1

LITESTAR LITESTAR Pro user manual

PROJEKTOWANIE OWIETLENIA W RODOWISKU WINDOWS

version 9.0

Wersja w jzyku polskim

OxyTech
may 2006

Niniejszy dokument jest wyczn wasnoci spki OxyTech. Wszystkie zawarte w nim informacje mog ulec zmianie bez uprzedniego powiadomienia. Dokument ten nie moe by kopiowany lub przekazywany w adnej formie, ani przez urzdzenia mechaniczne, ani elektroniczne, bez uprzedniej pisemnej zgody spki OxyTech. Wszelkie obliczenia i informacje techniczne w nim zawarte maj charakter przykadowy, tak wic nie mog by uywane bezporednio jako dane projektowe. Jeeli nie wskazane inaczej, wszystkie odniesienia do nazw, firm i danych s absolutnie przypadkowe. Ilustracje na okadce s wasnoci prawnych wacicieli.

3 SOLO LITESTAR Pro

Niej podane funkcje dostpne s tylko przy oprogramowaniu LITESTAR Plus: zarzdzanie drogami regularnymi/nieregularnymi tunel wiee owietleniowe plik DXF 2D i 3D linie elektryczne zarzdzanie wyposaeniem rendering dynamiczny (dysponujemy tylko statycznym). Funkcje te zaznaczone s przez POST-IT w kolorze pomaraczowym.

NOTA BENE
Czci zaznaczone przez POST-IT w kolorze tym tam, gdzie moliwe, odnosz si do informacji o specjalnym znaczeniu.

WPROWADZENIE DO OPROGRAMOWANIA
LITESTAR jest pakietem programw, zawierajcym nastpujce moduy:

Litecalc jest programem sucym do oblicze owietleniowych stosowanych przy projektach wntrz oraz na obszarach otwartych (due powierzchnie uytkowe, drogi, tunele), z funkcj wizualizacji tabel z wynikami oblicze, wykresw oraz tworzeniem obrazw fotorealistycznych rodowiska widzianego z rnych punktw obserwacji poprzez zastosowanie funkcji renderingu radiosity i ray-tracingu. Liswin jest moduem operacyjnego katalogu elektronicznego, zawierajcym funkcje wyszukiwania wedug parametrw i drzewa kartotek, aktualizacji danych przez Internet, poprzez CD-ROM wraz z instrukcj, zarzdzania kartami technicznymi produktw i akcesoriw w rnych jzykach, eksportowanych w formatach PDF I RTF. Lisman jest moduem kosztorysowym z funkcj pozwalajc na import list projektw z programw Litecalc i Liswin, pozwala na zarzdzanie dokumentami takimi jak kosztorysy, wykazy materiaowe i oferty handlowe w rnych jzykach eksportowanych w formatach PDF I RTF. Lisdat jest moduem zarzdzania danymi katalogowymi z moliwoci wprowadzania danych bezporednio przez uytkownika lub przez import banku danych. Photowin jest moduem zarzdzania danymi fotometrycznymi z funkcj bezporedniego wprowadzania danych przez uytkownika lub poprzez import ze standardowych plikw oraz danych goniofotometru, wizualizacji i wydruku wykresw i tabeli fotometrycznych w rnych jzykach. Photoview jest moduem wizualizacji fotometrii z funkcjami wizualizacji i wydruku wykresw i tabel fotometrycznych w rnych jzykach.

INDEX
WPROWADZENIE DO OPROGRAMOWANIA............... 3 WYMAGANIA SPRZTOWE ......................................... 7 INSTALACJA I AKTYWACJA PROGRAMU ORAZ DANYCH......................................................................... 7 INSTALACJA I AKTYWACJA PROGRAMU ................... 7 AKTYWACJA (AKTUALIZACJA) ARCHIWUM FOTOMETRYCZNEGO.................................................................. 8 AKTYWACJA (AKTUALIZACJA) ARCHIWUM KATALOGU................................................................................... 8

Wydruk.......................................................................... 17 Personalizacja. .............................................................. 18 Importuj......................................................................... 18 EDYCJA........................................................................ 19 PROJEKT WSPOMAGANY.......................................... 19 Wntrza. ........................................................................ 19 Drogi uproszczone........................................................ 21 Drogi regularne/nieregularne (typowe/nietypowe)........ 22 Przyciski funkcyjne. ....................................................... 22 Oglne. .......................................................................... 22 Drogi. ............................................................................. 25

LITECALC
Litecalc Uwagi wstpne. ............................................... 9 PODSTAWOWE POJCIA. ............................................. 9 Oprawy o emisji bezporedniej i poredniej . ................. 9 Zarys............................................................................... 9 Odbicia............................................................................ 9 Odniesienie do ukadu wsprzdnych i ustawienie opraw owietleniowych . ................................................. 9 Pasek narzdziowy stay opcje dotyczce opracowania projektu.................................................................... 10 Wybieranie komend z Menu. ......................................... 10 Wybr funkcji z obszaru roboczego.............................. 10 Wybr ikony ................................................................. 10 Wybr pliku z listy......................................................... 10 Pasek narzdziowy....................................................... 10 Pasek narzdziowy stay opcje dotyczce wstawianych obiektw do obszaru roboczego.............. 11 Pasek narzdziowy powizany z elementami aktywnymi opcje dotyczce wstawianych oprawowietleniowych... 11 OGRANICZENIA PROGRAMU. .................................... 12 JAK URUCHOMI PROGRAM. .................................... 12 JAK WPROWADZI PIERWSZY PROJEKT ............... 12 PLIK.............................................................................. 14 Nowy Projekt................................................................. 14 Nowy projekt Zachowaj DXF . ................................... 15 Otwrz projekt............................................................... 15 Zapisz projekt. ............................................................... 15 Informacje o projekcie................................................... 16 Otwrz Obraz................................................................ 16 Ustaw stron tytuow .................................................. 16

Przyciski funkcyjne. ....................................................... 25 Parametry typu drogi. .................................................... 25 Oprawy owietleniowe ................................................. 26 Przyciski funkcyjne. ....................................................... 26 Parametry typowe Sekcja Dane dotyczce instalacji 26 Parametry typowe Sekcja Oprawa owietleniowa..... 27 Tunele........................................................................... 27 Krzywa luminancji......................................................... 29 Linie elektryczne........................................................... 30 Przyciski funkcyjne. ....................................................... 32 RODOWISKO............................................................. 33 Twrz. ............................................................................ 33 Twrz/Zmiana rodowiska. ............................................ 36 Zbir gotowych. ............................................................. 37 Zmie wymiary.............................................................. 37 Kolory/Wspczynniki odbicia. ....................................... 37 Zmie kolor i wspczynnik odbicia............................... 38 Wysoko paszczyzny roboczej . ................................ 39 Dodaj paszczyzn robocz.......................................... 39 Wstaw opraw. .............................................................. 41 rda wiata................................................................ 42 Dodaj oprawy w zespoach........................................... 43 Wprowadzenie w liniach i rzdach................................ 43 Dodaj opraw poprzez funkcj Warto(parametr) natenia owietlenia (Obliczenia automatyczne)........ 44 Wstaw opraw symetrycznie. ........................................ 44 Powiel opraw . ............................................................ 45 Powielanie liniowe. ........................................................ 45 Powielanie promieniowe............................................... 45 Przesunicie wzgldne oprawy owietleniowej. ............ 46 Obrt wzgldny wg osi Z. .............................................. 46


Naceluj opraw............................................................. 46 Usu opraw................................................................. 47 Wybr wielu opraw........................................................ 47 Lista opraw. ................................................................... 48 Sprawd nakadanie. ..................................................... 49 Otwrz ustawienie opraw.............................................. 49 Zapisz ustawienie opraw. .............................................. 49 Waciwoci. .................................................................. 49 STRUKTURY................................................................ 50 Dodaj struktur . ........................................................... 50 Dodaj struktur symetrycznie. ....................................... 51 Powielanie liniowe. ........................................................ 51 Powielanie promieniowe............................................... 52 Lista struktur. ................................................................. 52 Lista opraw. ................................................................... 53 Sprawd nakadanie. ..................................................... 54 Otwrz konfiguracj...................................................... 54 Zachowaj konfiguracj.................................................. 54 MODELE....................................................................... 55 Dodaj box...................................................................... 56 Dane Radiosity. ............................................................. 56 Dane Ray-Tracing......................................................... 56 Wstaw model. ................................................................ 57 Dane Radiosity. ............................................................. 57 Dane Ray-Tracing......................................................... 58 Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D......................... 58 Powiel model. ................................................................ 59 Powielanie liniowe. ........................................................ 59 Powielanie promieniowe............................................... 59 Przesu model.............................................................. 60 Obrt wzgldny Z ........................................................ 60 Usu model .................................................................. 60 Zmie kolor i wspczynnik odbicia .............................. 60 Lista Wyposaenia........................................................ 61 Usuwanie pojedynczego obiektu. .................................. 62 Wstawianie pojedynczego obiektu................................ 62 Sprawd nakadanie. ..................................................... 62 Otwrz ustawienie modeli............................................. 62 Zachowaj ustawienie modeli......................................... 62 Waciwoci wyposaenia. ............................................ 62 OBLICZENIA................................................................. 63 Liswin - Uwagi wstpne. ................................................ 87 Zarzdzanie katalogiem operacyjnym. .......................... 87 PLIK.............................................................................. 87 Wyszukiwanie wedug parametrw............................... 88 Wyszukiwanie wedug drzewa kartotek. ........................ 88 Konfiguracja.................................................................. 89 WIZUALIZUJ................................................................. 89 Dane Producenta.......................................................... 89 Cenniki.......................................................................... 90 Usunicie produktw. .................................................... 90 Start. .............................................................................. 63 Obliczenia natenia owietlenia i luminancji .............. 64 Proponujemy ................................................................ 67 Lista oblicze................................................................ 68 Obliczenia ekonomiczne............................................... 68 WYNIKI......................................................................... 70 Wybierz paszczyzn ................................................... 70 Podsumowanie wynikw............................................... 73 DXF............................................................................... 74 Importuj jako to. ............................................................ 75 Importuj jako wyposaenie 3D..................................... 75 WIDOK ......................................................................... 76 Widok 3D (dla programu Litecalc). ................................ 77 Plik................................................................................ 77 Wizualizacja.................................................................. 78 Rendering (Wygld)...................................................... 78 Opcje. ............................................................................ 80 Poka............................................................................ 81 Obserwator. ................................................................... 81 Wycentruj widok............................................................ 81 Wybr............................................................................ 81 Obr - Przesu - Przesu rwnolegle - Zoom. ............ 81 Widoki........................................................................... 82 Tekstury. ........................................................................ 82 Widok 3D. ..................................................................... 83 OPCJE.......................................................................... 84 NORMY......................................................................... 85 POCZENIA. ............................................................... 85

LISWIN


Dziaanie....................................................................... 90 Lista Projektu................................................................ 91 Dziaanie....................................................................... 91 FUNKCJE. ..................................................................... 91 Karta techniczna........................................................... 91 Dokumenty.................................................................... 92 POCZENIA. ............................................................... 92 Import z pliku. .............................................................. 109 Autoimport (przeniesienie automatyczne). .................. 109 Eksport ....................................................................... 110 Oprawy Oglne, Reflektory, Drogowe...................... 111 Rozsyy Oglne, Reflektory, Drogowe. ..................... 113 rda wiata.............................................................. 114 Tablice......................................................................... 114 Import z pliku. .............................................................. 115

LISMAN
Lisman Uwagi wstpne.............................................. 93 Zarzdzanie programem Lisman.................................. 93 PROJEKT. .................................................................... 93 Nowy............................................................................. 93 PODPROJEKT.............................................................. 94 Nowy............................................................................. 94 OFERTA........................................................................ 96 Dokument. ..................................................................... 96 POCZENIA. ............................................................... 96

PHOTOVIEW
Photoview. ................................................................... 117 Zarzdzanie funkcj Wykresy i Tabele........................ 117 PLIK............................................................................ 117 EDYCJA...................................................................... 118 OPCJE........................................................................ 118 WIZUALIZACJA.......................................................... 119 Dane oglne. ............................................................... 119 Tabela wartoci i ktw (macierz natenia). .............. 120 Biegunowy i ukad wsprzdnych ............................ 120 Klasyfikacja................................................................. 121

LISDAT
Lisdat wprowadzanie i modyfikacja danych banku danych........................................................................... 97

PHOTOWIN
Photowin - Uwagi wstpne. ........................................... 99 Zarzdzanie danymi fotometrycznymi. .......................... 99 Modyfikacje................................................................. 100 Aktualizacja................................................................. 100 Aktualizacja poprzez WEB.......................................... 100 Obiekty........................................................................ 101 Oglne. ........................................................................ 101 Obiekt. ........................................................................ 102 Wprowad................................................................... 102 Wprowadzanie nowego zbioru.................................... 102 Wprowadzanie nowych danych (oprawy, pomiary rozsyu wiatoci, rda wiata, tablice wspczynnikw redukcji odbi)................................................................ 102 Import.......................................................................... 108

LITESTAR
WYMAGANIA SPRZTOWE
Procesor Pami RAM Napd Dysk twardy Karta grafiki Myszka System operacyjny Pentium 16 MB CD ROM 16X speed wolne 20 MB dla programu ponad 200 MB na archiwa rozdzielczo 800x600 pikseli zgodna z Windows Windows 2000 Windows XP Windows NT v.4.0 (Service Pack 3) (Windows i Windows NT s zarejestrowanymi znakami Microsoft Corporation) Przed instalacj programu wskazane jest sprawdzenie czy konfiguracja komputera odpowiada nastpujcym minimalnym wymaganiom:

INSTALACJA I AKTYWACJA PROGRAMU ORAZ DANYCH

INSTALACJA I AKTYWACJA PROGRAMU
Program naley instalowa, przestrzegajc poniszej instrukcji: Uwaga: w przypadku programw personalizowanych, ktrych dystrybucja na rynku dokonywana jest przez firmy, aktywacja programu, archiwum fotometrycznego i katalogu jest automatyczna. 1. 2. Woy dostarczony CD-ROM do napdu CD-ROM Jeeli aktywowany jest tryb Autorun, menu gwne dysku otworzy si automatycznie, w przeciwnym przypadku naley wybra funkcj Wykonaj z menu Uruchomienie (start) Windowsa. Wpisa albo klikn d:\Setup + Enter (d: to napd CD ROM /DVD: na przykad D:\ albo E:\ albo F:\) Jeeli oprogramowanie zostao cignite z internetu naley wykona polecenia oprogramowania. Po ukazaniu si okna menu naley wybra jzyk instalacji oprogramowania. ledzi instrukcje na ekranie Po zakoczeniu instalacji uruchomi program. Program jest w tym momencie zdatny do uytku w zredukowanej formie Woy dostarczon dyskietk aktualizacyjn do napdu A:\ lub B:\ Odpowiedzie Tak na pytanie o aktywacj: program automatycznie zainstaluje konfiguracj personalizowan (dane i znak firmowy)

Uwaga

3. 4. 5. 6. 7.

Uwaga: w przypadku, gdy pliki aktualizacyjne byy otrzymane od firmy OxyTech poczt internetow e-mail niezbdne jest okrelenie katalogu, gdzie s one przechowywane, uywajc dostpnego okna Uwaga: instalowany program musi by tego samego rodzaju co dyskietka z aktualizacj (LITESTAR LITE Plus) 8. Wyj z programu i ponownie wej do niego w celu aktywowania nowej konfiguracji w tym momencie program jest gotowy do uytku.

Uwaga Uwaga


AKTYWACJA (AKTUALIZACJA) ARCHIWUM FOTOMETRYCZNEGO

Uwaga

Uwaga: podstawowe archiwum fotometryczne nie jest puste, jeeli wprowadzone s dane firm Ready to Use (dane gotowe do uytku). 1. 2. 3. Woy CD ROM Data Disk dostarczony cznie z CD ROM programu (Program Disk) do czytnika pyt. Uruchomi program i aktywowa serwer fotometryczny albo z paska aplikacji Windowsa albo poprzez funkcj KATALOG/Dane fotometryczne. Wybra funkcj KONSERWACJA/Aktualizacja w celu aktywowania okna z list danych fotometrycznych bdcych do dyspozycji (kolumna po lewej stronie).

Uwaga: w celu aktywacji danych po prawej stronie naley zwrci si do serwisu handlowego firmy OxyTech. 4. Zaznaczy archiwa, ktre maj by aktywowane/aktualizowane w kolumnie znajdujcej si w lewej stronie okna dialogowego, a nastpnie potwierdzi przyciskiem OK program dokona automatycznego importu wybranych archiww (operacja importu moe trwa do dugo w zalenoci od pojemnoci danych, ktre maj by importowane; sugeruje si importowanie ich w grupach). Po zakoczeniu tej operacji dane gotowe s do uytku.

5.

Uwaga

Uwaga: moliwe jest importowanie/aktualizowanie danych take przez Internet, w tym przypadku naley wybra funkcj KONSERWACJA/Aktualizacja przez WEB, a nastpnie postpowa tak jak podano w punktach od 3 do 4.

AKTYWACJA (AKTUALIZACJA) ARCHIWUM KATALOGU

Uwaga

Uwaga: podstawowe archiwum katalogowe nie jest puste, jeeli wprowadzone s dane firm Ready to Use (dane gotowe do uytku). 1. 2. 3. 4. Woy CD ROM Data Disk dostarczony cznie z CD ROM programu (Program Disk) do czytnika pyt. Uruchomi program i aktywowa funkcj KATALOG/Szukaj i Karty techniczne. Zaznaczy funkcj Szukaj (ikona lornetka). Ustali parametry wyszukiwania (na przykad: wybra jednego lub kilku producentw oraz zaznaczy opcj Zewntrzny Drogi) a nastpnie zaznaczy ikon Komputer-CD ROM ( funkcja LOCAL ECOD) program automatycznie wyszuka odpowiednie dane na CD ROM i dokona ich importu. Po zakoczeniu tej operacji dane gotowe s do uytku.

5.

Uwaga

Uwaga: moliwe jest importowanie/aktualizowanie danych take przez Internet, w tam przypadku naley ustali parametry wyszukiwania, a nastpnie wybra ikon Komputer-wiat (funkcja ECOD).

LITESTAR
Litecalc Uwagi wstpne
Program Litecalc zosta stworzony do obliczania parametrw owietleniowych we wntrzach oraz na drogach przy uyciu opraw owietleniowych pomierzonych (sfotometrowanych) zgodnie z systemem C-g (C-Gamma) oraz w terenach otwartych przy uyciu opraw owietleniowych pomierzonych (sfotometrowanych) zgodnie z systemem V-H. Program oblicza natenie owietlenia i luminancj na wszystkich paszczyznach lokalu/obszaru, jak rwnie na poszczeglnych paszczyznach znajdujcych si w nim modeli przy uwzgldnieniu rzucanych przez nie cieni.

PODSTAWOWE POJCIA
Oprawy o emisji bezporedniej i poredniej
(Zobacz take Wybr opraw) Usytuowanie paszczyzny emisji wiata fotometrowanej oprawy owietleniowej jest zawsze prostopade do kierunku wiecenia (g=0). Zakada ono, e emisja jest zawsze bezporednia, nawet wwczas, gdy rzeczywista emisja jest porednia (wiato pada na sufit). Niezbdne jest w takim wypadku obrcenie oprawy o 180, eby zgodnie z zamierzeniem zostaa ustawiona we waciwej pozycji pracy.

Uwaga
niektre oprawy mog by zamodelowane jako porednie, tak wic ich emisja jest zgodna z kierunkiem wiecenia g=180. Nie jest wtedy konieczne obracanie oprawy.

Zarys

Jest to obszar reprezentujcy graniczne wymiary obiektw (pomieszcze, modeli, opraw owietleniowych) zamiast ich rzeczywistych, nieregularnych ksztatw. Jest on bardzo uyteczny, poniewa pozwala ograniczy liczb paszczyzn, przez co obiekt jest atwiej i szybciej przesuwany.

Odbicia

W programie mona wprowadza pomieszczenia i tereny otwarte o nieregularnych ksztatach (z moliwoci tworzenia ukw) i o rnych wspczynnikach odbicia poszczeglnych paszczyzn. Do oblicze program wykorzystuje metod lambertowskich odbi wielokrotnych (odbicia cakowicie rozproszone) lub odbi ograniczonych (uywajc tablic R i C zawierajcych odpowiednie wspczynniki redukcji).

Odniesienie do ukadu wsprzdnych i ustawienie opraw owietleniowych

O wsprzdnych bezwzgldna i lokalna: rodowisko pracy jest zawsze skorelowane z ukadem wsprzdnych, to znaczy z ukadem osi kartezjaskich X, Y, Z. Sugeruje si, eby lewy, dolny rg planu pokrywa si zawsze z punktem przecicia osi wsprzdnych (X = 0, Y = 0 i Z = 0), tak jak to jest przedstawione na rysunku. O wsprzdnych wzgldna i jej odniesienie do opraw owietleniowych: kada z opraw owietleniowych zwizana jest ze swoim wasnym ukadem wsprzdnych. Znaczy to, e ma ona swj wasny ukad kartezjaski x, y i z, ktry jest skorelowany z bezwzgldnym ukadem wsprzdnych X, Y, Z i w stosunku do ktrego dokonywana jest operacja obrotu oprawy owietleniowej lub jej ustawienie pod okrelonym ktem. Fotometryczny system ppaszczyzn C, zgodnie z ktrym podawane s dane fotometryczne, jest wzajemny w stosunku do ukadu osi wsprzdnych danej oprawy wietlnej x, y i z gdzie ppaszczyzna C-0 odpowiada paszczynie utworzonej przez o z i cz dodatni osi y. Kady obrt wok wasnej osi powoduje take obrt zbioru paszczyzn C. W celu okrelenia kierunku ppaszczyzny C-0, to znaczy ppaszczyzny bezwzgldnej, do symbolu graficznego obrazujcego opraw owietleniow zostaa dodana strzaka w ksztacie piramidy, ktrej szczyt wskazuje kierunek ppaszczyzny C-0 tak jak to przedstawiono na rysunku. Generalnie ppaszczyzna C-0 ustawiona jest prostopadle do lampy. Przyciski funkcyjne: s to przyciski znajdujce si w oknach dialogowych, ktre po przyciniciu aktywuj okrelon operacj; na przykad wcinicie przycisku OK potwierdza wprowadzenie danych, wcinicie przycisku Anuluj anuluje dan operacj.

Odniesienie do osi wsprzdnych i osi

Ppaszczyzny C - ukierunkowanie i obroty oprawy

10
Warto domylna: warto domylna, wedug ktrej ustawiane s oprawy w rodowisku przewiduje, e kady z ktw obrotu x, y i z jest rwny 0 (zero). W tym przypadku wasna o wietlna/o nacelowania oprawy owietleniowej skierowana jest do dou i jest ona prostopada do paszczyzny pracy. Kierunek obrotu dodatni: obrt oprawy wok wasnej osi rozumie si przez dodatni, jeeli dla obserwatora znajdujcego si w czci dodatniej osi x, o y o z kierunek tego obrotu jest przeciwny do obrotu wskazwek zegara.

Wybieranie komend z Menu

Nacelowanie oprawy

Aby wybra komend z menu naley uy jednej z nastpujcych metod: uy myszki do wybrania danej komendy i klikn na niej lewym przyciskiem lub wcisn klawisz funkcyjny F10 a nastpnie uy strzaek lewo - prawo oraz gra - d do zaznaczenia danej komendy i wcisn ENTER.

Wybr funkcji z obszaru roboczego

Funkcja moe by wybrana przy pomocy myszki (klikajc lewym przyciskiem na wybranej funkcji) lub przeskakujc z jednej funkcji na drug przy pomocy klawisza TAB i wciskajc ENTER.

Wybr ikony

Ikony skojarzone z komendami zawartymi w pasku menu znajduj si na paskach narzdziowych. Aby wybra ikon i uruchomi odpowiadajc jej komend naley klikn na niej lewym przyciskiem myszki.

Wybr pliku z listy

Program Litecalc uywa okien z listami plikw. Aby otworzy jeden z tych plikw naley: dwukrotnie klikn na jego nazwie, ewentualnie wprowadzi nazw w okienku dialogowym i wybra OK lub przesuwa si kursorami w gr i w d listy i nacisn ENTER.

Pasek narzdziowy

Kada komenda z menu moe by szybko uaktywniona przy uyciu paska narzdziowego. Pasek narzdziowy zawiera grup ikon, ktre s poczone z komendami menu. Litecalc uywa czterech rnych paskw narzdziowych, dwch staych i dwch powizanych z elementami aktywnymi. Paski te s domylnie usytuowane w grnej czci gwnego obszaru roboczego, poniej paska menu. W kadej chwili mona je usytuowa pionowo. Aby tego dokona, naley klikn lewym przyciskiem myszki na grnej linii aktywnego paska i trzymajc go wcinitym przesun pasek na obszar roboczy, a nastpnie zwolni przycisk. Pasek zostanie wwczas pokazany w postaci pionowej i bdzie mg by przesunity przy uyciu myszki na dowoln pozycj. Program umoliwia take sprawdzenie opisu funkcji kadej z ikon. Naley w tym celu przesun kursor myszki nad dan ikon, a po kilku sekundach program wywietli odpowiednie objanienie.

Pasek narzdziowy stay opcje dotyczce opracowania projektu

LITESTAR
Pasek narzdziowy stay opcje dotyczce wstawianych obiektw do obszaru roboczego

11

Pasek narzdziowy powizany z elementami aktywnymi opcje

Pasek narzdziowy powizany z elementami aktywnymi opcje dotyczce wstawianych oprawowietleniowych

12
OGRANICZENIA PROGRAMU
KSZTAT POMIESZCZENIA Program pracuje przy nastpujcych ograniczeniach: Nieregularny z moliwoci tworzenia ukw X = 10 000 m WYMIARY MAKSYMALNE Y = 10 000 m Z = 10 000 m CAKOWITA ILO OPRAW Ilo pamici RAM

ILO RNYCH TYPW OPRAW Ilo pamici RAM

JAK URUCHOMI PROGRAM

Aby uruchomi program naley wybra jedn z nastpujcych opcji: wybra ikon z nazw Litecalc z grupy programw znajdujcej si w menu Start systemu Windows, uy Uruchom w menederze programw i wpisa C:\CIEKA DOSTPU\ NAZWA KATALOGU\BIN\interf a nastpnie wcisn ENTER (domylna nazwa katalogu to: OxyTech). zaznaczajc ikon Litecalc w oknie dialogowym Menedera programw - poprzez dwukrotne i szybkie kliknicie na ikonie,

JAK WPROWADZI PIERWSZY PROJEKT

Gwny obszar roboczy (ze zdefiniowanym obszarem)Working Plane

Po uruchomieniu programu otwiera si Obszar roboczy skadajcy si z nastpujcych elementw: Pasek menu - z komendami do dalszej pracy z projektem, Paski narzdziowe - z ikonami odpowiadajcymi komendom paska menu, Zasadniczy obszar roboczy - uywany do wprowadzania graficznego pomieszczenia/obszaru, Paski przewijania - uywane do przesuwania pomieszczenia/obszaru w lewo i w prawo oraz do gry i w d.

LITESTAR
Pasek menu zawiera nastpujce komendy: Plik z komendami Nowy, Otwrz, Zapisz. Projekt wspomagany do zarzdzania parametrami projektu poprzez uzupenienie odpowiednich pl kreatora okrelajcych analizowane pomieszczenie/obszar, ilo i typ opraw, sposb montau czy te wartoci wspczynnikw wymaganych do przeprowadzenia oblicze. rodowisko ze wszystkimi niezbdnymi komendami do pracy z pomieszczeniem/obszarem. Oprawy ze wszystkimi niezbdnymi komendami do wprowadzenia opraw owietleniowych do pomieszczenia/obszaru. Struktury z funkcjami zarzdzania strukturami opraw owietleniowych montowanych na wieach/masztach lub elementami moduowymi wyposaenia wntrz. Modele ze wszystkimi komendami niezbdnymi do wprowadzenia modeli do pomieszczenia/obszaru. Obliczenia do wykonania kalkulacji parametrw owietleniowych. Wyniki do zarzdzania funkcjami wizualizacji tabel i wykresw na wszystkich powierzchniach, ktre wchodz w skad rodowiska lub wyposaenia (na bazie otrzymanych wynikw). DXF: zawiera funkcje uyteczne do zarzdzania plikami w formacie DXF powstaymi przy pomocy programw typu AUTOCAD lub innych. Opcje do zmiany konfiguracji paskw narzdziowych, wywietlania siatki i osi X, Y w obszarze roboczym. Widok: zawiera funkcje pozwalajce na ustawienie odpowiedniego widoku, dziki ktremu mona obserwowa rodowisko, okreli wygld kocowy (rendering), przej z widoku typu box (w ktrym pokazany jest tylko prostopadocian zawierajcy wyposaenie) do widoku penego. Normy: do sprawdzenia wymaga owietleniowych. Katalog: daje dostp do funkcji zarzdzania danymi fotometrycznymi (funkcja Dane fotometryczne), pozwala na wyszukiwanie okrelonych produktw oraz kart technicznych (funkcja Znajd i Karty techniczne modu Liswin/Katalog Elektroniczny), a take tworzenie kosztorysw (Oferty modu Lisman). Pomoc, ktra daje dostp do: Info informacje na temat usug wiadczonych przez firm OXYTECH Encyklopedia encyklopedia terminologii dotyczcej owietlenia Tutorial automatyczna demonstracja programu (samouczek) Instrukcja uytkownika instrukcja uytkowania programu Zdefiniowanie wprowadzanego pomieszczenia/obszaru do projektu mona dokona na trzy rne sposoby Uwaga: na tym etapie nie jest konieczne wprowadzenie kodu lub nazwy projektu; dane te mog by wprowadzone w kocowej fazie pracy, tj. w chwili zapisywania projektu): A. RODOWISKO/Twrz - poprzez wprowadzenie planu danego rodowiska, a nastpnie jego wysokoci. Jeeli mamy do czynienia z wntrzem, to w tym przypadku strop moe by tylko paski. Przy wyborze tej opcji sugeruje si projektowanie przy pliku DXF wczytanym jako podkad, co znacznie uatwia wprowadzenie obszaru, ktry ma by owietlony. W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu polecenie rodowisko/Twrz. RODOWISKO/Twrz/Zmiana rodowiska - jeeli nie jest aktywny aden lokal/obszar wprowadzony wczeniej to program przedstawia rodowisko prostoktne, w ktrym mona wprowadzi zmiany zarwno przez wprowadzenie nowych wsprzdnych wierzchokw, jak i poprzez przeciganie wierzchokw za pomoc myszki. W przypadku aktywnego lokalu/obszaru opcja ta umoliwia wprowadzenie zmian za pomoc sposobw omwionych powyej. W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu rodowisko/ Twrz/Zmiana rodowiska. RODOWISKO/Zbir gotowych - poprzez wybr danego lokalu lub obszaru z dostpnych w bibliotece. W tym przypadku strop nie musi by paski (np. moe to by sklepienie ukowe lub w ksztacie paszczyzny nachylonej). W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu RODOWISKO/Zbir gotowych.

13

Uwaga

B.

C.

14
PLIK
Menu PLIK pozwala na uywanie polece powizanych z plikami projektu oraz na wyjcie z programu. Ikony (pasek narzdziowy - Projekt)
Informacje o projekcie Nowy Projekt Otwrz Projekt Zapisz projekt

Po wybraniu pozycji Plik na ekranie rozwija si menu, na ktre skadaj si nastpujce polecenia: Nowy projekt w celu utworzenia nowego projektu. Nowy projekt Zachowaj DXF w celu zdefiniowania nowego projektu z zachowaniem uprzednio importowanego ta DXF; Otwrz projekt w celu otworzenia okrelonego projektu znajdujcego si w archiwum. Zapisz projekt - polecenie suce do zachowania aktualnego projektu. Informacje o projekcie - polecenie suce do wprowadzenia informacji powizanych z aktualnym projektem. Waciwoci - w celu otworzenia okna waciwoci, w ktrym podana jest liczba elementw skadowych danego projektu, tryb pracy projektu (wspomagany lub samodzielny) oraz strzaki nawigacyjne do przechodzenia do innych okien danego projektu. Otwrz Obraz - w celu otworzenia wybranego obrazu i doczenia go do listy obrazw. Organizacja projektw w celu dostpu do okna menedera programw i wykonania operacji zwizanych z plikami projektu takich jak zmiana nazwy albo przeniesienie danego pliku do innego katalogu. Ustaw stron tytuow w celu wybrania funkcji Widok 3D rodowiska, ktry zostanie wydrukowany na stronie tytuowej. Ustawienia wydruku w celu konfiguracji drukarki, wybr tej komendy aktywuje okno konfiguracyjne drukarki typowe dla rodowiska Windows. Wydruk, w celu wydrukowania danych, rezultatw i elementw graficznych projektu. Personalizacja - suca do wprowadzenia danych o aktualnym uytkowniku. Aktualizacja - w celu wprowadzenia zmian i uzupenie w konfiguracji programu poprzez pliki modyfikacyjne dostarczone przez producenta. Do stacji dyskw naley wprowadzi dyskietk z modyfikacj programu otrzyman od producenta i wybra opcj, po ktrej program dokona modyfikacji konfiguracji programu i ewentualnego archiwum. Import - pozwala na przeksztacenie projektw poprzedniej wersji LITESTAR w formacie LTS lub RUN na format LPJ. Umoliwia ponadto uruchomienie programu bez dyskietki aktywacyjnej, jeeli zainstalowana jest poprzednia wersja programu posiadajca tak sam liczb pierwsz (na przykad 4xx), pozwala take na import pliku fotometrycznego (FOTOM.FDB) z archiwum poprzedniego programu. 1 ..4 Mog zosta Wyjd - suca do zakoczenia pracy z programem.

Menu Plik

Nowy Projekt

LITESTAR
Wybr tej funkcji powoduje wejcie do obszaru roboczego. Jeeli aktywny by inny projekt i nie zosta zachowany to program zapyta czy zachowa projekt zanim zostanie wprowadzony jakikolwiek element do nowego projektu. W pierwszej fazie pracy program nie pyta o podanie kodu i/lub nazwy projektu; operacji tych mona dokona po zakoczeniu pracy albo od razu (co sugerujemy wykona) przez funkcj PLIK/Zapisz projekt. Zdefiniowanie wprowadzanego pomieszczenia/obszaru do projektu mona dokona na trzy rne sposoby: A. RODOWISKO/Twrz poprzez wprowadzenie planu danego rodowiska, a nastpnie jego wysokoci. Jeeli mamy do czynienia z wntrzem to w tym przypadku strop moe by tylko paski. Przy wyborze tej opcji sugeruje si projektowanie przy pliku DXF wczytanym jako podkad, co znacznie uatwia wprowadzenie obszaru, ktry ma by owietlony. W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu polecenie rodowisko/Twrz. RODOWISKO/Twrz/Zmiana rodowiska jeeli nie jest aktywny aden lokal/obszar wprowadzony wczeniej to program przedstawia rodowisko prostoktne, w ktrym mona wprowadzi zmiany zarwno przez wprowadzenie nowych wsprzdnych wierzchokw, jak i poprzez przeciganie wierzchokw za pomoc myszki. W przypadku aktywnego lokalu/obszaru opcja ta umoliwia wprowadzenie zmian za pomoc sposobw omwionych powyej. W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu rodowisko/ Twrz/Zmiana rodowiska. RODOWISKO/Zbir gotowych poprzez wybr danego lokalu lub obszaru z dostpnych w bibliotece; w tym przypadku strop nie musi by paski (np. moe to by sklepienie ukowe lub w ksztacie paszczyzny nachylonej). W celu aktywacji tego trybu naley wybra z menu RODOWISKO/Zbir gotowych.

15

B.

Wybr pliku z projektem

C.

Nowy projekt Zachowaj DXF

Funkcja ta pozwala na zachowanie importowanego wczeniej jako to pliku DXF. Funkcja ta uywana jest w przypadku, kiedy realizowany projekt przewiduje wicej ni jeden pokj.Mona tworzy kady pokj oddzielnie, zachowa projekt, a nastpnie, po wybraniu funkcji Nowy projekt - Zachowaj DXF, zaprojektowa drugi pokj, zachowujc importowany DXF.

Zapisywanie projektu

Otwrz projekt

Wybr tej funkcji daje dostp do okna dialogowego przedstawionego na rysunku, przy pomocy ktrego mona wybra projekt uprzednio zachowany. W tym celu naley poda nazw projektu w polu Nazwa pliku, a nastpnie wybra polecenie Otwrz lub dwukrotnie klikn lewym przyciskiem myszy na wybranym pliku do otwarcia.

Zapisz projekt

Komenda ta pozwala na zachowanie projektu. Po jej wybraniu na ekranie pojawia si okno dialogowe gdzie naley wpisa Nazw pliku, pod ktr ma on zosta zachowany i wcisn przycisk Zapisz. W miejscu tym mona take zmieni nazw projektu - jest to uyteczne w przypadku, kiedy pracuje si nad rnymi rozwizaniami tego samego projektu. Jeli informacje o projekcie nie zostay jeszcze okrelone, program poprosi w tym miejscu o ich wprowadzenie (patrz komenda Informacje o projekcie). Projekt zostaje zachowany jako jeden plik, z rozszerzeniem LPJ; plik ten moe by wprowadzony do jakiejkolwiek teczki, ewentualnie take w sieci.

Denition Code and Project References

Project Save

16
Informacje o projekcie
Komenda ta pozwala na wprowadzenie dodatkowych informacji zwizanych z projektem. W oknie dialogowym naley wprowadzi nastpujce dane: Nazwa projektu Projektant Klient Kod projektu Data

Informacje o projekcie

Okno to zawiera rwnie dwa pola, w ktrych mona wprowadza szczegowe notatki i uwagi dotyczce projektu. Wszystkie podane w tym oknie informacje s drukowane na stronie tytuowej wydruku projektu.

Funkcja Otwrz Obraz pozwala na otworzenie okna wyboru. Po wybraniu pliku obrazu i potwierdzeniu przyciskiem OK, program otwiera modu zarzdzania obrazami i wywietla dany obraz. Uwaga: Dodanie danego obrazu do listy moliwe jest rwnie dziki funkcji Wygld (Rendering).

Otwrz Obraz

Uwaga

W module zarzdzania obrazami znajduje si nastpujce menu: Plik z funkcjami: Otwrz obraz - w celu otworzenia nowego obrazu. Zapisz jako - w celu zapisania danego obrazu pod inn nazw. Waciwoci - w celu otworzenia lub zamknicia okna waciwoci obrazw, w ktrym podana jest nazwa danego obrazu oraz cieka dostpu; w oknie tym znajduj si rwnie przyciski suce do nawigacji pomidzy poszczeglnymi oknami programu. Zamknij - w celu zamknicia biecego obrazu.

Wyniki z funkcjami:
Modu zarzdzania obrazami

Kaskada Poziomo ssiadujce - w celu kaskadowego uoenia okien projektu lub ustawienia ich obok siebie.

Wizualizacja ikon - w celu wizualizacji ikon w oknie.

W dolnej czci menu wywietlona jest nazwa projektu (po klikniciu na ni powraca si do projektu pierwotnego - obszaru roboczego) oraz wykaz obrazw wczonych do listy obrazw; po zaznaczeniu na licie okrelonego obrazu jest on wywietlany na ekranie.

Ustaw stron tytuow

Opcja ta zarzdza funkcjami wizualizacji 3D rodowiska i umoliwia okrelenie widoku, ktry bdzie wydrukowany na stronie gwnej projektu. Widok 3D przedstawia okno, przy pomocy ktrego mona okreli najlepszy punkt obserwacji (Kadrowanie). Do dyspozycji s nastpujce funkcje: Obrt, w celu dokonania obrotu rodowiska wobec pionowej osi Z oraz wobec poziomych osi X i Y, gdzie osie X, Y i Z s osiami bezwzgldnymi. Obrotu mona dokona klikajc lewym przyciskiem myszki na strzaki po prawej i lewej stronie, albo naley zapa przy pomocy lewego przycisku myszki kwadrat poredni, a nastpnie, trzymajc przycisk wcinity, naley przemieszcza si w prawo lub w lewo, wzgldnie okrelajc kt obrotu podany po prawej stronie. Przesu (przemieszczenie), w celu przemieszczenia rodowiska wobec trzech osi X,Y,Z. Rozstaw przemieszczenia mona okreli w polu po prawej stronie

LITESTAR
Zoom, w celu powikszenia (IN) lub pomniejszenia (OUT) rodowiska, zgodnie z zaprogramowanym rozstawem (te parametry mog by zmienione przez uytkownika). Dopasuj, w celu wkadrowania rodowiska w rodek ekranu w przypadku dokonania wczeniejszych powtarzajcych si przemieszcze lub operacji zoomowania. Reset, w celu przywrcenia pierwotnego widoku rodowiska, po kolejnych przemieszczeniach. Ognisko, w celu ustalenia dugoci ogniskowej, przy pomocy ktrej obserwowane jest rodowisko.
Okrelenie widoku

17

Ustalony widok zostanie wydrukowany na pierwszej stronie projektu. Przy pomocy funkcji Zamknij mona wrci do Obszaru roboczego.

Wydruk

Komenda ta pozwala na wykonanie wydruku projektu. Wydruk zawiera informacje o pomieszczaniu i oprawach, widok 3D Lokalu/Obszaru, wyniki oblicze w postaci liczbowej i graficznej (2D i 3D) oraz obrazy z wizualizacj bdce wynikiem komendy Powlekanie. Ponadto pozwala na wydruk do pliku PDF zaznaczonych elementw projektu. Ikony (pasek narzdziowy - Projekt)
Wydruk Projektu

Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, przy pomocy ktrego mona ustali elementy projektu do wydruku wybrane z: danych podstawowych, danych dotyczcych opraw owietleniowych, lamp i nacelowania, widokw rodowiska, wynikw, wykresw graficznych, renderingw (wygld) lub obrazw, ktre zostay uprzednio utworzone, koczc na spisie treci. Mona rwnie zadecydowa czy maj by wydrukowane wyniki oblicze linii elektrycznych lub wyniki rachunku ekonomicznego. W dolnej czci okna mona dokona nastpujcych operacji:

Okreli jzyk wydruku (spord jzykw bdcych do dyspozycji). Zmodyfikowa uprzednio wprowadzone informacje o projekcie (funkcja Informacje o projekcie); jeeli informacje o projekcie nie zostay wprowadzone wczeniej, program automatycznie otwiera odpowiednie okno dialogowe (Okno Informacje o projekcie), w ktrym mona poda dane dotyczce projektu niemniej jednak mona dokona wydruku bez wprowadzenia tych Wybr danych do wydruku danych. Wej do opcji konfiguracji drukarki. Zachowa zaznaczone elementy projektu w pliku PDF. W tym przypadku program otwiera okno dialogowe, w ktrym naley poda nazw pliku do zachowania w formacie PDF. Po potwierdzeniu program utworzy plik, ktry bdzie mg by otworzony w programie ACROBAT READER lub innych programach umoliwiajcych odczyt plikw w tym formacie.

Okno informacji o projekcie, ktre jest otwierane po wybraniu komendy Informacje o projekcie zawiera nastpujce pola: Nazwa projektu Projektant Klient

18
Kod projektu Data

Mona take wprowadzi Uwagi i Notatki do Projektu, ktre bd wydrukowane przez program na stronie tytuowej projektu. Po zakoczeniu wprowadzania okrelonych informacji i potwierdzeniu polecenia przyciskiem OK, program dokonuje wydruku zaznaczonych elementw projektu operacja ta moe zosta anulowana przyciskiem Anuluj i wwczas program powraca do Obszaru roboczego.

Personalizacja

Komenda ta pozwala na zmian danych o aktualnym uytkowniku programu. Okno personalizacji pozwala na zmian nastpujcych danych: Nazwa firmy Adres Numer telefonu i faxu Mona take dokona konfiguracji niektrych elementw programu, takich jak: zastosowane jednostki miary (system metryczny lub angielski system miar), ustalenie marginesw wydruku, ustalenie miejsca nadruku firmowego, ustalenie ta rysunku, aktywowanie funkcji okrelajcej typ strumienia wiata opraw wietlnych, aktywowanie funkcji wydruku na pierwszej stronie widoku 3D oraz informacji o zgodnoci z formatem 1:x. Wybranie OK potwierdza dokonane modyfikacje, natomiast wybranie Anuluj powoduje wyjcie bez zachowania wprowadzonych zmian.

Importuj
Customize

Funkcja ta pozwala na: Przeksztacenie projektw poprzedniej wersji programu LITESTAR w formacie LTS lub RUN na format LPJ. Import pliku fotometrycznego (FOTOM.FDB) z archiwum poprzedniej wersji programu.

Sekwencja czynnoci, ktre naley wykona jest nastpujca: Zainstalowa program. Importowa poprzedni plik fotometryczny (funkcja Import FDB) - jest to funkcja opcjonalna, gdy po uruchomieniu programu moliwy jest import nowych fotometrii przy pomocy funkcji Modyfikacje Serwera fotometrycznego.

Sposb dziaania: Zaznaczy funkcj Import FDB. Zaznaczy plik FDB, ktry ma by importowany i potwierdzi polecenie. Przeksztaci projekty w formacie LTS lub RUN (funkcja Konwersja LTS > LPJ i Konwersja RUN > LPJ)

Uwaga

operacja ta jest opcjonalna, ale sugeruje si, eby zostaa wykonana, poniewa atwiej jest w ten sposb wykona kopi projektu (backup). Sposb dziaania: Zaznaczy funkcj Konwersja LTS > LPJ lub Konwersja RUN > LPJ. Zaznaczy plik LTS lub RUN (znajdujcy si w katalogu \DATA\Prjs), ktry ma by importowany i potwierdzi polecenie - moliwe jest zaznaczenie kilku projektw.

LITESTAR
EDYCJA
Menu Edycja zawiera podstawowe funkcje dotyczce edycji projektu (cofanie i przywracanie wprowadzonych zmian) oraz funkcj umoliwiajc pomiar odlegoci w tworzonym projekcie: Cofnij - w celu cofnicia zmian lub bdw popenionych wczeniej w projekcie (np. pozwala na przemieszczenie oprawy owietleniowej na miejsce, w ktrym znajdowaa si przed dokonaniem zmian itp.). Ponw - w celu przywrcenia stanu projektu po jednej lub wielu operacjach cofnicia. Przesunicie pocztku ukadu wsprzdnych; funkcja ta jest uyteczna kiedy naley przesun pocztek ukadu wsprzdnych danego rysunku w inne, bardziej odpowiednie miejsce. Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley poda parametry przemieszczenia x, y i z. Zmierz odlego - funkcja ta suy dla zmierzenia odlegoci w [m] pomidzy dwoma punktami na Paszczynie roboczej. Po wybraniu tej funkcji naley zaznaczy przy pomocy myszki pierwszy punkt odcinka, a nastpnie jego drugi punkt - program wywietla mierzony odcinek w kolorze czerwonym, natomiast warto pomiaru pokazana jest w lewej grnej czci ekranu. Mona mierzy odlegoci pomidzy wieloma punktami zaznaczajc je myszk. Po wciniciu prawego przycisku myszki aktywowane jest menu podrczne zawierajce funkcje: Przesu, Zoom, Siatka, Kadruj Lokal/Obszar oraz Zakocz w celu zamknicia funkcji (mona take zamkn funkcj wciskajc przycisk ESC).
Menu Edycja

19

PROJEKT WSPOMAGANY

Menu Projekt wspomagany pozwala na operowanie funkcjami skorelowanymi z uproszczon konfiguracj wntrz, drg, tuneli i linii elektrycznych. Menu dysponuje nastpujcymi funkcjami: Wntrza - w celu ustalenia projektu wntrz poprzez wybr midzy opcjami: lokal o planie prostoktnym, w ksztacie litery L lub wybrany z biblioteki, z moliwoci dodania opraw owietleniowych w rzdach i kolumnach, take z zastosowaniem funkcji oblicze automatycznych. Drogi uproszczone - w celu okrelenia instalacji owietlenia drogi zgodnie z wymaganiami normatywnymi zawartymi we wskazaniach CIE 30, a take w celu automatycznego obliczenia odlegoci midzy supami przy optymalizacji rwnomiernoci wzdunej. Drogi Regularne/Nieregularne (typowe/nietypowe) - w celu zarzdzania drogami kilkupasmowymi, na ktrych zainstalowane s oprawy owietleniowe o rnej typologii i wysokoci montau zalenej od ich typu. Tunele - w celu zaprojektowania instalacji owietleniowej w tunelu drogowym na odcinku prostoliniowym.

