2010 #42

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010
Instrukcja
Upewnij si, e Twoje nazwisko i kod zawodnika znajduj si w polach umieszczonych na grze kadego arkusza odpowiedzi. Masz 5 godzin na rozwizanie zada Uywaj wycznie dugopisu i kalkulkatora dostarczonych przez organizatorw. Wszystkie odpowiedzi musz by zapisane w odpowiednich polach. adne odpowiedzi zapisane w innych miejscach nie bd oceniane. Jeli potrzebujesz miejsca na brudnopis, uyj odwrotnych stron kartek. Jeli to jest wymagane, opisz sposb wykonywania oblicze w odpowiednich polach. Jeli tego nie zrobisz i przedstawisz wycznie prawidowy wynik zoonych oblicze, nie otrzymasz za to punktw. Odpowiedzi liczbowe bez podania odpowiednich jednostek nie maj adnego znaczenia. Jeli nie podasz jednostek tam, gdzie jest to wymagane, utracisz znaczn liczb punktw. Musisz zakoczy prac natychmiast po wydaniu komendy STOP. Opnienie w wykonaniu tego polecenia moe doprowadzi do Twojej dyskwalifikacji i uniewanienia caej pracy. Po zakoczeniu pracy musisz woy wszystkie kartki do dostarczonej koperty i samodzielnie j zaklei. Nie opuszczaj swojego miejsca pracy przed uzyskaniem zezwolenia asystenta nadzorujcego zawody. Ta cz zawodw opisana jest na 22 stronach. Arkusz Odpowiedzi skada si z 17 stron. Oficjalna, anglojzyczna wersja zada dostpna jest na wycznie na danie, jeli konieczne jest wyjanienie ewentualnych wtpliwoci.
Zadania teoretyczne
1/22
Stae fizyczne i wzory

Liczba Avogadra: Staa gazowa: Staa Faradaya: NA = 6,022 x 1023 mol1 R = 8,314 J K1 mol1 F = 96485 C mol1 Rwnanie stanu gazu doskonaego: Entalpia swobodna (Gibbsa): pV = nRT G = H TS
o r G o = RT log e K = nFE cell
Staa Plancka: Prdko wiata: Zero skali Celsjusza:
h = 6,626 x 1034 J s c = 2,998 x 108 m s1 273,15 K
Rwnanie Nernsta: Energia fotonu: Prawo LambertaBeera:
E = Eo +
c RT log e ox zF c red
E=
hc
= h
I0 = cl I
A = log 10
W obliczeniach staej rwnowagi wszystkie stenia odniesione s do standardowego stenia 1 mol L-1. Wszystkie gazy wystpujce w treci zada traktuj jako gazy doskonae.
Zadania teoretyczne
2/22
Ukad okresowy pierwiastkw ze wzgldnymi masami atomowymi

1
1
18
2
H
1.01 3
2
4
13
5
14
6
15
7
16
8
17
9
He
4.00 10
Li
6.94 11 22.99 19
Be
9.01 12 24.30 20
B
10.81 13
C
12.01 14
N
14.01 15
O
16.00 16
F
19.00 17
Ne
20.18 18
Na Mg K
39.10 37
3
21
4
22
5
23
6
24
7
25
8
26
9
27
10
28
11
29
12
30
Al
26.98 31 69.72 49
Si
28.09 32 72.64 50
P
30.97 33
S
32.06 34
Cl
35.45 35
Ar
39.95 36
Ca Sc
38 39
Ti
40
V
50.94 41 92.91 73
Cr
52.00 42 95.96 74
Mn
54.94 43
Fe
55.85 44
Co
58.93 45
Ni
58.69 46
Cu
63.55 47
Zn
65.38 48
Ga Ge In
81
As
74.92 51
Se
78.96 52
Br
79.90 53
Kr
83.80 54
40.08 44.96 47.87
Rb
85.47 55
Sr
56
Y
5771 89103
Zr
72
Nb Mo Ta
105
Tc
75
Ru
76
Rh
77
Pd
78
Ag
79
Cd
80
Sn
82
Sb
83
Te
84
I
85
Xe
86
87.62 88.91 91.22
101.07 102.91 106.42 107.87 112.41 114.82 118.71 121.76 127.60 126.90 131.29
Cs
87
Ba
88
Hf
104
W
106
Re
107
Os
108
Ir
109
Pt
110
Au
111
Hg
Tl
Pb
Bi
Po
-
At
-
Rn
-
132.91 137.33
178.49 180.95 183.84 186.21 190.23 192.22 195.08 196.97 200.59 204.38 207.2 208.98
Fr
-
Ra
-
Rf
-
Db
-
Sg
-
Bh
-
Hs
-
Mt
-
Ds
-
Rg
-
57
58
59
60
61 93
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
La
89
Ce
90
Pr
91
Nd Pm Sm Eu
92 94 95 -
Gd
96 -
Tb
97 -
Dy
98
Ho
99 -
Er
100 -
Tm Yb
101 102 -
Lu
103
138.91 140.12 140.91 144.24
150.36 151.96 157.25 158.93 162.50 164.93 167.26 168.93 173.05 174.97
Ac
-
Th
Pa
Np
-
Pu Am Cm Bk
Cf
-
Es Fm Md No
Lr
-
232.04 231.04 238.03
Zadania teoretyczne
3/22
Zadanie 1
1a 1b 1c 1d 1e 1f 1g 1h 1i Zadanie 1 2 4 2 1 1 1 3 2 1 17
8% caoci
W roku 1894 Lord Rayleigh zauway, e masa azotu otrzymanego na drodze reakcji chemicznych jest rna od masy azotu uzyskanego z atmosfery, co ilustruj dane w Tabeli 1 i 2. Pniej rnic t przypisano obecnoci argonu w azocie atmosferycznym. Masy gazw mierzono za pomoc szklanego naczynia o znanej objtoci, pod cinieniem atmosferycznym (1,013 105 Pa). Tabela 1. Masa azotu w naczyniu, otrzymanego chemicznie: z tlenku azotu(II) z tlenku azotu(I) z azotanu(III) amonu, oczyszczonego w temp. czerwonego aru z mocznika z azotanu(III) amonu, oczyszczonego w niskiej temperaturze Warto rednia Tabela 2. Masa atmosferycznego azotu w naczyniu O2 usunity przez rozgrzan mied (1892) O2 usunity przez rozgrzane elazo (1893) O2 usunity przez wodorotlenek elaza(II) (1894) Warto rednia
a)
2,3001 g 2,2990 g 2,2987 g 2,2985 g 2,2987 g 2,2990 g
2,3103 g 2,3100 g 2,3102 g 2,3102 g
Oblicz objto V [m3] naczynia uytego przez Rayleigha, na podstawie redniej masy chemicznego azotu, ktry musia by czystym azotem. Za, e pomiary przeprowadzono w temperaturze 15,0 C. Oszacuj uamek molowy x argonu w atmosferycznym azocie, badanym przez Rayleigha, zakadajc, e argon i azot byy jedynymi skadnikami gazu. Do oblicze uyj rednich wartoci mas atmosferycznego i chemicznego azotu.
b)
Zadania teoretyczne
4/22
Ramsay i Clve, niezalenie od siebie i najprawdopodobniej w tym samym roku 1895, odkryli hel w kleweicie (minerale skadajcym si z tlenku uranu oraz tlenkw oowiu, toru i pierwiastkw ziem rzadkich, bdcym zanieczyszczon odmianu uraninitu). Gaz wyodrbniony ze skay wykaza rzadk lini widmow przy okoo 588 nm (oznaczon jako D3 na Rys. 1), ktr zaobserwowano po raz pierwszy w widmie sonecznych protuberancji, w trakcie cakowitego zamienia soca w roku 1868, jako widniejc w pobliu dobrze znanych linii D1 i D2 sodu.
587 588 589 590 nm
D3 He
D2 Na
D1
Rysunek 1. Linie widmowe w pobliu 588 nm

c)
Oblicz energi E [J] fotonu o dugoci fali linii D3 helu, pokazanej na Rys. 1.
Rysunek 2 pokazuje diagram energetyczny orbitali atomowych helu. Strzaki oznaczaj przejcia dozwolone, zgodnie z zasadami spektroskopii.
3p 3d 3.6
3.6
3s
[D] [C]
2s
[ E]
2p 3.4
3.4
E / 1018 J
3.2
3.2
3.0
[ B] [ A]
3.0
0.0
1s
Rysunek 2. Diagram energetyczny orbitali atomowych helu, dla elektronu znajdujcego si na orbitalu 1s.
d)
Wrd przej [A] [E] pokazanych na Rys. 2, zidentyfikuj przejcie odpowiadajce linii D3 helu. Zaznacz jedno z pl w Arkuszu Odpowiedzi.
Zadania teoretyczne
5/22
e)
Ktre z poniszych rwna [A] [D] wyjania wystpowanie helu w kleweicie? Zaznacz jedn odpowied w Arkuszu Odpowiedzi. [A] [C] [D]
238
U 234Th + U 240Np + U + n 95Y + 139I + 2n
[B] UHe2 U + 2He

240 235
Argon wystpuje take w mineraach takich jak malakon.

