Centralna Komisja Egzaminacyjna

Ukad graficzny CKE 2010

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJCY
KOD

PESEL

Miejsce
na naklejk
z kodem

EGZAMIN MATURALNY
Z GEOGRAFII
POZIOM PODSTAWOWY
MAJ 2012
Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron
(zadania 1 30) oraz barwn map. Ewentualny brak
zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Podczas egzaminu moesz korzysta z linijki, lupy
i kalkulatora.
7. Barwn map moesz oderwa, ale po zakoczeniu pracy
w j do arkusza egzaminacyjnego.
8. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swj
numer PESEL i przyklej naklejk z kodem.
9. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej
dla egzaminatora.

Czas pracy:
120 minut

Liczba punktw
do uzyskania: 50

MGE-P1_1P-122

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadania 1.9. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Karkonoszy oraz wasnej
wiedzy.

Zadanie 1. (1 pkt)
Wpisz obok kadego zdania liter P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F, gdy jest
faszywe.
Granica pastwa przecina torfowiska.

.........

Biay Potok jest prawym dopywem omnicy.

.........

Maksymalna gboko Wielkiego Stawu wynosi 20 metrw.

.........

Zadanie 2. (2 pkt)
Na fotografii wykonanej w Karkonoszach przedstawiono fragment jeziora i schronisko
turystyczne.

Na podstawie: www.karkonosze.pl

a) Podaj nazwy wasne widocznych na fotografii obiektw.

jezioro ......................................................
schronisko turystyczne ................................................................
b) Zaznacz poprawne dokoczenie zdania.
Turysta wykona zdjcie, kierujc obiektyw aparatu na
A. poudnie.
B. pnoc.
C. wschd.
D. zachd.

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 3. (1 pkt)
Turysta, ktry zamierza przej niebieskim szlakiem ze schroniska Strzecha Akademicka (B2)
do schroniska Dom lski (C3), podzieli tras na dwa podobnej dugoci odcinki: Strzecha
Akademicka miejsce wypoczynkowe (B3) i miejsce wypoczynkowe Dom lski.
Podaj wysoko n.p.m., na ktrej znajduje si miejsce wypoczynkowe. Wybierz odcinek
szlaku, na ktrego przejcie turysta powinien przeznaczy wicej czasu ze wzgldu
na wiksze rnice wysokoci.
Wysoko miejsca wypoczynkowego ................... m n.p.m.
Odcinki trasy (podkrel jeden):
Strzecha Akademicka miejsce wypoczynkowe

miejsce wypoczynkowe Dom lski

Zadanie 4. (2 pkt)
Na podstawie mapy podaj trzy walory przyrodnicze obszaru przedstawionego w polach
A1 i A2, ktre zachcaj do wdrwki szlakami turystycznymi.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (1 pkt)
Oblicz odlego w terenie w linii prostej midzy szczytem wzniesienia Kopa (C3)
a rdem strumienia omniczka (B3). Zapisz obliczenia.
Obliczenia

Odlego w terenie ............... km

Zadanie 6. (1 pkt)
Podaj przyrodnicz przyczyn zamykania zim odcinka niebieskiego szlaku turystycznego
midzy Kozim Mostkiem a schroniskiem Samotnia (pola B2, A2, B3).
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

1.
1

2.a
1

2.b
1

3.
1

4.
2

5.
1

6.
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 7. (2 pkt)
Karkonoski Park Narodowy odwiedza rocznie okoo 1,5 mln turystw.
Podaj trzy przykady negatywnego oddziaywania turystyki pieszej na rodowisko
przyrodnicze tego parku narodowego.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono pionowy zasig piter rolinnych w Karkonoszach.

Na podstawie: A. Jahn (red.), Karkonosze Polskie, Ossolineum, Wrocaw 1985

Na podstawie rysunku i mapy przyporzdkuj waciwe pitra rolinne podanym

miejscom. Uzupenij zdania, wpisujc nazw odpowiedniego pitra rolinnego.
Miejsce o wsprzdnych 5046N i 1542E znajduje si w pitrze ........................................ .
Zote rdo (B3) znajduje si w pitrze ............................................. .

