wrae optycznych. W chwili pojawienia si bodcw optycznych przerywany jest wewntrzny stan 21 odprenia. Skutkiem tego jest wystpienie w tym rejonie szybszego przebiegu fal (fale beta ). Podczas takiego dowiadczenia telepatyczny odbiorca siedzia w zaciemnionym pomieszczeniu; jego jednym zadaniem byo odprenie si i prba wytworzenia moliwie jednorodnego rytmu alfa. W tym czasie druga osoba telepatyczny nadawca znajdowaa si w innym pomieszczeniu. Od czasu do czasu nadawca mg zobaczy byski wietlne. Pniejsza analiza wzoru EEG odbiorcy, ktry w rzeczywistoci nigdy nie by wystawiony na dziaanie byskw wietlnych, wykazaa, e kiedy nadawano byski wietlne, jakim poddany by nadawca, EEG odbiorcy wykazywa niewytumaczaln 22 czciow blokad fal alfa w okolicy potylicznej . Uzyskany efekt nie by tak silny, jak spodziewali si badacze, ale pomimo to istnia zwizek pomidzy okresami byskw i miejscowym tumieniem fal alfa, ktre mogo nastpi tylko na skutek anomalnego przekazu informacji. Kalifornijskie wyniki i niestrudzone prezentacje prac przez Puthoffa w Waszyngtonie przyniosy wreszcie podany skutek. W drugiej poowie lat 70. zaczy pyn pienidze z nowych kanaw rzdowych. Tajna Suba Armii USA DIA, siy powietrzne i wiele innych instytucji zleciy zespoowi dalsze prace. Najwaniejsz postaci by Jack Vorona, dawniej fizyk atomowy i kierownik technicznego dyrektoratu DIA. Vorona, wspaniay naukowiec, zachwyca si pracami Hala Puthoffa. Badania kontynuowano dziki jego odwadze politycznej i wpywom w Waszyngtonie. Puthoff mg liczy na budet roczny w wysokoci prawie miliona dolarw. Ingo Swann zosta ponownie wezwany do Kalifornii, rozgoci si tutaj na trzecim pitrze budynku 44. Instytutu Badawczego Stanford, gdzie gsty dym z cygar dawa zna o jego obecnoci. Do zespou zosta powoany fizyk Edvin May, co jak wkrtce si okazao, byo doskonaym posuniciem. Jim Sayler jako stay reprezentant DIA ulokowa si w przyczepie samochodowej. Siedzia tam przy zabezpieczonym przed podsuchem telefonie i urzdzeniu faksujcym i przekazywa zespoowi Remote Viewing tak zwane zadania operacyjne" czyli zadania, ktre nie polegay ju na wykonywaniu dowiadcze, lecz na pozyskiwaniu informacji o nieznanych obiektach wrogich narodw, ktrych tre stanowia cz oglnego planu zdobywania informacji za pomoc dziaalnoci agentw. Sprawy przybray powany obrt. Mona byo rozpocz dziaalno szpiegowsk psi. Blaski i cienie bada Zesp badawczy z Instytutu Badawczego Stanford zacz rozglda si za innymi osobami

wykazujcymi uzdolnienia psi. Do grupy doczya wkrtce Hella Hammid, fotograf nie mieckiego pochodzenia, Keith Harary, badacz psi o uzdolnieniach paranormalnych, oraz Gary Langford, ekspert w dziedzinie komputerw w SR1. Wraz ze Swannem i Price'em badali proces Remote Viewing w licznych zaskakujcych testach. Rwnie po osigniciu wielkich sukcesw operacyjnych, jak w przypadku Semipaatyska, szczegln uwag w SRI powicano badaniom. Ustawiano wszelkiego rodzaju dowiadczenia zarwno z osobami zgaszajcymi si do eksperymentw na ochotnika, jak i z zespoem osb o stwierdzonych uzdolnieniach psi. Puthoffa i Targa stale zadziwiaa jako wynikw, szczeglnie tych uzyskanych od grupy osb uzdolnionych. Pewnego razu obiektem celowym dla dowiadczenia RV by most dla pieszych nad autostrad o bardzo charakterystycznym wygldzie (zdjcia 1 i 2). Jak duga, smuka rura wije si on przez paski krajobraz. Wygld rury nadaje mu druciana siatka o wskich oczkach otaczajca go na caej dugoci. Hella Hammid narysowaa koncentryczne kwadraty, ktre przypominaj spojrzenie do drucianego tunelu dokadny obraz widziany z miejsca wejcia na most, gdy przechodzie patrzy przed siebie do tunelu na drog, ktr ma pokona (rys. 3). Hella uczynia take uwag: Pewien rodzaj ukonej, podunej rynny na grze, w powietrzu".

Rys. 3. Rysunek wrae Remote Viewing Helli Hammid odnoszcy si do obiektu celowego most dla pieszych" Keith Harary sporzdzi kilka rysunkw, ktre zawsze wysuway na pierwszy plan siatk drucian (rys. 4). Napisa rwnie: Skrzyowany metal, podobny do mostu... , co, na co wchodz ludzie..., most dla pieszych". Na jednym arkuszu narysowa pot z siatki i samochody, na innym ponownie t plecionk i pod spodem nastpujce sowa: Ogromny pot z metalu?" Na kolejnym rysunku wyranie wida rur z siatk. Do rysunku doczona jest uwaga: Most z metalu".

Rys. 4. Rysunek wrae Remote Viewing Keith Harary'ego odnoszcy si do obiektu celowego most dla pieszych" Dla naukowca praca z osobami uzdolnionymi paranormalnie nie jest atwa i na odwrt. Primadonny spotyka si w obydwch obozach, a pomysy wielokrotnie odbiegaj znacznie od tego, co opaca si bada. Decyzj mona zazwyczaj bez obawy pozostawi fachowcom -naukowcom. Jednak w dziedzinie anomalnych zjawisk mentalnych, w ktrej istnieje jeszcze tak mao pewnych faktw, nie zostao do tej pory rozstrzygnite, kogo uwaa za fachowca. Czy jest to naukowiec, ktry ma najlepsze kwalifikacje, aby wiedzie, w jaki sposb ustawi metodycznie poprawny eksperyment prowadzcy do znalezienia odpowiedzi na pytanie? Czy te czowiek sensytywny, posiadajcy naturalny dostp do wiata zjawisk paranormalnych i dziki temu mogcy znale si jednorazowo w pooeniu, ktre umoliwi mu rozpoznanie mechanizmw odgrywajcych decydujc rol w sposobie funkcjonowania psi? Podobne problemy stale towarzysz badaniom prowadzonym w SRI i czciowo utrudniaj lepsze wykorzystanie danych empirycznych. Wyranym dowodem tego jest pewien przykad. W czasie trwania bada chciano zgbi tajemnic anomalnego pozyskiwania informacji poprzez gbokie spojrzenie do wntrza mzgu osb wykazujcych uzdolnienia do Remote Viewing. Ma grup osb z takimi zdolnociami umieszczono w obiekcie, wok ktrego w krgach wojskowych panuje prawie mityczna aura w Narodowym Laboratorium w Los Alamos (Los Alamos National Laboratory) w Nowym Meksyku. Obok Laboratorium Lawrence Livermore'a (Lawrence Livermore Laboratory) w Kalifornii uznaje sieje za amerykaski numer jeden w badaniach i rozwoju broni jdrowej. Sdzono, e tam wanie znajdowao si urzdzenie niezbdne do tego rodzaju bada. Aparatem tym by najwyszej jakoci hig h-techEEG, tak zwany magnetoencefalograf (MEG). Jest on w stanie znacznie dokadniej ni EEG przedstawi zmiany aktywnoci mzgu, poniewa pole magnetyczne przenika przez skr pokrywajc mzg, pokryw czaszki oraz skr gowy, nie niszczc ich. Keith Harary le wspomina ten szereg drogich prb wykonanych w Narodowym Laboratorium w

Los Alamos. Powiedzia do mnie, e zaprzepaszczono tam jedn z licznych szans". Ed May i jego wsppracownicy wymylili eksperyment, ktry w swojej strukturze by bardzo podob ny do dowiadczenia Puthoffa dotyczcego telepatycznego przekazywania byskw wietlnych, ktre to 23 dowiadczenie z powodzeniem powtrzyli ju May z Targiem i Puthoffem . Przed rozpoczciem waciwego Remote Viewing naleao wywoa w mzgu fale alfa. Wie to Harary i kady, kto przeszed ju tak zwany trening alfa biologicznego sprzenia zwrotnego (Biofeedback -Alphatraining). Keith Harary wyjani mi: Kto jest w stanie z pewnoci powiedzie, e stanem poszukiwanym dla Remote Viewing jest stan alfa? Przy takim zaoeniu wyniki s spychane w pewnym okrelonym kierunku. Bardziej poprawny byby przypadek, gdyby na podstawie psi zwraca uwag na zwizane z ni fale mzgowe". Protok bada przewidywa rejestrowanie byskw wietlnych przez komputer umieszczony na kocu hali. Osoby wykazujce Remote Viewing miay nawiza zdalny kontakt anomalny z komputerem i ustawion przed nim kierowniczk badania. Spodziewano si przy tym, e na ich elektroencefalogramie zostanie stumiony wzr byskw wietlnych. W komputerze nie istniay adne obrazy celowe do odtworzenia przez osoby biorce udzia w dowiadczeniu. Tak wic nie mona byo dowiedzie si jak twierdzi Harary czy w ogle nawizano kontakt z komputerem. Pod koniec tego pompatycznego eksperymentu May podobno zauway, e dane zostay le wpisane. Aby ratowa honor Eda Maya, ktry jest naprawd penym inwencji i inteligentnym naukowcem, naley stwierdzi, e krytyk Harary'ego mona prawdopodobnie wytumaczy rozczarowaniem biorcym si std, i taki dugo przygotowywany eksperyment wykorzystujcy doskona aparatur nie przynis adnych nowych odpowiedzi. Taki ju jest los kadego badania, ktre porusza si ladami trudnego do stwierdzenia zjawiska. Wytworzenie rytmu alfa w mzgu byo o tyle decydujce, e b yski wietlne powoduj blokad tego rytmu. Brak fal alfa w tych okresach, w ktrych w drugim pomieszczeniu pojawiay si byski wietlne, mgby suy jako dowd na anomalne przekazywanie informacji. Poprawne odtworzenie obrazu docelowego w miejscu konta ktu" nie jest miarodajne dla takiej prby. Nie chodzi tu bowiem o wiadom reprodukcj wrae, psi, lecz o niewiadome anomalne przyjmowanie informacji, moliwe do zarejestrowania w sposb wycznie fizjologiczny. Badania przeprowadzone w Los Alamos z uyciem magnetoencefalografu byy rzeczywicie 24 doskonae technicznie . Pocztkowych dobrych rezultatw nie mona jednak byo, niestety, powtrzy, a pomimo poparcia eksperymentu jeszcze w zalku poprzez wysoko znaczce gremium obserwatorw, do ktrego naleao dwch zdobywcw Nagrody Nobla, stwierdzono niewielki bd w strukturze testu, ktry spowodowa bezuyteczno danych. Tymczasem Harary zadawa sobie pytanie, dlaczego bada si moliwo niewiadomego anomalnego pozyskiwania informacji, podczas gdy chodzi o wykrycie mechanizmu dziaania Remote Viewing, a samo RV jest przecie zdolnoci do wiadomego przekazywania wrae psi. Podane przykady ilustruj, jak daleko odeszy od siebie wyobraenia osb uzdolnionych paranormalnie i naukowcw o tym, co waciwie naley zbada. Dla Maya najwaniejsze byo wyledzenie fundamentalnego procesu, ktrego poznanie mogoby mie znaczenie rwnie dla naszego zrozumienia innych form kognicji anomalnej. Czowiekowi ze zdolnociami paranormalnymi, jakim by Harary, badanie sposobu dziaania psi w dowiadczeniach innych ni bliskie yciu" wydawao si marnowaniem czasu. Podsumowujce studia nad pracami z lat 1973-1988 wykazuj, e w Instytucie Badawczym Stanford mimo wszystko przeprowadzono w duej czci skuteczne badania. W tym czasie wykonano w sumie 154 eksperymenty dotyczce kognicji anomalnej obejmujce ponad 26 000 pojedynczych testw, realizowanych przez 227 osb dowiadczalnych. Prawie 20 000 pojedynczych testw przeprowadzono metod wyboru wymuszonego (forcedchoice), podczas ktrej osoba biorca udzia w dowiadczeniu znaa symbole dowiadczalne, a jej zadaniem, byo odgadnicie" ich przypadkowego pooenia. Ponad 1000 prb odbyo si przy uyciu metody dowolnych wypowiedzi (free -responce), a wic swobodnego opisu nieznanego obiektu celowego; byy to testy Remote Viewing. Szecioro najbardziej uzdolnionych Remote Viewerw odbyo 196 posiedze. Wyniki statystyczne okazay si przygniatajce do tego stopnia, e otrzymanych rezultatw nie mona uzna za dzieo przypadku. Gdyby w gr wchodzia przypadkowo, to taki wynik pojawiby si 20 tylko raz na 10 (liczba z 20 zerami) przypadkw, a wic tylko raz na ponad trylion przypadkw!

Wstecz / Spis Treci / Dalej Szpiedzy psi z Fortu Meade Kryptonim GONDOLA WISH Gdy w drugiej poowie lat 70. w Instytucie Badawczym Stanford nastpi rozkwit bada, w krgach wojskowych zaczy szerzy si pogoski o odkryciu moliwoci zastosowania psi do pozyskiwania informacji do celw wywiadowczych. Podporucznik Frede-rick Holmes Skip" Atwater z Wydziau 25 Wykorzystywania Systemw w Armii (SED, System Exploitation Detachment) w Forcie Meade, Maryland, pierwszy wykaza due zainteresowanie tym projektem. Zadawa sobie pytanie, dlaczego tak prac mieliby si zajmowa tylko naukowcy. Czy jest co, co przemawia przeciwko bezporedniemu zastosowaniu nowoczesnych metod szpiegowskich w jednym z wydziaw wojskowych? Atwater przedstawi propozycj stworzenia maej grupy eksperymentalnej zoonej z osb o uzdolnieniach paranormalnych. Miaa ona zosta powoana jako druga jednostka oprcz cywilnej grupy w SRI na Zachodnim Wybrzeu USA stanowica wojskow grup specjaln do celw operacyjnych na Wschodnim Wybrzeu. Pomys zosta zaakceptowany przez generaa -majora Edmunda Thompsona, zastpc szefa sztabu do spraw informacyjnych, i powoany do ycia jako projekt zaopatrzony kryptonimem GONDOLA WISH. Atwater oraz kapitan-pukownik Murray Scotty" Wart, ponury osobnik, ktry zamiast Atwatera zosta mianowany komendantem wydziau, odwiedzili Puthoffa i Targa w Instytucie Stanford. Ich zamiarem byo zasignicie informacji, w jaki sposb mona z wasnych szeregw wyowi potencjalnych kandydatw do Remote Viewing. Naukowcy poradzili im, aby w prostych eksperymentach RV przetestowa moliwie duo osb, a nastpnie pracowa dalej z najlepszymi spord nich. By to nadzwyczaj niepodany sposb postpowania. Ostatecznie pr ojekt GONDOLA WISH mia pozosta tajny. Naleao znale taki sposb wyboru kandydatw, ktry umoliwiby zachowanie przedsiwzicia w tajemnicy przed ca armi. Tak wic zadanie okazao si o wiele trudniejsze. Do tej pory badacze nie zwracali wikszej uwagi na parametry medyczne i psychologiczne, ktrymi mogyby charakteryzowa si osoby biorce udzia w dowiadczeniach. Zwizane z tym wyniki bada psi byy czciowo sprzeczne, a przynajmniej niejednoznaczne. Z tego powodu badacze zaproponowali skoncentrowanie si na osobach majcych talent artystyczny, dysponujcych wyobrani przestrzenno-wizualn i uznanych za twrcze. Uchwycenie wrae psi wydawao si zdolnoci bardzo podobn do umiejtnoci dokadnego przekazywania przeomie dostrzeonych obrazw. Do Remote Viewing powinni nadawa si ludzie wykazujcy wanie takie kwalifikacje. Za najbardziej obiecujcych kandydatw uwaano osoby, ktre miay ju na swoim koncie pewne dowiadczenia paranormalne. Atwater i Watt rozpoczli zbieranie rekrutw od rozpytywania komendantw IN-SCOM (Intelligence and Security Command, Dowdztwo Armii ds. Informacyjnych i Zabezpieczajcych) w Forcie Meade i w kwaterze gwnej w Arlington Hali w pnocnej Wirginii o wsppracownikw odpowiadajcych podanemu opisowi. Kryteria podane przez SRI przedoyli rwnie kierownikom biura Narodowego Centrum Interpretacji Fotograficznych (NPIC, National Photogaphic Interpretation Center) podlegajcych armii. Przypuszczali bowiem, e pomidzy osobami interpretujcymi zdjcia mog znajdowa si osoby z odpowiednimi zdolnociami wizualnymi. Jak si okazao, ich przypuszczenia byy suszne. Wrd kandydatw zaproszonych do Fortu Meade, ktrym powiedziano tylko, e chodzi o pewn ankiet dotyczc psi w wojsku przy gotowan przez INSCOM, znajdowa si Mel Riley, fachowiec w dziedzinie interpretacji fotograficznych z pewn przeszoci paranormaln". W czasie penienia przez niego suby wielokrotnie zauwaano, e dysponowa nadzwyczajn intuicj, ktra podpowiadaa mu, dokd naley wysa samoloty zwiadowcze lub gdzie skierowa kamery. Jako interpretator zdj potrafi na nich rozpozna rzeczy, ktrych nikt inny nie by w stanie spostrzec. Pewnego razu udao mu si odkry cz radzieckiego dziaa na fotografii zwiadowczej przedstawiajcej wschodnioniemiecki obiekt przemysowy, w ktrym suby wywiadowcze nie spodzieway si znale instalacji militarnych. Same zdolnoci obserwacyjne Rileya nie byy tutaj jednak najbardziej zadziwiajce: problematyczna bro bya ukryta w jednym z planw na zdj ciu, a przez to niemoliwa do identyfikacji na podstawie przedoonej fotografii. Riley naszkicowa swoje spostrzeenia", a dokadne zdjcia satelitarne potwierdziy jego wraenia. Prawdopodobnie Riley

stale niewiadomie uywa psi podczas wykonywania rutynowych czynnoci wojskowych. Do realizacji projektu GONDOLA WISH przystpiono z niewielk grup bardzo obiecujcych onierzy i cywilw pracujcych w armii. Byo to przedsiwzicie, ktre musiao zadowoli si bardzo maym budetem i przed ktrym pitrzyy si liczne przeszkody. Po przeprowadzeniu niewielkiej jeszcze liczby prb wiczeniowych gwnodowodzcy zarzdzili pewne dziwne badanie. Ludzie odpowiedziami za projekt odrzucili go, poniewa nie wiedzieli, co stanie si z osobami biorcymi udzia w dowiadczeniu. Remote Viewing zaszeregowano bowiem jako human use experimentation (dowiadczenia na ludziach"), a Stany Zjednoczone miay ju na swoim koncie pewn niechlubn histori w tej dziedzinie. Od poowy lat 70. przesuchania w Kongresie USA byy staym rdem negatywnych tytuw w gazetach. Poznano ju wwczas okoo 200 tajnych programw badawczych, ktre CIA prowadzia w latach 50. i 60. pod kryptonimem MKULTRA. Opinia publiczna widziaa w programie MKULTRA potwierdzenie swoich najgorszych obaw: CIA eksperymentuje na ludziach, manipuluje wiadomoci i przeprowadza pranie mzgu". Znany sta si narkotyk o nazwie LSD oraz rne narkotyki prawdy", ktre onierze przyjmowali, nic o tym nie wiedzc. Pewnej grupie osb przez 77 dni podawano bez przerwy LSD w celu stwierdzenia, czy mona podda ich praniu mzgu". Istnieje pogoska, e podwjni agenci radzieccy umarli na skutek dziaania narkotykw eksperymentalnych. Projekt nr 136 wchodzcy w skad programu MKULTRA zajmowa si moliwociami zastosowani a psi. Nic jednak nie wiadomo o treci tych eksperymentw. Gdy w 1972 roku Hal Puthoff otrzyma pierwsze pienidze od CIA, Sidney Gottlieb by nadal kierownikiem Wydziau Sub Technicznych (TSD, Technical Services Division) w CIA. Gottlieb by uwaany za jedn z kluczowych postaci skandalu MKULTRA. Suby informacyjne musiay mie si na bacznoci. Wszystkie projekty, przy ktrych podejrzewano, e maj co wsplnego z manipulowaniem wiadomoci lub praniem mzgu", poddawano nadzwyczaj skrupulatnym badaniom. Na skandal nie mg sobie pozwoli nikt, kto chcia twardo siedzie na stoku wadzy wojskowej. Naleao wic wstrzyma krytyczne projekty lub bardziej je utajni. Studiom nad telepatycznym przenoszeniem byskw wietlnych, prowadzonym dla ONR w Instytucie Badawczym Stanford, nadano rzekomo niedwuznaczny tytu: Postrzeganie oddalonych rde elektromagnetycznych (korelata fizjologiczna). W 1976 roku Sam Koslov, naukowy asystent marynarki wojennej, wstrzyma wspomniany projekt badawczy ze wzgldu na jego tytu. Koslov przypuszcza, e s to badania polegajce na elektromagnetycznej manipulacji wiadomoci, i przystpi do analizy dokumentacji. Jego zdumienie musiao by jeszcze wiksze, gdy stwierdzi, e 26 eksperymenty dotycz parapsychologii. Nakaza wstrzymanie projektu . Remote Viewerowie biorcy udzia w GONDOLA WISH i w projektach w SRI podpisywali owiadczenie o wyraeniu zgody. Program musia by zaaprobowany przez lekarzy, wcznie z gwnym chirurgiem armii". Taki proces trwa kilka miesicy. Po upywie tego czasu ustalono skad pierwszego zespou z Fortu Meade. Naleao do niego szecioro Remote Viewerw: Mel Riley, Joe McMoneagle, Ken Bell, Fernand, "Fern" Gauvin, Nancy Stern i Hartleigh Trent. Wielu obiecujcych rekrutw wysano do SRI w celu wykonania testw. Przez kilka tygodni musieli przeprowadza wiele klasycznych dowiadcze RV, przy udziale i bez nadawcw sygnau" w miejscach docelowych. Po uzyskaniu wystarczajcej liczby danych Puthoff i Targ odesali onierzy do Marylandu z uwag dla przeoonych, e dokonali doskonaego wyboru wszystkie osoby nadaway si do celw operacyjnych jako szpiedzy psi. Szpiegostwo przeciwko wasnemu narodowi Si napdzajc prace nad psi w Forcie Meade by niewtpliwie genera -major Ed Thompson. W 1978 roku wraz z komendantem INSCOM-u udao mu si zmieni pole dziaania programu GONDOLA WISH. Projekt otrzyma z Pentagonu inny kryptonim GRILL FLAME ktry obejmowa eksperymenty naukowe w SRI i praktyczne (operacyjne) akcje w Forcie Meade. Teraz popyny rwnie pienidze z kas rzdowych, ktre umoliwiy zatrudnienie w penym wymiarze czasu trzech szpiegw psi w Forcie Meade. Byli to: Mel Riley, Joe McMoneagle oraz Ken Bell. Utworzona w ten sposb "jednostka operacyjna" w Forcie Meade na pocztku otrzymywaa misje gwnie z Ministerstwa Obrony, a pniej od rnych organizacji wywiadowczych. Zwracano si do niej przewanie wtedy, gdy dotychczasowy sposb zdobywania informacji nie przynosi spodziewanych efektw. Wojskowi jasnowidze zostali umieszczeni w dwch prostych, niepozornych budynkach, o numerach 2560 i 2561 przy ulicy Llewellyn Street, pooonych z daleka od innych obiektw w Forcie

Meade, w niewielkiej odlegoci od kliniki wojskowej Kimbourgh (fot. 12). W takim wzgldnym odosobnieniu, majc zapewniony spokj, Jednostka operacyjna" moga z duym entuzjazmem przystpi do wykonywania zada. Pierwszym zadaniem Remote Viewerw w Forcie Meade nie byo wykrywanie wrogich obiektw, lecz przede wszystkim wyledzenie wasnych tajnych urzdze amerykaski ch. Szpiedzy przeciwko wasnemu narodowi? W Forcie Meade istnia pewien wydzia o nazwie Grupa Zabezpieczajca do Dziaa Praktycznych (Operations Security Group), zwana w skrcie opsec. Wydzia ten mia chroni tajne instytucje amerykaskie przed obcym szpiegostwem. Jedno z gwnych zada grupy opsec polegao na szpiegowaniu tych wanie obiektw, co miao na celu wykrycie moliwych brakw w zabezpieczeniach. Misja ta idealnie nadawaa si do sprawdzenia efektywnoci szpiegowania przy wykorzystaniu psi, poniewa wszystkie dane uzyskane poprzez RV mogy zosta natychmiast skonfrontowane z rzeczywistoci. W przypadku powodzenia przeoeni mogliby natychmiast otrzyma wskazwki, z czym musz si liczy, jeeli Rosjanie rzeczywicie wykorzystuj do swoich akcji szpiegw psi. Pewnego dnia Skip Atwater otrzyma fotografi jakiego hangaru dla samolotw. Zadaniem 27 Remote Viewerw byo uzyskanie informacji o tym, co znajdowao si w rodku . Zleceniodawcy prbowali skierowa ich na faszywy trop. W hangarze schowali bowiem nowy model czogu XM-1 znajdujcy si w fazie rozwoju. Joe McMoneagle opisa najpierw jaki przyrzd, wygldajcy jak klawiatura podczona do komputera. Zobaczy ukad optyczny i due granaty. Na kocu ujrza struktur, ktrej nie potrafi dokadnie opisa, ale umia narysowa. By to dokadnie odwzorowany rysunek czogu, wcznie z adownic amunicji, zamkniciami wiey czogu, zamontowaniem osony gwnej, rnymi rodzajami broni wysokiej technologii oraz schematem ukadu celownika laserowego. Osoby odpowiedzialne za utrzymanie w tajemnicy programu rozwoju XM-1 zblady, gdy zobaczyy wykonany rysunek. Gdyby McMoneagle by sowieckim agentem psi, mieliby si z pyszna. Nastpnego mistrzowskiego posunicia dokona Mel Riley podczas wykonywania jednego z zada opsec. Atwater otrzyma pewn fotografi, ktra bya do tego stopnia nieostra, e nawet przy najlepszych chciach nikt nie by w stanie powiedzie, co przedstawia. Mogo si tam znajdowa wszystko. Riley mia wraenie, e jest to dziwny obiekt ze skrzydami, takimi jak u nietoperza, z kopulastym kokpitem, co takiego jak w samolocie jumbojet. Wydawao mu si, e ta latajca maszyna jest sterowana za pomoc lin. Podczas dokadniejszej inspekcji nie zobaczy nic poza wiatem. Mia wraenie, e jest to zabawka, najbardziej szalona rzecz, jak kiedykolwiek widzia. Po otrzymaniu danych od Atwatera oficerowie si powietrznych stali si dziwnie nerwowi i niezwocznie zadali zwrotu nieostrego zdjcia, a nastpnie wydali rozkaz, aby tego obiektu nie bra ju na cel Remote Viewing. Teraz mogli si ju tylko modli, aby strona przeciwna nie dysponowaa osobami o podobnych uzdolnieniach. Oczywicie ani Atwater, ani Riley nie dowiedzieli si, czym bya szara plama na zdjciu. Rozwizanie pojawio si dopiero kilka lat pniej, gdy po raz pierwszy zaprezentowano dugo skrywan tajn bro Amerykanw bombowiec B-2 Stealth". Swoim wygldem dokadnie odpowiada opisowi podanemu przez Rileya. Okazao si, e jedn ze zmian wykonanych przez inynierw byy wiatowody zastosowane zamiast elektromechanicznych lub hydraulicznych kabli kontrolnych, majce na celu zmniejszenie wykrywalnoci samolotu na radarach. Nie naley poddawa si iluzji, e taka rewelacyjna dziaalno psi naley do codziennych czynnoci w Menlo Park lub Forcie Meade. Wrcz przeciwnie. Przeprowadzano tysice posiedze, z ktrych tylko w kilku przypadkach uzyskano tego rodzaju zgodno z celem. Byy oczywicie powody, aby przypuszcza, e takie wyniki da si poprawi. Wyoniono ju najlepszych Remote Viewerw i znano ich upodobania. Znano take warunki, ktre mogyby im uatwi osignicie dobrych rezultatw. W Instytucie Stanford opracowano metod umoliwiajc lepsze wykrywanie sygnau, tak zwan technik przyzwolenia. Polegaa ona na porwnywaniu wynikw uzyskanych przez rnych Remote Viewerw dotyczcych jednego tematu. Podawano im pokrywajce si cechy, a ci prbowali ponownie okry cel na podstawie przefiltrowanych informacji. Wyniki uzyskane podczas kadej akcji zakoczonej sukcesem Jednostki operacyjnej" naleao interpretowa z wielk ostronoci. Remote Viewerowie byli zwizani z armi. Wikszo z nich rekrutowaa si z rnych wydziaw sub specjalnych i miaa dostp do rnych dokumentw, z ktrych cz zostaa objta wysokim stopniem utajnienia. Byli w stanie zasign informacji o tajnych projektach. Ze wzgldu na wykonywan dziaalno wiedzieli o licznych objtych tajemnic operacjach, w wielu z nich sami brali udzia. Nieprawdopodobiestwem jest sdzi, e takie informacje znikny, jak rk odj, a osoby te stay si doskonaymi uczestnikami dowiadcze niewinnymi, nic nie-wiedzcymi, uduchowionymi maszynami do pozyskiwania informacji.

Naley raczej wyj z zaoenia, e wsppracownicy z Fortu Meade, w przeciwiestwie do grupy z SRI, znali palce problemy sub bezpieczestwa, poniewa byli obeznani z ich aktualnymi dziaaniami. No i oczywicie nie yli przecie w izolacji w budynku nr 2560. Ich naturalnym otoczeniem bya centrala dowdztwa wojskowego i biura sub informacyjnych. Dla wsppracownikw GRIL FLAME nie stanowio z pewnoci problemu znalezienie wytumaczenia dla opsec tasking (postawienie problemu w odniesieniu do tajnych projektw USA), ktre pochodzio od si powietrznych, nawet jeli zlecenie zostao przedstawione w formie nieostrego zdjcia. Na pewno wiedzieli o konstruowaniu nowej cudownej broni bombowca Stealth". Nie musieli nic wiedzie o szczegach, na podstawie pogosek i opowieci osb zaangaowanych nie byo trudno opisa moliwy obiekt docelowy. Mimo wszystko istnieje jednak wystarczajca liczba doskonaych opisw, nieznanych z pogosek ani niemoliwych do wykrycia przy uyciu dotychczas stosowanych rodkw obiektw. Wyniki na osiem martini Podczas programu Nigtline" transmitowanego 28 listopada 1995 roku w amerykaskiej stacji telewizyjnej ABC, gdy cay nard dowiedzia si o aferze psi CIA, wydarzy si zabawny incydent. wiadczy on o jakoci omawianych prac. Podczas wywiadu telewizyjnego pewien anonimowy wsppracownik sub wywiadowczych rozwia wszystkie wtpliwoci, opowiadajc dowcip o osobach zaangaowanych w projekt: Jeeli chcecie porozmawia o wynikach na osiem martini, to nie podejm tematu". C to, na Boga, s te wyniki na osiem martini"? Jest to pewne grubiaskie okrelenie, uyw ane przez suby wywiadowcze, dotyczce rezultatw Remote Viewing, ktre byy do tego stopnia dobre, e pod stopami osoby, ktra je wsptworzya, zacz si zapada grunt. Aby ponownie przyj do siebie, nie pozostawao jej bowiem nic innego, jak uda si do najbliszego baru i wypi osiem lampek martini. W uzyskiwaniu wynikw na osiem martini nadzwyczaj dobrzy byli przede wszystkim Price w Instytucie Badawczym Stanford oraz McMoneagle w Forcie Meade. W 1974 roku z usug Pata Price'a skorzystaa policja, poszukujc porwanej Party Hearst, crki magnata prasowego Randolpha Hearsta. Price natychmiast odczu, e nie chodzi tutaj o pienidze, lecz o sprawy polityczne. Ze zwykej gry zdj podejrzanych osb wycign trzy fotografie. Kiedy oglda jedno ze zdj, w jego umyle pojawio si hiszpaskie sowo lobo, co znaczy wilk". Dwa dni pniej policja otrzymaa pierwszy komunikat od Symbionese Liberation Army tak nazywali si terroryci. Wszyscy trzej podejrzani wybrani przez Price'a naleeli do tej organiza cji. Jednym z nich by osobnik z Berkeley, ktry wycofa si z normalnego ycia. Jego nazwisko brzmiao William Wolfe, a przydomek Willie the Wolf' to wanie by lobo. Pierwsze z zada szpiegowskich, ktre przydzielono trzem wybranym Remote Viewerom w Forcie Meade i ktre dotyczyo wrogiego kraju, zlecio lotnictwo. Po wykonaniu przez Rileya specjalnych wicze relaksacyjnych Atwater, ktry suy jako rozmwca, lakonicznie poinformowa swojego Remote Viewera: Celem jest pewien obiekt. Prosz opisa mi swoje wraenia". Mel Riley zobaczy najpierw metal, druty, elektronik, a nastpnie jajko stalowe z tkiem" wykonanym z trytu. Na kocu mia wraenie, e widzi pik do baseballu, z ktrej kocw wystaway dwa lejki z klepsydr na boku. McMoneagle take spostrzeg w centrum obiektu co na ksztat zegara piaskowego. Taki niepowtarzalny szczeg opisa rwnie Ken Bell. Uczynio to wyrane wraenie na zleceniodawcach z wojsk lotniczych, ktrzy jednak odmwili Atwaterowi podania informacji na temat tej czci skadowej obiektu, poniewa stopie jego utajnienia obejmowa take niestrategiczne informacje o budowie broni nuklearnej. Atwater mg si jedynie dowiedzie, e chodzio o bomb atomow skonstruowan przez Chiczykw, Amerykanie za byli do tej pory przekonani, e Chiczycy nie s w stanie wbudowa do swojej konstrukcji szczegowych elementw technicznych przypominajcych z wygldu klepsydr. Air Force chciaa si dowiedzie od Remote Viewerw szczegw dotyczcych pewnego wydarzenia, ktre miao zwizek z tym obiektem. Atwater odczyta swoim szpiegom psi wsprzdne miejsca, w ktrym przebiego zdarzenie. Riley dostrzeg obrazy pustyni oraz wiele koncentrycznych piercieni wok centralnie pooonej wiey. Nastpnie zobaczy samolot zrzucajcy bomb. Nic si jednak nie wydarzyo. Natomiast Joe McMoneagle przey potn eksplozj, ale wyrazi opini, e zrzut bomby zakoczy si niepowodzeniem. Bomba atomowej nie zostaa zdetonowana. Uyto tutaj pomocy Remote Viewerw, poniewa w tym czasie samoloty zwiadowcze nie byy w stanie stwierdzi eksplozji jdrowej na terenie prb wykonywanych przez Chiczykw koo Lop Nor. Pniej podano, e szpiedzy psi poprawnie podali swoje spostrzeenia. Spadochron bomby nie

otworzy si, sama bomba wkrcia si w ziemi, a zapalniki detonacyjne nie zadziaay. Huk by straszliwy, ale eksplozja atomowa nie nastpia. Joe McMoneagle W Forcie Meade okazao si wkrtce, e Joe McMoneagle, podobnie jak Pat Price w SRI, odznacza si nadzwyczajnymi uzdolnieniami. Joe McMoneagle by rwnie jedynym Remote Viewerem, ktry od pocztku programu INSCOM GRILL FLAME stale uczestniczy w projektach psi a do ich zakoczenia w 1995 roku. W Forcie Meade, gdzie wszystko byo zabezpieczone kryptonimami i objte ostr dyscyplin wojskow, sta si jedynie numerem na arkuszach protokow: Remote Viewing nr 001/372. Joseph McMoneagle urodzi si w 1946 roku w Miami na Florydzie. Dobrowolnie wstpi do armii i zosta wybrany przez Agencj Bezpieczestwa do operacji wywiadowczych. W 1978 roku w Arlington, Wirginia, wyznaczono go do INSCOM-u. Szczytem jego kariery byo mianowanie na oficera cznociowego do projektw specjalnych (Special Projects Intelligence Officer) w 902. grupie informacyjnej wojska, o zasigu prowadzonych akcji od Wysp Bahama a do Kambody i Wietnamu. Jego zadanie polegao midzy innymi na lokalizowaniu przekazw informacji ze strony wroga. W 1970 roku suy w grupie, ktra stacjonowaa na poudniu Niemiec. Podczas pewnej wizyty w restauracji w Austrii poczu, e krci mu si w gowie. Wyszed na zewntrz, aby zaczerpn wieego powietrza. Tutaj zasab nagle na ulicy i zachysn si jzykiem. Grozio mu uduszenie. Przyjaciele zanieli go do samochodu, przywieli przez granic do Niemiec i odstawili do szpitala. W momenci e przybycia ustaa akcja serca. W tym czasie przey dowiadczenie pozacielesne (OBE), podczas ktrego obserwowa ca sytuacj z pewnego punktu powyej. Najpierw zobaczy, jak udzielano mu pierwszej pomocy. Pniej mia wraenie, e wpad tyem do jakiego tunelu. Widzia swoje ycie przesuwajce si jak na przyspieszonym filmie przed jak duchow istot, ktra promieniowaa mioci. Gdy odczu gorco na swoim karku i odwrci si, aby zobaczy, co jest tego powodem, poczu, e otacza go promieniujce biae wiato, ktre zidentyfikowa jako Boga. wiato nakazao mu powrt do wasnego ciaa, mimo i nie mia na to ochoty. Po wyjciu ze stanu mierci klinicznej McMoneagle opowiada wszystkim o rym wspaniaym biaym wietle. Jego przeoeni potraktowali te historie o Bogu i biaym wietle jako skutek uszkodzenia mzgu i umiecili go na obserwacji w domu dla rekonwalescentw. McMoneagle nie odnis jednak uszkodze mzgu. Zauway pniej, e duo lepiej jest nie porusza tematu Boga i biaego wiata. Jego stary obraz wiata zaama si jednak na zawsze. Pniej czsto przeywa spontaniczne OBE i natchnienia, ktre okazay si prawdziwe. W 1978 po powrocie do Stanw natrafi na artyku Puthoffa i Targa o Remote Viewing . Skontaktowa si Puthoffem i zosta przyjty do pierwszego zespou psi w Forcie Meade. O nadzwyczajnych zdolnociach Joe McMoneagle'a wiadczy zadanie, ktre przydzielono mu we wrzeniu 1979 roku. W paranormalny sposb mia zlustrowa pewn olbrzymi budowl w pnocnej 29 czci Zwizku Radzieckiego . Do dyspozycji mia zdjcie satelitarne, przybliajce nieco t konstrukcj. Rada Bezpieczestwa Narodowego nie miaa pojcia, co si dzieje w badanym obiekcie. Wycznie na podstawie wsprzdnych McMoneagle opisa due budynki i kominy znajdujce si w pobliu morza. Zleceniodawcy byli przekonani o nieomylnoci McMoneagle'a. Pokazali mu wic zdjcie satelitarne i poprosili o spojrzenie" do wntrza budynku. Joe opisa i naszkicowa olbrzymi, nowoczesn d podwodn, ktra prawdopodobnie znajdowaa si w budynku. Twierdzi, e bya duo wiksza ni najwiksze znane dotychczas radzieckie odzie podwodne. d na jego rysunku miaa dugi paski pokad tylny oraz wyrzutnie ustawione pod nietypowym ktem, przeznaczone dla 18 lub 20 rakiet. Powiedzia rwnie, e opisywana d podwodna ma nowy mechanizm napdowy. Rada Bezpieczestwa Narodowego bya przekonana, e McMoneagle si pomyli. Nie moga istnie tak nietypowa i odbiegajca od standardw d podwodna, o ktrej suby wywiadowcze nie miayby pojcia. I na pewno nie konstruowano by jej w budynku, ktry znajdowa si sto metrw od wody. Joe McMoneagle obstawa jednak przy swoich spostrzeeniach. Przepowiedzia take, e za cztery miesice Rosjanie uyj rodkw wybuchowych i w ten sposb utworz kana do morza, ktrym zostanie spuszczona d podwodna. Cztery miesice pniej, w lutym 1980, satelity szpiegowskie wykonay zdjcia najwikszej na wiecie odzi podwodnej, o nazwie Typhoon", ktra zostaa spuszczona do morza sztucznym kanaem. Na fotografiach mona byo wyranie rozpozna szeroki paski pokad tylny i 20 wyrzutni rakietowych. Wywiadowcy radzieccy w Instytucie Badawczym Stanford
28

Tymczasem w Instytucie Badawczym Stanford w Kalifornii zgromadzono liczne dane dotyczce Remote Viewing, a Ingo Swann rozpocz opracowywanie systemu, ktry mia umoliwi osiganie lepszych wynikw. Operacja nie bya jednak objta tak wielk tajemnic, jak w przypadku wojska w Marylandzie. O tajnych zadaniach nie mwio si powszechnie, ale generalnie wiadomo byo, w jakim celu Puthoff i jego zesp otrzymywa pienidze. Gdy w poowie lat 70. odwiedziem Russela Targa w jego domu w Pao Alto, byo ju wiadomo, e tajny" program psi w SRI jest jedn z najgorzej strzeonych tajemnic. Ju wtedy wiele faktw przeciekao do wiadomoci publicznej, nie istniay wic powody, aby sowieckie suby wywiadowcze nie miay rwnie dobrych informacji. W Instytucie Stanford zaczto wic susznie si obawia, e Rosjanie mog zwerbowa paranormalnie uzdolnionych agentw do infiltracji programu prowadzonego w SRI. W ten sposb mogliby upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu. Dowiedzieliby si z pierwszej rki o postpach Amerykanw i jednoczenie mogliby zada im ostateczny cios psi na wasnym terenie. Druga strona nie sprawiaa jednak wraenia szczeglnie wystraszonej zagroeniem ze strony amerykaskiego psi. Najpniej po pierwszych publikacjach Puthoffa i Targa w znanych 30 czasopismach przyrodniczych na forum midzynarodowym udostpniono informacje dotyczce podstawowego protokou Remote Viewing. Szczeglny incydent wydarzy si, gdy taki artyku naleao przetumaczy do rosyjskiego wydania Proceedings" Instytutu Inynierii Elektrycznej i Elektronicznej (IEEE, Institut of Electrical and Electronics Engineers), najwaniejszego cz asopisma technicznonaukowego. Wydawcy odmawiali wydrukowania artykuu bez umieszczenia w nim dodatkowych informacji. Prawdopodobnie otrzymali zlecenie z gry, aby wycign moliwie duo informacji od naukowcw amerykaskich. Puthoff i Targ odmawiali. Po dugich zmaganiach nadsani Rosjanie opublikowali wreszcie sporny artyku. Kolejny bezpardonowy cios w serce laboratorium SRI nadszed z konsulatu radzieckiego w San Francisco. Wicekonsul Oleg Sidorenko wysa na zwiady kosmonaut Vitalija Sewastijanowa, ktry mia rzekomo porozmawia z badaczami z Instytutu Stanford o paranormalnych przeyciach podczas lotw w kosmos. Trzecim czowiekiem by Lew Lupiczew, kierownik Instytutu Problemw Kontroli Radzieckiej Akademii Nauk, jednej z pastwowych instytucji badajcych psychotronik", jak Rosjanie nazywali parapsychologi. Uprzedzeni o wszystkim naukowcy przyjli t niewielk delegacj w jadalni SRI. Pomieszczenia laboratoryjne pozostay dla nich niedostpne. Mimo to zwiadowcy prbowali uzyska moliwie duo danych. Interesoway ich szczeglnie informacje, czy istnieje moliwo ochrony celw przed dostpem Remote Viewing, sposb wyszukiwania dobrych Remote Viewerw oraz stopie dokadnoci pozyskiwania informacji na drodze anomalnej. Sowieccy gocie byli prawdopo dobnie gboko poruszeni tym, co usyszeli. Wiele prb pilotaowych nie podlegao tajemnicy. Puthoff i Targ, 31 a pniej Targ i Harary opublikowali je w powszechnie dostpnych ksikach . Midzy innymi takie niesamowite prby, jak poprawny przekaz mikropunktw. Mikropunkty s form przekazywania informacji uywan na co dzie przez agentw. Polega ona na pomniejszaniu zdj budynkw, dokumentw oraz innych przedmiotw do wielkoci punktu, ktry umieszcza si nastpnie w zwykym licie jako kropk w zdaniu. Odczytanie takiego mikropunktu moliwe jest poprzez jego powikszenie. Remote Viewerowie nie potrzebuj jednak adnych skomplikowanych powikszalnikw RV wystarcza do odczytania treci mikropunktu. Podczas testw wykonywanych na due odlegoci oraz podczas prb postrzegania zdarze, ktre wydarz si w przyszoci, naukowcy udowodnili, e pozyskiwanie informacji w drodze anomalnej nie podlega ograniczeniom zmysowego przenoszenia bodcw zarwno w odniesieniu do skadnikw przestrzennych i czasowych, jak rwnie do rozwizywania wzorw.

Wstecz / Spis Treci / Dalej System Remote Viewing Swanna Szum mentalny i nawarstwienie analityczne Moliwoci nasilenia odbioru informacji psi byy ograniczone, poniewa trudno je w ogle zidentyfikowa. Nie istniao adne kryterium, ktre umoliwiaoby Remote Viewerowi odszukanie granicy midzy wiatem czystej fantazji a wraeniami paranormalnymi. Dlatego te Swann potraktowa ten problem z innej strony. Psi mona pojmowa jako bardzo saby i atwo podatny na zakcenia sygna, ktry jest umiejscowiony w rnorodnych rdach sygnau. Jeeli nie mona nasili sygnau psi, to moe daoby si wykry i osabi rda zakceniowe. Psi umieszczona jest w morzu szumw mentalnych", podobnie jak saba radiostacja, ktrej nie sposb wykry pord szumw akustycznych. Jeden ze skadnikw, ktry przebija si spord szumw za pomoc sygnau, Swann nazwa nawarstwieniem analitycznym". Podczas wszystkich operacji analitycznych wykonywanych przez umys naley porzdkowa oraz interpretowa szumy w odniesieniu do znanego wzoru. Jest to zrozumiae, gdy w taki wanie sposb pracuje nasz system ponownego rozpoznawania. Nowe wraenia porwnywane s w pamici ze znanymi ju wzorami, a nastpnie odpowiednio szeregowane. Jeeli wyobraenie jest niewyrane, np. gdy spostrzegamy cie sylwetki w gstej mgle, to system dysponuje wieloma moliwociami skojarzenia takich nielicznych sygnaw, zawierajcych niewiele informacji, ze znanym sobie obrazem. Moe to by krowa pasca si na ce, szopa, a moe po prostu samochd lub jaka skaa, przedmiot mniejszy lub duo wikszy, poniewa nie da si take oszacowa odlegoci. System porwnujcy w naszym mzgu zajmuje si analizowaniem danego przedmiotu pod wzgldem rnych moliwoci. Mona posuy si take innym przykadem. Aby wraenie mogo doj do wiadomoci, musi mie okrelon intensywno i trwa jaki czas. Musi te istnie pewien stopie koncentracji. Bodce zmysowe wykazuj niejednokrotnie wystarczajce nasilenie, lecz jeli czowiek jest w tym momencie zajty czym innym, wypiera takie bodce ze swojej wiadomoci. Istniej impulsy, ktrych nie jestemy w stanie wiadomie zarejestrowa nawet przy silnej koncentracji uwagi, poniewa ich nasilenie i czas trwania nie przekracza krytycznej wartoci progowej. Mimo to wiele z podniet rejestrowanych jest poniej granicy wiadomoci. Nosz one nazw bodcw p odprogowych". Obrazy pokazywane przez czas krtszy ni trzy milisekundy, co jest przyczyn niemonoci ich wiadomego spostrzegania, uwaane s za podprogowe bodce wizualne. Podprogowe bodce wizualne mona niekiedy fragmentarycznie przesun do wiadomoci, poniewa czowiek przypomina sobie formy, barwy, uczucia. Czasami udaje si sporzdzi niewyrane szkice, cho czowiek nie wie jednoczenie, o co chodzi. W podobny sposb Swann pojmuje paranormalny system postrzegania. Praca Remote Viewera w duym stopniu przypomina prb przeniesienia do wiadomoci wraenia odebranego w sposb podprogowy. Musi ono stale wysya bardzo sabe sygnay w morzu gstej mgy. Automatyczne dziaanie analityczne naszej wiadomoci zapobiega dokadnemu rozpoznaniu waciwoci strukturalnych danego spostrzeenia. Jeeli nie uda si rozpozna sygnau, to moe uda si bliej okreli czynniki zakcajce. Swann skoncentrowa si wic na pracy analitycznej. Po dokonaniu spostrzeenia, e obraz docelowy podlega analizie, naley przela go na papier. W ten sposb mona pozby si szumw w gowie i w konsekwencji powici waciwemu celowi. Dokadne obserwacje Swanna opierajce si na niezliczonych seansach RV umoliwiy mu dokadniejsze zdefiniowanie roli nawarstwienia analitycznego. Jeeli podczas posiedzenia wstpio ono zbyt wczenie, to przemawiao wwczas za zbyt aktywn prac umysu, prowadzc do przeoenia znaczenia na wzr szumw. Jeeli natomiast pojawiao si w obrazie zbyt pno, w czasie gdy odkryto ju wiele szczegw danego celu, mogo stanowi poprawne analitycznie rozumowanie. Chodzio bowiem o znalezienie metody umoliwiajcej oddzielenie informacji psi, ktre osoba postrzegajca odbieraa jako saby sygna w morzu szumw mentalnych, bez wpadania zbyt wczenie w sida nawarstwienia analitycznego. Jednym z najszczliwszych przypadkw w najnowszej historii bada byo uzyskanie przez tak osob jak Swann moliwoci cakowitego powicenia si rozwizaniu tego zadania za pienidze sub informacyjnych. Jeli mona wierzy Ingo Swannowi, to problem zosta rozwizany. W 1983 roku nastpi przeom. Swann opracowa bowiem dokadny model obrazujcy sposb przekazywania informacji docelowych z podwiadomoci do wiadomoci. Jego model skada si z dokadnych

instrukcji. Swann twierdzi, e kady, kto ich przestrzega, jest w stanie trenowa i stosowa istniejce, w jego opinii, biologiczne zdolnoci do Remote Viewing. Uwaa take, i odkry, e podstaw procesu anomalnego pozyskiwania informacji jest pewna naturalna struktura. ledzc t struktur, czowiek porusza si wzdu linii sygnau", ktra prowadzi go do poprawnej identyfikacji obiektu docelowego. W parapsychologii przez dugi czas panowa pogld, e osoby o uzdolnieniach paranormalnych potrzebuj czasu do zebrania" in formacji pozazmysowych. Opinia taka wywodzi si z czasw seansw medialnych, podczas ktrych wypowiedzi mediw pojawiay si bardzo powoli i po dugim czasie oczekiwania. Ingo Swann twierdzi natomiast, e bya to jedynie kwestia koncentracji. Po ustawieniu si na cel pojawiay si rwnie wraenia i to natychmiast. Ten fakt zafascynowa go. Pytanie, w jaki sposb moliwe jest byskawiczne pojawianie si anomalnych informacji, sprowadzi go do Puthoffa oraz Instytutu Badawczego Stanford. Teraz nie pyta ju dlaczego, lecz prbowa spoytkowa t poznan waciwo badanego procesu. Swann odkry, e nieuwiadomion jeszcze informacj psi najlepiej na pocztku uj w sposb kinestetyczny. Daje o sobie zna mimowolnymi ruchami ciaa. Niekiedy mona natychmiast sporzdzi szkic, jeszcze przed pojawieniem si samego wraenia wizualnego. Poszczeglne stadia Coordinate Remote Viewing Swann wychodzi pocztkowo z zaoenia, e Remote Viewing naley przeprowadza wycznie z zastosowaniem opracowanej przez niego m etody wsprzdnych. Taki uznany sposb postpowania otrzyma skrt CRV (Coordinate Remote Viewing) . Sprzeciw w stosunku do niego by rwnoznaczny z bezczeszczeniem grobw. Swann rozrnia cztery stadia procesu Remote Viewing. Stadium pierwsze rozpoczynao si natychmiast po podaniu wsprzdnych. Osoba postrzegajca powinna natychmiast pozwoli swojej rce dowolnie pracowa i sporzdza szkice. Czsto skadaj si one z kilku tylko linii pocignitych automatycznie, bez wspdziaania wiadomoci. Ingo Swann, znany ze swego zamiowania do neologizmw, nada takim obrazom nazw ideogramy". To stadium mogoby rwnie stanowi wyjanienie, dlaczego media preferoway automatyczne pisanie i rysowanie. Swann uwaa, e automatyczne szkice robione na pocztku posiedzenia byy najwaniejsz przesank, i Remote Viewing odniesie sukces. Szkic ustala rwnoczenie lini sygnau", ktr naley poda, posugujc si innymi technikami. Podczas drugiego stadium nastpuj pojedyncze wraeniu czuciowe typu chodno", niebieski", biay", cicho", zapach drewna". Gdy pojawiao si konkretne wyraenie, na przykad pia mechaniczna", Swann przerywa i pi mechaniczn" kaza zanotowa na swoim arkuszu jako nawarstwienie analityczne" (w skrcie AOL dla Analytical Overlay). Takie przerwy pokazuj, jak due znaczenie dla Remote Viewing ma obecno wyszkolonego rozmwcy. Jego zadaniem jest takie kierowanie Remote Viewerem, aby odpowiednio do poszczeglnych faz przekazywa tylko istotne wiadomoci, a nie zagubi si wrd swoich wspomnie i fantazji. wiadczy o tym nastpujcy przykad: Joe McMoneagle podczas swojego pobytu treningowego w Instytucie Stanford mia opisa pewien cel znajdujcy si w okolicy San Francisco. By to plac zabaw dla dzieci z hutawkami w ksztacie dinozaurw wykonanymi z rur. McMoneagle naszkicowa kontury dinozaurw i powiedzia: H, to przypomina t star zabaw, w ktrej naleao poczy ze sob poszczeglne punkty. To sprawia wiksz przyjemno ni beczka pena map". ("More fun than a barrel of monkeys" jest potocznym okreleniem czego, co sprawia du przyjemno). Rozmwca skoni McMoneagle^ do zanotowania tego zdania. Jak si pniej okazao, na rodku tego placu zabaw znajdowaa si grupa elaznych prtw, uksztatowanych w formie beczki na podobiestwo map o spltanych ramionach! Przykad pokazuje, jak wane jest zwracanie uwagi na wraenia mao istotne, a nawet na spontaniczne wypowiedzi, na wszystkie moliwoci, ktre podwiadomo wykorzystuje w celu przeniesienia informacji psi do wiadomoci. Swann odkry, e w tym stadium czsto pojawiaj si wraenia zabarwione emocjonalnie. Mog one wprawdzie wykazywa zwizek z obiektem docelowym, ale czsto s rwnie nagromadzeniami normalnych czynnoci odbywajcych si w wiadomoci. Dlatego naley je zapisa i oznaczy jako El, czyli Emotional Impact. Stadium trzecie obwieszczaj zazwyczaj wraenia wymiarw, jak olbrzymi", malutki", ciki", lekki jak pirko" i inne. Teraz mona da upust pragnieniu sporzdzenia dokadnych rysunkw. Niekiedy zapeniano rysunkami jedn kartk po drugiej i musiano zapisywa liczne nawarstwienia analityczne dotyczce tego, co mogy przedstawia rysunki.
32

Po roku cikiej pracy nad sob samym Swann opracowa technik, dziki ktrej mona byo zdobywa dalsze szczegy informacyjne. Odkryto czwarte stadium procesu. Polegao ono na sporzdzaniu listy kontrolnej z danych pochodzcych z pierwszych trzech faz procesu. Poszczeglne wypowiedzi, wraenia, informacje o wymiarach, nawarstwienia analityczne i wraenia em ocjonalne zapisywano jako tytuy na kartkach papieru wraz z dwiema kategoriami uchwytne" (jak drewno", metal", skra") oraz nieuchwytne" (na przykad moliwe do uycia", prywatne"). Remote Viewer zakrela nastpnie wszystkie elementy znajdujce si na licie, ktre mogy wedug niego mie zwizek z obiektem docelowym. Dziaanie takie czasem przeradzao siew dugotrwae przedsiwzicie, podczas ktrego pewne elementy zakrelano kilkakrotnie i do wiadomoci przeskakiway dodatkowe informacje. By to proces, ktry czsto wielokrotnie powtarzano. Pod koniec z poszczeglnych fragmentarycznych informacji dao si ju uoy obraz caociowy, ostateczny rysunek i wypowied, ktre umoliwiay wzgldnie dokadny opis obiektu docelowego. System Swanna sta si z czasem jeszcze bardziej osobliwy i osign na koniec siedem stadiw. W ostatniej fazie prbowano nawet przekaza nazw obiektu docelowego, wykorzystujc wraenia fonetyczne. Swann przesta jednak wymyla dalsze stadia. Bunt Remote Viewerw System Swanna sprawia wraenie trudnego do strawienia. Wykazuje tendencje do pedantyzmu, a jego nadzwyczaj sztywna struktura wyranie kontrastuje z rnorodnoci, z jak rozmaite osobowoci odbieraj wraenia paranormalne. Zleceniodawcom projektu GRILL FLAME kompleksowa technika Swanna, naszpikowana fachowymi wyraeniami high-tech przypominajcymi neologizmy, wydaa si tym, czego szukali: narzdziem dydaktycznym, umoliwiajcym wyuczenie si Remote Viewing. Nie wszyscy oczywicie podzielali ten entuzjazm. Nie byli ni zachwyceni sprawdzeni ju Remote Viewerowie, tacy jak Hella Hammid, Gary Langford i Keith Harary. Z jednej strony nie wyraali opinii, e z techniki wsprzdnych naley uczyni dogmat. Wrcz przeciwnie. Uwaali, e taki sposb postpowania okry niesaw Remote Viewing i sam w sobie stworzy rdo nawarstwie analitycznych. Kada osoba z dobr do pewnego stopnia znajomoci geografii moga na podstawie uzyskanych wsprzdnych poda przyblion pozycj obiektu docelowego i musiaa szybko walczy z fantazjami dotyczcymi moliwego miejsca docelowego busz afrykaski, krajobraz grski Andw, stepy australijskie, antarktyczny ocean lodowy itp. ktre znacznie utrudniay rozpoznawanie sygnaw psi. Z drugiej strony powstaa kuriozalna sytuacja z powodu prekursorskiej pozycji Swanna. Aby zosta przyjtym do jego programu, Langford i reszta musieli odby niezliczone posiedzenia treningowe. W ten sposb poszukiwano osb o nadzwyczajnych uzdolnieniach do Remote Viewing. Po pozytywnym przebyciu treningu Swanna okazao si, e maj dobre osignicia. Dla wielu osb oznaczao to prawdziwe marnotrawstwo czasu, poniewa osigni w aden sposb nie dao si wytumaczy za pomoc nietypowych metod Swanna. Podczas sesji treningowych Remote Viewerowie wielokrotnie demonstrowali swoje sukcesy w Remote Viewing. Po pewnym czasie poproszono Hell Hammid, Gary'ego Langforda oraz Keitha Herary'ego o ocen metod treningowych Swanna. Doszli oni do wniosku, e techniki Swanna mog stanowi pomoc dla niektrych ludzi, ale nie s nieodzowne. Uwaali je za zbyt sztywne i ograniczone. Dla Ingo Swanna byo to rwnoznaczne ze zdrad stanu. Od tej chwili Swann przesta by yczliwy w stosunku do Remote Viewerw w SRI. Rozwojowi Remote Viewing towarzyszy jednoczenie cakiem inny pro blem. Wiele zjawisk, sprawdzanych i stosowanych z wielkim entuzjazmem jako nowoci, prawdopodobnie byo znanych ju znacznie wczeniej. Osoby poddajce si dowiadczeniom przystpiy do poznawania problemu bez wystarczajcej wiedzy o historii parapsychologii, co moe stanowi zarwno wad, jak i zalet a moe to i to. Zalet jest zajmowanie si starymi problemami bez obcienia historycznego, a przez to moliwo znalezienia nowych rozwiza. Wad natomiast fakt, e za sukces poczytywano sobie odkrycie rzeczy, ktre w rzeczywistoci znane byy ju od dawna. Soce Waterloo" Od 1909 roku francuski chemik Ren Warcollier, pocztkowo prywatnie, a pniej jako dyrektor Instytutu Metapsychiki (Institut Metapsichique) w Paryu, prowadzi interesujce dowiadcz enia w 33 dziedzinie telepatii i jasnowidzenia . Podczas prb telepatycznych peni zazwyczaj funkcj nadawcy, to znaczy koncentrowa si na pewnym obrazie, ktry nastpnie prbowa telepatycznie przekaza jednemu lub kilku percypantom (odbiorcom). Pewnego r azu przypatrywa si indyjskiej lub tybetaskiej mandali [mandala tajemny diagram mnichw tybetaskich sucy jako pomoc do medytacji (przyp. tum.)] ze wiec w rodku. Od pomienia, w gb czerwonego ta, rozchodziy si liczne malekie

dzwoneczki i delikatne limakowate twory, na ktrych Warcollier szczeglnie si skoncentrowa. Jedna z percypantek podaa do protokou: Czerwony materia, przetykany srebrem, lnicy, co jedwabistego, bardzo gitkiego jak czarny limak, co porusza si ruchem falistym. Wraenie wdziku. Jaki fakir lub hindus trzymajcy wa. Scena w Indiach, moe muzykanci lub tancerze z maymi dzwoneczkami na stopach". Warcollier odkry ju wwczas, e odbiorcy zbliali si coraz bardziej do waciwego znaczenia obrazu, posugujc si pewnym systemem. Zauway, e kada informacja nadchodzi we fragmentach oraz e czsto pierwsze pojawiaj si elementy kinestetyczne. Takie dynamiczne aspekty pojawiaj si szybciej ni obrazy statyczne. Pniej doszed do wniosku, e sporzdzanie rysunk w jest znacznie bardziej pomocne ni opisy werbalne, poniewa wraenia pozazmysowe s przetwarzane poniej paszczyzny mowy. Podczas Remote Viewing pracowano pniej z maksymalnie jedn osob w miejscu docelowym, co miao wyeliminowa telepati. Mimo to czsto obserwowano jednak zjawisko, ktremu Ingo Swann nada nazw nawarstwienie telepatyczne (Telepathic Overline); jest to przyswajanie elementw, ktre niekoniecznie maj zwizek z obiektem docelowym, lecz wywodz si z myli i odczu eksperymentatora. W arcollier przyglda si pewnego razu totemowi indiaskiemu. By bdnie przekonany, i totem jest prac wykonan przez Murzynw. Jedna z odbiorczy wypowiedziaa charakterystyczne sowa: murzyski bbenek". Innym razem Warcolier obserwowa zdjcie grupy onierzy z czasw I wojny wiatowej, do ktrej sam take nalea. Podczas pierwszej prby przekazu telepatycznego, gdy przyglda si onierzom z nasadzonymi na bro bagnetami, myla o okopach wojennych, drucie stalowym i monotonnym, biaym krajobrazie wapiennym Champagne pouilleuse penej pyw Szampanii, gdzie zostao wykonane to zdjcie. Tych obrazw nie dao si jednak dostrzec na zdjciu, ktre byo jedynie pozowan fotografi grupow kompanii. W prbie brao udzia kilka percypantek. Jedna z nich opisaa nastpujce wraenie: Szczk broni, wraenie siy, walki, ostrych rzeczy, ktre rozdzieraj i rozszarpuj, z tyu wieloktna siatka druciana". Inna podaa do protokou: Soce Waterloo, pole bitwy, miecz, strzelby, martwe konie, scena mierci. Wzgrza w niegu, biay krajobraz z czarnymi punktami (ludzie?)". Ten opis dokadnie odpowiada mylom nadawcy, czyli Warcolliera, dotyczcym Champagne pouilleuse. Obydwa przypadki jednoznacznie wykazuj nawarstwienie telepatyczne, zgodnie z terminologi Swanna. W Instytucie Badawczym Stanford dokonano kolejnego odkrycia: treci pozazmysowe czsto s le oceniane. Ujmuje si waciwe formy podstawowe mog one zosta przekazane za pomoc rysunku ale przypisuje im si bdne znaczenie. Sowami Ingo Swanna: Nawarstwiaj si analitycznie". Ta waciwo w szczeglny sposb charakteryzowaa prby telepatyczne, ktre w latach 20. 34 wykonywa pisarz amerykaski Upton Sinclair wraz ze swoj on, pani Mary Craig . Bdc telepatycznym nadawc, sporzdzi prosty rysunek. Jego ona, znajdujca si w duej odlegoci od niego, miaa odtworzy ten rysunek. Percypantka dokadnie przekazaa schematyczny obraz haka, ale jako cz okularw lub noyczek. Obrazem docelowym by renifer, a Craig Sinclair uja z niego tylk o ksztat poroa; twr ten uznaa jednak za gazk ostrokrzewu. Ze sposobu mwienia w dzisiejszych czasach moemy wywnioskowa, e bdna ocena podczas tej prby wskazuje na nawarstwienie analityczne wywoane przez szumy mentalne, ktre zostay spowodowane wspomnieniami z wczesnego dziecistwa odbiorczym: Craig Sinclair spdzaa czsto wita Boego Narodzenia w okolicy, gdzie ostrokrzewu uywano jako ozdb witecznych oraz gdzie hodowano renifery, ktre wywieray na niej wielkie wraenie. Informacje psi stopiy si prawdopodobnie w gbokich warstwach psychiki z uczuciowo zapamitanymi przeyciami i przedostay si do wiadomoci w formie zagszczonej marzeniami. Kolejny przykad niedoceniania znaczenia obrazowych informacji psi pochodzi rwnie z dowiadcze Warcolliera. Obrazem docelowym bya kartka pocztowa, przedstawiajca intensywnie niebieskie jezioro z ma wysepk i czterema odziami z trjktnymi aglami. Percypantka odebraa: Bardzo niebieskie jezioro. Uczucie spokoju, nieskoczonoci, paska powierzchnia, niedomknita dziura porodku, nieg, pokrywa niena". Wyspa zostaa zinterpretowana jako dziura, a chmury jako nieg. Jak wida, ju od dawna wiedziano, e kognicja anomalna jest procesem wysoce skomplikowanym, podczas ktrego z sygnaem psi interferuj skojarzenia, wzory, wedug ktrych

nastpuje uczenie si i odkadanie w pamici, emocje, samopoczucie w danym momencie i wiele innych. Warcolier i znany psycholog amerykaski Gardner Murphy podczas analiz procesu komunikacji telepatycznej wysunli na pierwszy plan przede wszystkim zjawiska rozdrabniania (fragmentacji), powtarzania i spajania. Zauwayli, e w rozproszonym materiale powtarzaj si czsto znaczce elementy, tak jakby poprzez to wanie nadawano im specjaln rang. Na kocu wiadomo podejmuje prb spojenia szczegw i stworzenia z nich mniej lub bardziej szczliwie jakiego ksztatu. Podczas takich opisw mimowolnie przy chodz na myl fazy procesu Remote Viewing opracowane przez Swanna wcznie z jego list kontroln dotyczc stadium czwartego. Wsprzdne wydaway sienie mie w rzeczywistoci adnego znaczenia dla jakoci Remote Viewing. Gdy Puthoff za pomoc pewnego algorytmu kryptograficznego przeksztaci je w niezrozumiay kod, ktry odczyta nastpnie Remote Viewerowi, nie nastpi spadek jakoci jego pracy. Jeden z buntownikw, Keith Harary, zaproponowa nawet, aby nie podawa adnych danych. Obraz docelowy znajdowa si w zamknitej kopercie w bezpiecznym miejscu. Puthoff wchodzi do pomieszczenia, w ktrym odbyway si prby, i mwi tylko: Cel". Dane Harary'ego wykazyway dokadn zgodno. Prawdopodobnie paranormalny proces postrzegania skierowany jest na cel i nie musi by na niego kierowany za pomoc jakiego kosmicznego adresu". Intelektualne dyskusje w SRI zaostrzyy si we wczesnych latach 80. Istniaa groba, e badania zmieni si w kult osobowoci, ktre dyy do zabezpieczenia swojego terytorium. W kadym konwentyklu badaczy psi, jaki powsta w Instytucie Badawczym Stan -ford, roszczenia protagonistw uniemoliwiay kontynuacj sensownej oraz innowacyjnej pracy. Ingo Swann roci sobie pretensje do tytuu przywdcy jako guru od psi, Ed May chcia realizowa wasne projekty badawcze, a Russell Targ pragn zyska saw. Wrd takich osobowoci znalaz si jeden naukowiec, ktrego inicjatywa daa pocztek wszystkiemu i ktrego integracja nigdy nie zostaa podana w wtpliwo Hal Puthoff. Po powrocie z podry badawczej do Chin stan w obliczu prawdziwej katastrofy spowodowanej przez Russella Targa, ktry mia sporzdza raporty o poszczeglnych prbach. Badanie i sprawozdanie Targa byo do tego stopnia nieprzygotowane, e DIA po prostu wyrzucia go z pracy. Pamitam jeszcze, jak Russell Targ wystpowa wtedy na kongresach psi jako aposto moralnoci i oznajmia wszem i wobec, e zrezygnowa z projektu ze wzgldw etycznych. Psi miaa by wykorzystywana w SRI do celw militarnych celu, ktrego on sam nie mgby popiera. Puthoff przedstawiony zosta jako ten zy, ktry w dalszym cigu w nieodpowiedzialny sposb brata si z wojskiem. Czarny magik w nowoczesnym laboratorium high -tech. O tym, jak faszywe byy to opinie, wiedzieli tylko nieliczni, ktrzy wystarczajco dobrze znali Puthoffa i Targa. Dopiero wiele lat pniej okazao si, e Targ, podobnie jak wiele innych osb biorcych udzia w projekcie jako badacze lub osoby poddajce si dowiadczeniom, cierpia na mani wielkoci i opanowany by drobnomieszczaskimi nadziejami o wielkiej sawie. Bd co bd chodzio o nauczenie pokory wrogw narodu na caym wiecie. Praca naukowa zostaa zepchnita na dalszy plan, a pierwsze miejsce zaja wasna korzy. Hella Hammid i Keith Harary wycignli konsekwencje i opucili laboratorium. Przez pewien czas Harary tworzy zesp z Targiem. Podrowali do Zwizku Radzieckiego, napisali popularn ksik i urzeczywistniali marzenia kadego maklera giedowego za pomoc wygwizdanej techniki Remote Viewing przepowiadali poprawnie ruchy cen srebra na terminowej giedzie towarowej. Taki mezalians, szybciej ni przypuszczano, zakoczy si zarzdzeniami prowizorycznymi i postpowaniem sdowym. Wyglda na to, e blask i chwaa nikomu nie wyszy na dobre.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Szpiegowie psi w akcji adowanie frontalne Z biegiem czasu wydzia w Forcie Meade opracowa swj wasny protok z posiedze, w przypadku ktrych postpowano wedug dwch metod: CRV opracowanego w Instytucie Badawczym Stanford przez Swanna oraz opartej na technikach relaksacyjnych i medytacyjnych metody nazwanej rozszerzone Remote Viewing" (ERY). Ten rodzaj posiedze cieszy si pozytywn opini zespou, chocia naukowcy w SRI prawdopodobnie sprzeciwialiby si mu. Mimo e ich badania miay ostatecznie suy zastosowaniu w dziaalnoci informacyjnej, stale musieli pilnowa, aby rozwaania pragmatyczne podporzdkowa wymaganiom naukowym. W badaniach psi wie si z tym przede wszystkim rygorystyczna kontrola brakw ^ strukturze prb, ktre mogyby umoliwia uczestnikom pozyskiwanie informacji na dotychczasowej drodze za porednictwem zmysw. Militarna grupa Skipa Atwatera w sposb bardziej naturalny dosza do rozwizania problemw. Ludzie ci nie orientowali si dobrze w dziedzinie parapsychologii, nie byy im te bliskie wysokie wymagania metodyczne, jakie stawia si w tym zawodzie. W kocu take sami parapsychologowie wiedzieli aonie mao o funkcjonowaniu psi. Gdy Atwaterowi wydawao si, e jeden z jego Re mote Viewerw umiejscowi cel, nie podajc specyficznych szczegw, wwczas pomaga mu, podajc dodatkowe informacje. W jednostce mwio si w argonie wojskowym o adowaniu frontalnym" (front loading) przez rozmwc. Przykadowo, jeeli celem by obiekt przemysowy w Nowosybirsku, a Remote Viewer przekazywa wraenia o ciekach przebiegajcych przez tajg, Skip Atwater nie naciska dalej. Ta prba nie powioda si, istniao przecie wiele posiedze, ktrych rezultaty okazay si bezuyteczne. Jeeli natomiast Remote Viewer opisywa kompleks przemysowy i robotnikw porozumiewajcych si jakim jzyku sowiaskim, to mogo si przydarzy, e Atwater wyskakiwa i pokazywa mu zdjcie satelitarne obiektu celowego. To jest ta fabryka, wejd do rodka i opisz pomieszczenia" lub Gdzie w tej fabryce pracuje czowiek o nazwisku Anatolij Duroszkin. Sprbuj opisa jego otoczenie w chwili obecnej". Taka naiwna metoda postpowania, wychodzca z zaoenia, e dziki kotwicy" obrazu, osoby, szczegu w miejscu docelowym mona czciowo ustawi radar psi", okazywaa si czsto zadziwiajco skuteczna. Sprawiao to niekiedy wraenie, jakby poprzez te informacje dodatkowe udawao si uzyska bezporednie anomalne poczenie z celem. Natychmiast pojawiay si szczegowe wraenia obrazowe. Telepatyczne przesuchanie System adowania frontalnego" przyjmowa niekiedy zastanawiajce rozmiary, szczeglnie wtedy, gdy rozmwca chcia otrzyma konkretny wynik lub potwierdzi swoj ulubion hipotez. Pod koniec prac w Forcie Meade stao si to powodem bardzo szybkiego spadku jakoci pracy. Jednostka psi opracowaa rwnie kuriozaln pseudotelepatyczn sztuk wypytywania poszczeglnych mediw o informacje, w chwili gdy ludzie ci suyli jako osoby docelowe w projekcie szpiegowskim psi. Na podstawie protokow z takich posiedze nawet yczliwi grupie obserwatorzy czuli si zmuszeni do zadawania pyta, czy przypadkiem ju od dawna sprawy nie rozmijaj si z celem i czy Remote Viewerowie nie stanowi przypadku dla psychiatry. Naley uprzytomni sobie nastpujc rzecz: jaki Remote Viewer kontaktuje si" ze szpiegiem strony przeciwnej i rozpoczyna z nim konwersacj telepatyczn, podczas ktrej prbuje wydoby od niego powierzone mu zadania i tajemnice! Nie sdz, aby Puthoff i Targ mimo moliwoci przeycia i udokumentowania nadzwyczajnych dziaa psi uwaali taki sposb postpowania za moliwy do zastosowania w praktyce, nie mwic ju o odnoszeniu sukcesw. Natomiast w Forcie Meade panoway inne opinie, a zleceniodawcom byo cakowicie obojtne, w jaki sposb uzyskaj informacje. Ekipa szpiegw psi stanowia dla nich jedynie pragmatyczny punkt widzenia. Jeli ci ludzie dysponuj ju takimi szczeglnymi zdolnociami, to dlaczego nie wykorzystywa tego rda, dopki nie wyschnie. Jeden z najbardziej szalonych przypadkw tego rodzaju pojawi si w aktach o najwyszym stopniu utajnienia w 1980 roku. Norm Everheart (pseudonim), specjalista od operacji technicznych w CIA, przyby do Fortu Meade z fotografi przedstawiajc mczyzn wygldajcego na cudzoziemca. Przypuszczano, e zosta on przerzucony przez KGB do Skandynawii i znajduje si obecnie w Republice Poudniowej Afryki ze skandynawskim paszportem. ledzili go agenci kontrwywiadu CIA.

Ostrzeono Afrykaczykw, proszc ich jednoczenie, aby pozwolono mu swobodnie dziaa, dziki czemu bdzie mona wykry jego zlecenia. Niestety Afrykaczycy uznali, e najlepiej natychmiast zaaresztowa szpiega. Zrobili to prawdopodobnie z obawy, e ich wasne tajemnice pastwowe przedostan si do wiadomoci publicznej. ledztwo w wizieniu w Kapsztadzie utkno w martwym punkcie. Nic nie dao si z podejrzanego wycign. Dla CIA palcym problemem stao si uzyskanie odpowiedzi na pewne pytanie. Wiedziano, e szpieg KGB otrzymywa swoje instrukcje prawdopodobnie przez odbiornik krtkofalowy w postaci zakodowanych wiadomoci. W jaki sposb rozkodowuje swoje zlecenia? Zdecydowano da szans szpiegom psi w Forcie Meade. W grupie operacyjnej by Ken Bell, specjalista od ludzi. Zawsze gdy chodzio o o soby w wyjtkowych pooeniach lub osoby zaginione, o ich myli i zamiary, do akcji przystpowa ten wanie czowiek. Bell spojrza na zdjcie, a nastpnie zrelaksowa si za pomoc wiczonej przez dugi czas techniki a do momentu wejcia w stan zbliony do transu. Opisa mczyzn znajdujcego si na drugim pitrze jakiego budynku w miecie nad morzem. Czowiek ten by dziwnie ubrany, w co przypominajcego szar piam. Ubranie wizienne. By przesuchiwany przez dwch mczyzn w niezrozumiaym jzyku. Bell mia wraenie, jakby ten czowiek rozmawia w duchu sam ze sob i by przekonany, e nigdy nie zdradzi swoich informacji. W tym momencie Skip Atwater zaproponowa spokojnym gosem, aby Ken Bell porozmawia telepatycznie z agentem KGB i wydoby od niego informacje. Dla Bella nie byo to nic nowego. Sprbowa zgodnie ze wszystkimi reguami sztuki. Mczyzna okaza si niezomny. Myli si kto, kto przypuszcza, e takiego twardego czowieka z CIA, jakim by Norm Everheart, ubawio lub zniechcio to osobliwe przedstawienie, opierajce si na prbie nawizania kontaktu telepatycznego z agentem KGB. By oczywicie rozczarowany, gdy po poprawnym opisie przesuchania w wizieniu spodziewa si czego wicej wyjanienia tej maej zagadki, ktra moga jednake przeksztaci si w rozwizanie ogromnego problemu: w jaki sposb uzyska informacje od wrogich agentw bez koniecznoci spojrzenia im w twarz cigajc je telepatycznie! Ogrom skutkw, jakie niosoby to za sob, przekracza moliwoci wyobrani. Tysice bezrobotnych agentw i wszelakich grup RV, gdzie kohorty jasnowidzw pospiesznie dyktuj do mikrofonw zamiary wojskowych i politycznych przywdcw wrogich narodw. Everheart zrozumia, e nie jest to takie proste. Nie poddawa si jednak. Po krtkiej r ozmowie przez zabezpieczon lini telefoniczn wyznaczy ponowne posiedzenie z Ke -nem Bellem. W formie adowania frontalnego" dostarczy Bellowi cennych informacji, na ktre ten mg si wewntrznie nakierowa imiona syna i crki czowieka z KGB. Wwczas ta pozorna (lub pozorowana) komunikacja telepatyczna staa si jeszcze dziwniejsza; z pewnoci byo to jedno z najbardziej niedorzecznych przesucha w kronikach dochodzeniowych sub informacyjnych. Bell przesa telepatyczn wiadomo: Tskni za tob twj syn Siergiej, a twoja crka Swietana chciaaby wiedzie, kiedy wrcisz do domu". Twardy jak stal szpieg rosyjski rzekomo zacz mikn, wyglda jak ptora nieszczcia, niczym ze sceny z podrzdnego thrillera szpiegowskiego James Bond z wilgotn ymi oczami, ktry mamrota smutno: Siergiej chciaby pojedzi ze mn na nartach. Obiecaem mu to". A Bell dry dalej: Tak, obiecae mu. Musisz szybko wraca do domu". To miao by moje ostatnie zlecenie". Odpowiedziao co w wiadomoci cicho lece go Remote Viewera Kena Bella. Ten powoli posuwa si naprzd i stwierdzi, e czowiek z KBG mia przy sobie kalkulator. Gdy Mel Riley podczas prby z tym samym mczyzn rwnie poinformowa o kalkulatorze, Everheart by pewien, e odkry narzdzie do dekodowania wiadomoci. Wiedziano, e do kodowania i rozkodowania agenci KGB uywaj kalkulatorw. Niektre z nich byy jednoczenie wyposaone w specjalne mikroukady kryptograficzne. Po skontaktowaniu si z RPA okazao si, e jeden z urzdnikw przesuchujcych nieznajomego znalaz przy nim kalkulator, ktry zabra ze sob do domu. Mimo e nigdy nie udowodniono, i do dekodowania wiadomoci uywano kalkulatorw, Everheart by pewny, e przedmiot ten suy wanie do tego celu. W Forcie Meade szybko wykrystalizoway si preferencje Remote Viewerw. Ken Bell by specjalist od przypadkw ludzkich", artystyczne uzdolnienia Mela Rileya umoliwiay mu przekazywanie wrae za pomoc precyzyjnych rysunkw, Hartley Trent by w stanie dokadnie spenetrowa cel, a Joe McMoneagle potrafi sporzdza zadziwiajco zgodne szkice celw technologicznych. McMoneagle rozwin w sobie na przykad umiejtno rozpoznawania w zielonych

oparach materiaw radioaktywnych lub rozszczepialnych; pojawienie si pomaraczowego pomie nia oznaczao zazwyczaj promieniowanie o czstotliwoci fal radiowych. Wszyscy Remote Viewerowie mieli problemy z liczbami. Wyjtek stanowi Pat Price, ale Pat pod wieloma wzgldami stanowi przypadek wyjtkowy. Przypuszczano, e problem pozazmysowego postrzegania liczb ma zwizek ze sposobem przetwarzania danych psi w mzgu. Antyterrorystyczna brygada psi Hitler 27 lipca 1943 roku wyda rozkaz uwolnienia Mussoliniego. Powoano do ycia operacj Alarich", wywiad nie by jednak w stanie dostarczy informacji, gdzie Duce przebywa. Walter Schellenberg, szef wywiadu zagranicznego w Gwnym Urzdzie Bezpieczestwa Rzeszy i jeden z waniejszych wsppracownikw Himmlera, pisze w swoich pamitnikach: W tej sytuacji Himmler ponownie wykorzysta jedn ze swoich m anii okultystycznych tym razem nawet z pewnym powodzeniem. Nakaza zwoa kilku przedstawicieli nauk okultystycznych" aresztowanych przez Rudolfa Hessa po nalocie na Angli i umieci ich w willi nad jeziorem Wannsee w miejscowoci o nazwie Klausur. Byli to jasnowidze, astrologowie i wahadekowcy, ktrzy mieli wyczarowa miejsce pobytu zaginionego ksicia. Seanse kosztoway nas niezy worek pienidzy, poniewa zapotrzebowanie naukowcw" na dobre jedzenie, picie i tyto byo nadzwyczaj due. Ale oto spjrzcie mistrz gwiezdnego wahadeka" stwierdzi po pewnym czasie, e Mussolini musi si znajdowa na wyspie pooonej na zachd od Neapolu. Rzeczywicie, ksicia umieszczono najpierw 35 na jednej z opisanych przez niego maych wysp Ponza" . W rzeczywistoci wojskowym ju od dawna chodzio o wykorzystanie wszystkich moliwoci wykrycia nieznanego miejsca pobytu danej osoby. Podobnie byo w Forcie Meade. Wkrtce stwierdzono tam jednak, e za pomoc RV trudniej jest zlokalizowa cele ruchome. Poszukiwania zaginionych przedmiotw i osb okazay si wielkim wyzwaniem dla zespou. Wielu Remote Viewerw uwaao, e atwiej jest penetrowa cele nieruchome, ktre mona bada po uzyskaniu poczenia". W przypadku obiektw znajdujcych si w nieznanych miejscach lub celw ruchomych agenci GRILL FLAME gubili si czsto we wasnych szumach mentalnych. Dodatkowy problem stanowili sami zleceniodawcy, ktrzy nie mieli pojcia o sposobie dziaania psi. Z powodu koniecznoci utrzymania tajemnicy Remote Viewerom czsto nie mwiono, czy ich wizje s zgodne z prawd. Badania parapsychologiczne rzeczywicie wykazay, e feedback komunikat zwrotny o powodzeniu lub niepowodzeniu stanowi istotny skadnik dobrych i stabilnych osigni psi. Remote Viewerowie w Forcie Meade musieli nie tylko stale dokonywa takich osigni, ale rwnie tolerowa pokerowe twarze swoich zleceniodawcw, ktrzy wycofywali si bez poklepywania po plecach, nawet wtedy, gdy szpiedzy psi trafili w czarny krek. Cikie ycie, ktre widocznie nie odstraszao McMoneagle'a i spki. Poniszy przykad uwypukla dysproporcje midzy takimi niefachowymi roszczeniami wojska oraz danymi i oczekiwanymi wiadczeniami. Po przejciu wadzy przez fundamentalistw w Iranie i ucieczce szacha pewna rozgniewana grupa fanatykw religijnych zaja w listopadzie 1979 roku ambasad amerykask w Teheranie, a jej pracownicy stali si zakadnikami. Domagali si powrotu szacha, ktrego chcieli wymieni na zakadnikw. Prezydent Jimmy Carter nakaza zamroenie iraskich pienidzy w bankach amerykaskich i wstrzyma import ropy z Iranu. Rada Bezpieczestwa Organizacji Narodw Zjednoczonych potpia t irask akcj terrorystyczn. adne z tych przedsiwzi ani te wczenie si Trybunau Midzynarodowego nie przynioso zmian w krytyc znej sytuacji. W porwnaniu z kryzysem zakadnikw wszystkie inne palce problemy polityki wiatowej, jak inwazja Sowietw w Afganistanie, wydaway si mie drugorzdne znaczenie. Carter musia dziaa szybko, poniewa jego wspobywatele czuli si osobic ie upokorzeni pojmaniem zakadnikw. Pod koniec 1979 i na pocztku 1980 roku zesp psi w Forcie Meade mia do wykonania tylko jedno zadanie, za to w setkach prb: wykrycie miejsca przetrzymywania zakadnikw, opisanie budynkw, w ktrych si znajduj, przekazanie informacji o ich stanie fizycznym i psychicznym oraz scharakteryzowanie porywaczy. Zleceniodawc byo amerykaskie Ministerstwo Obrony i Rada Bezpieczestwa Narodowego. Kadego dnia te same zadania. W telewizji codziennie mona byo oglda sprawozdania, ktre stopniowo mieszay si z wraeniami Remote Viewerw. Jake Stewart z Rady Bezpieczestwa Narodowego wczy do poszukiwa nawet Keitha Harary'ego z SRI w Kalifornii. Keith, podobnie jak Ken Bell, potrafi nadzwyczaj dobrze celowa" w osoby za pomoc RV. Stewart chcia uzyska od Harary'ego informacje poprzez zakadnika Richarda Queena, mczyzn cierpicego na pocztkowe stadium stwardnienia rozsianego. Nikt w SRI nie wiedzia, kim bya osoba docelowa. Puthoff dowiedzia si jedynie, e istnie je osoba docelowa. Harary

opisa szczupego, brodatego mczyzn przetrzymywanego w spartaskich warunkach. Czowiek ten mia problemy zdrowotne, nudnoci i powane dolegliwoci nerwowe, jedna poowa jego ciaa miaa by praktycznie sparaliowana. Harary zobaczy ludzi wok tego mczyzny i mia wraenie, e za dzie lub dwa odbdzie on podr samolotem. Puthoff i Harary sdzili, e chodzi tutaj o gow pastwa, zwaszcza e Jake Stewart nalega na pilne zaatwienie sprawy. Harary bez wtpienia jednoznacznie trafi w osob docelow. Co jednak mia oznacza samolot? Przekonano si o tym dwa dni pniej. Z obawy przed mierci Richarda Queena porywacze wsadzili go do samolotu leccego do USA. Konsylium lekarzy potwierdzio dane o stanie zdrowia zakadnika. Richard Queen wpad we wcieko, gdy pniej odczytano mu protok z posiedzenia Remote Viewing z Keithem Hararym, nie mwic mu, skd pochodz informacje. By przekonany, e wrd iraskich terrorystw musia znajdowa si amerykaski szpieg, ktry tak szczegowo poinformowa wadze amerykaskie o jego stanie zdrowia. Sukcesowi Harary'ego sprzyja z pewnoci fakt, e musia penetrowa tylko jeden pojedynczy cel w zwizku z porwaniem zakadnikw, nie wiedzc jednoczenie, o co chodzi. Cakiem inaczej spra wa miaa si w Forcie Meade. Gdy zesp by ju wystarczajco zdenerwowany wielokrotnymi powtrkami, nagle otrzyma od Scotty'ego Warta rozkaz spakowania walizek. Ich podr zakoczya si w niewielkiej odlegoci od Fortu Meade. Grupka zostaa umieszczona w motelu w Laurel. Kady mia wasny pokj, istniao take pomieszczenie do wsplnych spotka. Po co ta dziwna przeprowadzka? Watt z powan min wyjani, e rozpocza si tajna akcja uwalniania zakadnikw. Zadaniem Remote Viewerw byo towarzyszenie" jej. Zostali przeniesieni do motelu, aby nie naraa projektu na niebezpieczestwo oraz ochroni ich przed dalszymi informacjami podawanymi przez telewizj. Tak wic ta maa, dawniej entuzjastycznie nastawiona grupa zostaa zapdzona do bezustannej obserwacji akcji iraskiej poprzez dziaanie psi. Niedorzeczny pomys, ktry mg powsta tylko na skutek groteskowych wyobrae o moliwociach operacyjnych takich uzdolnie. Operacja ta nie przyniosa nic poza cakowitym obcieniem psychicznym Remote Viewerw . Podobnie niewiele przyniosa zakoczona fiaskiem akcja, ktra miaa na celu uwolnienie zakadnikw: Dwa samoloty zderzyy si ze sob, zgino osiem osb, byli liczni ranni. Klauzura iraska" grupy GRILL FLAME pocigna za sob powane zaamania psychiczne. Jako pierwsi poddali si Nancy Stern i Fern Gauvin. Remote Viewing ju nigdy nie miao pojawi si w ich jzyku. Dla pozostaych wsppracownikw koszmar nie skoczy si jeszcze przez dugi czas. Wynikiem nieudanej prby uwolnienia zakadnikw byo rozdzielenie osb porwanych i cakowite zgubienie ich ladw. Nowe zadanie dla Remote Viewerw. Na rozkaz z gry najprawdopodobniej ponownie zastosowano niepoprawnie t technik, a w budynku nr 2560 na Llewellyn Street kady przecie wiedzia, e osignicie czego niemoliwego moe uda si tylko podczas prb wolnych od strachu. W kocu prezydent Carter przestraszy si powtrnego popenienia tego samego bdu i zrezygnowa z zaplanowanej drugiej akcji. Zabawy z rakietami w kulk ukryt pod kubkiem Jeden z wielkich momentw operacyjnego zastosowania Remote Viewing mia miejsce w maju 1978 roku. Gdzie w Zairze rozbi si radziecki bombowiec Tupolew -22". Rozpocz si wycig do wraku. Gdyby Amerykanie dotarli do niego przed Rosjanami, mogliby uzyska bezcenny wgld w stan techniki informacyjnej Sowietw. Puthoff otrzyma z Pentagonu zlecenie na poszukiwania przy wykorzystaniu psi. Wydawao si, e Gary Langford odbiera najbardziej interesujce wraenia. Zobaczy rzek w dungli, z ktrej wystawa ogon samolotu. Nastpnie opisa okolic, topografi i drogi. Poprzez europejskie przedstawicielstwo CIA przekazano te informacje do Kinszasy. Jak to czsto bywa w przypadku takich operacji, rdo informacji naleao przemilcze, aby wskazwk o psi nie wymaga zbyt wiele od dowdztwa akcji. Innym znaczcym problemem przy celach militarnych okaza si acuch rozkazw. Cigy obieg pomidzy jednostkami na miejscu, ktre w spokoju chciay sprosta swojej pracy, a agentami siedzcymi za biurkami gdzie w Stanach Zjednoczonych, ktrzy przekazuj swoje tajne informacje. Szef akcji w Zairze zada dokadniejszych danych i wyruszy ze swoj grup na poszukiwania do buszu. Dale Graff, fizyk pracujcy w lotnictwie, ktry wykazywa due zainteresowanie dziaaniami zespou Puthoffa, pracowa czasami wsplnie ze swoj on, Frances Bryan, ktra znaa si dobrze na Remote Viewing. J take poprosi o poszukanie wraku. Frances sporzdzia dokadny szkic okolicy, ktrju wczeniej opisa Langford. Rysunek by tak dokadny, e tere n ten odnaleziono na mapie.