f)
Ktre z poniszych rwna [A] [D] wyjania wystpowanie argonu w skaach? Zaznacz jedn odpowied w Arkuszu Odpowiedzi. [A] ArF2 Ar + F2 [B] ArXe Ar + Xe [C] [D]
40
K 40Ar + /+ (wychwyt elektronu/emisja pozytonu) I 126Ar +
126
Jednym z najmocniejszych dowodw na jednoatomow budow argonu i helu jest iloraz ich pojemnoci cieplnych pod staym cinieniem i w staej objtoci: = Cp / CV, ktry wynosi dokadnie 5/3 (1,67 0,01) dla gazu jednoatomowego. Warto ta zostaa wyprowadzona z pomiarw szybkoci dwiku vs na podstawie poniszego rwnania, w ktrym f i oznaczaj, odpowiednio, czstotliwo i dugo fali dwiku, natomiast R, T i M oznaczaj, odpowiednio, sta gazow, temperatur bezwzgldn i mas molow.
vs = f =
RT
M
Dla nieznanej prbki gazu, zmierzono dugo fali dwikowej jako rwn = 0,116 m, przy czstotliwoci f = 3520 Hz (Hz = s1), dla temperatury 15,0 C i pod cinieniem atmosferycznym (1,013 105 Pa). Zmierzona w tych warunkach gsto gazu wynosia 0,850 0,005 kg m3.
g)
Oblicz mas molow M gazu [kg mol1].
Zadania teoretyczne
6/22
h)
Oblicz iloraz pojemnoci cieplnych dla tej prbki gazu.
i)
Wsrd poniszych odpowiedzi wska, ktry to gaz. Zaznacz jedn odpowied w Arkuszu Odpowiedzi. [A] HCl [B] HF [C] Ne [D] Ar
Zadania teoretyczne
7/22
Zadanie 2
2a 4 2b 4 2c 4 2d 3 2e 5 Zadanie 2 20
6% caoci
Struktura krystaliczna halogenku metalu alkalicznego W krysztaach zwizkw jonowych, kationy znajduj si zwykle w przestrzeniach midzywzowych sieci krystalicznych anionw o najwikszym upakowaniu. Struktura krysztau jonowego, takiego jak chlorek sodu, staje si trwaa, gdy kationy s w kontakcie z najbliszymi anionami. a)
W krysztale chlorku sodu, zarwno jony Na+, jak i Cl- tworz sie regularn ciennie centrowan. Podaj liczby jonw Na+ i Cl- w komrce elementarnej oraz liczby koordynacyjne jonw Na+ i Cl- w krysztale chlorku sodu. Promienie jonowe Na+ and Cl- w krysztale chlorku sodu wynosz, odpowiednio, 0,102 nm i 0,181 nm. Oblicz gsto [kg m-3] krysztau chlorku sodu.
b)
Cykl Borna-Habera i entalpia sieciowa W nieorganicznych zwizkach jonowych, takich jak chlorek sodu, ciepo tworzenia sieci z gazowych jonw jest bardzo due, a wkad od zmiany entropii jest niewielki. Dlatego, entalpia tworzenia sieci moe by oszacowana z danych entalpowych na podstawie cyklu Borna-Habera. c)
Poniszy rysunek pokazuje cykl Borna-Habera dla NaCl. Symbole g i s oznaczaj, odpowiednio, stan gazowy i stay. Napisz rwnania reakcji chemicznych etapw A i F. Na+ (g) + Cl (g) + eD: Dissociation of Cl2 (g) E: Electron gain by Cl (g)
C: Ionization of Na (g)
B: Sublimation of Na (s)
F: Dissociation of NaCl (s)
A: Formation of NaCl (s) from elemental substances. NaCl (s)
Zadania teoretyczne
8/22
d)
Oblicz entalpi tworzenia sieci NaCl [kJ mol-1] na podstawie nastpujcych podanych efektw entalpowych odpowiednich etapw w powyszym cyklu Borna-Habera. Tworzenie NaCl (s) 411 kJ mol-1 Sublimacja Na (s) 109 kJ mol-1 Jonizacja Na (g) 496 kJ mol-1 Dysocjacja Cl2(g) 242 kJ mol1
Przyczenie elektronu przez Cl (g) 349 kJ mol-1
Synteza wglanu sodu metod amoniakaln (w procesie Solvaya) Wglan sodu (bezwodna soda kalcynowana) jest surowcem do produkcji szka, lekw, alkalicznych detergentw itp. e)
Sumaryczne rwnanie reakcji w metodzie amoniakalnej przedstawia rwnanie: 2NaCl + CaCO3 Na2CO3 + CaCl2 Ta reakcja midzy chlorkiem sodu i wglanem wapnia nie przebiega w sposb bezporedni. Na proces ten skada si pi nastpujcych etapw, z udziaem amoniaku: CaCO3 [ A ] + [ B ] NaCl + NH3 + [ B ] + H2O [ C ] + [ D ]
2[C] Na2CO3 + H2O + [ B ]
[ A ] + H2O [ E ] [ E ] + 2 [ D ] CaCl2 + 2H2O + 2NH3 gdzie oznacza ogrzewanie ukadu. W powyszych rwnaniach reakcji, wstaw wzory chemiczne odpowiednich zwizkw w puste przestrzenie [ A ] [ E ].
Zadania teoretyczne
9/22
Zadanie 3
3a 3b 3c 3d Zadanie 3 2 3 1 3 9
7% caoci
Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ang. the chemical oxygen demand (COD)) odnosi si do iloci utlenialnych substancji, takich jak zwizki organiczne, w prbce roztworu, i stosowane jest do okrelania jakoci wody w morzach, jeziorach i bagnach. Na przykad, warto COD dla wody przeznaczonej do celw uytkowych utrzymywana jest poniej 1 mg L-1. COD (w mg L-1) okrelane jest przez mas O2 (mg), przyjmujc tak sam liczb elektronw, ktra byaby przyjta przez silny utleniacz dziaajcy na 1 L roztworu prbki. Przykadowa procedura eksperymentalna przedstawiona jest poniej. ****************************************************** Przepis analityczny Prbk 1,00-L roztworu zakwaszono dostateczn iloci kwasu siarkowego i usunito jony chlorkowe przez dodanie roztworu azotanu srebra. Do roztworu prbki dodano 1,00 10-1 L roztworu nadmanganianu potasu o steniu 5,00 10-3 mol L-1 i mieszanin ogrzewano przez 30 min. Nastpnie dodano 1,00 10-1 L mianowanego roztworu szczawianu disodu (Na2C2O4 lub NaOOC-COONa) o steniu 1,25 10-2 mol L-1 i roztwr dokadnie wymieszano. Jony szczawianowe, ktre nie ulegy reakcji, zmiareczkowano za pomoc 5,00 10-3 mol L-1 roztworu nadmanganianu potasu, zuywajc 3,00 10-2 L tego roztworu. ******************************************************
a) b) c)
Napisz rwnanie reakcji redoks nadmanganianu potasu ze szczawianem disodu. Oblicz ilo O2 (mg), ktra utleni t sam liczb moli utlenialnej substancji, co 1,00 10-3 L roztworu nadmanganianu potasu o steniu 5,00 10-3 mol L-1 Z poniszych moliwoci wybierz najbardziej odpowiedni powd usuwania jonw chlorkowych: [A] Cz jonw chlorkowych reaguje z nadmanganianem potasu, powodujc bd w wartoci COD. [B] Cz jonw chlorkowych reaguje ze szczawianem disodu, powodujc bd w wartoci COD [C] Cz jonw chlorkowych reaguje ze zwizkami organicznymi w prbce, powodujc bd w wartoci COD. [D] W czasie miareczkowania powstaje zabarwienie, powodujce bd w wartoci COD.
Zadania teoretyczne
10/22
d)
Oblicz warto COD (mg L-1) dla prbki roztworu, opisanej w powyszym przepisie analitycznym.
Zadania teoretyczne
11/22
Zadanie 4
4a 4b 4c 4d Zadanie 4 2 3 2 1 8
6% caoci
Akumulator litowo-jonowy zosta opracowany w Japonii. Standardowa sia elektromotoryczna tego akumulatora wynosi 3,70 V. Za, e reakcja powkowa na katodzie przebiega wedug rwnania: CoO2 + Li+ + e- LiCoO2, natomiast reakcja powkowa na anodzie ma posta: LiC6 6C + Li+ + e-.
a)
Napisz sumaryczne rwnanie reakcji przebiegajcej w akumulatorze oraz oblicz warto standardowej entalpii swobodnej (energii Gibbsa) tej reakcji [kJ mol-1].
b)
Ogniwo akumulatora zbudowane jest z LiCoO2 i grafitu (C) jako materiaw elektrodowych. Oblicz mas anody w cakowicie naadowanym stanie akumulatora i w stanie cakowitego rozadowania, jeli pocztkowo obecne byo 10,00 g LiCoO2 i 10,00 g of grafitu (C). Oblicz maksymaln energi wytwarzan na jednostk masy litowo-jonowego akumulatora [kJ kg-1]. Za, e uyto materiau katodowego i anodowego w prawidowej proporcji. zapewniajcej cakowity przebieg reakcji oraz, e suma mas elektrod wynosi 50% cakowitej masy ogniwa akumulatorowego. Dla porwnania, gsto energii akumulatorw kwasowo-oowiowych, stosowanych w samochodach, wynosi ok. 200 kJ kg-1.
c)
d)
Ze wzgldu na to, e w akumulatorze litowo-jonowym nie mona uywa roztworu wodnego jako elektrolitu, stosuje si roztwr organiczny. Napisz wzr chemiczny gazu powstajcego, gdy w elektrolicie obecna jest woda.
Zadania teoretyczne
12/22
Zadanie 5
5a-1 5a-2 5b 5c 5d 5e 5f Zadanie 5 1 1 2 2 3 4 5 18
7% caoci
Kiedy atom X absorbuje promieniowanie o energii fotonu wikszej od energii jonizacji atomu, atom ulega jonizacji z wytworzeniem jonu X+ i jednoczesn emisj elektronu (zwanego fotoelektronem). W procesie tym zasada zachowania energii jest speniona w sposb pokazany na Rys. 1, tzn.: Energia fotonu (h) = Energia jonizacji (IE) X + energia kinetyczna fotoelektronu Kiedy czsteczka, np. H2, absorbuje krtkofalowe promieniowanie, emitowany jest fotoelektron i powstaje jon H2+ w rnych stanach oscylacyjnych. Widmo fotoelektronowe jest wykresem liczby fotoelektronw w funkcji ich energii kinetycznej. Rysunek 2 pokazuje typowe widmo fotoelektronowe obserwowane, gdy H2 w najniszym stanie oscylacyjnym nawietlane jest monochromatycznym wiatem o energii 21,2 eV. Nie wykrywa si adnych fotoelektronw powyej energii 6,0 eV. eV jest jednostk energii, przy czym 1,0 eV = 1,6 10-19 J.
Kinetic energy of photoelectron
X+ h
IE
Intensity (arb.)
Photoelectron spectrum of H2
h = 21.2 eV
6.0
5.0 4.0 3.0 Kinetic energy of photoelectron (eV)
Rysunek 1. Schematyczny diagram spektroskopii fotoelektronowej.
Rysunek 2. Widmo fotoelektronowe H2. Energia padajcego promienowania wynosi 21,2 eV.
Zadania teoretyczne
13/22
a-1)
Wyznacz rnic energii EA1 (eV) midzy H2 (v = 0) i H2+ (v ion = 0), z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku. v i v ion oznaczaj liczb kwantow oscylacji, odpowiednio, dla H2 i H2+.
ion
a-2) Wyznacz rnic energii EA2 (eV) midzy H2+ (v dokadnoci do jednego miejsca po przecinku. b)
= 0) i H2+ (v
ion
= 3), z
H Poziomy energii elektronowej E n atomu wodoru opisane s rwnaniem:
H En =
Ry n2
(n = 1, 2, 3L)
w ktrym n jest gwn liczb kwantow, a Ry jest sta o wymiarze energii. Rnica energii midzy n = 1 i n = 2 dla atomu wodoru wynosi 10,2 eV. Oblicz energi jonizacji EB (eV) atomu wodoru, z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku.
c)
Eksperymentalnie wyznaczono progow warto energii wytworzenia dwch elektronowo wzbudzonych atomw wodoru H* (n = 2) z H2 (v = 0) jako rwn 24,9 eV. Wyznacz energi wizania EC (eV) w H2, z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku. Rozwaajc odpowiedni cykl energetyczny, wyznacz energi wizania ED (eV) w H2+, z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku. Jeli nie wyznaczye powyej wartoci EB i EC, przyjmij dla nich, odpowiednio, wartoci 15,0 eV i 5,0 eV. Oblicz progow warto energii EE (eV) nastpujcej reakcji dysocjacyjnej jonizacji, z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku. H H* (n = 2) + H+ + e- . 2 Jeli nie wyznaczye powyej wartoci EB i EC, przyjmij dla nich wartoci, odpowiednio, 15,0 eV i 5,0 eV. Kiedy H2 absorbuje wiato monochromatyczne o energii 21,2 eV, w tym samym czasie zachodzi nastpujca reakcja dysocjacji:
d)
e)
f)
21.2 eV H (n = 1) + H (n = 1)
Dwa atomy wodoru poruszaj si w przeciwnych kierunkach z t sam szybkoci. Oblicz szybko u (m s-1) atomw wodoru wytworzonych w powyszej reakcji. Naley przyj, e H2 pozostaje w spoczynku. Jeli nie wyznaczye powyej wartoci EC, przyjmij, e wynosi ona 5,0 eV.
Zadania teoretyczne
14/22
Zadanie 6
6a 6b 6c 6d Zadanie 6 5 4 6 11 26
6% caoci
Przeczytaj opis czterech rnych izomerycznych zwizkw A, B, C oraz D. Wszystkie maj wzr sumaryczny C8H10O i zawieraj piercie benzenowy. Odpowiedz na kolejne pytania. Jeli istniej stereoizomery, podaj wszystkie wzory strukturalne. Pamitaj, e podanie kadego niepoprawnego izomeru spowoduje utrat punktw.
(1) Do probwek z A, B i C w temperaturze pokojowej, zostaa dodana niewielka ilo metalicznego sodu i zaobserwowano wydzielanie gazowego wodoru jedynie w przypadku C. Po dodaniu do C i D wodnego roztworu chlorku elaza(III), w przypadku C nie zaobserwowano zmiany zabarwienia, podczas gdy dla D taka zmiana nastpia.
A uleg utlenieniu, kiedy (2) dodano wodny roztwr nadmanganianiu potasu i ogrzano mieszanin; zakwaszenie ogrzanej mieszaniny i izolacja produktu daa kwas benzoesowy.

