You are on page 1of 39

Cap 1 Introduo Histria da dana Histria do Ballet Clssico Mtodos de ensino do Ballet Clssico Estilos de Ballet Estilos de Bailarinos

Cap 2 Benefcios e Princpios bsicos do Ballet Clssico Posi es dos braos e !os Posio dos ps e pernas Posi es do corpo "er!os de Ballet para os 1# e 2# anos $icas Cuidados e %a&de do Bailarino %apatil'a de ponta

(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( CAPTULO 1 Introduo )*o ballet+ a !aior parte dos ter!os tcnicos so !encionados e! franc,s- Por isso+ para os alunos e alunas+ as pri!eiras aulas tericas ou prticas pode! se tornar u! paredo por descon'eci!ento da ln.ua francesa- Mas a/uilo /ue parece u!a dificuldade !aior 0/ue essa apostila pretende a!eni1ar2 acaba se transfor!ando e! u!a facilidade !aior+ pois durante a e3oluo da sua educao ou at !es!o da sua carreira+ /uando dese4a e pode diri.ir o seu aprendi1ado para o e5terior+ todos podero se.uir as aulas ou os co!andos dos ensaios+ por /ue a ln.ua usada continuar a ser o franc,s- 6s professores e! /ual/uer parte do !undo+ usa! os !es!os ter!os e! franc,sIsto + o franc,s a ln.ua internacional do Ballet7

histria

da

dana

8 dana a !ais anti.a das artes criadas pelo 'o!e!- *as pinturas das ca3ernas pr9'istricas+ pode!os 3er a tentati3a dos pri!eiros artistas de !ostrar o 'o!e! pri!iti3o danando instinti3a!ente+ usando seus .estos e !o3i!entos para a.radar ou acal!ar seus deuses+ pedir c'u3as+ curar

doenas+ a.radecer 3itrias+ celebrar al.u!a festa+ enfi!+ o 'o!e! dana3a e! cada !anifestao de 3ida8 dana+ co!o arte de di3ertir+ sur.iu co! o teatro .re.o /ue inclua o canto a panto!i!a nos seus espetculos danados: os .re.os fora! os pri!eiros a usar a dana e os .estos para e5plicar as partes co!plicadas da 'istria contada- 6s anti.os ro!anos co!bina3a! !&sica e dana co! acrobacias e n&!eros de circo para ilustrar fbulas populares- *o s na ;rcia e e! <o!a+ !as ta!b! no E.ito anti.o a dana foi desde !uito cedo a !aneira de celebrar os deuses+ de di3ertir o po3o e a partir desse ritual se desen3ol3era! os ele!entos bsicos para a arte teatral atualA Origem da dana: 8 dana e3oluiu co! a 'u!anidade--Pri!iti3a ou instinti3a Panto!i!a Caracterstica ou etnol.ica %ocial ou de salo $ana clssica ou ballet clssico $ana a carter $ana !oderna Co!dia !usical e =a11 ballet >olclrica %apateado 1.1 A Histria do Ba et C !ssi"o

6 ballet clssico o desen3ol3i!ento e a transfor!ao dessa arte pri!iti3a+ /ue basea3a9se no instinto+ para! u!a dana for!ada de passos diferentes+ de li.a es de .estos e de fi.uras pre3ia!ente elaboradas para u! ou !ais participantes# Na Itlia, os primrdios A histria do ballet comeou h 500 anos, na Itlia. Em seus ricos sales, os nobres italianos divertiam seus ilustres visitantes com espetculos de poesia, msica, mmica e dana. Essas lu uosas e demoradas apresentaes !no mnimo " horas# contavam com ricos e pesados tra$es e cenrios %eitos por badalados pintores, como &eonardo da 'inci. A primeira apresenta(o de ballet )ue se tem notcia data de *+,-, comemorando o casamento do .u)ue de /il(o 0alea11o de 2%or1a com Isabel de Ara3on, or3ani1ada por 4er3on1io di 4otta. Estas apresentaes ocorridas na corte italiana possuam delicados movimentos de cabea, braos, tronco, pernas e p5s. 6ara a e ist7ncia de bons bailarinos, sur3iram os primeiros pro%essores de dana, )ue via$avam por vrios lu3ares ensinando para ocasies como casamentos, alianas polticas, vitrias de 3uerra, etc. O ballet chega Frana 8uando a italiana 9atarina de /edicis casou com :enri)ue II, se tornou rainha da ;rana e introdu1iu com 3rande sucesso o ballet na corte %rancesa. < mais %amoso espetculo apresentado l %oi o 4allet 9=mico da >ainha, ou do >eino, produ1ido por 4altha1ar 4eau$o?eu em comemora(o ao casamento da irm( de 9atarina. Essa

e trava3ante apresenta(o durou mais de cinco horas, contando com carros ale3ricos, muito lu o e mais de *0 mil espectadores. < 4allet 9=mico da >ainha %oi uma 3rande in%lu7ncia na %orma(o de con$untos de dana de todo o mundo, al5m de inve$ar todas as casas nobres europ5ias. 9omo di1 o nome, o tema era para %a1er rir, assim como todas as outras apresentaes %rancesas da 5poca. Assim, o ballet ia se tornando cada ve1 mais popular, alcanando seu au3e na 5poca de &us @I'. &us @I' A >evolu(o. &us @I', rei da ;rana com 5 anos de idade, tornouB se um 3rande bailarino. .esde os seus *C anos apresentavaBse em ballets da corte, e tamanho %oi o seu sucesso no D4allet da EoiteD )ue 3anhou o ttulo de >ei 2ol. ;oi &us @I' )ue %undou, em *FF*, a Academia >eal de 4allet e a Academia >eal de /sica, ambas diri3idas por GeanB4aptiste &ull?, )ue criaria vrios ballets. <utra pessoa )ue teve bastante importHncia nessas academias %oi 9harles &ouis 4eauchamp, dito DinventorD das cinco posies, )ue se tornaram a base de todo o aprendi1ado acad7mico do ballet clssico. 6or5m, apesar de todo esse acesso ao ballet, os danarinos eram s homens, o )ue era um atraso na evolu(o da)uelas. /as, lo3o aps a morte de &us @I', essa situa(o mudaria, tornandoBse o ballet n(o s uma arte, mas uma pro%iss(o. < ballet evolui B ;oi no %im do s5culo @'II )ue a mulher 3anhou de ve1 o seu espao no ballet clssico. < primeiro re3istro de uma contrata(o de mulheres para danar $unto com homens %oi no ballet D&e Iriomphe de lJamourD, em *F,*. Gunto com isso veio a pro%issionali1a(o da dana. <s espetculos %oram trans%eridos de sales para teatros, e lo3o as bailarinas comearam a %a1er sucesso, apesar de serem di%icultadas em seus movimentos no princpio devido ao pesado %i3urino. Kma das )ue mais lutaram pela mudana de %i3urinos %oi &a 9amar3o !/arie Anne de 9upis de 9amar3o#, )ue escandali1ou a todos levantando a saia at5 a metade da panturrilha e abolindo o salto dos sapatos, mostrando assim melhor os passos )ue e ecutava. Alis, %oi &a 9amar3o )uem criou os passos entrechat )uatre, $et5 e pas de bas)ue. 2ua rival, /arie 2all5, aboliu o penteado e trava3ante )ue as bailarinas usavam, mas lanou uma moda )ue n(o pe3ouL ela vestia uma esp5cie de tnica, abolindo o corpinho $usto, )ue at5 ho$e as bailarinas usam. A primeira obra sobre a t5cnica do ballet tamb5m sur3iu nessa 5poca. GeanB0eor3es Eoverre lanou o livro &ettres sur la danse et sur les ballets, considerada at5 ho$e a mais importante obra do 37nero. ;oi Eoverre tamb5m )uem criou o 4allet de A(o. Ele percebeu )ue o ballet deveria e primir mais do )ue simples movimentos, deveria e primir um si3ni%icado, narrar uma histria. Assim, %oram abolidos os cantos e a declama(o, e tudo passou a ser DcontadoD por passos de dana. Eoverre tamb5m trou e %i3urinos leves e a li3a(o entre as danas, %ormando uma histria. 6or5m, o ballet passou por um perodo ne3roL a Revoluo Francesa. A 5poca era caracteri1ada pela ascens(o da bur3uesia e pela decad7ncia da nobre1a, )ue era )uem %inanciava e apoiava a dana da 5poca. Assim, devido M censura bur3uesa, vrias peas com re%er7ncias M mortandade das 3uilhotinas !)ue e ecutavam nobres reis# %oram proibidas. ;oram %echadas tamb5m as Academias >eais de .ana e de /sica, )ue s seriam reabertas na >estaura(o. Apesar disso, lo3o viria o >omantismo, )ue daria um novo impulso ao ballet. O Romantismo B < >omantismo apareceu no s5culo @I@ e trans%ormou n(o s o ballet como todas as artes. Eele, aparecem %i3uras e ticas e et5reas, como nin%as e %adas tra$ando lon3os vestidos, ho$e chamados tutus romHnticos. Ao mesmo tempo, essas %i3uras ima3inrias danam com prncipes e camponeses. Eessa 5poca, sur3iram 3randes ballets como 0iselle e &a 2?lphide, )ue tradu1em e atamente o >omantismo

da)uela 5poca. &a 2?lphide mostra ima3ens sobrenaturais, %adas e mitos misteriosos. Eesse ballet sur3iu uma 3rande evolu(o na dana clssicaL as pontas. /arie Ia3lioni, )ue representava o papel principal, %oi )uem inau3urou este importante instrumento. Alis, o ballet &a 2?lphide %oi %eito para ela por seu pai, ;ilippo Ia3lioni. G 0iselle 5 considerado at5 ho$e o maior teste para uma bailarina, pois al5m da t5cnica, e i3e )ualidades emotivas de seus int5rpretes. Eesse ballet, a consa3rada %oi 9arlota 0risi. < >omantismo tamb5m mostrou uma nova maneira de estruturar o espetculoL a bailarina era o elemento principal, sendo )ue o 3rupo como um todo tinha menor importHncia. 6or5m, aps al3um tempo, o >omantismo empobreceuBse, e isso causou o declnio do ballet na Europa. 6or5m, a leste dali, mais e atamente na >ssia, a evolu(o era 3rande, e as bailarinas e bailarinos russos estavam che3ando para %irmarem seu pas como uma 3rande pot7ncia da dana. Na Rssia 9om a decad7ncia do >omantismo e conse)Nentemente do ballet na Europa, o ballet russo comeou a ter um enorme desta)ue na ;rana, Itlia e outros pases. ;oram criadas as companhias do 4allet Imperial em /oscou e 2(o 6etersbur3o !ho$e &enin3rado#. &, vrios bailarinos e core3ra%os %ranceses %oram admitidos, e as companhias %oram reconhecidas por suas soberbas apresentaes. Km dos 3randes responsveis por esse desenvolvimento %oi /arius 6etipa, bailarino e core3ra%o %ranc7s. 6etipa havia ido M >ssia em *,+O somente para um passeio rpido, mas tornouBse core3ra%o che%e e nunca voltou M ;rana. 0raas a 6etipa, o centro mundial de dana trans%eriuBse para 2(o 6etersbur3o. ;oi ele tamb5m )uem criou importantes ballets, como < &a3o dos 9isnes, 8uebraBEo1es e A 4ela Adormecida. Eos ballets de 6etipa, sempre havia danas importantes para o corpo de baile, variaes para os bailarinos principais e um 3rande pasBdeBdeu para a primeira bailarina e seu partner. Ea >ssia, o ballet absorveu o )ue havia de melhor no ballet italiano, o alle3ro !saltos, vivacidade#, e o )ue havia de melhor no ballet %ranc7s, o ad3io !e)uilbrio, 3raa, leve1a#. Al5m disso, o ballet russo tamb5m absorvia um pouco da sua cultura, ou se$a, a dana a carter e %olclrica. Ea >ssia, tamb5m descobriramBse 3randes core3ra%os e bailarinos, como 6etipa, 9ecchetti, Anna 6avlova, Ei$insPi, ;oPine, etc. Iamb5m descobriuBse a bele1a da msica de IchaiPovsP?, )ue estava presente em vrios ballets de 6etipa. 6or5m, essa 3rande %ase n(o duraria para sempre. &o3o, 6etipa e companhia %oram considerados ultrapassados e o ballet entrou em decad7ncias. 6or5m, lo3o che3aria um 3rande nome )ue novamente acenderia a chama da dana. .ia3hilev B 2er3e .ia3hilev veio revolucionar o ballet, n(o s o russo como tamb5m o %ranc7s, o italiano, en%im, o de todo o mundo. < russo era um editor de uma revista de artes, e estava cheio de novas id5ias para aplicar na dana. 6or5m, .ia3hilev achava )ue 2(o 6etersbur3o n(o estava preparado para tais mudanas. < editor ent(o escolheu 6aris para aplicar sua arte. 6rimeiramente, .ia3hilev or3ani1ou uma e posi(o de pintores russos, )ue %e1 um 3rande sucesso. .epois promoveu os msicos russos, a pera russa e %inalmente, o ballet russo. ;oi .ia3hilev )uem trou e pro%issionais das 9ompanhias Imperiais russas, como core3ra%os e bailarinos. <s %ranceses receberam muito bem os novos visitantes, e a crtica %rancesa %e1 os melhores comentrios em rela(o ao ballet russo. /as eles n(o a3Nentariam %icar mais tempo %ora de casa. Em *-**, %oram convidados para voltar ao seu pas, %ormando assim uma companhiaL D4allet >ussoD. Assim, .ia3hilev revelou ao mundo vrios artistas russos. E(o mostrou s o ballet, mas tamb5m a msica, a pintura, etc. A 9ompanhia D4allet >ussoD encantou plat5ias da Europa e da Am5rica, %ra3mentandoBse depois por todo o

mundo. .epois de .ia3hilev B Aps a morte de .ia3hilev, em *-C-, sua companhia 4allet >usso des%ra3mentouBse pelo mundo todo, apesar dos es%oros de seus sucessores. 6or5m, n(o podemos di1er )ue ela acabou, pois at5 ho$e e istem companhias )ue se3uem %ielmente o m5todo russo de danar. Kma delas %oi a 9ompanhia de Anna 6avlova, )ue e cursionou at5 mesmo a)ui no 4rasil. As e curses das companhias russas %oram muito importantes para estimular novos talentos. Km deles %oi 0eor3e 4alanchine, )ue, apesar de russo, obteve seu maior 7 ito nos Estados Knidos. 4alanchine %oi o .ia3hilev do <cidenteQ assim como o mestre russo, ele revelou vrios talentos e inau3urou uma nova maneira de dana. E(o %oi s na Am5rica )ue aconteciam revolues, na ;rana, o esprito pelo ballet tamb5m estava renascendo mesmo depois da morte de .ia3hilev. Iamb5m acontecia o mesmo na In3laterra, o importante >o?al 4allet estava despontando para o sucesso com a incrvel bailarina /ar3ot ;onte?n. /esmo aps a morte de 3randes mestres russos, o ballet crescia e cresce cada ve1 mais. 8ual ser o pr imo passo, )ual ser o pr imo mestre, a pr ima evolu(oR Ein3u5m pode di1er. < ballet moderno tamb5m $ con)uistou espao no mundo. Estaria o ballet clssico ameaado pelas modernidadesR E(o, 5 claro )ue n(o. 0randes ballets do passado ainda est(o em carta1, assim como a arte dos anti3os mestres ainda 5 preservada. ! "inalmente no #rasil $ A primeira apresenta(o do ballet clssico %oi reali1ada no >eal Ieatro de 2(o Go(o, no >io de Ganeiro, em *,*", um espetculo diri3ido por &acombe, mas, s um s5culo depois, com as apresentaes das companhias russas de .ia3hilev e de 6avlova, tamb5m no >io de Ganeiro, $ no Ieatro /unicipal, o ballet brasileiro deslanchou de%initivamente. 9riouBse em *-CO a Escola de .ana do Ieatro /unicipal onde se %ormaram, entre outros, 4erta >osanova, &eda Su)ui, /adeleine >osa? e 9arlos &eite. /ais tarde, outros nomes sur3iram como .alal Achcar e /rcia :a?d5e. 'aslav 'eltcheP diri3iu outra escola em 2(o 6aulo de onde saram Ale ander Solas, Guliana SanaPieva, >al 2evero, Aur5lio /illoss, Iatiana &esPova, entre outros. /rcia :a?d5e e Ana 4ota%o3o conse3uiram 3rande e press(o internacional. Entre as obras brasileiras de ballet )ue mais se destacaram, temosL Kirapuru, < 0aratu$a, < .escobrimento do 4rasil, /aracatu de 9hico >ei e 2alamanca do Garau.