Gdy wsprzdne dotary do Zairu, zesp by ju w drodze. Grupa odkrya Tupolewa -22" dziki temu, e w czasie swoich poszukiwa napotkali tubylcw, ktrzy zajmowali si zbieraniem czci pochodzcych z wraku. Samolot znajdowa si w odlegoci nie wikszej ni pi kilometrw od miejsca, ktre opisali Langford i Bryan. Zdjcie, ktre przekazywano sobie pniej w SRI, byo rdem zdziwienia dla naukowcw i osb biorcych udzia w dowiadczeniu. Szkic Lang -forda do tego stopnia zgadza si z fotografi, e wyglda jak jej kopia. W rezultacie Dale Graff zosta jednym z czoowych kontaktw DIA z projektu Remote Viewing. W 1979 roku Puthoffowi powierzono zadanie specjalne o szczeglnym znaczeniu dla bezpieczestwa narodowego. Siy powietrzne opracoway nowy typ rakiety midzykontynentalnej MX i poszukiway miejsca ukrycia dla rakiety, ktre utrudnioby Sowietom zniszczenie jej za pierwszym razem. Na pustyniach stanw Utah i Nevada kada rakieta MX miaa by poczona z drog szynow o dugoci 50 kilometrw, na ktrej usytuowano 23 garae". Po torach przez cay czas kursowa specjalny zamaskowany pojazd, przewocy rakiety z jednego garau do drugiego. Uniemoliwiao to satelitom szpiegowskim odkrycie silosu, w ktrym naprawd znajdowaa si rakieta MX. Zgodnie z koncepcj wojny jdrowej, ktra przewiduj e dwa pierwsze uderzenia na amerykask rakiet midzykontynentaln, oznaczao to 46 rakiet na jednym odcinku szynowym. Innymi sowy: 46 pierwszych uderze wroga w celu wyeliminowania jednej MX amerykaskich si zbrojnych. Czy istniaa jeszcze jaka nieuwzgldniona moliwo, dziki ktrej Sowieci byliby w stanie odkry, gdzie znajduj si rakiety? A moe ten kosztowny scenariusz potrafili przechytrzy dziki Remote Viewing? Problemem tym miaa si zaj grupa w Instytucie Badawczym Stanford. Charles Tart, profesor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis i jeden z najbardziej produktywnych parapsychologw, zakoczy wanie badania, ktrych celem byo wyonienie spord 2000 osb poddanych dowiadczeniu tych o szczeglnych uzdolnieniach psi. Z dziesicioma najlepszymi osobami przeprowadzi waciwy eksperyment, ktry do pewnego stopnia stanowi kopi 36 gry w garae prowadzonej przez wojsko . Dowiadczenie opiera si na grze w kulk i kubek, ktra w miejscach licznie odwiedzanych przez turystw jest sposobem na wyciganie pienidzy z ich kieszeni. Kulk ukrywa si pod jednym z trzech kubkw, ktre znaj duj si w cigym ruchu przesuwane sprytnymi palcami gracza. Wygrywa ten, kto wskae kubek, pod ktrym wanie znajduje si kulka. Charles Tart mia dziesi wirtualnych kubkw, istniejcych tylko na ekranie komputera. Kubki zewntrznie nie rniy si midzy sob. Po kadym wskazaniu kubka przez gracza komputer aranowa gr na nowo i zapamitywa poszczeglne kubki oznaczone niewidzialnymi dla gracza liczbami. Kulka znajdowaa si pod jednym z dziesiciu kubkw wirtualnych. Ide takiej gry w psi byo sprawdzenie, czy przy pomocy jasno widzcego psi kubek docelowy ten z kulk- bdzie statystycznie istotnie czciej wybierany ni pozostae. Gra opieraa si na protokole, ktry prbowa korygowa bdy. Niewane byo pojedyncze trafienie, lecz procentowo wysza liczba wskaza obiektu docelowego, ktre pniej oceniano oglnie jak o celne trafienia. Podczas prb z przypadkowymi osobami kubek z kulk wybrano poprawnie w okoo 10% przypadkw. Osoby o specjalnych uzdolnieniach mogy pochwali si znacznie lepszymi wynikami. Jedna z kobiet osigna rednio 25% trafie. Taka nadwyka procentowa umoliwiaa Tartowi zawsze poprawn identyfikacj kubka z kulk w 20 nastpujcych po sobie grach tego rodzaju. Wyobramy sobie teraz radzieckich Remote Viewerw podobnych do najlepszych ludzi Tarta, ktrzy rozgrywaj tak sam gr z garaami rakiet MX, w ktrej przy niewielkim wysiku odgaduj pozycj rakiety midzykontynentalnej z 80% dokadnoci. Nie wiemy oczywicie, czy jako psi przy wielokrotnym zastosowaniu moe by tak samo wysoka oraz czy mona liczy na tak sam dokadno w przypadku zastosowa do celw operacyjnych, ktre przed psychiczn stabilnoci stawiaj zupenie inne wymagania ni laboratoryjna prba bez konsekwencji. Wyniki bada Tarta musiay uczyni gbokie wraenie na osobach odpowiedzialnych w Pentagonie. Nastpca Cartera, prezydent Ronald Reagan, zdecydowa nie podejmowa gry w kubki z rakietami MX. Bya to decyzja, ktrej podoem stay si nie tylko problemy budetowe, ale rwnie strach przed, jednostkami psi" w Armii Czerwonej. W czasie mojej krtkiej korespondencji z Charlesem Tartem dotyczcej jego bada zdradzi mi nastpujc rzecz: Ciesz si, e ta praca jest znana. Za jedno z najwikszych osigni mojego ycia uwaam to, e moja praca przyczynia si do skrelenia tego niewiarygodnie drogiego i destrukcyjnego systemu rakiet. Z powodw bezpieczestwa nigdy nie wolno mi byo o tym mwi". Genera-zginacz yek" Gdy w 1981 roku genera-mjor Thompson obejmowa nowe stanowisko, w Fort Meade obawiano

si, e nadciga zmierzch epoki Remote Viewerw. Jego nastpca genera-mjor William Odom nie wykazywa zainteresowania jednostk i przekaza jaw kompetencje INSCOM -u. Tam otrzymali niespodziewane wsparcie ze strony nowego szefa INSCOM-u generaa-majora Alberta Stubblebine'a. Mimo e Stubblebine ze wzgldu na swoje nadzwyczajne podobiestwo do aktora Lee Marvina musia uchodzi za pierwowzr bezwzgldnego wojskowego, wierzy we wszystko, co wizao si z psi. Wsplnie z pukownikiem INSCOM-u Johnem Alexandrem genera-major Stubblebine organizowa tak zwane spotkania zginaczy yek". Osoby biorce udzia w takich spotkaniach miay dokonywa tego, co we wszystkich swoich wystpach demonstrowa izraelski gwiazdor psi Uri Geller rzekomo 37 paranormalnego zginania sztucw . Nadzwyczajna wiara w psi przyczynia si do nadania Stubblebineowi przydomka genera-zginacz yek". Stubblebine pojawi si akurat we waciwym czasie w Forcie Meade, jego zamiarem byo bowiem dokonanie wielkich rzeczy. Nie wystarczao mu samo Remote Viewing. Z misjonarsk arliwoci chcia pchn do przodu badania psi i zastosowa je do zada wojskowych we wszystkich dziedzinach. Stubblebine'a interesowaa przede wszystkim psychokineza (PK), z tego te powodu podczas spotka zginaczy yek", ktre organizowa, szuka osb o odpowiednich zdolnocia ch psychokinetycznych. Zanudza Hala Puthoffa i Eda Maya wizjami eksperymentw psychokinetycznych przeprowadzanych rwnie w Instytucie Badawczym Stanford i uruchomi swoje kontakty polityczne, majce na celu doprowadzenie programu psi do rozkwitu. Jest rzecz zrozumia, e psychokinez poddaje si gruntownym badaniom, zwaszcza e nie mona by pewnym, czy dowiadczenie zdalnego oddziaywania na osoby naley sprowadzi do zjawiska telepatycznego czy te psychokinetycznego. Swann dowid ju w ASPR w Nowym Jorku, e ma zdolnoci psychokinetyczne i waciwie nikt nie wiedzia, czy Remote Viewing wykazuje rwnie aspekt fizyczny psychokinetyczny. Tak interpretacj podsuwa dowiadczenie S wanna z magnetometrem wykonane na Uniwersytecie Stanford. W jednym ze swoich raportw, odtajnionych przez suby wywiadowcze dopiero w ostatnim czasie, Puthoff i Targ opisuj inny eksperyment, ktry mia umoliwi stwierdzenie, czy kana Remote Viewing wykazuje aspekty bilateralne, tzn. czy 38 moliwe jest przekazywanie energii jakiego osobnika do oddalonego miejsca . Take do tego dowiadczenia wybrano magnetometr jako obiekt docelowy. Urzdzenie znajdowao siew oddzielnym laboratorium. W dziesiciu 50-sekundowych prbach obserwator prbowa uchwyci obiekt docelowy wycznie przy pomocy RV. W tych okresach magnetometr wykazywa reakcje istotne statystycznie. Badacze susznie uznali nadzwyczajne znaczenie tego odkrycia. Zakcenia w pracy delikatnego urzdzenia podczas Remote Viewing oznaczaj, e kognicja anomalna i psychokineza opieraj si na wsplnym procesie. Palcym problemem dla Stubblebine'a stao si kontynuowanie bada. Kilku czonkw izby niszej w Kongresie Stanw Zjednoczonych oraz senatorw, midzy innymi politycy z partii demokratw Charlie Ros i Clairborne Pe, obiecali Stubblebine'owi swoj pomoc. Pe zatrudni nawet pracownika na peny etat, C.B. Scotta Jonesa, ktrego jedynym zadaniem byo informowanie go o postpach w badaniach parapsychologicznych. Utrzymywa kontakt z szerokim krgiem osb uzdolnionych paranormalnie i samozwaczych jasnowidzw, ktrzy od czasu do czasu podejmowali si wykonywania zada operacyjnych dla wsppracownikw wywiadu. Pierwotne centra penice funkcje przewanie badawcze w Menlo Park i w duej mierze do zastosowa praktycznych w Fort Meade byy stopniowo wzbogacane przez usugi niezrzeszonych wsppracownikw odpsi. Due zainteresowanie psi okazywane na najwyszych stanowiskach uskrzydlao wszystkich wsppracownikw do przeamania swojej powcigliwoci i otwarcia bram na okultystyczne powizania wszelkiego rodzaju. Z takim poparciem Stubblebine rozpocz gromadzenie rekrutw psi. Takich jak na przykad Teksaczyk Leonard Lyn" Buchanan, ktry swoich pierwszych przey paranormalnych dowiadczy, majc 12 lat. Buchanan przyby do INSCOM-u jako lingwista. Kiedy stacjonowa w Augsburgu, zaszo dziwne zjawisko: mia rzekomo sparaliowa komputer w sposb mentalny. Idealny wsppracownik dla generaa-zginacza yek". Innym nowym wsppracownikiem by Paul Smith, oficer armii pracujcy w subach informacyjnych, ktry okaza si uzdolnionym Remote Viewerem, oraz Tom Nance, najlepszy ucze Swanna. Byli rwnie tacy, ktrzy za wszelk cen chcieli dosta si do jednostki. Nalea do nich Edward Dames. Obarczony zadaniami wywiadowczymi spdzi pewien czas na Dalekim Wschodzie, a nastpnie zosta oddelegowany do Niemiec, mia wywoywa zakcenia elektroniczne w komunikacji radzieckiej i czeskiej. Jego jednostka w 1981 roku otrzymaa zadanie rozszyfrowania elementw wchodzcych w skad broni biologicznej Sowietw. Niemoliwoci byo dotarcie do takich informacji, wpad wic na pomys, aby zwrci si z tym o pomoc do osb uzdolnionych paranormalnie. Odkry przy tym, e armia ju od pewnego czasu zajmuje si t

dziedzin. Dames uczyni wszystko, aby zosta przyjtym do programu RV. Jego wysiek opaci si. Nowe pole walki mentalnej" W 1981 roku Remote Viewerom w Instytucie Badawczym Stanford i w Fort Meade powierzono zadanie wykrycia miejsca pobytu jednego z najbardziej niebezpiecznych terrorystw Carlosa. Obawiano si, e Carlos znajduje si na terenie Stanw Zjednoczonych. Podczas licznych posiedze Gary Langford opisa niebieskiego busa z charakterystycznymi oznaczeniami na bokach, prowadzonego przez terroryst o wygldzie poudniowca. W busie znajdowa si wysoki rang urzdnik USA w roli zakadnika. Langford mia wraenie, e ta odebrana przez niego wizja jest nieunikniona i e wkrtce si to wydarzy. Wypowied ta wydaa si Puthoffowi dziwna, gdy kontrastowaa ze wszystkim, czego Langford dowiedzia si do tej pory o Carlosie. Kilka dni pniej woskie Czerwone Brygady uprowadziy w Weronie generaa NATO Jamesa Doziera. Porwania dokonano niebieskim busem z biaymi oznaczeniami na bokach. Suby informacyjne podjy olbrzymi wysiek zmierzajcy do uwolnienia generaa. Nikt nie chcia ponownie dopuci do katastrofy, przypominajcej t, jaka wydarzya si kilka lat wczeniej; po podobnym uprowadzeniu przywdcy chrzecijaskich demokratw we Woszech, Aldo Moro, kiedy to zwoki zastrzelonego polityka znaleziono w baganiku samochodu Czerwonych Brygad. Langford zosta wezwany do Pentagonu, aby dalszymi informacjami psi dotyczcymi tego przypadku wywrze wraenie na wysokich rang urzdnikach w Ministerstwie Obrony. Ponownie wypyn problem z odnajdywaniem celw ruchomych. Dane nie byy wystarczajco dokadne, aby wskaza miejsce pobytu generaa Doziera. Suby wywiadowcze bdziy we mgle, angaujc na olep Jasnowidzw", ktrych praca krzyowaa si z dziaalnoci wyszkolonych szpiegw psi, co powodowao wpadanie w kolejne tarapaty, ktrych koniecznie trzeba byo unikn. Jeden z nich polecia nawet do Vicenzy, aby z miejsca zdarzenia podawa wytyczne dla poszukiwaczy. Nie mia jednak nic lepszego do roboty ni wahadekowcy podczas akcji Alarich" zada specjalnego traktowania w sprawach poywienia i zakwaterowania. Wreszcie puci w obieg kilka niejasnych informacji. Opis zagrody wiejskiej w okolicy mg pasowa do tysicy budynkw. Mimo to karabinierzy przypucili szturm na dom wskazany przez samozwaczego jasnowidza. Zamiast terrorystw i 39 generaa NATO znaleli tam tylko miertelnie przeraon wosk rodzin . W tym czasie McMoneagle opisywa w Fort Meade pewne mieszkanie na drugim pitrze jakiego domu w Padwie, narysowa grzejnik na cianie i charakterystyczn fasad sklepu znajdujcego si na dole. Tymczasem kierownictwo operacji we Woszech nie chciao sysze ju nic wicej o psi. Udao im si zaaresztowa kilku terrorystw. Zdradzili oni pooenie wizienia ludowego", w ktrym przetrzymywano Doziera. Gdy tym razem przypuszczono szturm na waciwe mieszkanie i uwolniono Doziera, okazao si, e jest to wanie to mieszkanie na drugim pitrze, ktre poprawnie opisa McMoneagle. Na cianie znajdowa si grzejnik, a poniej sklep z charakterystyczn fasad. Stubblebine nie da si zbi z tropu takimi ekscesami. Wrcz przeciwnie, stworzy wiele projektw psi, zmienione stany wiadomoci, techniki wizualizacji oraz inne, ktre z wielkim entuzjazmem koordynowa jego wsppracownik John Alexander. Przed wstpieniem do INSCOM-u John Alexander opublikowa w 1980 roku artyku w Military Review" pod tytuem Nowe pole walki mentalnej, w ktrym 40 omawia moliwo wpywu telepatii na elektryczn aktywno mzgu . Alexander twierdzi, e Rosjanie posiadaj bro psi o udowodnionej zdolnoci zabijania. Najwiksze niebezpieczestwo, jakie ze sob niosa, to trudnoci z jej lokalizacj, poniewa rdo jej energii stanowi jeden czowiek. W 1983 roku Alexander powoa do ycia projekt Jedi (wzorujc si na filmowych postaciach rycerzy Jedi" z Gwiezdnych wojen). Celem tego projektu byo osignicie najwikszych dokona fizycznych, psychicznych i paranormalnych w sposb niekonwencjonalny. W czasie swoich licznych czynnoci Stubblebine i Alexander poruszali si niewtpliwie po cienkim lodzie. Zacieray si granice pomidzy prb zastosowania psi w rozsdnych ramach a wyobraeniem o moliwoci wytrenowania nadzwyczajnych zdolnoci u czowieka przyszoci. Idee nowego kierownictwa INSCOM-u obracay si w podejrzanej bliskoci koncepcji Fryderyka Nietzschego, ktre sformuowa w uwagach do Tako rzecze Zaratustr: Nasz istot jest stworzenie istoty wyszej, ni 41 jestemy sami. Stworzenie czego przewyszajcego nas samych!" Entuzjazm, ktry nas ogarnia, nie wypiera si wasnych korzeni: bagna nowej fali powstaego z nieprzemylanego okultyzmu i zudnej nadziei przynaleenia do tego wanie pokolenia, ktre dokonao przeskoku na wyszy stopie 42 ewolucji . W ksice napisanej wsplnie z dwoma innymi autorami John Alexander stwierdzi: Zadaniem tej ksiki jest wywaenie drzwi do owych nadzwyczajnych potencjaw ludzkich, ktre istniej w kadym z nas. Aby to uczyni, musimy, podobnie jak rzdy caego wiata, spojrze na niekonwencjonalne metody oddziaywania na rzeczywisto. Musimy zwikszy ludzk wiadomo

potencjalnej siy drzemicej w indywidualnym ukadzie ciaa i umysu siy manipulowania rzeczywistoci. Musimy chcie przej kontrol nad nasz przeszoci, teraniejszoci i wreszcie 43 nad nasz przyszoci" . Stubblebine i Alexander mieli z pewnoci ochot zwikszy potencjaln si drzemic w indywidualnym ukadzie ciaa i umysu". Za pomoc oddziau Remote Viewing w Forcie Meade chcieli zapocztkowa wiele ambitnych projektw. Stubblebine wydzieli grup RV jako formalny podwydzia INSCOM-u (Detachment G), ponadto przydzieli jej nowy kryptonim CENTER LANE i podporzdkowa j bezporednio swojemu biuru. Nowych rekrutw wysyano na szkolenie do Ingo Swanna w Instytucie Badawczym Stanfo rd, a pniej do Nowego Jorku rodzinnego miasta Swanna dokd przenis swoj szko treningow. Stubblebine mia wielkie zamiary w stosunku do swoich szpiegw psi. Z tego powodu wysano ich take do instytutu pewnego czowieka, po ktrym Stubblebine wiele obiecywa sobie w odniesieniu do swojego programu urzeczywistniania ukrytych potencjaw ludzkich do Instytutu Monroego. Mona tutaj byo wiczy doznawanie wrae pozacielesnych i rnorodne zmiany stanw wiadomoci. Fale mzgowe i dowiadczenia pozacielesne Przyczenie elektrod na powierzchni gowy umoliwia rejestracj zmian potencjaw elektrycznych. S to elektryczne reakcje miliardw komrek nerwowych. W cigu ostatnich dziesicioleci, okresu cigego ulepszania metod zapisujcych i analitycznych, okazao si, e elektryczna aktywno mzgu rejestrowana na gowie tak zwany elektroencefalogram (EEG) umoliwia dobre przyporzdkowanie jej do poszczeglnych stanw wiadomoci. Na jawie mona zaobserwowa rne stany czuwania. Id one w parze z nieregularnym wzorem 44 amplitudy od 10 do 20 mV (mikrovoltw) oraz czstotliwoci od 10 do 40 Hz (hertzw) . Stanowi zrelaksowanej uwagi towarzyszy tak zwany rytm alfa. Fale alfa charakteryzuj si wzgldnie regularnym przebiegiem i czstotliwoci od okoo 8 do 13 Hz. Rozpadanie si rytmu alfa i pojawianie si fal wolniejszych (fale tetra, od 4 do 8 Hz) oznacza zazwyczaj stan sennoci. Osoba pi, gdy pojawiaj si tak zwane wrzeciona senne. Wrzeciona senne s krtkimi uderzeniami fali o czstotliwoci okoo 14 Hz, rozpoczynajcymi si nisk amplitud, ktre w obrbie kilku cykli podnosz si na okoo od 30 do 40 mV, a nastpnie opadaj. Rozrnia si kilka faz snu, midzy innymi rne fazy marze sennych. Podczas pozbawionego marze snu gbokiego pojawiaj si nadzwyczaj wolne fale delta (1 Hz lub mniej) o wysokiej amplitudzie (1 00 mV lub wicej). Psycholog i parapsycholog Charles Tart mia w 1965 roku moliwo wykonania zapisu EEG u czowieka, ktry twierdzi, e jest w stanie wiadomie wywoa dowiadczenia pozacielesne (OBE). 45 Osob, ktra poddaa si dowiadczeniu, by niejaki Robert Monroe , znany producent programw radiowych. Monroe informowa o przeyciach pozacielesnych w stanie podobnym do snu. W czasie prb, podczas ktrych Monroe usiowa wywoa OBE, Targ odkry u niego siln zmienno we wzorze EEG fal. Fale alfa nie tylko przewyszay cae spektrum pomidzy 8 a 13 Hz, ale jednoczenie wykazyway nadzwyczajn amplitud sigajc od 40 do 100 mV. Anomalne byo take natanie fal tetra podczas snu. Tart nigdy wczeniej nie widzia wrzecion sennych, ktre przekraczayby 50 mV. Na elektroencefalogramie Monroego umiejscowione byy pomidzy 150 a 200 mV. I do tego jeszcze Tart nie by w stanie wykry adnych fal delta podczas snu. Monroe zawsze przez duszy czas znajdowa si w stanie czuwania sennego. Wydawao si, e take inne osoby biorce udzia w dowiadczeniach Charlesa Tarta, ktre informoway o spontanicznych przeyciach pozacielesnych podczas snu, doznaway tych wrae podczas stanu granicznego. Rzeczywicie, osoby czsto dowiadczajce OBE informoway o tym, e le pi. Czsto znajduj si w stanie porednim, w ktrym pojawiaj si tak zwane halucynacje hipnagogiczne. S to obrazy przypominajce marzenia senne o duym oywieniu, ktrym to warzyszy przekonanie, e dziej si na jawie. Taki stan nie podlega zazwyczaj naszej kontroli. Czowiek jest senny i zauwaa pojawianie si cigu obrazw. Wkrtce po tym zasypia. W literaturze okultystycznej od dawna dyskutuje si o technikach umoliwiajcych poddanie takiego stanu poredniego wiadomej kontroli. Tradycyjnie pojmuje si go jako w stan graniczny, ktry skrywa najbogatszy potencja dla przey paranormalnych. W pniejszych latach Monroe napisa rozmaite ksiki o swoich przeyciach i cay swj czas 46 powici studiom nad doznaniami pozacielesnymi . W 1974 roku zaoy Monroe Institut, ktry przed kilkoma laty przenis si w cudown okolic u stp gr Blue Ridge Mountains w Faber, w Wirginii. Monroe kierowa instytutem a do swojej mierci w 1995 roku. W inn rzeczywisto za pomoc hemi-sync

Od pocztkw swego istnienia instytut utrzymywa cise kontakty z organizacjami rzdowymi i Ministerstwem Obrony. Stubblebine, ktry sam odby niezliczone kursy, wybra ten wanie instytut w celu przeprowadzenia tajnych bada dla INSCOM-u. Miay one udowodni, czy za pomoc opracowanej przez Monroego techniki hemi-sync mona poprawi koncentracj i sprawno 47 onierzy . Hemi-sync pracuje, wykorzystujc rne rodzaje stymulacji binauralnej [binauralis (la.) obuuszny, wykorzystujcy dwoje uszu (przyp. tum.)]. Do obu uszu dostarczane sprzez suchawki tony o lekko rnicej si od siebie czstotliwoci, ktre postrzegane s jako pojedynczy ton o czstotliwoci pomidzy tymi dwoma poszczeglnymi tonami. Fale mzgowe powinny si ustawi na tak wanie czstotliwo. Wedug bada przeprowadzonych przez Narodowy Komitet Badawczy 48 (National Research Counsil) metoda wykazuje efektywno przy poprawie sprawnoci uczenia si . W Instytucie Monroego ksztacono take Remote Viewerw z Fort Meade, poniewa Stubblebine nie zadowoli si sam tylko metod Swanna. Pragn, aby jego szpiedzy psi wyksztacili rwnoczenie inne zdolnoci paranormalne. Ich zadaniem byo opanowanie kontrolowanego wywoywania wrae pozacielesnych. Pasma hemi-sync stosowano pniej podczas fazy 49 ochadzania" przed seansem EV, w celu atwiejszego wywoania stanu odprenia . Joe McMoneagle spdzi sam 14 miesicy w instytucie Monorego, gdzie za pomoc pasm hemi sync uczy si moliwoci kontrolowania swoich spontanicznych przey pozacielesnych. W rzeczywistoci miao miejsce nieprzewidziane zjawisko. Im bardziej kontrolowa swoje OBE, tym mniejsze staway si jego zdolnoci Remote Viewing. Jak ju wczeniej przypuszczali Swann i Harary, OBE i RV s zjawiskami niezalenymi od siebie. McMoneagle zdecydowa si wic na przerwanie treningu dowiadcza pozacielesnych, gdy uwaa, e Remote Viewing jest waniejsze i znacznie bardziej interesujce. Podczas pobytu w instytucie Monroego McMoneagle nie prnowa. Przeprowadza tam testy z Remote Viewing. Pewnego dnia zamknito go w pomieszczeniu badawczym pozbawionym okien, aby nie widzia, kto przyniesie dane o obiektach docelowych. By to jeden z pracownikw NASA, ktry dostarczy kilka kopert zawierajcych wsprzdne. Na pocztku posiedzenia odczytano McMoneagle'owi odpowiednie wsprzdne. Jego pierwsze wraenie dotyczyo piramidy. Przypuszcza, e miejsce docelowe znajduje si w Egipcie, aczkolwiek by nieco speszony, poniewa opisywa korytarze i pomieszczenia, o ktrych wiedzia, e nie s typowe dla wntrz piramid egipskich. W taki sposb scharakteryzowa wszystkie miejsca docelowe. Pierwszych sze byo poprawnych, przy sidmym zmczy si i nie trafi. Wszyscy sdzili, e chodzio o pewne struktury archeologiczne. Po zakoczeniu prby pytano McMoneagle'a o wraenia dotyczce cywilizacji, ktra zbudowaa opisywane monumenty. McMoneagle by zdania, e powstay one w czasach, gdy istoty ludzkie swj wielkoci znacznie przewyszay dzisiejszych ludzi, a ich cywilizacja jakoby bya znacznie starsza od naszej. Wsppracownik NASA by ogromnie zaskoczony, e McMoneagle potrafi poda tak dokadne dane dotyczce szeciu pierwszych miejsc docelowych. Tylko on wiedzia, co znajduje si w tych miejscach, i wiedz t zatrzyma dla siebie. Pi miesicy pniej zesp Monroego otrzyma polecenie telefoniczne z NASA. Zapowiedziano, e nastpna misja na Marsa obierze za cel wsprzdne opisane przez McMoneagle'a. Niestety, misja ta si nie powioda. Po pewnym czasie furor zrobiy zdjcia tak zwanych piramid na Marsie. McMoneagle jest przekonany, e nie s to naturalne formacje, lecz e suyy nieznanej cywilizacji jako stacja porednia. McMoneagle nie chce si jednak wypowiada definitywnie, poniewa zdaje sobie spraw, e podczas Remote Viewing praktycznie niemoliwe jest odrnienie realiw od wyobrani. Bardzo rzadko dowiadcza przy tym przey aha". Najczciej wtedy, gdy bardzo dugo pracuje nad celem i nagle pojawia si w jego wiadomoci co takiego, e wie wszystko, co mona wiedzie o danym celu. To jest jak orgazm" powiedzia krtko podczas jednego z wywiadw. W takich nadzwyczaj rzadkich przypadkach potrafi dokadnie odrni rzeczywisto od koncepcji rzeczywistoci.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Upadek grupy Remote Viewing O czarownicach, Channelingu i zjawiskach pozaziemskich W 1985 roku armia przestaa finansowa jednostk Remote Viewing, zastpia j wwczas Defence Intelligence Agency (DIA), prawdopodobnie dziki Jackowi Voronie. Vorona wraz z Halem Puthoffem po cigncym si tygodniami szlifowaniu klamek w Biaym Domu, FBI, urzdach celnych, stray nadbrzenej zapewni cigo bada w Instytucie Badawczym Stanford na nastpne pi lat. Dziesi milionw dolarw wyoy jeden z waniejszych wydziaw w Pentagonie, ktrego nazwa do dzi pozostaje tajemnic. Z tych pienidzy skorzysta przede wszystkim Ed May. Puthoff od dawna wewntrznie nastawiony by na co innego. Chcia wreszcie wpa na trop tajemnicy, o ktrej ju od pewnego czasu dyskutowano w krgach fizykw fascynowaa go energia z prni, energia z niczego. Technologia przyszoci, ktra w istocie jest muzyk przyszoci. To wanie dziedzina, ktrej Puthoff pragn powici swoje zdolnoci intelektualne. Wkrtce po zapewnieniu pienidzy na badania dla SRI opuci laboratorium, ktre wanie jemu zawdzicza swj historyczny rozgos. Zastpi go Ed May, ktry pooy nacisk na szczegowe badania. Poniewa bogosawiestwo finansowe zbiego si z odejciem Puthoffa, lwia cz etatu badawczego, ponad 70%, przypada Edowi Mayowi. W rzeczywistoci badania Eda Maya stanowi 85% wszystkich danych, jakie zostay zgromadzone podczas 23 lat trwania projektw badawczych. Mimo to May nie mg wybiera celw badawczych bez ogranicze. We wczesnych latach 90. Dale Graff, ktry awansowa na kierownika wydziau i szefa projektu jednostki operacyjnej" w Fort Meade, by cile zwizany z procesem przydzielania zlece grupie badawczej Maya. Zarwno jemu, jak i Mayowi stale pitrzono niepokonane przeszkody natury biurokratycznej, a due wpywy polityczne okrelay kierunek eksperymentw. Odbiegay zarwno od tego, czego pragn May, jak i od wyobrae nastawionej na cele praktyczne grupy zadaniowej" w Fort Meade. Gdy w lecie 1986 roku do Jednostki operacyjnej" powrci Mel Riley, zdumia si tym, co zobaczy. Nie bya to ju zaprzysiona grupa majca wizj dals zego rozwijania techniki mentalnej zgodnie ze wszystkimi reguami sztuki i chcca wnie swj wkad w przysparzanie chway ojczynie, lecz karykatura zespou, do ktrego kiedy nalea. Do grupy przeniknli protegowani Stubblebine'a, ktrzy nie tylko nie przeszli szkolenia Swanna, ale nawet si tym nie interesowali. Midzy nimi byy trzy kobiety, znane jako czarownice". Jedna z nich czytaa z linii rk, inna wpadaa w trans podczas posiedze, tak jak podczas seansw spirytystycznych, a trzecia ukadaa pasjanse z kart i stanowia kana" dla informacji, to znaczy otrzymywaa je jako natchnienie od duchw". W takim jarmarcznym kramie nie zmienio si nic nawet po ponownej roszadzie we wadzach. Gdy syn pewnego generaa dosta pomieszania zmysw po zastosow aniu pasma hemi-sync i musia uda si na obserwacj psychiatryczn, a sam Stubblebine poinformowa o osobliwych przeyciach wizjonerskich, pozbawiono go wadzy nad zespoem Remote Viewing. Ta maa grupa podlegaa teraz bezporednio DIA. Naleao oczywicie wymyli nowy kryptonim. CENTER LANE zastpiono nazw SUN STREAK. Ze starej obsady pozosta tylko Skip Atwater i Fern Gauvin. Udrczony Ed Dames, ktry sam bardzo chcia zosta Remote Viewerem, mg pracowa jedynie jako rozmwca. Rok pniej Atwater opuci grup i zosta kierownikiem bada w Instytucie Monroego. Morale druyny spadao w oczach. Gr wzia zazdro o drobnostki, zapanowa istny chaos. Duchy" day o sobie zna natychmiast po wejciu w trans nowej czonkini grupy, Angeli Dellafiora. Byli to jaki Maurice" i Georg", a take doktor Einstein". Duchy zamanifestoway swoj obecno poprzez automatyczne pisanie. Aby nada temu rodzajowi anomalnego pozyskiwania informacji pozory naukowoci, potraktowano go jako hybrydow form Remote Viewing i okrelono neologizmem WRV (Written Remote Viewing, Pisemne Remote Viewing). W opiniach przekazanych z pierwszej rki wyniki tej grupy byy bardzo skromne i pozostaway daleko w tyle za procesem RV opracowanym w SRI. Angela Dellafiora dokonywaa niekiedy znaczco celnego trafienia w transie. W styczniu 1989 roku pytanie dotyczyo reakcji Libii na stwierdzenie USA, e w miejscu o nazwie Rabta produkuj e si bro chemiczn. W odpowiedzi Dellafiora napisaa automatycznie, e okrt o nazwie Pauta" lub Pouta" przybdzie do Trypolisu, aby przewie chemikalia do portu we wschodniej czci Libii. I rzeczywicie, do Trypolisu zawin okrt o nazwie Batato", na ktry zaadowano nieznanego rodzaju towary i przewieziono je do pewnego portu we wschodniej Libii.

W zespole dochodzio jednak do ostrych konfrontacji z innymi Remote Viewerami, szczeglnie z Edem Damesem. Na przeciwstawnych biegunach znajdowa si kontrolowany przez mczyzn system RV najnowszej techniki Ingo Swanna oraz dawno pokonana okultystyczna metoda seansw medialnych. Wewntrz zamku rycerzy odnowy duchowej ludzkoci swoje odrodzenie witowao magiczo-mityczne bagno pierwotne. W lutym 1988 roku, gdy DIA chciao dowiedzie si, w ktrym miejscu w Libanie przetrzymywany jest pukownik marynarki William Higgins, wyszkoleni przez Swanna Remote Viewerowie wskazali charakterystyczny budynek w jednej z wiosek na poudniu Libanu. Dellafiora natomiast napisaa automatycznie, e jest schowany pod jakim polem. Wkrtce potem Remote Viewerowie odebrali wraenia, e pukownik Higgins jest martwy. W przeciwiestwie do tego Dellafiora widziaa go ywego i napisaa, e wkrtce zostanie zwolniony. Higgins nie zosta zwolniony. Niedugo potem znaleziono jego skatowane ciao. Zwolniony zakadnik potwierdzi, e w owym czasie Higgins by prawdopodobnie przetrzymywany w budynku opisanym przez obserwatorw. Dames, Smith i inni rekruci Remote Viewing przeszli poprawne szkolenie Swanna i otrzymali ostatnie szlify w Instytucie Monroego. Dosy ju mieli rzcych czarownic" (ktre poredniczyy" pomidzy duchami), piszcych automatycznie, czytajcych z linii rk oraz pragncych konsultacji czonkw Kongresu i wysokich rang oficerw. Jedna z czarownic", Robin Dahlgren, przepenia kielich goryczy. Jednak niezalenie od tego, jak marne wyniki uzyskiwaa, nie mona byo usun jej z jednostki. Dahlgren miaa romans z czowiekiem o wielkich wpywach politycznych, Dickiem D'Amoto, najbliszym wsppracownikiem senatora Roberta Byrda. Rwnie Dames, ktremu zezwolono wycznie na penienie roli rozmwcy, stale myla o powikszeniu swoich wpyww i we waciwy dla siebie sposb przyczyni si do szybkiego obnienia lotw SUN STREAK. Naprawd interesujce zlecenia zdarzay si rzadko. Dames, chcc jak njgorliwiej sprosta swoim obowizkom szpiega psi, wypenia puste godziny odgadywaniem celw, ktre sam wybiera. Niewiele z nich znajdowao si na naszej planecie. Dames bez skrpowania folgowa swoim pozaziemskim zainteresowaniom. Sugerowa, aby obserwatorzy spogldali w przyszo albo przypatrywali si przeszoci i jako naoczni wiadkowie przeywali wielkie momenty historyczne, jak ukrzyowanie Jezusa czy bitwa pod Waterloo. Mogli by take obecni podczas objawienia Marii Panny w Fatimie i w paranormalny sposb zgbia tajemnic p otwora z Loch Ness. Podczas swoich fantastycznych podry do wiata mitw i legend Remote Viewerowie potwierdzili to, co Ed Dames przypuszcza ju od duszego czasu: Atlantyda ley w Peru na dnie jeziora Titicaca. Ed Dames bez wtpienia znacznie bardziej ni czarownice" otwiera drzwi spekulacjom, a Remote Viewerowie chtnie przekraczali wrota postrzegania", cakowicie odmienne od tych, jakie mia na myli Ingo Swann. Tej klasy danych nie dao si sprawdzi. Dames uwaa jednak, e, jego" zesp podawa poprawne spostrzeenia, gdy potwierdzay one jego wasne wytumaczenia dotyczce tajemniczych celw. Zapomnia, e stale dostarcza Remote Viewerom odpowiednich porcji adowania frontalnego", dziki ktrym mieli uzyska odpowiednie rezultaty. Psychic Warrior" [Psychic Warrior (ang.) psychiczny onierz (przyp. tum.)] Wojskowy wydzia psi, ktry rozpocz prac z wielkimi ambicjami i wykazywa si interesujcymi wynikami, przey upadek na miar Mefistofelesa w morze iluzji". Nikt nie symbolizuje tego lepiej ni David Morehouse. Kapitan Morehouse by przez dwa lata czonkiem zespou SUN STREAK, Remote Viewerem bez wikszych sukcesw. Natomiast zamierza znacznie lepiej sprzeda swoj histori jako szpieg psi. Wraz z Davesem, ktry porzuci sub wojskow i w 1989 roku otworzy firm doradcz o nazwie PsiTech bazujc na Remote Viewing, stworzy zesp, ktrego zamiarem byo wydanie bestsellera i przynajmniej w taki sposb zyskanie przysugujcego im, jak sdzili, uznania. Zaangaowali profesjonalnego autora i sprzedali swoje prawa, biorc zadatek w wysokoci 100 000 dolarw. Mimo e Morehouse nadal suy w armii, nie waha si ani chwili, czy pisa ksik o projekcie wojskowym, ktry by objty cis tajemnic. INSCOM zwietrzy plan i Morehouse' owi grozio zwolnienie w trybie natychmiastowym. Na domiar nieszczcia ona jednego z kolegw zoya u jego przeoonych skarg o molestowanie seksualne. Rezultatem byo dochodzenie wewntrzne. Morehouse okaza si na tyle przebiegy, e podda si lecze niu psychiatrycznemu w szpitalu wojskowym Walter Reed Armee Hospital w Waszyngtonie. Udawa osob owadnit depresj, prbujc popeni samobjstwo, mwi, e drcz go wizje aniow. Win za to obarcza Remote Viewing, ktre rzekomo cakowicie zmienio jego ycie i zagrozio szalestwem. Tymczasem jego agentka literacka rozpowiadaa wszem i wobec, jakoby Morehouse i ona sama byli molestowani i

zastraszani przez pracownikw tajnych sub. Wkrtce po zwolnieniu z kliniki prawnicy Morehouse'a zadali wgldu w tajny program w celu zapoznania si z niebezpiecznymi metodami, ktre wyprowadziy ich klienta z rwnowagi. Wojsko znalazo si w potrzasku. Nie mogo ryzykowa procesu, aby nie spowodowa zagroenia tajnych operacji. W okolicznociach, ktre nie miay nic wsplnego z honorem, strony polubownie zgodziy si na dymisj Davida Morehouse'a. Ten ostatni utraci wprawdzie prawo do emerytury, ale dziki temu mg si niezobowizujco powici pisarskiej gloryfikacji samego siebie. Pierwsze wydawnictwo rozmylio si i zrezygnowao z publikacji, ale inne 50 wydao w 1996 roku ksik Morehouse'a pod krzykliwym tytuem Psychic Warrior . Morehouse sprzeda w Hollywood swoje prawa do filmu za 300 000 dolarw. Nic dziwnego, przecie przebiegy autor, ktry przed swoim przybyciem do Fort Meade nigdy nie sysza o psi, jawi si w swych opowieciach jako paranormalny heros, Rambo na mentalnym polu bitwy. Zaskoczonych czytelnikw informowa, e w 1987 roku, podczas akcji wojskowej w Jordanii zosta trafiony kul w gow . Od tej pory nawiedzay go wizje i stale dowiadcza przey paranormalnych. Twierdzi, e zosta zwolniony ze suby, kiedy odmwi wykorzystania psi jako broni. Na zlecenie Pentagonu mia rzekomo wysya zoliwe fale mzgowe" wrogom pastwa, midzy innymi Saddamowi Hussajnowi, aby wywoa zamt i dezorientacj u osb docelowych, a nawet doprowadzi je do mierci. Remote Viewing spado tutaj do poziomu nonsensu. STAR GATE i koniec szpiegw psi W 1991 roku Ed May przenis laboratorium z Instytutu Badawczego Stanford do nowego miejsca, ktre znajdowao si kilka przecznic dalej, do Laboratorium Nauk Kognitywnych (CSL, Cognitive Sciences Laboratory) znajdujcego siew Midzynarodowej Korporacji Procedur Naukowych (SAIC, Science Applications International Corporation). Jest to duy instytut badawczy, ktry wiele swoich 51 zlece otrzymuje rwnie od Ministerstwa Obrony . Od momentu odejcia Puthoffa badania naukowe podejmowano przede wszystkim w Instytucie Badawczym Stanford, a pniej w Midzynarodowym Przedsibiorstwie Procedur Naukowych (SAIC). Po wczeniejszych ustaleniach grupa badawcza prbowaa na miar swoich moliwoci wspiera zorientowan na cele praktyczne prac w Fort Meade, a nowe odkrycia dostarczaa bezporednio do zleceniodawcw. Ci jednak niewiele si o nie troszczyli. Niektrzy osiedli wygodnie na swoich dobrze patnych stanowiskach, a inni do tego stopnia obroli w pirka, e pragnli przeforsowa swoje wasne wyobraenia o szpiegostwie psi. Nieszczsne pisemne Remote Viewing (WRV) i jego powrt do korzeni okultystycznego prowadzenia wojny oraz dziwaczne ekscesy, jak nadzwyczajna historia Davida Morehouse'a, pokazuj, do czego to doprowadzio. Projekt, ktry przesta by popularny, by traktowany jak bezpaski pies. W 1994 roku DIA po raz kolejny zmienio zakres zada i kryptonim; powsta program o nowej nazwie STAR GATE. Popierana przez stanowiska rzdowe przygoda z Remote Viewing miaa jednak przetrwa jeszcze tylko rok. Koo zamkno si w 1995 roku, kiedy DIA z powrotem podsuno ten projekt CIA. Suby wywiadowcze umyy rce i stwierdziy, e nigdy nie miay nic wsplnego z Remote Viewing. Kongres Stanw Zjednoczonych zobowiza CIA do przejcia odpowiedzialnoci za tajny projekt psi. Przed zastosowaniem si do tego polecenia CIA zadao p rzeanalizowania projektu przez Amerykaskie Instytuty Badawcze (AIR, American Intitutes for Research) w Waszyngtonie. Opinia bya negatywna. CIA podao do publicznej wiadomoci informacje o istnieniu programu i zamiarze zrezygnowania z niego. Pod koniec 1995 roku oficjalnie uznano, e program zosta zakoczony. Nadal jednak nawet sama CIA decydowaa si na wypowiedzi, i bdzie czasem wsppracowa z prywatnymi zleceniodawcami. Wybr jest duy, zwaszcza e wielu wczeniejszych Remote Viewerw kieruje dzisiaj prywatnymi firmami, oferujcymi Remote Viewing licznym klientom. Jak to moliwe, e Amerykaskie Instytuty Badawcze doszy do negatywnych wynikw, po wyranych sukcesach i postpach dokonanych przez grup Remote Viewing w pracy nad metodami? Odpowied jest prosta, aczkolwiek przeraajca. Jednym z ekspertw by Ray Hyman z Uniwersytetu Oregon w Eugene, jeden z najbardziej cenionych psychologw w kraju i jednoczenie zdeklarowany 52 od wielu lat i zacity przeciwnik parapsychologii . Materia, ktrym dysponowa, pochodzi wycznie z dwch ostatnich lat projektu SUN STREAK i STAR GATE, czasu czarownic", wycieczek RV na Marsa i ekspedycji w poszukiwaniu Arki Przymierza. Podczas dugiego okresu finansowania przez suby wywiadowcze i korzystania przez nie z pomocy psi, w szufladach biurek nagromadziy si niezliczone stosy dokumentw. Wydanie stosownej opinii o projekcie wymagaoby przestudiowania przez AIR tysicy stron akt i przesuchania nieprzebranych rzesz wsppracownikw. Zadowolono si wic krtkim wyw iadem z trzema pozostaymi Remote Viewerami, rozmow z kierownikiem projektu i analiz trzech niewielkich

projektw, ktre byy prowadzone przez mniej wicej rok pod koniec istnienia STAR GATE. Wyniki z ostatniego roku i do tego z epoki upadku miay wiadczy o caoksztacie dziaa, jakie podejmowano w okresie ponad 20 lat! Amerykaskie Instytuty Badawcze przeprowadziy z trzema Remote Viewerami pewien test wtpliwej jakoci: dwoje z nich korzystao ze spornej metody WRV, czyli automatycznego pisania; jedna z czarownic" zadawaa pytania swoim kartom do pasjansa, jak wrka na jarmarku. Trzeci Remote Viewer by do tego stopnia zgnbiony przez swojego przeoonego, e jedynie w cyniczny sposb by w stanie wyraa si o programie. Dostpne w aktach opisy programw wykonywanych dla sub wywiadowczych pokazuj, jak bardzo podupado Remote Viewing w Fort Meade. Na porzdku dziennym byo dalekosine adowanie frontalne". Na skutek takiego cakowicie niewystarczajcego badania projektu AIR doszy do nieuzasadnionego wniosku, e Remote Viewing nigdy nie wykazao si przydatnoci do celw wywiadowczych. Gdyby Amerykaskie Instytuty Badawcze zaday sobie trud dokadnego przeczytania wszystkich dokumentw, to w szufladach znalazyby opinie zleceniodawcw z lat poprzednich, z Secret Service (wywiad), z NSA, rnych organizacji wojskowych, a nawet z CIA, ktre niekiedy w arliwych sowach opisyway przydatno RV jako narzdzia do zdobywania informacji. Nie wszystkie opinie byy oczywicie pozytywne, sukcesw byo jednak wicej ni niepowodze. Tylko w ten sposb mona wytumaczy, dlaczego ta metoda cieszya si przez lata du popularnoci wrd sub bezpieczestwa. Naley zada sobie pytanie, czy raport AIR naleao poda do wiadomoci publicznej. Mdre posunicie wywiadu? Czyby zamknito rozdzia Remote Viewing coram publico, aby w ciszy komnat kontynuowa jego pisanie? Przez kilka miesicy w internecie zwraca na siebie uwag pewien Mr. X" przeprowadzajcy 53 inwentaryzacj projektw RV i analiz wykonanych przez Amerykaskie Instytuty Badawcze . Pod pseudonimem, ktry z powodu wspomnianych zainteresowa najbardziej adekwatnie mona opatrzy francuskim wyraeniem nom-de-guerre, kryje si Paul Smith, od 1983 do 1990 roku czonek zespou RV w Fort Meade. By jednym z nielicznych wybracw, ktrzy w 1984 roku zostali wytrenowani przez Ingo Swanna w Remote Viewing wedug wsprzdnych (CRV). Smith by rwnie gwnym autorem podrcznika treningowego dla Remote Viewerw i zosta nauczycielem teorii w dziedzinie ksztacenia w tej technice. W swoich opiniach, opublikowanych pocztkowo pod pseudonimem, Smith wyranie zaznacza, e raport AIR nie jest adnym manewrem sub wywiadowczych. Twierdzi, e program zmar mierci naturaln i nie zajmowa si nim nikt ze sub inf ormacyjnych. Opiniodawcy przeanalizowali jedynie wyniki, ktre nie usprawiedliwiay dalszego wspierania programu. W materiale przekazanym Amerykaskim Instytutom Badawczym znajdowao si midzy innymi 19 paczek zawierajcych sprawozdania, zalecenia oraz zbir instrukcji wykonanych w SRI i SAIC i przekazanych menederom programu operacyjnego" w latach 1988-1994. Paczki nie zostay nigdy otwarte! Ile mona si byo nauczy z tej olbrzymiej liczby danych z Fort Meade, pozostaje na razie tajemnic. Akta kryj dokadne opisy tysicy posiedze RV tych przeprowadzonych w celach treningowych, jak i tych, ktre miay miejsce podczas czynnych operacji. Drugim opiniodawc zaproszonym przez AIR bya Jessica Utts zajmujca si statystyk na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis. Pierwotnie uwaana bya za sceptyka, ale podczas prac do tego stopnia przekonaa si o wysokiej jakoci wynikw bada, e obecnie jest jednym z najwaniejszych metodologicznych filarw parapsychologii. W swojej analizie skoncentrowaa si na pracach 54 naukowych, ktre zostay wykonane w SRI i w SAIC, i uzyskaa bardzo pozytywne wyniki . Stworzya nastpujcy katalog wnioskw o eksperymentach z Remote Viewing: 1. Remote Viewing, swobodny opis nieznanych celw, przynosi wiksze sukcesy ni odga dywanie" z ograniczonej liczby symboli docelowych. 2. Osignicia grupy zoonej z szeciu Remote Viewerw wielokrotnie przewyszay dokonania nie wyselekcjonowanych ochotnikw. 3. Z przeprowadzonych bada masowych wynika, e w przyblieniu 1% ochotnikw wykaza niezmienne niecodzienne osignicia w testach. Remote Viewing jest zdolnoci, ktra u rnych osb wystpuje w rnym nasileniu, podobnie jak talenty sportowe lub muzyczne. 4. Ani wiczenia, ani rnorodno metod treningowych nie prowadziy do oglnej poprawy sprawnoci RV. Wydaje si, e atwiej jest znale dobrych Remote Viewerw, ni ich wytrenowa. 5. Nie jest jasne, czy istnieje konieczno stosowania feedbecku komunikatu zwrotnego o powodzeniu bd niepowodzeniu. Wydaje si jednak, e stanowi on pomoc psychologiczn. 6. Dua odlego pomidzy celem a osob poddan dowiadczeniu nie wpywa ujemnie na dokonania. 7. Na osignicia nie wpywa ekranizacja

elektromagnetyczna. 8. Istnieje przytaczajcy materia dowodowy dotyczcy faktu, e rwni e skutecznie mona przeprowadzi prekognitywne Remote Viewing, podczas ktrego cel zostaje wybrany przez osob poddan dowiadczeniu dopiero po podaniu opisu. 9. Nie istniej wzmianki potwierdzajce istnienie anomalnej perturbacji (psychokinezy), czyli psychicznej interakcji ze 55 rodowiskiem w drodze mentalnej . Wreszcie nawet sam wielki krytyk parapsychologii, jakim by Ray Hyman, musia na podstawie wynikw bada uczyni ustpstwo. Zdanie wypowiedziane przez niego naley uzna za ma sensacj: Odchylenia statystyczne od wartoci przypadkowych wydaj si zbyt due i zgodne ze sob, aby mc przypisa im jak przypadkowo statystyczn... Skaniam si do zdania profesor Utts, e podczas tych dowiadcze wystpuj realne zjawiska. Podczas tych testw pojawiao si co 56 innego ni przypadkowe odchylenie od hipotezy zerowej" . Powrt Remote Viewerw Najbardziej zatwardziali Remote Viewerowie wyruszyli spord gruzw na poszukiwanie nowych przygd. Po zakoczeniu kariery wojskowej niektrzy z nich przystpili do odgrzebywania mitw RV i swoich wasnych. Najlepszy z Remote Viewerw, Joe McMoneagle, na szczcie nie porzuci bada. Nadal pracuje z Edem Mayem w jego Laboratorium Nauk Kognitywnych oraz nad ksik, ktrej tytu roboczy brzmi Oczekiwania dotyczce roku 3000. Wsppracuje rwnie z Deanem Radinem w jego studiach prowadzonych na Uniwersytecie Nevada w Las Vegas, oferujc mu swoje uzdolnienia paranormalne. Odgrywa tutaj wan rol w rozwoju technologii przyszoci. Kiedy McMoneagle egna si z wojskiem, uznano jego nadzwyczajne zasugi jako Remote Viewera. Oczywicie w zawoalowany sposb. Oprcz wszystkich znanych hymnw pochwalnych, jakie towarzysz poegnaniom zasuonych oficerw, charakterystyczne s sowa, jakimi opatrzono go na dalsz drog, kiedy przyznawano mu order zasugi Legion of Merit za wspaniae osignicia w dziaalnoci sub informacyjnych. W akcie nadania uznano, e McMoneagle jest jednym z najbardziej oryginalnych strategw i motorw napdowych niezwykego projektu sub informacyjnych, ktry zrewolucjonizowa prace szpiegowskie". W dalszym cigu aktu nadania napisano, e swoje talenty i zdolnoci zademonstrowa w ponad 200 misjach wykonywanych na zlecenia najwyszych urzdw sub informacyjnych. W ostatnim czasie by oficerem su b wywiadowczych do projektw specjalnych (Special Projects Intelligence Officer). W tej roli uywa swoich zdolnoci i wiedzy fachowej do zdobywania istotnych elementw wywiadowczych 57 zawierajcych decydujce informacje, ktrych nie dao si pozyska innym i sposobami" . McMoneagle oferuje obecnie swoje usugi jako Remote Viewer we wasnej firmie Intelligence Applications. Nie ustpujmu inne osoby z dawnego zespou. Lyn Buchanan zakoczy swoj sub w 1992 roku i zaoy w Mechanicsville, Maryland, firm P>S>I: Problems>Solutions>Innovations, wiadczc usugi w dziedzinie treningu i analizy danych z CRV (Controlled Remote Viewing). Rwnie Paul Smith oferuje swoje usugi jako wolny Remote Viewer i doradca RV we wasnej firmie, Remote Viewing Instructional Servieces, Inc. Ed Dames zaoy PsiTech w Albuquerque, a pniej przeprowadzi si do Beverly Hills. Jego ucze Courtney Brown, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Emory w Atlancie, usamodzielni si w 1995 roku w Farsight Institute, gdzie jak niesie zaskakujca pogoska- oferuje SRV (Scientific 58 Remote Viewing, Naukowe Remote Viewing) . Kady z nich przecenia moliwoci wytrenowania i praktycznego zastosowania psi. Suchajc Eda Damesa, mona rzeczywicie nabra przypuszcze, e badacze psi mogliby waciwie zamkn swoje laboratoria. Ukierunkowane zastosowanie postrzegania poza-zmysowego stao si rzeczywistoci. Dames twierdzi, e Remote Viewing osigno w PsiTech 100% trafie. W broszurce o jego firmie mona przeczyta: Od 1983 roku, kiedy pan Dames rozpocz trenowanie i stosowanie tych niewiarygodnych uzdolnie, do tego stopnia udoskonali metody Remote Viewing za pomoc protokou treningu i uycia Technical Remote Viewing (TRY), e swoim komercyjnym klientom gwarantuje unikatowy 100% sukces". Jedyne, co mona w 100% zagwarantowa po przeczytaniu tego tekstu, to bezsensowno takiej wypowiedzi. Ale w kocu Dames chce co sprzeda i to za cakiem spore pienidze. Tygodniowy kurs szkoleniowy kosztuje 4500 dolarw. Takie niepowane szkolenia mona przej take w Niemczech. Tego rodzaju oferty i obietnice dyskredytuj, niestety, Remote Viewing i badania nad psi. Zadajemy sobie naturalnie pytanie, dlaczego PsiTech nie osigno jeszcze grnolotnych celw, ktre obiecywa Dames jak na przykad odkrycie pierwotnego pochodzenia wirusa AIDS. 100%

skuteczno jego zespou, ktry jakoby stosuje RV z wojskow" dokadnoci, ogranicza si do samochwalczych triumfw. Metody s oczywicie cile tajne i nie moemy oczekiwa co do nich zarwno potwierdze, jak i dementi. Tymczasem Dames z lkiem przej firm na wasno i przepowiedzia wielkie katastrofy w 1989 roku. Nikogo nie musi to jednak niepokoi. Kilka lat wczeniej zapowiedzia, e w 1993 roku nastpi publiczny kontakt z obcymi w Chaco Canyon. Niewtpliwie PsiTech nie miaa ju do stracenia ani reputacji, ani te rzekomych wysoko postawionych klientw. Ron Randolphi, naukowiec z CIA, ktry w epoce SUN STREAK i STAR GATE mia analizowa nowe i egzotyczne technologie, ze miechem wyraa si o firmie Damesa: Jedynym liczcym si klientem, jakiego kiedykolwiek mia PsiTech, by pewien bogaty czowiek z Baltimore, Da Smith. Zapaci 3000 dolarw, aby mc zdalnie spostrzec koo powstajce z ziarna!" Ten, kto wydaje duo pienidzy na jaki kurs w PsiTech, sam ponosi za to win. Analogiczne bardzo dokadne szkolenie w dziedzinie TRY jak twierdzi Dames okrelane skrtem SRY, mona odby rwnie u jego ucznia Courtneya Browna na kursie korespondencyjnym. Na internetowych stronach Farsight Intitute istnieje moliwo zapoznania si z jego podrcznikiem do Naukowego 59 Remote Viewing . Obietnice, jakie czyni czarodziejski ucze, brzmi nie mniej zadziwiajco ni te, ktre daje jego mistrz. Zgodnie z nimi SRY pozwala kademu na niewiarygodnie precyzyjne wyodrbnienie informacji z odlegych miejsc, z przeszoci i przyszoci". Scenariusz Browna bazuje w znacznej mierze na systemie Ingo Swanna. Autor rozrni tutaj pi faz: 1. Ideogramy i rozpoznawanie prymitywnych cech charakterystycznych celu. 2. Wykorzystanie wszystkich zmysw, postrzeganie pierwszych oznak wymiarw. 3. Wykonanie pierwszego rysunku celu. 4. Intymny kontakt" potrzebny do rozwizania problemu RV, cakowit kontrol oddaje si umysowi podprzestrzennemu (subspace mind), zezwalajc mu na skierowanie informacji do umysu wiadomego" (cokolwiek by to mogo oznacza). 5. Kierowane badanie celu przy wykorzystaniu szeciu technik specjalistycznych, majce spowodowa osignicie drastycznego wzrostu liczby informacji. Podczas fazy czwartej tworzy si kompletn macierz zawierajc dziewi kolumn dla kadego typu danych", od danych zmysowych (S) do danych emocjonalnych (E). Teraz nadchodzi najciekawszy moment. Brown uwiadamia nam, e rzadko uzyskujemy co, o co nie pytamy. Przy Remote Viewing dzieje si rzekomo tak samo. Pytanie polega na naprowadzeniu pisaka na kolumn zawierajc typ danych, jakie chce si uzyska w sposb paranormalny. Ze wzgldu na wielk delikatno tego procesu naley bardzo ostronie dotkn papieru czubkiem pisaka i przez okoo sekund utrzymywa kontakt z papierem. Wraenia pojawiaj si zaraz potem. Zbyt krtki kontakt nie zezwala na wystarczajco gbokie postrzeganie, zbyt dugi natomiast powoduje interferowanie wiadomego umysu. Czubek pisaka na dziewiczej tabeli jako wcznik umysu dla informacji psi! Do czego doprowadzono tak wysoce interesujcy proces jak Remote Viewing?! Instrukcje s duo bardziej skostniae i szalone" ni podczas jakichkolwiek posiedze Wehrmachtu odbywajcych si z niemieck dokadnoci.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Cz II Aktualne badania nad psi: W drodze do nowego zrozumienia wiata Usid przed faktami jak mae dziecko. Bd przygotowany na zmian kadej uksztatowanej wczeniej opinii. Pokornie postpuj w otchanie, w ktre kieruje ci Natura, albo niczego sienie nauczysz". Thomas Huxley Wierz w nauk i ufam w to, e nauka, ktra miao zastanawia si nad pocztkami wszechwiata, nad waciwociami 33 materii w 10 sekund po Wielkim Wybuchu, nad zasadami ludzkimi, niestaoci kwantw i rwnolegymi wszechwiatami, potrafi da sobie rad z implikacjami spostrzee parapsychologicznych, czymkolwiek si one skocz. Dla nauki nie istnieje niebezpieczestwo konfrontacji z takimi treciami. Dziki nim moe si tylko wzbogaci". Charles Honorton Parapsychologia w Rosji: Legenda i rzeczywisto Dziwny przypadek Roberta Totha Od kiedy Gorbaczow zapocztkowa polityk gasnostii", a tak naprawd dopiero po upadku Zwizku Radzieckiego i paktu warszawskiego, finansowani przez CIA naukowcy z krajw zachodnich zaczli poszukiwa kontaktu ze swoimi kolegami po tamtej stronie". Ed May i parapsycholog Lari ssa Vilenskaya, ktra przed laty wyemigrowaa do Stanw Zjednoczonych, wsplnie udali si do Rosji i na Ukrain, aby sporzdzi szczegowy obraz stanu oficjalnych i nieoficjalnych bada nad psi. Ed May, jak mi niedawno opowiada, spotka tam wwczas rosyjskich kolegw, ktrzy prowadzili dla sowieckich sub wywiadowczych badania porwnywalne do jego wasnych. Obecnie May i nieznani jeszcze rosyjscy badacze s w fazie wymiany dowiadcze. Czyby wysiki Amerykanw w dziedzinie parapsychologii, zmierzajce do odtworzenia rwnowagi pomidzy supermocarstwami, byy tylko prb kontynuacji pocigu za jak chimer? Wydaj e si, e nigdy nie istniaa ta grona sytuacja, na ktr zareagowano programem Remote Viewing. Nic poza gorc atmosfer po obydwch stronach? A moe parapsychologowie z tej i z tamtej strony zawdziczaj wicej, ni przypuszczaj , dziennikarzom odpowiedzialnym za propagowanie legendy Nautilusa"? Do tamtej pory nieliczne wwczas instytuty badawcze wiody naprawd mamy ywot. W Zwizku Radzieckim ta wiadomo niewtpliwie wywoaa pewne zamieszanie i oywienie, ktre doprowadzio do szeroko zakrojonych bada hojnie finansowanych przez rzd. Byy to jednak pierwsze kroki na terytorium, ktre z wielkim oporem poddawao si uporzdkowanym badaniom naukowym. Nie istniao nic, co mogoby przysporzy bezsennych nocy politycznym przywdcom krajw nieprzyjacielskich. Zawsze najbardziej niepokoi to, o czym wie si najmniej. To wystarczyo, aby rwnie w Stanach Zjednoczonych postawi na nogi projekt badawc zy i praktyczny, finansowany z pienidzy podatnikw, o jakim instytuty parapsychologiczne mogy tylko marzy. Tak wic tajne badania rozpoczy si zarwno w Zwizku Radzieckim, jak i USA od niczego. Mimo to wkrtce pojawiy si bezsprzeczne rezultaty, ktre obie strony musiay przyj cakowicie powanie. Naukowcy osignli ten stan, ktremu mieli przeciwdziaa. Na pocztku lat 70. Puthoff i Swann podczas pierwszego Midzynarodowego Kongresu Bada 1 Psychotronicznych w Pradze wysondowali, jakie postpy poc zynili badacze w bloku wschodnim. Wkrtce potem w krgach sub wywiadowczych kryo sprawozdanie przedstawiajce niebezpieczestwa, jakie wi si z sowieckimi i czechosowackimi badaniami 2 parapsychologicznymi . Czy Rosjanie tymczasem rzeczywicie osignli swj cel i anomalne oddziaywanie ludzi na odlego doprowadzili do gotowoci operacyjnej? Wydarzenie z 11 czerwca 1977 roku rzuca sabe wiato na t nieklarown sytuacj. W tym dniu aresztowano w Moskwie korespondenta gazety Los Angeles Times" Roberta Tohta. Oskarono go o przyjcie nielegalnych papierw kryjcych w sobie tajemnice pastwowe". Dokumenty przekaza mu

rosyjski biofizyk Walerij Petukow. Zdradza w nich skomplikowan teori, wedug ktrej podczas podziau ywej komrki emitowane s pewne jej czsteczki posiadajce moliwo transportu informacji. Opisujc ich funkcj, mona analogicznie wytumaczy telepati i zjawiska pokrewne. Petukow by kierownikiem laboratorium biofizyki w Instytucie Bada Medycznych i Biologicznych, ktry pozostawa pod kontrol pastwa. Toth zosta przesuchany i powiadomiony, e dokumenty zawieraj tajny materia o badaniach parapsychologicznych pochodzcych z naukowego laboratorium pastwa radzieckiego. Wkrtce potem Toth mg opuci kraj. Jego historia obiega pras amerykask, szybko jednak zostaa zapomniana. Natomiast suby wywiadowcze USA byy zdania, e Toth mia moliwo pobienego spojrzenia na czubek gry lodowej tajnych bada sowieckich nad psi. Naley oczywicie zada sobie pytanie, czy nieudana prba przekazania papierw nie zostaa zainscenizowana przez KGB. Podejrzanie brzmi potwierdzenie KGB, e w Zwizku Radzieckim istniay cile tajne badania nadpsf prowadzce do wanych stwierdze biologicznych. Po co wic wszystkie te dziaania, skoro Rosjanom zaleao na utrzymaniu tego rodzaju bada w tajemnicy? Trudno si pozby wraenia, e w tej grze siowej Sowieci prbowali dezinformowa Amerykanw, ktrzy od kilku lat prowadzili w Instytucie Badawczym Stanford skuteczne badania nad psi zalecone przez rzd. A moe chcieli tylko sprawi wraenie, e w tej dziedzinie s dalej, ni sdz Amerykanie? W kocu nikt ju nie wiedzia naprawd, czy obydwie strony prowadz tylko jak gr, czy te 3 naprawd co si wydarzyo w dziedzinie postrzegania pozazmys owego" . Sowietom odpowiadaa widocznie sytuacja, w ktrej na Zachodzie wiedziano, e badania nad psi s prowadzone przy drzwiach zamknitych. W czasopismach o szerokim zasigu dopuszczano do publikacji coraz wicej wypowiedzi, w ktrych ograniczenia ideologiczne dozwolonego sposobu mylenia elegancko zwracano przeciwko sobie samym, co miao otworzy parapsychologii drog na zewntrz. Jedn z osb, ktra potrafia spoytkowa ten dialektyczny trik na korzy parapsychologii, by autor artykuw naukowych Leonid Fillipow. W ateistycznym czasopimie Nauka i religia" w nastpujcych sowach skrytykowa niezmienne stanowisko matematyka Aleksandra Kitajgorodskiego wystpujcego przeciwko psi: Co stanie si jednak, jeli zjawiska telepatyczne zwizane s z pewnymi, do chwili obecnej nieodkrytymi jeszcze, prawami nie amicymi jednoczenie znanych dotychczas regu, zgodnie z ktrymi zachowuj si elektrony? Negowanie a priori moliwoci istnienia telepatii oraz innych nieznanych jeszcze nauce procesw oznaczaaby odrzucenie idei Lenina, e nasza znajomo pracy 4 na kadym osignitym poziomie rozwoju naukowego nadal pozostaje niepena" . Oddziaywanie na odlego odpowied Moskwy na Remote Viewing W taki sposb doszo do sytuacji, w ktrej oprcz bada prowadzonych za zamknitymi drzwiami, moga istnie oficjalna parapsychologia, oczywicie bez przywilej w i rodkw finansowych, jakimi dysponowali badacze instytucji kontrolowanych przez pastwo. Dowiadczenia nad zastosowaniem psi do celw wojskowych prowadzano w Moskwie w dobrze strzeonym obiekcie wojskowym, w Instytucie Problemw Przekazywania Informacji. Bya to jednak tylko niewielka filia. Centrum bada znajdowao si w zachodniej Syberii u podna gr Ataj. Tam, w rodku pionierskiego miasta Nowosybirsk, komunici urzeczywistniali swoje wyobraenia o scentralizowanych badaniach i urzdzili akademickij gorodok" miasto nauki". W jednym z okoo 40 kompleksw, w Instytucie Automatyzacji i Elektrometrii, znajdowa si zagadkowy Wydzia Specjalny nr 8, a dostp do niego by zabezpieczony kodem. W Wydziale Specjalnym nr 8 60 badaczy ze wszystkich czci Zwizku Radzieckiego prowadzio prace naukowe nad telepati i oddziaywaniem na odlego. Badaniom tym nadano wspln nazw: biokomunikacja". Jeden z uczonych, ktry w 1977 roku wyemigrowa do Francji, opowiada o okrutnych prbach, jakie byy prowadzane w Wydziale Specjalnym nr 8. Wywoywano wstrzsy elektryczne u maych kotkw, a u ich matek badano moliwo stwierdzenia impulsu telepatycznego za pomoc elektrod wprowadzonych do mzgu. Ponadto wymylono dowiadczenie, ktre polegao na zabieraniu krlikw do odzi podwodnej. Gboko pod powierzchni morza zwierzta zabijano, a na ldzie rejestrowano w tym czasie prdy mzgowe i czstotliwo bicia serca u mat ki. Stern informowa o rnorodnych eksperymentach z biofotonami. Fotony to fizycznie najmniejsze jednostki wiata o silnie koherentnej dugoci fali. Chodzi tutaj o bardzo zogniskowan wizk wiata, porwnywaln do promienia lasera, ktry jest w stanie przenosi informacje take na niszym poziomie energetycznym. Takimi wanie jednostkami wietlnymi s biofotony wysyane przez ywe komrki. Uczeni radzieccy chcieli stwierdzi, jak rol peni fotony w przekazywaniu informacji na paszczynie komrkowej. Na przykad oddzielano przegrod z szyby bakterie, aby stwierdzi, czy

miertelna choroba moe by przenoszona do innych komrek wycznie za pomoc fotonw. Jedna z grup badawczych miaa podobno uzyska dowd na anomalne przenoszenie infekcji do zamknitej 5 kultury komrek . Nowe stosunki wadzy panujce w Kremlu spowodoway zamknicie Wydziau Specjalnego nr 8 ju w 1969 roku. Mniej wicej w tym samym czasie KGB i GRU wywiad wojskowy przejy kontrol nad badaniami parapsychologicznymi. W caym kraju szukano osb wykazujcych uzdolnienia psi, jeli mona wierzy pogoskom, Rosjanie znaleli swojego Ingo Swanna i Pata Price'a gdzie w syberyjskich wioskach lub w krgach elit akademickich. Nawet mongolscy mistrzowie sztuk walki, mnichowie i szamani t ybetascy z regionw Azji Centralnej mieli rzekomo przyby do laboratoriw, aby wykaza swoje zdolnoci oddziaywania na odlego. Nie musiano siga daleko, gdy Nowosybirsk ze swoimi pracowniami znajdowa si porodku regionu gsto zasiedlonego przez gr upy narodowociowe o tradycjach szamaskich. V.P. Leutin, badacz z Leningradu, prowadzi wwczas eksperymenty polegajce na rejestrowaniu wzoru EEG pewnych ludzi, podczas gdy w oddalonym pomieszczeniu palce innych osb poddawano stymulacji elektrycznej". Palce byy dranione impulsami prdowymi o rnym nasileniu, ktre zaleao od granicy blu osoby testowanej. Leutin stwierdzi istnienie znaczcej korelacji pomidzy wstrzsem elektrycznym u nadawcy i wzorem EEG u odbiorcy. Nie podano jednak, jakiego rodzaju by ten niezwyky zwizek. To, co najbardziej rzuca si w oczy osobie stojcej na zewntrz, to wybr wstrzsu elektrycznego w pobliu granicy blu jako rodowiska badania moliwoci anomalnego transferu informacji. Dowiedzielimy si wczeniej, e w Instytucie Badawczym Stanford stosowano byski wiata; istnieje cae mnstwo moliwoci znalezienia odpowiednich bodcw fizjologicznych znacznie mniej brutalnych. Z tych nielicznych przykadw mona wywnioskowa, e badania radzieckie nie byy raczej delikatnej natury. Eksperymentatorzy dyli niewtpliwie do uzyskania moliwie silnych reakcji anomalnych i dlatego wybierali intensywne bodce fizjologiczne. Z drugiej strony instytuty kontrolowane przez tajne suby nie musiay si obawia publicznych dyskusji, ktre mogyby doprowadzi do kontroli, tak jak w przypadku skandalu z MKUL -TRA w Stanach Zjednoczonych. Wolno bada" w erze ZSRR nadaa psychotronice posta demoniczn. Wszelkiego rodzaju oddziaywanie na odlego oto zdeklarowany cel tajnych bada nad psi w Rosji. Badacze radzieccy twierdz, e emocje negatywne daj si atwiej przekazywa na drodze telepatycznej i wydobywaj na wiato dzienne bardziej dramatyczne rezultaty. Z tego wanie powodu musiano rzekomo przerwa test wykonywany na aktorze Karolu Nikoajewie, poniewa lekarze obserwujcy jego EEG zarejestrowali tak drastyczne zmiany, i obawiali si o zdrowie odbiorcy. Co takiego si zdarzyo? Przyjaciel Nikoajewa Jurij Kamieski zdecydowa, e zamiast obrazw, jak podczas wczeniejszych prb, bdzie przekazywa emocje. Wyobrazi sobie ywo, e dusi Nikoajewa i ten nie moe zapa tchu. Ulubionym eksperymentem osb o najwyszych uzdolnieniach paranormalnych w dawnym Zwizku Radzieckim bya, jak si wydaje, demonstracja zatrzymywania pracy serca aby. Wyizolowane serce aby umieszczone w pynie fizjologicznym uderza jeszcze normalnie przez 30 do 40 minut, czasami nawet duej. Mona je ponownie uruchomi za pomocbodcw elektrycznych. Nina Kuagina znana jako medium psychokinetyczne zatrzymaa takie serce po 40 sekundach z odlegoci metra. Dowiadczenie wykonano pod czujnym okiem Gienadija Siergiejewa. Stymulacja elektryczna nie spowodowaa ponownego bicia serca. Badanie patologiczne wykazao, e zostao ono jakoby rozszarpane. Siergiejew i jego koledzy stwierdzili, e do dowiadczenia, podczas ktrego ilo uderze serca odbiorcy mona telepatycznie wyrwna z czstoci uderze serca nadawcy, najlepiej nadaj si osoby z problemami sercowymi. Siergiejew poleci Ninie Kuaginie oddziaywa rwnie na funkcje yciowe myszy. Pod jej rk staway si niezdolne do ruchu, jakby byy martwe. Kiedy Kuagina zabieraa rk, znowu poruszay si normalnie. Paranormalne konie trojaskie W latach 70. Instytuty Popowa w caym kraju zostay skonion e przez KGB do otwarcia bioelektronicznych" a wic parapsychologicznych laboratoriw badawczych; w Leningradzie, Kijowie, Ama Acie, Kisziniewie, Taganrogu, Misku i Tallinie. Kontrola KGB nad badaniami psi nie musi by postrzegana jako dziaanie czarnej wadzy, podkrela Martin Ebon najlepszy znawca

zwizkw pomidzy psi i KGB w dawnym Zwizku Radzieckim . KGB stanowio nierozczn cz sowieckiego dnia codziennego. Jego wczenie si do bada nad psi wskazuje na zwikszone zainteresowanie moliwoci wykorzystania potencjau paranormalnego. Martin Ebon policzy, e w 1983 roku kontrolowane badania nad psi odbyway si w nie mniej ni 29 instytutach. Jedna z obaw, o ktrej powanie dyskutowano w USA, przypomina stare wyobraenia magiczne. Przypuszczano, e Sowieci nasycali prezenty dla zachodnich dyplomatw i politykw negatywn energi psi" (cokolwiek by to mogo oznacza). Te z kolei powoli promienioway, co miao prowadzi do uszkodze neurologicznych. Takie fantastyczne obawy dotary wraz z nowin o generatorze psychotronowym, ktry jakoby zosta wynaleziony przez czeskiego inyniera Roberta Pawlit w latach 60. Te mae fantazyjne aparaty, wygldajce jak konstruktywistyczne plastiki, sprawiay wraenie cakowicie nieprzydatnych do czegokolwiek. Ich wynalazca twierdzi, e mog magazynowa, wzmacnia i oddawa energi psychotronow. Pod pojciem energii psychotronowej (lub bioplazmatycznej) badacze w bloku wschodnim rozumieli form energii, jak dysponuje czowiek, ktra ma wywoywa zjawiska psi. W Stanach Zjednoczonych nie istniao adne urzdzenie techniczne, ktre w jakikolwiek sposb byoby w stanie zmierzy energi psi", nie mwic ju ojej akumulowaniu i wzmacnianiu. Amerykaskim agentom sub wywiadowczych wierzcym w technik, pogoski o licznych zabawkach Pawlity wystarczyy, aby powzili obawy, e Rosjanie ponownie wysunli si na prowadzenie i nosili si z rnymi okropnymi zamiarami realizowanymi za pomoc niewidocznych i niemoliwych do zmierzenia promieni. Tymczasem badacze psi na Zachodzie nie kopotali si generatorem psychotronowym. Gdyby psi nadawaa si do wykorzystania w tego rodzaju urzdzeniach technicznych, to generatory takie istniayby ju od dawna. Jeli wic prezenty nie byy skaone chorobotwrcz energi psychotronow , to jak przypuszcza zesp Remote Viewing z Fort Meade mogy zosta uyte jako konie trojaskie. Wychodzono z zaoenia, e przed wrczeniem prezentw gociom z Zachodu radzieccy Remote Viewerowie zapamitywali je sobie. Pniej byli w stanie namierzy miejsce, w ktrym znajduje si prezent, jak za pomoc radiopelengatora, i bezwstydnie oglda je przez psi. Skip Atwater, ktry dziki osigniciom swojej maej grupy by gotw uwierzy w wiele rzeczy, napisa zupenie powany raport, w ktrym zaleca politykom, aby nie stawia prezentw otrzymanych z krajw komunistycznych w domu na telewizorze, lecz najlepiej umieci je w piwnicy, gdziekolwiek tam, gdzie czowiek nie styka si z nimi. Samowar od Breniewa na kredensie w Okrgej Sali Biaego Domu? Katastrofa! W swoich zaleceniach Atwater posun si jeszcze dalej, co wiadczy o bardzo powanym traktowaniu przez niego pracy z opsec. Stao si jasne, e nie ma moliwoci ochronienia si przed Remote Viewing. aden z tajnych projektw nie jest w stanie ukry si przed wewntrznym okiem szpiega psi. Naleao wic opracowa techniki gwarantujce obraz wrogim Remote Viewerom. Atwater zaproponowa, aby w strategicznych obiektach umieszcza absurdalne przedmioty: na przykad olbrzymie balony z myszk Miki w silosach rakiet midzykontynentalnych. Gdyby rosyjski Remote Viewer odnalaz cel, a pniej poinformowa o obrazku z filmw rysunkowych majcym wielkie okrge uszy, to jego zleceniodawcy z pewnoci pomyleliby, e ich radar psi" zlokalizowa obiekt cakowicie nieistotny. Armia Stanw Zjednoczonych nie chciaa si jednak kierowa tak logik. Tego rodzaju obawy oraz projekty technicznego spoytkowania i wzmocnienia psi spowodoway rozprzestrzenienie si na Zachodzie pomysu, e Rosjanie s obecnie w posiadaniu broni psi'. Niewtpliwie brzmiao to nadzwyczaj niebezpiecznie. Tak naprawd nikt jednak nie wiedzia, co taka bro miaaby robi. Martin Ebon potrafi udowodni, e sowieckie badania nad psi s cakowicie realne i zorientowane na zastosowania praktyczne, ale rzekomo pozostaj daleko w tyle za ich zachodnimi 7 odpowiednikami i nie moe by mowy o realnie istniejcej broni psi" . Niemniej jednak rzd Stanw Zjednoczonych, jak widzielimy, da si przekona lobby wojny psi". W ten sposb powstaa paradoksalna sytuacja, w ktrej pastwo amerykaskie nada finansowao programy badawcze dotyczce psi na podstawie jak ju dzisiaj wiemy bdnych ocen radzieckich sukcesw w tej dziedzinie. Obecnie mona ju z du doz pewnoci stwierdzi, na czym miaa polega bro psi". Chodzio o wywieranie wpywu na czowieka przez fale elektromagnetyczne mikrofale oraz fale o ekstremalnie niskiej czstotliwoci (ELF). Mog one wykazywa niszczce dziaanie na organizm ludzki, a wic stanowi realne niebezpieczestwo. Poza pewnymi tajemniczymi aluzjami bro ta nie ma jednak nic wsplnego z psi. Cienie z przeszoci nowe badania nad psi w Rosji Dziekanem rosyjskiej parapsychologii jest Aleksander Dubrow z Biblioteki Nauk Przyrodniczych

Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie. Jest on uwaany za rzecznika nowego kierunku, bardziej za teoretyka ni empiryka. Od 20 lat wyznaje powracajcy czsto na Zachodzie pogld, e w naukach przyrodniczych nastpuj e ciga zmiana paradygmatw, w nastpstwie ktrej take parapsychologia znajdzie swoje miejsce w nowej strukturze. Dubrow uwaa zjawiska psi i fizyk wiadomoci za procesy kwantowo-mechaniczne, a czowieka za podmiot kwantowy", s to problemy z oywieniem dyskutowane w nowoczesnych badaniach nad wiadomoci. Zaleca, nauce badania nad fizyczn 8 stron psi oraz psychofizyk zmienionych stanw wiadomoci, co umoliwi lepsze zrozumienie psi . To, co brzmi rozsdnie, nowoczenie", prawie po zachodniemu", jeszcze nie stanowi programu. Jest pragnieniem, moe wytyczn. Rosyjskie badania nad psi musz pozby si jeszcze wielu starych skorup, aby odnale swoje wasne oblicze, wolne od naciskw ideologicznych i dyrektyw politycznych. Problemu tego nie zaatwi si, tworzc nowe pojcia i stowarzyszenia. W centrum uwagi wielu nowych prac nadal znajduje si oddziaywanie na odlego i studium pl energetycznych czowieka. W tym znaczeniu mwi si obecnie w Rosji o polach energo -informacyjnych". Rwnie dobre stare postrzeganie pozazmysowe, na Zachodzie przeksztacone w tym czasie w kognicj anomaln", w Rosji traktuj si jako kategori pochodzenia biologiczno -fizycznego. Anomalny transfer informacji nosi tutaj nazw wymiany poprzez kanay energo-informacyjne". Jednym z nowych zwizkw, wspierajcym badania w tej dziedzinie, jest noszcy adekwatn nazw Komitet Bada Naturalnych Procesw Energo-informacyjnych. Anomalne zjawiska mentalne uwaane s za nowy 9 trend naukowy bada nad procesem leczenia" okrelany terminem bioenergetyka" . Oficjalne organizacje medyczne zatrudniaj utalentowanych uzdrowicieli. Powsta take zwizek zrzeszajcy uzdrowicieli rosyjskich. Na licznych konferencjach uwyrania si due zainteresowanie t tematyk, a take przeraajce rnice w jakoci prac z omawianej dziedziny. Rosja z pewnoci znaj duje si w fazie przeomu rwnie i w tym zakresie. Pozostaje mie nadziej, e taka zmiana bdzie prowadzi do pozytywnie skierowanych eksperymentw. Ze wzgldu na dug tradycj bada w dziedzinie oddziaywania na odlego nauka rosyjska wnosi bezcenny baga dowiadcze, ktry moe okaza si znaczc zdobycz w rozwizywaniu palcych problemw w leczeniu chorb. Przedstawiam tutaj przegld najlepszych i najwaniejszych aktualnych przedsiwzi badawczych, ktry umoliwia wgld w rosyjskie badania nad psi, zawieszone pomidzy starymi i nowymi paradygmatami. W laboratorium Towarzystwa Radioelektroniki i Komunikacji im. A.S. Popowa w Moskwie Anatolij Arlaszin przeprowadzi niedawno eksperyment, podczas ktrego celem wyszkolonych osb o uzdolnieniach paranormalnych byo zdalne wywoanie zakce procesw mentalnych u innych 10 osb . Studenci, ktrzy zgosili si na ochotnika, nie wiedzieli, na czym ma polega dowiadczenie. Ich zadanie sprowadzao si wycznie do rozwizywania problemw matematycznych z zamknitymi oczami, bez pomocy papieru i owka. "Zaburzenie" umysowe miaa wywoa grupa sensytywnych wyszkolona w specjalnych technikach wyobraania. Studentw zaprowadzono najpierw do pomieszczenia, w ktrym znajdoway si osoby o uzdolnieniach paranormalnych, i poprosz ono o podanie odpowiedzi na kilka pyta. W rzeczywistoci chodzio wycznie o to, aby umoliwi osobom oddziaujcym osobiste poznanie grupy docelowej, potrzebne dla nawizania z nimi kontaktu. Podczas fazy eksperymentalnej sensytywni prbowali duchowo bombardowa studentw szeregiem liczb. Jednoczenie prbowali przesa im uczucia paniki, niepewnoci i braku wiary w siebie. Podczas testu osoby oddziaujce i osoby biorce udzia w dowiadczeniu znajdoway si w oddzielnych pomieszczeniach. Studenci byli przydzielani do grup w sposb przypadkowy. W pierwszej grupie zakcenia mentalne wywoywano podczas rozwizywania pierwszych trzech problemw, w drugiej grupie podczas rozwizywania trzech ostatnich, a w trzeciej grupie podczas zmagania si z zadaniami nr 2, 4 i 6. Grupa czwarta stanowia grup kontroln. Nie wywoywano u niej zakce umysowych. W przypadku studentw rozwizujcych trzy pierwsze zadania pod wpywem zakce mentalnych okazao si, e potrzebowali oni znacznie duszego czasu ni ci, ktrzy nie byli odwodzeni od wykonywania zada w sposb mentalny. Rozwizywanie problemw z obliczeniami wykonywanymi w pamici trwao u nich o 42% duej. Charakterystyczny by fakt, e dwie osoby oddziaujce byy w stanie wywoa szczeglnie silne efekty. Byli to Ludmia Korabielnikowa i Karol Nikoajew, ktrych poznalimy ju wczeniej podczas dramatycznych dowiadcze z duszeniem w mylach. Pod ich mentalnym wpywem czas rozwizywania zada rachunkowych wyduy si o 71,6%. Wywoywanie zaburze umysowych podczas rozwizywania trzech ostatnich zada nadal znacznie wyduao czas uzyskiwania wyniku, ale tylko o okoo 21%. Taki wynik jest w interesujcy sposb podobny do efektw uzyskiwanych poprzez normalne" zaburzenia przy zadaniach umysowych. Gdy kto nastawi si na prac wymagajc koncentracji, to kade odwrcenie uwagi

niekorzystnie wpywa na sprawno, a przez to na szybko rozwizywania zada. Reakcj na pojawienie si zakcenia podczas znacznie zaawansowanej ju pracy jest natomiast nasilenie 11 koncentracji . Tego rodzaju dowiadczenia przypominaj raporty, wedug ktrych procesy mylowe zachodnich dyplomatw i wysokich rang politykw podczas spotka na szczycie miay by rzekomo zakcane przez sowieckich ludzi o uzdolnieniach paranormalnych. Andriej Lee, dyrektor moskiewskiej Fundacji Parapsychologii Leonida L.Wasiljewa, jest jednym z najbardziej pracowitych badaczy nowej parapsychologii w Rosji. Zajmuje si badaniem zmienionych stanw wiadomoci pod wpywem pl magnetycznych, elektromagnetycznych i akustycznych, dziki ktrym ma nastpi podniesienie efektywnoci anomalnego przekazywania informacji. Oddziaywania mentalne bada obecnie rwnie Jurij Dolin zaliczajcy si do najbardziej starannych badaczy w dziedzinie nowej parapsychologii rosyjskiej. Podczas jednego z dowiadcze osoby biorce w nim udzia miay telepatycznie wprowadza inne osoby znajdujce si w oddzielnym 12 pomieszczeniu w na przemian po sobie nastpujce stany aktywnoci i relaksu . Osoba poddawana wpywom znajdowaa si ciemnym, odizolowanym akustycznie i elektrycznie pomieszczeniu laboratoryjnym. Jej EEG byo rejestrowane w sposb cigy, a ona sama nie wiedziaa, czy dany fragment eksperymentu stanowi okres kontrolny, czy te jeden z etapw prby waciwej. Dolin chcia stwierdzi, czy wydany w mylach rozkaz aktywacji przejawi si stumieniem fal alfa i na odwrt, czy mentalna sugestia relaksu spowoduje nasilenie fal alfa. Podczas fazy aktywacji zaznaczy si istotny spadek fal alfa zarwno w lewej, jak i w prawej pkuli. W fazie relaksu zarejestrowano nasilenie czstotliwoci fal alfa w obu pkulach. We wspczesnych badaniach postrzegania pozazmysowego w pastwach powstaych po upadku Zwizku Radzieckiego charakterystyczna jest silna preferencja modelu wpywu. Badacze wykazuj wyran tendencj do redukowania prawie wszystkich zjawisk paranormalnych do poziomu psychokinezy. Wynika z tego, e podczas testw telepatycznych Rosjanie koncentruj si przede wszystkim na nadawcy, a nie na odbiorcy. Odpowiednio do tego nadawc okrelaj mianem induktora" traktuj go wic jako podmiot aktywnie wywoujcy efekt. W parapsychologii krajw zachodnich uwaga spoczywa na odbiorcy. Mona to zaobserwowa, ledzc ewolucj procesu Remote Viewing. RV rozpocz si najpierw jako klasyc zny eksperyment telepatyczny, podczas ktrego funkcj nadawcy peni kierownik bada w akcji zewntrznej". Stopniowo coraz bardziej rezygnowano z nadawcy, przechodzc do rozpatrywania procesu kognicji anomalnej z paszczyzny odbierania informacji, a nie ich przekazywania. Ukady ywe jako obiekty docelowe Psychokinetyczne oddziaywanie ukadw ywych na odlego bazuje na klasycznej" tradycji rosyjskiej. Mwi si tu rwnie o Bio-PK (czyli psychokinezie wywieranej na ukady biologiczne). Orientacja ta nie jest jednak uwaana za badanie moliwoci paranormalnego leczenia. Jest ona duo bardziej pomylana jako badanie podstawowe. W centrum uwagi znajduje si pytanie, w jaki sposb rne ukady ywe reaguj na wpywy mentalne. Duo intensywniej ni na Zachodzie poszukuje si tutaj detektorw psi w organizmach ywych, opierajc si na zaoeniu, e psi jest pierwotnym mechanizmem biologicznym, ktry lepiej odwzorowuje si" w ukadach ywych ni w innych ukadach materialnych. Gieorgij Gurtowoj, kierownik moskiewskiego Laboratorium ds. Zastosowa Izototopw w Okulistyce, oraz fizyk Aleksander Parkchomow oddali si przede wszystkim badaniom wpyww na odlego w ukadach fizycznych wywoujcych wahania przypadkowe. Podczas takich prac badawczych wywoywali w swoich urzdzeniach mikroefekty psychokinetyczne (mikro -PK) nawet na odlego dzielc Moskw od Nowosybirska (prawie 3000 km). Ci dwaj naukowcy pracuj take nad systemami ywymi, wykorzystujc je jako cel anomalnego oddziaywania na odlego; ukadem biologicznym jest tutaj pewien gatunek ryb (Gnathonemus Petersii). Ryby te wykorzystuj do orientacji sygnay elektryczne wysyane jako impulsy. Osobom uzdolnionym parapsychologicznie udao si prawdopodobnie spowolni cig impulsw emitowanych przez ryby. Biolodzy rosyjscy Tatiana Krendelewa i Siergiej Pogosjan z Wydziau Biofizyki Uniwersytetu Moskiewskiego przeprowadzili na pocztku lat 90. wiele ciekawych dowiadcze dotyczcych mentalnego oddziaywania na ukady ywe. Podczas jednego z kompleksowych eksperymentw uzdrowicielowi Igorowi Werbickiemu, wykazujcemu zdolnoci parapsyetiologiczne, udao si podnie zdolno pewnych komrek do reakcji na rodek stymulujcy aktywno komrkow (latex). Efekt ten zosta osignity dziki zwikszeniu produkcji akt ywnych form tlenu.

Siergiej Szperaski, toksykolog z Nowosybirska, odpowiedzialny jest za wiele interesujcych prb psi wykonywanych na zwierztach. Podczas jednego z dowiadcze rozdzielono myszy trzymane do tej pory we wsplnej klatce. Jedn z grup odywiano normalnie, podczas gdy drug poddano godwce. W niewytumaczalny sposb normalnie ywione myszy zaczy je wicej ni poprzednio i znacznie przybray na wadze. Szperaski twierdzi, e test odzwierciedla naturaln sytuacj, w ktrej cz populacji czuje, e druga poowa cierpi z godu, co na skutek przekazywania psi prowadzi do zachowania kompensacyjnego, przejawiajcego si zwikszon iloci pochanianego poywienia. Na podstawie takich dowiadcze Szperaski doszed do wniosku, e telepatia peni podstawow funkcj biologiczn w zaspokajaniu pierwotnych potrzeb podtrzymujcych funkcje yciowe. Godujce myszy automatycznie wysyaj sygna oznaczajcy Jedzenia jest mao", to wywouje reakcj myszy bezproblemowo znajdujcych jedzenie, jedz one teraz znacznie wicej, ni potrzebuj. Celem jest sporzdzenie zapasw. Sir Alister Hardy, synny biolog brytyjski z Uniwersytetu w Oxfordzie, wyznawa ju wczeniej pogld, e telepatyczna komunikacja pomidzy zwierztami moe mie wpyw na ewolucj i adaptacj. Twierdzi, e przyzwyczajenia zwierzce mog rozprzestrzenia si poprzez procesy podobne do telepatii", a paranormalna pula egzystencyjna" moe funkcjonowa wrd osobnikw jednego gatunku na zasadzie podobnej do telepatii. Na jego przemyleniach opieraj si najmodsze, kontrowersyjne tezy angielskiego biologa Ruperta Sheldrake'a, ktry sugeruje istnienie pl morfogenetycznych", w obrbie ktrych pomidzy osobnikami jednego gatunku wystpuj zjawiska nielokalne nieznane formy komunikacji w czasie i przestrzeni zachodzce dziki tajemniczemu 13 "rezonansowi morficznemu" . Siergiej Szperaski wraz z inynierem elektrykiem Leonidem Porwinem podj kolejny eksperyment, podczas ktrego zamierzano oddziaywa na zachowania pokarmowe myszy z odlegoci prawie 3000 km (pomidzy Moskw a Nowosybirskiem). W Nowosybirsku znajdowao si 5 dowiadczalnych grup myszy oraz 5 grup kontrolnych, sam Porwin natomiast przebywa w Moskwie, gdzie otrzyma zdjcia myszy. Najpierw przetrzymano myszy przez 18 godzin bez p okarmu, potem podano im obfite poywienie i wod. Porwin wybra jedno ze zdj i zgodnie z protokoem przypadkowoci skoncentrowa si na spowodowaniu u swoich" myszy przybrania na wadze lub utraty ciaru ciaa. Wyniki 70 pojedynczych prb wykazay statystycznie istotn zgodno z intencjami Porwina. Na Wydziale Fizjologii Zwierzt i Czowieka na Uniwersytecie w Simferopolu Natalia Iwanowa 14 wykonywaa prby, w ktrych jako obiekty docelowe wykorzystywaa zwierzta laboratoryjne . Iwanowa interesuje si kompleksowymi wzorami oddziaywa socjalnych u szczurw oraz moliwoci wpywania na nie poprzez zamiary sensytywnego obserwatora. W normalnych warunkach w grupie szeciu szczurw jedno ze zwierzt przejmuje rol dominanta, dwoje lub troje zwierzt wykazuje podporzdkowanie, a reszta pozostaje bierna. Jeeli pojedyncze zwierzta usunie si z grupy po wyksztaceniu si w niej struktury spoecznej i przetrzymuje przez pewien czas w izolacji socjalnej, to pniej walcz one o odzyskanie swojego terytorium. Ujawnia si przy tym zjawisko znane w biologii: zwierzta dominujce pozostaj dominantami, a osobniki podporzdkowane utrzymuj s woj rang podporzdkowania. Ich zachowania socjalne nasilaj si zapewne na skutek izolacji spoecznej. Zgodnie z takim modelem kontrolnym Iwanowa badaa trzy modele testowe: wpyw pl magnetycznych, wpyw intencji obserwatora oraz wpyw pola magnetycznego i jednoczesnych intencji obserwatora. Z odlegoci okoo czterech metrw obserwator, wysyajc pozytywne emocje, mia sprbowa wywoa efekt stymulujcy. Pod wpywem pola magnetycznego osobniki podporzdkowane stay si dominujce, znacznie wzrosa take agresja pozostaych zwierzt. Pod wpywem obserwatora znika hierarchia w strukturze socjalnej. Nie dao si rozrni zwierz t dominujcych i podporzdkowanych. Pod wsplnym oddziaywaniem pola magnetycznego i obserwatora zwierzta zachowyway si tak jak pod wycznym wpywem obserwatora, to znaczy likwidacji ulegy rnice socjalne. Moe daoby si interpretowa powysze wyniki, wychodzc z zaoenia, e poszukiwano moliwoci przeciwdziaania ewentualnym szkodliwym lub niszczcym wpywom pl elektromagnetycznych za pomoc ukierunkowanych efektw mentalnych. W pewnym stopniu udao si. Wykazao to biochemiczne badanie zwierzt dowiadczalnych. U zwierzt wystawionych na dziaanie pl magnetycznych wystpiy, odpowiednio do ich zachowania, podwyszone wartoci noradrenaliny i dopaminy w mzgu; s to hormony, tak zwane

neurotransmitery, stanowice podstawowy i regulujcy czynnik w zachowaniu zwierzt i ludzi. Podwyszenie wartoci tych dwch substancji wywouje zwikszon agresj. Ciekawy jest fakt, e zwierzta dominujce, ktre poddano oddziaywaniu osoby o uzdolnieniach paranormalnych, nadal wykazuj znacznie podniesiony poziom noradrenaliny, ale nie zachowuj si ju jak dominanci. W przypadku oddziaywania pola magnetycznego i obserwatora, wartoci noradrenaliny i dopaminy zawieray si w tym samym rzdzie wielkoci, jak pod wpywem samego pola magnetycznego, nie wystpowaa natomiast zwikszona agresja. Naukowcy wychodz z zaoenia, e sensytywni wywieraj wpyw podobny do regulacyjnego dziaania kory mzgowej u czowieka. U osoby, ktra ma oglnie podwyszony poziom noradrenaliny, nie prowadzi to do jawnych zachowa agresywnych. Moliwe jest wic anomalne, czysto mentalne wywieranie regulujcego i kontrolujcego wpywu na zachowanie zwierzt. Podczas tych bada nie uwzgldniono pytania, do jakiego stopnia mona sterowa zachowaniem w grupie po dokonaniu izolacji spoecznej poprzez telepatyczn wymian informacji. Z tego te powodu korzystne byoby poddanie takiego charakterystycznego ukadu nowoczesnym badaniom psi, ktre obejmowayby analiz opisanego problemu. Podobne dowiadczenia prowadzone s od kilku lat we Francji. Najbardziej pomysowym eksperymentatorem jest biolog francuski Ren Peoc'h z Saint Jean de Boireau. Do jednego ze swoich dowiadcze Peoc'h wybra krliki, poniewa s to zwierzta bardzo lkliwe. Sytuacje stresowe mona u nich wyranie wykaza poprzez pomi ary fizjologiczne. Spontaniczne reakcje lkowe wystpuj u krlikw nawet podczas okresw spoczynku. Przez osiem miesicy Peoc'h wychowywa w izolacji kilka par krlikw pci eskiej, pochodzcych z jednego miotu. Za pomoc fotopletyzmografii rejestrowa u nich obwodowe krenie krwi. Podczas eksperymentu kade zwierz umieszczano na 16 minut w oddzielnych dwikoszczelnych klatkach izolacyjnych. Krliki zachowyway si tutaj duo spokojniej ni na zewntrz. Wskanikiem spontanicznego napadu strachu po usuniciu zwierzcia ze znanego mu miejsca bya niezwyka zmiana krenia krwi trwajca przynajmniej 6 sekund. Okazao si, e napady lku wychowanych razem zwierzt s czsto bardzo zblione do siebie w czasie (w odstpach czasowych do 10 sekund). U dwch krlikw, ktre nie zostay wychowane w tej samej grupie, stany lkowe rzadziej nastpoway w jednakowych przedziaach czasowych. Rozoone byy w sposb przypadkowy. Efekt statystycznie istotny 15 przemawia za istnieniem anomalnej wymiany informacji pomidzy zwierztami wychowanymi razem . Badania psi wykonywane na ukadach ywych obejmuj oczywicie rwnie roliny. W 1993 roku podczas Midzynarodowego Kongresu Towarzystwa Parapsychologiczne -go w Toronto grupa badawcza Jurija Dolina podaa pod dyskusj wyniki, ktre mogyby ponownie wywoa debat nad 16 efektem Backstera (cz I, rozdz. 2) . Dolin dokonywa zapisw elektrofizjologicznych u sadzonek ogrka, ktre miay od 7 do 15 dni. Rolina i urzdzenie rejestrujce znajdoway si w wypenionej ziemi metalowej skrzynce. Zadaniem osoby poddanej dowiadczeniu bdcej w innym pomieszczeniu byo nasilanie lub osabianie fizjologicznej reakcji roliny na bodziec zewntrzny. Jako bodziec zewntrzny wybrano zmian warunkw owietlenia. Rolin poddawano dziaaniu ciemnoci w odstpach trzyminutowych. Przed kad prb osoba biorca udzia w dowiadczeniu informowaa o swoim zamian skoncentrowania si na tumieniu lub wzbudzaniu reakcji. Wyniki porwnano z pomiarami kontrolnymi, wwczas osoba biorca udzia w dowiadczeniu bya nieobecna. Rnice okazay si due; wystpi statystycznie istotny efekt, jednoznacznie przemawiajcy za istnieniem mentalnego oddziaywania na elektrofizyczne reakcje rolin. Przekonujce byo kolejne dowiadczenie z tej serii, podczas ktrego tylko jedn z dwch rolin, rosncych w odlegoci 40 cm od siebie, poddawano tego rodzaju wpywom. Udao si udowodni, e oddziaywanie mentalne moe zosta ukierunkowane i prowadzi do uzyskania odpowiedniego efektu wycznie u roliny docelowej. Wybircz dokadno efektw psychokinezy wywieranej na ukady biologiczne potwierdza 17 eksperyment dowiadczonego radiestety Jewgienija Bondarenki. Na pocztku lat 90. Bondarenko za pomoc psi lokalizowa dla marynarki wojennej w St Petersburgu pozycj okrtw i odzi podwodnych nieprzyjaciela. Armia rosyjska zorganizowaa nawet specjalne kursy rdkarstwa i posugiwania si wahadekiem dla onierzy. Bdc w marynarce wojennej w St Petersburgu, Bondarenko bra rwnie udzia w eksperymentach biologa Jurija Tiagotina. W dowiadczeniu zoonym z od 24 do 96 prbek hodowli komrek Bondarence udao si podobno wpyn z pewnej odlegoci na okrelone, przypadkowo wybrane kultury. Bez zmian pozostay hodowle ssiednie, znajdujce si w odlegoci tylko dwch centymetrw od kultur docelowych. Przebudzenie duszy

Parapsychologia w krajach powstaych po upadku Zwizku Radzieckiego ma rne oblicza. Mielimy okazj zobaczy, e jej historyczne korzenie przypisywano wiatopogldowi materialistycznemu. Naukowcom chodzio o poznanie zjawisk moliwych do uchwycenia na paszczynie fizycznej i fizjologicznej, z wyczeniem psychiki i wszelkiego rodzaju zwizkw spirytystycznych. Same badania podporzdkowane byy aspektom operacyjnym w jaki sposb mona spoytkowa ludzkie zasoby oddziaywania anomalnego. Ideaem i wzorem, ktry prboway docign najbardziej miae nadzieje, przygodowe spekulacje i najpodlejsze yczenia, byo wszelkiego rodzaju oddziaywanie na odlego. Istnieje rwnie druga potna tradycja, ktra chciaa dziaa na terytorium, z ktrego wywodzi si parapsychologia. Od chwili zaamania si nakazanego przez pastwo komunizmu zaczy pojawia si i nabiera mocy spirytualizm i religia, przewodnie motywy duszy rosyjskiej przez dziesitki lat spychane w niebyt, ktre domagaj si wyjanie dotyczcych czowieka i jego pozycji w wiecie. Ten wanie wtek tradycji pojawia si w dziedzinie anomalnych zjawisk mentalnych w poczeniu z psi i psychologi interpersonaln. Byskawicznie znikna obawa przed uducho wieniem nauki. Badacze pochodzcy z regionw, ktre dawniej byy chronione elazn kurtyn przed ciekawskimi spojrzeniami i dekadenckim sposobem ycia Zachodu, w duo wikszym wymiarze ni ich koledzy z krajw zachodnich rozpoznali i podkrelali wspln przynaleno psychologii interpersonalnej i przey paranormalnych. Ten tak zwany interpersonalny sposb widzenia obejmuje wszystkie dziedziny, powanie 18 zajmujce si rozszerzon rzeczywistoci . Rzeczywistoci wykraczajc poza to co osobistego poza dowiadczenie rzeczywistoci zwizane z naszym maym osobistym Ja. Dlatego kada orientacja midzyludzka jest zwizana z wymiarem religijnym; oczywicie z religijnoci i duchowoci ponadwyznaniow i dajc wyraz deniom do rozwoju duchowego wasnej dusz y. Psychologia interpersonalna posuguje si wic spirytualistycznymi praktykami Wschodu, na przykad medytacj, majcymi na celu stworzenie ram, w obrbie ktrych duchowa istota czowieka moe zrzuci swoje zahamowania na drodze do rozkwitu. Wydaje si, e w pastwach powstaych po rozpadzie Zwizku Radzieckiego taka kolej rzeczy nadesza we waciwym czasie. Czy ten olbrzymi kraj nie obejmowa licznych kultur, wiatopogldw i systemw religijnych? Dzisiaj, kiedy ludzie wracaj do starych tradycji, s on e ponownie odkrywane, 19 w ich istocie poszukuje si odpowiedzi na pytania dotyczce niepojtych fenomenw istnienia . Nowe badania nad psi w Rosji czerpi przede wszystkim z azjatyckich koncepcji religijnych, ktre majpomc w zrozumieniu tajemnic zjawisk pozazmysowych i psychokinetycznych, a take w znalezieniu nowych, nie stosowanych jeszcze punktw oparcia dla poszukiwa. Z wielkim zachwytem przyjto wic psychologi interpersonaln jako cznik pomidzy nimi, poniewa wydaje si, e wanie ona oferuje peny obraz, w ktrym istnieje miejsce zarwno dla dowiadcze mistycznych i przey owieceniowych", jaki dla przey ponownego narodzenia, dowiadcze w obliczu mierci oraz pozazmysowej komunikacji midzy innymi ludmi i istotami. Tendencja ta staa si bardzo wyrana w kwietniu 1997 roku na midzynarodowej konferencji zatytuowanej Specjalne stany wiadomoci czowieka: teoretyczne i dowiadczalne badania parapsychologiczne odbywajcej si w Moskwie. 12 spord 55 odczytw zajmowao si problemami psychologii interpersonalnej. Wielu prelegentw odwoywao si do treci spirytualistycznych, medytacji i leczenia za pomoc psi. Wprawdzie jako odczytw bya zadziwiajco rna, ale sama konferencja pokazaa, z jak energi dyskutuje si w Rosji o problemach parapsychologii i jak palca jest potrzeba bada w poszukiwaniu nowego paradygmatu, przewodzcego tej dziedzinie wiedzy. Nowa gwardia wyranie zgodzia si na odrzucenie starych wizw ukierunkowanej materialistycznie i biologicznie tradycji, ktra doprowadzia do budzcych obawy programw badajcych wpyw na odlego. Badacze ci mog jednoczenie straci duo czasu na przejmowanie interpersonalnego sposobu widzenia, a pomimo to odzyskaj centralny wymiar religijny w rosyjskiej tradycji. Naley zwrci w zwizku z tym uwag na fakt, e stara zachodnia szkoa parapsychologiczna pojmowaa swoj prac jako walk z materializmem. Takie przekonanie wielokrotnie prezentowali najbardziej liczcy si pionierzy J.B. Rhine oraz H. Bender. Moliwo udowodnienia rzeczywistoci zjawisk paranormalnych bya ratunkiem dla duchowego, spirytualistycznego wymiaru czowieka. Moe zabrzmi to paradoksalnie, ale Rhine i Bender bronili si jednoczenie przed mieszaniem psi i religii. Bender chtnie opowiada o pewnym pouczajcym wydarzeniu. Na pocztku lat 70., gdy Uri Geller wywoa prawdziw epidemi zginaczy yek", instytut Bendera we Fryburgu, o nazwie Instytut Obszarw Granicznych Parapsychologii i Higieny, przebada du liczb osb, ktre byy przekonane o swoich umiejtnociach paranormalnego zginania yek na podobiestwo Gellera. W sumie badania

przyniosy rozczarowanie. Nikt nie by w stanie zademonstrowa swoich rzekomych zdolnoci . Pewna starsza pani twierdzia, e podczas jednego z telewizyjnych wystpie Uri Gellera trzymaa w rce du chochl, ktra zdeformowaa si bez jej wiedzy. Podczas dokadniejszego ledztwa kobieta przyznaa, e zgia chochl si swoich mini, eby Geller mia racj, poniewa jest w tym co religijnego". Tym przykadem Bender ilustrowa spicie, jakiemu jak sdzi podlega wiele osb w odniesieniu do zjawisk psi: niedopuszczalnemu czeniu psi i sfery religijnej. By moe zwizki te s jeszcze cilejsze, ni sdzia stara elita. W nowej rosyjskiej parapsychologii poczenia takie wydaj si cakowicie zrozumiae. Argumentw przemawiajcych na korzy takiego sposobu pojmowania rzeczy dostarczy ostatnio islandzki parapsycholog Erlendur Haraldsson. Zauway on, e bardzo religijne osoby oraz te, ktre 21 wierz w ycie po mierci, wypadaj w testach psi zdecydowanie lepiej ni osoby niewierzce . W rosyjskich badaniach nad psi zauwaa si przemian, ktra poprzez powrt do tradycji spirytualnych moe prowadzi do powstania nowej orientacji. Sfera duchowoci, w ktrej wietle stawia si parapsychologi, zastanawia take badaczy zachodnich. Jednym z najwikszych wyzwa, ktre stoj przed nauk przyszoci, bdzie odnalezienie zwizkw pomidzy dowiadczeniami mistycznymi, dogmatami religijnymi oraz przeywaniem psi. Postpujc ladami psi, odnosi si wraenie, e naukowcy pewnego kraju, ktry by czyst kart w historii parapsychologii i ktry, z powodu swojego stanowiska w grze wielkich mocarstw, mg w najlepszym przypadku uchodzi za kandydata do tajnych bada wojskowych nad psi, mog wnie istotny wkad do tego tematu, kraj ten na skutek bezprzykadnej rewolucji kulturalnej sam siebie obrabowa z duej czci swojej spucizny. Mowa tu oczywicie o Chinach. Take tutaj powrt do tradycji przyczyni si do przeywania przez Azj Wschodni nieznanego wczeniej zainteresowania zjawiskami anomalnymi.

20

Wstecz / Spis Treci / Dalej Bunt psi w Pastwie rodka Nadzwyczajne funkcje organizmu ludzkiego Mwi si po cichu, e po upadku Zwizku Radzieckiego w 1989 roku Rosjanie sprzedali swoje tajne protokoy psi jako caociowy pakiet do Japonii, gdy przekazanie takich informacji na czarnym rynku stao si ich szans gospodarcz. Wewntrzna pogoska powiada rwnie, e sprytni Rosjanie 22 upynnili Chiczykom duplikat tych zapisw . Tajemnic pozostaje na razie odpowied na pytanie, czy takie opowieci s tylko czyst fantazj sam skaniam si ku tej opinii czy te amerykaskie suby wywiadowcze widziay w Chinach przyjmowane z powag zagroenie w wycigu o psi. Jest natomiast rzecz wiadom, e po przejciu wadzy przez komunistw wt rolink, jak bya parapsychologia" w Chinach, uwaano za wyplenion. Czy mona si wic byo czego obawia? Na dugo przed rzekomym przekazaniem sowieckich protokow psi do rk Chiczykw rozptaa si w Chinach burza okultystyczna, ktra nie miaa sobie rwnych. 11 marca 1979 roku chiski 23 dziennik Sechuan Daily" opublikowa artyku o 12-letnim chopcu Tang Yu , ktry podobno potrafi odczytywa napisy trzymane przy jego uchu. Dwa miesice pniej w caych Chinach zaczy pojawia si dzieci, ktre take potrafiy wykonywa t sztuczk. Jasnowidzce dzieci wywoay boom podobny do zginania yek" prezentowanego przez Uri Gellera. Trik czy te zjawisko paranormalne? W padzierniku 1981 roku parapsycholog Stanley Krippner z Instytutu Saybrooka w San Francisco wraz z kilkoma kolegami zorganizowa wypraw badawcz do Chin. Podrowa z nim rwnie Hal Puthoff. Parapsychologom przedstawiono jasnowidzce dzieci i wyniki eksperymentw, podczas ktrych pojawiay si niewytumaczalne zjawiska fizyczne. Kawaek papieru ryowego zapenionego chiskim pismem obrazkowym umieszczono w nieprzepuszczalnym dla wiata pudeku, na filmie o wysokiej czuoci. Znajdoway siew nim detektory elektryczno-optyczne, ktre miay rejestrowa pojawienie si impulsw wietlnych (fotonw). W chwili gdy dziecko podejmowao prb rozpoznania znakw alfabetu w argonie Hala Puthoffa za pomoc Remote Viewing, optyczne detektory rejestroway impulsy wietlne w zakresie wiata podczerwonego i widzialnego. Takie impulsy miay rzekomo wystarczy do nawietlenia filmu, na ktrym zostay odwzorowane znaki pisma chiskiego. 24 Dotyczyo te jednak jedynie tych znakw, ktre dzieci poprawnie rozpoznay . Obserwacja ta skonia Puthoffa do sprawdzenia, czy procesowi Remote Viewing towarzysz efekty psychokinetyczne. W szerokich krgach naukowych na Zachodzie wytono uwag, gdy na kongresie Towarzystwa Parapsychologicznego (Parapsychologica Association) w 1982 w Cambridge dwch naukowcw 25 Chen Hsin i Md Lei z Pekinu wygosio referat o niewiarygodnych osigniciach chiskich dzieci . Dzieci potrafiy zadziwiajco dokadnie przekaza liczby, rysunki i szkice znajdujce si na zoonych kartkach zakrytych przed ich oczami, ale trzymanych przez nie przy jednej z czci ciaa. Chiscy naukowcy nie mwili nigdy ojasnowidzeniu, a umiejtnoci te przypisywali do rubryki Nad zwyczajne funkcje ciaa ludzkiego" (AFMK). Od tego czasu powyszy termin jest oficjalnie uywany przez 26 badaczy psi w Chinach . Termin ten oznacza jednoczenie nazw programu: Istniejrzadko spotykane, nadzwyczajne zjawiska zwizane ze zdolnociami organizmu ludzkiego oraz mechanizmami przetwarzania centralnego ukadu nerwowego. Ich poznawanie nie jest niczym innym, jak rozszerzaniem znanych nauk, takich jak medycyna, fizjologia! biologia. Niedugo po konferencji w Cambridge w Instytucie Nauk Granicznych Ps ychologii i Psychohigieny we Fryburgu odwiedzi nas lekarz i wiceprezydent chiskiego Towarzystwa Parapsychologicznego Wei Nengrun z Uniwersytetu Wuhan. W czasie rozmowy poinformowa o niewiarygodnych osigniciach. Twierdzi, e w cile naukowych warunkach niektre dzieci byy w stanie poprawnie odwzorowa z trzymanych przy uchu kart, rysunki, liczby i litery w 80% przypadkw. Tak wysoki procent trafie przeczy dowiadczeniom parapsychologii. Mona wic przypuszcza, e podczas opisywanych dowiadcze nie zachowano dostatecznie szczelnych" warunkw i e istniaa moliwo zwyczajnego postrzegania za pomoc zmysw. W kilku takich demonstracjach przeprowadzonych pod kierownictwem Wei Nengru^ na bra udzia niemiecki lekarz Stefan Buchmann. Jako osoby o uzd olnieniach paranormalnych wystpiy dwie dziewczynki Xiong Jie oraz Li Hong-wu. Dzieci zadziwiy badaczy swoim jasnowidzcym postrzeganiem nie tylko szkicw, liczb, chiskich znakw alfabetu, ale rwnie nieznanych im liter alfabetu aciskiego. Symbole docelowe rysowano na maych kartkach papieru, ktre nastpnie

skadano tak, eby uniemoliwi rozpoznanie rysunku i wkadano dziecku pod pach lub do dou podkolanowego (fot. 21). Po pewnym czasie Chinki zaczynay rysowa swoje spostrzeenia. Bya to niewiarygodna zdolno, ktra cakowicie przeczya obserwacjom dokonanym podczas procesu Remote Viewing, e informacje anomalne postrzegane s najczciej w sposb fragmentaryczny. Tak wic dziewczynki potrafiy przekaza nie tylko znaki alfabetu, ale rwnie dokadny szkic domu wedug podanej perspektywy, a take znak ?" oraz aciskie litery EKG", ktre rozpoznay jako EAG" (rys. 5). Za ktrym razem Stefan Buchmann napisa na kartce liczb 28, kartk zoy starannie, uwaajc, aby Xiong Jie nie moga nic odczyta podczas wkadania papieru do dou podkolanowego. Po okoo piciu minutach narysowaa najpierw 2", a nastpnie Q". Stefan Buchmann poda pniej do protokou: Mimo e liczba, ktr napisaem, nie zostaa poprawnie przekazana, musz jednak uzna, e mia miejsce proces postrzegania". Nawet jeli rodki ostronoci podczas takich testw eksperymentalnych nie byy idealne, to wkrtce stao si jasne, e Chiny prawdopodobnie dysponuj bajecznym arsenaem osb wykazujcych uzdolnienia psi. Nic dziwnego. Badania wykonywane masowo w Instytucie Badawczym Stanford wykazay, e okoo l % ludnoci posiada nadzwyczajne talenty w dziedzinie psi. 1% to na pozr bardzo niewiele. Ale w populacji obejmujcej miliard ludzi, jak to ma miejsce w Chinach, stanowi to bd co bd 10 milionw osb o potencjalnych uzdolnieniach parapsychologicznych.

Rys. 5. Symbole docelowe (z prawej) i wraenia chiskich dziewczynek (z lewej) Fala zachwytu nadzwyczajnymi funkcjami ciaa ludzkiego spowodowaa powstawanie licznych grup na wielu uniwersytetach, a nawet w szkoach, ktrych celem byy badania nad odkrytym fenomenem. Ponad 500 naukowcw podjo wyzwanie. Jedno z najwaniejszych chiskich naukowych czasopism przyrodniczych, Ziran Zazhi" (Czasopismo Przyrodnicze), porwnywalne z uznanym czasopismem zachodnim Natur", od pocztku publikowao liczne artykuy prezentujce badania nadzwyczajnych funkcji ciaa ludzkiego. Po stwierdzeniu, e niektre dzieci s w stanie oddziaywa na mae obiekty fizyczne, do bada tych wczono take psychokinez. Potrafiy one dokona rzeczy takich jak zginanie zapaek lub przesuwanie wskazwek zegara. Doniesienia takie przyjmowano pocztkowo ze sceptycyzmem. Czy do znanych sztuczek czarodziejskich nie naley tak szybkie i sprytne przestawianie wskazwek zegarka, e nie zauwaa tego nawet sam waciciel noszcy go na rce? Sceptycyzm przeradza si jednak w zdumienie, gdy przeczytamy sprawozdania z eksperymentu, jaki przeprowadzia biolog, Zhu YiYi z Szanghaju, biorca udzia w wielu badaniach nadzwyczajnych

funkcji ciaa ludzkiego. Zhu YiYi zostaa pniej wydawc czasopisma fachowego opisujcego tego rodzaju dowiadczenia: Osoby biorce udzia w dowiadczeniu stay tyem do zegara, a obserwatorzy spogldali na zegar. Obserwatorzy wyranie widzieli ruchy jego wskazwek. Miaam szczcie by obecna podczas kilku takich testw na Uniwersytecie Yun Nan. Moe pan sobie wyobrazi moje zaskoczenie, gdy zobaczyam bardzo szybko obracajce si wskazwki zegara, ktre nie podlegay 27 jakimkolwiek manipulacjom fizycznym" . Nie bya to jedyna niespodzianka dla pani biolog. Pewnego razu badaa 13 -letni dziewczynk, ktra twierdzia, e samodzielnie potrafi otwiera drzwi wycznie za pomoc siy swoich myli. Zhu YiYi przywioza ze sob kdk kupion w Szanghaju specjalnie do tego testu. Zamkna drzwi na kdk, wycigna klucz i schowaa go do kieszeni swojej kurtki, gdzie podczas caego eksperymentu mocno trzymaa go w rce. Po 14 minutach silnej koncentracji, dziewczynka stwierdzia, e zamek jest 28 otwarty. I rzeczywicie tak byo, drzwi byy otwarte! Z powodu wieloletniej izolacji od wiata zachodniego naukowcy chiscy stali si samodzielnymi kreatorami parapsychologii. Postanowili ponownie odkry zjawiska paranormalne. Nie mieli pojcia o rezultatach uzyskanych w trakcie oywionych bada psi na Zachodzie w tym stuleciu, co umoliwio im opracowanie cakowicie samodzielnych metod. Jako detektory stosowali rnorodne narzdzia, potrafili rejestrowa emisj modulowanych promieni podczerwonych i fotonw gamma, a ich fizyczne, chemiczne i biologiczne detektory wykryway niewytumaczalne emisje. Naukowcy przekonali si wkrtce, jak sabe i niestabilne byy zjawiska zwizane z nadzwyczajnymi funkcjami ciaa ludzkiego oraz jak bardzo trudne i wielostronne okazao si poznawanie psi. Qian Xuesen i rozkwit psi W takiej fazie zachwytu nad nowym polem bada dalszy los tej modej jeszcze nauki przypiecztowao pojawienie si Qian Xuesena, ojca chiskiej technologii kosmicznej". W latach 30. Qian studiowa w synnym Instytucie Technologii w Massachusett (MIT, Massachusetts Institute of Technology) w Bostonie, a nastpnie w Laboratorium Napdw Odrzutowych (Jet Propulsion Laboratory) w Kalifornijskim Instytucie Technologii (Califomia Institut of Technology), gdzie awansowa na stanowisko goddard proffesor of jet propulsion [profesor w dziedzinie napdw odrzutowych (przyp. tum.)] i sta si jednym z pionierw w dziedzinie budowy rakiet. W 1955 roku Qian zoy wniosek o wydanie zezwolenia na powrt do ojczyzny. Koa dyplomatyczne USA z cikim sercem podjy decyzj o wypuszczeniu tak wielkiego naukowca, wymieniajc go na 11 amerykaskich pilotw pojmanych podczas wojny w Korei. Istniej pogoski, jakoby rzd amerykaski aowa pniej tego kroku. Sdzono bowiem, e bez Qian Xuesena Chiny nie byyby w stanie tak szybko wej do 29 krgu potg w dziedzinie bada atomowych i podry kosmicznych . Qian Xuesen zwrci uwag na fakt, e zjawiska pozazmysowe i psychokinetyczne s tylko efektami wtrnymi powodowanymi przez kryjcy si za nimi nonik informacji, a mianowicie energi yciow Qi, co wyjani wydawcom Ziran Zazhi" podczas prywatnej rozmowy w 1980 roku: Nikt nigdy nie prbowa bada zewntrznych zdolnoci ciaa ludzkiego. Od tej chwili powinnimy zacz wykorzystywa nauk i technik w celu zbadania potencjau ludzkiego. Dlatego powinnimy zgbi tradycyjne chiskie teorie medyczne, Qigong, nadzwyczajne funkcje organi zmu ludzkiego i temu podobne. Taka wiedza doprowadzi w kocu do wyksztacenia poznanych w ten sposb funkcji 30 nadzwyczajnych" . Po takim niezwykle optymistycznym pierwszym publicznym wystpieniu Qiana doszo do nieprzyjemnego starcia midzy nim a wiernym programowo socjologiem Yu Guangyuanem, ktry oprcz piastowania rnych wszechwadnych urzdw zajmowa rwnie stanowisko dyrektora Instytutu Marksizmu, Leninizmu i Pamici Mao Tse-tun-ga. Yu twierdzi, e zjawiska paranormalne stanowi zaprzeczenie marksizmu, leninizmu, materializmu dialektycznego oraz wspczenie znanych prawidowoci naukowych, a przez to nie mog by prawd. Odmwi rwnie swojego udziau w badaniach nadzwyczajnych funkcji organizmu ludzkiego. Pojedynki sowne staway si coraz ostrzejsze. Tymczasem Qian okreli ten nowy obszar wiedzy wsplnym terminem nauki somatyczne" i przepowiedzia przeom, ktry mia doprowadzi do rewolucji w nauce i technice, a przez to cakowicie zmieni przyszo ludzkoci. Zmiana bdzie o 31 wiele gbsza ni ta, ktra zostaa zapocztkowana przez teori wzgldnoci i teori kwantw . W pastwie podlegajcym kontroli centralnej tego rodzaju spory nie s rozstrzygane na paszczynie intelektualnej, lecz poprzez decyzje polityczne. Poniewa adna ze stron nie chciaa si podda, przeciwnicy zwrcili si do partii z prob o wydanie orzeczenia. 13 maja 1982 roku sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin, Hu Yaobang, podj decyzj na korzy Yu, ale wysokie

uznanie, jakim cieszy si Qian, spowodowao, e rozstrzygnicie nastpio w sposb dyplomatyczny. Badania nadzwyczajnych funkcji organizmu ludzkiego zostay zaszeregowane jako oficjalnie nieakceptowana dziedzina wiedzy. Nadal jednak pozwalano maej grupie naukowcw na dalsze zgbianie spornych zjawisk. Zabroniono natomiast wspominania o tych fenomenach w mediach. Uczeni mogli zamieszcza swoje wyniki jedynie w artykuach o obiegu wewntrznym. W czasopimie Ziran Zazhi" nie mona ju byo znale adnych prac dotyczcych psi, temat ten znikn z gazet, radia i telewizji. Ludno zapomniaa szybko o sprawie lub dosza do bdnego wniosku, e zjawiska psi okazay si zwykymi oszustwami i dlatego partia zabronia prowadzenia zwizanych z nimi bada. Przez cztery lata te niezliczone, arliwe i chaotyczne studia, ktre doprowadziy do zamieszania w kraju, przeksztacay si stopniowo w spokojne projekty badawcze prowadzone za zamknitymi drzwiami nielicznych, wybranych instytutw. Najwaniejsze prace badawcze podjto w Pekinie, w instytucie, ktry znajduje si pod kontrol wojska. Nage zniknicie psi z powszechnie dostpnej sceny oraz fakt kontynuowania bada w tajemnicy przez wojsko, skonio Amerykanw do przypuszczenia, e obecnie rwnie Chiczycy wkroczyli na drog wycigu zbroje psi. Pokonujc granic materii Instytut Medycyny i Inynierii Kosmicznej (ISME, Institute of Space Medico -Engineering) mieszczcy si na przedmieciach Pekinu jest olbrzymim kompleksem naukowym. W trzech jego wydziaach prowadzone s prace badawcze z zakresu medycyny kosmicznej, ukadu czowiekmaszyna-rodowisko oraz nauki o organizmie ludzkim. ISME jest obiektem wojskowym, a naukowcy chodz w mundurach. Instytut ten powsta w latach 60., jego pierwotnym przeznaczeniem za bya pomoc medyczna dla astronautw chiskich. Po odsuniciu na czas nieokrelony obsadzonych ju lotw kosmicznych pozostay po nich w peni wyposaone laboratoria i dowiadczeni naukowcy pozbawieni przedmiotu swoich bada. Przy wsppracy z wysokim rang urzdnikiem politycznym i wojskowym o nazwisku Zhang Zhenhuan Qian Xuesenowi udao si umieci badaczy psi u Chen Hsina, kierownika Instytutu Medycyny i Inynierii Kosmicznej. W ten sposb prace badawcze nadzwyczajnych funkcji organizmu ludzkiego znalazy schronienie w trzecim wydziale ISME. W campusie ISME czsto mona byo spotka bardzo sympatycznego modego czowieka, przystpnego i zawsze skonnego do artw. Nie by to ani student, ani naukowiec, lecz zwyczajny robotnik z prowincji Jiangsu Zhang Baosheng. Ale to ju wszystko, co byo w nim zwyczajnego ". Znali go prawie wszyscy na uczelni, ale wiele osb w tej okolicy spogldao na niego z nieufnoci. Zhang mieszka w piknym, obszernym domu na terenie przemysowym, mia kolorowy telewizor, odtwarzacz, kamer wideo itp. Kucharz troszczy si o zaspokoj enie jego potrzeb cielesnych, a gdy chcia si zabawi, rozbija si po ulicach Pekinu amerykaskim krownikiem szos z umieszczon na dachu syren policyjn. Ten mody czowiek, cieszcy si nadzwyczajnymi przywilejami, by cudown osob biorc udzia w dowiadczeniach badaczy nadzwyczajnych funkcji organizmu ludzkiego. Z publikacji naukowych znany by jedynie jako Z". Przed oddaniem go do wycznej dyspozycji badaczy w Instytucie Medycyny i Inynierii Kosmicznej 19 naukowcw pod kierownictwem Lin Shuhuanga z Wydziau Fizyki Pekiskiego College'u Nauczycielskiego przeprowadzio ze Zhangiem sensacyjne eksperymenty psychokinetyczne: Z" przesuwa kawaki papieru z identyfikatorami, mae obiekty aktywne 32 chemicznie, a nawet potrafi oznacza ywe owady przez ciany zamknitych pojemnikw! Podczas jednej z prb ze Zhangiem w kolbie szklanej, przewonej w rodku, umieszczono przetworzony chemicznie kawaek papieru. W drugiej poowie kolby znajdowaa si chemicznie przetworzona bawena. W przypadku zetknicia si baweny z papierem zaszaby moliwa do stwierdzenia reakcja chemiczna. Kocwka szklanego pojemnika zostaa nieodwracalnie zapiecztowana specj alnym papierem. Kolba z zawartoci ustawiona bya przed Zhangiem Baoshengiem przez pi minut; w tym samym czasie czterech kierownikw bada obserwowao jaz rnych stron. Pniej papier znalaz si na zewntrz szklanej kolby, ktra bya cakowicie nietknita, a jej zamknicie nieuszkodzone. Jak to si stao? Tego naukowcy nie widzieli. W jednej chwili w kolbie znajdowaa si jej zawarto, w nastpnej papier lea ju na zewntrz naczynia. Po przeprowadzonej analizie w bawenie stwierdzono lady reakcji chemicznej. Badacze przypuszczali, e papier przedosta si na zewntrz poprzez" bawen. Podczas innego dowiadczenia w zamknitej kolbie szklanej umieszczono ywego, oznaczonego wczeniej owada. W przypadku otwarcia kolby zostaby przerwany delikatny wos przyklejony po wewntrznej stronie naczynia. Dwch kierownikw bada ponownie obserwowao Zhanga stojce go obok kolby. Dwie minuty pniej owad znalaz si na zewntrz hermetycznie zamknitego pojemnika i

dzielnie pi si po nim do gry. Pewnego razu wykonano nagranie filmowe takich prb, uywajc kamery o bardzo duej szybkoci, wykonujcej 400 zdj na sekund. Jedno ze zdj przedstawia pastylk, ktra 33 przemieszcza si przez cian hermetycznie zamknitego pojemnika szklanego . Na jednym jedynym zdjciu wida, jak pastylka wnika w szklan cian, na nastpnym jedna jej poowa znajduje si na zewntrz, a druga wewntrz, natomiast na trzecim pastylka jest na zewntrz pojemnika. Jeeli taki efekt mona zobaczy tylko na trzech zdjciach filmu nagranego z bardzo du szybkoci, wyjania to fakt, dlaczego kierownicy bada mogli zauway przedmioty uyte w do wiadczeniu, jedynie wewntrz i na zewntrz pojemnika. Oko ludzkie nie potrafi spostrzec procesu o tak duej szybkoci. Niestety, wydaje si, e aden naukowiec spoza Chin nigdy nie widzia tego filmu. Wan wskazwk mwic o rdach finansowania bada i nalenym im znaczeniu jest przyznanie temu filmowi nagrody drugiego stopnia za szczeglne osignicia naukowe", przydzielonej w 1987 roku przez wojskowy wydzia lotw kosmicznych. Z" nie by jedyn osob biorc udzia w dowiadczeniach w ISME, obdarzon nadzwyczajnymi zdolnociami, ale z pewnoci wanie on wywoywa najbardziej osobliwe zjawiska. Naukowcy mieli rwnie moliwo pracy z mczyzn, ktry czyni prawdziwe cuda w innej dziedzinie; z czowiekiem o nazwisku Yan Xin. Yan by pewnego rodzaju cudownym uzdrowicielem. Mia rzekomo natychmiast uzdrawia ludzi nawet po wielokrotnym zamaniu koci, tak e natychmiast mogli wraca do pracy. Odnosi tak wiele sukcesw, e jego pacjenci zaczli pisa o nim artykuy. Yan sta si znany w caym kraju i zacz wygasza prelekcje przed wielkimi zgromadzeniami. Tumy licznie wypeniay areny, gdzie gromadzio si do 30 000 osb. Nie byy to jednak typowe prelekcje, do jakich jestemy przyzwyczajeni. Trway zazwyczaj bez przerwy od szeciu do czternastu god zin. Wikszo ludzi nie opuszczaa w tym czasie swoich miejsc, nie zaspokajaa potrzeb fizjologicznych, nie jada. Opowiadano natomiast, e sparaliowani powstawali ze swoich wzkw i ze zami w oczach przechadzali si dookoa, cukrzycy odczuwali zagodzenie dolegliwoci, znikay 34 kamienie ciowe, nowotwory i ustpoway ble . Wszystko to miao by rezultatem zewntrznego promieniowania Qi. Yan Xin jest mistrzem Qigong. Najwysza technologia" Oigong Tradycyjna medycyna chiska zdobya sobie trwae miejsce na Zachodzie. 1000-lemi skarb dalekowschodniej wiedzy o leczeniu nie jest jednak wystarczajco znany i znajduje zastosowanie tylko w niewielkim zakresie. Od czasw dynastii Hana (206 p.n.e. 220 n.e.) Qigong (wymowa czi-gung") uwaany jest w Chinach za jedn z czterech duych dziedzin medycyny. Korzeniami Qigong s wiczenia duchowo fizyczne sigajce do praktyk taoistycznych i buddystycznych. Qigong oznacza prac lub wiczenia z Qi". Qi jest podstawowym pojciem w tradycyjnej medycynie chiskiej. Oznacza sil natury przepywajc przez wszechwiat i czowieka. Jej pojmowanie bardzo przypomina hinduistyczn si o nazwie prana" i greck, nazywan pneuma", ktre wyraaj fizyczn i duchow energi si podtrzymujc ycie i tworzc ksztat, ktrej bezporednim wyrazem jest oddech stanowicy pewien rodzaj cznika pomidzy wiatem uchwytnym a niematerialnym. Poprzez wiczenia i koncentracj duchow, ktrej uczy Qigong, Qi stanie si widzialna w organizmie dziki sile wyobrani Vi. Jest ona warunkiem do kierowania przepywem Qi w organizmie. Mona spowodowa krenie Qi w obrbie pewnych kanaw znajdujcych si na rnych stopniach zagbienia w organizmie. Lub inaczej, Qi kierowana jest do chorych miejsc przez tak zwane 35 meridiany i gromadzona w wybranych punktach. wiczenia ruchowe stosowane s przez wielu Chiczykw jako metoda profilaktyczna suca zachowaniu zdrowia. Dokadno ich wykonania oraz wyobraenie prdu Qi w organizmie ma pomocniczo oddziaywa na przepyw Qi. W pojciu chiskim mistrz Qigong posiada tak kontrol nad Qi, ktra pozwala mu na kierowanie ni oraz magazynowanie i wysyanie j ej. Za pomoc wasnej Qi skierowanej na zewntrz, a poprzez rce zwrconej na pacjenta czyli poprzez tak zwan zewntrzn emisj Qi (waiqi) potrafi oddziaywa na choroby ludzi. Podczas prelekcji o Qigong Yan Xin zadziwi cay kraj swoj zewntrzn emisj Qi. Nic wic dziwnego, e badacze przywieli go wkrtce do swoich laboratoriw. Lu Zuying z Wydziau Chemii i Biologii na Uniwersytecie Qinghua w Pekinie przeprowadzi wiele nadzwyczaj ciekawych eksperymentw z Yan Xinem. Podczas jednej z serii prb uczony przygotowa 36 rne preparaty biologiczne i chemiczne . Przez okoo od 10 do 15 minut mistrz Qigong kierowa na nie swoj Qi w formie emisji zewntrznej. Oddziaywanie na zwyk wod z kranu spowodowao

drastyczn zmian w j ej charakterystyce spektralnej. Bezporednio po zadziaaniu" na spektrografie 1 pojawio si due wychylenie fali o dugoci 1970 cm , ktre stopniowo ulegao zmniejszeniu, a po kilku godzinach osigno warto normaln. Roztwr soli fizjologicznej (0,9%) wykazuje zazwyczaj 1 typowe odchylenie na spektrografie przy dugoci fali 246 cm . Natychmiast po przesaniu energii 1 odchylenie to znikno lub przesuno si na 237 cm . Oddziaywanie na picioprocentowy roztwr glukozy spowodowao zanik charakterystycznego wychylenia oraz intensyfikacj innych. Wszystkie efekty ustpoway z czasem i sytuacja powracaa do normalnego stanu. Nie ma wtpliwoci: struktura czsteczkowa roztworw zostaa na krtki czas zmieniona przez dziaanie zewntrznej Qi. Najbardziej fantastyczny w tych dowiadczeniach jest fakt, e Yan, mistrz Ojgong, wywiera wpyw na zwizki dowiadczalne na du odlego nie z kilku metrw, nie z innego laboratorium, lecz z odlegoci od 6 do 10 kilometrw! Pomylne wyniki osiga nawet na dystansie 2000 kilometrw. Eksperymenty z Yan Xinem kontynuowano w Instytucie Medycyny i Inynierii Kosmicznej. Systematycznie badano nowe ukady, na ktre moga oddziaywa zewntrzna emisja Qi. Mistrzowi Qigong udao si midzy innymi zmieni struktur czsteczkow rnych substancji, wcznie z acuchami aminokwasowymi DNA odpowiedzialnymi za informacje genetyczne oraz okresami poowicznego rozpadu izotopw radioaktywnych, a take paszczyzn polaryzacji promienia wietlnego emitowanego przez laser helowo-neonowy. Podczas gdy w spokoju kontynuowano badaniami (nadzwyczajnych funkcji organizmu ludzkiego), Qigong przerodzi si wkrtce w ruch dziki wystpieniom Yan Xina i innych mistrzw. W tym czasie naukowcy starali si nie czy ze sob. psi i Qigong. Dziki temu ruch Qigong, w przeciwiestwie do publicznych dyskusji o psi, nie zosta oboony kltw partyjn. Wrcz przeciwnie. Wielu znaczcych politykw akceptowao teraz Qigong jako duchow spucizn swego kraju, a nawet popierao go poprzez publiczne wykonywanie wicze propagowanych przez ruch psi. Hu Qiaomu, czonek centralnego biura politycznego partii, kompetentny w sprawach propagandy, wypowiedzia w 1987 roku nastpujce sowa: Kad jednostk naszego spoeczestwa powinnimy pobudza do zgbiania wiedzy o Qigong. Myl, e w tym przypadku chodzi o bardzo podstawowe 37 zjawisko naukowe, a nie o urojony przesd" . Hu Qiaomu wzywa nawet do podjcia wszelkich wysikw zmierzajc ych do popularyzacji Qigong. Takie wypowiedzi, wyranie kontrastujce z wyrokiem partii z 1982 roku dotyczcym bada nad psi, wyszy jednak na korzy badaniom nad nadzwyczajnymi funkcjami organizmu ludzkiego. Nauki somatyczne", ktre pocign za sob rewolucj nie majc sobie rwnych jak przepowiedzia Qian Xuesen obejmuj zarwno Qigong, jak i zjawiska wywoywane przez nadzwyczajne funkcje organizmu ludzkiego. Ju podczas swojego pierwszego wystpienia przed czonkami partii Qian zwrci uwag na hipotez, e podstaw zjawisk anomalnych naley szuka w Qi. Obecne oficjalne stanowisko zmienio si do tego stopnia, e psi moga tylnymi drzwiami powrci do wielu instytucji badawczych. W 1987 roku zostao zaoone Chiskie Towarzystwo Nauk Somatycznych, a Ziran Zazhi" ponownie rozpocz publikowanie artykuw, ktre teraz koncentroway si prawie wycznie na Qigong. Parapsychologia staa si akceptowanym przedmiotem badawczym. W tym samym roku Qian Xuesen zosta wybrany na przewodniczcego Chiskiego Towarzystwa Nauki i Technologii ktre jest m.in. urzdow komisj koordynujc badania naukowe w kraju. Qian osign szczyt wadzy i mia bezporedni wpyw na polityk w stosunku do nauki. Nie zaprzepaci takiej szansy. Poniewa by pod wraeniem dowiadcze wykonywanych z Yan Xinem, udzieli poparcia naukom somatycznym", wyraajc przekonanie, e: Qigong chiski jest nowoczesn nauk i technologi -wysok technologi38 absolutnie najwysz technologi" . Jak naley ocenia prowadzone obecnie badania nad psi w Chinach? Czy trzeba obawia si postpu ze wzgldu na zastosowanie psi w brany wojskowej w Pastwie rodka? Nadzwyczajne nakady na czciowo tajne prace badawcze prowadzone w wielu chiskich miejscowociach s powodem do pojawienia si takich obaw. Czy stanowi to chiskie wyzwanie" w tej dziedzinie? W 1995 roku miaem okazj porozmawia z Li Zhi Nan, gwnym przedstawicielem chiskich bada nad psi pobogosawionych przez czynniki oficjalne. Li Zhi Nan jest generalnym sekretarzem Chiskiego Naukowego Towarzystwa Badawczego ds. Qigong oraz czonkiem zarzdu Towarzystwa ds. Badania Qigong. Zajmuje czasowe stanowisko profesora na Uniwersytecie Qinghua w Pekinie, jest take starym czonkiem kadry z bezporednim dojciem do najwyszych politykw w kraju. Jeeli kto w ogle wie, jak daleko zaszy badania chiskie, to tym czowiekiem jest Li Zhi Nan.

Podczas naszej rozmowy stao si jasne, e praktycznie wszystkie bardzo szeroko zakrojone badania nad psi finansowane przez pastwo s tajne. Li wyjani mi, e w Chinach rozrnia si 39 paranormalne zdolnoci typu Yang i Vin . Uzdolnienia typu Yang mona naby przez wiczenia (jak Qigong), natomiast Yin nale do ciemnej sfery, nie podlegajcej kontroli zdolnoci wrodzonych, medialnych i szamaskich. Przywdcy polityczni nie s cakowicie zgodni co do kierunku marszu przynajmniej tego oficjalnego. Udao si zapobiec polowaniom na czarownice" w stosunku do licznie pojawiajcych si osb o paranormalnych uzdolnieniach Yin, na przykad jasnowidzcych dzieci, mimo e niektrzy si ich domagali. Tymczasem podejmowane s nawet gorliwe poszukiwania ludzi ze szczeglnymi paranormalnymi zdolnociami Yin. Wyonione osoby poddawane s -jak wyrazi si Li badaniom wewntrznym". Mia na myli tajne programy badawcze. Strona rzdowa oficjalnie reprezentuje sceptyczny punkt widzenia. A w istocie kadzie silny nacisk na badania AFMK i Qigong. Demonstrowany na zewntrz obraz sceptycznej propagandy spowodowa jak stwierdzi Li powstanie analogii do oficjalnie negatywnych wyobrae o psi w USA i Rosji". A pniej zamia si i stwierdzi, e wiadome tuszowanie naprawd wanych treci i przedstawianie ich jako rzeczy nieistotnych wydaje si by i tu, i tam czci midzynarodowej gry, ktr doskonale rozumiej ludzie u wadzy, a nard bierze za dobr monet. O tym, do jakiego stopnia powanie traktuje si te rzeczy w Chinach, wiadczy fakt, e w sprawach nauk somatycznych" kompetentny by do niedawna tylko" jeden komitet zoony z trzech politykw. Od 1994 roku zajmuje si tym nie mniej ni dziewiciu dyplomatw co wiadczy o duej randze prowadzonych bada. W ostatnim czasie zaoono w Pekinie Chisk Akademi Nauk Somatycznych centrum prac badawczych nad nadzwyczajnymi funkcjami organizmu ludzkiego i Qigong (fot. 37). Chiny pozostaj nadal bardzo restrykcyjne w kwestii dostpu zagranicznych naukowcw do projektw i dokumentacji. W 1996 roku odbyy si dwie wielkie konferencje: 3. wiatowy Kongres Wymiany Wiedzy o Medycznym Qigong w Pekinie oraz 6. Midzynarodowe Sym pozjum Qigong w Szanghaju. W obydwch kongresach uczestniczyli praktycznie tylko naukowcy chiscy. Moliwo przedstawienia swoich wynikw mieli jedynie nieliczni badacze japoscy intensywnie zajmujcy si w ostatnich latach pracami nad Qigong. Kultura zachodnia przeprowadza ostry podzia pomidzy wiatem materialnym i duchowym zgodnie ze wiatopogldem kartezjaskim. Przez dugi czas wiadomo pojmowano wycznie jako zewntrzny efekt aktywnoci mzgu, bez wasnej siy przyczynowej. Dopiero w ostatnich la tach nastawienie to ulega zmianie, take wrd naukowcw zajmujcych si badaniem pracy mzgu. Badacze zaczynaj akceptowa pogld, e wiadomo wywiera wewntrzny wpyw na organizm. Wydaje si rwnie, e powoli pojawia si przekonanie, i wiadomo moe poprzez organizm dziaa na zewntrz. Chiski sposb mylenia nigdy nie by obciony tego rodzaju nastawieniem. Tradycyjnie istnieje tutaj ostra dychotomia pomidzy wiatem zewntrznym i wewntrznym, ale nie pomidzy ciaem i duchem. Chiczycy potrafili zachowa swj pierwotny wiatopogld holistyczny, przejmujc jednoczenie z Zachodu arsena potrzebny do stworzenia empirycznych metod naukowych. Moe wanie tutaj naley szuka przyczyny, dlaczego czsto wystpowania i natenie zjawisk psi sw Chinach wiksze ni w krajach zachodnich. Poznanie bogatych treci tradycji historycznych w Pastwie rodka za pomoc metod naukowych mogoby umoliwi napyw wieych idei do poszukiwa w obrbie nauk granicznych. W tej chwili zalecana jest jeszcze ostrono w interpretacjach. Czstym problemem pojawiajcym si w badaniach prowadzonych w Chinach i pastwach powstaych po upadku Zwizku Radzieckiego s metodyczne niedocignicia w eksperymentach. Prby s niejednokrotnie niedostatecznie przygotowane, a ich struktura nieodpowiednio przemylana, rodki ostronoci za niewystarczajce. Dowiadczenia opisywane s w publikacjach w sposb bardzo oszczdny. Rnorodne dziaania wydaj si mao przejrzyste, a wiele rzeczy dzieje si poza kontrol. Dla obserwatora tej s ceny trudno stanowi oddzielenie zudze od faktw. Przyczyn jest nadal daleko idcy brak uwiadomienia sobie tego szczeglnego problemu, jaki niesie ze sob badanie postrzegania pozazmysowego i psychokinezy. Dopiero po osigniciu przez eksperymenty standardw amerykaskich i europejskich protokoy psi z tych krajw mona bdzie w sposb nieograniczony wczy do rozwaa nad natur psi. Pozostaje tylko mie nadziej, e cel zostanie szybko osignity, gdy zarwno w Rosji, jak i w Chinach trwaj bardzo intensywne prace badawcze, a naukowcy maj do dyspozycji nadzwyczajny zasb osb uzdolnionych para -psychologicznie. W krajach zachodnich, gdzie nadzwyczajne waciwoci psi stanowi raczej rzadko, nie przespano dwch ostatnich dziesicioleci. Parapsychologia, zalena od silnych, moliwych do

odtworzenia zjawisk, z koniecznoci uczynia cnot. W duym stopniu zwrcia si w kierunku bada stanw sprzyjajcych pojawianiu si psi. Na tej drodze poczynia znaczce odkrycia i dokonaa milowego kroku w dziedzinie akceptacji przez ortodoksyjny wiat nauki.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Kognicja anomalna: ladami zagadki W polu caoci Marisa leaa cakowicie zrelaksowana na sofie we woskim stylu i nie miaa pojcia, co dzieje si wok. Sprawiaa wraenie zamknitej we wasnym wiecie. Dochodzi do niej jedynie jednostajny szum, przypominajcy szum morza. Jednak Marisa nie spaa i miaa otwarte oczy. Dostrzega otaczajc j gst, row mg, z ktrej wyaniay si obrazy jak we nie. Byy to ruchome obrazy o duej przejrzystoci i nasileniu barw. Marisa znajdowaa si w polu caoci" [w literaturze mona take spotka nieprzetumaczany termin ganzfeld, ktry w bezporednim tumaczeniu oznacza pole caoci" lub pole cakowite" (przyp. dum.)]. Szum w uszach pochodzi ze suchawek. Oczy miaa zakryte powkami pieczek do ping -ponga w ten sposb, e zawsze moga je bezproblemowo otworzy, natomiast jej pole widzenia pozostawao cakowicie zasonite. U gry palio si czerwone wiato, ktre przez mleczn biel pieczek ping pongowych sprawiao wraenie rowego morza mgy. Ostronie, aby nie zakci stanu odprenia Marisy, poprosiem, aby opisaa swoje wraenia. Tutaj jest plaa powiedziaa duga, jasna plaa... i morze, i promienne niebieskie niebo... " Tak bardzo zatopia si w swoim wiecie z pogranicza snu, e nie zauwaya niepokoju, jaki powsta wok niej. Panowaa gorczkowa atmosfera studia telewizyjnego stacji RAI w Mailandzie, bylimy w samym rodku audycji transmitowanej na ywo. Notariusz wycign wanie jedn z czterech duych zalakowanych kopert, otworzy j i wycign obrazek, ktry zosta nastpnie pokazany grupie widzw siedzcych w studio i milionom przed telewizorami w swoich domach. Byo to zdjcie play wypoczynkowej nad Adriatykiem. To dowiadczenie pokazowe miao miejsce w poowie lat 80. Zostaem wwczas zaproszony przez moj wosk koleank Paol Giovetti do uczestniczenia w serii programw telewizyjnych. Chciaem tam zademonstrowa jedn z najnowszych i najskuteczniejszych technik bada nad psi, tak zwan metod poa caoci. Byo to bardzo delikatne przedsiwzicie jak wszystkie demon stracje psi* w telewizji. Zjawiska te mona atwo zakci i nie da si ich w dowolny sposb powtrzy. Dodatkowe trudnoci stwarza napicie oczekiwania i ograniczenia czasowe programu telewizyjnego. Dochodzi do tego konieczno prezentacji na rozkaz. Trudno sobie wyobrazi gorsze warunki, aby osign sukces. Mimo wszystko zdecydowaem si jednak przeprowadzi test, poniewa odgraniczenie od bodcw zmysowych dawao pewn szans powodzenia. Kilka dni przed wystpem przeprowadziem z grup modych ludzi, od duszego czasu regularnie zajmujcych si medytacj, prby badawcze wykorzystujce metod pola caoci. Przez 10 do 15 minut znajdowali si w sytuacji pola caoci, nie syszeli nic poza szumami i widzieli tylko przyjemne rowe wiato. Jest to sposb na dowiadczalne wywoanie stanu poprzedzajcego zanicie, podczas ktrego pojawiaj si podobne do snu obrazy, a sama osoba biorca udzia w dowiadczeniu znajduje si w stanie czuwania sennego". W tej fazie wystpuj po pewnym czasie obrazy podobne do marze sennych, halucynacje hipnagogiczne, ktre poznalimy ju podczas bada wykonywanych przez Tarta, koncentrujcych si na dowiadczeniach pozacielesnych. W takim stanie czowiek jest szczeglnie podamy na odbieranie wrae psi. Marisa wykazaa due zdolnoci postrzegania elementw obrazw, ktre ogldaem. Mimo wszystko zaskoczya mnie * jednak tak bardzo udana demonstracja w telewizji. Dowiadczenia z polem caoci zadziwiy wielu ludzi. Poczwszy od parapsychologw, ktrzy nie mieli nadziei na tak skuteczn metod, poprzez naukowcw reprezentujcych | inne dziedziny, ktrzy w tej rygorystycznej i zabezpieczonej przed wszelkimi kryjwkami dla narzdw zmysw procedurze zauwayli olbrzymi krok naprzd, a skoczywszy wreszcie na pewnej liczbie zatwardziaych krytykw, ktrzy na podstawie stwierdzonych sukcesw poczuli si zobowizani do zmiany swojego stanowiska. Czasopismo naukowe znane ze swego sceptycyzmu New Scientist" zamiecio w wydaniu z 15 maja 1993 roku artyku wstpny traktujcy o eksperymentach z polem caoci, prowadzonych na uniwersytecie w Edynburgu: Parapsychologia od dawna spychana jest na margines jako temat dla szalecw i oszustw. W chwili obecnej istnieje jednak eksperyment telepatyczny, ktry spowodowa, e nawet sceptycy zaczli z zakopotaniem drapa si po gowach". Jak doszo do takiego

bezprzykadnego sukcesu? Telepatia w marzeniach sennych W latach 60. amerykaskiemu psychologowi Montague Ullman oraz jego kolegom Stanleyowi Krippnerowi i Solowi Feldsteinowi z laboratorium marze sennych w Centrum Medycznym Maimonides (Maimonides Medical Center) w Brooklynie udao si wpyn na marzenia senne w drodze telepatii. Podczas transmisji obrazw znanych malarzy oraz innych materiaw zesp uzyska niesamowite wyniki. Pewnej nocy podczas typowego testu Wiliam Erwin, parapsycholog i znakomity podmiot testw, 40 spa w laboratorium marze sennych. Obudzono go po zakoczeniu fazy marze sennych i w ten sposb zakoczy si etap telepatycznego przekazywania obrazu. Obrazem docelowym byo malowido Maksa Becksmanna Zdjcie z krzya. Podczas tej prby chodzio o nasilenie osigni telepatycznych poprzez silne uczestnictwo emocjonalne. Zadaniem nadawcy byo nie tylko samo skoncentrowanie si na obrazie, lecz rwnie wycignicie z pudeka maego drewnianego krzya, obrazu Jezusa, kilku pinezek i czerwonego mazaka (fot. 32). Na kartce papieru zawierajcej wytyczne napisano: Za pomoc pinezek prosz przybi Jezusa do krzya. Mazakiem prosz namalowa krew na j ego ciele". Obudzony ze snu Erwin opisa najpierw mow Winstona Churchilla i ceremonialn ofiar skadan przez pewne plemi tubylcw, w ktrej bra udzia: W sprawie Churchilla istniaa pewna okoliczno ceremonialna, we nie z tubylcami rwnie odbywaa si jaka ceremonia... Mielimy zosta ofiarowani czy co w tym stylu i miao to co wsplnego ze sprawami politycznymi... Mielimy wwczas udawa, e jestemy bogami... Gdy patrzyo si na tego tak zwanego krla, przywdc czy jak go tam zwali tubylcy, miao si wraenie, jakby si patrzyo na jednego z bokw na totemach. .. Byo to co prymitywnego, co, co prbowao zniszczy wszystko, co cywilizowane. .. Wierzyo w autorytet Boga... aden Bg nie przemwi. Byo to 41 dziaanie strachu albo idea zrodzona z lku przed Bogiem, co, co wydawao si owocem kontroli" . Oprcz wyranego zwizku z obrazem docelowym wida tutaj pewn osobliwo przekazu telepatycznego. Rzeczy sensowne pojawiaj si czsto we nie wyraone w niespodziewany, cakowicie nieoczekiwany sposb. C wsplnego mia polityk Winston Churchill z ukrzyowaniem? Gdyby jednak rozoy jego nazwisko na churchhill" wzgrze kocielne" to wwczas ujawnia si jego symboliczne znaczenie. Churchill by ponadto angielskim premierem i ministrem obrony wielkiej koalicji wojennej w latach 1940--1945, co mogo si rwnie kojarzy z tematem zabijania i ofiary. Charles Honorton, may pucuowaty czowiek o otwartym umyle, yjcy w czasach nam wspczesnych, szukajcy cigle nowych wyzwa przez swoich przyjaci zwany pieszczotliwie Chuck" po przystpieniu do zespou Maimonides skierowa badania na nowe tory. Honortonowi sprawiao przykro nieprzesypianie nocy w maym, mierdzcym laboratorium po to, aby przez dugie godziny odgrywa na scenie spektakl z mczc prb telepatyczn. Wreszcie sam sposb postpowania by bardzo nieekonomiczny. W peni wystarczajco i przekonujco udowodniono ju przecie moliwo istnienia telepatii we nie. Honorton poszukiwa teraz stanu podobnego do snu, ktry daoby si wytworzy w sposb sztuczny. Ju od duszego czasu interesowa si stanami sprzyjajcymi psi. Sen by jedn z takich form. Nie bez powodu przewaajca cz spontanicznych dowiadcze pozazmysowych miaa miejsce wanie we nie. Psi w czycu Honorton mia dwch kolegw, ktrych badania szy w tym samym kierunku, psychologw Wiliama Brauda z Uniwersytetu Houston oraz Adriana Parkera z Uniwersytetu w Edynburgu. Wsplnie natknli si na metod, ktra zostaa opracowana we wczesnych latach 60. podczas bada nad dowiadczeniami wywoywanymi w sposb eksperymentalny, analogicznymi do przey 42 wystpujcych na krtko przed zaniciem . Gwnym zadaniem tych studiw byo wykrycie, w jaki sposb myli, uczucia i obrazy pojawiajce si w stanie czuwania znajduj drog ujcia do marze sennych wystpujcych podczas snu poprzez hipnagogiczny stan czuwania. W tym celu badacze zastosowali opisane ju monotonne szumy, tak zwany biay szmer, oraz przepoowione pieczki do ping-ponga takie rwnomierne pobudzanie zmysw okrelili niemieckim sowem ganzfeld (pole caoci), poniewa wytwarza ono jednorodne, wizualne i audytywne pole caociowe. Moe zastanawiali si Honorton, Braud i Parker w drodze telepatycznej daoby si w polu caoci przenosi obrazy, podobnie jak podczas snu. Ju przy pierwszych prbach zauwayli, e poprzez ujednolicon w taki sposb symulacj zmysw wzroku i suchu osoby biorce udzia w dowiadczeniu szybko osigay zmian stanu: uwaga kieruje si wwczas do wntrza, wiat

zewntrzny zatraca si, unosz si obrazy podobne do marze sennych. Ze wzgldu na bogactwo obrazw, uczu i wolnych skojarze jest to stan podwyszonej kreatywnoci. Z pocztku Honorton chtnie pracowa, wykorzystujc seri przeroczy dotyczcych jednego tematu, co stanowio przeciwiestwo pojedynczych obrazw. Nadawca znajdujcy si w oddalonym pomieszczeniu oglda seri trjwymiarowych przeroczy za pomoc binokularowej przegldarki 3D. Tematem serii przeroczy podczas jednego z dowiadcze byy Rzadkie monety". Po okoo 10 -, 15minutowej stymulacji w polu caoci odbiorca poda do protokou: Koa... ich wielkoci nie s jednakowe... jedne s wiksze, inne cakiem mae nie wiksze ni jeden pens... te wszystkie kka o rnej wielkoci... Teraz widz kolory, szczeglnie dwa: zoto i srebro pojawiaj si zdecydowanie czciej ni inne". Podczas innej prby, wykonanej w Instytucie Parapsychologii (Institut for Parapsychology) w Durham, Pnocna Karolina, obrazem docelowym byo zdjcie z czasopisma National Geographic". Przedstawiao ono pewien wycinek krajobrazu w Kentucky lub Tennessee z samotn drog i ma ciarwk widzianymi z gry. Kobieta, ktra braa udzia w eksperymencie, w nastpujcych sowach opisaa hipnagogiczne obrazy powstae w jej wyobrani: Bya tam ulica... nie wirowa ulica, lecz asfaltowa... to by bardzo ulotny obraz, znajdowaam si wewntrz samochodu i widziaam tylko lusterko wsteczne". Pniej powiedziaa jeszcze, e miaa wraenie, jakby jechaa samochodem przez szeroki, otwarty krajobraz 43 na wsi . O tym, jak dobre s to wyniki, mona przekona si na przykadzie obrazw, ktre nie zostay wybrane w sposb przypadkowy podczas tej prby, by to styl ycia dzieci --kwiatw, pewien chiski wielmoa w ornacie oraz samochd na parkingu gboko zakopany w niegu. Po zakoc zonym eksperymencie osoba biorca udzia w dowiadczeniu miaa uszeregowa wszystkie cztery ewentualne obrazy w odpowiedniej kolejnoci, umieszczajc na pierwszym miejscu zdjcie najbardziej zblione do jej wrae, a na ostatnim fotografi najmniej odpowiadajc j ej spostrzeeniom. Bez chwili zastanowienia wycigna zdjcie z ciarwk na drodze i powiedziaa: Widziaam to". Bezporednie celne trafienie. Charles Honorton mia to szczcie, e w 1979 roku mg opuci mae i niewystarczajce laboratorium w Brooklynie i kontynuowa swoje przeomowe badania na uniwersytecie o najlepszej renomie. Za pienidze Jamesa McDonella, pioniera w dziedzinie samolotw, zaoy na Uniwersytecie w Princeton Psychofizyczne Laboratoria Badawcze (PRL, Psychophysical Research Labolatories). Honorton wraz za swoimi wsppracownikami opracowa tam skomputeryzowan, cakowicie 44 automatyczn metod bada nad polem caoci . Na tamie wideo nagrano wszystkie moliwe obrazy docelowe. Jednym z nich byo zdjcie wykonane przez fotografa, pozostae to wideoklipy z filmw, kreskwek oraz reklam telewizyjnych. Fragmenty filmw trway z reguy krcej ni 60 sekund. Osoby biorce udzia w dowiadczeniu, ktre zgosiy si na ochotnika, zostay przygotowane do pola caoci, a nastpnie zamknite w akustycznie izolowanym pomieszczeniu. W czasie 30 minut miay po prostu opisywa pojawiajce si przed ich okiem wewntrznym obrazy, komputer wybiera obraz docelowy, automatycznie przewija tam wideo do odpowiedniego miejsca i szeciokrotnie odtwarza dane zdjcie lub wideoklip. Nadawca, najczciej jeden z kierownikw dowiadczenia, obserwowa obraz i prbowa telepatycznie przekaza go odbiorcy. Po zakoczeniu posiedzenia osobie dowiadczalnej w sposb automatyczny wywietlano obraz docelowy oraz trzy inne, nie wybrane obrazy. Przy pomocy pilota zdalnego sterowania moga ona bezporednio na ekranie pokaza, ktry obraz jej zdaniem zosta wybrany. Takie postpowanie do minimum zredukowao kontakt pomidzy nadawc a odbiorc i w idealny sposb wyeliminowao wszystkie moliwoci przekazywania informacji w normalnej drodze. Podczas kongresu Towarzystwa Parapsychologicznego (Parapsychological Association), ktry odby si w 1982 roku w Cambridge, Ray Hyman zaprezentowa swoje krytyczne stanowisko w stosunku do bada pola caoci. Zwrci uwag obecnych osb na pewne niedocignicia w analizie statystycznej oraz w strukturze metodycznej. Wiele punktw w jego krytyce Honorton uzna za bezpodstawne. W swojej szczegowej replice Honorton po raz pierwszy zebra wszystkie przeprowadzone do tej pory badania i doszed do wniosku, e dowiadczenia dostarczyy 45 wystarczajcych dowodw na rzeczywisto psi . By to pocztek wieloletniej konfrontacji midzy tymi dwoma badaczami, ktra dzisiaj przesza ju do historii parapsychologii jako debata HonortonaHymana". Uporowi tych dwch stron zawdziczamy przesunicie eksperymentw psi na inn paszczyzn, na ktrej w tym czasie zgromadzono mnstwo niepodwaalnych naukowo dowodw na realno psi.