Menu Projekt wspomagany

elektryczna, w celu obliczenia spadku napicia na przyczach linii elektrycznych zasilajcych drogowe urzdzenia owietleniowe i wntrz.
Sie

Wntrza

Funkcja ta pozwala na automatyczne ustalenie instalacji opraw owietleniowych w okrelonym wntrzu wybranym spord dostpnych moliwoci. Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, przy pomocy ktrego mona ustali nastpujce parametry: Typ lokalu: mona do-kona wyboru pomieszczenia, ktre ma by wprowadzone do projektu spord opcji przedstawionych poniej: Lokal o planie prostoktnym: w tym przypadku naley wprowadzi dane dotyczce dugoci X, szerokoci Y i wysokoci Z. Lokal o planie w ksztacie litery L: w tym przypadku naley poda 5 wyOkrelenie parametrw Wntrz

20
miarw: X, Y, X1, Y1 tak jak pokazano na rysunku oraz wysoko Z. Lokal wybrany z biblioteki: po zaznaczeniu tej opcji otwiera si okno z wykazem dostpnych w bibliotece pomieszcze; po wybraniu jednego z nich naley ustali zarys pomieszczenia.

W dolnej czci sekcji Typ lokalu znajduj si przyciski suce do wyboru koloru i wspczynnika odbicia dotyczcego podogi, cian i sufitu. Mona wybra jeden kolor dla wszystkich cian; w przypadku wyboru cian o rnych kolorach naley zastosowa funkcj RODOWISKO/Zmie kolor i wsp. odbicia. Oprawa owietleniowa: mona ustali dane dotyczce oprawy oraz dane fotometryczne, ktre zostan zastosowane w projekcie. W celu wybrania tej funkcji naley wcisn przycisk Wybr oprawy, przy pomocy ktrego program przechodzi do funkcji zarzdzania bankiem danych fotometrycznych (funkcja OPRAWY/Wstaw opraw); po potwierdzeniu tego polecenia program wywietla dane w odpowiednich polach. Ustawienie opraw: sekcja ta suy do okrelenia ustawie opraw, do wyboru dostpne s nastpujce opcje: W rzdach i kolumnach (funkcja OPRAWY/Wstaw rzdy i kolumny opraw).

Poprzez obliczenie wartoci cakowitego strumienia wietlnego w tym przypadku, biorc za podstaw redni warto natenia owietlenia Obszaru roboczego, program oblicza wymagan ilo opraw owietleniowych konieczn do zapewnienia wymaganego poziomu owietlenia. Funkcja ta jest dostpna po wciniciu przycisku Obliczenia automatyczne skd przechodzi si do okna dialogowego (funkcja OPRAWY/Wstaw oprawy automatycznie). Po potwierdzeniu przyciskiem OK program podaje odpowiednie dane w przeznaczonych do tego celu polach dotyczce rozmieszczenia opraw w oknie dialogowym PROJEKT WSPOMAGANY/Wntrza.

Uwaga

Uwaga: funkcja PROJEKT WSPOMAGANY/Wntrza moe wprowadzi do projektu jednorazowo tylko jeden typ oprawy owietleniowej. Jeeli projektant po ustaleniu rodowiska, typu oprawy owietleniowej oraz rozmieszczenia opraw i potwierdzeniu tych operacji zamierza wprowadzi dodatkowe oprawy, musi on wybra opcj Projekt samodzielny z menu PROJEKT WSPOMAGANY. Projekt zostanie wtedy odblokowany i bdzie istniaa moliwo dostpu do funkcji dodania dodatkowych opraw. W dolnej czci okna znajduj si nastpujce przyciski: OK - w celu potwierdzenia polecenia i wyjcia z danej funkcji. W ten sposb program automatycznie tworzy rodowisko wraz z przewidzianymi oprawami. Obliczenia - w celu bezporedniego dostpu do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start). Anuluj - w celu wyjcia z funkcji bez zachowania wprowadzonych elementw.

LITESTAR
Drogi uproszczone
Funkcja ta pozwala na automatyczne okrelenie instalacji opraw owietleniowych na prostym odcinku drogi zgodnie z wymaganiami normatywnymi zawartymi we wskazaniach CIE 30, a take automatyczne obliczenie odlegoci midzy dwoma kolejnymi supami przy ustaleniu najlepszego wariantu rwnomiernoci wzdunej luminancji. Naley poda nastpujce parametry: Typ instalacji: oznacza typologi, wedug ktrej ustawione s rzdy opraw owietleniowych - mona wybra spord nastpujcych moliwoci: Rozmieszczenie prawostronne (jeden rzd po prawym brzegu drogi). Rozmieszczenie lewostronne (jeden rzd po lewym brzegu drogi). Rozmieszczenie naprzeciwlege (dwa rzdy po obu brzegach naprzeciwlegle). Rozmieszczenie naprzemianlege (dwa rzdy po obu brzegach naprzemianlegle). Rozmieszczenie rodkowe (jeden rzd w barierze ochronnej). Rozmieszczenie naprzeciwlege & rodkowe (rzdy po obu brzegach drogi iw barierze ochronnej). Pochylenie oprawy [] jest to kt, wedug ktrego obrcona jest oprawa wok osi rwnolegej do powierzchni drogi i przechodzcej przez wasny centralny punkt wietlny. Przyjmuje si, e pochylenie ma 0 przy ustawieniu oprawy w pozycji poziomej i osi wietlnej w pozycji pionowej. Obrt jest dodatni, jeeli oprawa obraca si w kierunku przeciwnym do obrotu wskazwek zegara, widziana z pozycji obserwatora, ktry widzi sup podtrzymujcy opraw po swojej lewej stronie. Wysoko [m]: jest to wysoko, na jakiej umieszczone s oprawy, rozumiana jako wysoko centralnego punktu wietlnego od paszczyzny drogi. Odlego od lewego brzegu [m]: jest to odlego linii pionowej przechodzcej przez centralny punkt wietlny na paszczynie drogi od lewego brzegu drogi. Przyjmuje si, e jest to warto dodatnia, jeeli jest mierzona w kierunku do wewntrz drogi. Odlego od prawego brzegu [m]: jest to odlego linii pionowej przechodzcej przez centralny punkt wietlny na paszczynie drogi od prawego brzegu drogi. Przyjmuje si, e jest to warto dodatnia, jeeli jest mierzona w kierunku do wewntrz drogi. Wspczynnik utrzymania [%]: jest to wspczynnik utrzymania jednakowy dla wszystkich opraw owietleniowych. Odlego midzy supami [m]: jest to odlego pomidzy dwoma kolejnymi supami/oprawami owietleniowymi ustawionymi po tej samej stronie drogi. Szeroko bariery ochronnej [m]: jest to szeroko bariery ochronnej w przypadku instalacji, ktra przewiduje ustawienie opraw owietleniowych w rzdzie umieszczonym w barierze ochronnej albo w przypadku umieszczenia jednego rzdu w barierze i rzdw po brzegach drogi. Ilo pasw ruchu: jest to ilo pasw ruchu przewidzianych na jezdni. Szeroko pasa ruchu [m]: jest to szeroko kadego pasa ruchu. Tabela R: jest to tabela wspczynnikw odbicia, przy pomocy ktrych obliczane s parametry luminancji nawierzchni drogowej. Do dyspozycji s dwa rodzaje tabel: tabela R i tabela C.

21

Uwaga

22
Wspczynnik q0: jest to wspczynnik odbicia, ktry zosta zastosowany do okrelenia tabeli. Korekta koloru w celu uwzgldnienia typu stosowanej lampy dla celw obliczeniowych (parametr ten praktycznie nie jest uywany). Wybr oprawy: przy pomocy tej komendy mona wej do funkcji zarzdzania baz danych fotometrycznych i wybra dane fotometryczne do zastosowania w danym projekcie. Zobacz rozdzia OPRAWY/Wstaw opraw. OK - w celu potwierdzenia wprowadzenia danych i wyjcia z danej funkcji. W ten sposb program automatycznie tworzy odcinek drogi pomidzy dwoma kolejnymi supami - stanowi to obszar obliczeniowy. Obliczenie odlegoci midzy supami - w celu obliczenia odlegoci midzy dwoma kolejnymi supami umieszczonymi w tym samym rzdzie. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym znajduj si nastpujce przyciski funkcyjne:

W oknie tym aktywne s nastpujce przyciski:

Roads Parameters Denition

Dodaj opraw owietleniow - w celu dodania nowej oprawy owietleniowej do listy (moliwo wprowadzenia trzech typw opraw). Usu opraw owietleniow - w celu usunicia danej oprawy owietleniowej z listy. Oblicz - w celu obliczenia optymalnej odlegoci midzy supami dla kadej z zaznaczonych opraw owietleniowych. Jest to proces automatyczny, a do ustalenia odlegoci midzy supami od-powiadajcej najlepszemu wariantowi rwnomiernoci wzdunej luminancji. Zastosuj najlepszy - w celu zaznaczenia najlepszego wariantu i automatycznego wprowadzenia wartoci odpowiadajcej odlegoci midzy supami do odpowiedniej komrki. Obliczenia - w celu bezporedniego dostpu do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start). Anuluj - w celu wyjcia z tej funkcji.

Drogi regularne/nieregularne (typowe/nietypowe)

Funkcja ta pozwala na automatyczne ustalenie drg wielopasmowych, chodnikw i barier ochronnych (pasw zieleni) z zastosowaniem opraw owietleniowych o odpowiedniej typologii, take z uwzgldnieniem rnych wysokoci ich zamontowania. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley poda parametry drogi i umiejscowienie opraw owietleniowych.

Przyciski funkcyjne

W oknie tym znajduj si trzy podstawowe przyciski funkcyjne: OK, w celu potwierdzenia wprowadzonych danych i przejcia do nastpnego etapu.

Uwaga

Uwaga: jeeli wprowadzenie danych nie jest kompletne, program nie przechodzi do nastpnego etapu tylko wywietla pola brakujcych danych,

Obliczenia, ktre daj bezporedni dostp do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start) oraz Anuluj, w celu anulowania danej operacji i powrotu do Obszaru roboczego. W oknie znajduj si trzy zakadki: Oglne (podstawowa), Drogi i Oprawy. Po wybraniu funkcji aktywna jest zakadka podstawowa - Oglne.

Oglne
Zakadka ta pozwala na wprowadzenie parametrw danej drogi rozpoczynajc wedug ukadu standardowego, sugerowanego przez modu Zalecenia CIE 30 (Droga regularna, tj. typowa), przy pomocy ktrego mona opracowa rne konfiguracje drg i opraw owietleniowych z uwzgldnieniem odpowiedniej typologii. Zakadka ta pozwala na ustalenie nastpujcych parametrw: Typ instalacji: mona dokona wyboru pomidzy Instalacj regularn, tzn. typow (wprowadzanie danych dokonuje si w zakadce Oglne) i Instalacj nieregularn, tzn. nietypow (wprowadzanie danych w zakadkach Drogi i Oprawy). Praca projektanta jest uatwiona poprzez moliwo pracy przy jednoczesnym korzystaniu z obu wariantw. Mona rozpocz od instalacji typowej, potem przej do zakadki Drogi lub Oprawy i uzupeni dane lub wprowadzi nowe (przy przechodzeniu z zakadki Oglne-Drogi regularne do zakadek Drogi i/lub

LITESTAR
Oprawy, program dokonuje automatycznej konwersji typologii drogi z regularnej-typowej na nieregularnnietypow). Wzgldnie mona wybra Drogi nieregularne (nietypowe) i przej bezporednio do zakadek Drogi i Oprawy - w tym przypadku pola okna dialogowego bd puste. Jeden kierunek ruchu - suy do okrelenia czy zesp drg (pasw ruchu) jest jednokierunkowy czy te dwukierunkowy. Typ jezdni (pasa ruchu) mona wybra pomidzy nastpujcymi opcjami: Jezdnia pojedyncza: w tym przypadku program wybierze wariant zakadajcy jedn jezdni i dwa chodniki po obu jej brzegach posiadajce wymiary podane w sekcji Dane dotyczce jezdni. Dwie jezdnie symetryczne - pasy ruchu symetryczne: w tym przypadku program wybierze wariant zakadajcy dwa pasy ruchu o tej samej szerokoci przedzielone barier ochronn i dwa chodniki po brzegach o wymiarach podanych w sekcji Dane dotyczce jezdni. Dwie jezdnie asymetryczne - pasy ruchu asymetryczne: program utworzy dwa pasy ruchu o rnej szerokoci przedzielone barier ochronn i dwa chodniki po brzegach o wymiarach podanych w sekcji Dane dotyczce jezdni. Typ instalacji - mona wybra pomidzy poniszymi wariantami, ktre rni si w zalenoci od wybranej typologii jezdni: Jezdnia pojedyncza Jeden rzd po prawej stronie Jeden rzd po lewej stronie Dwa rzdy naprzeciwlege Dwa rzdy naprzemianlege Dwie jezdnie symetryczne Dwa rzdy naprzeciwlege Dwa rzdy naprzemianlege Jeden rzd centralny Dwa rzdy naprzeciwlege na kadej jezdni Dwa rzdy naprzemianlege na kadej jezdni Dwie jezdnie asymetryczne Dwa rzdy naprzeciwlege Dwa rzdy naprzemianlege Jeden rzd centralny Jeden rzd na kadej jezdni Jeden rzd - dwa rzdy naprzeciwlege Jeden rzd - dwa rzdy naprzemianlege Jeden rzd centralnie - dwa rzdy naprzeciwlege Jeden rzd centralnie - dwa rzdy naprzemianlege Dane dotyczce jezdni - okrelane s tutaj takie dane jak: szeroko odcinka drogi (m) branego pod uwag (pasy ruchu, pas ochronny i chodniki), liczba punktw obliczeniowych poprzecznych kadego elementu oraz tabela wspczynnikw redukujcych odbicie (Tabele R: C1, C2, R1, .) i odpowiedni wspczynnik q0 jednakowy dla kadego elementu drogi.

23

Uwaga: w przypadku chodnikw i pasa bariery ochronnej program automatycznie okrela odpowiedni powierzchni przypisujc jej ustalony wspczynnik odbicia.

Uwaga

Dane oprawy owietleniowej - sekcja ta pozwala na wybr oprawy owietleniowej, ktra bdzie zainstalowana. Naley wybra funkcj Wybr oprawy. Dane obliczeniowe - suy do okrelenia niektrych danych obliczeniowych takich jak: Liczba punktw obliczeniowych wzdunych: s to punkty obliczeniowe umieszczone wzdunie (rwnolege do osi drogi) i znajdujce si wewntrz obszaru (odcinka) projektowanej drogi. Dugo odcinka branego pod uwag (XC): jest to dugo odcinka branego pod uwag w przypadku, kiedy opcja Auto nie jest aktywna. Jeeli opcja Auto jest aktywna, mog mie miejsce dwa przypadki:

24
Jeeli jest aktywna opcja Rzd wirtualny w zakadce Oprawy, program bierze pod uwag odcinek drogi znajdujcy si pomidzy dwiema kolejnymi oprawami owietleniowymi .

Uwaga

Uwaga: w przypadku, kiedy mamy do czynienia z dwoma lub wicej rzdami opraw i kiedy odlegoci midzy kolejnymi supami nie s jednakowe, program bierze pod uwag rzd, w ktrym odlego midzy supami jest najwiksza.

Program automatycznie dodaje do danego rzdu odpowiedni ilo opraw owietleniowych. W przypadku pasa ruchu jednokierunkowego jest to ilo pokrywajca 5 razy wysoko, na jakiej zainstalowana jest oprawa przed danym obszarem i 12 razy poza danym obszarem, w przypadku ruchu dwukierunkowego jest to 12 razy wysoko instalacji zarwno przed jak i poza danym obszarem. Jeeli opcja Rzd wirtualny w zakadce Oprawy nie jest aktywna, program bierze pod uwag odcinek drogi odpowiadajcy liczbie supw ustalonych w polu Ilo supw, bez dodawania dodatkowych elementw zarwno przed danym obszarem jak i poza nim.

Uwaga

Uwaga: w przypadku istnienia dwch lub wicej rzdw opraw owietleniowych o zrnicowanej iloci supw i/lub o niejednakowej odlegoci midzy supami, program bierze pod uwag rzd o najwikszej dugoci cakowitej.

Dane dotyczce instalacji - okrelane s dane dotyczce instalacji takie jak: Odlego oprawa - brzeg (LC) [m]: jest to odlego osi pionowej oprawy od brzegu drogi, przy ktrej wbudowany jest sup. Rami (L) [m]: jest to dugo rzutu ramienia supa w paszczynie poziomej. Wysoko oprawy owietleniowej (H) [m]: jest to wysoko, na jakiej zainstalowane s oprawy owietleniowe, rozumiana jako wysoko centrum wietlnego od paszczyzny drogi umieszczonej na wysokoci 0 m. Odlego midzy supami (D) [m]: jest to odlego midzy dwoma kolejnymi supami/oprawami owietleniowymi umieszczonymi po tej samej stronie. Pochylenie oprawy (RY) []: jest to kt nachylenia, pod jakim obrcona jest oprawa wok osi rwnolegej do drogi i przechodzcej przez wasny centralny punkt wietlny. Nachylenie 0 jest w przypadku oprawy ustawionej poziomo przy pionowej osi wietlnej. Obrt jest dodatni, jeeli oprawa, widziana przez obserwatora majcego sup podtrzymujcy opraw po swojej lewej stronie, obrcona jest w kierunku przeciwnym ruchowi wskazwek zegara. Uwaga: wyej wspomniany obrt dokonuje si wok wasnej osi y oprawy owietleniowej, poniewa przy ustawieniu domylnym opraw owietleniowych na danej drodze, oprawy te obrcone s wok wasnej osi pionowej pod ktem 90 w stosunku do osi X.

Uwaga

Dodatkowy obrt ramienia (ARZ) []: przy domylnym ustawieniu oprawy owietleniowej rami/oprawa owietleniowa obrcone jest o 90 (przy zaoeniu, e widziane jest ono z prawej strony kierowcy

Okrelenie parametrw Drogi nieregularne (nietypowe)

Irregular Roads Parameters Denition - Luminaires

LITESTAR
nadjedajcego od strony lewej (zobacz rysunek) lub o 270 (jeeli widziane jest z lewej strony w stosunku do zerowego punktu odniesienia wedug osi X dodatniej). Funkcja dodatkowego obrotu ramienia (ARZ) przydatna jest w przypadku potrzeby zastosowania obrotu wikszego ni 90 lub 270. Przykadowo, dodatkowy obrt ramienia (ARZ) moe mie zastosowanie w zalenoci od kierunku pasw ruchu: jeeli projekt przewiduje konfiguracj dwu rzdw przeciwstawnych przy jednokierunkowych pasach ruchu z koniecznoci zastosowania dodatkowego obrotu (na przykad o 20), bdziemy mieli obrt o 90 + 20 dla prawego rzdu i 270 - 20 dla lewego rzdu; w przypadku dwukierunkowych pasw ruchu bdzie to 90+20 i 270+20. Pochylenie boczne (RX) []: pochylenie to pozwala na obrt oprawy owietleniowej wok wasnej osi x, to znaczy wok osi rwnolegej do lampy i przechodzcej przez ni. Wspczynnik utrzymania [%]: jest to wspczynnik jednakowy dla wszystkich opraw owietleniowych, Roads Parameters Denition Roads Help ktry uwzgldnia zmniejszenie strumienia wietlnego lampy spowodowane upywem czasu, a take zabrudzeniem oprawy owietleniowej, co powoduje dodatkowe zmniejszenie intensywnoci strumienia wietlnego wychodzcego z oprawy owietleniowej.

25

Przy ustawieniu domylnym droga dwupasmowa uznawana jest za drog dwukierunkow. Gdyby droga dwupasmowa bya drog jednokierunkow to konieczne jest wybranie opcji Jeden kierunek ruchu. W tym przypadku program bierze pod uwag ruch drogowy widziany od lewej strony do prawej.

Drogi

Po wybraniu zakadki Drogi otwiera si okno dialogowe, przy pomocy ktrego naley poda nowe elementy drogi takie jak: pasy ruchu - jezdnie, chodniki, bariery ochronne (pasy zieleni midzy pasami ruchu lub midzy pasem ruchu i chodnikiem). Parametry tych elementw mog by okrelone przy pomocy tabeli - Tabela Drogi.

Przyciski funkcyjne

W oknie tym znajduj si trzy przyciski funkcyjne oraz przyciski: OK, sucy do potwierdzenia wprowadzonych danych i przejcia do nastpnego etapu projektu. Uwaga: jeeli wprowadzone dane nie bd kompletne, program nie przechodzi do nastpnego etapu i wskazuje brakujcy element,

Uwaga

Obliczenia, daje bezporedni dostp do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start) i Anuluj, w celu anulowania danej operacji i powrotu do projektu pierwotnego. Przyciski funkcyjne s nastpujce: Wprowad: pozwala na wprowadzenie nowego elementu drogi, ktry od tego momentu stanie si elementem domylnym pod warunkiem, e wczeniej nie byy wprowadzone inne elementy. Jeeli s ju wprowadzone niektre elementy, mona zaznaczy jeden z nich, a nastpnie przycisn przycisk Wprowad - program wprowadzi nowy element posiadajcy te same cechy, co element wybrany. Skasuj: pozwala na usunicie z tabeli zaznaczonego elementu. Dodaj: spenia t sam funkcj, co polecenie Wprowad, ale nowy element zostaje umieszczony jako ostatni wrd istniejcych elementw.

Parametry typu drogi

W celu okrelenia elementw skadajcych si na dany projekt mona okreli nastpujce parametry: Nazwa pasa ruchu: jest to nazwa lub odniesienie do danego elementu drogi, ktry zamierza si okreli. Szeroko pasa ruchu (W) [m]: rozumie si przez to szeroko pasa ruchu/chodnika/ bariery ochronnej. Ilo punktw obliczeniowych: jest to liczba punktw obliczeniowych liczonych w linii poprzecznej, odnoszcych si do danego elementu drogi. Wysoko pasa ruchu (HC) [m]: jest to wysoko jezdni w stosunku do paszczyzny odniesienia o poziomie zerowym, program zakada take moliwo wystpowania odcinkw drogi pooonej na wysokoci innej ni 0 m tak jak np. w przypadku estakady.

26
Kolor: jest to kolor wybrany dla danego odcinka drogi; funkcja ta jest przydatna, jeli tworzymy rendering Widoku 3D po dokonaniu oblicze. Rozproszone / Nierozproszone: mona tu poda typ odbicia powierzchni branej pod uwag wybierajc spord: Rozproszone (to znaczy zgodnie z prawem Lamberta o odbiciu regularnym) - w tym przypadku naley tylko okreli wspczynnik odbicia (wyraony w wartociach procentowych od 0 do 100% - sugeruje si nigdy nie wybiera wartoci 100%) oraz Nierozproszone (odbicie nieregularne, ale rzeczywiste) - w tym przypadku naley ustali Tabel czynnikw redukujcych odbicie, wybierajc midzy tabel C1, C2, R1 R4 oraz poda wspczynnik odbicia q0. W tym ostatnim przypadku konieczne jest ustalenie pozycji obserwatora (x odnosi si do pocztku ukadu wsprzdnych, y odnosi si do prawego brzegu odcinka jezdni) w celu umoliwienia obliczenia luminancji danego odcinka drogi. W przypadku odbicia rozproszonego pozycja obserwatora nie ma znaczenia, poniewa warto luminancji nie jest zalena od jego pozycji (warto luminancji widzianej przez kadego z obserwatorw jest zawsze jednakowa).

Oprawy owietleniowe

Wybierajc zakadk Oprawy otwieramy okno dialogowe, przy pomocy ktrego mona ustali rzdy opraw owietleniowych, ktre bd zainstalowane przy danym odcinku drogi.

Przyciski funkcyjne

W oknie tym znajduj si trzy przyciski funkcyjne oraz przyciski: OK, sucy do potwierdzenia wprowadzonych danych i przejcia do nastpnego etapu projektu. Uwaga: jeeli wprowadzone dane nie bd kompletne, program nie przechodzi do nastpnego etapu i wskazuje brakujcy element element, Obliczenia, daje bezporedni dostp do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start) i Anuluj, w celu anulowania danej operacji i powrotu do projektu pierwotnego. Dostpne s nastpujce przyciski funkcyjne: Wprowad: pozwala na wprowadzenie nowego rzdu opraw owietleniowych, ktry od tego momentu stanie si elementem domylnym pod warunkiem, e wczeniej nie byy wprowadzone inne rzdy. Jeeli s ju wprowadzone niektre rzdy, mona zaznaczy jeden z nich, a nastpnie przycisn przycisk Wprowad - program wprowadzi nowy element posiadajcy te same cechy, co element wybrany. Skasuj: pozwala na usunicie z tabeli zaznaczonego elementu. Dodaj: spenia t sam funkcj, co polecenie Wprowad, ale nowy element zostaje umieszczony jako ostatni wrd istniejcych elementw.

Okrelenie parametrw Drogi nieregularne (nietypowe) Oprawy Drogi nieregularne (nietypowe)

Parametry typowe Sekcja Dane dotyczce instalacji

W celu wprowadzenia okrelonych danych mona ustali nastpujce parametry: Nazwa rzdu: jest to nazwa lub odniesienie do rzdu opraw owietleniowych, ktre zostan okrelone (np. Rzd A lub Rzd 1). Pozycja X - Y pierwszego supa [m]: s to wsprzdne X i Y pierwszego supa w rzdzie. Wysoko oprawy (H) [m]: jest to wysoko, na jakiej zainstalowane s oprawy owietleniowe i odpowiada ona odlegoci pomidzy paszczyzn odniesienia na poziomie zerowym i rodkiem wietlnym oprawy. Odlego midzy supami (D) [m]: jest to odlego midzy dwoma kolejnymi supami znajdujcymi si w tym samym rzdzie.

Okrelenie parametrw Drogi - Pomoc Oprawy

LITESTAR
Rami (L) [m]: jest to dugo rzutu ramienia supa na paszczynie poziomej. Pochylenie oprawy (RY) []: jest to nachylenie (obrt) oprawy owietleniowej wok wasnej osi y (zobacz Odniesienia osi wsprzdnych i u-stawienie opraw owietleniowych we Wstpie). Obrt ramienia (RZ) []: jest to obrt ramienia oprawy owietleniowej wok wasnej osi pionowej (z) biorc jako punkt odniesienia 0 o dodatni X. Pochylenie boczne (RX) []: jest to nachylenie (obrt) oprawy owietleniowej wok wasnej osi x (zobacz Odniesienia osi wsprzdnych i ustawienie opraw owietleniowych we Wstpie). Wspczynnik utrzymania [%]: jest to wspczynnik utrzymania jednakowy dla wszystkich opraw owietleniowych w danym rzdzie, ktry bierze po uwag zmniejszenie strumienia wietlnego lampy w zalenoci od czasu uytkowania.

27

W sekcji Dane dotyczce instalacji mona take okreli nastpujce elementy: Rzd wirtualny: jeeli opcja ta jest aktywna to program wydua rzd opraw owietleniowych poza obszar brany pod uwag w celu uwzgldnienia wpywu wszystkich opraw. Program automatycznie dodaje do danego rzdu odpowiedni ilo opraw owietleniowych/supw: w przypadku pasa ruchu jednokierunkowego jest to ilo pokrywajca 5 razy wysoko, na jakiej zainstalowana jest oprawa przed danym obszarem i 12 razy poza danym obszarem (kierunek ruchu odpowiadajcy kierunkowi poruszania si samochodu), w przypadku ruchu dwukierunkowego jest to 12 razy wysoko instalacji zarwno przed jak i poza danym obszarem. Jeeli opcja ta nie jest aktywna to zaleca si ustalenie dugoci rzdu. Rysuj supy: jeeli opcja ta jest aktywna to program rysuje supy, w przeciwnym wypadku nie s one rysowane. Opcja ta nie jest wymagana przy stosowaniu wikszej liczby opraw owietleniowych montowanych na tym samym supie, ktrego zdefiniowanie jest wykonywane jednorazowo. Rysuj ramiona: jeeli opcja ta jest aktywna to program rysuje rami, jest to element czcy sup z opraw owietleniow.

Parametry typowe Sekcja Oprawa owietleniowa

W sekcji tej mona wybra opraw owietleniow danego rzdu zaznaczajc przycisk Wybr oprawy (zobacz funkcja OPRAWY/Wstaw opraw).

Tunele

Opcja ta pozwala na automatyczne zaprojektowanie instalacji owietleniowej w tunelach drogowych na odcinku prostoliniowym. Naley poda nastpujce parametry: Typ tunelu - rozumie si przez to przekrj tunelu, ktry moe by wybrany spord czterech typw do dyspozycji (np.: typ o przekroju prostoktnym, pokrgym itd.). Wymiary - s to typowe wymiary tunelu takie jak: Dugo: jest to dugo odcinka w tunelu (m). Wysoko: jest to wysoko w punkcie centralnym tunelu (m). Szeroko pasw ruchu: jest to szeroko pasw ruchu majcych standardowo t sam szeroko (m). Ilo pasw ruchu: ilo wszystkich pasw ruchu w tunelu. Odlego brzeg drogi - ciana L. (Lewa) - P. (Prawa): jest to odlego mierzona poziomo pomidzy brzegiem drogi i podstaw ciany (m); odlego ta pozwala na okrelenie wymiarw chodnika. Oprawy - w celu podania danych dotyczcych rozmieszczenia opraw i ich typu: Wysoko (m): jest to wysoko, na jakiej umieszczone s oprawy owietleniowe, rozumiana jako wysoko centralnego punktu wietlnego i liczona od paszczyzny drogi. Typ instalacji: jest to typologia, wedug ktrej umieszczane s rzdy opraw. Mona wybra spord nastpujcych moliwoci: jeden rzd na prawym brzegu jeden rzd na lewym brzegu dwa rzdy naprzeciwlege

Okrelenie parametrw - Tunele

28
dwa rzdy naprzemianlege jeden rzd centralny (bariera ochronna) jeden rzd centralny i na brzegach drogi Nachylenie (): jest to kt nachylenia, pod jakim obrcona jest oprawa wok osi rwnolegej do drogi i przechodzcej przez wasny centralny punkt wietlny. Nachylenie 0 jest w przypadku oprawy ustawionej poziomo i pionowej osi wietlnej; obrt jest dodatni, jeeli oprawa widziana przez obserwatora majcego sup podtrzymujcy opraw po swojej lewej stronie, obraca si w kierunku przeciwnym ruchowi wskazwek zegara. Obrt (): jest to obrt, zgodnie z ktrym obrcona zostaa oprawa wok osi pionowej przechodzcej przez wasny centralny punkt wietlny. Obrt 0 odpowiada ustawieniu ppaszczyzny C-0 oprawy w prawo, tak jak w przypadku drogi, gdzie ustawienie domylne przewiduje, e oprawy obrcone s o -90 w stosunku do zwykego ustawienia (na przykad w budynkach). Nachylenie boczne (): jest to kt nachylenia, pod jakim zostaa obrcona oprawa wok osi prostopadej do drogi i przechodzcej przez wasny centralny punkt wietlny. Nachylenie 0 jest wtedy, kiedy oprawa jest ustawiona poziomo przy pionowej osi wietlnej, natomiast obrt jest dodatni, kiedy oprawa widziana przez obserwatora majcego naprzeciw siebie opraw owietleniow a za ni sup podtrzymujcy, obraca si w kierunku przeciwnym do obrotu wskazwek zegara. Odlego midzy supami: jest to odlego pomidzy dwoma kolejnymi supami umieszczonymi po tej samej stronie. Pocztek rzdu (m): jest to pozycja pierwszej oprawy w rzdzie ustawionym wzdu osi X. Dugo rzdu (m): jest to cakowita dugo rzdu opraw, rozumiana ja odlego pomidzy punktem centralnym pierwszej i ostatniej oprawy. Odlego lewego brzegu (m): jest to odlego pomidzy lini pionow przechodzc przez centralny punkt wietlny na paszczynie drogi a lewym brzegiem drogi. Przyjmuje si, e jest to warto dodatnia, jeeli mierzona jest w kierunku do wewntrz drogi. Odlego prawego brzegu (m): jest to odlego pomidzy lini pionow przechodzc przez centralny punkt wietlny na paszczynie drogi a prawym brzegiem drogi. Przyjmuje si, e jest to warto dodatnia, jeeli mierzona jest do wewntrz drogi. Wspczynnik utrzymania (%): jest to wspczynnik utrzymania jednakowy dla wszystkich opraw owietleniowych.

W sekcji okrelajcej parametry opraw znajduje si take przycisk Wybr oprawy, ktry suy do aktywacji opcji zarzdzania fotometrycznym bankiem danych skd mona wybra oprawy, ktre bd stosowane w projekcie. Zobacz rozdzia OPRAWY/ Wstaw opraw. Pas ruchu - w celu okrelenia parametrw dotyczcych pasa ruchu takich jak: Jezdnia jednokierunkowa albo dwukierunkowa: pozwala to na odpowiednie ustawienie obrotu opraw owietleniowych umieszczonych w rzdzie na lewym brzegu tunelu. Na przykad, w przypadku ustawienia opraw asymetrycznych skierowanych w kierunku przeciwnym w stosunku do kierunku ruchu pojazdw, ustawienie opraw w podanych wyej przypadkach byoby takie, jak wskazano na rysunku. Tabela R: jest to tabela wspczynnikw redukujcych odbicia, ktre brane s pod uwag przy obliczaniu luminancji nawierzchni drogowych. S do wyboru dwie rne typologie tabel: R i C. Wspczynnik q0: jest to wspczynnik odbicia, bdcy podstaw do utworzenia tabeli.

Jezdnia jednokierunkowa Jezdnia dwukierunkowa

ciany - w celu podania parametrw dotyczcych typu odbicia cian. Mog one by cianami dajcymi odbicie rozproszone (w tym przypadku naley okreli tylko

LITESTAR
wspczynnik odbicia) i cianami dajcymi odbicie nierozproszone (w tym przypadku naley zastosowa zarwno tabel R-C jak i odpowiedni warto czynnika q0: przy zastosowaniu tego wariantu naley liczy si z wystpieniem bdu i w konsekwencji przyblionych rezultatw kocowych - jest to spowodowane faktem, e tabele czynnikw redukujcych odbicie obliczane s biorc pod uwag sytuacj, kiedy obserwator znajduje si na pasie ruchu w odlegoci 60 m od pierwszego punktu obliczeniowego, natomiast przy obliczaniu wspczynnikw dotyczcych cian przyjmuje si, e pozycja obserwatora znajduje si na paszczynie pionowej bdcej przedueniem ciany tunelu). W oknie dialogowym znajduj si nastpujce przyciski: OK: w celu potwierdzenia wprowadzonych danych i wyjcia z danej opcji. W ten sposb program automatycznie akceptuje wprowadzenie danych dotyczcych tego odcinka tunelu. Krzywa luminancji: w celu okrelenia krzywej luminancji wewntrz tunelu (zobacz opis poniej). Obliczenia: daje bezporedni dostp do funkcji obliczeniowych (funkcja OBLICZENIA/Start). Anuluj: w celu wyjcia z danej opcji.

29

Krzywa luminancji

Funkcja ta suy do wyliczenia teoretycznej krzywej luminancji w tunelach zgodnie z Zaleceniami CIE 88 1990. Naley poda nastpujce parametry: Warunki atmosferyczne jest to stan rodowiska przy wjedzie do tunelu widziany wewntrz stoka pod ktem 20, czyli charakterystycznym dla pola widzenia ludzkiego oka. Mona wybra pomidzy opcjami: Normalne i Opady niegu. Kierunek jazdy jest to kierunek ruchu pojazdw, do wyboru spord czterech opcji: Pnocno Poudniowy, Poudniowo Pnocny, Wschodnio Zachodni i Zachodnio Wschodni. Wybr rodowiska jest to opcja pozwalajca na okrelenie typu rodowiska wewntrz tunelu. Wyboru mona dokona spord omiu moliwych propozycji, tak, eby warunki byy jak najbardziej zblione do warunkw rzeczywistych. Z kadym obrazem skojarzone s zaprogramowane wartoci Drogi zatrzymania (m) i Stopnia widocznoci nieba, wyraonego procentowo (%), odczuwalnego Okrelenie parametrw Tunele - Krzywa luminancji wewntrz 20 pola widzenia; parametry te mog zosta zmienione zalenie od potrzeb projektanta (warto drogi zatrzymania moe by wybrana midzy 60, 100 e 160 m). Po zakoczeniu tych operacji mona wybra przycisk OK w celu potwierdzenia lub Anuluj w celu wyjcia z tej opcji bez wprowadzenia zmian.

W przypadku dokonania wyboru potwierdzenia operacji (OK) program wprowadzi do podstawowego okna projektu dwie wartoci: drogi zatrzymania i procentowego stopnia widocznoci nieba odczuwalnego w polu widzenia oraz wskae cakowit warto Luminancji zewntrznej, nazywanej take L20 - jest to cakowita luminancja rodowiska odbierana przez oko obserwatora-kierowcy w 20 polu widzenia przy zaoeniu, e obserwator kieruje wzrok w kierunku wjazdu do tunelu. System owietlenia jest to typ zastosowanego systemu owietlenia, okrelony na podstawie kierunku przewaajcej emisji wietlnej opraw; mona dokona wyboru spord dwu opcji: Pod prd (emisja wietlna skierowana jest gwnie w kierunku przeciwnym kierunkowi ruchu) i Symetryczny ( emisja wietlna skierowana jest zarwno zgodnie z kierunkiem ruchu jak i w przeciwnym kierunku, a jej natenie podzielone jest rwnomiernie). Wybr okrelonego systemu pozwala na okrelenie wartoci proporcji Lth/L20,(zobacz tabel poniej), to znaczy proporcji jaka zachodzi midzy luminancj odcinka wjazdowego do tunelu (progu) i luminancj zewntrzn, co pozwoli na okrelenie wartoci luminancji progowej Lth, przedstawionej w odpowiednim polu.

30
Pod prd k = Lth/L20 0,04 0,05 0,07 System owietlenia Symetryczny k = Lth/L20 0,05 0,06 0,10

Droga zatrzymania [m] 60 100 160

Prdko [km/h] jest to prdko pojazdu samochodowego zbliajcego si do wjazdu do tunelu. Odcinek kontrolny (m) mona tu okreli wybrany odcinek tunelu (midzy wjazdem i wyjazdem z tunelu).

Mona rwnie skorzysta z okrelonych przyciskw lub okien dialogowych takich jak:

Wybr jzyka. Wydruk w celu wydrukowania dokumentu. Eksportuj PDF-RTF w celu eksportu dokumentu do formatu PDF lub RTF. Konfiguracja w celu konfiguracji dokumentu i niektrych parametrw obliczeniowych: Pkula pnocna - Pkula poudniowa, aby dokona wyboru obszaru geograficznego, w ktrym dokonane bd obliczenia. Pionowy Poziomy: w celu okrelenia ustawienia moduu wydruku. Odcite - Rzdne: w celu ustalenia rozstawu siatki wzgldem obu osi. Kolory w celu okrelenia koloru Linii 1 (krzywa luminancji Lth) oraz Linii 2 (wskazujcej na zarys Odcinka kontrolnego), a take koloru ta, osi oraz opisu rysunku. Wyjd w celu wyjcia z moduu programu.

Linie elektryczne

Funkcja ta pozwala na obliczenie spadku napicia na kocach jednofazowej i trjfazowej linii zasilania elektrycznego instalacji owietleniowej posiadajcej oprawy umieszczone w rzdach, rwnie z wieloma odgazieniami. Po wybraniu tej funkcji wywietla si okno dialogowe suce do wprowadzenia danych podzielonych na trzy sekcje: Dane podstawowe, gdzie naley wprowadzi takie dane jak: Projekt mona poda tu opis projektu lub odpowiedni kod identyfikacyjny. Napicie [V] jest to napicie zasilania linii, moe by jednofazowe (np. 230 V) lub trjfazowe (np. 380V); w kadym przypadku naley wybra odpowiedni typ zasilania w polu Zasilanie. Wspczynnik mocy (cosf) wyraony w wartociach od 0 do 1. Wspczynnik mocy w lampach wyadowczych jest to wspczynnik, ktry naley wprowadzi do wzoru obliczania spadku napicia; w ten sposb brana jest pod uwag sytuacja o najwikszym obcieniu w momencie zawiecenia lamp. Wspczynnik ten okrelony jest przez normy krajowe w przypadku lamp wyadowczych generalnie przyjmuje si warto 1,8. Reaktancja [Ohm/km] jest to reaktancja systemu wyraona w [Ohm/km].

LITESTAR

31

Okrelenie linii elektrycznych

Przewody pozwala na okrelenie rodzaju przewodu, jaki zosta zastosowany w linii zasilania; wybr jest pomidzy przewodem miedzianym i aluminiowym. Pocztek linii pozwala na wybr pomidzy ET i CM, w zalenoci od rodzaju zasilania (ET = transformator, CM = rozdzielnica tablicowa). Wybr ten nie ma wpywu na projekt. Lampy pozwala na wybr typu stosowanej lampy pomidzy lamp wyadowcz i arwk. Zasilanie naley tu poda czy jest to zasilanie jednofazowe czy trjfazowe; wybr midzy jednym a drugim rodzajem zasilania jest bardzo wany w celu zastosowania prawidowego wzoru do oblicze.

Program pozwala na ustalenie okrelonych odgazie, z ktrych kade moe by wielogaziowe; zarzdzanie nimi opisane jest poniej:

Sekcja odgazienia w sekcji tej mona wprowadzi nowe odgazienie, zaczynajc od punktu aktywnego danej gazi (ga jest aktywna, jeeli jest w kolorze czerwonym; przez ga rozumie si jeden element danego odgazienia).

W celu wprowadzenia nowego odgazienia naley wcisn przycisk Dodaj odgazienie, przy pomocy ktrego program wykrela automatycznie pierwsz ga nowego odgazienia, przypisujc automatycznie kolejny numer (pole Numer odgazienia) oraz wskazuje punkt wyjciowy odgazienia (pole Pocztek). W celu przejcia od jednej gazi do drugiej naley posugiwa si strzakami prawalewa: prawa strzaka suy do zaznaczenia odgazienia o niszym numerze od danego, lewa strzaka o wyszym; w kadym razie rnica jest zawsze o jeden. W celu dodania kolejnej gazi do danego odgazienia naley przej do sekcji Ga. Program pozwala take na wyeliminowanie danego odgazienia: w tym przypadku naley zaznaczy je przy pomocy strzaki prawej lub lewej, a nastpnie wybra polecenie Skasuj odgazienie.

Sekcja gazi sekcja ta suy do wprowadzenia gazi lub zmiany jej parametrw. W celu wprowadzenia nowej gazi naley wybra przycisk Dodaj

32
ga, przy pomocy ktrego program aktywuje now ga o ustalonych parametrach takich jak:

Dugo [m] jest to dugo odcinka pomidzy dwiema kolejnymi oprawami. Kt [] jest to kt umieszczenia gazi wzgldem punktu odniesienia 0 (punkt odniesienia 0 ukierunkowany jest poziomo w prawo). Moc [W] jest to moc lampy dodanej oprawy owietleniowej. Przekrj przewodu [mm2] jest to przekrj przewodu, ktry czy dwie kolejne oprawy owietleniowe lub opraw owietleniow z punktem zasilania.

W polu Spadek napicia [V] program wskazuje obliczon warto spadku napicia pomidzy zaznaczon opraw i punktem zasilania. W celu wprowadzenia nowej gazi naley wybra funkcj Dodaj ga - program automatycznie doda now ga zgodnie z ustalonymi parametrami, ktre w kadej chwili mog by zmienione. W celu usunicia danej gazi naley przycisn przycisk Usu ga. Wprowadzenie kadej nowej gazi zaznaczone jest na planie rysunku; rysunek tworzony jest w skali, podane s take wymiary wprowadzonych gazi.

Przyciski funkcyjne

W oknie znajduj si 4 przyciski funkcyjne: Anuluj - w celu anulowania danej operacji i powrotu do obszaru roboczego. Obliczenia - w celu obliczenia spadku napicia, ktrego wynik podawany jest w polu Spadek napicia. Wykaz - w celu wizualizacji danych i wynikw oblicze takich jak prd w kadej gazi [A], czciowy spadek napicia w kadym z wzw [V] oraz cakowity spadek napicia. Wydruk - w celu wydrukowania wykazu odgazie i gazi oraz danych, ktre ich dotycz takich jak spadek napicia, zasilanie i zainstalowana moc. Potwierdzenie - w celu zapisania danych i wynikw.

LITESTAR
RODOWISKO
Menu RODOWISKO pozwala na zarzdzanie funkcjami skojarzonymi z elementami dotyczcymi danego rodowiska. Ikony (pasek narzdziowy - Projekt)
Otwrz rodowisko - Zapisz rodowisko - Twrz rodowisko Usu rodowisko - Przeskaluj rodowisko - Kolory/Wsp. odbicia Ustalenie wysokoci paszczyzny roboczej

33

Ikony (pasek narzdziowy - Komponowanie)

Zmie kolor/wspczynnik odbicia

Menu dysponuje nastpujcymi funkcjami: Twrz, w celu utworzenia nowego rodowiska (obszaru pracy) dotyczcego wntrz lub obszaru zewntrznego. Twrz/Zmiana rodowiska - w celu utworzenia rodowiska na planie prostoktnym lub wprowadzenia zmian na planie utworzonym wczeniej. Zbir gotowych - suca do wyboru i wprowadzenia zdefiniowanych w programie, standardowo uksztatowanych pomieszcze o nieregularnych (innych ni paski) ksztatach sufitw. Organizuj bibliotek - w celu dostpu do okna menedera programw i zarzdzania operacjami dotyczcymi plikw biblioteki takimi jak np. zmiana nazwy lub przeniesienie plikw do innego katalogu. Usu - suca do usunicia ksztatu pomieszczenia jednake bez usuwania umieszczonych mebli lub/i opraw owietleniowych. Przesunicie - w celu przesunicia danego rodowiska w stosunku do pierwotnego punktu przecicia osi wsprzdnych X-Y-Z. Zmie wymiary - suca do zmiany wymiarw (w przypadku pomieszcze o nieregularnych ksztatach s to dugo, szeroko i wysoko w najbardziej wysunitych miejscach) i przeskalowania pomieszczenia zgodnie z aktualnymi potrzebami. Kolory/Wspczynniki odbicia - suca do okrelenia kolorw i wartoci wspczynnikw odbicia poszczeglnych powierzchni pomieszczenia. Zmie kolor i wspczynnik odbicia - suca do zmiany koloru i wartoci wspczynnika odbicia pojedynczej powierzchni pomieszczenia. Wysoko paszczyzny roboczej - suca do zmiany usytuowania wysokoci paszczyzny roboczej w pomieszczeniu. Otwrz zbir wasnych - suca do wprowadzenia do aktualnie edytowanego projektu jednego z istniejcych pomieszcze utworzonych w innych projektach.

Menu rodowisko

Zapisz zbir wasnych - suca do zachowania aktualnie utworzonego pomieszczenia (bez wprowadzonych mebli lub/i opraw owietleniowych) bez koniecznoci zachowania caego projektu. Szczegowy opis znajduje si poniej.

Twrz

Polecenie Twrz pozwala na utworzenie nowego rodowiska albo na zastpienie rodowiska istniejcego nowym rodowiskiem (operacja ta jest moliwa po uprzednim potwierdzeniu polecenia przez operatora). W ten sposb pozostaje niezmieniona konfiguracja wyposaenia wntrza i opraw owietleniowych, jeeli zostay one wczeniej okrelone. Uwaga: w wielu przypadkach moe si okaza korzystne posiadanie rysunku w formie planu rodowiska traktowanego jako projekt wstpny i umieszczonego jako to, na ktrym atwiej jest okreli obszar, ktry ma by szczegowo opracowany. Mona dokona tej operacji w nastpujcy sposb: naley importowa plik w formacie DXF 2D (jest to format programu Autocad uywany take w wielu innych programach) wybierajc polecenie DXF/Importuj jako to. W pierwszej kolejnoci naley wybra funkcj RODOWISKO/Twrz, dziki ktrej program aktywuje dolny pasek narzdziowy oraz funkcje, ktrymi mona si posugiwa przy pomocy myszki.