$%todos

de

&nsino

do

Ba et

C !ssi"o

E5iste! 3rios pro.ra!as de treina!ento /ue os bailarinos pode! se.uir para tornare!9se bailarinos profissionais- "r,s dos !aiores pro.ra!as so o Cecc'etti+ o <usso ?a.ano3a+ e o da <o@al 8cade!@ of $ance 0<8$2- "odos eles possue! diferentes n3eis+ do iniciante ao a3anado+ e todos possue! 3anta.ens e des3anta.ens8 tcnica Cecc'etti foi desen3ol3ida a partir das aulas do .rande !estre de ballet Enrico Cecc'etti+ atra3s da %ociedade Cecc'etti- A u! plano de aula co!pleto+ elaborado para treinar bailarinos para o trabal'o profissional- B!a ,nfase not3el+ no !todo Cecc'etti+ dada C flu,ncia dos braos+ na passa.e! de u!a posio para outra+ !uito !ais do /ue e! /ual/uer outro !todo8 tcnica <ussa ?a.ano3a deri3ada dos ensina!entos de 8.ripina ?a.ano3a+ a /ual foi diretora artstica do Ballet Diro3 por !uitos anos- *o !todo ?a.ano3a+ os bailarinos do !aior ateno para as !os+ as /uais+ diferente!ente do !todo

Cecc'etti+ no flue! in3isi3el!ente de u!a posio para outra+ dado C ela u!a !aior ener.ia e i!pon,ncia+ dei5ando9a para trs e tra1endo9a de 3olta no &lti!o !o!ento*o !todo ?a.ano3a os e5erccios de cada n3el no so estabelecidos co!o no <8$Cada professor coreo.rafa sua prpria aula+ de acordo co! as diretri1es dadas C eles+ os alunos dana! essa aula e! seus e5a!es- 6 !todo <8$ !uito co!u!- %e a4usta !uito be! Cs escolas de dana e! /ue os alunos t,!+ e! !dia+ no !ais /ue u!a aula por dia8 Escola do 8!erican Ballet ensina o !todo Balanc'ine- Criado por ;eor.e Balanc'ine+ per!ite aos bailarinos danare! as suas coreo.rafias de !aneira !uito !ais fcil do /ue os outros bailarinos- *esse !todo as !os so diferente!ente trabal'adas de todos os outros !todos- Cada tcnica ta!b! d diferente no!enclatura para as dire es do corpo+ posi es dos braos+ arabe/ues e al.uns dos passos- P e5e!plo+ a posio dos braos con'ecida co!o Ebras brasE no !todo <8$ con'ecida co!o Efifit' e! basE no !todo Cecc'etti e co!o EpreparatriaE no ?a.ano3a- Contudo+ as cinco posi es bsicas dos ps so as !es!as-

&sti os de Ba et < 4allet >omHntico u! dos !ais anti.os e /ue se consolidara! !ais cedo na 'istria do Ballet- Esse tipo de dana atraiu !uitas pessoas na poca de3ido o Mo3i!ento <o!Fntico Giterrio /ue ocorria na Europa na pri!eira !etade do sculo HI?+ 4 /ue se ade/ua3a C realidade da poca+ pois antes as pessoas di1ia! /ue no .osta3a! de Ballet por/ue no !ostra3a nada do real- 6s bals /ue se.ue! a lin'a do <o!Fntico pre.a! a !a.ia+ a delicade1a de !o3i!entos+ onde a !oa prota.onista se!pre fr.il+ delicada e apai5onada- *esses Ballets se usa! os c'a!ados tutus ro!Fnticos+ saias !ais lon.as /ue o tutu prato- Estas saias de tule co! adornos so .eral!ente floridas+ le!brando !oas do ca!po- Co!o e5e!plos de Ballets <o!Fnticos pode!os citar I;iselleI+ IGa >ille Mal ;ardeI e IGa %@lp'ideI< 4allet 9lssico+ ou $ana Clssica+ sur.iu nu!a poca de intri.as entre os Ballets <usso e Italiano+ /ue disputa3a! o ttulo de !el'or tcnica do !undo- %ua principal funo era e5pre!er ao !5i!o a 'abilidade tcnica dos bailarinos e bailarinas e o 3irtuosis!o /ue os passos de ballet poderia! !ostrar e encantar toda a platia- B! e5e!plo deste 3irtuosis!o so os J2 fouetts da bailarina Pierina Ge.nani e! I6 Ga.o dos CisnesI+ ato /ue fa1ia !il'ares de pessoas ficare! de boca aberta- Esses Ballets ta!b! se preocupa3a! e! contar 'istrias /ue se transfor!ara! basica!ente e! contos de fadas- *estes Ballets procura9se se!pre incorporar se/K,ncias co!plicadas de passos+ .iros e !o3i!entos /ue se ade/ue! co! a 'istria e faa! u! con4unto perfeito- *o Ballet Clssico a roupa !ais co!u!ente usada era! os tutus pratos+ a/uelas sain'as finas de tule+ !arca caracterstica da bailarina+ pois per!itia! /ue as pernas da bailarina fosse! 3istas e assi! ficasse !ais fcil 3erificar se os passos esta3a! sendo e5ecutados correta!ente- Co!o e5e!plos de Ballets Clssicos te!os o 4 citado I6 Ga.o dos CisnesI e I8 Bela 8dor!ecidaI < 4allet 9ontemporHneo+ !ais con'ecido por Ballet Moderno+ foi criado no incio do sculo e ainda preser3a o uso das pontas e .estuais ainda !uito pr5i!os do Ballet Clssico- *este estilo de dana a coreo.rafias co!ea! a ter ideolo.ias diferentes- *o

' !ais u!a 'istria /ue se.ue u!a se/K,ncia de fatos l.icos+ !as si! !uitos passos do ballet clssico !isturados co! senti!entos- 8s roupas usadas no Ballet Conte!porFneo so .eral!ente cols e !al'as+ co!o e! u!a aula nor!al+ para dar !aior liberdade de !o3i!ento aos danarinos- A o estilo /ue 3e! antes da dana !oderna+ /ue es/uecer os passos clssicos+ dando ,nfase so!ente aos !o3i!entos corporais- %eu principal difusor foi ;eor.e Balanc'ine+ e! *o3a LorM+ co! belssi!as coreo.rafias co!o %erenade+ 8.on e 8pollo-

&sti os de Bai arinos ' Ti(os )*si"os &on3ilneo 9 Pessoa alta+ !a.ra+ pouco busto+ /uadris estreitos+ pode usar /ual/uer !odelo de fi.urino+ podendo e3itar+ natural!ente as listras 3erticais- 8ltura entre 1+NO e 1+NP!&on3ilneo miniatura 9 8presenta as !es!as caractersticas do tipo fsico anterior+ por! co! 1+QO! de alturaIrian3ular 9 Pessoas co! o!bros e bustos pe/uenos e+ /uadris a3anta4ados+de3e! e3itar saias rodadas+ pre.as e cintura !arcadaIrian3ular invertido 9 Busto desen3ol3ido+ o!bros lar.os e /uadris estreitos+ os /ue possue! estas caractersticas es/ui3e!9se das saias 4ustas+ !an.as bufantes+ babados na altura do busto e usar decotes e! for!a de ?2im5trico B 6 tipo /ue ti3er busto e /uadris co! a !es!a !edida e a cintura no !uito fina+ de3e fu.ir das roupas colantesErdico B 8ltas e fortes+ busto e /uadris co! a !es!a !edida+ cintura no !uito fina+ co! altura aci!a de 1+QR!+ no pode! usar roupas c'eias de detal'es+ ne! esta!pas c'a!ati3as9heinho 9 Gin'as be! acentuadas+ !as .ordin'a+ no de3e 3estir roupas /ue !ar/ue! o contorno do corpo e ne! listras 'ori1ontais(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((

CAPITULO + Os ,ene)*"ios do Ba et C !ssi"o 8 dana a arte do !o3i!ento e da e5presso+ !as ta!b! u!a necessidade natural e instinti3a do 'o!e!- 8l! disso+ a dana per!ite desen3ol3er ao bailarino o seu fsico+ sua !ente e psi/ue+ al! de outros oito aspectos bastante i!portantesS 1 Bele1aS !el'ora a postura+ corri.e ps c'atos e 4oel'os para dentro+ /uei!a as .orduras e desen3ol3e os !&sculos e a capacidade respiratria+ al! de dar porte+ naturalidade e se.urana nos !o3i!entos2 ?isoS d a capacidade de perceber for!as e lin'asJ PrecisoS disciplina o siste!a ner3oso+ !uscular e !entalT CoordenaoS co! e5erccios co!o danar e! pontas+ fa1er e/uilbrios e saltar+ trabal'a!os os !&sculos e! sua capacidade !5i!a e !el'ora!os nossa coordenaoP >le5ibilidadeS precisa di1er al.u!a coisaU Q "enacidadeS !usicalidade e rit!o-

N I!a.inaoS tend,ncia natural desen3ol3ida atra3s da danaR E5pressoS a !ais i!portante /ualidade artstica+ ta!b! desen3ol3ida atra3s da dana-

O ,om ,ai arino no es-ue"e 9 Manter o corpo be! er.uido e pu5ado para ci!a- 0isso a4udar a rodar as pernas para fora e a se sentir !ais le3e e se.uro2-9 Postura+ fir!e1a nas costas 9 Manter os o!bros bai5os-9 >ec'ar o diafra.!a e encol'er a barri.a-9 $ei5ar o pescoo li3re e rela5ado-9 $istribuir be! o corpo entre as duas pernas-9 %ubir os !&sculos da co5a e esticar be! os 4oel'os-9 8pertar as nde.as e 3irar as co5as para fora-9 E5ecutar os passos co! preciso+ !as ta!b! dan9los co! senti!ento+ e5presso e continuidadePosi.es dos ,raos e mos 6s braos so fatores i!portantssi!os no Ballet- Eles de3e! ser a !oldura o bailarinoCada escola de Ballet te! u!a !aneira de no!ear as posi es dos braos- Con'ea as posi es da <8$ 08cade!ia <o@al2 e saiba co!o e5ecut9las correta!enteV Bras basS os braos de3e! estar descontrados+ u! pouco adiante do corpo e pouco dobrados nos coto3elos+ co! os dedos continuando a cur3atura dos braos para criar u! for!ato o3al- <ela5e os o!bros+ !anten'a os pole.ares pr5i!os dos outros dedos e procure no !ostrar as costas das !osV $e!i secondeS posio preparatria aonde os braos so !antidos do lado do corpo+ u! !eio ter!o entre 2W posio e bras basV 1W posioS os braos fa1e! u! desen'o o3al C frente do corpo+ sendo /ue as !os de3e! estar cur3adas na altura do estX!a.o- <ela5e os o!bros+ sustente os coto3elos e 3ire as pal!as da !o para siV 2W posioS abra be! os braos+ por! !anten'a9os li.eira!ente na frente dos o!brosEles de3e! estar rela5ados e u! pouco cur3os+ por! no dei5e os coto3elos care!8s !os de3e! estar 3oltadas para frente e os dedos flcidos e fle53eisV JW posioS u!a fuso da 2W co! a 1W+ ou se4a+ cada brao fica e! u!a posioV TW posioS esse u!a fuso da 2W co! a PW- En/uanto u! brao est u! pouco recur3ado ao lado+ o outro est li.eira!ente adiante da cabea+ ta!b! fa1endo u!a .raciosa cur3a 03e4a /uinta posio2V PW posioS os braos de3e! estar fa1endo u! desen'o o3al u! pouco adiante da cabea+ e!oldurando o seu rosto- *o le3ante os o!bros+ e !anten'a as pal!as das !os 3oltadas para 3oc,As (osi.es do "or(o "odo bailarino de3e desen3ol3er seu trabal'o definindo interna!ente e 3isual!ente o direciona!ento espacial do espao /ue utili1a- 6 ponto 1 a frente da sala+ ou a platia+ lo.o+ esse ponto o de3ant 0a frente2 e o ponto P o derriYre 0atrs2 Z 3er fi.ura- A e!

ci!a desses pontos /ue se for!a! as posi es do corpo- Pri!eira!ente+ necessrio saber sobre os direciona!entos c'a3esS TPQ P8GC6 [ou sala 21R P\BGIC6[ou espel'o(((((

V $e3antS na frente V $erriYreS atrs V ] la secondeS ao lado V CroisS cru1ado- Considere+ para iniciar+ /ue crois 0cru1ado2 /uando as pernas esto cru1adas e! relao ao espectador 0platia2- %e 3oc, 3ira de frente para o ponto R co! a perna direita na frente+ est e! crois de3ant- 6 crois de3ant ta!b! pode ser obtido de frente para o ponto 2 co! a perna es/uerda na frente- = o crois derriYre acontece de frente para os !es!os pontos+ sendo /ue no R a perna es/uerda est atrs e no 2 a perna direita est atrsV Effac ou 6u3erte- %i.nifica apa.ado- %eu corpo est se!pre EabertoE+ as pernas no se cru1a!+ a lin'a do corpo fica aberto para o p&blico- ^uando se est de frente para o ponto R+ a perna es/uerda na frente indica effac de3ant+ sendo /ue a perna direita atrs indica effac derriYre- = de frente para o ponto 2+ o effac de3ant /uando a perna direita est na frente+ e o derriYre /uando a perna es/uerda est atrs- ConcluindoS para se obter o effac de3ant+ estica9se a perna /ue est !ais lon.e do p&blico 0ou do centro do palco2+e para o effac derriYre+ a /ue est !ais pertoV EcartS separado+ afastado- = a posio ecart 0separado2 dei5a a perna se!pre C la seconde 0do lado+ da o no!e EseparadoE2+ sendo /ue o corpo est de frente para as dia.onais 0ponto 2 ou R2- Para obter o ecart de3ant+ le3e! a perna !ais pr5i!a do p&blico C la seconde- = para o derriYre+ le3e! a perna !ais distante C la secondePosi.es dos (%s e (ernas 6 ballet foi baseado na concepo de /ue ao 3irar os ps e as pernas pra os lados e5ternos do corpo+ isto + para fora+ no so!ente se conse.uia atin.ir !ais estabilidade e !aior facilidade na !o3i!entao+ co!o ta!b! !aior bele1a de lin'as- Essa concepo c'a!ada de en de'ors 0para fora2+ o /ue ad/uirido lenta!ente se! ser forado- Por!+ este !o3i!ento antinatural de3e se tornar para u! bailarino u!a se.unda nature1a- Portanto+ no ballet+ o princpio bsico !ais i!portante o de aprender a 3irar as pernas+ /ue e! sua posio nor!al esto para a frente+ para os lados+ co! a ponta dos ps para fora+ os calcan'ares para dentro+ os 4oel'os e as co5as aco!pan'ando as pontas dos psA i!portante ad/uirir a facilidade de 3irar as pernas en de'ors a partir da co5a at o p+ se! a a4uda dos /uadris e do corpo- Por!+ no reco!end3el forar de!ais os principiantes para e3itar defeitos posteriores nos ps e nos 4oel'os- Para tudo isso+ por!+ ta!b! necessrio u!a boa colocao dos ps+ /ue de3e! estar rela5ados e co! o peso do corpo be! distribudo 0se! dei59los cair ne! para u! lado ne! para o

