mikoaj krawczyk

zdejmowanie zasony
jzyka. tora prorocka
mojesza i prorokowanie
tor abulafii

28

Wprowadzenie
Prezentowany tekst ma na celu przedstawi pewne domysy teoretyczne odnoszce
si do kwestii kabalistycznego zagbiania si w jzykowy sens Tory oraz wynikajcego
z tego pozajzykowego zjawiska prorokowania, a take wzajemnego przeplatania si
tych zjawisk w tradycji mistyki ydowskiej. Na samym pocztku chciabym zdefiniowa
prorokowanie w kontekcie judaizmu jako ekskluzywny stan stopniowalnego (silniejszego lub sabszego) kontaktu ze witoci, ktry jest zarezerwowany dla wybranych jednostek i przypomina intensywnoci doznanie mistycznego zjednoczenia (jichud lub
hitachdut) bd przylgnicia (dewekut) bytu ludzkiego do bytu witego. Jego efektem
moe by przekazywane innym jednostkom proroctwo, cho zazwyczaj jego pokosiem
jest jaka misja lub dziaanie perswazyjne. Taki stan prorokowania w Tanachu okrela
si mianem hitnaweut i dowiadczy go miao, wedug tradycji, 55 osb wymienionych z imienia, w tym 7 kobiet1. Dla potrzeb prezentowanego tekstu skupiam si na
tym aspekcie fenomenu prorokowania, ktry wyprzedza jego jzykowe pochwycenie
w nastpujcym dopiero potem proroctwie, a to w zgodzie z jednym z sensw tego terminu w wersji greckiej o profemi, przed-mwienie.
Punktem wyjcia dla rozwaa o tak rozumianym prorokowaniu bdzie analiza
fragmentu Tory (Wj 34:29:35) dotyczcego spotkania Mojesza z Bogiem. Nastpnie,
jako swego rodzaju meta-komentarz do wydarze synaickich, przedstawi materia
rdowy opisujcy praktyki medytacyjne trzynastowiecznego kabalisty, r. Abrahama
Abulafii (1240-1292). Od razu zaznaczam, e ograniczam si wycznie do tej czci
1

Przykad z Tory: Lb 11:25-29.

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

dorobku Abulafii, ktra odnosi si bezporednio do poruszanego tematu czenia procesu

przeksztacania Tory w Imi i wytwarzania mistycznego narzdzia do wzbudzania stanu
prorockiego1. Abulafia, jak wikszo mistykw ydowskich, sankcjonowa swoje dziaania
na prototypowym wydarzeniu prorockim, jakim byo przyjcie przez Mojesza Tory od
Boga. Tora jako przekaz nomiczny, profetyczny i zarazem mistyczny, funkcjonuje zarwno jako jedyny moliwy rezultat, jak i powd synaickiego kontaktu Boga z Mojeszem.
Tora jest zarwno porednikiem, wynikiem jak i platform zaistnienia kontaktu Boga
z Mojeszem, prorokiem par excellance. Aeby jednak prorok mg w zupenoci speni
swoj rol, potrzebuje przekaza dalej podarowan Tor oczekujcemu na wynik jego misji ludowi. Tora bowiem istnieje tylko wtedy gdy ywy potencja spoecznoci postanawia
przyj jej prawodawcz matryc, by odgrywaa rol strukturyzujcej formy na materii ludu.
Oile lud nie moe dowiadczy bezporedniego kontaktu z Bogiem, tak jak to stao si
udziaem Mojesza, jest w stanie uczestniczy w tej relacji dziki ludzkiej mediacji owego proroka oraz przyniesionego przeze prawodawczego artefaktu. Tora jest zarazem medium, jak
i zason. Mona nawet rzec, e dzieli si na dwie Tory jedn, funkcjonujc przez zason
jzyka i przeznaczon do nomicznej kontroli ludu oraz drug, bdc medium dla zaistnienia
stanu prorokowania. Z jednej strony daje zwykym, nie prorokujcym Hebrajczykom dostp do
boskiego sowa, z drugiej za sama bdc przeksztaceniem wydarzenia spotkania proroka z Bogiem, wrzucona jest w struktury semantycznoci jzyka i jako twr jzykowy traci pierwotn moc
i nono, charakteryzujc dowiadczenie mistyczne, ktre cho asemantyczne, bo istniejce
poza jzykiem, jest jednak protosemantyczne, poniewa powstaje przed nim, i hipersemantyczne, poniewa jest nieporwnywalnie bardziej znaczce, ni jakikolwiek jego jzykowy opis.
Tora Prorocka Mojesza
Rozwaania przedstawione we wprowadzeniu mona wyrazi przy pomocy
nastpujcego schematu:

29

Ryc. 1. Schemat funkcjonowania Tory prorockiej i jzykowej wedug Wj 34:29-35.

