Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@
System powsta w ramach projektu Transition Facility 2006/018-180.01.04 System zarzdzania budetami jednostek samorzdu terytorialnego sprawozdawczo jednostek organizacyjnych
Wersja 2.12
Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
SPIS TRECI
1. 1.1. 1.2.
1.2.1. 1.2.2. 1.2.3.
WPROWADZENIE DO PROGRAMU ...........................................................................................4 Wstp ....................................................................................................................................4 Wytyczne dla administratora w zakresie bezpiecznej eksploatacji systemu SJO BeSTi@ ...............4
Wytyczne z zakresu fizycznego dostpu do danych .....................................................................4 Wytyczne dotyczce zarzdzania uytkownikami ........................................................................5 Wytyczne dotyczce bezpieczeostwa danych przekazywanych do JST ...........................................5
2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

2.7.1. 2.7.2.
INSTALACJA I KONFIGURACJA PROGRAMU ...............................................................................6 Minimalne wymagania ............................................................................................................6 Instalator programu ................................................................................................................7 Instalacja programu wraz z serwerem MS SQL ..........................................................................8 Instalacja programu z podczeniem do ju istniejcego serwera ............................................. 13 Instalacja serwera MS SQL bez programu SJO BeSTi@ ............................................................ 15 Pierwsze uruchomienie programu ......................................................................................... 17 Czynnoci w przypadku wystpienia bdu w poczeniu do bazy ............................................ 19
Brak zainicjowanej bazy ......................................................................................................... 20 Poczenia blokowane przez firewall ....................................................................................... 21
2.8. 2.9. 2.10. 2.11. 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 4. 4.1. 4.2. 4.3.
4.3.1.
Pierwszy uytkownik ............................................................................................................ 21 Zmiana parametrw poczenia z baz danych ....................................................................... 21 Aktualizowanie programu .................................................................................................... 22 Zdalna asysta techniczna ...................................................................................................... 24 PRZYGOTOWANIE I ODTWARZANIE KOPII BEZPIECZEOSTWA ................................................. 25 Tworzenie kopii bazy danych ................................................................................................ 25 Tworzenie harmonogramu kopii bazy danych ........................................................................ 27 Przywracanie bazy danych z kopii zapasowej ......................................................................... 28 Porzdkowanie bazy danych MS SQL ..................................................................................... 28 ADMINISTRACJA SYSTEMEM SJO BESTI@ .............................................................................. 29 Funkcje moduu Administracja .............................................................................................. 29 Zasady pracy w ramach moduu Administracja ....................................................................... 29 Role .................................................................................................................................... 30
Spis rl systemowych ............................................................................................................. 33
4.4. 4.5. SJO BeSTi@
Uytkownicy ........................................................................................................................ 34 Jednostki............................................................................................................................. 36 Strona 2 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
4.5.1. 4.5.2.
Dodawanie jednostki ............................................................................................................. 37 Usuwanie jednostki ............................................................................................................... 38
4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 4.11. 5. 5.1. 5.2. 5.3.

5.3.1. 5.3.2.
Klasyfikacja ......................................................................................................................... 38 Reguy kontrolne ................................................................................................................. 40 Ukady dokumentw planistycznych ..................................................................................... 42 Opcje .................................................................................................................................. 43 Dziennik zdarzeo ................................................................................................................. 46 Blokady ............................................................................................................................... 47 MODU RAPORTY ................................................................................................................ 49 Funkcje moduu Raporty ...................................................................................................... 49 Zasady pracy w ramach moduu ............................................................................................ 49 Operacje na raportach ......................................................................................................... 50
Operacje na grupach raportw ............................................................................................... 50 Operacje na pojedynczym raporcie ......................................................................................... 51
5.4. 5.5.
5.5.1. 5.5.2. 5.5.3. 5.5.4. 5.5.5. 5.5.6. 5.5.7. 5.5.8. 5.5.9. 5.5.10. 5.5.11.
Generowanie raportu........................................................................................................... 52 Tworzenie nowego szablonu raportu (na przykadzie dokumentu) ........................................... 53
Otwieranie edytora raportu .................................................................................................... 53 Ustawianie kontrolek ............................................................................................................. 54 Edycja waciwoci kontrolki ................................................................................................... 57 Przykadowe dane ................................................................................................................. 58 Tworzenie zapytania SQL........................................................................................................ 60 Definiowanie ukadu raportu .................................................................................................. 62 Pasek narzdzi w oknie budowy raportu .................................................................................. 63 Kontrolki w oknie definicji raportu .......................................................................................... 64 Panele waciwoci w oknie definicji raportu ............................................................................ 65 Gwne okno budowy raportu ................................................................................................ 66 Podgld i zapisywanie raportu ................................................................................................ 70
5.6. 5.7. 6. 7.
Raporty arkusz kalkulacyjny ............................................................................................... 71 Raporty kostka OLAP ......................................................................................................... 74 WSPPRACA Z SYSTEMEM BESTI@ ORAZ INNYMI SYSTEMAMI ............................................ 77 ZACZNIKI .......................................................................................................................... 80
SJO BeSTi@
Strona 3 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
1. Wprowadzenie do programu
1.1. Wstp
Program SJO BeSTi@ suy do poprawy zarzdzania finansami jednostki samorzdu terytorialnego na poziomie jej jednostek organizacyjnych. Ma na celu wspomoenie sub finansowych JST i JO JST w realizacji zada w zakresie: planowania budetu poczwszy od etapu przygotowania projektu budetu, poprzez wszystkie jego zmiany, sporzdzania sprawozda jednostkowych w miesicznych i kwartalnych okresach sprawozdawczych, sporzdzania bilansw jednostkowych jednostek budetowych, zakadw budetowych, gospodarstw pomocniczych, bilansw cznych jednostek organizacyjnych w podziale na formy prawne prowadzonej dziaalnoci, bilansw z wykonania budetu JST oraz bilansu skonsolidowanego, wymiany danych midzy jednostkami organizacyjnymi a jednostk samorzdu terytorialnego.
Instrukcja administratora jest przeznaczona dla zaawansowanych uytkownikw i nie opisuje wszystkich moduw i funkcjonalnoci programu. Skupia si na opisaniu tych elementw, ktre dotycz zarzdzania uytkownikami, instalacji, konfigurowania i innych technicznych spraw zwizanych z systemem SJO Besti@. Szczegowe informacje o budowie okien programu, obsudze list i tabel oraz funkcjach zwizanych z podgldem wydruku mona znale w instrukcji dla uytkownika (rozdz.2).
1.2. Wytyczne dla administratora w zakresie bezpiecznej eksploatacji systemu SJO BeSTi@
W punkcie tym zostay zawarte najwaniejsze zasady dotyczce bezpieczestwa s ystemu SJO BeSTi@ z punktu widzenia administratora Systemu. Cao wytycznych dotyczcych polityki bezpieczestwa systemu stanowi zacznik do Instrukcji Administratora. 1.2.1. Wytyczne z zakresu fizycznego dostpu do danych
Stosowanie niej wymienionych wytycznych pomoe zapobiec sytuacjom przypadkowej utraty danych, niepowoanego dostpu oraz przypadkowej modyfikacji danych: 1. Dostp do serwera bazy danych powinien zosta ograniczony tylko do niezbdnego minimum. Jedyn osob majc do niego dostp moe by Administrator
SJO BeSTi@ Strona 4 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2. Dostp do danych przetwarzanych przez serwer bazy danych powinien odbywa si wycznie przez osoby uprawnione 3. Dane powinny by modyfikowane tylko za pomoc systemu SJO BeSTi@ 4. Dostp do serwera bazy danych powinien by zabezpieczony bezpiecznym hasem 5. Zaleca si stosowanie bezpiecznych hase, skadajcych si z minimum 8 znakw, w tym maych i wielkich liter, cyfr, oraz znakw specjalnych. 6. Login i haso to dane poufne, ktre nie powinny by przekazywane innym osobom. 1.2.2. Wytyczne dotyczce zarzdzania uytkownikami
Stosowanie niej wymienionych wytycznych pomoe zapewni wysoki poziom bezpieczestwa aplikacji oraz odpowiednio ustali prawa dostpu do danych przetwarzanych w systemie: 1. Zarzdzanie uytkownikami powinno odbywa si przez wyznaczon do tego celu osob Administratora, posiadajcego odpowiedni wiedz zakresu zagadnie zwizanych z bezpieczestwem. 2. Nadawanie uprawnie systemowych powinno by zgodne z zasad ograniczonego zaufania do uytkownikw, tzn. uytkownik powinien otrzyma minimalny zakres niezbdnych praw, ktry w uzasadnionych przypadkach powinien zosta rozszerzony. 3. Pracownik, ktry zaczyna prac z Oprogramowaniem, powinien zwrci si o utworzenia konta systemowego do Administratora systemu SJO BeSTi@. 4. Uytkownik powinien otrzyma unikalny login oraz tymczasowe haso, ktre samodzielnie zmieni po pierwszym zalogowaniu do systemu. 5. Zaleca si wymuszenie stosowania bezpiecznych hase, skadajcych si z minimum 8 znakw, w tym maych i wielkich liter, cyfr, oraz znakw specjalnych. 6. Hasa powinny by okresowo zmieniane, nie rzadziej ni raz na 3 miesice. 7. Login i haso uytkownika to dane poufne, ktre nie powinny by przekazywane innym osobom. 8. W przypadku zakoczenia zatrudnienia uytkownika, jego konto powinno zosta natychmiast zablokowane przez Administratora. 9. W przypadku gdy uytkownik nie potrzebuje dostpu do systemu SJO BeSTi@ (np. po zmianie stanowiska lub zakresu obowizkw), jego konto powinno zosta natychmiast zablokowane przez Administratora. 10. W celu uatwienia analizy danych historycznych, konta uytkownikw powinny by blokowane a nie usuwane. 11. W przypadku stwierdzenia, e uytkownik posiada nadmierne uprawnienia, Administrator powinien natychmiast zredukowa je do minimalnych uprawnie wynikajcych z obowizkw penionych przez uytkownika 1.2.3. Wytyczne dotyczce bezpieczeostwa danych przekazywanych do JST
1. W celu zwikszenia bezpieczestwa przesyanych danych wskazane jest wyposaenie uytkownika systemu w podpis elektroniczny.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2. Instalacja i konfiguracja programu