outro2- $istribui9se o peso do corpo e! ci!a do p to!ando co!o ponto de apoio o seu !eio- 8l! disso+ /uando no ar+ o p de3e estar e5tre!a!ente esticado+ sendo /ue as pontas dos dedos 3o para bai5o forando assi! o calcan'ar para fora 0frente2>inal!ente+ co! todos esses conceitos+ pode!os e5ecutar correta!ente as cinco posi es+ criadas por Pierre Beauc'a!ps no sculo H?II- Cada passo iniciado e ter!inado e! u!a+ assi! co!o so utili1adas nas passa.ens de !o3i!entos/ 10 (osio: 6s ps de3e! estar unidos e 3irados para fora e os calcan'ares 4untos+ for!ando u!a lin'a reta- *o es/uea+ toda a perna de3e rodar para fora+ e no apenas o p- A poss3el+ no incio do aprendi1ado+ afastar u! pouco os calcan'ares+ uns dois ou tr,s dedos u! do outro+ de3ido C dificuldade e5istente e! encostar as panturril'as u!a na outra 03lido ta!b! para /ue! te! perna e! H2- *o dei5e seu p cair para dentro/ +0 (osio: Mes!a Efor!aE da pri!eira posio+ !as co! os ps afastados- Ela te! o ta!an'o de u! de.a. C la seconde+ e essa distFncia no de3e ser au!entada para facilitar o encai5e do /uadril durante o pli 0para alon.ar o /uadrceps e o tendo de 8/uiles2- 8ssente no c'o toda a superfcie do p+ no dei5e pender para nen'u! dos lados- *o se es/uea de+ na 'ora do pli+ !anter se!pre os 4oel'os para fora e o /uadril encai5adoV 10 (osioS Cru1e u! p at o !eio e! frente ao outro- 6 princpio o !es!oS corpo para ci!a+ pernas 3iradas para fora+ peso sobre as duas pernas+ se! dei5ar o p ceder para al.u! lado/ 20 (osio: Partindo da terceira posio+ faa u! de.a. de3ant+ assente o calcan'ar no c'o e obten'a assi! a /uarta posio- A a posio !ais difcil+ pois u! p fica e5ata!ente na frente do outro+ o /ue dificulta conser3ar o en de'orsV 30 (osio: A a !ais fec'ada das posi es- B! p fica total!ente colocado C frente do outro+ por! no se de3e dei5ar apoiar o calcan'ar nos dedos do outro pV 40 (osio: A u!a posio in3entada por certas acade!ias+ onde os ps fica! paralelos e fec'ados u! do lado do outro- %er3e para facilitar o aprendi1ado+ !as no le3a nen'u! dos princpios das posi es anterioresTermos de Ba et ' I5ICIA5T& V Corpo de baile 9 ;rupo de danarinos de u!a co!pan'ia de bal+ /ue aparece entre as danas dos solistasV Coreo.rafia 9 "er!o usado no sculo H?lll para desi.nar a arte de Eanotao de danasE e /ue a.ora si.nifica Ese/K,ncia de passos e !o3i!entos /ue co!p e! u! balEV 8da.e+ 8da.io 9 si.nifica de3a.ar ou co! descanso- B!a srie de e5erccios do Centro+ consistindo de u!a sucesso de !o3i!entos 0si!ples ou !uito co!ple5os2 lentos+ .raciosos+ e5ecutados co! fluide1 e aparente facilidade- Estes e5erccios desen3ol3e! a capacidade de sustentao+ a estticaV 8lle.ro 9 ?i3o+ esperto- "odos os passos de ele3ao 0saltos2 tais co!o asse!bls+ 4ets+ ---- 8s /ualidades !ais i!portantes /ue se de3e ter e! !ira nu! alle.ro so a le3e1a+ a sua3idade+ o balano e a 3i3acidadeV $e3ant 9 *a frente- Este ter!o refere9se a u! !o3i!ento de passo ou C colocao de u! !e!bro na frente do corpo- co! refer,ncia a u! passo deter!inado+ e5e!ploS 4et de3ant+ o acrsci!o i!plica /ue a perna e! !o3i!ento fec'ada na frente-

V $errire9 8trs- ^ual/uer passo+ e5erccio ou posio e5ecutados atrs+ isto + co! a perna fa1endo o !o3i!ento atrs da outra ou ento fec'ando atrsV En 83ant+ 9 Para a frente- B!a direo para a e5ecuo de u! passo- Bsado para indicar /ue u! deter!inado passo e5ecutado para a frente- E5e!ploS asse!bl en a3antV En anarrire Z para trs V $essus 0se l, dessi29 Para frente- Indica /ue o p /ue trabal'a passa C frente do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessusV $essous 0se l, dessu29 Para trs- Indica /ue o p /ue trabal'a passa atrs do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessousV En $e'ors+ 9 Para fora- E! passos e e5erccios o ter!o en de'ors indica /ue a perna+ C terre ou en lIair+ !o3e e! u!a direo circular+ e! sentido 'orrio de frente pra trsPor e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en de'ors- E! pirouettes o ter!o indica /ue u!a pirouette e5ecutada co! a perna be! aberta+ para foraV En $edans+ 9 Para dentro- E! passos e e5erccios o ter!o en dedans indica /ue a perna+ C terre ou en lIair+ se !e5e e! !o3i!ento circular e! sentido anti9'orrio de trs pra frente- Por e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en dedas- E! pirouettes o ter!o indica /ue a pirouette feito para dentro e! relao C perna de baseV Batte!ent 9 Batida- B!a ao de batida da perna estendida ou dobrada- H dois tipos de batidas+ .randes e pe/uenas- 8s pe/uenas batidas soS batte!ents tendus+ d.a.s e rele3sS esticados+ apartados+ batidos e le3antadosV Pli _ dobrado+ fle5o dos 4oel'os- E! todos os plis os 4oel'os so abertos na direo da ponta dos ps e o peso do corpo distribudo por i.ual e! a!bos os ps- 6 pli u! !o3i!ento bsico e funda!ental+ /ue ser3e para controlar o e/uilbrio+ fortalecer e alon.ar os !&sculos+ i!pulsionar e finali1ar os saltos- ;rand pli _ as pernas dobra! total!ente+ at ficare! na 'ori1ontal- $e!i pli _ !eio pli+ as pernas dobra! at a !etade+ se! le3antar o calcan'ar do c'oV 6 batte!ent tendu _ !o3i!ento dos ps de u!a posio para a outra+ se! le3antar os dedos do c'o- 6 p passa pela !eia ponta antes de esticar+ e de3e pressionar o c'o /uando arrasta- Esse !o3i!ento !olda os ps+ fora o peito dos ps para fora- 6 batte!ent tendue ao lado de3e ser feito /uase e! dia.onal+ se.uindo a direo da ponta dos ps+ para no abrir !uito na lateralV Coup _ cortado V $etourn _ 3irada V Ec'app _ escapado V >ondu _ fundidoV >rapp_batido V ;lissade _ desli1ado V =et _ 4o.ado V Ps de Bourr _ passo de Bourre V Ps de C'e3al _ passo de Ca3alo V Pi/ue _ picado V <etir _ retirado V <ele3 _ le3antado 0co! pli2 V %aut _ saltado V "e!ps Gi _ te!po li.ado V "e!ps Ge3 _ te!po le3antado

V en lIair 9 *o ar- IndicaS 12 /ue u! !o3i!ento 3ai ser feito no ar+ por e5e!plo+ rond de 4a!be en lair: 22 /ue a perna e! !o3i!ento 0aps ter sido aberta na se.unda ou na /uarta posio2 ser le3antada a u!a posio de TPW+ `OW ou 12OWV En croi5 9 E! cru1- >a1er /ual/uer e5erccio en croi5 si.nifica e5ecut9lo e! frente+ ao lado+ atrs e de no3o ao ladoV Port de bras 9 12 u! !o3i!ento ou srie de !o3i!entos feitos co! u! brao ou braos e! di3ersas posi es- 8 passa.e! dos braos de u!a posio para outra- 22 ter!o para u! .rupo de e5erccios /ue torna o !o3i!ento dos braos !ais .racioso e 'ar!oniosoV <e3erence Z <e3er,ncia+ a.radeci!entoCuidados e 6a7de do Bai arino B! bailarino precisa saber co!o lidar co! seu instru!ento de trabal'o+ o corpo- %e no souber+ pode enfrentar srias co!plica es%e 3oc, esti3er sentindo dores+ e nen'u! dos itens anteriores a4udar a !el'orar+ procure u! !dico i!ediata!ente- Pode ser u! proble!a srio+ co!o bursite+ distenso+ contratura etcA ongamentos 8 9ores mus"u ares 8lon.a!entos so os !o3i!entos feitos para alon.ar os !&sculos- %o !uito i!portantes para pessoas /ue fa1e! e5erccios e funda!entais para os bailarinos /ue precisa! de fle5ibilidade e le3e1a- %o !o3i!entos fceis+ !as /uando feitos de for!a incorreta+ pode! fa1er !ais !al do /ue be!+ por isso i!portante a orientao do professor- Para alon.ar no preciso forar brusca!ente os li!ites+ necessrio /ue se prati/ue de3a.ar+ especial!ente no incio+ co!ear de le3e e repetir todas as aulas para entrar e! for!a- 8berturas de pernas e alon.a!entos !ais difceis de3e! ser feitos co! o corpo a/uecido 0e! ati3idade fsica2+ no !eio ou no final das aulas+ nunca no co!eo+ para e3itar distens es !uscularesBenefcios do alon.a!ento1 <edu1 as tens es !usculares e do a sensao de u! corpo !ais rela5ado2 %er3e! de benefcios para a coordenaoJ 8u!enta! o F!bito de !o3i!entaoT Pre3ine les es co!o distens es !usculares+ pois u! !&sculo alon.ado resiste !ais Cs tens esP >acilita as ati3idades de des.asteQ $esen3ol3e a consci,ncia corporal e aprende a se con'ecerN 84uda a liberar os !o3i!entos blo/ueados por tens es e!ocionais 8tenoa b Para e3itar a/uelas dores c'atas nos !&sculos depois da aula+ se!pre se a/uea o !5i!o poss3el antes desta- Mas atenoa *o pense e! alon.ar9se bastantea *unca e5trapole seus li!ites+ pois a aula ainda 3ai co!ear+ ou se4a+ 3oc, te! !uito o /ue se alon.ar ainda--- %eno+ isso poder resultar e! !uita dor de cabea 0e de !&sculos2 depois%e 3oc, ti3er sofrido al.u! proble!a fsico+ u!a cirur.ia nas articula es e !&sculos+ bo! consultar u! !dico antes de co!ear u! pro.ra!a de e5erccios ou alon.a!entoComo e:itar a guns (ro, emas.

9(ibra 8 cibra u!a retrao in3oluntria e dolorosa do tecido !uscular+ /ue pode co!pro!eter desde u!a pe/uena parte de u! !&sculo at u! .rupo !uscular inteiroEla pode durar al.uns se.undos ou !inutos-9 CausasS a causa !ais co!u! da cibra nos bailarinos a fadi.a !uscular 0cansao2+ !as ta!b! pode ter outras ori.ens co!o o frio e a falta de potssio no or.anis!o+ /ue ta!b! apontada co!o a.ente i!portante9 "rata!entoS 6 alon.a!ento do !&sculo ou !&sculos co!pro!etidos- >ontes de PotssioS .ua de coco+ f.ado+ laran4a+ banana+ fei4o+ carne.istens(o muscular A a ruptura espontFnea de 3rias fibras !usculares causada por esforo+ co! dor s&bita e forte durante o !o3i!ento e /ue+ Cs 3e1es+ i!possibilita /ue o !&sculo afetado se !o3i!ente- 8 dor desaparece co! o repouso+ !as reaparece co! o !o3i!ento9 CausasS passos ou e5erccios de difcil e5ecuo+ bruscos ou pesados+ feitos se! o de3ido a/ueci!ento pr3io+ so a principal causa da distenso- 6s !&sculos !ais fre/Kente!ente afetados so os internos da co5a e os da panturril'a- Z 9 "rata!entoS pri!eira!ente+ parar co! a ati3idade fsica i!ediata!ente- $epois+ procurar u! !dico ou fisioterapeutaEntorse B tor(o 6corre /uando o li!ite fisiol.ico de u!a articulao ultrapassado- Pode estar aco!pan'ado de distenso+ ruptura total ou parcial dos li.a!entos9 CausasS Co!o a !aioria dos entorses na dana acontece nos 4oel'os e torno1elos+ /uase se!pre as causas so o piso inade/uado /ue prende os ps en/uanto o corpo continua no !o3i!ento ou a toro dos torno1elos e! e5erccios na ponta ou na !eia ponta9 "rata!entoS 8plicar .elo sobre a articulao afetada durante 2O a JO !inutos+ ele3ar o ponto co!pro!etido 0se poss3el+ aci!a do n3el do peito2 e enca!in'ar i!ediata!ente ao !dicoIendinite As !os+ os ps+ o pescoo e todas as partes /ue se dobra!+ ou se4a+ pratica!ente o corpo inteiro est repleto de tend es- "endinite a infla!ao /ue acontece nos tend es9 Essa infla!ao pode ter duas causas- 8 pri!eira so esforos prolon.ados e repetiti3os+ al! de sobrecar.a- Essa pri!eira causa be! fre/Kente nas tendinites do ballet--- 8 se.unda causa a desidrataoS /uando os !&sculos e tend es no esto suficiente!ente drenados de3ido C u!a ali!entao incorreta e to5inas no or.anis!o8 tendinite se !anifesta inicial!ente co! dores e !uitas 3e1es co! a incapacidade da pessoa e! reali1ar certos !o3i!entos+ dores ao subir ou descer escadas+ ca!in'ar+ dobrar os 4oel'os+ entre outras posturas ou !o3i!entos- H a necessidade de u! bo! !dico para dia.nosticar correta!ente o proble!a- E! pri!eiro lu.ar+ por!+ preciso repouso- 8ps u! certo perodo+ a pessoa aconsel'ada a fa1er fisioterapia+ para acelerar o processo de cura- %e a tendinite no for tratada e! te!po ou da !aneira ade/uada+ pode 'a3er se/Kelas- 8 pessoa no tratada pode sofrer u!a ruptura do tendo aps u! perodo de infla!ao !al cuidado+ por isso+ i!portante se.uir todos os passos indicados pelo !dico para u! pronto restabeleci!ento- Para pre3enir a tendinite+ de3e9se fa1er e5erccios sob critrio de u! profissional-

Estiramento muscular A o alon.a!ento 3oluntrio ou in3oluntrio de u! !&sculo al! do seu li!ite naturalA caracteri1ado por dor !uscular no local do estira!ento no !o!ento e! /ue ' o esforo+ e desaparece /uando se 3olta ao repouso- 8 dor dura e! !dia de 2 a 1O dias+ dependendo do caso+ e pode desaparecer at !es!o se! trata!ento se o !&sculo afetado for poupado9 CausasS u! !o3i!ento descuidado+ ou para o /ual o !&sculo afetado no este4a a/uecido ou preparado para e5ecutar9 "rata!entoS repouso da parte afetada e co!pressa de .eloKnhas encravadas 8 un'a est encra3ada /uando parte dela e!purra o canto do dedo do p- Este dedo torna9se sens3el ao tato+ 3er!el'o e inc'ado- ?oc, de3e ir a u! !dico pedlo.o /ue se encarre.ar de cortar este canto- *esse perodo tente no usar sapatos fec'ados+ calando sandlias ou !es!o ficando descalo o !5i!o poss3el para e3itar a presso sobre a un'a e colo/ue u!a espon4in'a 0ou .a1e+ ou al.odo2 co! fita adesi3a no dedo para e3itar /ue a un'a fi/ue tocando a sapatil'a durante a aula de ballet- Para pre3enir essas indese43eis+ corte MBI"6 BEM as un'as+ dei5ando9as retas e e3itando os cantos4olhas 8s bol'as ocorre! /uando a pele friccionada para frente e para trs de encontro ao interior da sapatil'a- 8 !aioria das bol'as causadas pelo trabal'o de ponta estoura e ' Cs 3e1es san.ra!ento- B!a 3e1 /ue a pele crua e5posta+ a dor de danar co! u!a bol'a aberta enor!e+ por isso !el'or parar de danar e tender C bol'a do /ue arriscar9se C piora e C infeco da rea- %e u! dedo do p co!ear a criar bol'as insistente!ente+ aconsel'3el en3ol3,9lo co! band9aid ou esparadrapo antes de cada aulaIsto de3e i!pedir /ue u!a no3a bol'a se for!e9alos e endurecimento da pele. Isso ocorre .eral!ente nas 4untas dos dedos do p e no tendo de 8/uiles onde o p !ais intensa!ente friccionado pela sapatil'a+ onde a pele fica u! pou/uin'o dura e !ais consistente- 8 pele nestas reas pode a3er!el'ar e a!aciar i!ediata!ente depois do trabal'o de pontas+ !as endurecer9se9 !ais tarde- *o se preocupe co! esse endureci!entoS ele at !es!o benfico para pre3enir a for!ao de no3as bol'as- = os calos so o resultado da presso anor!al das sapatil'as !al a4ustadas e pode! ser !uito dolorosos=oanete=oanete a infla!ao da articulao do dedo do p causada pela presso i!prpria nessa rea- $e3e9se to!ar cuidado e! 3er se as sapatil'as de ponta 0e at os sapatos nor!ais2 so lar.as o bastante na parte da cai5a+ onde esto as 4un es do !etatarso+ e se o p est colocado correta!ente na ponta-