Aby odrzuci przemylenia Honortona, krytyk Ray Hyman wykorzysta now form kontroli statystycznej, tak zwan metaanaliz. Magiczne sowo metaanaliza Parapsychologia eksperymentalna, podobnie jak wiele innych dziedzin nauki, stale gromadzia badania i eksperymenty. Aby potwierdzi liczne i rnorodne hipotezy, przeprowadzano pojedyncze prby czciowe i do chwili obecnej znaleziono niewiele odpowiedzi na wielkie problemy. Co mona zrobi ze stert pojedynczych bada, z ktrych kade czego dowodzi, ale praktycznie pozostawia jedynie niewielk moliwo porwnania z innymi? Dotychczasowa metoda polegaa na zestawianiu przegldu wszystkich prb i znajdowaniu wyrae, ktre umoliwi podsumowanie rnorodnych wynikw. Metoda taka jest oczywicie uzaleniona od syntetycznej zrcznoci interpretatora i naraona czsto na niebezpieczestwo dopasowywania wiadomie lub niewiadomie postawionych hipotez poprzez sztuk interpretacji". Znany jest przecie fakt, e przekroje poprzeczne w pewnej dziedzinie badawczej wykonane przez rnych interpretatorw dowiadczaj rnych wykadni. Dla naukowcw opierajcych swe badania na eksperymentach statystycznych caa ta sytuacja ulega zmianie w 1976 roku, gdy Gene Glass wymyli metody, za pomoc ktrych wyniki licznych rnorodnych bada mogy zosta wykorzystane zarwno do postawienia problemu, jak i do 46 porwnania. Metoda otrzymaa nazw metaanaliza, poniewa chodzi tutaj o analiz analiz . Zalicza si ona do najwaniejszych innowacji, jakie zaszy w naukach w ostatnim czasie. Metaanalizy zrewolucjonizoway podejcie nauk do danych. Kontrowersje panujce w naukach znikaj po zastosowaniu meta-analizy, poniewa metody tej nie mona ukierunkowa zgodnie z powzitymi wczeniej opiniami. Metaanalizy za jednym zamachem doprowadziy do akceptowalnoc i dziedziny bada psi. Byy one brakujcym elementem w ukadance z dowodw rozrzuconych na ksztat puzzli. Metaanaliz stosuje si wszdzie tam, gdzie istniej liczne badania dotyczce jednego problemu, ktre przyniosy rnorodne wyniki. Za pomoc tej metody mona rozstrzygn, czy naprawd istnieje poszukiwane zjawisko oraz stwierdzi jego nasilenie. Meta-analiza umoliwia zestawienie projektw badawczych w grupy oraz ich jednorodne opisanie. W systematyczny sposb kombinuje si wyniki indywidualnych bada dotyczce porwnywalnej tematyki. Sia orzecze metaanaliz polega na tym, e mog one poda miar staoci rezultatw. Dziki nim mona wypowiada si na temat powtarzalnoci zjawisk, ktre podczas pojedynczych bada odzwierciedlaj si w sposb saby i nieistotny statystycznie. A to wanie jest przypadek eksperymentw psi. Metaanaliza jest czasochonnym procesem, nie tylko ze wzgldu na konieczno zmierzenia si z olbrzymi liczb danych. Na pocztku naley zestawi ze sob wszystkie istotne badania dotyczce definiowanego problemu. Nie wszystkie dowiadczenia s jednakowo dobrze zaplanowane. Z tego powodu naley oceni pojedyncze prace, midzy innymi wedug stosowanego protokou prb a w badaniach nad psi take z uwzgldnieniem rodkw zabezpieczajcych, takich, ktre wyeliminowayby normalne" oddziaywania a take wedug jakoci pojedynczych bada itp. W najlepszym przypadku kodowanie takie przejmuje badacz, ktry nie jest zbyt cile zwizany z dan dziedzin studiw. Dopiero wtedy mona porwna badania. Jedno z podstawowych pyta, na ktre odpowiada metaanaliza, brzmi: Jeeli wiadomo, e istnieje istotno statystyczna, to jak due jest nasilenie mierzonego zjawiska? Statystyki testowe z pojedynczych bada przeksztacane s za pomoc technik matematycznych w tak zwane nasilenia efektu. Nasilenie efektu oznacza zakres wystpowania zjawiska w grupie eksperymentw. Obliczenie redniego nasilenia efektu dla pewnej okrelonej klasy porwnywalnych eksperymentw moe poinformowa badacza o tym, czego si spodziewa w przyszych prbach. Nasilenie efektu przedstawia dokadniejszy obraz niezawodnoci danego zjawiska, kiedy powtarza si kontrol dowiadczaln. Jednake pojawienie si bardzo maego nasilenia efektu w adnym przypadku nie oznacza, e dane zjawisko mierzone nie istnieje. Nasilenie efektu naley zawsze rozwaa w powizaniu z obliczon w tym celu istotnoci statystyczn, ktra podaj e wielko nieprawdopodobiestwa i uznaje, e wynik -tu: nasilenie efektu dla pewnej grupy dowiadcze jest dzieem przypadku. Pomoe to zrozumie przedstawiony niej przykad. W poowie lat 80. furor zrobio badanie medyczne, podczas ktrego naleao stwierdzi, czy lek o nazwie aspiryna moe zapobiega zawaowi serca. Metaanaliza przeprowadzona dla 25 pojedynczych eksperymentw wykazaa 47 wyrany efekt na korzy spodziewanego dziaania aspiryny . Badania przerwano przedwczenie, poniewa efekt zosta zademonstrowany wyranie, a osoby prowadzce dowiadczenie uwaay, e nieetyczne jest dalsze powstrzymywanie grupy kontrolnej od poddania si leczeniu. Spojrzenie na

pojedyncze testy daje niespodziewany obraz. Tylko pi z nich osigno warto, przy ktrej z 99% pewnoci statystyczn mona wyj z zaoenia, e wynik nie zosta uzyskany w sposb przypadkowy. Wiksza cz opisywanych bada nie osigna tego przedziau bezpieczestwa. Gdyby interpretowano tylko te prby pojedyncze, to z pewnoci wycignito by wniosek kocowy, e aspiryna nie wykazuje takiego efektu terapeutycznego. Metaanaliza przyniosa jednak cakiem inny obraz i przyczynia si do chwalebnego przeomu w medycynie: bya wysoce istotna statystycznie mimo tego, e nasilenie efektu rwne 0,03 stanowio o wiele mniejsz warto ni nasilenie efektu zmierzone przy dowiadczeniach nad psi. Studia nad aspiryn pokazuj , e nie wolno przecenia samego znaczenia wartoci, jak wyraa si nasilenie efektu. Nie mwi ona nic o zasigu i moliwoci zastosowania. Robert Rosenthal z Uniwersytetu Harvarda, jeden z czoowych ekspertw w dziedzinie metaanalizy, zauwaa to w trafny sposb: Kontrowersyjne obszary bada charakteryzowane s przez niewielkie efekty, co nie oznacza 48 jednak, e takie efekty nie maj adnego znaczenia" . Dotyczy to rwnie bada psi. Wstpienie na terytorium metaanaliz byo dla bada psi porwnywalne z odkryciem nowego kontynentu. Od razu nowym wiatem rozbysy badania ukryte we wntrzach zakurzonych szuflad, udao si rozwika powizania, ktre w sposb decydujcy rozszerzaj nasze pojmowanie psi, a take znale punkty zaczepienia dla skutecznych i ekonomicznych bada w przyszoci. Rozwj nowych technik by dugo wyczekiwanym szczliwym trafem, gdy parapsychologii grozio rozbicie si o skay problemu powtarzalnoci. Wikszo krytykw czynia zarzut, e stwierdzane przez ni zjawiska nie daj si dowolnie powtrzy. Metaanalizy tylko potwierdziy, e zjawiska psi mona w rzeczywistoci przedstawi za pomoc eksperymentw i powtrzy. Ze wzgldu na ogln sabo sygnau psi" nie s one dowolnie powtarzalne w dotychczasowym znaczeni u. Po zastosowaniu narzdzi metaanalizy okazay si jednak trwaymi i mocnymi efektami, ktrych nie da si ju usun z naszego obrazu wiata. W badaniach indywidualnych zjawisko uwaa si za udowodnione, jeli osignie ono istotno statystyczn. W przeciwiestwie do tego metaanaliza opiera si na jednorodnym rozkadzie sprawdzanego zjawiska na liczne prby pojedyncze. Jeeli istnieje zgodno, to mona mwi o powtarzalnoci efektu. Aby uzyska jednorodnoci danych, naley wyczy z metaanalizy niektre badania. Okrela sieje mianem zbiegw", poniewa dostarczaj albo nadzwyczaj dobrych, albo bardzo zych wynikw. Przy zastosowaniu metaanaliz w innych dziedzinach bada do uzyskania jednorodnego rozkadu nasilenia efektu konieczne jest czsto wyczenie n awet do 45% eksperymentw. W porwnaniu z tym dane parapsychologiczne uzyskuj konieczn jednorodno bez tak silnych ingerencji. Inn wielk zalet metaanaliz jest bardzo dobra moliwo udowodnienia skutkw bdw zawartych w strukturze dowiadczenia. Dodatkowo mona take uj w sposb liczbowy oddziaywanie wielkoci wpyww (zmienne moderacyjne) na zjawisko. Dziki temu istnieje moliwo zdecydowanej poprawy nowych projektw bada. Metaanaliza rozwizuje rwnie inny problem, znany kademu przedsiwziciu naukowemu, ktry bywa chtnie przemilczany: tendencj do publikowania tylko tych wynikw, w ktrych naukowcy znaj duj potwierdzenie swoich hipotez. To wanie parapsychologi krytycy czsto podejrzewaj o skrztne pomijanie i chowanie do kufrw negatywnych wynikw testw. A zatem jeli kto opublikuje jedn prac eksperymentaln prezentujc pozytywne wyniki, nie mona mie nigdy pewnoci, jak wiele negatywnych, nigdy nie opublikowanych bada zalega jego szuflady. Podanie ich do wiadomoci spowodowaoby konieczno spojrzenia na dane dowiadczenie uwieczone sukcesem przez pryzmat eksperymentw, ktre zakoczyy si fiaskiem, a hipotezy naukowcw opierayby si w znacznym stopniu na niepewnych podstawach. Robert Rosenthal w znamienny sposb wyraa si o tym problemie szufladowym", a pewna wana cz metaanalizy ustala, jak dua liczba negatywnych bada dotyczcych zakresu studiowanego problemu pozostaa teoretycznie nie opublikowana, aby mona byo ponownie wywoa obserwowany efekt. W przypadku zjawiska sabego i niejednorodnego moe si zdarzy, e ju niewielka liczba przypadkw szufladowych" wystarczy, aby znikno. Natomiast silny efekt podany zostaje w wtpliwo tylko poprzez ekstremalnie du liczb przypadkw szufladowych"; dotychczas tak du, e z czysto czasowych powodw nie dao si ich powtrzy. Debata Honortona-Hymana Ray Hyman, uzbrojony w or nowych metod analitycznych, przystpi do przeprowadzania pierwszych metaanaliz eksperymentw parapsychologicznych. Zaj si materiaem z dowiadcze

wykonywanych w polu caoci. Jego celem byo udowodnienie, e prby prowadzone z takimi sukcesami w polu caoci wyka w rzeczywistoci znikomo mae i nieistotne nasilenie efektu. O otwartoci parapsychologii naukowej wiadczy fakt, e artyku Hymana zosta opublikowany w 49 czasopimie fachowym Journal of Parapsychology" . Wniosek kocowy Hymana brzmia oczywicie tak, jak si tego spodziewano: Pole caoci wykazuje nisk powtarzalno i nie pozwala na udowodnienie istnienia psi. W swojej analizie Hyman stwierdzi wprawdzie wysok warto istotnoci, ale wnioskowa, e taki efekt zosta wywoany przez bd metodyczny i faszyw statystyk zastosowan w badaniach. Honorton odparowa cios i bardzo ostro skrytykowa interpretacj Hymana . Rozpocza si debata Honortona-Hymana, czyli kamie milowy w historii parapsychologii. Honorton podj wyzwanie i sam przeprowadzi metaanaliz. Doszed do wniosku, e nie istniej powizania pomidzy dobrymi wynikami a jakoci prac. Wrcz przeciwnie, nasilenie efektu o wysokiej istotnoci okazao si jednorodne. Wykry konieczne dowody na powtarzalno anomalnego pozyskiwania informacji w warunkach pola caoci, rwnie wtedy, gdy efekt jest saby. Temperatura debaty rosa. Wydawcy czasopisma Journal of Parapsychology" dostrzegli wreszcie owocn konfrontacj pomidzy krytykami i zwolennikami, zupenie inn ni typowe ciosy poniej pasa, jakie od lat wymieniay midzy sob oba obozy. Zaprosili fachowcw, ktrzy mieli wyda opinie na temat obydwu metaanaliz. Prawie cae grudniowe wydanie gazety z 1986 roku zawiera komentarze wytyczajce dalsz drog rozwoju parapsychologii. Do najbardziej interesujcych stanowisk w debacie zalicza si niewtpliwie opini znanego 51 eksperta Roberta Rosenthala . Jako niezaleny naukowiec podj si wydania wyroku w tym sporze. Jego wasna analiza przyniosa wynik identyczny jak wynik Honortona. redni procent trafie we wszystkich dowiadczeniach wynis 33%, podczas gdy spodziewana warto losowa powinna wynosi tylko 25%. Aby zredukowa do zera ten nadzwyczaj wyrany efekt, dla 28 testw poa caoci, ktre poddano metaanalizie, musiayby istnie nie mniej ni 423 negatywne przypadki szufladowe". Nic bardziej absurdalnego. Spodziewano si, e Hyman i Honorton nie zmieni swoich krytycznych stanowisk. Wwczas wydarzyo sijednak co nieoczekiwanego i dotychczas niespotykanego. Skcone strony usiady przy jednym stole. Honorton i Hyman wsplnie zredagowali jeden artyku, synn A Joint Communique (Deklaracj Wspln"). Napisano w nim decydujce zdanie: Zgadzamy si z tym, e w caym zbiorze danych istnieje istotne zjawisko, ktrego nie da si rozsdnie wytumaczy za pomoc selektywnych sprawozda lub analizy wielokrotnej. Rnimy si stanowiskiem co do stopnia, w jakim to zjawisko stanowi dowd na istnienie psi, ale zgadzamy si co do kwestii, e ostateczne rozstrzygnicie musi poczeka na wyniki eksperymentw, ktre zostan przeprowadzone w przyszoci w warunkach o 52 duo wyszym standardzie" . Hyman i Honorton ustalili standard przyszych bada pola caoci, poczwszy od wskazwek dotyczcych dokumentacji, poprzez metody randomizacji (przypadkowy wybr obiektw docelowych), a skoczywszy na protokoach do oceny wypowiedzi. Wsplnie opracowany sposb postpowania doprowadzi do reformy testw, ktre stay si znane pod nazw autoganzfeld (zautomatyzowana metoda pola caoci"). Przed zamkniciem Psychofizycznych Laboratoriw Badawczych (PRL) Honortona w Princeton w 1989 roku z powodu braku pienidzy jego zesp zdoa przeprowadzi jes zcze 11 serii eksperymentw obejmujcych w sumie 355 posiedze, stosujc ulepszon technik zautomatyzowanego pola caoci. Badania uzyskay bardzo wysokie wartoci istotnoci. Wykazay procent trafie w wysokoci 34,4%, ktry przekroczy warto 33% obliczon przez Rosenthala dla caoci prb. Jessica Utts zaprezentowaa wyniki nowych bada oraz ich porwnanie za pomoc metaanalizy w 53 uznanym czasopimie fachowym Statistical Science" . Teraz nawet Hyman by zaskoczony. Artyku Jesssiki Utts skomentowa nastpujcymi sowami: Dowiadczenia Honortona day zadziwiajce rezultaty. Jeeli, jak sugeruje Jessica Utts, niezalene laboratoria s w stanie osign podobne wyniki w takich samych ukadach i stosujc te same cise instrukcje metodyczne, to moe 54 rzeczywicie parapsychologia pokonaa wreszcie problem swojej ulotnoci" . Kilka lat pniej Hyman napisa w swojej ekspertyzie dotyczcej prb z Remote Viewing: Chciabym stwierdzi, i wierz, e zarwno eksperymenty SAIC, jak i obecne dowiadczenia z polem caoci wykazuj metodologiczn i statystyczn dokadno, ktra dalece wykracza poza 55 badania parapsychologiczne prowadzone w przeszoci" .
50

Takie sowa w ustach zatwardziaego krytyka zabrzmiay jak sygna. Od tej pory w rnych laboratoriach prowadzi si badania nad polem caoci metod zautomatyzowanego pola caoci, w Instytucie Parapsychologii (Institute for Parapsychology) Centrum Badawczego Rhine'a (Rhine Research Center) w Durham oraz w Katedrze Parapsychologii Koestlera (Koestler Lehrstuhl) na 56 Uniwersytecie w Edynburgu . Obydwa laboratoria uzyskay pozytywne rezultaty i miay okoo 33% trafie. Lody zostay przeamane. Nieskazitelny metodycznie sposb postpowania Honortona spowodowa mae trzsienie ziemi w obozie sceptycznie nastawionych naukowcw. Dwoje naukowcw cieszcych si duym szacunkiem w swoich dziedzinach, Jessica Utts oraz parapsycholog i zawodowy magik Daryl Bem z Uniwersytetu Cornella, poczuli si zobligowani do zmiany obozu. Parapsycholodzy nigdy nie stanowili zaprzysionego towarzystwa uprzedzonych pseudonaukowcw, wrcz przeciwnie bya to maa grupa nadzwyczaj pilnie pracujcych indywidualnoci, ktrych prawdziwym celem do ktrego dono, stosujc najlepsze istniejce metody naukowe i moliwie najskuteczniejsze rodki ostronoci przeciwko oszustwu, rozczarowaniu i bdnej interpretacji byo uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy psi naprawd istnieje. Odpowiedzi udzielili w przekonujcy sposb Ben i Honorton w artykule 57 zatytuowanym Existiert Psi? (Czy istnieje psi?") . Zaprezentowali w nim obszern syntez wszystkich bada pola caoci oraz ich metaanaliz i przekazali do publikacji w uznanym czasopimie fachowym Psychological Bulletin". Mimo e w tym artykule wspominali o udowodnieniu istnienia powtarzalnego anomalnego procesu przenoszenia informacji, wszyscy czterej eksperci, midzy innymi take Ray Hyman, zalecali im publikacj. Wydawca Psychological Bulletin", Robert Stemberg, napisa do Bema po zaakceptowaniu ich pracy: Ten artyku to rewelacja i co, co wywoa wiel kie zainteresowanie... Tak szybkie przyjcie do druku powinien Pan potraktowa jako wskazwk o 58 znaczeniu tego artykuu dla mnie!" Na dziewi dni przed przyjciem artykuu do publikacji cakowicie nieoczekiwanie zmar Charles Honorton w wieku 49 lat. Parapsychologia utracia jeden z najbardziej kreatywnych umysw. Honorton pozostawi jednak po sobie mnstwo materiaw badawczych, ktre by moe wska parapsychologii drog do spenienia marzenia do wczesnego wykrywania" osb o uzdolnieniach parapsychologicznych na podstawie cech psychologicznych.

Wstecz / Spis Treci / Dalej W poszukiwaniu idealnego stanu dla psi Psychologia anomalnych zjawisk mentalnych Ambicj Honortona byo zastosowanie tak znakomicie skutecznych metod eksperymentalnych pola caoci do zgromadzenia moliwie duej liczby danych o bardzo obiecujcych osobach dowiadczalnych. Gwnym problemem bada parapsychologicznych nadal pozostawaa rzadko wystpowania zjawiska i trudna reprodukcyjno. Czy istniaa moliwo wyszukania uzdolnie psi za pomoc odpowiednich testw i ankiet w powizaniu z eksperymentami pola caoci? Dane dotyczce cech osobowych wieluset osb biorcych udzia w dowiadczeniach zostay zestawione przez Honortona i jego wsppracownikw za pomoc uznanego testu osobowoci Myers Briggs Type Indicator (MBTI). Opiera si on na psychologicznym modelu osobowoci C.G. Junga. Elementy osobowoci przedstawiane s w nim bez aspektw negatywnych. Schemat klasyfikacji MBTI zawiera w sobie cztery wymiary osobowoci, wyraone za pomocpar typw przeciwstawnych: 59 ekstrawertyczny/intrawertyczny, zmysowy/intuicyjny, mylcy/uczuciowy, oceniajcy/postrzegajcy . Po latach systematycznego gromadzenia danych Honortonowi i jego wsppracownikowi Ephraimowi Schechterowi udao si wyodrbni cztery czynniki, na podstawie ktrych mona byo prognozowa skuteczne osignicia psi w polu caoci. Po osobach, u ktrych wykryto wszystkie cztery czynniki, mona si spodziewa dobrych wynikw w tecie^ i prowadzonym w warunkach pola caoci. S to nastpujce czynniki: 1. Wczeniejsze, czsto samodzielne dowiadczenia psi. 2. Stosowanie technik trenowania wiadomoci (medytacja, trening relaksacyjny, biofeedback itp.). 3. Osobowoci uczuciowe i postrzegajce w przeciwiestwie do osobowoci mylcych i oceniajcych wedug MBTI. 4. Wczeniejsze uczestnictwo w eksperymentach psi. Zgodnie z t klasyfikacj najlepsze wyniki powinny uzyskiwa osoby speniajce wyej wymienione cztery warunki. Po przewertowaniu przez badaczy arkuszy danych okazao si, e wrd wielu setek osb, ktre przetestowa Honorton, tylko cztery speniay przedstawione zaoenia. Te cztery osob y 60 uzyskiway niewiarygodny procent sukcesw rwny 100 . W przypadku rozpatrywania przez naukowcw, z przyczyn praktycznych, tylko trzech pierwszych warunkw okazao si, e speniao je 28 osb. Wszystkie razem uzyskiway nadal nadzwyczajny poziom sukcesw w wysokoci 64%. Pamitamy, e oczekiwana liczba trafie wynosi 25%, a metaanaliza bada w polu caoci przyniosa wynik 33%. Richard Broughton postanowi ponownie skontrolowa dowiadczenia z polem caoci prowadzone od wielu lat w jego instytucie w Durham zgodnie z modelem trzech czynnikw. Okazao si, e wymienione czynniki dotycz rwnie 28 osb, ktre wsplnie uzyskay odsetek sukcesu rwny 43%. 61 Model zosta wic potwierdzony . Od dziesitkw lat poszukiwania zwizkw pomidzy cechami osobowoci a psi s jedn z najwaniejszych dziedzin bada. Fenomenologia dowiadcze psi wskazuje na to, e ludzie o pewnych okrelonych cechach charakteru czciej ni inni informujc dowiadczeniach psi. Wielki sukces, jaki odniosa ankieta MBTI przy wyborze osb do eksperymentw z polem caoci, jest wskanikiem istnienia moliwoci wielu jeszcze odkry na tym polu. Najsynniejszy czynnik, decydujcy o sukcesie lub niepowodzeniu, nie dotyczy waciwie cech osobowoci, lecz nastawienia: czy dane osoby wierz w psi (s to owce"), czy te nie (kozy"). Liczne badania wykazay, e owce" pozytywnie wypaday w testach psi, podczas gdy kozy" w pewnej czci uzyskiway niszy procent trafie, ni mona byo sdzi z przypadku. Zjawisko to znane jest jako psi-missing (chybienie psF). Wskazuje ono na fakt, e psi jest niewiadomie stosowana do unikania trafie i w ten sposb do potwierdzenia przekonania, e psi nie istnieje. Metaanaliza 73 opublikowanych bada dotyczcych efektu owce"/kozy" wykazaa wzgldnie sabe 62 nasilenie efektu, o wysokiej jednak istotnoci statystycznej . Oszacowana liczba negatywnych przypadkw szufladowych" koniecznych do przemilczenia zjawiska wynosia 1726. W ten sposb zjawisko mona byo uzna za jednoznacznie udowodnione. Inna stwierdzona podczas wielu bada cecha osobowoci wykazujca wpyw na testy psi, to tendencja osb biorcych udzia w dowiadczeniach do ekstrawersji lub introwersji. Ekstrawertycy s uduchowieni, wychodz poza siebie, w zasadzie nie znaj uczucia strachu, natomiast introwertycy s raczej odludkami, pozostaj zwrceni na siebie, s czsto opanowani przez lki. Przewaajca liczba

bada wykazaa, e ekstrawertycy uzyskuj lepsze rezultaty w testach psi. Metaanaliza potwierdzia nastpnie du istotno efektu w spodzie wanym kierunku . Nasilenia efektw okazay si jednoczenie niejednorodne. Jest to przewanie wskazwka o decydujcym wpywie innych zmiennych moderacyjnych w poszczeglnych prbach. Podczas poszukiwania rda takiej niejednorodnoci uzyskano nastpujcy wynik: badania techniki wyboru wymuszonego byy statystycznie istotne tylko wtedy, gdy osoby biorce udzia w dowiadczeniu wypeniay ankiet po tecie psi i wiedziay, jak wypady podczas prby. Natomiast studia nad technik swobodnych odpowiedzi byy istotne wtedy, gdy osoby testowano pojedynczo, mimo tego e ankiet wypeniy przed testem psi. Analiza ujawnia tutaj, e przy pomiarze psi w zalenoci od czynnika ekstrawersja/introwersja naley liczy si z wpywem innych zmiennych moderacyjnych zmieniajcych wynik. Dopiero metaanaliza potrafia wyjani wielko zalenoci pomidzy ekstrawersja a dobrymi osigniciami psi, ktra od dawna bya traktowana jako pewny wynik bada, a przez to wykaza, e podczas prb prowadzonych metod wyboru wymuszonego jest tylko artefaktem. Oznacza to, e rzekomy zwizek nie ma w rzeczywistoci nic wsplnego z osigniciami psi, lecz naley go odnie wycznie do czynnikw psychologicznych. Widoczna rado z nadzwyczajnych osigni daje o sobie zna w tecie pozytywnym z zasady, a przez to ekstrawertycznym opisie samego siebie w ankiecie. Wszystkie bowiem badania, podczas ktrych ekstrawertycy wypeniali ankiet przed wykonaniem testu, nie wpyway na istotno efektu. Wedug metody swobodnych odpowiedzi zwizek wysoka celno w tecie psi = tendencja do ekstrawertyzmu" u osb testowanych pojedynczo uznano za udowodniony. Badania pola caoci zaliczay si do tej kategorii i Honorton kaza wypenia ankiety przed testem psi. Po uzyskaniu takiego wyniku ponownie przeledzi dane dotyczce zautomatyzowanego pola caoci. Dane dotyczce cech osobowoci ekstrawertycznej istniay w przypadku 221 prb tego typu i w rzeczywistoci zwizek pomidzy ekstrawertyzmem a osigniciami psi w zautomatyzowanym polu caoci by bardzo istotny statystycznie. Taki wynik pokazuje, jak bardzo pouczajce mog okaza si metaanalizy, a take to, e stay si niezbdnym narzdziem do interpretacji i tworzenia przyszych ukadw badawczych. Nie da si zaprzeczy powizaniu osobowoci i psi. W jaki jednak sposb nastpuje przetwarzanie psi w mzgu? Jakimi fizjologicznymi i neurologicznymi ciekami porusza si informacja anomalna? Czy mona j przy wabi za pomoc odpowiednich rodkw, jak na przykad zmienione stany wiadomoci czy te technika samoregulacji? Przez bram alfa Na pocztku naszego stulecia francuski filozof i laureat Nagrody Nobla Henri Bergson twierdzi, e 64 mzg i ukad nerwowy posiada dwojak funkcj . Z jednej strony suy on do przyjmowania i przetwarzania wrae zmysowych, z drugiej za dziaa jak filtr dopuszczajcy do wiadomoci tylko niektre z tych wrae. Jestemy stale bombardowani wraeniami zmysowymi. wiadome rejestrowanie ich wszystkich doprowadzioby jedynie do zamtu i szybkiego przekroczenia naszych pojemnoci. Filtrowa teoria Bergsona wychodzi z zaoenia, e wybr informacji zmysowych odbywa si na podstawie kryteriw potrzebnych do przeycia, a z drugiej strony zalenych od czynnikw psychologicznych, takich jak nasze motywy. Mechanizm filtracyjny mona zilustrowa sytuacjami zaczerpnitymi z ycia codziennego. Musimy na przykad koniecznie wrzuci list do skrzynki pocztowej, idziemy wic dobrze znan ulic, ktr przechodzilimy ju tyle razy. Nagle dostrzegamy skrzynk pocztow, na ktr nigdy wczeniej nie zwrcilimy uwagi. Nasz ukad nerwowy reaguje zasadniczo na zmiany. Fakt ten wykorzystano w technice pola caoci. Wynikajca std teza twierdzi, e nasz ukad nerwowy aknie bodcw, jeeli pozbawi si go moliwoci reagowania na podniety zmysowe. W taki sposb moe powsta wysza wraliwo na sabe impulsy anomalne, ktre zazwyczaj pozostaj niezauwaone pomidzy silnymi bodcami zmysowymi. Pole caoci jest czasowym punktem kocowym dugich poszukiwa w obrbie parapsychologii, poszukiwa idealnego stanu dla anomalnej percepcji informacji. Poszukiwania te nie zakoczyy si jeszcze cakowicie. Przy pomocy technik nowoczesnej psychofizjologii jeszcze dokadniej bierze si pod lup ulotny wiat zjawisk paranormalnych. Ingo Swann i Remote Viewerowie stwierdzili, e rozpoznawanie obiektw lub zawartoci wiadomoci w drodze paranormalnej stanowio problem stosunku sygnau do szumw. Poziom szumw w procesie psi jest tak wysoki, e sygna psi gubi si pord nich. W czasie gdy badania w
63

Rosji szy w kierunku wzmocnienia sygnau poprzez przekazywanie moliwie ostrych i intensywnych bodcw, na Zachodzie obrano inn drog. Remote Viewerowie prbowali w sposb analityczny przebi si przez szumy, wykorzystujc techniki introspekcji. Poniewa analityczne czynnoc i umysowe same w sobie stanowi zawsze rdo szumw mentalnych, Honorton i wielu jego kolegw dyo do stworzenia doskonaych warunkw umoliwiajcych niezakcone przeniknicie psi do wiadomoci. Poszukiwanie takich stanw wspomagajcych psi jest rwnie stare, jak sama parapsychologia. Lub, inaczej mwic, parapsychologia jako nauka istnieje tylko dlatego, e ludzie od pocztkw rozwoju swojej wiadomoci poszukuj takich wanie warunkw. Na pocztku rozwoju dyscyplin spirytualnych u korzeni wszystkich religii pojawia si yczenie opuszczenia codziennego stanu wiadomoci. Si napdzajc jest tsknota za waciwym, utraconym stanem wiadomoci, w ktrym bogowie prowadz dialog z ludmi. Stanem raju, mitycznego pocztku, zotego wieku czasem, w ktrym czowiek nie by jeszcze oddzielony od bogactwa transcendentalnoci. Z tych pragnie istniejcych w gbi wasnej duszy narodziy si metody i techniki takiej zmiany wiadomoci, ktra ma doprowadzi do objawienia rzeczy, dla ktrych nie ma miejsca w codziennej wiadomoci zorientowanej na czuwanie. Szamani badali sny, odbywali podre poza ciao i poruszali si w 65 przestrzeni pomidzy zudzeniami a rzeczywistoci . Ich potomkowie zgbiali trans i optanie, jako prorocy otrzymywali natchnienie od Boga lub tworzyli skomplikowane systemy samodyscypliny, dziki ktrym spodziewali si osign sukces. Do tych ostatnich zaliczaj si nauki jogi, jakie stworzy w swoim dziele Yogasutra indyjski filozof Patanjali, twrca filozofii jogi. Patanjali zebra rnorodne techniki jogi, ktre byy znane w jego czasach i zaprezentowa je na tle metafizyki Samkhya. Zdolnoci paranormalne pojmowa jako zjawiska nieodzownie zwizane z robieniem postpw w wiczeniach medytacyjnych. Trzeci z czterech rozdziaw swojej Yo gasutry Patanjali powici gwnie klasyfikacji siddhi, si paranormalnych. Wedug niego poprzez konsekwentne wiczenia medytacyjne mona spowodowa pojawienie si zjawisk paranormalnych. Osoba wiczca moe zdoby wiedz o poprzednim yciu, pozna myli oraz wyobraenia innych, sta si niewidzialn, pokona gd i pragnienie, dowiadczy spraw przyszych, ukrytych, wyrafinowanych, oddzieli wiadomo od ciaa i zagbi si w inne ciao, zdoby si sonia, wiedz o wiecie i porzdku konstelacji, a nawet osign peni doskonaoci. Parapsycholodzy w swoich poszukiwaniach stanw uatwiajcych psi zwrcili si naturalnie rwnie ku starym ideom medytacji. Tak orientacj sugeroway take informacje osb wykazujcych 67 uzdolnienia paranormalne o ich wasnych przeyciach stanu sprzyjajcego informacjom psi . Wikszo sensytywnych opisywaa stan, ktry jest najbardziej zbliony do medytacji. Za najwaniejsze uwaali gbokie umysowe i fizyczne odprenie oraz uwolnienie si od stresu. Ponadto istotne wydaje si nastawienie ducha na przyjmowanie w przeciwiestwie do nastawienia aktywnego ktrego poszukuje si, odwracajc si od wiata zewntrznego. W takim stanie osoba uzdolniona parapsychologicznie musi umie zmusi ducha do milczenia. W nowych badaniach cech osobowoci i moliwoci odbierania psi znaleziono pewien wspczynnik osobowoci o duym znaczeniu, bardzo zwizany z dowiadczeniami mistycznymi i 68 paranormalnymi . Wspczynnik ten okrelono terminem absorpcja". Ludzie, ktrzy wykazuj skonnoci do totalnego" przeywania epizodw z powiceniem im caej uwagi, ktrzy mog by czym cakowicie zaabsorbowani, duo czciej ni inni informuj o dowiadczeniach paranormalnych oraz o przeyciach interpersonalnych i mistycznych. Takie osoby potrafi osign stany gbokiej koncentracji i medytacji. Badania psi przeprowadzone wrd jogw na Wschodzie oraz w szkoach medytacji na Zachodzie nie przyniosy jednak adnych nadzwyczajnych rezultatw. Studiw tych nie mona przecenia. Ludzie, ktrzy uprawiaj medytacj jako spirytualny proces rozwoju, nie interesuj si zbytnio eksperymentalnymi badaniami zjawisk towarzyszcych temu procesowi. Badania empiryczne to dla nich bezwartociowa strata czasu. Joginowi indyjskiemu nieatwo jest wytumaczy znaczenie eksperymentw, podczas ktrych ma odgadn" przypadkowo wybrane, zakryte przed jego oczami symbole. W takich warunkach trudno oczekiwa dobrych osigni psi. Natomiast dowiadczenia wykonywane z osobami pojmujcymi medytacj jako wiczenia relaksacyjne" nie s w stanie powiedzie nam nic o zwizkach pomidzy psi i medytacj. W najlepszym przypadku mog udzieli niewielkich wskazwek o tym, czy stany odprenia mog wspomaga psi. Ciekawy jest fakt, e opisy osb o uzdolnieniach paranormalnych dotyczce idealnego stanu psi" wykazuj podobiestwo nie tylko do aforyzmw jogi Patanjali, ale take do introspektywnych wypowiedzi osb biorcych udzia w dowiadczeniach, ktre s w stanie wywoa najwyszy rytm alfa w mzgu. Obecnie stao si ju waciwie frazesem zdanie, e rytm alfa dziaa wspomagajco na psi.
66

W rzeczywistoci jednak sprawa przedstawia si w sposb nieco bardziej skomplikowany. Fale alfa czy si ze stanami obnionej uwagi, osabieniem procesw mylowych, odpreniem. EEG osb zaawansowanych w medytacji wykazuje wzrost amplitudy rytmu alfa. Badania laboratoryjne rzeczywistego zwizku pomidzy falami alfa i osigniciami w testach dotyczcych kognicji anomalnej nie wykazay jednoznacznego obrazu. Co wicej, nawet sobie przecz. Wiele bada zwraca uwag na pozytywny zwizek, inne natomiast wykazuj efekt odwrotny: gorsze osignicia przy podwyszonej aktywnoci fal alfa. Prawdopodobnie wic obecno fal alfa nie jest warunkiem koniecznym do stymulacji psi. W pewnym ciekawym dowiadczeniu wykazano, e zwikszone wystpowanie fal alfa prowadzio do uzyskania lepszych osigni psi tylko wtedy, gdy osoby biorce udzia w dowiadczeniu jednoczenie potrafiy introspektywnie poprawnie uj wasny stan zgodnie z wynikami pomiarw 69 fizjologicznych . Stan sprzyjajcy psi nie jest widocznie zaleny tylko od wystpowania fal alfa, lecz take od zdolnoci wywoywania wiadomego odczuwania w stanie odprenia. Fale alfa mog wprawdzie suy jako pewien rodzaj czstotliwoci nonika" dla psi, ale dopiero wgld we wasny stan wewntrzny poprzez skierowanie uwagi do wntrza moe doprowadzi do identyfikacji sygnaowej. Badania amerykaskiego psychofizjologa Edgara Wilsona doprowadziy do powstania nowego, 70 bardzo ciekawego pogldu dotyczcego roli fal alfa w mzgu . Umoliwiaj one take fizjologiczny dostp do problemu zrnicowania pomidzy dowiadczeniami paranormalnymi oraz interpersonalnymi. Wilson prowadzi swoje badania na uczestnikach kursw Gateway w Instytucie Monroego. Podczas tych seminariw zmienione stany wiadomoci wywoywane s poprzez pasma hemi -sync, dziki ktrym szkolono take szpiegw psi. Jego badania wykazay na pocztku, e wszystkie formy fal wystpuj najczciej jednoczenie. Decydujca jest natomiast rnica w gstoci i lokalizacji w obszarach kory mzgowej. Wilsonowi udao si stwierdzi, e intensywne pojawianie si fal alfa prowadzio rwnoczenie do tumienia fal o bardzo niskiej czstotliwoci (fale delta 0-4 Hz) oraz fal o bardzo wysokiej czstotliwoci (fale gamma 30-50 Hz). Ustpowanie fal alfa wizao si z ponownym pojawianiem si wikszej iloci fal delta i gamma. Okazao si, e fale delta i gamma odpowiadaj stanom dozna interpersonalnych, mistycznych i medytacyjnych. Wilson przypuszcza, e fale alfa stanowi pewien rodzaj stra progu" strzegcego wejcia i wyjcia z tych stanw. Pojawianie si zwikszonej aktywnoci alfa mona porwna do silnika pracujcego na jaowym biegu. Mzg znajduje si w stanie gotowoci, podczas ktrego wykazuje zmniejszenie aktywnoci korowej. W stanach nasilenia fal alfa odbywa si formowanie naszej rzeczywistoci czasoprzestrzennej. Po przejciu fazy alfa podczas wicze medytacyjnych wstpujemy do obszaru bezporedniego pojmowania rzeczywistoci. Przeywamy to jak mwi Wilson co w danej chwili jest tutaj, a nie to, czego oczekujemy, e powinno tu by. Poprzez bram alfa przemieszczamy si, wychodzc z naszej wiadomoci czasowej do wiadomoci otwierajcej przestrze". Moliwe jest wic, e wraenia psi id w parze z czstotliwociami alfa, poniewa w zwielokrotniony sposb przedostaj si one do wiadomoci na granicy pomidzy stanem uwagi analitycznej (fale beta), a pojmowaniem mistycznym (fale delta i gamma). Psi jest form zjawiska na granicy, jej korelaty mzgowo-elektryczne odzwierciedlaj fazy przejciowe, momenty, w ktrych nastpuje otwarcie bramy alfa. Naukowcy z Laboratorium Bioemisji (BioEmissionslabor) Krajowego Instytutu Nauk Radiologicznych (NIRS, National Institute of Radiological Sciences) w Chiba, w Japonii, wyspecjalizowali siew badaniach zjawisk fizjologicznych towarzyszcych kognicji anomalnej. Z ich laboratoriw pochodz przeprowadzone w ostatnich latach liczne i bardzo cieka we badania, przedstawiajce nowe zrozumienie wzorw elektroencefalograficznych oraz innych czynnoci elektrycznych kory w procesie psi. Podczas jednego z testw telepatycznych nadawca i odbiorca znajdowali si w oddzielnych 71 pomieszczeniach . Zadaniem odbiorcy bya nie tylko prba spostrzeenia treci, ktre prbowa przekaza nadawca, ale rwnie identyfikacja przedziaw czasowych, w ktrych nastpowaa transmisja. Prba wykazaa brak moliwoci poprawnego odtworzenia treci obrazw. Odbiorca nie by rwnie w stanie poda poprawnych przedziaw czasowych. W przeciwiestwie do tego analiza danych z EEG wykazaa, e kognicja anomalna ma zwizek z postrzeganiem wizualnym, a dokadniej mwic z podwyszeniem amplitudy fal alfa w EEG odbiorcy w rejonie obszarw mzgu, w ktrych nastpuje przetwarzanie wrae czuciowych.

Ponadto mona byo stwierdzi charakterystyczne wzory fal w formie dwch izolowanych reakcji 72 wystpujcych u odbiorcy. Pierwsza reakcja wystpuje w regionie potylicznym i ciemieniowym 73 mzgu i jest wyczana przez reakcj wystpujc w rejonie przednim . Dowiadczenia wskazuj na to, e odbieranie informacji pozazmysowych mona stwierdzi na podstawie istotnej zmiany fal alfa, nawet wtedy, gdy przekazane treci nie s postrzegane w sposb wia domy. Podczas jednego z eksperymentw Mikio Yamamoto, mistrz Qigong, mia przekaza odbiorcy Qi. Mistrz Qigong siedzia za parawanem oddzielajcym go od odbiorcy, a jego rka bya dodatkowo osonita metalowym pudekiem. Odbiorca, odizolowany wizualnie i akustycznie, siedzia naprzeciwko mistrza i trzyma rk nad wspomnianym metalowym pudekiem. Obie osoby uczestniczce w dowiadczeniu podczone byy do urzdze EEG (fot. 38). Zadaniem odbiorcy byo stwierdzenie momentu, w ktrym mistrz mia mu przekaza Qi. Podczas 20 prb percypantowi nie udao si rozpozna przedziaw czasowych, w ktrych nastpowaa emisja Qi. Natomiast EEG wykaza, stwierdzon ju podczas eksperymentw dotyczcych kognicji anomalnej, statystycznie istotn rnic w amplitudzie fal alfa pomidzy czasem, w ktrym nastpowaa transmisja, a czasem kontrolnym, wystpujc w rejonach mzgu wykazujcych zwizek z przetwarzaniem wrae 74 zmysowych . Badania w Laboratorium Bioemisji wskazuj na to, i nie ma moliwoci odrnienia psi od Qi. Maa ilo pojedynczych testw powoduje istnienie duego deficytu danych dotyczcych takich bada. Nie mona oczekiwa statystycznie prawdziwych wynikw po wykonaniu 20 prb. W przypadku zjawiska tak sabego jak psi podstawowym obowizkiem jest zebranie mo liwie wielu danych. Metaanalizy wykazay, e dopiero przy bardzo duej liczbie danych mona oczekiwa wielkich rezultatw pomimo sabego nasilenia efektu. Wykonanie wielu pouczajcych bada dopiero niedawno doprowadzio do udowodnienia hipotezy mwicej, e przetwarzanie kognicji anomalnej, podobnie jak innych informacji pochodzenia zmysowego, odbywa si mzgu. Opieraj si one na eksperymencie, ktry ponad 25 lat temu wywoa wielk sensacje w rodowisku parapsychologw. Po nieudanej prbie powtrzenia w innym laboratorium dowiadczenie to popado na wiele lat w zapomnienie. Kompleksowe badania nad orodkowo-nerwowymi zjawiskami towarzyszcymi przekazom telepatycznym zostay rozpoczte na pocztku lat 70. w Kanadzie przez naukowca kryjcego si pod pseudonimem D.H. Lloyd". Posugiwa si on metod tak zwanych potencjaw wywoanych: powtarzajcy si zapis tego samego bodca wzrokowego na elektroencefalogramie okolicy potylicznej wykazuje charakterystyczny przebieg krzywej. Potencja ten nie jest jednak bezporednio widoczny z powodu szumw wywoywanych przez aktywno mzgowo-elektryczn. Poszczeglne krtkie odcinki EEG naley nakada na siebie, co umoliwi wyeliminowanie szumw poprzez urednienie wszystkich krzywych, a sygna ujawni si wwczas jako idealna krzywa. Wywoany potencja bdzie wtedy mia zawsze taki sam charakterystyczny przebieg. Podczas swoich eksperymentw Lloyd postpowa w nastpujcy sposb: zadaniem nadawcy byo przekazanie obrazu, jaki sobie wymyli zawsze po pojawieniu si sygnau wietlnego. Odbiorca znaj 75 dowa si w innym pomieszczeniu i by podczony do urzdzenia EEG, ktrego wskazania odnonie do okresw transmisji podlegay pniejszej analizie. Interpretacja osignitych wynikw wykazaa, e mona stwierdzi istnienie potencjau wywoanego przez telepatyczn transmisj wyobraanego obrazu. Oznacza to, e treci przekazanej w sposb telepatyczny towarzyszy jednoznacznie przyporzdkowana aktywno mzgowo-elektryczn, podobnie jak w przypadku bodca postrzeganego zmysowo. Kilka lat temu dwm grupom badawczym, z ktrych jedna pracowaa w Stanach Zjednoczonych, a 76 druga w Meksyku , udao si z sukcesem powtrzy opisane wyej dowiadczenie. W badaniach 77 amerykaskich podczas przekazywania obrazw docelowych uzyskano pojawienie si w falach mzgowych osoby uzdolnionej paranormalnie potencjaw wywoywanych innych ni w przypadku, gdy nie przekazywano obrazw docelowych. Rwnie naukowcy japoscy w Laboratorium Bioemisji poszukiwali w obrbie potencjaw wywoywanych takich cech, ktre umoliwiyby odrnienie okresw, kiedy nastpuje anomalna transmisja informacji, od przerw w przekazie. Bardzo ciekawe w zwizku z tym jest dowiadczenie Hideyuki Kokubo i jego wsppracownikw. Japoscy naukowcy po raz pierwszy konsekwentnie wprowadzili wwczas w ycie rodki zapobiegawcze, jakie opracowali Honorton i Hyman w swoim Joint Communique z przeznaczeniem do bada pola caoci. To, co badaczom zachodnim wydawao si oczywiste, dla Japoczykw stanowio nowo. Podobnie jak w Chinach i w Zwizku Radzieckim przez wiele lat z przymrueniem oka traktowano tam dokadno niezbdn przy badaniu zjawisk

paranormalnych. Z tego te powodu wiele dowiadcze naley interpretowa z wielk ostronoci. Tak wic czoowi badacze z omawianej dziedziny ledzili wprawdzie yczliwie badania prowadzone w Rosji i Azji Wschodniej, ale nie wczali uzyskanych w nich wynikw do swoich docieka. Pozostaje yczy sobie, aby w najbliszej przyszoci fakt ten uleg zmianie. Podczas eksperymentu Kokubo osoby biorce udzia w dowiadczeniu musiay zmierzy si z problemem opartym na Remote Viewing. Ich zadaniem byo ustalenie miejsca pobytu osoby 78 docelowej oraz czynnoci, jakie wykonywaa ta osoba w danej chwili . Wsppracownicy otrzymali jedynie fotografi szukanej osoby. Dowiadczenie trwao okoo ptorej godziny. W tym czasie rejestrowano EEG osoby docelowej, jak i tak zwane potencjay wywoywane audytoryjnie. Z danych uzyskanych z EEG nie dao si wycign jednoznacznych wnioskw, natomiast potencjay wywoywane podczas posiedzenia eksperymentalnego wykazyway tendencj do niszej amplitudy w porwnaniu z momentem poprzedzajcym proces oraz momentem nastpujcym po nim. Psi czono niejednokrotnie z dziaaniem prawej pkuli mzgowej. Prawa pkula odpowiedzia lna jest raczej za czynnoci zwizane ze sztuk, a wic suchanie muzyki, rozpoznawanie twarzy oraz aranacj wntrz, natomiast lewa zajmuje si przede wszystkim zadaniami sekwencyjnymi, jak liczenie, mowa i mylenie logiczne. Dowiadczenia prowadzone przez amerykaskie badaczki Gertrud Schmeidler i Michaeleen Maher przecz pogldowi, e przebiegasz' zwizany jest zasadniczo z czynnociami prawej pkuli mzgowej. W czasie wykonywanych przez nie testw lewa pkula osoby biorcej udzia w dowiadczeniu zajta bya dekoncentrujc prac, natomiast prawa miaa rozwiza zadanie psi poprzez ingerencj eksperymentaln. Proces powtrzono nastpnie w ukadzie odwrotnym. Psi prawej pkuli mzgowej testowano za pomoc postrzegania przestrzennego i dotykowego, nato miast psi lewej pkuli poprzez osignicia werbalne. Wyniki zinterpretowano w nastpujcy sposb: Dziaaniami niekoniecznie znajduj si w sferze przetwarzania prawej pkuli mzgowej, poniewa zakres jej czynnoci zwizany jest z twrczoci i ujciem caociowym. Dziaania psi podlegaj raczej obrbce w kompetentnej" pkuli mzgowej w zalenoci od przydzielonego zadania. Podczas wykonywanych prb badaczki zjawisk parapsychologicznych na marginesie stwierdziy interesujce zjawisko: osoby pci mskiej biorce udzia w dowiadczeniu uzyskiway w tych specjalistycznych badaniach mzgowych lepsze wyniki ni osoby pci eskiej. Fakt ten potwierdza pogld panujcy w neurofizjologii, e u mczyzn silniej ni u kobiet rozwinita jest specjalizacja obydwu pkul mzgowych. Czy mona wywiczy psi? Wzgldnie moda jeszcze dziedzina bada nad EEG pozwala nam wycign nastpujcy wniosek chwilowy: proces anomalnego pozyskiwania informacji w mzgu przebiega w analogiczny sposb jak przetwarzanie informacji zmysowych. Obrbka wrae nastpuje niewiadomie. Sygnay psi przyjmowane s przez organizm z pominiciem procesu wiadomego postrzegania, a ich przetwarzanie odbywa si w orodkowym ukadzie nerwowym. Przeksztacanie informacji w wiadome odczucia stymulowane jest poprzez stany uwagi skierowanej do wntrza, poruszajce si na bazie spokojnego umysu na granicy gbokiej medytacji oraz dowiadcze transcendentalnych (ekstatycznych). Odpowiedzi na pytanie, czy prby wykonywane w stanach zmienionej wiadomoci naprawd dostarczaj lepszych osigni psi, udzielaj dwie metaanalizy. Angielska psycholog Julie Milton analizowaa dowiadczenia dotyczce kognicji anomalnej prowadzone metod swobodnych 79 wypowiedzi podczas typowego stanu wiadomego czuwania . Prby te obejmoway pole caoci, sen i hipnoz. Badaczka wykorzystaa 78 studiw opublikowanych pomidzy rokiem 1964al993.Do swj ej analizy wczya rwnie kilka dowiadcze z Remote Viewing wykonanych w Instytucie Badawczym Stanford. Prawdopodobiestwo wystpienia prawdziwego zjawiska anomalnego wynosio 10 milionw do 1. Dla 55 bada, ktre naleao w kocu podda analizie, Julie Milton wyliczya 866 przypadkw szufladowych. Metaanaliza przemawia za tym, e w normalnym stanie wiadomego czuwania mona dokonywa skutecznych testw psi. redni procent trafie w dowiadczeniach z kognicj anomaln przeprowadzanych w stanie normalnym, analizowanych przez Julie Milton, osiga jednake tylko 54% trafie przy oczekiwanych 50%. Jest wic niszy ni procent trafie uzyskiwanych podczas eksperymentw przy lekko lub silnie zmienionych stanach wiadomoci. wiadczy to o skutecznoci rnorodnych zmienionych stanw wiadomoci i efektywnoci pewnych metod. Badania prowadzone w Mamonides, obejmujce

telepati podczas snu, przyniosy 63% trafie w stosunku do oczekiwanych 50%. redni procent trafie w polu caoci dla dowiadcze przeprowadzonych do tej pory wynosi 33,2% przy spodziewanych 25%. W latach 50. i 60. spodziewano si osign nadzwyczaj dobre i stabilne liczby trafie za pomoc hipnozy. Niektrzy naukowcy reprezentowali nawet pogld, e hipnoz mona zastosowa w celu wywiczenia uzyskiwania lepszych osigni w testach psi. Z hipnoz wie si wiele problemw, ktre doprowadziy na Zachodzie do zaniechania tego kierunku badawczego. Hipnoza zawsze bya naznaczona stygmatem manipulacji. Ponadto uzdolnienia hipnotyzerw s bardzo odmienne, a ludzie wykazuj rne stopnie podatnoci na hipnoz. Metaanaliza wykazaa wprawdzie wyrane zalety uzyskiwania wynikw psi w warunkach hipnozy w porwnaniu z normalnym stanem wiadomego czuwania, ale pokazaa rwnie, e w wynikach ujawniaj si silne rnice pomidzy kierownikami 80 eksperymentw a hipnotyzerami . Na tle takich pogldw mona ostronie postawi pytanie, czy istnieje idealny stan wewntrzny sprzyjajcy psi nadal palcy temat bada. Wiele osb reprezentuje stanowisko, e rozwizanie stanowi technika pola caoci. Czy istnieje wic moliwo wywiczenia" idealnego stanu dla psi na bazie pewnych stanw idealnych, czy te jestemy skazani na ycie z psi- niestaym towarzyszem naszej codziennoci? Sukcesy na polu bada z polem caoci i Remote Viewing postawiy w centrum uwagi moliwo uporzdkowanego zastosowania oraz wywiczenia psi. W kocu celem kadej nauki jest zastosowanie w praktyce. Prowadzone s take badania podstawowe zmierzajce do zastosowania nowych wynikw w yciu codziennym. Nikt nie ma wtpliwoci, e kontrolowana zdolno psi" miaaby daleko idce konsekwencje praktyczne. Tymczasem waciciele kasyn i loterii nie musz jeszcze przedwczenie siwie. Gry losowe s zawsze ustawione w taki sposb, e szans na wygran ma zazwyczaj bank. Kwota identyfikacji, szczeglnie w przypadku liczb, ley w najlepszym razie o kilka punktw procentowych powyej prawdopodobiestwa wystpienia zdarzenia przypadkowego. Nawet osoba uzdolniona parapsychologicznie odeszaby w kocu z kwitkiem od stou do gry. Z drugiej strony okazao si, e wywiczenie psi nie jest rzecz, atw. Ci, ktrzy twierdz inaczej, nie znaj faktw. Nawet system Swannanie by w stanie w decydujcy sposb wpyn na popraw osigni psi. Niektrzy niewtpliwie odkryli i rozwinli dziki temu swoje zdolnoci anomalnej percepcji informacji, ale po osigniciu pewnego poziomu nie potrafili ewoluowa dalej. Nawet uzdolnieni Remote Viewerowie nie mogli poprawi swoich osigni, wykorzystujc ten system. Nie powioda si rwnie prba Charlesa Tarta, ktry chcia wy trenowa psi w dowiadczeniach polegajcych na zgadywaniu przypadkowej kolejnoci. Tart wyszed z zaoe klasycznej teorii uczenia panujcej w psychologii. Zgodnie z ni wiedz przyswajan zapamituje si lepiej, jeeli istnieje pozytywne sprzenie zwrotne" (feedback), a wic pewien rodzaj psychicznego poklepania po ramieniu, swoista zachta mwica osobie uczcej si: Dobrze, tak trzyma!". Tart przypuszcza, e cige sprzenie zwrotne informacje o osigniciach moe by dobr ostrog do wywiczenia psi. Sdzi, e przy pocztkowych dobrych trafieniach bezporednia informacja zwrotna o wasnych osigniciach mogaby stanowi konieczny bodziec do dalszego poprawnego odgadywania" z nieprzypadkow czstoci. Poprzez samoobserwacj osoba biorca udzia w dowiadczeniu mogaby si take uczy stwarzania odpowiedniego stanu wewntrznego lub rozrniania tych szczeglnych spostrzee, ktre id w parze z trafieniami. W ten sposb byaby moe w stanie uzyska pniej idealny stan wiadomoci lub z penym przekonaniem podawa nazwy. Tart opracowa urzdzenie, ktre skadao si z 10 lampek ustawionych na okrgu koa. Zapalanie 81 lampek byo sterowane w sposb przypadkowy (fot. 20) . Odbiorca mia nacisn przycisk lampki, ktra jego zdaniem powinna si zawieci. Kolejne zapalanie si lampek uwiadamiao osobie biorcej udzia w dowiadczeniu, czy dokonaa trafnego wyboru. Uzyskano wprawdzie kilka bardzo dobrych wynikw, ale nie wystpi tutaj prawdziwy efekt uczenia si, przejawiajcy si coraz lepszymi 82 osigniciami, powtarzalnymi o kadej porze . Podstawowym problemem w przypadku trenin gu typu feedback jest to, e podczas dowiadczenia ze zgadywaniem nigdy nie wiadomo, czy trafienie nastpio w sposb przypadkowy, czy te naley je przypisa jakiej tajemniczej sile psi. Odbiorca otrzymuje wic pozytywne komunikaty zwrotne o czysto przypadkowym trafieniu, ktre z punktu widzenia psi s pustymi losami. Nie jest to wic dobry sposb na stwierdzanie idealnego stanu wewntrznego.

Nie mona spodziewa si uzyskania doskonaej kontroli nad psi. Nigdy si taka nie pojawi. Z tego te powodu wyraenie zdolno psi" pisaem do tej pory w cudzysowie. Na podstawie caej wiedzy na temat psi, jak obecnie dysponujemy, mona stwierdzi, e nie jest to zdolno w typowym znaczeniu. Psi nie mona si nauczy jak jzyka obcego, a take wywiczy jak gry n a instrumencie. Najprawdopodobniej mona jednak nauczy si do pewnego stopnia rozrnia sygnay psi pochodzce z innych wrae. W adnym przypadku nie oznacza to jednak, e mona zosta Jasnowidzem". Sygnay psi nie wystpuj take czciej w przypadku doskonaych osigni introspekcyjnych. Ulotno i rzadko to fizyczna natura psi. Jeeli znajdujemy si poza zakresem czstotliwoci nadajnika radiowego, to moemy z nim robi, co chcemy, a odbierany sygna bdzie i tak przerywany i sabo uchwytny wrd potnych szumw. Radioodbiornik moemy ustawi goniej, ale wzmocni to tylko szumy, moemy stumi wysokie tony, co spowoduje lekk redukcj szumw, moemy take wywiczy si w szczeglnie uwanym wyawianiu sensownych informacji, fragmentarycznie pojawiajcych siew morzu szumw. Mimo wszystko do naszych uszu przedostan si jedynie fragmenty caoci. Nawet wtedy, gdy kto posiada idealny dostp wewntrzny do psi, zachowa ona swj wyjtkowo i ulotny charakter. Te wanie problemy, zwizane z natur kognicji anomalnej, powstay w czasie zafascynowania sukcesami Remote Viewing i pola caoci, nie powstrzymay pewnych osb od wytyczania granic psi w praktyce. Praktyczne zastosowanie kognicji anomalnej Cay projekt Remote Viewing zacz si od jednego pytania: czy kognicj anomaln mona zastosowa w praktyce? Odpowied na to pytanie jest jednoznacznie twierdzca. Czy takie zastosowanie przynosi jednak wymiern korzy praktyczn? Czy przewysza ona inne wartoci uytkowe, inne moliwoci osignicia tego samego celu? Odpowiedzi na powysze pytania s bardzo niejednoznaczne. Istniej jednak pewne ukady pozwalajce mie nadziej na uzyskanie postpw w tej dziedzinie. Jeden z nich przedstawi amerykaski psycholog kliniczny James Carpenter. Carpenter zada sobie pytanie, czy dziki pomocy psi mona przekazywa zakodowane wiadomoci. Osoby, ktre bray udzia w dowiadczeniu, nie wiedziay, e ich zadaniem jest rozszyfrowanie zakodowanych informacji. Przed rozpoczciem eksperymentu kto wybra jedno sowo i zaszyfrowa je, przekadajc litery na kropki i kreski zgodnie z alfabetem Morse'a. Kilkudziesiciu studentw miao nastpnie wzi udzia w prostym tecie psi. Mieli odgadn w kilku prbach 24 dwuczonowe symbole. Symbolami byy 0 i +. Modzi ludzie nie wiedzieli, e 12 z tych symboli kodowao sowo docelowe. Mieli rwnie dokadnie opisa, jakie byo ich samopoczucie podczas dowiadczenia. Kompleksowy sposb postpowania Carpentera wykorzystuje technik decyzji wikszoci (majority-vote), podczas ktrej nazwy podane przez osob biorc udzia w dowiadczeniu dodawane s do pojedynczej nazwy. 12 symboli docelowych oznaczajcych zakodowan wiadomo byo identycznych dla wszystkich osb. Dla kadego symbolu sumowano podanie symbolu 0 lub +. Wybrano symbol najczciej wskazywany przez studentw. Carpenter sdzi, e w ten sposb uda si odfiltrowa" saby sygnaw z licznych wypowiedzi. Podczas swoich wczeniejszych dowiadcze Carpenter stwierdzi, e istnieje moliwo rozrniania ludzi, ktrzy podczas eksperymentw ze zgadywaniem stale wyrniaj si w sposb pozytywny, spord takich, ktrzy stabilnie utrzymuj si poniej oczekiwa przypadkowych trafie. Rnicowania mona dokona na podstawie danych z ankiety, penicej rol barometru nastroju. Jeeli dane dotyczce samopoczucia wskazyway na osob, ktra uzyskiwaaby raczej dobre wyniki, to Carpenter stosowa nazwy, tak jak to zostao zapisane. W przypadku osb, ktre przypuszczalnie umiejscowiyby si poniej wartoci przypadkowych, zamienia wymienione ju symbole na inne. Pod koniec eksperymentu otrzyma wiele symboli + i 0, ktre przeksztacono za pomoc alfabetu Morse'a i uzyskano litery P, E, A, C, E. Zaszyfrowanym sowem docelowym byo peace. Sowo zostao 83 odtworzone ze 100% dokadnoci . Prace Carpentera s dopiero w fazie pocztkowej. Nie wiadomo, czy istnieje moliwo ustabilizowania takich nadzwyczajnych wynikw. W kadym razie jeszcze duo czasu zajmie doprowadzenie tej kompleksowej metody do takiego stopnia uproszczenia i skrcenia, aby mona byo wycign z niej praktyczn korzy. Pomys ukryty w dowiadczeniu jest prosty. Istnieje dua liczba zapisw szumw, w obrbie ktrych stale ukrywa si taki sam saby sygna. Po naoeniu na siebie takich zapisw, szumy nadal pozostan szumami, natomiast sygna bdzie wyraniej widoczny dziki nawarstwieniu. Nie inaczej

powinno by w przypadku psi. Klucz do sukcesu ukryty jest w zbiorze bardzo duej liczby danych dotyczcych tego samego problemu. Wielu odbiorcw musi sprbowa odgadn cel w proces ie kognicji anomalnej. Dysponowanie dodatkow wiedz o tym, kto wykazuje uzdolnienia psi, a kto unika, psi, mona znacznie poprawi jako wypowiedzi. Carpenter korzysta z techniki wyboru wymuszonego. Rwnie dane uzyskane w Remote Viewing mogy by i zostay poprawione dziki metodzie decyzji wikszoci. Optymici uwaali, e przy RV mona skutecznie zastosowa technik przyzwolenia. Stephen Schwartz z Mobius Society w Los Angeles wykorzystywa ten sposb postpowania do lokalizacji nieznanych znalezisk archeologicznych. Twierdzi on midzy innymi, e w ten sposb znalaz paac Kleopatry na wybrzeu 84 Aleksandrii . Jego doniesienia spotkay si jednak z ostr krytyk. Niekiedy wydaje si, e Schwartz prowadzi poszukiwania w miejscach, w ktrych mona byo liczy na znalezisko przypisywane 85 nastpnie dziaalnoci sensytywnych . Technika przyzwolenia nie jest ani bezsporna, ani pozbawiona bdw. Jeli si wykorzysta mieszank ukadw Carpentera z Remote Viewing oraz technik przyzwolenia, istnieje moliwo opracowania takiej metody, ktra pozwoli na praktyczne zastosowanie kognicji anomalnej w pewnych wskich dziedzinach. Praktyczne zastosowanie psi ma due znaczenie dla badaczy amerykaskich, gdy to miaoby wpyn na ogln akceptacj ich zawodu. W Stanach Zjednoczonych duo chtniej przyjmuje si za prawdziwe" to, co da si zastosowa w praktyce. Najlepsze szans na uznanie realnoci danego zjawiska istniej wwczas, gdy mona je zamieni na dolary. Na pocztku lat 80. Russel Targ i Keith Harary wraz z biznesmenem Anthony Whitem zaoyli Delphi Associates. Grupa postanowia sprzedawa na rynku swoistego rodzaju usugi. Za pomocprekognitywnego Remote Viewing chcieli przepowiada ruchy cen srebra na terminowej giedzie towarowej w Chicago. Nawet najbardziej znana gazeta finansowa The Wall Street Jornal" powicia tym maym badaniom pozytywny artyku. Delphi Associates wykorzystywao metod skojarzeniowego Remote Viewing". Kruczkiem w tej metodzie jest sprytne zaaranowanie przepowiadania waciwego, abstr akcyjnego wydarzenia poprzez podsunicie pogldowych materiaw. W przeciwiestwie do dotychczasowych dowiadcze 86 RV do kadego obiektu docelowego przyporzdkowuje si tutaj pewne wydarzenie . W przypadku pojedynczej prby istniay cztery moliwe obiekty docelowe, na przykad aba, miniaturowy odbiornik telewizyjny, pika lekarska oraz pojemnik z kostkami lodu. Przed rozpoczciem dowiadczenia kademu obiektowi przyporzdkowano pniejsze wydarzenie: ywa aba oznaczaa wzrost ceny srebra o ponad 25 centw w poniedziaek nastpnego tygodnia, miniaturowy odbiornik telewizyjny oznacza wzrost ceny o mniej ni 25 centw; w przypadku utrzymujcej si ceny obiektem docelowym bya pika lekarska, a przy spadku ceny pojemnik z kostkami lodu. Keith Harary, ktry odgrywa rol Remote Viewera, nie wiedzia, jakie obiekty docelowe zostay wybrane i do jakich wydarze przyporzdkowa je Russel Targ. W zalenoci od kierunku, w jakim bdzie porusza si cena srebra w nadchodzcy poniedziaek, Harary'emu naleao dorczy odpowiedni obiekt. Gdyby na przykad cena srebra miaa spada, Harary otrzymaby pojemnik z lodem. W ten sposb pojemnik stawa si obiektem docelowym. Ruch cen srebra zastpuje proces przypadkowego wybierania obiektu. Zasadniczo jest to wic klasyczne prekognitywne Remote Viewing, podczas ktrego cel ustala si wedug wypowiedzi. Gdyby Harary podczas swojego Remote Viewing opisa co liskiego, zielonego, co, co si porusza, i na przykad narysowa stopy z bon pawn, to osoby oceniajce nie miayby kopotu z ustaleniem, e spostrzeonym obiektem docelowym jest aba. Teraz dopiero w gr wchodzia cz nowatorska. Zawsze gdy badacze mieli wraenie, e trafiono jeden z obiektw docelowych, kierowali na gied odpowiednie zlecenia: jeeli obiekt docelowy oznacza wzrost ceny, kupowano kontrakty na srebro, jeeli obiekt wskazywa na spadek ceny, sprzedawano kontrakty. W obydwch przypadkach jeli dobrze si trafi mona zarobi duo pienidzy. Tak wic Delphi Associates zarabiaa, poniewa 87 w dziewiciu prbach uzyskano dziewi trafie! Tymczasem Russel Targ wraz ze swoimi wsppracownikami w Instytucie Badawczym Bay (Bay Research Institute) w Pao Alto prbowa usprawni metod skojarzeniowego Remote Viewing. 88 Protok, ktry mia korygowa bdy, wyszed zwycisko z pierwszego testu . Dwch badaczy penio rol Remote Viewerw; do wyboru mieli dwa nieznane sobie obiekty docelowe. Dwch pozostaych badaczy wystpowao w roli sdziw. Z jednym obrazem docelowym kojarzyli status wyszy", a z drugim status niszy". Wymienione waciwoci odnosiy si, podobnie jak podczas wczeniejszych bada cen srebra, do wzrostu lub spadku cen srebra w nastpny poniedziaek. Tym razem grupa bya

ostrona. Dowiadczenie pozostao teori. Nikt nie postawi swoich pienidzy na giedzie na podstawie uzyskanych wynikw. Przez dziewi tygodni prowadzono pojedyncze prby z obydwoma Remote Viewerami. Jeeli obydwaj Remote Viewerowie poprawnie opisali symbol docelowy, jednak jeden z nich przydzieli mu status wyszy", a drugi status niszy", to posiedzenie klasyfikowano jako nierozstrzygnite i nie poddawano ocenie. Spord 12 ocenionych protokow, 11 opisuje obiekt, ktry pniej zobaczy Remote Viewer. Dwa z dziewiciu posiedze nie zostay ocenione. Spord siedmiu pozostaych prognoz dotyczcych ruchw cen srebra sze okazao si poprawnych. By moe Russel Targ odkry sposb na istotne podwyszenie liczby trafie. Naley oczywicie doda jeszcze sowo na temat ostronoci: take w tym przypadku chodzi o kolejny nowy eksperyment, ktrego pocztkowy sukces naley sprawdzi w powtrnych prbach.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Mentalny wpyw na ukady ywe Zamiar jako dziaanie Wszystko wskazywao na to, e bdzie to spokojne popoudnie. Rudolf zaj miejsce w wygodnym fotelu i w przyciemnionym pokoju przysuchiwa si nieregularnym sekwencjom klikni w suchawkach. Dla Rudolfa by to jedynie eksperyment. Jeden z wielu, do ktrych student zgosi si na ochotnika. Przed pojawieniem si kliknicia rozbrzmiewa dugi dwik. By to sygna. Rudolf mia si skoncentrowa i spowodowa wystpienie moliwie duej liczby klikni. Im wicej, tym lepiej. Mg sobie take wyobraa chomika, ktry szybko i nieprzerwanie utrzymuje w ruchu swoje kko 89 obrotowe suce do zabawy. O to wanie chodzio podczas dowiadczenia . Chomik przez cay dzie nie mg si swobodnie porusza w ciasnej klatce. Na krtko przed rozpoczciem testu przeniesiono go do innej klatki z kkiem obrotowym, gdzie mg si wybiega do woli. Rudolf nie widzia chomika, poniewa klatka znajdowaa si innym pomieszczeniu. Kady obrt kka wywoywa kliknicie, ktre docierao do uszu Rudolfa. Jako kierownik eksperymentu siedziaem w trzecim pomieszczeniu i nic nie syszaem. Na zasadzie zdarze losowych przekazywaem dwik czny i gdy nadchodzia odpowiednia faza eksperymentu, wczaem nagonienie w suchawkach mojego odbiorcy. W okresach kontrolnych nagonienie w suchawkach byo wyczone. Nastpnie Rudolf mia si tylko odpry i nie myle o niczym. Analiza danych wykazaa, e dziaania chomika odpowiaday intencjom osoby biorcej udzia w tecie. Opisane dowiadczenie byo jednym z serii bada, jakie przeprowadziem, wprowadzajc w ycie pomys, ktry pod koniec lat 70. otworzy nowe moliwoci w badaniach nad psi. Koncepcja ta zostaa opracowana przez amerykaskiego parapsychologa Reksa Stanforda i udoskonalona przez jeg o koleg Williama Brauda. Nosia nazw zachowanie zgodne". Zakadaa ona, e ukad, ktry w okrelonych warunkach wykazuje pewien stopie nieuporzdkowania, przypadkowoci, niestaoci i szumw, zmienia swj organizacj w celu przystosowania si do orga nizacji innego systemu, wykazujcego mniejsze nieuporzdkowanie i silniejsz strukturyzacj. Ukad niestay zachowuje siew sposb zgodny z ukadem o wyszej strukturze. Im wiksz rnorodno wykazuj moliwe stany nieuporzdkowanego systemu, tym wiksze jest prawdopodobiestwo wystpienia zachowania zgodnego. Zalet tej idei jest pokonanie podziau midzy przekazem pozazmysowym a wpywem psychokinetycznym. Powyszy problem traktuje ona w sposb zjawiskowy. To, co mona obserwowa w przypadku efektw oddziaywania na odlego, stanowi zmian w statycznym zachowaniu ukadu, odpowiednio do pogldu lub yczenia osoby. wiadomo ukierunkowana poprzez zamiar przedstawia tutaj system zestrukturyzowany. Do sprawdzania susznoci tej koncepcji William Braud i wielu naukowcw wybierali czsto przypadkowe procesy zachodzce w ukadach ywych ludzi, zwierzt, rolin, hodowli komrkowych. Ukady ywe s duo bardziej wraliwe ni nieoywione systemy przypadkowe, zarwno jako wzmacniacze biologiczne", jak i jako systemy przetwarzajce informacj. Koncentracja uwagi na ukadach ywych zapocztkowaa powstanie programu badawczego, w duym stopniu uwieczonego sukcesem i o dalekosinych konsekwencjach. Obok terminu bio-PK grupa Brauda uywaa rwnie okrelenia DMILS ( direct mental influence of living systems), czyli bezporednie mentalne oddziaywanie na ukady ywe". Zdalne oddziaywanie ukadw biologicznych moe przyjmowa rne formy. Na pocztku prbowano wywrze wpyw na aktywno ruchow ssakw oraz orientacj ryb. Po stwierdzeniu wyranego sukcesu dowiadczenia i zauwaeniu znaczenia zjawiska dla problemu leczenia anomalnego szybko przystpiono do bada oddziaywania na fizjologiczne reakcje czowieka. Wikszo bada tego typu przeprowadzi William Braud z Fun dacji Nauk Psychicznych (Mind 90 Science Foundation) w San Antonio, w Teksasie . Braud i jego wsppracownicy systematycznie zachcali osoby biorce udzia w dowiadczeniach do oddziaywania poprzez prosty zamiar mentalny na ukady biologiczne, odizolowane w odlegych pomieszczeniach. Ukady docelowe obejmoway przy tym: parametry fizjologiczne ludzi, jak na przykad opr przewodnictwa skry, liczb uderze serca, cinienie krwi, drenie miniowe, ruchy psychomotoryczne, a take dowiadczenia in vitro, na przykad badanie wpywu na stopie hemolizy czerwonych ciaek krwi. Uywajc specjalnej aparatury, prawie kady bez pomocy psi moe nauczy si sterowania

pewnymi procesami fizjologicznymi, ktre przebiegaj w sposb automatyczny w jego wasnym organizmie. Wzgldnie atwe jest spowolnienie pulsu lub czstotliwoci pracy serca poprzez przysuchiwanie si uderzeniom serca przez suchawki. Wykorzystujc specjalne urzdzenie, bez wikszych problemw mona take wywoa stan odprenia poprzez obserwacj pojawiania si fal alfa w mzgu. Ten typ samoregulacji nosi nazw biofeedback, czyli biologicznego sprzenia zwrotnego lub biosprzenia zwrotnego. William Braud wykaza w sensacyjnym i eleganckim dowiadczeniu, e termin biosprzenie 91 zwrotne nie musi si ogranicza jedynie do procesw przebiegajcych we wasnym organizmie . Osoba, na ktr zamierzano oddziaywa, podczona bya do urzdzenia typu biofeedback rejestrujcego opr elektryczny skry jest to waciwo rejestrowana rwnie w wykrywaczu kamstw i udzielajca wskazwek o stopniu odprenia lub napicia fizycznego. Podczas przypadkowo wybranych faz eksperymentalnych osoba wpywajca" koncentrowaa si na pisemnych wskazaniach wzmacniacza aktywnoci skry z zamiarem spowodowania moliwie maej iloci niewielkich wychyle pisaka rejestrujcego, co stanowi charakterystyczn cech stanu odprenia. W ten sposb struktura dowiadczenia odpowiada typowemu posiedzeniu treningowemu biosprzenia zwrotnego. Istnieje jednak jedna maa rnica mierzy si opr skry innej osoby. Eksperyment zakoczy si sukcesem: uzyskano biologiczne sprzenie zwrotne ukierunkowane na fizjologi innej osoby. W pracowniach Fundacji Nauk Psychicznych wykonano 13 serii podobnych dowiadcze, z ktrych 12 wykazywao istotno statystyczn w przewidzianym kierunku; poziom autonomicznej aktywnoci fizjologicznej odbiorcy wykazywa zgodno z zamiarami obserwatora, ktry j podwysza lub obnia. Efekt jest stabilny i powtarzalny. Naukowcy podeszli do problemu z przekonaniem, e natrafiana lad moliwego do zastosowania w celach leczniczych mentalnego oddziaywania na procesy yciowe. Pierwsze prby byy bardzo obiecujce. Zmiana okazywaa si niewielka, osigaa wielko 5% i naturalnie nie zawsze udawao si j uzyska. Wielkoci tej nie mona w adnym wypadku lekceway w porwnaniu z innymi technikami. Jest ona porwnywalna ze zmianami uzyskanymi podczas typowego treningu typu 92 biofeedback, ktrego terapeutyczna skuteczno zostaa ju udowodniona . Z danych wynika rwnie, e zdolno do wywoywania takich zjawisk musi by szeroko rozprzestrzeniona. Co robiy osoby wpywajce" w celu osignicia takich rezultatw? Pozostawiono im swobod urzeczywistnienia swoich zamiarw, ale ich wysiki miay koncentrowa si na jednej z trze ch strategii. Pierwsza polegaa na prbie uspokojenia lub oywienia samego siebie, w zalenoci od problemu eksperymentu, druga sprowadzaa si do wyobraania sobie osoby biorcej udzia w dowiadczeniu w sytuacji relaksowej lub aktywnej, a trzecia obejmow aa koncentracj wycznie na wychyleniach wskazwki urzdzenia rejestrujcego, ktr trzeba byo skierowa w zamierzonym kierunku. adna z tych strategii nie okazaa si lepsza od innych. Stanowi to odsyacz do czsto czynionych obserwacji, e psi jest skierowana na konkretny cel i nie zaley od strategii mentalnych. Efekt psi mona ukierunkowa bardzo dokadnie. W niektrych przypadkach oddziaywuje si na pojedynczy parametr czynnoci autonomicznych bez wywierania wpywu na inne. Sprawdzanie takiego problemu na ywym organizmie jest oczywicie rzecz bardzo trudn. Procesy fizjologiczne w organizmie charakteryzuj si wysokim stopniem wzajemnych zalenoci. Przeksztacenie jednego parametru pociga za sob zmian innych wielkoci. Podczas pewnych bada zastanawiano si nad problemem, czy omawiane zjawisko wystpuje w wikszym nasileniu u osb odczuwajcych potrzeb relaksu. Do testw wybrano osoby szczeglnie draliwe, przejawiajce nadmiern aktywno. W ich przypadku naprawd wystpiy silniejsze efekty uspokojenia prawdopodobnie dlatego e odnosz z niego wicej korzyci ni osoby, u ktrych nie wystpuje tak silna potrzeba spokoju. Kolejny krok naprzd dokonany przez zesp dotyczy samego procesu biosprzenia zwrotnego. Wydaje si, e sprzenie zwrotne (feedback) nie jest podstawowym zaoeniem w przypadku bezporedniego oddziaywania mentalnego. Moe ono stanowi pomoc w kontrolowaniu obrazw wyobrani oraz intencji, jednak bez komunikatu zwrotnego uzyskano rwnie statystycznie istotne rezultaty. Wynik potwierdza tezy, jakie wysnuto podczas analizy procesu Remote Viewing. Studia Brauda zostay zaprojektowane specjalnie z myl o rozwizaniu problemu wywierania pozytywnego wpywu na organizm. Wpyw taki mona oczywicie wywiera rwnie w zych zamiar ach. Obserwacje etologiczne wykazuj, e szamani i medycy stosuj swoje zdolnoci psi tak w dobrych, jak i w zych 93 intencjach. Ich dziaania obejmuj zarwno czary sprowadzajce mier, jak i magiczne leczenie .