Wyobramy sobie, e (3) atom wodoru w piercieniu benzenowym zosta zastpiony przez atom chloru; moliwe jest otrzymanie czterech monochlorowanych izomerw strukturalnych z B, ale tylko dwa takie izomery mona otrzyma z D. Uwodornienie, wobec katalizatora, piercienia benzenowego w C i D prowadzi do nasyconego(-ych) alkoholu(-i). Okazao si, e nasycony(-e) alkohol(-e) otrzymany(-e) z C nie ma(-j) stereogenicznych atomw wgla, ale ten (te) otrzymany(-e) z D, zawiera(-j) stereogeniczny(-e) atom(-y) wgla. Spord wszystkich izomerycznych zwizkw organicznych, o wzorze sumarycznym C8H10O, posiadajcych piercie benzenowy, podaj wzory strukturalne wszystkich izomerw, ktre NIE powoduj wydzielania gazowego wodoru w podkrelonym fragmencie procedury (1), w ktrej niewielka ilo sodu zostaa dodana do czystych prbek w przypadku zwizkw ciekych lub do stonych roztworw substancji staych w aprotycznym rozpuszczalniku. Spord wszystkich izomerycznych zwizkw organicznych, o wzorze sumarycznym C8H10O, posiadajcych piercie benzenowy, podaj wzory strukturalne wszystkich izomerw, dajcych kwas benzoesowy w podkrelonym fragmencie procedury (2). Spord wszystkich izomerycznych zwizkw organicznych, o wzorze sumarycznym C8H10O, posiadajcych piercie benzenowy, podaj wzory strukturalne wszystkich izomerw, ktre mog wytworzy cztery rne monochlorowane izomery strukturalne, kiedy zastosuje sie podkrelon transformacj opisan w punkcie (3). Podaj wzory strukturalne A, B, C oraz D. Jeeli moe by rozwaanych kilka izomerw, podaj wzory strukturalne kadego z nich. 15/22
a)
b)
c)
d)
Zadania teoretyczne
Zadanie 7
7a 7b 7c 7d Zadanie 7 4 9 6 5 24
7% caoci
Rne odmiany japoskiej kolcobrzuchej ryby Fugu nale do najdroszych specjaw kuchni japoskiej. Wntrznoci tej ryby (zwaszcza jajniki i wtroba) zawieraj toksyn (tetrodotoksyna, tetrodotoxin), dlatego po jej zjedzeniu czsto dochodzi do zatrucia. Badania nad tetrodotoksyn (tetrodotoxin, 1) prowadzone s od pocztkw XX w.; jej struktura zostaa ustalona w 1964 r.
HO H H N N H HO H O O OH O H H H OH OH
H2N
tetrodotoxin (1)
a)
Grupa guanidynowa w tetrodotoksynie wykazuje siln zasadowo. Jon guanidyniowy, powstay w wyniku protonowania grupy guanidynowej jest stabilizowany przez obecno nastpujcego rezonansu. Narysuj dwie struktury rezonansowe B i C.
NHR1 H2N A NHR2 B C
b)
Wiele reakcji derywatyzacji (otrzymywania pochodnych) znalazo zastosowanie w badaniach nad struktur tetrodotoksyny. Potraktowanie tetrodotoksyny (1) etanolowym roztworem wodorotlenku potasu i ogrzanie dao pochodn chinazoliny 2, co przyczynio si do poznania natury gwnego szkieletu tetrodotoksyny. Mechanizm reakcji moe by opisany nastpujco: na pocztku tetrodotoksyna jest hydrolizowana do karboksylanu 3. Nastpnie grupa hydroksylowa, oznaczona ramk, jest eliminowana w rodowisku zasadowym, tworzc produkt przejciowy D. Reakcja retro-aldolowa D powoduje rozszczepienie wizania wgiel-wgiel i tworz si zwizki przejciowe E i F. W ostatnim etapie, dehydratacja i aromatyzacja E prowadzi do pochodnej chinazoliny 2. Narysuj struktury postulowanych zwizkw przejciowych D, E i F.
Zadania teoretyczne
16/22
H2N
HO H H N N H HO
O O OH O H H 1 H H OH
H2O base
H2N
HO H H N N H HO H
COO OH HO OH H H 3 H OH OH
OH OH H HN H2N N H HO H
OH OH
OH
OH OH COO 3
dehydration (-H2O) N H2N N OH 2 OH base dehydration & aromatization base intermediate E F retro-aldol reaction
base
intermediate D
c)
Mimo tego, e biosynteza tetrodotoksyny cigle nie jest wyjaniona, zaproponowano, e tetrodotoksyna moe by biologicznie syntezowana z L-argininy i difosforanu izopentenylu. Wrd atomw wgla, zawartych w tetrodotoksynie, zakrel kkiem te atomy wgla, co do ktrych mona sdzi, e pochodz od L-argininy.
NH2 H2N N H
L-arginine
COO NH2
O O P O P O O O
tetrodotoxin (1)
isopentenyl diphosphate
d)
W latach1990-tych zaproponowano alternatywn ciek biosyntezy tetrodotoksyny. Kondensacja pomidzy 2-deoksy-3-okso-D-pentoz i guanidyn prowadzi do zwizku przejciowego G, zawierajcego cykliczn reszt (ugrupowanie) guanidynow (wzr sumaryczny C6H11N3O3). Tetrodotoksyna moe by dalej biologicznie syntezowana ze zwizku przejciowego G i difosforanu izopentenylu. Narysuj wzr strukturalny postulowanego zwizku przejciowego G, z zaznaczeniem stereochemii.
HO O O OH HN NH2 NH2
G ( C6H11N3O3) O O O P O P O O O isopentenyl diphosphate tetrodotoxin (1)
2-deoxy-3-oxo-D-pentose
HO OH O CHO
Zadania teoretyczne
17/22
Zadanie 8
8a-1 2 8a-2 4 8a-3 3 8b-1 4 8b-2 7
6% caoci
Zadanie 8 20
Reakcja estryfikacji pomidzy bi-funkcyjnymi czsteczkami daje jeden z typowych liniowych polimerw acuchowych; jak pokazuje to rwnanie (1), nastpuje to w wyniku polikondensacji (czsto nazywanej polimeryzacj kondensacyjn). Dobr warunkw polimeryzacji oraz procedur, determinuje dugo nici polimeru, tj. redni stopie polimeryzacji, X (zauwa, e X = 2n w prezentowanej sytuacji). Poniewa X (a take n) jest wartoci redni, nie zawsze jest liczb cakowit, ale moe by wartoci z cyframi po przecinku. n HOOC-R1-COOH + n HO-R2-OH HO-[COR1CO-OR2O]n-H + (2n1)H2O (1) Warto X moe by oszacowana na podstawie zuycia grup funkcyjnych (tutaj, -COOH oraz -OH). Zdefiniujmy stopie przebiegu reakcji p, jako p = (N0 - N) / N0 ( 1), gdzie N0 i N oznaczaj cakowite liczby grup funkcyjnych, odpowiednio, przed i po polimeryzacji. Dla kadej grupy funkcyjnej w czsteczkach kwasu dikarboksylowego (A) i w czsteczkach diolu (B) dodajemy oznaczenia A oraz B, takie jak, odpowiedniom NA0, NB0, NA lub NB, a zatem: N0 = NA0 + NB0 i N = NA + NB. Jeli doprowadzone na pocztku iloci substancji nie s zbilansowane tak, e NA0 NB0, X wyraa si przez pA i r, jak pokazano w rwnaniu (2), gdzie r = NA0/ NB0 ( 1) i pA = (NA0 NA) / NA0. Jeli r = 1, pA jest identyczne z p i rwnanie (2) staje si tosame z rwnaniem Carothersa.
X = (1 + r) / (1 + r - 2pAr)
(2)
a) Pewna prbka nylonu-6,6 zostaa otrzymana w wyniku polikondensacji rwnomolowej mieszaniny kwasu adypinowego (kwasu heksanodiowego) i heksametylenodiaminy (heksan-1,6-diaminy). a-1) Poka struktur chemiczn tej prbki nylonu-6,6. [Uwaga: jakie s grupy kocowe, jeli polikondensacja rozpocza si od rwnomolowej mieszaniny ?] a-2) Jeli ta prbka nylonu-6,6 ma redni mas molow M rwn 5507,25 (g mol-1), podaj odpowiadajc jej warto X z dokadnoci do drugiego miejsca po przecinku. a-3) Podaj warto p konieczn do otrzymania tej prbki nylonu-6,6, ktrej M = 5507,25 (g mol-1) z dokadnoci do pitego miejsca po przecinku. Jeli nie wyznaczye wartoci liczbowej w punkcie a-2, uyj wartoci 52,50.
Zadania teoretyczne
18/22
b) Poliester (oligoester) o maej masie czsteczkowej zosta otrzymany z mieszaniny 36,54 (g) kwasu adypinowego (kwasu heksanodiowego) i nieznanej iloci [W (g)] butan1,4-diolu (Bdiol). W warunkach, gdy pA, otrzymuje si oligoester o X = 11,00, zawierajcy jednostki Bdiolu na obu kocach acucha. b-1) Poka dokadn struktur chemiczn tego oligoestru o X = 11,00. b-2) Oblicz nieznan ilo W (g), z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku.
Zadania teoretyczne
19/22
Zadanie 9
9a 9b 9c 9d 9e 9f Zadanie 9 4 2 8 4 8 8 34
7% caoci
-Cyklodekstryna (CyD), cykliczny oligosacharyd, skadajcy si z szeciu jednostek D-glukopiranozowych poczonych wizaniami (1 4), moe by topologicznie przedstawiany jako toroid (Rysunek 1). Jednostki -D-glukopiranozowe w CyD przyjmuj zwykle najbardziej stabiln (najtrwalsz) konformacj krzesow.
CyD
CyD
Rysunek 1. Model upakowania przestrzennego CyD. Po lewej stronie: widok przez dziur, po prawej: widok z boku.
a)
Podaj konfiguracj absolutn (R lub S) na stereogenicznych atomach wgla C-2 i C-5 D-glukozy. Narysuj take wzr stereostrukturalny (przestrzenny) otwartoacuchowej formy D-glukozy. Spord czterech niekompletnych wzorw -D-glukopiranozy podanych w ramce w Arkuszu Odpowiedzi, wybierz najbardziej stabiln konformacj i obrysuj j ramk. Dodaj take cztery grupy OH oraz cztery atomy H, aby uzupeni wzr -Dglukopiranozy.
H OH O O H OH
b)
H O O OH OH H
Zadania teoretyczne
20/22
W wodzie CyD jest w stanie przyj hydrofobow czsteczk gocia. Kiedy stosunek stechiometryczny gospodarz/go (ang. host/guest; (H/G)) jest rwny 1/1, kompleksowanie inkluzyjne moe by opisane ponisz rwnowag
k1 k-1
HG
(1)
gdzie k1 i k-1 s staymi szybkoci reakcji, odpowiednio, w praw i lew stron. Utworzenie kompleksu gocia z CyD powoduje zmiany przesunicia chemicznego na widmie 1H NMR. Rysunek 2 pokazuje wycinki widm 1H NMR (sygnay pochodzce od H-1 w CyD), pokazujce zmiany przesunicia chemicznego w obecnoci rnych iloci dijodku 1,10-bis(trimetyloamonio)dekanu (BTAD). Pik w postaci dubletu przy 5,06 ppm pochodzi od H-1 w wolnej CyD, podczas gdy dublet przy 5,14 ppm pochodzi od H-1 w CyD skompleksowanej z BTAD. (Zauwa, e widma podane na Rysunku 2 zostay zmierzone w stanie rwnowagi reakcji kompleksowania.)
BTAD
Rysunek 2. Rozcignite widma 1 H NMR (sygnay pochodzce od H-1 w CyD) roztworu zawierajcego 5,010-3 mol L1 CyD i 0-3,0 10-2 mol L-1 BTAD.
c)
Na widmie roztworu 5.0 x10-3 mol L-1/5.0 x10-3 mol L-1 CyD/BTAD, wzgldne powierzchnie pod pikami dubletw przy 5,06 i 5,14 ppm s rwne, odpowiednio, 0,41 i 0,59. Oblicz, z dokadnoci do 2 cyfr znaczcych, steniow sta rwnowagi K reakcji inkluzyjnego kompleksowania CyD/BTAD.
Zadania teoretyczne
21/22