2.1. Minimalne wymagania
System SJO BeSTi@ pracuje w rodowisku Microsoft Windows XP/Vista/Windows 7. System jest instalowany na serwerze lokalnym oraz stacjach roboczych. Komputery powinny posiada nastpujce parametry: Serwer lokalny: Intel Pentium 400MHz lub szybszy (zalecane 2,4 GHz), 1 GB pamici RAM (zalecane 2 GB), 1 GB wolnej przestrzeni na dysku twardym, karta graficzna obsugujca rozdzielczo 800x600 w 256 kolorach (zalecane 1024x768 16bit), w zalenoci od iloci wprowadzonych dokumentw pliki bazy mog zwikszy swj rozmiar o ok. 40-50% tj. o okoo 30-40 MB.
Stacja robocza: procesor Intel Pentium 700 MHz (zalecane 1GHz), pami RAM 1 GB (zalecane 2 GB), wolne miejsce na dysku 1 GB, CDROM 4x, karta grafiki pracujca w trybie 800x600/16 bit (zalecane 1024x768 16bit), kolorowy monitor, klawiatura, mysz, system operacyjny: minimum MS Windows XP (ServicePack 3 i framework 3.5).
Podane parametry sprztowe powinny by odpowiednio wysze, jeli na komputerze zainstalowane s programy rezydentne lub gdy komputer peni inne funkcje angaujce znaczco zasoby procesora i pamici operacyjnej. Uwaga! Systemy operacyjne MS Windows 95, MS Windows 98, MS Windows ME oraz MS Windows 2000 nie s wspierane przez wykonawc systemu SJO BeSTi@.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2.2.
Instalator programu
Przed rozpoczciem instalacji naley zapisa otwarte dokumenty oraz pliki, a nastpnie zamkn wszystkie uruchomione aplikacje. Instalator posiada trzy opcje instalacji: domylna i zalecana instalacja systemu SJO BeSTi@ + instalacja serwera bazodanowego. Najczciej bdzie to opcja wybierana przy instalacji jednostanowiskowej (komputer peni jednoczenie rol serwera bazodanowego i stacji roboczej). Wybr tej opcji nie blokuje doinstalowania do systemu kolejnych stacji roboczych. Opcja ta moe zosta rozszerzona o inicjacj nowej bazy danych na instalowanym serwerze. instalacja systemu SJO BeSTi@. Opcja wykorzystywana przy instalacji wielostanowiskowej. Zaoeniem jest istnienie serwera bazodanowego z zainstalowan baz danych systemu. instalacja serwera bazodanowego. Opcja wykorzystywana przy instalacji wielostanowiskowej. Domylnie opcja powinna by wykorzystywana przy zaoeniu istnienia komputera penicego jedynie rol serwera bazodanowego. Wybr tej opcji nie wyklucza doinstalowania na tym komputerze systemu SJO BeSTi@.
Wszystkie trzy opcje zostay opisane w dalszych podpunktach instrukcji. System SJO BeSTi@ moe korzysta zarwno z serwera dostpnego w pakiecie instalacyjnym, jak i z ju istniejcego serwera MS SQL w wersji 2000 lub 2005. Instalator na podstawie docelowego systemu operacyjnego decyduje o instalowanej wersji MS SQL 2005 Express SP4. W przypadku korzystania z istniejcego serwera, parametry poczenia z baz danych podaje si przy pierwszym uruchomieniu programu SJO BeSTi@. Uwaga! W przypadku korzystania z istniejcego serwera MS SQL serwer ten powinien by zainstalowany w trybie CASE INSENSITIVE. Jeli nie mamy zainstalowanego MS SQL wwczas na komputerze penicym funkcj serwera lokalnego naley zainstalowa program SJO BeSTi@ oraz serwer MS SQL albo sam serwer MS SQL. Na stacjach roboczych naley instalowa wycznie program SJO BeSTi@. Stacje robocze musz by poczone z serwerem poprzez sie wewntrzna.
SJO BeSTi@
Strona 7 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2.3.
Instalacja programu wraz z serwerem MS SQL
Instalacja programu SJO BeSTi@ wraz z serwerem MS SQL powinna by przeprowadzona na jednym komputerze, penicym rol serwera lokalnego. Jeli system ma by dostpny rwnie dla innych komputerw danej jednostki, to stacja penica rol serwera musi by poczona z komputerami roboczymi za pomoc sieci wewntrznej. Instalacja przebiega w nastpujcy sposb: Po umieszczeniu dostarczonej pyty w napdzie CD pojawi si menu, w ktrym n aley wybra opcj Instaluj program. Po wybraniu tej opcji zostanie uruchomiony instalator programu (rys. 1). Aby przej do nastpnego etapu naley uy przycisku Dalej.
Rysunek 1. Okno instalatora
Na kolejnym etapie instalacji naley zapozna si z Umow licencyjn (rys. 2). Po zaakceptowaniu warunkw Umowy i klikniciu na przycisk Dalej instalator bdzie kontynuowa proces instalacji.
SJO BeSTi@
Strona 8 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 2. Okno Umowy licencyjnej
Kolejne okno (rys. 3) poinformuje o lokalizacji na dysku twardym, w ktrej zostanie zainstalowany program. Istnieje moliwo zmiany lokalizacji za pomoc przycisku Przegldaj. Po dokonaniu wyboru lokalizacji naley klikn Dalej.
Rysunek 3. cieka do programu
Nastpnie naley wskaza folder w Menu Start, w ktrym bdzie znajdowa si skrt do programu (rys. 4). Po wykonaniu tej czynnoci naley klikn na przycisk Dalej.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 4. Folder w menu Start
Na kolejnym etapie instalacji naley wybra opcj Zainstaluj aplikacj oraz serwer MS SQL 2005 Express SP4(rys. 5). Przy wyborze tej opcji domylnie zaznaczona jest rwnie opcja Inicjuj tworzenie nowej bazy danych, ktra spowoduje utworzenie nowej, pustej bazy danych. Instalator nie tworzy nowej bazy danych w trakcie instalacji. Opcja Inicjuj tworzenie nowej bazy danych instaluje program z daniem (parametrem) automatycznego stworzenia nowej bazy danych przy pierwszym uruchomieniu programu. W przypadku, gdy uytkownik wybierze tylko opcj Zainstaluj aplikacj oraz serwer MS SQL bez inicjacji tworzenia nowej bazy danych utworzenie bazy systemu bdzie moliwe w trybie rcznym przy pierwszym uruchomieniu systemu (patrz pkt 2.7.1. Brak zainicjowanej bazy). Po klikniciu na przycisk Dalej instalator przejdzie do kolejnego etapu konfigurowania programu.
SJO BeSTi@
Strona 10 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 5. Wybr trybu instalacji
W kolejnym etapie instalator przedstawi domylne parametry poczenia z baz (rys. 6). W tym oknie uytkownik ma moliwo zmiany domylnego hasa i nazwy instancji se rwera. Dane te trzeba zapamita, poniewa bd one potrzebne podczas konfigurowania dostpu innych komputerw do serwera lokalnego. Domylne haso dostpu do serwera to sjobestia. Haso jest tworzone dla konta administratora, ktrego login to sa. Po ustaleniu parametrw naley klikn na przycisk Dalej.
Rysunek 6. Wprowadzanie danych dla serwera
SJO BeSTi@
Strona 11 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
W nastpny oknie bd widoczne wszystkie ustawienia instalacji (rys. 7). Jeli ustawienia s prawidowe, naley klikn na przycisk Instaluj.
Rysunek 7. Podsumowanie parametrw
Program rozpocznie instalowanie programu SJO BeSTi@ wraz z serwerem bazy danych (rys. 8).
Rysunek 8. Postp instalacji
SJO BeSTi@
Strona 12 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Po zakoczeniu kopiowania plikw, instalator poprosi o ponowne uruchomienie komputera (rys. 9). W tym celu naley klikn na przycisk Zakocz. Po ponownym uruchomieniu systemu Windows, program SJO BeSTi@ bdzie dostpny w menu Start w folderze wskazanym trakcie instalacji (patrz rys.3).
Rysunek 9. Zakoczenie instalacji systemu SJO BeSTi@
2.4.
Instalacja programu z podczeniem do ju istniejcego serwera
Instalacja programu SJO BeSTi@ z podczeniem do ju istniejcego serwera powinna by przeprowadzana na komputerach roboczych poczonych z lokalnym serwerem za pomoc sieci wewntrznej. Serwer powinien posiada baz danych skonfigurowan pod ktem pracy z programem SJO BeSTi@. Uwaga! W przypadku korzystania z istniejcego serwera MS SQL serwer ten powinien by zainstalowany w trybie CASE INSENSITIVE. Instalacja do chwili wyboru typu instalacji przebiega analogicznie jak to zostao opisane w rozdziale 2.3. Przy instalowaniu programu na komputerze roboczym naley wybra Zainstaluj aplikacj (rys. 10). Podczenie do serwera bazy danych bdzie wymagao skonfigurowania przy pierwszym uruchomieniu programu.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Po wykonaniu powyszych czynnoci instalator przedstawi ustawione parametry i zgosi gotowo do rozpoczcia instalacji (rys. 11). Jeli ustawienia s prawidowe, naley klikn na przycisk Instaluj.
Dalej instalacja przebiega zgodnie z opisem z rozdziau 2.3.
SJO BeSTi@
Strona 14 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2.5.
Instalacja serwera MS SQL bez programu SJO BeSTi@
Instalacja serwera bazy danych MS SQL powinna by przeprowadzana na serwerze lokalnym poczonym z komputerami roboczymi za pomoc sieci komputerowej. Na serwerze lokalnym nie trzeba instalowa programu SJO BeSTi@. Instalacja serwera MS SQL przebiega analogicznie, jak to opisano w poprzednich podrozdziaach, z t rnic, e przy wyborze typu instalacji naley zaznaczy opcj Zainstaluj serwer MS SQL 2005 Express SP4 (rys. 12).
Na kolejnym etapie instalator przedstawi domylne parametry poczenia z baz (rys. 13). W tym oknie uytkownik ma moliwo zmiany domylnego hasa i nazwy instancji se rwera. Dane te trzeba zapamita, poniewa bd one potrzebne podczas konfigurowania dostpu innych komputerw do serwera lokalnego. Domylne haso dostpu do serwera to sjobestia. Haso jest tworzone dla konta administratora, ktrego login to sa. W szczeglnych przypadkach domylne haso dostpu do serwera musi zosta zmienione przez admini stratora z uwagi na przyjt polityk hase (np. haso musi zawiera due i mae litery, znaki specjalne). Sytuacja taka moe mie miejsce w przypadku instalacji systemu SJO BeSTi@ na Windows Server 2008. Po ustaleniu parametrw naley klikn na przycisk Dalej.
SJO BeSTi@
Strona 15 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 13. Konfigurowanie serwera
W nastpny oknie bd widoczne wszystkie ustawienia instalacji (rys. 14). Jeli ustawienia s prawidowe, naley klikn na przycisk Instaluj. Program rozpocznie instalowanie serwera bazy danych. Po zakoczeniu instalacji uytkownik zostanie poproszony o ponowne uruchomienie systemu Windows.
SJO BeSTi@
Strona 16 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2.6.
Pierwsze uruchomienie programu
Jeeli instalacja bya wykonywana z opcj Inicjuj tworzenie nowej bazy danych podczas pierwszego uruchomienia program automatycznie stworzy pust baz danych (o nazwie sjobestia). Nastpnie uytkownik zostanie zapytany czy program ma wstpnie zainicjowa now baz danych (rys. 15). Po klikniciu na Tak program dokona wstpnej inicjacji bazy danych.
Rysunek 15. Okno komunikatu
Jeeli instalacja bya wykonana bez opcji Inicjuj tworzenie nowej bazy danych to naley zgodnie z opisem w rozdziale 2.7.1 dokona rcznego stworzenia nowej bazy danych. Dalszy przebieg pierwszego uruchomienia dla obydwu przypadkw jest ju identyczny. Zanim program przystpi do zasadniczej inicjacji bazy danych konieczne jest zaimportowanie danych o jednostce organizacyjnej, ktra bdzie obsugiwana przez program. Plik z danymi jednostki powinien zosta przygotowany w systemie BeSTi@ w macierzystej JST (rys. 16).
Po wskazaniu pliku z danymi jednostki organizacyjnej zostanie wywietlony ekran z informacj o jego zawartoci - rys. 17 (jednostka macierzysta waciwa jednostka samorzdu terytorialnego i Jednostka organizacyjna nazwa jednostki organizacyjnej, dla ktrej ma zosta zainstalowany program SJO BeSTi@).
SJO BeSTi@
Strona 17 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Po sprawdzeniu i zaakceptowaniu danych znajdujcych si w pliku naley klikn TAK. Po zasadniczej czci inicjowania nowej bazy zostanie wywietlony ekran logowania (rys. 18). System domylnie posiada jednego uytkownika o loginie sysadmin z hasem adm. W polach logowania naley wpisa dane tego uytkownika i klikn OK.
Rysunek 18. Ekran logowania
Po pierwszym zalogowaniu si do systemu naley zaakceptowa Licencj systemu SJO BeSTi@ (rys. 19).
SJO BeSTi@
Strona 18 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 19. Ekran akceptacji Licencji
2.7.
Czynnoci w przypadku wystpienia bdu w poczeniu do bazy
Jeli podczas prby poczenia z baz wystpi bd albo nie podano wczeniej parametrw bazy danych, wtedy zostanie wywietlone okno ustawienia komunikacji z serwerem MS SQL (rys. 20). W oknie naley wpisa waciwe parametry bazy i klikn na przycisk Sprawd poczenie. Jeli wprowadzone ustawienia s poprawne, naley zapisa je klikajc na przycisk OK. Parametry podczenia do bazy zostay ustalone w trakcie instalacji serwera MS SQL.
Rysunek 20. Okno konfigurowania poczenia z baz
SJO BeSTi@
Strona 19 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
2.7.1.
Brak zainicjowanej bazy instalowano osobno serwer SQL i program, albo instalowano tylko program przy istniejcej instancji serwera,
W przypadku, gdy:
przy pierwszym uruchomieniu systemu SJO BeSTi@ naley utworzy now baz danych. Po uruchomieniu systemu zostanie wywietlony komunikat z prob o zdefiniowanie parametrw poczenia z baz danych systemu SJO BeSTi@ (rys. 21).
Po wybraniu przycisku OK w ywietlone zostanie okno konfiguracji poczenia z baz, w ktrym naley poda nazw, uytkownika i haso serwera, a w polu Baza wybra opcj <nowa baza> (rys. 22).
Rysunek 22. Okno konfigurowania bazy danych
Wtedy pojawi si okienko z pytaniem o nazw dla nowej bazy (np. sjobestia - rys. 23). Po klikniciu na OK uytkownik zostanie poinformowany o koniecznoci zainicjowania nowej bazy (patrz pkt 2.6. Pierwsze uruchomienie programu).
SJO BeSTi@
Strona 20 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 23. Okno wprowadzania nazwy nowej bazy danych
2.7.2.
Poczenia blokowane przez firewall
Jeli na serwerze zainstalowany jest firewall, system antywirusowy z funkcj firewalla lub zapora systemu Windows jest aktywna, naley odblokowa dwa porty na komputerze z zainstalowanym serwerem SQL. W przypadku zapory systemu Windows mona zrobi to wybierajc Panel sterowania > Zapora systemu Windows > Wyjtki -> Dodaj port. Przy zaawansowanych instalacjach niezbdna jest wiedza administratora z zakresu sieci i serwera MS SQL.
2.8.
Pierwszy uytkownik
Po zainstalowaniu programu SJO BeSTi@, dostpny jest jeden domylny uytkownik. Posiada on login sysadmin i haso adm, ktre naley poda w oknie logowania. Haso uytkownika sysadmin mona zmieni wybierajc z menu Narzdzia opcj Zmiana hasa. Uytkownik sysadmin ma ograniczone prawa do pracy z programem. Moe on jedynie wej do systemu w celu zdefiniowania kolejnych uytkownikw i rl. Poza tym nie moe wykonywa adnych innych czynnoci. Konta sysadmin nie mona usun z programu. Proces konfiguracji rl oraz uytkownikw zosta przedstawiony w instrukcji (zob. rozdzia opisujcy modu Administracja i podrozdziay Role i Uytkownicy). W momencie pierwszego logowania do systemu SJO BeSTi@ na uytkownika systemowego sysadmin, administrator systemu powinien utworzy nowego uytkownika z przypisan rol Admin, by mc w peni zarzdza SJO BeSTi@.
2.9.
Zmiana parametrw poczenia z baz danych
Zmiana parametrw dostpu do serwera i bazy jest moliwa po wybraniu w menu Plik opcji Baza danych. Wtedy pojawi si okienko, w ktrym mona zmieni ustawienia poczenia (rys. 24). Poprawno parametrw trzeba zweryfikowa przyciskiem Sprawd poczenie. Jeli program wywietli komunikat o udanym poczeniu testowym, wtedy trzeba zapisa ustawienia przyciskiem OK i uruchomi ponownie program.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 24. Okno konfigurowania poczenia z baz
2.10. Aktualizowanie programu