Pojawia si wic nieuniknione pytanie: Czy mona przeciwdziaa prbie wywarcia wpywu? Na podstawie techniki rozpowszechnionej w literaturze okultystycznej Braud przeprowadzi kilka prb badawczych, podczas ktrych osoby biorce udzia w dowiadczeniu miay sobie wyobraa, e wok ich ciaa istnieje paszcz ochronny lub klosz utworzony z biaego wiata. Niewielka liczba eksperymentw wskazywaa na moliwo stworzenia takiej ochrony mentalnej. Badania krzyowania si psi pochodzcych z procesw mentalnych wykazay, e moliwe jest aktywne zakc anie zdalnego oddziaywania. Na razie nie zbadano jednak w praktyce, co dzieje si, gdy jedna intencja stoi w sprzecznoci z drug. Naley jedno stwierdzi, e wszyscy uczestnicy dowiadcze prowadzonych w ramach bada DMILS zdawali sobie spraw i wyraali zgod na wywieranie wpywu na ich reakcje fizjologiczne i nikt nigdy nie opisywa tego zjawiska jako rzeczy nieprzyjemnej. Kt nie zna tej sytuacji: Spacerujesz pogrony w mylach lub siedzisz w sali koncertowej i masz nagle wraenie, e kto patrzy na ciebie z tyu. Odwracasz si i rzeczywicie kto ci obserwuje. Czasami nie jest to nawet wiadome przypuszczenie. Jaki impuls, jakie niemie uczucie powoduje, e odwracasz si nagle i widzisz skierowan na siebie par oczu. Braud uwaa, e ta sytuacja moe by rwnie subtelnym efektem psi. Zachodzi on czsto jako reakcja niewiadoma, dlatego przypuszcza, e informacja psi kto na mnie patrzy" rejestrowana jest jako lekkie pobudzenie, za aktywowanie autonomicznych parametrw fizjologicznych, ktre pocigaj za sob niemie wraenie i przeczucie". Hipotez t przeledzi podczas dowiadczenia o bardzo adnej strukturze . Aby wyeliminowa wszystkie moliwoci zmysowego przekazywania informacji, obserwator nie mg bezporednio patrze na swoj ofiar". Znajdowaa si ona w innym pomieszczeniu, a obserwator widzia j tylko na ekranie monitora, transmitowan za pomoc kamery wideo. Jego zadaniem byo przycignicie uwagi osoby, na ktr patrzy. Obserwowany nie musia wiadomie podawa, kiedy wydawao mu si, e jest obserwowany z tyu. Zadanie to przejmowao na siebie urzdzenie do pomiarw fizjologicznych, rejestrujce elektryczn aktywno skry. Braudowi i jego wsppracownikom udao si stwierdzi, e momenty obserwacji ofiary" odznaczay si na wykresie jako informacja emocjonalna, pewien rodzaj agodnej reakcji lkowej organizmu. Dowiadczenia zespou Brauda, dotyczce mentalnego oddziaywania na autonomiczne reakcje fizjologiczne, zostay ju powtrzone z podobnym sukcesem w wielu innych labor atoriach. Bio-PK przeciwko uszkodzeniom popromiennym Dzieci, ktre znajdoway si japoskim Laboratorium Psychosomatycznym w Kobe, nie miay pojcia, co bdzie si z nimi dziao. Oczywicie bez przeszkd robiy to, co najchtniej robi w nocy dzieci w wieku od 3 do 21 miesicy spay. Nikt nie wymaga od nich niczego wicej. Ich spokj zakcao jedynie kilka elektrod przyczepionych do rk. Nic nie sprawiao jednak wraenia, e im to przeszkadza. I wanie o to chodzio, poniewa dzieci nie powinny byy zauway, e o rnych porach nocy trzymano nad nimi rk z zamiarem wywarcia pozytywnego wpywu na organizm. W tym czasie urzdzenia niestrudzenie rejestroway fizjologiczne dane maluchw: obwodowe krenie krwi, mikrowibracje, eektrokardiogram i czsto oddechu. We wszystkich prbach tego rodzaju mona byo stwierdzi wyrane reakcje przejawiajce si ruchami ciaa, gbokim oddechem lub zmian fazy snu. Naukowcy wycignli wniosek mwicy, e zdolno do przekazywania tego rodzaju informacji 95 jest jednakowa dla caej ludzkoci" . Tymi badaniami wkraczamy na pole o doniosym znaczeniu. Gdyby potwierdziy si wyniki eksperymentw, to nikt nie mgby ze spokojnym sumieniem odmwi klinicznego zastosowania psi. Fakt, e miarodajne efekty uzyskuj rwnie ludzie nie uwaajcy si za sensytywnych lub uzdrowicieli, przemawia za szerokim wystpowaniem tej zdolnoci. Czy do wywarcia leczniczego wpywu na organizm rzeczywicie wystarczy samo kierowanie si konkretnym zamiarem? Jaki stopie specyficznoci wykazuj takie oddziaywania? Jak silne i trwae s ich efekty? Spostrzeenia dotyczce intensywnoci interakcji zachodzcych pomidzy wiadomoci a oddalonymi ukadami biologicznymi przekazuj od niedawna rosyjscy badacze Dimitrij Mirca i jego 96 wsppracownik V.I. Karczew . Mirca kieruje wydziaem badawczym Krajowego Centrum Tradycyjnej Medycyny Ludowej w Moskwie. Podczas wykonywanego przez niego dowiadczenia myszy poddawano w trzech seriach dziaaniu miertelnych dawek promieniowania jonowego (promienie gamma). Dawk promieniowania zwikszano podczas kolejnych serii. W pierwszej serii bada rni uzdrowiciele przez 15 minut oddziaywali na napromieniowane myszy. Proces odbywa si bez kontaktu z myszami. W drugiej serii bada efekt bio-PK zastosowano jako rodek prewencyjny: uzdrowiciele oddziaywali na zwierzta przez 20 minut przed poddaniem ich dziaaniu miertelnej
94

dawki promieniowania. Podczas trzeciej serii testw zwierzta poddawano oddziaywaniu zarwno przed, jak i po nawietlaniu. Szczeglnie ciekawe s wyniki drugiej i trzeciej serii testw. Seria druga skadaa si z czterech grup kontrolnych i czterech grup eksperymentalnych, w kadej grupie byo 10 myszy. miertelno w grupach kontrolnych wynosia 100%, wszystkie 40 zwierzt zmaro w czasie 19 dni po nawietlaniu. W czterech grupach eksperymentalnych miertelno wynosia odpowiednio 90%, 50%, 40% oraz 22%. Najwiksz niespodziank, jaka wyonia si po przeanalizowaniu wynikw, by nie tylko fakt, e we wszystkich grupach, na ktrych uzdrowiciele prbowali swoich si w bio-PK, znajdoway si ywe zwierzta w przeciwiestwie do prb kontrolnych ale rwnie fakt, e najskuteczniejszy uzdrowiciel oddziaywa na du odlego. Uzdrowiciele wywierali wpyw na pierwsz grup myszy, trzymajc nad nimi rce. M.B. Fatkin, uzdrowiciel pracujcy z czwart grup zwierzt, ktry osign najlepsze rezultaty, oddziaywa na myszy z Jaty na Pwyspie Krymskim. Zwierzta znajdoway si wwczas w Moskwie w odlegoci ponad 1500 km od uzdrowiciela! To zadziwiajce dowiadczenie rozpoczo si w poowie 1991 roku. W styczniu 1993 roku yo jeszcze 15 myszy z grupy eksperymentalnej (38%). W trzeciej serii prb obejmujcej oddziaywanie przed i po nawietleniu, w jednej grupie myszy przeyo 9 z 10 osobnikw, a w i nnej wszystkie 10 osobnikw. Ciekawe jest rozpatrywanie opisanego dowiadczenia w odniesieniu do eksperymentu, jaki wykona zesp Krajowego Instytutu Nauk Radiologicznych w Chiba, w Japonii, pracujcy pod kierownictwem Masatake Yamauchi z grupy prowadzcej badania nad genomem. Badano wpyw uzdrowicieli na hodowle komrek ludzkich poddanych dziaaniu miertelnych dawek antybiotyku lub 97 promieni rentgenowskich . Uzdrowiciele mieli wykona prb spowodowania dalszego wzrostu hodowli komrkowych pomimo obcienia ich wymienionymi czynnikami (fot. 40). Komrki poddane dziaaniu antybiotyku nie ulegy wpywowi uzdrowiciela, natomiast w przypadku komrek skaonych promieniowaniem rentgenowskim pojawiy si nowe kolonie komrek. Z tej pilotaowej prby naukowcy wycignli wniosek, e anomalna emisja, wywoana przypuszczalnie przez uzdrowicieli, nie bya wystarczajco silna, aby przy cigej obecnoci miertelnej dawki rodka chemicznego przeciwdziaa zjawisku miertelnoci. Promieniowanie rentgenowskie powoduje zniszczenie podwjnej spirali acucha DNA, co w kocu prowadzi do mierci. Dziki istnieniu wielu odpowiednich instrumentw przeciwdziaajcych organizmy ywe s w stanie naprawi sporo takich uszkodze. Uzdrowiciele prawdopodobnie potrafili w pozytywny sposb pobudzi naturalne mechanizmy, ktrych zadaniem bya naprawa uszkodzonego acucha DNA. Na podstawie takich doniesie naleao doj do nastpujcego wniosku: leczenie za pomoc psi jest moliwe. Trzeba jednak wykaza szczegln ostrono. Znajdujemy si w pocztkowym stadium bada. Naley najpierw poczy ze sob liczne i prowokacyjne wyniki czciowe i podda je systematycznym studiom porwnawczym. Anomalne efekty leczenia Od czasu najmodszych, sensacyjnych studiw francuskiego archeologa Jacquesa Beneviste'a dotyczcych pamici" wody wiadomo, e woda wykazuje moliwoci zapamitywania i przekazywania informacji. Za podstaw magazynowania informacji Beneviste uwaa fakt, e w czasie jednej sekundy czsteczki wody mog miliony razy ukada si w rnorodne wzory. Czsteczki s rwnie w stanie uoy si w form helisy, co poprzez atomy tlenu moe utworzy elektromagnetyczny ukad przeczajcy" protonw. Te cechy wody powoduj prawdopodobnie jej szczegln przydatno jako orodka do przekazywania efektw bio-PK. Moliwo stwierdzenia tego zjawiska pojawia si ju w latach 60. podczas bada wykonywanych w obecnoci uzdrowiciela wgierskiego Oskara Estebanyego, ktry wyemigrowa do Kanady i razem z lekarzem Bernardem Gradem z uniwersytetu McGrilla przeprowadzi cile kontrolowane eksperymenty laboratoryjne. By to pocztek powanych bada nad moliwociami leczenia paranormalnego. Jedn z czci programu badawczego stanowio podlewanie maych sadzonek jczmienia wysokoprocentowym roztworem soli kuchennej. Przed rozpoczciem podlewania Estebany przez 15 minut trzyma je w doni. Ju dziewitego dnia roliny Estebanyego byy wyranie wiksze, ni roliny nie poddane jego wpywowi. Prawdopodobnie uzdrowiciel wywar wpyw na molekularn struktur

roztworu i wyeliminowa jego szkodliwe dziaanie. Badacz procesw przemysowych Robert Miller z Agnes Scott College w Atlancie, Georgia, podda 98 badaniom wod, na ktr oddziaywaa wczeniej uzdrowicielka Olga Worali . Odkry wwczas silne osabienie napicia powierzchniowego oraz zmiany w wizaniach pomidzy czsteczkami wodoru. Nowe dowiadczenia rosyjskich naukowcw L.N. Piatnickiego i V.A. Fonkina wykonane z zastosowaniem metod rozpraszania wiata potwierdziy moliwo spowodowania zmiany 99 czsteczkowej struktury wody przez oddziaywanie psychokinetyczne . Udao im si stwierdzi, e zjawisko to wykazuje rnice w zalenoci od odbiorcy. Zesp Instytutu Badawczego Mechaniki Precyzyjnej i Optyki w St Petersburgu prowadzi rwnie badania nad wpywem osb uzdolnionych parapsychologicznie, jaki wywieraj na waciwoci 100 optyczne roztworw wodnych . Uzyskane modyfikacje przypominay zmiany parametrw symetrii czsteczek organicznych. Wykazyway one rwnie podobiestwo do wpyww pl elektromagnetycznych, akustycznych i temperaturowych na dany roztwr. W Katedrze Biofizyki na Wydziale Biologii Pastwowego Uniwersytetu Moskiewskiego powioda si prba zmiany wartoci pH wody wykonana przez uzdrowiciela Igora Werbickiego. Warto pH okrela stopie kwasowoci roztworu. Na pocztku udao mu si uzyska jedynie niewielkie zmiany wartoci pH. Pniej by w stanie spowodowa zmian stopnia kwasowoci wody o 1,5 stopnia pH. Efekt ten jest zazwyczaj nieodwracalny w roztworach zasadowych (pH = 8,0-9,0), natomiast roztwor y kwane 101 (pH = 5,0- 6,0) po ustaniu oddziaywania powoli powracaj ponownie do stanu wyjciowego . Wpyw operatorw na ukady ywe mona bada na obiekcie ywym albo in vitro, a wic na preparatach wyizolowanych. Obydwa punkty odniesienia posiadaj decydujce znaczenie w zdobyciu obszernej wiedzy o moliwociach oddziaywania. Pewna liczba studiw czciowych obejmuje badania wpywu efektu DMILS na zdrow i chor tkank. Ludzkie komrki krwi zawieraj monoaminooksy d (MAO); jest to enzym oddziaujcy na wane zwizki chemiczne znajdujce si w mzgu. Monoaminooksydaza rozkada hormony (neurotransmitery) pomidzy poczeniami komrek nerwowych i odgrywa pewn rol w przypadku depresji i innych stanw emocjonalnych. Jeden z uzdrowicieli, nie kierujc si specjalnymi zamiarami, wywoywa niekiedy podwyszenie, a czasami obnienie aktywnoci enzymw w porwnaniu z 102 komrkami nie poddawanymi oddziaywaniu . Nie udao si jednak wytumaczy, dlaczego wpyw psychokinetyczny wypada w tak odmienny sposb. Mimo tego studia nad monoaminooksydaz maj due znaczenie jako punkt zaczepienia dla bada nad efektem leczniczym. Wskazuj one na ewentualn moliwo bezporedniej zmiany funkcji nerwowych przez uzdrowicieli, a co za tym idzie, na moliwo wywoania obserwowanych czsto zmian stanw emocjonalnych u pacjentw. Umieszczenie czerwonych ciaek krwi w roztworze o steniu podobnym do pynw ustrojowych umoliwia ich dusze przechowywanie. Przeniesienie ich do pynu o niszym steniu wywouje zjawisko osmozy, ktre prowadzi do pcznienia i pkania komrek. Skutkiem jest wydostawanie si z krwinek czerwonego barwnika krwi (hemoglobiny). Proces ten nosi nazw hemolizy. Hemoglobina zabarwia pyn, a jej stenie mona zmierzy za pomoc spektrofotometru. Znany angielski uzdrowiciel Matthew Manning w 5 na 10 wykonanych prb mia sprbowa 103 spowolni proces hemolizy . To bardzo starannie zaplanowane i przeprowadzone dowiadczenie byo nadzwyczaj owocne. Prby, na ktre Manning oddziaywa wycznie poprzez koncentracj umysow, wykazay statystycznie bardzo istotne opnienie hemolizy. Wynik ten ma doniose znaczenie dla procesu leczenia paranormalnego. Moe on wskazywa na moliwo wzmocnienia membran czerwonych ciaek krwi pod wpywem oddziaywania anomalnego. W tym przypadku leczenie psi moe powodowa, e bony komrkowe posu zarwno jako bariery, jak i jako luzy pomidzy poszczeglnymi rodowiskami komrkowymi. Ju 30 lat temu uczonym na Uniwersytecie Santiago de Chile udao si udowodni, e mona spowolni wzrost sztucznie wywoanych guzw nowotworowych u myszy, stosujc w tym celu zamiar 104 ukierunowany . Podczas eksperymentu Johna Kmetza Matthewowi Manningowi udao si nastpnie 105 doprowadzi do rozpadu komrek nowotworowych w probwce . Zdrowe komrki nowotworowe pozostaj na plastikowej powierzchni szka przyklejone tam przez siy elektrostatyczne. W przypadku obumierania takich komrek trac one swj dodatni adunek, odczaj si od ujemnie naadowanej powierzchni i dyfunduj do pynnego orodka. Manningowi udao si wywrze daleko idcy wpyw na komrki nowotworowe. Po naoeniu doni, a take po zadziaaniu z wikszej odlegoci w elektrycznie izolowanym pomieszczeniu od szka oddzielio si 200 -1200% wicej komrek ni w przypadku prb nie podlegajcych wpywowi bio-PK.

Pojedyncze studia dotyczce bezporedniego oddziaywania na komrki zwizane s niestety z problemem powtarzalnoci. Zdarza si czsto, e pocztkowe sukcesy odniesione w prbach badawczych nie s ju stwierdzane podczas kolejnych dowiadcze, wykonywanych w zaostrzonych warunkach. Niekiedy pojawiaj si efekty anomalne, ktre nie zgadzaj si z intencjami 106 uzdrowiciela . Badania caej omawianej dziedziny s niezwykle trudne. Po wielu eksperymentach, z ktrych przedstawiem tutaj jedynie may wycinek, musz nastpowa zakrojone na szerok skal badania dugoterminowe, ktre uwyrani specyficzne efekty zgodnie ze wszystkimi reguami sztuki. Faktem jest, e w chwili obecnej istnieje ju tak duo bada wykazujcych znaczce efekty, e rozpoczcie takiego programu badawczego wydaje si konieczne. Dokadny przegld i krytyczn ocen studiw 107 nad leczeniem psychokinez przedstawi amerykaski psychiatra Daniel Benor . Wynik tych bada moemy posumowa w nastpujcy sposb: jakkolwiek skomplikowane byoby postawienie problemu, istniaa zawsze moliwo stwierdzenia efektw psychokinetycznych. Aby uzyska sukces, uzdrowiciel nie musi wiedzie, jakie procesy naley pobudzi lub zahamowa w organizmie. Wielu uzdrowicieli lub osb biorcych udzia w dowiadczeniu nie ma pojcia o tym jakie procesy biochemiczne i fizjologiczne musz przebiega w komrkach, aby wywoa okrelony wynik. W zadziwiajcy sposb potwierdza to obserwacj uczynion przez parapsychologw ju w przypadku analizowania oddziaywa psychokinetycznych na materi nieoywion: proces anomalnej perturbacji jest skierowany na cel. Cakowicie wystarczajcy jest zamiar wywoania okrelonego skutku. Psi sama wyszukuje sobie punkt oparcia konieczny do skierowania informacji w odpowiednie miejsce. W gruncie rzeczy proces ten odzwierciedla przebieg Remote Viewing, w przypadku ktrego rwnie stwierdzono, e kognicja anomalna automatycznie ustawia si na zamierzany cel. Wydaje si, e mechanizm ukierunkowania na cel ley w naturze psi. W poszukiwaniu subtelnych energii Problem wpywu psychokinezy na ukady biologiczne (bio-PK) traktowano przez dugi czas jako umysowy efekt wywierany na materialny ukad biologiczny. Wynikajcy z tego pogld przypisuje wiadomoci lub intencji czowieka zdolno do oddziaywania nielokalnego. W zwizku z tym najwaniejsze pytanie brzmi: w jaki sposb wiadomo wchodzi w interakcj z odlegym ukadem materialnym? Czy nastpuje tutaj jedynie przekaz informacji, czy te jest to jaka, nieznana do tej pory, forma przepywu energii? Jak ju widzielimy, nieortodoksyjne badania medyczne oraz studia nad Qigong prowadzone w ostatnich latach w Chinach i Japonii wzbogaciy badania nad psi o now koncepcj. Zaoeniem, na ktrym si ona opiera, jest wymiana energii. Myl przewodnia zakada, e wiadomo potrafi zmobilizowa naturalny rezerwuar energetyczny we wasnym organizmie. W pewnych warunkach energi t mona przenie na inne organizmy lub ukady materialne. Abstrahujc od faktu, e istot tej energii spowijaj jeszcze gbokie ciemnoci, samo zjawisko pozostaje natury paranormalnej. W jaki dotychczas niewytumaczony jeszcze sposb musi istnie anomalna perturbacja ukadu materialnego lub energetycznego majca swj pocztek w wiadomoci. Na jakiej paszczynie naley szuka ewentualnych nonikw zjawisk bio-PK? Dotd nauka w niewielkim stopniu zajmowaa si energi ciaa ludzkiego. Dlatego te nasza wiedza na ten temat jest bardzo ograniczona. Niewiele wiadomo o sensownych moliwociach jej zastosowania. Wiemy na przykad, e organizmy maj zmienne pola magnetyczne. W nowoczesnej medycynie krajw zachodnich stosuje si pola magnetyczne czowieka wycznie do celw diagnostycznych, np. przy magnetokardiogramie (MCG) lub magnetoencefalogramie (MEG). Pola magnetyczne zmieniaj si, poniewa krew zawiera poruszajce si adunki elektryczne. Zmiany takie mona zmierzy. W ten sposb istnieje moliwo wykonania pomiaru szybkoci przepywu krwi. W ostatnich latach okazao si, e pola magnetyczne mog peni pewn, w duym stopniu niewytumaczonjeszcze rol w zjawiskach anomalnych wystpujcych w procesie leczenia. Podczas dowiadcze wykonywanych przez biolog Just Smith Oskarowi Estebanyemu udao si wywrze biologiczny wpyw (bio-PK) na enzym o nazwie trypsyna, na podob iestwo oddziaywania pola 108 magnetycznego . Analogiczny efekt syntezy trypsyny, ktry wywoa uzdrowiciel, mona uzyska za pomoc silnego pola magnetycznego. Czyby Oskar Estebany w paranormalny sposb wytworzy wirtualne" pole magnetyczne, czy te efekt psi jest identyczny z dziaaniem pola magnetycznego? Japoscy naukowcy z Katedry Fizjologii Uniwersytetu Showa w Tokio wykazali, e podczas zewntrznej emisji Qi mistrzowie Qigong byli w stanie wytworzy bardzo silne pole magnetyczne (fot.

35) . Grupa naukowcw z laboratorium biochemicznego w Mount Sinai School of Medicine w Nowym Jorku stwierdzia, e podczas jednej z prb wywarcia wpywu na pewien biologicznie istotny 110 enzym mistrzowie Qigong wywoali zjawisko analogiczne do dziaania pola magnetyczneg o . Teza dotyczca pl magnetycznych jest niewtpliwie bardzo obiecujca, ale nikt jeszcze nie wie, dokd zaprowadzi. Stwierdzono liczne efekty bio-PK i zewntrznej emisji Qi, niemoliwe do wytumaczenia dziaaniem pola magnetycznego. By moe wytwarzanie pl magnetycznych jest jedynie produktem ubocznym, ktry w pewnych sytuacjach samodzielnie wywouje efekty anomalne. Jeeli w procesach leczenia bio-PK istotn rol odgrywa pewna delikatna energia, to musi ona wykazywa nieznane nam do tej pory waciwoci. Wielk zagadk pozostaje odpowied na pytanie, dlaczego obserwowane dziaanie nie sabnie wraz ze zwikszaniem si odlegoci. Wrcz przeciwnie, najsilniejsze efekty rejestrowano czsto wanie przy oddziaywaniach na due odlegoci. Inny ledzony kierunek zajmuj e si problemem bezporedniego mentalnego oddziaywania na ukady ywe (DMILS) i pytaniem, czy pozwala ono na dotarcie do komrek informacji, wykorzystujc w tym celu ich naturalne kanay komunikacyjne. Wydaje si, e w takiej komunikacji uczestnicz przede wszystkim biofotony. Badania niemieckiego fizyka Fritza Alberta Poppa z Midzynarodowego Instytutu Biofizyki Uniwersytetu Kaiserlautern wykazay, e artykuy spoywcze przenosz informacje do organizmu ludzkiego przy 111 pomocy biofotonw . Tak wic poprzez poywienie j est take pobierana informacja biologiczna" pochodzca z pokarmu. Po stwierdzeniu przez chiskich naukowcw emisji fotonw przez mistrzw Qigong Poppowi udao si potwierdzi w odkrywczych dowiadczeniach fakt, e taki proce s informacji biologicznej moe stanowi istotne ogniwo czce dla DMILS. W jego laboratorium wykonywano pomiary emisji 113 biofotonw przez uzdrowicieli . Szukano odpowiedzi napytanie, czy biofotony wykorzystywane s podczas paranormalnego procesu leczenia. W tym celu rce amerykaskiej uzdrowicielki Rosalyn Bruyere oraz woskiego uzdrowiciela Nicola Cutola umieszczono w specjalnie przebudowanej aparaturze. Biofotony emitowane przez rk zatrzymywane byy przez wzmacniacz wiata szcztkowego i ujmowane ilociowo. W typowym przypadku czowiek nie jest w stanie regulowa naturalnego wydzielania biofotonw przez rce. U wszystkich przetestowanych przez Poppa osb natenie wiata rki nie byo na tyle silne, aby mg je zmierzy wzmacniacz wiata szcztkowego . Sytuacja przedstawiaa si inaczej w przypadku dwojga badanych uzdrowicieli. Gdy Rosalyn Bruyere sprbowaa przesa rk lecznicz energi", emisja fotonw natychmiast wzrosa trzykrotnie. W cigu minuty opada i osigna warto redni na staym poziomie powyej stwierdzonej liczby fotonw dla stanu, w ktrym energia nie jest emitowana. U uzdrowiciela Nicola Cutola zmierzono nietypowo du emisj biofotonw o wartoci okoo 1000 fotonw na sekund (fot. 31). Bya ona okoo dwukrotnie wysza ni emisja normalnego czowieka. Sygnay nie pojawiay si jako stay strumie wiata, lecz jako byskawice wietlne trwajce przynajmniej 1/10 sekundy. A zatem jest to promieniowanie anomalne, emitowane nie w sposb cigy, lecz w formie erupcji. Popp uwaa, e biofotony peni wan rol jako podstawa ycia. Samo ycie rozumie on jako zdolno do komunikacji, tworzenia oraz wykorzystywania podstaw informacyjnych. Zdolno do ycia i zdrowie s silnie zwizane ze zdolnoci komunikacji. Rezultatem zaburzonej komun ikacji biologicznej jest choroba. Zakcenie mona ponownie zlikwidowa poprzez dostarczenie odpowiedniej informacji. Czy biofotony stanowi klucz do zrozumienia leczenia paranormalnego? Czy to wanie one s moliwym do zmierzenia skadnikiem tej energii yciowej, o ktrej mwi si we wszystkich kulturach w zwizku z magicznym sposobem leczenia? W zasadzie nie wiadomo, czym jest Qi lub energia ycia" i do jakiego stopnia s one zwizane z biofotonami. Mona jedynie stwierdzi, e istniej oddziaywania wzajemne o szerokim zasigu, ktre zazwyczaj utosamia si z energi. Leczenie jest procesem, w ktrym jak rol z pewnoci odgrywaj biofotony, ale z powodu jego olbrzymiej zoonoci, zrozumienie wspomnianych mechanizmw jest bardzo trudne, jeli w og le moliwe. Prace badawcze zajmujce si sposobem, w jaki psi ingeruje w tak subtelne formy komunikacji, dopiero si rozpoczynaj. Po wielu latach pracy i przeprowadzeniu niezliczonej iloci dowiadcze dotyczcych samoregulacji wewntrznych niewiadomych procesw, jednemu z wielkich pionierw bada w dziedzinie biosprzenia zwrotnego, Elmerowi Greenowi, udao si nieco przybliy do bada kontroli 114 procesw zewntrznych (DMILS) zalenej od siy woli . Greena interesuje moliwo zmierzenia
112

109

DMILS lub zewntrznej emisji Qi jako nieznanej subtelnej formy energii. Badacz opiera si na teoretycznych podstawach staroindyjskich wyobrae o budowie ciaa ludzkiego. Joga twierdzi, e fizyczna struktura ciaa ludzkiego skada si z materii, obejmujcej siedem poziomw. Z jednej strony s to trzy poziomy gstoci (stay, pynny, gazowy), z drugiej strony cztery poziomy prawa (subtelne energie"). Siedem przedstawionych poziomw energetycznych splata si ze sob, co powoduje, e zmiana pojawiajca si na jednym poziomie rejestrowana jest rwnie na innym poziomie energetycznym. Umys jest uwaany za organizujc zasad na wszystkich paszczyznach. Tworzy on formy myli", ktrych przenikliwo znajduje si jeszcze poza siedmioma paszczyznami istnienia fizycznego. Formy myli nie zale od posiadania ciaa lub jego braku. S one cakowicie uksztatowane wedug zasad mentalnych". Dopki posiadamy ciao, formy myli tworz rezonans z materi fizyczn. W ten sposb moemy porusza koczynami lub poprzez zamiary wpywa na procesy przebiegajce wewntrz organizmu, na przykad na reakcje immunologiczne. Green wychodzi z zaoenia, e cztery subtelne energie fizyczne stanowi pierwotne miejsce poczenia pomidzy duchem i materi. Poprzez nauk modulowania takich subtelnych e nergii, w zamiarze regulacji procesw autonomicznych zachodzcych w naszym organizmie, moemy stopniowo przej do modulowania tych samych energii, w celu kontrolowania procesw zachodzcych poza naszym organizmem. Wyobraenia takie nie s ju dla Greena czyst teori. On i jego wsppracownicy badali dowiadczalnie dziedziny, w ktrych z duym sukcesem zgbia si zewntrzne efekty modulacji subtelnych energii. Od kilku lat w klinice Menninger Clinic w Topeka, w Kansas, jest prowadzony projekt pod nazw ciana miedziana", ktrego kierownikiem jest Green. W pewnym artykule z 1882 roku znalaz on opis tajemnej tybetaskiej techniki medytacyjnej. Uczniowie zgbiajcy medytacj, odizolowani elektrycznie od podoa ziemskiego, siedzieli, majc nad sob magnes, i przygldali si swojemu obliczu odbitemu w wypolerowanej pycie miedzianej. Green rozpozna w tym prb wytworzenia adunkw elektrostatycznych poprzez medytacj przy jednoczesnej izolacji elektrycznej ciaa. Zaleci zbudowanie laboratorium ze cian mi edzianych": pomieszczenia posiadajcego cztery ciany wykonane z miedzi (z przodu, z tyu, u gry i na dole). Na jego rodku moga siedzie osoba, odizolowana elektrycznie od podoa, a nad ni umieszczony by magnes. Osoby biorce udzia w dowiadczeniu podczono do psychofizjologicznych urzdze pomiarowych, ktrych zapisy optyczne przekazywano do pomieszczenia kontrolnego poprzez telemetri optyczn. U osb medytujcych, a jeszcze bardziej u uzdrowicieli, wystpoway podczas rnych prb zmiany potencjau elektrycznego ciaa. Uzdrowiciele osigali podwyszenie potencjau elektrycznego ciaa sigajce od 4 do 190 V. Takie anomalne zjawiska elektryczne naukowcy wytumaczyli modulacj subtelnych energii w procesie leczenia, ale nie potrafili przedstawi odpowiedniego wyjanienia. Charakterystyczny by fakt, e zmiany potencjau elektrycznego wspwystpoway z zamiarami leczenia, sterowanie nimi odbywao si wic w pewnym procesie mentalnym, zgodnie z wol. Nowe badania psi w Japonii Parapsycholodzy w Japonii przez dugi czas byli uwaani przez swoich kolegw po fachu za pariasw bada. Nieliczne wzmianki w midzynarodowej literaturze fachowej przedstawiay tylko kilka poprawnych dotychczasowych bada. Odnosio si wic wraenie, e w rym technologicznie sil nym, dalekowschodnim kraju niewiele uwagi powica si zjawiskom paranormalnym. Taki pogld opiera si, by moe, na konstatacji, e azjatycki sposb mylenia wydaje si nieprzenikniony dla zachodniego umysu. Od kilku lat jestemy bowiem poddawani konfro ntacji z samodzielnymi i niezwykle oywionymi badaniami, a nawet z bogactwem produkcji. Najbardziej aktywne prace badawcze nad psi w Japonii prowadzone s w kilkakrotnie wspomnianym ju Laboratorium Bioemisji w Chiba. Kierownikiem laboratorium jest fizyk M ikio Yamamoto, od 1993 roku intensywnie zajmujcy si badaniami Qigong i systematycznym zgbianiem kognicji anomalnej w zalenoci od fal prdw mzgowych. Podstawowym problemem badawczym w Laboratorium Bioemisji jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposb mona stwierdzi subtelne energie i jak mona je kontrolowa. Towarzystwo International Society for Life Information Sciences, ktremu przewodniczy Yamamoto, otrzymao w 1995 roku pienidze na prace badawcze w wysokoci 100 milionw jenw (ok. 3,3 min PLN) przeznaczone na picioletni program badawczy dotyczcy analizy nadzwyczajnych funkcji ciaa ludzkiego przy zastosowaniu licznych pomiarw symultanicznych. Podstawowym celem

prac jest dokadne zgbienie zjawisk fizjologicznych towarzyszcych e fektom anomalnym

115

Yamamoto ufa, e jego wniosek o przydzia pienidzy na wzmoone studia nad emisji organizmw ywych, zoony w japoskim Ministerstwie Nauki i Techniki, zostanie rozpatrzony pozytywnie. Gdyby jego proba zostaa zaakceptowana, to wspomniane studia byyby najlepiej finansowanym programem badawczym w tej specjalnej dziedzinie, jak stanowi badanie psi. Czci tego programu badawczego byo poznanie pewnej formy oddziaywania na odlego, znanej z japoskich sztuk walki jako tohate. Jest to japoska odmiana skierowanej na cel, nagej emisji Qi, takiej jaka jest stosowana w Qigong. Yamamoto pody w lad za pytaniem, czy uczniowie 116 Qigong rzeczywicie s w stanie jak twierdz fizycznie odczuwa akcj tohate swojego mistrza . Aby wykluczy wszelk moliwo dziaania sugestii, mistrz Qigong i jego ucze zostali umieszczeni w dwch oddzielnych, odizolowanych pomieszczeniach znajdujcych si na dwch pitrach laboratorium. W przypadkowo wybranych okresach mistrz Qigong przeprowadza swoj akcj tohate. W 6 przypadkach na 16 jego ucze zareagowa na emisj Qi w cigu sekundy. W drugim dowiadczeniu okazao si, e w 16 prbach na 49 ucze w cigu 5,5 sekundy zareagowa na wysanie Qi przez mistrza. Podczas innych eksperymentw tego rodzaju ucznia podczano do urzdzenia EEG . rednie amplitudy rytmu alfa w prawej przedniej czci mzgu wykazay statystycznie istotne zmiany majce zwizek z okresami, w ktrych bya wykonywana prba emisji Qi. W zwizku z tym naukowcy s zdania, e dziki dowiadczeniu wykazali, i nastpi anomalny przekaz informacji niezalenie od widocznej reakcji. Nowe metody prezentacji umoliwiaj obrazowe przedstawienie rozkadu wzoru EEG w mzgu (topografie EEG"). W barwny sposb prezentuje si tutaj procentowo przewaajce natenia fal mzgowych wystpujce na danych obszarach. Yamamoto sdzi, e zarejestrowane przez niego podczas akcji tohate topograficzne wzory fal beta wykazuj podobiestwa zarwno u nadawcy, jaki u odbiorcy. Interesujcy jest rwnie problem, czy wiadoma kontrola przepywu Qi przez organizm koreluje z jednoznacznymi parametrami fizjologicznymi. Stwierdzenie takiego zwizku umoliwioby przeniesienie go naklasyczne" dowiadczenia psi. Istniaaby wwczas moliwo ewentualnego sprawdzenia, czy psi i Qi nie s tylko dwoma rnymi okreleniami tego samego procesu, a take czy anomalny transfer informacji moe przybiera rne formy. Yoshio Machi, fizyk z Uniwersytetu Denki w Tokio, podczas specjalnego wiczenia Qigong, tak zwanego maego obiegu (Xiao Zhoutia) bada wzory fizjologiczne. Qi kry w maym obiegu pomidzy rodkowym kanaem umieszczonym z tylnej strony ciaa (Du Mai) a rodkowym kanaem znajdujcym si z przedniej strony ciaa (Ren Mai). Qi kierowana jest z podbrzusza przez kana Du wzdu krgosupa do punktu szczytowego gowy, stamtd przez rodek do przodu, a nastpnie ponownie do tyu przez kana Ren, przebiegajcy przez rodek przedniej strony tuowia. Krenie Qi wywoywane jest poprzez oddychanie i si wyobrani. Prace Machiego ujawniy pewne osobliwoci . Przed wykonaniem wiczenia mistrz oddycha 14 razy na minut, natomiast w czasie Qigong jego oddech uleg zwolnieniu do 6 razy na minut. Taka charakterystyczna zmiana przebiegu krzywej oddechu ma zapewne zwizek z kreniem Qi. Aby sprawdzi to przypuszczenie Yosho Machi narysowa topografi EEG dla pasma fal alfa. Porodku cyklu oddechowego, podczas najwikszej ekspansji brzusznej, nastpuje poczenie kanau Du i kanau Ren na czubku gowy przez Qi przebiegajc od strony tylnej do przedniej. Dokadnie w tym czasie pojawia si najsilniejsze natenie fal alfa przebiegajcych przez rodek kory, z rejonu potylicznego do przedniego (fot. 41). Machi jest przekonany, e aktywno alfa stanowi niewtpliw oznak poruszania si Qi w organizmie. Jeeli fale alfa naprawd przedstawiaj stan gotowoci dla zjawisk nadzwyczajnych i su jako pewien rodzaj nonika czstotliwoci" dla psi, to powysze dowiadczenie moe wskazywa na cisy zwizek pomidzy psi i Qi. Dowd na istnienie b ramy alfa wejcia do wiadomoci otwierajcej przestrze". Podczas Qigong niejednokrotnie rejestrowano wyduanie si powolnych fal mzgowych, przede 119 120 wszystkim fal alfa o wysokich amplitudach , oraz wystpowanie prawdziwych erupcji tych fal . Klimiko Kawano z Nippon Medical School w Tokio udao si stwierdzi, e podczas zewntrznej emisji Qi mona obserwowa pewne upodobnienia we wzorze EEG mistrza i jego pacjenta. U obydwch fale alfa pojawiaj si frontalnie, a EEG wykazuje oglnie silniejszy stan synchronizacji. U obydwch wzrasta ponadto czstotliwo fal alfa. Pasmo fal beta u odbiorcy Qi zgadza siew swojej topografii z 121 topografi mistrza Qigong . To wanie synchronizacja fal beta pomidzy nadawc" a odbiorc"
118 117

wskazuje na wystpowanie anomalnej wymiany informacji, bezporednio dotyczcej procesw mentalnych. W badaniach japoskich charakterystyczne jest beztroskie podejcie do dziedziny anomalnych zjawisk mentalnych o silnej orientacji medyczno-technologicznej. Wiele ciekawych pomysw natychmiast przeradza si w czyn i byskawicznie wcza sieje do dowiadcze. Niestety, czsto wydaje si, e takie przeksztacenie nastpuje zbyt szybko, bez tak wanych w dziedzinie zjawisk paranormalnych dokadnych, metodycznych przemyle, planw i realizacji prb. Jednoczenie pozostaje si wielokrotnie przy prbach pilotaowych. Nie wida jeszcze powizanego ze sob programu badawczego, ktry konsekwentnie porusza si odnalezionym ladem, zgodnie ze wszystkimi reguami sztuki. Naley raczej stwierdzi, e eksperymenty stanowi mao zwizane ze sob ujcia chwilowe bardzo rozlegej i kompleksowej dziedziny o niemoliwej jeszcze do oszacowania wartoci. Nie mona jednak nie docenia zaangaowania, z jakim japoscy koledzy przystpuj do bada. Jestem gboko przekonany, e Japonia i Chiny mog sta si wanym filarem w odkrywaniu tajemnic anomalnych zjawisk mentalnych, jeeli istniejcy potencja naukowy podporzdkuje si wymaganiom metodycznym tej dziedziny nauki. Mwic o emisji Qi" lub o zewntrznym wysyaniu Qi" nie mona zapomina o tym, e obecnie nauka nie ma jeszcze pojcia, czym waciwie jest Qi. Sytuacja jest analogiczna jak w przypadku kategorii opisujcych zjawiska psi. Qi w ujciu naukowym naley rozumie jako okrelenie dla grupy zjawisk, ktrych istota i funkcja jest jeszcze w duym stopniu nieznana. Niektre z tych zjawisk przypominaj kognicj anomaln, inne podobne s do perturbacji anomalnej, a pewnej grupy nie da si opisa w kategoriach psi. Wiele poszlak wskazuje na to, e istniej subtelne formy energii, ktrymi poprzetykane s organizmy ywe i kosmos, oraz na to, e mona nimi wiadomie kierowa poprzez pewne wiczenia fizyczne i umysowe. Jest jednak jeszcze zbyt wczenie, aby takie rodzaje energii mc uj w sposb teoretyczny i poprawnie zaszeregowa rnorodne sposoby przejawiania si Qi.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Cz III wiadomy wszechwiat: Cicha rewolucja w laboratoriach psi To nie kiedy, w dalekiej przeszoci, lecz cigle, poprzez wiadomy umys, dokonuje si cud stworzenia". Arthur Eddington Wszystkie siy znane fizyce, jak na przykad grawitacja, ulegaj osabieniu wraz z odlegoci, adne siy fizyczne nie dziaaj swobodnie w czasie, tak jak ta [psi]. To tak, jakby wiadomo w jaki sposb potrafia skierowa swoje interakcje bezporednio przez przestrze i czas. Zrozumienie tego jest prawdziwym wyzwaniem dla nauki". Robert Jahn Fizyka wiadomoci Urzdzenie tworzce przypadek Kady czowiek ma zamiary i zamysy, niektre z nich realizuje z wielk energi i uporem, inne s ulotne i zale od sytuacji. Jeeli w przypadku zjawisk DMILS wystarczy jedynie intencja, to naley zada sobie pytanie, czy my sami, bez naszej wiedzy, nie oddziaywujemy w sposb cigy na nasze rodowisko materialne poprzez nasze uwiadomione lub nieuwiadomione zamiary. Z takiej perspektywy psi nie byaby wic adn szczegln zdolnoci charakterystyczn dla niewielkiej liczby osb, uywan w bardzo rzadkich przypadkach, lecz funkcj ulokowan w biologicznym systemie organizmw ywych. Byaby cig wymian zachodzc poprzez subtelne interakcje psi, przebiegajce zazwyczaj poniej progu postrzegania, ktre w swoich bezporednich oddziaywaniach s zbyt sabe, by je wyranie zauway. Mogaby jednak wykazywa zwizek z jak podstawow funkcj biologiczn. Na tym tle amerykaski parapsycholog Rex Stanford opracowa model opisujcy sytuacj, gdy organizm w sposb stay i niewiadomy stosuje anomalne zjawiska mentalne w celu zoptymalizowania swojego oddziaywania na rodowisko. Stanford nazwa swj model PMIR (psi -mediated instrumental response, reakcja instrumentalna za porednictwem psi). Podczas jednego z klasycznych dowiadcze Stanforda osoby biorce w nim udzia byy w stanie zakoczy przed czasem potwornie nudne zadanie tylko wtedy, gdy psychokinetycznie zadziaay na 1 pewien ukryty aparat . Urzdzenie to w sposb losowy okrelao czas zakoczenia prby. Osoby oczywicie nie wiedziay nic o istnieniu urzdzenia ani o moliwoci wywierania na niego wpywu paranormalnego. Stanford sdzi, e organizm niejako automatycznie rozcignie swoje czujniki psi, dc do zakoczenia nudnej sytuacji, i spowoduje wczeniejsze, ni oczekiwano zakoczenie dowiadczenia w instrumentalnej reakcji za porednictwem psi. Eksperyment zakoczy si sukcesem. Teoretyczne przypuszczenia Stanforda doprowadziy w dwch ostatnich dziesicioleciach do powstania obszernych i uwieczonych bezprzykadnym sukcesem projektw badawczych. Zgbiaj one tajemniczy zwizek pomidzy wiadomoci i materi wzajemne oddziaywanie umysu i jego rodowiska poprzez anomaln wymian informacji. Wanym narzdziem jest tutaj urzdzenie, na ktre osoby testowane przez Stanforda oddziayway bez swojej wiedzy: generator przypadkw" urzdzenie tworzce przypadek. Psychokineza mikro i psychokineza makro rni si zasigiem zjawiska; o makro --PK mwi si wwczas, gdy efekt mona obserwowa goym okiem, natomiast stwierdzenie efektu mikro-PK wymaga przeprowadzenia analiz statystycznych. Przy mikro-PK nie wida adnych zmian obiektu. Jest to jedynie zmiana prawdopodobiestwa wystpowania procesw przypadkowych. Nie nastpuje tu przesunicie obiektw, lecz rozkadu prawdopodobiestwa wydarze. Do tej pory uwaano, e pomidzy mikro-PK i makro-PK nie istnieje adna zasadnicza rnica. W obydwch przypadkach chodzi o niewyjanion bezporedni interakcj wiadomo materia" (BMI). Klasyczny test na psychokinez makro wprowadzi w latach 30. J.B. Rhine. Metoda prbowaa ilociowo uj efekty psychokinetyczne za pomoc rzucania kostk do gry. Zadaniem testowanych osb byo wyraanie yczenia", aby czciej wypadaa pewna konkretna liczba oczek. Dean Rad in i Dian Ferrari, pracujcy wwczas na Uniwersytecie Princeton, poddali niedawno metaanalizie

obszerny materia z dowiadcze z kostkami . Do swoich bada mogli wykorzysta liczne prace wykonane w ostatniej poowie wieku. Zalet eksperymentw, na ktrych wykorzystanie si zdecydowali, by fakt, e jako wymiar wyniku anomalnego mieli do swojej dyspozycji nie tylko warto prawdopodobiestwa, ale rwnie tak zwane dane bazowe, czyli dane kontrolne z testw przeprowadzonych bez prby oddziaywania mentalnego. O ile warto prawdopodobiestwa przedstawia zawsze tylko wielko odchylenia od teoretycznego rozkadu losowego, o tyle na podstawie danych kontrolnych mona sprawdzi, czy ukad przypadkowy na przykad rzucane kostki odpowiada take oczekiwaniom teoretycznym i naprawd zachowuje si w sposb losowy. Takie kontrole s nieodzowne przy pracach nad analogowymi, makroskopowymi procesami przypadkowymi, poniewa niewielkie bdy (niejednorodnie wykonana kostka, nierwna podstawa) mog sumowa si i prowadzi do powstawania bdw statystycznych. W celu uzyskania koniecznej jednorodnoci danych Radin i Ferrari musieli wyczy 52 eksperymenty z 148 bada czciowych. 33 z nich wykazywao efekty pozytywne, a 19 efekty negatywne. Pomimo skrelenia tak duej liczby pozytywnych dowiadcze naukowcy uzyskali dowd na reprodukcyjny anomalny wpyw wiadomoci w przypadku testu z kostkami do gry. W celu wygaszenia zjawiska musiaoby istnie 20 razy wicej przypadkw szufladowych", ni podaj opublikowane badania. Nowoczesnym ekwiwalentem eksperymentw z kostkami do gry s prby z generatorem liczb losowych lub, krtko mwic, z generatorem przypadkw. Urzdzenia te nie produkuj waciwie przypadkowych liczb, lecz stany, ktre wyraane s pniej jako liczby, std te okrelane s czsto duo poprawniejsz nazw generatora zdarze losowych", w skrcie REG (Random Event Generator) (fot. 44). Co robi taki generator zdarze losowych? Zadania, jakie w obszarze makro spenia rzut monet, w obszarze mikro wykonuje wanie REG. Generator zdarze losowych wytwarza niejako bardzo szybko po sobie nastpujce wirtualne rzuty monet. W zalenoci od wyniku rzutu orze lub reszka podawane s liczby 1 lub 0 sekwencja bitw. Nowoczesne urzdzenia tego typu opieraj si albo na procesach rozpadu radioaktywnego, albo na szumach elektronicznych. Takie procesy fizyczne tworz odchylenia elektroniczne wystpujce kilka tysicy razy na sekund, a ich wczeniejsze prognozowanie nie jest moliwe. Takie przypadkowe odchylenia przerywaj prac mechanizmu liczcego, ktry zmienia si z 1 na 0 i na odwrt na przykad 10 milionw razy na sekund. W zalenoci od stanu, w jakim znajduje si licznik (l lub 0), dana liczba jest zaznaczana jako bit przypadkowy. Taki cykl mona oczywicie nieco zahamowa i w ten sposb stworzy stay porzdek przypadkw o wartoci rwniej dokadnie 1000 bitw na sekund. Te nadzwyczaj szybkie procesy s dokadnie rejestrowane przez komputer. Amerykaski fizyk niemieckiego pochodzenia Helmut Schmidt (fot. 46) by pierwsz osob, ktra zastosowaa systematyczne generatory zdarze losowych w dziedzinie parapsychologii. Dziki takiej nowoci technicznej Schmidt nie tylko zastpi stare prymitywne" metody rzucania kostk poprzez dokadne procesy losowe, ale wcieli rwnie w ycie pewien zamys teoretyczny. rdo procesw losowych w jego urzdzeniach mona byo sprowadzi bezporednio do procesw kwantowo mechanicznych. W ten sposb mg bada tak wane w fizyce kwantowej interpretacje efektw obserwacji wywieranych na procesy fizyczne przy mikro-PK. Badania anomalii technicznych i szara codzienno psi Dawny badacz z NASA oraz wczesny dziekan Wydziau Inynieryjnego i Nauk Stosowanych na Uniwersytecie Princeton, Robert Jahn, umieci prac z generatorem przypadkw w centrum trwajcego ju blisko 20 lat programu badawczego. Urzdzenie to zalicza si do najbardziej emocjonujcych nowinek w badaniach psi. Gdy Jahn i jego wsppracownicy rozpoczynali swoj przygod, nie byli jeszcze parapsychologami. Byli fizykami i psychologami, ktrzy mogli spokojnie prowadzi swoje prace badawcze na renomowanym uniwersytecie. W1979 roku Jahn zapocztkowa program Princeton Engineering Anomalies Research, nazwany w skrcie PEAR (Badania anomalii technicznych w Princeton). Istnia tylko jeden cel: rygorystyczna, naukowa analiza interakcji pomidzy ludzk wiadomoci i delikatnymi urzdzeniami fizycznymi. 3 Chodzio o lepsze zrozumienie roli wiadomoci w strukturze realizmu fizycznego . Wsppracownikami PEAR byli Brenda Dunne, zajmujca si psychologi rozwojow, ktra swj rol widzi w integracji rnych kierunkw badawczych, rozpoczynajca prac w PEAR; Roger Nelson, psycholog eksperymentalny, specjalista w organizacji eksperymentw, problemw metodycznych oraz interpretacji danych; Jonston Bradish, inynier-elektryk, odpowiedzialny za rozwj, konstrukcj i konserwacj aparatury dowiadczalnej; oraz York Dobyns, fizyk teoretyczny, zajmujcy si

opracowaniem strategii przetwarzania informacji i analizy danych dla grupy PEAR. Grupa skupiona wok Roberta Jahna nie musiaa si martwi o finanse, rne fundacje i instytucje wiadczyy jej bowiem hojn pomoc. Brenda Dunne okrela prac PEAR nastpujcymi sowami: Gracze ju od dawna sdzili, e mog wpywa na wynik procesu przypadkowoci, na przykad na toczenie si kostek do gry lub tasowanie kart. Zjawisko, ktre mierzymy, jest duo bardziej delikatne, ale jest to ta sama idea, a my zmierzylimy j w laboratorium". Do swoich prb PEAR opracowa tak zwany protok trjbiegunowy" lub trzyczciowy. Zgodnie z nim operator tak PEAR okrela osob poddawan dowiadczeniu musia zmierza w trzech kierunkach w stosunku do generatora zdarze losowych. Podczas pierwszej fazy eksperymentu operator mia czciej produkowa liczb 1 (dy do wysokich wartoci), za drugim razem liczb 0 (dy do niskich wartoci), a za trzecim razem bez adnych intencji pozostawi urzdzenie samo sobie". Jeden z tych zamiarw mia wcieli w ycie po naciniciu odpowiedniego wcznika. Urzdzenie natychmiast rozpoczynao tworzy przypadkow kolejno bitw (fot. 45). Zgromadzone w cigu wielu lat dane dopuszczaj tylko jeden wniosek: rozkad przypadkowoci rzutw kostk wykonanych przez REG zmienia si w zalenoci od intencji operatora. Nie s to wielkie zmiany, s to raczej ekstremalnie mae efekty o wielkoci rzdu 1%. Oddziaywania te s jednak na tyle stabilne i przejawiaj si w tak dugich okresach oraz u tak wielu osb, e wykazuj du istotno statystyczn. Naukowcy z PEAR traktuj swoje bazy danych jako materia zorientowany na proces. Z kadego istniejcego rekordu danych chc wydoby moliwie wiele informacji. Stale zajmuj si mnstwem danych, ktre powiksz si w cigu wszystkich lat pracy. Ma to na celu znalezienie odpowiedzi na nowe pytania i rozwizanie nowych problemw metodami analitycznymi. Ostatnio poddali starannej analizie statystycznej wyniki 5,6 miliona pojedynczych eksperymentw pochodzcych z 1262 serii dowiadcze. Dane zgromadzono w cigu 12 lat podczas prb wykonywanych z rnymi generatorami zdarze losowych. Analiza wykazaa, e jako pierwotne pojcie uzupeniajce zjawiska anomalne naley traktowa wiadomy zamiar wywoania operacji. Charakterystyczne s tutaj przede wszystkim silne rnice pomidzy najlepszymi operatorami w porwnaniu z pozostaymi osobami poddanymi dowiadczeniu. 30 najlepszych wykazywao efekt silniejszy i bardziej symetryczny. Niespodziank by fakt, e rozkady efektw u osb poddanych dowiadczeniu wykazyway rne przebiegi krzywych. Wygldao na to, e operatorzy, szczeglnie ci, ktrzy osigali najwiksze sukcesy, w indywidualny sposb wpywaj na generatory zdarze losowych, przy czym powtarzane prby utrzymyway swj swoisty charakter. W zwizku z powyszym badacze wypowiadali si o sygnaturach" czyli mentalnych podpisach utrwalonych w danych generowanych przez maszyn przypadkw dziki mikro-PK. Istnieli rwnie tacy operatorzy, ktrzy nawet przy wyranym zamiarze denia do wysokich wartoci" tworzyli raczej nisze wartoci. Inni potrafili uzyska istot ne odchylenie od wartoci oczekiwanej tylko w jednym kierunku. Byli te tacy, ktry wykazywali charakterystyczne wahania. Inny nieoczekiwany wynik wie si z niezalenoci przestrzenn. Obojtne, czy operatorzy znajdowali si w bezporedniej bliskoci urzdzenia, czy te w duej odlegoci od REG, charakterystyczny rozkad oraz sygnatury" pozostaway bez zmian. Sprzenie zwrotne (feedback) odgrywa pewn rol jedynie w grupie dobrych operatorw. Dane niektrych osb obrazuj fakt, e ten rodzaj instrukcji okazuje si wanym warunkiem osigania wynikw anomalnych: wybr realizowanego zamiaru wedug wasnego uznania lub narzucenie go z gry. Pewn rol odgrywa niekiedy rwnie sposb rozpoczynania poszczeglnych prb (rczny lub automatyczny) oraz ich dugo. Wskazuje to na okoliczno, e wymienionych czynnikw nie naley w zasadzie traktowa jako wielkoci wpywajcych na zjawiska psi, lecz naley je raczej zaszeregowa do sygnatur", charakteryzujcych osignicia indywidualne. Na podstawie danych zgromadzonych w laboratorium PEAR mona utworzy hierarchi efektw, 4 rozpoczynajc od najbardziej znaczcych : 1. Dua cz operatorw ludzkich moe systematycznie wywoywa anomalne zmiany redniego rozkadu danych wyjciowych generatora zdarze losowych. 2. Rozmiar zjawisk anomalnych jest stale bardzo ograniczony (w maszynach binarnych jest to kilka przesuni bitw na 1000). Przy bardzo duej liczbie uzyskanych danych sumuj si one, tworzc

odchylenia o wysokiej istotnoci statystycznej. 3. Zdefiniowane wczeniej intencje operatora (denie do wysokich wartoci; denie do niskich wartoci; brak zamiarw) stanowi pierwotne pojcie uzupeniajce dla zjawisk anomalnych. 4. Forma i zakres trzyczciowego rozszczepienia s specyficzne dla operatora. Wyniki przedstawione graficznie s wystarczajco charakterystyczne, aby mona byo mwi o sygnaturach" operatorw. 5. Niejasna jest zaleno wynikw od zastosowanych urzdze. Wydaje si, e niektre osoby potrafi przenosi swoje sygnatury" na dwie lub wicej maszyn, inne natomiast wykazuj podstawowe rnice w zalenoci od urzdzenia. W wikszoci przypadkw rozmiar zjawiska pozostaje taki sam. 6. Wraliwo efektw na drugorzdne parametry techniczne, jak dugo i szybko testu, rodzaj sprzenia zwrotnego itp., zaley rwnie od operatora. Niektrzy wykazuj siln reakcj na powysze czynniki, inni nie podlegaj takim wpywom. 7. W przypadku dwch operatorw, ktrzy wsplnie oddziauj na jedno urzdzenie, ich sygnatury" nie sumuj si, lecz tworz now, samodzieln sygnatur" charakteryzujc dan par. 8. Omawiane zjawiska mona wywoywa na due odlegoci (do kilku tysicy kilometrw). Charakterystyki efektw wywoanych na odlego s w przypadku pewnych operatorw bardzo podobne do uzyskanych przez nich w warunkach lokalnych. 9. W pewnych przypadkach mona rwnie uzyska efekty oddalone w czasie", tak zwane retro PK, jeli dane urzdzenie zostanie uruchomione przed pojawieniem si zamiaru operatora, oraz PK przyszoci, jeeli rozruch urzdzenia nastpi po pojawieniu si zamiaru. 10. Pomimo tego e w laboratoriach PEAR wyoniono dopiero ma liczb systematycznych korelacji z psychologicznymi i fizjologicznymi wielkociami oddziaujcymi, wydaje si, e indywidualnie wywoywane efekty prawie nie zale od osobowoci, stylu i strategii. Maszyna piekielna i wahadeko Gocie i personel dydaktyczny przechodzcy koo pracowni PEAR marszcz niekiedy czoa. Niektrzy uwaaj, e badania Jahna i jego wsppracownikw s nieco szalone, a w najlepszym przypadku stanowi marnotrawstwo czasu. Niektrzy nawet przypuszczaj, e za trzewo brzmicymi raportami i artykuami pisanymi przez grup w rzeczywistoci kryj si diabelskie rzeczy. Gdy podsuchuj pod drzwiami pewnego pomieszczenia laboratoryjnego umieszczone go w piwnicy, zawsze sysz trwajce minut grzechotanie i uderzenia motkiem, jak gdyby uruchomiono jak maszyn piekieln. Ten, kto odway si wej do pomieszczenia, bdzie zdziwiony wygldem tej maszyny piekielnej", a moe nawet umiechnie si po kryjomu. Przed kilkoma laty pewne byskotliwe umysy w Stanach Zjednoczonych wpady na wietny pomys sprzeday, ktra to idea zostaa wprowadzona na rynek pod hasem Think Big" (myl w wielkich kategoriach"). Wyprodukowali kopie przedmiotw codziennego uytku, ktre tak bardzo zadomowiy si w yciu Amerykanw, e uwaane byy za ikony identyfikacji. Cech szczegln tych kopii by brak jakiejkolwiek uytkowoci co stanowio ich pierwotne zastosowanie poniewa ich rozmiar wielokrotnie przekracza wielko oryginaw: byy to na przykad wykonane z tworzywa sztucznego, metrowej wielkoci repliki kredek olejnych, ktre znao kade dziecko w Stanach. Nie wiadomo, czy naukowcy z PEAR wzorowali si na sklepach z podobnymi artykuami, w kadym razie czonkowie zespou zawsze myleli w wielkich kategoriach". Zbudowana przez nich maszyna piekielna" bya powikszon wersj tablicy Galtona, takiej jaka jest uywana w celach demonstracyjnych na kursach statystyki dla pocztkujcych. Jest to porczne, przezroczyste pudeko, na ktrego powierzchni znajduj si liczne igy rozmieszczone w rwnomiernych odstpach, a na dole szereg rurek. Przez otwr znajdujcy si w rodku wprowadza si kulki, ktre wesoo podskakuj dookoa, aby wreszcie wyldowa w rurkach na dole. Gdy wszystkie kulki zakocz swoj podr przez tor przeszkd zbudowany z igie, wwczas powstaje rozkad o ksztacie dzwonu. Wikszoci kulek umiejscawia si w rodkowej rurce, a w rurkach skrajnych znacznie mniej. Taki porzdek nosi nazw rozkadu normalnego" lub rozkadu Gaussa". W laboratorium PEAR jest to 19 dugich rurek ze szka organicznego pokrytych kratownic z tkwicymi w niej 333 prtami nylonowymi, ktre operator obserwuje z wygodnej kanapy w pokoju wyoonym drewnian boazeri (fot. 43). 12 minut trwa przedostanie si 9000 pieczek z tworzywa sztucznego przez kratownic tej mechanicznej kaskady przypadkowoci" (RMC Random Mechanical 5 Cascade) . Fotokomrki licz kad pieczk wpadajc do danej rurki. Poniej kadej rurki

urzdzenie stale wywietla aktualn liczb pieczek. Tak wic oprcz przejrzystego rzeczywistego rozkadu pieczek istnieje rwnie cige sprzenie zwrotne zachodzce dziki pokazaniu bezwzgldnej liczby kulek w kadym pojemniku. Jak podczas wszystkich dowiadcze przeprowadzanych przez zesp Jahna zadanie operatora wydaje si na pozr atwe". Zgodnie z typowym trjczonowym protokoem nie ma on nic innego do zrobienia ni wyraanie yczenia, aby moliwie dua liczba pieczek wpada do rurek znajdujcych si po lewej stronie, za drugim razem, aby pieczki wpaday raczej do rurek umieszczonych po prawej stronie, natomiast za trzecim razem operator ma nie mie adnych preferencji. Podobnie jak podczas poprzednich eksperymentw operatorzy byli w stanie przesun rozkad pieczek zgodnie ze swoimi zamiarami, wykazujc przy tym istotno statystyczn. Nasilenie zjawiska jest porwnywalne z analogicznymi osigniciami przy wykorzystaniu generatora zdarze losowych. Przy okazji pojawia si nietypowy efekt: w dowiadczeniu przewaa lewostronne obcienie" wynikw anomalnych. Nie jest to skutek indywidualnych sygnatur", poniewa przejawia si w caoci danych pochodzcych od wszystkich operatorw. Uzyskana asymetria nie da si wytumaczy bdem wystpujcym w ukadzie jak na przykad niedokadne ustawienie prtw lub lekko ukone uoenie rurek wychwytujcych, poniewa we wszystkich prbach kontrolnych wykonanych w nieobecnoci operatorw lub w prbach, podczas ktrych operatorzy nie wyraali zamiaru przesunicia rozkadu, uzyskano lini bazow, lec dokadnie w zakresie oczekiwanego rozkadu Gaussa. Co moe by powodem takiej dziwnej skonnoci do lewej strony? Zesp PEAR podejrzewa przyczyny majce podoe psychologiczne, a moe nawet neurologiczne, do tej pory jednak nie potrafi przybliy si do rozwikania tej zagadki. Rwnie podczas opisanego wyej eksperymentu okazao si, e zjawiska anomalne s niezalene od odlegoci, w jakiej znajduje si operator. Niektre osoby biorce udzia w dowiadczeniu uzyskiway statystycznie istotne wyniki nawet z odlegoci kilku tysicy kilometrw od 6 laboratorium . Innym urzdzeniem analogowym, za pomoc ktrego naukowcy z PEAR badali interakcje 7 pomidzy wiadomoci i materi, byo wahadeko o wysokiej precyzji . Znajdowao si ono w przezroczystej obudowie wykonanej z akrylu, a komputerowo sterowany, mechaniczny ukad ustala sta wysoko, z jakiej wahadeko byo wprawiane w ruch. Binarny mechanizm liczcy o wysokiej prdkoci dziki fotokomrce rejestrowa ruchy wahadeka w nadirze (najniszy punkt) zakrelanego uku i mierzy jego prdko z dokadnoci do mikrosekund. Podczas 100 penych wahni osoby biorce udzia w dowiadczeniu miay wykona trzy zadania. Po pierwsze trzeba byo utrzyma moliwie wysoki poziom wychyle, a wic obniy wspczynnik tumienia, po drugie naleao podwyszy wspczynnik tumienia, a w trzeciej prbie chodzio o to, by nie wywiera wpywu. 42 operatorw uzyskao rne wyniki. U piciu z nich rnica pomidzy przejciami, podczas ktrych miao nastpi podwyszenie wspczynnika tumienia, a przejciami nastawionymi na obnienie go, wykazywaa istotno statystyczn. Piciu kolejnych wykazao zgodne ze swoimi zamiarami statystycznie istotne rnice pomidzy faz pozbawion oddziaywania a etapem wywierania wpywu. Zestawienie wszystkich wynikw powoduje utrat istotnoci statystycznej ze wzgldu na istnienie kilku zbiegw", ktrzy wytwarzaj zadziwiajco silne efekty przeciwne do ich intencji. Po wykonaniu zbiorczych analiz wynikw uzyskanych za pomoc a nalogowych i cyfrowych generatorw przypadku badacze stwierdzili kilka osobliwoci. Odkryli, e efekty anomalne nie s przypadkowo rozproszone same w sobie, lecz w duo wikszym stopniu podlegaj pewnej prawidowoci. Poznanie natury tej prawidowoci jest celem przyszych analiz. Oddziaywanie pomidzy wiadomoci i materi W roku 1989 Dean Radin i Roger Nelson w renomowanym czasopimie fachowym z zakresu fizyki "Foundations of Physics" opublikowali metaanaliz wszystkich wydanych drukiem bada dotyczcy ch 8 paranormalnych wpyww przypadkowych ukadw fizycznych . Praca opieraa si na obszernym materiale danych, ktre zebrano podczas dotychczasowych prac badawczych nad psi. Analiza obejmowaa 597 studiw eksperymentalnych oraz 235 dowiadcze kontrolnych odnoszcych si do prb oddziaywania na generatory zdarze losowych (REG) w latach 1959 -1987. Prawie poowa bada eksperymentalnych (25 8) i ponad poowa prb kontrolnych (127) pochodzia z baz danych laboratorium PEAR. Zgodnie z oczekiwaniami rednie nasilenie efektu przypadajce na prb okazao si bardzo niewielkie, ale za to bardzo stabilne. Prawdopodobiestwo, e oddziaywanie to jest dzieem

przypadku, jest jak jeden do nieco ponad biliona (liczba z dwunastoma zerami)! Badacze obliczyli nieprawdopodobnie wielk liczb przypadkw szufladowych" wynoszc 54 000, ktre musiayby dostarczy negatywnych wynikw, aby zniszczy rzeczywisto anomalnego oddziaywania wiadomoci na mikroelektroniczne ukady przypadkowe! S to liczby, ktre nawet sceptykw wprawiaj w zdumienie. Na podstawie metaanalizy przepowiedziano, e dowiadczenia, ktre bd wykonywane w przyszoci, dadz podobne wyniki. Do 1996 roku baza danych PEAR urosa do 1262 bada. W eksperymentach brao udzia 108 operatorw, z ktrych 30 przyczynio si swoj prac do zebrania 9 wikszoci tych danych. Rezultaty dokadnie odpowiaday zjawiskom wykrytym przez metaanaliz . Jahn i jego wsppracownicy doszli do wniosku, e nie istniej adne popularne modele teoretyczne, ktre mogyby wyjani oddziaywania anomalne. Uwaaj, e aby je zaszeregowa, naley stworzy bardzo silnie rozszerzony model rzeczywistoci. Model, ktry przyznaje wiadomoci aktywn rol w dowiadczaniu przez ni rzeczywistoci fizycznej. Grupa PEAR nie zakoczya swojej dziaalnoci na zgromadzeniu ogromnej liczby danych empirycznych, zespoowi udao si bowiem opracowa model, o ktrym mowa. Uwaaj oni, e elementarna zasada, na podstawie ktrej wiadomo wymienia informacje ze swoim rodowiskiem, wprowadza porzdek oraz interpretacj do tych informacji. Pozwala jej to na wprawienie ukadw opierajcych si na prawdopodobiestwie w niepewne pooenie, co umoliwia jej nastpnie przejcie pewnej kontroli nad swoj rzeczywistoci. Obecnie coraz bardziej klarowne staje si to, co zostao ju stwierdzone podczas bada nad bezporednim wpywem mentalnym ukadw ywych: w odpowiedzi na zaktualizowany w niej porzdek wiadomo poprzez ukierunkowanie (zamiar) przesuwa labilne ukady w materialnej 10 rzeczywistoci . Przedstawiony model rozpatruje wiele koncepcji mechaniki kwantowej, a przede wszystkim zasad komplementarnoci i mechanizmu falowo-mechanicznego, ktre traktowane s tutaj jako fundamentalna charakterystyka wiadomoci, a niejako wzr obiektywnej rzeczywistoci fizycznej. Z tego punktu widzenia zjawisk anomalnych, stwierdzonych podczas dowiadcze PEAR, naleaoby oczekiwa w ukadach, w ktrych wystpuje interakcja czowieka i maszyny lub maszyny i czowieka. Na podstawie kompleksowoci zgromadzonych danych nie mona jeszcze ustali, jakie mechanizmy psychologiczne kryj si za takim osobliwym efektem. Jahn i jego wsppracownicy sugeruj pewn holistyczn hipotez informacyjno-teoretyczn. wiadomo wprowadza niewielk informacj do ukadu technicznego, ktry w najbardziej efektywny sposb wykorzystuje jdo osignicia celu eksperymentalnego. Jest to techniczna interpretacja psychologicznie umotywowanej tezy o reakcji instrumentalnej przekazywanej za pomoc psi, ktr sformuowa Rex Stanford. Robert Jahn zwraca jednak uwag, na fakt, e kady model przenoszenia informacji zawiera w sobie rwnie nieunikniony transfer energii. W wiecie fizycznym jak wyraa si Jahn istniej trzy waluty: materia substancjonalna (masa), energia i informacja. Zwizek pomidzy dwiema pier wszymi walutami zosta stwierdzony przez Einsteina w jego przeomowym wzorze, ktry w olbrzymim stopniu zdominowa fizyk XX wieku. W przeciwiestwie do tego powizaniu pomidzy energi i informacj nie powicano wielkiej uwagi. W naszej sytuacji dowiadczalnej napisa Jahn i jego wsppracownicy przesunicie niewielkiej czci bitw informacyjnych z ich przypadkowej konfiguracji lub, co jest jednoznaczne, przesunicie wyranych elementarnych prawdopodobiestw zarwno w odniesieniu energetycznym, jak i informacyjnym, przy czym energetyczne wystpuj w 11 mniejszym nasileniu... " wiadomo czowieka jest mistrzem w obrbce informacji. Przed oczami naukowcw z PEAR korzysta ona z tej wanie zdolnoci, w ktr jest wyposaona w sposb nadzwyczajny, w cel u przystpienia do aktywnego wzajemnego oddziaywania ze wiatem fizycznym. Poprzez wymian anomaln tworzy nie tylko cz informacyjnego porzdku rzeczywistoci fizycznej, lecz siga rwnie do jego energii, a przez to do jego waciwej esencji. Poprzez trzeci stron trjkta masa energia informacja wiadomo ludzka znajduje naturalny dostp do wspudziau w konstrukcji uchwytnej rzeczywistoci. Tutaj znajduje si cze pomidzy subiektywn informacj pochodzc ze wiadomoci i techniczn informacj z kosmosu. Dynamika przekazu jednej formy informacji na inn to wanie zadanie, dla ktrego Jahn i jego zesp znaleli si w Princeton. Jeeli interakcja wiadomo materia stanowi proces cigy, to powinna istnie moliwo stwierdzenia podobnych efektw poza laboratorium. W pracowni bowiem intencje zdefiniowane s wczeniej. W yciu codziennym istniej czsto sytuacje, w ktrych ledzi si pewne zamiary

pochodzce nierzadko od grupy osb. Czy moliwe jest stwierdzenie zjawiska wiadomoci grupowej jako efektw anomalnych w generatorach zdarze losowych? Badanie pola za pomoc generatorw zdarze losowych Tysice ludzi ze wszystkich czci wiata 23 stycznia 1997 roku wzio udzia w piciominutowej medytacji, zorganizowanej przez grup Gaiamind Project. Opisywane wydarzenie miao miejsce pomidzy godzin 17.30 a 17.35 (czasu Greenwich). Ten moment zosta wybrany ze wzgldu na nadzwyczajne poczenie astronomiczne. Medytacja odbywaa si pod znakiem oddania czci Ziemi jako planetarnej istocie ywej oraz wymiany spirytualnych dowiadcze na paszczynie globalnej. Dua liczba osb z caego wiata wzia udzia w tym skoordynowanym dziaaniu. Dla naukowcw bya to jednorazowa szansa przetestowania hipotezy, zgodnie z ktr moliwa bya zmiana statycznego zachowania generatorw zdarze losowych poprzez ukierunkowane dziaanie wiadomoci. Zdecydowano si na pozostawienie wczonych generatorw zdarze losowych w rnych laboratoriach w czasie trwania medytacji. Byo do dowiadczenie o wiatowym zasigu, ktre mogo doj do skutku dopiero dziki nowoczesnej technice komunikacji przez Internet. Roger Nelson rozesa protokoy eksperymentw przez internetowe listy dyskusyjne, czytane przez zawodowych parapsychologw, i wyjani procedur planowanego dowiadczenia na stronach internetowych organizatora. Parapsycholodzy wczyli 3 generatory zdarze losowych w Holandii, 3 w Niemczech, l w Szkocji i 7 w Stanach Zjednoczonych. W sumie zebrano wic dane z 14 niezalenie pracujcych generatorw, umiejscowionych w 7 rnych miejscach w USA i Europie. Wszystkie zestawione ze sob dane wykazay marginalnie istotne odchylenie od teoretycznego rozkadu przypadkowego. 12 Hipotez mona byo potwierdzi, aczkolwiek sabo . Bazy danych z bada laboratoryjnych grupy PEAR uzupeniano przez dugi czas. Efekty mogy ujawni si dziki istnieniu niewiarygodnie duej liczby zebranych danych. W przypadku prby pola maszyny wykazay dokadnie pi minut. Czy w cigu takiego czasu mona oczekiwa pojawienia si czego charakterystycznego? Z tego powodu Nelson podda uzyskane dane pewnemu szczeglnemu badaniu statystycznemu. Bya to operacja rachunkowa, obliczajca tak zwany wynik normalizacyjny dla czasu. W tym przypadku dane analizowane s pod wzgldem iloci nakadu czasu koniecznego do uzyskania okrelonego wyniku anomalnego. Cakowity czas generowania 14 -minutowych grup danych wynosi godzin i 10 minut. Jest to nadzwyczaj krtki okres w porwnaniu z dowiadczeniami z REG w laboratorium, ktre cign si caymi dniami, tygodniami, a nawet latami. Porwnujc takie rekordy danych z rezultatami uzyskanymi w cigu krtkiego czasu globalnej medytacji, dochodzi si do zadziwiajcego wyniku: nasilenie efektu podczas tej prby byo dziewiciokrotnie wiksze ni wyniki normalizacji czasu wszys tkich dowiadcze z generatorem zdarze losowych wykonanych w laboratorium PEAR! Co mona sadzi o tym eksperymencie? Wida tu wyranie pewien proces lub warunek, ktry wspwystepuje ze zmian zachowania maszyn podczas opisywanego wydarzenia globalnego. Moliwe, e to nie uczestnicy wiatowej medytacji byli odpowiedzialni za uzyskany wynik. Zjawisko mona odnie do zamiarw kierownikw dowiadczenia obsugujcych maszyny i znajcych cel eksperymentu. To wanie oni mieli najwiksze motywy, by osign poz ytywne rezultaty. W tym przypadku eksperymentatorzy bez swojej woli stali si operatorami. Takie i podobne efekty dziaania kierownikw dowiadcze, zachodzce przy porednictwie psi, stanowi jeden z najbardziej zagmatwanych problemw parapsychologii (cz II, rozdzia 6). Zredukowanie wykonanego dowiadczenia tylko do wpywu wywieranego przez jego kierownikw byoby jak wykazaa analiza normalizacji czasu przypisaniem im efektw duo silniejszych ni wszystkie dotychczas znane. Uzyskany wynik mona wic z caym prawdopodobiestwem odnie do oddziaywania wiadomoci grupowej na ukad materialny. Roger Nelson jest pionierem bada nad efektami pola wiadomoci". PEAR opracowa przenony generator zdarze losowych wraz z oprogramowaniem umoliwiajcym cig rejestracj sekwencji danych w sytuacjach pola. Urzdzenie nazwano generatorem zdarze losowych pola. Tem takich prac badawczych jest wyobraenie, e sia wiadomoci zmienia si w zalenoci od ogniska uwagi. Stany medytacji, kontemplacji, koncentracji i euforii, oglnie mwic, stany, w ktrych czowiek jest zaabsorbowany jakim przedmiotem, wykazuj wyszy stan zogniskowania uwagi. Nie ma przy tym rnicy pomidzy grup mnichw oddajcych si wsplnej modlitwie a obserwatorami meczu piki nonej w trakcie sytuacji podbramkowej. Grupa osb w rnym stanie uwagi i o rnych celach jest zrnicowana w swoim ukierunkowaniu mentalnym. W przeciwiestwie do tego grupa ludzi wykazujca takie samo ognisko uwagi tworzy

mentaln spjno. Im wysza jest spjno pola wiadomoci, tym silniejsze jego uporzdkowanie. Niepewne ukady fizyczne reaguj na nie wyszym stopniem uporzdkowania. W zwizku z tym oglna hipoteza dotyczca interakcji wiadomo materia mwi, e kada uporzdkowana, skierowana, jednorodna czynno wiadomoci pozostawia za sob porwnywalny rwnie uporzdkowany, skierowany, ujednolicajcy efekt u niestaych (przypadkowych) ukadach materialnych. Taki efekt mona stwierdzi przede wszystkim poprzez kontrol przypadkowych procesw w sferze mikrofizycznej. W sferze makrofizycznej przejawia si on bardzo rzadko. Do testowania tej hipotezy najlepiej nadaj si szybko zmieniajce si procesy losowe w przyrodzie, takie jakie w idealnym przypadku mona wytworzy za pomoc generatorw zdarze losowych. Odmiennie ni przy trj czonowym protokole do prb laboratoryjnych w przypadku pomiarw pola REG nie zakada si adnych okrelonych intencji. Poszukuje si wycznie naturalnych sytuacji, w ktrych wystpuje uporzdkowana wiadomo grupowa, w typie okresy podczas konferencji naukowych, na ktrych referowane s nowe, interesujce wyniki, kierujce uwag suchaczy na okrelony temat. Odzwierciedlenie takiego porzdku mentalnego udaje si wzgldnie atwo stwierdzi w generatorze zdarze losowych za pomoc metod statystycznych. W sekwencji bitw urzdzenia wyszukuje si wzory porzdkw, ktrych kolejno nie moe by dziaaniem przypadku. Zesp PEAR opracowa formalne protokoy przeznaczone do takich bada. Naley w nich ustali, w jakich okresach generatory zdarze losowych byy wystawione na dziaanie danej sytuacji pola. Wspczynnik czasu jest istotny dla uzyskania moliwoci porwnania danych pomidzy sob. Przy porwnaniu wynikw pola z odcinkami, w ktrych panuj ekstremalne odchylenia szeregw danych od wartoci oczekiwanej, pojawiaj si osobliwe wspbrzmienia ze szczeglnymi fazami uporzdkowanej aktywnoci wiadomoci" w pewnej grupie ludzi: uwaga, jednolito intelektualna, podzielone emocje. W kadym przypadku koherentne waciwoci grupy wykazuj tendencj do 13 zgodnoci ze statystycznie anomalnymi odchyleniami w sekwencjach pola REG . Dean Radin, dyrektor Wydziau Badania wiadomoci (Consciousness Research Division) na Uniwersytecie Nevada w Las Vegas w rnych sytuacjach bada wpyw uporzdkowanej wiadomoci 14 grupowej na generatory zdarze losowych . Swoje prace badawcze przeprowadza na uczestnikach warsztatw psychoterapeutycznych podczas uroczystoci przyznawania Oskarw, odczytania wyroku w sprawie OJ. Simpsona, podczas meczu f inaowego amerykaskiej ligi piki nonej oraz podczas ceremonii otwarcia olimpiady w czerwcu 1996 roku. Przy analizie wszystkich wynikw uzyskanych podczas takich eksperymentw mona wyj z zaoenia, e mae lub olbrzymie grupy ludzi w znamiennych momentach wykazuj podobnie skierowan uwag. Podczas przydzielania Oskarw za moment najwyszego zainteresowania uznano na przykad chwil, w ktrej prowadzcy ogosi przyznanie nagrody za najlepszy film. W tym czasie okoo miliarda ludzi na caym wiecie czekao przed telewizorami na ogoszenie wyniku. Podczas odczytywania wyroku w sprawie OJ. Simpsona w analogiczny sposb mona byo jednoznacznie okreli moment, w ktrym uwaga 500 milionw ludzi bya jednakowo skierowana. Na warsztatach terapeutycznych seminarium, podczas ktrego powstaj silne emocje uzyskane dziki technikom oddechowym Stanisawa Grofa brao udzia 12 osb. Po dziewiciu godzinach cigej prezentacji danych pole generatora zdarze losowych wykazao statystycznie istotny, cige wzrastajcy porzdek. Podczas ogaszania wyroku w sprawie OJ. Simpsona generatory zdarze losowych wczyli w swoich laboratoriach take Roger Nelson w Princeton oraz Dick Bierman, profesor psychologii na Uniwersytecie w Amsterdamie. Wyniki dowiody, e dokadnie w chwili odczytywania wyroku we wszystkich zastosowanych generatorach wydarzyo si co niezwykego. Porzdek wywietlania danych w urzdzeniach wzrs gwatownie, skumulowa si akurat w chwili ogaszania wyroku, a potem natychmiast opad ponownie do poziomu przypadkowoci. W trakcie podobnych bada wykonanych podczas przyznawania Oskarw w latach 1995 i 1996, ceremonii otwarcia olimpiady oraz finau ligi pikarskiej udao si stwierdzi jednoznaczne rnice w zachowaniu maszyn zdarze losowych. Podczas sekwencji wywoujcych niewielkie zainteresowanie widzw urzdzenia zachowyway si w sposb przypadkowy, natomiast w czasie duego zainteresowania osigay podwyszone wartoci spjnoci i uporzdkowania. Niewane, e wczeniej bya brzydka pogoda, na witego Piotra i Pawa zawsze jest adnie". Czsto syszaem takie powiedzenie, gdy jeszcze mieszkaem w Bretten [Bretten miasto w Niemczech Zachodnich niedaleko Darmstadtu (przyp. tum.)]. Traktowaem je jako lokaln legend, ktra w cigu lat utrwalia si w umysach ludzi, a moe nawet staa si pobonym yczeniem. A jednak stale dziwio mnie, jak czsto punktualnie wanie w to wito znikay grone chmury i

pojawiao si soce. Ze wszystkich stron wiata dochodz wieci o podobnych anegdotach. W Princ eton panuje opinia, e ceremonii zakoczenia nauki na uniwersytecie, ktra w przewaajcej czci odbywa si na wolnym powietrzu, towarzyszy adna pogoda. Roger Nelson postanowi podda prbie panujce pogoski. Czyby wsplnie wyraane yczenie, aby panowaa pikna pogoda, mogo do tego stopnia wpyn na sytuacj meteorologiczn, e zmniejszyoby si prawdopodobiestwo wystpienia opadw 15 deszczu? Nelson przeanalizowa dane pochodzce z okresu obejmujcego 30 lat, dotyczce pogody w dniach poprzedzajcych uroczysto, w dniach uroczystoci oraz w dniu po zakoczeniu ceremonii. Przeledzi ilo opadw w szeciu miastach pooonych w najbliszej okolicy. Chcia w ten sposb stwierdzi, czy w czasie ceremonii zakoczenia studiw naprawd zwiksza si ilo soca i zmniejsza procent opadw deszczu w porwnaniu z dniem poprzedzajcym uroczysto i po niej nastpujcym. Nelson przyjmuje, e jego przypuszczenie potwierdzio si, pomimo i prawdopodobiestwo wystpienia zdarzenia przypadkowego wynosio 20 do 1. Osobliwoci byo stwierdzenie, e rednie opady deszczu w dniu zakoczenia nauki byy wysze w Princeton ni w tym samym dniu w miastach okolicznych. Przyczyn okazao si niezwyke oberwanie chmury 12 czerwca 1962 roku, ktre w okolicy przebiegao w sposb znacznie bardziej umiarkowany ni w samym Princeton. Absolwenci rocznika 1962 pamitaj jednak, e oberwanie 16 chmury nastpio dopiero po zakoczeniu ceremonii na trawie . Nie mona nie docenia kulturowego znaczenia odkrycia interakcji pomidzy wiadomoci i materi oraz efektw wiadomoci pola. Religie od tysicy lat donosz o cisym splataniu si wszystkich bytw, a dla mistykw jest to jedyny prawdziwy sposb widzenia rzeczy. Nowoczesny czowiek, ktry wygna bogw ze swego ycia, ktry religi uwaa za sposb spdzania czasu przez ubezwasnowolnionych ludzi, a mistyk za agodn form choroby umysowej, nie nadaje si raczej do poznawania prawd spirytualnych. Jego bogowie s natury technologicznej, gospodarczej i pragmatycznej: cudowna maszyna, generowanie pienidzy oraz wszystko, co moe stworzy jeszcze doskonalsze urzdzenia i jeszcze wicej pienidzy. Technologiczny dowd oddziaywania wiadomoci na materi, jaki prbuj scementowa naukowcy PEAR, stoi jak monolit w jednobrzmicym krajobrazie zaakceptowanych przez nauk modeli mylowych. Za jednym razem pojawiaj si uchwytne rezultaty i cudowne maszyny, dostarczajce niewtpliwych danych dowodw na subtelne powizania poza przestrzeni i czasem. Wtpliw rzecz jest, czy ten fakt rzeczywicie przyczyni si do zmiany naszego sposobu widzenia samego siebie, naszego stosunku do innych i do kosmosu, w ktrym yjemy. Robert Jahn jest jednak przekonany, e taka transpozycja spowoduje zmian naszych wartoci, priorytetw i poczucia odpowiedzialnoci. Nie wierz, e rozwinie si z tego lepsza etyka kulturalna. Produktywne poczenie od wielu lat obcych sobie sistr", czyli nauki i spirytualizmu, analizy i estetyki, rozumu i intuicji jak oczekiwa Jahn w najlepszym przypadku mona bdzie uzna za odlegy wsplny cel, ktry mona bdzie osign tylko wtedy, gdy wyniki nowych bada nad psi znajd otwarte drzwi do wiadomoci czowieka. Wtedy gdy ludzie nie bd zmuszeni, aby dokonywa wyboru pomidzy podziwianiem wtpliwej wielkoci czynw rzekomych mediw a przeklinaniem psi jako breloczka okultyzmu i ezoterycznej dowolnoci. Wtedy gdy nabierze znaczenia przekonanie, e psi jest wyrazem zdolnoci uczuciowego pojmowania niewyranych stanw rzeczy, instynktu, ukrytego zmysu, ktry na bardzo gbokiej paszczynie czy nas ze wszystkim, co nas otacza. System namierzajcy psi Jeeli przestrze i czas nie stanowi przeszkody, to dowiadczenia wykonywane z generatorami zdarze losowych wi si z duym problemem, polegajcym na umiejtnoci utworzenia waciwego przyporzdkowania zamiaru do efektu. Podczas opisywanych prb pola uczestnicy zazwyczaj nie wiedz, e maj wywrze wpyw" na generator zdarze losowych. Nie wiedz nawet tego, e stanowi cz studiw nad psi. Podczas eksperymentw laboratoryjnych zawsze mona okreli przyporzdkowanie poprzez jednoznaczne odniesienie operatora do maszyny: osoba biorca udzia w dowiadczeniu wie, e jej zadaniem jest skierowanie swojego zamiaru na konkretne urzdzenie znajdujce si w laboratorium. Obserwowalimy ju, e zjawiska psi skierowane s na konkretny cel. Dla psi nie istniej e problem odnalezienia poczenia pomidzy umysem i maszyn w laboratorium. W zwizku z moliwoci stwierdzenia takich nielokalnych i ewentualnie niezwizanych z czasem