Reakcja kompleksowania CyD z bromkiem heksylotrimetyloamoniowym (HTAB) uwidacznia si na widmie NMR w inny sposb ni dla kompleksowania CyD/BTAD. Rysunek 3 pokazuje wycinki widm 1H NMR (sygna H-6 w HTAB) w roztworze CyD/HTAB. Sygna pojawia si jako jeden tryplet (a nie dwa tryplety), ktry przesuwa si w zalenoci od stenia CyD, poczwszy od pooenia dla wolnego HTAB do pooenia CyD/HTAB, proporcjonalnie to uamka kompleksu w roztworze. Sygnay H-6 od wolnego HTAB i HTAB skompleksowanego z CyD sa trypletami o przesuniciach rwnych, odpowiednio, 0,740 ppm and 0,860 ppm.
HTAB
Rysunek 3. Rozcignite 1 widma H NMR (sygna H-6 w HTAB) roztworu zawierajcego 1,010-2 mol L-1 HTAB i 0-3,010-2 mol L-1 CyD.
d)
Sygna HTAB w roztworze CyD/HTAB pojawia si jako jeden tryplet, ktry przesuwa si, w zalenoci od stenia CyD. Wybierz racjonaln(-e) interpretacj(-e) na podstawie tych widm.
Wskazwka: Kiedy proces szybkiego wchodzenia i wychodzenia czsteczki gocia do CyD stale si powtarza, obserwowany jest tylko jeden sygna od gocia, o przesuniciu chemicznym rwnym redniej waonej przesunicia wolnego gocia i gocia inkludowanego w CyD.
a. k1 dla CyD/HTAB > k1 dla CyD/BTAD b. k1 dla CyD/HTAB < k1 dla CyD/BTAD c. K dla CyD/HTAB > K dla CyD/BTAD d. K dla CyD/HTAB < K dla CyD/BTAD
e)
Sygna HTAB w 1,0 x10-2 mol L-1/1,0 x10-2 mol L-1 CyD/HTAB znajduje si przy 0,815 ppm. Oblicz, z dokadnoci do 2 cyfr znaczcych, K reakcji kompleksowania CyD/HTAB. W temperaturze 40,0 C oraz 60,0 C, K dla reakcji kompleksowania CyD/HTAB s rwne, odpowiednio, 3,12 102 i 2,09 102. Oblicz, z dokadnoci do 2 cyfr znaczcych, zmian entalpii H [kJ mol-1] oraz zmian entropii S [J K-1 mol-1]. (zaniedbaj temperaturow zaleno H i S.) 22/22
f)
Zadania teoretyczne
Instrukcje
Procedury dotyczce rozwizywania zada
Masz 5 godzin na rozwizanie Zada: 1, 2 i 3. Moesz rozwizywa zadania w dowolnej, wybranej przez Ciebie, kolejnoci. Przed rozpoczciem rozwizywania zada (komend START) dostaniesz dodatkowe 15 minut na przeczytanie treci zada. NIE ROZPOCZYNAJ pracy nad zadaniami przed wydaniem polecenia START. Kiedy po upywie 5 godzin zostanie wydane polecenie STOP, musisz natychmiast przesta pracowa. Opnienie w wykonaniu tego polecenia moe spowodowa Twoj dyskwalifikacj. Po usyszeniu polecenia zakoczenia pracy (STOP), pozosta na swoim stanowisku laboratoryjnym. Osoba nadzorujca przyjdzie i sprawdzi Twoje stanowisko. Nastpujce materiay powinny pozosta na Twoim stanowisku: Tre wykonywanych zada (ten tekst) Arkusze Odpowiedzi Wybrane przez Ciebie pytki TLC w torebkach z zamkniciem, oznaczonych jako A i B. Na torebkach musi znajdowa si Twj kod (zadanie 1) . Twj produkt i sczek z mikrowkna szklanego, umieszczone w szalce do krystalizacji z przykrywk, w torebce z zamkniciem oznaczonej jako C. Na torebce musi znajdowa si Twj kod (zadanie 1). Nie opuszczaj laboratorium przed wydaniem takiego polecenia przez asystenta. Bezpieczestwo Bezpieczestwo jest spraw nadrzdn w laboratorium. Musisz przestrzega zasad bezpieczestwa podanych w regulaminie IChO. Musisz PRZEZ CAY CZAS nosi okulary ochronne i fartuch laboratoryjny. Jeli bdziesz zachowywa si w sposb stwarzajcy zagroenie, otrzymasz jedno ostrzeenie, zanim zostaniesz poproszony o opuszczenie laboratorium. Po drugim ostrzeeniu bdziesz musia opuci laboratorium i otrzymasz zero punktw za ca cz eksperymentaln. Zakazuje si jedzenia i picia w laboratorium. W przypadku nagego wypadku, postpuj zgodnie z instrukcjami wydanymi przez osob
Practical Problems
1 / 22
nadzorujc. Wskazwki dotyczce Instrukcji wykonywania zada oraz sposobu odpowiadania. Tekst treci zada zawarty jest na 23 stronach, wliczajc stron tytuow. Arkusze odpowiedzi skadaj si z 6 stron. Nie prbuj rozpina kartek. Powiniene potwierdzi Twj kod znajdujcy si na treci zada i poda swoje imi i nazwisko oraz kod na kadej kartce arkusza odpowiedzi. Uywaj tylko dugopisu, dostarczonego przez organizatorw, do wypeniania Arkusza Odpowiedzi. Moesz take uywa kalkulatora i linijki dostarczonych przez organizatorw. Uywaj mechanicznego owka (dostarczonego przez organizatorw) tylko w eksperymentach w Zadaniu 1. Nie uywaj owka do wypeniania Arkusza Odpowiedzi. Wszystkie odpowiedzi musz zosta umieszczone w arkuszu odpowiedzi tylko w miejscach do tego przeznaczonych. Odpowiedzi podane poza tymi polami nie bd oceniane. Jeli potrzebujesz miejsca na brudnopis, uyj odwrotnych stron arkuszy. Powiniene pamita o podawaniu odpowiedzi liczbowych z odpowiedni liczb cyfr znaczcych. Trzymaj arkusze odpowiedzi w dostarczonej kopercie. Wyjmuj arkusze tylko wtedy, kiedy piszesz odpowiedzi. Nie zaklejaj koperty. Wskazwki dotyczce rozwizywania zada Jeli bdziesz ponownie potrzebowa uycia sprztu szklanego w trakcie pracy, umyj go dokadnie, korzystajc ze zlewu, ktry jest najbliej Ciebie. Jeli masz jakiekolwiek pytania odnonie do treci zada lub potrzebujesz przerwy na odpoczynek/wyjcie do toalety, popro o to asystenta. Na zlewki lub stae pozostaoci, uywaj pojemnikw oznaczonych waste containers, umieszczonych pod wycigami lub niedaleko okien. Plastikowy pojemnik na zlewki wodne (a waste container) jest take obecny na kadym stanowisku. Umie zuyte kapilary szklane w przeznaczonej do tego, oznaczonej plastikowej rurce. Dodatkowe iloci odczynnikw oraz wymiana sprztu laboratoryjnego s moliwe w razie koniecznoci. Po pierwszej probie, kada nastpna spowoduje kar w postaci 1 punktu (z dostpnych 40 punktw za cz laboratoryjn) za kad tak prob. Uzupenienie tryskawki z wod jest dozwolone bez adnej straty punktw. Na danie dostpna jest oficjalna anglojzyczna wersja zada, jeli potrzebne bdzie wyjanienie wtpliwoci.
Practical Problems 2 / 22
Ukad okresowy ze wzgldnymi masami atomowymi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
H
1.01
He
4.00
Li
6.94 11
Be
9.01 12
B
10.81
C
12.01
N
14.01 15
O
16.00 16
F
19.00
Ne
20.18
10
Na Mg
22.99 19 24.30
Al
26.98
13
Si
28.09 32
14
Cl
35.45
17
Ar
39.95
18
30.97
32.06
Ca
40.08
20
Sc
44.96 39
21
Ti
47.87
22
23
Cr
52.00 42
24
Mn
54.94
25
Fe
55.85
26
Co
58.93
27
Ni
58.69
28
Cu
63.55
29
Zn
65.38
30
Ga Ge
69.72 72.64
31
As
74.92
33
Se
78.96
34
Br
79.90 53
35
Kr
83.80
36
39.10
50.94 41
Rb
85.47
37
Sr
87.62
38
Zr
91.22
40
Nb Mo
92.91 95.96
Tc
-
43
Ru Os Hs
108 76
44
Rh
77
45
Pd Pt Ds
110 78
46
Ag Au Rg
111 79
47
Cd Hg
80
48
In Tl
81
49
Sn Pb
82
50
Sb Bi
83
51
Te Po
84
52
Xe Rn
86
54
88.91
101.07 102.91 106.42 107.87 112.41 114.82 118.71 121.76 127.60 126.90 131.29
Cs Fr
87
55
Ba Ra
88
56
57-71
Hf
104
72
Ta Db
105
73
W Sg
106
74
Re Bh
107
75
Ir
At
-
85
132.91 137.33
178.49 180.95 183.84 186.21 190.23 192.22 195.08 196.97 200.59 204.38 207.2 208.98
89-103
Rf
-
Mt
-
109
La Ac
89
57
Ce Th
90
58
Pr Pa
91
59
Nd Pm Sm Eu
-
60
61
62
63
Gd
96 -
64
Tb
97 -
65
Dy Cf
98
66
Ho
99 -
67
Er
100 -
68
Tm Yb
101 102 -
69
70
Lu
103
71
138.91 140.12 140.91 144.24
150.36 151.96 157.25 158.93 162.50 164.93 167.26 168.93 173.05 174.97
92
Np
-
93
Pu Am Cm Bk
-
94
95
Es Fm Md No
Lr
-
232.04 231.04 238.03
Practical Problems
3 / 22
Aparatura
Aparatura Do kilku zada (na stole lub w pudelku oznaczonym Box 1): Zlewka 20-mL do pobierania niewielkich porcji cieczy, do przepukania szka laboratoryjnego Papier Smoczek do pipet 2-mL Smoczek do pipet 5-mL Stojak na pipety Plastikowy pojemnik 200-mL na zlewki Gruszka do pipet opatka Stojak Tryskawka 100-mL Tryskawka 500-mL Do Zadania 1 (w pudelku oznaczonym Box 1, na stole lub w stojaku na pipety): Lejek Bchnera z gumow uszczelk apa z cznikiem Zlewka 200-mL stokowa Zlewka 300-mL stokowa Membranowa pompa prniowa z wem i kocwk Szklane kapilary (w plastikowej rurce) Sczek z mikrowkna szklanego w szalce do krystalizacji z pokrywk Pipeta wielomiarowa 2-mL Pipeta wielomiarowa 5-mL Mieszado magnetyczne 10-mm element mieszajcy 22-mm element mieszajcy Stokowe szklane naczynie miarowe 10-mL Papierki wskanikowe pH (w torebce z zamkniciem) 10-mL plastikowy cylinder miarowy Plastikowa rurka na zuyte szklane kapilary 1 1 1 1 1 8 1 3 1 1 1 1 1 3 1 1 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Number
Practical Problems
4 / 22
Kolba ssawkowa Probwka 10-mL Probwka 100-mL Komora chromatograficzna do rozwijania pytek TLC z zakrtk Pytki TLC (w torebce z zamkniciem) Pinceta Torebki z zamkniciem, oznaczone jako A i B, przeznaczone na pytki TLC Torebka z zamkniciem, oznaczona jako C, przeznaczona na dostarczenie sczka z mikrowkna szklanego w szalce do krystalizacji z przykrywk Do Zadania 2 (w pudelku oznaczonym Box 2, na stole lub w stojaku na pipety): Pipety wielomiarowe 2-mL Pipety wielomiarowe 5-mL Naklejki (w torebce z zamkniciem) Pytka wietlna (LED light box) (w torebce z zamkniciem: nigdy nie wyjmuj pytki z torebki) Probwka Nesslera z podziak Stojak na probwki Nesslera Kolba miarowa 50-mL Pipeta jednomiarowa 5-mL Pipeta jednomiarowa 10-mL Do Zadania 3.1 (w pudelku oznaczonym Box 2 lub w stojaku na pipety): Biureta apa do biurety Zlewka stokowa 100-mL Lejek szklany (do przenoszenia odczynnikw do biurety) Pipeta wielomiarowa 1-mL Pipeta jednomiarowa 5-mL Pipeta jednomiarowa 20-mL Do Zadania 3.2 (w pudelku oznaczonym Box 2): Fiolki 10-mL (w torebce z zamkniciem)
1 1 1 1 4 1 1 for each
1 1 4 1 5 1 2 1 1
1 1 6 1 2 1 1
10
Practical Problems
5 / 22
Plastikowa pipeta Pasteura Stanowisko zbiorcze: Rkawiczki w rnych rozmiarach Lampa UV Chusteczki i rczniki papierowe
Practical Problems
6 / 22
Odczynniki na kadym stanowisku