Aktualizacja programu odbywa si poprzez internet za pomoc specjalnego narzdzia wbudowanego w program SJO BeSTi@. Program podczas uruchamiania sprawdza dostpno nowych wersji SJO BeSTi@. Jeli s dostpne, wtedy pojawia si okienko z powiadomieniem. W celu wykonania aktualizacji naley wybra z grnego menu Narzdzia pozycj Pobierz aktualizacje (rys. 25).
Rysunek 25. Wybr opcji Pobierz aktualizacje
W kolejnym kroku wywietli si okno z informacjami o wersji oprogramowania zainstalowanego na komputerze oraz o wersji dostpnej do pobrania. Informacje o numerach wersji znajduj si w polach Zainstalowana wersja oraz Dostpna wersja (rys. 26).
SJO BeSTi@
Strona 22 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 26. Okno LiveUpdate
Jeli bdzie dostpna nowsza wersja programu, wtedy uaktywni si przycisk Pobierz aktualizacje, ktry umoliwi pobranie uaktualnie. W trakcie pobierania aktualizacji z serwera, w dole okna bdzie wywietlany postp pobierania danych (rys. 27).
Rysunek 27. Okno LiveUpdate
Po pobraniu aktualizacji moe pojawi si komunikat o koniecznoci zamknicia programu. Po klikniciu na Tak aplikacja zostanie zamknita. Ponowne uruchomienie programu nastpi ju w nowej wersji. Jeli zaktualizowany program bdzie wymaga uzupenienia bazy danych, wtedy pojawi si odpowiedni komunikat. Po zatwierdzeniu komunikatu przyciskiem Tak, program zaktualizuje struktur bazy.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Jeeli program jest zainstalowany sieciowo, wtedy aktualizacj wystarczy przeprowadzi na jednym komputerze. Na pozostaych stanowiskach pojawi si komunikat, e baza jest w nowszej wersji ni oprogramowanie, oraz propozycja zaktualizowania programu.
2.11. Zdalna asysta techniczna

System BeSTi@ umoliwia uzyskanie zdalnej asysty technicznej. W tym celu z menu Pomoc naley wybra opcj Zdalna asysta techniczna (rys. 28).
Rysunek 28. Okno wywoania zdalnej asysty technicznej
Nastpnie naley skontaktowa si telefonicznie z Dziaem Wsparcia Technicznego i przekaza widoczne w oknie Pomocy Zdalnej informacje ID i Password (rys. 29). Umoliwi to pracownikom Dziau Wsparcia Technicznego poczenie si z komputerem uytkownika.
Rysunek 29. Okno Pomocy Zdalnej
SJO BeSTi@
Strona 24 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
3. Przygotowanie i odtwarzanie kopii bezpieczeostwa

Dla zwikszenia poziomu bezpieczestwa naley systematycznie tworzy kopie zapasowe bazy danych, aby w razie utraty informacji w programie, przywrci je z wczeniej wykonanej kopii. Program SJO BeSTi@ posiada wbudowane narzdzie do archiwizowania bazy danych z serwera MS SQL. Opcja Archiwizacja danych znajduje si w grnym menu Plik. Po wybraniu tej opcji otworzy si okno archiwizacji (rys. 30). Okno archiwizacji podzielone jest na sekcje Rodzaj akcji, Plik kopii bazy danych oraz Informacje o kopiach bazy danych, Harmonogram archiwizacji bazy danych. Poszczeglne operacje zwizane z obsug bazy danych zostay opisane w dalszych podrozdziaach.
Rysunek 30. Okno archiwizacji bazy danych
3.1.
Tworzenie kopii bazy danych
Kopia bazy danych systemu SJO BeSTi@ moe by wykonana tylko przez uytkownika posiadajcego odpowiednie uprawnienia do systemu. Kopia bazy moe by wykonana w trakcie pracy pozostaych uytkownikw, jednake zaleca si aby w trakcie wykonywania kopii wszyscy uytkownicy byli wylogowani z systemu (z wyjtkiem uytkownika z prawem tworzenia kopii bazy). Aby zarchiwizowa baz danych, naley zaznaczy opcj Kopia zapasowa bazy danych, a nastpnie wprowadzi nazw i opis kopii. Kolejn czynnoci jest wskazanie docelowego

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
foldera przyciskiem [...], znajdujcym si w sekcji Plik kopii bazy danych. Kliknicie na przycisku otwiera okienko nawigacyjne (rys. 31).
Rysunek 31. Okienko nawigacyjne
Po wskazaniu docelowego katalogu naley klikn na przycisk Wybierz. Naley pamita, i kopia bazy danych robiona jest na komputerze penicym rol serwera, a nie na komputerze uytkownika, ktry jest podczony do bazy znajdujcej si na innym komputerze. W przypadku, gdy komputer uytkownika peni rwnie rol serwera to kopia bazy danych wykonywana jest na dysku lokalnym. Nazwa pliku kopii bazy danych moe zawiera wycznie litery i/lub cyfr (z wyjtkiem polskich znakw (, , , , , , , , ) spacji i znakw typu $,@,_,-,itp.). Naley te dodac rozszerzenie pliku .bak (np. KopiaBazyddmmrr.bak gdzie dd, mm, rr oznaczaj dzie, miesic, rok). Ostatni czynnoci jest wybranie prz ycisku Wykonaj w dolnej czci okna archiwizacji. Wtedy program rozpocznie archiwizowanie bazy danych. Po zakoczeniu operacji zarchiwizowany plik pojawi si w sekcji Informacje o kopiach bazy danych. Jeli przy wyborze docelowego archiwum zosta wskazany plik ju istniejcy (poprzez wybr w sekcji Informacje o kopiach bazy danych albo wskazanie go w sekcji Plik kopii bazy danych), wtedy program wywietli okno z pytaniem, czy wybrany plik ma zosta nadpisany nowym (rys. 32). Kliknicie na przycisku Tak spowoduje nadpisanie starego archiwum nowym.
SJO BeSTi@
Strona 26 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
3.2.
Tworzenie harmonogramu kopii bazy danych
W celu zautomatyzowania tworzenia kopii bezpieczestwa mona w systemie zdefiniowa harmonogram ich tworzenia. Harmonogram tworzenia kopii zapasowych dostpny jest w przypadku zainstalowania serwera MS SQL Server 2000 lub MSDE 2000 (po uruchomieniu usugi SQL Server Agent) oraz penej wersji serwera MS SQL Server 2005 lub 2008. W przypadku zainstalowania serwera MS SQL 2005 lub 2008 Express tworzenie harmonogramu kopii bazy danych jest niemoliwe ze wzgldu na brak usugi SQL Server Agent. Aby zdefiniowa harmonogram tworzenia kopii bezpieczestwa naley z menu Plik wybra opcj Archiwizacja danych. W sekcji Rodzaj akcji naley wybra opcj Harmonogram archiwizacji (rys. 33).
Rysunek 33. Okno wyboru Harmonogramu archiwizacji
W sekcji Harmonogram archiwizacji bazy danych (rys. 34) mona okreli w jakich odstpach czasowych zostanie wykonana kopia bazy (codziennie, godzinowo, minutowo) wraz z okreleniem godziny rozpoczcia. Mona rwnie wskaza lokalizacj na dysku, w ktrej bd znajdoway si pliki z kopi bazy.
Rysunek 34. Okno Harmonogramu archiwizacji bazy danych
W polu Rodzaj backupu mona zdefiniowa rodzaj wykonywanej kopii bazy danych: pena - archiwizacji podlegaj wszystkie dane,

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
rnicowa - archiwizowane s tylko te dane, ktre ulegy zmianie od czasu przeprowadzenia ostatniego backupu rnicowego lub od ostatniego backupu caociowego jeeli wykonywany jest pierwszy backup rnicowy po caociowym. Przed przystpieniem do sporzdzania kopii rnicowej naley wykona peen backup. Naley pamita, e w przypadku tworzenia kopii rnicowej kopia ta musi by doczona do pliku, w ktrym znajduje si peen backup czyli musi by zaznaczona opcja Docz do pliku kopii bazy danych.
3.3.
Przywracanie bazy danych z kopii zapasowej
W przypadku awarii serwera, na ktrym znajduje si baza danych lub koniecznoci wymiany sprztu penicego rol serwera koniecznym bdzie ponowne zainstalowanie serwera SQL oraz odtworzenie bazy danych z kopii zapasowej. Aby przywrci wczeniej zarchiwizowan baz danych, naley zaznaczy opcj Przywrcenie bazy danych z kopii zapasowej, a nastpnie wskaza plik archiwum w sekcji Informacje o kopiach bazy danych (albo wskaza plik w sekcji Plik kopii bazy danych). Naley pamita o koniecznoci odczenia wszystkich uytkownikw zalogowanych do bazy. W przeciwnym wypadku aktualizacja moe si nie powie. Po klikniciu na Wykonaj program przystpi do przywracania bazy danych. Pojawi si komunikat o koniecznoci zamknicia aplikacji (rys. 35). Po ponownym uruchomieniu, program bdzie korzysta z odtworzonej bazy danych.
Aby przywrci baz danych z kopii rnicowej naley najpierw odtworzy baz z kopi caociowej a nastpnie z poszczeglnych kopii rnicowych.
3.4.
Porzdkowanie bazy danych MS SQL
Porzdkowanie bazy polega na zmniejszeniu rozmiaru bazy oraz pliku logu. Aby uporzdkowa baz danych, naley wybra z menu Plik opcj Archiwizacja danych i w oknie rodkowym zaznaczy opcj Uporzdkuj aktualn baz danych. Przycisk Wykonaj rozpoczyna porzdkowanie zawartoci bazy. Po zakoczeniu operacji program przedstawi odpowiedni komunikat.
SJO BeSTi@
Strona 28 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
4. Administracja systemem SJO BeSTi@

4.1. Funkcje moduu Administracja
Modu jest przeznaczony dla administratorw systemu w jednostkach organizacyjnych. Suy on do zarzdzania: uytkownikami systemu, prawami i rolami, ktre s przypisywane poszczeglnym uytkownikom, jednostkami, sownikiem klasyfikacji budetowej, list regu kontrolnych, ukadem dokumentw planistycznych, parametrami systemu, a take do monitorowania pracy uytkownikw w systemie.
Praca w ramach moduu odbywa si na zasadach oglnych przyjtych w s ystemie (zob. Wprowadzenie do programu w instrukcji uytkownika). W momencie pierwszego logowania do systemu SJO BeSTi@ na uytkownika systemowego sysadmin, administrator systemu powinien utworzy nowego uytkownika z przypisan rol Admin, by mc w peni zarzdza SJO BeSTi@.
4.2.
Zasady pracy w ramach moduu Administracja
W celu uruchomienia moduu naley klikn na belk z napisem Administracja znajdujc si w oknie moduw w lewej dolnej czci ekranu. Wwczas w grnej czci lewego okna zostanie wywietlone drzewo zawierajce dostpne funkcje (rys. 36).
SJO BeSTi@
Strona 29 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 36. Drzewo Administracja
4.3.
Role
Rola to zbir uprawnie przyznanych uytkownikom systemu. Celem tworzenia rl jest uatwienie kontroli nad uytkownikami. Dziki grupom uprawnie administrator systemu nie musi nadawa uprawnie do poszczeglnych funkcji programu kademu uytkownikowi osobno, lecz wystarczy nada mu rol, ktra zawiera ju poszczeglne uprawnienia. W razie zmiany zakresu praw grupy uytkownikw, nie bdzie konieczne edytowanie konta kadego uytkownika. Wtedy wystarczy ed ytowa tylko wspln dla tych uytkownikw rol. Naley przy tym pamita, e zmiany dotyczy bd kadego uytkownika, ktremu nadano t rol. Natomiast, aby doda lub odebra uprawnienia tylko kilku uytkownikom, nie trzeba zmienia rl, lecz wystarczy edytowa konto tych uytkownikw i doda lub odebra okrelone prawo. Domylnie w programie SJO BeSTi@ jest ustawionych kilka typw rl, niemniej administrator moe skonfigurowa role dla specyficznych potrzeb jednostki. Tworzenie nowej roli Aby utworzy rol, naley klikn na kategori Role znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista rl, ktra zawiera wszystkie istniejce role. Nastpnie naley wybra przycisk Nowy z paska narzdzi albo z dolnej czci okna Lista rl. W obszarze roboczym (okno rodkowe) pojawi si formularz do wprowadzania danych o tworzonej roli (rys. 37).
SJO BeSTi@
Strona 30 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 37. Dodawanie nowej roli
W pole Nazwa naley wpisa nazw, ktra kojarzy si np. ze stanowiskiem pracy (Kierownik, Ksigowy, Skarbnik, Administrator, Referent), natomiast do pola Opis dodatkowe informacje mogce uatwi odnalezienie roli. Kolejnym krokiem jest nadanie okrelonych praw. Suy do tego rozwijane menu pod przyciskiem Prawa (w grnym pasku narzdzi lub w dole okna). W tym menu dostpne s nastpujce pozycje: Prawa pozwala na zdefiniowanie praw do poszczeglnych moduw programu, a take zakresu czynnoci (np. dodawanie, czytanie, edytowanie, usuwanie) w obrbie moduw, Prawa do jednostek pozwala okreli prawa uytkownika do obsugi typu jednostki organizacyjnej (jednostki budetowej, zakadu budetowego, gospodarstwa pomocniczego oraz rachunku dochodw wasnych), Prawa do statusw pozwala okreli, jakie statusy dokumentw (planistycznych i sprawozdawczych) bdzie mg okreli dany uytkownik (np. zmiana statusu z Roboczy na Zamknity bd Zatwierdzony), Prawa do grup raportw pozwala okreli prawa do grup raportw zdefiniowanych w module Raporty (moliwe prawa to czytanie, edycja, usuwanie), Prawa do raportw pozwala okreli prawa uytkownika do konkretnego raportu zdefiniowanego w module Raporty.
Wybr jednej z pozycji menu spowoduje otworzenie okna Prawa z uprawnieniami do pracy z elementami programu (rys. 38).
SJO BeSTi@
Strona 31 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 38. Nadawanie uprawnie
Tabela Prawa skada si z szeregu kolumn pozwalajcych dokadnie ustali uprawnienia do pracy w rnych czciach programu. Pierwsza kolumna o nazwie Modu wyszczeglnia list moduw; kolumna Domena wskazuje na obiekty moduu, na ktrych mona wykonywa czynnoci; za kolumna Czynno wymienia dziaania, jakie mona przeprowadza na obiektach. Na przykad modu Uchway zawiera obiekty takie jak Dokument Planistyczny i Zadanie. Kady z tych obiektw moe by edytowany, usuwany czy dodawany. Zezwolenia do wykonywania kadego z tych dziaa z osobna przydziela si poprzez nadanie uytkownikowi odpowiednich praw. Prawa przydziela si poprzez kliknicie odpowiedniego wiersza w kolumnie Nadaj/odbierz i wybranie z rozwijanego menu jednego z wariantw (rys. 39).
Rysunek 39. Nadawanie praw
Dostpne s trzy moliwoci ustalenia uprawnie: + nadaje uytkownikowi prawo, o pozostawia prawa domylne dla danej roli, ktre wynikaj z praw z rl nadrzdnych (dla roli, ktra nie ma rl nadrzdnych opcja ta pozostawia takie prawa jakie tej roli zostay nadane),