1
W tym miejscu nie bd przytacza zarysu biografii kabalisty i opisu jego systemu, gdy takie opracowania s powszechnie
dostpne w literaturze tematu. Por. M. Idel The Mystical Experience in Abraham Abulafia, New York 1988 oraz Language, Torah and
Hermeneutics in Abraham Abulafia, New York-Albany 1989. W jzyku polskim Abulafii powicono wybrane rozdziay [w:] M.
Idel Kabaa: Nowe Perspektywy, tum. M. Krawczyk, Krakw 2006, G. Scholem Mistycyzm ydowski i jego gwne kierunki, tum.
I. Kania, Warszawa 1997. Zob. rwnie M. Krawczyk Kabaa Abrahama Abulafii: Rytua i Wizja, Warszawa 2012.

|zdejmowanie zasony jzyka

| mikoaj krawczyk

Uwana lektura prezentowanego poniej fragmentu Tory wskazuje na przedstawiony wformie aluzji religijny opis wyej zaznaczonego schematu. Rozwaania te znajduj
odzwierciedlenie w kluczowym opisie zdarzenia, majcego miejsce tu po dramatycznym przyjciu Tory1. Prezentowane autorskie tumaczenie opatrzyem podkreleniami
oraz logicznymi interpolacjami, sucymi do wyeksponowania poruszanych tu wtkw:
;- , -- .
, - ;
-
,
,

29 Stao si w czasie, gdy Mojesz schodzi z gry Synaj: Dwie tablice wiadectwa trzyma
.
, , ; ,
,-
-
Mojesz w rce, gdy schodzi z gry. Nie wiedzia Mojesz, e promieniaa skra jego twarzy,
gdy rozmawia z Nim.
,.
;
-
,

;- , -- .
, - ;
-
,
,

..
,-- ,-
-, -
; ,,
;-
,
-
Aharon .
wszyscy i--
synowie ,
;-
Izraela
na- ;
Mojesza
,
oto -
promieniaa

skra ,

jego
twarzy.
,
30 Spojrza

,.
;
- , -.
,;
,
Bali si zbliy do Niego.
.
, , ; ,
,-
-


,, ,
-; -
-, ; -, ;
, - -,
, ,
-.- .

, .
; -- -
,- ,-

,.
;
-
,

-. - ,- .
,
; ;
,
-, -
-

,, ,. ,
wodzami--
; ,
zgromadzenia.
,

31 Zawoa do nich Mojesz i powrcili Aharon wraz ze wszystkimi
; .- , -- .
, -, ;

,- ,-
; -- -
Przemwi Mojesz do nich.
, -; ;
, --
, ,

, ,
,, -.

.
;
,; ,-
-
. ;- , -- .
,, .,-
; ,, -

, -
,


,, --
,- . - ,- .

;
; , -,--

- -
.

,,
to-
wszystko,-
o,
,czym
,
mwi

.
,wszyscy
,
synowie
Izraela..-
Nakaza ;
im, -;

32 A potem zbliyli
si
z nim
, ; - ,.

JHWH na grze Synaj.

- -
,
,; -
;, ;
;, --, -

, ,- -

..;-- ,, - -- . .


,

, - -

- ,
.
, ,
, , - , -; , -

; ,,
,,--.,-
, - , -
..
-;-
; ,
-
- - ,- .

;
, ,
,-
-

33 Gdy Mojesz skoczy z nimi rozmawia, naoy na twarz zason.

.
, ,
,, .-
, -; ;


- , , - .-
, ,;
,

30

,, - ,
,, - -. -
-
..
;
; -

, ,-,-
-

,
;, , - ,---

34 Gdy Mojesz szed przed JHWH by z Nim rozmawia, zdejmowa zason, a do momentu
- - ,- .

;
,-, ,

,-
to;-
co,
zostao
mu

synwwyjcia. Gdy za wyszed, [z zason na twarzy] mwi do.

Israela,
nakazane.
.
, ,
, , - , -; , -

- - ,- .

;
, ,
,-
-

35 Synowie Israela widzieli Jego twarz, bowiem janiaa skra twarzy Mojesza. Zakada
ponownie zason na sw twarz, a do chwili, gdy szed by rozmawia z Nim.

Wj 34:29-35.