efektw take bez wiedzy osb biorcych udzia w dowiadczeniu na podstawie perturbacji sekwencji przypadkowych pojawia si pytanie, czyje waciwie efekty w polu s mierzone. Skd wiadomo osb biorcych udzia w dowiadczeniu" wie, e ma oddziaywa na pewien okrelony generator zdarze losowych? Jeeli czyni to automatycznie, poniewa wymiana pomidzy wiadomoci i materi jest procesem cigym, nielokalnym i nie zwizanym z czasem, wwczas du trudno sprawia odnalezienie przyporzdkowania do sekwencji bitw i do czynnoci wykonywanych przez wiadomo danego zespou. W rnych miejscach na wiecie pewne grupy mnichw lub wsplnot religijnych stale zajmuj si w ten czy inny sposb medytacj, kontemplacj czy te modlitw, cigle odbywaj si masowe zgromadzenia sportowe lub polityczne. Tak wic w kadej chwili istniej z ca pewnoci grupy ludzi, wykazujcych intensywnie skierowane, jednorodne, uporzdkowane" pole wiadomoci, ktrego wyraz powinien przebija si w kadym pomiarze generatorw zdarze losowych. Gwni zwolennicy dowiadcze z polem i generatorem zdarze losowych wychodz z zaoenia, e takie wpywy likwiduj si wzajemnie, poniewa niezliczona ilo ludzi zajmuje si cakowicie odmiennymi rzeczami. Powoduje to, e porzdkujce i chaotyczne wpywy wiadomoci wzajemnie si neutralizuj. W tym przypadku niemoliwoci byoby przeprowadzenie nawet jednego eksperymentu z polem i REG, poniewa naley przypuszcza, e pewne porzdkujce pola wiadomoci s wygaszane przez oddziaywanie pl chaotycznych. Duym problemem jest aspekt niezalenoci od czasu. W jaki sposb mona wykluczy przypuszczenie, e na przykad efektywnie stwierdzone, statystycznie istotne wyniki uzyskane w czasie oglnowiatowej medytacji w lutym 1997 roku nie oddziauj na testy, ktre przeprowadzono kilka dni, tygodni lub nawet kilka miesicy pniej? Czy w ogle powinno si zakada, e przez intensywne wysiki medytacyjne, jakie podejmuj na przykad wyznawcy Maharishi Mahesh Yogi podczas tak zwanych medytacji transcen dentalnych" (TM) w celu jak sdz- zmiany wiadomoci globalnej, powstaje nagromadzenie ukierunkowanej wiadomoci" dziaajcej w czasie, ktre powinno oddziaywa na wszystkie wykonywane w przyszoci pomiary pola generatora zdarze losowych? Takie dziaanie nie byoby dalekie od zjawiska rezonansu morficznego" postulowanego przez angielskiego biologa Ruperta Sheldrake'a. W rzeczywistoci wysiki wyznawcw medytacji transcendentalnej byyby wic wyrazem rezonansu morficznego", a badania pola REG moliwoci zmierzenia jego efektywnoci. Rzeczywisto wyglda jednak cakiem inaczej. Z przedstawionych bada zupenie nie wynika wniosek, e rezultaty uzyskane w polu przez generator zdarze losowych s cakowicie niezalene od czynnika czasowego. Nic nie wskazuje na to, e mona udowodni istnienie skumulowanego dziaania wikszych" i wielokrotnie wystpujcych pl wiadomoci". Nie da si nawet jednoznacznie udokumentowa przypuszczenia o penej niezalenoci przestrzennej efektu. Mimo to nie ma wtpliwoci, e zjawisko jest realne, moliwe do zmierzenia i powtarzalne. Otwiera si wic pewna bardzo ekscytujca perspektywa: czy to moliwe, aby takie oddziaywanie byo w rzeczywistoci (w duym stopniu) niezalene od czynnikw przestrzennych i (w duym stopn iu) niezalene od czynnikw czasowych, ale nie zachodzio dowolnie, lecz wedug skierowanego wyboru? Analogicznie jak w przypadku prb laboratoryjnych ktre dopuszczaj jednoznaczne przyporzdkowanie operatora do urzdzenia, moliwe dziki wiedzy operatora o jego wysikach w stosunku do konkretnego aparatu bada pola REG nie mona sobie w peni wyobrazi bez takiego wewntrznego poczenia". Przygotowuje je eksperymentator. Jego wiedza jest brakujcym ogniwem czcym pole wiadomoci i maszyn. Jeeli istnieje taka wola, to mona ustali nadawc i adres tak, aby poprawne przesanie (ukierunkowane pole wiadomoci) osigno swj cel (generator zdarze losowych). Zadanie to przypomina problem, jaki Ingo Swann chcia rozwiza w przypadku stosowania Remote Viewing do celw szpiegowskich. Odkry, e cakowicie wystarczy samo znalezienie celu dla wiadomoci, co osign za pomoc wsprzdnych. Wsprzdne" do eksperymentw z polem i generatorem zdarze losowych formuuje kierownik dowiadczenia przez pos tawienie problemu w prbie. Poczenie jest tworzone bezporednio po jego ustaleniu. Sprecyzowany jest nadawca i adres. Na takim tle moemy zrozumie, dlaczego podczas pniejszych dowiadcze z Remote Viewing nie byy ju potrzebne wsprzdne, dlaczego wystarczyo zastosowanie zakodowanych wsprzdnych lub dlaczego ich brak nie stanowi przeszkody. Poczenie z obiektem docelowym zostao ju stworzone albo przez eksperymentatora, ktry o nim wiedzia, albo przez zleceniodawc. Wybr celu dla psi, odbywa si na tej samej paszczynie, na ktrej aktywna jest psi. Psi w nim poredniczy.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Subtelne poczenia Wpywy geomagnetyczne Niektrzy ludzie odczuwaj pogod w kociach, inni le pi w czasie peni Ksiyca, ale kt zastanawia si nad tym, e wpyw na nasze zachowanie wywieraj czsteczki znajdujce si na powierzchni Soca, a nawet inne planety. Nie, nie chodzi tutaj o astrologi, sprawa dotyczy moliwych do zmierzenia fizycznych oddziaywa, na jakie naraeni s ludzie i Ziemia, na ktrej yj. Ziemi otacza pole magnetyczne skadajce si z czci wewntrznej i zewntrznej. Czon wewntrzny, ktry stanowi przewaajcy skadnik pola magnetycznego Ziemi, skada si z pola trwaego i z pl magnetycznych powstaych na skutek dziaania prdw elektrycznych przepywajcych na gbokoci okoo 3000 kilometrw w gbi Ziemi. Pole magnetyczne Ziemi w swojej czci zewntrznej okrelane jest w niewielkim procencie rwnie przez pola powstajce na skutek dziaania zmiennych prdw elektrycznych istniejcych w atmosferze. Nadzwyczaj mae z globalnego punktu widzenia powierzchniowe oddziaywanie na pole magnetyczne wywieraj take mineray znajdujce siew skorupie ziemskiej. Moe ono jednak powodowa znaczce lokalne modyfikacje przestrzenne. Gwne pole Ziemi podlega jedynie powolnym zmianom czasowym wedug kierunku i nasilenia, cigncym si przez wiele setek lat. Oprcz tego pole magnetyczne atmosfery wykazuje szybkie wariacje czasowe w okresach trwajcych od jednej sekundy do ponad 24 godzin. S one wywoywane przez aktywno Soca, przez tak zwany wiatr soneczny, ktry jest skierowanym na zewn trz, cigym prdem czstek opatrzonych adunkiem. Wahania pola magnetycznego o wiatowym zasigu okrela si mianem burz magnetycznych. Na pole geomagnetyczne maj rwnie wpyw wzajemne oddziaywania z polami magnetycznymi innych planet. Do pomiaru aktywnoci magnetycznej Ziemi wykorzystuje si rnorodne wskaniki. Jednym z najbardziej znanych jest tak zwany wskanik aa lub wskanik antypodowy. Jest on rejestrowany dwa razy dziennie dla kadej pkuli i ma t olbrzymi zalet, e jest stale zapisywany ju od ponad 100 lat. Michael Persinger, profesor nauk neurologicznych na Uniwersytecie Laurentiaskim w Sudbury, w Kanadzie, jest autorytetem w dziedzinie bada oddziaywania promieniowania geomagnetycznego i elektromagnetycznego na czowieka. W trakcie swoich prac zauway, e zjawiska nadzwyczajne 17 wykazuj zwizek z wahaniami, jakie wykazuje pole magnetyczne Ziemi . Persingera zainteresowa wspomniany problem i w zwizku z tym w wielu pracach badawczych przeprowadzi porwnanie momentw wystpowania spontanicznych przey postrzegania pozazmysowego oraz danych indeksacyjnych aktywnoci geomagnetycznej. W tym celu wykorzysta synny historyczny zbir danych naukowcw z Towarzystwa Bada Psychicznych (Society for 18 Psychical Research,), Edmunda Gurneya, Fredericka Myersa oraz Franka Podmore'a z koca XIX wieku. Persinger dokona interesujcego odkrycia: zwikszone iloci spontanicznych przey telepatycznych wystpuj w dniach obnionej aktywnoci magnetycznej Ziemi, ktr poprzedza 19 przynajmniej jeden dzie zwikszonej aktywnoci . Wyniki te udao si potwierdzi przez du ilo prac kontynuacyjnych, prowadzonych przy wykorzystaniu duych zbiorw danych o zjawiskach spontanicznych. Okazao si, e zjawiska wystpuj w dniach spokojniejszych pod wzgldem geomagnetycznym ni dni poprzednie i nastpne i wykazujcych aktywno znacznie nisz od 20 redniej uzyskanej w danym miesicu . Identyczny fenomen udao si rwnie stwierdzi w obrbie danych pochodzcych z 21 eksperymentalnych bada nad postrzeganiem pozazmysowym . Efekt geomagnetyczny pojawia si tylko w tych rekordach danych, ktre wykazyway rwnie istnienie efektu psi; stanowi to wskazwk, e zjawiska spontaniczne i dowiadczalne podlegaj tym samym mechanizmom. Stanley Kripper, jeden z badaczy marze sennych w Centrum Medycznym Maimonides (Maimonides Medical Center), i Persinger poddali analizie wyniki trwajcych przez cae lata prb z telepati podczas snu. Na jej podstawie odkryli, e najlepsze wyniki osigano podczas nocy o niskiej 22 aktywnoci geomagnetycznej . Ich badania udzielaj take tymczasowej odpowiedzi na pytanie, czy decydujc rol odgrywa bezwzgldny poziom aktywnoci, czy te wzgldny spadek aktywnoci magnetycznej Ziemi w odniesieniu do poprzedzajcych burz magnetycznych. Wydaje si, e zjawiskom psi sprzyja bezwzgldny, a nie wzgldnie niski poziom.

Na podstawie danych, ktre zebrano podczas 97 bada w polu caoci, przeprowadzonych w Katedrze Koestlera na Uniwersytecie w Edynburgu tylko pod pewnymi warunkami udao si stwierdzi 23 zaleno sprawnoci psi od aktywnoci geomagnetycznej . Na niektrych wykazach obserwuje si przypuszczalny zwizek, inne natomiast przejawiaj nawet tendencje w kierunku przeciwnym, nie osigajc istotnoci statystycznej. Podczas dalszych studiw nad eksperymentami z polem caoci udao si odnale anomalny zwizek dla dnia poprzedzajcego prb: jeeli aktywno geomagnetyczna w dzie poprzedzajcy eksperyment wykazywaa podwyszon warto, to osoby biorce udzia w dowiadczeniu uzyskiway 24 lepsze osignicia psi' . Do takich nieco niestaych wynikw dochodz jeszcze nadzwyczaj zagmatwane rezultaty otrzymywane dla psychokinezy. Na podstawie obserwacji spontanicznych zjawisk psychokinetycznych poczyniono spostrzeenie, e psychokineza mogaby i w parze z podwyszon aktywnoci geomagnetyczn. Wydaje si, e w przeciwiestwie do kognicji anomalnej, ktra nasila si podczas stanw odprenia, czynnikiem stymulujcym dla efektw psychokinetycznych s fizyczne stany pobudzenia. Dlatego te przypuszczano, e osoby biorce udzia w dowiadczeniu bd lepiej wypada podczas eksperymentw psychokinetycznych, jeeli zostan pobudzone na przykad przez ziemsk aktywno magnetyczn. Na podstawie kilku dowiadcze psychokinetycznych udao si 25 ustali wan wskazwk idc w tym wanie kierunku . W ostatnim czasie grupa badawcza pod kierownictwem Stanleya Krippnera wykonywaa cige lokalne pomiary pola magnetycznego podczas 26 bada przeprowadzanych na sensytywnym Amyrze Amidenie pochodzcym z Brazylii . Amiden utrzymywa, e potrafi spowodowa nage pojawianie si. lub znikanie przedmiotw (tak zwane aporty). Podczas posiedze pojawiay si piercionki, broszki i medaliony z motywami religijnymi. Badacze nie potrafili wprawdzie wykluczy sztuczek, ale s zdania, e przynajmniej niektre z tych zjawisk byy natury anomalnej. Zaszeregowali takie zjawiska wedug rnych kryteriw, co miao umoliwi otrzymanie rozmiaru ich przypuszczalnego anomalnego pochodzenia. W rzeczywistoci okazao si, e zjawiska zaszeregowane jako wyranie anomalne" wykazuj statystycznie istotn korelacj z wykazem aktywnoci geomagnetycznej. Wystpoway one w okresach podwyszonej aktywnoci magnetycznej Ziemi. Mimo e wspczynnik wpywu magnetyzmu ziemskiego wykazuje wzgldnie saby zasig i dotychczas dostarczy jedynie sprzecznych wynikw, uznano jednak, e natrafiono wreszcie na fizyczny wspczynnik wpywu, ktry moe mie nadzwyczajne znaczenie dla zrozumienia procesu psi. Spokojne pole podwysza prawdopodobiestwo wystpienia kognic ji anomalnej, a pole 27 zaktywowane je obnia . Istniej dwie moliwoci uporzdkowania pola. Z jednej strony mona przypuszcza, e natura psi wykazuje cisy zwizek z polami magnetycznymi Ziemi. W takim przypadku negatywny wpyw na powyszy zwizek miayby burze magnetyczne. Drug moliwoci byoby bezporednie oddziaywanie pl geomagnetycznych na zdolno odbierania psi przez mzg. Za takim punktem widzenia kryje si pogld, i psi jest stale obecna w czasie i przestrzeni. Wpywy rodowiska i warunki psychologiczne moduluj jedynie nasze zdolnoci uzyskania dostpu do tego potencjau. Miejsce w mzgu odpowiedzialne za wczanie psi Organizm stale reaguje na naturalne wpywy elektromagnetyczne. Zespoowi naukowcw na uniwersytecie w Giessen udao si sztucznie wytworzy bardzo sabe impulsy elektromagnetyczne, 28 ktre powstaj podczas wyadowa atmosferycznych (byskawice) . Wpyw takich impulsw przejawia si w prdach mzgu i utrzymywa si take po zakoczeniu stymulacji. Najbardziej znaczcym elementem tych bada jest wskazwka, e organizm ludzki reaguje na minimalne bodce magnetyczne. Zwizek pomidzy takimi reakcjami i psi stanowi obecnie problem, nad ktrym prowadzone s oywione dyskusje i ktry poddaje si intensywnym badaniom empirycznym. Persinger stawia tez, e w aktywnoci geomagnetycznej kryje si klucz do dowiadcze psi. Jego punktem wyjcia jest reprodukcja elektrycznych czynnoci mzgu, ktre w sztuczny sposb mog wywoa przeycia psi. Stosowane przez niego pola elektromagnetyczne nie s niebezpieczne, s sabsze ni wytworzone przez wiatr halny. Problem stanowi przeoenie zawartych w nich informacji na jzyk mzgu. Persinger prbuje w naturze podpatrze sposb, w jaki si to odbywa, ledzc sterowanie przez ni licznymi rodzajami zachowania czowieka i wykorzystywanie w tym celu aktywnoci geomagnetycznej.

Wiele gatunkw ryb komunikuje si ze sob za pomoc pl elektromagnetycznych, gobie orientuj si, wykorzystujc pole magnetyczne Ziemi, pszczoy posuguj si polami elektrycznym i w celu gromadzenia informacji o swoim rodowisku. Persinger sdzi, e zjawiska telepatyczne zachodz dziki poczeniu wszystkich mzgw przez pole magnetyczne Ziemi. Istnieje pewne miejsce w mzgu, ktre wydaje si posiada neurologiczne predyspozycje d o selektywnego reagowania na wpywy geomagnetyczne s to paty skroniowe mzgu. Persingerowi udao si wykaza, e czynnoci elektryczne przebiegajce w gbokich strukturach patw skroniowych odpowiadaj globalnym warunkom magnetyzmu ziemskiego. Wzrost aktywnoci geomagnetycznej hamuje produkcj melatoniny w szyszynce. Wiadomo, e melatonina peni wan funkcj w zaburzeniach majcych zwizek z patami skroniowymi, jak stany maniakalno -depresyjne. Halucynacje w sytuacjach kryzysowych i efekty psychokinetyczne mogyby mie niewyjaniony jeszcze zwizek z procesami biochemicznymi przebiegajcymi w mzgu, podobnie jak dowiadczenia 29 religijne i mistyczne, ktre mogyby by rezultatem zjawisk elektrycznych w patach skroniowych . Dziki kontroli pl magnetycznych Persingerowi udao si przeprowadzi symulacj wzoru prdw mzgu, podczas ktrej by w stanie wywoa zarwno silne emocje, jak i halucynacje, oywione 30 uczucia dotyku i ruchu, a nawet pojawianie si osb zmarych . Donioso tego odkrycia jest olbrzymia, gdy obecnie wiemy tylko, e takie dowiadczenia powstaj w pewnych okrelonych rejonach mzgu.

Rys. 6. Mzg ludzki wraz ze zwojami: grnym (1), rodkowym (2) i dolnym (3) pata skroniowego Nasuwa si wic pytanie, jak funkcj peni zjawiska elektryczne w patach skroniowych, ktre porednicz w takich dowiadczeniach. W kocu wszystkie dowiadczenia przekadane" s przez mzg. Mimo e zdajemy sobie z tego spraw, postrzeganie naszego codziennego otoczenia nie wydaje si mniej realne. Moe aktywno geomagnetyczn naley potraktowa jako czynnik modulujcy, ktry steruje gotowoci mzgu do wiadomego udostpniania informacji psi. Ludzki pat skroniowy podzielony jest na trzy zwoje grny, rodkowy i dolny (rys. 6). Podranienia elektryczne zwoju grnego i rodkowego prowadz do powstania halucynacji suchowych, zjawisk deja vu oraz stanw marze sennych. Podczas bada wykonanych na mapach udao si stwierdzi, e rodkowy i dolny zwj pata skroniowego bierze udzia w przetwarzaniu informacji wizualnych. Tak zwany pierwotny obszar projekcyjny w potylicznej czci kory mzgowej uczestniczy w przekazywaniu informacji wzrokowej poprzez rodkowy i dolny zwj pata skroniowego. Z tego powodu ten region pata skroniowego okrela si ostatnio jako drug wizualn kor asocjacyjn". Obecnie wiadomo, e w patach skroniowych zbiegaj si informacje o wszystkich szczegach postrzegania. Z punktu widzenia wiedzy klinicznej paty skroniowe byy znane przede wszystkim dziki tak zwanemu zespoowi patw skroniowych. Po raz pierwszy opisa go Norman Geschwind z 31 Harwardzkiej Szkoy Medycznej (Harvard Medical School) . Powstaje on na skutek uszkodze (skalecze) w patach skroniowych i przejawia si pogbieniem przekona religijnych, nadmiern skonnoci do pisania (hipergrafia) i stosowania dziwnych praktyk seksualnych. Rodzaj religii nie odgrywa tutaj adnego znaczenia, zesp uwraliwia na kady rodzaj nauk religijnych, ktrych 32 wyznawanie chory zmienia czsto w niestay sposb .

Zaburzenia w patach skroniowych stanowi niejednokrotnie wskazwk o specyficznej formie epilepsji, tak zwanej epilepsji psychomotorycznej lub inaczej padaczki skroniowej (epilepsia temporalis, TLE). Powstaje ona na skutek uszkodzenia jednego lub dwch patw skroniowych. 20 -30 % wszystkich przypadkw padaczki to typ skroniowy. Pod koniec lat 60. poudniowoafrykaski neurolog Gordon Nelson wykona zapisy elektroencefalograficzne u osb bdcych mediami transu i stwierdzi bardzo charakterystyczne zaburzenia w patach skroniowych. Vemon Neppe, psychiatra z Poudniowej Afryki, zauway, e osoby informujce o przeyciach psi opisyway take inne niezwyke dowiadczenia, ktre s 33 zadziwiajco podobne do tych, jakie pojawiaj si przy zaburzeniach w patach skroniowych . U wikszoci pacjentw wykazujcych dysfunkcje patw skroniowych wystpuj najczciej halucynacje wchowe i zjawiska deja vu. Liczni pacjenci Neppe'a z subiektywnymi przeyciami psi take informowali o zjawiskach deja vu oraz halucynacjach wchowych. Chodzio tutaj jednake o mie zapachy, podczas gdy w przypadku zaburze w patach skroniowych s to zwykle nieprzyjemne zapachy gnicia i spalenizny. Szkocki psychiatra James McHarg opisa wizje pewnej pacjentki, ktre odpowiaday penej charakterystyce zjawisk paranormalnych, ale byy efektem padaczki skroniowej. Pacjentka posza w odwiedziny do nowego domu swojego przyjaciela. Zauwaya objawy zazwyczaj poprzedzajce atak: mleczny" zapach i uczucie, e otoczenie staje si nierzeczywiste. Podczas takich stanw wspomniana kobieta najczciej przeywaa halucynacje wzrokowe. Tym razem zobaczya kobiet o kasztanowych wosach stojc koo kuchenki. Wizja szybko bysna p rzed oczami pacjentki i znikna. Jak si pniej okazao, w tym miejscu naprawd stal wczeniej kuchenka. Jako kobiet z wizji pacjentka McHarga zidentyfikowaa jedn z dwch sistr zamieszkujcych wczeniej ten dom. By moe informacje psi przedostaj si do patw skroniowych na takiej samej drodze jak zwyczajne informacje zmysowe. Tam podlegaj filtracji i tylko w szczeglnych przypadkach przekazywane s do wyszych, kognitywnych rejonw mzgu. Wyadowania elektryczne zachodzce w patach skroniowych mogyby likwidowa istniejc tam cenzur, co umoliwiaoby nasilone docieranie informacji psi do wiadomoci.
34

Rys 7 Przekrj przez mzg czowieka Hipokamp i ukad limbiczny (zakreskowany) Dwie struktury, wykazujce cisy zwizek z patami skroniowymi, mogyby peni osobliw rol ogniw poredniczcych w przeyciach psi. Chodzi tutaj o ciao migdaowate (inaczej jdro migdaowate, amygdala) oraz hipokamp pasmo kory lece w gbi pata skroniowego. Ciao migdaowate jest centralnym elementem ukadu limbicznego, odpowiedzialnym za reakcje wegetatywne i emocjonalne. W samym ukadzie limbicznym odbywa si kierowanie naszymi emocjami. Prawdopodobnie tutaj ukryta jest przyczyna zjawiska, na podstawie ktrego dziki psi do wiadomoci przedostaj si przede wszystkim treci uczuciowe. Informacje przepenione treciami emocjonalnymi natury anomalnej lub nie oddziauj na kruchy system wspomnie i cenzury w p atach skroniowych i powoduj niewiadome zapamitywanie pewnych treci lub przesuwanie ich do wiadomoci. Czynnoci mzgu mona zmierzy nie tylko poprzez pomiar aktywnoci kory mzgowej, ale

rwnie na podstawie przepywu krwi w poszczeglnych rejonach mzgu. Nasilony przepyw krwi stwierdza si w rejonach o zwikszonej aktywnoci metabolicznej; ma on na celu zaopatrzenie komrek w tlen. Zapisy wykonane dziki tomografii pozytronowo -emisyjnej (PET) pozwoliy na utworzenie od 8 do 10 obrazw przekrojw mzgu w cigu krtkiego czasu. Zdjcia umoliwiaj wyciganie wnioskw o tym, ktre rejony mzgu wykazuj podwyszon aktywno w okrelonych momentach. Badania EEG przeprowadzone na mistrzach Qigong i rwnoczenie wykonywane zapisy za pomoc tomografu pozytronowo-emisyjnego udowodniy, e podczas Qigong zaktywowane zostaj 35 paty skroniowe i hipokampy, natomiast sam mzg pozostaje w spoczynku . Gbokie struktury ukadu limbiczego, a wic ciao migdaowate i hipokamp, wykazuj przy tym zwizek z powolnymi falami mzgu (alfa, teta i delta). Naukowcy wykryli take zaktywowania w pewnym specyficznym obszarze prawego pata skroniowego powizane z falami alfa, w ktrym wyadowania podczas padaczki skroniowej wywouj przeycia halucynacyjne. Nowsze prace badawcze nad funkcjami ciaa migdaowatego i hipokampu potwierdzaj znaczenie tych struktur w przetwarzaniu sygnaw psi. Pewnej grupie komrek znajdujcej siew hipokampie (komrki CAS) przypisuje si szczeglne zadanie przy czeniu zewntrznych wrae zmysowych i skojarze wewntrznych. Komrki CAS zmieniaj swoj funkcj na skutek stresu. Osoby o uzdolnieniach paranormalnych mwi czsto, e uzyskay" swoje zdolnoci po przeyciu olbrzymiego stresu fizycznego lub umysowego, czsto po przebytym wypadku zagraajcym yciu, schorzeniu lub, jak to jest w przypadku epileptykw, w okresie dojrzewania. Uwarunkowana stresem zmiana w komrkach CAS moga spowodowa likwidacj cenzury i doprowadzi do zwikszonej przepuszczalnoci sygnaw psi. Na specjalne zainteresowanie w odniesieniu do psi zasuguje zdolno hipokampu do odbudowy potencjaw dugoterminowych pierwszy krok do pamici. Bodziec elektryczny dugoci tylko jednej sekundy i o czstotliwoci 400 Hz moe poczyni prawie nieusuwalne zmiany w aktywnoci elektrycznej. W cigu 10 minut powoduje ponadto tworzenie nowych rozgazie dendrytw (wypustek komrek nerwowych). S one oznak, e pojawio si nowe trwae poczenie. Taka nadzwyczaj szybka plastyczno wskazuje, e kilkusekundowy wywaony bodziec psi mgby wystarczy do wywoania trwaych zmian w mikrostrukturze mzgu, a przez to do zmodyfikowania pamici. Po utrwaleniu nowej informacji stanie si ona tak samo realna i zwyczajnie dostpna jak inne treci obecne w pamici, uzyskane na normalnej drodze. Jak ju wczeniej wspomniaem, wraenia psi blisze s raczej wspomnieniom ni spostrzeeniom zmysowym, a wiadom reprodukcj informacji pozazmysowych mona porwna z postrzeganiem podprogowym. Nowe badania wykazay, e paty skroniowe peni wan rol w obrbce bodcw podprogowych. Zespoowi Manabu Tashiro z Wydziau Medycyny Jdrowej na Uniwersytecie Tohoku w Sebdai udao si stwierdzi, e przy podprogowym bodcu wzrokowym pocztkowo obserwuje si nasilenie 36 przepywu krwi w pacie potylicznym . Zwikszone ukrwienie przemieszcza si nastpnie do rejonw grnego i rodkowego zwoju pata skroniowego. Badania wykazuj, e paty skroniowe peni wan rol w przetwarzaniu niewiadomych informacji. Podczas zgbiania automatycznych czynnoci psychicznych, pr zede wszystkim w przypadku tak zwanego automatycznego pisania, stwierdzono, e ludzie s niekiedy w stanie mwi o rzeczach, o ktrych w zasadzie nie mogli mie pojcia. Osobliwego przypadku dowiadczy Hans Bender podczas swoich pierwszych prb dotyczcych automatycznego literowania, wykonywanych w obecnoci prostej sucej, ktra podczas tego testu bya osob podlegajc dowiadczeniu. Dowiadczenie miao nastpujcy przebieg: palec wskazujcy kadzie si na odwrcon do gry dnem szklank, co umoliwia jej przesuwanie. Na obrczy koa wypisane s poszczeglne litery alfabetu. Szklanka porusza si bez udziau wiadomoci i naciska kolejne litery, ktre tworz sensowne zdania. Czsto dzieje si to bardzo szybko. Podczas dowiadcze Bendera kolejno liter nie miaa na pierwszy rzut oka adnego sensu a do chwili, gdy ku wielkiemu zdumieniu wszystkich zauwaono, e s to sowa w jzyku angielskim. Suca nie znaa tego jzyka. Tekst zidentyfikowano w kocu jako pocztkowe sowa noweli The Woman Who Rode Away napisanej przez D.H. Lawrence'a. Rozwizanie krzywki byo zarwno proste, jak i zaskakujce. Na nocnym stoliku pani domu, u ktrej pracowaa dziewczyna, lea rozoony tom noweli Lawrence'a. Suca widziaa otwart ksik, a wraenie optyczne utrwalio w niej powysze sowa. W takich przypadkach mwi si o kryptomenzji (z greckiego ukryta pami"), czyli przeywaniu wspomnie o zapamitanych treciach, ktrych dana osoba nigdy nie przeywaa w swojej

wiadomoci. Na tym przykadzie mona oceni jak niesamowit pojemnoci pamici dysponuje umys ludzki i w jakiej dysproporcji do caoci przyjtych wrae musi by ta cz zjawisk, ktra 37 zostaa spostrzeona w sposb wiadomy . Podczas historycznych dowiadcze polegajcych na automatycznym literowaniu okazao si, e w przekazanych tekstach czsto pojawiaj si informacje pozazmysowe. Prawdopodobnie jest to metoda, dziki ktrej mog by udostpniane informacje anomalne zapamitane wczeniej za porednictwem patw skroniowych. Dziki niej omija si te prg wiadomoci. Osoby biorce udzia w dowiadczeniu nie wiedz, co literuj. Niewiadomie docierajce sygnay psi mog zosta w ten sposb zapamitane i ewentualnie wywoane w pniejszym czasie. Przypuszczenie to potwierdzaj badania anomalnego przekazu informacji podczas snu. Pozazmysowe wraenia, ktre podczas dnia nie s w stanie pokona barier cenzury, staj si dostpne w korzystnym stanie wiadomoci, we nie. Wszystko wskazuje na to, e formy pojawiania si spontanicznych zjawisk psi zdominowane s przez funkcje patw skroniowych: czsto pojawiaj si we nie i w fantazjach podczas stanu czuwania, przy czym towarzysz im intensywne efekty, nadajce danym dowiadczeniom dugotrwae znaczenie osobiste. Elektryczna niestao patw skroniowych oznacza, e pewne bodce mog stymulowa przeycia, ktre jedynie s podobne do dowiadcze psi. Padaczka skroniowa jest jedynym stanem w mzgu, podczas ktrego tworzone s spontaniczne przeycia typu psi. W przypadku utrzymywania si epileptycznego adunku elektrycznego w pacie i nie-osigania przez niego rejonw motorycznych nie powstaj ataki skurczw epileptycznych. Obserwator nie zorientuje si wwczas, e dana osoba przeywa atak padaczki. W typowych przypadkach epileptyk wykonuje tylko jaki rodzaj czynnoci rutynowych. Niekiedy s to jednie proste powtrzenia pewnych ruchw ciaa. Mog to by rwnie kompleksowe dziaania utrzymujce si duej. W takich okresach czasu, mogcych trwa od kilku sekund do kilku minut, a czasami take znacznie duej, pojawia si zmieniony stan wiadomoci powstajcy na skutek nagych zmian elektrycznej aktywnoci mzgu w pacie skroniowym. Dlatego opisane przeycia pseudopsi, majce przyczyn w wyadowaniach epileptycznych, mona pomyli z prawdziwymi zjawiskami psi. W kadym przypadku naley dopatrywa si bdu, poniewa wraenia psi mog stanowi jedn z form padaczki skroniowej. Czynnikiem wyzwalajcym psi jest zdarzenie zewntrzne, natomiast atak epileptyczny jest wywoywany przez wydarzenie wewntrzne. Jak podaj informacje, dowiadczenia pozazmysowe zachodz najczciej podczas typowych nocnych faz snu, ktre nie maj nic wsplnego ze zjawiskami epileptycznymi. Persinger ustali, e wikszo spontanicznych raportw dotyczcych postrzegania pozazmysowego dotyczya godzin pomidzy 2.00 a 4.00 rano. Drugi przedzia czasu, w ktrym rejestrowano najczstsze wystpowanie psi, to godziny pomidzy 21.00 a 23.00. Przed pojawieniem si na rynku odpowiednich lekarstw dokadnie w tych przedziaach czasowych obserwowano przewaajc liczb napadw epileptycznych. Udao si take stwierdzi trzeci wierzchoek wystpowania psi okoo godziny 16.00, co nie koresponduje z danymi dotyczcymi padaczki 38 skroniowej . Zwizek psi z czynnikiem religijnym" lub przekonaniami spirytualnymi" staje si bardziej zrozumiay na gruncie funkcji patw skroniowych, poniewa pogbienie przekona religijnych opisano jako cz dysfunkcji pata skroniowego. Najmodsze badania dowiadcze mistycznych oraz interpersonalnych ugruntoway rol omawianych patw w tym kontekcie. Wzory EEG rejestrowane podczas przey mistycznych oraz interpersonalnych wykazuj 39 ekstremalne rozszczepienie wzoru fal na fale o bardzo wysokiej i bardzo niskiej czstotliwoci . Taki podzia obrazuje stan zwikszonej uwagi (fale o wysokiej czstotliwoci) oraz stan gbokiego odprenia (fale o niskiej czstotliwoci). Podczas przechodzenia do takich stanw w centrum kory mzgowej pojawiaj si najpierw fale o niskiej czstotliwoci od 1 do 6 Hz (fale delta i teta). Przypuszczalnie dziki temu nastpuje wycznie naszego typowego postrzegania czasowo przestrzennego. Po przejciu w gbszy stan transcendentalny czstotliwoci fal ulegaj podziaowi. Decydujca aktywno elektryczna ulega przedueniu z centrum do obydwch patw skroniowych (wyraniej u kobiet ni mczyzn). Tam nasila si wystpowanie fal beta o wysokiej czstotliwoci oraz fal gamma o bardzo wysokiej czstotliwoci. Aktywno elektryczna w patach skroniowych nie wykazuje typowego natenia prdu okoo 20 mV. Znacznie bardziej przejawia si ona w formie prawdziwych erupcji od bardzo niskich do bardzo wysokich nate prdu. Wyglda to tak, jakby w patach skroniowych co chwila zapalano sztuczne

ognie. Podczas bada 70-letniego uzdrowiciela Roda Campbella EEG podczony do patw skroniowych zarejestrowa fale gamma o ekstremalnie wysokiej czstotliwoci 18 -32 Hz i nateniu 9,7 mV, czstotliwoci 32-64 Hz i nateniu 29,9 mV oraz czstotliwoci 64--128 Hz i nateniu 39 mV. Osoby w stanach ekstazy osigay erupcje fal gamma o nateniu nawet 120-150 mV. Wydaje si, e fale gamma stanowi wyznacznik utraty dotychczasowych granic wasnego Ja. Koncentracja fal o skrajnie wysokiej czstotliwoci w patach skroniowych mogaby zahamowa normalne wchodzenie informacji zmysowych i spowodowa przestawienie" mzgu na przekazywanie dowiadcze pozazmysowych i mistycznych. Klucz do zrozumienia zwizku pomidzy paranormalnymi, spirytualnymi i pewnymi zjawiskami odbiegajcymi od normy jest, by moe, ukryty w patach skro niowych tam gdzie odbywa si integracja, filtrowanie i zapamitywanie bodcw zmysowych, take tych podprogowych. Tam gdzie poprzez wewntrzne lub zewntrzne zjawiska elektryczne mog one wyj pniej na wiato dzienne jako obrazy wewntrzne przeoone na wiat zewntrzny halucynacje, objawienia, wizje lub jako spontaniczne przeycia psi. Najbardziej intrygujc rzecz w roli, jak peni ten obszar mzgu w naszym zrozumieniu psi, jest jego nadzwyczaj dua podatno na wpywy fal elektromagnetycznyc h. Pojedyncze neurony lub grupy neuronw w obrbie hipokampu wykazuj okresy aktywnoci elektrycznej, podczas ktrych mona na nie wzgldnie atwo oddziaywa, wykorzystujc zewntrzne pole elektromagnetyczne o podobnych impulsach lub o naturalnej czstotliwoci. Wydaje si, e w tym miejscu znajduje si punkt zaczepienia, w ktrym wpywy rodowiska, takie jak wahania geomagnetyczne, mog wywoa stan gotowoci do przyjmowania lub tumienia sygnaw psi. Pod zmiennym Ksiycem Jedno z najstarszych wyobrae o wpywie cia niebieskich na czowieka przypisuje takie oddziaywanie Ksiycowi. Znaczenie Ksiyca mona odnale w kulturach i legendach wszystkich narodw. Uwaano, e fazy Ksiyca maj cisy zwizek z przybierajcymi" i malejcymi" procesami przyrodniczymi i yciowymi na Ziemi: wzrostem i rozwojem, podnoci rolin i zwierzt, chorob, narodzinami, mioci, maestwem i mierci. Ju Pliniusz Starszy w staroytnoci twierdzi, e wraz z rosncym Ksiycem podnosi si krew w ciele czowieka, a przy malejcym Ksiycu krew opada. Nowoczesnej nauce udao si teraz stwierdzi, e stara wiara ludowa niekoniecznie musi by przesdem: najsilniejsze krwawienia pooperacyjne wystpuj w okolicy peni Ksiyca. Przez dugi czas sdzono, e Ksiyc oddziauje przede wszystkim na stan umysu czowieka. W mowie potocznej w jzyku angielskim szalestwo okrelano terminem lunacy, a w jzyku niemieckim funkcjonuje sowo mondsucht oznaczajce lunatyzm [Der Mond znaczy ksiyc, a die Sucht to choroba, dza, mania. Take polskie sowo lunatyzm" odnosi si bezporednio do wpywu ksiyca na dziaania ludzkie (przyp. tum.)]. Jeszcze dzisiaj wiele osb uwaa, e Ksiyc ma wpyw na ich nastroje i odczucia. Tylko w ten sposb mona wytumaczy niesamowity sukces ksiki napisanej przez pracownic kopalni w Tyrolu, 40 w ktrej zawara swojtradycyjn wiedz o rytmach Ksiyca i ich wpywie na codzienne ycie ludzi . Zgodnie z wyobraeniami magicznymi Andriej Pucharich przygotowa eksperymenty telepatyczne, po ktrych oczekiwa, e osignicia psi wzrosn wraz z nadejciem peni Ksiyca, bd opada 41 wraz z przyblianiem si kwadry i ponownie wzrosn do nowiu . Wyniki potwierdziy hipotez. Dean Radin ma w pogotowiu alternatywne wyjanienie tego wyniku. Nie same fazy Ksiyca wypywaj na sprawno psi, lecz wahania pola magnetycznego Ziemi wywoywane wanie przez fazy Ksiyca. Liczne badania zajmujce si problemem faz Ksiyca i polami magnetycznymi nie przyniosy jednoznacznego rezultatu. Niektre z nich sugeruj, e wspomniany zwizek naley w rzeczywistoci odnie do waha wiatru sonecznego, inne przemawiaj za bezporednim wpywem Ksiyca na pole magnetyczne Ziemi. Radin chcia przejrze intrygi zwizane z wpywem efektw ksiycowych na psi. Podszed do problemu z zaciciem czysto empirycznym. Stwierdzenie prekognicji i psychokinezy, nawet jeli s to zjawiska rzadkie, powinno najlepiej uda si tam, gdzie rzdzi przypadek i moe zosta zebrana olbrzymia ilo danych. Takim warunkom w idealny sposb odpowiada ka syno gry. Laboratorium Radina nie przypadkiem znajduje si w Las Vegas, stolicy kasyn. Dean Radin analizowa rednie wygrane w piciu typach gier w stosunku do cykli Ksiyca i 42 aktywnoci geomagnetycznej . Jego hipoteza brzmiaa: najwysze wygrane przypadaj na dni blisko peni Ksiyca, na dni okoo nowiu oraz na dni niskiej aktywnoci magnetycznej Ziemi. Hipotez udao

si potwierdzi, lecz nie uzyskaa ona zdecydowanej istotnoci statystycznej. Natomiast analiza szczegowa wykazaa, e sze najwyszych trafie w Jednorkim bandycie" wypacono przy peni Ksiyca, ewentualnie w dzie j poprzedzajcy lub nastpujcy po niej wynik o bardzo wysokiej istotnoci statystycznej. Porwnywalne efekty ksiycowe lub geomagnetyczne udao si take stwierdzi na podstawie nietypowo duego materiau danych z wygranych loteryjnych. Dziennych waha liczby wygranych przez goci kasyna nie mona wic odnie jedynie do czystego przypadku. Stwierdza si tutaj pewn prawidowo. Wykazuj one cisy zwizek z codziennymi wahaniami zdolnoci psi u graczy. Te z kolei okrelane s przez wpywy rodowiska. Taki wynik pociga za sob znaczce konsekwencje dla naszego zrozumienia roli, jaka psi peni w polach wiadomoci. Psi ma zasig szerszy, ni przypuszczalimy i jest niewiadomie stosowana na co dzie. Na stronach internetowych Wydziau Badania wiadomoci Dean Radin sprowadzi kasyno do laboratorium. Znajduje si tam kilka wirtualnych gier losowych, dziki ktrym mona testowa wasny 43 dostp do psi . Analizuje si dane z czasu poszczeglnych dowiadcze. Ankieta bada wasn ocen chwilowego szczliwego" lub nieszczliwego cigu wydarze". Pierwsze wyniki okoo 2000 prb internetowych potwierdziy wyniki otrzymane przez Radina podczas bada kasyn i loterii: osignicia w tecie prekognicji wykazuj dodatni korelacj ze wspczynnikiem, kreatywnoci" oraz ujemn korelacj z aktywnoci magnetyczn Ziemi. Wyniki drugiego, wikszego badania online s obecnie w trakcie analizy. Pojawiaj si w nich pewne ciekawe zalenoci. Fundamentalna funkcja psi Dotarlimy do punktu, w ktrym naley uczyni pewn refleksj dotyczc natury psi. Wszystko wskazuje na to, tg psi w swojej pierwotnej funkcji jest dotychczas nieznanym, niewiadomym i biologicznie zdeterminowanym cigym procesem anomalnej wymiany informacji. Psi dziaa na zasadzie ekstrakcji informacji (kognicja anomalna) i oddawania informacji (perturbacja anomalna). Jednoczenie okazao si, e nie mona odrni od siebie kognicji anomalnej i perturbacji anomalnej. Zachowuj si one komplementarnie w stosunku do siebie i sprawiaj wraenie dwch przejaww tej samej funkcji podstawowej. Psi stanowi ponadto cz autonomicznego procesu zachodzcego w organizmie, ktry podlega modulacji na skutek wpyww wielkoci geofizycznych. Proces ten mona rozumie jako wzajemn obserwacj pomidzy organizmem i rodowiskiem, podczas ktrej odbywa si wzajemne dranienie wiadomoci i fizycznej rzeczywistoci. Podstaw takiego wzajemnego oddziaywania jest pewien rodzaj mechanizmu skanujcego, polegajcego na cigym badaniu dotykiem" i wczytywaniu" bezporedniego czasoprzestrzennego otoczenia organizmu. Taki podstawowy sposb wyraania psi okrelam nazw fundamentalna funkcja psi" (FPF). Jeeli fundamentalna funkcja psi naprawd j est podstawowym mechanizmem biologicznym, to naleaoby oczekiwa, e w ewolucji pojawi si dosy wczenie. Jako pewien rodzaj instynktu intuicyjnego" mogaby stanowi doskonae narzdzie zabezpieczajce przetrwanie gatunku. Opini t potwierdzaj liczne studia nad pojedynczymi przypadkami oraz eksperymenty psi wykonywane na zwierztach. By moe zwierzta potrafi lepiej" uywa fundamentalnej funkcji psi ni ludzie, poniewa ich reakcje na wymian informacji przebiegaj cakowicie automatycznie. Reakcjami s odruchy przebiegajce na paszczynie wegetatywnego ukadu nerwowego. Wyksztacenie fundamentalnej funkcji psi w krlestwie zwierzt moe zobrazowa poniszy przykad. W latach 70. francuski inynier Pierre Janin skonstruowa robota do dowiadcze psychokinetycznych tychoskop. Jest to urzdzenie o ksztacie cylindra napdzane przez generator zdarze losowych, ktre dziki temu uskutecznia wdrwk przypadkow", rejestrowan nastpnie na kartce papieru przez pisak umocowany na dolnej stronie aparatu . Nastpca pierwszego modelu, tychoskop II, zbudowany przez Rogera Tanguya sterowany jest zdanie za pomoc zewntrznego generatora zdarze losowych i bezporednio podczony do komputera, co umoliwia wykonywanie analiz statystycznych. W jednym ze swoich eksperymentw Ren Peoc'h wykorzysta biologiczny fakt, e ptaki we wczesnym stadium rozwojowym s silnie zdominowane przez obraz matki i stale za ni maszeruj. Jest to mechanizm biologiczny, ktry decyduje o ich przeyciu do momentu, gdy nie s jeszcze w stanie samodzielnie si wyywi. Konrad Lorenz, badacz sposobw zachowania i zdobywca Nagrody Nobla, w swoim synnym dowiadczeniu utrwali w modych gsiach obraz samego siebie. W rezultacie pisklta chodziy za naukowcem, widzc w nim swoj matk zastpcz". Ren Peoc'h zastosowa tychoskop II jako matk zastpcz". Na obraz urzdzenia uwarunkowa

kilka pisklt, ktre nastpnie umieci w klatce znajdujcej si na brzegu kwadratowej powierzchni. Na rodku powierzchni wczono tychoskop. Wwczas nastpio niespodziewane zjawisko: w porwnaniu z posiedzeniami kontrolnymi przebiegajcymi bez obecnoci pisklt w klatce przypadkowo sterowany robot porusza si dwa razy czciej w kierunku klatki z uwarunkowanymi piskltami. Jeeli w klatce posadzono ptaki, ktre nie zostay wczeniej uwarunkowane na zaakceptowanie tychoskopu jako matki zastpczej", robot odbywa oczekiwan wdrwk, wybierajc kierunki w sposb losowy. Jedynym wytumaczeniem takiego zachowania robota jest hipoteza, e uwarunkowane pisklta prawdopodobnie wykorzystyway swoje zdolnoci psychokinetyczne, aby robot by czciej bliej 44 nich . Do innego dowiadczenia Peoc'h uy 80 grup pisklt, z ktrych kada obejmowaa 15 osobnikw w wieku od l do 7 dni, hodowanych w cakowitej ciemnoci. Pisklta nie lubi ciemnoci w cigu dnia. W chwili zapalania wiata ptaki przestaway piszcze. Badacz zamontowa na tychoskopie wieczk, ktra stanowia jedyne rdo wiata w pomieszczeniu. Pisklta umieszczone w przezroczystych klatkach ustawiano o rnych porach po rnych stronach kwadratowej ograniczonej powierzchni, po ktrej porusza si tychoskop. W 57 pojedynczych prbach na 80 wykonanych (stanowi to 71,25% przypadkw) robot udawa si czciej w kierunku pisklt ni w kierunku przeciwnym do nich. Podczas testw kontrolnych prowadzonych bez ptakw wybr kierunku poruszania si robota mieci si 45 cakowicie w obrbie oczekiwa zdarze losowych . S to eksperymenty, ktre ujednoliciy pogldy na temat fundamentalnej funkcji psi charakterystycznej dla organizmw. Wydaje si, e zwierzta dysponuj ni bardziej swobodnie ni ludzie. Zadaniem przyszych bada jest wyjanienie, czy analogiczna zaleno od wpyww geofizycznych wystpuje rwnie u zwierzt, czy te ujawnia si jedynie u czowieka, gdzie, by moe, odgrywa pewn rol w przekadaniu informacji psi na jzyk wiadomoci. Dowiadczenia nad psi prowadzone na zwierztach przez Ren Peoc'ha, Siergieja Szperaskiego, Natali Janow i innych uwiadomiy, e fundamentalna funkcja psi modulowana jest take przez dowiadczenia poprzedzajce, przez sposb hodowli, wizy biologiczno-emocjonalne i inne. Nie jest to odpowiednie miejsce na roztrzsanie problemu, dlaczego fundamentalna funkcja psj nie zostaa wybrana i usprawniona przez ewolucj, skoro jest ona tak bardzo przydatn zdolnoci. Mona tylko przytoczy kilka hipotez a dokadniej spekulacji dotyczcych tego obszernego tematu. Fizyczna charakterystyka psi jako kanau sucego do ekstrakcji i dostawy informacji moe si zasadniczo rni od wszystkich innych, stosowanych przez inne ukady zmysw. Wszystkie formy energii, z ktrych korzystaj istoty ywe, ulegaj osabieniu wraz z odlegoci i transportuj jedynie ograniczon cz informacji pochodzcej z ich rda. Wydaje si, e psi nie po dlega takim ograniczeniom zarwno jeli chodzi o osabienie na skutek odlegoci przestrzennej, jak i redukcj przenoszonych informacji. Istnienie cigego kontaktu anomalnego pomidzy wszystkimi organizmami i rodowiskiem spowodowaoby, e takie anomalne bombardowanie informacjami staoby si kompletnym potnym szumem. Stosunek sygnau do szumw zostaby wwczas zredukowany do 46 nieskoczenie maej wielkoci i uniemoliwiby bezporednie wyizolowanie sensownych informacji . Zamiary czowieka i potrzeby zwierzt, kryjce si za cigymi oddziaywaniami pomidzy wiadomoci i materi, niwelowayby si wzajemnie. A pomimo to niejednokrotnie wyranie dowiadczamy zjawisk psi. Tak wic niekorzystny stosunek sygnau do szumw oraz interferencje daj si w zasadzie pokona dziki skierowanej na cel perturbacji anomalnej. Byyby to specjalne przypadki, ktre ewolucja powinna preferowa i doprowadza do perfekcji. Jedna z moliwoci wyjanienia, dlaczego tak nie jest, tkwi w zaletach ogranicze poznanych ju organw zmysw. W trakcie ewolucji mogy one zosta skierowane na takie wymagania, jakie musia spenia dany gatunek Tak wic niektre gatunki zwierzt widz" pewne obiekty poruszajce si z konkretn prdkoci, z prdkoci typow dla ich ofiar. Wanym powodem do ewolucyjnego zaniedbania" psi mg by brak organicznego substratu, do ktrego mogy siga mechanizmy ewolucyjne. Fundamentalna funkcja psi nie dysponuje narzdem wejciowym, w obrbie ktrego mogy powsta struktury odpowiedzialne za wybr sygna w odpowiednio do potrzeb danego gatunku. Bombardowanie sygnaami mona byo ograniczy jedynie na paszczynie centralnego ukadu nerwowego, a wic w mzgu. Podstawowy sposb rozwizania polega prawdopodobnie na wywaeniu sabych sygnaw psi wedug ich z naczenia dla danego osobnika. Samo ustalanie znaczenia musiao by fizyczn reakcj emocjonaln. Z drugiej strony kana psi, jak ju obecnie wiadomo, jest uzaleniony od wpyww zewntrznych. W zwizku z tym mona si byo spodziewa, e wraliwo na wpywy rodowiska stymulujcego psi bdzie preferowana przez ewolucj w odpowiednich strukturach organicznych. Prawdopodobnie

jednak rozwj biologiczny wybra inn drog. Wyksztacenie lepszych bo dokadniejszych moliwoci komunikacji midzyludzkiej (j?zyk mwiony i pismo) na bazie znanych narzdw zmysw mogo zepchn w to fundamentaln funkcj psi jako mechanizmu przetrwania. Specyficzna ewolucja wiadomoci doprowadzia w kocu do oddzielenia FPF od wiadomego ycia czowieka. Poprzez proces uwiadamiania czowiek spostrzeg subtelne powizania wszystkich rzeczy, znaj dujce wyraz w fundamentalnej funkcji psi. Nie by ju jednak w stanie automatycznie zareagowa na takie niewiadome procesy, poniewa jego dojrzewajca wiadomo coraz bardziej pogbiaa otcha pomidzy niewiadomymi procesami psychicznymi i autonomicznymi procesami fizycznymi. Konfrontacja z fundamentaln funkcj psi powodowaa nasilenie uduchowienia" systemu wymiany anomalnej. Tymczasem wiadomy umys krystalizowa si jako ograniczenie dla odruchowego oddziaywania na system wymiany anomalnej. Tak wic, aby zgbi nieznane mu zwizki, czowiek zacz tworzy ukady magiczne i okultystyczne, stanowice pewien rodzaj zachowania kompensacyjnego. Rozpocz take badanie swojego ycia wewntrznego w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania, ktre jego umys zadaje niezrozumiaemu wiatu. Marzenie senne rozpozna jako stan umoliwiajcy przesunicie do wiadomoci fragmentw pochodzcych z anomalnej wymiany informacji. Sta si w najwyszym stopniu stanem wiadomoci dopuszczajcym pewne zrozumienie niewiadomie dochodzcych do niego sygnaw. Eksperymentowa take z innymi zmienionymi stanami wiadomoci, aby czerpa zyski z moliwoci fundamentalnej funkcji psi. A na kocu psi i tak pozostaa delikatnym i zawodnym sensorium. W krlestwie chaosu Wpywy rodowiska i zjawiska elektryczne w patach skroniowych i ukadzie limbicznym przyczyniy si w ostatnich latach do nowej oceny pewnej spornej grupy zjawisk tej, ktr obserwuje si w zwizku z pojawianiem si duchw. Zjawy nale do najbardziej zagadkowych i samowolnych zjawisk 47 badanych przez parapsychologi i stanowi draliwy temat nawet dla badaczy psi . Rozrnia si zjawy zwizane z osobami oraz duchy zwizane z miejscami. Najistotniejsze kryteria rnice te dwa gatunki s nastpujce: * Zjawy zwizane z osobami s ograniczone w czasie, a ich redni czas trwania wynosi tylko kilka tygodni. Takie zjawiska pojawiaj si w krgu pewnej osoby, postpuj za ni. W przypadku tych zjawisk chodzi zasadniczo o zagadkowe ruchy obiektw. * Zjawy zwizane z miejscami obserwowane s w pewnej okolicy czsto przez kilka pokole. Oprcz stukania charakteryzuje je pojawianie si" postaci. Parapsycholodzy badali prawie wycznie duchy zwizane z osobami. Spotkali si przy tym z zagadkowymi zjawiskami w otoczeniu danej osoby (osoba ogniskujca") w czasie obejmujcym od kilku dni do kilku tygodni. Wikszo parapsychologw sdzi, e zjawa jest niewiadomie wywoywana przez osob ogniskujc. S to napicia powstajce wewntrz duszy, ktre ujawniaj si dziki psychokinezie. Osoby ogniskujce to czsto modzie w okresie dojrzewania. U duchw zwizanych z osobami charakterystyczne jest ich przekorne, chochlikowate zachowanie. Akcja z duchami przebiega zazwyczaj w swoich oglnych zarysach wedug nastpujcego schematu: wizje rozpoczynaj si poza domem i sprawiaj wraenie, jakby kto spata komu figla. Sycha stukanie do drzwi i okien, dzwoni dzwonek, ale nikt nie stoi za drzwiami. Kto rzuca kamieniami w szyby okienne, ktre niekiedy pkaj. Nastpnie duch wkracza do miejsca zamieszkania: drzwi same si otwieraj i zamykaj, przedmioty yj swoim yciem, niekiedy lec w kierunku konkretnych osb. Tory lotu s czasami bardzo osobliwe, na przykad wzdu konturw mebli. Kruche przedmioty spadaj na podog, nie rozbijajc si. Pewne rzeczy lec szybko w kierunku jakiej osoby i na krtko przed trafieniem w ni zatrzymuj si jakby chwycia je rka ducha nie czynic przy tym adnej szkody. Inne przypadki polegaj na cigym psuciu si przedmiotw. Czasami wazy i szklanki rozlatuj si w drobne kawaki, tak jakby zostay rozdzielone bardzo cienkim promieniem laserowym. Cikie meble fruwaj jak kawaki drewna. Do typowych zjawisk zalicza si przede wszystkim niewytumaczalne pojawianie si wody, wystpowanie spontanicznych poarw oraz zagadkowe zjawianie si kamieni pod sufitem, ktre nastpnie spadaj na podog. Psotny charakter zjawisk duchopodobnych stanowi duy problem dla prbujcych je uchwyci naukowcw: zjawy przeobraaj si w chochlika. Przez dugi czas uwaano, e to figle patane przez artownisiw. W chwili, gdy osoby dotknite obecnoci tych zjawisk pojmuj, e wok nich dzieje si co nadzwyczajnego, popiesznie przywoani parapsycholodzy nie maj ju nic do zrobienia. Zjawy znikaj.

Badanie duchw musiao do tej pory opiera si przede wszystkim na niepewnych zeznaniach wiadkw. Podczas licznych bada przypadkw ze zjawami, wykonanych pod koniec lat 70. i na 48 pocztku lat 80. przez profesora Hansa Bendera , pojawia si stale ten sam podstawowy problem: nie istniaa moliwo dokadnego stwierdzenia, czy omawiane zjawiska s przynajmniej czciowo natury psychokinetycznej. Nieprawdopodobiestwem jest sdzi, e zjawy jak przypuszczaj 49 parapsycholodzy s pewnym rodzajem wyadowa psychokinetycznych w okrelonych warunkach socjalnych. Z tego powodu naukowcy skaniaj si obecnie ku kalkulacjom alternatywnym. Opieraj si na badaniach pola generatora zdarze losowych i na odkryciu geofizycznych oddziaywa na proces psi. Jeeli istniej e moliwo wykonania pomiarw perturbacji anomalnej przejawiajcej si w formie mikroefektw w polu, to naley liczy si z moliwoci zarejestrowania takich oddziaywa rwnie w przypadku duchw. Ju od duszego czasu znany amerykaski parapsycholog William Roll, prowadzcy badania nad zjawami, przypuszcza, e dysfunkcje w patach skroniowych mog wykazywa zwizek z pojawianiem si duchw. Roli i neurolog Elson de Montagno opracowali tez mwic, e przypadki zjaw zwizanych z osobami wspwystpuj z zaburzeniami ukadu limbicznego, szczeglnie w 50 patach skroniowych . W niektrych przypadkach pojawiania si zjaw stwierdzono, e osoby ogniskujce wykazyway predyspozycje do wpadania w stany zblione do napadw epileptycznych. Roli przebada w 1975 roku w Michigan pewien przypadek charakteryzujcy si bezporednim zwizkiem pomidzy eskalacj przypadkw pojawiania si duchw a napadami epileptycznymi osoby ogniskujcej. Okazao si, e rwnie inne osoby ogniskujce pojawianie si duchw wykazyway objawy padaczki lub tendencje padaczkopodobne. Epilepsja uwidacznia si w pacie skroniowym si jako pewien rodzaj chaosu" w elektrycznym aparacie komrek nerwowych. Roli twierdzi, e takiemu chaosowi w orodkowym ukadzie nerwowym odpowiada nie-uporzdkowanie zjawy wytworzone w sposb psychokinetyczny. Przypuszcza, e zwikszona aktywno geomagnetyczna lub elektromagnetyczna, a take pola elektrostatyczne i promieniowanie jonowe s wyzwalaczami wyadowa w patach skroniowych, ktre z kolei prowadz do powstania efektw 51 psychokinetycznych . Pierwsze dowiadczenia, w ktrych do badania zjaw zastosowano generatory zdarze losowych, 52 zostay przeprowadzone pod koniec lat 80. przez Michaeleen Maher i George'a Hansena . Podczyli oni generatory zdarze losowych w kilku miejscach domu w Nowym Jorku, w ktrym pojawiay si duchy, oraz w rnych miejscach zamku w New Jersey, nawiedzanego przez upiory. Celem badaczy byo stwierdzenie, czy dane tworzone przez urzdzenie ulegn zmianie w miejscach, w ktrych obserwowano pojawianie si duchw". Wyniki rozczaroway: generatory zdarze losowych z Nowego Jorku, znajdujce si w miejscach wizji", wykazay jedynie minimaln wariancj danych wyjciowych, natomiast kolejno wynikw w generatorach umieszczonych w New Jersey nie podlegaa adnym oddziaywaniom. Czy generatory zdarze losowych w polu s wic wykrywaczami zjawisk anomalnych niemoliwymi do uycia w przypadkach zjaw zwizanych z osobami, czy te naley je pozostawi wczone przez odpowiednio dugi czas, aby umoliwi im zareagowanie na ulotn obecno niewidzialnego istnienia? W maju 1995 roku trzej holenderscy badacze psi Johan Gerding, Rens Wezelman oraz Dick Bierman mieli moliwo przebadania przypadku pojawiania si zjawy zwizanej z osobami, 53 wystpujcej w tureckiej rodzinie robotnikw sezonowych w holenderskiej miejscowoci Druten . wiadkami tych niewytumaczalnych wydarze byli midzy innymi policjanci. Badacze mieli take to szczcie, e mogli uda si na wspomniane miejsce ju po piciu dniach od pierwszych wydarze. Po piciu kolejnych dniach zjawa znikna. W centrum zjawiska znajdowao si rzucanie kamieniami", znane z wielu innych przypadkw z 54 duchami . Dwch policjantw 14 maja obserwowao z dwch rnych miejsc tyln stron domu. Jak wczeniej zauwaono, na dom posypay si kamienie. Strowie porzdku podali do protokou, e na pewno zapaliby sprawc, gdyby taki istnia. Wydawao si bowiem, e kamienie leciay znikd". Zespoowi badaczy jak zwykle nie udao si nagra wspomnianych zjawisk anomalnych na tam wideo. Dick Bierman, jeden z pionierw w dziedzinie bada z polem generatorw zdarze losowych, mia nadziej, e REG bdzie si lepiej nadawa jako wykrywacz. Ustawi generator zdarze losowych poczony z komputerem w sposb cigy tworzcym przypadkowe sekwencje bitw. Naciniciem klawisza na klawiaturze komputera czonkowie rodziny mogli ustala dokadny czas wydarze anomalnych. Po zakoczeniu wizji dokadnie analizowano przypadkow kolejno danych pod

wzgldem jej zakce. Analiza koncentrowaa si na dwch preferowanych wwczas przez nauk metodach, za pomoc ktrych naleao stwierdzi, czy w podanym czasie urzdzenie nadal generowao przypadkow kolejno sekwencji. W przypadku pierwszej metody sprawdza si tak zwan nieprzypadkowo pierwszego rzdu. Mwi si o niej wwczas, gdy maszyna generuje zwikszon liczb bitw l lub 0. Drugi sposb postpowania polega na dzieleniu caej sekwencji liczb przypadkowych na odcinki omiobitowe, wrd ktrych szuka si nastpnie nieprzypadkowego pojawiania si takich samych wzorw rozkadu. Holenderscy badacze porwnali odcinek czasu, w ktrym jeden z czonkw rodziny wpisa do komputera pojawienie si wydarzenia anomalnego, z okresami, w ktrych nie obserwowano zjawisk pojawiania si duchw. I rzeczywicie poszukiwania zostay uwieczone sukcesem. Generowane dane wykazay nietypowy wzr. Pojawia si statystycznie istotny spadek koherencji generatora pierwszego rzdu. Bardzo dziwna jest sprawa przypadku. Na co dzie niewiele si nad tym zastanawiamy, a nieoczekiwane wydarzenie wykazujce bezprzyczynowy zwizek z innym zdarzeniem kwitujemy najwyej stwierdzeniem dziwny zbieg okolicznoci". Dla nauki, ktra, aby otrzyma odpowiedzi na swoje eksperymentalne pytania, zdana jest w wielu dziedzinach na prawdziw kolejno losow, przypadek stanowi bardzo skomplikowan wielko matematyczn. Kolejno dwch rnych stanw lub bitw jest naprawd przypadkowa tylko wtedy, gdy nie wykazuje adnych wzorw i wystpuje zgodnie z oczekiwanym rozkadem przypadkowym. Jeeli jednak takie teoretyczne zaoenia zostan dokadnie osignite w praktyce, co w naszym przypadku oznacza generowanie prawie takiej samej liczby bitw 0 i 1, ale bez normalnego odchylenia prognozowanego przez rachunek prawdopodobiestwa, to naley przypuszcza, e co nie jest w porzdku z sekwencj przypadkow. Stwierdzony w Druten spadek koherencji REG pierwszego rzdu podczas pojawiania si zjawy oznacza, e w problematycznych odcinkach czasowych urzdzenie pracowao zbyt dobrze". Moe zabrzmi to paradoksalnie, ale maszyna produkowaa bardziej przypadkowe kolejnoci, ni wynika z zasady przypadkowoci! W jaki sposb mona zinterpretowa takie zachowanie aparatu? Badacze holenderscy nie znaj odpowiedzi na to pytanie i ograniczaj si jedynie do prognozowania, e w podobnych przypadkach wystpi rwnie obnienie koherencji pierwszego rzdu. Udao nam si stwierdzi, e wystpi efekt skierowany przeciwnie do wzrostu uporzdkowania w zalenoci od ukierunkowanej wiadomoci grupowej, wykrytego podczas bada z polem generatora zdarze losowych. Na podstawie takiego wyniku czciowego jest to wprawdzie odwana spekulacja, ale by moe wynik taki odpowiada podwyszonemu nieuporzdkowaniu" wystpujcemu w czasie pojawiania si duchw w zjawiskach, w psychicznej strukturze i w pewnych funkcjach osoby ogniskujcej. W kadym z tych przypadkw ukryty jest pewien problem: istnieje bardzo due prawdopodobiestwo, e w dziennikach pokadowych utrwa lano nie tylko wydarzenia psychokinetyczne. Z pewnoci zawarto w nich take bdne obserwacje, moe nawet manipulacje oraz inne intencje tego rodzaju. W takim ukadzie rejestrujcym z pewnoci istnieje wiele szumw. Wieczn tajemnic pozostanie wiedza o tym, ktre ze zjawisk utrwalonych w dzienniku byy naprawd efektami anomalnymi. Z czym wic w kocu porwnano dane dostarczone przez generator zdarze losowych? Nie wiadomo. Naley take rozway inny, moe decydujcy problem. Jeeli generatory zdarze lo sowych reaguj na zamiary i zmiany emocjonalne, to zanotowanie statystycznie istotnego wzoru w polu generatora przypadkw podczas pojawiania si duchw nie musi wskazywa na istnienie psychokinezy w sensie niespecyficznego pola psychokinetycznego. Nadzwycz ajno wydarzenia w czasie pojawiania si zjaw wprowadza dan osob w stay niepokj emocjonalny. Odpowied REG moe wic nie stanowi odbicia spontanicznych efektw psychokinetycznych. Moe generator rejestruje w rzeczywistoci zmiany wiadomoci danej wsplnoty na podstawie postrzegania przez ni widocznego i pozornie osobliwego zdarzenia. Nie mniej interesujce s korelacje generatora zdarze losowych z takimi wanie zmianami stanw. Przesuwaj one nieco perspektyw. Mog to by mikroperturbacje, ktre pod wpywem odpowiednich warunkw fizycznych i psychicznych za porednictwem jednej lub kilku osb prowadz do wystpowania okazyjnych efektw makroskopowych. Odpowiednimi warunkami mog okaza si predyspozycje patw skroniowych lub wpywy aktywnoci mag netycznej Ziemi. Dean Radin i William Roli chcieli uzyska odpowied na pytanie, czy istnieje moliwo 55 stwierdzenia podatnoci na wpywy geofizyczne w przypadku dwch zjaw zwizanych z miejscem . Celem prac badawczych by zamek Dragsholm koo Kopenhagi oraz zamek Engso w Szwecji. Roli

zdecydowa si na takie badania, poniewa uzna wiarygodno wiadkw, a take dlatego e fundamenty obydwch zamkw wykonano z granitu. Czyby granit by odpowiednim podoem dla zjawisk anomalnych? Istniej przypuszczenia, e bloki granitowe w tak zwanych witych miejscach, podobnie jak w krgach megalitycznych, mog wywiera bezporedni wpyw na dowiadczane tam przeycia transpersonalne. Jak to waciwie jest? Granit moe by rdem promieniowania jonowego, ktre wywouje nietypowe stany fizjologiczne. One z kolei staj si przyczyn wizji, mn teoria mwi, e naprenia geologiczne w granicie s w stanie wywoywa efekty piezoelektryczne o duych rozmiarach. Efekt piezoelektryczny jest pojawianiem si adunkw elektrycz nych na powierzchniach krysztaw jonw na skutek deformacji mechanicznej. Oddziaywanie na granit moe prowadzi do powstania lokalnych pl elektromagnetycznych o wysokim nateniu. Pola takie z kolei oddziauj na mechanizmy obrbki informacji w patach skroniowych niektrych obserwatorw i wywouj stany neurologiczne, w nastpstwie ktrych pojawiaj si wizje. Z Dragsholm od wiekw docieraj informacje o zjawach pojawiajcych si w jednym z pokoi oraz 56 wok niego. Ludzie widz ksztaty wiata" i szar pani" , odczuwaj take przysowiowy zimny powiew". Na dziedzicu wewntrznym mona stale sysze niewytumaczalne grone odgosy. Legenda mwi, e kilkaset lat temu graf z Dragsholm kaza zamurowa swoj crk w cianie zamku. Ku zdumieniu wszystkich kilkadziesit lat temu, podczas prac renowacyjnych prowadzonych na zamku, w cianie na czwartym pitrze znaleziono zamurowany szkielet modej kobiety. Pomiary elektromagnetyczne wykonane we wszystkich pomieszczeniach zamku nie wykazay adnych odchyle anomalnych. W komnacie szarej pani" rwnie nie uzyskano nietypowych wynikw. Natomiast nieoczekiwany wzrost natenia promieniowania nastpi po jednej stronie komnaty szarej pani", znajdujcej siew pobliu ciany dziaowej . Wyniku tego nie udao si wytumaczy zwikszon zawartoci granitu w cianie, zwaszcza e zewntrzne ciany zamku o trzymetrowej gruboci na pewno wykazuj duo wyszy procent granitu, a jednak nie dao si tam stwierdzi podwyszonych wartoci. Radin nie potrafi przedstawi wytu maczenia takiego osobliwego wyniku pomiarw. W zamku Engso panuje legenda o przekltym kamieniu". Ludzie mwi, e kady, kto go dotknie, umrze w cigu trzech dni. Jest to gadki, metalicznie wygldajcy kamie, ktry mona zobaczy na specjalnym podium w kociele zamkowym. Przed kilkoma laty wydarzy si tutaj budzcy niepokj incydent. Proboszcz kocioa chcia zademonstrowa swoim wiernym bezzasadno ich przesdw i dotkn wspomnianego kamienia. Trzy dni pniej zmar w tajemniczy sposb. Nic dziwnego, e obecnie wicej ludzi ni kiedykolwiek gotowych jest uwierzy w magiczne dziaanie przekltego kamienia". Tymczasem pomiary nie wykazay adnych nietypowoci. Mimo to Radin nie odway si dotkn kamienia. W zamku tylko w jednym miejscu wacicielka trzy razy widziaa zjaw przypominajc posta kobiety. Przed komnat duchw", na trzecim pitrze zamku Radinowi udao stwierdzi sab korelacj dodatni pomidzy tym miejscem a polami elektrycznymi i magnetycznymi, natomiast we wntrzu pomieszczenia bya korelacja negatywna, wykazujca wysok istotno statystyczn. Cech charaktery styczn tej sytuacji by fakt, e w tej czci zamku nie istnieje instalacja elektryczna, nie ma kabli elektrycznych, gniazdek, lamp i temu podobnych, ktre mogyby stanowi przyczyn nadzwyczajnych zmian pola. Drugi, duszy pomiar, wykonany dwa dni pniej w tym samym miejscu, nie wykaza adnej wyranej korelacji. Istniej dwa wytumaczenia takich wynikw. Pierwszy z nich gosi, e nie jest to niczym nadzwyczajnym, lecz stanem wystpujcym w tym miejscu duo czciej. Drugie mwi, e dziwne okolicznoci, objawiajce si statystycznie istotnymi zmianami pola i korelacji, wy stpuj podobnie jak same zjawiska tylko sporadycznie i jedynie w rzadkich przypadkach istnieje moliwo ich zarejestrowania. Daleka droga dzieli nas jeszcze od znalezienia wyjanienia makroskopowych efektw psychokinetycznych. Zjawiska psychokinetyczne mog opiera si czciowo na nadzwyczajnych statystycznych efektach elektrycznych, podlegajcych niew iadomemu sterowaniu mentalnemu jednej lub kilku osb. W normalnym przypadku modulacja informacji spowodowana przez wiadomo ludzk jest niemoliwym do zaobserwowania efektem mikroskopowym. Jedynie w pewnych warunkach moe przerodzi si w efekt makro-PK. Okolicznoci te s jeszcze niewyjanione. Sprawiaj jednak wraenie, e co zaniedbywano do tej pory wykazuj zagadkowy zwizek z czynnikami wpyww zewntrznych. Wydaje si, e mechanizmy psychokinezy opieraj si na wewntrznie i zewntrznie zmodulowanej zasadzie organizacyjnej, ktra normalnym siom umoliwia ich selektywne uycie. Minimalne zmiany skrajnych warunkw ukadu fizycznego delikatne przesunicia statystyczne, znane z bada nad mikro-PK mog przy tym prowadzi do olbrzymich,

niespodziewanych efektw makroskopowych w ukadzie caociowym.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Odcisk palca wiadomoci Poza moliwociami wyobrani wiadome lub niezalene od dziaania woli przenikanie wiadomoci do paszczyzny mikroskopijnej ma w obecnym wiecie w codziennoci coraz silniej okrelanej przez komputery i mikroprocesory nadzwyczaj due znaczenie i szeroko sigajce konsekwencje. Jest to co jak mwi Robert Jahn czego nauka nie moe ju duej po prostu ignorowa. Jest to take niezwykle emocjonujce wyzwanie dla caego naszego sposobu mylenia o wiecie fizycznym". Anomalne efekty mog wykazywa mszczce dziaanie na liczne systemy przetwarzania informacji, a w szczeglnoci na takie, ktre opieraj si na przypadkowych sygnaach kontrolnych. W pierwszym rzdzie naley tutaj wymieni pulpity sterujce samolotw, urzdzenia chirurgiczne, technologie kontrolujce rodowisko i zapobiegajce katastrofom, krtko mwic wszystkie wraliwe technologie, przy ktrych emocje ludzi mog intensyfikowa ich interakcje z urzdzeniami i procesami kontrolnymi. Nie mona take wykluczy aparatw umoliwiajcych uzyskiwani e fundamentalnych danych, na ktrych opiera si nowoczesna nauka. Nie mona lepo ufa w wyniki, lecz za kadym razem naley uwzgldnia dziaanie ycze, wyobrani i koncepcji, szczeglnie tych, ktre reprezentuje eksperymentator. W przyszoci podstawowym zadaniem stanie si poszukiwanie metod umoliwiajcych wykluczenie interferencji bazujcych na wpywie wiadomoci. W nastpnych latach coraz wikszego znaczenia bd nabieray urzdzenia suce do zdobywania i przetwarzania informacji i zwikszy si jeszcze rola, jak peni w naszym codziennym yciu. Swoj sprawnoci wielokrotnie przewysz to, co dzisiaj stanowi miar wszystkich rzeczy. Najmniejsze interferencje mog sumowa si przy takich urzdzeniach, pocigajc za sob potworne skutki. Istnieje oczywicie pogld optymistyczny, ktry nie traktuje ju scenariusza science fiction wycznie jako czystej fantazji-to aparatura do sterowania procesami kognitywnymi. A moe poszukiwanie mikroprocesora biologicznego, ktry mona bdzie wszczepi do mzgu i ktry wczy siew sie neuronow, nabierze drugorzdnego znaczenia, a szlagierem stanie si budowa cakowicie nowej generacji wraliwych aparatw, reagujcych na indywidualne sygnatury wiadomoci uzyskiwane za porednictwem psi! Takie maszyny dopuszczayb y bardziej kreatywne zastosowania i by moe udaoby si je wykorzysta przy zwikszaniu podatnoci na proces uczenia poprzez interakcj czowiek maszyna. Trudno sobie wyobrazi, jakie moliwoci zastosowania psi otworzyyby si., gdyby..., no wanie, gdyby udao si uj ulotn fundamentaln funkcj psi w sposb techniczny. Wspomniane techniczne zuytkowanie psi stanowi cel Deana Radina. Z takim nastawieniem odway si wyj daleko poza dotychczasowy poziom bada psi, tam, gdzie tylko niewielu kolegw zamierza mu towarzyszy. Dean Radin ma niewiarygodnie gitki umys, wiecznie gotowy do przedstawiania swoich skomplikowanych i innowacyjnych dowiadcze z pewn doz humoru. Potrafi posugiwa si zarwno niezrozumiaym jzykiem naukowcw, jak i swobodnym gawdziarskim tonem sprawnego umysowo intelektualisty. adne zjawisko nie wydaje mu si zbyt niedorzeczne, aby nie mona byo zaatakowa go orem nowoczesnej nauki, adne nie jest zbyt awanturnicze, aby nie mc zaobserwowa jego technologicznego przetransponowania. Susznie otrzyma w 1996 roku nagrod Alexandra Imicha, przyznawan naukowcom, ktrzy zasuyli si znaczcym wkadem eksperymentalnym do parapsychologii w cigu ostatnich piciu lat". Radin przypuszcza, e interakcja czowiek maszyna opiera si na bardzo niskim poziomie energetycznym. Do wywoania gigantycznego efektu nie jest potrzebna dua ilo energii, jeli tylko zostanie przekazany odpowiedni rodzaj informacji. Uywajc odpowiedniego rodzaju informacji Radin chce skonstruowa psibota, czyli robota, ktry bdzie reagowa na mentalne zamiary ludzi. Takie urzdzenie mogoby na przykad pomaga osobom silnie upoledzonym. Ma to by poczenie tradycyjnego robota, urzdze do rejestracji procesw fizjologicznych oraz rnych generatorw zdarze losowych reagujcych na zamiary ludzkie. Takie moduy byyby sterowane nowoczesnym oprogramowaniem, ktre interpretuje dane wchodzce i kontroluje mechanik robota. Tego rodzaju optymizm dotyczcy technicznego zastosowania psi moe by uzasadniony tylk o w

przypadku kogo, kto na co dzie yje w atmosferze ryzyka. Wiadomo, e laboratorium Radina znajduje si w Los Angeles, mekce gier hazardowych. Temu wielostronnemu badaczowi nie mona jednak przypisa miana bezwstydnego gracza" w swojej dziedzinie. Prowadzi bowiem badania w renomowanych Laboratoriach Bella (Bell Labolatories), giganta telekomunikacyjnego AT&T, Instytucie Badawczym Stanford (Stan-ford Reseach Institute), w Centrum Technologicznym Contel (Contel Technology Centrum) oraz w Laboratoriach GTE. Po rezygnacji z pracy na Uniwersytecie w Edynburgu pracowa przez pewien czas na uniwersytecie Princeton, a nastpnie zosta dyrektorem Wydziau Bada wiadomoci (Consciousness Research Division) w Centrum Bada rodowiskowych Harry'ego Reida (Harry Reid Center for Environmental Sudies) na Uniwersytecie Nevada w Las Vegas. Ju podczas pracy w Laboratoriach Bella Radin aktywnie uczestniczy w badaniach nad psi. Swoje prace badawcze uzasadnia przekonaniem, e firma AT&T jest zainteresowana rozwizaniem zagadkowych awarii systemu. Stale obserwuje si, e w przypadku niektrych osb wraliwe urzdzenia techniczne dziaaj bez zarzutu, a w przypadku innych wykazuj tendencje do nieprzypadkowo czstego ulegania awariom. Typowym przykadem jest fizyk Wolfgang Pauli. Gdy tylko wchodzi do laboratorium, jego koledzy zaamuj rce. S przekonani, e na pewno zepsuje si jakie urzdzenie, spadnie ze swojego miejsca albo po prostu przestanie dziaa. Z opisu pewnych przypadkw, kiedy pojawiay si duchy, wiemy, e negatywne myli, niezadowolenie, nienawi i agresja mog wywiera niszczcy wpyw na rzeczy znajdujce si w otoczeniu. Takie zjawiska s du rzadkoci w wiecie makroskopowym. Ale w wiecie mikroskopowym, w ktrym odbywa si ciga wymiana intencji i rzeczywistoci fizycznej, s duo bardziej rozpowszechnione, ni si oglnie przypuszcza. Radin poszukuje ogniwa ukrytego w czach pomidzy czowiekiem i komputerem lub czowiekiem i maszyn. Przewaajca cz systemu telefonicznego firmy AT&T kontrolowan a jest za pomoc komputerw i maszyn. Kierownictwu firmy nie wydawao si niedorzecznoci znalezienie moliwoci potencjalnego, niszczcego wpywu wiadomoci i dlatego sponsorowaa badania Radina. Take w Japonii koncerny przemysowe zauwayy znaczenie nowych bada nad psi. W 1991 roku koncern elektroniczny Sony na zlecenie szefa firmy zaoy laboratorium ESPER Badania nadzwyczajnego postrzegania i pobudzania (Extra Sensory Perception and Excitation Research), ktrym kieruje naukowiec z dziedziny wiedzy komputerowej Yoichiro Sako. Punkt oparcia dla bada Radina w tej dziedzinie stanowi indywidualne sygnatury, ktrych istnienie odkrya grupa PEAR, analizujc dane z generatorw zdarze losowych. Wykorzystujc nowoczesne aplikacje komputerowe, uda si by moe znale sposb na takie wytrenowanie programu komputerowego, w nastpstwie ktrego bdzie on w stanie poprawnie samodzielnie przypisa zapisy generatora zdarze losowych do danej osoby dowiadczalnej. Gdyby wrd danych naprawd wystpiy rnorodne i powtarzalne wzory indywidualne, program potrafiby je zidentyfikowa. W przypadku pniejszego zaprezentowania efektw tych samych osb biorcych udzia w dowiadczeniach program powinien umie poprawnie dopasowa indywidualne wyniki do konkretnej osoby. Powodzenie takich eksperymentw oznaczaoby wielki postp w pracach badawczych nad psi. Oznaczaoby to nie tylko potwierdzenie hipotezy, e mikroskopijne efekty psi pojawiaj si jako indywidualne znaki osobowoci; byby to rwnie pierwszy krok do ewen tualnego technologicznego zastosowania psi. Dla osignicia tego celu Radin wprowadzi uzyskane dane do tak zwanej sztucznej sieci neuronowej. Kod indentyfikacyjny umysu Dziki nowoczesnej technice komputerowej moliwe stao si porwnywanie rnorodnych danych dotyczcych tego samego problemu oraz odkrywanie oddziaywa wzajemnych. Sztuczne sieci neuronowe s pewn klas aplikacji komputerowych, ktre na podstawie odpowiednich danych potrafi skutecznie uczy si i dopasowywa do sytuacji ulegajcych zmi anie podczas wykonywania programu. Organizacja struktury sztucznej sieci neuronowej oparta jest na budo wie komrek nerwowych. Prbuje ona naladowa sposb kodowania i przetwarzania informacji w mzgu. Skada si z duej liczby podobnie zbudowanych jednostek neuronw (zwanych rwnie wzami lub z angielskiego units) uoonych w warstwy i poczonych ze sob za pomoc kanaw komunikacyjnych. Neurony lokalnie opracowuj wprowadzone wartoci, a nastpnie przekazuj je jako stan zaktywowania do poczonych z nimi neuronw. Pojedyncze neurony poczone s w sie skadajc si z wielu poziomw. Sie neuronowa liczca trzy poziomy ma poziom wejcia, poziom rodkowy oraz poziom wyjcia. Poziom rodkowy

nazywany jest rwnie poziomem ukrytym, poniewa nie istnieje moliwo obserwowania go bezporednio z zewntrz. Neurony wchodzce i wychodzce tworz pewien problem skojarzeniowy, ktry naley rozwiza. Tajemnica sieci neuronowej tkwi w neuronach ukrytych. Tworz one jednoczenie obszar matematyczny, w ktrym sie prbuje poczy ze sob stany aktywnoci dla wejcia i wyjcia. Na tej paszczynie przebiegaj decydujce operacje rachunkowe, ktrych celem jest wyuczenie si kompleksowych, nieliniowych powiza i znalezienie najlepszego rozwizania dla danego problemu. A zatem sztuczna sie neuronowa ma waciwo zapamitywania wiedzy zdobytej w sposb dowiadczalny oraz korzystania z niej. W dwch aspektach przypomina prac mzgu: wiedz uzyskuje w procesie uczenia si, a sia pocze pomidzy neuronami jest wykorzystywana do zapamitywania wiedzy. Sieci neuronowe nadaj si przede wszystkim do zastosowa majcych na celu przyblienie si do problemw, ktre mog tolerowa pewien stopie niedokadnoci; na przykad jeeli istniej dane charakteryzujce si silnymi szumami" i nie wiadomo, jakie wzory ukryte s w tych szumach. Nadaj si do danych, ktrych nie mona odnie do twardych" regu wanie takich, jakie uzyskuje si w dowiadczeniach psi, gdzie przebiegajcy w tle proces jest w duej czci nieznan y. Dean Radin skonturowa w 1988 roku swoj pierwsz sie neuronow, opierajc si na bazie 57 danych zespou PEAR . Podczas takiego odkrywczego dowiadczenia Radin wstpi na cakowicie nieznany grunt. Musia zbada, czy stworzona sie w ogle bdzie w stanie uczy si na podstawie danych wchodzcych. Konieczne byo rwnie stwierdzenie, czy dziki zdobytej w ten sposb wiedzy potrafi pniej dopasowa do tego samego osobnika przysze dane pochodzce od tej samej osoby biorcej udzia w dowiadczeniu. Radin wprowadzi do sieci dane 32 osb. Zadaniem sieci neuronowej byo rozpoznanie kodu dwjkowego dla kadej osoby w ramach identyfikacji operatora". Zidentyfikowany mia zosta osobliwy kod, binarny podpis" osb uczestniczcych w dowiadczeniu. Podpis, ktry pojawi sijedynie dziki mentalnej intencji w powizaniu z generatorem przypadkw. Umysowa piecz. Odcisk palca wiadomoci. Co dzieje si w sieci neuronowej po wprowadzeniu danych? Program otrzymuje ustalony kod piciobitowy dla kadej osoby, ktry suy jako sygna do uczenia si". Po wczytaniu danych porwnuje otrzymane kody z zadanymi kodami piciobitowymi. Dane ponownie przesyane s przez sie i powtrnie obrabiane w niej jako nowe dane wchodzce. Proces powtarzany jest okoo od 1000 do 3000 razy. Podczas pracy sie stale odszukuje nowych rozwiza" dla zadanego problemu. Wreszcie uczy si kojarzy przypadkowo pojawiajce si dane wchodzce z zadanymi kodami identyfikacyjnymi. Po zakoczeniu opisanego procesu nastpowaa najbardziej emocjonujca faza. Czy wyszkolona ju sie bdzie teraz w stanie wyszuka poczenia pomidzy danymi pochodzcymi z eksperymentw a 32 kodami identyfikacyjnymi osb biorcych udzia w dowiadczeniach, ktre potrafi stwierdzi osoby zbierajce materia, po dostarczeni u im innych danych od tych samych probantw? Innymi sowy: Czy dane oka si tak dalece rne i indywidualne, e sie neuronowa bdzie potrafia je rozrni, i czy jednoczenie dane kadej osoby biorcej udzia w dowiadczeniach zaprezentuj si jako wewntrzne, podobne do siebie wzory, ktre sie ponownie rozpozna? Mona to sobie wyobrazi w nastpujcy sposb: gdyby eksperta sztuki poprosi o poprawne rozpoznanie obrazw Rubensa, van Gogha i Vermeera van Delft, to znawca nie bdzie mia adnego problemu. Jeeli na przykad Rubensa zakodujemy jako 00001, van Gogha oznaczymy kodem 01110, a Vermeera van Delft kodem 10100, to ekspert bez wahania przyporzdkuje do obrazw odpowiednie kody piciobitowe. Byby to idealny przypadek dla naszej sieci neuronowej: sie skojarzyaby nowe dane z waciwymi kodami identyfikacyjnymi. W rzeczywistoci sprawy nie s tak proste jak w przedstawionym przykadzie. Nawet dla rzeczoznawcy z dziedziny sztuki rozpoznanie dziea moe stanowi nie lada problem, jeeli zostan mu przedstawione nieznane obrazy wymienionych malarzy. Bdzie musia zada sobie pytanie, czy obraz w ogle jest oryginaem i czy naprawd wyszed spod rki mistrza. Rubens na przykad jest autorem olbrzymiej liczby obrazw, przy ktrych zatrudnia w swoim atelier licznych uczniw. Jak stwierdzili ostatnio historycy sztuki, istnieje nadzwyczaj duo falsyfikatw van Gogha, ktre przez dugie lata uwaano za oryginay. Malarstwo Vermeera jest bardzo osobliwe, ale artysta pozostawi po sobie tylko okoo 40 dzie. Rzekome nowe odkrycia ekspert potraktuje z du doz sceptyzmu i

powcigliwoci. Wszystko zaley od stopnia doskonaoci kryteriw rnicujcych, jakimi dysponuje wiedza o sztuce, na podstawie ktrych mona jednoznacznie przyporzdkowa obraz do osoby. Jee li specjalista nie moe jednoznacznie ustali, czy na przykad rzekomy Rubens" zosta naprawd namalowany przez mistrza, czy te znaczna jego cz lub nawet cay obraz wyszed spod rki jednego z j ego uczniw, a moe nawet stanowi dzieo wspczesnego k opisty, to zamiast jednoznacznego kodu Rubensa 00001 moe poda kod 00011. W ten sposb ustala, e zgodno czterech z piciu bitw z kodem identyfikacyjnym wiadczy o duym prawdopodobiestwie, i obraz jest dzieem Rubensa, ale prawa autorskie nie mog mu zosta przypisane ze 100% pewnoci. Sprbujmy na chwil skomplikowa prac naszego rzeczoznawcy. Polemy mu zaszeregowanie obrazw do jednej z epok, w ktrej nie byy jeszcze rozpowszechnione indywidualne cechy charakterystyczne w malarstwie, jak to si dziao, poczwszy od epoki renesansu. Wemy na przykad gotyk lub okres romaski. Albo popromy go o wydanie opinii na temat dzie sztuki pochodzcych z krgw kulturowych, ktrych autorzy s cakowicie nieznani i w najlepszym przypadku mona ich okreli dziki zgodnym cechom charakterystycznym jako szkoy" lub kierunki stylw. O wiele trudniejsze, a czsto w ogle niemoliwe bdzie wwczas dokonanie dokadnego przyporzdkowania nawet wtedy, gdy jednoznacznie wyjaniono ju pochodzenie niektrych z tych dzie. Powodem jest zdominowanie danych wchodzcych przez silne szumy"; zbyt wiele obrazw z jednej epoki, szkoy lub kierunku stylu jest nadmiernie podobnych do siebie, aby mona byo rozpozna w nich cechy indywidualne. Sygna jest zbyt saby i nasz biedny ekspert dziki swoim kodom szeregujcym rozpozna wprawdzie istnienie cech wsplnych, ale nie bdzie mia nadziei na jednoznaczne przyporzdkowanie. Z podobnym stanem rzeczy skonfrontowano sie neuronow. Silne szumy, sabe sygnay. Pytanie brzmiao: czy wysoka technologicznie pami sieci bdzie lepiej dziaa ni technologicznie nieskomplikowana sprawno kombinacyjna rzeczoznawcy? Wytrenowanej sieci neuronowej zaprezentowano 32 dane transferowe. W idealnym przypadku bezbdnego rozpoznawania rezultatem miao by pokazanie poprawnego kodu identyfikacyjnego dla kadego rekordu danych. Wykazalimy ju, e przy tym materiale wyjciowym znajdujemy si daleko od przypadku idealnego. Za sukces uznalibymy wynik, gdyby sie bya w stanie przekaza wicej poprawnych kodw lub czci skadowych kodw, ni wynika z prawdopodobiestwa przypadku. Jeli za sukces uznaje si 4 z 5 liczb dwjkowych, to dla 32 osb biorcych udzia w dowiadczeniu naleao oczekiwa 5 poprawnie zidentyfikowanych osb w sposb przypadkowy. Aby uzyska moliwoci porwnania, Radin wprowadzi do sieci dane przypadkowe i na podstawie takich bezsensownych wpisw zada komputerowi porwnanie danych transferowych. W przypadku stosowania danych dotyczcych interakcji wiadomo materia, pochodzcych z laboratorium PEAR, sie w 80% przypadkw bya w stanie zidentyfikowa rednio 6,02 kodw identyfikacyjnych. Na podstawie danych przypadkowych komputer rozpozna" rednio 4,91 kodw. Liczba ta umiejscowia si dokadnie w zakresie oczekiwa warto ci losowych. Sie czego si nauczya. Nie byo to duo, ale zawsze co. Sygnatury w danych pochodzcych z generatorw zdarze losowych nie s wic jak fantazj. Po dokonaniu spostrzeenia, e wielokrotny trening sieci neuronowej z wiksz liczb przykadw danych pochodzcych od jednego osobnika prowadzi do uzyskiwania lepszych wynikw, Radin mg po kilku latach uzyska lepsze 58 rezultaty podczas ponownego rozpoznawania, wykorzystujc nowe konfiguracje sieci . Symulacja psi Nietrudno sobie wyobrazi, e aby podnie sprawnoci sieci, mona zaprezentowa jej dodatkowe kody indywidualne, ktre mogaby przetwarza wraz z danymi, uzyskanymi na przykad na podstawie wpyww rodowiska, ktre okazay si modulatorami sprawnoci psi. W ten sposb istniaaby moliwo uzyskania takiego stopnia rozpoznawalnoci, ktry byby niedaleki od potencjalnego zastosowania go w praktyce. W kocu Radinowi o to wanie chodzi. Zastosowanie takich wynikw byoby moliwe, jak sdzi Radin, przy tworzeniu tak zwanego zamka mentalnego. Takie urzdzenie przyszoci badacz okrela mianem mock, pochodzcym od mental lock. Jest to system skadajcy si z generatora zdarze losowych i sieci neuronowej reagujcej na intencje mentalne. Sie jest wywiczona w rozpoznawaniu sygnatur w danych psi pochodzcych od jednej osoby. W przypadku pojawienia si osoby w pobliu zamka, zostanie ona wykryta przez typowy detektor. W tym momencie generator zdarze losowych wytworzy sekwencj losow, a sie porwnaj z wyuczonym wzorem. Jeli wykryje zgodno, to zamek si otworzy.