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
- odbiera uytkownikowi prawo. Po ustaleniu uprawnie, w kolumnie Prawa pojawi si wynikowe informacje o tym, jakie prawa posiada dana rola. Jeli w kolumnie Nadaj/odbierz zostaa zaznaczona opcja Nie zmieniaj, wwczas w kolumnie Prawa pojawi si warto domylna. Po dokonaniu wyboru wszystkich danych praw i typw jednostek, do ktrych uytkownik mam mie dostp naley potwierdzi wybr klikajc przycisk Zapisz i zamknij. Wwczas program wrci do widoku podstawowej konfiguracji roli. Jeli wszystkie dane s wprowadzone poprawnie, naley ponownie uy przycisku Zapisz i zamknij. Edycja roli W celu zmiany ustawie istniejcej roli naley klikn na kategori Role znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista rl, ktra zawiera wszystkie istniejce role. Po podwietleniu wybranej (danej) roli na licie trzeba wybra przycisk Otwrz z paska narzdzi albo z dolnej czci okna rodkowego. Wtedy pojawi si okno ze szczegowymi danymi roli. Zamiana danych przebiega w taki sam sposb, jak tworzenie nowej roli. Po wprowadzeniu wszystkich zmian naley je zapisa przyciskiem Zapisz i zamknij. Usuwanie roli Aby usun rol, naley klikn na kategori Role znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista rl, ktra zawiera wszystkie istniejce role. Nastpnie naley podwietli waciw pozycj i klikn na Usu z paska narzdzi albo z dolnej czci Listy rl. 4.3.1. Spis rl systemowych
Admin rola dajca uytkownikowi prawa do pracy w module Administracja (m.in. zarzdzanie systemem, dodawanie uytkownikw itp.). Admin Raportw prawo to daje uytkownikowi dostp do moduu Raporty oraz do dodawania, edycji, usuwania oraz czytania wszystkich raportw znajdujcych si w systemie. Budet prawo do penej pracy w module Uchway (tworzenie i edycja dokumentw planistycznych). Przegld budetu prawo do moduu Uchway (ograniczone tylko do czytania dokumentw bez moliwoci ich edycji). Przegld sprawozda prawo do czytania sprawozda w module Sprawozdania. Sprawozdania Pene prawo do pracy w module Sprawozdania.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Uytkownik raportw Prawo do przegldania raportw w module Raporty. Wszystkie funkcje Prawo do wszystkich funkcji w programie oprcz nadawania statusw w dokumentach (uchway i sprawozdania). Wszystkie jednostki Prawo do pracy w kontekcie wszystkich jednostek wprowadzonych do systemu. Wszystkie raporty Prawo do pracy raportami dostpnymi w module Raporty (czytanie, edycja, dodawanie). Wszystkie statusy Prawo do nadawania wszystkich statusw w systemie (w moduach Sprawozdania i Uchway).
4.4.
Uytkownicy
Dodawanie uytkownika W celu dodania nowego uytkownika programu SJO BeSTi@ naley klikn na ga Uytkownicy znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista uytkownikw, ktra zawiera wszystkie istniejce profile uytkownikw (rys. 40).
Rysunek 40. Lista uytkownikw
Nastpnie naley wybra przycisk Nowy z paska narzdzi albo z dolnej czci Listy uytkownikw. Pojawi si formularz do wprowadzania danych nowo tworzonego profilu (rys. 41).
SJO BeSTi@
Strona 34 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 41. Dodawanie uytkownika
W wywietlonym formularzu naley uzupeni wszystkie dane w sekcji Uytkownik. Nastpnie trzeba przypisa uytkownika do roli. Role wskazuje si poprzez zaznaczenie pl w kolumnie Zaznacz. Jeden uytkownik moe mie przydzielone kilka rl. Naley jednak pamita o zasadzie dziedziczenia praw z innych rl. Kiedy zaznaczone zostan dwie role, z ktrych tylko jedna przyznaje dane prawo, to nowo tworzony uytkownik otrzyma wyszy poziom uprawnie. Jeli jednak zachodzi potrzeba ustawienia wyszego poziomu uprawnie albo nadania indywidualnych praw, wtedy administrator musi dokona odpowiednich zmian przechodzc do okna edycji praw. Suy do tego przycisk Prawa, ktry znajduje si w dolnej czci okna rodkowego. Zmiana uprawnie odbywa si na zasadach oglnych przyjtych w systemie (zob. podrozdzia Tworzenie nowej roli). Po wypenieniu formularza naley zapisa ustawienia przyciskiem Zapisz i zamknij. Program powrci do okna z List uytkownikw. Efektem wyej opisanych czynnoci bdzie pojawienie si wprowadzonego uytkownika na drzewie Administracja w kategorii Uytkownicy. Edycja profilu uytkownika W celu zmiany ustawie istniejcego uytkownika naley klikn na kategori Uytkownicy znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista uytkownikw, ktra zawiera wszystkie istniejce profile

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
uytkownikw. Po podwietleniu wybranego uytkownika na licie trzeba wybra przycisk Otwrz z paska narzdzi albo z dolnej czci okna rodkowego. Wtedy zostanie wywietlone okno ze szczegowymi danymi profilu. Zmiana danych przebiega podobnie jak dodawanie nowego uytkownika z wyjtkiem pola login, ktre jest nieedytowalne. Po wprowadzeniu wszystkich zmian naley dokona zapisu przyciskiem Zapisz i zamknij. Usuwanie/blokowanie uytkownika Ze wzgldu na rejestrowanie przez system czynnoci wykonywanych przez uytkownika, nie jest moliwe jego usunicie z systemu. Za to konto uytkownika moe zosta zablokowane. Aby zablokowa uytkownika naley klikn na kategori Uytkownicy znajdujc si na drzewie moduu Administracja w lewym oknie programu. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista uytkownikw, zawierajca wszystkie istniejce profile uytkownikw. Nastpnie naley wybra z listy uytkownika, ktry ma zosta zablokowany, klikn Otwrz w dolnej czci okna i w nowo otwartym oknie zaznaczy opcj Zablokowany (rys. 42, ktry jest grn czci rys. 39).
Rysunek 42. Blokowanie uytkownika
W dowolnym momencie uytkownik penicy rol administratora systemu moe odblokowa uytkownika zablokowanego. W tym celu naley w oknie z danymi dotyczcymi uytkownika odznaczy pole Zablokowany.
4.5.
Jednostki
Kategoria ta umoliwia zarzdzanie list jednostek organizacyjnych obsugiwanych w systemie SJO BeSTi@. Dane jednostek organizacyjnych s importowane do programu SJO BeSTi@ z pliku wygenerowanego w systemie BeSTi@ w macierzystej jednostce samorzdu terytorialnego. Zaimportowane dane bd widoczne na Licie jednostek w prawym oknie programu. Wprowadzony sownik jednostek jest te przydatny w pracy w module Uchway w chwili tworzenia planw finansowych, oraz w module Sprawozdania przy generowaniu wykazu sprawozda (w szczeglnoci listy sprawozda Rb-3x) oraz bilansw w danym okresie sprawozdawczym.
SJO BeSTi@
Strona 36 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
4.5.1.
Dodawanie jednostki
W celu zaimportowania listy jednostek naley klikn na kategori Jednostki znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Nastpnie z grnego menu Plik naley wybra opcj Import z pliku XML. W kolejnym kroku naley wskaza plik wygenerowany w JST. System wywietli ekran z informacj o macierzystej jednostce samorzdu i importowanej jednostce organizacyjnej (rys. 43)
Aby przeglda list jednostek naley klikn na kategori Jednostki znajdujc si na drzewku Administracja w lewym oknie. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona Lista jednostek (rys. 44).
Rysunek 44. Lista jednostek
Niektre jednostki na licie posiadaj rozwijalne podlisty. Jeli w kolumnie obok nazwy jednostki znajduje si znak + znaczy to, e dana jednostka zawiera dodatkowe inform acje. Po rozwiniciu drzewa wywietla si dodatkowa podlista zawierajca historyczne dane o jednostce. Aby sprawdzi zakres czasowy informacji dotyczcych jednostce, naley zaznaczy odpowiedni pozycj na licie, a nastpnie klikn przycisk Otwrz. Wtedy wywietli si okno ze szczegowymi datami przedziau czasowego, w ktrym obowizywaa wano danych jednostki. Informuj o tym pola Dane wane od do (rys. 45).

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 45. Pola daty wanoci jednostki
4.5.2.
Usuwanie jednostki
Podobnie jak w przypadku usuwania uytkownikw, program nie pozwala na usunicie jednostki. Poprzez usunicie jednostki naley rozumie jej dezaktywacj poprzez ustawienie daty zakoczenia dziaalnoci jednostki. Dezaktywacja jednostki organizacyjnej dokonywana jest w macierzystej JST w systemie BeSTi@ a nastpnie przekazywana do waciwej JO za pomoc pliku XML. Przekazany z jednostki samorzdu terytorialnego plik XML naley wczyta do systemu SJO BeSTi@ w sposb opisany w punkcie 4.5.1. Dodawanie jednostki. Usunite jednostki zostan przeniesione do kategorii Nieistniejce na Licie jednostek.
4.6.
Klasyfikacja
Klasyfikacja stanowi jeden z waniejszych sownikw znajdujcych si w programie. Sownik ten wykorzystywany jest w podczas wprowadzania do systemu danych planistycznych w module Uchway, a take podczas sporzdzania niektrych sprawozda (w szczeglnoci Rb-27S, Rb-28S i Rb-3x) w module Sprawozdania. Sownik ten obejmuje: Dziay, Rozdziay, Paragrafy dochodw, Paragrafy wydatkw, Paragrafy przychodw, Paragrafy rozchodw, Finansowanie paragrafw.
Sownik klasyfikacji budetowej zarzdzany jest centralnie przez Ministerstwo Finansw, nie ma moliwoci jego edycji na poziomie jednostek organizacyjnych i jednostek samorzdu terytorialnego. Kada pozycja sownika opisana jest zakresem dat ob owizywania oraz informacj dotyczc rda jej pochodzenia, czyli odpowiedniego rozporzdzenia Ministra Finansw. Dodatkowo pozycje sownika paragrafw opisane s informacjami okrelajcymi moliwo ich wykorzystania przez poszczeglne typy jednostek organizacyjnych (jednostki budetowe, zakady budetowe, gospodarstwa pomocnicze) oraz moliwo wykorzystania w sprawozdaniach typu Rb-3x. Aktualizacja sownika klasyfikacji