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

Gdy Mojesz schodzi z gry Synaj, po spotkaniu z Bogiem, z jego twarzy dobywa
si blask, dosownie: jego twarz promieniaa1. w blask by tak silny, e uniemoliwia
innym Hebrajczykom spogldanie na proroka. Uczyniono zatem dla Mojesza zason
osaniajc twarz, dziki czemu mg kontaktowa si ze wspplemiecami, we
wszelkich sytuacjach gdy dochodzio do kontaktu poza chwilami proroczego przekazu pochodzcego od Boga wtedy przemawia bez zasony. w prorocki przekaz
bez zasony ma miejsce tylko raz, przed Aharonem i wodzami zgromadzenia (wers 31)
i przed caym ludem (wers 32). Natomiast dalej widzimy, e w kontakcie z JHWH
zdejmuje j by zaraz potem j zaoy w kontakcie z ludem (wers 34). Kolejne kontakty
Mojesza z ludem odbywaj si ju przy uyciu zasony.
Zwrmy uwag na przedstawion w powyszych wersach sytuacj kontaktu
Mojesza z JHWH i z synami Izraela. Mamy niejako do czynienia z dwoma rodzajami Tory pierwszy to ten prorocki, przekazywany bezporednio od Boga do umysu,
pozbawiony zasony i pozwalajcy na wytworzenie platformy przenikania si umysu
Boga z umysem proroka. Std moliwa jest sytuacja opisana powyej w wersie 30,
gdzie lud Izraela ba si zbliy do promieniujcego Mojesza, bowiem dobywa si
z jego twarzy nie blask umysu proroka, lecz JHWH. Mona pokusi si o interpretacj,
e zaimek osobowy On, Nim, Niego wyraa wanie taki stan pochonicia przez Imi
JHWH tosamoci proroka 2. T intuicj wyraa nastpujcych schemat:

31
Ryc. 2. Dynamika przekazu Tory prorockiej i jzykowej wedug Wj 34:29-35.
Ki karan or panaw. Oczywicie, tumaczenie czasownika karan jako promieniowaa stanowi wybr spord dwch gwnych
wariantw. Drugi wariant, ktrym sugerowa si przecie Micha Anio, gdy tworzy synn rzeb, prowadzi nas do znaczenia:
gdy skra jego twarzy pokryta bya rogami lub bya zrogowaciaa. O tym, e w kontakcie z Bogiem skra czowieka
niekiedy pokrywa si uskami lub zrogowacia tkank czy chityn prezentuj w formie aluzji biblijne wzmianki o: wu
z ogrodu Eden; skrnej chorobie Hioba i w ogle kwestii caarat, tak zwanego trdu; komentarz Rasziego do Wj 4:24-25
mwicy opokniciu Mojesza przez wa; fragment z Ps 22:7, goszcy przemian Mesjasza w robaka. Echo tego wtku
pobrzmiewa w redniowiecznych antysemickich legendach o ydach majcych moc przeksztacania si w rne nieczyste
zwierzta, a take wopowiadaniu Franza Kafki pt. Przemiana. Por. opis przemian w zwierzta i w rogatego diaba [w:] J.
Trachtenberg Diabe i ydzi, tum. R. Stiller, Krakw 2011, s.83, 225. Zob. te wyczerpujce studium na temat sakralnych
chorb skry opisywanych w Torze: T. Sikora, Caarat problem interpretacji. Ksiga Kapaska 13-14 [w:] Studia Judaica
12: 2009 nr 1-2 (23-24) s. 37

Dlatego w tumaczeniu zaimek osobowy wystpuje w pisowni du liter.