Dla Deana Radina nie jest to muzyka przyszoci. Wspomagany przez nadzwyczajne zdolnoci byego szpiega psi Joe McMoneagle'a pracuje intensywnie nad przeoeniem swoich wynikw na paszczyzn techniczn. McMoneagle widzia" taki aparat przyszoci w swoich wizjach. Radin chciaby zoy wnioski patentowe dla maszyn opartych na psi jeszcze przed kocem tego tysiclecia. Przed kilkoma laty Dean Radin bada, czy istnieje moliwo jeszcze lepszego rozpoznawania indywidualnych sygnatur poprzez dostarczenie dodatkowych zmiennych. Celem jednego z dowiadcze dugoterminowych byo psychokinetyczne osabienie promieniowania jonowego ta 59 (mierzonego licznikiem Geigera-Miillera) w pewnych eksperymentalnych przedziaach czasowych . W danych odcinkach czasowych, analogicznie jak podczas prb PEAR, osoba biorca udzia w dowiadczeniu w tym przypadku by to sam Radin- musiaa jedynie yczy sobie, aby promieniowanie jonowe ta ulego osabieniu. Jednoczenie rejestrowano du liczb zmiennych rodowiskowych, jak temperatura otoczenia, wilgotno powietrza, cinienie powietrza, stan pogody, temperatura ciaa, lokalne pole magnetyczne, liczba plam na Socu, aktywno magnetyczna Ziemi, aktywno soneczna, promieniowanie rentgenowskie ta, samo ocena usposobienia fizycznego i psychicznego oraz sprawno wykonywania zadania eksperymentalnego. Dowiadczenie trwao 65 dni (od 26 sierpnia do 3 listopada 1992 roku). W czasowych przedziaach eksperymentalnych Radinowi udao si istotnie obniy promieniowanie jonowe ta. W ten sposb udowodniono moliwo oddziaywania wiadomoci na materi w tym konkretnym przypadku. A jak zachowyway si te wszystkie parametry fizyczne, ktre Radin mierzy jednoczenie? Okazao si, e pewne wielkoci mierzone wpywy rodowiska, ktre moduluj interakcje wiadomoci i materii wykazuj korelacj z osigniciami psi. Drugim aspektem, jaki wynikn z analiz, byy tak zwane wahania wsteczne (re -bounds) efektu interakcji midzy wiadomoci i maszyn w czasie i przestrzeni. Jeeli jeden licznik Geigera-Miillera zarejestrowa nisze promieniowania ta w czasie oddziaywania, to na innym liczniku Geigera -Miillera znajdujcym w tym samym pomieszczeniu, ale w znacznie wikszej odlegoci, pojawiy si wysze wartoci pomiaru (przestrzenne wahanie wsteczne). Analogicznie po fazie osabienia promieniowania natychmiast nastpowaa faza zwikszonej aktywnoci promieniotwrczej (czasowe wahanie wsteczne) w przypadku tego samego licznika. W zwizku z rozwaaniami dotyczcymi stat ystycznego zrwnowaenia w ukadach przypadkowych efekty takie mog sta si podoem nowego pojmowania subtelnego oddziaywania umysu i materii. Radin wprowadzi zarejestrowane dane dotyczce wpyww rodowiska do sieci neuronowej, ktra wyuczya si kompleksowych zalenoci i na podstawie omiu zmiennych bya wkrtce w stanie prognozowa wyniki oddziaywania wiadomoci i materii. Oznacza to, e tylko na podstawie zewntrznych wielkoci oddziaujcych, jak na przykad fluktuacje geomagnetyczne, cinienie powietrza, wiatr, wahania promieniowania rentgenowskiego ta, nastroju i przekonania osoby biorcej udzia w dowiadczeniu, mona poprawnie prognozowa rodzaj efektu anomalnego! Psi przesza chrzest bojowy. Otuchy dodaje spostrzeenie, e za skokow natur psi kryj si prawidowe zasady dziaania.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Pokona barier czasu Cienie przyszoci Na przykadzie bada fizjologicznych zobaczylimy, e wielokrotnie zdarza si, i informacja anomalna rejestrowana jest przez organizm, ale nie osiga progu wiadomoci. W przypadku wielu dotychczasowych eksperymentw z telepati, jasnowidzeniem lub prekognicj, podczas ktrych naley przekaza obiekt docelowy i ktre dostarczaj negatywnych wynikw, mimo wszystko odbywa si niewiadome pozyskiwanie informacji w sposb anomalny. Uchwymy si tego, co mona zaobserwowa w sposb zjawiskowy: nastpuje sigani e do informacji znajdujcej si w oddalonym ukadzie; pierwotny dostp odbywa si na skutek pewnej reakcji fizycznej; istnieje bardzo due prawdopodobiestwo, e paty skroniowe oraz zwizane z nimi struktury ukadu limbicznego peni pewn funkcj w zapamitywaniu takich niewiadomie spostrzeonych informacji; czynniki emocjonalne (ukad limbiczny jest odpowiedzialny za przetwarzanie emocji) dziaaj jak wewntrzne modulatory suce do wyboru sygnaw psi, przy czym odpowied na istotne dla danej osoby informacje nastpuje w formie reakcji fizjologicznej poprzez jej emocjonalne wyraenie. Mona si wic domyli prostego wzoru: im silniejszy jest emocjonalny adunek sygnau psi, tym wiksze istnieje prawdopodobiestwo, e wywoa on reakcj lub osignie prg wiadomoci. Emocjami s rwnie zjawiska stanowice w zasadzie jedn z klas dowiadcze psi, s to najbardziej zadziwiajce anomalne fenomeny mentalne, jakie nauka ma do zaoferowania prekognicj, czyli wczeniejsza wiedza o przyszych wydarzeniach. Moe zabrzmi to niewiarygodnie, ale prekognicj jest jednym z najlepiej udowodnionych faktw w badaniach parapsychologicznych. W archiwach instytutw spoczywaj stosy dokumentw dokadnie opisujcych spontaniczne przypadki. Zjawisko prekognicji zbadano laboratoryjnie zgodnie ze wszystkimi prawidami sztuki i uznano w kocu za rzeczywiste. W tym miejscu przedstawi pewien przypadek ze zbioru anegdot dotyczcych prekognicji. O lekarzu i poecie Fryderyku Wilhelmie Weberze (1813-1894), autorze eposu Dreizehnlinden, kr liczne opowiadania ilustrujce jego zdolnoci przepowiadania przyszoci. Pewnej nocy, kiedy czyta w swoim pokoju, usysza gos znajomego rolnika, ktry przyjecha wozem po Webera, poniewa jego matka zamaa sobie nog. Lekarz ubra si, przygotowa do drogi i zawoa, e zaraz bdzie gotw. Gdy wyszed przed dom, nikogo nie dostrzeg. Dopiero po godzinie przyjecha rolnik, aby zawie Webera do swojej matki, ktra zamaa nog. W wielu przypadkach przysze zdarzenie nie jest postrzegane konkret nie, lecz jedynie jako przytumione uczucie. Mwi si wwczas o przeczuciu lub przewidywaniu. Przeczucia przeywa si niekiedy jako niewytumaczalny ucisk, niepokj wewntrzny, nieokrelon wiedz" o zdumiewajcym czsto zjawisku, nie posiadajc konkretnej nazwy. Przeczucie jest uczuciem powstajcym na bazie niewiadomego wraenia prekognitywnego zmuszajcym czasami osob dowiadczajc do dziaa, o ktrych ta osoba nie jest w stanie powiedzie, dlaczego je podja. Pewna kobieta opowiedziaa w Instytucie Obszarw Granicznych Parapsychologii i Psychohigieny we Fryburgu nastpujcy przypadek: pooona na wybrzeu Morza Batyckiego wioska, w ktrej mieszkaa, zostaa w latach 30. odcita przez powd od stacji kolejowej odlegej o l O kilometrw. Jej m wyjecha na kilka dni do miejscowoci Konigsberg. Czwartego dnia wieczorem kobieta zacza odczuwa niewytumaczalny strach i niepokj. Obawa bya tak silna, e kobieta wysza z domu i ruszya do nasypu kolejowego, ktry wystawa jeszcze z mas wody, ale w kadej chwili grozi obsuniciem. Jak zauroczona sza przez godzin wzdu torw, nie wiedzc dlaczego. W pewnej chwili znalaza swojego ma, ktry by bliski zaamania. Wysoka gorczka zmusia go do przerwania podry. Prbowa wrci do domu na piechot i z pewnoci nie udaoby mu si to, gdyby nie przeczucie ony. Interesujcy wynik uzyska William Cox w przenikliwej analizie statystycznej . Przez dugi okres porwnywa on liczb pasaerw pocigw, ktrzy ulegy wypadkom, z przecitn liczb pasaerw podczas 10 innych dni. W dniu wypadku w wagonach podrowaa statystycznie istotna mniejsza liczba ludzi ni w innych dniach. Widocznie u wielu osb pojawiao si przeczucie, o ktrym nie mieli pojcia, ale ktrym si kierowali. Charles Honorton wsplnie z psycholog Dian Ferrari poddali metaanalizie najbardziej sporn
60

cz danych dotyczcych prekognicji. W tym celu wykorzystali 309 dowiadcze dotyczcych 61 prekognicji, wykonanych w latach 1935-1987 . Byy to tylko prby wykonane metod podanych wczeniej symboli docelowych; osoby biorce udzia w dowiadczeniach miay przewidzie ich pniejszy przypadkowy wybr. Dane wprowadzone do komputerw obejmoway prawie 2 miliony pojedynczych posiedze, wykonanych przez ponad 50 000 osb. rednie nasilenie efektu w pojedynczej prbie okazao si niewielkie. Rwnoczenie okazao si jednak, e jest ono trwae, tak wic cakowity efekt mona byo okreli jako ekstremalnie istotny statystycznie. Parapsycholodzy musieliby ukry przynajmniej 14 268 przypadkw szufladowych tego typu, aby uzyska wygaszenie efektu. Innymi sowy, w przecigu 52 lat, w czasie ktrych opublikowano 248 bada nad prekognicj, musieliby w kadym miesicu przeprowadzi 23 niepublikowane negatywne dowiadczenia! Zadanie cakowicie niewykonalne. Honorton i Ferrari zidentyfikowali cztery zmienne wykazujce systematyczny zwizek z powyszymi wynikami: 1. W badaniach wykonywanych z osobami, ktre w poprzednich eksperymentach psi osigay pozytywne wyniki, przynosz statystycznie istotne lepsze rezultaty ni przeprowadzane z osobami nie wyselekcjonowanymi. 2. Osoby testowane pojedynczo uzyskiway wysze liczby trafie ni osoby testowane w grupach. 3. Istnieje cisy zwizek midzy komunikatem zwrotnym o trafieniu oraz liczb trafie: im bardziej bezporednio i dokadnie informuje si osob biorc udzia w dowiadczeniu o kadorazowym procencie trafie, tym wyszy jest procent trafie. 4. Istnieje cisy zwizek pomidzy liczb trafie a przedziaem czasowym pomidzy nazwaniem i wyborem obiektw docelowych: im krtszy przedzia czasowy, tym lepsze osignicia. Stwierdzono ciekawy efekt czasowy. Na pierwszy rzut oka mona by przypuszcza, e dla prekognicji istnieje moliwo sformuowania pewnej prawidowoci zgodnie z nastpujcym wzorem: im dalsza przyszo jest zamiarem osoby prognozujcej, tym mniej zostanie w niej rozpoznane. Rzeczywisto jest jednak znacznie bardziej skomplikowana. Honorton i Dian Ferrari odkryli, e efekt czasowy wystpowa tylko u osb nie poddanych selekcji. Dla tych natomiast, ktre ju wczeniej odnosiy sukcesy w dziaaniach psi, bariery czasowe" nie stanowiy przeszkody, a ich osignicie staway si nawet nieco lepsze w miar zwikszajcych si interwaw czasowych! Ostronie naley interpretowa dane dotyczce rodzaju komunikatu zwrotnego. Pny komunikat zwrotny o trafieniu jest oczywicie zaleny od wybranego przedziau czasowego w tecie. Jeeli wic dua grupa osb gorzej wypada przy duszych interwaach czasowych, to przyczyna zgodnie z natur moe tkwi wanie w zbyt pnym komunikacie zwrotnym o powodzeniu lub niepowodzeniu. W takim przypadku sprzeniem zwrotnym byoby uporzdkowanie priorytetw. Z drugiej strony nie istnieje moliwo rozstrzygnicia, czy sam czynnik czasowy nie odgrywa wanej roli przy prekognic ji wrd ludnoci nie wywiczonej w psi. W oczekiwaniu na rzeczy nieprzewidziane Jeeli psi jako autonomiczna funkcja organizmu stanowi podstawowy mechanizm biologiczny, to naleaoby oczekiwa, e efekty psi dadz, si atwiej uj po wyczeniu dziaania wiadomoci. Szczeglnie w przypadku postrzegania pozazmysowego wiadome przekazywanie informacji moe prowadzi do powstania psychologicznych mechanizmw obronnych i zahamowania wanie tych wrae, ktre chce si obserwowa. Przemylenia takie w adnym wypadku nie stanowi nowoci dla parapsychologw. Ju na pocztku lat 50. prowadzono pojedyncze prby uwieczone sukcesem, podczas ktrych przekazy telepatyczne mierzono niejako wiadome przekazywanie obrazw lub odgadywanie symboli, lecz na podstawie autonomicznych reakcji fizjologicznych. Jeeli wraenia dotyczce spraw przyszych naprawd s przekazywane przez ich nisze tony oparte na uczuciach, to do takich przypadkw szczeglnie dobrze nadaj si autonomiczne pomiary fizjologiczne, ktre w szczeglny sposb dostosowuj si do odpowiedniego zjawiska towarzyszcego. Z dowiadcze psychologicznych wiadomo, e duszy czas reakcji wystpuje wtedy, gdy zadaniem osoby biorcej udzia w dowiadczeniu jest podanie koloru sprzonego ze sprzecznymi informacjami, na przykad gdy na sowie czerwone" naniesiona jest zielona plama. Przyczyn jest interferencja kognicyjna": na zmysowe odczucie koloru nakada si jednoczenie pokazane wyraenie. Co dzieje si jednak, gdy najpierw widoczna jest plama barwna, a wkrtce potem pojawia si nazwa koloru? Osoby biorce udzia w dowiadczeniu musiay po prostu moliwie szybko poda kolor, a nastpnie wymwi zaprezentowane sowo. Podczas analizy czasw reakcji udao si stwierdzi 62 dziwny efekt . W sytuacji, gdy wystpowaa zgodno pomidzy pokazanym kolorem i nastpujcym po nim okreleniem barwy, czasy reakcji na pierwszy bodziec plam barwn byy krtsze ni w

przypadku kolorw, po ktrych nastpowao sowo niezgodne z podan barw. Czyby bya to interferencja kognicyjna odwrotna do czasu"? Z pozoru wyglda to, jakby pniej pojawiajce si sowo oddziaywao wstecznie w czasie na zdolno reakcji. Sprbujmy powiedzie to odwrotnie: niewiadoma sonda psi wykrya dane wyraenie poprzez prekognicj. Po sensacyjnych odkryciach Benjamina Libeta, znanego psychologa z Uniwersytetu Kalifornijskiego (University of California) w San Francisco, procesy decyzyjne znalazy si w centrum uwagi badaczy wiadomoci. Wyniki synnych bada Libeta mona opisa w prosty sposb, nato miast ich tre jest sensacyjna i dla wielu osb z pewnoci niewiarygodna. Nasz umys pracuje w zasadzie niewiadomie. Libet stwierdzi, e ludzie najpierw podejmuj decyzje, a dopiero pniej uwiadamiaj 63 je sobie . Mimo to czowiek jest przekonany, e podejmuje wiadom decyzj. Pete Sampras, odbijajc uderzenie Borisa Beckera, niewiadomie przyjmuje pik tenisow. Uwiadomienie nastpuje dopiero wtedy, gdy pika ponownie znajdzie si na polu gry po stronie Beckera. Czowiek uwiadamia sobie wiat zewntrzny dopiero po upywie p sekundy od podjcia decyzji. Na paszczynie neuronowej w mzgu jest to dugi czas. Jak wic dochodzi do tego, e mimo wszystko sdzimy, i postrzegamy bodce dokadnie wtedy, gdy si naprawd pojawiaj? Pewien osobliwy mechanizm w naszej wiadomoci troszczy si o to, aby postrzeganie wasnej decyzji albo pewnego bodca zewntrznego ulego antydatowaniu na moment zadziaania bodca lub podjcia decyzji, a nawet przestrzennemu przeniesieniu do miejsca bodca. Libet okreli pierwszy efekt nazw przyporzdkowania czasowego, a drugi przyporzdkowania przestrzennego. Skutkw takiego poznania nie wyjaniono do dzisiaj. Rezultaty uzyskane przez Libeta stanowi rewolucj w naszym pojmowaniu wiadomoci. Rozszerzyy one filozoficzn dyskusj dotyczc wolnej woli o pewien istotny wymiar. Jakim ukrytym mechanizmom podlegaj nasze reakcje, jeli nie jest to nasz wiadomy umys? Czy fundamentalna funkcja psi znajduje tutaj jakie okienko, przez ktre moe dostarcza dodatkowych informacji naszym codziennym dziaaniom? Najnowsze badania przeprowadzone przez pewien zesp psychologw koncentruj si na 64 zgbianiu aspektw procesw decyzyjnych przy przeczuciach intuicyjnych . Podczas gry w karty osoby biorce udzia w dowiadczeniu, po nadejciu ich kolejki, miay wycign jedn kart z czterech talii. Do wyboru pozostawiono im tali, z ktrej chciay wyciga karty. Niektre karty wygryway, inne przegryway. Osoby te nie wiedziay, e dwie talie kart zawieray wiksz liczb kart przegrywajcych, a dwie pozostae miay wicej kart wygrywajcych. Na kocu wygrywa ten, kto czciej wyciga karty z dobrej" talii. Uczestnicy gry byli podczeni do urzdze rejestrujcych procesy fizjologiczne. Stwierdzono efekty wyprzedzania w elektrycznej ak tywnoci skry, pojawiajce si zawsze wtedy, gdy osoba zastanawiaa si nad podjciem decyzji, ktra okazywaa si ryzykowna. Udao si ponadto stwierdzi, e osoby wykazuj wiksze nasilenie przewidujcych efektw przewodnictwa skry przed pierwszym wycigniciem karty przegrywajcej, a nawet przed uwiadomieniem sobie swojej strategii decyzyjnej, gdy bez swojej wiedzy wycigay kart ze zej" talii. Najprawdopodobniej istnieje tylko jedno wytumaczenie takiego rezultatu: gracze mieli przeczucia, ktre day si zmierzy fizjologicznie, ale ktre nie osigay progu wiadomoci. Emocje nale do tych sposobw wyraania si czowieka, ktre szczeglnie dobrze si stwierdza za pomoc pomiarw fizjologicznych. Z bada psychofizjologicznych znamy efekt bodca sygnaowego". Jeeli strachliwym osobom pokae si denerwujce lub obojtne obrazy i ludzie ci wiedz, e nastpny obraz bdzie wstrzsajcy, to jeszcze przed pojawieniem si nastpnego obrazu ich puls w znacznym stopniu ulega przyspieszeniu. C takiego si dzieje, skoro nie wiadomo, jaki obraz zostanie pokazany? Dowiadczenie, ktre chce znale odpowied na to wanie pytanie, zaniepokoio nowoczesn parapsychologi. Pochodzi ono a chciaoby si powiedzie: jake mogoby by inaczej z laboratorium Deana Radina, najbardziej pomysowego odkrywcy na terytorium zjawisk 65 nadzwyczajnych . Jego celem jest stwierdzenie, czy ludzie reaguj przeczuciami, moliwymi do zarejestrowania w sposb fizjologiczny, na symbole docelowe, ktre zostan im pokazane dopier o w przyszoci. Odruch przeczucia Amerykaskie gazety 15 kwietnia 1997 roku poinformoway o pewnej kobiecie, ktra wygraa fortun w automacie gier losowych w Las Vegas. Pani ta opowiedziaa w pniejszym wywiadzie o przeczuciu, ktre poinformowao j, e pewna konkretna maszyna wyrzuci wygran. Dlatego te nie graa na innych niezliczonych automatach, lecz ustawia si w kolejce za ludmi czekajcymi do tej

maszyny i przez godzin czekaa, a nadejdzie jej kolej. Zagraa i automat wyrzuci wygran w wysokoci 12 milionw dolarw. Czy takie przeczucia to zwyke przypadki, czy te podstaw ich s informacje prekognitywne? Aby odpowiedzie na to pytanie, Radin wymyli swj kolejny eksperyment. Odruch orientacji jest fizyczn reakcj organizmu na nowe i isto tne informacje. Organizm sygnalizuje w ten sposb swoj gotowo oraz wol rozpoznania i zaszeregowania nowego wraenia. Badania wykazay, e odruch orientacji zwizany jest z krtkotrwaym podwyszonym poziomem postrzegania zmysowego, nastpujcym bezporednio po nowym bodcu. Radin kierowa si pytaniem, czy porwnywalnego odruchu nie mona obserwowa przy odpowiednim bodcu jeszcze przed pojawieniem si nowej stymulacji, a przez to czy nie odzwierciedla on przeczucia. Podczas prb Radina osoby zasiaday przed ekranem monitora komputerowego . Po 5 sekundach od kliknicia myszk na ekranie pojawiao si kolorowe zdjcie, a nastpnie komputer wygasza ekran na 10 sekund. Poprzez ponowne kliknicie myszk mona byo powtrzy proces. Program komputerowy w sposb przypadkowy wybiera zdjcia ze zbioru zawierajcego 150 obrazw. Selekcja zdj odbywaa si dopiero pod koniec 5-sekundowego okresu, w chwili, kiedy ekran by wygaszony proces trwa tylko 0,1 sekundy. Kada z osb biorcych udzia w dowiadczeniach wykonaa 40 prb, podczas ktrych stale rejestrowano ich parametry fizjologiczne. W zbiorze byy zarwno zdjcia 0 spokojnej, emocjonalnie nie pobudzajcej treci, jak krajobrazy, portrety, sielanki, zwierzta, oraz obrazy silnie oddziaujce na emocje, o treciach natury erotycznej i agresywnej. Radin zadecydowa o zamieszczeniu w zbiorze jedynie 50 zdj pobudzajcych emocje i 100 obrazw o zawartoci obojtnej, aby unikn efektu przyzwyczajenia na skutek zbyt czstego wystpowania wstrzsajcych widokw. Ze wzgldu na du szeroko pasma sposobu reagowania na treci o zabarwieniu uczuciowym przy wsplnym rozpatrywaniu wynikw wszystkich osb dowiadczalnych mogo nastpi zanikanie sabego anomalnego efektu przeczucia. Z tego powodu Radin zdecydowa si na wczenie do swoich bada indywidualnych przejaww reakcji. Spodziewano si, e kiedy obraz pojawi si na ekranie, bdzie mona stwierdzi znany odruch orientacji, ktry jednak okae si rny, w zalenoci od osoby. Czowiek, ktry w ujciu fizjologicznym z zimn krwi reaguje na treci agresywne, bdzie wykazywa podobne spokojne reakcje na swoje przewidywania. Indywidualna stao reakcji jest waniejsza ni rnica pomidzy mimowolnymi pobudzeniami powodowanymi przez neutralne i wstrzsajce zdjcia. Radin postawi tez, e fizjologiczne efekty zmierzone po prezentacji obrazu s podobne do efektw fizjologicznych wystpujcych bezporednio przed ni. Trzy parametry fizjologiczne przeksztacono za pomoc skomplikowanego procesu, co miao na celu uzyskanie jednorodnego wymiaru. Ju sama graficzna prezentacja wynikw wykazaa znaczne rnice w reakcjach na obrazy o zabarwieniu emocjonalnym i neutralnym, i to nie tylko podczas prezentacji i po obejrzeniu zdj, lecz rwnie zanim si pojawiy. Szczeglnie wyrany efekt uzyskano podczas rozpatrywania rnic w reakcjach fizjologicznych na zdjcia obojtne i niosce adunek emocjonalny: objto krwi w palcu wykazuje najsilniejszy efekt na 3 sekundy przed pojawieniem si wstrzsajcego zdjcia, liczba uderze serca na 2 minuty, a aktywno skry na minut przed prezentacj. Przeczucie wywoywao najsilniejsz zmian objtoci krwi. W przypadku rozpatrywania tylko takich zdj o treciach emocjonalnych, ktre przez inne osoby biorce udzia w dowiadczeniu zostay zaszeregowane jako szczeglnie negatywne lub pozytywne, jeszcze bardziej nasila si efekt przeczucia zapisywany w sposb fizjologiczny. Kolejne odkrycie rwnie byo niezwyke. Osoby, ktre we wszystkich trzech fizjologicznych wielkociach mierzonych po obserwacji obrazu o treci emocjonalnej wykazay silny odruch orientacji, odznaczay si rwnie znacznie wikszym odruchem przeczucia ni inne osoby biorce udzia w dowiadczeniu. Co ciekawsze, zauwaono, e reakcje przeczucia u osb posiadajcy ch mniejsze dowiadczenia psi okazay si dosadniejsze, ni u osb, ktre miay ju na swoim koncie kilkakrotne przeycia psi. Zadziwiajco wyranie odzwierciedli si w zebranych danych wpyw aktywnoci geomagnetycznej. Jedynie badania przeczu prowadzone w dniach spokojnych pod wzgldem geomagnetycznym osigay istotno statystyczn. Radin podda na kocu nieopracowane dane analizie w sieci neuronowej. Jedna z sieci nauczya si porwnywa dane dotyczce faz Ksiyca", pci" oraz trzech wsplnie ujtyc h fizjologicznych wielkoci, mierzonych przed prezentacj, z odruchem orientacji po przedstawieniu zdj. Pojawi si
66

przy tym ciekawy efekt uczenia. Mimo e korelacyjny zwizek pomidzy odruchem przewidywania a odruchem orientacji przejawia si wzgldnie sabo, to sie neuronowa na podstawie dodatkowych wielkoci oddziaujcych na odruch przeczucia nauczya si dokadniejszego przewidywania nastpujcego po nim rodzaju odruchu orientacyjnego. Korelacja pomidzy odruchem przeczucia i przepowiedzianym przez sie odruchem orientacji wykazaa bardzo wysok istotno statystyczn. Sie neuronowa nauczya si wic tworzenia sensownych pocze pomidzy czynnikami rodowiskowymi, pci oraz fizjologiczn reakcj przed zadziaaniem bodca z fizjologiczn reakcj p o zadziaaniu bodca. Jest to bardzo obiecujcy wynik i jednoczenie niezalene potwierdzenie rzeczywistoci mierzonych zjawisk oraz nieprzypadkowoci ich pojawiania si. By moe ju niedugo badacze psi wykryj najlepsze parametry umoliwiajce opracowanie uytkowych modeli prognozowania. Bdny wniosek gracza Gracze znaj taki stan: jeeli w ruletce wypada za" liczba, to zwiksza si oczekiwanie, e nastpnym razem wypadnie dobra" ta, ktr gracz ma zamiar obstawi. Trj-, czterokrotne kolejne wypadnicie czerwonej liczby powoduje, i wielu graczy spodziewa si wysokiego prawdopodobiestwa, e przy nastpnym wprawieniu koa w ruch kula zatrzyma si na czarnej liczbie. Takie przypuszczenie to bdny wniosek. Prawdopodobiestwo wypadnicia konkretnej liczby lub koloru jest zawsze takie samo. Nawet jeli 10 kolejnych razy kula zatrzymaa si na czerwonej liczbie, prawdopodobiestwo, e za 11 razem wypadnie liczba czerwona, jest dokadnie takie samo. To tylko nasze wyobraenie o porzdku rzeczy pata nam figla. Gdyby to tylko tak byo! Gracze s nadzwyczaj pobudzeni, gdy sdz, e nadszed j czas, aby wypada ich" liczba. Kady czowiek w wikszy lub mniejszy sposb reaguje mimowolnymi zmianami fizjologicznymi na oczekiwania, szczeglnie wwczas, gdy towarzysz im intensywne emocje. Gdy w ruletce wypadnie spodziewana liczba, stan pobudzenia opada, a gracz jest zdumiony, e ponownie wypada. W przypadku dowiadcze z przeczuciami naley wic dokadnie wykluczy stany pobudzenia powstajce na bazie zazwyczaj bdnych oczekiwa. Osoba biorca udzia w dowiadczeniu szybko zorientuje si, o co chodzi w eksperymencie. Istniej nudne zdjcia i takie, ktre zapadaj gboko w dusz. Po przedstawieniu wielu obojtnych zdj osoba poddana dowiadczeniu bdzie automatycznie oczekiwaa, e wkrtce pojawi si obraz o treci uczuciowej, co stanie si powodem powstawania coraz silniejszej fizjologicznej reakcji oczekiwania. Taka czysto psychologicznie uwarunkowana reakcja oczekiwania opadnie po pojawieniu si ekstremalnego zdjcia. Dick Bierman ustawi swoje badania w taki sposb, aby mona byo rozpozna i wyeliminowa 67 opisany wyej efekt . Operatorzy nie wiedzieli, na czym mia polega eksperyment. Po ukazaniu si pierwszego obrazu o podou emocjonalnym dowiadczenie uznawano za zakoczone. W ten sposb nikt nie mia moliwoci wyksztacenia zachowa oczekujcych. Dziki temu Bierman stworzy sobie jednak inny problem, jakim byo zapotrzebowanie na bardzo du liczb osb biorcych udzia w dowiadczeniu, kade posiedzenie trwao bowiem bardzo krtko. Prby Biermana, take po wyczeniu strategii oczekiwania, potwierdziy rezultaty uzyskane przez Radina. By to decydujcy argument dodatkowy przemawiajcy za tez, e zarejestrowano prawdziwy efekt anomalny. Te doskonae studia nad zjawiskami przewidywania zaliczaj si do kamieni milowych w nowoczesnej parapsychologii. Nie mog ich pomin nauki cise, tworz one bowiem baz dla lekcewaonej przez dugi czas dziedziny, w kierunku ktrej kieruj si zwikszone wysiki parapsychologii dla intuicji. Intuicj mona rozumie jako pewn form niewiadomego 68 rozwizywania problemw . Na pozr wyglda, e proces intuicji wykorzystuje fundamentaln funkcj uvr. By moe intuicja jest nawet jej bezporednim wyrazem, zakrytym przez procesy mylowe, strategie kreatywnego rozwizywania problemw i zrwnowaenie emocjonalne.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Kosmiczne zalenoci: Psi, Ziemia i Niebo Katalizator psi Trudno uchwytna, ulotna i saba oto rzeczywisto psi. Niezalena od tego, e bez wahania moemy ju dzisiaj stwierdzi, i zostaa potwierdzona pozytywna odpowied na pytanie o istnienie kognicji anomalnej (AC). W nowych badaniach nad psi ju od dawna nie chodzi o wyszukiwanie dowodw. Po wykryciu licznych zmiennych rodowiskowych, ktre wykazuj mniej lub bardziej niezwyke korelacje z osigniciami psi, brakowao tylko jednego: czynnika fizycznego silnie i niezawodnie korelujcego z psi. Dyrektorowi bada prowadzonych w Laboratorium Laboratory) w Palo Alto, Jamesowi Spottiswoode'owi, 69 czynnik . Parametr, ktry wielokrotnie podnosi jako marzenie parapsychologw? Czy nauka o anomalnych sprzenia psi z prawidowymi procesami przyrody? Nauk Kognitywnych (Cognitive Sciences udao si niedawno odkry taki wanie kognicji anomalnej. Czy oto spenio si zjawiskach mentalnych znalaza, sposb

Spottiswoode, matematyk, ekspert w dziedzinie komputerw i byy doradca Banku wiatowego, jest obecnie bardzo popularny. Wiadomo o jego odkryciu uderzya w parapsychologw jak bomba. Nie jest to moe ten przeom, ale na pewno jest to jaki przeom" - komentuje Richard Broughton, dyrektor bada w Centrum Badawczym Rhine'a (Rhine Research Center) w Durham. Wszyscy spodziewali si takiego odkrycia. Ale nikt nie oczekiwa, e dojdzie do niego w taki sposb. Bardzo niewiele wiemy o fizycznym mechanizmie kognicji anomalnej. Znaczcym krokiem w przyblianiu si do rozwizania w tej dziedzinie jest ustalenie parametrw fizycznych jednoznacznie modulujcych osignicia kognicji anomalnej. Problem zwizany z badaniem kognicji anomalnej w stosunku do czynnikw wpywajcych jest ukryty w samym trudno uchwytnym proces ie psi. W przypadku danych porwnawczych nigdy nie wiadomo, kiedy psi jest naprawd aktywna, a kiedy stanowi ona porwnanie z przypadkowym wydarzeniem, interpretowanym jako psi. Problem ten jest duo bardziej wyrany podczas dowiadcze prowadzonych metod wyboru wymuszonego ni podczas eksperymentw z zastosowaniem metody swobodnych wypowiedzi. W kocu jednak wszystkie prace badawcze zgbiajce powizania z psi trafiay na wspomniane ograniczenie. Izolacja psi - w chwili obecnej - nie jest moliwa. Psi prezentuje si zawsze jedynie jako przyblienie. Stanowi ona skadow pewnego kompleksu zjawisk, nie istnieje jednak moliwo zlokalizowania dokadnego punktu pozwalajcego na jednoznaczn identyfikacj psi. Jest to przyczyna, dlaczego wiele studiw badajcych korelacje pomidzy parametrami fizycznymi i osigniciami psi byo w stanie odkry jedynie bardzo sabe zalenoci. W rzeczywistoci wydaje si, e wiele zmiennych wykazuje wpyw na jako psi. Tymczasem nie udao si wyranie uchwyci takiego oddziaywania. Istnieje niewielka wskazwka o pewnym czynniku fizycznym - ekranowanie pl 70 elektrycznych za pomoc klatki Faradaya spowodowao lepsze osignicia w kognicji anomalnej . Do najbardziej obiecujcych ukadw nale wahania magnetyzmu ziemskiego. Jak ju widzielimy, wzgldnie niska aktywno geomagnetyczna stymuluje wystpowanie kognicji anomalnej. Nie rozstrzygnito przy tym ostatecznie, czy aktywno geomagnetyczna peni funkcj nonika" psi, czy te moduluje centra przetwarzania informacji anomalnej w mzgu. O ile prace badawcze nad zmiennymi geomagnetycznymi s bardzo ciekawe, o tyle ich zwizek z kognicj anomaln pozostaje wzgldnie saby. Parapsycholodzy powoli odsuwaj si" w swoich poszukiwaniach wpyww fizycznych na psi. Poruszaj si coraz dalej od Ziemi. Na pocztku odkryli wpyw pola magnetycznego Ziemi, pniej spogldali ukradkiem na zmieniajcy si Ksiyc, a ostatnio nawet na ruch obrotowy Soca. Wydawaoby si to prawie niemoliwoci, ale w tym czasie wzili pod lup take gwiazdy. Jeden wielki przesd? Czyby badacze psi przeksztacili siew astrologw? W adnym wypadku. James Spottiswoode wychwyci w bazie danych zawierajcej 1468 eksperymentw z kognicj anomaln, wykonanych wedug techniki swobodnych wypowiedzi, niezwyky zwizek pomidzy liczb trafie a lokalnym czasem gwiazdowym (LST, Local Sidereal Time). Po przeanalizowaniu prb, ktre zostay przeprowadzone w pewnym okrelonym oknie czasowym lokalnego czasu gwiazdowego, okazao si, e wykazyway one niewiarygodnie due nasilenie efektu, wysze o 340%. Spottiswoode przeanalizowa pod tym wzgldem dalszy zbir danych obejmujcy 1015 dowiadcze, ktre wykazay jeszcze wiksze nasilenie efektu w podanym

czasie - o 450%! Czy to moliwe, aby stanowisko odbiorcy w odniesieniu do nieboskonu gwiazd staych mogo mie wpyw na jego zdolno postrzegania wrae paranormalnych? Pytanie wydaje si co najmniej dziwne. Kierunki na niebie wyznaczane s przez tak zwane wsprzdne sferyczne. Istnieje kilka moliwoci podzielenia nieba nad naszymi gowami za pomoc ukadu wsprzdnych. Najpopularniejsz form jest ukad akwatorialny. Polega on na projekcji geograficznego ukadu wsprzdnych na kul nieba. Naley sobie wyobrazi teraz o obrotu Ziemi, ktra po przedueniu stanie si take osi nieba. Jeeli w analogiczny sposb przeduymy rwnik, to otrzymamy rwnik nieba. Pooenie cia niebieskich okrela si za pomoc dwch ktw na wsprzdnych sferycznych: deklinacji i rektascencji (RA, wzniesienie proste"). W czasie projekcji ukadu wsprzdnych ziemskich na niebo rektascencja odpowiada dugoci geograficznej. Ukad akwatorialny obraca si wok osi nieba raz w cigu 24 godzin (gwiazdowych), co stanowi odzwierciedlenie codziennego obrotu kuli ziemskiej. Gwiazdy w kadym punkcie Ziem i ponownie powracaj do swojej pozycji wyjciowej po upywie jednego dnia gwiazdowego. Poniewa Soce przesuwa si pomidzy gwiazdami staymi dziennie o l stopie w stosunku do codziennego obrotu nieba, dzie gwiazdowy jest krtszy o 3 minuty i 56 sekund od dnia sonecznego. Dla ukadu wsprzdnych nieba mona wic poda czas gwiazdowy, liczony analogicznie jak czas soneczny na zegarze 24-godzinnym. Dla kadego punktu na Ziemi mona poda lokalny czas soneczny, a take odpowiednio okreli lokalny czas gwiazdowy. W przypadku identycznej wartoci lokalnego czasu gwiazdowego i czasu sonecznego obserwator bdzie mia nad sob dokadnie takie same gwiazdy na niebie. Z niedoskonaoci niejednakowych pomiarw czasu sonecznego i gwiazdowego wynika, e tylko raz w roku dosy dokadnie zbiega si ze sob nasz czas soneczny i czas gwiazdowy. Stan ten ma miejsce zawsze o godzinie 12.00 w poudnie 22 wrzenia czasu uniwersalnego. Dane dowiadczalne pochodz z Europy oraz Stanw Zjednoczonych i przez dugi okres byy rejestrowane o rnym czasie - zazwyczaj w cigu dnia. Dziki temu obejmuj szerokie pasmo wartoci lokalnego czasu gwiazdowego. Czas gwiazdowy, godzina 13.47 Analiza Spottiswoode'a opieraa si pocztkowo na badaniach Remote Viewing i pola caoci. Dl a tych dowiadcze istniay dane konieczne do analizy: miejscowo, data, czas. Gdy kto przeprowadza eksperyment, to utrwala przynajmniej czas jego rozpoczcia. Waciwe wypowiedzi dotyczce obiektu docelowego w procesie Remote Viewing lub wrae hipnagogicznych pojawiaj si zazwyczaj od kilku do 15 minut pniej. Spottiswoode wprowadzi wsprzdne miejscowoci i czas dowiadczenia do programu komputerowego, ktry automatycznie oblicza odpowiednie wartoci lokalnego czasu gwiazdowego. Nastpnie uporzdkowa dane w oknach, szeregujc je w odstpach godzinnych. Wynikiem by drastyczny wzrost nasilenia efektu dla eksperymentw, ktre odbyway si pomidzy 12 a 14 godzin lokalnego czasu gwiazdowego. Podczas drugiego etapu prac Spottiswoode podda specjalnej analizie te badania, ktre wyoniy grn cz wierzchoka pomidzy 12 a 14 godzin lokalnego czasu gwiazdowego. Jego zamiarem byo stwierdzenie, o ktrej godzinie lokalnego czasu gwiazdowego pojawia si maksymalne nasilenie efektu. Spottiswoode ustali, e bezwzgldny szczyt przypada na godzin 13.47 lokalnego czasu gwiazdowego. Prby z kognicj anomaln, ktre obyway si w przedziale czasowym zawierajcym si w przedziale godzina przed i godzina po 13.47, wykazyway nasilenie efektu o wartoci 0,507. W porwnaniu z nasileniem efektu w caym materiale danych (0,148) oznacza to wzrost o 342%! James Spottiswoode nie wierzy wasnym oczom. Nie oczekiwa tak silnego wpywu tego rodzaju. By tak zaskoczony, e natychmiast zdecydowa si na poddanie analizie innych zbiorw danych eksperymentalnych. Sdzi, e albo przypadek posuy si nadzwyczaj bazesk sztuczk, albo natrafi na y zota. Dodatkowe dane pochodzce z rnych instytucji w przekonywujcy sposb potwierdziy jego odkrycie. Ponownie pojawi si dziwny wzrost sprawnoci kognicji anomalnej w okolicy godziny 13.00 lokalnego czasu gwiazdowego. Bezwzgldny wierzchoek ponownie ustali si dokadnie o godzinie 13.47 lokalnego czasu gwiazdowego. Na podstawie tak niesamowitego potwierdzenia swoich bada Spottiswoode mg teraz podda analizie cay zbir danych. Oto rezultat, jaki uzyska: postrzeganie pozazmysowe dziaa najlepiej o godzinie 13.47 lokalnego czasu gwiazdowego. Jest to wynik o istotnoci statystycznej sigajcej

gwiazd: w obrbie 60 miliardw rekordw danych tego rodzaju tylko raz mona byo przypadkowo natkn si na taki wynik!

Rys. 8. rednie nasilenie efektu w porwnaniu z lokalnym czasem gwiazdowym w obrbie caej bazy danych (za uprzejmym przyzwoleniem .Joumal of Scientific Exploration", P.O. Box 5848 Stanford, CA 94309-5848 USA). Zegary w laboratoriach psi w przyszoci bdzie si ustawia wedug lokalnego czasu gwiazdowego. Dowiadczenia odbywajce si w idealnym przedziale czasowym maj 3 -lub 4-krotnie wiksze szans powodzenia ni wykonywane o innej porze dnia. Najbardziej niekorzystnym czasem do wykonywania testw psi jest wieczr dnia gwiazdowego. O tej porze ustawienie gwi azd jest bardzo niekorzystne. Pomidzy godzin 17.30 a 19.00 lokalnego czasu gwiazdowego psi idzie spa. Jeeli badacze psi planuj przeprowadzenie prby na przykad w Monachium, to, chcc wykorzysta odpowiednie okno czasowe, bd musieli popracowa troch w godzinach nadliczbowych. W tym miejscu lokalny czas gwiazdowy osiga godzin 13.47 - a wic idealny czas 71 dla kognicji anomalnej - o 22.20 . Nietrudno przewidzie kolejny krok: badacze psi bd w swoich eksperymentach podawa dokadne dane dotyczce miejsca i czasu dowiadczenia, a take dane czasowe obrazujce faz, w ktrej naprawd doszy do gosu wraenia pozazmysowe. Bd take prbowa umieci je w miar moliwoci w najkorzystniejszych ramach czasowych. Nieocenion zalet jest w kocu to, e badaczom woono do rki prost zmienn, dziki ktrej mog znacznie podnie sprawno osb, ktre bior udzia w dowiadczeniach. Liczne prby badania psi w zalenoci od rnych czynnikw koczyy si czsto niepowodzeniem, poniewa psi w ogle si nie ujawnia. Jeli teraz istnieje moliwo kilkakrotnego zwikszenia prawdopodobiestwa sukcesu, to mona si spodziewa szybkiego postpu w parapsychologii. W jaki sposb mona interpretowa takie wyniki? Na pierwszy rzut oka wyania si nieznany zwizek przyczynowy pomidzy pewn okrelon rektascencj na niebie i zdolnoci do kognicji anomalnej. Jeli miaby to by zwizek przyczynowy, to musi on pochodzi spoza Ukadu Sonecznego, poniewa przestrze midzyplanetarna zdominowana jest przez zjawiska wywoyw ane przez Soce i planety. Planety Ukadu Sonecznego zmieniaj ponadto swoje pozycje. Wpyw taki moe mie wiele przyczyn. Wikszo spektrum elektromagnetycznego, poczwszy od promieni gamma, a skoczywszy na falach radiowych o niskiej czstotliwoci, mona wyjani, opierajc si na znanych kosmicznych rdach promieniowania. Istniej ponadto prdy czstkowe o moliwym do stwierdzenia pochodzeniu. By moe jest pewna moliwo wykrycia jakiego czynnika

pomidzy tymi wszystkimi rodzajami emisji, znajdujcej si na tym obszarze nieba, ktry okoo godziny 13.50 lokalnego czasu gwiazdowego pojawia si nad nami we wzniesieniu prostym (rektascencji). Wielkoci fizyczne z tego regionu musiayby wykazywa zwizek z nasileniem efektu psi. Jedn z moliwoci byoby nadejcie jakiego sygnau z danego kierunku na niebie (RA = 13.50 lokalnego czasu gwiazdowego) i dziki temu nasilenie kognicji anomalnej. Poniewa efekt nasilenia nie wystpuje o adnej innej porze, sygna taki musi by przynajmniej czciowo bloko wany przez Ziemi. Mona by przypuszcza, e istnieje jaki sygna, wychodzcy o godzinie 13.50 RA z punktu przeciwlegego i hamujcy kognicj anomaln. W takim przypadku osonicie przed takim hamujcym wpywem stanowioby moliwo nasilenia wystpowania postrzegania pozazmysowego. Wydaje si, e Ziemia, absorbujc lub odbijajc dany sygna, odgrywa gwn rol w opisanym mechanizmie. Uzyskane wyniki mona oczywicie rozpatrywa rwnie od strony pewnych wpyww kosmicznych, ktre hamuj tworzenie kognicji anomalnej lub utrzymuj j na niskim poziomie. Ustanie takich wpyww okoo godziny 13.50 byoby wwczas odpowiedzialne za nadmiar psi". Okno czasowe dla efektu geomagnetycznego Badania wpyww magnetyzmu ziemskiego na psi przyniosy wiele wskazwek i zmiennych rezultatw. W pewnej niepublikowanej metaanalizie Jamesa Spottiswoode'a obejmujcej 21 prac, ktre ukazay si drukiem, doszed on do wniosku, e dany efekt mona byo odkry dopiero wtedy, gdy si ma bardzo due rekordy danych o wysokich nasile niach efektu. Rzeczy wista korelacja niskiej aktywnoci geomagnetycznej i zwikszonej sprawnoci psi eksperymentach badajcych kognicj anomaln w metaanalizie bya beznadziejnie maa i nieistotna statystycznie. Po odkryciu okna czasowego w lokalnym czasie gwiazdowym Spottiswoode postanowi ponownie 72 przeanalizowa badania ziemskiej aktywnoci magnetycznej . Efekt lokalnego czasu gwiazdowego jest czynnikiem fizycznym, w przypadku ktrego gwn rol odgrywaj warunki kosmiczne i ziemskie. Spottiswoode sdzi, e by moe istnieje zwizek pomidzy efektem lokalnego czasu gwiazdowego i dziaaniem pola magnetycznego Ziemi. Aby przeanalizowa ten problem, Spottiswoode ponownie wykorzysta najwaniejsze rekordy danych pochodzce z dowiadcze z kognicj anomaln prowadzonych metod swobodnych wypowiedzi w cigu ostatnich l O lat. S to te eksperymenty, w ktrych wystpio najwiksze nasilenie efektu: studia nad polem caoci z Laboratorium Bada Psychologicznych w Princeton, z Instytutu Parapsychologii w Durham, z Wydziau Psychologii Uniwersytetu w Amsterdamie, z Instytutu Parapsychologii w Utrechcie i wreszcie w Wydziau Parapsychologii Koestlera na Uniwersytecie w Edynburgu. Do tego doszy serie prb z laboratorium PEAR, z Instytutu Badawczego Stanford, z SAIC oraz dowiadczenia z Remote Viewing, ktre wykonaa Marylin Schlitz wraz ze mn, a take jego wasne eksperymenty. Spottiswoode odkry silny zwizek pomidzy kognicj anomaln a wskanikiem geomagnetycznym w zalenoci od lokalnego czasu gwiazdowego. Maksymalne nasilenie efektu wystpowao o 13.00 lokalnego czasu gwiazdowego, wykazujc statystycznie bardzo istotn korelacj z osabieniem aktywnoci geomagnetycznej. Ta niezwyka zaleno wystpowaa jedynie w wskim pamie obejmujcym okoo 3 godziny w okolicy godziny 13.00 lokalnego czasu gwiazdowego. Poza takim maym oknem czasowym zaleno ta jest bliska zera. Analogiczn korelacj udao si rwnie stwierdzi w pojedynczych seriach eksperymentw, podczas ktrych prby wykonywano w odpowiednim oknie czasu gwiazdowego. Nie istniaa na przykad adna korelacja pomidzy osigniciami psi i aktywnoci magnetyczn Ziemi w obszernych studiach laboratorium PEAR. Wyran korelacj zauwaa si bowiem dopiero po wyczeniu tylko tych danych, ktre zawieray si w decydujcym oknie czasowym.

Rys. 9. Nasilenie efektu i korelacja z aktywnoci geomagnetyczn w stosunku do lokalnego czasu gwiazdowego (za uprzejmym przyzwoleniem, Journal of Scientific Exploration", 402 N. Buchanan Blvd., Durham, NC 27701-1728 USA). Due wraenie robi rysunek nr 9 przedstawiajcy opisany wynik: gdy w oknie czasowym 1 godzina od 13.47 lokalnego czasu gwiazdowego wida wysok sprawno psi w testach, to jednoczenie nietrudno zauway bardzo sab faz aktywnoci geomagnetycznej. To nowe spojrzenie sprawia, e analiza midzykontynentalnych dowiadcze z Remote Viewing, ktre przeprowadziem wsplnie z Marylin Schlitz (cz l, rozdzia 2) staje si jeszcze bardziej interesujca. Miaem odwiedza przypadkowo wybrane miejsca w Rzymie w czasie, kiedy byo jeszcze jasno. Do Marylin Schlitz naleao natomiast wybranie takiego okresu, w ktrym z przyjemnoci moga przeprowadzi dowiadczenie. Ze wzgldu na 6-godzinn rnic czasu pomidzy Detroit a Rzymem zdecydowalimy, e miejsca docelowe odwiedz pnym popoudniem. Odpowiadao to ramom czasowym pomidzy 11.00 a 12.00 czasu miejscowego w Detroit. Gdy 3 listopada Marylin Schlitz usadowia si wygodnie o godzinie 11.00, aby w cigu nastpnych 30 lub wicej minut notowa swoje spostrzeenia, w Detroit bya godzina 13.16 lokalnego czasu gwiazdowego. Ostatnie prba z serii dowiadcze wykonywanych 10 listopada rozpocza si okoo 13.45 lokalnego czasu gwiazdowego. W taki sposb caa seria eksperymentw z Remote Viewing odbywaa si w idealnym czasie gwiazdowym. Analiza pokazaa rwnie, e w tym czasie Ziemia miaa przewanie nisk aktywno magnetyczn. Przypadek podarowa nam dwa zewntrzne cz ynniki stymulujce psi, ktre prawdopodobnie przyczyniy si do duego sukcesu tej serii naszych dowiadcze. Analiza Spottiswoode'a wykazaa zwizek pomidzy nasileniem efektu w eksperymentach dotyczcych postrzegania pozazmysowego a zmianami magnetyzmu ziemskiego jedynie podczas 4 godzin lokalnego czasu gwiazdowego. Fakt ten wyjania, dlaczego dotychczasowe poszukiwania geomagnetycznych wielkoci wpywajcych na sprawno psi przynosiy tak rnorodne wyniki. Widocznie aktywno geomagnetyczna oddziauje tylko w poczeniu z wykrytym oknem czasowym lokalnego czasu gwiazdowego. James Spottiswoode poddaje pod dyskusj fakt, e globalne wskaniki geomagnetyczne, jak wskanik ap, mierz wahania wystpujce w polu magnetycznym caego globu. Zmiany trwaj od kilku minut do kilku godzin. W duych zbiorowiskach ludzkich fluktuacje pl magnetycznych mog wykazywa duo wiksze nasilenie i nastpowa o wiele szybciej ze wzgldu na budowle i konstrukcje elazne. Poniewa zdecydowana wikszo dowiadcze parapsycholo gicznych wykonywana bya w miastach, to - wedug Spottiswoode'a - nieprawdopodobiestwem jest, aby same

wahania magnetyczne Ziemi byy odpowiedzialne za modulacj osigni psi. Mona przypuszcza, e kognicja anomalna jest uzaleniona od kompleksowych oddziaywa pomidzy emisj czsteczek ze Soca i polem Ziemi. Prace Spottiswoode'a wprowadziy porzdek do zagmatwanego tematu wielkoci fizycznych wpywajcych na sprawno psi. Pokazay jednoczenie, e istniej dwa takie czynniki. Nasilenie efektu kognicji anomalnej w duym stopniu zaley od lokalnego czasu gwiazdowego odbiorcy. W ograniczonej fazie lokalnego czasu gwiazdowego, w ktrej efekt pojawia si w wikszym nasileniu, prawdopodobne jest, e nasilenie efektu modulowane jest przez aktywno soneczn, ktra "73 odzwierciedla si w geomagnetycznym wskaniku pola . Kryjcy si w tym mechanizm musi wykazywa zwizek przyczynowy. W cigu 20 lat, z ktrych pochodz analizowane dane, rektascencja bya mniej lub bardziej staa. Zaczynaj si poszukiwania taj emniczego czynnika kryjcego si za oknem czasu gwiazdowego i spokojnymi fazami geomagnetycznymi - gdzie poza nami, w kosmosie.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Efekt Parsifala Od kogo pochodzi psi? Podczas eksperymentw z tak kruchymi, modulowanymi przez czynniki psychologiczne i fizyczne zjawiskami jak psi, wpyw na wyniki mog mie rne subtelne oddziaywania kierownika bada. Mog to by efekty czysto psychologiczne. By moe osoby biorce udzia w dowiadczeniach, ktrym przypisuje si wczeniejsze dobre osignicia w psi, s lepiej traktowane przez eksperymentatorw ni inne. Jednak w centralnym miejscu spraw zwizanych z psi znajduje si cakiem inny efekt kierownika bada. W latach 50. dwch angielskich parapsychologw, G.W. Fisk oraz D.J. West, zauwayo, e osoby testowane przez Westa osigaj zazwyczaj ze wyniki, a testowane przez Fiska raczej dobre wyniki w testach psi, nawet wtedy, gdy obydwaj nie mieli kontaktu z osobami 74 poddawanymi dowiadczeniom . Odkryto efekt kierownika bada opierajcy si na psi. Do dzisiaj efekt ten stanowi zagadk dla parapsychologw. Marylin Schlitz przeprowadzia niedawno prby bezporedniego mentalnego wpywu na ukady ywe ze sceptykiem Richardem Wisemanem, w ktrych pojawi si nielokalny efekt kierownika bada za porednictwem psi: Marylin Schlitz uzyskaa 75 pozytywne wyniki, a Wismann negatywne . Podczas badania zjawiska rdkarstwa dwch niemieckich psychologw, Harald Waach i Stefan Schmidt, przypadkowo natrafio na to samo 76 zjawisko . Okazao si, e istotne trafiania powyej oczekiwanej wartoci losowej uzyskali tylko ci rdkarze, ktrymi kierowa jeden z trzech instruktorw. Prawdopodobnie kierownik bada jest w parapsychologii integralnym skadnikiem kadego dowiadczenia. Przekazuje on informacje anomalne prowadzce do uzyskania rnych rezultatw. Niewyjanione pozostaje pytanie, czy taka informacja dociera do osoby biorcej udzia w dowiadczeniu w sposb niewiadomy i wprawia je w stan gotowoci lub oporu dla psi, czy te niewiadomy efekt oddziauje bezporednio na wynik. Cz chirurgw cieszy si dobr, a cz z reputacj. Niektrzy ludzie zostaj mistrzami gry na fortepianie, a inni pozostaj przecitni mimo tak samo dugich wicze. Kadego rodzaju osignicia wymagaj duej zrcznoci i talentu, ktrego nie da si zdoby. W eksperymentach psi kierownik bada jest tak bardzo zwizany z prb, e nie istnieje moliwo odizolowania go od danego dowiadczenia. Jeeli subtelne efekty kierownika bada zestawimy z nawarstwieniami uzyskanymi przez radiopelengacyjny system psi ktre ustawiem podczas bada pola z generatorami zdarze losowych, to perspektywa ulegnie zmianie. Ju samo wymylenie dowiadczenia przez kierownika bada, a pniej szlifowanie zamysu i panowanie nad nim rozstrzyga by moe o losie eksperymentu. Jeeli mamy do czynienia z odnoszcym sukcesy kierownikiem bada, kim spord 1 % ludzi, ktrzy potrafi zastosowa psi w szczeglnym wymiarze, to mona liczy na uzyskanie statystycznie istotnych wynikw w spodziewanym kierunku. Odzwierciedlaj one bowiem jego yczenia, jego zamiary. Intencja kierownika bada jest jzyczkiem u wagi, ktry kieruje psi na waciwe tory. Nieznana pozostaje odpowied na palce pytanie: czy sama intencja eksperymentatora podczas wykonywanej przez niego prby wystarczy do wywoania danego efektu, czy te jego wiedza dziaa tylko jako sprzgo pomidzy osob biorc udzia w dowiadczeniu a urzdzeniem pomiarowym? Formuujc to pytanie bardziej oglnie i jednoczenie w odniesieniu do bada psi, zapytamy, czy zaadresowanie treci powoduje, e w kadym procesie mylowym dotyczcym przedmiotw rzeczywistych lub innych ludzi zawarta jest interakcja anomalna z takimi wanie treciami. I dalej: czy wic fundamentalna funkcja psi ustawia si w kadym momencie na nowo dziki naszym mylom i odczuciom dotyczcym wiata? Czy to jest ten wanie mechanizm, za pomoc ktrego ingerujemy w subtelny sposb w porzdek rzeczy i samodzielnie modulujemy rzeczywisto? Robert Jahn i Brenda Dunne przytaczaj przykad zaczerpnity z fizyki. Niedawno odkrytej czsteczce fizycy nadali nazw anomalon", poniewa w rnych laboratoriach odkryto rnoro dne jej waciwoci. Widocznie forma pojawiania si anomalonu jest do tego stopnia zwizana z osob, ktra j akurat obserwuje, e w cakowicie indywidualny sposb dopasowuje si ona do danej osoby. Jahn i Brenda Dunne posuwaj si w swoich przypuszczeniach nawet duo dalej, sdzc, e fizycy w rzeczywistoci nie odkryli nowej czsteczki subatomowej, lecz j niejako stworzyli. Takie mechanizmy dotycz w szczeglnym wymiarze psi, ktra rwnie dziaa na bardzo delikatnej paszczynie. Stara szkoa" parapsychologii w wyranie odmiennych kategoriach rozpatrywaa zjawiska

jasnowidzenia, telepatii, prekognicji i psychokinezy. Obecnie psi przedstawia jednolit si, ktra ujawnia si w rozmaity sposb. Moe zabrzmi to dziwnie, ale wydaje si prawie, jakby zjawisk a psi dopasowyway si do wyjanie naukowcw, a nie odwrotnie. Od chwili, gdy cakowicie zerwano ze starymi wzorami klasyfikacji i tocz si poszukiwania nowych form opisu, odnosi si wraenie, e dane ochoczo podaj za tym trendem. Zobaczylimy, jak cisy jest zwizek pomidzy wiadomoci i materi oraz e istnieje staa komunikacja pomidzy czowiekiem i rodowiskiem. Nie moe nas wic dziwi, e to wanie dziedzina zmiennych, sabych i ulotnych zjawisk, ktre przyzwyczailimy si okrela jako ps i , najwyraniej dostosowuje si do takiego wanie zwizku. Tak jak badacze dziki cigym interakcjom psi przyjmuj niewiadome informacje, tak pomysy i koncepcje badaczy stanowi informacje dla samego procesu psi. Szczcie towarzyszce nowicjuszom W poowie lat 80. dwch biologw morza z Uniwersytetu Delaware, C.M. Pleass i N. Dean Dey, przeprowadzio dowiadczenia, ktre maj due znaczenie dla naszego zrozumienia subtelnych 71 efektw kierownika bada zachodzcych za porednictwem psi . Biolodzy chcieli znale odpowied na pytanie, czy ludzka wiadomo moe oddziaywa na izolowane mikroorganizmy jednokomrkowe. Do swojego pierwszego eksperymentu uyli hodowli glonw morskich (Dunaliella tertiolecta). W okrelonych odstpach czasowych przeprowadzano op tyczno-elektroniczny pomiar szybkoci i kierunku ruchw glonw. Poprzez skierowan uwag i intencj naleao w taki sposb wpyn na ruchy mikroorganizmw podczas faz eksperymentalnych, aby nastpia zmiana ich aktywnoci wykraczajca poza zakres wynikajcy z losowoci. Badacze nie ustalili, czy oddziaywanie ma wyraa si poprzez nasilenie lub osabienie ruchliwoci. Zadaniem obserwatorw byo jedynie bycie z glonami", to znaczy wyobraanie sobie mentalnej interakcji z hodowl. Pocztkowo wykonano 251 prb przy udziale 18 obserwatorw. Uzyskano efekt o wysokiej istotnoci statystycznej. Podczas faz eksperymentalnych ruchy mikroorganizmw ulegy znaczcej zmianie. Sami kierownicy bada byli zaskoczeni uzyskanym rezultatem. Zdopingowani jednoznacznymi liczbami postanowili potwierdzi opisane zjawisko w drugiej fazie dowiadczenia. Poprawny sposb postpowania podczas prac naukowych wymaga, aby rzeczywisto wynikw uzyskanych w eksperymencie odkrywczym uzna w testach potwierdzajcych. Chcc uzyska zadziwiajce potwierdzenie swoich wynikw, Pleass i Dey z wielk dokadnoci przystpili do drugiej fazy. Wyowiono moliwe rda bdw i podjto rodki zapobiegawcze, majce na celu wykluczenie moliwych omyek: ekranowanie czstotliwoci fal radiowych, popra wa kontroli zmian temperatury w pomieszczeniu, lepsza izolacja fizyczna naczynia zawierajcego hodowl mikroorganizmw oraz cakowita kontrola za pomoc danych porwnawczych uzyskanych na podstawie nieprzerwanych zapisw dokonanych w innym czasie. Uniwersytet Delaware uzna wano tego typu bada i zafundowa laboratorium badaczy kosztowny system do kontroli temperatury. Pleass i Dey urzdzili w nim dostpn komor rodowisko w uziemionymi cianami z metalu, w ktrych znajdowa si obiekt eksperymentalny . Tym razem przeprowadzono 118 prb przy udziale 14 obserwatorw. Ponownie uzyskano efekt, ale ku rozpaczy naukowcw nie by on istotny statystycznie. Hipoteza zakadajca istnienie interakcji pomidzy wiadomoci czowieka a mikroorganizmami zostaa obalona, mimo e w prbie pilotaowej otrzymano przytaczajcy dowd. Jak to moliwe? Picassowi i Deyowi udao si bez zbytnich wysikw odpowiedzie na to pytanie dziki kolejnemu dowiadczeniu. Do wykonania tej prby zainspiroway ich prace Cleve Backstera dotyczce rzekomego postrzegania pierwotnego" przez roliny (cz 1, rozdzia 2). Badacze chcieli teraz stwierdzi, czy mikroorganizmy s w stanie zareagowa na sygna psi bez poddawania ich oddziaywaniu ludzkiej wiadomoci. Backster twierdzi, e roliny reaguj reakcjami anomalnymi na mier innych organizmw. Do swojego eksperymentu uyli kolonii jednokomrkowych glonw morskich (Tetraselmis suecica). Kolonia alg zostaa podzielona na dwie grupy. Jedn umieszczono w wyprbowanej aparaturze pomiarowej, drug za ulokowano wraz z naczyniem nad pojemnikiem zawierajcym sodk wod. Eksperymentatorzy wymylili najbardziej okrutny rodzaj mierci dla glonw. Miao to umoliwi zarejestrowanie przez aparatur pomiarow ewentualnego sygnau blu przekazywaneg o za pomocy psi, a pochodzcego od komrek siostrzanych. Wrzucenie glonw morskich do sodkiej wody jest

analogiczne z poddaniem czowieka wirowaniu w prni. Rnica cinie osmotycznych przy membranach komrkowych jest tak potna, e po prostu rozrywa g lony. Cae zaplanowane dowiadczenie byo sterowane przez komputer. Przed nadejciem weekendu naukowcy mieli zamiar zamkn laboratorium, uruchamiajc wczeniej odpowiedni program. W losowych odstpach czasu program mia wysa impuls do zaworu znajdujcego si na dole naczynia zawierajcego koloni glonw, ktre suyy jako ofiary". Zawr otwiera si na krtki czas i wyprawia" pewn cz glonw do sodkiej wody. Na krtko przed kadym impulsem ofiarowania" automatycznie wczao si take urzdzenie pomiarowe dla drugiej hodowli. Pleass i Dey zaplanowali wykonanie pierwszej kompletnej prby pilotaowej na dzie, w ktrym ich laboratorium odwiedzi kolega o bardzo sceptycznym nastawieniu, ale nadzwyczaj otwartym charakterze. Obydwaj biolodzy byli tak bardzo zdenerwowani wyobraaniem sobie tego nietypowego dowiadczenia, e na krtko przed jego rozpoczciem zdecydowali si zrezygnowa z niekontrolowanego automatycznego przebiegu prby i przeprowadzi test wstpny przez bezporednie otwarcie zaworu. Go nacisn decydujcy przycisk i w ten sposb przypiecztowa los okoo 20 milionw alg. Po upywie blisko 5 minut go ponownie nacisn przycisk, koczc jednoczenie proces ofiarowania glonw". Teraz wszyscy jak zaczarowani spogldali na zapisy. Badacze nie musieli czeka na dokadne matematyczne obliczenia dotyczce zjawiska, gdy graficzny obraz ruchw glonw siostrzanych mwi sam za siebie: przed i po wykonaniu decydujcego nacinicia przycisku kolonia glonw wykazywaa dalece jednorodn aktywno ruchow, jedynie w czasie ofiarowania" ich ruchliwo nagle si zaamaa. W tym dniu Pleass i Dey przeprowadzili pi prb pilotaowych tego rodzaju. Testy wykazay tak wysok istotno statystyczn, e tym samym przekroczyy wartoci ekstremalne stosowane go programu statystycznego! Aktywno obserwowanej hodowli glonw niedwuznacznie zauwaalnie obniaa si w chwili, gdy inne mikroorganizmy umieray w oddalonym pojemniku. Wydawao si, e efekt Backstera zosta potwierdzony. Przynajmniej w danej chwili. Tymczasem i dla tego dowiadczenia naleao przeprowadzi formalne eksperymenty potwierdzajce poprawno przypuszczenia. Prby odbyy si zgodnie z ustalonym na pocztku protokoem. Podczas nieobecnoci badaczy komputer losowo wybiera momenty ofiarowania ". W 37 pojedynczych testach prawdopodobiestwo wystpienia prawdziwego nieznanego efektu ulego drastycznej redukcji, a jego istotno statystyczn mona byo w najlepszym przypadku okreli jako marginaln. Jednoznaczne rozstrzygnicie naleao wic uzyska podczas trzeciej prby. I wwczas zdarzyo si co niesamowitego efekt znikn. Brak jakiegokolwiek istotnego wyniku. C si stao? Obydwa dowiadczenia skonstruowano bardzo starannie i przeprowadzono, wykorzystujc doskonae urzdzenie techniczne. A pomimo tego wymarzone wyniki" z prb pilotaowych nie powtrzyy si podczas dalszych dowiadcze. Czy istnieje jakie wytumaczenie takiej sytuacji? Sami badacze s przekonani, e pocztkowe nadzwyczajne rezultaty i uzyskane pniej wyniki nie wykazujce istotnoci statystycznej s konsekwencj ich osobistych oczekiwa i obaw. Bez wtpienia wystpi efekt, ktry mona wy tumaczy jedynie na podstawie anomalnej wymiany informacji pomidzy ludzk wiadomoci a hodowl glonw. Frapujce wyniki pocztkowe z drugiej prby uzyskano rwnie w obecnoci kierownikw bada; dziao si to w okresach, w ktrych badacze wiedzieli, e glony zostan ofiarowane". I w tym przypadku mona podejrzewa dziaanie anomalnego artefaktu; pozytywne napicie wewntrzne, zdenerwowanie z powodu nowego dowiadczenia wywoao bezporedni interakcj z kulturami glonw, a moe nawet z czuym urzdzeniem optycznym mierzcym ruchy alg. W czasie eksperymentw potwierdzajcych uzyskane poprzednio rezultaty zmieniy si przesanki psychiczne dla kierownikw bada. O ile wczeniej postpowali beztrosko, nie zastanawiajc si nad konsekwencjami, o tyle teraz w gr wchodzio ich wasne Ja lk przed rozczarowaniem lub przed koniecznoci obrony bardzo nietypowego wyniku przed gremium naukowcw. Takie czysto psychiczne warunki zmieniy pierwotne, naiwne zachowanie oczekiwawcze i stumiy, zdaniem Picassa i Deya, moliwo wystpienia anomalnego oddziaywania wiadomoci. Dwaj biolodzy zakoczyli swoje rozwaania przypuszczeniem, e dane w niewytumaczalny sposb koreluj z oczekiwaniami kierownikw bada. Rozwaajc sprawy w szerszym kontekcie, daje to do zrozumienia, e rodowisko postrzegane przez konkretn osob moe stanowi manifestacj jej wiadomych i niewiadomych oczekiwa. Przekadajc wypowied na jzyk 78 techniczny: wydaje si, e osoba i rodowisko tworz interaktywny ukad sprzenia zwrotnego" . Dowiadczenia psi s prawdopodobnie w szczeglnym wymiarze podatne na anomalne wpywy

wywierane przez samych eksperymentatorw. Najpierw wywouj oni dany efekt poprzez pocztkowy sukces, a nastpnie sami go wygaszaj. Myl jest zalkiem, ktry porusza co w materialnej rzeczywistoci. Sukces wydaje si jednak by w pozytywny sposb sprzony z bezmylnoci". Taka niecodzienna obserwacja przewija si przez parapsychologi, objawiajc si w rny sposb. Osobicie okrelam j mianem efektu Parsifala". Parsifal jest prawdziwym gupcem", ktry naiwnie, niewiadomie i bezwolnie osiga to, czego inni szukaj nadaremnie zamek witego Graala. Zmys odpowiedzialny za pozazmysowo Efekt Parsifala oznacza, e naiwno sprzyja psi. Nasze nieodzwierciedlone intencje w subtelny sposb ksztatuj nasze rodowisko. Gdy do gosu dochodzi wiedza, gdy czowiek uwiadomi sobie sens swojego postpowania, interakcja wiadomoci i materii przestaje by efektywna. Niekiedy zjawisko to wybiera co najmniej nietypowe drogi. Pierwsz seri przepowiedni dotyczcych ruchw cen srebra Targ, Harary i White przeprowadzili bez adnych uprzedze, z duym entuzjazmem (cz II, rozdz. 4). Nastpnym jednak razem Targ i White przestali by bezinteresowni i chcieli si wzbogaci. Ich metoda psi bya obarczona pewnym okrelonym celem. I wwczas nie uzyskano pozytywnych wynikw. W tym przypadku jednak nie z powodu zniknicia psi, lecz na skutek bdnej interpretacji przez Targa wrae Remote Viewing uzyskanych przez Harary'ego. Wyglda to prawie tak, jakby najbardziej szelmowska cecha psi chochlik, ktry tak czsto wychodzi ze swego ukrycia podczas pojawiania si duchw wyszukiwaa sobie osobliwe formy popierania wasnej zabawy, jak jest wprowadzanie zagmatwania. Wydaje si, e rzeczywisto ukryta w anegdotach o szczciu towarzyszcemu nowicjuszom" jest wanie efektem Parsifala. Najlepszy dostp do fundamentalnej funkcji psi uzyskuje si, nie troszczc si o nic, na skutek szybkiej decyzji, bez podtekstw, bez przemyle analitycznych. Omija si wwczas bariery, ktre automatycznie buduje wiedza o danym postpowaniu. Taki pogld wie si oczywicie z pewnymi konsekwencjami praktycznymi. Zatem intencje najefektywniej rozwijaj swoje dziaanie, dopki s pozbawione (zbyt duej iloci) wpywu zmysw i znaczenia. Fizyk Zha Leping twierdzi, e jako mody student potrafi bez problemu powtrzy ze swoimi przyjacimi popularne wwczas w Chinach zjawiska zwizane z nadzwyczajnymi funkcjami 79 organizmu ludzkiego, pomimo zastosowania dosy ostrych warunkw . Dowiadczenia wykonywane w atmosferze beztroski dziaay bez zarzutu. Gdy jednak pojawiy si uprzedzenia, psi znikaa. Im szybciej padaa odpowied na wraenia pozazmysowe podczas eksperymentw z nadzwyczajnymi funkcjami organizmu ludzkiego prowadzonych z udziaem dzieci z Chin, tym dokadniejsze byo odczucie pozazmysowe. Jeeli udzieliy odpowiedzi w czasie kilku sekund, uzyskiway bardzo wysokie liczby trafie. Niekiedy odpowied padaa po upywie 3,4 sekund. Wwczas osigay zazwyczaj 100% poprawnoci. Gdy czas wydua si, wyniki czsto okazyway si 80 bdne . Podobny zwizek odkry Ingo Swann. Uwaa on, e pierwsza szybka reakcja na wraenie Remote Viewing jako ideogram" najczciej trafiaa w cel. We wczesnych dowiadczeniach psychokinetycznych J.B. Rhine'a i jego szkoy, polegajcych na zdalnym oddziaywaniu na rzucane kostki do gry, odkryto tak zwany efekt opadania. Na pocztku posiedzenia uzyskiwano czsto due liczby trafie, ktre obniay si w trakcie dowiadczenia. Zjawisko to wytumaczono zmniejszajcym si zainteresowaniem nudnymi i czsto mczcymi prbami. Pocztkowa motywacja ulegaa z czasem osabieniu, a zmienione warunki psychiczne powodoway, e przestawano mobilizowa zdolnoci" psychokinetyczne. Badaczom z laboratorium PEAR udao si obecnie stwierdzi analogiczny efekt w zgromadzonych 81 przez nich danych . Operatorzy dziaajcy w Princeton wykazywali statystycznie istotn tendencj do uzyskiwania najlepszych rezultatw podczas pierwszej serii testw. Podczas drugiego i trzeciego przejcia sprawno obniaa si nawet w kierunku przeciwnym do zamiarw po to, aby w czwartej i kolejnych seriach nieco si poprawi. Taki efekt przejawia si we wszystkich dowiadczeniach zarwno przy prbach lokalnych, jak i wykonywanych na odlego. Wyglda na to, e dane z pniejszych serii stanowi odbicie fundamentalnej funkcji psi cigego, automatycznego oddziaywania pomidzy umysem i materi. Sia oddziaywania pobudzana jest przez co nowego, przez wiadome nastawienie lub podjcie decyzji o dowiadczeniu, przez konkretny zamiar. Ze wzgldu na nastpujce potem silne osabienie zjawiska odnosi si wraenie, e kryje si za nim proces uniemoliwiajcy dugotrwae, wiadome kierowanie efektem i jego dyspozycyjnoci. Interakcja ustala si na zdeterminowanym" rozmiarze.