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Aktualizacja sownika klasyfikacji budetowej w systemie SJO BeSTi@ moliwa jest poprzez zaimportowanie pliku XML wygenerowanego w systemie BeSTi@ w macierzystej JST. Aby wczyta plik przygotowany przez macierzyst JST naley w oknie moduu Administracja wybra kategori Klasyfikacja a nastpnie z menu Plik opcj Import z pliku XML (rys. 46).
Rysunek 46. Wybr Importu z pliku XML sownika Klasyfikacji
Nastpnie naley wskaza plik przekazany z JST aby system mg zaimportowa aktualn list sownika klasyfikacji budetowej. Po zakoczonej operacji zostanie wywietlony stosowny komunikat (rys. 47).
Rysunek 47. Okno Importu sownika Klasyfikacji
SJO BeSTi@
Strona 39 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
4.7.
Reguy kontrolne
Reguy kontrolne to zbir procedur (funkcji, algorytmw) sucych do weryfikacji danych planistycznych wprowadzonych w module Uchway oraz danych sprawozdawczych (w tym take bilansw) wprowadzonych w module Sprawozdania. Reguy mona podzieli na rachunkowe i merytoryczne. Efektem dziaania regu jest raport bdw, ktry jest wywietlany po kadorazowej weryfikacji wprowadzonych danych. Uytkownicy na poziomie jednostki organizacyjnej mog jedynie przeglda poszczeglne reguy. Przegldanie regu kontrolnych Aby mc przeglda reguy kontrolne naley w lewym oknie programu wybra modu Administracja i zaznaczy na drzewie kategori Reguy kontrolne (rys. 48).
Rysunek 48. Otwieranie listy regu kontrolnych
W oknie rodkowym wywietlona zostanie lista regu zaimplementowanych w systemie (rys. 49).
SJO BeSTi@
Strona 40 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 49. Lista regu kontrolnych
Aby przejrze szczegowe informacje o danej regule kontrolnej, naley wybra na licie dan regu, a nastpnie klikn przycisk Otwrz w dolnej czci okna rodkowego lub na grnym pasku narzdzi. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlony formularz zawierajcy podstawowe dane o regule (rys. 50).
Rysunek 50. Formularz reguy kontrolnej
Na dane o regule skada si nazwa, kategorie reguy, ramy czasowe jej obowizywania, zakres obowizywania (tzn. dokument planistyczny, sprawozdanie, bilans) oraz rodzaj

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
wyniku, jaki ma by zwrcony po jej zadziaaniu (bd lub ostrzeenie). W drugiej sekcji okna okrelone s Atrybuty reguy tzn. informacja o tym, czy dana regua moe by uruchamiana podczas weryfikacji danych w trybie rzeczywistym oraz czy wymagany jest pozytywny wynik dziaania reguy, aby zatwierdzi dany dokument. W kolejnej sekcji s okrelone typy jednostek, dla ktrych dana regua si odnosi. Czwarta sekcja formularza to algorytm reguy, czyli okrelenie czynnoci, jakie wykonywane s podczas dziaania reguy zapisane w jzyku programowania C#. W ostatniej sekcji formularza jest widoczna podstawa prawna dla danej reguy. Aktualizacja regu kontrolnych Aktualizacja sownika regu kontrolnych moliwa jest poprzez zaimportowanie pliku XML przekazanego przez macierzyst JST. Aby zaimportowa plik XML naley w lewym oknie systemy wybra kategori Reguy kontrolne a nastpnie z grnego menu Plik opcj Importuj z pliku XML (rys. 51).
Rysunek 51. Import sownika regu kontrolnych
W kolejnym kroku naley wskaza plik zawierajcy aktualizacj regu kontrolnych. Na zakoczenie system wywietli komunikat z informacj czy import pliku zosta wykonany prawidowo.
4.8.
Ukady dokumentw planistycznych
Kategoria ta jest cile powizana z moduem Uchway. W momencie przekazania przez macierzyst JST pliku XML zawierajcego inicjacj nowego roku budetowego zostaje rwnie przekazany ukad dokumentw planistycznych czyli szczegowo zacznikw do Planw finansowych jednostki organizacyjnej. Ukad zacznikw w planie finansowym jest definiowany na dany rok budetowy.
SJO BeSTi@
Strona 42 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Inicjacja nowego roku budetowego odbywa si w module Uchway, gdzie w oknie moduu naley wybra kategori Budet, a nastpnie z menu kontekstowego dostpnego pod prawym klawiszem myszy opcj Importuj rok z pliku XML. Aby przeglda dane, naley w lewym oknie programu wybra modu Administracja i zaznaczy na drzewie kategori Ukady dokumentw planistycznych (rys. 52).
Rysunek 52. Otwieranie ukadw dokumentw planistycznych
W oknie rodkowym wywietli si lista ukadw (rys. 53).
Rysunek 53. Lista ukadw dokumentw planistycznych
Naley zaznaczy rok, dla ktrego chcemy przeglda ukad zacznikw, a nastpnie wybra przycisk Otwrz z grnego paska narzdzi. Wtedy w oknie rodkowym pojawi si szczegowy podgld.
4.9.
Opcje
Opcje jest to kategoria suca do zarzdzania parametrami systemu. W momencie instalacji systemu wszystkie parametry systemu s ustawione na wartoci domylne. Administrator systemu lub uytkownik moe zmieni wartoci parametrw. Aby wej do okna ustawie, naley na drzewie Administracja klikn kategori Opcje (rys. 54).
SJO BeSTi@
Strona 43 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 54. Wybr kategorii Opcje
W oknie rodkowym pojawi si formularz edycji ustawie (rys. 55).
Rysunek 55. Opcje domylne
Parametry systemu to elementy majce wpyw na sposb funkcjonowania programu. Za pomoc parametrw administrator systemu moe okreli specyficzne dla danego obszaru programu dziaanie. Kady parametr jest cile zwizany z logik dziaania programu, w zwizku z czym jest moliwe tylko edytowanie wartoci danego parametru, natomiast nie mona parametrw dodawa ani usuwa. Parametry systemu zostay podzielone na systemowe, domylne i uytkownika. Parametry systemowe (rys. 56) s bezporednio zwizane z prac systemu. Okrelone s w nich takie wasnoci programu jak:

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
cieka do pliku z kopi bazy danych (C:\SJOBestiaKopiaBazyDanych.bak), cieka do pliku z kopi bazy danych wykonywan za pomoc harmonogramu (C:\SJOBestiaKopiaBazyDanych.bak), automatyczny backup przy otwieraniu okresw sprawozdawczych (True, False) oraz cieka do plikw archiwum wykonywanego poprzez automatyczny backup (C:\).
Rysunek 56. Opcje systemowe
Parametry domylne to podstawowe parametry ustawie programu. Parametry uytkownika (rys. 57) okrelaj sposb zachowania si programu dla konkretnego zalogowanego uytkownika. Kady uytkownik moe na swj wasny sposb spersonalizowa ustawienia systemu. Moe m.in. ustawi: modu startowy, jaki pojawi si na ekranie po uruchomieniu programu (Uchway, Sprawozdania, Raporty, Administracja), zdefiniowa czy system ma da potwierdzenia wyjcia z programu podczas jego zamykania (True, False), szeroko okna kontekstowego i nawigacyjnego, czy do plikw eksportu sprawozda ma by doczany plik XSD i XSLT (True, False) kolory pozycji wprowadzanych do systemu, czy podczas wprowadzania danych program ma powtarza klasyfikacj budetow (True, False), czy w momencie tworzenia nowego dokumentu maj by pokazywane wartoci z poprzednich ukadw (True, False), oraz w jaki sposb ma zachowa si system przy wprowadzaniu istniejcej ju podziaki klasyfikacji budetowej (Blokuj, Zezwalaj, Zastpuj).

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 57. Opcje Uytkownika
Aby zachowa wprowadzone zmiany, naley klikn na przycisk Zapisz i zamknij w dolnej czci okna.
4.10. Dziennik zdarzeo

Program pozwala administratorowi na podgld akcji wykonywanych przez uytkownikw systemu. Dziki tej opcji administrator ma wgld do dziennika zdarze, gdzie zapisywane s informacje o waniejszych czynnociach wykonywanych przez uytkownikw systemu m.in. o usuwaniu dokumentw, zmianie statusw dokumentw itd. Aby przejrze dzienniki zdarze, naley na drzewie Administracja zaznaczy kategori Dziennik zdarze. W dolnej czci okna naley ustali zakres czasowy, ktrego maj dotyczy przegldane zdarzenia oraz dziedzin (modu), w ktrym wystpiy. Wwczas w oknie rodkowym zostanie wywietlona odpowiednia lista zdarze (rys. 58).
SJO BeSTi@
Strona 46 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 58. Dziennik zdarze
4.11. Blokady
System SJO BeSTi@ pozwala administratorowi na podgld sprawozda/planw finansowych aktualnie zablokowanych (tzn. aktualnie uywanych) przez poszczeglnych uytkownikw systemu. W momencie otwarcia sprawozdania i/lub planu finansowego przez jednego uytkownika system automatycznie blokuje dostp do tego sprawozdania i/lub planu finansowego pozostaym uytkownikom systemu. Blokady maj na celu zabezpieczenie danego dokumentu przed modyfikacj przez innych uytkownikw w tym samym czasie. W momencie otwarcia zablokowanego dokumentu przez drugiego uytkownika system wywietli komunikat o zaoonej blokadzie (rys. 59).
Aby przejrze aktualne blokady, naley na drzewie Administracja zaznaczy kategori Blokady (rys. 60).
SJO BeSTi@
Strona 47 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 60. Wybr kategorii Blokady
W oknie rodkowym zostanie wywietlona lista aktualnych blokad (rys. 61).
Rysunek 61. Okno Listy aktualnych blokad
Administrator systemu SJO BeSTi@ ma moliwo usunicia blokad. W tym celu naley zaznaczy blokad na licie blokad i wybra opcj Usu w grnym pasku narzdzi.
SJO BeSTi@
Strona 48 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5. Modu Raporty
5.1. Funkcje moduu Raporty
Modu Raporty suy do prezentowania danych zebranych w systemie SJO BeSTi@ w zdefiniowanym uprzednio ukadzie graficznym. Pozwala rwnie na samodzielne modyfikacje raportw poprzez zmiany szablonu, jak i tworzenie nowych, wzorcowych ukadw danych. Raporty mog by przedstawione w formie tabeli, dokumentu pozwalajcego na wstawianie nagwkw czy te grup, kostki OLAP oraz zwykego dokumentu, w ktrym znajd si tylko wybrane informacje. Form raportu naley dobra w zalenoci od typu raportu oraz rodzaju danych, ktre maj si na nim znale. Raporty mona importowa i eksportowa w postaci pliku o rozszerzeniu RML.
5.2.
Zasady pracy w ramach moduu
Aby uruchomi modu, naley klikn na belk Raporty w lewym oknie programu. W grnej czci okna wywietli si ukad raportw w postaci drzewa (rys. 62).
Rysunek 62. Drzewo Raporty w lewym oknie programu
Praca w module przebiega w nieco odmienny sposb, anieli w pozostaych moduach programu. Edycja danych odbywa si w graficznym oknie edycji raportu oraz w edytorze danych SQL. Wygenerowane dane s przedstawiane w oknie Raport-prezentacja, skd mog zosta wydrukowane, albo wyeksportowane do pliku tekstowego (TXT, PDF, HTML,