Uwaga

34
Wprowadzenie planu moliwe jest wedug trzech rnych sposobw rwnie w obrbie tego samego projektu: Uywajc myszki i wykorzystujc punkty siatki: klikn (lewym przyciskiem) w obszarze roboczym i przesuwa kursor myszki po ekranie. W trakcie przesuwania myszki na ekranie bdzie ukazywa si odcinek. Odcinek ten posiada dwa punkty zakotwiczenia w siatce. Drugi z punktw zakotwiczenia zostanie ustalony w momencie, gdy nacinity zostanie ponownie lewy przycisk myszki. Punkt ten jest skoordynowany z wartociami pokazanymi w dolnym pasku roboczym. Kolejne odcinki bd doczane do linii dotd a ksztat paszczyzny Lokalu/Obszaru nie zostanie cakowicie zdefiniowany. Uwaga: linia musi by zamknita poprzez kliknicie na punkcie startowym.

Istnieje rwnie moliwo definiowania cian zakrzywionych. Co prawda, program zamienia dan krzywizn na lini aman o prostych odcinkach, jednake ilo ich (a co za tym idzie dokadno przyblienia krzywizny) jest definiowana przez uytkownika. W tym wypadku naley nacisn prawy przycisk myszki (zamiast lewego) i przecign kursor myszki po ekranie. Dugo promienia i pozycja kursora s pokazane w gwnym lewym rogu ekranu. Kocowy punkt krzywej jest ustalany w momencie, Definiowanie danych pomieszczenia gdy nacinity zostanie lewy przycisk myszki. W okienku, ktre ukae si na ekranie, naley poda ilo odcinkw skadajcych si na krzyw. Mniejsza ich liczba powoduje, e program dziaa szybciej. Potwierdzenie wprowadzonych danych nastpuje po wybraniu OK. Ostatni odcinek moe by wprowadzony stosujc przyciski Zamknij lub Zostaw otwarty znajdujce si na dolnym pasku narzdziowym. Pierwszy z nich pozwala na zamknicie linii amanej i wprowadzenie ciany zamykajcej dany obszar, natomiast przy zastosowaniu drugiego przycisku program nie bierze pod uwag ciany - w zwizku z czym dany lokal odczytywany jest jako otwarty. Natomiast w przypadku obszaru zewntrznego znaczenie obu przyciskw jest podobne. Korzystajc z dolnego paska roboczego - mona wprowadza odcinki o zadanej dugoci i kcie nachylenia. W tym celu naley klikn w okienku Kt i wprowadzi dan warto. Warto zerowa oznacza, e odcinek jest rwnolegy do osi X. Jeli wprowadzane s wartoci dodatnie kta, odcinek obracany jest w kierunku przeciwnym do ruchu wskazwek zegara. Nastpnie na klawiaturze naley nacisn przycisk TAB (spowoduje to przeskok do okienka Dugo) i wprowadzi dugo odcinka. Potwierdzenie wprowadzonych danych nastpuje po wybraniu OK. Zamiast przyciskiem TAB mona wybra inne okienko na dolnym pasku roboczym uywajc myszki. Pozycja wzgldna drugiego koca odcinka podana jest w odpowiednich polach.

W dolnym Pasku narzdziowym znajduj si rwnie nastpujce przyciski: Przesu: pozwala na przemieszczenie rysunku w Obszarze pracy. Po wybraniu przycisku Przesu strzaka myszki zmienia si w rysunek rki po wciniciu lewego przycisku myszki rysunek zostaje zapany i mona go przemieszcza we wszystkich kierunkach w obrbie Obszaru roboczego. Zoom: pozwala na powikszenie lub pomniejszenie rysunku (zoom in i zoom out). Istniej dwie moliwoci zastosowania tego przycisku: Przecigajc myszk, przy lewym klawiszu wcinitym, do gry uzyskuje si powikszenie rysunku (zoom in), natomiast przesuwajc myszk w d, uzyskuje si efekt zmniejszenia rysunku (zoom out), Po wciniciu i przytrzymaniu prawego klawisza myszki a nastpnie przecigniciu kursora myszy w obrbie Obszaru roboczego program otwiera prostokt wszystko, co znajduje si w polu tego prostokta zostaje powikszone na cay ekran (po zwolnieniu klawisza).

LITESTAR
Siatka: funkcja ta pozwala na zmian skoku siatki Obszaru roboczego. Po wybraniu przycisku Siatka otwiera si okno, w ktrym naley poda okrelony parametr skoku siatki, a nastpnie potwierdzi wprowadzone dane przyciskiem OK. Podczas wprowadzania danych linii przy pomocy myszki poprzez dolny Pasek narzdziowy, program chwilowo dezaktywuje okrelanie odcinkw przy pomocy siatki i myszki. Ponowna aktywacja tej funkcji jest moliwa po klikniciu lewym klawiszem myszki w jakimkolwiek punkcie Obszaru roboczego. Ostatni odcinek moe by wprowadzony stosujc przyciski Zamknij lub Zostaw otwarty znajdujce si na dolnym pasku narzdziowym. Pierwszy znich pozwala na zamknicie linii amanej i wprowadzenie ciany zamykajcej dany obszar natomiast przy zastosowaniu drugiego przycisku program nie bierze pod uwag ciany - w zwizku zczym dany lokal odczytywany jest jako otwarty. Natomiast w przypadku obszaru zewntrznego znaczenie obu przyciskw jest podobne. Uywajc myszki bez korzystania z siatki punktw - sposb ten jest szybk, lecz niezbyt precyzyjn drog wprowadzenia ksztatu pomieszczenia. ledzc pooenie kursora w okienkach dolnego paska roboczego (kt i dugo odcinka) naley przesuwa kursor w obszarze roboczym. Po ustaleniu danych wartoci naley wcisn i przytrzyma przycisk Shift a nastpnie nacisn lewy przycisk myszki. Rwnie w tym przypadku naley pamita o zamkniciu linii wielokta.

35

Uwaga: jeeli potrzebne jest usunicie segmentu lokalu/obszaru, ktry zosta wanie wprowadzony, naley wcisn klawisz ESC, a nastpnie powtrzy t sam operacj w celu usunicia innych segmentw. Nie ma moliwoci usuwania segmentw po zamkniciu linii wielokta - w tym przypadku lokal/obszar musi zosta wprowadzony na nowo. Podane powyej trzy sposoby mog by uywane naprzemiennie do zdefiniowania ksztatu tego samego Lokalu/Obszaru. Kiedy geometria lokalu/obszaru zostanie ju zakoczona poprzez zamknicie ksztatu modelu, na ekranie ukazuje si okno, w ktrym naley okreli nastpujce parametry: Typ powierzchni: wntrze lub obszar zewntrzny. Wysoko lokalu [m] przy zaoeniu, e lokal ma paski sufit. Kolory, wspczynniki odbicia oraz wartoci R i C bdce tabelami redukcji wspczynnikw odbicia podogi, cian i sufitu: Ustalenie kolorw: w celu ustalenia koloru powierzchni wystarczy klikn na kolor danej powierzchni - otwiera si wwczas okno dialogowe, ktre pozwala na bezporednie wybranie okrelonego koloru lub jego okrelenie przez podanie skadowych RGB.

Uwaga

Definiowanie wspczynnikw odbicia: rodkowa kolumna uywana jest do okrelania procentowej wartoci wspczynnikw odbicia [%] (pomidzy 0% i100%), ktre wskazuj ilo wiata odbijanego przez poszczeglne powierzchnie. Przy wyborze koloru danej powierzchni program automatycznie wstawia przypisan wybranemu kolorowi warto wspczynnika odbicia, moe ona jednak zosta zmieniona zgodnie z aktualnie istniejc potrzeb. Okrelanie wartoci wspczynnikw odbicia bez definiowania wartoci R i C oznacza, e typ odbicia jest regularny lub rozproszony, a wic jest to odbicie lambertowskie. Definiowanie wartoci tablic R i C: Tablice R i C redukuj wartoci wspczynnikw odbicia pozwalajc na wybr innego, nielambertowskiego sposobu odbijania wybranych powierzchni. Tabele R i C zostay stworzone z myl o obliczeniach wartoci natenia owietlenia na drogach. Odwouj si do typowej wysokoci oka obserwatora (kierujcego pojazdem) rwnej 1,5 m od powierzchni drogi, widzcego punkty obliczeniowe przy

36
rednim kcie obserwacji 1. Tablice R i C s dwu- wymiarowymi macierzami bez wsprzdnych pionowych (poniewa kt obserwacji jest bliski 1 uwzgldnianie ich jest zbdne). Uywanie ich przy obliczeniach we wntrzach gdzie punkty obliczeniowe s usytuowane blisko obserwatora nie jest zalecane. Po wybraniu OK, aby potwierdzi okrelone parametry, program powrci do obszaru roboczego.

Twrz/Zmiana rodowiska

Funkcja ta ma dwa tryby dziaania zalene od stanu programu, czyli w zalenoci od tego czy na Obszarze roboczym znajduje si narysowany plan czy te nie. Jeeli nie ma narysowanego planu na Obszarze roboczym to po wybraniu tej funkcji program przedstawia prostoktny obszar. Jeeli natomiast wczeniej zostao okrelone rodowisko, program przedstawia jego obwd - w obydwu opisanych przypadkach boki obwodu s w kolorze niebieskim a wierzchoki s zaznaczone maymi kwadratami.
Zmiana rodowiska

Jeeli przy wcinitym lewym przycisku myszki i uprzednim klikniciu na jednym z kwadratw okrelajcych wierzchoek na danym obszarze (w tym przypadku wierzchoek jest aktywny i przedstawiony w kolorze czerwonym), przecigniemy go myszk na plan roboczy, to obszar ten zostanie automatycznie zmodyfikowany. Jeeli przemieszczenie zostao wykonane bez wcinicia przycisku SHIFT to operacja ta jest dokonywana z aktywnym przyciganiem do siatki (oznacza to, e przemieszczenie dokonywane jest tylko na punktach siatki) natomiast, jeeli wcinity jest przycisk SHIFT to przemieszczenie jest niezalene. Mona take skorzysta z okna Zmiana rodowiska, w ktrym znajduj si nastpujce elementy: Wsprzdne X i Y wierzchokw - po klikniciu na jedno z dostpnych pl aktywuje si pole edycji danych gdzie naley poda dan wsprzdn. W celu przemieszczania si pomidzy rnymi polami naley uywa przycisku TAB - jest on rwnie przydatny do potwierdzenia wpisanych danych. Dodaj wierzchoek - pozwala na wprowadzenie nowego wierzchoka na danym obszarze, drugiego w kolejnoci po wierzchoku aktywnym w kolorze czerwonym. Kierunek przemieszczania si po powierzchni jest przeciwny do obrotu wskazwek zegara. Usu wierzchoek - pozwala na usunicie wierzchoka w kolorze czerwonym oraz odpowiadajcego mu obszaru. Pokj zamknity - po wybraniu funkcji Pokj zamknity program powoduje zamknicie rodowiska przez wprowadzenie ciany, ktra odpowiada ostatniemu odcinkowi obwodu. Przesu - w celu przemieszczenia obszaru na Planie roboczym. Zoom - w celu aktywacji funkcji Zoom (powikszenie/ pomniejszenie) obszaru na Planie roboczym. Siatka - w celu aktywacji okna dialogowego sucego do zarzdzania siatk Planu roboczego, ktra okrelona zostaje poprzez nastpujce elementy: Skok [m]: jest to skok pomidzy dwoma kolejnymi punktami siatki, Wielokrotno 1 [m]: wskazuje po ilu krotnociach skoku dany punkt siatki reprezentowany jest znakiem graficznym + (maym), Wielokrotno 2 [m]: wskazuje po ilu krotnociach skoku dany punkt siatki reprezentowany jest znakiem graficznym + (duym),

Wybr pomieszczenia ze zbioru gotowych

LITESTAR
Start X-Y-Z: wskazuje na offset siatki punktw w stosunku do punktu przecicia osi wsprzdnych. Funkcja ta jest uyteczna w przypadku, kiedy zachodzi konieczno, eby punkty siatki znajdoway si w innej pozycji ni ta, ktra okrelona jest poprzez funkcj Skok.

37

Zbir gotowych

Funkcja RODOWISKO/Zbir gotowych pozwala na wybranie z biblioteki lokali/obszarw okrelonych form, ktre mog by przeskalowane w zalenoci od potrzeb. W bi- Okrelanie kolorw i wspczynnikw odbicia gotowego pomiebliotece znajduj si take pomieszczenia posiadajce sufit szczenia w innym ksztacie ni paski, takie jak np. sufit sklepiony, z elementami o ostrym zakoczeniu, o powierzchni nachylonej i inne. Aby mie dostp do biblioteki naley wybra polecenie RODOWISKO/ Zbir gotowych, po czym zostanie wywietlone okno gdzie moemy dokonywa wyboru zdefiniowanych modeli. Kiedy dany lokal lub obszar zostanie wybrany, naley wprowadzi wymiary modelu i poda wysoko. Po potwierdzeniu wprowadzonych danych, na ekranie ukazuje si kolejne okno gdzie okrela si kolory i wspczynniki odbicia podogi, cian i sufitu. W celu okrelenia koloru wystarczy klikn na kolor powierzchni - w oknie dialogowym mona wybra dany kolor z istniejcej palety, wzgldnie okreli go poprzez podanie skadowych RGB. Kiedy kolor jest ju wybrany, program automatycznie podaje warto wspczynnika odbicia. Podana w [%] rednia warto moe by zmieniona zgodnie z aktualnymi wymaganiami. Potwierdzenie wprowadzonych danych nastpuje po klikniciu przycisku OK.

Zmie wymiary

Komenda ta pozwala na modyfikowanie granicznych wyChange Single Surface Colors and Reectances miarw pomieszczenia, a co za tym idzie ksztatu wzdu osi X, Y, Z (obszary zewntrzne tylko wzdu osi X, Y). Po wybraniu tej komendy na ekranie pojawia si okno z granicznymi wymiarami podanymi w metrach. Naley wwczas wprowadzi nowe wymiary i potwierdzi je wybierajc OK. Wymiary pomieszczenia zostan wtedy zmienione na nowe.

Kolory/Wspczynniki odbicia

Komenda ta pozwala na modyfikowanie uprzednio zdefiniowanych kolorw i wspczynnikw odbicia poszczeglnych po-wierzchni w pomieszczeniu: Ustalenie kolorw: w celu ustalenia koloru powierzchni wystarczy klikn na kolor danej powierzchni - otwiera si wwczas okno dialogowe, ktre pozwala na bezporednie wybranie okrelonego koloru lub okrelenie go poprzez podanie skadowych RGB

Definiowanie wspczynnikw odbicia: rodkowa kolumna uywana jest do okrelania procentowej wartoci wspczynnikw odbicia [%] (pomidzy 0% i 100%), ktre wskazuj ilo wiata odbijanego przez poszczeglne powierzchnie. Przy wyborze koloru danej powierzchni program automatycznie wstawia przypisan wybranemu kolorowi warto wspczynnika odbicia, moe ona jednak zosta zmieniona zgodnie z aktualnie istniejc potrzeb. Okrelanie wartoci wspczynnikw odbicia bez definiowania wartoci R i C oznacza, e typ odbicia jest regularny lub rozproszony, a wic jest to odbicie lambertowskie. Definiowanie wartoci tablic R i C: Tablice R i C redukuj wartoci wsp-czynnikw odbicia pozwalajc na wybr innego, nielambertowskiego, sposobu odbijania wybranych powierzchni. Tabele R i C zostay stworzone z myl o obliczeniach wartoci natenia owietlenia na drogach. Odwouj si do typowej wysokoci oka obserwatora (kierujcego pojazdem) rwnej 1,5 m od powierzchni drogi, widzcego punkty obliczeniowe przy rednim kcie obserwacji 1. Tablice R i C s dwuwymiarowymi macierzami bez wsprzdnych pionowych (poniewa kt obserwacji jest bliski 1 uwzgldnianie ich jest zbdne). Uywanie ich przy obliczeniach we wntrzach gdzie punkty obliczenio

38
we s usytuowane blisko obserwatora nie jest zalecane. Po wybraniu OK, aby potwierdzi okrelone parametry, program powrci do obszaru roboczego.

Zmie kolor i wspczynnik odbicia

Komenda ta uywana jest do dokonywania zmiany koloru i wspczynnika odbicia lub wartoci tabel R i C, pojedynczej powierzchni po-mieszczenia (np. trzy ciany musz by niebieskie, a jedna biaa). Moliwe jest ponadto okrelenie parametrw powierzchni przydatnych do zrobienia oblicze Ray Tracingu takich jak: Odbicie lustrzane: w celu okrelenia odbicia lustrzanego powierzchni pomidzy wartociami 0 (brak odbicia lustrzanego) i 1 (maksymalne odbicie lustrzane). Jeeli istnieje potrzeba otrzymania powierzchni o odbiciu lustrzanym absolutnym (lustro) to powierzchnia ta musi by w kolorze czarnym posiadajcym wspczynnik odbicia nie wikszy ni 10%. Chropowato : jest to wskanik chropowatoci materiau wyraony w wartociach penych.

Zmiana koloru i wspczynnika odbicia pojedynczej powierzchni

Przezroczysto: w celu okrelenia poziomu przezroczystoci powierzchni: 0 (brak przezroczystoci) i 1 (maksymalna przezroczysto). Refrakcja: jest to wspczynnik refrakcji materiau, niektre wspczynniki refrakcji materiau (najczciej stosowane) s nastpujce: ld - 1.31; woda - 1.33; szko - 1.50; szko flint - 1.65.

Uwaga

Uwaga: w celu aktywacji funkcji obliczeniowej Ray Tracingu, naley zastosowa odpowiedni funkcj przewidzian w module renderingu (funkcja WIDOK/ Widok 3D). Po zaznaczeniu funkcji Zmiana koloru i wspczynnikw odbicia wywietlany jest widok 2D rodowiska, cznie z funkcjami zarzdzania umieszczonymi na dolnym pasku narzdziowym takimi jak: Przesu: pozwala na przemieszczenie rysunku w Obszarze pracy. Po wybraniu przycisku Przesu strzaka myszki zmienia si w rysunek rki po wciniciu lewego przycisku myszki rysunek zostaje zapany i mona go przemieszcza we wszystkich kierunkach w obrbie Obszaru roboczego. Zoom: pozwala na powikszenie lub pomniejszenie rysunku (zoom in i zoom out). Istniej dwie moliwoci zastosowania tego przycisku: Przecigajc myszk, przy lewym klawiszu wcinitym, do gry uzyskuje si powikszenie rysunku (zoom in), natomiast przesuwajc myszk w d, uzyskuje si efekt zmniejszenia rysunku (zoom out). Po wciniciu i przytrzymaniu prawego klawisza myszki a nastpnie przecigniciu kursora myszy w obrbie Obszaru roboczego program otwiera prostokt - wszystko co znajduje si w polu tego prostokta zostaje powikszone na cay ekran (po zwolnieniu klawisza). Siatka: funkcja ta pozwala na zmian skoku siatki Obszaru roboczego. Po wybraniu przycisku Siatka otwiera si okno, w ktrym naley poda okrelony parametr skoku siatki, a nastpnie potwierdzi wprowadzone dane przyciskiem OK. Gra, Przd, Bok: do zmiany widoku (rzut poziomy z gry, rzut pionowy z przodu, rzut pionowy z boku). Dopasuj: dopasowuje widok obiektu do wymiarw ekranu i zapewnia optymalne wykorzystanie przestrzeni Obszaru roboczego. OK: do potwierdzenia wyboru paszczyzny. Aby wybra dan paszczyzn

LITESTAR
naley najecha na ni kursorem myszki i nacisn lewy przycisk. Jeli zostanie wybrana za paszczyzna moe by ona zmieniona poprzez ponowne nacinicie lewego przycisku myszki. Wskazana jest przy tym zmiana widoku 2D, np. z widoku z gry na widok z przodu, aby sprawdzi czy na pewno zostaa wybrana dana paszczyzna. Zaznaczona paszczyzna wyrniona jest kolorem niebieskim. Po naciniciu OK pojawia si okno gdzie naley dokona zmiany koloru, wspczynnika odbicia lub wartoci tablic R i C wybranej paszczyzny. W dolnej czci okna dialogowego mona okreli parametry Ray Tracingu dla danej paszczyzny. Po prawej stronie znajduje si pole podgldu wybranego koloru. Po zdefiniowaniu parametrw naley wybra OK w celu potwierdzenia lub Anuluj w celu rezygnacji z wprowadzonych zmian.

39

Wysoko paszczyzny roboczej

Okrelenie wysokoci paszczyzny

Komenda ta pozwala na zmian usytuowania wysokoci paszczyzny roboczej. Po wybraniu komendy na ekranie ukazuje si okno, w ktrym mona dokona zmiany zdefiniowanej wczeniej wysokoci paszczyzny roboczej. Warto jej okrelana jest w metrach. W celu potwierdzenia nowej wartoci naley wybra OK, aby zrezygnowa z wprowadzonych zmian naley wybra Anuluj.

Dodaj paszczyzn robocz

Pozwala na wprowadzenie paszczyzny obliczeniowej szczegu, na ktrej bd wykonywane obliczenia. Paszczyzna ta definiowana jest przez jej wymiar, pooenie w rodowisku oraz jej obrt osiowy. Powierzchnia jest przezroczysta i bez odbicia. Nie ma ogranicze odnonie liczby wprowadzanych powierzchni.

40
OPRAWY
Menu OPRAWY pozwala na zarzdzanie oprawami w lokalu/obszarze. Menu skada si z nastpujcych komend: Ikony (pasek narzdziowy Projekt)
Otwrz Zapisz Usu oprawy

Ikony (pasek narzdziowy Komponowanie)

Wstaw opraw Wstaw rzdy i kolumny opraw Wstaw oprawy automatycznie Sprawd nakadanie Lista opraw

Ikony (pasek narzdziowy Oprawy)

Powiel opraw Usu opraw Usu oprawy Przesu opraw Lista opraw Zmie wspczynnik utrzymania Edytuj dane oprawy Naceluj myszk Obrt cakowity wzgldem osi X, Y, Z Obrt wzgldem osi Z oprawy

Uwaga

Uwaga: aktualna oprawa reprezentowana jest przy pomocy linii w kolorze czerwonym. Wstaw opraw - suca do wprowadzenia nowej, pojedynczej oprawy z bazy danych. Dodaj oprawy w zespoach: w celu wprowadzenia grupy opraw oddalonych od siebie o sta odlego, lub w celu automatycznego wprowadzenia opraw rozmieszczonych regularnie na podstawie podanego parametru danej redniej wartoci owietlenia. Wstaw opraw symetrycznie - do wstawienia jednej lub wielu wybranych opraw owietleniowych symetrycznie w stosunku do osi pionowej, poziomej lub w stosunku do obu osi. Powiel opraw - suca do powielenia biecej oprawy. Przesunicie wzgldne oprawy: w celu dokonania przesunicia oprawy w stosunku do 3 osi kartezjaskich. Obrt Z wzgldny: w celu dokonania obrotu wobec wasnej osi pionowej przechodzcej przez rodek masy aktualnej oprawy. Naceluj opraw: w celu graficznego nacelowania oprawy w okrelonym kierunku. Usu opraw: w celu usunicia aktualnej oprawy. Otwrz ustawienie opraw - suca do wprowadzenia do aktualnie edytowanego projektu jednego z istniejcych zestaww ustawienia opraw utworzonych w innych projektach. Zapisz ustawienie opraw - suca do zapisania aktualnie utworzonego ustawienia opraw bez koniecznoci zapisania caego projektu. Waciwoci: w celu przejcia do okna podajcego dane zaznaczonej oprawy.

Menu Oprawy

Szczegowy opis wymienionych opcji przedstawiono poniej.

LITESTAR
Wstaw opraw
Komenda ta pozwala na wybranie typu oprawy z bazy danych i wprowadzenie jej na odpowiedni pozycj do pomieszczenia. Wybr oprawy z bazy danych wymaga okrelenia typu oprawy spord opraw oglnych (wewntrznych), reflektorw lub opraw ulicznych. Oprawy te rni si tym, i pierwszy i ostatni typ opraw jest fotometrowany w systemie C-g, a rodkowy w systemie V-H. Po dokonaniu wyboru rodzaju grupy opraw, na przykad oprawy oglne (wewntrzne), program wywietla okno zawierajce: Zbir - jest to grupa zbiorw oznaczonych nazwami producentw zawierajcych szczegowe listy typw opraw owietleniowych. Producent moe by zmieniony poprzez kliknicie na jego nazwie lub na znajdujcym si po prawej stronie przycisku ze strzak i wybranie innej pozycji z wywietlanej listy. Lista opraw - jest to lista opraw owietleniowych dostpna w asortymencie danego producenta z podan jej nazw oraz kodem uywanym w programie. Informacje (Rodzaj rozsyu) - s to informacje powizane z dan opraw owietleniow takie jak: nazwa rozsyu, kod rozsyu, wykres przedstawiajcy ksztat bryy rozsyu wiatoci w dwch paszczyznach 0-180 i 90-270. Dane te oraz wykres s wywietlane na ekranie wwczas, gdy lista z nazwami opraw jest rozwinita i zaznaczona zostaa jedna oprawa.
Wykres wiatoci wybieranej oprawy

41

Wybr oprawy

Jedna oprawa owietleniowa posiada zazwyczaj jedn bry fotometryczn rozsyu (jeden rodzaj rozsyu). Istniej jednake oprawy, ktre posiadaj kilka rnych rodzajw rozsyw. S to np. oprawy przemysowe, w ktrych stosowa mona rnego rodzaju lampy wyadowcze (sodowe, rtciowe i metalohalogenkowe o rnych ksztatach i wymiarach baki) lub oprawy typu spotlight do sufitw podwieszanych, w ktrych stosowa mona arwki halogenowe o rnej rozwartoci kta emisji strumienia wietlnego. Kiedy odpowiednia oprawa i rodzaj rozsyu zostan ju wybrane, naley to potwierdzi wybierajc OK (Anuluj powoduje przerwanie wyboru i powrt do gwnego obszaru roboczego). Program wywietli wwczas okno z kompletem danych dotyczcych wybranej oprawy. W oknie tym dostpne s nastpujce opcje: Meneder - dajca dostp do zarzdzania moduem fotometrycznym (w tym miejscu odsyamy do opisu moduu Photowin).

Wybr oprawy

Katalog - daje dostp do katalogu produktw i do funkcji zarzdzania (zobacz KATALOG/Szukaj i Karty techniczne). rda wiata - dajca dostp do katalogu rde wiata.

Klikajc prawym klawiszem myszki na obszarze rysunku rodowiska, mona wprowadzi opraw we wskazanym punkcie: otworzy si okno z menu, w ktrym - midzy innymi, obecna bdzie funkcja Dodaj opraw tutaj.

42
rda wiata
rdo wiata, ktre jest przyporzdkowane do oprawy moe by wymieniane poprzez wprowadzenie nowego, ze zbioru rde wiata, przy uyciu przycisku funkcyjnego rda. Aby zmieni rdo wiata naley podwietli jego nazw poprzez kliknicie na niej myszk, a nastpnie wcisn przycisk rda. Na ekranie ukae si wwczas okno wywietlajce rodzaj (np. fluorescencyjne) i typ (wietlwka liniowa L18/21) oraz dane techniczne biecego (znajdujcego si w oprawie) rda wiata. Lista rde wiata moe by przewijana poprzez wybr kolejnej pozycji. Zmian naley potwierdzi wybierajc OK. Istnieje rwnie moliwo przejcia do zbioru lamp bez podwietlania nazwy lampy. W tym wypadku zbir ten moe by uywany tylko po uprzednim sprawdzeniu informacji, jaki typ rda wiata pasuje do danej oprawy. ####### Kiedy oprawa zostanie ju wybrana naley wcisn Enter lub wybra myszk OK. Uwaga: jeeli oprawa i dotyczcy jej opis pochodz z przeniesienia danych fotometrycznych w formacie standard (typu Eulumdat, Cibse TM14, IESNA86, IESNA91 i IESNA95, LTLI) to po klikniciu OK na potwierdzenie polecenia, program otworzy okno dialogowe, w ktrym naley dokona wyboru lampy lub lamp dla danej oprawy. Po dokonaniu wyboru lampy lub lamp i potwierdzeniu, program przechodzi do nastpnego okna. Zostaje wwczas wywietlone przez program okno, ktre zawiera w grnej czci opis oprawy natomiast w czci dolnej istnieje moliwo wprowadzenia nastpujcych danych: Nazwa (oznaczenie) - jest to opis identyfikujcy dan opraw w projekcie. Oprawa: zawiera odniesienia do danej oprawy, zwizanej z ni pomiarw oraz lampy, a ponadto przycisk (Wybr oprawy) pozwalajcy na ponowne przejcie do funkcji wyboru opraw z banku danych fotometrycznych. Wspczynnik utrzymania - opisuje on procent strumienia emitowanego przez opraw w warunkach rzeczywistego otoczenia (uwzgldniajc klas czystoci pomieszczenia) po pewnym okresie uytkowania, a wic w momencie przewidzianym na przeprowadzenie konserwacji (czyszczenie opraw owietleniowych, malowanie pomieszczenia, wymiana rde wiata na nowe). Off-On: po wciniciu jednego z dwu przyciskw mona zgasi (Off) lub zawieci (On) wybran opraw, a nastpnie ustali jej parametry posugujc si strzakami w gr - w d i zmieniajc jej warto (max 100%, min 0%), lub przy pomocy kursora , przemieszczajc si w lewo lub w prawo. Pozycja X, Y, Z - jest to pozycja usytuowania oprawy owietleniowej w odniesieniu do pocztku ukadu wsprzdnych. Nacelowanie - jest to pozycja okrelajca nacelowanie oprawy - okrelana w dwch ukadach: kartezjaskim (X, Y, Z) i ktowym, dookoa trzech wewntrznych osi oprawy poczonych odpowiednio z obrotem dookoa wasnej osi pionowej oprawy.

Wybr rda wiata

Uwaga

Okno waciwoci opraw

LITESTAR
W celu potwierdzenia naley wybra OK lub te Anuluj w celu rezygnacji i powrotu do gwnego obszaru roboczego bez wyboru oprawy. Uwaga: po dokonaniu pierwszego wyboru oprawy i powtrnym wybraniu funkcji Dodaj opraw, program przechodzi bezporednio do okna Waciwoci oprawy, w tym przypadku, jeeli ma si zamiar zmieni biec opraw, naley wybra przycisk Wybr oprawy.

43

Uwaga

Dodaj oprawy w zespoach

Funkcja ta pozwala na regularne wprowadzenie do aktualnie projektowanego rodowiska opraw w liniach lub rzdach, lub na ich automatyczne wprowadzenie przez program po podaniu parametru redniego natenia owietlenia na paszczynie roboczej.

Wprowadzenie w liniach i rzdach

W celu wprowadzenia grupy opraw wietlnych tego samego typu, w liniach lub rzdach, konieczne jest podanie niej wskazanych parametrw: Odlego midzy oprawami w X i Y - jest to odstp pomidzy dwiema ssiednimi oprawami wzdu osi X i Y. Wysoko zawieszenia - jest to wysoko, na jakiej oprawy s zawieszone mierzona pomidzy podog i wieccym rodkiem oprawy. Obrt (w osi Z) - jest to kt obrotu wszystkich opraw dookoa ich wasnych, pionowych osi przechodzcych przez rodki opraw. Ilo opraw w X i Y - jest to warto opisujca ilo opraw wzdu osi X i Y. Pozycja pierwszej oprawy w X i Y - jest to pozycja pierwszej oprawy w osi X i Y w odniesieniu do pocztku ukadu wsprzdnych. Cakowita ilo opraw - jest liczb okrelajca cakowit ilo wprowadzanych opraw.

Wspczynnik utrzymania - opisuje on procent Wstawianie opraw w rzdach i kolumnach strumienia emitowanego przez opraw w warunkach rzeczywistego otoczenia (uwzgldniajc klas czystoci pomieszczenia) po pewnym okresie uytkowaniu, a wic w momencie przewidzianym na przeprowadzenie konserwacji (czyszczenie opraw owietleniowych, malowanie pomieszczenia, wymiana rde wiata na nowe). Ponadto moliwe jest okrelenie czy oprawy maj mie wiato bezporednie czy porednie: w przypadku owietlenia bezporedniego naley klikn na pole po lewej stronie symbolu graficznego oznaczajcego otworzenie wizki, w przeciwnym przypadku program dokona automatycznego obrotu tego odniesienia o 180, ustawiajc tym samym padanie wiata w gr. Dane te naley wprowadza w lewej kolumnie (w biaych polach okienek dialogowych). W tym samym czasie w prawej kolumnie program dokonuje niezbdnych przelicze i zestawie przydatnych do dalszego podstawiania danych w lewej kolumnie. Jeli dane s niewystarczajce lub niezgodne to na ekranie ukazuje si ostrzeenie o bdzie. Moe si to zdarzy na przykad wwczas, gdy ilo opraw wzdu osi X i Y wynosi 2 na 2 podczas gdy ilo wszystkich opraw zostaa zadeklarowana jako 6. Na rodku pomidzy kolumnami znajduj si dwa okienka edycyjne odpowiadajce za odstpy pomidzy oprawami w kierunkach X i Y. Zaznaczajc jeden z nich wybieramy brak odstpw pomidzy oprawami w danym kierunku (np. w kierunku X). Oznacza to, e oprawy rozmieszczane bd w linie cige, usytuowane poziomo, o ustalonym odstpie pionowym pomidzy ssiednimi liniami. Uwaga: jeli rozpatrywany obszar jest nieregularnych ksztatw i jedna lub kilka opraw przy zadanej konfiguracji moe wystawa poza pomieszczenie, program automatycznie je usunie. W oknie zawarte s take dane dotyczce oprawy czynnej oraz przycisk Wybr oprawy sucy do wprowadzenia ewentualnej zmiany oprawy przy pomocy funkcji zarzdzania bankiem danych fotometrycznych.

Uwaga

44
Dodaj opraw poprzez funkcj Warto(parametr) natenia owietlenia (Obliczenia automatyczne)
Wybr funkcji Obliczenia automatyczne i podanie parametru redniego natenia wietlnego pozwala programowi na przedstawienie na paszczynie roboczej opraw regularnie ustawionych w liniach i rzdach. Po wybraniu funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym mona okreli redni poziom natenia wietlnego (lux) na paszczynie roboczej. Po wprowadzeniu wszystkich parametrw i potwierdzeniu ich poprzez wybr OK (Anuluj powoduje rezygnacj i powrt do gwnego obszaru roboczego) na ekranie ukazuje si okno z podan wymagan iloci opraw oraz dopasowana do niej ilo rzdw i kolumn. W celu potwierdzenia naley wybra OK, a w celu weryfikacji wprowadzonych parametrw naley wybra Anuluj.

Obliczenia automatyczne

Uwaga

Uwaga: jeli cakowita ilo opraw nie moe by podzielona w rzdy i kolumny (np. kiedy cakowita ilo wynosi 17), program automatycznie dodaje brakujce oprawy aby uzyska regularn konfiguracj w szachownic. Obliczenie wymaganej iloci opraw bazuje na wymiarach granicznych pomieszczenia. Jeli pomieszczenie posiada nieregularne ksztaty i jedna lub kilka opraw moe znajdowa si poza pomieszczeniem, program automatycznie je usunie. Po zakoczeniu wprowadzania danych naley wybra OK lub Anuluj w celu wyjcia bez dodania opraw.

Wstaw opraw symetrycznie

Funkcja ta suy do ustawienia jednej lub wielu wybranych opraw owietleniowych symetrycznie w stosunku do osi pionowej, osi poziomej lub w stosunku do obu osi. W celu zaznaczenia kilku opraw naley uy funkcji Oprawy/Wybr wielu opraw. Moliwe s nastpujce ustawienia typu symetrii:
Wstaw opraw symetrycznie

Normalne pionowe lub poziome: utworzona zostaje kopia symetryczna w stosunku do zaznaczonej oprawy lub opraw, Podwjne pionowe i poziome: w ten sposb tworzy si trzy kopie zaznaczonej oprawy lub opraw ustawionych symetrycznie w stosunku do obu osi.

Ustawienie symetryczne moliwe jest tylko w jednej paszczynie. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe suce do ustalenia parametrw dotyczcych ustawienia symetrycznego takich jak: rodek symetrii: w przypadku normalnego ustawienia symetrycznego jest to punkt, przez ktry przechodzi o symetrii, w przypadku podwjnego ustawienia symetrycznego s to osie symetrii. Typ symetrii: ustawienie symetryczne moe by dokonane w trzech wariantach: W poziomie utworzona zostaje nowa struktura symetryczna w stosunku do pierwotnej, ktrej punktem odniesienia jest o pozioma przechodzca przez rodkowy punkt symetrii; w tym przypadku moliwe jest ustalenie tylko wsprzdnej y. Ustawienie symetryczne jest rwnolege do osi Y. W pionie - utworzona zostaje nowa struktura symetryczna w stosunku do pierwotnej, ktrej punktem odniesienia jest o pionowa przechodzca przez rodkowy punkt symetrii; w tym przypadku moliwe jest ustalenie tylko wsprzdnej x. Ustawienie symetryczne jest rwnolege do osi X.

Pionowy/poziomy utworzone zostaj trzy nowe struktury symetryczne w stosunku do struktury pierwotnej, ktrych punktem odniesienia s osie pozioma i pionowa przechodzce przez punkt rodkowy symetrii; w tym przypadku moliwe jest ustalenie wsprzdnej x i y. Ustawienie symetryczne jest rwnolege do osi X i Y. Po potwierdzeniu przyciskiem OK, program dokonuje wprowadzenia nowych elementw natomiast po wciniciu przycisku Anuluj, program wraca do obszaru roboczego.

LITESTAR
Powiel opraw
Funkcja ta pozwala na wielokrotne powielenie oprawy owietleniowej zarwno w trybie liniowym jak i promieniowym.

45

Powielanie liniowe

Powielanie odbywa si wzdu linii kierunkowej okrelonej przez dane wpisane do pl dialogowych lub graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia parametrw podanych w oknie dialogowym, czyli nastpujcych danych: kt usytuowania linii wzdu ktrej oprawy bd kopiowane, 0 oznacza kierunek dodatni wzdu osi X (poziomo w prawo od biecej oprawy), skok pomidzy dwiema oprawami [m], cakowita dana ilo opraw w linii (nie wliczajc oprawy biecej).
Powielanie oprawy

Po okreleniu danych parametrw naley wybra OK. Program automatycznie skopiuje oprawy i rozmieci je w pomieszczeniu. Drugi tryb aktywuje si przez funkcj Naceluj myszk w oknie dialogowym Powielania, przy pomocy ktrego automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i biecej oprawy owietleniowej zaznaczonej kolorem czerwonym. Ze rodka oprawy wychodzi odcinek , ktrego kocem jest strzaka myszki. Po okreleniu dugoci odcinka i jego kierunku naley wcisn lewy przycisk myszki dla potwierdzenia; w tym momencie program otwiera okno dialogowe przy pomocy ktrego naley okreli liczb opraw, ktre maj by dodane - oprawy te zostan wprowadzone po potwierdzeniu przyciskiem OK. Natomiast jeeli wybierze si polecenie Anuluj, program powraca do Obszaru roboczego bez zastosowania wspomnianej funkcji. Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] drugiego punktu odcinka podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.

Przykad kopiowania oprawy przy pomocy myszki

Uwaga

Powielanie promieniowe

Powielanie odbywa si wedug danych wprowadzonych do pl dialogowych lub przez dane okrelone graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia nastpujcych parametrw zawartych w oknie dialogowym: kt promienia okrgu wedug ktrego zostan powielone oprawy [], promie okrgu [m], liczb opraw, ktre maj by dodane.

Nastpnie naley poda czy oprawa ma si obraca wok rodka okrgu powielania; jeeli tak to znak musi by aktywowany. Po podaniu tych parametrw i potwierdzeniu przyciskiem OK, program dokonuje powielenia opraw owietleniowych i wywietla je na Obszarze roboczym. Drugi tryb aktywuje si poprzez funkcj Naceluj myszk w oknie powielania. Po wybraniu tej funkcji automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i bieca oprawa w kolorze czerwonym. Z centrum oprawy wychodzi odcinek, ktrego punktem kocowym jest strzaka myszki; odcinek ten odpowiada promieniowi okrgu powielania i jego ktowi wobec odniesienia w poziomie. Okrelenie promienia naley potwierdzi przy pomocy lewego przycisku myszki - w tym momencie program otwiera okno dialogowe przy pomocy ktrego naley okreli liczb opraw, ktre maj by dodane i ktre zostan wprowadzone po potwierdzeniu przyciskiem OK. Jeeli natomiast wybierze si Anuluj, program powraca do Obszaru roboczego bez zastosowania wspomnianej funkcji. Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] rodka okrgu powielania podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.
Powielanie oprawy

Przykad kopiowania oprawy przy

Uwaga

46
Przesunicie wzgldne oprawy owietleniowej
Komenda ta pozwala na przemieszczenie oprawy na now pozycj poprzez podanie parametrw przesunicia w oknie wywietlanym na ekranie. Przesunicie okrelane jest w trzech kie-runkach wzdu osi X, Y i Z.
Definiowanie przesunicia

Kiedy wprowadzi si dan warto lub wartoci naley wybra OK. Bieca oprawa zostanie wwczas przesunita na now pozycj. Uwaga: Do przesuwania mona take uywa myszki. W tym celu naley najecha kursorem myszki na opraw, wcisn i przytrzyma lewy przycisk, przesun kursor na now pozycj i zwolni przycisk. Po zwolnieniu przycisku myszki oprawa zostanie umieszczona w okrelonym punkcie.

Uwaga

Obrt wzgldny wg osi Z

Komenda ta pozwala na obrt biecej oprawy. Obrt dokonywany jest wok pionowej osi przechodzcej przez jej rodek. Okno, w ktrym podajemy kt obrotu w stopniach () jest wywietlane przez program po wybraniu komendy Oprawy/Obrt wzgldny wg osi Z.
Selected Luminaire Rotation

Po wprowadzeniu odpowiedniej wartoci kta i potwierdzeniu (przez wybranie OK) program automatycznie obrci opraw. Obrt realizowany jest tylko wok osi Z, a jego warto moe zawiera si w granicach od 0 do 360. Z punktu widzenia obserwatora, ktry patrzy si na plan obszaru, kierunek obrotu jest przeciwny kierunkowi obrotu wskazwek zegara.

Naceluj opraw

Po wybraniu tej komendy na ekranie wywietlane jest okno, w ktrym naley okreli: Paszczyzna: jest to wsprzdna nacelowania oprawy (w metrach [m]) w brakujcej (aktualnie nie widocznej) na wywietlanym widoku 2D paszczynie. Na przykad, jeli biecym widokiem 2D jest widok paszczyzny roboczej z gry (okrelany osiami X i Y) wtedy brakujc paszczyzn jest paszczyzna pionowa Z. Obrt (wasny) Z: jest to kt (w stopniach[]), ktry okrela obrt oprawy wok jej wasnej pionowej osi (o ta jest prostopada do powierzchni wieccej). Na przykad, w wypadku oprawy wietlwkowej nacelowanie przy obrocie wasnym oprawy Z = 0 spowoduje, e promie wodzcy bdzie rwnolegy do kierunku uoenia wietlwek, podczas gdy zadanie kta obrotu wasnego Z = 90 spowoduje, e promie ten bdzie prostopady do uoenia wietlwek w oprawie.

Nacelowanie oprawy

Po wybraniu OK program pokazuje widok 2D, zaznaczon opraw i jej o wiecenia bdc promieniem wodzcym, na kocu ktrego zaczepiony jest kursor myszki okrelajcy punkt nacelowania. Przesuwajc kursorem myszki po ekranie, nacelowanie jest zmieniane i oprawa jest obracana zgodnie z jego ruchem.

Przykad strumienia wiata

Uwaga

Uwaga: jeeli opcja Strumie wiata w menu Opcje jest aktywna, program pokazuje take rzut stoka wiata tworzonego przez opraw owietleniow na obszar roboczy i o maksymalnej emisji wiata w kolorze czerwonym w celu odrnienia go od stoka nacelowania w kolorze zielonym.

LITESTAR
Usu opraw
Funkcja ta umoliwia usunicie oprawy owietleniowej z Lokalu/Obszaru. W tym celu opraw naley zaznaczy myszk, eby j uaktywni, a nastpnie wybra funkcj Oprawy/Usu opraw i potwierdzi zamiar usunicia.

47

Wybr wielu opraw

Komenda wyboru wielu opraw pozwala na okrelenie przy uyciu myszki obszaru a tym samym zaznaczeniu (wybraniu) wszystkich opraw znajdujcych si wewntrz. Uywajc listy opraw, mona je przesuwa (w osiach X, Y, Z), usuwa, wymienia i zmienia warto wspczynnika utrzymania. Aby dokona tego naley: 1. 2. Wybra komend Wybr wielu opraw z menu. Na widoku paszczyzny roboczej 2D (z gry) pojawiajcym si po wybraniu tej komendy, okreli obszar wok opraw, ktre maj zosta wybrane. Aby go zaznaczy naley klika myszk na obszarze roboczym. Za kadym nastpnym klikniciem oprcz pierwszego (punkt startowy), program rysuje odcinek, ktrego pocztek znajduje si w punkcie poprzedniego kliknicia, a koniec jest ustalany przez punkt nastpnego kliknicia. Obszar zamyka si okrelajc koniec ostatniego odcinka w punkcie startowym.

Zaznaczanie wielu opraw

3.

Kiedy obszar zostanie ju okrelony, program wywietla list opraw z zaznaczonymi (przy pomocy znacznika ) oprawami.

Tabela ta zawiera nastpujce kolumny (zaczynajc od lewej): kolumna wyboru, przeznaczona do wyboru danej oprawy z listy, przez kliknicie w okienku obok danej oprawy i postawienie znacznika numer porzdkowy oprawy nazwa oprawy (wprowadzana dla atwiejszej identyfikacji oprawy) wspczynnik utrzymania (pomidzy 0% i 100%) wsprzdne zamocowania oprawy (mierzone wzgldem rodka oprawy) w osiach X, Y, Z [m]
Lista opraw nacelowanie oprawy, ktre moe by wyraone zarwno we wsprzdnych kartezjaskich (xp, yp, zp i ra = obrt wok wasnej pionowej osi) jak i we wsprzdnych ktowych (rx, ry, rz - obrt wok trzech wewntrznych osi oprawy).

Wszystkie kolumny mog by edytowane, za wyjtkiem pierwszych dwch. W dolnej cz tabeli znajduj si nastpujce funkcje: ON-OFF: pozwala na wylaczenie lub wlaczenie jednej, lub wiecej opraw swietlnych, to znaczy wziecia pod uwage lub nie tego parametru przy dokonywaniu obliczen. Ustawienie domyslne przy wstawianiu opraw oswietleniowych jest Urzadzenie oswietleniowe wlaczone = ON. Urzadzenia oswietleniowe wylaczone sygnalizowane sa kolorem slabszym (jasniejszym) od koloru oznaczajacego urzadzenia wlaczone, zazwyczaj jest to kolor szary. W celu wlaczenia lub wylaczenia danego urzadzenia swietlnego nalezy kliknac ON lub OFF, uaktywniajac naprzemiennie wlasciwy przycisk. Wstaw: do wprowadzenia biecego typu oprawy, bdzie on wstawiony na pierwszej pozycji listy Przesu: do przesuwania zaznaczonych (wybranych) opraw w kierunkach X, Y, i Z przy uyciu okna ukazujcego si po wybraniu tej opcji. Po wprowadzeniu parametrw, w celu potwierdzenia przesunicia naley wybra OK

48
Anuluj: do anulowania zaznaczonych (wybranych) opraw (aby zaznaczy opraw naley klikn na nazwie oprawy lub jej numerze lewym przyciskiem myszki, wybr jest sygnalizowany znacznikiem , aby zrezygnowa z wyboru danej oprawy naley powtrzy operacj). Program oczekuje potwierdzenia od operatora dla kadego anulowanego elementu Zmie wspczynnik utrzymania: do zmiany wartoci wspczynnika utrzymania jednoczenie zaznaczonych opraw, przy uyciu okna ukazujcego si na ekranie, po podaniu wyboru tej opcji. Po wprowadzeniu nowej wartoci, w celu potwierdzenia naley wybra OK Zmie (Dane fotometryczne): do zmiany typu zaznaczonych opraw i zastpienia ich innym, zachowujc istniejce rozmieszczenie i nacelowanie, przy pomocy ukazujcego si na ekranie okienka wyboru (patrz akapit pt. Wstaw opraw)

Luminaire List

OK: do potwierdzenia dokonanych zmian i powrotu do gwnego obszaru roboczego.