6a(ati ha AT&5;<O=

de

Ponta

*o so todos /ue de3e! danar na pontaa 8 deciso para co!ear o trabal'o da ponta

de3e ser feita so!ente por u! professor 'bil e con'ecedor do ballet- 6s estudantes /ue sobe! na ponta antes de estare! fisica!ente preparados corre! u! .rande risco+ construindo !aus 'bitos /ue pode! le3ar anos para sere! corri.idos- Mais srio ainda o potencial para feri!entos ou os danos per!anentes C estrutura dos ossos ou dos !&sculos dos ps+ al! do .rande desaponta!ento e! 3ista do pouco pro.resso alcanado6bser3a es 9 i!portante /ue estudantes e pais co!preenda! /ue as orienta es listadas aci!a so e5i.,ncias de idade e tcnica /ue ne! se!pre so se.uidas por todos os professores+ afinal+ ' diferentes critrios para se iniciar o trabal'o e! pontas- 8pesar disso+ considerar esses aspectos se!pre i!portante- A tudo u!a /uesto de te!po+ basta a.uardar u! poucoa Cap Introduo Histria Histria Mtodos Estilos Estilos Cap Benefcios Posi es Posio Posi es "er!os $icas Cuidados %apatil'a e Princpios dos dos Ballet e bsicos braos ps do para os %a&de de do e 1# do e 2# Ballet e da do de ensino de de do Ballet Ballet 1 dana Clssico Clssico Ballet Bailarinos 2 Clssico !os pernas corpo anos Bailarino ponta

de

(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( CAPTULO 1 Introduo )*o ballet+ a !aior parte dos ter!os tcnicos so !encionados e! franc,s- Por isso+ para os alunos e alunas+ as pri!eiras aulas tericas ou prticas pode! se tornar u! paredo por descon'eci!ento da ln.ua francesa- Mas a/uilo /ue parece u!a dificuldade !aior 0/ue essa apostila pretende a!eni1ar2 acaba se transfor!ando e! u!a facilidade !aior+ pois durante a e3oluo da sua educao ou at !es!o da sua carreira+ /uando dese4a e pode diri.ir o seu aprendi1ado para o e5terior+ todos podero se.uir as aulas ou os co!andos dos ensaios+ por /ue a ln.ua usada continuar a ser o

franc,s- 6s professores e! /ual/uer parte do !undo+ usa! os !es!os ter!os e! franc,sIsto + o franc,s a ln.ua internacional do Ballet7

histria

da

dana

8 dana a !ais anti.a das artes criadas pelo 'o!e!- *as pinturas das ca3ernas pr9'istricas+ pode!os 3er a tentati3a dos pri!eiros artistas de !ostrar o 'o!e! pri!iti3o danando instinti3a!ente+ usando seus .estos e !o3i!entos para a.radar ou acal!ar seus deuses+ pedir c'u3as+ curar doenas+ a.radecer 3itrias+ celebrar al.u!a festa+ enfi!+ o 'o!e! dana3a e! cada !anifestao de 3ida8 dana+ co!o arte de di3ertir+ sur.iu co! o teatro .re.o /ue inclua o canto a panto!i!a nos seus espetculos danados: os .re.os fora! os pri!eiros a usar a dana e os .estos para e5plicar as partes co!plicadas da 'istria contada- 6s anti.os ro!anos co!bina3a! !&sica e dana co! acrobacias e n&!eros de circo para ilustrar fbulas populares- *o s na ;rcia e e! <o!a+ !as ta!b! no E.ito anti.o a dana foi desde !uito cedo a !aneira de celebrar os deuses+ de di3ertir o po3o e a partir desse ritual se desen3ol3era! os ele!entos bsicos para a arte teatral atualA Origem da dana: 8 dana Pri!iti3a Panto!i!a Caracterstica %ocial $ana $ana $ana Co!dia >olclrica %apateado 1.1 A e3oluiu ou ou ou clssica !usical ou a e de ballet =a11 co! a 'u!anidade-----instinti3a etnol.ica salo clssico carter !oderna ballet

Histria

do

Ba et

C !ssi"o

6 ballet clssico o desen3ol3i!ento e a transfor!ao dessa arte pri!iti3a+ /ue basea3a9se no instinto+ para! u!a dana for!ada de passos diferentes+ de li.a es de .estos e de fi.uras pre3ia!ente elaboradas para u! ou !ais participantes# Na Itlia, os primrdios A histria do ballet comeou h 500 anos, na Itlia. Em seus ricos sales, os nobres italianos divertiam seus ilustres visitantes com espetculos de poesia, msica, mmica e dana. Essas lu uosas e demoradas apresentaes !no mnimo " horas# contavam com ricos e pesados tra$es e cenrios %eitos por badalados pintores, como &eonardo da

'inci. A primeira apresenta(o de ballet )ue se tem notcia data de *+,-, comemorando o casamento do .u)ue de /il(o 0alea11o de 2%or1a com Isabel de Ara3on, or3ani1ada por 4er3on1io di 4otta. Estas apresentaes ocorridas na corte italiana possuam delicados movimentos de cabea, braos, tronco, pernas e p5s. 6ara a e ist7ncia de bons bailarinos, sur3iram os primeiros pro%essores de dana, )ue via$avam por vrios lu3ares ensinando para ocasies como casamentos, alianas polticas, vitrias de 3uerra, etc. O ballet chega Frana 8uando a italiana 9atarina de /edicis casou com :enri)ue II, se tornou rainha da ;rana e introdu1iu com 3rande sucesso o ballet na corte %rancesa. < mais %amoso espetculo apresentado l %oi o 4allet 9=mico da >ainha, ou do >eino, produ1ido por 4altha1ar 4eau$o?eu em comemora(o ao casamento da irm( de 9atarina. Essa e trava3ante apresenta(o durou mais de cinco horas, contando com carros ale3ricos, muito lu o e mais de *0 mil espectadores. < 4allet 9=mico da >ainha %oi uma 3rande in%lu7ncia na %orma(o de con$untos de dana de todo o mundo, al5m de inve$ar todas as casas nobres europ5ias. 9omo di1 o nome, o tema era para %a1er rir, assim como todas as outras apresentaes %rancesas da 5poca. Assim, o ballet ia se tornando cada ve1 mais popular, alcanando seu au3e na 5poca de &us @I'. &us @I' A >evolu(o. &us @I', rei da ;rana com 5 anos de idade, tornouB se um 3rande bailarino. .esde os seus *C anos apresentavaBse em ballets da corte, e tamanho %oi o seu sucesso no D4allet da EoiteD )ue 3anhou o ttulo de >ei 2ol. ;oi &us @I' )ue %undou, em *FF*, a Academia >eal de 4allet e a Academia >eal de /sica, ambas diri3idas por GeanB4aptiste &ull?, )ue criaria vrios ballets. <utra pessoa )ue teve bastante importHncia nessas academias %oi 9harles &ouis 4eauchamp, dito DinventorD das cinco posies, )ue se tornaram a base de todo o aprendi1ado acad7mico do ballet clssico. 6or5m, apesar de todo esse acesso ao ballet, os danarinos eram s homens, o )ue era um atraso na evolu(o da)uelas. /as, lo3o aps a morte de &us @I', essa situa(o mudaria, tornandoBse o ballet n(o s uma arte, mas uma pro%iss(o. < ballet evolui B ;oi no %im do s5culo @'II )ue a mulher 3anhou de ve1 o seu espao no ballet clssico. < primeiro re3istro de uma contrata(o de mulheres para danar $unto com homens %oi no ballet D&e Iriomphe de lJamourD, em *F,*. Gunto com isso veio a pro%issionali1a(o da dana. <s espetculos %oram trans%eridos de sales para teatros, e lo3o as bailarinas comearam a %a1er sucesso, apesar de serem di%icultadas em seus movimentos no princpio devido ao pesado %i3urino. Kma das )ue mais lutaram pela mudana de %i3urinos %oi &a 9amar3o !/arie Anne de 9upis de 9amar3o#, )ue escandali1ou a todos levantando a saia at5 a metade da panturrilha e abolindo o salto dos sapatos, mostrando assim melhor os passos )ue e ecutava. Alis, %oi &a 9amar3o )uem criou os passos entrechat )uatre, $et5 e pas de bas)ue. 2ua rival, /arie 2all5, aboliu o penteado e trava3ante )ue as bailarinas usavam, mas lanou uma moda )ue n(o pe3ouL ela vestia uma esp5cie de tnica, abolindo o corpinho $usto, )ue at5 ho$e as bailarinas usam. A primeira obra sobre a t5cnica do ballet tamb5m sur3iu nessa 5poca. GeanB0eor3es Eoverre lanou o livro &ettres sur la danse et sur les ballets, considerada at5 ho$e a mais importante obra do 37nero. ;oi Eoverre tamb5m )uem criou o 4allet de A(o. Ele percebeu )ue o ballet deveria e primir mais do )ue simples movimentos, deveria e primir um si3ni%icado, narrar uma histria. Assim, %oram abolidos os cantos e a declama(o, e tudo passou a ser DcontadoD por passos de dana. Eoverre tamb5m trou e %i3urinos leves e a li3a(o entre as danas, %ormando uma histria.

6or5m, o ballet passou por um perodo ne3roL a Revoluo Francesa. A 5poca era caracteri1ada pela ascens(o da bur3uesia e pela decad7ncia da nobre1a, )ue era )uem %inanciava e apoiava a dana da 5poca. Assim, devido M censura bur3uesa, vrias peas com re%er7ncias M mortandade das 3uilhotinas !)ue e ecutavam nobres reis# %oram proibidas. ;oram %echadas tamb5m as Academias >eais de .ana e de /sica, )ue s seriam reabertas na >estaura(o. Apesar disso, lo3o viria o >omantismo, )ue daria um novo impulso ao ballet. O Romantismo B < >omantismo apareceu no s5culo @I@ e trans%ormou n(o s o ballet como todas as artes. Eele, aparecem %i3uras e ticas e et5reas, como nin%as e %adas tra$ando lon3os vestidos, ho$e chamados tutus romHnticos. Ao mesmo tempo, essas %i3uras ima3inrias danam com prncipes e camponeses. Eessa 5poca, sur3iram 3randes ballets como 0iselle e &a 2?lphide, )ue tradu1em e atamente o >omantismo da)uela 5poca. &a 2?lphide mostra ima3ens sobrenaturais, %adas e mitos misteriosos. Eesse ballet sur3iu uma 3rande evolu(o na dana clssicaL as pontas. /arie Ia3lioni, )ue representava o papel principal, %oi )uem inau3urou este importante instrumento. Alis, o ballet &a 2?lphide %oi %eito para ela por seu pai, ;ilippo Ia3lioni. G 0iselle 5 considerado at5 ho$e o maior teste para uma bailarina, pois al5m da t5cnica, e i3e )ualidades emotivas de seus int5rpretes. Eesse ballet, a consa3rada %oi 9arlota 0risi. < >omantismo tamb5m mostrou uma nova maneira de estruturar o espetculoL a bailarina era o elemento principal, sendo )ue o 3rupo como um todo tinha menor importHncia. 6or5m, aps al3um tempo, o >omantismo empobreceuBse, e isso causou o declnio do ballet na Europa. 6or5m, a leste dali, mais e atamente na >ssia, a evolu(o era 3rande, e as bailarinas e bailarinos russos estavam che3ando para %irmarem seu pas como uma 3rande pot7ncia da dana. Na Rssia 9om a decad7ncia do >omantismo e conse)Nentemente do ballet na Europa, o ballet russo comeou a ter um enorme desta)ue na ;rana, Itlia e outros pases. ;oram criadas as companhias do 4allet Imperial em /oscou e 2(o 6etersbur3o !ho$e &enin3rado#. &, vrios bailarinos e core3ra%os %ranceses %oram admitidos, e as companhias %oram reconhecidas por suas soberbas apresentaes. Km dos 3randes responsveis por esse desenvolvimento %oi /arius 6etipa, bailarino e core3ra%o %ranc7s. 6etipa havia ido M >ssia em *,+O somente para um passeio rpido, mas tornouBse core3ra%o che%e e nunca voltou M ;rana. 0raas a 6etipa, o centro mundial de dana trans%eriuBse para 2(o 6etersbur3o. ;oi ele tamb5m )uem criou importantes ballets, como < &a3o dos 9isnes, 8uebraBEo1es e A 4ela Adormecida. Eos ballets de 6etipa, sempre havia danas importantes para o corpo de baile, variaes para os bailarinos principais e um 3rande pasBdeBdeu para a primeira bailarina e seu partner. Ea >ssia, o ballet absorveu o )ue havia de melhor no ballet italiano, o alle3ro !saltos, vivacidade#, e o )ue havia de melhor no ballet %ranc7s, o ad3io !e)uilbrio, 3raa, leve1a#. Al5m disso, o ballet russo tamb5m absorvia um pouco da sua cultura, ou se$a, a dana a carter e %olclrica. Ea >ssia, tamb5m descobriramBse 3randes core3ra%os e bailarinos, como 6etipa, 9ecchetti, Anna 6avlova, Ei$insPi, ;oPine, etc. Iamb5m descobriuBse a bele1a da msica de IchaiPovsP?, )ue estava presente em vrios ballets de 6etipa. 6or5m, essa 3rande %ase n(o duraria para sempre. &o3o, 6etipa e companhia %oram considerados ultrapassados e o ballet entrou em decad7ncias. 6or5m, lo3o che3aria um 3rande nome )ue novamente acenderia a chama da dana.