mikoaj krawczyk |

|zdejmowanie zasony jzyka

32

Cytowany fragment Tory, ktry doczeka si komentarza w rnych wersjach

w szeroko pojtej kulturze judeochrzecijaskiej1, przytaczam specjalnie jako wstp do
rozwaa autorstwa r. Abrahama Abulafii o poredniczcej naturze jzyka midzy sacrum a ludzkim umysem. Fragment ten przynosi bowiem wan nauk z krgu egzegezy kabalistycznej, zawartej w formie aluzji gematrycznej. Skd bowiem sugestia, e
zasona, o ktrej tu mowa, ma charakter jzykowy? Mianowicie, warto liczbowa sowa
miwse, zasona wynosi 111. Spord caego bogactwa semantycznego litero-liczby 1112,
chciabym w tym miejscu wyrni tylko jej podstawow konotacj warto liczbow
pierwszej litery alfabetu hebrajskiego, alef. Spord 22 spgosek, ta jest niema, lecz
traktowana jest jako przydech i przyjmuje w wymowie rne wartoci samogoskowe.
Jako pocztek alfabetu i niejako pocztek mowy oraz jzyka, jest spgosk nietypow
wyraa niemy status inicjacji intencji dokonania ekspresji. Jest uwolnieniem kontrakcji
krtani, w przeciwiestwie do drugiej, rwnie niestandardowej, spgoski ajin, ktra,
podobnie przyjmujc wszelkie wartoci samogoskowe, nie posiada te swoistej wartoci
fonetycznej, stanowic jednak w wymowie cienienie krtani. Alef jest pocztkiem
mowy i jzyka, jednoczenie inicjujc i zawierajc w sobie najwyszy, boski element
caego alfabetu3. Reasumujc, alef symbolizuje cay alfabet i jzyk, zatem w kodowaniu liczbowym, jako 111, jest to miwse, zasona, nakadana na twarz prorokujcego
Mojesza.
Mojesz jest wic tym, ktry jako jedyny naturalnie postrzega Tor pozajzykowo
poprzez dar prorokowania. Jest w bezporednim kontakcie z Imieniem, gdy to wanie
Tora jest wobec niego Imieniem, w przeciwiestwie do ludu, dla ktrego jest ona zbiorem poj, praw i relacji o witych wydarzeniach. Kady inny, kto nie prorokuje, skazany jest na jzyk interpretacji i doszukiwania si sensw moe ich by nieskoczenie
wiele w rozbudowanym systemie komentarzy i metakomentarzy, ale dopki tacy egzegeci obracaj si w przestrzeni poj, a nie Imienia (bd boskich Imion), dopty nie
bd mieli bezporedniego kontaktu z Tor prorock, czyli Tor Imienia.
Prorokowanie Tor Abulafii
Jak w kontekcie powyszego wywodu wyglda kwestia przechodzenia odjzykowej
egzegezy Tory do nabywania mocy prorokowania u r. Abrahama Abulafii? Przede
wszystkim Abulafia wyrnia nastpujce aksjomaty:
Por. 2 Kor 3:13-18, gdzie, abstrahujc od antyydowskiego wywodu, mowa jest o tym, e zason moe usun jedynie
Mesjasz. Uwaga ta jest szczeglnie istotna w odniesieniu do prezentowanego poniej materiau rdowego autorstwa r.
Abrahama Abulafii.

Wicej i w innym kontekcie na temat litero-liczby 111 por. M. Krawczyk Uwagi o bogosawiestwie, czyli zasada 222,
[w:] Ex Nihilo 2(6)/2011, Krakw 2012, s. 4756 i Golem a kabalistyczny model cyklicznie stwarzanych i niszczonych
wiatw [w:] ydzi i Judaizm we wspczesnych badaniach t. V, red. K. Pilarczyk, Krakw 2010, s. 397409.

Mona przytacza na ten temat szereg odniesie do literatury kabalistycznej, poczwszy od Zoharu, a skoczywszy na Pardes
Rimonim r. Mosze Kordowero.

zdejmowanie zasony jzyka |

prorokowanie jest moliwe nawet po zburzeniu wityni i poza Ziemi Izraela. Jest uzalenione od rozwoju duchowego adepta, a nie od uwarunkowa
geograficzno-historycznych.
czowiek moe wznie si na taki poziom, by mc nawiza kontakt z czynnym intelektem, sechel ha-poel, utosamianym z anioem Metatronem.
Bezporedni kontakt z JHWH jest niemoliwy.
Tora jest narzdziem do wytwarzania stanu prorockiego, ale te jako Tora
Ustna jest na nowo przyjmowana przez proroka w akcie wtrnego jej komentowania i nadawania nieskoczonych znacze. Najwyszym spord
nieskoczonych znacze jest uznanie jej w caoci lub we fragmentach za Imi.
Lud Izraela moe nauczy si mdroci kombinatoryki literowo-liczbowej
chochmatha-ceruf, by mc wstpowa w stan profetyczny oraz traktowa Tor
jako narzdzie do indukowania prorokowania.

Ryc. 3. Schemat funkcjonowania Tory prorockiej i jzykowej wedug r. Abrahama Abulafii.

W odniesieniu do imiennego charakteru Tory Abulafia przytacza sowa Nachmanidesa1:

[Ramban] na pocztku swej ksigi 2 stwierdza: Dysponujemy prawdziwym przekazem, wedle ktrego caa Tora skada si wycznie z Imion witego, niech bdzie
bogosawiony3.
W innym miejscu, wyjaniajc, e kada metoda egzegezy Tory musi
R. Mosze ben Nachman (11941270), zwany te Nachmanidesm, jeden z najwybitniejszych kabalistw nurtu teurgicznoteozoficznego.

Perusz Ramban al ha-Tora, Jeruszalaim 5720/1960 s. 1.

3 . ' "

. SzewaNetiwot ha-Tora, red.r. Amnon Gross, Jeruszalaim 1999, s. 123.

| mikoaj krawczyk

33

mikoaj krawczyk |

|zdejmowanie zasony jzyka

w ostatecznoci prowadzi do egzegezy idealnej czyli stanu prorokowania, Abulafia wyrnia siedem takich stopni. Najwyszy z nich ma zawiera w sobie wszystkie
pozostae, bdc ich esencj i jedyn prawdziw ciek Tory:

Pierwsza cieka literalne i obrazowe rozumienie tekstu.