Lista opraw

Polecenie to powoduje wywietlenie okna (w postaci tabeli), ktre zawiera list opraw podajc nazw, wsprzdne usytuowania i nacelowania (w ukadzie kartezjaskim i ktowym) caej grupy opraw owietleniowych. Tabela skada si z nastpujcych kolumn poczynajc od lewej: kolumna wyboru - przeznaczona do wyboru danej oprawy z listy przez kliknicie w okienku obok danej oprawy i postawienie znacznika , numer porzdkowy oprawy, nazwa oprawy (wprowadzana dla atwiejszej identyfikacji oprawy), wspczynnik utrzymania (pomidzy 0% i 100%), wsprzdne zamocowania oprawy (mierzone wzgldem rodka oprawy) w osiach X, Y, Z [m], nacelowanie oprawy, ktre moe by wyraone zarwno we wsprzdnych kartezjaskich (x nac., y nac., z nac. i kt obr. = obrt wok wasnej pionowej osi) jak i we wsprzdnych ktowych (obr. x, obr. y, obr. z - obrt wok trzech wewntrznych osi oprawy).
Lista opraw

Wszystkie kolumny mog by edytowane za wyjtkiem dwch pierwszych. funkcyjne: W dolnej cz tabeli znajduj si nastpujce przyciski

ON-OFF: pozwala na wylaczenie lub wlaczenie jednej, lub wiecej opraw swietlnych, to znaczy wziecia pod uwage lub nie tego parametru przy dokonywaniu obliczen. Ustawienie domyslne przy wstawianiu opraw oswietleniowych jest Urzadzenie oswietleniowe wlaczone = ON. Urzadzenia oswietleniowe wylaczone sygnalizowane sa kolorem slabszym (jasniejszym) od koloru oznaczajacego urzadzenia wlaczone, zazwyczaj jest to kolor szary. W celu wlaczenia lub wylaczenia danego urzadzenia swietlnego nalezy kliknac ON lub OFF, uaktywniajac naprzemiennie wlasciwy przycisk. Wstaw: do wprowadzenia biecego typu oprawy, bdzie on wstawiony na pierwszej pozycji listy Przesu: do przesuwania zaznaczonych (wybranych) opraw w kierunkach X, Y, i Z przy uyciu okna ukazujcego si po wybraniu tej opcji. Po wprowadzeniu parametrw, w celu potwierdzenia przesunicia naley wybra OK Anuluj: do anulowania zaznaczonych (wybranych) opraw (aby zaznaczy opraw naley klikn na nazwie oprawy lub jej numerze lewym przyciskiem myszki, wybr jest sygnalizowany znacznikiem , aby zrezygnowa z wyboru danej oprawy naley powtrzy operacj). Program oczekuje potwierdzenia od operatora dla kadego anulowanego elementu

LITESTAR
Zmie wspczynnik utrzymania : do zmiany wartoci wspczynnika utrzymania jednoczenie zaznaczonych opraw, przy uyciu okna ukazujcego si na ekranie, po podaniu wyboru tej opcji. Po wprowadzeniu nowej wartoci, w celu potwierdzenia naley wybra OK Zmie (Dane fotometryczne): do zmiany typu zaznaczonych opraw i zastpienia ich innym, zachowujc istniejce rozmieszczenie i nacelowanie, przy pomocy ukazujcego si na ekranie okienka wyboru (patrz akapit pt. Wstaw opraw) OK: do potwierdzenia dokonanych zmian i powrotu do gwnego obszaru roboczego..

49

Sprawd nakadanie

Program automatycznie nie sprawdza czy poszczeglne oprawy w pomieszczeniu nie zachodz na siebie, jednakProperties Luminaire List e istnieje moliwo sprawdzenia tego poprzez funkcj Oprawy/Sprawd nakadanie. Kontrola nakadania dokonywana jest w zakresie zarysu i nie dotyczy efektywnego ksztatu przedmiotw. Kiedy wystpuje nakadanie si opraw, na ekranie wywietlany jest komunikat informujcy o bdzie.

Otwrz ustawienie opraw

Komenda ta pozwala na wprowadzenie do aktualnie edytowanego projektu jednego z istniejcych, zapisanych wczeniej zestaww ustawienia opraw owietleniowych (np. utworzonych w innych projektach). Jest ona szczeglnie przydatna wtedy, kiedy wykorzystujemy w projekcie pewne standardowe ustawienia opraw (np. struktury systemw owietleniowych poczonych w kwadraty, krzye, linie i inne figury geometryczne). Oprawy owietleniowe, ktre zostay za-pisane przy pomocy Otwieranie zapisanego ustawienia opraw funkcji Zapisz ustawienie opraw, zachowuj cechy opraw owietleniowych w takiej formie, w jakiej zostay zachowane. W zwizku z tym, w celu zarzdzania nimi naley wej do Listy opraw i dokona zmiany nazwy.

Zapisz ustawienie opraw

Komenda ta pozwala na zapamitanie aktualnego ustawienia opraw owietleniowych bez koniecznoci zachowania caego projektu. Zapamitana konfiguracja zostanie zapisana w pliku pod nazw aktualnie edytowanego projektu z rozszerzeniem SCL.

Waciwoci

Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe pozwalajce na zarzdzanie nastpujcymi danymi: Nazwa (etykietka): jest to element pozwalajcy na rozpoznanie oprawy. Oprawa: zawiera odniesienia do oprawy, zwizanego z ni pomiaru i lampy oraz przycisk (Wybr oprawy) w celu ponownego przejcia do wyboru oprawy z banku danych fotometrycznych. Wspczynnik konserwacji: jest to procentowa warto strumienia wietlnego wychodzcego z oprawy, zmniejszona w stosunku do stanu pierwotnego z powodu zanieczyszcze oraz zmatowienia reflektora i refraktora. Off-On: wciskajc jeden z dwu przyciskw mona zgasi (Off) lub zawieci (On) wybran opraw, a nastpnie ustali jej parametry posugujc si strzakami w gr - w d i zmieniajc jej warto (max 100%, min 0%), lub przy pomocy kursora , przemieszczajc si w lewo lub w prawo. Pozycja X, Y,Z (m) to pozycja oprawy wedug 3 wsprzdnych bezwzgldnych X, Y i Z. Nacelowanie: to nacelowanie oprawy (orientacja) okrelane zarwno poprzez wsprzdne kartezjaskie X, Y i Z, jak i parametry ktowe odpowiadajce obrotowi wok wasnej osi wietlnej oprawy (z waciwa) a take poprzez wartoci ktowe rozumiane jako obrt wok 3 osi oprawy (obrt).
Okno waciwoci opraw

50
STRUKTURY
Funkcja Struktury pozwala na utworzenie paskich konstrukcji, na ktrych umieszczone zostaj oprawy owietleniowe uporzdkowane w rzdach i kolumnach. Przykadem struktur mog by elementy moduowe stosowane w wyposaeniu wntrz lub struktury owietleniowe stosowane przy drogach albo stadionach. Uwaga: struktura bieca przedstawiona jest w postaci linii w kolorze czerwonym. Dodaj struktur - w celu dodania struktury rozumianej jako grupa opraw umieszczonych na danej strukturze. Wstaw struktur symetrycznie - w celu wstawienia jednej lub wielu struktur symetrycznych w stosunku do pierwszej. Powiel struktur - w celu powielenia zaznaczonej struktury. Przesunicie wzgldne struktury, przy pomocy ktrego mona okreli przesunicie struktury poprzez odpowiednie okno dialogowe i 3 przesunicia wzgldne (x, y, z) (m). Obrt wzgldny Z [] - w celu dokonania obrotu struktury wok waciwej osi Z pionowej poprzez wprowadzenie parametrw dot.obrotu w odpowiednim oknie dialogowym. Naceluj struktur w celu graficznego zmodyfikowania nacelowania siatki struktury; po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe przy pomocy ktrego naley poda wsprzdne paszczyzny po ktrej porusza si myszka w stosunku do paszczyzn kartezjaskich; jest to konieczne, poniewa widok biecy paszczyzny roboczej jest zawsze dwuwymiarowy, std konieczno ustalenia brakujcego widoku. Po potwierdzeniu odlegoci paszyzny myszki od paszczyzny kartezjaskiej odpowiadajcej waciwemu obrotowi siatki i po wciniciu przycisku OK program wizualizuje o poczenia siatki z kursorem myszki: poruszenie myszki daje now pozycj nacelowania i w konsekwencji now orientacj przestrzenn siatki. Usu struktur - w celu skasowania zaznaczonej struktury owietleniowej. Lista Struktur w celu wejcia do listy struktur bdcych do dyspozycji i dokonania zmian tabeli parametrw struktury, takich jak pozycja, orientacja przestrzenna, liczba elementw, wymiary tablicy. Lista opraw w celu zarzdzania wprowadzaniem opraw do struktury, z moliwoci zmodyfikowania danych wczeniej wprowadzonych opraw. Sprawd nakadanie w celu sprawdzenia czy nie ma zakce midzy rnymi strukturami. Usu struktury - w celu usunicia wszystkich struktur znajdujcych si na obszarze roboczym. Otwrz konfiguracj - w celu otwarcia konfiguracji struktury, ktra zostaa uprzednio zachowana poleceniem Zachowaj konfiguracj. Zachowaj konfiguracj - w celu zachowania aktualnej konfiguracji struktury.

Uwaga

Menu Struktury

Waciwoci struktur w celu wejcia do okna zarzdzania podstawowymi parametrami struktury, takimi jak nadana jej nazwa, liczba linni i rzdw. Szczegow analiz poszczeglnych opcji przedstawiono poniej.

Dodaj struktur

Funkcja ta pozwala na wstawienie struktury rozumianej jako zesp (okrelana take jako grupa geometryczna) opraw zamontowanych na tej samej podstawie. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley poda parametry struktury:
Okno okrelenia danych struktury

Nazwa - jest to nazwa, jaka zostanie nadana strukturze (np. Struktura 1 lub Struktura poudnie itp.). Wymiary x i y - s to wymiary konstrukcji zawierajcej oprawy i podane w metrach. Ilo rzdw i kolumn - jest to ilo rzdw i kolumn opraw owietleniowych; cakowita ilo opraw jest wynikiem pomnoenia iloci rzdw przez ilo kolumn.

LITESTAR
Pozycja [m] (x, y, z) - s to wsprzdne okrelajce pooenie struktury (x i y) oraz jej wysoko (z) w stosunku do bezwzgldnego systemu wsprzdnych, Nacelowanie - jest to ustalenie pozycji konstrukcji z zamontowanymi oprawami owietleniowymi. Moe ona by wyraona w systemie wsprzdnych kartezjaskich (x, y, z) [m] i o okrelonym kcie obrotu (wok wasnej osi Z) [] (w tym przypadku przez nacelowanie rozumie si punkt znajdujcy si na przeciciu osi prostopadej do konstrukcji i wychodzcej z geometrycznego punktu rodka z obszarem branym pod uwag). Drugi sposb ustalenia pozycji konstrukcji to system obrotu pod okrelonym ktem (Obrt x, y, z) [], przy pomocy ktrego dokonuje si obrotu konstrukcji wok wasnej osi i wok osi (x, y, z) obszaru, w ktrym umieszczona jest konstrukcja, osie te s rwnolege do bezwzgldnego systemu wsprzdnych. Po okreleniu parametrw dotyczcych struktury i po potwierdzeniu wydanego polecenia, program automatycznie wstawia struktur do obszaru roboczego.

51

Dodaj struktur symetrycznie

Funkcja ta pozwala na utworzenie struktury symetrycznej w stosunku do struktury zaznaczonej, tworzc jedn lub wicej struktur symetrycznych w stosunku do pierwszej, z tak sam iloci opraw jak na maszcie pierwotnym, ale ustawionych i obrconych w sposb symetryczny. Do wyboru s dwa rodzaje symetrii: Zwyka - pozioma lub pionowa, przy pomocy ktrej tworzona jest struktura symetryczna w stosunku do oryginau. Podwjna pionowa/pozioma, przy pomocy ktrej wstawione s trzy struktury symetryczne w stosunku do oryginau.
Dodawanie struktury symetrycznej

Operacja dodania struktury symetrycznej moliwa jest tylko na paszczynie. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley okreli parametry dotyczce symetrii, to znaczy: rodek symetrii - jest to punkt, przez ktry przechodzi o symetrii w przypadku symetrii zwykej lub osie symetrii w przypadku symetrii podwjnej. Rodzaj symetrii - do wyboru s trzy moliwoci: Pozioma: tworzy si now struktur symetryczn w stosunku do poprzedniej wedug osi poziomej przechodzcej przez rodek symetrii (w tym przypadku moliwe jest okrelenie tylko wsprzdnej y rodka symetrii). Dodanie struktury symetrycznie dokonywane jest rwnolegle do osi Y. Pionowa: tworzy si now struktur symetryczn w stosunku do poprzedniej wedug osi pionowej przechodzcej przez rodek symetrii (w tym przypadku moliwe jest okrelenie tylko wsprzdnej x rodka symetrii). Dodanie struktury symetrycznie dokonywane jest rwnolegle do osi X. Pionowa/pozioma: wstawiane s trzy nowe struktury symetryczne w stosunku do pierwszej wedug osi poziomej i osi pionowej przechodzcych przez rodek symetrii (w tym przypadku moliwe jest okrelenie wsprzdnych x i y rodka symetrii). Dodanie struktury symetrycznie dokonywane jest rwnolegle do osi X i Y.

Po wybraniu OK program wstawia nowe elementy, natomiast po wybraniu Anuluj powraca do obszaru roboczego. Powiel struktur Funkcja ta pozwala na wielokrotne powielenie oprawy owietleniowej zarwno w trybie liniowym jak i promieniowym.

Powielanie liniowe

Powielanie odbywa si wzdu linii kierunkowej okrelonej przez dane wpisane do pl dialogowych lub graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia parametrw podanych w oknie dialogowym, czyli nastpujcych danych: kt usytuowania linii wzdu ktrej oprawy bd kopiowane, 0 oznacza kierunek dodatni wzdu osi X (poziomo w prawo od biecej oprawy),

52
skok pomidzy dwiema oprawami [m], cakowita dana ilo opraw w linii (nie wliczajc oprawy biecej).

Po okreleniu danych parametrw naley wybra OK. Program automatycznie skopiuje oprawy i rozmieci je w pomieszczeniu. Drugi tryb aktywuje si przez funkcj Naceluj myszk w oknie dialogowym Powielania, przy pomocy ktrego automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i biecej oprawy owietleniowej zaznaczonej kolorem czerwonym. Ze rodka oprawy wychodzi odcinek , ktrego kocem jest strzaka myszki. Po okreleniu dugoci odcinka i jego kierunku naley wcisn lewy przycisk myszki dla potwierdzenia; w tym momencie program otwiera okno dialogowe przy pomocy ktrego naley okreli liczb opraw, ktre maj by dodane - oprawy te zostan wprowadzone po potwierdzeniu przyciskiem OK. Natomiast jeeli wybierze si polecenie Anuluj, program powraca do Obszaru roboczego bez zastosowania wspomnianej funkcji. Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] drugiego punktu odcinka podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.

Powielanie struktury

Uwaga

Powielanie promieniowe

Powielanie odbywa si wedug danych wprowadzonych do pl dialogowych lub przez dane okrelone graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia nastpujcych parametrw zawartych w oknie dialogowym: kt promienia okrgu wedug ktrego zostan powielone oprawy [], promie okrgu [m], liczb opraw, ktre maj by dodane.

Nastpnie naley poda czy oprawa ma si obraca wok rodka okrgu powielania; jeeli tak to znak musi by aktywowany. Po podaniu tych parametrw i potwierdzeniu przyciskiem OK, program dokonuje powielenia opraw owietleniowych i wywietla je na Obszarze roboczym. Drugi tryb aktywuje si poprzez funkcj Naceluj myszk w oknie powielania. Po wybraniu tej funkcji automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i bieca oprawa w kolorze czerwonym. Z centrum oprawy wychodzi odcinek, ktrego punktem kocowym jest strzaka myszki; odcinek ten odpowiada promieniowi okrgu powielania i jego ktowi wobec odniesienia w poziomie. Okrelenie promienia naley potwierdzi przy pomocy lewego przycisku myszki - w tym momencie program otwiera okno dialogowe przy pomocy ktrego naley okreli liczb opraw, ktre maj by dodane i ktre zostan wprowadzone po potwierdzeniu przyciskiem OK. Jeeli natomiast wybierze si Anuluj, program powraca do Obszaru roboczego bez zastosowania wspomnianej funkcji.

Uwaga

Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] rodka okrgu powielania podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.

Lista struktur

Po klikniciu prawym przyciskiem myszki na obszarze roboczym ukazuje si menu, z ktrego naley wybra funkcj Lista struktur w celu zarzdzania parametrami dotyczcymi struktur. Lista ta jest dostpna rwnie poprzez funkcj Struktury/Lista struktur. Okno podzielone jest na dwie czci: grn - skadajc si z tabeli i doln - w ktrej znajduj si funkcje dotyczce tabeli. Tabela w grnej czci okna skada si z nastpujcych kolumn, zaczynajc od lewej strony: Kolumna zaznaczenia: w celu zaznaczenia danej struktury naley klikn myszk w okienku po lewej stronie nazwy natomiast w celu zaznaczenia wikszej iloci struktur naley dokona tej samej operacji przy wcinitym przycisku CTRL (Control); dokonany wybr zaznaczony jest przy pomocy znaku graficznego . W celu rezygnacji z zaznaczenia struktury naley powtrzy t sam operacj klikajc na okienku przy nazwie struktury, z ktrej chce si zrezygnowa.

Okno zarzdzania strukturami

LITESTAR
Struktura - nazwa struktury, przy pomocy ktrej mona atwo rozrni dan struktur. Rzd, Kolumna - iloci rzdw i kolumn, z ktrych skada si konstrukcja. Pozycja rodka struktury w stosunku do staego punktu odniesienia (x zaw., y zaw., z zaw.) [m] (punkt rodkowy konstrukcji). Nacelowanie konstrukcji wyraone zarwno przy pomocy wsprzdnych kartezjaskich (x nac., y nac., z nac.) i obrotu wok wasnej osi konstrukcji (kt obr.) jak i przy pomocy wsprzdnych biegunowych (obrt wok systemu osi kartezjaskich x, y, z). Wstaw - Pozwala Na Wstawienie Nowej Struktury, Ktra Zostaje Wstawiona W Sposb Automatyczny Na Kocu Listy. Przesu - Pozwala Na Przesunicie Struktury Wedug Parametrw Podanych W Oknie Dialogowym, Ktre Otwiera Si Po Wybraniu Tej Funkcji. Usu - Pozwala Na Usunicie Zaznaczonych Struktur; Usunicie Naley Potwierdzi Dla Kadej Struktury. Konstrukcja - Pozwala Na Zmian Wymiarw X I Y Konstrukcji. OK. - W Celu Potwierdzenia Polecenia I Powrotu Do Obszaru Roboczego.

53

W dolnej czci tabeli znajduj si nastpujce przyciski funkcyjne:

Lista opraw

Po wybraniu tej funkcji program przedstawia okno dialogowe do zarzdzania oprawami znajdujcymi si na wybranym maszcie. Okno podzielone jest na dwie czci: grn - w postaci tabeli i doln - w ktrej przedstawione s funkcje dotyczce tabeli. W tabeli znajdujcej si w grnej czci okna znajduj si nastpujce kolumny, zaczynajc od lewej: Kolumna wyboru - w celu zaznaczenia danej oprawy naley klikn myszk po lewej stronie pola z nazw, natomiast w celu wyboru wikszej iloci opraw naley klika przy wcinitym przycisku CTRL (Control); dokonany wybr zaznaczony jest graficznie przy pomocy symbolu . W celu rezygnacji z dokonanego wyboru oprawy czynno t naley powtrzy klikajc okienko po lewej stronie nazwy oprawy, z ktrej chce si zrezygnowa. Oprawa - jest to nazwa oprawy uyteczna do rozrniania danej oprawy wrd innych. Rzd, Kolumna - dotyczy numeracji rzdw i kolumn Okno zarzdzania oprawami na strukturach na konstrukcji okrelajc przez to pozycj zainstalowanej oprawy; program numeruje automatycznie pozycje zaczynajc od pierwszego rzdu i od pierwszej kolumny dla oprawy umieszczonej na konstrukcji po prawej stronie na dole (z punktu widzenia obserwatora, ktry ma konstrukcj przed sob). Pozycja pooenia wzgldnego oprawy w stosunku do wsprzdnych (x zaw., y zaw., z zaw.) [m].

Nacelowanie oprawy - wyraone zarwno przy pomocy wsprzdnych kartezjaskich (x nac., y nac., z nac.) i obrotu wok wasnej osi oprawy (kt obr.) jak i przy pomocy wsprzdnych biegunowych (obrt wok systemu osi kartezjaskich x, y, z odpowiadajcych oprawie). adne pole nie moe by edytowane za wyjtkiem kolumny opisujcej oprawy oraz kolumny ze wsprzdnymi nacelowania. Dolna cz tabeli wskazuje wybran opraw. Poniej znajduj si nastpujce przyciski funkcyjne: Za.-Wy. - pozwala na wczenie/wyczenie jednej lub wicej opraw owietleniowych, to znaczy uwzgldnienia lub nie uwzgldniania tej oprawy przy dokonywaniu oblicze. Ustawienie domylne przy wstawianiu opraw owietleniowych - Urzdzenie owietleniowe wczone = Za.. Urzdzenia owietleniowe wyczone oznaczane s innym kolorem rnicym si od koloru oznaczajcego urzdzenia wczone, w tym przypadku jest to kolor oliwkowy (okrelenie kolorystyczne w czci informacyjnej wywietlanej

54
obok Listy opraw). W celu wczenia lub wyczenia danego urzdzenia owietleniowego naley klikn Za. lub Wy. uaktywniajc naprzemiennie waciwy przycisk. Wstaw - pozwala na wstawienie nowej oprawy, ktre zostaje wstawiona w sposb automatyczny na kocu listy. Maksymalna ilo opraw, ktre mog by wstawione rwna jest wynikowi pomnoenia iloci opraw w rzdach przez ilo w kolumnach, ktre zostay uprzednio ustalone przy wprowadzaniu danych biecej struktury. Nacelowanie - pozwala na graficzn zmian nacelowania opraw przy pomocy myszki; dotyczy to jednej lub wicej zaznaczonych opraw owietleniowych. Po zaznaczeniu oprawy/opraw i wybraniu opcji Nacelowanie, program otwiera okno dialogowe, w ktrym naley ustali robocz paszczyzn poziom (m) i obrt oprawy wok wasnej osi (). Po klikniciu przycisku OK program wywietla obszar roboczy z zaznaczonymi oprawami. Przesuwajac kursor myszki dokonuje si zmiany nacelowania oprawy, a po klikniciu lewego przycisku myszki zmiany zostaj zatwierdzone i program powraca do listy opraw. Usu - pozwala na usunicie zaznaczonych opraw; kada taka operacja wymaga potwierdzenia polecenia przez operatora. Wspczynnik utrzymania - pozwala na dokonanie jednoczesnej zmiany wspczynnika utrzymania wybranych opraw owietleniowych, po wybraniu komendy naley wprowadzi jego now warto i klikn OK na potwierdzenie polecenia. Oprawy - pozwala na wejcie do okna wyboru danych fotometrycznych (zobacz funkcja Oprawy/Wstaw opraw) oraz na wybr nowej oprawy, ktra zostanie umieszczona na miejscu opraw uprzednio zaznaczonych. Wybrane dane fotometryczne bd danymi aktywnymi i bd one uywane do nowego wprowadzenia. OK - suy do potwierdzenia polecenia zmian i powrotu do obszaru roboczego.

Menu kontekstowe

Uwaga

Sugestia: jeeli chce si wstawi rne typy opraw na tej samej konstrukcji, sugerujemy najpierw wstawienie wszystkich opraw tego samego typu, nastpnie zaznaczenie opraw, ktre naley usun i wybranie funkcji Oprawy w celu wyboru nowych danych fotometrycznych, ktre zastpi poprzednie dane.

Sprawd nakadanie

Program nie dokonuje automatycznej kontroli nakadania si na siebie elementw wprowadzonych do lokalu/obszaru; robi to na danie operatora, ktry wybiera dan funkcj tj. Sprawd nakadanie. Nakadanie si na siebie elementw weryfikowane jest na poziomie zarysu a nie rzeczywistej formy przedmiotw. Jeeli program znajdzie punkty lub obszary, w ktrych elementy nakadaj si na siebie, to wywietli odpowiedni komunikat z bdem.

Otwrz konguracj

Funkcja ta pozwala na pobranie z biblioteki ewentualnych konfiguracji struktur, ktre zostay wczeniej zaprojektowane i zapisane. Funkcja ta jest bardzo przydatna w przypadku stosowania typowych konfiguracji struktury. Struktury, ktre zostay zachowane przy pomocy funkcji Zachowaj konfiguracj, zachowuj charakterystyk struktury w takiej formie, w jakiej zostaa ona zapisana. W zwizku z tym, w celu zarzdzania nimi naley wej do Listy struktur i dokona zmiany nazwy nowych elementw.

Zachowaj konguracj

Funkcja ta pozwala na zapisanie w pliku danej konfiguracji struktury w aspekcie caociowym. Nastpuje automatyczne zapisanie - program przypisuje danej konfiguracji t sam nazw, ktra zostaa nadana projektowi (tworzony jest plik z rozszerzeniem SCT).

Otwieranie konfiguracji struktury

LITESTAR
MODELE
Menu MODELE pozwala na wprowadzanie do pomieszczenia mebli (st, krzeso, wieszak itp.), elementw architektonicznych (schody, kolumny, drzwi, kopuy itp.) oraz elementw obiektw sportowych (linie boisk, bramki, zarys basenu itd.). Obiekty te mona wprowadza na dwa sposoby: wstawi gotowe elementy z biblioteki modeli (np. rega) lub zbudowa je samodzielnie z rwnolegociennych blokw (np. cianki dziaowe). Ikony (pasek narzdziowy - Projekt)
Otwrz ustawienie modeli Zapisz ustawienie modeli Usu modele Dodaj model Dodaj blok Sprawd nakadanie Lista modeli

55

Ikony (pasek narzdziowy - Komponowanie)

Ikony (pasek narzdziowy - Modele)

Powiel model Zmiana danych modelu Usu model Usu modele Skaluj model Przesu model o ... Lista modeli Obrt bezwzgldny modelu (w osi X), (w osi Y), (w osi Z) Obrt wzgldny modelu wok jego osi Z

Uwaga: zaznaczony model wyrniony jest kolorem zielonym i jest wtedy obiektem aktywnym. Menu skada si z nastpujcych komend: Wstaw blok - suca do wprowadzania modeli rwnolegociennych (cianki, uskoki sufitu itp.). Wstaw model - suca do wprowadzania modeli ze zbioru biblioteki modeli. Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D - w celu importowania modelu utworzonego uprzednio przy pomocy programu Autocad. Organizuj bibliotek - w celu dostpu do okna menedera programw i zarzdzania operacjami zwizanymi z plikami biblioteki, takimi jak zmiana nazwy lub przeniesienie pliku do innego katalogu. Powiel model - suy do wielokrotnego powielenia zaznaczonego modelu. Przesu model [m] - w celu dokonania prze-sunicia wyposaenia w stosunku do trzech osi wsprzdnych ukadu kartezjaskiego. Obrt wzgldny wg osi Z - w celu dokonania obrotu danego przedmiotu wok pionowej osi trzech wsprzdnych okrelajcych dany przedmiot, tzn. trzech wsprzdnych sucych do okrelenia przestrzennego danego przedmiotu; punkt przecicia osi wsprzdnych znajduje si w punkcie centralnym przedmiotu. Kasuj model - suca do usunicia biecego obiektu. Zmie kolor i wspczynnik odbicia - suca do zmiany koloru i wartoci wspczynnika odbicia pojedynczego elementu modelu (np. nogi krzesa zielone a oparcie czerwone). Lista modeli - suca do wywietlenia spisu modeli wstawionych do pomieszczenia oraz ich przesuwania, obracania, zmiany nazwy i wymiarw. Sprawd nakadanie - suca do sprawdzenia czy modele w pomieszczeniu wzajemnie si nie przenikaj. Usu modele - suca do skasowania wszystkich wprowadzonych modeli. Otwrz ustawienie modeli - suca do wprowadzenia do aktualnie edytowanego projektu jednego z istniejcych zestaww ustawienia modeli utwor-

Uwaga

Menu Modele

56
zonych w innych projektach. Zapisz ustawienie modeli - suca do zachowania aktualnie utworzonego ustawienia modeli bez koniecznoci zachowania caego projektu. Waciwoci wyposaenia w celu zmodyfikowania danych aktualnego wyposaenia.

Dodaj box

Funkcja ta pozwala na wprowdzenie elementu w formie prostopadocianu, dziki ktremu mona okreli przy pomocy okna dialogowego, ktre otworzy si na siatce, jego wsprzdne (x, y, z) pozycji (m) oraz nacelowanie zaznaczenia. Nazwa: jest to pasek alfanumeryczny uywany zarwno przez funkcj Lista wyposaenia, jak i przez funkcj WYNIKI/Zaznacz powierzchni. Moe ona by zmieniona w zalenoci od potrzeb.

Dane geometryczne Wymiary x, y e z [m]: s to 3 wymiary prostopadocianu ustalone na 1 m jako warto domylna. Wymiary te mog zosta zmienione w zalenoci od potrzeb. Pozycja x, y e z [m]: jest to pozycja pocztku ukadu wsprzdnych systemu osi kartezjaskich odnoszcych si do wyposaenia w stosunku do systemu odniesienia bezwzgldnego rodowiska. Obroty x, y e z []: jest to zbir obrotw wyposaenia wok wasnych osi wsprzdnych wzgldnych.

Definiowanie bloku

Uwaga

Uwaga: chorgiewka Pozycje pocztkowe wskazuje, e wyposaenie zostanie umieszczone z pocztkiem ukadu wsprzdnych w stosunku do bezwzgldnego pocztku wsprzdnych i obrotw wok wasnych osi zgodnie z ustawieniami domylnymi, to znaczy zgodnie ze wsprzdnymi okrelonymi w momencie utworzenia wyposaenia.

Dane Radiosity
Kolory i reflektancje: w tym sektorze mona okreli kolory i reflektancje. Program zawsze aktywuje chorgiewk Kolory oryginalne, co pozwala na utrzymanie kolorw ustalonych w modelu podstawowym. Wykluczenie tej chorgiewki aktywuje okno dialogowe koloru, gdzie klikajc na pole koloru wchodzi si do pola wyboru, z ktrego naley wybra kolor, a nastpnie potwierdzi wybr. Program pokazuje wybrany kolor w jego polu oraz z boku wsprzdne RGB. Po prawej stronie wskazana jest warto reflektancji w %, w granicach od 0% do 100%; jest to jedyny parametr, ktry program przypisuje do kadej powierzchni skadowej danego przedmiotu.

Dane Ray-Tracing

S to parametry dotyczce powierzchni suce do wykonania obliczenia Ray Tracingu i w szczeglnoci: Odbicie lustrzane : w celu okrelenia poziomu odbicia lustrzanego mieszczcego si w granicach od 0 (brak odbicia lustrzanego) do 1 (maksymalne odbicie lustrzane). Jeeli dana powierzchnia powinna mie perfekcyjny stopie odbicia (lustro), konieczne jest, eby powierzchnia bya w kolorze czarnym, ktrej stopie odbicia nie przekracza 10%. Chropowato powierzchni: jest to wskanik chropowatoci materiau i moe by wyraony w wartociach jednostkowych. Przezroczysto: w celu okrelenia przezroczystoci powierzchni w granicach od 0 (brak przezroczystoci) do 1 (maksymalna przezroczysto). Refrakcja: jest to wskanik refrakcji materiau; niektre wskaniki refrakcji najczciej uywanych materiaw s nastpujce: ld 1-31, woda 1.33,szko flintowe 1.65.

LITESTAR
Uwaga: w celu wczenia oblicze Ray-Tracingu naley zastosowa odpowiedni funkcj z moduu renderingu (funkcja WIDOKI/Widok 3D). Po zakoczeniu okrelania i potwierdzeniu przyciskiem OK program wprowadzi element na paszczyzn robocz zgodnie z ustawionymi parametrami.

57

Uwaga

Wstaw model

Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno zawierajce katalogi, w ktrych znajduj si modele pogrupowane i skatalogowane w zalenoci od ich zastosowania; np. w katalogu Transport znajduj si wszystkie modele zwizane z transportem, w katalogu House - Office (Dom - Biuro) modele (meble) uywane w domu lub w biurze typu stoy, regay itp. W celu wejcia do danego katalogu naley dwukrotnie klikn myszk na nazwie katalogu. Konguracja katalogw: nazwy po-szczeglnych katalogw s z zaoenia w jzyku angielskim, ale istnieje moliwo zarwno zmiany nazwy jak i ich organizacji w zalenoci od potrzeb projektanta. Wprowadzenie nowych modeli/przedmiotw wyposaenia wntrz: mona wprowadzi nowe modele/przedmioty wyposaenia wntrz przy pomocy funkcji Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D. Zmiana danych modelu: po wybraniu tej funkcji, program otwiera okno dialogowe, przy pomocy ktrego mona ustali nastpujce dane:

Nazwa: jest to pasek alfanumeryczny uywany zarwno przez funkcj Lista wyposaenia, jak i przez funkcj WYNIKI/Zaznacz powierzchni. Moe ona by zmieniona w zalenoci od potrzeb.
Biblioteka modeli

Dane geometryczne

Wymiary x, y e z [m]: s to 3 wymiary prostopadocianu ustalone na 1 m jako warto domylna. Wymiary te mog zosta zmienione w zalenoci od potrzeb. Pozycja x, y e z [m]: jest to pozycja pocztku ukadu wsprzdnych systemu osi kartezjaskich odnoszcych si do wyposaenia w stosunku do systemu odniesienia bezwzgldnego rodowiska. Obroty x, y e z []: jest to zbir obrotw wyposaenia wok wasnych osi wsprzdnych wzgldnych.

Uwaga: chorgiewka Pozycje pocztkowe wskazuje, e wyposaenie zostanie umieszczone z pocztkiem ukadu wsprzdnych w stosunku do bezwzgldnego pocztku wsprzdnych i obrotw wok wasnych osi zgodnie z ustawieniami domylnymi, to znaczy zgodnie ze wsprzdnymi okrelonymi w momencie utworzenia wyposaenia.

Uwaga

Dane Radiosity
Kolory i reflektancje: w tym sektorze mona okreli kolory i reflektancje. Program zawsze aktywuje chorgiewk Kolory oryginalne, co pozwala na utrzymanie kolorw ustalonych w modelu podstawowym. Wykluczenie tej chorgiewki aktywuje okno dialogowe koloru, gdzie klikajc na pole koloru wchodzi si do pola wyboru, z ktrego naley wybra kolor, a nastpnie potwierdzi wybr. Program pokazuje wybrany kolor w jego polu oraz z boku wsprzdne RGB. Po prawej stronie wskazana jest warto reflektancji w %, w granicach od 0% do 100%; jest to jedyny parametr, ktry program przypisuje do kadej powierzchni skadowej danego przedmiotu.

58
Dane Ray-Tracing
S to parametry dotyczce powierzchni suce do wykonania obliczenia Ray Tracingu i w szczeglnoci: Odbicie lustrzane : w celu okrelenia poziomu odbicia lustrzanego mieszczcego si w granicach od 0 (brak odbicia lustrzanego) do 1 (maksymalne odbicie lustrzane). Jeeli dana powierzchnia powinna mie perfekcyjny stopie odbicia (lustro), konieczne jest, eby powierzchnia bya w kolorze czarnym, ktrej stopie odbicia nie przekracza 10%. Chropowato powierzchni: jest to wskanik chropowatoci materiau i moe by wyraony w wartociach jednostkowych. Przezroczysto: w celu okrelenia przezroczystoci powierzchni w granicach od 0 (brak przezroczystoci) do 1 (maksymalna przezroczysto). Refrakcja: jest to wskanik refrakcji materiau; niektre wskaniki refrakcji najczciej uywanych materiaw s nastpujce: ld 1-31, woda 1.33, szko flintowe 1.65.

Deniowanie parametry wyposaenia

Uwaga: w celu wczenia oblicze Ray-Tracingu naley zastosowa odpowiedni funkcj z moduu renderingu (funkcja WIDOKI/Widok 3D). Po zakoczeniu okrelania i potwierdzeniu przyciskiem OK program wprowadzi element na paszczyzn robocz zgodnie z ustawionymi parametrami. W celu przesunicia przedmiotu na dan pozycj naley klikn lewym przyciskiem myszki na dany przedmiot i trzymajc przycisk wcinity ustawi strzak w danej pozycji; po zwolnieniu przycisku program automatycznie przedstawi dany przedmiot w nowej pozycji.

Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D

Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D po-zwala na importowanie plikw obiektw 3D, ktre zostay uprzednio utworzone przy zastosowaniu programu Autocad 14, 2000 lub 2002 i zachowane zgodnie z poniszymi instrukcjami: Utworzy model 3D w programie Autocad. Zaznaczy polecenie _3DSOUT lub wprowadzi je z linii polece paska narzdziowego programu Autocad. Program poleca zaznaczenie obiektw, ktre maj by eksportowane oraz wymaga podania nazwy pliku, do ktrego naley je zapisa; w ten sposb utworzony zostaje plik *.3DS. Otworzy nowy plik tak jak w przypadku rozpoczcia nowego projektu. Zaznaczy polecenie _3DSIN lub wprowadzi je z linii polece paska narzdziowego Autocada. Nastpnie naley zaznaczy plik utworzony poprzednio - program dokona importu danego obiektu i wywietli go na ekranie. Wybra na koniec funkcj _DXFOUT, przy pomocy ktrej plik zostanie wyeksportowany do formatu DXF 3D. W tym momencie plik jest gotowy do importu do programu Litecalc.

Import DXF 3D

W celu importowania obiektu DXF 3D do programu Litecalc naley zaznaczy polecenie Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D, wybra plik, ktry ma by importowany i potwierdzi wybr klikajc polecenie Otwrz. Program doda obiekt do Obszaru roboczego oraz automatycznie zapisze go jako plik z rozszerzeniem MOD w katalogu FURNITURE. Od tej chwili jest to nowy element biblioteki modeli i moe by uywany przy pomocy funkcji Modele/Wstaw model.

LITESTAR
Powiel model
Funkcja ta pozwala na powielanie biecego modelu zarwno w trybie liniowym jak i promieniowym.

59

Powielanie liniowe
Powielanie odbywa si wzdu linii kierunkowej okrelonej przez dane wpisane do pl dialogowych lub graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia parametrw w oknie dialogowym, czyli nastpujcych danych: kt linii kierunkowej wedug ktrej maj by powielane modele. Podanie parametru 0 odpowiada dodatniej osi X, staa odlego pomidzy modelami (m), liczb modeli, ktre maj by dodane.
Powielanie modelu

Po ustaleniu tych parametrw i wybraniu OK, program dokonuje powielenia modeli i ich wstawienia do obszaru roboczego. Drugi tryb aktywuje si przez funkcj Naceluj myszk (kursor) w oknie dialogowym powielania; aktywujc t opcj, automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i aktywny model w kolorze zielonym. Z jego centrum wychodzi odcinek, ktrego punkt kocowy jest strzak myszki. Po ustaleniu odcinka i jego kierunku naley przycisn lewy przycisk myszki w celu potwierdzenia polecenia: w tym momencie program ponownie otwiera okno dialogowe, w ktrym naley poda liczb modeli do dodania; bd one wstawione po wybraniu OK. Jeeli wybierze si opcj Anuluj, program automatycznie wraca do obszaru roboczego bez wprowadzenia modyfikacji.

Przykad kopiowania oprawy przy

Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] drugiego punktu odcinka podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.

Uwaga

Powielanie promieniowe

Powielanie odbywa si wedug danych wprowadzonych do pl dialogowych lub przez dane okrelone graficznie za pomoc myszki. Pierwszy tryb wymaga okrelenia nastpujcych parametrw zawartych w oknie dialogowym kt promienia okrgu wedug ktrego zostanie powielony model, promie okrgu [m], liczb modeli do dodania.

Nastpnie naley poda czy model ma si obraca wok rodka okrgu powielania; jeeli tak to znak musi by aktywowany. Po okreleniu tych parametrw i potwierdzeniu przyciskiem OK, program dokonuje powielenia modeli i ich wstawienia do obszaru roboczego. Drugi tryb aktywuje si poprzez funkcj Wska myszk w oknie powielania, po otwarciu, ktrego automatycznie wywietlany jest widok rodowiska i biecy model w kolorze zielonym. Z centrum modelu wychodzi odcinek, ktrego punktem kocowym jest strzaka myszki; odcinek ten odpowiada promieniowi okrgu powielania i jego ktowi wobec odniesienia w poziomie. Okrelenie promienia naley potwierdzi przy pomocy lewego przycisku myszki - w tym momencie program otwiera okno dialogowe, przy pomocy ktrego naley okreli liczb modeli, ktre maj by dodane i ktre zostan wprowadzone po potwierdzeniu przyciskiem OK. Jeeli natomiast wybierze si Anuluj, program powraca do Obszaru roboczego bez zastosowania wspomnianej funkcji.
Powielanie modelu

Przykad kopiowania oprawy przy

Uwaga: mona take okreli wsprzdne x i y [m] rodka okrgu powielania podajc dane w polach x i y okna dialogowego powielania.

Uwaga

60
Przesu model
Komenda ta pozwala na przemieszczenie modelu na now pozycj poprzez podanie parametrw przesunicia w wywietlanym na ekranie oknie. Przesunicie okrelane jest w trzech kierunkach wzdu osi X, Y i Z.
Definiowanie przesunicia modelu

Kiedy wprowadzi si dan warto lub wartoci naley wybra OK. Obiekt zostanie wwczas przesunity na now pozycj. Uwaga: Do przesuwania mona take uywa myszki. W tym celu naley najecha kursorem myszki na obiekt, wcisn i przytrzyma lewy przycisk, przesun kursor na now pozycj i zwolni przycisk. Podczas przesuwania zaznaczony obiekt wywietlany jest jedynie w zarysie swoich granicznych wymiarw.

Uwaga

Obrt wzgldny Z

Funkcja ta, dostpna zarwno z menu jak poprzez odpowiedni ikon, pozwala na obrt biecego wyposaenia o jedn jednostk, rwn 5. Przez obrt w stopniach() rozumiany jest obrt wok osi Z ukadu przestrzennego wsprzdnych prostoktnych z pocztkiem ukadu wsprzdnych znajdujcym si w rodku masy przedmiotu i wzajemnego z nim.

Usu model

Usunicie modelu oznacza wyeliminowania go z Obszaru roboczego. W tym celu naley zaznaczy dany obiekt myszk tak, aby sta si elementem aktywnym (model aktywny to taki, ktry reprezentowany jest graficznie przy pomocy zielonych linii przerywanych). Nastpnie naley wybra funkcj Usu model - program wywietla okienko potwierdzenia, gdzie po akceptacji przyciskiem OK, usuwa model z Obszaru roboczego. Natomiast po wybraniu Anuluj dziaanie funkcji zostaje przerwane a model nie jest usunity.

Zmie kolor i wspczynnik odbicia

Komenda ta uywana jest do zmiany koloru i wspczynnika odbicia lub wartoci tabel R i C pojedynczej powierzchni modelu (np. nogi krzesa s zielone, a oparcie czerwone). Po wyborze tej komendy na ekranie ukazuje si widok 2D pomieszczenia razem z dolnym paskiem narzdziowym zawierajcym przyciski z nastpujcymi funkcjami: Przesu: pozwala na przemieszczenie rysunku w Obszarze roboczym. Po wybraniu przycisku Przesu kursor myszki zmienia si w rysunek rki po wciniciu lewego przycisku myszki rysunek zostaje zapany i mona go przemieszcza we wszystkich kierunkach w obrbie Obszaru roboczego. Zoom: pozwala na powikszenie lub zmniejszenie rysunku (zoom in i zoom out). Istniej dwie moliwoci zastosowania tego przycisku:

Zmiana koloru i wspczynnika odbicia pojedynczej paszczyzny

Przecigajc myszk, przy lewym klawiszu wcinitym, do gry uzyskuje si powikszenie rysunku (zoom in) natomiast przesuwajc myszk w d, uzyskuje si efekt zmniejszenia rysunku (zoom out). Po wciniciu i przytrzymaniu prawego klawisza myszki a nastpnie przecigniciu kursora myszy w obrbie Obszaru roboczego program otwiera prostokt - wszystko, co znajduje si w polu tego prostokta zostaje powikszone na cay ekran (po zwolnieniu klawisza). Siatka: funkcja ta pozwala na zmian skoku siatki Obszaru roboczego. Po wybraniu przycisku Siatka otwiera si okno, w ktrym naley poda okrelony parametr skoku siatki, a nastpnie potwierdzi wprowadzone dane przyciskiem OK. Gra, Przd, Bok: do zmiany widoku (rzut poziomy z gry, rzut pionowy z przodu, rzut pionowy z boku). Dopasuj: dopasowuje widok rodowiska do wymiarw ekranu i zapewnia optymalne wykorzystanie przestrzeni.

LITESTAR
OK: do potwierdzenia wyboru paszczyzny. Aby wybra dan paszczyzn naley najecha na ni kursorem myszki i nacisn lewy przycisk. Jeli zostanie wybrana za paszczyzna moe by ona zmieniona poprzez ponowne nacinicie lewego przycisku myszki. Wskazana jest przy tym zmiana widoku 2D, na przykad z widoku z gry na widok z przodu, aeby sprawdzi czy na pewno zostaa wybrana dana paszczyzna. Zaznaczona paszczyzna wyrniona jest kolorem niebieskim. Po klikniciu OK program otwiera okno dialogowe, za pomoc ktrego mona zmieni kolor i wspczynnik odbicia lub tabel R zaznaczonej powierzchni (opis powierzchni uwidoczniony jest w grnej czci tego okna). Kiedy parametry zostan zdefiniowane naley wybra OK w celu potwierdzenia lub Anuluj w celu rezygnacji z wprowadzonych zmian.

61

Lista Wyposaenia

Ten sektor pozwala na wizualizacj okna dialogowego w celu zarzdzania parametrami odnoszcymi si do wyposaenia wprowdzonego do rodowiska, takimi jak: Nazwa: jest to nazwa, jaka moe by nadana przedmiotowi i suy ona jako odniesienie w aktualnym projekcie, odniesienie to nie zostanie wydrukowane. Dane geometryczne: s to Wymiary (x y z) [m] bounding boxu (prostopadocianu) zawierajcego wybrane wyposaenie, Pozycja (x y z) [m] pocztku wsprzdnych wyposaenia ( generalnie jest to punkt odpowiadajcy punktowi rodka masy, ale przy wsprzdnej z =0) oraz Obrt (wedug x y z) [] przedmiotu wok 3 osi przechodzcych przez jego rodek masy.