.ia3hilev B 2er3e .ia3hilev veio revolucionar o ballet, n(o s o russo como tamb5m o %ranc7s, o italiano, en%im, o de todo o mundo. < russo era um editor de uma revista de artes, e estava cheio de novas id5ias para aplicar na dana. 6or5m, .ia3hilev achava )ue 2(o 6etersbur3o n(o estava preparado para tais mudanas. < editor ent(o escolheu 6aris para aplicar sua arte. 6rimeiramente, .ia3hilev or3ani1ou uma e posi(o de pintores russos, )ue %e1 um 3rande sucesso. .epois promoveu os msicos russos, a pera russa e %inalmente, o ballet russo. ;oi .ia3hilev )uem trou e pro%issionais das 9ompanhias Imperiais russas, como core3ra%os e bailarinos. <s %ranceses receberam muito bem os novos visitantes, e a crtica %rancesa %e1 os melhores comentrios em rela(o ao ballet russo. /as eles n(o a3Nentariam %icar mais tempo %ora de casa. Em *-**, %oram convidados para voltar ao seu pas, %ormando assim uma companhiaL D4allet >ussoD. Assim, .ia3hilev revelou ao mundo vrios artistas russos. E(o mostrou s o ballet, mas tamb5m a msica, a pintura, etc. A 9ompanhia D4allet >ussoD encantou plat5ias da Europa e da Am5rica, %ra3mentandoBse depois por todo o mundo. .epois de .ia3hilev B Aps a morte de .ia3hilev, em *-C-, sua companhia 4allet >usso des%ra3mentouBse pelo mundo todo, apesar dos es%oros de seus sucessores. 6or5m, n(o podemos di1er )ue ela acabou, pois at5 ho$e e istem companhias )ue se3uem %ielmente o m5todo russo de danar. Kma delas %oi a 9ompanhia de Anna 6avlova, )ue e cursionou at5 mesmo a)ui no 4rasil. As e curses das companhias russas %oram muito importantes para estimular novos talentos. Km deles %oi 0eor3e 4alanchine, )ue, apesar de russo, obteve seu maior 7 ito nos Estados Knidos. 4alanchine %oi o .ia3hilev do <cidenteQ assim como o mestre russo, ele revelou vrios talentos e inau3urou uma nova maneira de dana. E(o %oi s na Am5rica )ue aconteciam revolues, na ;rana, o esprito pelo ballet tamb5m estava renascendo mesmo depois da morte de .ia3hilev. Iamb5m acontecia o mesmo na In3laterra, o importante >o?al 4allet estava despontando para o sucesso com a incrvel bailarina /ar3ot ;onte?n. /esmo aps a morte de 3randes mestres russos, o ballet crescia e cresce cada ve1 mais. 8ual ser o pr imo passo, )ual ser o pr imo mestre, a pr ima evolu(oR Ein3u5m pode di1er. < ballet moderno tamb5m $ con)uistou espao no mundo. Estaria o ballet clssico ameaado pelas modernidadesR E(o, 5 claro )ue n(o. 0randes ballets do passado ainda est(o em carta1, assim como a arte dos anti3os mestres ainda 5 preservada. ! "inalmente no #rasil $ A primeira apresenta(o do ballet clssico %oi reali1ada no >eal Ieatro de 2(o Go(o, no >io de Ganeiro, em *,*", um espetculo diri3ido por &acombe, mas, s um s5culo depois, com as apresentaes das companhias russas de .ia3hilev e de 6avlova, tamb5m no >io de Ganeiro, $ no Ieatro /unicipal, o ballet brasileiro deslanchou de%initivamente. 9riouBse em *-CO a Escola de .ana do Ieatro /unicipal onde se %ormaram, entre outros, 4erta >osanova, &eda Su)ui, /adeleine >osa? e 9arlos &eite. /ais tarde, outros nomes sur3iram como .alal Achcar e /rcia :a?d5e. 'aslav 'eltcheP diri3iu outra escola em 2(o 6aulo de onde saram Ale ander Solas, Guliana SanaPieva, >al 2evero, Aur5lio /illoss, Iatiana &esPova, entre outros. /rcia :a?d5e e Ana 4ota%o3o conse3uiram 3rande e press(o internacional. Entre as obras brasileiras de ballet )ue mais se destacaram, temosL Kirapuru, < 0aratu$a, < .escobrimento do 4rasil, /aracatu de 9hico >ei e 2alamanca do Garau.

$%todos

de

&nsino

do

Ba et

C !ssi"o

E5iste! 3rios pro.ra!as de treina!ento /ue os bailarinos pode! se.uir para tornare!9se bailarinos profissionais- "r,s dos !aiores pro.ra!as so o Cecc'etti+ o <usso ?a.ano3a+ e o da <o@al 8cade!@ of $ance 0<8$2- "odos eles possue! diferentes n3eis+ do iniciante ao a3anado+ e todos possue! 3anta.ens e des3anta.ens8 tcnica Cecc'etti foi desen3ol3ida a partir das aulas do .rande !estre de ballet Enrico Cecc'etti+ atra3s da %ociedade Cecc'etti- A u! plano de aula co!pleto+ elaborado para treinar bailarinos para o trabal'o profissional- B!a ,nfase not3el+ no !todo Cecc'etti+ dada C flu,ncia dos braos+ na passa.e! de u!a posio para outra+ !uito !ais do /ue e! /ual/uer outro !todo8 tcnica <ussa ?a.ano3a deri3ada dos ensina!entos de 8.ripina ?a.ano3a+ a /ual foi diretora artstica do Ballet Diro3 por !uitos anos- *o !todo ?a.ano3a+ os bailarinos do !aior ateno para as !os+ as /uais+ diferente!ente do !todo Cecc'etti+ no flue! in3isi3el!ente de u!a posio para outra+ dado C ela u!a !aior ener.ia e i!pon,ncia+ dei5ando9a para trs e tra1endo9a de 3olta no &lti!o !o!ento*o !todo ?a.ano3a os e5erccios de cada n3el no so estabelecidos co!o no <8$Cada professor coreo.rafa sua prpria aula+ de acordo co! as diretri1es dadas C eles+ os alunos dana! essa aula e! seus e5a!es- 6 !todo <8$ !uito co!u!- %e a4usta !uito be! Cs escolas de dana e! /ue os alunos t,!+ e! !dia+ no !ais /ue u!a aula por dia8 Escola do 8!erican Ballet ensina o !todo Balanc'ine- Criado por ;eor.e Balanc'ine+ per!ite aos bailarinos danare! as suas coreo.rafias de !aneira !uito !ais fcil do /ue os outros bailarinos- *esse !todo as !os so diferente!ente trabal'adas de todos os outros !todos- Cada tcnica ta!b! d diferente no!enclatura para as dire es do corpo+ posi es dos braos+ arabe/ues e al.uns dos passos- P e5e!plo+ a posio dos braos con'ecida co!o Ebras brasE no !todo <8$ con'ecida co!o Efifit' e! basE no !todo Cecc'etti e co!o EpreparatriaE no ?a.ano3a- Contudo+ as cinco posi es bsicas dos ps so as !es!as-

&sti os

de

Ba et

< 4allet >omHntico u! dos !ais anti.os e /ue se consolidara! !ais cedo na 'istria do Ballet- Esse tipo de dana atraiu !uitas pessoas na poca de3ido o Mo3i!ento <o!Fntico Giterrio /ue ocorria na Europa na pri!eira !etade do sculo HI?+ 4 /ue se ade/ua3a C realidade da poca+ pois antes as pessoas di1ia! /ue no .osta3a! de Ballet por/ue no !ostra3a nada do real- 6s bals /ue se.ue! a lin'a do <o!Fntico pre.a! a !a.ia+ a delicade1a de !o3i!entos+ onde a !oa prota.onista se!pre fr.il+ delicada e apai5onada- *esses Ballets se usa! os c'a!ados tutus ro!Fnticos+ saias !ais lon.as /ue o tutu prato- Estas saias de tule co! adornos so .eral!ente floridas+ le!brando !oas do ca!po- Co!o e5e!plos de Ballets <o!Fnticos pode!os citar I;iselleI+ IGa >ille Mal ;ardeI e IGa %@lp'ideI< 4allet 9lssico+ ou $ana Clssica+ sur.iu nu!a poca de intri.as entre os Ballets <usso e Italiano+ /ue disputa3a! o ttulo de !el'or tcnica do !undo- %ua principal funo era e5pre!er ao !5i!o a 'abilidade tcnica dos bailarinos e bailarinas e o 3irtuosis!o /ue os passos de ballet poderia! !ostrar e encantar toda a platia- B!

e5e!plo deste 3irtuosis!o so os J2 fouetts da bailarina Pierina Ge.nani e! I6 Ga.o dos CisnesI+ ato /ue fa1ia !il'ares de pessoas ficare! de boca aberta- Esses Ballets ta!b! se preocupa3a! e! contar 'istrias /ue se transfor!ara! basica!ente e! contos de fadas- *estes Ballets procura9se se!pre incorporar se/K,ncias co!plicadas de passos+ .iros e !o3i!entos /ue se ade/ue! co! a 'istria e faa! u! con4unto perfeito- *o Ballet Clssico a roupa !ais co!u!ente usada era! os tutus pratos+ a/uelas sain'as finas de tule+ !arca caracterstica da bailarina+ pois per!itia! /ue as pernas da bailarina fosse! 3istas e assi! ficasse !ais fcil 3erificar se os passos esta3a! sendo e5ecutados correta!ente- Co!o e5e!plos de Ballets Clssicos te!os o 4 citado I6 Ga.o dos CisnesI e I8 Bela 8dor!ecidaI< 4allet 9ontemporHneo+ !ais con'ecido por Ballet Moderno+ foi criado no incio do sculo e ainda preser3a o uso das pontas e .estuais ainda !uito pr5i!os do Ballet Clssico- *este estilo de dana a coreo.rafias co!ea! a ter ideolo.ias diferentes- *o ' !ais u!a 'istria /ue se.ue u!a se/K,ncia de fatos l.icos+ !as si! !uitos passos do ballet clssico !isturados co! senti!entos- 8s roupas usadas no Ballet Conte!porFneo so .eral!ente cols e !al'as+ co!o e! u!a aula nor!al+ para dar !aior liberdade de !o3i!ento aos danarinos- A o estilo /ue 3e! antes da dana !oderna+ /ue es/uecer os passos clssicos+ dando ,nfase so!ente aos !o3i!entos corporais- %eu principal difusor foi ;eor.e Balanc'ine+ e! *o3a LorM+ co! belssi!as coreo.rafias co!o %erenade+ 8.on e 8pollo-

&sti os

de

Bai arinos

'

Ti(os

)*si"os

&on3ilneo 9 Pessoa alta+ !a.ra+ pouco busto+ /uadris estreitos+ pode usar /ual/uer !odelo de fi.urino+ podendo e3itar+ natural!ente as listras 3erticais- 8ltura entre 1+NO e 1+NP!&on3ilneo miniatura 9 8presenta as !es!as caractersticas do tipo fsico anterior+ por! co! 1+QO! de alturaIrian3ular 9 Pessoas co! o!bros e bustos pe/uenos e+ /uadris a3anta4ados+de3e! e3itar saias rodadas+ pre.as e cintura !arcadaIrian3ular invertido 9 Busto desen3ol3ido+ o!bros lar.os e /uadris estreitos+ os /ue possue! estas caractersticas es/ui3e!9se das saias 4ustas+ !an.as bufantes+ babados na altura do busto e usar decotes e! for!a de ?2im5trico B 6 tipo /ue ti3er busto e /uadris co! a !es!a !edida e a cintura no !uito fina+ de3e fu.ir das roupas colantesErdico B 8ltas e fortes+ busto e /uadris co! a !es!a !edida+ cintura no !uito fina+ co! altura aci!a de 1+QR!+ no pode! usar roupas c'eias de detal'es+ ne! esta!pas c'a!ati3as9heinho 9 Gin'as be! acentuadas+ !as .ordin'a+ no de3e 3estir roupas /ue !ar/ue! o contorno do corpo e ne! listras 'ori1ontais(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((

CAPITULO +

Os

,ene)*"ios

do

Ba et

C !ssi"o

8 dana a arte do !o3i!ento e da e5presso+ !as ta!b! u!a necessidade natural e instinti3a do 'o!e!- 8l! disso+ a dana per!ite desen3ol3er ao bailarino o seu fsico+ sua !ente e psi/ue+ al! de outros oito aspectos bastante i!portantesS 1 Bele1aS !el'ora a postura+ corri.e ps c'atos e 4oel'os para dentro+ /uei!a as .orduras e desen3ol3e os !&sculos e a capacidade respiratria+ al! de dar porte+ naturalidade e se.urana nos !o3i!entos2 ?isoS d a capacidade de perceber for!as e lin'asJ PrecisoS disciplina o siste!a ner3oso+ !uscular e !entalT CoordenaoS co! e5erccios co!o danar e! pontas+ fa1er e/uilbrios e saltar+ trabal'a!os os !&sculos e! sua capacidade !5i!a e !el'ora!os nossa coordenaoP >le5ibilidadeS precisa di1er al.u!a coisaU Q "enacidadeS !usicalidade e rit!oN I!a.inaoS tend,ncia natural desen3ol3ida atra3s da danaR E5pressoS a !ais i!portante /ualidade artstica+ ta!b! desen3ol3ida atra3s da dana-

O ,om ,ai arino no es-ue"e 9 Manter o corpo be! er.uido e pu5ado para ci!a- 0isso a4udar a rodar as pernas para fora e a se sentir !ais le3e e se.uro2-9 Postura+ fir!e1a nas costas 9 Manter os o!bros bai5os-9 >ec'ar o diafra.!a e encol'er a barri.a-9 $ei5ar o pescoo li3re e rela5ado-9 $istribuir be! o corpo entre as duas pernas-9 %ubir os !&sculos da co5a e esticar be! os 4oel'os-9 8pertar as nde.as e 3irar as co5as para fora-9 E5ecutar os passos co! preciso+ !as ta!b! dan9los co! senti!ento+ e5presso e continuidadePosi.es dos ,raos e mos 6s braos so fatores i!portantssi!os no Ballet- Eles de3e! ser a !oldura o bailarinoCada escola de Ballet te! u!a !aneira de no!ear as posi es dos braos- Con'ea as posi es da <8$ 08cade!ia <o@al2 e saiba co!o e5ecut9las correta!enteV Bras basS os braos de3e! estar descontrados+ u! pouco adiante do corpo e pouco dobrados nos coto3elos+ co! os dedos continuando a cur3atura dos braos para criar u! for!ato o3al- <ela5e os o!bros+ !anten'a os pole.ares pr5i!os dos outros dedos e procure no !ostrar as costas das !osV $e!i secondeS posio preparatria aonde os braos so !antidos do lado do corpo+ u! !eio ter!o entre 2W posio e bras basV 1W posioS os braos fa1e! u! desen'o o3al C frente do corpo+ sendo /ue as !os de3e! estar cur3adas na altura do estX!a.o- <ela5e os o!bros+ sustente os coto3elos e 3ire as pal!as da !o para siV 2W posioS abra be! os braos+ por! !anten'a9os li.eira!ente na frente dos o!brosEles de3e! estar rela5ados e u! pouco cur3os+ por! no dei5e os coto3elos care!8s !os de3e! estar 3oltadas para frente e os dedos flcidos e fle53eis-

V JW posioS u!a fuso da 2W co! a 1W+ ou se4a+ cada brao fica e! u!a posioV TW posioS esse u!a fuso da 2W co! a PW- En/uanto u! brao est u! pouco recur3ado ao lado+ o outro est li.eira!ente adiante da cabea+ ta!b! fa1endo u!a .raciosa cur3a 03e4a /uinta posio2V PW posioS os braos de3e! estar fa1endo u! desen'o o3al u! pouco adiante da cabea+ e!oldurando o seu rosto- *o le3ante os o!bros+ e !anten'a as pal!as das !os 3oltadas para 3oc,As (osi.es do "or(o

"odo bailarino de3e desen3ol3er seu trabal'o definindo interna!ente e 3isual!ente o direciona!ento espacial do espao /ue utili1a- 6 ponto 1 a frente da sala+ ou a platia+ lo.o+ esse ponto o de3ant 0a frente2 e o ponto P o derriYre 0atrs2 Z 3er fi.ura- A e! ci!a desses pontos /ue se for!a! as posi es do corpo- Pri!eira!ente+ necessrio saber sobre os direciona!entos c'a3esS T P8GC6 2 P\BGIC6[ou P [ou 1 Q sala R espel'o(((((

V $e3antS na frente V $erriYreS atrs V ] la secondeS ao lado V CroisS cru1ado- Considere+ para iniciar+ /ue crois 0cru1ado2 /uando as pernas esto cru1adas e! relao ao espectador 0platia2- %e 3oc, 3ira de frente para o ponto R co! a perna direita na frente+ est e! crois de3ant- 6 crois de3ant ta!b! pode ser obtido de frente para o ponto 2 co! a perna es/uerda na frente- = o crois derriYre acontece de frente para os !es!os pontos+ sendo /ue no R a perna es/uerda est atrs e no 2 a perna direita est atrsV Effac ou 6u3erte- %i.nifica apa.ado- %eu corpo est se!pre EabertoE+ as pernas no se cru1a!+ a lin'a do corpo fica aberto para o p&blico- ^uando se est de frente para o ponto R+ a perna es/uerda na frente indica effac de3ant+ sendo /ue a perna direita atrs indica effac derriYre- = de frente para o ponto 2+ o effac de3ant /uando a perna direita est na frente+ e o derriYre /uando a perna es/uerda est atrs- ConcluindoS para se obter o effac de3ant+ estica9se a perna /ue est !ais lon.e do p&blico 0ou do centro do palco2+e para o effac derriYre+ a /ue est !ais pertoV EcartS separado+ afastado- = a posio ecart 0separado2 dei5a a perna se!pre C la seconde 0do lado+ da o no!e EseparadoE2+ sendo /ue o corpo est de frente para as dia.onais 0ponto 2 ou R2- Para obter o ecart de3ant+ le3e! a perna !ais pr5i!a do p&blico C la seconde- = para o derriYre+ le3e! a perna !ais distante C la seconde-