Odczynniki Do wielu zada (w pudeku Box 1): kwas chlorowodorowy o steniu 50 mL 0,5 mol L-1 (0,5 mol L-1 HCl) Do Zadania 1 (w pudeku Box 1): Ester dietylowy kwasu 1,4-dihydro-2,6-dimetylopirydyno-3, 1g 5-dikarboksylowego (C13H19NO4; 1,4-DHP_powder) 1,4-DHP do TLC 3 mg (1,4-DHP_TLC) Etanol (C2H5OH) 10 mL Fiolka 36/37/38 26 Butelka plastikowa Nieokrelony Nieokrelony
Ilo
Opakowanie
Oznaczenie R
Oznaczenie S
Fiolka Butelka szklana Butelka szklana Butelka szklana Butelka szklana Butelka szklana Butelka szklana Fiolka
36/37/38 11
26 7-16
Octan etylu (CH3COOC2H5) Heptan (C7H16)
25 mL
11-36-66-67
16-26-33
20 mL
11-38-50/53-65 9-16-29-33-67 60-61-62 Nieokrelony 22-31-41 Nieokrelony
Jodek potasu (KI) Disiarczan(IV) sodu metabisulfite Na2S2O5) (sodium
150 mg
1g
26-39-46
Nasycony roztwr wodorowglanu sodu (Sat. NaHCO3 solution) Mocznik-nadtlenek wodoru (CH4N2OH2O2; UHP) Do zadania 2 (w pudeku Box 2): Roztwr prbki (oznaczony jako Sample solution)
25 mL
Nieokrelony
Nieokrelony 17-2636/37/39-45
1g
8-34
30 mL
Butelka plastikowa
Nieokrelony
Nieokrelony
Wzorcowy roztwr 1 Fe(bpy)32+ (zawierajcy 2,0 mg elaza w 1 L 50 mL roztworu) (oznaczony Standard Fe(bpy)32+ solution 1)
Butelka plastikowa
Nieokrelony
Nieokrelony
Practical Problems
7 / 22
Wzorcowy roztwr 2 Fe(bpy)32+ (zawierajcy 3,0 mg elaza w 1 L roztworu) (oznaczony jako Standard Fe(bpy)32+ solution 2) Roztwr buforu octanowego (pH 4,6, mieszanina 1:1 kwasu octowego i octanu sodu (CH3COOH-CH3COONa solution) 0,1 mol L-1 roztwr wodorofosforanu disodu (0,1 mol L-1 Na2HPO4) wodny roztwr 2,2-bipirydylu o steniu 0,2 %(w/v) (0,2 %(w/v) C10N2H8) Tioglikolan sodu (C2H3NaO2S)
50 mL
Butelka plastikowa
Nieokrelony
Nieokrelony
50 mL
Butelka plastikowa Butelka plastikowa Butelka plastikowa Fiolka
Nieokrelony
Nieokrelony
25 mL
Nieokrelony
Nieokrelony
25 mL
Nieokrelony
Nieokrelony
20 mg
22-38
36
Do Zadania 3.1 (w pudeku Box 2 lub na stole): Roztwr polisacharydu (oznaczony 50 mL jako Polysaccharide solution) Wodny roztwr poli(chlorku diallilodimetyloamoniowego) (PDAC)
CH2 N+ ClCH2
Butelka plastikowa
Nieokrelony
Nieokrelony
240 mL
Butelka szklana
Nieokrelony
Nieokrelony
H3C
CH3
Wodny roztwr poli(winylosiarczanu) potasu (0,0025 mol L-1; stenie jednostki monomeru) (0,0025 mol L-1 PVSK)
CH2 CH O O S O O-K+ n
240 mL
Butelka szklana
36/37/38
26-36
wodny roztwr wodorotlenku sodu o steniu 0,5 mol L-1 (0,5 mol L-1 NaOH) wodny roztwr bkitu toluidynowego (TB) o steniu 1 g L-1 (1 g L-1 C15H16N3SCl)
Practical Problems
50 mL
Butelka plastikowa
34
26-37/39-45
6 mL
Butelka z Nieokrelony wkraplaczem
Nieokrelony
8 / 22
Do Zadania 3.2 (in Box 2): Roztwr X-1 (X: A-H) Roztwr X-2 (X: A-H) Roztwr X-3 (X: A-H) Roztwr X-4 (X: A-H) Roztwr X-5 (X: A-H) 10 mL 10 mL 10 mL 10 mL 10 mL Butelka z wkraplaczem Butelka z wkraplaczem Butelka z wkraplaczem Butelka z wkraplaczem Butelka z wkraplaczem 36/37/38 26-36
Practical Problems
9 / 22
Oznaczenia ryzyka R
Numer R 8 11 22 31 34 36 38 41 65 66 67 Znaczenie Kontakt z materiaem palnym moe powodowa poar. Wysoce atwopalny. Szkodliwy w przypadku poknicia W kontakcie z kwasem wydzielaj si toksyczne gazy. Powoduje oparzenia. Dranicy dla oczu. Dranicy dla skry. Ryzyko powanego uszkodzenia oczu. Szkodliwy: moe powodowa uszkodzenia puc jeli poknity. Powtarzajcy si kontakt moe powodowa wysuszanie lub pkanie skry. Pary mog powodowa senno i zawroty gowy.
36/37/38 50/53
Dranicy dla oczu, ukadu oddechowego i skry. Bardzo toksyczny dla organizmw wodnych; moe powodowa dugoterminowe skutki w rodowisku wodnym.
Practical Problems
10 / 22
Oznaczenia Bezpieczestwa S
Numer S 7 9 16 17 26 29 33 36 37 39 45 46 60 61 62 Znaczenie Trzymaj pojemnik szczelnie zamknity. Trzymaj pojemnik w miejscu o dobrej wentylacji. Trzymaj z daleka od rda zaponu. Nie pali. Trzymaj z daleka od materiaw atwopalnych. W przypadku kontaktu z oczami, przepucz natychmiast du iloci wody i skontaktuj si z lekarzem. Nie wylewaj do ciekw. Zachowaj rodki ostronoci przeciwko wyadowaniom elektrostatycznym. Zakadaj odpowiedni odzie ochronn. Zakadaj odpowiednie rkawiczki. Zakadaj okulary lub mask do ochrony twarzy. W przypadku wypadku lub jeli czujesz si le, skontaktuj si z lekarzem (poka etykiet, jeli to moliwe). W przypadku poknicia, natychmiast skontaktuj si z lekarzem I poka pojemnik lub etykiet. Ten materia i/lub jego opakowanie musz by traktowane jako odpady niebezpieczne. Unikaj emisji do rodowiska. Postpuj zgodnie ze specjalnymi instrukcjami opisanymi w kartach bezpieczestwa. W przypadku poknicia, nie powoduj wymiotw; skontaktuj si natychmiast z lekarzem i poka ten pojemnik lub etykiet. Unikaj kontaktu ze skr i oczami. Zakadaj odpowiedni odzie ochronn, rkawiczki i okulary lub mask do ochrony twarzy. Zakadaj odpowiednie rkawiczki i okulary lub mask do ochrony twarzy.
24/25 36/37/39 37/39
Practical Problems
11 / 22
Zadanie 1
Reakcja estru Hantzscha z ukadem: mocznik-nadtlenek wodoru
W tym dowiadczeniu z Twoim zadaniem estru bdzie synteza pochodnej kwasu
pirydynodikarboksylanu
dietylowego
1,4-dihydro-2,6-dimetylopirydyno-3,5-dikarboksylowego (1,4-DHP lub ester Hantzscha) w wyniku utleniania za pomoc ukadu: mocznik-nadtlenek wodoru (UHP), ktry jest przyjaznym dla rodowiska utleniaczem.
O H CH3CH2 O O H3C N H O O CH3 CH2CH3 N H N H H O H CH3CH2 O H3C N O O CH3 CH2CH3
UHP
O O H KI
1,4-DHP
Przepisy wykonawcze (1) Umie 22-mm magnetyczny element mieszajcy w 100-mL probwce. Umocuj probwk na mieszadle magnetycznym za pomoc apy. Dodaj do probwki 1,4-DHP (1 g) (oznaczony jako 1,4-DHP_powder) oraz jodek potasu (150 mg), a nastpnie etanol (5 mL), przy uyciu pipety wielomianowej o poj. 5 mL. (2) Dodaj 1 g UHP (za rkawiczki) i mieszaj mieszanin reakcyjn. (UWAGA: reakcja jest egzotermiczna.) (3) Przygotuj mieszanin octanu etylu z heptanem (stosunek objtociowy octan etylu:heptan 1:2) do chromatografii cienkowarstwowej (TLC). Objtoci tych rozpuszczalnikw odmierz za pomoc stokowego naczynia miarowego. Umie odpowiedni ilo mieszaniny rozpuszczalnikw w komorze do chromatografii. Do fiolki oznaczonej jako 1,4-DHP_TLC dodaj 1 mL octanu etylu, w celu rozpuszczenia 1,4-DHP (3 mg). (4) Sprawd swoje pytki TLC przed uyciem. Jeli s uszkodzone, mog by wymienione bez adnych punktw karnych. Narysuj, przy pomocy owka, lini startow w dolnej czci pytki TLC. (zobacz Rys. 1.1). (5) W trakcie reakcji mieszanina reakcyjna staje si klarowna (zwykle w cigu 20 min.) Kiedy mieszanina reakcyjna stanie si klarowna (osad moe si wytrci w trakcie
ochadzania, ale nie bdzie stanowi adnej przeszkody w analizie TLC), pobierz niewielk porcj mieszaniny za pomoc szklanej kapilary i nanie na pytk w postaci dwch plamek: w rodku i po prawej stronie pytki TLC. Na pytk TLC nanie take odpowiedni ilo roztworu 1,4-DHP przygotowanego wg przepisu w punkcie 3: nanie plamk w rodku i po lewej stronie pytki TLC. Bdziesz mia wic trzy plamki na pytce, z ktrych rodkowa zawiera zarwno mieszanin reakcyjn, jak i 1,4-DHP (zobacz Rys. 1.1). Rozwi pytk TLC w komorze chromatograficznej (zobacz Rys. 1.1 i 1.2). Zaznacz czoo rozpuszczalnika za pomoc owka. Uywajc lampy UV (254 nm) do wizualizacji plamek, obrysuj owkiem kontur kadej plamki na pytce TLC. Oce stopie zaawansowania reakcji na podstawie wynikw analizy TLC. Powtrz analiz TLC po 10 minutach, jeli wykryjesz istotn ilo 1,4-DHP w mieszaninie reakcyjnej. [Zauwa, e bdziesz wykonywa analiz TLC take w punkcie 8]. Umie ostatni pytk TLC w zamykanej torebce, oznaczonej A.
X X+Y Y
Rys. 1.1 Plamki na pytce TLC przed Rys. 1.2 rozwiniciem; X: 1,4-DHP, Y: Mieszanina reakcyjna.
Pytka TLC umieszczona w komorze chromatograficznej.
Practical Problems
13 / 22
(6) Przygotuj zestaw do sczenia (Rys. 1.3) Pocz kolb ssawkow z prniow pomp membranow. Umie lejek Bchnera, z dopasowan uszczelk gumow, w kolbie ssawkowej. Do lejka w sczek z mikrowkna szklanego. (7) Dodaj wod (5 mL) do mieszaniny reakcyjnej, uywajc 10-mL plastikowego cylindra miarowego. Dodaj disiarczanu(IV) sodu (sodium metabisulfite, 1 g), a nastpnie przenie zawarto probwki (cznie z elementem mieszajcym) do 200-mL stokowej zlewki i przepucz probwk wod (30 mL). Umie 200-mL stokow zlewk na mieszadle magnetycznym i mieszaj roztwr. Nastpnie dodaj, za pomoc 2-mL pipety wielomiarowej, nasyconego roztworu wodorowglanu sodu w niewielkich porcjach a pH fazy wodnej bdzie nieco powyej 7 (sprawd pH za pomoc papierka wskanikowego) Odscz wytrcony osad na lejku Bchnera przy uyciu membranowej pompy prniowej, a nastpnie przemyj osad niewielk iloci wody. Zasysaj powietrze przez minut, aby wysuszy produkt. (8) Przenie przescz z kolby ssawkowej do 300-mL stokowej zlewki. Za pomoc 2-mL pipety wielomiarowej przenie 2 mL przesczu do 10-mL probwki. W probwce umie 10-mm magnetyczny element mieszajcy i umocuj j starannie za pomoc apy na mieszadle. Nastpnie do probwki dodaj 1 mL octanu etylu za pomoc 2-mL pipety wielomiarowej i intensywnie mieszaj przez 30 sekund. Przerwij mieszanie i poczekaj na rozdzielenie dwu warstw. Grn warstw poddaj analizie TLC, aby sprawdzi czy w przesczu znajduje si jeszcze produkt. Nanie prbki na pytk w taki sam sposb, jak w punkcie (5). Zaznacz czoo rozpuszczalnika i ewentualn(-e) plamk(-i). Umie pytk TLC w torebce z zamkniciem, oznaczon B. Jeli na pytce TLC wykrye produkt, dodaj wicej nasyconego roztworu wodorowglanu sodu. (9) Jeli na tym etapie zaobserwujesz wytrcanie si osadu, odscz go i przemyj. Jeli osadu nie zaobserwujesz, pomi t czynno. (10) Zasysaj powietrze przez 10 minut, aby wysuszy produkt. Umie Twj produkt i sczek z mikrowkna szklanego w szalce do krystalizacji. Przykryj szalk pokrywk,
Rys. 1.3 Zestaw do sczenia pod zmniejszonym cinieniem: i, lejek Bchnera; ii, gumowa uszczelka; iii, kolba ssawkowa; iv,membranowa pompa prniowa.