Lista :Wyposaenia

Uwaga: chorgiewka Pozycje pocztkowe wskazuje, e wyposaenie zostanie umieszczone z pocztkiem ukadu wsprzdnych w stosunku do bezwzgldnego pocztku wsprzdnych i obrotw wok wasnych osi zgodnie z ustawieniami domylnymi, to znaczy zgodnie ze wsprzdnymi okrelonymi w momencie utworzenia wyposaenia. Dane Radiosity: oznacza to, e tutaj mona zarzdza parametrami Kolorw i Odbicia . Program zawsze aktywuje chorgiewk Kolory oryginalne, co pozwala na utrzymanie kolorw ustalonych w modelu podstawowym. Wykluczenie tej chorgiewki aktywuje okno dialogowe koloru, gdzie klikajc na pole koloru wchodzi si do pola wyboru, z ktrej naley wybra kolor, a nastpnie potwierdzi wybr. Program pokazuje wybrany kolor w jego polu oraz z boku wsprzdne RGB. Po prawej stronie wskazana jest warto odbicia w %, w granicach od 0% do 100%; jest to jedyny parametr, ktry program przypisuje do kadej powierzchni skadowej danego przedmiotu. (Nota Bene: jeeli istnieje potrzeba przypisania danej powierzchni innej charakterystyki, naley zastosowa funkcj RODOWISKO/Zmie kolor i odbicie). Dane Ray-Tracing S to parametry dotyczce powierzchni suce do wykonania obliczenia Ray Tracingu i w szczeglnoci: Odbicie lustrzane : w celu okrelenia poziomu odbicia lustrzanego mieszczcego si w granicach od 0 (brak odbicia lustrzanego) do 1 (maksymalne odbicie lustrzane). Jeeli dana powierzchnia powinna mie perfekcyjny stopie odbicia (lustro), konieczne jest, eby powierzchnia bya w kolorze czarnym, ktrej stopie odbicia nie przekracza 10%. Chropowato powierzchni: jest to wskanik chropowatoci materiau i moe by wyraony w wartociach jednostkowych. Przezroczysto: w celu okrelenia przezroczystoci powierzchni w granicach od 0 (brak przezroczystoci) do 1 (maksymalna przezroczysto).

Uwaga

Refrakcja: jest to wskanik refrakcji materiau; niektre wskaniki refrakcji najczciej uywanych materiaw s nastpujce: ld 1-31, woda 1.33, szko flintowe 1.65. Po prawej stronie okna wywietlona jest lista wyposae rodowiska, ktre moe zosta zaznaczone klikniciem myszki (lewy klawisz) lub przy pomocy strzaek w gr w d-

62
W oknie tym mona take aktywowa funkcj usunicia danego wyposaenia i wprowadzenia nowego. Po zakoczeniu wprowadzania parametrw naley potwierdzi polecenie przyciskiem OK i powrci do Paszczyzny roboczej.

Usuwanie pojedynczego obiektu

Aby usun dany obiekt naley zaznaczy go na licie i wybra Usu. Program automatycznie usunie go wtedy z listy.

Wstawianie pojedynczego obiektu

Po wybraniu tej komendy na ekranie ukazuje si lista, z ktrej naley wybra dany obiekt. Zostanie on automatycznie wstawiony do pomieszczenia po podaniu nazwy, koloru i wspczynnika odbicia oraz pozycji wstawienia.

Sprawd nakadanie

Program nie dokonuje automatycznej kontroli nakadania si na siebie elementw wprowadzonych do lokalu/obszaru; robi to na danie operatora, ktry wybiera dan funkcj tj. Sprawd nakadanie. Obiekty s reprezentowane przez zarys ich wymiarw granicznych, a nie przez ich rzeczywiste ksztaty, dlatego te na przykad st i wsunite pod niego krzeso s rozpoznawane jako nakadajce si obiekty, co nie odpowiada rzeczywistoci i nie jest bdem. Kiedy ma miejsce nakadanie si obiektw, na ekranie wywietlany jest komunikat informujcy o bdzie.

Otwrz ustawienie modeli

Funkcja Otwrz ustawienie modeli po-zwala na pobranie z biblioteki ewentualnych konfiguracji modeli/wyposaenia uprzednio zachowanych w pliku z rozszerzeniem SCA. Ustawienie modeli, ktre zostao zapisane przy pomocy funkcji Zachowaj ustawienie modeli, zachowuje cechy charakterystyczne modeli w takiej formie, w jakiej zostay one zachowane.
Otwrz ustawienie modeli

Zachowaj ustawienie modeli

Uwaga

Funkcja ta pozwala na zachowanie w pliku aktualnej konfiguracji modeli wprowadzonych do obszaru roboczego, rozumianej w sensie ukadu: np. jeeli w danej konfiguracji s dwa stoy i cztery krzesa, zostan one zachowane razem w postaci takiego ukadu w jednym pliku z rozszerzeniem SCA. Uyteczno: funkcja ta jest wyjtkowo przydatna w przypadku koniecznoci korzystania z jednakowego wyposaenia wntrz w rnych projektach. Po pierwszym wprowadzeniu i zachowaniu danego wyposaenia jest ono natychmiast gotowe do wykorzystania w kolejnych projektach.

Waciwoci wyposaenia

Funkcja Waciwoci wyposaenia pozwala na modyfikacj parametrw wyposaenia takich jak: Nazwa: jest to pasek alfanumeryczny uywany zarwno przez funkcj Lista wyposaenia, jak i przez funkcj WYNIKI/Zaznacz powierzchni. Moe ona by zmieniona w zalenoci od potrzeb. Wymiary x, y e z [m]: s to 3 wymiary bounding boxu wyposaenia, ktre mog zosta przeskalowane w zalenoci od potrzeb. Kolory i odbicia: w tym sektorze mona okreli kolory i odbicie. Program zawsze aktywuje chorgiewk Kolory oryginalne, co pozwala na utrzymanie kolorw ustalonych w modelu podstawowym. Wykluczenie tej chorgiewki aktywuje okno dialogowe koloru, gdzie klikajc na pole koloru wchodzi si do pola wyboru, z ktrej naley wybra kolor, a nastpnie potwierdzi wybr. Program pokazuje wybrany kolor w jego polu oraz z boku wsprzdne RGB. Po prawej stronie wskazana jest warto reflektancji w %, w granicach od 0% do 100%;jest to jedyny parametr, ktry program przypisuje do kadej powierzchni skadowej danego przedmiotu. Pozycja x, y e z [m]: jest to pozycja pocztku ukadu wsprzdnych systemu osi kartezjaskich odnoszcych si do wyposaenia w stosunku do systemu odniesienia bezwzgldnego rodowiska. Obroty x, y e z []: jest to zbir obrotw wyposaenia wok wasnych osi wsprzdnych wzgldnych.

Waciwoci wyposaeni

LITESTAR
Uwaga: chorgiewka Pozycje pocztkowe wskazuje, e wyposaenie zostanie umieszczone z pocztkiem ukadu wsprzdnych w stosunku do bezwzgldnego pocztku wsprzdnych i obrotw wok wasnych osi zgodnie z ustawieniami domylnymi, to znaczy zgodnie ze wsprzdnymi okrelonymi w momencie utworzenia wyposaenia. Dane Ray-Tracing S to parametry dotyczce powierzchni suce do wykonania obliczenia Ray Tracingu i w szczeglnoci: Odbicie lustrzane : w celu okrelenia poziomu odbicia lustrzanego mieszczcego si w granicach od 0 (brak odbicia lustrzanego) do 1 (maksymalne odbicie lustrzane). Jeeli dana powierzchnia powinna mie perfekcyjny stopie odbicia (lustro), konieczne jest, eby powierzchnia bya w kolorze czarnym, ktrej stopie odbicia nie przekracza 10%. Chropowato powierzchni: jest to wskanik chropowatoci materiau i moe by wyraony w wartociach jednostkowych. Przezroczysto: w celu okrelenia przezroczystoci powierzchni w granicach od 0 (brak przezroczystoci) do 1 (maksymalna przezroczysto). Refrakcja: jest to wskanik refrakcji materiau; niektre wskaniki refrakcji najczciej uywanych materiaw s nastpujce: ld 1-31, woda 1.33, szko flintowe 1.65.

63

Uwaga

Uwaga : w celu wczenia programu obliczeniowego Ray Tracingu naley zastosowa odpowiedni funkcj przewidzian w module renderingu (funkcja WIDOKI/Vidok 3D). Po zakoczeniu ustale i potwierdzeniu przyciskiem OK program wprowadzi element na paszczyzn robocz zgodnie z ustalonymi parametrami.

Uwaga

OBLICZENIA

Menu Obliczenia pozwala na dokonanie oblicze wartoci owietlenia, do dyspozycji s nastpujce funkcje: Konfiguracja - w celu okrelenia, jakie obliczenia naley dokona w aktualnym projekcie (aktywnym) i zachowania konfiguracji; projekt moe zosta wybrany przy pomocy polecenia Lista oblicze, ktre pozwala na okrelenie, jakie i w jakiej kolejnoci obliczenia maj zosta dokonane. Okno funkcji Konfiguracja stosowane do okrelenia oblicze jest podobne do okna Start - patrz definicja i okrelenie funkcji tego okna. Start - w celu przywoania okna, ktre pozwala na okrelenie rodzaju oblicze dotyczcych aktualnego (aktywnego) projektu i ktre powoduje uaktywnienie funkcji oblicze. Lista oblicze - w celu przywoania okna, w ktrym zostanie podany rodzaj i kolejno oblicze, ktre maj by wykonane. Obliczenia ekonomiczne - w celu zarzdzania funkcj Rachunku ekonomicznego (kosztorysy) dotyczcego danej linii owietlenia, w wersji penej i uproszczonej.

Menu Obliczenia

Start

Ikony (pasek narzdziowy Projekt lub Komponowanie)

Start ikona pozwalajca na okrelenie rodzaju oblicze i ich rozpoczcie

Funkcja Start pozwala na dostp do nastpujcych opcji (dla oblicze zwizanych z parametrami wietlnymi): Natenie owietlenia (Poziome - ktre jest zawsze obliczane, Pionowe, Cylindryczne i Pcylindryczne) na wszystkich powierzchniach projektu cznie z umeblowaniem. Luminancja na wszystkich powierzchniach projektu cznie z umeblowaniem. Olnienie: dotyczy rodowiska zewntrznego, zgodnie z zaleceniami CIE odnonie boisk sportowych; algorytm ten stosowany jest take dla innych obszarw zewntrznych z podaniem pozycji i kierunku punktu widzenia obserwatora, dotyczy take drg,

64
dotyczy lokali z zastosowaniem parametrw CGI (zalecenia CIE 55), UGR i VCP. Zanieczyszczenie wietlne rodowiska zgodnie z Norm UNI 10.819 odnonie instalacji owietleniowych terenw zewntrznych. do obliczenia rachunku ekonomicznego instalacji.

Obliczenia natenia owietlenia i luminancji

Po wyborze komendy Start na ekranie ukazuje si okno, w ktrym naley dokona wyboru nastpujcych parametrw: Typ oblicze: program udostpnia trzy typy oblicze: Przyblione: obliczenia wykonywane s przy uyciu algorytmu okrelonego w normach CIE 52, ktre nie uwzgldniaj cieni i mebli oraz s wane tylko przy nastpujcych warunkach: w pomieszczeniach rwnolegociennych, przy uyciu opraw, ktre nie posiadaj wskiego rozsyu strumienia wietlnego, tam, gdzie poszczeglne powierzchnie, a w szczeglnoci podoga posiadaj wspczynnik odbicia mniejszy ni 75%.

Zastosowanie tego typu oblicze w granicach wikszych ni przewidziane jest moliwe, ale moe spowodowa bdy w wartociach - nawet do due. Sugeruje si stosowanie tego typu oblicze w fazie wstpnej projektu z powodu szybkoci, z jak s one wykonywane. Bezporednie: w obliczeniach brana jest pod uwag tylko skadowa bezporednia owietlenia, natenie owietlenia na wybranej paszczynie pochodzi tylko od strumienia wietlnego bezporednio wypromieniowanego z oprawy, bez uwzgldniania jego odbi wielokrotnych od cian, sufitu i podogi oraz innych obiektw znajdujcych si w pomieszczeniu.
Definiowanie parametrw obliczeniowych

Cakowite: w obliczeniach brana jest pod uwag zarwno skadowa bezporednia jak i skadowa porednia owietlenia, natenie owietlenia na wybranej paszczynie pochodzi od strumienia wietlnego bezporednio wypromieniowanego z oprawy, a take od strumienia pochodzcego z odbi wielokrotnych od cian, sufitu i podogi oraz innych obiektw znajdujcych si w pomieszczeniu. Wskazane jest przy tym rozpatrywanie siedmiu wzajemnych odbi. Istnieje moliwo dokonania wyboru pomidzy rnymi sposobami dokonywania oblicze, klikajc lewym przyciskiem myszki na jedn z trzech opcji. Cienie i/lub modele: program pozwala na obliczenie wartoci owietleniowych uwzgldniajc zarwno wpyw cienia jak i wprowadzonych Natenie owietlenia pionowe do projektu modeli. W celu wybrania jednej z tych opcji lub obydwu naley klikn lewym przyciskiem myszki na Cienie i/lub Modele: po dokonaniu wyboru opcji, program zasygnalizuje je znakiem po lewej stronie ich opisw. Obliczane parametry: program umoliwia obliczenie nastpujcych wielkoci: Natenie wiata [lx] Natenie owietlenia poziome [lx] - parametr ten jest zawsze obliczany. Natenie owietlenia pionowe [lx]: parametry te obliczane s zawsze w czterech kierunkach +X, -X, +Y i Y rwnolegych do osi wsprzdnych kartezjaskich na paszczyznach pionowych umieszczonych w siatce

LITESTAR
obliczeniowej obszaru roboczego.

65

Natenie owietlenia cylindryczne [lx]: parametry owietleniowe obliczane s na walcu znajdujcym si w kadym z punktw siatki obliczeniowej na wysokoci okrelonej w odpowiedniej komrce (Wysoko oblicze [m]). Natenie owietlenie nie odpowiada, jakby si mogo wydawa, redniej czterech wartoci natenia owietlenia pionowego mierzonego w czterech kierunkach, ale jest proporcjonalne wzgldem nich z wyczeniem czynnika 2/. Natenie owietlenia cylindrycznego nie ma zwizku z pozycj obserwatora. Natenie owietlenia pcylindryczne [lx]: parametry owietleniowe obliczane s na poowie walca, ktry znajduje si w kadym z punktw siatki obliczeniowej na wysokoci okrelonej w odpowiedniej komrce (Wysoko oblicze [m]). Natenie owietlenia pcylindrycznego zalene jest od pozycji obserwatora w zwizku z tym, w momencie wyboru tej komendy program aktywuje przycisk Pozycja obserwatora iwskazuje jego kierunek i pozycj. Po przyciniciu przycisku Pozycja obserwatora otwiera si okno dialogowe, w ktrym mona okreli alternatywnie albo pozycj obserwatora (w tym przypadku parametry owietleniowe obliczane s zgodnie z kierunkiem widzenia obserwatora) albo kierunek okrelony przez kt [], to znaczy kt odchylenia (w tym przypadku natenie owietlenia w rnych punktach jest zawsze rwnolege pomidzy nimi zgodnie z przyjtym kierunkiem widzenia). W celu okrelenia kta odchylenia naley bra pod uwag o obrotu dodatnich wsprzdnych X. Natenie owietlenia TV skierowane na kamer telewizyjn (lx): ten typ owietlenia to owietlenie skierowane na kamer lub na kamery telewizyjne (istnieje moliwo ustalenia wicej ni jedn). Po wybraniu tej opcji (pole z opisem sygnalizowane bdzie znakiem ), program otwiera okno dialogowe, w ktrym naley poda albo wsprzdne okrelajce pozycj kamery telewizyjnej (wsprzdne x, y, z) albo kierunek obserwacji (kty odchylenia [] na paszczynie poziomej i [] nachylenia) cznie z osi odniesienia dla ustalenia kta odpowiadajcego osi wsprzdnych X dodatnich oraz kta odpowiadajcego osi wsprzdnych Z ujemnych. W pierwszym przypadku wszystkie paszczyzny obliczeniowe s prostopade w stosunku do kierunku pola widzenia kamery telewizyjnej przyjtej jako punkt obliczeniowy, w drugim przypadku wszystkie paszczyzny skierowane s w ten sam sposb, to znaczy pod ktem (w paszczynie poziomej) i pod ktem (kt nachylenia) - oznacza to, e paszczyzny punktw widzenia s zawsze rwnolege wobec siebie (punkt widzenia w nieskoczono).

Po potwierdzeniu polecenia przez przycisk OK, program podaje wsprzdne w komrce znajdujcej si po prawej stronie napisu Transmisja TV; jeeli chce si wprowadzi dodatkow kamer telewizyjn naley klikn na komrk wsprzdnych i przycisn przycisk INSERT lub przycisn przycisk Kamery telewizyjne. W celu zmiany pozycji kamery, naley zaznaczy j przez podwjne kliknicie myszk, w celu usunicia jej przycisn przycisk DELETE. Parametry UNI: wybr tego polecenia (przez zaznaczenie) pozwala na okrelenie czy obliczenia maj by dokonywane zgodnie z norm UNI 9316 lub zgodnie z zaleceniami CIE; w tym ostatnim przypadku przyjmuje si, e paszczyzny obliczeniowe w rnych punktach s zawsze pionowe niezalenie od pozycji odpowiadajcej wysokoci (z) kamery telewizyjnej czy te kta . Mona take okreli wysoko [m] paszczyzny poziomej, na ktrej maj by dokonywane obliczenia. Luminancja [cd/m2], Qc i Olnienia: parametr ten jest obliczany tylko wwczas, gdy zostanie wybrany (o wyborze informuje nas znacznik wstawiany przy uyciu lewego przycisku myszki).

Obliczenie luminancji zalene jest od rodzaju odbicia na powierzchni; okrelana jest ona jako luminancja odbicia rozproszonego lub lambertowskiego (okrelony zosta tylko jeden czynnik odbicia dotyczcy powierzchni) albo jako luminancja odbicia rzeczywistego (ustala si tabel czynnikw odbicia w zalenoci od kta, pod jakim jest ona obserwowana i wpywu strumienia wietlnego: tabele te stosowane s przy projektowaniu instalacji owietleniowej ulic). Komrka, w ktrej mona okreli typ obliczenia Luminancji pozwala take na wprowadzenie opcji Pozycja i Kierunek widzenia obserwatora (w aktualnej wersji programu moliwe jest wprowadzenie tylko jednego obserwatora). Zastosowanie opcji okrelajcej pozycj i kierunek obserwacji wskazane jest przy obliczaniu luminancji nawierzchni ulic, dla ktrych okrelone s Tabele czynnikw redukujcych odbicia (C, R i N). Program proponuje domylnie okrelon pozycj i kierunek obserwacji; aby je zmieni, naley na ni dwukrotnie klikn: w tym momencie program aktywuje 3 komrki okrelajce wsprzdne x, y, z dotyczce pozycji obserwatora. Uwaga : zgodnie z zaleceniami CIE30 przy obliczaniu luminancji instalacji owietleniowych ulic bierze si zawsze pod uwag sta wysoko 1,5 m,

Uwaga

kierunku obserwacji okrelonego przez wsprzdne (s to trzy wsprzdne x, y, z, ktre maj by inne ni te, ktrymi okrelana jest pozycja obserwatora) oraz biegunow (s to dwie wsprzdne ktowe: - okrelajca odchylenie na paszczynie poziomej: o x wychodzca z punktu pozycji obserwatora jest rwnolega do osi X+ jako punkt pocztkowy oraz kt nachylenia w stosunku do osi y wychodzcej z punktu pozycji obserwatora i rwnolegej do osi Y-). Obliczenie Qc: aktywujc obliczenia luminancji i tylko w przypadku oblicze dotyczcych tuneli, mona take aktywowa obliczenia patrametru Qc ( funkcja obliczeniowa jest aktywna, jeeli po prawej stronie napisu Qc bdzie znak graficzny ), to znaczy okrelenia jaki jest stosunek natenia owietlenia pionowego w punkcie znajdujcym si w kierunku przeciwnym do ruchu pojazdw do wartoci luminancji w tym samym punkcie. Jest to warto niewymiarowa.

66
Istniej dwa sposoby obliczenia parametru Qc. Statyczny: w tym przypadku luminancja obliczana jest z punktu widzenia obserwatora statycznego (nie bdcego w ruchu) w stosunku do powierzchni okrelonej przez parametry Strefa obliczeniowa . Pocztek x (m) (jest to pocztek strefy obliczeniowej w stosunku do odniesienia bezwzgldnego) i Dugo x (m) (jest to dugo strefy obliczeniowej wzdu x). Parametry te aktywowane s wybierajc funkcj Obserwator Statyczny funkcja ta jest aktywna, jeeli po lewej stronie opisu zaznaczony jest symbol . Dynamiczny: jeeli Obserwator Statyczny nie jest aktywny, to znaczy, e obliczenia bd dokonywane z punktu widzenia obserwatora dynamicznego, czyli e odlego midzy obserwatorem i punktami obliczeniowymi wzdu tej samej linii bd wartociami staymi ( obserwator w ruchu).

Wybierz Obliczenie olnienia: aktywujc opcj obliczania luminancji moliwa jest take aktywacja opcji dotyczcej obliczenia olnienia (opcja ta jest aktywna, jeli po prawej stronie planszy z napisem Olnienie znajduje si znak ); w zalenoci od typologii instalacji owietleniowej mog to by nastpujce obliczenia: Dotyczce wntrz: program dokonuje oblicze parametrw dotyczcych olnienia zgodnie z zaleceniami i normami podanymi przez UGR (Unified Glare Rating), VCP (Visual Comfort Probability) i CGI (zgodnie z zaleceniami CIE 55). Program pozwala na wprowadzenie wielu obserwatorw; w oknie dialogowym naley poda pozycj (wsprzdne x, y, z) i kierunek obserwacji (wsprzdne x, y, z, lub wsprzdne ktowe: dla okrelenia kta odchylenia i dla okrelenia nachylenia). Wejcie do okna wprowadzania danych nastpuje w sposb automatyczny w przypadku wprowadzenia pierwszego obserwatora, jeeli wybrany zostanie przycisk Obserwator w celu wprowadzenia wicej ni jednego obserwatora lub przyciskajc przycisk INSERT; w celu usunicia jednego z obserwatorw wystarczy przycisn przycisk DELETE. Drogi CIE30: w tym przypadku program dokonuje obliczania parametrw G (olnienie dokuczliwe), Lv (luminancja przytumiona) i Ti (zwikszenie progu olnienia) zgodnie z zaleceniami CIE30. Moliwe jest ustalenie tej samej pozycji obserwatora zarwno dla oblicze dotyczcych luminancji jak i dla parametrw przy obliczaniu olnienia (wprowadzenie wsp-rzdnych obserwatora). rodowisko zewntrzne: w tym przypadku program dokonuje obliczenia parametru G zgodnie z zaleceniami CIE30 dotyczcymi terenw sportowych, gdzie automatycznie wprowadzonych jest 19 obserwatorw majcych okrelon pozycj i kierunek widzenia oraz parametru GR -okrelajcego czynnik olnienia przez urzdzenia owietleniowe (reflektory) zamontowane na masztach i dotyczce oglnie rodowiska zewntrznego przy ustawieniu pozycji i kierunku widzenia obserwatora w jakimkolwiek punkcie. W przypadku rodowiska zewntrznego moliwe jest powizanie z t opcj tabeli czynnikw redukujcych odbicia (C, R lub N). W tym przypadku naley pamita, e obserwator musi by umieszczony w odlegoci 60 m od pierwszego punktu obliczeniowego na wysokoci 1,50 m i kierunek jego punktu widzenia musi by skierowany w stron analizowanego obszaru. Zanieczyszczenie wietlne rodowiska: program pozwala na wybranie opcji obliczenia parametrw zanieczyszczenia wietlnego rodowiska, tak jak to jest przewidziane w Normach UNI 10.819, takich jak: rednia warto Rn (%) oraz Maksymalne natenie wiata (cd/klm) wszystkich urzdze owietleniowych zastosowanych w projekcie. Siatka obliczeniowa: istniej dwie moliwoci: Automatyczna - kiedy program stosuje siatk adaptacyjn w zalenoci od wymiarw poszczeglnych powierzchni lub Manualna (naley klikn myszk na opcj Automatyczna w celu usunicia znacznika po lewej stronie); w tym ostatnim przypadku mona wprowadzi dan odlego (w metrach) pomidzy kolejnymi punktami siatki, zarwno poziomo jak i pionowo: okrelenie to jest stae dla kadej powierzchni.

Program pozwala na wybranie opcji Siatka Wewntrz i Na krawdzi: w pierwszym przypadku najdalsze punkty siatki obliczeniowej znajduj si zawsze wewntrz obszaru roboczego, w drugim przypadku punkty te umiejscowione s na obwodzie obszaru roboczego. Mona stosowa jednoczenie opcj Wewntrz/Na krawdzi lub odwrotnie, w zalenoci od odniesienia do pozycji pionowej (rwnolegej do osi Y) lub pozycji poziomej (rwnolegej do osi X). Stosowanie siatki dowolnej powinno by ograniczone tylko do przypadkw, kiedy nie ma wprowadzonych modeli do projektu; siatka zbyt szeroka uznawaaby model o maych wymiarach jako jeden punkt i w konsekwencji rezultat renderingu byby ograniczony.
Proces obliczania

LITESTAR
Mona take wybra siatk ustalon zgodnie z obowizujcymi normami midzynarodowymi. Program dysponuje nastpujcymi typami siatki: UEFA (United European Football Association): jest to siatka ustalona przez UEFA dla obliczania parametrw dotyczcych owietlenia boisk piki nonej, Francuska: jest to siatka majca 25 oczek, zgodna z francuskimi normami obliczania parametrw dotyczcych owietlenia boisk piki nonej.

67

Wybranie Anuluj powoduje rezygnacj z oblicze i powrt do gwnego obszaru roboczego, a wybranie OK rozpoczyna obliczenia. W czasie dokonywania oblicze program wywietla okno, w ktrym podawany jest aktualny stan tych oblicze. W obliczeniach najpierw brane s pod uwag elementy bezporednie, a potem elementy porednie; czas konieczny na te ostatnie jest duo duszy w porwnaniu z obliczeniami dotyczcymi czynnikw bezporednich. Najwicej czasu zajmuj obliczenia biorce pod uwag cienie. Uwaga: obliczenia mog by przerwane przez uytkownika w dowolnym momencie poprzez wybranie lewym przyciskiem myszki opcji Przerwij.

Uwaga

Proces obliczeniowy odbywa si w tle, dlatego te moliwe jest wykonywanie w tym czasie innych operacji. Nie jest wskazana zmiana pozycji opraw lub/i modeli, aby unikn niecisoci w wynikach. Program informuje zawsze o wystpieniu nie-cisoci. Trudno jest dokadnie okreli czas trwania oblicze, poniewa zaley on od nastpujcych parametrw: liczby paszczyzn w pomieszczeniu, liczby opraw owietleniowych, liczby modeli i ich paszczyzn przy uwzgldnianiu ich w obliczeniach, uwzgldniania cieni w obliczeniach, wielkoci siatki obliczeniowej, mocy obliczeniowej komputera.

Proponujemy ...

Proponujemy prac z projektem w nastpujcy sposb: zdefiniowa ksztat pomieszczenia, pozycj opraw i modeli, dokona oblicze przy uyciu automatycznie dobranej wielkoci siatki obliczeniowej i wybraniu oblicze tylko skadowej bezporednie lub oblicze przyblionych, dokona poprawek (zmiany typu, iloci lub rozmieszczenia opraw). Naley pamita, e skadowa bezporednia daje 60-80% natenia owietlenia moliwego do osignicia przy uwzgldnieniu wielokrotnych odbi wzajemnych), powtrzy obliczenia, po osigniciu zadowalajcych rezultatw wykona jeszcze raz obliczenia uwzgldniajc cienie i modele.

Wizualizacja wynikw - po zakoczeniu oblicze program wywietla automatycznie Podsumowanie wynikw, w sekcji tej mona zaznaczy wyniki, ktre maj by przedstawione na ekranie (zobacz rozdzia WYNIKI). Wyczenie Punktw obliczeniowych (Usunicie punktw): w kadej tabeli wynikw mona skasowa niektre parametry obliczeniowe, tak jak na przykad w przypadku punktw znajdujcych si w obszarach, gdzie nie s one konieczne (obszary boczne danego wntrza, wzgldnie cz rodkowa ronda drogowego). Usunicie jednego lub wicej punktw powoduje automatyczn aktualizacj rwnomiernoci i innych parametrw. Podana poniej funkcja jest funkcj aktywn. Lewy przycisk myszki: trzymajc przycisk wcinity i przesuwajc kursorem po okrelonych punktach powoduje si wyczenie (usunicie) danego punktu o ile wczeniej by on punktem aktywnym; w przeciwnym wypadku punkt ten jest aktywowany.

Uwaga: krzywe isoluksw s aktywne niezalenie od punktw obliczeniowych zarwno, kiedy s one aktywne jak Uwaga i po ich wyczeniu. W celu wizualizacji tabel z wartociami owietlenia i luminancji dotyczcymi innych powierzchni cznie z grafik (typu krzywe isoluksw, diagram spot i 3D) naley wybra opcj WYNIKI z paska narzdziowego menu.

68
Lista oblicze
Funkcja Lista oblicze pozwala na utworzenie spisu dotyczcego kolejnoci, w jakiej maj by dokonywane obliczenia. Mona wybra nastpujce funkcje: Oblicz - w celu rozpoczcia procesu obliczania, Przerwij - w celu przerwania aktualnych oblicze, Dodaj - w celu dodania nowych projektw do listy oblicze, Usu - w celu usunicia z listy projektw przeznaczonych do oblicze, Schowaj - w celu ukrycia okna; w tym przypadku program nie wstrzymuje oblicze, lecz s one wykonywane w tle, Zamknij - w celu powrcenia do Obszaru roboczego.

Proces obliczania

Kada pozycja listy skada si z nastpujcych elementw: Podziaka postpu oblicze - przedstawiajca kolejne etapy oblicze (bezporednich i porednich), Graficzny wskanik postpu przedstawiajcy, na jakim etapie znajduj si obliczenia (patrz rysunek powyej), Wskanik okrelajcy przypuszczalny czas potrzebny do zakoczenia procesu oblicze (w godzinach, minutach i sekundach) w jego poszczeglnych fazach.

Uwaga

Uwaga : czas potrzeby do dokonania oblicze podany jest w wartociach przyblionych i moe si rni w zalenoci od rodzaju dokonywanych oblicze. Komrka, w ktrej program wskazuje czy obliczenia zostay zakoczone (znacznik w kolorze czarnym w przypadku oblicze dokonanych prawidowo, w kolorze szarym, jeli wystpiy bdy), Numer danego projektu (kod).

Obliczenia ekonomiczne

Po wybraniu funkcji Obliczenia/Obliczenia ekonomiczne otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley poda parametry potrzebne do wykonania rachunku ekonomicznego instalacji.

Uwaga

Uwaga: Funkcja ta jest uyteczna wtedy, kiedy zosta zdefiniowany projekt i zostay wstawione oprawy owietleniowe. Obliczenia ekonomiczne moliwe s do wykonania w dwch wersjach: Obliczenia ekonomiczne uproszczone przy pomocy ktrych mona opracowa peny kosztorys opraw owietleniowych i lamp, Cakowite obliczenia ekonomiczne - przy po-mocy ktrych mona opracowa analiz ekonomiczn projektu, biorc pod uwag rne czynniki (cakowity koszt inwestycji, amortyzacja instalacji itp.).

Wyboru interesujcego nas typu oblicze dokonuje si poprzez zaznaczenie jednego z dwch przyciskw umieszczonych w grnej czci okna (Uproszczony - Cakowity): sposb stosowania tej funkcji jest taki sam w obu przypadkach. Okno dialogowe rachunku ekonomicznego podzielone jest na trzy sekcje: Dane opraw owietleniowych, w ktrej znajduj si pola stae: Producent, Nazwa oprawy, Kod oprawy, Ilo rde wiata

LITESTAR
oraz pola edycyjne: Cena jednostkowa oprawy, Koszt instalacji pojedynczej oprawy, Koszt montau pojedynczej oprawy, Liczba godzin eksploatacji oprawy w cigu roku.

69

W sekcji tej znajduj si take przyciski Oprawa poprzednia i Nastpna, przy pomocy ktrych mona przechodzi od jednej do drugiej oprawy spord tych, ktre zostay wprowadzone do projektu. Dane o rdach wiata, w ktrej znajduj si pola stae: Zbir, Typ rda wiata, Kod rda wiata, rednia trwao rda wiata Moc lampy (W), Cena jednostkowa rda wiata, Koszt wymiany pojedynczego rda wiata (koszt jednostkowy wymiany).
Okrelenie parametrw oblicze ekonomicznych

oraz pola, w ktrych mona dokona edycji:

W sekcji tej znajduje si take parametr okrelajcy ilo lamp na poszczegln opraw oraz przyciski Lampa poprzednia i Lampa nastpna, przy pomocy ktrych mona przej od jednego typu lampy do drugiego w przypadku stosowania rnych typw lamp w tej samej oprawie. Dane oglne, w ktrej znajduj si nastpujce pola edycyjne: Cena za 1 kWh, Koszt czyszczenia pojedynczej oprawy (koszt jednostkowy), Ilo operacji czyszczenia w cigu roku, Amortyzacja instalacji [lata], Amortyzacja opraw/lamp [lata], Powierzchnia obszaru/rodowiska [m2].

Wyniki cakowitych oblicze ekonomicznych

Po zakoczeniu wprowadzania danych i potwierdzeniu przy pomocy OK, program dokonuje odpowiednich oblicze wywietlajc rezultaty w odpowiednim oknie. Wyniki zawieraj nastpujce pozycje: Koszty roczne takie jak: Roczny koszt inwestycyjny podzielony na: Koszt Instalacji, Koszt opraw i Koszt cakowity, Roczne wydatki zwizane z funkcjonowaniem instalacji, podzielone na: Koszt lamp, Koszt energii elektrycznej, Koszt czyszczenia i Koszt cakowity. Na dole sekcji podany jest Cakowity koszt roczny. Cakowity kapita inwestycyjny to znaczy kapita, jaki naley zainwestowa w celu zakupu opraw i lamp oraz na koszty instalacji i montau. Moc zainstalowana na m2 - jest to wspczynnik okrelajcy zaleno midzy zainstalowan moc a powierzchni lokalu/obszaru. Roczny koszt na m2 - wspczynnik otrzymany w wyniku podzielenia cakowitych rocznych kosztw przez powierzchni lokalu/obszaru.
Wyniki uproszczonych oblicze ekonomicznych

70
Program pozwala take na zmian aktualnej waluty: po wybraniu odpowiedniego przycisku umieszczonego w dolnej czci okna dialogowego wprowadzania danych, otwiera si okno dialogowe, w ktrym mona wprowadzi parametry dotyczce waluty, ilo miejsc po przecinku i kurs wymiany. Wydruk wynikw rachunku ekonomicznego uzyskuje si poprzez funkcje PLIK/Wydruk.

WYNIKI

W menu tym zebrane s funkcje odpowiedzialne za wizualizacj tabel z wynikami i odpowiadajcych im wykresw (krzywe wartoci izolinii, wykresy spot i 3D) odnoszcych si do kadej powierzchni w danym projekcie, zaczynajc od powierzchni rodowiska, a koczc na powierzchni modelu oraz funkcje podajce parametry dotyczce olnienia. Wywietlenie tabeli podajcej podsumowanie wynikw oblicze dokonywane jest automatycznie po zakoczeniu danych oblicze. W tabeli tej (zostanie ona opisana poniej) mona zaznaczy powierzchni (spord podstawowych powierzchni branych pod uwag), ktra jest istotna dla projektanta w celu wywietlenia wynikw oblicze i przejcia do wykresw. W tabeli z podsumowaniem wynikw brane s pod uwag tylko podstawowe powierzchnie, tzn. powierzchnie znaczce dla danego obszaru (obszar bez podania okrelonych cech charakterystycznych, droga, chodniki itp.) lub danego wntrza (podoga, ciany, strop), a take dane dotyczce paszczyzny roboczej. W przypadku potrzeby wizualizacji danych dotyczcych specyficznej powierzchni, innej ni podane (na przykad powierzchni stou), naley skorzysta z funkcji Wybierz powierzchni. Ikony (pasek narzdziowy - Komponowanie)
Wybierz paszczyzn

Menu Wyniki

Dostpne s nastpujce komendy: Wybierz paszczyzn: do wyboru paszczyzny i okrelenia sposobu jej wywietlania. Podsumowanie wynikw - pozwala na wywietlenie tabeli podsumowujcej wyniki oblicze; w tabeli tej moliwe jest zaznaczenie okrelonych wynikw sucych do opracowania wykresw. Obszar roboczy-owietlenie, Podoga-owietlenie, Podoga-luminancja: pozwalaj na bezporedni wizualizacj tabeli z wartociami owietlenia lub luminancji wskazanych powierzchni. Zamknij: w celu wyjcia z programu. Kaskada: do wywietlania okien w sposb zachodzcy na siebie, wszystkie otwarte okna maj jednakowy i stay rozmiar. Ssiadujco: do wywietlania okien obok siebie, rozmiar kadego okna zaley od cakowitej liczby otwartych okien. Uporzdkuj ikony: do wywietlenia ikon.

Wybierz paszczyzn

Komenda ta pozwala na wybranie paszczyzny, ktra ma by wywietlana. Po wyborze tej komendy na dole gwnego obszaru roboczego pokazuje si pasek narzdziowy zawierajcy nastpujce funkcje: Przesu: do przesuwania widoku w obrbie Obszaru roboczego. Widok: do powikszania/pomniejszania widoku danego obszaru. Siatka: otwierajca okno dialogowe, gdzie mona wprowadzi skok siatki. Gra, Przd, Bok: do zmiany widoku (rzut poziomy z gry, rzut pionowy z przodu, rzut pionowy z boku). Dopasuj: dopasowujca widok obiektu do wymiarw ekranu i zapewniajca optymalne wykorzystanie przestrzeni.

LITESTAR
OK: do potwierdzenia wyboru paszczyzny. Aby wybra dan paszczyzn naley najecha na ni kursorem myszki i nacisn lewy przycisk. Jeli zostanie wybrana za paszczyzna moe by ona zmieniona poprzez ponowne nacinicie lewego przycisku myszki. Wskazana jest przy tym zmiana widoku 2D, na przykad z widoku z gry na widok z przodu, eby sprawdzi czy na pewno zostaa wybrana dana paszczyzna. Zaznaczona paszczyzna wyrniona jest kolorem niebieskim.

71

Po potwierdzeniu przyciskiem OK program przedstawia okno, w ktrym naley zaznaczy wyniki obliczeniowe potrzebne projektantowi (Owietlenie lub Luminacja, o ile ta ostatnia zostaa obliczona), a nastpnie poda nazw dla danego okna -powierzchni (bdzie to nazwa podawana take na wydrukach; sugeruje si, eby bya ona zwizana z analizowan powierzchni tak, aby atwo mona j byo z Wybr paszczyzny ni skojarzy na przykad Powierzchnia blatu stou). Widok ten przedstawia dany obszar cznie z jego wymiarami oraz obliczone wartoci natenia owietlenia [lx]. Znajdujcy si u dou ekranu pasek zawiera nastpujce informacje: wsprzdne X i Y informujce o aktualnym pooeniu kursora myszki w odniesieniu do pocztku paszczyzny znajdujcej si w jej lewym dolnym rogu, wsprzdne x, y i z informujce o aktualnym pooeniu kursora myszki w odniesieniu do pocztku ukadu wsprzdnych (nie widoczna w danym rzucie o jest reprezentowana przez sta warto jednej ze wsprzdnych), odlegoci Dx i Dy pomidzy kolejnymi punktami, informacja o iloci wywietlanych w danym ujciu (powikszonym lub zmniejszonym widoku) punktw obliczeniowych prezentujcych wyniki oblicze - Wszystko lub Cz, minimalna (Min), rednia (red) i maksymalna (Max) warto natenia owietlenia [lx] lub luminancji [cd/m2] na danej paszczynie.

Okno Waciwoci jednoczenie z tabel wynikw i wykresami wywietla si okno Waciwoci powierzchni, ktre zawiera nastpujce elementy: Pole, w ktrym naley poda nazw okna/powierzchni - bdzie to nazwa podawana take na wydrukach; Deniowanie sposobu przedstawienia wynikw sugeruje si, eby bya ona zwizana z analizowan powierzchni tak, aby atwo mona j byo z ni skojarzy np. Powierzchnia blatu stou, Pola wyboru: Oprawy - w celu wywietlenia lub te nie opraw w tabeli wynikw i na wykresach; Suwak - przy pomocy ktrego wywietla si podziak milimetrow skojarzon z obszarem roboczym oraz punkty obliczeniowe suy do wywietlenia odlegoci pomidzy punktami w ktrych dokonano oblicze, Wyniki w tej czci okna okrelony jest parametr, ktrego dotycz przedstawione wyniki (natenie owietlenia lub luminancja) oraz odpowiadajce mu wartoci: rednia, minimalna i maksymalna, a take wspczynniki rwnomiernoci, Strzaki Prawa-Lewa strzaki te su do przechodzenia z jednego typu wynikw na inny, cznie z przechodzeniem do obszaru roboczego.

Wizualizacja wynikw (wartoci liczbowe)

72
W tabeli wynikw lub obszarze wykresu mona dokona powikszenia widoku. W tym celu naley z menu Widok wybra komend Powiksz i za pomoc suwakw okreli pozycj interesujcego nas sektora. Ikony ikony znajdujce si w tym oknie oraz odpowiadajce im funkcje (aktywne) s nastpujce: Odpowiada funkcji Plik/Nowy projekt zaznaczenie tej ikony otwiera okno wyboru nowego projektu (zobacz rozdzia WPROWADZENIE DO PROGRAMU). Odpowiada funkcji Opcje/odwie pozwala na odwieenie zawartoci ekranu. Odpowiada funkcji Paszczyzna/Waciwoci zaznaczenie tej ikony aktywuje okno Waciwoci danej powierzchni. Odpowiadaj funkcjom: Powiksz, Pomniejsz, Dopasuj, Skala. Powiksz/pomniejsz pozwala na powikszenie lub zmniejszenie wizualizacji wybranego obszaru natomiast Dopasuj powoduje dopasowanie widoku wizualizacji do rozmiaru obszaru roboczego. Przy pomocy skali mona okreli, w jakiej skali ma by wywietlana tabela lub wykres w tej samej skali zostan one wydrukowane. Wybr tej funkcji powoduje wywietlenie okna, w ktrym mona dokona wyboru odpowiedniej skali; poniej podane s nastpujce moliwoci wyboru: Dopasuj do strony - w tym przypadku program wywietli dany obszar zawarty na jednej stronie, Dopasuj do wartoci - w tym przypadku program sam dokona wyboru odpowiedniej skali, eby mc wywietli rezultat oblicze na jednej lub wielu stronach, 1:10 1:20 . 1:10.000 - w tym przypadku mona wybra okrelon skal, zgodnie z ktr zostanie prze-skalowany dany obszar i dotyczce go wartoci.

Odpowiada funkcji WYNIKI/Podsumowanie wynikw: wybr tej ikony aktywuje okno Podsumowanie wynikw. Odpowiadaj funkcji WYNIKI: Izolinie (krzywe), Wartoci, Diagram spot (wykres przedstawiajcy wartoci wynikw w kolorach), Wykres 3D (diagram trjwymiarowy) i su do wywietlenia wykresw wartoci odpowiadajcych wybranej powierzchni Odpowiada funkcji Zmiana - po zaznaczeniu tej ikony program powraca do okna wprowadzania danych, tzn. do punktu wyjciowego projektu (np. jeeli zostaa zaprojektowana droga przy uyciu funkcji PROJEKT WSPOMAGANY/Drogi regularne/Nieregularne to program automatycznie powrci do tego okna). Odpowiada funkcji Widok/Widok 3D - po zaznaczeniu tej ikony program wywietla okno z widokiem 3D projektowanego lokalu/obszaru gdzie mona dokona wizualizacji wynikw przez zastosowanie renderingu.

LITESTAR
Wyczenie punktw obliczeniowych (Usunicie punktw): w kadej tabeli wynikw mona usun niektre parametry obliczeniowe, tak jak np. w przypadku punktw znajdujcych si w obszarach, gdzie nie s one konieczne (obszary boczne danego wntrza, wzgldnie cz rodkowa ronda drogowego). Usunicie jednego lub wicej punktw powoduje automatyczn aktualizacj otrzymanych wynikw. Podana poniej funkcja jest funkcj aktywn. Lewy przycisk myszki: trzymajc przycisk wcinity i przesuwajc kursorem po okrelonych punktach powoduje si wyczenie (usunicie) danego punktu o ile wczeniej by on punktem aktywnym; w przeciwnym wypadku punkt ten jest aktywowany.
Prezentacja wynikw oblicze (izolinie)

73

Uwaga: krzywe isolux s aktywne niezalenie od punktw obliczeniowych zarwno, kiedy s one aktywne, jak i po ich wyczeniu.

Uwaga

Podsumowanie wynikw
Funkcja ta pozwala na wywietlenie tabeli podsumowujcej wyniki obliczonych wartoci owietleniowych. Okno podzielone jest na cztery sekcje, w ktrych podawane s wyniki w zalenoci od typu oblicze, jakie zostay dokonane (np. w przypadku projektu instalacji owietleniowej drogi mog by brane pod uwag para-metry dotyczce Zanie-czyszczenia wietlnego rodowiska natomiast przy projekcie instalacji owietleniowej wntrza, wartoci te nie bd miay znaczenia). W grnej czci okna podane s wartoci dotyczce rwnomiernoci wzdunej, parametry olnienia (G, Lv i Ti) oraz zanieczyszczenia wietlnego rodowiska w przypadku drg (obliczenia s dokonane zgodnie z obowizujcymi normami - UNI 10.819); w projektach wntrz lub obszarw zewntrznych sekcja ta jest pusta. Wygoda widzenia w polu tym wywietlone s wyniki oblicze parametrw dotyczcych wygody widzenia. Program analizuje trzy parametry dla wntrz: UGR (unified glare rating) VCP (visual comfort probability) CGI (parametr olnienia - obecnie nieuywany) oraz parametr GR dla obszarw zewntrznych (parametry uyteczne przy analizowaniu efektu olnienia w przypadku projektowania obiektw sportowych, w celu wyeliminowania efektu olnienia jego warto powinna by mniejsza ni 50). Wyniki w oknie tym znajduje si wiele sektorw w zalenoci od wybranego typu oblicze; w celu przejcia od jednego do drugiego typu naley klikn na jedn z nazw (opis) umieszczone w grnej czci.

Moliwe s nastpujce opcje: Natenie owietlenia (lx) dotyczce parametrw powierzchni bdcych czci skadow branego pod uwag rodowiska. Paszczyzny robocze (lx) dotyczce parametrw przypisanych do powierzchni wirtualnych takich jak, na przykad, parametry natenia owietlenia Paszczyzny roboczej, owietlenie poziome na paszczynie obliczeniowej , natenie owietlenia cylindrycznego oraz poziomego na paszczynie obliczeniowej dla kamery telewizyjnej. Pionowe (lx) dotyczce parametrw natenia owietlenia pionowego w 4 kierunkach +X, -X, +Y e Y
Podsumowanie wynikw

74
Cylindryczne/Pcylindryczne (lx) dotyczce owietlenia cylindrycznego i pcylindrycznego. TV (lx) dotyczce na tenia owietlenia pionowego w odniesieniu do kamer telewizyjnych okrelonych w konfiguracji obliczenia. Luminancja dotyczca parametrw natenia owietlenia branych pod uwag powierzchni. Qc [niewymiarowy] w celu wizualizacji wynikw obliczeniowych parametru Qc w odniesieniu do tuneli rozumianych jako stosunek natenia owietlenia pionowego pyncego z kierunku przeciwnego do kierunku ruchu do parametru luminancji w tym samym punkcie.

Wszystkie okna daj podsumowanie wartoci rednich, minimalnych i maksymalnych oraz parametry ujednolicenia Uredn. (Wmin/Wmax) Umin(Wmin/Wmax) Umax (Wmed/Wmax) odpowiadajce podstawowym powierzchniom projektu (podoga, ciany i sufit w przypadku wntrz, pas ruchu, chodnik i pas rodkowy w przypadku drg; w kadym przypadku wizualizowane s wyniki dotyczce paszczyzny roboczej). W przypadku Drg regularnych/nieregularnych wizualizowane s take Ujednolicenia wzdune dla kadego pasa ruchu. W celu zaznaczenia jednej z tabeli znajdujcej si w rnych sektorach naley dwukrotnie klikn myszk na nazwie danej tabeli.