Posi.es

dos

(%s

(ernas

6 ballet foi baseado na concepo de /ue ao 3irar os ps e as pernas pra os lados e5ternos do corpo+ isto + para fora+ no so!ente se conse.uia atin.ir !ais estabilidade e !aior facilidade na !o3i!entao+ co!o ta!b! !aior bele1a de lin'as- Essa concepo c'a!ada de en de'ors 0para fora2+ o /ue ad/uirido lenta!ente se! ser forado- Por!+ este !o3i!ento antinatural de3e se tornar para u! bailarino u!a se.unda nature1a- Portanto+ no ballet+ o princpio bsico !ais i!portante o de aprender a 3irar as pernas+ /ue e! sua posio nor!al esto para a frente+ para os lados+ co! a ponta dos ps para fora+ os calcan'ares para dentro+ os 4oel'os e as co5as aco!pan'ando as pontas dos psA i!portante ad/uirir a facilidade de 3irar as pernas en de'ors a partir da co5a at o p+ se! a a4uda dos /uadris e do corpo- Por!+ no reco!end3el forar de!ais os principiantes para e3itar defeitos posteriores nos ps e nos 4oel'os- Para tudo isso+ por!+ ta!b! necessrio u!a boa colocao dos ps+ /ue de3e! estar rela5ados e co! o peso do corpo be! distribudo 0se! dei59los cair ne! para u! lado ne! para o outro2- $istribui9se o peso do corpo e! ci!a do p to!ando co!o ponto de apoio o seu !eio- 8l! disso+ /uando no ar+ o p de3e estar e5tre!a!ente esticado+ sendo /ue as pontas dos dedos 3o para bai5o forando assi! o calcan'ar para fora 0frente2>inal!ente+ co! todos esses conceitos+ pode!os e5ecutar correta!ente as cinco posi es+ criadas por Pierre Beauc'a!ps no sculo H?II- Cada passo iniciado e ter!inado e! u!a+ assi! co!o so utili1adas nas passa.ens de !o3i!entos/ 10 (osio: 6s ps de3e! estar unidos e 3irados para fora e os calcan'ares 4untos+ for!ando u!a lin'a reta- *o es/uea+ toda a perna de3e rodar para fora+ e no apenas o p- A poss3el+ no incio do aprendi1ado+ afastar u! pouco os calcan'ares+ uns dois ou tr,s dedos u! do outro+ de3ido C dificuldade e5istente e! encostar as panturril'as u!a na outra 03lido ta!b! para /ue! te! perna e! H2- *o dei5e seu p cair para dentro/ +0 (osio: Mes!a Efor!aE da pri!eira posio+ !as co! os ps afastados- Ela te! o ta!an'o de u! de.a. C la seconde+ e essa distFncia no de3e ser au!entada para facilitar o encai5e do /uadril durante o pli 0para alon.ar o /uadrceps e o tendo de 8/uiles2- 8ssente no c'o toda a superfcie do p+ no dei5e pender para nen'u! dos lados- *o se es/uea de+ na 'ora do pli+ !anter se!pre os 4oel'os para fora e o /uadril encai5adoV 10 (osioS Cru1e u! p at o !eio e! frente ao outro- 6 princpio o !es!oS corpo para ci!a+ pernas 3iradas para fora+ peso sobre as duas pernas+ se! dei5ar o p ceder para al.u! lado/ 20 (osio: Partindo da terceira posio+ faa u! de.a. de3ant+ assente o calcan'ar no c'o e obten'a assi! a /uarta posio- A a posio !ais difcil+ pois u! p fica e5ata!ente na frente do outro+ o /ue dificulta conser3ar o en de'orsV 30 (osio: A a !ais fec'ada das posi es- B! p fica total!ente colocado C frente do outro+ por! no se de3e dei5ar apoiar o calcan'ar nos dedos do outro pV 40 (osio: A u!a posio in3entada por certas acade!ias+ onde os ps fica! paralelos e fec'ados u! do lado do outro- %er3e para facilitar o aprendi1ado+ !as no le3a nen'u! dos princpios das posi es anterioresTermos de Ba et # I5ICIA5T&

V Corpo de baile 9 ;rupo de danarinos de u!a co!pan'ia de bal+ /ue aparece entre as danas dos solistasV Coreo.rafia 9 "er!o usado no sculo H?lll para desi.nar a arte de Eanotao de danasE e /ue a.ora si.nifica Ese/K,ncia de passos e !o3i!entos /ue co!p e! u! balEV 8da.e+ 8da.io 9 si.nifica de3a.ar ou co! descanso- B!a srie de e5erccios do Centro+ consistindo de u!a sucesso de !o3i!entos 0si!ples ou !uito co!ple5os2 lentos+ .raciosos+ e5ecutados co! fluide1 e aparente facilidade- Estes e5erccios desen3ol3e! a capacidade de sustentao+ a estticaV 8lle.ro 9 ?i3o+ esperto- "odos os passos de ele3ao 0saltos2 tais co!o asse!bls+ 4ets+ ---- 8s /ualidades !ais i!portantes /ue se de3e ter e! !ira nu! alle.ro so a le3e1a+ a sua3idade+ o balano e a 3i3acidadeV $e3ant 9 *a frente- Este ter!o refere9se a u! !o3i!ento de passo ou C colocao de u! !e!bro na frente do corpo- co! refer,ncia a u! passo deter!inado+ e5e!ploS 4et de3ant+ o acrsci!o i!plica /ue a perna e! !o3i!ento fec'ada na frenteV $errire9 8trs- ^ual/uer passo+ e5erccio ou posio e5ecutados atrs+ isto + co! a perna fa1endo o !o3i!ento atrs da outra ou ento fec'ando atrsV En 83ant+ 9 Para a frente- B!a direo para a e5ecuo de u! passo- Bsado para indicar /ue u! deter!inado passo e5ecutado para a frente- E5e!ploS asse!bl en a3antV En anarrire Z para trs V $essus 0se l, dessi29 Para frente- Indica /ue o p /ue trabal'a passa C frente do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessusV $essous 0se l, dessu29 Para trs- Indica /ue o p /ue trabal'a passa atrs do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessousV En $e'ors+ 9 Para fora- E! passos e e5erccios o ter!o en de'ors indica /ue a perna+ C terre ou en lIair+ !o3e e! u!a direo circular+ e! sentido 'orrio de frente pra trsPor e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en de'ors- E! pirouettes o ter!o indica /ue u!a pirouette e5ecutada co! a perna be! aberta+ para foraV En $edans+ 9 Para dentro- E! passos e e5erccios o ter!o en dedans indica /ue a perna+ C terre ou en lIair+ se !e5e e! !o3i!ento circular e! sentido anti9'orrio de trs pra frente- Por e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en dedas- E! pirouettes o ter!o indica /ue a pirouette feito para dentro e! relao C perna de baseV Batte!ent 9 Batida- B!a ao de batida da perna estendida ou dobrada- H dois tipos de batidas+ .randes e pe/uenas- 8s pe/uenas batidas soS batte!ents tendus+ d.a.s e rele3sS esticados+ apartados+ batidos e le3antadosV Pli _ dobrado+ fle5o dos 4oel'os- E! todos os plis os 4oel'os so abertos na direo da ponta dos ps e o peso do corpo distribudo por i.ual e! a!bos os ps- 6 pli u! !o3i!ento bsico e funda!ental+ /ue ser3e para controlar o e/uilbrio+ fortalecer e alon.ar os !&sculos+ i!pulsionar e finali1ar os saltos- ;rand pli _ as pernas dobra! total!ente+ at ficare! na 'ori1ontal- $e!i pli _ !eio pli+ as pernas dobra! at a !etade+ se! le3antar o calcan'ar do c'oV 6 batte!ent tendu _ !o3i!ento dos ps de u!a posio para a outra+ se! le3antar os

dedos do c'o- 6 p passa pela !eia ponta antes de esticar+ e de3e pressionar o c'o /uando arrasta- Esse !o3i!ento !olda os ps+ fora o peito dos ps para fora- 6 batte!ent tendue ao lado de3e ser feito /uase e! dia.onal+ se.uindo a direo da ponta dos ps+ para no abrir !uito na lateralV Coup _ cortado V $etourn _ 3irada V Ec'app _ escapado V >ondu _ fundido V >rapp _ batido V ;lissade _ desli1ado V =et _ 4o.ado V Ps de Bourr _ passo de Bourre V Ps de C'e3al _ passo de Ca3alo V Pi/ue _ picado V <etir _ retirado V <ele3 _ le3antado 0co! pli2 V %aut _ saltado V "e!ps Gi _ te!po li.ado V "e!ps Ge3 _ te!po le3antado V en lIair 9 *o ar- IndicaS 12 /ue u! !o3i!ento 3ai ser feito no ar+ por e5e!plo+ rond de 4a!be en lair: 22 /ue a perna e! !o3i!ento 0aps ter sido aberta na se.unda ou na /uarta posio2 ser le3antada a u!a posio de TPW+ `OW ou 12OWV En croi5 9 E! cru1- >a1er /ual/uer e5erccio en croi5 si.nifica e5ecut9lo e! frente+ ao lado+ atrs e de no3o ao ladoV Port de bras 9 12 u! !o3i!ento ou srie de !o3i!entos feitos co! u! brao ou braos e! di3ersas posi es- 8 passa.e! dos braos de u!a posio para outra- 22 ter!o para u! .rupo de e5erccios /ue torna o !o3i!ento dos braos !ais .racioso e 'ar!oniosoV <e3erence Z <e3er,ncia+ a.radeci!entoCuidados e 6a7de do Bai arino

B! bailarino precisa saber co!o lidar co! seu instru!ento de trabal'o+ o corpo- %e no souber+ pode enfrentar srias co!plica es%e 3oc, esti3er sentindo dores+ e nen'u! dos itens anteriores a4udar a !el'orar+ procure u! !dico i!ediata!ente- Pode ser u! proble!a srio+ co!o bursite+ distenso+ contratura etcA ongamentos 8 9ores mus"u ares

8lon.a!entos so os !o3i!entos feitos para alon.ar os !&sculos- %o !uito i!portantes para pessoas /ue fa1e! e5erccios e funda!entais para os bailarinos /ue precisa! de fle5ibilidade e le3e1a- %o !o3i!entos fceis+ !as /uando feitos de for!a incorreta+ pode! fa1er !ais !al do /ue be!+ por isso i!portante a orientao do professor- Para alon.ar no preciso forar brusca!ente os li!ites+ necessrio /ue se prati/ue de3a.ar+ especial!ente no incio+ co!ear de le3e e repetir todas as aulas para entrar e! for!a- 8berturas de pernas e alon.a!entos !ais difceis de3e! ser feitos

co! o corpo a/uecido 0e! ati3idade fsica2+ no !eio ou no final das aulas+ nunca no co!eo+ para e3itar distens es !uscularesBenefcios do alon.a!ento1 <edu1 as tens es !usculares e do a sensao de u! corpo !ais rela5ado2 %er3e! de benefcios para a coordenaoJ 8u!enta! o F!bito de !o3i!entaoT Pre3ine les es co!o distens es !usculares+ pois u! !&sculo alon.ado resiste !ais Cs tens esP >acilita as ati3idades de des.asteQ $esen3ol3e a consci,ncia corporal e aprende a se con'ecerN 84uda a liberar os !o3i!entos blo/ueados por tens es e!ocionais 8tenoa b Para e3itar a/uelas dores c'atas nos !&sculos depois da aula+ se!pre se a/uea o !5i!o poss3el antes desta- Mas atenoa *o pense e! alon.ar9se bastantea *unca e5trapole seus li!ites+ pois a aula ainda 3ai co!ear+ ou se4a+ 3oc, te! !uito o /ue se alon.ar ainda--- %eno+ isso poder resultar e! !uita dor de cabea 0e de !&sculos2 depois%e 3oc, ti3er sofrido al.u! proble!a fsico+ u!a cirur.ia nas articula es e !&sculos+ bo! consultar u! !dico antes de co!ear u! pro.ra!a de e5erccios ou alon.a!entoComo e:itar a guns (ro, emas.

9(ibra 8 cibra u!a retrao in3oluntria e dolorosa do tecido !uscular+ /ue pode co!pro!eter desde u!a pe/uena parte de u! !&sculo at u! .rupo !uscular inteiroEla pode durar al.uns se.undos ou !inutos-9 CausasS a causa !ais co!u! da cibra nos bailarinos a fadi.a !uscular 0cansao2+ !as ta!b! pode ter outras ori.ens co!o o frio e a falta de potssio no or.anis!o+ /ue ta!b! apontada co!o a.ente i!portante9 "rata!entoS 6 alon.a!ento do !&sculo ou !&sculos co!pro!etidos- >ontes de PotssioS .ua de coco+ f.ado+ laran4a+ banana+ fei4o+ carne.istens(o muscular A a ruptura espontFnea de 3rias fibras !usculares causada por esforo+ co! dor s&bita e forte durante o !o3i!ento e /ue+ Cs 3e1es+ i!possibilita /ue o !&sculo afetado se !o3i!ente- 8 dor desaparece co! o repouso+ !as reaparece co! o !o3i!ento9 CausasS passos ou e5erccios de difcil e5ecuo+ bruscos ou pesados+ feitos se! o de3ido a/ueci!ento pr3io+ so a principal causa da distenso- 6s !&sculos !ais fre/Kente!ente afetados so os internos da co5a e os da panturril'a- Z 9 "rata!entoS pri!eira!ente+ parar co! a ati3idade fsica i!ediata!ente- $epois+ procurar u! !dico ou fisioterapeutaEntorse B tor(o 6corre /uando o li!ite fisiol.ico de u!a articulao ultrapassado- Pode estar aco!pan'ado de distenso+ ruptura total ou parcial dos li.a!entos9 CausasS Co!o a !aioria dos entorses na dana acontece nos 4oel'os e torno1elos+ /uase se!pre as causas so o piso inade/uado /ue prende os ps en/uanto o corpo continua no !o3i!ento ou a toro dos torno1elos e! e5erccios na ponta ou na !eia ponta9 "rata!entoS 8plicar .elo sobre a articulao afetada durante 2O a JO !inutos+ ele3ar o ponto co!pro!etido 0se poss3el+ aci!a do n3el do peito2 e enca!in'ar i!ediata!ente

ao

!dico-

Iendinite As !os+ os ps+ o pescoo e todas as partes /ue se dobra!+ ou se4a+ pratica!ente o corpo inteiro est repleto de tend es- "endinite a infla!ao /ue acontece nos tend es9 Essa infla!ao pode ter duas causas- 8 pri!eira so esforos prolon.ados e repetiti3os+ al! de sobrecar.a- Essa pri!eira causa be! fre/Kente nas tendinites do ballet--- 8 se.unda causa a desidrataoS /uando os !&sculos e tend es no esto suficiente!ente drenados de3ido C u!a ali!entao incorreta e to5inas no or.anis!o8 tendinite se !anifesta inicial!ente co! dores e !uitas 3e1es co! a incapacidade da pessoa e! reali1ar certos !o3i!entos+ dores ao subir ou descer escadas+ ca!in'ar+ dobrar os 4oel'os+ entre outras posturas ou !o3i!entos- H a necessidade de u! bo! !dico para dia.nosticar correta!ente o proble!a- E! pri!eiro lu.ar+ por!+ preciso repouso- 8ps u! certo perodo+ a pessoa aconsel'ada a fa1er fisioterapia+ para acelerar o processo de cura- %e a tendinite no for tratada e! te!po ou da !aneira ade/uada+ pode 'a3er se/Kelas- 8 pessoa no tratada pode sofrer u!a ruptura do tendo aps u! perodo de infla!ao !al cuidado+ por isso+ i!portante se.uir todos os passos indicados pelo !dico para u! pronto restabeleci!ento- Para pre3enir a tendinite+ de3e9se fa1er e5erccios sob critrio de u! profissionalEstiramento muscular A o alon.a!ento 3oluntrio ou in3oluntrio de u! !&sculo al! do seu li!ite naturalA caracteri1ado por dor !uscular no local do estira!ento no !o!ento e! /ue ' o esforo+ e desaparece /uando se 3olta ao repouso- 8 dor dura e! !dia de 2 a 1O dias+ dependendo do caso+ e pode desaparecer at !es!o se! trata!ento se o !&sculo afetado for poupado9 CausasS u! !o3i!ento descuidado+ ou para o /ual o !&sculo afetado no este4a a/uecido ou preparado para e5ecutar9 "rata!entoS repouso da parte afetada e co!pressa de .eloKnhas encravadas 8 un'a est encra3ada /uando parte dela e!purra o canto do dedo do p- Este dedo torna9se sens3el ao tato+ 3er!el'o e inc'ado- ?oc, de3e ir a u! !dico pedlo.o /ue se encarre.ar de cortar este canto- *esse perodo tente no usar sapatos fec'ados+ calando sandlias ou !es!o ficando descalo o !5i!o poss3el para e3itar a presso sobre a un'a e colo/ue u!a espon4in'a 0ou .a1e+ ou al.odo2 co! fita adesi3a no dedo para e3itar /ue a un'a fi/ue tocando a sapatil'a durante a aula de ballet- Para pre3enir essas indese43eis+ corte MBI"6 BEM as un'as+ dei5ando9as retas e e3itando os cantos4olhas 8s bol'as ocorre! /uando a pele friccionada para frente e para trs de encontro ao interior da sapatil'a- 8 !aioria das bol'as causadas pelo trabal'o de ponta estoura e ' Cs 3e1es san.ra!ento- B!a 3e1 /ue a pele crua e5posta+ a dor de danar co! u!a bol'a aberta enor!e+ por isso !el'or parar de danar e tender C bol'a do /ue arriscar9se C piora e C infeco da rea- %e u! dedo do p co!ear a criar bol'as insistente!ente+ aconsel'3el en3ol3,9lo co! band9aid ou esparadrapo antes de cada aulaIsto de3e i!pedir /ue u!a no3a bol'a se for!e9alos e endurecimento da pele.