Druga cieka rozumienie tekstu w oparciu o tradycyjne komentarze.
Trzecia cieka interpretacja w oparciu o midrasze.
Czwarta cieka egzegeza alegoryczna i przypowieciowa.
Pita cieka egzegeza filozoficzna, odnoszca si do ustnej tradycji.
Szsta cieka egzegeza kabalistyczna przy uyciu metod rwnowanoci liczbowych (gematrii), permutacji i zastpstwa (hilufim), przeksztace (temura),
rozwinicia strukturalnego (notarikon).
Sidma cieka prorokowanie.

Poniszy fragment z dziea Abulafii, Szewa Netiwot ha-Tora, Siedem cieek

Tory, przyblia rozumienie znaczenia sidmej cieki:
Sidma cieka jest szczeglna, zawiera bowiem w sobie wszystkie poprzednie cieki. Jest to
wite witych, zarezerwowane dla prorokw. Jest to krg, w ktrym zawiera si wszystko. Ten,
kto to rozumie, pojmuje sowo wyaniajce si z czynnego intelektu ku wadzy mowy. Wrzeczy samej, to wanie jest oddziaywanie wypywajce z Imienia, niech bdzie bogosawione
i dziaajce na wadz mowy, za porednictwem czynnego intelektu. Jest to cieka prawdy
prorockiej i jej esencja. Jest to zagadnienie wiedzy [o] pojmowaniu istoty wyjtkowego Imienia.
Bowiem tak jak tym kto potencjalnie jest wyjtkowy pord rodu ludzkiego jest prorok, tak to
zagadnienie [sidmej cieki] pozwala zrozumie, e doprowadza ona do wytworzenia mowy
Boga w ustach [proroka].
Nie naley opisywa w [adnej] ksidze spraw formalnych dotyczcych tej cieki, zwanej
wit i uwicon ciek; nie mona te przekaza jakiekolwiek tradycji z ni zwizanej,
nawet w oglnikach. Chyba e, ten, kto zapragn j pozna, wpierw nauczy si w tradycji
ustnej wiedzy oImieniu 42 i Imieniu 721.

34

Jako przykad dla rozwinicia myli Abulafii, kiedy przyzwala on omawia kwesti
prorokowania na podstawie tradycji ustnej i praktyki chochmat ha-ceruf w odniesieniu do Imion, przedstawiam operacjonalizacj pracy medytacyjnej z Imieniem 722.
Abulafiask technik wytwarzania proroctwa kabalista przedstawia w swoim dziele
1

,
. [ . . . ] . '
, : ,
: " "

Szewa Netiwot ha-Tora, red. r. Amnon Gross, Jeruszalaim 1999, s. 92.

2

Odnonie do Imienia 42, materia na ten temat mam zamiar omwi w oddzielnym opracowaniu.

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

Chaje ha-Olam ha-Ba, ycie Przyszego wiata1. Temat ten omwiem w innym
miejscu, jednak dla jasnoci wywodu teraz przytaczam odpowiedni fragment in extenso
oraz uzupeniam go o dodatkowy materia zwizany z medytacyjn prac nad przetwarzaniem tekstu Tory w Imi 72 zapisane w ukadach krgw, wykorzystywanych rytualnie do wzbudzenia stanu prorokowania:
Tradycja czy Imi 72 bezporednio z tekstem biblijnym, jako e wanie tam znajduje
si rdo, z ktrego przez zamian kolejnoci liter zostao ono wywiedzione. Liczba liter
w trzech wersach Ksigi Wyjcia (Wj 14:1921) wynosi 216, a w kadym z nich liczba znakw jest taka sama i rwna si 72 std wanie pochodzi nazwa utworzonego
z nich imienia. Proces formuowania nazwy polega na tym, e bierze si pierwsz liter
z pierwszego wersu, nastpnie ostatni z drugiego i znowu pierwsz z trzeciego w ten
sposb powstaje pierwsza trjliterowa zbitka, WHW powtarza si ten ukad a do uzyskania ostatniego, siedemdziesitego drugiego zoenia, MWM. W transkrypcji wyglda to
nastpujco:
WHW ILI SITh LM MHSz LLH K KHT
HZI LD LW HH IZL MBH HRI HQM
LW KLI LWW PHL NLK III MLH ChHW
NTH H IRT SzH RII WM LKB WSz
IChW LHCh KWQ MND ANI ChM RH IIZ
HHH MIK WWL ILH SL RI SzL MIH
WHW DNI HChSz MM NN NIT MBH PWI
NMM IIL HRCh MCR WMB IHH NW MChI
DMB MNQ I ChBW RH IBM HII MWM
Powstay asemantyczny twr tradycja uznaje za boskie Imi, z ktrego pomoc Mojesz mia
uzyska moc, by spowodowa rozstpienie si wd Morza Sitowia w czasie ucieczki ludu
Izraela z Micrajim, Egiptu. O tym wanie mwi trzeci wers wchodzcy w skad Imienia.
Tre dwch pierwszych wersw opowiada natomiast o przemieszczeniu si anioa Boga
i supa chmury pomidzy wojska faraona a obz Izraela. ZImieniem tym zwizany by zatem
zbawczy kontekst, co nie pozostao niezauwaone przez Abulafi2.