Omawiane zjawisko mogoby stanowi podobiestwo do wychyle wstecznych, stwierdzonych przez Deana Radina podczas fizycznych procesw losowych, na ktre oddziaywano w sposb anomalny. Na pewnej subtelnej paszczynie wiadomoci fundamentalna funkcja psi wykonuje skok wstecz, aby po fazie podwyszonej interakcji ponownie umiejscowi si. na wyrwnanym poziomie. Rwnowaga statystyczna, ktr przyroda przywraca na poziomie mikroskopijnym, musi zosta przywrcona rwnie w wiadomoci. Perturbacje wprowadzone do danego ukadu wywouj reakcje perturbacji skierowane w przeciwnym kierunku, co umoliwia dotrzymanie oglnego warunku rwnowagi statystycznej. Czy wobec tego powinnimy powzi przypuszczenie, e na najbardziej fundamentalnej paszczynie nie mona rozrni od siebie materii i wiadomoci? Odwa si tutaj spekulowa, e wychylenia wsteczne w fundamentalnej funkcji psi oddziauj ze swojej strony na procesy mikrofizyczne w mzgu, ktre s nastpnie przyczyn interferencji w wiadomoci, zjawisk zmczenia i osabienia koncentracji, a wic czynnikw psychicznych, ktre tradycyjnie uwaa si za przyczyn spadku wysokiej pocztkowo liczby trafie. Jak w ogle mona zajmowa si parapsychologi, skoro efekt Parsifala stale krzyuje plany? Przypomnijmy sobie, e Parsifal odnalaz pniej swj zamek witego Graala take w sposb wiadomy, ale ju jako osoba po metamorfozie, bogata w wiedz. Istnieje wic moliwo, e my te bdziemy mieli szczcie trafi do czyca, w ktrym trafimy na taki Program Paradoksu. Chodzi o to, w jaki sposb wolno wiedzy i zmysw ponownie stanie si najwyszym s zczytem wiedzy. W opowiadaniu fantastycznym typu science fiction pt. Macroscope poszukuje si osoby, ktra potrafi zawadn" jasnowidzcym teleskopo-mikroskopem yjcej w dawnych czasach wysoko rozwinitej cywilizacji. Ten, kto we waciwy sposb potrafi zajrze do makroskopu, bdzie w stanie bezporednio uzyska niemoliw do przekazania, uniwersaln wiedz o rzeczach ostatecznych. Przed oczami tego, kto zajrzy do rodka, odkryje si optymalna sekwencja symboli, ktra bdzie stawa si coraz peniejsza, a od jej logiki nie da si uciec. W pewnej chwili rozum przestaje wspuczestniczy i wpada w szalestwo z powodu rozwikania zagadki. Tam i z powrotem wdruj coraz bardziej szaleni supernaukowcy i matematycy, ktrzy odwayli si rzuci wyzwanie labiryn towi. Twrcy makroskopu wbudowali bowiem osobliwy mechanizm zabezpieczajcy, poniewa wiedzieli, jak bardzo destrukcyjna moe okaza si wiedza, jeli posidzie jniewaciwa" osoba. Dopiero pewien niepozorny czowiek jest w stanie opanowa w kocu makroskop, poniewa podchodzi do niego z uczuciem, intuicj, emocjami, a przede wszystkim gotowoci przemiany, prawdziwej transformacji. Jest to wspczesny Parsifal. Wprawdzie w parapsychologii nie chodzi o rzeczy ostateczne, ale o obszar rzeczywistoci, ktry jak makroskop jest chroniony przez podobne mechanizmy zabezpieczajce. Obszar, ktry otwiera si tylko na uczucie gotowoci do przejcia wewntrznej transformacji. W buddyjskiej Diamantsutrze mona przeczyta: Nigdy nie mona pozwoli na wzniesienie si spjnego umysu. Mona pozwoli na uniesienie si niespjnego umysu". Taki drogowskaz na spirytualnej drodze jest jednoczenie waciw wskazwk do traktowania psi. Dotyczy to zarwno dnia powszedniego, osb biorcych udzia w dowiadczeniach w laborator ium, jak i badaczy psi. Do psi trzeba si zbliy ze spokojem, tak jak osoby poddane dowiadczeniom, ktre uzyskuj efekt dopiero, gdy opanuj wiadome pobudzenie; nie przywizuj si do swojej wiedzy i s gotowe do przyjcia niespodzianki. A jednak namitno dla sprawy, yczenie ulegnicia otchani bez dna musz by gboko zakorzenione w wiadomoci. Jeeli z niezbdnym opanowaniem uda ci si urzeczywistni zamiary, to przynios one skutek. yczenie trzeba uchwyci w umyle jak ptaka w doni. Gdy zbyt silnie go ciniesz zabijesz go, gdy twj chwyt bdzie zbyt luny ucieknie ci. Traktowanie psi wymaga przede wszystkim takiego pojednania, o jakim ucz spirytualne systemy Wschodu. Sukces odniesie tylko ten, kto ma czyste, niestrapione ukrytymi zamiarami serce. Kto w taki sposb realizuje swoje zamiary, kierujc przy tym uwag na samego siebie, ten w najlepszym przypadku sam ulegnie przeobraeniu dziki przemianie ktrej sprzyja dopuszczenie przez psi do bezgranicznie rozszerzonego horyzontu widzenia wiata.
82

Wstecz / Spis Treci / Dalej Epilog Z nowym mocnym instrumentem metaanalizy do dyspozycji parapsychologia wkro czya w drugiej poowie lat 80. w now faz samowiadomoci. Olbrzymi zbir danych, zgromadzonych w rnych laboratoriach w cigu ostatnich 50 lat, z brawur przeszed naukowy chrzest bojowy. Jeeli badania nad psi odpowiadaj temu samemu standardowi, co kada inna uznana dyscyplina naukowa, to wyniki dokadnie zgadzaj si z tymi, jakie obserwuje si w najbardziej cisych 83 naukach!" Uznanie zjawisk paranormalnych przez nauk jest nieuniknione. Du przeszkod stanowi jeszcze na pocztek brak odpowiedniej teorii. Istnieje wiele obiecujcych kalkulacji, ale niewiele z nich zawiera wypowiedzi moliwe do sprawdzenia w sposb empiryczny. Prosty przykad ilustruje, jak wane s teorie w szarej codziennoci prac badawczych. Fizycy przeprowadzili prawie 200 000 dowiadcze, ktrych celem byo znalezienie pewnej czsteczki o nazwie omega minus. W czasie wszystkich testw tylko dwukrotnie udao im si stwierdzi istnienie tej czsteczki. Wystarczyo to fizykom do powzicia przekonania o rzeczywistym istnieniu tego 84 elementu . Waciwie nie mona powtrzy tego zjawiska. Wyobramy sobie, e parapsycholodzy musieliby przeprowadzi 100 000 prb, aby uzyska jedn wskazwk mwic o istnieniu psi! Bez wtpienia ju dawno porzuciliby swoj dziedzin nauki i powicili si innym rzeczom. Dlaczego wic bezproblemowo uznano unikatow czsteczk, a badania psi musiay przez tak dugi czas walczy o zdobycie choby pozorw akceptacji? Tajemnica nie kryje si w badaniach empirycznych, w dowiadczeniach czy w duej liczbie uchwytnych dowodw. Tajemnica tkwi w teorii. Na bazie uznanej teorii powtarzalno zjawiska schodzi do rangi drugorzdnej. Decydujca jest prognoza wynikajca z teorii. W takim ujciu nauka o anomalnych zjawiskach mentalnych ma niewielkie szans. Najpierw musi wyranie udowodni powtarzalno zjawisk, ktre bada co te po mistrzowsku uczynia. Metaanalizy instrument do stwierdzania jakoci powtarzalnoci zakoczyy dyskusje nad istnieniem psi. Z korzyci dla niej. By moe w dziedzinie parapsychologii nigdy nie da si przedstawi uytecznej teorii. Istnieje bowiem ogromna rnica pomidzy zrozumieniem pojedynczego i kompleksowego ukadu. Systemy o wysokim stopniu zoonoci mog zdecydowanie wykracza poza ograniczone zdolnoci ludzkiego pojmowania. Nie da si wwczas zrozumie danego systemu. Takim wanie, nadzwyczaj kompleksowym systemem jest psi. Ale nawet gdyby stworzenie teorii byo niemoliwoci, to jednak zaczlimy ju rozumie sposb dziaania psi. To tak, jak wielkie systemy jogi, buddyzmu i Ze, ktre waciwie nie posiadaj teorii" wiadomoci, a pomimo tego opracoway wiczenia, ktre umoliwiaj uycie wiadomoci w szczeglny sposb i wykorzystanie jej ukrytego potencjau. Analogicznie moemy stworzy dostp, dziki ktremu zaczniemy wykorzystywa ukryty potencja psi. Porwnanie nasuwa si samo, poniewa psi stanowi integralny skadnik wiadomoci. Parapsychologia bada oddziaywania pomidzy wiadomoci i wiatem fizycznym. Obecnie znalaza swoje naturalne miejsce w sercu nowej nauki badaniu wiadomoci. Rozszyfrowanie wiadomoci uwaa si wspczenie za ostatni nieznan dziedzin nauki. Badanie wiadomoci przeyo w minionych latach nietypowe zainteresowanie zarwno ze strony nauk przyrodniczych, jak i zgbiajcych tajniki umysu. Anomalne zjawiska mentalne uznawane s za czynniki ogrywajce istotn rol w naszym zrozumieniu wiadomoci. W tej dziedzinie na nadejcie odpowiedniej godziny czekaj jednak jeszcze niezliczone, nierozwizane zadania. Fizyk Nick Herbert precyzuje to w nastpujcy sposb: Najwiksze misterium dla nauki stanowi istota wiadomoci. Nie sdmy, e jestemy w posiadaniu zych lub niepenych teorii traktujcych o ludzkiej wiadomoci; my w ogle nie mamy adnych teorii. Prawie wszystko, co wiemy o wiadomoci, sprowadza si do tego, 85 e ma ona co wsplnego z gow, a nie ze stop" . Najwaniejszej rzeczy, ktrej musimy nauczy si w pracach badawczych nad wiadomoci, dowiadczylimy ju na podstawie bada psi mylenie w kategoriach albo/albo" prowadzi w lep uliczk. Musimy zacz myle w kategoriach zarwno/jak i". Tak, jak foton jest zarwno czsteczk, jak i fal, tak i wiadomo moe mie dwa odpowiadajce sobie stany. Normalny stan wiadomoci przyjmuje raczej form czsteczkow, zlokalizowan w czasie i przestrzeni. W takim stanie czowiek

traktuje siebie jako odizolowanie, niezalene stworzenie. W niecodziennych, odmiennych stanach wiadomo przyjmuje raczej form falow, niezlokalizowan w czasie i przestrzeni. Odpowiednio do tego czowiek przeywa w takich stanach oswobodzenie z granic; dowiadczenia identyfikacji, mistycznej jednoci i ponadczasowoci. Obydwa stany przejawiania si wiadomoci s jednakowo wane. Pomidzy nimi znajduje si psi ktra czy i dzieli. Psi jest zjawiskiem pocze, przej i zmian. Pojawia si tam, gdzie koczy si niezmienno, a nowe wyania si zza horyzontu; gdzie zatracaj si zabezpieczenia i obco ukazuje swoje oblicze; w miejscach na granicy jawy i snu, pomidzy codziennym i niecodziennym stanem wiadomoci; w chwilach osabionej uwagi. Jest zjawiskiem dziurki od klucza", rozszczepienia pomidzy wiatami, oknem otwierajcym widok na bezgraniczno naszej egzystencji.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Przypisy Cz I. Wywiad i parapsychologia: Historia Remote Viewing i szpiegw psi Jessica M. Utts, An Assessement of the Evidence for Psychic Functioning, "Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 3-30. Jim Schnabel, Remote Viewers: The Secret History of America's Psychic Spies, Nowy Jork, Dell, 1997, str. 7. Por. Elmar R. Gruber, Suche im Grenzenlosen. Hans Bender ein Leben fr die Parapsychologie, Kolonia, Kiepenheuer & Witsch, 1993,str. 109. Bernard Kayski, Peredatscha mysslei [Przekaz myli]. Iswstija Assoziazii Naturalistow, Moskwa, 1923. Leonid Wasiljew, Experimentelle Untersuchungen der Mentalsuggestion, Monachium i Bem, Francke, 1965. Cytat wg Martin Ebon, Ampflled Mind Power Research in the Former Soviet Union, publikacja w htemecie, 1996-1997 (http://www.mindspring.com/~biomind/Pages/Ebonl.html).
7 8 6 5 4 3 2 1

Andrija Pucharich, The Sacred Mushroom: Key to the Door of Eternity, Londyn, Gollancz, 1965.

Gdyby KGB nie chciao, eby film przedosta si na Zachd, to nieco niezdarnemu Johnowi Gaitherowi Prattowi nie udaoby si przeszmuglowa" go przez urzd celny. Film o dowiadczeniach Niny Kuaginy mona obejrze na moim CD-ROM-ie Mysterium ", Monachium, United Soft Media, 1996. Sheila Ostrander i Lynn Schroeder, Psychic Discoveries Behind the Iron Curtain, Englewood Cliffs, Prentice Hall, 1970. Udokumentowano w: [nazwiska autora nie podano do wiadomoci publicznej] Paraphysics R & D Warsaw Pact (U), DST-1810S-202-78, U.S. Defence Intelligence Agency, 30 marca 1978. J.D. LaMothe, Controlled Offensive Behavior U.S.S.R. U.S. Defence Intelligence Agency. Prepared by the U. S. Army, Office of the Surgeon General, Medical Intelligence Office, W aszyngton, 1972 [#CT-CS-01-169-72]. Marylin Schlitz i Elmar R. Gruber, Transcontinental Remote Viewing, Journal of Parapsychology", 44, 1980, str. 305-317; Marylin Schlitz i Elmar R. Gruber, Transcontinental Remote Viewing: A Rejudging, "Journal of Parapsychology", 45,1981, str. 233-238. Przedstawione dowiadczenie stao si jednym z podstawowych eksperymentw w nowoczesnych badaniach psi i zostao opisane w ksice wczesnego dyrektora Instytutu Parapsychologii, K. Ramakrishna Rao, The Basic Experiments in Parapsychology, Jefferson, McFarland, 1984. Gertrude R. Schmeidler, PK Effects Upon Continously Recorded Temperatur, .Journal of American Society for Psychical Research", 67,1973, str. 325-340. Ingo Swann, Remote Viewing: The Real Story, publikacja w Internecie, 1996-1997 (http://www.mind-spring.com/~biomind/Pages/RealStoryMain.html).
15 16 14 13 12 11 10 9

Ibidem.

Prby OBE zostay opublikowane dopiero w 1977 roku, gdy rozesza si pogoska o tym, e Ingo Swann zosta szpiegiem psi pracujcym dla CIA" ale w czasopimie angielskiego towarzystwa .Journal of Society for Psychical Research". Harold E. Puthoff, CIA-Initiated Remote Viewing Program at Stanford Research Institute, Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 63-76. Ingo Swann, Remote Viewing: The Real Story, publikacja w Internecie, 1996-1997 (http://www.mind-spring.com/~biomind/Pages/RealStoryMain.html). Rssel Targ, Remote Viewing at Stanford Research Institute in the 1970s: A Memoir, Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 77-88.
20 19 18 17

Fale alfa s falami mzgu o pamie czstotliwoci 8 -13 Hz.

Fale beta s falami mzgu o pamie czstotliwoci 13 -30 Hz. Powstaj w powizaniu ze stanem wiadomego czuwania i uwagi. Rssel Targ i Harald Puthoff, Information Transmission Under Conditions of Sensory Shielding, Nature", 252,1974, str. 602-607. Edwin C. May, Rssel Targ i Harald Puthoff, EEC Corelates to Remote Light Flashes Under Conditions of Sensory Shielding, w: Tart, Charles, Harald Puthoff, Rssel Targ, Mind of Large: IE EE Symposia on the Nature of ESP, Nowy Jork, Praeger, 1979, str. 127-136. Edwin C. May, Wanda Luke, Virginia Trask i Thane Frivold, Brian Responses and ESP, Research in Parapsychology" 1990, Metuchen, Scarecrow, 1992. SED podlegao kontroli biura przedstawieciela szefa sztabu sub informacyjnych (ACSI, Assistant Chief of Staff for Intelligence). Navy pozostaa wierna i wspomagaa badania elektromagnetycznej manipulacji wiadomoci take po tym epizodzie. Jim Schnabel, Remote Viewers: The Secret History of America s Psychic Spies, Nowy Jork, Dell, 1997,str.50inast. Harald E. Puthoff i Rssel Targ, A Perceptual Channel for Information Transfer Over Kilometer Distances: Historical Perspective and Recent Research, Proceedings of the Institute o f Electrical and Electronics Engineers", 64,1976, str. 329-354.
29 30 28 27 26 25 24 23 22

21

JoeMcMoneagle, MindTrek, Charlottesville, Hampton Roads, 1993.

Harald E. Puthoff i Rssel Targ, Information Transmission Under Conditions of Sensory Shielding, Nature", 251, 18, 1974, str. 602-607; Harald E. Puthoff i Rssel Targ, A Perceptual Channel for Information Transfer Over Kilometer Distances: Historical Perspective and Recent Research, Proceedings of the Institute of Electrical and Electronics Engineers", 64,1976, str. 329 -354. Harald E. Puthoff i Rssel Targ, Mind Reach, Nowy Jork, Delacorte, 1977; Rssel Targ i Keith Harary, The Mind Race: Understanding and Using Psychic Abilities, Nowy Jork, Villard, 1984. Pozostawiono skrt CRV. Obecnie Ingo Swann okrela nim Controlled Remote Viewing Kontrolo-wane Remote Viewing".
33 34 35 36 32 31

Rene Warcollier, Fnfzig Jahre Telepatie, Neue Wissenschaft", 11,1962, str. 49 -57. Upton Sinclair, Mental Radio, Springfield, Charles C. Thomas, 1962 (wyd. oryg. 1930). Walter Schnelleberg, Memoiren, Kolonia, 1959, str. 301.

Charles T. Tart, Learning to Use Extrasensory Perception, Chicago, University of Chicago Press, 1976. Publiczne demonstracje zginania yek" przez Uri Gellera budz wiele zastrzee i atwo je skopiowa, uywajc odpowiednich sztuczek. Badania naukowe przeprowadzane w kontrolowanych warunkach z innymi osobami biorcymi udzia w dowiadczeniach dostarczyy jednak dowodu mwicego, e w nielicznych przypadkach istnieje moliwo zginania yek" bez stwierdzonego oddziaywania fizycznego. Por. Bernhard Wlti, Die Silvio-Protokole 1976-1977, Zeitschrift fr Parapsychologie und Grenzgebiete der Psychologie", 20, 1987, str. 1-46; John. B. Hasted, The Mental-Benders, Londyn, 1981. Harald E. Puthoff i Rssel Targ, Perceptual Argumentation Techniques, Part 1, Executive Summary, SRI Project 3183, Final Reports" (z okresu stycze 1974 luty 1975). Jim Schnabel, Remote Viewers: The Secret History of America 's Psychic Spies. Nowy Jork, Dell, 1997, str. 284-286. John. B. Alexander, The New Mental Battlefield: Beam Me Up, Spock", Military Review", 9(12), 1980, str. 48-54.
41 42 40 39 38 37

Friedrich Nietzsche, Zu Zarathustra, Stuttgart, Krner, 1931, str. 446.

Por. Elmar R. Gruber, Was ist New Age?, Freiburg, Herder, 1987; Elmar R. Gruber, Sanfte Verschwrung oder sanfte Verbldung? Kontroversen um New Age, Freiburg, Herder, 1989. John B. Alexander, Richard Groller i Janet Morris, The Warrior 's Edge, Nowy Jork, Williem Morrow, 1990,str.9inast.
43

44 45

Jeden Hertz odpowiada czstotliwoci jednego wahnicia na sekund.

Carles T. Tart, A Second Psychophysiological Study of Out-of-the-Body Experiences in a Gifted Subject, Robert A. Monroe, w: W. Roll, R. Morris i J. Morris, Proceedings of the Parapsychological Association, 1969, str. 43-44. Por. Robert A. Monroe, Journeys Out of the Body, Nowy Jork, Doubleday, 1971; Robert A. Monroe, Far Journeys, Nowy Jork, Doubleday, 1985.
47 48 46

Steven Emerson, Secret Warriors, Nowy Jork, G. P. Putnam's Sons, 1988, str. 103-104.

National Research Council, Enhancing Human Performance, National Academy of Sciences, 1988, str. 111-114.
49 50 51

Joe McMoneagle, Mind Trek, Charlottesville, Hampton Roads, 1993. David Morehouse, Psychic Warrior, Nowy Jork, St. Martin's, 1996.

W 1996 roku May przydzieli CSL pod dach Laboratorium Bada Podstawowych (LFR, Laboratories for Fundamental Research) w Kalifornii. Do kierownictwa SAIC zaliczaj si: admira Bobby Inman, byy dyrektor NSA i CIA, Melvin Laird, minister obrony w rzdzie prezydenta Richarda Nixona oraz genera w stanie spoczynku Max Thurman, komendant inwazji na Panam. SAIC jest wacicielem Network Solutions, firmy, ktra od wrzenia 1995 roku ma kontrol nad przyznawaniem nazw domen internetowych. Ray Hyman, Evaluation of a Program on Anomalous Mental Phenomena, .Journal of Scientific Exploration", 10,1996,31-58, str. 57. Mr X, Part 1: Bologna on Wry. A Review of the CIA/AIR Report An Evaluation of Remote Viewing: Research and Applications"; Part 2: A Second Helping. Further Reflections on the AIR/CIA Assessment on Remote Viewing. Part 3: Scraps and Crumbs. Further Reflections on the AIR/CIA Assessment on Remote Viewing, publikacja w Internecie, 1997 (http://www.mindspring.com/~biomind). Jessica Utts, An Assessement of the Evidence for Psychic Functioning,, Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 3-30. Odrzucenie psychokinezy zwizane jest ze sporn obecnie teori mwic, e pewne psychokinetyczne wpywy na mikroprocesy mona wyjani rwnie za pomoc prekognicji. Teori t opracowa Ed May wraz z Jessicqutts. Nie ma tutaj miejsca na dokadne jej omwienie. Dalsze rozdziay ksiki dostarcz wystarczajcych dowodw na istnienie psychokinezy. Ray Hyman, Evaluation of a Program on Anomalous Mental Phenomena, Journal of Scientific Exploration", 10,1996,31-58, str. 57. Edwin C. May, The American Institutes of Research Review of the Department of Defense s STAR GATE Program: A Commentary,, Journal of Scientific Expoloration", 10,1996, str. 89-108. Courtney Brown, Cosmic Voyage: A Scientific Discovery of Extraterrestrials Visiting Earth, Dutton 1996.
59 58 57 56 55 54 53 52

Mona dotrze pod adres internetowy http://www.farsight.org/manual/manual.html.

Cz II. Aktualne badania nad psi: W drodze do nowego zrozumienia wiata Swann zaprezentowa artyku o technikach scjentologicznych, wykorzystujc je do stworzenia modelu rozwoju i badania zdolnoci psi: Ingo Swann, Scientological Techniques: A Modern Paradigm for the Exploration of Consciouness and Psychic Integration, w: Proceedings of the First International Congress on Psychotronic Research, Wirginia: U.S. Point Publications Research Service, 6 wrzenia 1974, Document nr JPRSL/5022-1. Louis F. Maire i J.D. LaMothe, Soviet and Czechoslovakian Parapsychology Research, U.S. Defence Intelligence Agency, Prepared by the U.S. Army, Medical Intelligence and Information Agency, Waszyngton, 1975 [#DST-181OS-387-75].
3 4 2 1

Roger A. Beaomont, C ?: On the strategic potential of ESP, Signal", 36 (5), 182, str. 39-45.

nth

Por. Martin Ebon, Amplified Mind Power Research in the Former Soviet Union, publikacja w Internecie, 1996-1997 (http://v*ovw.mindspring.(X)rn/~biomind/Pages/Ebonl.htrnl). Larissa Vilenskaya, Psi Research in the Soviet Union: Are They Ahead of Us?, w: Rssel Targ i Keith Harary, The Mind Race, Nowy Jork, Villard, 1984, str. 256.
5

Martin Ebon, Amplified Mind Power Research In The Former Soviet Union, publikacja w Internecie, 1996-1997 (http://www.tnindspring.corn/~biornind/Pages/Ebonl.htrnl). Martin Ebon, Psychic Warefare: Threat or Illusion, Nowy Jork, McGraw Hill, 1983. Por. rwnie Martin Ebon, Psi ist keine Geheimwaffe, Zeitschrift fr Parapsychologie und Grenzgebiete der Psychologie", 27,1895, str. 246-252. Alexander P. Dubrow, Role of Parapsychology in the Change of the Paradigm of Modern Natural Science, Parapsychology and Psychophysics", 23,1997, str. 11. W przeciwiestwie do tego na okrelenie odkrytej przez Alexandra Lowena formy psychoterapii skierowanej na organizm uywa si na Zachodzie terminu bioenergetyka". Edwin C. May i Larissa Vilenskaya, Overview of Current Parapsychology Research in the Former Soviet Union, Subtle Energies", 3,1992, str. 45-67. Nie zachodzia adna statystycznie istotna zmiana w sprawnoci rozwizywania problemu w czasie poddawania probantw mentalnym zakceniom wywieranym w sposb przerywany, tzn. przy zadaniach 2,4 i 6. Juri S. Dolin, V.l. Dymw i N.N. Kaczenkow, Preliminary Study of a Human Operator's Remote Effect on the Psychophysiological State of Another Individual with EEC Recording, w: Procedings of th the 36 Annual Convention of the Parapsychological Association, Toronto, Kanada, 1993, str. 24-40. Rupert Sheldrake, Das schpferische Universum, Monachium, Meyster, 1983; Rupert Sheldrake, Sieben Experimente, die die Welt verndern knnten, Monachium, Scherz, 1944. Larissa Vilenskya i Edwin C. May, Anomalous Mental Phaenomena Research in Russia and the Former Soviet Union: A Follow Up, Subtle Energies" 4,1993, str. 231-250. Gabriel Veraldi, Les travaux recents de Rene Pecoc'h. De la Psychophysique animale a une revision de la psychologie, ,3ulletin de la Fondation Marcel et Monique Odier de Psycho-Physique", 3,1997, str. 24-36. Jurij S. Dolin, V.A. Dawidw, E.V. Morozowa oraz D.J. Szumw, Studies of a Remote Mental th Effects on Plants with Electrophysiological Recording, w: Procedings of the 36 Annual Convention of the Parapsychological Association, Toronto, Kanada, 1993, str. 41-56. W 1930 roku Abbe M.L. Bouly wprowadzi termin radiestezja" do nauki oraz rdkarstwa i wykrywania za pomoc wahadeka.
18 19 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7

Charles T. Tart, Transpersonal Psychologies, Nowy Jork, Harper & Row, 1975.

Tonu R. Soidla i S.I. Shapiro (wyd.), Everything is According to the Way: Voices of Russian Trans-personalism, Bribane, Bolda-Lok, 1997. Elmar R. Gruber, Suche im Grenzenlosen. Hans Bender ein Leben fr die Parapsychologie, Kolonia, Kiepenheuer & Witsch, 1993, str. 268-270. Erlendur Haraldsson, Are Religiosity and Belief in the Afterlife Better Predictors of ESP Performance then Belief in Psychic Phenomena?, Journal of Parapsychology", 57, 1993, str. 259 273. Por. rwnie Erlendur Haraldsson i Joop M. Houtkooper, Meta-Analyses of 10 Experiments on Perceptual Defensi-veness and ESP, Journal of Parapsychology", 59,1995, str. 251-271. Ingo Swann, Remote Viewing: The Real Story, publikacja w Internecie, 1996-1997 (http://www.mind-spring.com/~biomind/Pages/RealStoryMain.html), rozdz. III. Swann twierdzi, e trzecia kopia zostaa sprzedana pewnemu niestaemu narodowi na Bliskim Wschodzie", ktry ze swojej strony udostpni je pewnemu, tak samo niestaemu, ssiadowi.
23 22 21 20

Sposb pisania nazwisk chiskich przyjto zgodnie z ich tradycj, w ktrej nazwisko poprzedza

imi. Harald Puthoff, Report on Investigations into Exceptional Human Body Function " in the People's Republic of China, w: Research in Parapsychology 1982, Metuchen, Scarecrow, 1983, str. 275-278. Grupa z SRI powtrzya opisane prby, ale przy poprawnym Remote Viewing uzyskano w nich jedynie niewielkie nasilenie emisji fotonw (kwantw wietlnych), ktrego nie mona byo jednoznacznie poczy z tym procesem. Chen Hsin i Mei Lei, Study of the Extraordinary Function of the Human Body in China, w: Research in Parapsychology 1982, Metuchen, Scarecrow, 1983, str. 278-282.
26 25 24

Leping Zha i Tron McConnell, Parapsychology in the Peoples Republic of China: 1979-1989,

.Journal of the American Society for Psychical Research", 85,1991, str. 119-143. Zhu YiYi, w: Alexander Imich (wyd.), Incredible Tales of the Paranormal: Documented Accounts of Poltergeistes, Levitation, Phantoms, and Other Phenomena, Bearsville, Bramble, 1995, str. 203.
28 29 27

Ibidem, str. 206.

P. Dong, The Four Major Mysteries of Mainland China, Engelwood Cliffs, Prentiece Hall, 1984, str. 90-91. Cytat za: Leping Zha i Tron McConnell, Parapsychology in the People 's Republic of China: 1979--1989,, Journal of the American Society for Psychical Research", 85,1991,119-143,str. 125. Qian Xuesen, Czy pewna nienarodzona nauka jest rewolucj? Renti Teygongneng Yanjiu" (badania AFMK), l, 1983, str. 3-8 (w jzyku chiskim). Lin Shuhuang i in., Dowiadczenia PK: poruszanie si obiektw do wntrza i na zewntrz zamknitych pojemnikw, Renti Teygongneng Yanjiu" (badania AFMK), l, 1983, str. 3 -8 (w jzyku chiskim). Song Kongzi, Lan Rongliang, Li Xianggao, Zhou Lianghong, Badania przemieszczania poprzez przeszkody przestrzenne, Chinese Journal of Somatic Science", 1990, str 22 -31 (w jzyku chiskim). Qian Cheng i Zhou Xin (wyd.), Yan Xin i Qi Gong, Pekin, Wydawnictwo Robotnicze, 1988, str. 241 (w jzyku chiskim).
35 36 34 33 32 31 30

Rozrnia sijinggong (wiczenia w spokoju) oraz donggong (wiczenia w ruchu).

Xan Xin, Li Shengping, Yu Jianyuan, Li Baike, Lu Zuying, Efekt Qigong w spektrum ramanowskim wody z kranu, roztwory soli i glukozy, Ziran Zazhi", 11,1988, str. 567-571 (w jzyku chiskim). Lu Zuying, Zhao Nanming, Li Shengping, Zheng Changxue, Yan Xin, Obserwacje oddziaywania Qi na struktur i waciwoci pewnych substancji, Shengwu Wuli Xuebao" (Acta Boiophysica Sinica"), 3, 1987, str. 93-94 (w jzyku chiskim). Cytat za Qian Cheng i Zhou Xin (wyd.), Yan Xin i Qi Gong, Pekin, Wydawnictwo Robotnicze, 1988, str. 315 (w jzyku chiskim). Cytat za Leping Zha i Tron McConnell, Parapsychology in the People's Republic of China: 1979-1989, Journal of the American Society for Psychical Research", 85,1991,119 -143,str. 132. Yin i Yang stanowi podstawow par przeciwiestw w tradycji chiskiej, ktra przejawia si we wszystkich formach bytu. Yang odpowiada za stron aktywn, msk, dynamiczn i jasn, a domen Yin jest zasada biernoci, kobiecoci, ciemnoci. Fazy snu mona stwierdzi przy pomocy zapisw procesw fizjologicznych, np. poruszania oczami. Montague Ullrnann, Stanley Krippner, Alan Vaughan, Dream Telepathy, Nowy Jork, Macmillan, 1973, str. 123. Herman A. Witkin i Helen B. Lewis, The Relation of Experimentally Induced Pre-Sleep Experiences to Dreams: A Report on Method and Preliminary Finding, .Journal of the American Psychoanalytical Association", 13,1963, str. 819-849. Por. Richard Broughton, Parapsychology: The Controversal Science, Nowy Jork, Ballantine, 1991, str. 99-101, Charles Honorton i Ephraim Schelter, Ganzfeld Target Retrieval with an Automated Testing System: A Model for Initial Ganzfeld Success, w: Research in Parapsychology 1986, Metuchen, Scarecrow, 1987. Charles Honorton, Response to Hyman's Critique of Psi Ganzfeld Studies, w: Research in Parapsychology 1982, Metuchen, Scarecrow, 1983, str. 23-26. Gene V. Glass, Promary, Secendary, and Mela-Analysis of Research, w: Educational Researcher, 5,1976, str. 5-8. Steering Committee of the Physician's Health Study Research Group, Preliminary Report: Finding from the Aspirin Component on the Ongoing Physicians' Health Study, New England Journa l of Medicine", 318,1988, str. 262-264. Por. C. Man, Meta-Analysis in the Breech, Science", 249,1990, str. 476-480.
48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37

Robert Rosenthal, Meta-Analytic Procedures for Social Research, revised edition, Beverly Hills,

Sage, 1991, str. 324. Ray Hyman, The Psi Ganzfeld Experiment: A Critical Appraisal, Journal of Parapsychology", 49, 1985, str. 3-49. Charles Honorton, Meta-Analysis of Psi Ganzfeld Research: A Response to Hyman, Journal of Parapsychology", 49,1985, str. 51 91. Robert Rosenthal, Meta-Analytic Procedures and the Nature of RepUkation: The Ganzfeld Debate, Journal of Parapsychology", 50,1986, str. 315-336. Ray Hyman, Charles Honorton, A Joint Communique: The Psi Ganzfeld Controversy, .Journal of Parapsychology", 50,1986,351-364, str. 351. Jessica M. Utts, Replication and Meta-Analysis in Parapsychology, Statistical Science", 6, 1991, str. 396-403.
54 55 53 52 51 50 49

Ray Hyman, Comment, Statistical Science", 6,1991,389-392, str. 392.

Ray Hyman, Evaluation of a Program on Anomalous Mental Pheno mena, Journal of Scientific Exploration", 10,1996,31-58, str. 55. Robert L. Morris, Kathy Dalton, Deborah Delanoy i Caroline Watt, Comparision of the Sender/No Sender Condition in the Ganzfeld, w: Procedings of the 36'* Annual Convention of the Parapsychological Associoation, 1995, str. 244-259. Daryl J. Bem i Charles Honorton, Does Psi Exist? Replicable Evidence for an Anomalous Process of Information Transfer, Psychological Bulletin", 115,1994, str. 4 -18.
58 59 57 56

Daryl J. Bern, The Ganzfeld Experiment, Journal of Parapsychology", 57,1993, str. 101-110.

M, Carlyn, An Assessment of the Myers-Briggs Type Indicator, Journal of Peronality Assessment", 41,1977, str. 461-473. Charles Honorton, Ephraim Schelter, Ganzfeld Target Retrieval with an Automated Testing System: A Model for Initial Ganzfeld Success, w: Research in Parapsychology 1986, Metuchen, Scarecrow, 1987, str. 36-39. Richard Broughton i Cheryl Alexander, Autoganzfeld II: The first 100 Sessions, w: Procedings of the 3 ff* Annual Convention of the Parapsychological Associoation, 1995, str. 53-61. A.R. Lawrence, Gathering in the Sheep and Ghoats: A Meta-Analysis of Forced-Choice SheepGoat ESP Studies, 1947-1993, w: Procedings of the 36"" Annual Convention of the Parapsychological Associoation, 1993, str. 75-86. Charles Honorton, Diane C. Ferrari i Daryl J. Bern, Extraversion and ESP Performance: A MetaAnlysis and a New Confirmation, w: Research in Parapsychology 1990, Metuchen, Scarecrow, 1992, str. 35-38. Henri Bergson,Presidental Address, Proceedings of the Society for Psychical Research", 24,1913, str. 462-479. Por. Elmar R. Gruber, Tranceformation: Schamanismus und die Auflsung der Ordnung, Bazylea, Sphinx, 1982; Elmar R. Gruber, Traum, Trance und Tod, Freiburg, Herder, 1985. Nie ma zgodnoci odnonie do wieku Yogasutry. W ostatnim czasie badacze s zdania, e Yogasutra powstaa dopiero w II lub III wieku n.e. Wiksza cz oryginalnej literatury jogi w tradycji Patanjali pochodzi z IV wieku n.e. Por. Yoga Sutra Der Yogaleitfaden des Patanjali. W sanskrycie i jz. niemieckim, Hamburg, Papyrus, 1987. Rhea A. White, A Comparision of Old and New Methods of Responce to Targets in ESP Experiments, .Journal of the American Society for Psychical Research", 58,1964, str. 21-56. Peter L. Nelson, The Technology of the Praeternatural: An Empirically Based Model of Transpersonal Experiences, .Journal of Transpersonal Psychology", 22,1990, str. 35-50. Charles Honorton, R. Davidson, P. Bindler, Shifts in Subjective State Associated with Feedbackaugmented EEG Alpha, Psychophysiology", 9,1972, str. 269 -270; Charles Honorton, R. Davidson, P. Bindler, Feedback-augmented EEG Alpha Shifts in Subjective State, and ESP Cardguessing Performance, Journal of the American Society for Psychical Research", 65,1971, str. 308-323.
70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60

Edgar S. Wilson, The Transits of Consciousness, Subtle Energies", 4,1993, str. 171 -186.

Masahiko Hirasawa, Mikio Yamamoto, Kimiko Kawano i Akira Furukawa, An Experiment on Extrasensory Information Transfer with Electroencephalogram Measurement, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 43-45.
72 73

71

W tylnym rejonie i w obszarze pata ciemieniowego kory mzgowej.

Masahiko Hirasawa, Mikio Yamamoto, Kimiko Kawano i Akira Furukawa, Nakashiro Yasuda, An Experiment on Extrasensory Information Transfer with Electroencephalogram Measurement (Part II), .Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 185-195. Mikio Yamamoto, Masahiko Hirasawa, Hideyuki Kokubo, Kitniko Kawano, Tomoko Kokado, Tsuyoshi Hirata i Nakashiro Yasuda, EEG-Change in Anomalous Perception Task Realted to Somatic Sensation, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 15,1997,str. 88-92. D.H. Lloyd, Objective Eventsin the Brain Correlating With Psychic Phenomena, New Horizons", 1,1973, str. 69-75. Jacobo Grinberg-Zylberbaum, M Delaflor, M.M.E. Sanchez Arellano, MA. Guevera i M. Perez, Human Communication and the Electrophysiological Activity of the Brain, Subtle Energies", 3,1992, str. 25-44. Charles A. Warren, Bruce E. McDonough, Norman S. Don, Eventrelated Brain Potential Changes in a Psi Task, Journal of Parapsychology", 56,1992, str. 1-30. Hideyuki Kokubo, Tsuyoshi Hirata, Masahiko Hirasawa, Masayuki Hirafiiji, Takaaki Ohta, Shinya Ito, Tomoko Kokado, Mikio Yamamoto, A Study on Remote Anomalous Cognition with Judgement and Measurement of Auditory Evoked Potential and EEC, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 15,1997, str. 97-102. Julie Milton, Ordinary State ESP Meta-Analysis, w: Procedings of the 36 Annual Convention of the Parapsychological Association, Toronto, Kanada, 1993, str. 87-104. Rex G. Stanford i Adam Stein, A Meta-Analysis of ESP Studies Contrasting Hypnosis and a Comparison Condition, Journal of Parapsychology", 58,1994, str. 235-270. Pierwotne urzdzenie nosio nazw Ten Choice Trainer (Urzdzenie do wiczenia dziesiciu moliwoci wyboru"). Bardziej zaawansowan wersj tego urzdzenia okrelano nazw ADEPT (Advanced Decimal Extrasensory Perception Trainer, Zaawansowane dziesitne urzdzenie do wiczenia postrzegania pozazamysowego"). Charles T. Tart, The Application ofLearnin Theory to ESP Performance, Nowy Jork, Parapsychology Foundation, 1975; Charles T. Tart, Toward Conscious Control of Psi Through Immediate Feedback Training: Some Considerations of Internal Processes, Journal of the American Society for Psychical Research", 71,1977, str. 375-408. James C. Carpenter, Toward the Effective Utilization of Enhanced Weak-Signal ESP Effects, referat na konferencji amerykaskiego towarzystwa American Association for the Advancement of Science. Nowy Jork, stycze 1975.
84 85 83 82 81 80 79 th 78 77 76 75 74

Stephen Schwartz, The Alexandria Project, Nowy Jork, Delacorte, 1983.

Keith Harary, Response to Reply of Schwartz and De Mattel to On the Discovery of an Americana Brig ", Journal of the American Society for Psychical Research", 86,1992, str. 257 -290. Rssel Targ prbowa zastosowa tak technik rwnie w poszukiwaniach surowcw naturalnych: Rssel Targ, Proposed Application of Associational Remote Viewing to Oil and Natural Ressource Recovery, w: Research in Parapsychology 1982, Metuchen, Scarecrow, 1983, str. 264266. Keith Harary, The Goose That Laid the Silver Egg: A Criticism of Psi and Silver Futures Forecasting, Journal of the American Society for Psychical Research", 86,1992,375-409. Rssel Targ, Jane Katra, Dean Brown, Wenden Wiegand, Viewing the Future: A Pilot Study with an Error-Detecting Protocol, Journal of Scientific Exploration", 9,1995, str. 367-380. Elmar R. Gruber, Conformance Behavior Involving Animal and Human Subject, European Journal of Parapsychology", 3, 1979, 36050, Elmar R. Gruber, A Sudy of Conformance Behavior Involving Rats and Mice, referat wygoszony na trzeciej konferencji towarzystwa Society for Psychical Research, Edynburg, 1979.
90 89 88 87 86

William G. Braud i Marylin J. Schlitz, Consciousness Interactions With Remote Biological

Systems: Anomalous Intentionality Effects, Subtle Energies", 2,1991, str. 1-46. William G. Braud, Allobiofeedback: Immediate Feedback for a Psychokinetic Influence upon Another Person's Physiology, Research in Parapsychology" 7977, Metuchen, Scarecrow, 1978, str. 123-134. Marylin J. Schlitz, Intentionality and Intuition and Their Clinical Implications: A Challenge for Science and Medicine, Advances: The Journal of Mind-Body Health", 12,1996, str. 58-66.
93 94 92 91

Por. Elmar R. Gruber, Traum, Trance und Tod, Freiburg, Herder, 1985, str. 60-75.

William Braud, Donna Schafer, Sperry Andrews, Reaction to an Unseen Gaze (Remote Attention): A Review, with New Data on Autonomie Staring Detection, Journal of Parapsychology", 57,1993, str. 373--390; William Braud, Donna Schafer, Sperry Andrews, Further Studies of Autonomie Detection of Remote Staring: Replication, New Control Procedures, and Personality Correlates, Journal of Parapsychology", 57,1993, str. 391-410. Keisuke Kobayashi i Yoshiko Itagaki, Experiments on Subconsciuos Information Transfer in Sleeping Infants, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996. Edwin C. May i Larissa Vilenskaya, Overview of Current Parapsychology Research in the Former Soviet Union, Subtle Energies", 3,1992, str. 45-67; V. I. Kaczew, Lethal Gamma-Irradiation andBioener-gy Therapy, Parapsychology and Psychophysics", 9,1993, str. 44 -48. Masatake Yanauchi, Toshiyuko Saito, Mikio Yamamoto, Masahiko Hirasawa, Attempts to Develop an in Vitro Experimental System for Detecting the Effect of Stimulant Emmission Using Cultures Human Cells, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 266-271. Robert N. Miller, P.B. Reinhart, A. Kern, Scientists Register Though Energy, w: Ernest Holmes Foundation Research Report, lipiec 1974, str. 12-16. L.N. Piatnicki, V.A. Fonkin, Human Consciousness Influence on Water Structure, Journal of Scientific Expoloration", 9,1995, str. 89-105. G.N. Dulnew, V.T. Prokopienko i O.S. Polakowa, Optical Methods for the Study of Psi Phenomen, Parapsychology and Psychophysics", 1,1993, str. 39 -44. Larissa Vilenskaya i Edwin C. May, Anomalous Mental Phenomena Research in Russia and the Former Soviet Union: A Follow Up, Subtle Energies", 4,1993, str. 231-250. Glen Rein, A Psychokinetic Effect on Neurotransmiter Metabolism: Alterations in the Degradive Enzyme Monoamine Oxidase, w: Research in Parapsychology 1985, Metuchen, Scarecrow, 1986, str. 77-80. William G. Braud, Distant Mental Influence of Rate of Hemolysis of Human Red Blood Cells, w: Research in Parapsychology 1988, Metuchen, Scarecrow, 1989. Brenio Onetto i Gita H. Elqiun, Psychokinesis in Experimental Tumorgenesis, Journal of Parapsychology", 1966,30,220. Badania zostay opisane w: William G. Braud, Gary Davis, Robert Wood, Experiments with Matthew Manning, Journal of the Society for Psychical Research", 1979,50, str. 199 -223. Frans Snel, PK Influence on Malignant Cell Growth, Research Letter", 10, Parapsychology Laboratory, University of Utrecht, 1980.
107 108 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95

Daniel J. Benor, Healing Research, 1.1, Monachium, Helix, 1992.

Justa M. Smith, Paranormal Effects on Encyme Activity, Human Dimensions Institute", professional paper, 1972, Journal of Parapsychology", 32, 1968,281. Smith zastosowaa enzymy, poniewa s one katalizatorami reakcji metabolicznych zachodzcych w komrkach. Brak lub dysfunkcja pewnych enzymw jest podoem wielu chorb. Trypsyna to enzym produkowany w trzustce czowieka i innych zwierzt, ktrego zadaniem jest rozkad biaek do auchw polipeptydowych. Tatsuka Yamamoto, Akira Seto, Seiki Nakazato i Tadashi Hisamitu, Biophysical Study on the Phenomenon ofHumany Extremely Strong Magnetic Field Emission from a Healer,, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996; Tadashi Hisamitu, Akira Seto, Seiki Nakazato, Tatsuka Yamamoto, Emission of Extremely Strong Magnetic Fields from the Head and Whole Body During Oriental Breathing Excercies, Acupuncture and Electro-Therapeutics Research",
109

21,1996, str. 219-227. David J. Muehsam, M.S. Markov, Patricia A. Muehsam, Arthur A. Pilla, Ronger Shen, Vi Wu, Effects of Qigong on Cell-Free Myosin Phosphorylation: Preliminary Experiments, Subtle Energies", 5, 1994, str. 93-108.
111 112 110

Fritz Albert Popp, Die Botschaft der Nahrung, Frankfurt, Fischer, 1993.

Liu Yaning, Zhao Xinhus, Cao Jie, Hu Yulan oraz Zhao Yungheng, The Effects of Taoist Qigong on the Photon Emission from the Body Surfaceand Cells, w: Proceedings of the First World Conference for Academic Exchange of Medical Qigong, Pekin, padziernik 1988.
113 114

Marco Bischof, Biophotonen. Das Licht in unseren Zellen, Frankfurt, Zweitausendeins, 1995.

Elmer E. Green, Mind Over Matter: Volition and the Cosmic Connection in Yogic Theory, Subt le Energies", 4,1993, str. 151-170. Mikio Yamamoto i in.. Study on Analyzing Methods of Human Body Functions Using Various Simultaneous Measurements (VSM), Journal of the International Society of Life Information Sciences", 15, 1997, str. 351-358. Mikio Yamamoto, Masahiko Hirasawa, Kimiko Kawano, Nakashiro Yasuda, Akira Furukawa, An Experiment on Remote Action Against Man in Sense Shielding Condition, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 97-99. Mikio Yamamoto, Masahiko Hirasawa, Kimiko Kawano, Hideyuki Kokubo, Tomoko Kokado, Tsuy-oshi Hirata, Nakashiro Yasuda, Akira Furukawa, Nobuo Fukuda, An Experiment on Remote Action Against Man in Sensory-Shielding Condition (Part II), .Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 228-239. Yoshio Machi, Liu Chao, Wu Ren Zhao, Physiological Measurements for the Static Qigong Xiao Zhou Tian", Journal of the International Society of Life Information Sciences", 15,1997, str. 2 00206. Kimiko Kawano, J.M. Shi, L.Y. Duan, The Frequency Change in a-Waves and the Appearance of- Waves during Qigong and Meditation, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 22-27. Masatoshi Itoh, Hiroshi Miyazaki, Yasuo Takahashi, Imaging of Mind using Positron Emission Tomography, Journal of the International Society of Life Information Sciences", 14,1996, str. 67 -80. Kimiko Kawano, Hidemi Koito, Takeo Fujiki, Yoshiya Shinagawa, EEG Tomography during Chinese Qigong" Training, Neurosciences", 16,1990, str. 503-508. Cz III. wiadomy wszechwiat: Cicha rewolucja w laboratoriach psi Rex G. Stanford, R. Zenhausen, A. Taylor, M. Dewyer, Psychokinesis as Psi-Mediated Instrumental Response, Journal of the American Society for Psychical Research", 69,1975, str. 127133. Dean I. Radin i Diane C. Ferrari, Effects of Consciousness on the Fall of Dice: A Meta-Analysis, Journal of Scientific Exploration", 5,1991, str. 61-85. Robert G. Jahn, Brenda J. Dune, Margins of Reality, Nowy Jork, Harcourt Brace Jovanovich, 1987; Robert G. Jahn, Brenda J. Dune, Science of the Subjective, Journal of Scientific Exploration", 11,1997, str. 201-224. Robert G. Jahn, York H. Dobyns, Brenda J. Dune, Count Population Profiles in Engineering Anomalies Experiments, Journal of Scientific Exploration", 5,1991,205 -232, str. 206. Brenda J. Dunne, Roger D. Nelson, Robert G. Jahn, Operator Related Anomalies in a Random Mechanical Cascade, Journal of Scientific Exploration", 2,1988, str. 155-179. Brenda J. Dunne, Robert G. Jahn, Experiments in Remote Human/Machine Interaction, Journal of Scientific Exploration", 6,1992, str. 311-332. Roger D. Nelson, G.J. Bradish, Robert G. Jahn i Brenda J. Dunne, A Linear Pendulum Experiment: Effects of Operator Intention on Damping Rate, Journal of Scientific Exploration", 8, 1994, str. 471-489. Dean I. Radin i Roger D. Nelson, Evidence for Consciousness-related Anomalies in Random Physical Systems, Foundation of Physics", 19-20,1989, str. 1499-1514. Por. Deborah L. Delanoy,
8 7 6 5 4 3 2 1 121 120 119 118 117 116 115

Experimental Evidence Suggestive of Anomalous Consciousness Interactions, w: Dhanjoo N. Ghista (wyd.), Biomedical and Life Physics. Proceedings of the Second Gauss Symposium, August 1993, Monachium, Braunschweig, Vieweg, 1996, str. 398-410. York Dobyns, Selection Versus Influence Revisited: Now Methods and Conclusions, Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 253-268. Niezalene potwierdzenie porzdkujcego wpywu wiadomoci na systemy przypadkowe zaprezentowali badacze rosyjscy. Podczas bada oddziaywania operatorw na generatory zdarze losowych obserwowali pojawianie si pewnych segmentw w nieuporzdkowanym zapisie szumw elektrycznych w oscylografie, w obrbie ktrych impulsy sprawiay wraenie uporzdkowania. Georgij K. Gurtowoj, Aleksander G. Parkomow, Experimental Study on a Person 's Remote Influence on Physical and Biological Systems, Parapsychology and Psychophysics", 6,1992, str. 31 -51. Robert G. Jahn, York H. Dobyns i Brenda Dunne, Count Population Profiles in Engineering Anomaleis Experiments, Journal of Scientific Expoloration", 5,1991,205 -232, str. 226. Roger D. Nelson, Multiple Field REG/RNG Recordings During a Global Event, w: Princeton Engineering Anomalies Research, Princeton University, Princeton, N J, 1997. Roger D. Nelson, FieldREG Anomalies in Group Situations, Journal of Scientific Expoloration", 10, 1996, str. 111-141. Dean I. Radin, The Conscious Universe: The Scientific Truth of Psychic Phenomnena, San Francisco, Harper Edge, 1997, rozdz. 11. Roger D. Nelson, Wishing for Good Weather: A Natural Experiment in Group Consciousness, Journal of Scientific Expoloration", 11,1997, str. 47-58. Roger D. Nelson, Wishing for Good Weather: A Natural Experiment in Group Consciousness, Journal of Scientific Expoloration", 11,1997,47-58, str. 50. Michael A. Persinger i G.F. Lafreiniere, Space-Time Transients and Unusual Events, Chicago, Nelson-Hall, 1977; Por. Sarada Subrahmanyam, P.V. Sanker Narayan, T.M. Srinivasan, Effect of Magnetic Micropulsation on the Biological Systems: A Bioenvimnmental Study, International Journal of Biometereology", 29,1895, str. 293-305. Edmund Gurney, Frederick Myers oraz Frank Podmore, Phantasmus of the Living, t. 2, Londyn, Trbner, 1886. Michael A. Persinger, Spontaneous Telepathic Experiences from Phantsms of the Living and Low Global Geomagnetic Activity, Journal of the American Society for Psychical Research", 81,1987, str. 23-36. G.B. Schaut i Michael A. Persinger, Geophysical Variables and Behavior: XXXI Global Geomagnetic Activity During Spontaneous Paranormal Experiences: A Replication, Perceptual & Motor Skills", 61, 185, 412-414; M.A. Arango, Spontaneous Crisis-Evoked Telepathic Phenomena from the Sidgwick Collection of 1922 and Low Global Geomagnetic Activity, nieopublikowane rozprawy naukowe, Laurentian University, Otario, Kanada, 1988. R.E. Berger, Michael A. Persinger, Geophysical Variables and Behavior: LXVII Quieter Annual Geomagnetic Activity and Larger Effect Size for Experimental Psi (ESP) Studies Over Six Decades, Perceptual & Motor Skills", 73,1991, str. 1219-1223. Michael A. Persinger, Stanley Krippner, Dream ESP Experiments and Geomagnetic Activity, Journal of the American Society for Psychical R esearch", 83,1989, str. 101-116; Michael A. Persinger i Stanley Krippner, Evidence for Enhanced Congruence Between Dreams and Distant Target Material During Periods of Decreased Geomagnetic Activity, Journal of Science Exploration", 10,1996, str. 487-493. Kathy Dalton i Paul Stevens, Geomagnetism and the Edinburgh Automated Ganzfeld, European Journal of Parapsychology", 12,1996, str. 23-34. Erlendur Haraldsson i Loftur Reimar Gissuraron, Does Geomagnetic Activity Affect Extrasensory Perception?, Personality and Individual Differences", 8,1987, str. 745-747. William G. Braud i S.P. Dennis, Geophysical Variables and Behavior: LVIII Autonomies Activity, Hemolysis, and Biological Psychokinesis: Possible Relationship with Geomagnetic Field Activity, Perceptual & Motor Skills", 68, 1989, str. 1243-1254; Loftur Reimar Gissuraron, The Psychokinesis Effect: Geomagnetic Influence, Age and Sex Differences, Journal of Scientific Exploration", 6,1992,
25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9

str. 157-165. Stanley Krippner, Michael Winkler, Amyr Amiden, Roberto Crema, Ruth Kelson, Harbans Lai Aroea, Pierre Weil, Physiological and Geomagnetic Correlates of Apperent Anomalous Phenomena Observed in the Presence of a Brazilian Sensitive", Journal of Scientific Exploration", 10,1996, str. 281-298. S. James P. Spottiswoode, Geomagnetic Activity and Anomalous Cognition: A Preliminary Report of New Evidence, Subtle Energies", 1,1990, str. 65 -77; Michael A. Persinger, Geophysical Variables and Behavior: XXX Intense Paranormal Experiences Occur During Days of Quiet Global Geomagnetic Activity, Perceptual & Motor Skills", 61, 1985, str. 320 -322; Michael A. Persinger, Intense Paranormal Experiences Occur During Days of Quiet Global Geomagnetic Activity, w: Research in Parapsychology 1985, Metuchen, Scarecrow, 28,1986, str. 32. Anne Schienle, Rudolf Stark, R. Kulzer, R. Klpper, Dieter Vaitl, Atmospheric Electromagnetism: Individual Differences in Brian Electrical Response to Simulated Sferics, International Journal of Psycho-physiology", 21, 196, str. 177-188. Michael A. Persinger, Religious and Mystical Experiences an Artifacts of Temporal Lobe Function: A General Hypothesis,,f erceptaal&Motor Skills", 57, 1983,str. 1255-1262.
30 31 29 28 27 M

Susan Blackmore, Alien Abduction: The Inside Story, New Scientist", 11,19, 1994, str. 29-31.

Norman Geschwind, Behavioural Change in Temporal Lobe Epilepsy, Psychological Medicine", 9, 1979, str.217-219. W badaniach etnologicznych uzyskano pewne dane wskazujce na zjawisko przeywania przez szamanw, tubylczych uzdrowicieli oraz osb z krgu kultw optania nietypowych wyadowa elektrycznych w patach skroniowych mzgu: Michael J. Winkelman, Shamans, Priests and Witches: A Cross-cultural Study of Magico-religious Practitioners, Tempe, Arizona State University, 1992. Vernon M. Neppe, The Relevance of the Temporal Lobe to Anomalous Subjective Experience, w: Research in Parapsychology 1983, Metuchen, Scarecrow, 1984, str. 7-10. James F. McHarg, An Uncanny Temporal Lobe Epilepsy Apparition, w: Research in Parapsychology 1976, Metuchen, Scarecrow, 1977, str. 120-122. Masatoshi Itoh, Hiroshi Miyazaki, Yasuo Takahashi, Imaging of Mind using Positron Emmision Tomography, Journal of the International Society of Live Information Sciences", 14,1996, str. 67 -80. Manabu Tashiro, Hiroyuki Ishizaki, Nobuyuku Okamura, Hiroshi Miyazaki, Keizo Ishii, Masatoshi Itoh, Brain Activtion During Visual (Subliminal) Stimulation of Ultra-Short Duration, Journal of the International Society of Live Information Sciences", 15,1997, str. 18-26. Por. Elmar R. Gruber, Suche im Grenzenlosen. Hans Bender ein Leben fr die Parapsychologie, Kolonia, Kiepenheuer & Witsch, 1993, str. 41. Michael A. Persinger, G.B. Schaut, Geomagnetic Factors in Subjective Telepathie, Precognitive and Postmortem Experiences, Journal of the American Society for Psychical Research", 82,1988, str. 217-235.
39 40 38 37 36 35 34 33 32

Edgar S. Wilson, The Transits of Consciousness, Subtle Energies", 4,1993, str. 171 -186.

Johanna Paungger i Thomas Poppe, Vom richtigen Zeitpunkt. Die Anwendung des Mondkalenders im tglichen Leben, Monachium, Hugendubel, 1991.
41 42

Andrija Puharich, Beyond Telepathy, Garden City, Anchor Books, 1973, str. 281-289.

Dean I. Radin, The Conscious Universe: The Scientific Truth of Psychic Phenomena, San Francisco, Harper Edge, 1997,rozdz. 12. http://hrcweb.lv-hrc.nevada.edu/cogno/index3.html. Rwnie Dick Biermanna swojej stronie internetowej oferuje kontrolowane dowiadczenia psi online, dotyczce np. prekognicji: http://www.psy.uva.nl/rese-du/pn/EXPMNTS/PRE/PUBLIC/precexp2.3.html. Podobn ofert posiada Katedra Koestlera w Edynburgu: http://moebius.psy.ed.ac.uk/~psi-ping/. Rene Peoc'h, Psychokinse animale et humaine, Bulletin de la Fondation Odier", 2,1994, str. 23-28. Rene Peoc'h, Psychokinetic Action of Young Chicks on the Path on An Illuminated Source, Journal of Scientific Exploration", 9,1995, str. 223-230.
45 44 43

Michael Levin, On the Lack of Evidence for the Evolution of Psi as an Argument Against the Reality of the Paranormal, Journal of the American Society for Psychical Research", 90,1996, str. 221-223,225. Zastpczo dla licznych ksiek dotyczcych tematu: Alan Gauld i Anthony D. Cornell, Poltergeists, Londyn, 1979.
48 49 47

46

Elmar R. Gruber, On the Track of the Poltergeist, ASPR Newsletter", 7, 1981, str. 1-2.

Na podstawie przypuszcze technicznych zjawisko pojawiania si duchw okrela si, moim zdaniem, w nieusprawiedliwiony sposb jako RSPK (Recourrent Spontaneous Psychokinesis, powracajca psychokineza spontaniczna"). Por. Elmar R. Gruber, Spuren zum Spuk, Unter dem Pflaster liegt der Strand", 6,1979, str. 159-176. William G. Roll, Elson A. Maontagno, Psi and the Brain, Research in Parapsychology" 1983, Metuchen, Scarecrow, 1984, str. 4-7. Przeciw temu pogldowi wiadcz w ostatnim czasie badania naukowcw z Uniwersytetu Illinois w Springfield: T.M. Harte i Rense Lange, Haunting Phenomena as an Experience of Accumulated Contexts: A Process Model, odczyt na konferencji Towards a Science of Consciousness II, Tucson, Arizona, 1997. Michaeleen C. Mher, George P. Hansen, Quantitative Investigation of a Reported Haunting Using Several Detection Techniques, Journal of the American Society for Psychical Research", 86,1992, str. 347--374; Michaeleen C. Mher, George P. Hansen, Quantitative Investigation of a Haunted Castle" in New Jersey, Journal of the American Society for Psychical Research", 89,1995, str. 19-50. Johan L.F. Gerding, Rens Wezelman, Dick J. Bierman, The Druten Disturbances: Exploratory RSPK Research, nieopublikowany rkopis, 1997. Liczne przypadki o podobnym schemacie pojawiania si duchw zgromadziem i wyczerpujco opisaem na CD-ROM-ie Mysterium, Monachium, United Soft Media, 1996. Dean I. Radin i William G. Roll, Investigation of two Haunted Castles in Scandinavia, Electronic Journal for Anomalous Phenomena", 1996.4 (http://www.psy.uva.nl/ResEdu/PN/eJAP/l 996.4/19964.html).
56 57 55 54 53 52 51 50

Angielski i skandynawski odpowiednik biaej damy" w obszarze niemieckojzycznym.

Dean I. Radin, Searching for Signatures" in Anomalous Human-Machine Interaction Data: A natural Network Approach, Journal of Scientific Exploration", 3,1989, str. 185 -200. Dean I. Radin, Neural Network Analysis of Consciousness-Related Pattern in Random Sequences, Journal of Scientific Exploration", 7,1993, str. 355-373. Dean I. Radin, Environmental Modulation and Statistical Equilibrium in Mind-Matter Interaction, Subtle Energies", 4,1993, str. 1-30. William E. Cox, Precognition: An Analysis II, Journal of the American Society f or Psychical Research", 50,1956, str. 99-109. Charles Honorton, Diane C. Ferrari, Future Telling": A Meta-Analysis of Forced-Choice Precognition Experiments, 1935-1987, Journal of Parapsychology", 35,1989, str. 281-308. Holger Klintman, Is there a Paranormal (Precognitive) Influence in Certain Types of Perceptual Sequences?, Czl I i II, European Journal of Parapsychology", 5,1983,str. 19 -49,5,1984,str. 125140. Benjamin Libet, Elwood W. Wright, Bertram Feinstein, Dennis K. Pearl, Subjective Refferal of the Timing for a Conscious Sensory Experience: A Functional Role for the Somatosensory Specyfic Projection System in Man, Brain", 102,1979,193-224; Benjamin Libet, Subjective Antedating of a Sensory Experience and Mind-Brain Teories: Reply to Honderich, .Journal of Theoretical Biology", 114,184, str. 563-570. A. Bechara, H. Damasio, D. Tranel, A.R. Damasio, Deciding Advantageously Before Knowing the Advantageous Strategy, Science", 275,28 lutego 1997, str. 1293-1295. Dean I. Radin, Unconscious Perception of Future Emotions. An Experiment in Presentiment, w: th Proceedings of the 39 Parapsychological Assotiation Convention, San Diego, 1996, str. 171-183.
66 65 64 63 62 61 60 59 58

Dean I. Radin, Autonomie Physiological Reactions to Future Emotional Targets. Project 66 10

10, Project Report to the Institut fr Grenzgebiete der Psychologie und Psychohygiene. Coinsciousness Research Division, Harry Reid Center for Environmental Studies, University of Nevada, Las Vegas, 1997. Dowiadczenie Radina opiera si na poprzednich, zakoczonych sukcesem badaniach tego zjawiska: Dick J. Bierman i Dean I. Radin, Anomalous Anticipatory Response on Randomized Future Conditions, Perceptual & Motor Skills", 84,1997, str. 689 -690. Dick J. Bierman, Emotion and Intuition I, II, III, IV & V: Unravelling Variables Contributing to the Presentiment Effect, nieopublikowany manuskrypt, University of Utrecht & Amsterdam, 1997. A. Bechara, H. Damasio, D. Trane, A.R. Damasio, Deciding Advantageously Before Knowing the Advantageous Strategy, Science", 275,28 lutego 1997, str. 1293-1295. S. James P. Spottiswoode, Association Between Effect Size in Free Response Anomalous Cognition Experiments and Local Sideral Time, Journal of Scientific Exploration", 11,1997, str. 109 122. Charles T. Tart, Effects of Electrical Shielding on GESP Performance, Journal of American Society for Psychical Research", 82, 1988, str. 129-145; Charles T. Tart, Electrical Shielding, ESP, and the Earth's Magnetic Field, w: T. M. Srinivasan, Energy Medicine Around the World, Phoenix, Gabriel, 1988, str. 325-338. Osoby posiadajce dostp do Internetu i zainteresowane przeliczeniem dowolnego czasu lokalnego na lokalny czas gwiazdowy mog uczyni to bezporednio przez Instytut Geodezji (Instituf fr Geodsie) Uniwersytetu Wojskowego w Monachium: http://habicht.bauv.unibw-muenchen.de/exscherer/astl-UTST.html. S. James P. Spottiswoode, Edwin C. May, Anomalous Cognition Effect Size: Dependance on th Sidereal Time and Solar Wind Parameters, w: Proceedings of the Parapsychological Association 40 , Annual Convention, Brighton, 1997. S. James P. Spottiswoode, Geomagnetic Fluctuations and Free Response Anomalous Cognition: A New Understanding, Journal of Parapsychology", 61,1997, str. 3 -12. D. J. West i G. W. Fisk, A Dual ESP Experiment with Clock Cards, Journal of Society for Psychical Research", 37,1953, str. 185-189. Maiylin Schlitz, Richard Wiseman, Experimenter Effects and the Remote Detection of Staring w: k Edwin C. May (wyd.), Proceedings of the 39 Annual Convention of the Parapsychological Assotiation, San Diego, 1996. Harald Walach, Stefan Schmidt, Empirical Evidence for a Non-Classical Experimenter Effect: An Experimental, Double-Blind Investigation of Unconventional Information Transfer, Journal of S cientific Exploration", 11,1997, str. 59-68. C.M. Pleass i N. Dean Dey, Conditions That Appear to Favor Extrasensory Interactions Between Homo Sapiens andMicrobes, Journal of Scientific Exploration", 4,1990, str. 213 -231. C.M. Pleass, N. Dean Dey, Conditions That Appear to Favor Extrasensory Interactions Between Homo Sapiens and Microbes, Journal of Scientific Exploration", 4,1990,213-231, str. 230. Leping Zha, Tron McConnell, Parapsychology in the Peoples Republic of China: 1979-1989, Journal of American Society for Psychical Research", 85,1991, str. 119-143. Leping Zha, Tron McConnell, Parapsychology in the People's Republic of China' 1979-1989, Journal of American Society for Psychical Research", 85,1991,119 -143,str. 123. Brenda J. Dunne, York H. Dobyns, Robert G. Jahn, Roger D. Nelson, Series Position Effects in Random Event Generator Experiments, Journal of Scientific Exploration", 8,1994, str. 197 -215.
82 83 81 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 69 68 67

P. Anthony, Macroscope, Nowy Jork, 1969.

Dean I. Radin, The Conscious Universe: The Scientific Truth of Psychic Phenomena, San Francisco, Harper Edge, 1997, rozdz. 4. V. Bams i in., Confirmation of the Existence of the Omega-Minus Hyperon, Physics Letters", 12, 1964, str. 134-136.
85 84

Nick Herbert, Quantum Reality: Beyond the New Physics, Garden City, Anchor Books, 1985, str.

249.

Wstecz / Spis Treci / Dalej Skorowidz najwaniejszych terminw i skrtw AFMK [skrt od niem. Aufiergewhnliche Funktionen des menschlichen Korpers, nadzwyczajne funkcje organizmu ludzkiego"]: funkcjonujce wrd naukowcw chiskich okrelenie zdolnoci paranormalnych. Anomalna kognicja (AC) [ang. anomalous cognition]: nowy wsplny termin na okrelenie > postrzegania pozazmysowego. Anomalna perturbacja (AP) [zaburzenie anomalne"]: nowy termin dla psychokinezy [> BMI]. Anomalne zjawiska mentalne (AMP): nowy termin na okrelenie wszystkich zjawisk paranormalnych. ASW: skrt dla > postrzegania pozazmysowego. Badania psi: > parapsychologia. Bezporednie trafienie: obiekt docelowy przy > metodzie swobodnych odpowiedzi, ktry zostaje pniej poprawnie wybrany przez osob, biorc udzia w dowiadczeniu ze zbioru wszystkich moliwych obiektw docelowych. Biofotony: fotony (fizycznie najmniejsze jednostki wiata o koherentnej dugoci fali) emitowane przez ukady ywe. Bio-PK: > anomalna perturbacja w ukadach biologicznych (organizmy, zwierzta, ludzie) [ >DMILS]. BMI: [skrt od niem. Bewustsein-Materie-Interaktion, interakcja wiadomoci i materii"]: nowy wsplny termin na okrelenie efektw psychokinetycznych. Deja-vu [franc. ju widziane"]: uczucie, e zna si ju pewn do tej pory nieznan okolic lub przeyo si ju now sytuacj. DIA [skrt od ang. Defense Intelligence Agency]: suba wywiadowcza Ministerstwa Obrony Stanw Zjednoczonych. DMILS [skrt od ang. Direct Mentol Influence of Living Systems, bezporednie mentalne oddziaywanie na ukady ywe"]: termin na okrelenie dowiadcze, podczas ktrych za pomoc zamiarw wywiera si wpyw na ukady ywe [> Bio-PK]. Dowiadczenie pozacielesne (OBE) [skrt od ang. out-of-body-experience~\: stan wiadomoci, w ktrym osoba dowiadczajca postrzega si poza wasnym ciaem. Efekt Backstera: elektryczne rekcje rolin, interpretowane jako postrzeganie" elementarne (postrzeganie pierwotne). FOIA [skrt od ang. Freedom of Information Act] ustawa o wolnoci informacji regulujca publikowanie dokumentw przez amerykaskie wadze stanowe. Fundamentalna funkcja psi (FPF): model wzajemnego procesu autonomicznego zachodzcego midzy organizmem a rodowiskiem, w czasie ktrego nastpuje wzajemne dranienie wiadomoci i fizycznej rzeczywistoci. Podstaw takiego oddziaywania wzajemnego jest mechanizm polegajcy na cigym penetrowaniu" lub wczytywaniu" bezporedniego czaso -przestrzennego otoczenia organizmu. Generator przypadkw: > REG, generator zdarze losowych. Halucynacja [ac. (h)al(l)ucinatio = majaczenie, od (h)al(l)ucinari = bredzi, marzy, ni]: pomyka zmysw bez wspdziaania wywoujcego jbodca zmysowego. INSCOM [skrt od ang. Intelligence and Security Command}: informacyjny i zabezpieczajcy oddzia armii USA. Istotno statystyczna: funkcjonujce w statystyce okrelenie wyniku, ktry nie mg zosta uzyskany w sposb przypadkowy, lecz na skutek oddziaywania pewnych czynnikw. Jasnowidzenie: informacja o odlegych obiektach lub sytuacjach uzyskana bez porednictwa

normalnych zmysw. Makro-PK: > anomalna perturbacja w procesach makrofizycznych, moliwa do zaobserwowania goym okiem. Metaanaliza: klasa analiz statystycznych, za pomocktrych analizuje si znaczenie i powtarzalno efektw. Metoda swobodnych odpowiedzi [ang. Free-Resonse Method]: technika testw kognicji anomalnej, podczas ktrej w swobodnych odpowiedziach przekazywane s wraenia o nieznanych obrazach lub obiektach docelowych. Metoda wyboru wymuszonego [ang. Forced-Choice Method}: technika testw kognicji anomalnej, podczas ktrych odgadywane" s podane wczeniej symbole docelowe. Mikro-PK: >anomalna perturbacja w procesach mikrofizycznych. Nadawca: osoba przekazujca informacje w procesie telepatii. Odbiorca: osoba odbierajca informacje w procesie telepatii. Odruch przeczucia: reakcja wegetatywnego ukadu nerwowego na > przeczucie. Paranormalny: cecha zjawisk badanych przez parapsychologi. Parapsychologia: nauka badajca zjawiska > anomalnej kognicji i > anomalnej perturbacji. PEAR [skrt od ang. Princeton Engeneering Anomalies Research, badania anomalii technicznych, Princeton]: laboratorium badawcze psi na uniwersytecie w Princeton. Percypant: > odbiorca. PK: skrt dla > psychokinezy. PMIR [skrt od ang. Psi Mediated Instrumental Response, reakcja instrumentalna za porednictwem psi"]: model opierajcy si na zaoeniu, e organizmy w sposb cigy stosuj > anomalne zjawiska mentalne do optymalizacji swoich interakcji ze rodowiskiem. Pole caoci [niem. Ganzfeld]: utworzony w sposb techniczny, zmieniony stan wiadomoci, sprzyjajcy pojawianiu si halucynacji hipnagogicznych. Postrzeganie pozazmysowe (ASW): przyjmowanie informacji z wyczeniem znanych drg zmysowych. Zaliczaj si tutaj: > telepatia, > jasnowidzenie oraz > prekognicja. Prekognicja [lac.prae najpierw" oraz cognoscere rozpozna"]: informacje o wydarzeniach, ktre nastpi w przyszoci, nie pozyskiwane przy pomocy normalnych zmysw. PRL [skrt od ang. Psychophysical Research Laboratories, laboratoria bada psychofizycznych"]: laboratorium badawcze psi na uniwersytecie w Princeton (istniao w latach 1980-1989). Przeczucie: niewyrane > wraenie prekognitywne o podou uczuciowym. Psi: 23. litera alfabetu greckiego; wsplne okrelenie wszystkich zjawisk paranormalnych (wprowadzone w 1943 roku przez Roberta Thoulessa i H.P. Wiesnera). Psychokineza (PK): mentalne oddziaywanie na ukady materialne, do dzisiaj nie wytumaczone na bazie nauk przyrodniczych. Qi [rwnie Ch'i]: w starej tradycji chiskiej energia yciowa, ktra przepywa przez organizm i wszechwiat. Qigong: umysowo-fizyczne wiczenia majce na celu pobudzenie krenia > Qi. Poprzez zewntrzn emisj Qi" mona wywoa efekty paranormalne. REG [skrt od ang. Random Event Generator, generator zdarze losowych"]: urzdzenie tworzce cakowicie przypadkow kolejno stanw. Remote Viewing [ang. dalekie widzenie"]: nowe okrelenie na > anomalne zjawiska mentalne, pierwotnie na podstawie pewnej szczeglnej techniki badawczej. RSPK [skrt od ang. Recurrent Spontaneous Psychokinesis, powracajca psychokineza spontaniczna]: termin fachowy na okrelenie zjawiska pojawiania si duchw. Sensytywny [ac. sensitivus, wraeniowy", zmysowy"]: osoba paranormalne. wykazujca uzdolnienia

SRI [skrt od ang. Stanford Research Institute, Instytut Badawc zy Stanford"]: centrum badawcze w Menlo Park, Kalifornia. Subtelna energia [energia drobnoczsteczkowa"]: hipotetyczna energia stanowica nonik dla efektw anomalnych (przede wszystkim w przypadku > bio-PK). Telepatia [grec. tele = daleko oraz pathos = czucie]: wymiana informacji pomidzy ludmi bez udziau normalnych zmysw. TLE [skrt od ang. Temporal Lobe Epilepsy]: epilepsja psychomotoryczna, padaczka skroniowa. Unikanie psi [ang. psi-missing]: zastosowanie psi w celu unikania celnych trafie w dow iadczeniu psi. Zachowanie zgodne [ang. Conformance Behavior]: kontynuacja > modelu PMIR. Twierdzi on, e ukady przypadkowe wykazuj tendencj do zachowania zgodnego" z organizacj, ukadw zestrukturyzowanych, z ktrymi wchodz w interakcje anomalne. Zjawiska psi: > anomalne zjawiska mentalne. Zjawisko: w jzyku parapsychologii jest to manifestacja paranormalna wizualne wraenie paranormalne (np. w formie halucynacji) lub pewnego (moe) materialnego zudzenia". Zjawisko spontaniczne: nie prowokowane i nieoczekiwane zjawisko paranormalne.

Wstecz / Spis Treci Fotografie

Ryc. 1. Obiekt docelowy RV most dla pieszych

Ryc. 2. Obiekt docelowy RV most dla pieszych

Ryc. 3. Aura", obraz namalowany przez Ingo Swanna

Ryc. 4. Od prawej: J.B. Rhine, Otto Kohler, John G. Prali oraz Hans Bender w 1952 roku podczas speniania tajnej misji we Fryburgu

Ryc. 5, Wejcie gwne do Instytutu Badawczego Stanford (SR1), Menlo Park, Kalifornia

Ryc. 6. Ingo Swann, twrca Remote Viewing

Ryc. 7. Hal Puthoff (z prawej) wraz z Patem Price'em (w rodku) i Christopherem Greeue'em.

Ryc. 8. Rysunek urawia do zada specjalnych wedug wrae RV Pata Price'a, dotyczcych tajnego obiektu radzieckiego w Semipaatysku

Ryc.9. uraw do zada specjalnych

Ryc. 10. Miejsce docelowe RV pas do ldowania na lotnisku Fiumicinow Rzymie

Ryc. 11. Remote Viewer Paul Smitti podczas wojny w Zatoce Perskiej

Ryc. 12. Kwatera gwna oddziau Remote Viewing w Fort Meade

Ryc. 13. Charles Tart

Ryc. 14. Edvin May

Ryc. 15. Russell Targ

Ryc. 16. Keith Harary podczas jednego z posiedze w studiu telewizyjnym. Rozmwczyni jest jego ona, pani Darlene Moore

Ryc. 17. Aleksander Dubrow

Ryc. 18. Helia Hammid

Ryc. 19. Ed Dames

Ryc. 20, Charles Tart przy swoim urzdzeniu sucym do treningu postrzegania pozazmysowego

Ryc. 21. Xion Jie podczas jednej z prb AFMK. Pod pach przytrzymuj e przypit kartk z symbolem docelowym

Ryc. 22. Badacz nadzwyczajnych funkcji ciaa ludzkiego Wei Nengrun

Ryc. 23. Wyniki testw badajcych nadzwyczajne funkcje ciaa ludzkiego. Symbole docelowe na kartkach, a w zeszycie prba ich odtworzenia przez Xiong Jie oraz Li Hong -wu

Ryc. 24. Xiong Jie oraz Li Hong-wu podczas prby nadzwyczajnych funkcji ciaa ludzkiego

Ryc. 25. Li Zhi Nan

Ryc. 26. Zewntrzna emisja Qi: zdjcie termiczne pacjenta przed rozpoczciem emisji Qi (czerwone i biae strefy wskazuj na silne pojawianie si ciepa)

Ryc. 27. Zewntrzna emisja Qi: zdjcie termiczne pacjenta pod koniec oddziaywania. Qi z rk mistrza Qi-gong przenikna do wntrza doni pacjenta

Ryc. 28. Osoba poddana dowiadczeniu podczas eksperymentem z polem caoci

Ryc. 29. William Braud jako osoba oddziaujca" podczas dowiadczenia DMILS obserwuje fizjologiczne zapisy innej osoby

Ryc. 30. Rejestracja aktywnoci skry Marylin Schlitz w roli odbiorcy w DMILS

Ryc. 31. Erupcja biofotonw z rki uzdrowiciela Nicola Cutolo

Ryc. 32. Krzyowanie" materiau do eksperymentu z telepati we nie w Centrum Medycznym Maimonides, Brooklyn

Ryc. 33. Stanley Krippner

Ryc. 34. Zesp z Maimonides: Charles Honorton (z przodu) , za nim od lewej Stanley Krippner, K. Ramakrishna Rau, Montague Ullraan

Ryc. 35. Pomiar pola magnetycznego u mistrza Qigong w Laboratorium Bioemisji w Chiba, Japonia

Ryc. 36. Chiski Mistrz Qigong i pacjent podczas bada EEG wykonywanych przez Kimiko Kawano

Ryc. 37. Centrum Chiskiej Akademii Nauk Somatycznych, Pekin

Ryc. 38. Ekranowanie emisji Qi: odbiorca (z lewej) jest odizolowany zmysowo, mistrz Qigong (z

prawej) trzyma rki; w metalowym pudeku, U obydwch osb rejestrowany jest wzr EEG

Ryc. 39. Pomiar silnych pl magnetycznych w Instytucie Qigong w Szanghaju. Rka pacjenta znajduje si w magnetycznie odizolowanej skrzynce

Ryc. 40. Dowiadczenie w Laboratorium Bioemisji w Chiba, Japonia: Mistrzowie Qigong oddziauj na promieniotwrczo skaone hodowle komrkowe

Ryc. 41, Topografie EEG wiczenia Qigong may obieg" wykonane przez Yosho Machi

Ryc. 42. Mikio Yamamoto, kierownik Laboratorium Bioemisji

Ryc. 43. Eksperyment PEAR z przypadkow kaskad mechaniczn n a Uniwersytecie Princeton

Ryc. 44. Generator zdarze losowych (REG) grupy PEAR

Ryc. 45. Sytuacja podczas dowiadczenia z generatorem zdarze losowych

Ryc. 46. Helmut Schmidt i jego pierwszy generator zdarze losowych

Ryc. 47. Robert Jahn, kierownik grupy PEAR, Princeton

Ryc. 48. Brenda Dunne

Ryc. 49. Roger Nelson

Ryc. 50. Dick Bierman, Uniwersytet w Amsterdamie