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 9. (2 pkt)
Na klimatogramach przedstawiono rednie miesiczne temperatury powietrza i sumy opadw
atmosferycznych w Warszawie i we Wrocawiu oraz w dwch miejscach w Karkonoszach
na niece i w Karpaczu.
A
B
C

mm

mm

mm

mm

Na podstawie: A. Jahn (red.), Karkonosze Polskie, Ossolineum, Wrocaw 1985

a) Podaj litery, ktrymi oznaczono klimatogramy narysowane dla nieki i Karpacza.

nieka ..............

Karpacz ..............

b) Uzupenij zdanie, wpisujc odpowiedni liter.

Najwysza roczna amplituda temperatury powietrza jest w miejscu, dla ktrego klimatogram
oznaczono liter .............. .

Zadanie 10. (1 pkt)

Przyporzdkuj krainom geograficznym Polski charakterystyczne dla nich formy rzeby.
1. Pobrzee Koszaliskie
2. Pojezierze Mazurskie
3. Tatry
1. .............

2. .............

A. doliny U-ksztatne i jeziora cyrkowe

B. jeziora przybrzene i mierzeje
C. moreny czoowe i sandry
D. wwozy lessowe i gooborza
3. .............

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

7.
2

8.
1

9.a
1

9.b
1

10.
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 11. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozkad redniej rocznej sumy opadw atmosferycznych (mm)
w Polsce w latach 19712000.

Na podstawie: A. Richling, K. Ostaszewska (red.), Geografia fizyczna Polski,

Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005

a) Uporzdkuj miasta wedug rosncej rocznej sumy opadw atmosferycznych. Wpisz

w ramki odpowiadajce im litery.
Miasta: A. Bielsko-Biaa, B. Lesko, C. Olsztyn, D. Pozna, E. Zamo
Najmniejsza roczna
suma opadw

Najwiksza roczna
suma opadw

b) Na podstawie analizy sumy opadw atmosferycznych wzdu linii AB sformuuj

prawidowo dotyczc zrnicowania wartoci rocznej sumy opadw w zalenoci
od wysokoci n.p.m.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 12. (2 pkt)

Poniej przedstawiono fragment mapy synoptycznej Europy.

Na podstawie: Geografia Materiay dydaktyczne, pyta CD, Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o., Warszawa 2006

Literami A, B, C oznaczono wybrane miejsca, w ktrych s prowadzone obserwacje pogody.

a) Uzupenij zdania. Wpisz odpowiednie litery oznaczajce miejsca na mapie.
1. Najwysze cinienie atmosferyczne wystpuje w miejscu oznaczonym liter ........ .
2. Najsilniejszy wiatr wieje w miejscu oznaczonym liter ........ .
3. Mga wystpuje w miejscu oznaczonym liter ........ .
Ponisze zdania dotycz frontu atmosferycznego, ktry na mapie synoptycznej znajduje si
przy zachodniej granicy Polski.
b) Wpisz obok kadego zdania liter P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F,
gdy jest faszywe.
Jest to front chodny.

.........

Po przejciu tego frontu w naszym kraju wzrosn temperatury powietrza.

.........

Po przejciu tego frontu wiatr bdzie wia w Polsce ze wschodu.

.........

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

11.a
1

11.b
1

12.a
1

12.b
1

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 13. (2 pkt)

W kwietniu 2010 r. wybuch na Islandii wulkan Eyjafjallajkul. W wyniku erupcji
w atmosferze znajdoway si due iloci pyu wulkanicznego.
Podaj trzy negatywne skutki tego zdarzenia dla gospodarki wielu krajw Europy.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 14. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie pyt litosfery.