W hebrajskim zapisie opatrzonym wokalizacj Imi 72 prezentuje si jak na ryc. 4.

Po raz pierwszy wydane drukiem w 1999 roku w edycji r. Amnona Grossa.

Kabaa Abrahama Abulafii, dz. cyt., s. 78-79. Tam te opisuj praktyk oddechow zwizan z Imieniem 72.

35

mikoaj krawczyk |

|zdejmowanie zasony jzyka

Ryc. 4. Zapis Imienia 72 z wokalizacj.

Oryginalny tekst tego fragmentu Tory, jak wspomniaem powyej, niesie ze sob zbawczy
sens, albowiem opisuje moment tu przed cudownym rozstpieniem si wd Morza Sitowia:
. , , , ; ,+ , + ,/ +

19 Wyruszy anio Boga, idcy na przedzie obozu Izraela, i poszed na ich tyy;
. - ,- -/ ; - ,+ , ,
a sup oboku przenis si sprzed nich istan za nimi;
.. , , ;, -, , - ;,+ , - ++, -,,/ - +
. - ,- -/ ; - ,+ , ,

20 Przyby pomidzy obz Micrajim i obz Izraela. By obok i ciemno,

. , ; - , - - + , - , -
.zbliy
, si
,jeden
,[obz]
do
; drugiego
,+ przez
, ca
noc.
+ ,/ +
i rozwietla noc. Nie
. - ,- -/ ; - ,+ , ,

36

. , ; - , - - + , - , -

21 Wycign Mojesz sw do nad morzem, a JHWH sprawi, e cofno si morze z powodu wiatru wschodniego, ktry wia ca noc. Ustanowi morze such ziemi i wody zostay
podzielone.

Imi 72 traktowane jest te jako sekwencja siedemdziesiciu dwch tripletw,

bdcych rdzeniami dla form imion anielskich, ktre z kolei przyjmuj sufiks tradycyjnych boskich imion El lub Ja(h). Praca medytacyjna z tym Imieniem, oprcz
podstawowej metody oddechowej, wizaa si rwnie z tworzeniem i odtwarzaniem zapisu w formie kolistej, w ktry Abulafia wplata, oprcz liter samego Imienia 72, tekst wyjaniajcy zasady korzystania z niego. Licznie zachowane rkopisy
dziea powiconego tej metodzie, Chaje ha-Olam ha-Ba, ycie Przyszego wiata
zawieraj okoo 180 ukadw takich krgw. Wystpuj w nich przemieszane zbiory

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

216 liter wchodzcych w skad 72 tripletw Imienia. Sekwencja logiczna tej metody
w kontekcie omawianego problemu egzegezy prowadzcej do prorokowania jest
nastpujca:
1.
2.
3.
4.

Jzyk Tory > zapis i tradycyjna egzegeza.

[zmiana sekwencji liter] > prowadzi do zamiany poj na Imi.
Imi 72 > zapis sekwencyjny w 72 tripletach opatrzonych wokalizacj.
[zmiana sekwencji i formy cigu liter] >prowadzi do rozbicia cigu i tabelarycznej formy zapisu.
5. Imi 72 [zapisane w krgach z rozbit sekwencj liter]> prowadzi do wymuszenia na adepcie medytujcym nad krgami dokonania ponownej syntezy Imienia 72. Wodzenie wzrokiem po obwodzie krgw ma mie dziaanie transotwrcze i ekstazogenne.
6. Imi 72 [ponownie odzyskane i wymawiane w transie ekstatycznym] > prowadzi do usunicia zasony jzyka pojciowego i zanurzenia si w wymawianym
w ekstazie prorockiej Imieniu.

Ryc. 5 Krgi Imienia 72 z Chaje ha-Olam ha-Ba1.

37

Ryc. 6 Krgi Imienia 72 z dodatkowym tekstem wewntrz z Chaje ha-Olam ha-Ba2.

Chaje ha-Olam ha-Ba, red. r. Amnon Gross, Jeruszalaim 1999, s. 115. Abulafiaskie ryciny w edycji Grossa pozbawione s tekstu
wplecionego pomidzy fragmenty Imienia 72. Dodatkowo cz liter Imienia 72 pominito lub skopiowano nieprawidowo.
Usprawiedliwiajc redaktora tego wydania, mona zaoy, e korzysta z innego rkopisu, gdzie ju poczyniono takie zmiany.