DXF
Menu DXF

W menu DXF znajduj si funkcje do zarzdzania plikami w formacie DXF, ktre powstay przy uyciu programu typu Autocad lub innych, ktre dysponuj funkcj eksportu do powyszego formatu. Po wybraniu funkcji DXF z paska menu dostpne s nastpujce opcje: Importuj jako to, w celu importowania pliku w formacie DXF 2D jako ta, na ktrym bdzie projektowane rodowisko (zobacz poniej). Warstwa, w celu aktywacji lub dezaktywacji warstw, z ktrych skada si rysunek w formacie DXF (importowany przy pomocy funkcji Importuj jako to). Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno z list warstw (layers) bdcych do dyspozycji; w momencie importu wszystkie warstwy zostay aktywowane. Po klikniciu na opis warstwy zostaje ona dezaktywowana, jeeli aktualnie jest aktywna lub odwrotnie. Usu to, w celu usunicia uprzednio importowanego pliku DXF wywietlanego jako to. Importuj jako wyposaenie 3D, w celu importowania pliku w formacie DXF 3D i dodania go do listy wyposaenia. Eksportuj projekt, w celu eksportowania w formacie DXF 3D rodowiska utworzonego przez program, opraw owietleniowych z nacelowaniem, wyposaenia, krzywych izolinii oraz wartoci owietlenia na planie roboczym. Plik moe zosta otworzony i zarzdzany przez program Autocad w wersji 14, 2000 i 2002.

Wybr pliku DXF

LITESTAR
Importuj jako to
Funkcja Importuj jako to pozwala na importowanie dwuwymiarowych (2D) plikw w formacie DXF, ktre bd wywietlone jako to rysunku. Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, wktrym mona dokona wyboru plikw przeznaczonych do importu: okno to posiada wszystkie funkcje typowe dla zarzdzania plikami w rodowisku Windows (meneder programw), takie jak wywietlenie drzewa katalogw, tworzenie nowego katalogu lub wywietlenie listy i dodatkowych elementw. Po wybraniu pliku w formacie DXF program pokazuje jego zawarto w dwch oknach po lewej stronie ekranu: jedno z nich wywietla offset (offset suy do pokazania w jakim stopniu pocztek ukadu wsprzdnych jest przemieszczony wstosunku do danego obszaru roboczego) tzn. pocztek osi wsprzdnych iobszar rysunku; drugie okno w celu powikszenia (zoom) aktywnej czci rysunku. W dolnej czci okna importu znajduj si cztery pola z nastpujcymi danymi: Wymiary pierwotne [w jednostkach DXF]: s to wymiary rysunku podane w jednostkach charakterystycznych dla formatu DXF. Offset [w jednostkach DXF]: w tym polu mona ustali pozycj przecicia osi wsprzdnych w stosunku do aktywnego obszaru rysunku; mona wybra jedn spord czterech moliwych opcji: aden: pozycja przecicia osi wsprzdnych jest taka jak w pierwotnym pliku DXF. Lewy dolny: pozycja przecicia osi wsprzdnych umieszczona jest w lewym dolnym rogu rysunku. Wycentrowany: pozycja przecicia osi wsprzdnych umieszczona jest w centrum rysunku. Dowolny: w tym przypadku pozycja przecicia osi wsprzdnych moe by ustalona przez projektanta w sposb dowolny; po wybraniu tej opcji program aktywuje 3 osie wsprzdnych: X, Y i Z przy pomocy ktrych naley ustali pocztek nowego punktu przecicia osi wsprzdnych w stosunku do pierwotnego punktu przecicia osi wsprzdnych danego przez plik DXF. Wymiary kocowe [m]: s to wymiary rysunku podane w metrach w zalenoci od wyboru, jaki zosta dokonany w polu okrelenia jednostki miary rysunku (zobacz Skala). Skala: w tym polu naley ustali jednostk miary do zastosowania w tym rysunku. S do wyboru nastpujce moliwoci: milimetry [mm], centymetry [cm], metry [m], kilometry [km], stopy [ft], cale [inch] oraz dowolna w celu samodzielnego okrelenia skali.

75

Uwaga: poniewa w formacie DXF nie ma moliwoci zarzdzania jednostkami miary naley koniecznie wybra jednostki miary z pola Skala pamitajc zawsze o wymiarach kocowych (znajdujcych si w polu Wymiary kocowe) i sprawdzajc czy odpowiadaj one wymiarom danego rysunku. W celu potwierdzenia importu pliku w formacie DXF naley wybra polecenie Otwrz. Po dokonaniu importu pliku DXF i umieszczeniu go w tle rysunku konieczne jest zastosowanie funkcji rodowisko - Twrz rodowisko, nastpnie naley ustali krawdzie obszaru projektu i na zakoczenie poda czy jest to obszar dotyczcy wntrz (w tym przypadku zostan utworzone ciany) czy te obszar zewntrzny. W celu dokadnego naoenia zarysu rodowiska na rysunek DXF tak, aby krawdzie rysunku i linii obszaru zbiegay si, w fazie okrelania rodowiska przycisk SHIFT musi by wcinity przed klikniciem lewym przyciskiem myszk (w tym momencie przyciganie do punktw siatki jest nieaktywne). To DXF moe by wydrukowane podobnie jak i inne elementy projektu (tabele wartoci, wykresy itp.); w tym celu naley zaznaczy odpowiedni funkcj w oknie Wydruk.

Uwaga

Importuj jako wyposaenie 3D

Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D po-zwala na importowanie plikw obiektw

76
3D, ktre zostay uprzednio utworzone przy zastosowaniu programu Autocad 14, 2000 lub 2002 i zachowane zgodnie z poniszymi instrukcjami: Utworzy model 3D w programie Autocad. Zaznaczy polecenie _3DSOUT lub wprowadzi je z linii polece paska narzdziowego programu Autocad. Program poleca zaznaczenie obiektw, ktre maj by eksportowane oraz wymaga podania nazwy pliku, do ktrego naley je zapisa; w ten sposb utworzony zostaje plik *.3DS. Otworzy nowy plik tak jak w przypadku rozpoczcia nowego projektu. Zaznaczy polecenie _3DSIN lub wprowadzi je z linii polece paska narzdziowego Autocada. Nastpnie naley zaznaczy plik utworzony poprzednio - program dokona importu danego obiektu i wywietli go na ekranie.

Koczc naley wybra funkcj _DXFOUT, przy pomocy ktrej plik zostanie eksportowany do formatu DXF 3D. W tym momencie plik jest gotowy do importu do programu Litecalc. Import DXF 3D W celu importowania obiektu DXF 3D do programu Litecalc naley zaznaczy polecenie Dodaj wyposaenie z formatu DXF 3D, wybra plik, ktry ma by importowany i potwierdzi wybr klikajc polecenie Otwrz. Program doda obiekt do Obszaru roboczego oraz automatycznie zapisze go jako plik z rozszerzeniem MOD w katalogu FURNITURE. Od tej chwili jest to nowy element biblioteki modeli i moe by uywany przy pomocy funkcji Modele/Wstaw model.

WIDOK

Menu WIDOK zawiera wszystkie niezbdne komendy do przegldania projektu. Ikony (pasek narzdziowy - Projekt lub Komponowanie)
Widok 3D (Rendering)

Ikony (pasek narzdziowy - Komponowanie)

Przesu - Zoom - Siatka Gra - Przd - Bok Dopasuj lokal/obszar Zarys - Peny Widok 3D (Rendering)

Menu Widok

Uwaga

Uwaga: ikony skojarzone z menu Widok w pasku narzdziowym modeli i opraw s tymi samymi, co w pasku narzdziowym Komponowanie za wyjtkiem Widoku 3D (Powlekanie). Na menu skadaj si nastpujce komendy: Gra/Przd/Bok: do zmiany widoku 2D. Przesu: pozwala na przemieszczenie rysunku w Obszarze pracy. Po wybraniu przycisku Przesu strzaka kursora myszki zmienia si w rysunek rki po wciniciu lewego przycisku myszki rysunek zostaje zapany i mona go przemieszcza we wszystkich kierunkach w obrbie Obszaru roboczego.

LITESTAR
Zoom: pozwala na powikszenie lub zmniejszenie rysunku (zoom in i zoom out). Siatka: funkcja ta pozwala na zmian skoku siatki Obszaru roboczego. Po wybraniu przycisku Siatka otwiera si okno, w ktrym naley poda okrelony parametr skoku siatki a nastpnie potwierdzi wprowadzone dane przyciskiem OK. Dopasuj: do automatycznego przeskalowania widoku obiektu do wymiarw ekranu przy zapewnieniu optymalnego wykorzystania przestrzeni. Peny/Zarys: wyposaenie moe zosta wywietlone w penej formie ukazujcej jego wszystkie elementy skadowe lub w tak zwanym Zarysie tzn. w charakterze prostopadocianu posiadajcego parametry wymiarowe wyposaenia. Widok 3D: do wygenerowania trjwymiarowego, realistycznego widoku i zarzdzania wszystkimi funkcjami zwizanymi z renderingiem (fotograficzna wizualizacja sceny), a take moliwo (w programie Litecalc) zarzdzania struktur powierzchni (tekstura).

77

Widok 3D (dla programu Litecalc)

Opcja ta zarzdza funkcjami wizualizacji 3D oraz renderingiem (wygldem) dynamicznym rodowiska z moliwoci dodania struktury wszystkich powierzchni, w tym take powierzchni wyposaenia. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe moduu zarzdzania Renderingiem (wygldem) i struktur powierzchni z nastpujcymi menu:

Plik, w celu zarzdzania obrazami i powrotem do projektu. Wizualizacja, w celu wybrania trybu wizualizacji, w jakiej bdzie reprezentowana scena. Obserwator, w celu okrelenia punktu obserwacji wzgldem sceny. Widoki, w celu zarzdzania najczciej uywanymi widokami z moliwoci szybkiej nawigacji midzy nimi. Tekstura (struktura powierzchni), w celu dostpu do funkcji zarzdzania struktur powierzchni.

Plik

Dostpne s nastpujce funkcje: Zachowaj obraz widoku - pozwala na zachowanie widoku rodowiska w pliku (format BMP). Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley wybra katalog oraz nazw, pod jak bdzie zachowany plik. Zachowany obraz wprowadzony jest take do okna tymczasowego oraz dodany do wykazu dokumentw do wydrukowania w programie Litecalc. Wr do projektu - po wybraniu tego polecenia mona powrci do Obszaru roboczego.

File Menu

78
Wizualizacja
Dostpne s nastpujce funkcje: Rendering: (wygld) daje dostp do funkcji wizualizacji sceny (zobacz poniej). Opcje: daje dostp do funkcji wczajcych wywietlanie elementw rysunku takich jak: Siatka, Osie i Info (zobacz poniej). Antyaliasing na liniach widoku: po wybraniu tej funkcji zmienia si wywietlanie linii w ten sposb, e krawdzie s bardziej gadkie i wydaj si mniej postrzpione. Funkcja ta ma zastosowanie tylko na widoku biecym i w momencie zmiany punktu obserwacji traci sw aktywno. Ray Tracing: w celu dostpu do okna okrelania parametrw Ray Tracingu, przy pomocy ktrego wykonuje si stosowne obliczenia (zobacz poniej). Poka: daje dostp do aktywacji lub dezaktywacji wizualizacji elementw sceny (zobacz poniej). OpenGL: daje dostp do informacji dotyczcych bibliotek graficznych uywanych w module, a take moliwo aktywacji trybu ich dziaania poprzez wybr Renderingu wymuszonego i zarzdzanego przez Software lub przez Hardware. W pierwszym przypadku praca bibliotek zarzdzana bdzie tylko i wycznie przez program, w przeciwnym wypadku funkcj zarzdzania spenia karta graficzna i jej procesor graficzny, co sprawia, e operacje dokonywane s szybciej. Okrelenie koloru ta: w celu dokonania wyboru koloru ta sceny. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym mona wybra kolor ta: z dostpnej palety lub przez podanie skadowych RGB. Wypenienie: w celu okrelenia wartoci wypenienia obrazu. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym podane s nastpujce parametry: minimalna, maksymalna i rednia warto natenia owietlenia [lx] oraz domylna (default) warto wypenienia obliczona przez program jako rednia wartoci owietlenia powierzchni rodowiska; pole Wypenienie [lx], w ktrym mona poda dan warto wypenienia. W oknie tym znajduj si take przyciski Reset w celu przywrcenia domylnej wartoci wypenienia, Zastosuj w celu zastosowania nowego parametru wartoci w odniesieniu do obrazu, OK w celu potwierdzenia polecenia i zamknicia funkcji oraz Anuluj, w celu zamknicia funkcji bez wprowadzania zmian.

Menu W

Menu Wizualizacja

Rendering (Wygld)

Funkcje wizualizacji sceny i odpowiadajce im ikony s nastpujce: Zarys jednokolorowy: wywietlany jest tylko obwd poszczeglnych powierzchni sceny, jednokolorowy. Zarys kolorowy: wywietlany jest tylko obwd poszczeglnych powierzchni sceny, przedstawiony zgodnie z wybranymi uprzednio kolorami. Linie ukryte (Zarys jednokolorowy z usuniciem linii ukrytych): wywietlany jest tylko obwd poszczeglnych powierzchni sceny, jednokolorowy, z wyeliminowaniem powierzchni ukrytych. Linie ukryte kolorowe (Zarys kolorowy z usuniciem linii ukrytych): wywietlany jest tylko obwd poszczeglnych powierzchni sceny, przedstawiony zgodnie z wybranymi uprzednio kolorami, z wyeliminowaniem powierzchni ukrytych. Wypenienie kolorem: wywietlane s powierzchnie wypenione uprzednio wybranym kolorem. Wypenienie kolorem z liniami: wywietlane s powierzchnie wypenione uprzednio wybranym kolorem z nakreleniem obwodu.

Wizualizacja

LITESTAR
Radiosity: na ekranie ukazuje si rodowisko w trybie renderingu uzyskanego dziki metodzie radiosity na podstawie dokonanych oblicze. Funkcja ta nie moe zosta aktywowana w przypadku braku oblicze owietleniowych. 3D False Colors Diagram: this allows you to visualize the area in different colors corresponding to a scale shown in the lower part of the screen. It is useful for understanding the distribution of the illuminances in 3D. Select the function to access the window in which to define: The value intervals and colors corresponding to the individual intervals The type of scale whether linear or logarithmic (Recalculate Values)

79

The maximum and minimum value and the step of illuminances (Modify Scale) Press ok to visualize the area with the surfaces in false colors, press Cancel to return the program to the main screen. To print the image in project documentation it must be saved with the FILE/Save Screen Image function. Ray Tracing: funkcja ta jest przydatna do oblicze Ray Tracingu w celu wizualizacji odbicia na powierzchniach (take lustrzanych). Uwaga: w celu okrelenia parametrw Ray Tracingu naley uy funkcji RODOWISKO/Zmie kolory i wspczynniki odbicia. Naley okreli nastpujce parametry: Nazwa pliku: jest to nazwa, ktra zostanie nadana tworzonemu plikowi obrazu. Program zachowuje automatycznie obraz w katalogu ImpExp programu. Rozdzielczo: kocowe wymiary obrazu. Dla uytkownika dostpna jest standardowa lista rozdzielczoci (320x240, 640x480, 768x576, 1024x768, 1280x1024) w menu rozwijanym. W przypadku innej rozdzielczoci naley wybra opcj Dowolna (custom) - w tym przypadku s do dyspozycji pola do wpisania danej szerokoci i wysokoci. Iteracja promienia: wskazuje maksymalny poziom powtrze w obliczeniach Ray Tracingu dla promieni odbitych i ich refrakcji. Tryb Renderingu: pozwala na wybr typologii skali w celu utworzenia mapy uywanych kolorw - przytumiona lub logarytmiczna. Poka oprawy: w celu aktywacji lub dezaktywacji reprezentacji graficznej opraw.

Uwaga

W oknie Ray Tracing znajduje si przycisk Wicej..., ktry umoliwia dostp do parametrw zaawansowanych funkcji Ray Tracingu takich jak: Tryb Renderingu, przy pomocy ktrego mona wybra pomidzy opcjami: Ray Tracing standardowy: dokonuje oblicze uywajc jednego promienia dla kadego piksela obrazu poddanego obliczeniom. Nie ma adnego parametru opcjonalnego. Ray Tracing z antyaliasingiem: dokonuje dodatkowej analizy pikseli obrazu w celu wyeliminowania efektu aliasingu (tj. postrzpionych krawdzi linii). Jest dostpny parametr opcjonalny: Warto prb-kowania, ktry okrela liczb prb do przeanalizowania dla kadego piksela. Gbia pola: symuluje efekt gbi pola. Parametry opcjonalne: F - Stop przesony do zastosowania przy symulacji; Prby - liczba prb, jak naley zastosowa przy obliczeniach. Podzia przestrzenny: podaje liczb podziaw przestrzennych, na ktre

80
podzielona zostaje scena; w celu optymalizacji oblicze wiksza liczba pozwala na zwikszenie szybkoci oblicze, ale zabiera jednoczenie wicej miejsca w pamici. Parametr ten naley stosowa z zachowaniem pewnej ostronoci przy zwikszaniu wartoci, bo jeeli przekroczy si wielko pamici fizycznej zainstalowanej w komputerze i system zacznie korzysta z pamici wirtualnej (plik wymiany twardego dysku) efekty zastosowania tej funkcji bd niezauwaalne. Branch Control: podaje minimalny wpyw promienia odbicia lub refrakcji na obliczenia kocowe koloru piksela w celu wzicia go pod uwag. Przykadowo, jeeli wpyw tego promienia zejdzie poniej tego poziomu, dany promie jak i rwnie ewentualne promienie odbicia lub refrakcji nie bd brane pod uwag. Depth Cueing Range: parametr sucy symulowaniu percepcji odlegoci. Natenie kadego piksela skalowane jest liniowo przy zastosowaniu wskanika 1 przy odlegoci zerowej, a do wskanika 0 dla odlegoci rwnej danemu parametrowi. Po ustawieniu parametru 0.0 funkcja nie jest aktywna. Pomijaj odbicie w tle: nie bierze pod uwag wpywu koloru ta na promienie odbite, ktre nie przechodz przez aden przedmiot znajdujcy si na scenie. Parametr ten ma zastosowanie tylko w rodowiskach otwartych. Poka Statystyk: wywietla statystyk obliczeniow po zakoczeniu kalkulacji w oknie dialogowym znajdujcym si w module programu. Ponadto, jeeli opcja jest aktywna, istnieje moliwo utworzenia pliku zawierajcego obliczeniowe dane statystyczne (w tym samym katalogu co obraz - plik z rozszerzeniem STS). 3D Isolux Curves: this allows you to visualize the isolux curves on the various surfaces of the area. It is useful for understanding the distribution of the illuminances in 3D. Select the function to open the window in which to define: The value intervals and colors corresponding to the single intervals The type of scale whether linear or logarithmic (Recalculate Values) The maximum and minimum value and the step of illuminances (Modify Scale)

Press OK to visualize the area with the isolux curves, press Cancel to return the program to the main screen. To print the image in project documentation it must be saved with the FILE/Save Screen Image function. Moliwo aktywacji funkcji antyaliasing w odniesieniu do linii. Funkcja ta ma inne dziaanie ni ta sama stosowana do wygldu, poniewa w tym przypadku ma ona zastosowanie tylko w odniesieniu do podstawowych linii (obwd) powierzchni i nie ma to wpywu na czas potrzebny na zarzdzanie widokiem. Aktywacja/Dezaktywacja funkcji usunicia drugiej strony powierzchni w punkcie obserwacji. Kada z powierzchni ma dwie strony wskanik powierzchni okrela, ktra z nich jest aktywna, czyli ktra z nich suy bdzie do dokonania oblicze dla otrzymanego widoku. Obie strony powierzchni nie mog by aktywne jednoczenie. W zwizku z tym, jeeli z punktu obserwacji nie mona obserwowa danej powierzchni bezporednio, oznacza to, e jest ona przeciwlega do punktu obserwacji. Aktywacja/Dezaktywacja funkcji Tekstury (struktura powierzchni).

Opcje

Funkcje powizane i odpowiadajce im ikony s nastpujce: Aktywacja/Dezaktywacja wizualizacji siatki Aktywacja/Dezaktywacja wizualizacji osi wsprzdnych

LITESTAR
Aktywacja/Dezaktywacja wywietlania informacji dotyczcych pozycji obserwatora takich jak: Pozycja obserwatora Kierunek obserwacji Kt obserwacji w [] (FOV) oraz dugo ogniskowej w [mm] Rozstaw siatki

81

Poka

Funkcje powizane i odpowiadajce im ikony s nastpujce: Moliwo aktywacji/dezaktywacji wizualizacji rodowiska Moliwo aktywacji/dezaktywacji wizualizacji wyposaenia Moliwo aktywacji/deaktywacji wizualizacji opraw wietlnych Moliwo aktywacji/dezaktywacji wizualizacji struktur Moliwo aktywacji/dezaktywacji wizualizacji nacelowania opraw Moliwo aktywacji/dezaktywacji wizualizacji numerowania opraw owietleniowych

Obserwator

Menu Obserwator

Funkcje powizane s nastpujce: Wycentruj widok: w celu wycentrowania widoku rodowiska i umieszczeniu go w centrum ekranu. Obrt - Przesu - Przesu rwnolegle - Zoom: w celu zarzdzania przemieszczaniem rodowiska, takim jak obrt, przesunicie, przesunicie rwnolege oraz zoom. Wybr: w celu wyboru powierzchni, na ktr naoona zostanie tekstura (struktura powierzchni). Okrelenie dugoci ogniskowej: w celu okrelenia dugoci ogniskowej, przy pomocy ktrej widziane jest rodowisko. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley poda now warto ogniskowej w [mm]. Wycentruj widok, w celu przywrceniu widoku rodowiska do centrum ekranu poprzez usytuowanie paszczyzny XY w poziomie, osi X+ od lewej do prawej i osi Z w pionie. Wybr w celu wybrania danej powierzchni i uaktywnienia jej dla dodania funkcji Tekstury (struktura): program zaznaczy w kolorze czerwonym obwd powierzchni lub jej zarys, jeeli nie jest ona zawarta w paszczyznach wsprzdnych XY, XZ i YZ. Uwaga: aby mc zaznaczy wybran powierzchni musi by aktywny jeden z trybw wizualizacji typu Zarys jednokolorowy lub Wypenienie kolorem za wyjtkiem Radiosity.

Wycentruj widok

Wybr

Uwaga

Obr - Przesu - Przesu rwnolegle - Zoom

Obr: w celu obrotu punktu obserwacji wok wybranego elementu. Przesu: w celu przemieszczenia punktu obserwacji do/od wybranego elementu (przesunicie w pionie i w poziome). Przesu rwnolegle: w celu przemieszczenia punktu obserwacji do/od wybranego elementu (przesunicie w poziome). Zoom: w celu zmiany kta wizualizacji lub ogniskowej.

82
Widoki

Menu Widok

Dostpne s nastpujce funkcje: Zachowane: w celu wywietlenia listy zapisanych widokw, z ktrej mona wybra dany widok. Dodaj do biecych: w celu dodania do biecej listy wykazw nowego widoku. Usu widok: w celu usunicia widoku dodanego uprzednio do listy poleceniem Dodaj do biecej. Usu wszystkie: w celu usunicia wszystkich elementw listy.

Tekstury

Funkcje powizane s nastpujce: Funkcja Tekstury (struktura): w celu dostpu do okna wyboru i zarzdzania struktur powierzchni; w grnej czci tego okna podane jest odniesienie do danej powierzchni.

Uwaga

Uwaga: eby mie dostp do okna zarzdzania Tekstury (struktur powierzchni) naley wczeniej zaznaczy wybran powierzchni rodowiska przy pomocy funkcji OBSERWATOR/Wybr. W grnej czci okna Waciwoci Tekstury podane s nastpujce opcje: Dodaj w celu skojarzenia nowej struktury powierzchni z wybran powierzchni. Po wybraniu tej opcji program otwiera okno dialogowe, w ktrym mona wybra odpowiedni struktur powierzchni; okno to pozwala take na wizualizacj podgldu struktury.

Uwaga

Uwaga: niektre wersje Windows mog nie dysponowa tak opcj), a take ogln list. Wyczy w celu anulowania powizania uprzednio wybranej struktury (tekstury) z dan powierzchni.

Nazwa danej struktury (tekstury) oraz jej katalog znajduj si w polu Nazwa pliku, std mona wrci do okna wyboru struktur zaznaczajc przycisk Wybr (jeeli zachodzi potrzeba zmiany struktury). Ponadto dostpne s nastpujce pola: Powtrz w poziomie i w pionie, w celu powielenia w poziomie i/lub w pionie wybranej struktury. Antyaliasing - jeeli chce si wyeliminowa efekt linii zbkowanych. Mapping, przy pomocy ktrego mona poda jak ma by naoona struktura (tekstura) na danej powierzchni. Do wyboru s trzy opcje: jako paszczyzna w celu naoenia struktury na powierzchnie paskie, kulista w celu naoenia struktury na powierzchnie kuliste i cylindryczna w celu naoenia struktury na powierzchnie w ksztacie walca.

W dolnej czci okna znajduje si sekcja umoliwiajca konfiguracj struktury (tekstury) z nastpujcymi funkcjami: Reset: jest to przycisk wyzerowania, ktry anuluje wszystkie poprzednie ustawienia i sprowadza je do stanu pierwotnego. Przesunicie [m]: pozwala na przesunicie jednej struktury (tekstury) zgodnie z trzema osiami wsprzdnych x, y, z (o z to o prostopada do powierzchni). Skala: pozwala na okrelenie skali w odniesieniu do osi x, y i z, w jakiej zostanie dokonane powikszenie wybranej struktury (tekstury). Jeli opcja Jednoczenie jest aktywna w jednym z pl, to skala ustalona w jednym polu automatycznie zostaje przeniesiona do pozostaych pl.

Waciwoci Tekstury

LITESTAR
Obrt: mona dokona obrotu struktury (tekstury) wobec osi x, y, z w celu odpowiedniego naoenia jej na dan powierzchni. W celu umieszczenia struktury na paszczynie, naley ustawi wszystkie trzy obroty na zerze (0), natomiast w celu naoenia jej na cian pionow, rwnoleg do osi y, naley ustali obrt o 90 wzgldem osi x i wzgldem osi y. W kadym wypadku istnieje moliwo innego nakadania struktury w tym przypadku struktura (tekstura) nie bdzie przylegaa do powierzchni, ale na dan powierzchni zostanie naoony jej rzut.

83

Widok 3D

Opcja ta zawiera komendy uyteczne do realistycznej, trjwymiarowej prezentacji projektu i zarzdzania powlekaniem (generowaniem kolorowego obrazu). Widok (ujcie) tworzonych obrazw zaley od punktu obserwacji (usytuowania obserwatora. Widok 3D pozwala na nastawienie dowolnego punktu obserwacji przy pomocy nastpujcych komend: Obrt: do obracania wok osi pionowej (Z) i poziomych (X i Y). Osie X i Y s bezwzgldne i nie przechodz przez rodek pomieszczenia. Obrt nastpuje przez - klikanie na strzakach lub na pasku pomidzy nimi lewym przyciskiem myszki, przesuwanie suwaka lub wpisanie wartoci liczbowych w okienkach edycyjnych Przesunicie: do przesuwania pomieszczenia wzdu trzech osi X, Y i Z. Skok przesunicia jest nastawiany w odpowiednich okienkach edycyjnych Widok: do powikszenia lub zmniejszenia biecego widoku. Skok jest nastawiany w okienku edycyjnym Fit, w celu umieszczenia rodowiska w centrum obszaru operacyjnego (monitora) w przypadku zastosowania licznych przemieszcze lub zoomu Kursor, w celu uwidocznienia lub nie, opraw; przez kursor rozumie si punkt przecicia pomidzy osi wietln oprawy i punktem powierzchni, ktra przecina t o. Poniewa jest ona prostopada do powierzchni wyjcia strumienia wietlnego oprawy i, przy ustawieniu domylnym wszystkich obrotw na punkt zerowy, skierowana w d i poziomo w stosunku do podogi, naley zwrci szczegln uwag na krzyw fotometryczn oprawy (dotyczy urzdze porednich), ktra ustawiana jest przez niektrych producentw z uwzgldnieniem warunkw dziaania. W tym przypadku, jeeli przy ustawieniu domylnym o kursora zwrcona jest pionowo w d, oznacza to, e w praktyce strumie wietlny skierowany jest w gr Reset, w celu przywrcenia widoku rodowiska do stanu pierwotnego, po zastosowaniu kolejnych operacji przemieszczania lub zoomu. Ognisko, w celu okrelenia dugoci ogniskowej z jak widziane jest rodowisko. W oknie widoku 3D znajduj si ponadto dwa przyciski funkcyjne: Powlekaj - umoliwiajcy rozpoczcie generowania realistycznego, trjwymiarowego, kolorowego obrazu, prezentujcego wyniki oblicze projektu, w postaci wirtualnej rzeczywistoci, oraz Anuluj powodujcy powrt do gwnego obszaru roboczego. Po wybraniu funkcji Rendering program wymusza w pierwszej kolejnoci okrelenie okna, w ktrym reprezentowany bdzie rendering (w tym celu naley przesuwa kursorem myszki w prawo i w lewo, w gr i w d, a do uzyskania zamierzonego okna, a nastpnie naley wcisn lewy przycisk myszki dla potwierdzenia); w tym momencie program wizualizuje okno, w ktrym mona dokona nastpujcych operacji:

Widok 3D

To: po dwukrotnym klikniciu myszk w komrk ta, otiwera si okno wyboru koloru ta renderingu; po dokonaniu wyboru albo metod reprezentacji graficznej, albo podajc trjbarwne parametry i po potwierdzeniu przyciskiem OK, program konfiguruje okno renderingu w wybranym kolorze. Oprawy: tu mona zdecydowa czy oprawy wietlne maj by reprezentowane w renderingu, czy nie. Jeeli znak graficzny aktywacji () jest wizualizowany, oprawy bd reprezentowwane w renderingu.

84
Po zakoczeniu operacji ustalania danych parametrw i potwierdzeniu przyciskiem OK program przystpuje do realizacji renderingu w oknie. Utworzony obraz zostaje automatycznie wprowadzony na list wydruku oraz do okna tymczasowegom, gdzie mona bdzie zadecydowa czy zapisa go w formacie BMP. Z tego okna mona take otworzy inne obrazy w tym celu naley wybra funkcj PLIK/Otwrz obraz i doczy dany obraz do listy wydruku ( na przykad mona doczy fotografie rodowiska, w ktrym projektowane jest owietlenie zobacz funkcja Plik/Otwrz obraz

OPCJE

Menu OPCJE pozwala na odwieenie lub zmian trybu wywietlania pomieszczenia. Ikony (pasek narzdziowy - Komponowanie)
Odwie Menu Opcje Poka/Ukryj osie wsprzdnych Poka/Ukryj siatk punktw Zarys Peny

Dostpne s nastpujce komendy: Odwie: do odwieenia widoku wszystkich elementw pomieszczenia, ktre zostay ukryte podczas przesuwania. Osie: do wywietlenia pocztku ukadu wsprzdnych. Jeli komenda Osie jest wybrana, wtedy pocztek ukadu wsprzdnych jest widoczny na ekranie w jego lewym dolnym rogu). Siatka: do wywietlania punktw siatki. Jeli komenda Siatka jest wybrana, wtedy na ekranie widoczne s punkty siatki. Numeracja: pozwala na aktywacj lub wyczenie odnonikw liczbowych dotyczcych opraw i struktur oraz nacelowania opraw na strukturze. W menu tym jest rwnie opcja Brak, przy pomocy ktrej mona aktywowa lub anulowa wywietlanie numeracji dla wszystkich elementw. Strumie wiata: opcja ta suy do aktywacji lub dezaktywacji przedstawienia graficznego strumienia wietlnego oprawy na paszczynie, w ktrej umieszczona zostaje dana oprawa owietleniowa. Uyteczna w przypadku korzystania z funkcji OPRAWY/Naceluj opraw; ponadto wskazuje kierunek maksymalnej emisji wietlnej. Dxf: funkcja ta jest uyteczna, kiedy zachodzi konieczno aktywacji lub dezaktywacji ta przy pliku DXF 2D importowanym przy pomocy polecenia DXF/Importuj jako to. Paski narzdzi: do manipulowania czterema dostpnymi w programie paskami narzdzi (pasek narzdziowy jest grup ikon przyporzdkowanych rnym komendom dostpnym w menu). Jeeli wybierzemy t komend, program wywietli menu rozwijalne pozwalajce uytkownikowi zadecydowa, ktry pasek ma by aktualnie wywietlany. Dostpne s cztery paski: pierwszy z komendami definiowania pomieszcze, drugi do zarzdzania obiektami w pomieszczeniu, trzeci do zarzdzania modelami i czwarty do zarzdzania oprawami. Ostatnie dwa s zwizane z aktywnymi elementami, co oznacza, e s wywietlane wwczas, gdy dokonuje si operacji z modelami lub oprawami.

LITESTAR
NORMY
Menu NORMY pozwala na posugiwanie si uytecznymi i krtkimi informacjami dotyczcymi norm owietleniowych majcych zastosowanie w projekcie. Po wyborze tej funkcji w oknie ukazuje si lista dostpnych norm. Dostpne opcje przy posugiwaniu si normami s podzielone na dwie czci: 1. Pierwsz jest pasek menu zawierajcy nastpujce funkcje: Plik: do otwierania rnych zbiorw norm - Otwrz, do drukowania zaznaczonych norm - Drukuj lub do opuszczenia wgldu do norm Koniec. Edycja: do kopiowania fragmentu zaznaczonego tekstu normy - Kopiuj lub wpisania wasnych notatek - Skomentuj.
Menu Opcje: Paski narzdziowe

85

Zakadka: do wstawienia zakadki w punkcie ustawienia kursora. Opcje: do okrelenia wywietlania okna - Zawsze na wierzchu, do wywietlenia okienka zawierajcego chronologiczny spis dokonywanych operacji - Historia, do okrelenia kroju czcionki Czcionka i do okrelenia czy uywa kolorw systemowych - Kolory systemu.

2.

Drug jest pasek zawierajcy nastpujce funkcje: Spis treci: dajcy moliwo wywietlenia listy dostpnych tematw. Szukaj: otwierajcy okno zawierajce list kluczowych sw, dziki ktrym mona odnale interesujcy nas temat. Wstecz: do zastpienia okna z biecym tematem, oknem z poprzednim tematem a do widoku pocztkowego. Drukuj: do wydrukowania treci biecego tematu.
Normy

POCZENIA

Menu Poczenia pozwala na przechodzenie z moduu programu LITESTAR do innego: poczenia bdce do dyspozycji s nastpujce: Katalog elektroniczny operacyjny (Liswin) Modu kosztorysowy (Lisman) Zarzdzanie danymi fotometrycznymi (Photowin) Zarzdzanie danymi katalogowymi (Lisdat)

Poniej opisane zostay funkcje Katalog i Oferty. Funkcje suce do zarzdzania baz danych fotometrycznych zostan opisane w oddzielnym rozdziale.

86

Help Index

LISWIN
Liswin - Uwagi wstpne
Liswin is an operative electronic catalog because, in addition to allowing product search according to different systems and parameters, it allows the subsequent elaboration of the product data for the production of project documentation in accordance with the requirements of the operator. The Liswin program module manages the functions of: Parametric and tree search of products Processing of data sheets in different languages Price list management Preparation of product lists for the estimate module (Lisman) Access to the other LITESTAR modules
Katalog

87

Zarzdzanie katalogiem operacyjnym

Po wybraniu funkcji Liswin wywietla si katalog , w skad ktrego wchodz niej podane elementy. pasek menu z funkcjami Plik, Wizualizuj, Funkcje, Poczenia i About (uwagi dotyczce oprogramowania) (zobacz opis poniej). pasek ikon: na pasku ikon po prawej stronie znajduje si take znak fabryczny firmy, ktrej produkt jest pokazywany (klikajc na znak fabryczny przechodzi si do okna danych firmy). Na tym samym pasku, po lewej stronie, znajduje si menu rozwijane, z ktrego mona wybra typologi wizualizowanego produktu (na przykad: Oprawy owietleniowe, Lampy ...). tabela produktw umieszczona w czci rodkowej zawiera wykaz produktw wybranych przy pomocy funkcji Wyszukaj; wizualizowane s nastpujce pola: New (wskazuje czy produkt zosta ostatnio zmodyfikowany), Fotometria ( wskazuje dostpno danych fotometrycznych), Kod produktu, Opis produktu, Producent. Porzdkowanie: po wciniciu jednego z opisw (tytuw) tabeli program dokonuje automatycznego uporzdkowania danej kolumny w porzdku alfabetycznym ponowne wcinicie powoduje uporzdkowanie odwrotne. kolumna porzdkowana staje si kolumn aktywn. Znajd: wprowadzajc jeden z elementw poszukiwania program odszukuje pierwszy produkt listy zawierajcej dany element ( na przykad, jeeli kolumna aktywna to kod, to po wprowdzeniu 1234... program wywietli pierwszy kod zaczynajcy si od 1234..., pod warunkiem, e taki kod istnieje). Podwjne kliknicie (lewy klawisz myszki) na danym produkcie: program przechodzi do karty technicznej wybranego produktu. Prawy klawisz myszki: program aktywuje menu kontekstowe z funkcjami Znajd ( wyszukiwanie produktu w zalenoci od danych charakterystycznych wprowadzonych do okna dialogowego), Znajd nastpne ( wyszukiwanie produktu nastpujcego po uprzednio wyszukanym przez funkcj Znajd), Karta techniczna ( przechodzi do moduu zarzdzania kartami technicznymi wybranego produktu), Fotometria (jeeli napis FOT po lewej stronie produktu jest aktywny, daje dostp do danych fotometrycznych produktu), Dokumenty (daje dostp do okna zawierajcego wykaz dokumentw skojarzonych z wybranym produktem) (plik PDF, Excel i t.p.), Usu ( eliminuje wybrany produkt z katalogu) oraz Dodaj do Listy Projektu (dodaje wybrany produkt do listy projektu, ktra moe zosta pniej importowana przy zastosowaniu programu Lisman). Strzaki W gr W d pozwalaj na pionowe przemieszczanie si midzy produktami. z kart danych technicznych poszczeglnych produktw umieszczonych w dolnej czci.

Funkcje aktywne w tym oknie s nastpujce:

Karty te zawieraj dane produktu podzielone w zalenoci od typologii, na przykad, Dane podstawowe, Parametry elektryczne i t.d. W celu przejcia od jednej do drugiej naley klikn na etykietk danej karty. Poniej opisane s funkcje dostpne z Paska menu.

PLIK
Menu Plik pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami (w nawiasach znajduje si skojarzona ikona). Wyszukiwanie wedug parametrw w celu wyszukania jednego lub wielu produktw odpowiadajcych parametrom okrelonym przez uytkownika w odpowiednim oknie dialogowym.

88
Wyszukiwanie wedug drzewa kartotek w celu wyszukania danego produktu poprzez drzewo kartotek. Konfiguracja w celu dostpu do sektora zarzdzania parametrami moduu Liswin, takimi jak cieka plikw lub kolory w kartach technicznych. Zakocz w celu wyjcia z moduu Liswin. W celu wyjcia z moduu mona take wcisn kwadracik X znajdujcy si po prawej stronie ekranu u gry.

Wyszukiwanie wedug parametrw

Wyszukiwanie wedug parametrw aktywowane jest przez funkcj Wyszukiwanie wedug parametrw lub po klikniciu na odpowiadajc tej funkcji ikon: schemat wyszukiwania wywietli si w dolnej czci ekranu jest to zbir folderw zawierajcych dane podzielone wedug typologii: mona przej od jednego folderu do drugiego klikajc lewym klawiszem myszki na nazw (tag) folderu. Niezalenie od typologii danych, pola danych zwizane z komend Znajd produkt s nastpujce: Pola stae (pola wyboru z listy produktw); s to pola bez moliwoci edycji - naley zaznaczy opis produktu z danej listy, np. z pola kolorw. Pola edycji: s to pola z moliwoci edycji, w ktrych mona poda opis w formie numerycznej lub literowonumerycznej; w pierwszym przypadku wprowadzane s liczby i wybr danego produktu moe by dokonany przy pomocy klawiszy operacyjnych (>, <, =, *); w drugim przypadku wprowadza si opis i wyboru dokonuje si spord Znajd produkt wszystkich dostpnych elementw, ktre s wywietlane. Dostpne s nastpujce funkcje: Wyczy: pozwala na usunicie uprzednio wybranych elementw podanych w celu znalezienia produktu Znajd: pozwala na znalezienie produktw odpowiadajcych okrelonym parametrom podanym jako kryterium poszukiwa Znajd w podgrupie: pozwala na znalezienie produktw tylko w grupie produktw ustalonych wczeniej i wedug kryterium wyboru zgodnego z dodatkowymi parametrami wyboru
Pole wyboru - cyfrowe

Pole wyboru stalego

Pole wyboru cyfrowo-literowe

Wyszukiwanie w Internecie (funkcja ECOD): funkcja ta pozwala na wyszukiwanie nie tylko przy pomocy serwera lokalnego, ale po podaniu odpowiednich danych, take w serwerze zdalnym poprzez Internet. Po wysaniu polecenia do serwera zdalnego program odpowiada po upywie kilku sekund podajc liczb wszystkich znalezionych elementw, po czym, po uzyskaniu potwierdzenia, program rozpoczyna operacj pobierania danych. Nastpnie program ponawia danie potwierdzenia polecenia pobrania obrazw i tekstw. Po zakoczeniu operacji pobierania program rozpoczyna operacj uaktualniania banku danych; operacja ta moe trwa kilka minut. Po zakoczeniu tej operacji bank danych moe by ponownie uywany. Szukaj lokalnie (funkcja Local ECOD) - po podaniu odpowiednich parametrw funkcja ta pozwala na importowanie poszukiwanych produktw bezporednio z CD-ROM lub z danego pliku. Operacja aktualizacji banku danych moe trwa nawet kilka minut. Po jej zakoczeniu bank danych gotowy jest do pracy. Zakocz: w celu wyjcia z moduu Znajd.

Wyszukiwanie wedug drzewa kartotek

Wyszukiwanie wedug drzewa kartotek aktywuje si po wybraniu odpowiedniej funkcji z menu lub klikajc na ikon znajdujc si na pasku, na ktrym wywietlone jest okno zawierajce drzewo kartotek wczeniej zaznaczonych produktw za pomoc funkcji Wyszukiwanie wedug parametrw. W Oknie tym dostpne s funkcje 1,2,3, pozwalajce na otworzenie drzewa kartotek wyszukiwania na trzech moliwych poziomach, ( 3 poziomy odpowiadaj trzem rnym parametrom wyszukiwania): klikajc na jeden z dostpnych kodw zostanie

LISWIN
automatycznie wywietlona karta produktu.

89

Konguracja
Funkcja Konfiguracji aktywuje okno, w ktrym mona ustawi parametry konfiguracji programu, takie jak: Bank danych: okrela ciek dostpu do banku danych katalogu. Karta techniczna: konfiguruje elementy karty technicznej, takie jak n.p. pokaza lub nie zbir danych (klikn nad paskiem wybranego pola i wybra Tak/Nie z okna rozwijanego) oraz kolor tytuw i podtytuw (klikn na kolor i wybra nowy kolor z okna dialogowego). Media: okrela dostp (foldery) do przedmiotw produktw, takich jak obraz i teksty. Podzielona jest na Update (przedmioty cignite przy pomocy funkcji uaktualniania przez WWW oraz Stae ( s to dane uzyskane z CD_ROM). Startup Default: okrela ustawienia domylne uporzdkowania tabeli (dla New Nowoci), FOT (Fotometria), kod, Opis i Producent) oraz typ produktu (Oprawy wietlne, Lampy ...). Download Internet: okrela adres internetowy w celu auaktualnienia danych. Sugeruje si, eby nie zmienia tego ustawienia, o ile firma Oxy Tech Srl nie wskae inaczej. Produkty: wskazuje dostp do ewentualnych wtyczek zewntrznych wspomagania (na przykad w celu eksportowania dokumentw w formacie Excel). Dokumenty: wskazuje ciek dostpu w celu zachowania dokumentw utworzonych przez oprogramowanie (na przykad w celu eksportowania kart technicznych w formacie PDF lub RTF)
Wyszukiwanie wedug drzewa kartotek

WIZUALIZUJ

Okno konguracji

Menu Wizualizuj pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami: Dane producenta w celu wizualizacji danych producenta czynnego. Cenniki w celu dostpu do funkcji zarzdzania cennikami. Usunicie produktw w celu aktywowania funkcji usunicia jednego lub wielu produktw z banku danych. Lista Projektu w celu aktywowania funkcji zarzdzania listami produktw, ktre bd uywane pniej przez modu kosztorysowy (Lisman).

Dane Producenta
Wybr tej funkcji aktywuje okno zarzdzania danymi producenta, takimi jak: forma prawna firmy adres numery telefonu adresy internetowe poczty elektronicznej i WWW oglne wiadomoci dotyczce producenta typologia przewidzianych produktw Okno daje dostp do nastpujcych funkcji: Znak fabryczny: w celu skojarzenia nowego znaku fabrycznego. Usu w celu usunicia wszystkich produktw znajdujcych si w katalogu. Aktualizuj w celu uaktualnienia danych producenta, wszystko to w zalenoci od aktywowanych pozwole Anuluj w celu wyjcia z okna.
Dane Producenta

90
Cenniki
Funkcja Cenniki pozwala na zarzdzanie cennikami produktw niezalenie od katalogu; mona wprowadzi do katalogu jeden lub wiele cennikw dotyczcych tej samej grupy produktw, operacji tej mona dokona take w pniejszym terminie. Wane jest, eby kody produktw katalogowych precyzyjnie odpowiaday kodom produktw w cenniku, w przeciwnym przypadku nie ma moliwoci skojarzenia. Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno zarzdzania, w ktrym s aktywne nastpujce funkcje:
Zarzdzanie cennikami

+ w celu dodania nowego cennika w odniesieniu do zaznaczonego producenta: moe istnie kilka cennikw zwizanych z tym samym producentem. Zaznaczenie tej funkcji otwiera okno, w ktrym mona dokona opisu cennika. Wcisn OK w celu potwierdzenia, Anuluj w celu wyjcia z okna. w celu importowania lub eksportowania cennika w formacie CSV (comma separated values). Po zaznaczeniu danego producenta, odpowiadajcemu mu cennika oraz ikony importuj lub eksportuj, program otwiera okno dialogowe, w ktrym naley poda nazw zarzdzanego cennika. w celu auktualnienia cennika aktywnego poprzez ewentualne zmiany, ktre naley wprowadzi. W celu usunicia z cennika aktywnego zaznaczonego producenta.

W celu wybrania cennika danego producenta naley klikn dwa razy na nazw cennika otworzy si okno rozwijane, w ktrym mona bdzie wybra dany cennik (ktry w ten sposb aktywuje si); ceny zawarte w tym cenniku bd wizualizowane w kartach poszczeglnych produktw. Natomiast po dwukrotnym klikniciu na Numer cennika, aktywuje si jego pole, w zwizku z czym moliwe jest wprowadzenie zmian dotyczcych numeru lub odniesienia. Mona take zmieni walut w istniejcym ju cenniku w tym celu naley klikn dwukrotnie na walut po prawej stronie okna, a nastpnie wybra now walut. Jeeli pniej kliknie si na pasek zaznaczonego producenta, program zapyta, czy wprowadzi nowy cennik: jeeli odpowie si twierdzco, program doda nowy cennik.

NOTE

Nota Bene: to rozwizanie pozwoli pniej na eksportowanie nowego cennika w formacie CSV edytowanego w Excelu; w ten sposb ma si od razu do dyspozycji ceny w walucie pierwotnej, w ktrej ewentualnie mona dokona odpowiednich zmian. Po zakoczeniu wprowadzania zmian cennik moe by na nowo importowany.

Usunicie produktw
Liswin pozwala na usunicie z katalogu jednego lub wielu produktw - po wybraniu tej funkcji otwiera si okno Usunicia produktw po prawej stronie Wizualizatora.

Dziaanie
Zaznaczy po lewej stronie jeden lub wiele produktw w tabeli produktw (produkty, ktre maj by usunite musz by wczeniej zaznaczone). przy wcinitym prawym klawiszu myszki wybra funkcj Dodaj do listy menu kontekstowego: program wprowadzi zaznaczone produkty do okna Usunicie produktw. teraz naley w oknie Usunicie produktw wcisn prawy klawisz myszki otworzy si menu kontekstowe, z ktrego naley wybra funkcj Wyczy w celu usunicia z listy usuwania zaznaczonego produktu, Usu w celu usunicia wszystkich znajdujcych si produktw lub Wyzeruj w celu wyzerowania listy.