Na podstawie: A. Dylikowa, D. Makowska, T. Olszewski, Ziemia i czowiek, WSiP, Warszawa 1993

Wybuch Eyjafjallajkul na Islandii by konsekwencj przemieszczania si pyt litosfery.

a) Na podstawie mapy uzupenij zdania.
Islandia jest pooona na granicy dwch pyt litosfery:
......................................................................... i ......................................................................... .
(wpisz nazw)

(wpisz nazw)

Wybuchy wulkanw na Islandii s konsekwencj .......................................................................

(wpisz odsuwania lub podsuwania)

si pyt litosfery.

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

W legendzie mapy (na stronie nr 8) przedstawiajcej rozmieszczenie pyt litosfery podano

nazwy dwch wielkich form uksztatowania powierzchni dna morskiego.
b) Wpisz do tabeli nazwy tych form oraz przyporzdkuj kadej z nich odpowiedni opis
wybrany z podanych poniej. Wpisz do tabeli numer, ktrym ten opis oznaczono.
Opisy:
1. Przybrzena cz dna morskiego agodnie opadajca do gbokoci okoo 200 metrw.
2. Zajmuje obszar dna oceanicznego o gbokoci 57 tysicy metrw i rwninnej
powierzchni.
3. Pooone zazwyczaj porodku oceanu i opasujce ca Ziemi wzniesienia o cznej
dugoci okoo 60 tysicy kilometrw.
4. Silnie wyduone obnienia dna oceanu o gbokoci ponad 6 tysicy metrw.
Nazwa formy uksztatowania
dna oceanicznego

Numer opisu formy

dna oceanicznego

Zadanie 15. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono fragment wybrzea wyspy Rugia w Niemczech.

a) Podaj nazw elementu wybrzea morskiego oznaczonego na fotografii liter A oraz

nazw procesu, w wyniku ktrego ten element powstaje.
Element wybrzea ..............................................

Proces .........................................................

b) Opisz proces cofania si wybrzea morskiego, ktrego charakterystyczne formy

zostay przedstawione na fotografii.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

13.
2

14.a
1

14.b
1

15.a
1

15.b
1

10

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Informacja do zada 16. i 17.

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie najwaniejszych powierzchniowych prdw morskich.

Zadanie 16. (2 pkt)

a) Uzupenij zdania. Wpisz nastpujce okrelenia: rozmieszczenie ldw, sia Coriolisa,
stae wiatry.
Przyczyna powstawania powierzchniowych prdw morskich to .............................................. .
Ostateczny kierunek powierzchniowym prdom morskim nadaj .................................................
i .................................................. .
Prdy morskie wpywaj na redni roczn temperatur powietrza i roczn sum opadw
na wybrzeach, wzdu ktrych pyn.
b) Uzupenij zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca numery dwch prdw morskich,
wybrane z podanych: 1, 2, 14, 17.
Wzrost redniej rocznej temperatury powietrza i rocznej sumy opadw atmosferycznych
powoduj prdy morskie oznaczone numerami ....... i ....... .

Zadanie 17. (2 pkt)

Analizujc map, mona dostrzec prawidowoci dotyczce kierunku powierzchniowych
prdw morskich.
a) Uzupenij zdanie. Wpisz w odpowiednie miejsca okrelenia wybrane z podanych:
wschodnich, zachodnich, pnocnym, poudniowym.
Prdy chodne pyn na pkuli poudniowej wzdu .......................................... wybrzey
kontynentw w kierunku .......................................... .
b) Podaj jedn cech Dryfu Wiatrw Zachodnich, oznaczonego numerem 6., ktra
wyrnia ten prd morski spord pozostaych, wystpujcych na obszarach
oceanw pooonych na poudnie od zwrotnika Kozioroca.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

11

Zadanie 18. (2 pkt)

Uzupenij tabel. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy krain geograficznych, gleb
i formacji rolinnych wybrane z podanych poniej.
Kraina geograficzna: Nizina Francuska, Nizina Zachodniosyberyjska, Pogrze Kazaskie, Sahara
Gleba: brunatna, czerwonota gleba laterytowa, cynamonowa, inicjalna pusty
Formacja rolinna: makia, wilgotne lasy rwnikowe, tajga, pustynia i ppustynia
Kraina geograficzna

Dominujcy typ gleby

Formacja rolinna

Kotlina Konga

bielicowa
lasy liciaste i mieszane strefy
umiarkowanej

Zadanie 19. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono wartoci wspczynnika urodze i wspczynnika zgonw
w Rosji i na Ukrainie w latach 20052008.