Niezidentyfikowany rkopis Chaje ha-Olam ha-Ba. Tu fragmenty Imienia 72 wystpuj w osnowie tekstu tumaczonego poniej.

mikoaj krawczyk |

|zdejmowanie zasony jzyka

Owe ukady z literami czci Imienia 72 i towarzyszcy im tekst naley
czyta w nastpujcy sposb: od prawego grnego krgu, przechodzc do lewego grnego krgu, nastpnie dolnego prawego i dolnego lewego. Pocztek tekstu
w krgach wskazuje ukona linia. Zaczyna si od zewntrznego krgu, gdzie tre
stanowi oznaczenie poszczeglnych liter Imienia 72, tj. miejsca pochodzenia
z matrycujcych wersw Wj 14:19-21 i kolejnoci wystpowania w triplecie. Potem wystpuj litery Imienia 72, nastpnie wewntrzny krg i promienie z treci
przekazu. Na samej grze, ponad krgami widnieje napis: pierwszy schemat,
a tekst pomidzy ukadami gosi: pierwszy/drugi/trzeci/czwarty dom(y). Jak ju
zasygnalizowaem powyej, wpisane w krgi litery Imienia 72 nie odzwierciedlaj
logicznego cigu, w jaki ustawione s w normalnym szyku tabelarycznym. Takie
pozycjonowanie liter, pozornie chaotyczne, nie jest przypadkowe. Poszczeglne
krgi su jako narzdzia medytacyjne, indukujce stan prorokowania. Zadaniem
adepta jest odnajdywanie wzorcw i ponowne restytutywne ksztatowanie fragmentw Imienia 72 poprzez ledzenie wzrokiem po okrgu liter wpisujcych si
w uprzednio zapamitany triplet:
Pierwszy schemat:

38

Prawy grny ukad

Zewntrzny krg:
rodkowy pierwszego, rodkowy ostatniego, pierwszy ostatniego, ostatni ostatniego, pierwszy rodkowego, rodkowy rodkowego, ostatni rodkowego, pierwszy pierwszego, ostatni
pierwszego
rodkowy krg: litery pochodzce z Imienia 72:
he, alef, lamed,waw, he, zajin, jud, waw, jud
Wewntrzny krg:
BD NIEZWYKLE UWANY, JAK PRZESTRZEGALI CI PRAOJCOWIE, BY OGIE CI NIE SPARZY A W WODZIE
Wewntrzne promienie:
BY NIE / UTON / A WIATR / BY CI NIE ZRANI / NIE /
UYWAJ [TEGO IMIENIA]
Lewy grny ukad
Zewntrzny krg:
pierwszy ostatniego, rodkowy rodkowego, rodkowy pierwszego, pierwszy pierwszego,
rodkowy ostatniego, ostatni ostatniego, pierwszy rodkowego, ostatni rodkowego, pierwszy pierwszego, ostatni pierwszego.
rodkowy krg: litery imienia 72:
kaf, lamed, lamed, jud, lamed, jud, alef, resz, jud, jud.

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

Wewntrzny krg:
JELI [NIE SPENISZ TEGO] WARUNKU: I KTOKOLWIEK BIERZE IMI DLA WASNYCH POTRZEB SPRZENIEWIERZA SI
PRZYKAZANIU
Wewntrzne promienie:
ODNONIE DO RZECZONEGO IMIENIA / [KTRE] ZOSTAO
UKSZTATOWANE / DLA PRZYTACZAJCEJ CHWAY JEGO
SAMEGO / DLATEGO TE TYLKO / PROROK / GOSI / WSZELK
TAJEMNIC
Prawy dolny ukad
Zewntrzny krg:
ostatni rodkowego, ostatni pierwszego, pierwszy ostatniego, rodkowy ostatniego, pierwszy rodkowego, rodkowy pierwszego, rodkowy rodkowego, pierwszy pierwszego, ostatni ostatniego.
rodkowy krg: litery imienia 72:
waw, tet, lamed, waw, lamed, jud, alef, samech, waw.
Wewntrzny krg:
MOJEGO IMIENIA, DLA MEJ PRZYTACZAJCEJ CHWAY1
UFORMOWANEGO W TRUDZIE I [WIEDZ] O TYM IMIENIU
PRZEKAZAEM
Wewntrzne promienie:
JEGO PROROKOM / O JEGO IMIENIU / NIECH BDZIE
BOGOSAWIONE / POPRZEZ TRZY / DROGI / STWORZENIA /
NIEBA / I ZIEMI / I CZOWIEKA
Lewy dolny ukad
Zewntrzny krg:
ostatni pierwszego, ostatni rodkowego, ostatni ostatniego, rodkowy rodkowego, pierwszy pierwszego, rodkowy pierwszego, pierwszy rodkowego, pierwszy ostatniego,
rodkowy ostatniego.
rodkowy krg: litery imienia 72:
mem, ajin, lamed, he, ajin, lamed, he, pe, he.
Wewntrzny krg:
I WIEDZ, E CZOWIEKIEM PORD JEGO RODZAJU NAJBARDZIEJ [PENYM] PRZYTACZAJCEJ CHWAY JEST TEN
SPORD IZRAELA, PONIEWA CZCI IMIENIA JEST JEGO
O kwestii nieprawidowoci popularnego tumaczenia terminu kawod jako chwaa i propozycji uzupenienia tego terminu
o odniesienie do obecnej w hebrajszczynie konotacji ciaru nadmieniaem ju w innym miejscu. Por. Kabaa Abrahama Abulafii, dz.
cyt., s. 100. Zob. rwnie T. Sikora, Wstrt i mier socjogenna w Biblii Hebrajskiej [w:] Studia Judaica, 14: 2011 nr 2 (28), s. 243.