Usunicie produktw

LISWIN
Lista Projektu
Liswin pozwala na utworzenie listy produktw, ktre pniej bdzie mona importowa bezporednio do programu kosztorysowania: po wybraniu tej funkcji po prawej stronie wizualizatora otwiera si okno Lista importu.

91

Dziaanie
Wybra jeden lub wiele produktw w tabeli produktw po lewej stronie (produkty, ktre maj by usunite musz by wczeniej zaznaczone). wcisn prawy przycisk myszki i zaznaczy Dodaj do Listy z menu kontekstowego. Program dokona wprowadzenia zaznaczonych produktw do okna Lista importu. Powtrzy operacj w zalenoci od iloci produktw, ktre maj zosta wprowadzone.
Lista projektu

Uwaga: iloci mog by wprowadzone bezporednio w module kosztorysowania Lisman. teraz naley w oknie Lista importu wcisn prawy klawisz myszki otworzy si menu kontekstowe, z ktrego naley wybra funkcj Wyczy w celu usunicia z listy zaznaczonego produktu, lub Wyzeruj w celu wyzerowania listy.

FUNKCJE
Menu Funkcje pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami ( w nawiasach podana jest skojarzona ikona) Znajd - w celu wyszukania produktu w zalenoci od danych wpisanych w oknie dialogowym. Wyszukiwanie ma miejsce w kolumnie aktywnej (ta, w ktrej jest symbol trjkta przy nazwie-opisie. Znajd nastpny: w celu wyszukania nastpnego produktu po znalezieniu wyszukanego przez funkcj Znajd. Karta techniczna: w celu dostpu do moduu zarzdzania kartami technicznymi wybranego produktu. Mona take dwukrotnie klikn na wybrany produkt. Fotometria - w celu wizualizacji danych fotometrycznych oprawy (o ile aktywne jest wskazanie FOT po lewej stronie produktu). Dokumenty w celu dostpu do okna zawierajcego list dokumentw skojarzonych z wybranym produktem (plik PDF, Excel i t.d.) Usu w celu usunicia produktu zaznaczonego w katalogu.

Dodaj do Lity projektu: w celu dodania zaznaczonego produktu do listy projektu, ktra pniej bdzie importowana przez program Lisman (Zobacz take funkcj Lista projektu w menu Wizualizuj).

Karta techniczna
Karta techniczna przy jej pomocy mona wywietla i drukowa dane, rysunki i opisy produktw; jest aktywowana poprzez wybranie komendy Karta techniczna z menu aplikacji pliku albo przez dwukrotne kliknicie lewym przyciskiem myszki na ikonie odpowiadajcej wybranemu produktowi. Pasek menu umieszczony po lewej stronie karty technicznej zawiera nastpujce opcje: Jzyk: jest to pole wyboru stae, przy pomocy ktrego mona zaznaczy wybrany jzyk spord jzykw bdcych do dyspozycji. Rysunki: przy pomocy tej komendy mona wybra rysunek, ktry bdzie wczony do karty technicznej. Po jej wybraniu otwiera si okno dialogowe, w ktrym naley wybra rysunki i kolejno, w jakiej

Karta techniczna

92
maj one by wywietlone: mona wstawi do karty technicznej maksymalnie trzy rysunki, ktre naley wybra spord rysunkw bdcych do dyspozycji (maksymalnie dziesi, ktre s umieszczone w dolnej czci okna dialogowego). Mona take wstawi mniejsz ilo rysunkw np. jeeli s do dyspozycji trzy rysunki, program aktywuje trzy pola ale mona wybra tylko dwa lub jeden z nich (naley klikn na plansz Rys. 1 lub Rys. 2, ktre znajduj si w lewej grnej czci okna dialogowego). W celu wstawienia rysunku naley najpierw klikn na dany rysunek, a potem na pole docelowe: rysunki bd umieszczone w karcie technicznej w takiej kolejnoci, w jakiej zostay one zaznaczone. Eksport RTF: pozwala na eksportowanie karty technicznej w formacie RTF do uytkowania w programie MS Word. Eksport PDF: pozwala na eksportowanie karty technicznej w formacie PDF do odczytu w programie ADOBE Acrobat Reader. Sterowanie tekstem: program pozwala na zaznaczenie tekstu i wstawienie go do karty technicznej; w tym celu naley aktywowa pole stae i wybra odpowiedni tekst. Format karty technicznej: program wyposaony jest w trzy rne formaty (Mod. A + Mod. B + Mod. C) dla kart technicznych, ktre mona aktywowa naprzemiennie przy pomocy lewego przycisku myszki. W celu przegldu rnych stron dokumentu z podaniem numeru strony aktualnej i liczby stron dokumentu. W celu zarzdzania funkcj zoom na ekranie monitora przy dokumencie otwartym: mona klikn na lup w celu aktywacji funkcji zoom in lub zoom out, a ponadto mona wybra w odpowiednim oknie typ wizualizacji. W celu wydania drukarce polecenia wydruku dokumentu podajc jednoczenie ustawienia dokumentu.

W grnej sekcji okna znajduj si nastpujce funkcje:

Dokumenty
Funkcja Dokumenty pozwala na wizualizacj (o ile dostpne) serii dokumentw skojarzonych z wybranym produktem; mog to by dokumenty zredagowane przez normalnie uywane programy (Word) lub (Acrobat) istotne jest, eby w komputerze byo zainstalowane odpowiednie oprogramowanie, ktre odnosi si do karty (pliku) (na przykad: Word dla plikw z rozszerzeniem *.doc). Moliwy jest take dostp do dokumentw Autocad, takich jak pliki DXF lub DWG (w tym przypadku naley dysponowa programem Autocad lub Volo-View), lub wizualizowanie dokumentw Excel (XLS).

POCZENIA
Menu Poczenia pozwala na przechodzenie z moduu programu LITESTAR do innego: poczenia bdce do dyspozycji s nastpujce: Obliczenia owietleniowe (Litecalc) Katalog elektroniczny operacyjny (Liswin) Zarzdzanie danymi fotometrycznymi (Photowin) Zarzdzanie danymi katalogowymi (Lisdat)

LISMAN
Lisman Uwagi wstpne
Lisman jest programem kosztorysowym, pozwalajcym na automatyczny import list produktw projektw zrealizowanych w module obliczeniowym Litecalc, lub list zrealizowanych w module katalogu operacyjnego Liswin. Modu programu Lisman zarzdza nastpujcymi funkcjami: Tworzenie projektw kosztorysu, w skad ktrych wchodz podprojekty (projekty skadajce si z rnych podprojektw, tak jak w przypadku biura, w ktrym s rne lokale). Importowanie list projektu z moduu Litecalc oraz list utworzonych w programie Liswin. Tworzenie kosztorysw i ofert handlowych, ktre mog by eksportowane take w formacie RTF i PDF.

93

Zarzdzanie programem Lisman

Po wybraniu funkcji Lisman otwiera si gwne okno programu, skadajce si z nastpujcych elementw: pasek menu zawierajcy menu Projektu, Podprojektu, Ofert, Pocze i O Programie (uwagi dotyczce programu) (zobacz opis poniej). pasek ikon.
Okno moduu LISMAN

Poniej zostay opisane funkcje Paska menu.

PROJEKT

Menu Projekt pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami: Nowy w celu utworzenia nowego projektu. Otwrz w celu otworzenia projektu, ktry zosta wczeniej zredagowany i zachowany w archiwum. Zachowaj w celu zachowania biecego projektu. Zachowaj jako w celu zachowania biecego projektu i okrelenia nazwy pliku. Zamknij w celu zamknicia biecego projektu. Waciwoci w celu dostpu do waciwoci biecego projektu. Konfiguracja w celu dostpu do sektora zarzdzania parametrami moduu Liswin/Lisman, takimi jak cieka dostpu plikw lub kolory kart technicznych. Zakocz w celu wyjcia z programu Lisman.
Nazwa nowego Projektu

Nowy

Funkcja Nowy aktywuje okno waciwoci suce do zarzdzania elementami projektu, takimi jak: Opis, w celu nadania nazwy nowemu projektowi (alfanumeryczny). Projekt, w celu wprowadzenia kodu projektu (alfanumeryczny) Uwagi, w celu wpisania uwag (alfanumeryczny)

W oknie jest te wskazanie daty utworzenia projektu. Po wciniciu OK program zachowa dane charakteryzujce projekt.

94
PODPROJEKT
Menu Podprojektu pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami: Nowy, w celu utworzenia nowego podprojektu. Zmie/modyfikuj w celu dostpu do okna zarzdzania list produktw (Edytuj podprojekt) w celu wprowadzenia zmian w uprzednio utworzonej licie. Usu w celu usunicia zaznaczonego podprojektu. Zaznacz w celu zaznaczenia lub cofnicia zaznaczenia podprojektu w celu jego wizualizacji oraz dokonania oblicze kosztorysowych w dokumentach, ktre program moe zrealizowa (obliczenia kosztorysowe, lista materiaw, oferty ...) Dokumenty w celu zarzdzania dokumentami bdcymi czci skadow listy produktw (obliczenia kosztorysowe i listy zwyke). Waciwoci w celu dostpu do waciwoci biecego podprojektu.

Nowy

Funkcja Nowy aktywuje okno waciwoci, w ktrym naley wprowadzi elementy podprojektu, takie jak:
Nazwa nowego podprojektu

Projekt w celu podania kodu projektu (alfanumeryczny)

Opis w celu wprowadzenia nazwy projektu (alfanumeryczna)

W oknie znajduje si te polecenie Dodaj, ktrego zaznaczenie pozwala na dodanie danego podprojektu do okrelonych dokumentw (obliczenia kosztorysowe, listy, oferty...). Zaznaczone podprojekty reprezentowane s na licie podprojektw wizualizatora poprzez ikon otwrz plik, natomiast podprojekty, ktre nie zostay zaznaczone, przez t sam ikon przekrelon przez X w kolorze czerwonym. Po zakoczeniu operacji i wciniciu OK program przechodzi do okna Edycji podprojektw, w ktrym moliwe s nastpujce operacje: Importowa list projektu zrealizowanego przy pomocy programu obliczeniowego: w tym przypadku naley zaznaczy przycisk Przegld w sekcji Lista Projektw, wybra projekt, ktry nas interesuje z okna wyboru a nastpnie zaznaczy przycisk Importuj Projekt. Program dokona operacji importu, wywietlajc proces importu i ewentualne bdy w oknie znajdujcym si po prawej stronie. Po zakoczeniu operacji importu projektu, program przedstawia list produktw, ktre zostay importowane w oknie Produkty znajdujcym si po lewej stronie. Automatycznie importowa utworzon list przy zastosowaniu funkcji Twrz list z moduu katalogowego Liswin. Zaznaczy przycisk Importuj list Liswin; program dokona operacji importu, wywietlajc proces importu i ewentualne bdy w oknie znajdujcym si po prawej stronie. Po zakoczeniu operacji importu, program przedstawia list produktw w oknie Produkty. Zarzdzanie walut (przycisk Zmiana waluty), przy pomocy ktrego mona zmieni biec walut lub wprowadzi now. Naley dokona niej podanych operacji. Nowa Waluta (ikona +): w celu wprowadzenia nowej waluty, nie wymienionej w licie walut; w pierwszejh kolejnoci naley wcisn ikon +, nastpnie wprowadzi nazw, potwierdzi i zmodyfikowa, klikajc dwukrotnie na odpowiednim polu, krtki opis, symbol i ilo cyfr po przecinku. Mona take ustawi Czynnik konwersji, uyteczny w przypadku koniecznoci dokonania konwersji wszystkich cen z jednej waluty na inn.

Okno zarzdzania projektem

LISMAN
Zmiana Waluty , w celu dokonania modyfikacji waluty znajdujcej si na licie walut naley dwukrotnie klikn na jednym z dostpnych pl i zmieni krtki opis lub opis i symbol oraz ilo cyfr po przecinku. Mona take ustawi Czynnik konwersji, uyteczny w przypadku koniecznoci dokonania konwersji wszystkich cen z jednej waluty na inn. Doczy dodatkowy element do listy: w tym przypadku naley zaznaczy przycisk + w oknie Produkty i wprowadzi nowe elementy. Skasowanie (usunicie) jednego z elementw listy: w tym celu naley wcisn przycisk - w oknie dialogowym Produkty, a nastpnie potwierdzi polecenie skasowania wybranego produktu. Mona dokona wywietlenia podstawowych parametrw danego produktu zaznaczajc go w oknie dialogowym Produkty. Elementy te zostan wywietlone w prawej stronie okna i zawiera bd nastpujce dane: Kod Opis Typ produktu Model Producent Cena (warto liczbowa) i rodzaj waluty Upust %: obok umieszczony jest przycisk , przy pomocy ktrego przechodzi si do okna dialogowego Zarzdzanie upustem. Mona wybra rnego rodzaju upusty ustalone wczeniej, jak np. upust zaproponowany przez producenta (Tylko producent), niepodlegajcy zmianie, upust dla klienta (Tylko klient), dla klienta wprowadzonego do listy klientw, upust dotyczcy danego produktu (Tylko produkt), zaproponowany przez producenta i niepodlegajcy zmianie, a take czone formy upustu (Producenta+ Klienta, Klienta + Produktu itp.). Mona take wprowadzi Upust oglnie. Do dyspozycji s nastpujce przyciski: Anuluj, w celu powrotu do okna Projektu bez dokonania modyfikacji, Zastosuj we wszystkich, w celu zastosowania we wszystkich produktach danego projektu ustalonego upustu oraz OK w celu zastosowania okrelonego upustu tylko dla wybranego produktu. Ilo (ilo sztuk zaznaczonego lub wprowadzanego produktu oraz jednostki miary (np.: sztuki, kg ...). Pozycja w cenniku VAT % Mona dokona wizualizacji wybranego produktu, ktry zostanie pokazany w prawej dolnej czci okna dialogowego Zarzdzanie projektem; program informuje gdzie jest zachowany wzgldnie zmieniony/zmodyfikowany dany obraz. W tym celu naley posuy si przyciskiem Przegld - przy pomocy ktrego bdzie mona znale katalog, w ktrym zachowane zostay pozostae obrazy. Przy pomocy tej funkcji moliwe jest take wczytanie tekstu zwizanego z danym obrazem, ewentualne zastpienie tego tekstu przy pomocy przycisku Przegld do wybrania katalogu, w ktrym zostay zachowane inne teksty (naley pamita, e teksty zwizane z danym obrazem musz by w formacie RTF). Moliwa jest take edycja tekstu i dokonanie zmian w danym tekcie: w tym przypadku naley si posuy klawiszem Modyfikacja (zmiana), wzgldnie wej bezporednio do karty technicznej produktu. Mona wej do funkcji Podgld wydruku wywietlajc list produktw, ktra moe by zapisana w dwch rnych formatach: Kosztorys i Lista produktw; w tym celu naley wybra ikon Drukarka. W oknie dialogowym mona porusza si po rnych stronach danego dokumentu, mona powikszy/ pomniejszy lub aktywowa funkcj wydruku. Moliwy jest take wybr jzyka, w jakim ma by zredagowany dany dokument (wybr spord jzykw

95

Okno Podgld wydruku

96
bdcych do dyspozycji) oraz eksportowa dany dokument w postaci pliku w formacie RTF lub PDF. Mona take zmodyfikowa waciwoci dokumentu decydujc czy zaszyfrowa kod produktw, czy wydrukowa lub nie upust lub obrazy; w tym celu naley aktywowa zaznaczenie po lewej stronie pl. Mona wprowadzi Uwagi grne (grny margines) lub Uwagi dolne (dolny margines), wzgldnie w kocowej czci listy produktw, znajdujcej si w Kosztorysach lub w Licie/wykazie produktw. Wcisn OK w celu zachowania danych i powrci do wizualizatora Lisman.

OFERTA

Menu Oferty daje dostp do funkcji zarzdzania dokumentem Oferta (w nawiasach wskazana jest skojarzona ikona). Dokument, w celu dostpu di funkcji zarzdzania ofert. Waciwoci, w celu dostpu do danych dodatkowych oferty (akcesoria), takich jak numer oferty lub odbiorca, ktre mona wprowadzi bezporednio z ksiki adresowej MS Outlook.

Dokument

Po wybraniu tej funkcji otwiera si okno z podgldem oferty. Okno to daje nastpujce moliwoci: Przyciski pozwalajce na przesuwanie si dokumentu , takie jak strzaki odsyajce na pocztek i koniec strony lub pocztek i koniec dokumentu. Lupa oraz okno rozwijane w celu powikszenia lub pomniejszenia podgldu. Tej samej operacji, ale w trybie krok po kroku (step) mona dokona klikajc prawym klawiszem myszki na dokumencie. Ikona drukarki w celu dostpu do funkcji wydruku dokumentu. Okno rozwijane w celu wyboru jzyka wydruku. Przyciski eksportu dokumentu w formacie RTF lub PDF. Wybr typu dokumentu midzy Mod. A (dokument zawierajcy wszystkie produkty kadego z poszczeglnych podprojektw) oraz Mod. B (wizualizacja produktw w grupach odpowiadajcych poszczeglZarzdzanie dokumentem - Oferta nym podprojektom). Wciskajc lewy przycisk myszki, utrzymujc go w pozycji wcinitej na dokumencie i przesuwajc go, moliwe jest dokonanie operacji Pan (przesunicie) danego dokumentu.

POCZENIA

Menu Poczenia pozwala na przejcie z jednego moduu programu LITESTAR do innego moduu; moliwe poczenia podane s poniej (w nawiasach umieszczona skojarzona ikona). Obliczenia owietleniowe (Litcalc) Katalog elektroniczny roboczy (Liswin) Zarzdzanie danymi fotometryzcznymi (Photowin) Zrzdzanie danymi katalogowymi (Lisdat) Kontakty w celu przejcia do ksiki adresowej MS Outlook Waluta, w celu aktywowania okna zarzdzania walut.

LISDAT
Lisdat wprowadzanie i modykacja danych banku danych
Funkcja ta pozwala na wprowadzenie i/lub modyfikacj danych katalogu w banku danych oraz wprowadzenie poczenia z zasobami. Po zaznaczeniu ikony otwiera si okno, w ktrym mona: klikn na strzak i wybra z listy producenta, z ktrym zamierza si wsppracowa. Producent moe by poczony z archiwum opraw wietlnych i/lub lamp. Po zaznaczeniu danego producenta nie ma moliwoci wprowadzenia modyfikacji, chyba e wyjdzie si z moduu i ponownie do niego wejdzie; posugujc si przyciskiem wej do funkcji tworzenia nowego archiwum, do ktrego naley wprowadzi dane. W tej sekcji naley wprowadzi dane dotyczce danych osobowych producenta oraz ewentualnie udostpniony znak firmowy w formacie jpg. Zaznaczy w drugim menu rozwijanym typ archiwum. Jeeli weszo si do funkcji modyfikacji istniejcego archiwum, uka si pozostae moliwoci: pozwala na zaznaczenie na danej licie produktu, ktry bdzie modyfikowany; Znajd kod: Jeeli produkt nie zosta wybrany na poprzedniej licie, naley wprowadzi kod danego produktu w polu listy i po wciniciu przycisku [Znajd] oprogramowanie spowoduje wizualizacj parametrw produktu w karcie. Jeeli nie bdzie elementw odpowiadajcych wprowadzonemu kodowi, oprogramowanie poda w odpowiednim oknie komunikat bdu. Klikajc na strzaki mona przechodzi z jednego elementu na kolejny wywietlany Karta zarzdzana jest przy pomocy przyciskw znajdujcych si na dole okna: funkcja ta pozwala na importowanie danych z archiwum zewntrznego lub ich eksportowanie; usuwa jedn kart z archiwum; kasuje wszystkie dane obecne w karcie; funkcja ta pozwala na zachowanie wprowadzonych lub zmodyfikowanych danych; przy pomocy tej funkcji zamyka si okno zarzdzania danymi katalogu i oprogramowanie powraca do menedera gwnego bez zapisania w pamici ewentualnych modyfikacji. Funkcja ta pozwala na wprowadzenie lub aktualizacj danych w banku danych. Po klikniciu w ikon wywietla si okno zarzdzania, w ktrym znajduj si nastpujce elementy: Menu, znajdujce si w lewej grnej czci okna i zawierajce wykaz rnych archiww - bankw danych bdcych do dyspozycji; nie ma moliwoci zmiany decyzji - mona tylko wyj z moduu, a nastpnie ponownie do niego wej. Przycisk [+], ktry po-zwala na dostp do funkcji utworzenia nowego archiwum, do ktrego bd wprowadzane nowe dane. Menu, znajdujce si rodkowej grnej czci okna, z ktrego mona wybra typ produktu; naley klikn na strzak i zaznaczy w licie ten typ, ktry potrzebny jest nam do pracy. Znajd kod: po wprowadzeniu kodu danego produktu i wciniciu polecenia Znajd, program wywietla parametry tego produktu w dolnym oknie. Jeeli w banku danych nie ma elementw, ktre odpowiadayby danemu kodowi, program wywietla odpowiednie okno ze wskazaniem bdu. Strzaki [<<] [>>]: klikajc na strzaki mona przej od poprzedniego do nastpnego wywietlonego elementu. [Zachowaj]: funkcja ta pozwala na zachowanie nowych danych lub aktualizacj danych.
Manual Data Entry

97

98
[Anuluj]: po zastosowaniu tej funkcji, okno zarzdzania danymi katalogu zostaje zamknite i program powraca do okna gwnego bez zachowania ewentualnej zmiany danych. Wprowadzenie danych moliwe jest dziki zastosowaniu rnych sekcji, podzielonych wedug kryterium typu danych, ktre maj zosta wprowadzone; w przypadku opraw owietleniowych mamy do dyspozycji nastpujce sekcje: Dane podstawowe (kod, opis, typ ...), Parametry elektryczne (moc, napicie zasilania ...), Normy (znaki firmowe i normy), Media (poczenia z obrazami, tekstami, plikami znajdujcymi si poza moduem ...) i Poczenia (s to poczenia z innymi bankami danych, np. bezporednie wejcie do katalogu lamp lub ukadw zaponowych albo do fotometrycznego banku danych). Poszczeglne sekcje opracowane zostay w czterech rnych wersjach w zalenoci od typu danych, ktre maj by wprowadzone. Pole zwyke Mog by wprowadzone dowolne elementy alfanumeryczne nie zwizane z adn list. Pole wielokrotnego wyboru z opcj Jednego wyboru Pola te pozwalaj na wprowadzenie elementw wybranych z danej listy aktywnej, o ile po jej prawej stronie wywietlona jest strzaka. Przy produkcie podana jest jego podstawowa cecha. Pole wyboru z listy, tabeli lub diagramu Jest to np. przypadek Norm i Znakw firmowych, kiedy program przedstawia zbir znakw firmowych i list norm, ktre mog zosta wprowadzone do wykazu Znakw firmowych i Norm produktu za pomoc jednego kliknicia myszk. Pole wyboru w celu poczenia z plikiem obrazw albo tekstw znajdujcych si poza moduem Jest to np. przypadek obrazw, tekstw znajdujcych si poza moduem lub oglnie plikw, ktre mog zosta doczone do wprowadzanego produktu. Do danego produktu mog zosta doczone pliki o nastpujcych formatach: obrazy do Karty technicznej: JPG i BMP teksty do Karty produktu: TXT, DOC (Word)*, RTF (Word)* tabele do Karty produktu: XLS (Excel)* pliki do Karty produktu: PDF (Acrobat)*, DXF+DWG (Autocad)* teksty do Karty technicznej: s to teksty w formacie RTF, ktre mog by skojarzone z Kart techniczn - s to trzy typy tekstw: Opis Kosztorysu (warunkw umowy), Instrukcje montau, Karta produktu (Opis podstawowy)

Bezporednie wprowadzanie danych

NOTE

NOTE

Uwaga: pod pojciem Karta techniczna rozumie si wywietlenie w ustalonym formacie (zobacz modu A, B i C programu Liswin) danych znajdujcych si w banku danych; pod pojciem Karta produktu rozumie si otworzenie okna dialogowego z wykazem plikw znajdujcych si poza programem, skojarzonych z wybranym produktem. * Uwaga: we wszystkich przypadkach zaznaczonych gwiazdk konieczne jest posiadanie odpowiedniego programu umoliwiajcego odczyt plikw w danym formacie, w CDOXY dostpne z menu instalacji programu (zobacz TOOLS) albo bdcego w wyposaeniu stosowanych programw (Word, Excel, Acrobat, Autocad itp.).

Photowin - Uwagi wstpne

Photowin is the program that manages the lighting devices photometry data and lamp data. The data are inserted in a database called FOTOM.FDB but this name may be changed according to requirements: this can only be done, however, from outside (with the use of programs such as Explore Resources) and when the program is not in use. Struktura banku danych opiera si na nastpujcym podziale plikw: Oprawy owietleniowe wprowadzone s tutaj wszystkie dane dotyczce opraw owietleniowych, takie jak kod, wymiary itp., Rozsyy znajduj si tutaj wszystkie dane fotometryczne dotyczce odbicia -refrakcji opraw owietleniowych; dane te mog by powizane z oprawami. Do danej oprawy owietleniowej moe by przypisanych kilka pomiarw, podobnie jak jest moliwe przypisanie kilku opraw owietleniowych do danego pomiaru. Ten typ organizowania danych pozwala na du oszczdno miejsca, a take na szybsze odnalezienie informacji w porwnaniu ze standardowymi plikami, takimi jak Eulumdat, IES lub TM14. rda wiata do dyspozycji s tutaj wszystkie dane dotyczce lamp; dane te pochodz z katalogw handlowych producentw. W celu prawidowego dziaania programu dane dotyczce lamp musz by powizane z pomiarami, ktre ich dotycz. Tablice znajduj si tutaj tabele wspczynnikw redukcyjnych odbicia, potrzebne do dokonywania oblicze przy projektowaniu owietlenia drg.

PHOTOWIN

99

Uwaga: w celu lepszego zrozumienia programu PHOTOWIN sugerujemy korzystanie z Samouczka (Tutorial) programu (pokaz automatyczny), ktry moe zosta pobrany z sekcji Download WEBOXY ze strony internetowej OxyTech (www.oxytech.it).

NOTE

Zarzdzanie danymi fotometrycznymi

Jednoczenie z programem obliczeniowym aktywuje si Serwer fotometryczny, co jest sygnalizowane odpowiednim przyciskiem (Serwer fotometryczny) znajdujcym si na aktywnym pasku aplikacji Windows i mieszczcym si zazwyczaj w dolnej czci monitora. Po wybraniu tego przycisku na ekranie ukazuje si okno serwera fotometrycznego zawierajce nastpujce elementy: Pasek menu usytuowany w grnej czci Pasek narzdziowy usytuowany pod paskiem menu i skojarzony jego z funkcjami
Serwer fotometryczny Cz rodkowa zarezerwowana dla rnych danych takich jak: nazwa aktywnej fotometrycznej bazy danych, jej cieka dostpu, wersja, stan i liczba uytkownikw uywajcych tej bazy w tym samym czasie.

Pasek menu zawiera nastpujce komendy: Modyfikacje, w celu dostpu do funkcji, ktre pozwalaj na sta kontrol aktywnego banku danych (Automatyczna aktualizacja danych - Zmiana Banku danych - Kompresja banku danych/Sprawdzenie). Obiekty dajca dostp do funkcji zarzdzania danymi takimi jak: wprowadzanie, importowanie i eksportowanie. Import z pliku, w celu importowania plikw fotometrycznych w wersji standardowej, takich jak: Eulumdat, IESNA 86-91-95 LM63 i IESNA Gels, Cibse TM14 i LTLI, do banku danych FOTOM.FDB programu. Wyjcie suca do zakoczenia pracy serwera.

100
Modykacje
Menu to zawiera komendy: Change Database to open a new database in any folder and activate it or to create a new database: to do this enter a name that is not among those on the available .FDB files list and press Open; the program automatically opens the window requesting confirmation of the creation of a new database which will be automatically created on confirmation (N.B.: the database is created empty and it is advisable to proceed first to lamp file import, for example through the MAINTENANCE/Update via WEB function) Update to automatically update the active photometric file with the data supplied on file in FDB format Aktualizacja poprzez WEB, w celu automatycznej aktualizacji archiwum foto-metrycznego przez Internet. Korekcja/Kompresja, w celu dokonania kontroli i automatycznego skompresowania fotometrycznego banku danych. Przed rozpoczciem tej operacji program zachowuje plik w tym samym katalogu, zmieniajc jego rozszerzenie z NAZWA.FDB na NAZWABAK.FDB: sugeruje si, eby przenie koniecznie kopi NAZWABAK.FDB do innego katalogu, aby nastpne operacje kompresowania nie spowodoway nadpisania pierwotnej wersji pliku.

Aktualizacja

Opcja ta pozwala na automatyczn modyfikacj biecego archiwum foto-metrycznego przez wprowadzenie danych w formacie FDB. W celu aktywacji modyfikacji naley dokona operacji wymienionych poniej: 1. 2. Select the MAINTENANCE/Update function Select from the left-hand list (Active DS + DR Data) the file, or file, of the companies to be imported Note: if the file to be imported appears in the right hand column please consult OxyTech commercial assistance 3. the program proceeds to automatically import the available selected files; the time of export depends on the dimensions and number of files to be imported and the speed of the computer used: the procedure could take a few hours.

NOTE

Mona korzysta z archiwum zaraz po zakoczeniu operacji importowania.

NOTE

Note: to be able to import the file, it must be suitably configured. If the program refuses to import please consult OxyTech technical service.

Aktualizacja poprzez WEB

Funkcja Aktualizacja poprzez WEB, nazwana rwnie ECOD/Ftm, pozwala na aktualizacj biecego archiwum fotometrycznego poprzez wprowadzenie danych w formacie FDB pobranych automatycznie z Internetu. W celu dokonania aktualizacji danych naley dokona nastpujcych operacji: 1. Zaznaczy funkcj MODYFIKACJA/Aktualizacja poprzez WEB 2. W tym momencie wywietla si wykaz firm, ktre mog by aktualizowane. 3. Zaznaczy jednego lub wicej producentw z listy, klikajc na jednym lub kilku polach wyboru umieszczonych z lewej strony nazwy producenta. 4. Wcisn OK w celu potwierdzenia rozpoczcia aktualizacji danych. Czas trwania tej operacji jest rny i zaleny od liczby archiww, ktre maj zosta zaktualizowane oraz od ich pojemnoci. Po zakoczeniu aktualizacji mona od razu korzysta z danego archiwum.

Aktualizacja danych fotometrycznych poprzez WEB

PHOTOWIN
Obiekty
Menu to zawiera komendy: Wszystkie - suca do aktywacji caej grupy okien zarzdzania fotometryczn baz danych Oprawy (Oglne, Reflektory, Drogowe) - suca do aktywacji okien zarzdzania oprawami Oglnymi, Reflektorami i Drogowymi Rozsy (Oglne, Reflektory, Drogowy) - suca do aktywacji okien z pomiarami fotometrycznymi rozsyw wiatoci opraw Oglnych, Reflektorw i Drogowych rda wiata - suca do aktywacji okna zarzdzania rdami wiata Tablice - dajca dostp do okna zarzdzania tablicami wspczynnikw redukcji odbi, stosowane gwnie do oblicze owietlenia drogowego (tablice te opisuj odbicia charakterystyczne dla rnego rodzaju nawierzchni drogowych).

101

Oglne

Wybranie tej komendy powoduje uaktywnienie gwnego okna zarzdzania zbiorem fotometrycznym opraw Oglnych, ktre zawiera nastpujce elementy: Pasek menu usytuowany w grnej czci. Okienko dialogowe do wybierania rodzaju danych, z ktrymi zamierza si pracowa; do wyboru: oprawy, rozsyy, rda wiata lub tablice (bdce tablicami wspczynnikw redukcji odbi). Pasek narzdziowy usytuowany pod paskiem menu i skojarzony jego z funkcjami. Okno Grup i Zbiorw wywietlajce drzewo dostpnych folderw i podfolderw. Okno Zbioru pokazujce zawarto wybranego zbioru.
Gwne okno zbiorw fotometrycznych Menu Obiekty

Funkcje aktywowane poprzez to okno s nastpujce:

Kopiuj plik: pozwala na skopiowanie wczeniej utworzonego pliku w tym samym archiwum albo w innym, zachowujc lub W celu uwidocznienia lub schowania podkatalogu (Archiwa), naley klikn zmieniajc kod pocztkowy. Sposb dziaania:
na znak (+) lub (-) obok wybranego katalogu. Mona take dokona wywietlenia katalogu poprzez dwukroZaznaczy plik, ktry ma by skopiowany. tne kliknicie na zaznaczonym kataPrzecign go przy pomocy lewego przycisku myszki powyej albo logu.

poniej pliku wyjciowego, a nastpnie zwolni przycisk.

Potwierdzi adres docelowy pliku: jeeli potrzebujemy tylko kopii do uytku lokalnego, archiwum wyjciowe i archiwum docelowe jest takie samo, w przeciwnym przypadku naley wybra inne archiwum. Tak sam procedur naley zastosowa w przypadku uaktywnienia innych okien (np. okien zwizanych z lampami). Okreli kod nowego elementu i jeeli to konieczne naley potwierdzi polecenie: program dokona wstawienia nowego elementu do okna plikw.

Uporzdkuj list: pozwala na uporzdkowanie listy plikw zarwno wedug kodw, jak i wedug nazw, w porzdku alfabetycznym (od A do Z) i odwrotnie (od Z do A). Sposb dziaania: Klikn na nagwek listy (pasek Kod lub Nazwa): program dokona uporzdkowania listy wg danego parametru. W celu zachowania danego typu uporzdkowania listy naley przycisn na pasku ikon Zachowaj List.

Wydruk Listy: pozwala na wydrukowanie listy plikw znajdujcych si w pliku HTM.

102
Sposb dziaania: klikn na ikon Wydruk Listy, zaznaczy nazw pliku na licie, wskaza jego adres docelowy i potwierdzi polecenie: program dokona zachowania pliku pod wskazanym adresem. Pasek menu zawiera nastpujce komendy: Baza danych - suca do otworzenia lub zamknicia fotometrycznej bazy danych innej ni automatycznie uaktywniona przy rozpoczciu programu, Obiekt - umoliwiajca dokonywanie wszelkich operacji na dostpnych obiektach (katalogach i pojedynczych zbiorach), Import - w celu aktywacji opcji Import z FDB, Import z pliku lub Autoimport, Eksport - do uaktywnienia funkcji eksportu zbiorw fotometrycznych w standardowych formatach.

Obiekt

Menu to zawiera funkcje zarzdzania zbiorami, a w szczeglnoci nastpujce funkcje:

Okno tworzenia nowego zbioru

Wprowad: do wprowadzania nowych elementw fotometrycznej bazy danych, Usu: do usunicia jednego lub kilku elementw fotometrycznej bazy danych, Modyfikuj: do modyfikowania jednego z dostpnych elementw fotometrycznej bazy danych.

Wprowad

Funkcja ta suy do wprowadzania nowych elementw do fotometrycznej bazy danych: opraw, pomiarw z rozsyami wiatoci, rde wiata i tablic wsp-czynnikw redukcji odbi. Mog by wprowadzane: nowe zbiory, nowe oprawy, pomiary z rozsyami wiatoci lub tablice wspczynnikw redukcji odbi.

Wprowadzanie nowego zbioru

Aby wprowadzi nowy zbir zarwno opraw, pomiarw z rozsyami wiatoci, rde wiata jak i tablic wspczynnikw redukcji odbi, naley: 1. Uaktywni w okienku dialogowym odpowiedni typ danych (oprawy, pomiary z rozsyami wiatoci, rda wiata, tablice wspczynnikw redukcji odbi), w ktrym bdzie wprowadzony nowy zbir. Wybra zbir z okna grup i zbiorw (klikn na odpowiedniej nazwie lewym przyciskiem myszki i podwietli j). Wybra funkcj Obiekt/Wprowad lub wcisn przycisk INS - spowoduje to wywietlenie na ekranie okna wprowadzania nowego zbioru. Wpisa nazw nowego zbioru i wybra przycisk Zapisz. Program automatycznie zapisze nowy zbir i doda go do drzewa katalogw i zbiorw.

2. 3. 4.

Wprowadzanie nowych danych (oprawy, pomiary rozsyu wiatoci, rda wiata, tablice wspczynnikw redukcji odbi)

Sposoby postpowania przy wprowadzaniu kolejnych danych (danych czterech typw) s nastpujce: A. Oprawy 1. Uaktywni Oprawy w okienku dialogowym gwnego okna zarzdzania fotometryczn baz danych. 2. Uaktywni odpowiedni grup typu opraw (Oglne, Reflektory lub Drogo-we) przez dwukrotne kliknicie; spowoduje to pojawienie si drzewa dostpnych zbiorw. 3. Uaktywni dany zbir przez kliknicie na jego nazwie; w polu po prawej stronie pojawi si lista dostpnych elementw.

Dane oprawy owietleniowej

PHOTOWIN
Note: clicking with the right mouse button on one of the available luminaires files opens the context menu with the Processing function for access to the graphic and table processing of the selected photometry and the Properties function for access to the luminaire properties. Please refer to the Photoview section. 4. Podwietli okno zbioru przez kliknicie lewym przyciskiem myszki, na jednym z dostpnych elementw lub przy uyciu przycisku TAB. Wybrany po lewej stronie element pozostanie podwietlony kolorem szarym. Wybra funkcj Obiekt/Wprowad lub nacisn przycisk INS, co spowoduje wywietlenie okna do wprowadzenia nowej oprawy Zdefiniowa nastpujce dane: a. b. Kod nowej oprawy. Dane techniczne takie jak: opis (nazwa), typ i ksztat oraz wymiary oprawy i obszaru wieccego (dugo, szeroko i wysoko [mm]). Wymiary obszaru wieccego - przez wybr zakadki Obszar; wymiary te s automatycznie obliczane przez program zgodnie z wprowadzonymi danymi technicznymi, lecz mog by zmieniane, jeli jest to konieczne, tzn. wtedy, gdy ksztat obszaru wieccego nie jest rwnolegocianem, jak np. wypuky klosz oprawy drogowej. Rozsy wiatoci (pomiar) i skojarzone z nim rda wiata - przez wybranie okna rozsyw. Musi by tu wybrany rozsy wiatoci oprawy, ktr si wprowadzio i skojarzone z nim rda wiata. Rozsy w grnym okienku, a rda wiata w dolnym. Uaktywni gwne okno zarzdzania fotometryczn baz danych. Wybra Rozsy z okna dialogowego. Uaktywni grup i zbir, z ktrego bdzie wybrany rozsy. Klikn przy pomocy myszki w grn komrk przeznaczon na pomiary w oknie Wstaw opraw; w ten sposb aktywuje si wprowadzenie danych. Klikn lewym przyciskiem myszki w oknie zbiorw z rozsyami iprzecign je (operacja przecignij i upu) do okna rozsyw, a nastpnie zwolni przycisk. Podczas przecigania wywietla si przekrelone kko nad obszarami nieaktywnymi, lecz znika, kiedy znajdujemy si w okienku rozsyw; po zwolnieniu przycisku myszki rozsy jest skojarzony z opraw i zapisany w odpowiednim okienku.

103

NOTE

5. 6.

c.

d.

Aby z dan opraw skojarzy wicej ni jeden typ rozsyu naley:

Uwaga: skojarzone mog by tylko zgodne rozsyy i tak: rodzaj rozsyw Oglnych (C-g) moe by skojarzony tylko z oprawami Oglnymi, rodzaj rozsyw Reflektorowych (V-H) moe by skojarzony tylko z Reflektorami, a rodzaj rozsyw drogowych (C-g) z oprawami Drogowymi. Aby skojarzy jedno lub wicej rde wiata naley: Uaktywni gwne okno zarzdzania fotometryczn baz danych. Wybra rda wiata. Uaktywni grup i zbir zawierajcy dany typ rde wiata. Klikn przy pomocy myszki na kod uprzednio wprowadzonych pomiarw, ktry w ten sposb zostaje zaznaczony: w dolnej komrce, przeznaczonej na lampy, wywietlane s miejsca wykropkowane dotyczce kodu, archiwum, nazwy i skrtu. Naley klikn w wykropkowane miejsce dotyczce kodu, ktry zostanie zaznaczony. Klikn lewym przyciskiem myszki na wybranym rdle wiata iprzecign je (operacja cignij i upu) do okna rde wiata zwalniajc przycisk. Podczas przecigania pokazuje si przekrelone kko, kiedy przenosi si przez obszary nieaktywne, lecz znika ono, kiedy jest w okienku rde wiata; po zwolnieniu przycisku myszki rdo wiata jest skojarzone z opraw i zapisane w odpowiednim okienku.

NOTE

104
Po zakoczeniu definiowania danych naley wybra przycisk Zapisz, umieszczony w dolnej czci okna, a program automatycznie zapisze dane do fotometrycznej bazy danych. C. Rozsy 1. Uaktywni Rozsy w okienku dialogowym gwnego okna zarzdzania fotometryczn baz danych.
Wybr rozsyw fotometrycznych

2. Uaktywni odpowiedni grup typu rozsyu z okna grup i zbiorw, wybierajc pomidzy Oglnymi (C-g), Reflektorami (V-H) lub Drogowymi (C-g) przez dwukrotne kliknicie; spowoduje to pojawienie si drzewa dostpnych zbiorw.

3.

NOTE

Uaktywni dany zbir przez kliknicie na jego nazwie; w polu po prawej stronie pojawi si lista dostpnych elementw. Note: clicking with the right mouse button on one of the available measurement files opens the context menu with the Processing function for access to the graphic and table processing of the selected photometry and the Properties function for access to the measurement properties. Please refer to the Photoview section. 4. Podwietli znajdujce si po prawej stronie okno z list dostpnych elementw. Wybrany po lewej stronie element pozostanie podwietlony kolorem szarym. Wybra polecenie Obiekt/Wprowad lub nacisn przycisk INS, co spowoduje wywietlenie okna do wprowadzenia nowych pomiarw. Zdefiniowa nastpujce dane: Kod nowych pomiarw. Dane techniczne takie jak: nazwa, data dokonania pomiarw fotometrycznych lub data wprowadzenia rozsyu do bazy, nazwisko operatora, odlego fotometrowania [m] - pomidzy ogniwem fotoelektrycznym a rodkiem obszaru wieccego, cakowity strumie wietlny [lm] uytych rde wiata, ich pozycj i liczb. Rozsy opraw Oglnych (C-g) Brak symetrii: pomiar rozsyu dokonywany w 24 paszczyznach C z krokiem C=15 i g=5. Symetria w paszczyznach C 0-180: pomiar rozsyu dokonywany w 13 paszczyznach C z krokiem C=15 i g=5. Symetria w paszczyznach C 90-270: pomiar rozsyu dokonywany w 13 paszczyznach C z krokiem C=15 i g=5. Symetria w paszczyznach C 0-180 i 90-270: pomiar rozsyu dokonywany w 7 paszczyznach C z krokiem C=15 i g=5. Symetria obrotowa: pomiar rozsyu dokonywany w 1 paszczynie C (C=0) z krokiem g=5. 90: pomiar jest dokonywany w kadej paszczynie, co 5 od g=0 do g=90. 180: pomiar jest dokonywany w kadej paszczynie, co 5 od g=0 do g=180. Rozsy opraw Reflektorowych (V-H) Brak symetrii: pomiar rozsyu dokonywany w 41 paszczyznach V pomidzy V=-90 i V=+90 oraz 41 ktach H pomidzy H= -90 i H=+90. Symetria w paszczynie H=0: pomiar rozsyu dokonywany w 41 paszczyznach V pomidzy V=-90 i V=+90 oraz 21 ktach H pomidzy H= 0 i H=+90. Symetria w paszczynie V=0: pomiar rozsyu dokonywany w 21

5. 6. a. b.

W grupie rozsyw musz by take okrelone: 1. Rodzaj symetrii:

Maksymalny kt g: 2.

Rodzaj symetrii:

PHOTOWIN
paszczyznach V pomidzy V=0 i V=+90 oraz 41 ktach H pomidzy H=90 i H=+90. Symetria w paszczyznach V=0 i H=0: pomiar rozsyu dokonywany w 21 paszczyznach V pomidzy V=0 i V=+90 oraz 21 ktach H pomidzy H= 0 i H=+90. Symetria obrotowa: pomiar rozsyu dokonywany w 1 paszczynie 1 V (V=0) i 21 ktach H pomidzy H= 0 i H=+90. Wska Szeroka Rozsy opraw Drogowych (C-g) Brak symetrii: pomiar rozsyu dokonywany przez 360 od C=270 z krokiem zdefiniowanym w zaleceniach CIE nr 27. Symetria w paszczyznach C 90-270: pomiar rozsyu dokonywany przez 180 od C=270 z krokiem zdefiniowanym w zaleceniach CIE nr 27. 90: pomiar jest dokonywany w kadej paszczynie, co 5 od g=0 do g=90. 180: pomiar jest dokonywany w kadej paszczynie, co 5 od g=0 do g=180. Dane techniczne takie jak: temperatura [C] i wzgldna wilgotno [%] panujca w laboratorium gdzie dokonywane s pomiary, opis uytego ogniwa fotoelektrycznego, prd [A] i napicie [V] zasilania oprawy oraz ewentualne notatki. Krok ktowy [] w tabeli fotometrycznej: w oknie tym program wywietla odpowiedni krok ktowy dla paszczyzn (C- lub V-) i ktw (g- lub H-) nastawiany przy wprowadzaniu rodzaju symetrii i szerokoci wizki lub maksymalnego kta g. Standardowe ustawienia mog by zawsze zmodyfikowane przez zdefiniowanie wasnej macierzy. Kombinacja SHIFT-INS do wprowadzenia nowego kroku ktowego dla paszczyzn i dla ktw. Aby uaktywni t funkcj naley klikn myszk na drugim kocu kta i na liczbie krokw w odpowiednim polu i w ten sposb uwidoczni kursor. Program proponuje swj wasny porzdek kroku ktowego, ale operator moe zmieni, jeli jest to konieczne. Kombinacja SHIFT-DEL do usunicia odstpu ktowego. Macierze wiatoci w [cd/klm], w ktrych naley wprowadzi wartoci wiatoci. Aby porusza si po macierzy w pionie naley uywa kursorw gra-d oraz przycisku PAGE UP PAGE DOWN, aby porusza si w poziomie.

105

Rodzaj wizki: 3.

Rodzaj symetrii:

Maksymalny kt g: c.

d.

W tym wypadku aktywnymi funkcjami s:

e.

Maksymalnie mona zdefiniowa 10 odstpw ktowych.

Tabela pomiarw fotometrowania

Uwaga: kiedy znajdujemy si ju w oknie macierzy to nie moemy zmienia krokw ktowych paszczyzn i ktw. Okno Macierz przewiduje nastpujce funkcje: Normalizuj: funkcja ta ma zastosowanie, jeeli chce si znormalizowa wartoci macierzy. Moe np. zaistnie taki przypadek, e wartoci g = 0 ppaszczyzn C- rni si pomidzy sob, pomimo e system parametrw C-g wyklucza to z definicji. Fakt ten moe by spowodowany rnymi czynnikami, takimi jak nieprecyzyjne ustawienie w linii urzdzenia goniofotometryczego lub niewielkie wahania strumienia podczas pomiarw. Normalizacji dokonuje si biorc jako parametr redni wszystkich wartoci g = 0 lub redni wartoci g = 0 w zaznaczonej kolumnie. Opcja *sta (Pomn przez sta): funkcja ta stosowana jest w przypadku koniecznoci pomnoenia macierzy uzyskanej z pomiarw goniofotometrycznych przez okrelony wspczynnik. Przykadowo, przypadek taki moe mie miejsce, jeeli naley zastosowa okrelony wspczynnik podany przez urzdy normalizacji miar przy certyfikowaniu podziaki luksomierzy, jeeli instrumenty te nie s wyposaone w system ustalajcy t warto.

NOTE

106
Opcja cd/klm > lux i lux > cd/klm: opcja ta moe by uyteczna w momencie wprowadzania danych w celu konfiguracji jednostki miary w jakiej podawane bd te dane.