Na podstawie: www.data.worldbank.org

Na podstawie wykresu uzupenij ponisze zdania.

1. W Rosji w 2005 roku na 1000 mieszkacw urodzio si ......... osb.
2. W Rosji w 2007 roku na 1000 mieszkacw zmaro ......... osb.
3. Wspczynnik przyrostu naturalnego na Ukrainie w 2008 r. wynosi ......... .
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

16.a
1

16.b
1

17.a
1

17.b
1

18.
2

19.
2

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

12

Zadanie 20. (1 pkt)

Kraje Europy Wschodniej po 1990 r. maj niszy przyrost naturalny ni w poprzednich
dekadach drugiej poowy XX wieku.
Podaj dwie spoeczne lub ekonomiczne przyczyny spadku przyrostu naturalnego
po 1990 roku w krajach Europy Wschodniej, takich jak Rosja i Ukraina.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 21. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono odsetek ludnoci miejskiej w Polsce w wybranych latach.

Na podstawie: Wyniki wstpne Narodowego Spisu Powszechnego Ludnoci i Mieszka 2011, GUS,
Rocznik Demograficzny 2011, GUS

Podaj dwie gwne przyczyny przedstawionej na wykresie zmiany odsetka ludnoci

miejskiej w Polsce po roku 2000.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

13

Zadanie 22. (2 pkt)

W tabeli przedstawiono struktur wieku ludnoci Polski w % w latach 1990, 2000 i 2009.
Wyszczeglnienie

1990 r.

2000 r.

2009 r.

Ludno w wieku przedprodukcyjnym

29,6

24,4

19,0

Ludno w wieku produkcyjnym

57,5

60,8

64,5

Ludno w wieku poprodukcyjnym

12,9

14,8

16,5

Na podstawie: Rocznik Statystyczny RP 1998, Polska 2010,

May Rocznik Statystyczny 2010, GUS

Podaj dwa argumenty uzasadniajce, e zmiany struktury wieku ludnoci Polski

po 1990 r. mog by niekorzystne z punktu widzenia przyszego funkcjonowania
gospodarki naszego kraju.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 23. (1 pkt)

Na wykresach przedstawiono liczb ludnoci w 2010 r. oraz powierzchni piciu wybranych
wojewdztw Polski oznaczonych literami od A do E.
Liczba ludnoci

Powierzchnia

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2011, GUS

Na podstawie analizy wykresw dokocz zdania.

Wojewdztwo o najwikszej redniej gstoci zaludnienia oznaczono liter .......... .
Wojewdztwo o najmniejszej redniej gstoci zaludnienia oznaczono liter .......... .

Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

20.
1

21.
2

22.
2

23.
1

14

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 24. (1 pkt)

Wpisz obok kadego zdania liter P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F, gdy jest
faszywe.
1. W regionie Zatoki Meksykaskiej wydobywa si wicej ropy naftowej ni
w regionie Zatoki Perskiej.

.......

2. Wikszo wiatowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni

cieplnych.

.......

3. W Polsce gwnymi surowcami energetycznymi sucymi do produkcji energii

elektrycznej s ropa naftowa i gaz ziemny.

.......