39

mikoaj krawczyk |

|zdejmowanie zasony jzyka

LUD1, A NAJPENIEJSZYM PRZYTACZAJCEJ CHWAY
Wewntrzne promienie:
SPORD IZRAELA JEST / LEWITA, A [NAJPENIEJSZYM]
PRZYTACZAJCEJ CHWAY / SPORD LEWITW / JEST / KOHEN / A [NAJPENIEJSZYM] PRZYTACZAJCEJ CHWAY /
SPORD KOHENW / JEST MESJASZ2.
Abulafia piszc o prorokowaniu Tor Imienia 72 podkrela, e jest to narzdzie
do nawizywania kontaktu z czynnym intelektem sechel ha-poel, utosamianym
przez niego z anioem Metatronem. W tekcie rysuje si aluzja, e jakiekolwiek stosowanie Imienia do magicznego ksztatowania rzeczywistoci dla wasnych potrzeb
stanowi sprzeniewierzenie si jego witoci. Kolejna aluzja wskazuje, e czowiek
podlega pewnej sekwencji doskonalenia si w hierarchii wartoci duchowej,
ydzi podajcy ciek przykaza Tory3 plasuj si nieco wyej od innych ludw.
Pord ydw wyej stoi lewita, a nad nim kohen. Nad nimi za s prorokujcy oraz
najwyszy z nich Mesjasz. Wedug Abulafii to wanie Mesjasz ma usun zason
uniemoliwiajc ludziom powszechne prorokowanie4. Owa zasona jzyka ma by
zdjta w czasach ostatecznych.
Na zakoczenie naley tylko stwierdzi, e sekwencja historiozoficzna Tory od
Mojesza do Mesjasza wskazuje, e to Mesjasz jako idealny prorok per se, jest tym,
ktry predestynowany jest do peni wiedzy o Imieniu 72 narzdziu zawartym w samej
Torze, ktre ma na celu wskaza drog do pozapojciowej, meta-jzykowej Tory prorockiej, bdcym jednym wielkim Imieniem Boga.
1

Pwt 32:9.

(
. , , , , , , , ,
, , , ,, , , ,

40

(
. , , , , , , , ,
, , , , , , , , ,

(
. , , , , , , , ,
, , , , , , , ,

(
. , , , , , , , ,
, , , , , , , ,
.

Warto zaznaczy, e Abulafia wyranie rozrnia swych ydowskich pobratymcw na takich, co s oddani Bogu oraz na
takich, ktrzy pozornie trwaj w wierze, a w rzeczywistoci motywuj ich cele wiatowe. Zob. r.Abraham Abulafia, Sefer ha-Ot
Ksiga Znaku [w:] Kabaa Abrahama Abulafii, dz. cyt. s. 126

Jak nadmieniem to wczeniej, podobn intuicj wyrazi Szaul z Tarsu.

zdejmowanie zasony jzyka |

| mikoaj krawczyk

SUMMARY
Removing the Veil of Language.
Moses Prophetic Torah and Abulafias Prophesying through Torah
The article discusses several possible ways of interpreting Ex 34:29-35 with reference to Moses veil covering his face after the encounter with God. Rethinking the idea
of prophesying as an act that precedes linguistic comprehension and consequently
precedes the prophecy itself, the author seeks affinities between this renowned Torah
passage and the output of the 13th-century Kabbalist, Abraham Abulafia ztzl.
Abulafias Sheva Netivot ha-Tora (Seven Paths of Torah) and Chaje ha-Olam
ha-Ba, (Life of the World to Come) emphasize the importance of delving into the
state of prophesying in order to enter the realm of a pre-linguistic insight on divine
Torah. Treated as a valuable ecstatic practice in itself, such act is supposed to transform
the human mind into the angelic one.

41