Practical Problems
14 / 22
oznaczon Twoim kodem. Nie umieszczaj elementu mieszajcego w szalce. Umie szalk do krystalizacji z pokrywk w zamykanej torebce, oznaczonej C. a) Skopiuj (naszkicuj) obraz pytki TLC z torebki A do Arkusza Odpowiedzi. b) Wyznacz i zapisz wartoci Rf plamek z pytki TLC z torebki A(z dokadnoci do dwch miejsc po przecinku) c) Narysuj wzr strukturalny organicznego kationu przed dodaniem wodorowglanu sodu. d) Jaki jest (s) kocowy(-e) produkt(-y) powstay(-e) z UHP? Podaj wzr tego (tych) produktu(w). e) Przeka nastpujce materiay: i) pytk TLC w torebce A ii) pytk TLC w torebce B iii) Twj produkt z sczkiem w naczyniu do krystalizacji, w torebce C.
Practical Problems
15 / 22
Zadanie 2
Oznaczanie Fe(II) i Fe(III) metod kolorymetrii wizualnej
W tym eksperymencie Twoim zadaniem bdzie oznaczenie elaza(II) i elaza(III) w danej prbce roztworu, ktrej skad modelowo odpowiada roztworowi otrzymanemu przez roztworzenie rudy magnetytowej. Dokonasz tego za pomoc kolorymetrii wizualnej, opartej na barwnej reakcji midzy Fe(II) i 2,2-bipirydylem (by), w wyniku ktrej powstaje intensywnie czerwono zabarwiony zwizek kompleksowy, Fe(bpy)32+. Iloci kompleksu Fe(bpy)32+ mona okreli za pomoc kolorymetrii wizualnej z wykorzystaniem probwek Nesslera. T cakiem prost metod stosowano przed rozpowszechnieniem si aparatury fotoelektrycznej, ale mona za jej pomoc osign dokadno mniejsz ni 5%. W metodzie tej uywa si pary probwek Nesslera, z ktrych jedn wypenia si roztworem odniesienia, a drug roztworem badanym. Gbi kolorw obu roztworw wyrwnuje si przez dopasowywanie wysokoci kolumn tych cieczy. Kiedy kolory wygldaj na jednakowe, stenie mona wyznaczy na podstawie znanego stenia roztworu odniesienia i wysokoci kolumn kadego z roztworw, na podstawie prawa Lamberta-Beera: A = cl gdzie A oznacza absorbancj, c stenie, l dugo drogi optycznej, molowy wspczynnik absorpcji. pomiarw C i D. Przepisy wykonawcze (1) Do kolby miarowej o poj. 50 mL wprowad 5 mL roztworu buforu octanowego, 5 mL roztworu wodorofosforanu disodu (dla zamaskowania Fe(III)), 5 mL roztworu 2,2-bipyridylu i 10,00 mL roztworu prbki, uywajc do kadego roztworu odpowiednich pipet. Nastpnie rozciecz otrzymany roztwr wod do objtoci 50 mL, zamknij kolbk korkiem i dokadnie wymieszaj roztwr. Pozostaw kolb w spokoju na przynajmniej 20 min., aby barwa roztworu w peni si rozwina. Roztwr ten bdzie nosi nazw Prbka 1 ( sample 1.)
W pierwszym etapie nauczysz si stosowa t technik,
prowadzc pomiary A i B, a nastpnie wyznaczysz stenia Fe(II) I Fe(III) na podstawie
(2) Do kolby miarowej o pojemnoci 50 mL wprowad 5 mL roztworu buforu octanowego, 5 mL roztworu 2,2-bipyridylu i 5.00 mL roztworu prbki. Nastpnie dodaj 20 mg sproszkowanego tioglikolanu sodu (w nadmiarze) w celu zredukowania Fe(III) do Fe(II). Rozciecz otrzymany roztwr wod do objtoci 50 mL, zamknij kolb korkiem i dokadnie wymieszaj roztwr. Pozostaw kolb w spokoju na przynajmniej 20 min. Roztwr ten bdzie nosi nazw Prbka 2 (sample 2). (3) Przeprowad wizualne pomiary kolorymetryczne A-D na podstawie podanej niej Instrukcji wykonania wizualnego pomiaru kolorymetrycznego Instrukcja wykonania wizualnego pomiaru kolorymetrycznego W par probwek Nesslera do statywu na te probwki, postawionego na pytce wietlnej LED (ang. LED light box) (ktrej nigdy nie wyjmuj z plastikowej torebki) i wcz owietlenie (patrz Rys. 2.1). Do jednej z probwek wprowad znajdujcy si na Twoim stanowisku roztwr: standard Fe(bpy)32+ solution 1 do odpowiedniej wysokoci (zalecana jest wysoko 70 90 cm), liczc od dna probwki (wytrawiona skala pokazuje wysoko mierzon od dna probwki w mm). Probwki tej uyj jako roztworu odniesienia w pomiarach A-D. Do drugiej probwki wprowad roztwr badany, a nastpnie porwnaj gbi jego koloru z gbi koloru roztworu odniesienia, patrzc w d poprzez roztwory w kierunku pytki wietlnej LED. Dostosuj wysoko kolumny cieczy roztworu badanego, dodajc lub pobierajc go za pomoc pipety wielomiarowej, do takiej wartoci, dla ktrej gbia koloru w obu probwkach jest identyczna. Odczytaj wynik z dokadnoci do przynajmniej 1 mm. Zwr uwag, e gboko barwy moe wydawa si identyczna dla ludzkich oczu w pewnym zakresie. Dlatego waciw warto wysokoci roztworu badanego, h, naley Rys. 2.1 Wizualny pomiar kolorymetryczny: i, probwka Nesslera; ii, statyw do probwek Nesslera; iii, pytka wietlna LED zamknita w torebce; iv, wcznik zasilania.
17 / 22
Practical Problems
wyznaczy biorc pod uwag istnienie owego zakresu. dostosowujesz wysoko kolumny cieczy roztworu
Na przykad, jeli jedynie przez
badanego
zwikszanie (lub zmniejszanie) objtoci, moesz osign warto nisz (lub wysz) od prawdziwej. Moliwym sposobem oszacowania prawdziwej wartoci jest przyjcie wartoci redniej midzy najnisz i najwysz wartoci graniczn. Pomiar A: Przeprowad pomiar uywajc roztworu standard Fe(bpy)32+ solution 1 jako zarwno roztworu odniesienia, jak i badanego. W dowiadczeniu tym, wprowad roztwr odniesienia do probwki Nesslera dla osignicia odpowiedniej wysokoci supa cieczy, a nastpnie wprowadzaj roztwr badany do drugiej probwki, a barwy obu roztworw stan si jednakowe. (Kiedy barwy s zgodne, wysokoci powinny by w IDEALNYM przypadku jednakowe) Nastpnie dodawaj roztwr badany tak dugo, a zauwaysz, e roztwory rni si barw. Zapisz zarwno najnisz, jak i najwysz warto wysokoci supa cieczy roztworu badanego, odpowiadajc tej samej gbi barwy, jak wykazuje roztwr odniesienia. a) Zapisz wyniki pomiaru A w tabeli podanej w Arkuszu Odpowiedzi. Pomiar B: Przeprowad pomiar dla roztworu standard Fe(bpy)32+ solution 2 jako
roztworu badanego, uywajc standard Fe(bpy)32+ solution 1 jako roztworu odniesienia. b) Zapisz wyniki pomiaru B w tabeli zamieszczonej w Arkuszu Odpowiedzi. Pomiar C: Wykonaj pomiar prbki 1 (sample 1).
c) Zapisz wyniki pomiaru C w tabeli zamieszczonej w Arkuszu Odpowiedzi. Measurement D: Wykonaj pomiar prbki 2 (sample 2).
d) Zapisz wyniki pomiaru D w tabeli zamieszczonej w Arkuszu Odpowiedzi. e) Podaj wyraenie na stenie roztworu badanego, c, wice je ze steniem roztworu odniesienia, c i wysokociami kadej z kolumn cieczy, h and h. f) Oblicz stenia Fe(II) i Fe(III) w oryginalnej prbce roztworu, w mg L-1.
Practical Problems
18 / 22
Zadanie 3
Polimery w analizie
Polimery znajduj zastosowanie w rnych pomiarach analitycznych. W zadaniu tym, po pierwsze przeprowadzisz analiz polisacharydu na podstawie oddziaywa polimer-polimer, a nastpnie wykorzystasz to do identyfikacji polimerw w drugiej czci zadania. 3.1 Analiza polisacharydu metod miareczkowania koloidalnego Masz do dyspozycji roztwr polisacharydu, zawierajcego grupy sulfonowe (-SO3-) i karboksylowe (-COO-). Twoim zadaniem jest wyznaczenie ste tych dwch grup metod miareczkowania koloidalnego, w warunkach rodowiska zasadowego i kwasowego, na podstawie rnej charakterystyki procesw protonowania tych grup kwasowych. Stosuje si w tym celu miareczkowanie odwrotne. Kiedy te grupy kwasowe ulegaj jonizacji, polisacharyd staje si polianionem. Pod wpywem dodawania polikationu poli(diallilodimetyloamoniowego) (dostarczonego w postaci soli chlorkowej, PDAC), tworzy si kompleks polijonowy. Roztwr PDAC nastawia si na wzorcowy roztwr poli(winylosiarczanu) potasu (PVSK). kationowych. Przepisy wykonawcze (1) Do zlewki stokowej o poj. 100-mL, za pomoc pipety miarowej odmierz dokadnie 20 mL roztworu PDAC. Do kolby tej dodaj nastpnie dwie krople bkitu toluidynowego (TB). Otrzymany niebieski roztwr miareczkuj za pomoc roztworu 0,0025 mol L-1 PVSK (stenie jednostek monomeru). W punkcie kocowym barwa roztworu zmienia si na purpurow. Zwr uwag, e roztwr stopniowo ulega zmtnieniu w miar zbliania si do punktu kocowego. Punkt kocowy zostaje osignity, gdy purpurowa barwa roztworu utrzymuje si przez 15-20 sekund. Jeli to potrzebne, powtrz miareczkowanie. 1a) Zapisz objto roztworu PVSK (w mL), zuytego do nastawiania miana roztworu PDAC. Podaj odczyt objtoci z biurety z dokadnoci do 0,05 mL. W punkcie kocowym miareczkowania koloidalnego, liczba grup anionowych staje si rwna liczbie grup
Practical Problems
19 / 22
(2) Do innej zlewki stokowej pobierz dokadnie, za pomoc pipet miarowych, 5 mL roztworu polisacharydu i 20 mL roztworu PDAC. Do roztworu tego dodaj 0,4 mL 0.5 mol L-1 NaOH i 2 krople roztworu TB. Otrzymany niebieski roztwr miareczkuj mianowanym roztorem PVSK wedug opisanej wyej procedury. Jeli to potrzebne, powtrz miareczkowanie. (Pojawiajca si koagulacja moe by inna, w zalenoci od pH roztworu). 1b) Zapisz objto roztworu PVSK (w mL) zuytego w miareczkowaniu, w warunkach rodowiska zasadowego. Podaj odczyt objtoci z biurety z dokadnoci do 0,05 mL. 1c) W Arkuszu Odpowiedzi zaznacz grup(-y) kwasow(-e), ktra(-e) ulegy jonizacji w rodowisku zasadowym. (3) Powtrz powysz procedur (2), dodajc do prbki 0,5 mL 0,5 mol L-1 HCl, zamiast 0,5 mol L-1 NaOH. 1d) Zapisz objto roztworu PVSK (w mL) zuytego w miareczkowaniu, w warunkach rodowiska kwasowego. Podaj odczyt objtoci z biurety z dokadnoci do 0,05 mL.
1e)
W Arkuszu Odpowiedzi zaznacz grup(-y) kwasow(-e), ktra(-e) ulegy jonizacji w rodowisku kwasowym.
1f)
Oblicz stenia grup -SO3- (or -SO3H) oraz -COO- (or -COOH) (w mol L-1) w otrzymanym roztworze polisacharydu .
Practical Problems
20 / 22
3.2
Identyfikacja zwizkw Masz do dyspozycji pi roztworw (X-1~5, X oznacza kod Twojej prbki, ktry
jest liter alfabetu aciskiego: od A do H), przy czym kady roztwr zawiera jeden z poniszych zwizkw (z ktrych wszystkie zostay wykorzystane). mol L-1 (dla polimerw jest to stenie jednostek monomerowych). zidentyfikowanie postpowania. wszystkich zwizkw na podstawie Stenie wynosi 0,05 Twoim zadaniem jest niej sposobu
opisanego
HOCH2CH2OCH2CH2OCH2CH2OH (TEG) CH3 CH2CH2O (PEO)