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
RTF), graficznego lub arkusza kalkulacyjnego. Budowa okna prezentacji raportu jest podobna do okna Podgld wydruku (zob. podrozdzia Podgld wydruku). Raporty systemowe s to inaczej podgldy wydruku i nie mog by uruchamiane z poziomu moduu Raporty, poniewa wymagaj dodatkowych parametrw, ktre s pobierane podczas wydruku z poziomu sprawozda lub planw finansowych.
5.3.
Operacje na raportach
Na drzewie nawigacyjnym z list raportw dostpne jest menu kontekstowe, pozwalajce na dokonywanie operacji na raportach. Zawarto menu jest rna w zalenoci od tego, czy menu zostao otwarte po zaznaczeniu caej gazi raportw czy pojedynczego raportu. 5.3.1. Operacje na grupach raportw
Po klikniciu prawym klawiszem myszy na gazi raportu w lewym oknie programu, zostanie wywietlone menu kontekstowe z dodatkowymi opcjami (rys. 63): Dodaj grup tworzy na zaznaczonej gazi now ga - grup raportw, Zmie nazw zmienia nazw zaznaczonej gazi drzewa nawigacyjnego, Usu grup usuwa wskazan ga drzewa, Dodaj raport przechodzi do tworzenia nowego raportu za pomoc specjalnego edytora, Wczytaj raport z pliku umoliwia zaimportowanie pliku raportu w formacie RML; jeeli w grupie istnieje raport o tej samej nazwie, co importowany, to zostanie on nadpisany, Wczytaj raport z pliku jako nowy umoliwia zaimportowanie pliku raportu w formacie RML; niezalenie od tego, czy w grupie istnieje raport o tej samej nazwie, co importowany, utworzony zostanie nowy raport,
Rysunek 63. Okno menu kontekstowego grupy raportw
SJO BeSTi@
Strona 50 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.3.2.
Operacje na pojedynczym raporcie
Po klikniciu prawym klawiszem myszy na raporcie na drzewie w lewym oknie programu, zostanie wywietlone menu kontekstowe zawierajce dodatkowe opcje (rys. 64): Poka rozwija menu z wyborem utworzonych wersji raportu; otwiera okno raportu z wygenerowanymi danymi, Edytuj pozwala przej do edycji biecego raportu lub jednej z jego kolejnych wersji; edycja raportu przebiega w sposb analogiczny, jak tworzenie nowego raportu, Edytuj biecy pozwala przej do edycji biecego raportu; edycja raportu przebiega w sposb analogiczny, jak tworzenie nowego raportu, Usu usuwa wskazany raport, Usu wersj usuwa wybran wersj raportu, Status raportu umoliwia okrelenie statusu wskazanego raportu, Zapisz do pliku zapisuje raport do wskazanego pliku w formacie RML, Kopiuj raport otwiera okno edytora ze skopiowanymi wartociami ze wskazanego raportu, Uprawnienia otwiera w oknie rodkowym list uytkownikw, dla ktrych mona zdefiniowa osobne uprawnienia do pracy z raportem
Rysunek 64. Okno menu kontekstowego pojedynczego raportu
SJO BeSTi@
Strona 51 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.4.
Generowanie raportu
Raporty systemowe s to inaczej podgldy wydruku i nie mog by uruchamiane z poziomu moduu Raporty, poniewa wymagaj dodatkowych parametrw, ktre s pobierane podczas wydruku z poziomu sprawozda lub uchwa. Aby wygenerowa raport w oparciu o gotowy szablon raportu, naley klikn dwukrotnie myszk na jednym z raportw, znajdujcych si na drzewie nawigac yjnym w module Raporty. W oknie rodkowym pojawi si formularz wpisywania parametrw, ktre s pomocne w tworzeniu raportu (rys. 65). Parametrami mog by daty, rodzaje sprawozda, szczegowo, tytu, opis itd.
Rysunek 65. Definiowanie parametrw dla raportu Wykaz sprawozda
Po wpisaniu parametrw do formularza naley klikn na przycisk OK, ktry znajduje si w dolnej czci okna. Wtedy program wygeneruje raport w oparciu o wskazany szablon (rys. 66). Wygenerowane dane mona nastpne wydrukowa albo wyeksportowa do pliku graficznego, tekstowego lub arkusza kalkulacyjnego. Okno podgldu raportu posiada pasek narzdzi z szeregiem dodatkowych opcji, ktre zostay opisane w podrozdziale Podgld wydruku.
Rysunek 66. Wygenerowany raport Wykaz sprawozda
Szablony z grupy Raporty systemowe nie powinny by uruchamiane z poziomu moduu Raporty bowiem wymagaj dodatkowych systemowych parametrw pobieranych bezporednio z konkretnych okien w moduach Sprawozdania lub Uchway.
SJO BeSTi@
Strona 52 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.5.
Tworzenie nowego szablonu raportu (na przykadzie dokumentu)
W poniszych podrozdziaach zosta opisany proces tworzenia raportu w oparciu o przykadowe dane. Poszczeglne podrozdziay przedstawiaj kolejne etapy edycji szablonu oraz budow okna edytora raportu. Instrukcja tworzenia nowego szablonu raportu jest przeznaczona dla zaawansowanych uytkownikw programu SJO BeSTi@. Przy projektowaniu raportu niezbdna jest znajomo jzyka programowania C# i SQL, podstaw jzyka angielskiego oraz umiejtno pracy z aplikacjami do obsugi bazy danych MS SQL. 5.5.1. Otwieranie edytora raportu
Dodawanie raportu moliwe jest na dwa sposoby. Pierwszym jest zaznaczenie na drzewie Raporty gazi, do ktrej ma zosta dodany raport, a nastpnie kliknicie na opcj Dodaj raport w menu kontekstowym spod prawego klawisza myszki albo z menu pod drzewem (rys. 67).
Rysunek 67. Menu kontekstowe Dodaj raport
W gwnym oknie wywietlony zostanie modu edycji raportu (rys. 68).
SJO BeSTi@
Strona 53 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 68. Modu edycji raportu.
Na pierwszej stronie moliwe jest ustawienie formularza, ktry pozwala na przekazanie wartoci do raportu. Formularz mona wykorzysta np. jako filtr definiujcy okres, za ktry ma zosta sporzdzony raport. 5.5.2. Ustawianie kontrolek
Aby doda formularz z filtrem, naley utworzy w formularzu now sekcj (klikajc w prawej grnej czci okna na opcj Dodaj sekcj - rys. 69).
Rysunek 69. Opcja Dodaj sekcj
Pod gazi Formularz pojawi si kategoria Sekcja_001, ktr naley zaznaczy lewym klawiszem myszki. Nastpnie w pooonej niej grupie Oglne naley okreli takie wasnoci sekcji, jak Tytu oraz wskaza, czy sekcja ma by widoczna w podgldzie raportu

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
w ukadzie rozwinitym lub zwinitym (rys. 70). W omawianym przykadzie jako Tytu sekcji naley poda nazw Filtr.
Rysunek 70. Grupa Oglne w edytorze raportu
Po zaznaczeniu nowo dodanej sekcji w prawej grnej czci edytora, w oknie edycji moliwe bdzie dodanie elementw filtru. Do wyboru s cztery podstawowe i dwie zaawansowane kontrolki.
Rysunek 71. Grupa kontrolek podstawowych.
Do podstawowych kontrolek (rys. 71) nale: Pole tekstowe suy do przekazania tekstu do raportu. Mona wpisa tam np. tytu raportu lub tekst, na podstawie ktrego bd wywietlane elementy z bazy, np. tylko pozycje zawierajce dane sowo lub wyraenie. Lista wyboru pozwala na wybranie jednego elementu z rozwijanej listy, ktra jest uzupeniana na podstawie danych zawartych w bazie. Kontrolk t mona wykorzysta np. jako wybr roku oraz kwartau, ktrego dotyczy bdzie raport. Pole wielokrotnego wyboru pozwala na wybranie kilku opcji jednoczenie. Opcje te s tworzone na podstawie zapytania SQL. Naley j stosowa w przypadku, gdy zwracanych przez zapytanie pozycji jest tylko kilka i s to pozycje sownikowe (np. rodzaj finansowania). Pole wyboru kontrolka ta ma zastosowanie takie, jak Pole wielokrotnego wyboru, z t rnic, e mona wybra tylko jedn pozycj.
SJO BeSTi@
Strona 55 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 72. Grupa zaawansowanych kontrolek
Do zaawansowanych kontrolek (rys. 72) nale: Lista wielokrotnego wyboru pozwala na wybranie jednoczenie kilku pozycji, ktre s pobierane z bazy danych. W tej kontrolce (w przeciwiestwie do pl wyboru) moe znale si kilka kolumn z danymi, np. symbol i opis pozycji z klasyfikacji budetowej. Pole daty pozwala na wybranie daty z kalendarza.
Do stworzenia przykadowego filtru potrzebne bd trzy kontrolki: dwie Listy wyboru oraz Pole daty. Aby umieci kontrolk na formularzu, naley przecign j na odpowiednie pole formularza. Jako pierwsza dodana zostanie Lista wyboru, za pomoc ktrej moliwe bdzie okrelenie roku. Naley j przecign z menu z kontrolkami na lewe grne pole formularza (rys. 73). Czynno naley powtrzy dla kolejnej kontrolki Lista wielokrotnego wyboru oraz Pole Daty.
Rysunek 73. Formularz kontrolek.
SJO BeSTi@
Strona 56 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.5.3.
Edycja waciwoci kontrolki
Po zaznaczeniu kontrolki, po prawej stronie pojawi si waciwoci Listy wyboru (rys. 74).
Rysunek 74. Okno waciwoci listy wyboru
W zalenoci od kontrolki, opcja Waciwoci bdzie zawieraa rne pola, np.: Moliwy brak wartoci pole to okrela, czy akceptowany bdzie brak wartoci dla tej kontrolki. Jeli zaznaczona zostanie opcja Tak, to do elementw listy dodany zostanie kolejny, ktrego opis mona wpisa w polu Tre braku wyboru. Pole wartoci warto pobierana z bazy danych, ktra bdzie przekazywana do raportu. Wpisana nazwa musi odpowiada kolumnie w tabeli, ktr zdefiniowano w zapytaniu w polu Zapytanie wypeniajce. Pole wywietlane warto odpowiadajca polu wartoci, ktra bdzie widoczna na formularzu nie musi to by ta sama warto, co w Polu wartoci. Wpisana nazwa musi odpowiada kolumnie w tabeli. Tre braku wyboru pozwala okreli tekst, ktry bdzie widoczny w przypadku, kiedy z listy nie zostanie wybrany aden element. Element ma znaczenie tylko wtedy, gdy w polu Moliwy brak wartoci podano Tak. Zapytanie wypeniajce zapytanie SQL do bazy danych, ktre zwrci podane wartoci. Po klikniciu na to pole pojawi si przycisk [..]. Wybranie przycisku otworzy okno wbudowanego edytora SQL, gdzie moliwe jest zbudowanie zapytania. Zapytanie mona wpisa rcznie lub wybierajc odpowiednie pola tabeli, ktra ma zosta uyta w filtrze. Nazwa filtru pod t nazw zostanie stworzona tymczasowa tabela (#nazwaFiltru), w ktrej za pomoc Zapytania definiujcego filtr umieszczona zostanie wybrana przez uytkownika warto.
Strona 57 z 80
SJO BeSTi@

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Zapytanie definiujce filtr tworzy tabel (#nazwaFiltru), gdzie jest przechowywana warto wybrana przez uytkownika. Warto uytkownika oznaczona jest jako @value i w poniszym przykadzie zostaje umieszczona w kolumnie o nazwie wartosc w tabelach nazwanych odpowiednio #rok, #kwartal, #data. Wartoci te bdzie mona odczyta w zapytaniu SQL, ktre zostanie okrelone na kolejnej stronie edytora raportu. Opis pola tekst opisujcy kontrolk. Numer kolumny, Wiersz wielkoci okrelajce pozycj kontrolki na formularzu. Szeroko, Wysoko liczby okrelaj rozmiar kontrolki. Przykadowe dane
5.5.4.
Aby stworzy poprawny formularz, na ktrym znajdzie si filtr dla roku oraz kwartau, a take pole z dat, naley zaznaczy kontrolk na licie oraz poda nastpujce dane: 1. Dla filtru, z ktrego wybierany bdzie rok (pierwsza kontrolka na licie):
Moliwy brak wartoci: Pole wartoci: Pole wywietlane: Tre braku wyboru: Zapytanie wypeniajce (rys. 75): Nie oks_Rok oks_Rok [brak] wybra tabel sb_OkresSprawozdawczy a w zapytaniu SQL naley wpisa:
SELECT DISTINCT oks_Rok FROM sb_OkresSprawozdawczy ORDER BY oks_Rok

Nazwa filtru: Zapytanie definiujce filtr: Opis pola: rok w zapytaniu SQL naley wpisa: Wybierz rok:
SELECT @value AS wartosc
Pozostae pola naley pozostawi domylne.
SJO BeSTi@
Strona 58 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 75. Wpisywanie zapytania SQL.
2. Dla filtru, z ktrego wybierany bdzie kwarta (druga kontrolka na licie):

Moliwy brak wartoci: Pole wartoci: Pole wywietlane: Tre braku wyboru: Zapytanie wypeniajce: Nie slo_ID slo_Nazwa [brak] wybra tabel sb_OkresSprawozdawczy, a w zapytaniu SQL wpisa:
SELECT slo_ID, slo_Nazwa FROM ad_Slownik WHERE (slo_mslo_ID = '{98F150F9-FC34-413F-820840EA2673AFD7}') ORDER BY slo_Kolejnosc
Nazwa filtru Zapytanie definiujce filtr: kwartal w zapytaniu SQL naley wpisa:
SELECT CAST(@value AS uniqueidentifier) AS wartosc

Opis pola: Wybierz kwarta:
Pozostae pola naley pozostawi domylne. 3. Dla kontrolki z wyborem daty (trzecia kontrolka na licie):
Moliwy brak wartoci: Typ pola daty: Nazwa filtru: SJO BeSTi@ Nie Rozwijane data Strona 59 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Zapytanie definiujce filtr:
SELECT CAST(@value AS dateTime) AS wartosc