Zadanie 25. (1 pkt)

Przeczytaj poniszy tekst i wykonaj polecenie.
Elektrownie atomowe wracaj do ask. Na wiecie buduje si 29 takich elektrowni. Coraz to
nowe kraje deklaruj, e zbuduj kolejne. Powiksza si grupa krajw czerpicych energi
z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajw, take Polska, wstrzymao
budow elektrowni jdrowych.
Wzrost cen wgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem
wywoanym emisj CO2 sprawiaj, e zwolennicy energii jdrowej zachcaj do budowy
elektrowni atomowych.
Najwicej energii potrzebuj dwa azjatyckie kolosy Chiny i Indie. Skala planowanych
inwestycji jest imponujca dzi zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu.
Ale powstaje tam siedem nowych reaktorw w 2022 r. bd produkowa 10% energii,
w 2052 r. a 26%.
Na podstawie: R. Zasu, Renesans atomu na wiecie powstaje 29 elektrowni,
Gazeta Wyborcza 1.11.2007

Na podstawie tekstu i/lub wasnej wiedzy uzasadnij, podajc trzy argumenty, dlaczego
niektre kraje rozwijaj energetyk jdrow.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

15

Zadanie 26. (2 pkt)

Poniej przedstawiono schematyczny ukad sieci komunikacyjnej jednej z miejscowoci
na poudniu Polski w latach 70. XX w., 80. XX w. i pierwszym dziesicioleciu XXI w.
lata 70. XX w.

lata 80. XX w.

pierwsze dziesiciolecie XXI w.

LEGENDA
centrum miasta

skrzyowanie z moliwoci wjazdu

z drogi podporzdkowanej na gwn

drogi lokalne
droga tranzytowa jednopasmowa
droga tranzytowa dwupasmowa
(szybkiego ruchu, S1)

Podaj trzy korzyci dla mieszkacw tej miejscowoci zwizane z przedstawionymi

na rysunkach zmianami sieci komunikacyjnej od lat 70. XX w.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (2 pkt)

Podaj cztery korzyci gospodarcze i/lub spoeczne wynikajce dla Polski z czonkostwa
naszego kraju w Unii Europejskiej.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
4. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

24.
1

25.
1

26.
2

27.
2

16

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

Zadanie 28. (2 pkt)

Poniszy tekst jest fragmentem informacji prasowej.
New York Times poda, e geolodzy amerykascy odkryli w Afganistanie ogromne zoa
surowcw mineralnych, m.in. elaza, miedzi, zota i litu, ktre mog uczyni ten kraj jednym
z najbardziej dochodowych obszarw przemysu wydobywczego.
Raport Pentagonu mwi, e Afganistan mgby by Arabi Saudyjsk, jeli chodzi o lit,
metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopw i telefonw komrkowych.
Na podstawie: www.forbes.pl

Podaj jedn cech spoeczno-ekonomiczn i jedn cech polityczn Afganistanu, ktre

mog by przeszkod w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju z surowcw
mineralnych.
Cecha spoeczno-ekonomiczna
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Cecha polityczna
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 29. (2 pkt)

Na mapie konturowej liter A zaznaczono Mongoli.
Zaznacz liter B Afganistan, liter C Arabi Saudyjsk, liter D Indie.

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

17

Zadanie 30. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono literami od A do H pooenie wybranych parkw narodowych
w Polsce.

Rozpoznaj parki narodowe na podstawie charakterystycznych elementw ich

rodowiska przyrodniczego. Wpisz do tabeli nazwy tych parkw oraz litery, ktrymi
oznaczono ich pooenie na mapie.
Lp.

Charakterystyczne elementy rodowiska

Nazwa parku narodowego
przyrodniczego parku narodowego

ostace krasowe wyrzebione

w wapieniach, np. Maczuga Herkulesa
jaskinie

skay fliszowe
pooniny powyej grnej granicy lasu

wydmy ruchome
jeziora przybrzene
Nr zadania
Wypenia Maks. liczba pkt
egzaminator
Uzyskana liczba pkt

28.
2

29.
2

30.
2

Litera
na mapie

18

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

BRUDNOPIS