MW = 100000 MW
CH2 C COONa n (PMANa)

MW=9500
CH2 CH
CH2 N+ Cl-
CH2
SO3Na n (PSSNa)
H3C
CH3
(PDAC)
MW = 70000
MW = 200000-350000
[Skrty: TEG, glikol trietylenowy; PEO, poli(tlenek etylenu); PMANa, poli(metakrylan sodu); PSSNa, poli(4-styrenosulfonian sodu); PDAC, poli(chlorek diallilodimetyloammoniowy) Pomocne uwagi: 1) Produkty agregacji obserwowane w Zadaniu 3.1 mog pojawi si w wyniku zmieszania dwch roztworw polimerw w odpowiedniej kombinacji, dla ktrej zachodzi MW oznacza mas czsteczkow]
Practical Problems
21 / 22
oddziaywanie midzy dwoma polimerami. polimerw.
Mog one suy do identyfikacji prbek
2) Objto roztworu o wysokoci 5 mm, mierzonej od dna fiolki, wynosi w przyblieniu 1 mL. Pamitaj, e masz do dyspozycji zaledwie 10 mL kadego roztworu. Przepisy wykonawcze (1) W fiolce zmieszaj zblione objtoci dwch roztworw. (2) Jeli to konieczne, moesz zakwasi powsta mieszanin. Wystarczy do tego 10 kropli kwasu chlorowodorowego (0.5 mol L-1 HCl) dodanych z plastikowej pipety Pasteura. Na podstawie wynikw dowiadcze zidentyfikuj zwizek w kadym roztworze. Dla kadego roztworu, podaj wynik identyfikacji przez zaznaczenie jednego z piciu kwadratowych pl. Ponadto, wypenij puste pola odpowiedni liter alfabetu aciskiego (od A do H), dla wskazania kodu swoich prbek.
Practical Problems
22 / 22