Isso ocorre .eral!ente nas 4untas dos dedos do p e no tendo de 8/uiles onde o p !ais intensa!ente friccionado pela sapatil'a+ onde a pele fica u! pou/uin'o dura e !ais consistente- 8 pele nestas reas pode a3er!el'ar e a!aciar i!ediata!ente depois do trabal'o de pontas+ !as endurecer9se9 !ais tarde- *o se preocupe co! esse endureci!entoS ele at !es!o benfico para pre3enir a for!ao de no3as bol'as- = os calos so o resultado da presso anor!al das sapatil'as !al a4ustadas e pode! ser !uito dolorosos=oanete=oanete a infla!ao da articulao do dedo do p causada pela presso i!prpria nessa rea- $e3e9se to!ar cuidado e! 3er se as sapatil'as de ponta 0e at os sapatos nor!ais2 so lar.as o bastante na parte da cai5a+ onde esto as 4un es do !etatarso+ e se o p est colocado correta!ente na ponta-

6a(ati ha AT&5;<O=

de

Ponta

*o so todos /ue de3e! danar na pontaa 8 deciso para co!ear o trabal'o da ponta de3e ser feita so!ente por u! professor 'bil e con'ecedor do ballet- 6s estudantes /ue sobe! na ponta antes de estare! fisica!ente preparados corre! u! .rande risco+ construindo !aus 'bitos /ue pode! le3ar anos para sere! corri.idos- Mais srio ainda o potencial para feri!entos ou os danos per!anentes C estrutura dos ossos ou dos !&sculos dos ps+ al! do .rande desaponta!ento e! 3ista do pouco pro.resso alcanado6bser3a es 9 i!portante /ue estudantes e pais co!preenda! /ue as orienta es listadas aci!a so e5i.,ncias de idade e tcnica /ue ne! se!pre so se.uidas por todos os professores+ afinal+ ' diferentes critrios para se iniciar o trabal'o e! pontas- 8pesar disso+ considerar esses aspectos se!pre i!portante- A tudo u!a /uesto de te!po+ basta a.uardar u! poucoa >LO66?@IO 9& BALL&T Publicado e! J de outubro de 2O11 por 8liana =o3e! Padro 8da.e+ 8da.io Z 8da.e u!a pala3ra francesa deri3ada do italiano 8$8;I6 e si.nifica de3a.ar ou co! descanso- 6s professores in.leses de ballet usa! 8$8;E+ a adaptao francesa+ en/uanto /ue os a!ericanos prefere! o ori.inal italiano- *o ballet esta pala3ra te! duas si.nifica esS 12 u!a srie de e5erccios do centro+ consistindo de u!a sucesso de !o3i!entos lentos e .raciosos /ue pode! ser si!ples ou de carter !uito co!ple5o+ e5ecutados co! fluide1 e aparente facilidade- Estes e5erccios desen3ol3e! a capacidade de sustentao+ a esttica+ o e/uilbrio e a pose correta+ o /ue per!ite ao bailarino e5ecutar !o3i!entos .raciosos e certos- 6s principais passos do ad.io so plis+ d3elopps+ .rand fouetts en tournant+ d.a.s+ .rands rond de 4a!bes+ rond de 4a!be en lcair+ coups+ batte!ents tendus+ attitudes+ arabes/ues+ preparao para piruetas e piruetas: 22 a abertura do clssico pas9de9deu5 no /ual a bailarina+ a4udada pelo parceiro !asculino+ e5ecuta os !o3i!entos lentos e o bailarino le3anta+ sustenta ou transporta a

bailarina- Esta+ assi! a!parada+ pode ento e5ibir sua .raa+ sua lin'a e seu perfeito e/uilbrio+ e5ecutando d3elopps+ piruetas+ arabes/ues etc-+ e conse.ue co!bina es de passos e poses /ue seria! i!poss3eis se! a a4uda do partner8ir+ en lc Z *o ar- IndicaS 12 /ue u! !o3i!ento 3ai ser feito no ar+ por e5e!plo+ rond de 4a!be en lcair: 22 /ue a perna e! !o3i!ento 0aps ter sido aberta na se.unda ou na /uarta posio2 ser le3antada a u!a posio de TPW+ `OW ou 12OW8lle.ro Z ?i3o+ esperto- Para todos os !o3i!entos bril'antes e 3i3os- "odos os passos de ele3ao tais co!o entrec'ats+ cabrioles+ asse!bls+ 4ets etc- obedece! a esta classificao- 8s /ualidades !ais i!portantes /ue se de3e ter e! !ira nu! alle.ro so a le3e1a+ a sua3idade+ o balano e a 3i3acidade- $e3e! ser e5ecutados co! controle na descida ao solo+ !antendo o en de'ors8llon. Z 8lon.ado+ estendido+ esticado- E5e!ploS arabes/ue allon.+ /uarta posio allon.8plo!b Z 8pru!o- $9se o no!e de 8plo!b C ele.Fncia e ao controle perfeito do corpo e dos ps+ conse.uido pelo bailarino ao e5ecutar o !o3i!ento8rabes/ue Z 8rabesco- B!a das poses bsicas do ballet+ /ue tira o seu no!e de u!a for!a de orna!ento !ourisco- *o ballet+ u!a posio do corpo+ apoiado nu!a s perna /ue pode estar na 3ertical ou e! de!i pli+ co! a outra perna estendida para trs e e! Fn.ulo reto co! ela+ sendo /ue os braos esto estendidos e! 3rias posi es 'ar!oniosas criando a lin'a !ais lon.a poss3el da ponta dos dedos da !o C dos ps6s o!bros de3e! ser !antidos retos e! frente C lin'a de direo- 8s costas de3e! estar sustentadas+ sendo a lin'a feita pelas di3ersas posi es 01W+ 2W e JW2- 6s arabes/ues so .eral!ente e!pre.ados para concluir u!a fase de passos+ tanto nos !o3i!entos lentos do ad.io co!o nos !o3i!entos 3i3os e ale.res do alle.ro- "a!b! so e5ecutadas pirouettes e! arabes/ue

8rrire+ En Z Para trs- B!a direo para a e5ecuo de u! passo- E5presso usada para indicar /ue o passo e5ecutado e! direo oposta ao p&blico+ ou de acordo co! o !o3i!ento e5ecutado- Muitos alunos confunde! co! derriYre+ o /ue sera a indicao dos ps associado ao no!e do passo+ ou posio+ por e5e!plo+ de.a. derriYre+ pas de bourre derriYred 8sse!bl Z =untos ou reunidos- B! passo no /ual u! p escorre.a pelo c'o co!o nu! .liss+ 4o.ado ao ar+ e nesse !o!ento+ o bailarino salta a perna de apoio+ esticando os dedos dos ps- 8!bas as pernas 3o ao c'o+ aterrisando ao solo 4untas+ reunidas8sse!bl Battu Z 6 !es!o aci!a+ s /ue na 3olta e5ecutada u!a batida das pernas no ar antes da descida+ podendo ser si!ples+ se! troca de ps+ ou co! a troca de ps8ttitude Z B!a deter!inada pose do ballet tirada por Carlo Blasis da esttua de Merc&rio por =ean Bolo.ne- A u!a posio nu!a perna s co! a outra le3antada para

trs co! o 4oel'o dobrado nu! Fn.ulo de no3enta .raus e be! 3irada para fora para /ue o 4oel'o fi/ue !ais alto do /ue o p- 6 p de apoio pode ser C terre+ sur la pointe ou de!i9pointe- 6 brao do lado da perna le3antada !antido por ci!a da cabea nu!a posio cur3a en/uanto /ue o outro estendido para o lado- 6 attitude ta!b! pode ser co! a perna le3antada para a frente83ant+ En Z Para a frente- B!a direo para a e5ecuo de u! passo- Bsado para indicar /ue u! deter!inado passo e5ecutado para a frente- e5e!ploS asse!bl en a3antBalanc Z Passo balanado- Este passo !uito parecido co! o passo de 3alsa e u!a alternati3a de balana+ passando o peso de u! p para o outro- 6 balanc pode ser feito cru1ando o p na frente ou atrs- ^uinta posio+ p direito para frente- $e!i9pli+ d.a. o p direito para a se.unda posio e desloca sobre o !es!o le3e!ente e! de!i9pli cru1ando o p es/uerdo atrs do torno1elo direito e inclinando a cabea e o corpo para a direita- Pisa no p es/uerdo de!i9pointe atrs do p direito le3antando este li.eira!ente+ e depois dei5a9se cair no3a!ente sobre o p direito e! de!i9pli co! o p es/uerdo le3antado co! u! cou9de9pied atrsBalanoire+ En Z Co!o u!a .an.orra- "er!o aplicado a u! .rande batte!ent /uando e5ecutado co! u! !o3i!ento contnuo de balanceio da /uarta posio na frente ou atrs+ passando por a/uelas posi es na pri!eira- 6 !o3i!ento o !es!o /ue en cloc'eBallon Z Bola- Pulo elstico- B!a /ualidade le3e e elstica dos !o3i!entos do bailarino co!o os sua3es pulos de u!a bola de borrac'aBallon Z Pulando co!o u!a bola- 6 bailarino pula e5ecutando si!ultanea!ente u! batte!ent depois cai e! de!i9pli na perna de sustentaoBallott Z =o.ado+ atirado- B! ale.re passo atirado /ue re/uer !uito e/uilbrio+ ballon e paule!ent"a!b! c'a!ado de =et bateau-

Bas+ En Z E! bai5o- Bsado para indicar u!a posio bai5a dos braosBatte!ent Z Batida- B!a ao de batida da perna estendida ou dobrada- H dois tipos de batidas+ .randes e pe/uenas- 8s pe/uenas batidas soS batte!ents tendus+ d.a.s e rele3sS esticados+ apartados+ batidos e le3antadosBatterie Z Bateria- 6 ter!o tcnico franc,s para passos batidos- B! ter!o coleti3o si.nificando todo o 3ocabulrio das batidas- ^ual/uer !o3i!ento no /ual as pernas bata! 4untas ou u!a perna bata de encontro C outra+ a batida sendo efeti3a!ente feita co! a barri.a das pernas- 8!abas as pernas de3e! ficar i.ual!ente esticadas durante u!a batida- *unca se bate co! u!a perna en/uanro a outra est passi3a- 8 bateria di3idida e! .rande bateria e pe/uena bateria+ se.undo a ele3ao+ .rande ou pe/uenaBattu Z Batido- ^ual/uer passo e!bele1ado co! u!a batida c'a!ado de pas battuE5e!ploS asse!bl battu-

Bras Z Braos Bras bas Z Braos bai5os- Esta posio o ateno dos bailarinos- 6s braos for!a! u! crculo co! as pal!as da !o de frente u!a para a outra e as costas das !os repousando nas co5as- 6s braos de3e! ficar pendurados li3re!ente !as se! per!itir /ue os coto3elos to/ue! no corpo-

Bris Z Partido- A feito dessus+ dessous+ en a3ant e en arriYre- >unda!ental!ente+ u! bris asse!bl batido e! !o3i!ento- 8 perna e! !o3i!ento arrasta9se da /uinta posio para a se.unda en lcair de for!a /ue a ponta do p fi/ue a al.uns cent!etros do c'o+ bate na frente ou atrs da outra perna /ue se deslocou ao encontro dela+ e! se.uida a!bos os ps 3olta! ao c'o si!ultanea!ente e! de!i9pli na /uinta posioCabriole Z B! passo saltitante onde o danarino bate as duas pernas 4untas no ar- 8 perna de sustentao 3ai de encontro co! a de !o3i!entoCa!br Z 8r/ueado- $obrar o corpo a partir da cintura+ para a frente+ pra trs ou pra os lados+ a cabea aco!pan'a o !o3i!ento-

Centre

practice

E5erccios

feitos

no

centro-

C'ains Z B!a srie de 3oltas rpidas na ponta ou de!i9pointe feitos e! lin'a reta dentro de u! crculoC'an.e!ents de pieds Z "roca de ps- Passos saltitantes na /uinta posio onde os ps so trocados no arC'an.er de pied Z Indica /ue os ps no fi! de u! passo de3e! ser trocadosC'ass Z B! passo no /ual u! p lateral!ente caa o outro para fora da sua posioCiseau5 Z B! !o3i!ento e! for!a de tesoura abrindo9se as pernas nu!a posio a!pla e en lcair cortando co! a!bas o ar+ cru1ando co! u! !o3i!ento brusco u!a das pernas le3ando9a esticada da frente para trsCloc'e Z 6 p passa da frente para trs atra3s da pri!eira posio+ se4a nu! 4et ou tendue+ por e5e!ploContrete!ps Z Contrate!po- Passo co!posto de u! coup c'ass+ te!ps le3+ c'ass pass- PW posio+ direita e! frente: coup co! a perna es/uerda+ c'ass en a3ant co! a direita+ u! te!ps le3 sobre a perna direita+ co! a es/uerda atrs e! arabes/ue+ e u! c'ass pass co! a es/uerda ter!inando e! TW allon.e+ co! o peso sobre a perna es/uerda e! de!i pli e a direita atrs e! de.a. a terre-

Cot+

$e

$e

cabea-

E5e!ploS

balanc

de

cot-

Cou9de9pied Z Peito do p- 8 parte do p entre o torno1elo e a base da panturril'a c'a!ada de cou9de9piedCoup Z B! passo inter!edirio feito co!o preparao ou i!pulso para al.u! outro passo- B! p corta o outro afastando9o e to!ando seu lu.arCrois Z Cru1ado- 6 cru1a!ento das pernas co! o corpo colocado e! Fn.ulo obl/uo e! relao ao p&blicocrois de3ant crois derriYre

$edans+ En Z Para dentro- E! passos e e5erccios o ter!o en dedans indica /ue a perna+ C terre ou en lcair+ se !e5e e! !o3i!ento circular e! sentido anti9'orrio de trs pra frente- Por e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en dedas- E! pirouettes o ter!o indica /ue a pirouette feito para dentro e! relao C perna de base$e'ors+ En Z Para fora- E! passos e e5erccios o ter!o en de'ors indica /ue a perna+ C terre ou en lcair+ !o3e e! u!a direo circular+ e! sentido 'orrio de frente pra trsPor e5e!plo+ e! rond de 4a!be C terre en de'ors- E! pirouettes o ter!o indica /ue u!a pirouette e5ecutada co! a perna be! aberta+ para fora$e!i9bras Z )!eio7 brao-