Stan bazy na dzie
Opis pola:
Pozostae pola naley pozostawi domylne. 5.5.5. Tworzenie zapytania SQL
Po stworzeniu filtru, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 76).
Rysunek 76. Okno edycji raportu
W oknie edycji raportu znajdowa si bdzie puste pole, gdzie mona wpisa zapytanie SQL. Kade zapytanie powinno zwraca jakie wartoci, na podstawie ktrych zostanie stworzone rdo danych. Moliwe jest stworzenie kilku rde danych, ktre zostan wykorzystane w raporcie. W tym celu naley klikn prawym przyciskiem myszy na zakadce Tabela znajdujcej si w dolnej czci okna i wybra z menu pozycj Dodaj rdo danych (rys. 77).
Rysunek 77. Wybieranie opcji Dodaj rdo danych
SJO BeSTi@
Strona 60 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Zostanie dodana kolejna zakadka Tabela1, gdzie moliwe bdzie wprowadzenie kolejnego zapytania SQL. Za pomoc tego samego menu mona rwnie zmieni nazw rda danych oraz je usun. Zapytania SQL mona tworzy w dowolnym zewntrznym narzdziu lub w oparciu o wbudowany w program Edytor SQL. Aby przej do okna edytora, naley klikn prawym klawiszem myszy na edytowanej pozycji w zakadce Tabela i wybra opcj Poka w edytorze SQL (rys. 78). Inn metod jest kliknicie na przycisku Poka w edytorze SQL. Ssiedni przycisk Poka wynik pozwala przecza okno midzy widokiem skadni SQL a danymi wynikowymi.
Rysunek 78. Wczanie edytora SQL
W wyniku wyboru opcji Poka w edytorze SQL otworzy si nowe okno definiowania skadni SQL (rys. 79).
SJO BeSTi@
Strona 61 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 79. Wbudowany edytor SQL
Okno edytora mona podzieli na cz z zapytaniem SQL oraz cz z przegldark baz danych. Pierwsz cz mona z kolei podzieli na tabele, pola oraz zapytanie SQL. Elementy te mona wcza i wycza za pomoc przyciskw znajdujcych si w grnej czci okna. Okienko przegldarki baz danych jest bezporednio powizane z tabelami, gdy moliwe jest przecignicie do niego wybranej tabeli z przegldarki. Zapytanie SQL mona wpisa rcznie, niemniej jednak edytor posiada opcj automatycznego budowania zapyta na podstawie wybranych tabel i pl. Edytor posiada dodatkowe funkcje, ktre dostpne s pod ikonami w czci z zapytaniem. Po klikniciu na przycisk OK program zamknie okno Edytora SQL i powrci do gwnego okna z zapytaniem. 5.5.6. Definiowanie ukadu raportu
Po uzupenieniu zapyta SQL, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 80).
Rysunek 80. Okno wyboru rodzaju raportu w edytorze raportu
Spord dostpnych raportw naley zaznaczy Dokument i klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program przejdzie do kolejnego etapu edycji raportu (rys. 81).
SJO BeSTi@
Strona 62 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 81. Graficzne przedstawienia raportu w edytorze
Na kolejnej stronie edycji znajduje si graficzne przedstawienie raportu. Za pomoc odpowiednich narzdzi mona wstawia nagwki, stopki, pola tekstowe i przede wszystkim dane rdowe, bdce wynikiem zapyta SQL. Na stronie mona wyrni cztery gwne elementy okna: cz z widokiem raportu, cz z narzdziami nad widokiem raportu, cz z kontrolkami z lewej strony raportu, cz z waciwociami elementw raportu z prawej strony raportu.
Poszczeglne elementy zostay opisane w kolejnych podrozdziaach instrukcji. 5.5.7. Pasek narzdzi w oknie budowy raportu
W grnej czci okna edycyjnego znajduje si poziomy pasek, zawierajcy narzdzia pozwalajce na dopasowanie ustawie edytora oraz wpywajce na elementy raportu.
SJO BeSTi@
Strona 63 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Opcje wytnij, skopiuj, wklej i usu, pozwalajce na (odpowiednio) wycinanie, kopiowanie, wklejanie oraz usuwanie.
Opcje cofnij i powtrz, pozwalajc na cofanie i ponawianie bieco wykonywanych operacji.
Kolejne opcje pozwalaj na wskazywanie elementw, przeciganie oraz skalowanie raportu.
Kolejna grupa narzdzi pozwala na ustawienie opcji dotyczcych wywietlania raportu i elementw, np. pokazywanie i ukrywanie siatki, linijki, przeczanie dopasowywania do siatki.
Dalej s opcje kontrolujce kolejno elementw na raporcie, ktre pozwalaj na schowanie ich pod inny element, czy te na przesunicie ich na wierzch.
Kolejna grupa narzdzi od prawej to opcje dodajce i usuwajce strony z raportu.
Kolejna grupa to opcje przeczajce pomidzy waciwociami dokumentu i waciwociami strony, ktre wywietlane s w czci z waciwociami.
Ostatnia grupa pozwala na sprawdzenie poprawnoci skryptw wpisywanych w oknie waciwoci oraz na podgld raportu. 5.5.8. Kontrolki w oknie definicji raportu
W tej czci znajduj si wszystkie kontrolki, z ktrych budowany bdzie raport. Aby doda nowy element do raportu, naley wybra go z menu z kontrolkami i zaznaczy na raporcie miejsce, w ktrym ma zosta osadzony. Do najwaniejszych funkcji nale: pole tekstowe pozwalajce na umieszczenie w raporcie dowolnego tekstu, do ktrego mona dodatkowo podpi rdo danych. pole tekstowe, do ktre umoliwia dodatkowo uycie znacznikw html.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
wstawia nagwek strony, ktry bdzie kopiowany na kad kolejn stron raportu. DataBand, jedna z najistotniejszych kontrolek, poniewa w niej porednio zostaj zawarte elementy ze rda danych. nagwek, ktry moe by wstawiany do kontrolki DataBand, opisanej powyej; nagwek ten jest umieszczony tylko jeden raz w obrbie raportu. element, do ktrego podpinane jest rdo danych; bdzie on duplikowany w raporcie tyle razy, ile wierszy zawiera rdo danych. Do tego elementu wstawiane bd pola tekstowe przecigane bezporednio ze rda danych. stopka wstawiana do kontrolki DataBand. stopka strony, umieszczana na kadej kolejnej stronie raportu. 5.5.9. Panele waciwoci w oknie definicji raportu
Cz z waciwociami znajduje si w prawej stronie okna. Skada si z trzech paneli, pomidzy ktrymi mona przemieszcza si za pomoc zakadek w dolnej czci okna. S to odpowiednio Drzewo dokumentu (lewa zakadka), Waciwoci (zakadka rodkowa) oraz rda danych (prawa zakadka) (rys. 82). W panelu Drzewo dokumentu widniej wszystkie elementy (kontrolki) zawarte na stronach raportu. Wybr ktrejkolwiek pozycji z drzewa spowoduje automatyczne zaznaczenie tego elementu na raporcie. W panelu Waciwoci widoczne s waciwoci aktualnie wybranego elementu. Wybr innej kontrolki spowoduje rwnie zmian listy waciwoci. Panel rdo danych dzieli si na dwie czci: Grupy i rda danych. Przeczanie w idoku odbywa si za pomoc przyciskw w grnej czci okna. W Grupach znajduj si pola z danymi przypisanymi do kontrolki DataBand (gwnego elementu, do ktrego wstawiane s dane z bazy), a w rdach danych s elementy odpowiadajce danym z tabel tworzo nych za pomoc zapyta SQL.
SJO BeSTi@
Strona 65 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 82. Okno waciwoci skadajce si z trzech paneli
5.5.10. Gwne okno budowy raportu Cz z raportem jest to gwna cz edytora, w ktrej buduje si raport z kontrolek (rys. 83). Ustawienia raportu mona dowolnie definiowa korzystajc z czci z waciwociami. Mona ustali rozmiar marginesw, orientacj strony, jej format, czy nazw.
Rysunek 83. Okno edytora budowy raportu
Tworzenie raportu polega na umieszczaniu kontrolek na stronie oraz nadawaniu im okrelonych waciwoci. Dodawanie polega na wskazaniu w lewym menu odpowiedniej

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
kontrolki, a nastpnie na zaznaczeniu jej obszaru na raporcie. Odbywa si to poprzez kliknicie lewym przyciskiem myszy na raporcie i rozcignicie kontrolki do odpowiednich rozmiarw. Rozmiar danego elementu mona pniej zmieni zaznaczajc go, klikajc na ktrym z biaych lub niebieskich punktw na krawdziach obramowania i rozcigajc lub zwajc do odpowiedniego rozmiaru. Zmiana pozycji kontrolki odbywa si poprzez jej zaznaczenie i przecignicie w dowolne miejsce na raporcie. Aby stworzy prosty raport, do ktrego podstawiane bd dane, naley uy kontrolki DataBand. W niej umieszczane bd kolejne kontrolki zawierajce dane. W pierwszej kolejnoci naley umieci kontrolk DataBand w polu edycji, a nastpnie trzeba okreli rdo danych dla danej kontrolki. Mona to zrobi w zakadce Waciwoci poprzez odpowiedni wybr w polu DataSource. Dodatkowo w tej zakadce naley zmieni warto CanGrow na True, co pozwoli na rozszerzanie elementu celem dopasowania do wielkoci rda danych (rys. 84).
Rysunek 84. Ustawianie parametrw kontrolki DataBand w zakadce Waciwoci
Nastpnie mona doda nagwek Header, w ktrym bdzie mona umieci np. nazwy poszczeglnych kolumn. Nagwek naley umieci wewntrz kontrolki DataBand. Z kolei tytu raportu (kontrolka TextBox) naley umieci wewntrz nagwka (rys. 85). Zawarto pola tekstowego wprowadza si rwnie w zakadce Waciwoci.
SJO BeSTi@
Strona 67 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Nagwki kolumn naley rwnie potraktowa jako pola tekstowe, dla ktrych naley okreli waciwo Border (rys. 86).
SJO BeSTi@
Strona 68 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Kolejnym elementem (najwaniejszym) jest kontrolka Details zawierajca powielane dane ze rda. Naley umieci j tu pod nagwkiem (rys. 87).
Do kontrolki naley przecign odpowiednie wartoci ze rda danych, a nastpnie za pomoc czci z waciwociami okreli jej cechy (ramka, wielko i rodzaj czcionki, pogrubienie, wyrwnanie w komrce, itd.). Dodatkowo waciwoci CanGrow oraz Grow ToBottom naley zmieni na True, co pozwoli na rozszerzenie pola w celu dopasowania do tekstu pochodzcego ze rda danych. Dodatkowo w dolnej czci strony mona zamieci kontrolk PageFooter, a w niej numer strony ze rda danych. Dziki temu kada strona zostanie opatrzona stopk, w ktrej znajdowa si bdzie numer strony (rys. 88).
SJO BeSTi@
Strona 69 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.5.11. Podgld i zapisywanie raportu Wygld raportu mona obejrze przy pomocy opcji Podgldu wydruku. Jeli wygld raportu jest odpowiedni, naley klikn na Nastpna strona w dolnej czci okna. Program przejdzie do ostatniego etapu edycji raportu (rys. 89).
Rysunek 89. Okno zakoczenia edycji raportu
Na ostatniej stronie raportu naley nada nazw oraz okreli wersj. Aby zachowa raport, naley klikn na Zapisz. Okno edycji zostanie zamknite, a raport zostanie dodany do listy w lewym oknie programu.
SJO BeSTi@
Strona 70 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
5.6.
Raporty arkusz kalkulacyjny
Na podstawie utworzonego wczeniej rda danych, mona stworzy raport, ktrego wynikiem bdzie arkusz kalkulacyjny z wartociami ze rda danych. Dodatkowo raport ten moe w peni wykorzystywa funkcje oferowane przez arkusz kalkulacyjny (operacje na wartociach, formatowanie liczb, komrek, itd.). Aby utworzy raport w arkuszu, naley wczeniej przygotowa przynajmniej jedno rdo danych. Wraz z nowym typem raportu powstaa funkcja znacznie uatwiajca definiowanie rde danych. Funkcja ta moe zosta wykorzystana rwnie do innych typw prezentacji np. do kostki Olap. W opisywanym przykadzie funkcja ma nastpujc posta:
DECLARE @WK bit,@PK bit,@GK bit,@GT bit,@PT bit,@KODGUS bit,@KODMSWIA bit,@TYPJST bit,@rozdzialDominujacy bit,@sprawozdanie nvarchar(30),@warunek nvarchar(1000),@uwzglednijZaznaczenie bit,@typyJednostek nvarchar(30),@kwartal int,@rok int,@stanNa datetime,@ignorujKolumny nvarchar(1000),@kolumnyWynikowe nvarchar(1000) select @rok = Wartosc from [#rok] select @kwartal = convert(int,slo_kod) from [#kwartal] inner join ad_slownik on slo_id = wartosc select @stanNa = Wartosc from [#data] select @uwzglednijZaznaczenie = convert(bit,Wartosc) from [#Zazn] SET @WK SET @PK SET @GK SET @GT SET @PT SET @KODGUS SET @KODMSWIA SET @TYPJST = 0 = 0 = 0 = 0 = 0 = 0 = 0 = 0
SET @rozdzialDominujacy = 0 SET @sprawozdanie SET @warunek SET @typyJednostek

SJO BeSTi@
= 'rb27s' = 'PL > DW' = 'G,M,P,W'