NOTE

Uwaga: funkcja ta jest aktywna tylko wtedy, jeeli zostay wprowadzone wartoci dotyczce odlegoci i strumienia lampy pomiarowej. g. rda wiata skojarzone z rodzajem rozsyu wiatoci s wybierane z dostpnego katalogu. Uaktywni gwne okno zarzdzania fotometryczn baz danych. Wybra rdo wiata w okienku dialogowym. Uaktywni zbir zawierajcy dane rdo wiata; lista dostpnych w wybranym zbiorze rde wiata wywietlana jest w oknie zbiorw. Uaktywni komrk Lampy w oknie wprowadzania rozsyw. Klikn lewym przyciskiem myszki na wybranym rdle wiata i przecign je (operacja cignij i upu) do okna rde wiata we wprowadzanym rozsyle, po czym zwolni przycisk. Podczas przecigania wywietlane jest przekrelone kko, kiedy przeciga si przez obszary nieaktywne, lecz znika, kiedy jest si w okienku rde wiata; po zwolnieniu przycisku myszki rdo wiata jest skojarzone z rozsyem i odpowiedni opis pokazuje si w oknie.

Aby skojarzy jedno lub wicej rde wiata naley:

NOTE

Uwaga: mona dokona operacji wielokrotnego przecigania, w zalenoci od iloci lamp, ktre maj by wprowadzone na obszar roboczy. W przyszoci bdzie mona zmodyfikowa ilo lamp; operacji tej naley dokona z zachowaniem szczeglnej uwagi. h. Koczc wprowadzanie danych wybra okno Wykresy, aby sprawdzi wygld krzywej wiatoci (po lub w trakcie jej wprowadzania). Wybierajc tryb graficzny na ekranie wywietlane jest okno, w ktrym znajduj si nastpujce przyciski suce do wyboru trybu wywietlenia: Wykres biegunowy C: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych paszczyznach C- lub V-. Wykres biegunowy Gamma: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych ktach g- lub H-. Wykres kartezjaski C: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych paszczyznach C- lub H-. Wykres kartezjaski Gamma: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych ktach g- lub H-.

W celu wywietlenia na ekranie jednego z diagramw naley wykona nastpujce operacje: 1. Uaktywni okno macierzy i wybra jedn lub kilka paszczyzn C- lub V- albo te ktw Gamma- lub H- poprzez kliknicie na wartociach osi pionowej lub poziomej; wybrana paszczyzna lub kt zmieni swj kolor ta. Uaktywni okno Wykresy i wybra jeden lub kilka dostpnych trybw wywietlania. Okno graficzne moe by przesuwane, a okno macierzy moe zosta wtedy ponownie uaktywnione w celu powikszenia lub zmniejszenia liczby wybranych elementw. Program automatycznie uaktualni wykresy w wywietlonych oknach. Po zakoczeniu definiowania danych naley wybra przycisk Zapisz, umieszczony w dolnej czci okna, a program automatycznie zapisze dane do fotometrycznej bazy danych.

2.

Wykresy krzywej wiatoci w rnych ukadach odniesienia

PHOTOWIN
Uwaga: w celu wydrukowania wybranych wykresw, naley otworzy menu dostpne po klikniciu na odpowiedni symbol graficzny umieszczony w lewej grnej czci okna dotyczcego wykresw i wybra opcj Wydruk. E. 1. 2. 3. 4. 5. a. b. c. d. rda wiata Uaktywni rda wiata w okienku dialogowym gwnego okna zarzdzania fotometryczn baz danych. Wybra zbir rde wiata w oknie grup i zbiorw poprzez kliknicie na nim; w polu po prawej stronie pojawi si lista dostpnych elementw. Podwietli okno zbiorw przez wybranie jakiegokolwiek z elementw. Zbir zostanie podwietlony kolorem szarym. Wybra funkcj Obiekt/Wprowad lub nacisn przycisk INS, co spowoduje wywietlenie okna do wprowadzenia nowego rda wiata. Zdefiniowa nastpujce dane: Kod nowego rda wiata. Dane techniczne takie jak: opis (nazwa) i midzynarodowe oznaczenie produktu wg systemu ILCOS. Dane elektryczne takie jak: trwao [h], moc [W], rodzaj trzonka i wymiary (dugo i szeroko [mm]). Parametry wietlne takie jak: strumie [lm], stopie oddawania barw, temperatura barwowa [K], wskanik Ra i skuteczno wietlna [lm/W].

107

NOTE

Po zakoczeniu definiowania danych naley wybra przycisk Zapisz, umieszczony w dolnej czci okna, a program automatycznie zapisze dane do fotometrycznej bazy danych. F. 1. 2. Tablice Uaktywni Tablice w okienku dialogowym gwnego okna zarzdzania fotometryczn baz danych. Wybra zbir natenia owietlenia lub luminancji, co spowoduje pojawienia si na ekranie odpowiedniego okna zbiorw.

Uwaga: przy wyborze natenia owietlenia wprowadzane tablice musz zawiera wartoci wspczynnika redukcji odbi, ktry umoliwi uzyskanie wartoci mogcych by przyswojonymi przez natenie owietlenia przy wybraniu procedury obliczania (procedura dopuszczona przez zalecenia CIE 30 Program STAN). Zazwyczaj dostateczna jest tablica R0_E. 3. 4. 5. a. b. c. Podwietli okno zbiorw pokazujce list dostpnych elementw. Wybrany zbir w obszarze po lewej stronie zostanie podwietlony kolorem szarym. Wybra funkcje Obiekt/Wprowad lub nacisn przycisk INS, co spowoduje wywietlenie okna do wprowadzenia nowej tablicy. Zdefiniowa nastpujce dane: Kod nowej tablicy. Dane techniczne takie jak: opis (nazwa) i nazwisko operatora. Elementy ktowe [] odpowiadajce tablicy: w oknie tym program wywietla krok ktowy, wartoci b i tg(g). Tablice wspczynnika redukcji odbi s stae i nie mog by zmieniane. Macierz wspczynnika redukcji odbi, w ktrej naley wprowadzi wartoci. Aby porusza si po macierzy w pionie naley uywa kursorw gra-d, a przycisku TAB, aby porusza si w poziomie.

NOTE

d.

Po zakoczeniu definiowania danych naley wybra przycisk Zapisz umieszczony w dolnej czci okna, a program automatycznie zapisze dane do fotometrycznej bazy danych.

108
Import
Menu to zawiera funkcje suce do importowania danych fotometrycznych w formacie FDB firmy OxyTech i danych w standardach midzynarodowych takich jak: CIE / CEN, Eulumdat, Cibse TM-14, IESNA86-91-95 LM-63 - IESNA Gels, LTLI. Import FDB pozwalajca na import pojedynczego obiektu (oprawy, rozsyu, rda wiata i tablicy) zawartego przez plik fotometryczny w formacie FDB otwarty przez funkcj Baza danych/ Otwrz. Import specjalny pozwalajca na import danych fotometrycznych w jednym z akceptowanych przez program standardw takich jak: Eulumdat, TM14, IESNA86-91-95 LM-63, LTLI a take IESNA Gels (program GE). Autoimport (przeniesienie automatyczne) - pozwala na powtrne otworzenie czynnego banku danych i dokonanie operacji takich jak: kopiowanie oprawy do nowego archiwum itp. Importuj Gonio i Importuj Nowy Gonio - s to funkcje przeznaczone do importowania wartoci odczytw goniofotometrycznych dokonanych przy pomocy urzdze typu T2 i T4 firmy OxyTech.

Menu zawiera nastpujce funkcje:

Import z FDB Funkcja ta pozwala na importowanie pojedynczego obiektu (oprawy, rozsyu, rda wiata i tablicy) zawartego przez plik fotometryczny w formacie FDB otwarty przez funkcj Baza danych/ Otwrz. Aby tego dokona naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Wybra IMPORT/Import FDB, aby otworzy okno importu z FDB, ktre wywietlane jest poniej okna gwnego zarzdzania fotometryczn baz danych.
Import z pliku FDB (nieaktywny plik FDB krok 1)

3. Wybra funkcj Baza danych/Otwrz i uaktywni plik fotometryczny *.FDB (plik wyjciowy), z ktrego zamierza si wybra dane pozycje z listy opraw, rozsyw, rde wiata lub tablic wspczynnika redukcji odbi. Pozycje tych zbiorw s pokazane w oknie, znajdujcym si w dolnej czci okna importu. Wybra dany zbir z otwartego pliku *.FDB (plik wyjciowy) fotometrycznej bazy danych; obszar z prawej strony okna pokazuje list dostpnych opraw, rozsyw, rde wiata lub tablic wspczynnika redukcji odbi, ktre mog by wybrane przez kliknicie na pojedynczym elemencie lub nacinicie kombinacji CTRL-kliknicie lub Shift-kliknicie, aby wybra kilka elementw. Przecign wybrane pozycje do zbioru przeznaczenia trzymajc wcinity lewy przycisk myszki. Operacja ta jest bardzo prosta i podobna do przenoszenia plikw w Eksploratorze systemu Windows. Podczas przenoszenia program sygnalizuje automatycznie, przekrelonym kkiem obok kursora myszki, obszary, do ktrych zbiory nie mog by przeniesione i znaczkiem ikony obszary, do ktrych mog by przeniesione. Po zwolnieniu przycisku myszki, program dokona importu zaznaczonych zbiorw do bazy danych. W celu powrotu do Menedera programw naley zaznaczy symbol X.

5.

6.

Import z pliku FDB (aktywny plik FDB krok 2)

PHOTOWIN
Import z pliku
Funkcja ta pozwala na import danych fotometrycznych w jednym z rozpoznawalnych standardw, takich jak: Eulumdat, TM14, IESNA86-91-95 LM-63, LTLI a take w formacie IESNA GELS, typowym dla programu GE. Aby tego dokona naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Wybra IMPORT/Import z pliku, aby otworzy okno specjalnego importu, w ktrym z lewej strony znajduje si drzewo dostpnych dyskw. Wybra folder zawierajcy pliki przeznaczone do importu. Podwietli jeden przez kliknicie na pliku lewym przyciskiem myszki lub kilka uywajc kombinacji CTRL-kliknicie lub Shift-kliknicie. Przecign wybrane pozycje do zbioru przeznaczenia trzymajc wcinity lewy przycisk myszki. Podczas przenoszenia program sygnalizuje automatycznie, przekrelonym kkiem obok kursora myszki, obszary, do ktrych zbiory nie mog by przeniesione i znaczkiem ikony obszary, do ktrych mog by przeniesione.
Import z pliku (Wybr pliku krok 3) Import z pliku (Lista dyskw krok 1)

109

3. 4.

5.

Przed przeniesieniem wybranych plikw do miejsca przeznaczenia, program wywietla okno zawierajce przyciski funkcyjne: wybierz Kopiuj, aby importowa lub Pomi, aby anulowa funkcj importu.

Uwaga: istnieje moliwo podwietlenia pliku, mimo i nie jest on w jednym z akceptowanych standardowych formatw; w tym wypadku program wywietli charakterystyk pliku, lecz funkcja Kopiuj nie bdzie aktywna, poniewa import jest niemoliwy. W celu powrotu do Menedera programw naley zaznaczy symbol X.

NOTE

Autoimport (przeniesienie automatyczne)

Opcja ta pozwala na dokonanie operacji dotyczcych poszczeglnych elementw (oprawy, wymiary, lampy i tabele) skadajcych si na aktywny bank danych fotometrycznych w formacie FDB. Naley dokona nastpujcych czynnoci: 1. Wybra opcj IMPORT/Autoimport (przeniesienie automatyczne) w celu otworzenia okna, ktre wywietli si poniej okna Meneder. Wybra dany zbir z otwartego pliku *.FDB (plik wyjciowy) fotometrycznej bazy danych; obszar z prawej strony okna pokazuje list dostpnych opraw, rozsyw, rde wiata lub tablic wspczynnika redukcji odbi, ktre mog by wybrane przez kliknicie na pojedynczym elemencie lub nacinicie kombinacji CTRL-kliknicie lub Shift-kliknicie, aby wybra kilka elementw.

2.

4.

Przecign wybrane pozycje do zbioru przeznaczenia trzymajc wcinity lewy przycisk myszki. Operacja ta jest bardzo prosta i podobna do przenoszenia plikw w systemie Windows 95. Podczas przenoszenia program wskazuje automatycznie, przekrelonym kkiem obok kursora myszki, obszary, do ktrych zbiory nie mog by przeniesione i znaczkiem ikony obszary, do ktrych mog by przeniesione. Po zwolnieniu przycisku myszki, program dokona importu zaznaczonych zbiorw do bazy danych.

Wybr zbioru do eksportu (krok 2)

W celu powrotu do Menedera programw naley zaznaczy symbol X.

110
Menu to zawiera funkcje suce do eksportowania danych fotometrycznych w standardowych midzynarodowych formatach takich jak: CIE/CEN (niedostpny w biecej wersji), Eulumdat, Cibse TM-14, IESNA86-91-95 LM-63 LTLI. Aby wyeksportowa dane fotometryczne zawarte w aktywnym pliku bazy danych *.FDB w formacie Eulumdat naley: 1. Otworzy okno gwne zarzdzania fotometryczn baz danych i wybra interesujcy nas zbir. 2. Podwietli znajdujcy si na licie po prawej stronie jeden zbir, przy uyciu lewego przycisku myszki lub kilka zbiorw przy uyciu kombinacji CTRL-kliknicie albo Shift-kliknicie. 4. Wybra funkcj Exportuj, co spowoduje wywietlenie na ekranie okna eksportu. 5. Zdefiniowa typ eksportu (Eulumdat) i folder, w ktrym zamierza si umieci pliki uywajc zwykych komend systemu Windows. 6. Wybra OK, aby rozpocz eksport. Program wywietli wwczas okno potwierdzenia, ktre jest skojarzone z kadym uprzednio wybranym zbiorem. Okno to zawiera nastpujce okienka dialogowe: Notatki exportu - s to notatki o typie pliku takie jak: czy plik moe by eksportowany czy te nie. W rzeczywistoci zaley to od rodzaju formatu i jest moliwe, e dane w fotometrycznej bazie danych nie s dostateczne, aby stworzy plik ASCII. Nazwa pliku - nazwa pliku przeznaczenia z eksportowanymi danymi jest nadawana automatycznie przez program, ale moe by zmieniona przez operatora. Kod oprawy - jest to kod oprawy, ktry jest wprowadzany do pliku w formacie Eulumdat. Jeli istnieje taka potrzeba moe by on zmieniony. Kod rozsyu - jest to kod rozsyu, ktry jest wprowadzany do pliku w formacie Eulumdat. Nazwa producenta - jest to nazwa producenta oprawy lub nazwa laboratorium, w ktrym dokonywano pomiarw fotometrycznych. Typ oprawy - pozwala na rozrnienie typw opraw zgodnie z danymi technicznymi odpowiednimi dla pliku w formacie Eulumdat, ktrymi s: 1 = punktowe rdo wiata i brak symetrii dookoa pionowej osi oprawy, 2 = liniowe rdo wiata, 3 = punktowe rdo wiata i pozostae typy symetrii. Moc cakowita: jest to cakowita moc oprawy w [W], ktra musi by wyznaczona jako suma mocy wszystkich rde wiata.

Eksport

Photometry Export Selection Export (Point 2)

Okno wyboru standardu pliku (kroki 3-4)

Okno potwierdzenia danych eksportu (dotyczy kroku 4)

Uwaga: okienka dialogowe w tym samym oknie eksportu, ale powizane z plikami w formatach IESNA86-91-95 LM-63 91 i Cibse TM-14 s nastpujce:

NOTE

Notatki exportu - s to notatki o typie pliku takie jak: czy plik moe by eksportowany czy te nie. W rzeczywistoci zaley to od rodzaju formatu i jest moliwe, e dane w fotometrycznej bazie danych nie s dostateczne, aby stworzy plik ASCII. Nazwa pliku - nazwa pliku przeznaczenia z eksportowanymi danymi jest nadawana automatycznie przez program, ale moe by zmieniona przez operatora. Kod oprawy - jest to kod oprawy, ktry jest wprowadzany do pliku w formatach Eulumdat. Jeli istnieje taka potrzeba moe by on zmieniony.

PHOTOWIN
Kod rozsyu - jest to kod rozsyu, ktry jest wprowadzany do pliku w formatach Eulumdat. Nazwa producenta - jest to nazwa producenta oprawy lub nazwa laboratorium, w ktrym dokonywano pomiarw fotometrycznych. Ukad zaponowy. Moc cakowita - jest to cakowita moc oprawy w [W], ktra musi by wyznaczona jako suma mocy wszystkich rde wiata.

111

NOTE

Okienka dialogowe dostpne w oknie eksportu s powizane z plikami w formacie Scandinavian LTLI a ich przeznaczenie jest nastpujce: Notatki exportu - s to notatki o typie pliku takie jak: czy plik moe by eksportowany czy te nie. W rzeczywistoci zaley to od rodzaju formatu i jest moliwe, e dane w fotometrycznej bazie danych nie s dostateczne, aby stworzy plik ASCII. Nazwa pliku - nazwa pliku przeznaczenia z eksportowanymi danymi jest nadawana automatycznie przez program, ale moe by zmieniona przez operatora. Kod rozsyu - jest to kod rozsyu, ktry jest wprowadzany do pliku w formatach Eulumdat. Nazwa producenta - jest to nazwa producenta oprawy lub nazwa laboratorium, w ktrym dokonywano pomiarw fotometrycznych. Wybra Exportuj, aby przenie dane do pliku w wybranym formacie lub wybra Pomi, aby anulowa operacj eksportu. Operacje powysze naley powtrzy dla wszystkich wybranych uprzednio zbiorw.

NOTE

6.

Oprawy Oglne, Reektory, Drogowe

Komenda Oprawy (Oglne Reflektory Drogowe) udostpnia funkcje pozwalajce na przegldanie danych fotometrycznych pojedynczej oprawy, zarwno w postaci tabelarycznej jak i graficznej. Poniewa zarzdzenie funkcjami jest takie samo dla kadego z trzech rodzajw opraw, poniszy opis prezentuje tylko przypadek opraw Oglnych. Aby przejrze dane fotometryczne oprawy naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1.
Menu Obiekty dostp do funkcji Wybra Obiekty/Oglne, co spowoduje pojawienie si na ekranie okna zarzdzania oprawami Oglnymi. Okno to jest podzielone na dwie czci zawierajce:

2.

Obszar wyboru: okienko w ktrym wybiera si jeden z dostpnych zbiorw opraw, lista z dostpnymi w danym zbiorze oprawami. Obszar informacji: opis zbioru, nazwa i kod skojarzonego z opraw rozsyu, odpowiednia fotometryczna krzywa rozsyu wiatoci. Klikn dwukrotnie na wybranej oprawie, co spowoduje wywietlenie na ekranie okna zarzdzania pojedyncz opraw, zawierajcego nastpujce elementy: Kod oprawy. Trzy okna z zakadkami powizanymi z nastpujcymi elementami:
Okno przegldania opraw Oglnych (krok 1)

112
Dane oglne - zawierajce opis (nazw), typ i ksztat, wymiary oprawy i obszaru wieccego (dugo, szeroko i wysoko [mm]) do oblicze luminancji i olnienia. Obszar - zawierajcy dane powizane z obszarem wieccym oprawy. Rozsyy wiatoci dajce dostp do okna zarzdzania rozsyami. Wybranie okna Rozsy powoduje wywietlenie na ekranie okna skadajcego si z dwch dodatkowych okien. Pierwsze zawiera rozsy skojarzony z wybran opraw (z jedn opraw moe by skojarzone kilka rozsyw), a drugie zawiera rda wiata skojarzone z danym rozsyem wiatoci. Wykresy - suce do prezentacji danych fotometrycznych w postaci wykresu. Wybierajc tryb graficzny na ekranie ukazuje si okno, w ktrym znajduj si nastpujce przyciski suce do wyboru trybu wywietlania: Wykres biegunowy C: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych paszczyznach C-. Wykres biegunowy Gamma: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych ktach g-. Wykres kartezjaski C: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych paszczyznach C-. Wykres kartezjaski Gamma: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych ktach g-. Olnienie: diagram Soellnera pozwala na wizualizacj krzywej luminacji wybranej oprawy (opcja ta jest do dyspozycji tylko w przypadku opraw owietleniowych stosowanych we wntrzach uytkowych i na ulicach).

Okno danych oprawy

Okno danych oprawy (krok 2 - Rozsyy)

Po wywietleniu diagramu przy uyciu polecenia z sekcji Opraw owietleniowych, pokazywane s tylko krzywe luminancji ppaszczyzn podstawowych, to znaczy C-0 i C-90.
Okno danych rozsyu (krok 2 - Rozsyy)

Jeeli zachodzi potrzeba wywietlenia krzywych luminancji kadej zwymiarowanej ppaszczyzny to naley zaznaczy odpowiedni plik rozsyu, wywietli diagram olnienia i wybra w sektorze Macierzy odpowiedni ppaszczyzn.

Wykresy krzywej wiatoci w rnych ukadach odniesienia

NOTE

Uwaga: w celu wydrukowania wybranych wykresw, naley otworzy menu klikajc na odpowiedni symbol graficzny umieszczony w lewej, grnej czci okna wykresw i wybra opcj Wydruk.

PHOTOWIN
Rozsyy Oglne, Reektory, Drogowe
Komenda Rozsyy (Oglne Reflektory Drogowe) udostpnia funkcje pozwalajce na przegldanie danych fotometrycznych pojedynczego pomiaru z rozsyem wiatoci, zarwno w postaci tabelarycznej jak i graficznej. Poniewa zarzdzenie funkcjami jest takie samo dla kadego z trzech rodzajw rozsyw, poniszy opis prezentuje tylko przypadek rozsyw Oglnych. Aby przejrze dane fotometryczne rozsyu naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Wybra Obiekty/Rozsyy Oglne (Rozsyy typu CGI), co spowoduje wywietlenie na ekranie okna zarzdzania rozsyami Oglnymi. Okno to jest podzielone na dwie czci zawierajce: Obszar wyboru: okienko, w ktrym wybiera si jeden z dostpnych zbiorw rozsyw, lista z dostpnymi w danym zbiorze rozsyami. Obszar informacji: kod rozsyu, rodzaj symetrii rozsyu, zawierajcy informacje o maksymalnej wartoci kta g (90 lub 180), sprawno rozsyu, cakowita ilo rde wiata w oprawie.
Okno przegldania rozsyw opraw Oglnych

113

2.

Klikn dwukrotnie na wybranym rozsyle, co spowoduje wywietlenie okna danych, ktre skada si z nastpujcych elementw: Dane techniczne takie jak: nazwa, data dokonania pomiarw fotometrycznych lub data wprowadzenia rozsyu do bazy, nazwisko operatora, odlego fotometrowania [m], cakowity strumie wietlny [lm] uytych rde wiata, ich pozycj i liczb. Dane techniczne takie jak: temperatura [C] i wzgldna wilgotno [%] panujca w laboratorium gdzie dokonywane byy pomiary, opis uytego ogniwa fotoelektrycznego, prd [A] i napicie [V] zasilania oprawy. Krok ktowy bdcy zestawieniem kroku ktowego dla paszczyzn C- lub V- oraz ktw g- lub H- w tabeli fotometrycznej. Macierz wiatoci bdc tabel fotometryczn zawierajc wartoci wiatoci w [cd/klm] dla poszczeglnych paszczyzn C- lub V- i ktw g- lub H-. rda wiata - okno to pokazuje rda wiata skojarzone z danym rozsyem.

Okno danych rozsyu (krok 2 - Rozsyy)

Tabela pomiarw fotometrowania (krok 2 tabela rozsyw)

Wykresy - suce do prezentacji danych fotometrycznych w postaci wykresu. Wybierajc tryb graficzny na ekranie ukazuje si okno, w ktrym znajduj si nastpujce przyciski suce do wyboru trybu wywietlania: Wykres biegunowy C: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych paszczyznach C-. Wykres biegunowy Gamma: jest to wykres we wsprzdnych biegunowych (ktowych) realizowany przy staych ktach g-.

114
Wykres kartezjaski C: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych paszczyznach C-. Wykres kartezjaski Gamma: jest to wykres we wsprzdnych kartezjaskich (prostoktnych) realizowany przy staych ktach g-.

Aby wywietli jeden z dostpnych wykresw naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Uaktywni okno macierzy i wybra jedn lub kilka paszczyzn C- lub V- albo te ktw g- lub H- poprzez kliknicie na wartociach osi pionowej lub poziomej; wybrana paszczyzna lub kt zmieni swj kolor ta. Uaktywni okno Wykresy i wybra jeden lub kilka dostpnych trybw wywietlania. Okno z wykresem moe by przesuwane, a okno macierzy moe zosta wtedy ponownie uaktywnione w celu powikszenia lub zmniejszenia liczby wybranych elementw. Program automatycznie uaktualni wykres w wywietlonych oknach.

Graphics View and Plane/Angle Selection (Point 2-Measurements-Matrix-2)

2.

rda wiata

Komenda rda wiata udostpnia funkcje pozwalajce na przegldanie danych dostpnych w programie rde wiata. Aby przejrze dane rde wiata naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Wybra Obiekty/ rda wiata, co spowoduje wywietlenie na ekranie okna zarzdzania rdami wiata. Okno to jest podzielone na dwie czci zawierajce: okienko w ktrym wybiera si jeden z dostpnych zbiorw rde wiata, lista z dostpnymi w danym zbiorze rdami wiata. dane rda wiata - takie jak: midzynarodowe oznaczenie produktu wg systemu ILCOS, strumie [lm], moc [W] itd. Klikn dwukrotnie na wybranym z listy rdle wiata, co spowoduje wywietlenie na ekranie okna zawierajcego nastpujce elementy: dane techniczne takie jak: nazwa grupy, opis (nazwa) rda wiata i midzynarodowe oznaczenie produktu wg systemu ILCOS, dane elektryczne takie jak: trwao [h], moc [W], rodzaj trzonka i wymiary (dugo i szeroko [mm]), parametry wietlne takie jak: strumie [lm], stopie oddawania barw, temperatura barwowa [K], wskanik Ra i skuteczno wietlna [lm/W].

Okno wyboru rda wiata (krok 1)

Obszar wyboru:

Obszar informacji:

2.

Okno danych rda wiata (krok 2)

Tablice

Komenda Tablice udostpnia funkcje pozwalajce na przegldanie danych zawartych w tablicach wspczynnika redukcji odbi, wykorzystywanego przy obliczaniu luminancji owietlenia drogowego (zgodnie z zaleceniami CIE 30). Aby przejrze dane jednej z dostpnych tabel naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj:
Okno wyboru tablic ogranicze R i C (Point 1)

1.

Wybra Obiekty/ Tablice, co spowoduje wywietlenie

PHOTOWIN
na ekranie okna zarzdzania tablicami. Okno to jest podzielone na dwie czci zawierajce: 2. Obszar wyboru: okienko, w ktrym wybiera si jeden z dostpnych zbiorw tablic, lista z dostpnymi w danym zbiorze tablicami. Obszar informacji: (nieaktywny w tej wersji programu) Klikn dwukrotnie na wybranej tablicy, co spowoduje wywietlenie na ekranie okna zawierajcego nastpujce elementy: dane techniczne takie jak: opis (nazwa) i nazwisko operatora, krok ktowy bdcy zestawieniem kroku ktowego w tablicy, macierz wspczynnika redukcji odbi - bdca tabel zawierajc wartoci wspczynnika redukcji odbi, odpowiadajce ktom i , powizanym z paszczyznami C- lub V- i ktami g- lub H-.
Okno danych tablicy (krok 2)

115

Import z pliku

Funkcja ta pozwala na import danych fotometrycznych w jednym z rozpoznawalnych standardw, takich jak: Eulumdat, TM14, IESNA86-91-95 LM-63, LTLI a take w formacie IESNA GELS, typowym dla programu GE. Aby tego dokona naley postpowa zgodnie z ponisz instrukcj: 1. Wybra IMPORT/Import z pliku, aby otworzy okno specjalnego importu, w ktrym z lewej strony znajduje si drzewo dostpnych dyskw. Wybra folder zawierajcy pliki przeznaczone do importu.
Import z pliku (Wybr pliku krok 3)

3. 4.

Podwietli jeden przez kliknicie na pliku lewym przyciskiem myszki lub kilka uywajc kombinacji CTRL-kliknicie lub Shift-kliknicie. Przecign wybrane pozycje do zbioru przeznaczenia trzymajc wcinity lewy przycisk myszki. Podczas przenoszenia program sygnalizuje automatycznie, przekrelonym kkiem obok kursora myszki, obszary, do ktrych zbiory nie mog by przeniesione i znaczkiem ikony obszary, do ktrych mog by przeniesione.

5.

Przed przeniesieniem wybranych plikw do miejsca przeznaczenia, program wywietla okno zawierajce przyciski funkcyjne: wybierz Kopiuj, aby importowa lub Pomi, aby anulowa funkcj importu. Uwaga: istnieje moliwo podwietlenia pliku, mimo i nie jest on w jednym z akceptowanych standardowych formatw; w tym wypadku program wywietli charakterystyk pliku, lecz funkcja Kopiuj nie bdzie aktywna, poniewa import jest niemoliwy. W celu powrotu do Menedera programw naley zaznaczy symbol X.

NOTE

116

PHOTOVIEW 117
Photoview
Photoview jest oprogramowaniem sucym do opracowania danych fotometrycznych opraw wietlnych i przedstawienia ich w formie wykresu lub tabeli. W celu wejcia do Photoview naley: Wej do Photowin; Zaznaczy FINESTAR/Globalny albo klikn na czarne kko; Otworzy jedn z dostpnych grup: Oglne, Reflektory i Drogowe; Klikn na jedno z dostpnych archiww po lewej stronie, co spowoduje wywietlenie wprowadzonego wykazu opraw lub pomiarw w postaci plikw po prawej stronie; Klikn prawym przyciskiem myszki na jeden z plikw albo na ikon Wykresy i Tabele, z ktrej otworzy si menu kontekstowe, gdzie naley wybra funkcj Opracowanie, ktra otwiera oprogramowanie Photoview

Nota Bene: w przypadku dostpu przez funkcj Oprawy, gdyby byo kilka fotometrii skojarzonych z t sam opraw, przed aktywacj oprogramowania Photoview naley zaznaczy jedn z fotometrii).

NOTE

Zarzdzanie funkcj Wykresy i Tabele

Po uruchomieniu oprogramowania Photoview aktywuje si okno zarzdzania, skadajce si z niej podanych elementw: Pasek menu umieszczony w grnej czci; Pasek ikon (Toolbar) skojarzonych z funkcjami Paska menu, znajdujcy si poniej; obszar rodkowy zarezerwowany dla wizualizacji wykresw i tabel zaznaczonej fotometrii.

W Pasku menu znajduj si niej podane podmenu: Plik, ktry zawiera funkcje wydruku wykresw i tabel lub ich zachowania w postaci plikw; Edycja, w celu zarzdzania funkcjami editingu, takimi jak pozyskanie danego obrazu lub tabeli zachowanej w pamici; Opcje dostpu do okna konfiguracji moduu oprogramowania; Wizualizacja, w celu zarzdzania funkcjami wizualizacji wykresw; X (Wyjd), w celu wyjcia z Photoview.
Photoview

PLIK

Menu Plik pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami (skojarzona ikona umieszczona jest po lewej stronie): Podgld wydruku wszystkiego, w celu wizualizacji na monitorze podgldu wszystkiego, co moe by wydrukowane z aktywnego produktu. Drukuj wszystko, w celu wydrukowania przez drukark wszystkiego, co moe by wydrukowane z aktywnego produktu. Podgld wydruku ekranu, w celu wizualizacji na monitorze podgldu wydruku takiego, jaki jest aktywny na ekranie. Wydruk ekranu, w celu wydrukowania przez drukark aktywnego wykresu. Po zaznaczeniu tej funkcji otwiera si okno systemowe, w ktrym naley zaznaczy elementy wydruku. Wcisn OK w celu potwierdzenia

File Menu

118
Ustawienie drukarki, w celu dostpu do okna systemowego zarzdzania drukarkami. Zachowaj obraz, w celu zachowania obrazu (wykres biegunowy, ukad kartezjaski...) w formacie BMP, JPG, TGA, PCX lub PNG. Zachowaj tekst, w celu zachowania macierzy fotometrycznej lub zaznaczonej w pliku .TXT tabeli. Zachowaj macierz w pliku DXF 3D, w celu zachowania macierzy w pliku DXF 3D, pozwalajcym na wizualizacj bryy fotometrycznej w oprogramowaniu CAD. Wyjd, w celu opuszczenia oprogramowania; ta sama funkcja wykonywana jest przez wcinicie przycisku X po prawej stronie okna.

EDYCJA

Menu Edycja pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami (skojarzona ikona umieszczona jest po lewej stronie): Twrz obraz, w celu skopiowania aktywnego obrazu (wykres biegunowy, ukad kartezjaski i t.p.) do pamici tymczasowej. Obraz taki moe zosta pniej wklejony w innej aplikacji typu graficznego. Kopiuj nazw okna, w celu skopiowania do pamici tymczasowej nazwy okna odpowiadajcej opisowi oprawy, ktra bdzie pniej uywana w aplikacjach tekstowych. Kopiuj tabel, w celu skopiowania do pamici tymczasowej macierzy fotometrycznej danej oprawy, ktra bdzie pniej uywana w aplikacjach tekstowych.

Edit Menu

OPCJE

Menu Edycja pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami (skojarzona ikona umieszczona jest po lewej stronie):
Options Menu

Opcje oglne, w celu dostpu do okna zarzdzania konfiguracj moduu. Mona konfigurowa niej podane elementy: Jzyk wydruku, pozwalajca na wybranie jzyka, ktry bdzie uywany w wydrukch wykresw i tabel; Jzyk strony monitorowej, pozwalajca na wybranie jzyka, w ktrym zarzdzane bdzie oprogramowanie Photoview na monitorze; Szeroko obrazu [piksel], pozwalajca na zdefiniowanie iloci pikseli okrelajcych szeroko obrazu; Jednostka miary, pozwalajca na zdefiniowanie jednostki miary w celu wizualizacji wykresw i tabel, do wyboru midzy kandelami [cd] i kandelami na klumen [cd/klm]; Numerowanie stron, pozwalajca na zdefiniowanie numeru pierwszej strony do wydruku; numeracja stron jest moliwa tylko wtedy, kiedy odpowiadajce tej opcji pole jest aktywne. Wcisn OK w celu potwierdzenia modyfikacji, Anuluj w celu wyjcia z tej funkcji bez potwierdzenia modyfikacji.

Options Window

PHOTOVIEW 119
WIZUALIZACJA
Menu Wizualizacji pozwala na zarzdzanie nastpujcymi funkcjami (skojarzona ikona umieszczona jest po lewej stronie): Pasek narzdziowy w celu aktywowania lub nie paska narzdziowego (pasek ikon); pasek jest aktywowany, kiedy ukazuje si znak po lewej stronie opisu; Na, w celu naoenia aktywnych okien; Obok siebie, w celu ustawienia obok siebie aktywnych okien

View Menu

W dolnej czci menu podany jest wykaz fotometrii bdcych w tym momencie na licie; fotometria aktywna oznaczona jest znakiem po lewej stronie. Po zaznaczeniu oprawy lub jej fotometrii, o ile jest ich wicej ni jedna, oprogramowanie otwiera okno wizualizacji, w ktrym mona wybra z istniejcych wykresw i tabel macierz fotometryczn, ktra bdzie wizualizowana. Moliwe s niej podane opcje: Tabela danych oglnych Macierze natenia Wykres biegunowy Wykres w ukadzie wsprzdnych Wykres strefowy i Klasyfikacje midzynarodowe Wykres apertury wizki Tabela UGR Wykres izoluks Wykres izokandeli Czynniki uytkowania i wykorzystania CIE Wykres Soellnera
Cartesian Diagram

ONLY LITESTAR Pro ONLY LITESTAR Pro ONLY LITESTAR Pro ONLY LITESTAR Pro ONLY LITESTAR Pro ONLY LITESTAR Pro

Dane oglne

Wizualizowane s tu dane oprawy, skojarzonego z ni pomiaru oraz lampy.

General Data

120
Tabela wartoci i ktw (macierz natenia)
W oknie znajduj si niej podane elementy: Geometria widoku wskazuje w jaki sposb naley wizualizowa graficznie ppaszczyzny pomiarowe, do wyboru midzy: Jednostronnie: wizualizowana jest tylko zaznaczona ppaszczyzna; Obok siebie: wizualizowana jest ppaszczyzna zaznaczona oraz jej dopenienie (na przykad, jeeli zaznaczona jest ppaszczyzna C-45, zostanie przedstawiona take ppaszczyzna C-135); Dwustronnie: wizualizowana jest tylko zaznaczona ppaszczyzna oraz jej uzupenienie (na przykad, jeeli zaznaczona jest ppaszczyzna C-45, zostanie przedstawiona take C-225);

Intensity Matrix

Wskazanie wartoci maksymalnych i ich pooenia; Macierz fotometryczna C-Gamma lub V-H;

W macierzy podane s wszystkie wartoci natenia [cd/klm]: w celu aktywowania danej ppaszczyzny naley wcisn klawisz myszy na linii wartoci C, co spowoduje otwarcie okna waciwoci. Okno to pozwala na zdefiniowanie: Czy ppaszczyzna ma by aktywna (zaznaczona), czy te nie (aktywna); wskazanie ppaszczyzny podane jest w grnej lewej czci; Kolor krzywej: po wciniciu pola kolorw wchodzi si do okna kolorw, w ktrym mona wybra dany kolor, potwierdzajc wybr przyciskiem OK; Szeroko (grubo) krzywej: moliwe jest zdefiniowanie wartoci w polu wprowadzania, jak rwnie przy pomocy kursora, przemieszczajc si na prawo i lewo.

W celu potwierdzenia modyfikacji wcisn OK, lub Anuluj, eby zamkn okno bez potwierdzenia zmian.

NOTE

Uwaga: wybr ppaszczyzn ograniczony jest do 6. W celu wizualizacji zaznaczonych ppaszczyzn naley wybra jeden z moliwych wykresw: biegunowy, ukad wsprzdnych lub wykres Soellnera.

Biegunowy i ukad wsprzdnych

Wykres biegunowy i ukad wsprzdnych s uyteczne przy przedstawianiu wartoci natenia (macierze fotometryczne w formie graficznej. Rnica midzy 2 wykresami zaley od typu przedstawienia tych samych danych. W oknie znajduj si niej podane elementy: Wskazanie wymiarw oprawy [mm]; Graficzne przedstawienie zaznaczonych ppaszczyzn C oraz ich odniesienia; Wskazanie cakowitego strumienia lampy [lm], parametru maksymalnego natenia [cd/klm] oraz pooenia w zalenoci od wybranego typu wsprzdnych (C-Gamma lub V-H), wydajnoi wietlnej [%], daty wykonania pomiaru oraz typu pomiaru (symetryczny, asymetryczny .)-

Polar diagram

PHOTOVIEW 121
Klasykacja
W oknie tym podane s midzynarodowe klasyfikacje fotometryczne oprawy. Zaczynajc od gry, znajdziemy tam nastpujce elementy: Wskazanie wydajnoci oprawy [%],cakowitego strumienia lampy [lm] oraz strumienia wysyanego przez opraw [lm]; Parametry DRR (Direct Room Ratio) i RC (Room Class) w zalenoci od wskanika lokalnego (RI) zgodnie z CIE52; Ocena strumienia strefowego wraz z odpowiadajcym mu wykresem, zgodnie z CIE52; Klasyfikacje midzynarodowe, takie jak: Kody strumienia CIE (w odn. do CIE52); Klasyfikacje fotometryczne CIE, DIN niemieckie, UTE francuskie i NBN belgijskie; Ocena strumienia wysyanego na d DLOR [%] i do gry ULOR [%]
Classication

Wizka (apertura wizki)

Okno to pozwala na zarzdzanie wykresami apertury wizki. Zaczynajc od gry, znajdziemy tam nastpujce elementy: Wysoko maksymalna [m]: jest to maksymalna wysoko, na jakiej dokonuje si oceny wizki. Jest to pole edycji, w ktrym mona wprowadzi dan warto w zalenoci od potrzeb. Procent maksymalny [%]: jest to procent wartoci maksymalnej przy Gamma=0, lub w zalenoci od osi maksymalnego natenia wedug ktrej naley ocenia apertur wizki. Jest to pole edycji, w ktrym mona wprowadzi dan warto w zalenoci od potrzeb. Widok stoka: mona tu wybra typ wizualizacji: Widok 3D lub Widok 2D, w zalenoci od paszczyzny C-0/180 i C-90/270. Wartoci osi apertury: podane s tu wartoci odcinkw OA, OB, OC i OD w zalenoci od odlegoci od ogniskowej. Wykres i Tabela: mog by dwa rodzaje wykresw - 3D i 2D, ten ostatni przedstawia przekrj wykresu 3D odpowiadajcy paszczyznom podunej i poprzecznej oprawy. Na wykresie podany jest take pkt rozwarcia stoka w odniesieniu do 2 Beam Diagram podstawowych ppaszczyzn oznaczonych jako Alfa i Beta: wartoci te mog by rne w zalenoci od tego czy wizka jest symetryczna (para Alfa i Beta s takie same), cza te asymetryczna (w tym przypadku s one rne). W tabeli podana jest odlego poszczeglnych paszczyzn obliczeniowych (zawsze brane s pod uwag wartoci 5. odlegoci), maksymalna warto natenia owietlenia [luks] wzdu osi wizki w zalenoci od odlegoci i redniej wartoci natenia owietlenia [luks] w poniszych obszarach. Na wykresach 2D podana jest take warto rednicy wizki [m] w zalenoci od odlegoci.

SOLO LITESTAR Pro

122
Tabela UGR
Tabela UGR obliczona zgodnie z norm CIE 117 z 1995 r., w celu dokonania sprawdzenia zgodnoci instalacji owietleniowej ze standardowymi normami EN12464 odnonie kontroli niepodanego olnienia spowowdowanego sztucznym owietleniem. Wskanik UGR wyraa niepodane olnienie spowodowane sztucznym owietleniem w zalenoci od pooenia korpusu owietleniowego, luminancji cian oraz punktu wdzenia uytkownikw. Tabela pozwala na ocen wartoci UGR w warukach standardowej instalacji, to znaczy w rodowisku kwadratowym z jednym rodzajem korpusu owietleniowego umieszczonego zgodnie z regularn geometri wewntrz rodowiska, przy najbardziej niekorzystnych podunie i poprzecznie kierunkach widzenia. Parametry UGR zawarte s w granicach od 10 do 30, gdzie 10 oznacza brak olnienia, natomiast 30 oznacza znaczne

UGR Table

olnienie fizjologiczne. Standard EN 12464 przewiduje tabel granicznych parametrw UGR dla kadej typologii rodowiska, majcych zastosowanie w rodowiskach kwadratowych z geometrycznym rozmieszczeniem korpusw owietleniowych.

Przedstawienie izoluksu

Jest to symulacja przebiegu krzywej fotometrycznej poprzez przedstawienie wykresu izoluksu na podstawie oblicze natenia owietlenia w rodowsku standardowym. Mog by wizualizowane wyniki szeciu cian i paszczyzny roboczej. W obliczeniach nie jest brany pod uwag wpyw wzajemnego odbicia. Personalizacja. Niektre parametry mog zosta zmodyfikowane w celu uzyskania wizualizacji: wymiary i wysoko paszczyzny roboczej rodowiska kontrolnego mog by zmieniane; pooenie X, Y i Z korpusu owietleniowego odnoszcego si do rodka rodowiska; pole z rozwijanym menu pozwala na wizualizacj wynikw dotyczcych podogi, paszczyzny roboczej, sufitu i czterech cian; pole z rozwijanym menu pozwala na ustawienie wizualizacji wynikw w wartociach bezwzgldnych (luks) lub procentowo.

Isolux Representation

Wymiary wyraone s w metrach. Pozostae parametry s opcjonalne:

Isolux Representation with Shadows

poka tekst pokazuje wartoci w luksach w punktach, w ktrych dokonane zostay obliczenia; poka linie - pokazuje linie krzywych izoluksu i odpowiadajce im wartoci graniczne; poka cieniowanie - pokazuje natenie owietlenia ze zmianami w kolorze szarym; poka maksymalne - pokazuje punkt lub punkty o maksymalnych parametrach natenia owietlenia; poka siatk - pokazuje siatk wymiarow; zaawansowane - personalizacja parametrw.

PHOTOVIEW 123
Przedstawienie izokandeli
Przedstawienie wartoci izokandeli krzywej fotometrycznej poprzez rne rodzaje rzutowania. Moliwe jest dziaanie dynamiczne zarwno w odniesieniu do nachylenia, jak i obrotu korpusu owietleniowego. Wybr widoku: wszystko przedstawia ca pkul; grne - przedstawia grn cz pkuli, co odpowiada poredniemu nateniu owietlenia; dolne - przedstawia doln cz pkuli, co odpowiada bezporedniemu nateniu owietlenia;.

Mona wybra rne siatki rzutowania: rzut pionowy; rwnowany zgodnie z normami CIE 31 - 34 dotyczcymi przedstawiania fotometrii drogowych ze wskazaniem wartoci throw i spread; stereograficzny; sinusoidalny; ukad wsprzdnych.

Isocandela Representation

Przy kadym z tych typw rzutowania moliwe jest przedstawienie wartoci maksymalnej oraz throw. Moliwa jest personalizacja zarwno przedstawienia na monitorze, jak i w wydruku, tak wic mona wybra: Liczb i kolor poziomw; odstp midzy wartociami: automatyczny/wybierany rcznie; ustalenie kolorw ta; ustalenie kolorw tekstu izoluksu stay albo taki sam jak izoluks; ustalenie kolorw tekstu ; ustalenie cieniowania ciemnego; ustalenie cieniowania jasnego.

Parametry krzywych izokandeli mog by wyraone w wartociach bezwzgldnych albo procentowo.

124
Uywanie CIE (Czynniki uytkowania i wykorzystania CIE)
Okno to zarzdza czynnikami uytkowania i wykorzystania zgodnie z CIE52. Zaczynajc od gry, skada si ono z nastpujcych elementw: Typ obliczenia czynnikw uytkowania i wykorzystania Odlego oprawa/sufit [m]: jest to pole edycji Odlego oprawa /paszczyzna robocza [m] : jest to pole edycji Raport zatrzymania, rozumiany jako stosunek midzy odlegoci oprawy/sufit i odlegoci midzy oprawami i paszczyzn robocz Odlego paszczyzna robocza / sufit [m]

CIE Utilization Factors

Monta opraw: oprawy bezporednie (emisja wietlna skierowana do dou) i porednie (emisja wietlna skierowana do gry) Powierzchnia obliczeniowa: jest to powierzchnia brana pod uwag do wykonywania oblicze czynnikw i moe by wybrana midzy cianami, sufitem i paszczyzn robocz (zazwyczaj uywa si tej ostatniej) Macierz czynnikw uytkowania/wykorzystania w zalenoci od ustawionych parametrw, czynnikw odbicia sufitu, fryzw, cian i podoa oraz wskanika lokalnego K. Klikajc na jedn czwrk czynnikw odbicia otwiera si okno, w ktrym moliwe jest zmodyfikowania tych czynnikw. W celu zapisania w pamici modyfikacji z jednczesnym przypisaniem do serii czynnikw nowej nazwy, naley zastosowa funkcj Zapisz konfig. ... (konfiguracje zapisanych wartoci mog by zaadowane przez funkcj Zaaduj konfig ., natomiast w celu zaadowania standardowej serii CIE naley zastosowa funkcj Wartoci domylne CIE).

Uytkowanie CIE

CIE Utilization

Okno to zarzdza czynnikami uytkowania dla opraw drogowych. Obecna jest funkcja kontrolna pozwalajca na modyfikacj nachylenia korpusu wietlnego. Na wykresie znajduj si krzywe czynnikw uytkowania podzielone na stron chodnika i stron drogi. Dane te mog by przedstawione jako stosunek midzy odlegci a wysokoci instalacji, albo wyraone ktowo.

Sllner (Wykres olnienia Sllnera)

Okno to zarzdza wykresem olnienia Sllnera zgodnie z CIE55 Zaczynajc od gry, skada si z nastpujcych elementw: Tabela wartoci luminancji w cd/m2 dla kadego kta; Klasifikacja Cibse VDT; Wykres Sllnera.

Tak wic moliwe jest ustawienie wartoci granicznych dla krzywych luminancji.

Sllner Glare Diagram

PHOTOVIEW 125

Luminance Table and Diagram

126