$e!i9pli Z =oel'os !eio dobrados- "odos os passos de ele3ao co!ea! e ter!ina! co! u! de!i9pli$errire Z 8trs- Este ter!o pode referir9se a u! !o3i!ento+ passo ou a colocao de u! !e!bro atrs do corpo- Co! refer,ncia a u! passo deter!inado$essous ou Bnder9 Para trs- Indica /ue o p /ue trabal'a passa atrs do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessous$essus ou 63er9 Para frente- Indica /ue o p /ue trabal'a passa C frente do p de basePor e5e!plo+ e! pas de bourre dessus$tir Z $estender- B!a esticada da perna sustentando9a pelo calcan'ar co! a !es!a !o correspondente C perna e! !o3i!ento- Este e5erccio feito .eral!ente na barra-

$tourn Z $es3irado de lado- B! dtourn u!a 3olta para trs na direo do p de trs in3ertendo a posio dos ps- A se!pre feito nas pointes ou de!i9pointes- H duas for!as de dtournS de!i9dtourn e dtourn co!pleto+ .irando u!a !eia 3olta no p

da frente e! direo ao de trs+ $e3ant Z *a frente- Este ter!o refere9se a u! !o3i!ento de passo ou C colocao de u! !e!bro na frente do corpo- co! refer,ncia a u! passo deter!inado+ e5e!ploS 4et de3ant+ $3elopp Z $esen3ol3ido- B! d3elopp o !o3i!ento feito a partir de u! retir onde a perna le3antada para a frente+ ou lado+ ou trs+ !antendo9a na posio$e3elopp de3ant

$ia.onale+ En Z E! dia.onal- Indica /ue u! passo de3e ser feito deslocando o corpo e! dia.onal$i3ertisse!ent Z 1- B!a seo de danas no bal /ue no te! ne'u!a cone5o co! o enredo+ por e5e!plo+ a dana das fadas+ e! )8 Bela 8dor!ecida7+ J# 8to+ ou )Ca!pon,s7+ pas de deu5 e! );iselle7 1# 8to2- B!a curta dana ou trec'o de u! lon.o bal co!o u!a parte separada e! deter!inado pro.ra!aAcart Z %eparado+ apartado- 6 cart u!a posio especial do corpo /uando este fica dia.onal!ente e! direo ao p&blico co! os braos e pernas alin'ados- B!a das pernas fica C la second e os braos e! posio de atitude+ sendo /ue o da perna esticada o !ais bai5o-

Ecart

de3ant

Ac'app Z B! c'app u! passo de salto+ onde os dois ps pula! fec'ados e! /uinta e troca! de lu.ar no ar+ acabando e! de!i9pli no c'o- $ependendo do caso+ c'apps so feitos da se.unda para a /uarta posio+ os dois ps e! distFncias i.uais do centro ori.inal de .ra3idadeEffac ou 6u3ert Z B!a posio do corpo onde o danarino se 3ira para o lado do p&blico- Estando a perna de trabal'o aberta e! relao C perna de baseEffac de3ant

Entrec'at Z B! passo no /ual o bailarino pula no ar e cru1a rapida!ente as pernas atrs u!a da outra- E5iste o entrec'at deu5 0u! cru1a!ento2+ /uatre 0dois cru1a!entos2+ si5 0o p da frente bate u!a 3e1 no ar no p de trs e cai trocando os ps2+ cin/ 0i.ual ao /uatre+ por! a cada sobre u! p+ sendo /ue o outro fica sur le cou9de9pied2+ trois e sept 0i.ual ao si5+ !as a descida sobre u! p+ sendo /ue o outro sur le cou9de9pied2Apaule!ent Z B! li.eiro !o3i!ento dos o!bros+ e! crois ou effac+ e! relao C cabea e Cs pernas+ utili1adas principal!ente no bal clssico+ particular!ente nas

escolas *a 3el'a >ace+ En Z

Italianas+ >rana e nas $e frente+

escolas

<ussas e $ina!ar/uesas de frente

BritFnicasrara!ente usadopara o p&blico-

co!pleta!ente

>ailli Z >al'o- B! !o3i!ento rpido feito e! u! s te!po- $e u! de!i9pli na /uinta posio+ pula co! os ps 4untos e+ no ar+ 3ira9se dei5ando o o!bro es/uerdo para a frente*o ar+ a perna de trs abre para trs e+ ao cair+ escorre.a para a frente+ en/uanto a perna da frente fica e! de!i9pli>lic9flac Z 8 preparao desse passo u! tendue C la seconde sendo /ue a perna de apoio est e! de!i9pli8 perna do tendue cru1a para trs da outra perna en/uanto esta se le3anta para .irar+ depois d u!a raspada no c'o+ e fec'a e! coup>ondu+ >ondue Z $escida+ derretido- B! ter!o utili1ado para descre3er a bai5a do n3el do corpo atra3s da dobradura dos 4oel'os da perna de base- %aint9Gon escre3eu )>ondu e! u!a perna en/uanto pli e! duas7- E! al.uns instantes o ter!o fondu ta!b! utili1ado para descre3er a finali1ao de u! passo /uando a perna /ue est trabal'ando 3ai ao c'o e! u! !o3i!ento sua3e>ouett Z B! passo .iratrio+ .eral!ente feito e! srie+ onde a perna /ue est trabal'ando 4o.ada para o lado e! rond de 4a!be 03ide2 e en/uanto o danarino .ira sobre a perna de base+ !antendo a perna ele3ada-

>rapp

Batido

ou

bater-

;ar.ouillade 9 Pas de c'at co! u! rond de 4a!be en lcair+ este &lti!o feito co! a perna /ue pula pri!eiro;lissade Z $esli1a!ento- B! passo onde+ da /uinta posio e! de!i9pli+ feito u! 4et C la seconde co! a perna da frente+ to!ando i!pulso para u! pe/ueno salto onde a perna de trs fec'a na frente- Pode ser de3ant+ derrire+ under+ o3er+ en a3ant+ en arrire+ en tournant-

;liss

Escorre.ando+

desli1ando-

Hauter+ ] la Z Para o alto- B!a posio na /ual a perna e! !o3i!ento le3antada e! Fn.ulo reto co! os /uadris=et Z =o.ado+ atirado- B! pulo de u!a perna para /ual/uer direoE5iste! 3rios tipos de 4etsS .rand 4et+ 4et fondu+ fer! de cot+ en tournant e 3rios outros-

Pas de bas/ue Z Passo de Bas/ue- B! passo caracterstico das danas tradicionais dos bascos- A u! passo alternado e! tr,s te!pos co! u! !o3i!ento lar.o de lado a lado6 !o3i!ento pode ser feito saut ou .liss desli1adoPas de boure Z E5iste! 3rios tipos de pas de boure+ !as basica!ente consiste e!+ de u!a posio /ual/uer+ o p de trs pisar e! de!i9pointe ou sur les pointes onde esta3a+ para ento a outra perna se diri.ir para o seu lado+ pisando e! se.uida no c'o e sustentando a outra perna+ /ue 3ai de encontro C esta para fec'ar e! PW posio-

petit

pas

de

bourre

Pas de c'at Z passo do .ato Z B! salto rpido e preciso+ fec'ado e! /uinta ou e! terceira posio- 8tra3s de u! de!i9pli+ as duas pernas pula! e fica! dobradas no ar ao !es!o te!po /ue a3ana! de lu.ar- 6s ps per!anece! esticados-

Pas de c'e3al Z Passo de ca3alo- Consiste e! )raspar7 a ponta do p esticado no c'o+ pulando .raciosa!ente /uando !udar de pernaPas de deu5+ ;rand Z $ana a dois- $iferente do pas de deu5 si!ples /ue te! u!a estrutura definida- E! re.ra .eral o .rand pas de deu5 di3ide9se e! cinco partesS Entre+ 8da.e+ ?ariation para o bailarino+ ?ariation para a bailarina e o Coda+ no /ual os dois dana! 4untosPas !arc' Z Passo de !arc'a- 6 ter!o si.nifica u! andar alti3o e nobre- ^uinta posio+ p direito C frente- >aa u! de3elopp para a frente co! o p direito+ colo/ue9o no c'o e! de!i9pli+ /uarta posio e continue alternando as pernasPass Z u!a passa.e!- B! !o3i!ento au5iliar no /ual o p da perna /ue est e! !o3i!ento passa pelo 4oel'o da perna de apoio+ de u!a posio para outraPas de 3alse Z Passo da 3alsa- A feito co! u! .racioso balano do corpo e di3ersos !o3i!entos co! o brao- Pode ser feito de frente ou en tournantPenc'e+ Penc' Z Inclinar para a frente+ le3antando a perna de trs+ e fa1endo o poss3el para as costas no descere!- *o arabes/ue penc'+ o corpo de3e for!ar u!a lin'a reta+ Pi/u+ pos 9 *esse passo de3e9se tocar direta!ente co! a pointe ou de!i9pointe do p /ue est e! !o3i!ento e! /ual/uer direo ou posio dese4ada co! o outro p suspenso no ar-

Pirouette Z <odopiar ou .irar rapida!ente- B!a 3olta co!pleta do corpo sobre u! p e! de!i9pointe ou pointe+ sendo conse.uida a fora i!pulsora pela co!binao de u! pli co! !o3i!ento de cabea 0spottin.2Pli Z B!a dobra de 4oel'os ou 4oel'o- Este e5erccio torna as 4untas e os !&sculos !ais fle53eis e !ale3eis be! co!o tend es !ais elsticos- E5iste o pli+ /ue u!a dobra no !uito acentuada dos 4oel'os+ e o .rand pli+ onde a dobra dos 4oel'os be! acentuada+ le3antando os calcan'ares /uando 4 perto do c'o na 1W+ JW e PW posioPointe Z 8 ponta do p- 8s !ul'eres+ e rara!ente os 'o!ens+ dana! sobre a ponta dos ps e! sapatil'as- 8 introduo dessa tcnica no incio do sculo HIH tornou poss3el o desen3ol3i!ento da 3irtuosidade fe!inina+ co!o !&ltiplos fouetts e sustento e! u!a s perna- Meia ponta /uando o 0a2 danarino 0a2 se ele3a co! os dedos tocando o c'o e o resto do p ele3adoPort de bras 9 12 u! !o3i!ento ou srie de !o3i!entos feitos co! u! brao ou braos e! di3ersas posi es8 passa.e! dos braos de u!a posio para outra22 ter!o para u! .rupo de e5erccios /ue torna o !o3i!ento dos braos !ais .racioso e 'ar!oniosoPro!enade+ En Z Indica /ue a bailarina roda 3a.arosa!ente e! u! p sur place co! u! li.eiro !o3i!ento do calcan'ar para o lado dese4ado !antendo u!a pose definida<ele3 Z Ele3ado- B!a ele3ao do corpo iniciando co! de!i9pli e subindo e! pontas ou !eia pontas+ ponta ou !eia 9ponta+ a4ustando9 se os ps para o ei5o<etir Z B!a posio na /ual a co5a le3antada para ci!a de !odo /ue a ponta do p fi/ue encostada le3e!ente no 4oel'o<ise 9 subida na !eia ponta ou ponta se! dobrar os 4oel'os<ond de =a!be Z Mo3i!ento da perna e! crculo- <onds de 4a!be so usados co!o e5erccios na barra+ no centro e e! ad.io e so feitos C terre ou en lcair e pode ser saut ou rele3%econde+ 8 la Z E! se.unda- "er!o para indicar /ue o p de3e ser ou est colocado na se.unda posio ou /ue est ao lado-

%issone Z %alto iniciando de duas pernas podendo cair e! u! p co! a perna trabal'ada estendida para o lado+frente ou atrs- 0%issone ou3ert2 ou final1ando co! as duas prnas 4untas 0sissone fer!2 %oubressaut Z B! salto dado da /uinta posio para frente 0en a3ant+ crois ou ou3ert

en a3ant2- ^uando o corpo est no ar os 4oel'os e as pontas esto esticadas+ o p da frente de3e esconder o p de trs- Caia si!ultanea!ente co! os dois ps na /uinta posio co! o !es!o p C frente /ue iniciou o salto%ous9sous Z %ous9sous u! rele3 na /uinta posio- 6s ps de3e! ficar be! 4untos no !o!ento de se le3antar nas pointes ou de!i9pointes%pottin. Z Este ter!o dado ao !o3i!ento da cabea e! pirouettes+ dbouls+ fouett ronds de 4a!be en tournant+ etc- *essas 3oltas a bailarina escol'e u! ponto fi5o C frente e ao rodar a cabea de3e fi5ar se!pre o ponto de refer,ncia sendo a &lti!a a estar na direo deste ponto fi5o e a pri!eira a se encontrar nesta direo en/uanto o corpo co!pleta a 3olta- Este !o3i!ento !uito rpido da cabea d a i!presso de /ue o rosto est se!pre 3irado para a frente+ e3itando a tontura"e!ps le3 Z "e!po le3antado- B! te!ps le3 consiste de u! salto para ci!a e a 3olta para o !es!o lu.ar+ se!pre sobre u!a perna s+ co! a outra e! /ual/uer posio 0na fi.ura e! coupe derrire2: co!o e! /ual/uer passo de salto inicia9se co! o de!i pli e ta!b! ter!ina co! o de!i pli"endu Z ?er batte!ents-

"o!be Z "er!o usado para indicar /ue o corpo cai para frente ou para trs na perna de !o3i!ento nu! de!i9pli?ariation Z ?ariao$ana a u! no ballet clssico-

?ole+ $e Z Indica /ue u! passo especfico de3e ser dado co! u! !o3i!ento de 3XoAPO6TILA 5OAA +B1+C Publicado e! 1T de 4aneiro de 2O12 por denise3anucci Padro 8postila Para 8ula de Ballet C6M6 *6 8*6 $E 2O1O E 2O11 B%8M6% 8P6%"IG8 $E MI*H8 8B"6<I8+ EM 2O12 ?8M6% B%8< BM8 8P6%"IG8 $E 6B"<6% $6S )$ance >or =esus7A P<A9<E^BI%I"6 8 GEI"B<8 $8 *6%%8 8P6%"IG8 $6 8*6 P8%%8$6+ P6I% E%%8 ^BE ?8M6% B%8< A BM8 %e*"E%E $8 P8<"E P<f"IC8aaa 8 "E6<I8 *g% ?IM6% MBBBBI"6 BEM *6 Bf%IC6 1a 8;6<8 C8$8 8GB*6 $E?E<f IMP<IMI< E E*C8$E<*8< 8 %B8+ GEMB<E9%E ^BE "6$6 B8IG8<I*6 A CBI$8$6%6+ 6<;8*Ih8$6 C6M %EB M8"E<I8G+ E *i6 PE$E *8$8 EMP<E%"8$6d 6 ^BE M8I% ^BE "6$6 B8IG8<I*6 A E >8hUUU ?oc, usa lon.os corredores para treinar .ran 4eted3oc, te! !ais sapatil'as de ponta do /ue sapatos nor!ais-0E%%E 8*6 8GBM8% "E<i6d<%d2 dal.uns te confunde! co! u! pedao de borrac'ade! 3e1 de dedos 3oce te! bol'as nos ps-

d3oc, sobe na !eia ponta /uando con3ersa co! seus a!i.osd3oc, se senta na abertura conforta3el!ented3oc, coloca sua sapatil'a de ponta para alcanar ob4etos /ue estao e! lu.ares altosdpiruetas e fouette so as pala3ras principais de seu 3ocabulriod3oc, con'ece !ais pala3ras e! franc,s do /ue e! in.l,sd3oc, s conse.ue contar at oitod3oc, ri /uando al.u! /ue no dana recla!a /ue o p esta doendodassistir t3 a 'ora de se alon.ard3oc, pro!ete nunca parar de danard3oc, atra3essa u! corredor danando+ ao in3s de andardtodos os seus a!i.os esto 4antando en/uanto 3oc, est ensaiandod3oc, fa1 plis e tendus en/uanto est na filad3oc, fa1 .rand 4et nos estaciona!entos e /uando desce a ruad3oc, te! os !&culos !ais fortes do /ue os !eninos do seu col.iod3oc, usa breu e! 3e1 de sabodantes de /ual/uer coisa 3oce conta P +Q+ N e Rd3oc, esco3a os dentes treinando sustenta!ento de3ant+ la second e deriere

You might also like