Strona 71 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
SET @ignorujKolumny SET @kolumnyWynikowe
= 'FinPar,NA,NO,NP,NZ,OT,PO,SD,SO,SU,UZ' = 'PL-DW as PRZEKROCZENIE'
execute PobierzDaneZeSprawozdan @sprawozdanie,@rok,@kwartal,@stanNa, @uwzglednijZaznaczenie,@typyJednostek,@warunek, @ignorujKolumny,@kolumnyWynikowe, @WK,@PK,@GK,@GT,@PT,@KODGUS,@KODMSWIA,@rozdzialDominujacy,@TYPJST execute RT_WstawParametr 'kwartal',@kwartal
Pierwsza linijka kodu deklaruje zmienne wykorzystywane w funkcji. Kolejne cztery wiersze pobieraj wartoci z filtra (rok, kwarta, stan bazy na dzie oraz czy raport ma by generowany na podstawie danych wszystkich jednostek, czy tylko zaznaczonych w oknie kontekstowym systemu SJO BeSTi@). Wszystkie pozycje poprzedzone sowem kluczowym SET definiuj parametry wykorzystane w funkcji (parametry te s opisane w poniszej tabeli). Dwie ostatnie linie kodu, rozpoczynajce si od sowa kluczowego EXECUTE, powoduj wykonanie funkcji zdefiniowanych w systemie. Funkcja PobierzDaneZeSprawozdan jest gwn funkcj, dziki ktrej tworzone jest rdo danych. Druga RT_WstawParametr pozwala na przekazanie do arkusza pewnych zmiennych (np. roku i kwartau, za ktry tworzony jest raport) i nie jest wymagana. Zapis pierwszej funkcji nie powinien by zmieniany, natomiast funkcja RT_WstawParametr przyjmuje dwa argumenty: pierwszym jest nazwa zmiennej, pod jak widoczna bdzie ona w arkuszu kalkulacyjnym, drugim jest sam parametr, ktry wczeniej musi by okrelony w definicji rda danych Parametry zapytania SQL
Parametry - przeczniki (dostpne wartoci to 0-nieaktywny lub 1-aktywny) (dla wartoci 1 do rda dodana zostanie dodatkowa kolumna o nazwie tego parametru)
Parametr WK PK GK GT Sumuje wartoci wg wojewdztw Sumuje wartoci wg powiatw Sumuje wartoci wg gmin Sumuje wartoci wg typu gminy Opis
SJO BeSTi@
Strona 72 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
PT KODGUS KOSMSWIA TYPJST rozdzialDominujacy Parametr sprawozdanie
Sumuje wartoci wg typu powiatw Sumuje wartoci wg kodu GUS Sumuje wartoci wg kodu MSWiA Sumuje wartoci wg typu JST Sumuje wartoci wg rozdziau dominujcego (do wykorzystania w sprawozdaniach Rb3x)
Parametry - warunki
Opis Naley poda nazw sprawozdania, dla ktrego ma zosta wykonany raport (dostpne sprawozdania w tabeli 'Dostpne sprawozdania' w aneksie do dokumentacji). Mona okreli warunki logiczne, pozwalajce na wykluczenie pozycji, ktre nie speniaj podanego warunku. Np. warunek 'DO>PL' spowoduje wywietlenie tylko tych pozycji, dla ktrych Dochd przekroczy Plan; 'DO>5000000' - wywietli pozycje, dla ktrych Dochd przekroczy warto 5000000. Dostpne wartoci to: 'G' - gminy, 'M' - miasta, 'P' - powiaty, 'W' - wojewdztwa, 'Z' - zwizki. Wypisane po przecinku symbole pozwol na uwzgldnianie na raporcie tylko tych jednostek, ktrych typ odpowiada wybranym symbolom. Mona wypisa po przecinku nazwy kolumn danej tabeli, ktre nie maj by wywietlane. Struktura tabel sprawozda znajduje si w aneksie 'Dostpne sprawozdania'. Mona zdefiniowa wasne kolumny, ktre bd wynikiem dziaa na kolumnach danej tabeli. Np. 'DO+DW as SUMA1' doda kolumn o nazwie SUMA1, w ktrej znajd si wartoci bdce sum wartoci z kolumn DO i DW. Mona dodac wicej kolumn, umieszczajc kolejne wartoci po przecinku.
warunek
typyJednostek ignorujKolumny
kolumnyWynikowe
Po poprawnym zdefiniowaniu rda danych naley okreli typ raportu Arkusz kalkulacyjny. Na kolejnej stronie do wyboru s trzy przyciski: Nowy umoliwia stworzenie nowego arkusza w programie Microsoft Excel, a nastpnie wykorzystanie go jako raportu. Z pliku - pozwala na utworzenie raportu na podstawie istniejcego ju arkusza kalkulacyjnego. Edytuj umoliwia edycj wczeniej stworzonego raportu.
Kliknicie na Nowy spowoduje uruchomienie programu Microsoft Excel z pustym arkuszem. W pozostaych dwch przypadkach arkusz bdzie zawiera wczeniej wprowadzone dane. Podczas otwierania, system SJO BeSTi@ uzbraja arkusz w funkcje pozwalajce na wstawienie danych ze rda danych. Wszystkie funkcje dostpne bd w funkcjach uytkownika. Nale do nich: 1. RT_nazwardaDanych_Licz pozwala na zliczenie iloci wierszy danej kolumny przy zadanym warunku. Przyjmuje nastpujce parametry: a. Kolumna okrela, ktra kolumna ma by uwzgldniona przy wyliczeniu (mona poda tylko jedn kolumn). b. Warunek pozwala na okrelenie warunku, na podstawie ktrego funkcja bdzie zlicza pozycje, np. warunek w postaci PL>WW zliczy przypadki, dla ktrych wykonanie wydatkw przekroczyo plan (oczywicie aby mona byo uy tego

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
warunku, rdo musi by pobrane z odpowiedniego sprawozdania i musi zawiera te kolumny). 2. RT_nazwardaDanych_Suma pozwala na zsumowanie wartoci z wierszy danej kolumny przy zadanym warunku. Przyjmuje nastpujce parametry: a. Kolumna okrela, z ktrej kolumny funkcja ma sumowa wartoci (mona poda tylko jedn kolumn). b. Warunek pozwala na okrelenie warunku, na podstawie ktrego funkcja zsumuje wartoci z okrelonej kolumny, np. warunek w postaci Paragraf=292 pozwoli na ograniczenie sumy tylko do wartoci z paragrafu 292. 3. RT_nazwardaDanych_WstawTabele umoliwia wstawienie tabeli o zmiennej iloci wierszy. Przyjmuje nastpujce parametry: a. Kolumny okrela, ktre kolumny maj zosta uwzgldnione podczas tworzenia tabeli. Kolumny powinny by oddzielone przecinkiem, np.: Dzial, Rodzial, Paragraf, PL, WW. b. SortujWgKolumny wypisanie kolumn po przecinku pozwoli na posortowanie ich rosnco wg kolejnoci, w ktrej zostay wypisane. c. GrupujWgKolumny pozwala na automatyczne pogrupowanie danych wg wypisanych po przecinku kolumn (wykorzystuje wbudowan funkcj Excela Sumy czciowe). d. SumujKolumny okrela, ktre kolumny zawieraj sumy (tylko przy wykorzystaniu funkcji grupowania). 4. RT_WstawParametr_nazwaParametru funkcja dostpna bdzie tylko wtedy, gdy w rdle danych wykonano funkcj RT_WstawParametr. Wstawia warto przekazanej zmiennej. Funkcje od 1 do 3 bd powielone tyle razy, ile bdzie okrelonych rde danych, a nazwa rdaDanych w nazwie funkcji bdzie taka, jak nazwa rda danych (dlatego wane jest, aby nazwy tych rde mona byo atwo rozrni najlepiej stosowa nazwy sprawozda, z ktrych pobierane s dane, np. rb27, rbztd, rbnds). Wszystkie zmiany dokonane w arkuszu kalkulacyjnym s zapisywane podczas zamykania, dlatego aby zapisa raport wystarczy zamkn program Microsoft Excel i przej do ko lejnej strony raportu w celu zapisania go w module raportowym. Przy kolejnym otwarciu tego raportu w trybie edycji nie naley ju korzysta z przyciskw Nowy lub Z pliku, tylko Edytuj. Pierwsze dwa spowoduj utrat dotychczasowego raportu i nadpisanie go pustym lub tym z pliku.
5.7.
Raporty kostka OLAP
Innym typem prezentacji, jaki mona wybra na etapie Definiowanie ukadu raportu jest Kostka OLAP. Rni si ona od innych prezentacji tym, e w trybie podgldu pozwala na zmian grupowania, na przestawianie, dodawanie i usuwanie kolumn zdefiniowanych w rdle, a nawet na zmian kolumny w grup.

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Po przejciu na stron edycji kostki OLAP (rys. 90), w grnej czci okna znajd si wszystkie kolumny zdefiniowane w rdle danych. Przecignicie niebieskiego paska reprezentujcego okrelone kolumny nad tabel pozwoli na dodanie kolumny (staej lub dynamicznej), a przecignicie na praw stron na dodanie grupy i podgrupy.
Rysunek 90. Okno edycji raportu typu Kostka OLAP
Kadej z kolumn mona nada inn nazw, podajc j w polu Nazwa wymiaru. Kolumna moe by dynamiczna lub statyczna w zalenoci od tego, czy w sekcji Ustawienia wymiaru zaznaczona jest opcja Poka podsumowanie, czy opcja Jest faktem typu. W pierwszym przypadku kolumna bdzie dynamiczna, czyli na pogldzie raportu mona bdzie j usun lub zamieni na grup (przecigajc na praw stron tabeli). Przy zaznaczonej opcji Jest faktem typu kolumna ta bdzie na stae wczona do prezentacji, bez moliwoci jej usunicia. Kolumna statyczna powinna by okrelana dla kolumn z wartociami, a kolumna dynamiczna dla kolumn zawierajcych dane pozwalajce na grupowanie wartoci (np. dzia, rozdzia, paragraf). Na podgldzie kostki olap dostpne jest nastpujce menu kontekstowe (dostpne pod prawym przyciskiem myszy) rys. 91:
SJO BeSTi@
Strona 75 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Rysunek 91. Menu kontekstowe w kostce OLAP
Menu kontekstowe umoliwia dostp do nastpujcych funkcji: Descending sortuj malejco, Totals on/off podsumowania wcz/wycz, Collapse dimension zwi wymiar, Expand dimension rozwi wymiar, Move horizontal przesu wymiar do kolumn, Move outside przesu wymiar poza obszar, Search szukaj.
SJO BeSTi@
Strona 76 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
6. Wsppraca z systemem BeSTi@ oraz innymi systemami

System SJO BeSTi@ wsppracuje z systemem BeSTi@ (dziaajcym w macierzystej JST) w zakresie wymiany danych dotyczcych nastpujcych obszarw: Inicjacja jednostki organizacyjnej system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie do pliku XML informacji dotyczcych jednostek organizacyjnych natomiast system SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML. Plik XML z informacj o jednostce organizacyjnej jest niezbdny do rozpoczcia pracy w systemie SJO BeSTi@. Aktualizacja sownika klasyfikacji budetowej system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie do pliku XML informacji dotyczcych sownika klasyfikacji budetowej natomiast system SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML. Aktualizacja sownika regu kontrolnych system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie do pliku XML informacji dotyczcych sownika regu kontrolnych natomiast system SJO BeSTi@ umoliwia import pliku XML. Przekazywanie z SJO BeSTi@ do BeSTi@ sprawozda jednostkowych system SJO BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie sporzdzonych sprawozda jednostkowych do pliku XML, natomiast system BeSTi@ umoliwia import danych sprawozdawczych z pliku XML. Inicjalizacja roku budetowego wraz z okreleniem szczegowoci w zacznikach do planw finansowych system BeSTi@ umoliwia wyeksportowanie do pliku danych niezbdnych do zainicjowania nowego roku budetowego w systemie SJO BeSTi@ wraz z okreleniem szczegowoci zacznikw do planw finansowych. Dane te eksportowane s do pliku XML. W systemie SJO BeSTi@ istnieje moliwo importu pliku XML. Wczytanie w systemie SJO BeSTi@ pliku z inicjacj roku budetowego jest warunkiem rozpoczcia pracy z planami finansowymi. Obustronna wymiana planw finansowych system SJO BeSTi@ umoliwia eksport sporzdzonych planw finansowych do pliku XML, ktre pniej mog by zaimportowane do systemu BeSTi@ w macierzystej JST. Dodatkowo do systemu SJO BeSTi@ mona zaimportowa plany finansowe sporzdzone w macierzystej JST w systemie BeSTi@.
SJO BeSTi@
Strona 77 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
Kierunek, format i zakres wymiany danych przedstawia ponisza tabela i schemat.

System rdowy / docelowy i zakres danych BeSTi@ - sprawozdania BeSTi@ - plany finansowe BeSTi@ - sowniki Systemy zewntrzne sprawozdania Format wejcia SJO BeSTi@ plik XML plik XML plik XML Format wyjcia SJO BeSTi@ plik XML plik XML -
Rysunek 92 - Format i zakres wymiany danych systemu SJO BeSTi@
Sprawozdania, Plany finansowe XML

BeSTi@ SJO Sprawozdania Systemy zewntrzne
Sowniki, Plany finansowe XML
BeSTi @
XML
JST
JO
Rysunek 93 - Kierunek i zakres wymiany danych systemu SJO BeSTi@
System SJO BeSTi@ umoliwi import danych z nastpujcych systemw: Systemy finansowo-ksigowe uytkowane w JO, Systemy sprawozdawcze uytkowane w JO, Inne systemy, ktre bd obsugiwa eksport danych w formacie obsugiwanym przez SJO BeSTi@ udostpnionym przez Wykonawc.
Dane z powyszych systemw bd mogy zosta poprawnie zaimportowane do SJO BeSTi@ pod warunkiem, e systemy te bd poprawnie obsugiway format wymiany danych
SJO BeSTi@
Strona 78 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
udostpniony Beneficjentowi przez Wykonawc. Format wymiany danych zostanie zatwierdzony oraz nastpnie opublikowany przez Beneficjenta na stronie BIP.
SJO BeSTi@
Strona 79 z 80

Umowa: C/262/10/ST/B/536
Wykonawca:
7. Zaczniki
Zacznikiem do niniejszej instrukcji jest dokument Wytyczne do polityki bezpieczestwa systemu informatycznego jednostek eksploatujcych system SJO BeSTi@.
SJO BeSTi@
Strona 80 z 80

Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bestia SJODokumentacjaAdministratora

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7.

4.4. 4.5. SJO BeSTi@

Uytkownicy ........................................................................................................................ 34 Jednostki............................................................................................................................. 36 Strona 2 z 80

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Dodawanie jednostki ............................................................................................................. 37 Usuwanie jednostki ............................................................................................................... 38

4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 4.11. 5. 5.1. 5.2. 5.3.

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

2. Instalacja i konfiguracja programu

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Instalacja programu wraz z serwerem MS SQL

Rysunek 1. Okno instalatora

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 2. Okno Umowy licencyjnej

Rysunek 3. cieka do programu

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 4. Folder w menu Start

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 5. Wybr trybu instalacji

Rysunek 6. Wprowadzanie danych dla serwera

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 7. Podsumowanie parametrw

Rysunek 8. Postp instalacji

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 9. Zakoczenie instalacji systemu SJO BeSTi@

Instalacja programu z podczeniem do ju istniejcego serwera

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 10. Wybr trybu instalacji

Rysunek 11. Podsumowanie parametrw

Dalej instalacja przebiega zgodnie z opisem z rozdziau 2.3.

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Instalacja serwera MS SQL bez programu SJO BeSTi@

Rysunek 12. Wybr trybu instalacji

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 13. Konfigurowanie serwera

Rysunek 14. Podsumowanie parametrw

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Pierwsze uruchomienie programu

Rysunek 15. Okno komunikatu

Rysunek 16. Okno komunikatu

Zamawiajcy: Ministerstwo Finansw

Instrukcja administratora Systemu SJO BeSTi@

Rysunek 17. Okno komunikatu

Rysunek 18. Ekran logowania