2010 #42

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2010 #42

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Stae fizyczne i wzory

o r G o = RT log e K = nFE cell

Staa Plancka: Prdko wiata: Zero skali Celsjusza:

h = 6,626 x 1034 J s c = 2,998 x 108 m s1 273,15 K

Rwnanie Nernsta: Energia fotonu: Prawo LambertaBeera:

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Ukad okresowy pierwiastkw ze wzgldnymi masami atomowymi

40.08 44.96 47.87

87.62 88.91 91.22

138.91 140.12 140.91 144.24

232.04 231.04 238.03

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

2,3001 g 2,2990 g 2,2987 g 2,2985 g 2,2987 g 2,2990 g

2,3103 g 2,3100 g 2,3102 g 2,3102 g

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Rysunek 1. Linie widmowe w pobliu 588 nm

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

U 234Th + U 240Np + U + n 95Y + 139I + 2n

[B] UHe2 U + 2He

Argon wystpuje take w mineraach takich jak malakon.

K 40Ar + /+ (wychwyt elektronu/emisja pozytonu) I 126Ar +

Oblicz mas molow M gazu [kg mol1].

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Oblicz iloraz pojemnoci cieplnych dla tej prbki gazu.

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

F: Dissociation of NaCl (s)

A: Formation of NaCl (s) from elemental substances. NaCl (s)

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Przyczenie elektronu przez Cl (g) 349 kJ mol-1

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Kinetic energy of photoelectron

5.0 4.0 3.0 Kinetic energy of photoelectron (eV)

Rysunek 1. Schematyczny diagram spektroskopii fotoelektronowej.

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

H Poziomy energii elektronowej E n atomu wodoru opisane s rwnaniem:

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

G ( C6H11N3O3) O O O P O P O O O isopentenyl diphosphate tetrodotoxin (1)

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Ukad okresowy ze wzgldnymi masami atomowymi

138.91 140.12 140.91 144.24

232.04 231.04 238.03

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010

Odczynniki na kadym stanowisku

Octan etylu (CH3COOC2H5) Heptan (C7H16)

11-38-50/53-65 9-16-29-33-67 60-61-62 Nieokrelony 22-31-41 Nieokrelony

Jodek potasu (KI) Disiarczan(IV) sodu metabisulfite Na2S2O5) (sodium

42nd International Chemistry Olympiad Tokyo, July 19-28, 2010