Lekcja 3i4, LO 1kl 08

Temat:System obronności Rzeczpospolitej Polskiej

CEL: ZAPOZNANIE Z SYSTEMEM OBRONNYM RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZAGADNIENIA:
1. Strategia bezpieczeństwa RP
2. Strategia Obronności RP
3. Podsystemy obronne państwa.
4. Podsystem kierowania obronnością kraju.
5. Układ pozamilitarny
6. Organizacja podział i przeznaczenie Sił Zbrojnych RP.
7. Struktura i zadania Obrony Terytorialnej Kraju.

UCZEŃ POWINIEN UMIEĆ:

-uzasadnić potrzebę istnienia systemu obronnego;
-wymienić warunki zewnętrzne wpływające na bezpieczeństwo kraju;
-wymienić składniki systemu obronnego państwa;
- wymienić strukturę i zadania -podsystemów Systemu Obronnego
- omówić przeznaczenie Sił Zbrojnych RP,
- przedstawić strukturę Sił Zbrojnych po względem podziału
administracyjnego i operacyjnego;
- wymienić i scharakteryzować Rodzaje Sił Zbrojnych
-wymienić i scharakteryzować rodzaje wojsk
-przedstawić zadania i strukturę Obrony Terytorialnej Kraju

POMOCE:
Podręcznik:Smutek str.57-63, , Podręcznik F. Krynojewski , W. Wójcik str.91-95,
podręcznik B. Breitkopf str69-79

1. Strategia bezpieczeństwa RP

13 listopada 2007 r. Prezydent RP Lech Kaczyński zatwierdził, na wniosek Prezesa

Rady Ministrów, Strategię Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Dokument ten został wydany w oparciu o art. 4a ust.1, pkt.1 ustawy z dnia 21
listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP zastępuje strategię przyjętą 8 września
2003 r.

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP zawiera oficjalną wykładnię

polskich interesów narodowych, określa cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej
w dziedzinie bezpieczeństwa wraz z koncepcją ich osiągania, uwzględniającą
zadania dla poszczególnych podsystemów wykonawczych

1.Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie

bezpieczeństwa
2.Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej
3.Koncepcja bezpieczeństwa narodowego. Cele i zadania sektorowe
3.1. Bezpieczeństwo zewnętrzne
3.2. Bezpieczeństwo militarne
3.3. Bezpieczeństwo wewnętrzne
3.4. Bezpieczeństwo obywatelskie
3.5. Bezpieczeństwo społeczne
3.6. Bezpieczeństwo ekonomiczne
3.7. Bezpieczeństwo ekologiczne
3.8. Bezpieczeństwo informacyjne i telekomunikacyjne
4.System Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

CELE STRATEGICZNE
- wzmacnianie suwerenności politycznej i ekonomicznej Polski,
- zapewnienie wzrostu dobrobytu społeczeństwa i poprawy jakości życia
obywateli,
- unowocześnianie sił zbrojnych i rozwijanie ich zdolności
współdziałania z armiami sojuszniczymi,
- umacnianie międzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz
zwiększanie jej udziału w kształtowaniu środowiska międzynarodowego.

Zadania:

• Członkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu determinuje podstawy

bezpieczeństwa Polski.

• W interesie bezpieczeństwa Polski jest umacnianie pozycji Unii w świecie.

•
Polska opowiada się za rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa.

• Szczególne znaczenie w polskiej poli tyce bezpieczeństwa zachowują stosunki

dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, iż mają one
strategiczny charakter i będzie zabiegać o dalszy ich rozwój w
duchu solidarnegoi zrównoważonego partnerstwa.

• Polska rozwija i otrzymuje przyjazne stosunki ze wszystkimi sąsiadami, dążyć

będzie do nawiązania i utrzymania równoprawnych i partnerskich stosunków
z Federacją Rosyjską

2. Strategia Obronności RP

Stosownie do wyznaczonych celów i zadań strategicznych, Polska utrzymywać

będzie system obronności o potencjale gwarantującym sprostanie wyzwaniom i
skuteczne przeciwstawianie się wszystkim potencjalnym zagrożeniom zewnętrznym.
Musi on także zapewnić możliwość aktywnego uczestnictwa w bieżących
międzynarodowych działaniach prewencyjno-stabilizacyjnych.

System obronności Rzeczypospolitej Polskiej stanowią wszystkie siły i środki

przeznaczone do realizacji zadań obronnych, odpowiednio do tych zadań
zorganizowane, utrzymywane i przygotowywane.
3 .Podsystemy obronne państwa.
Art. 1. Obrona Ojczyzny jest sprawą i obowiązkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 2. (1) Umacnianie obronności Rzeczypospolitej Polskiej, przygotowanie ludności i mienia
narodowego na wypadek wojny oraz wykonywanie innych zadań w ramach powszechnego obowiązku
obrony należy do wszystkich organów władzy i administracji rządowej oraz innych organów i instytucji
państwowych, organów samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i innych jednostek
organizacyjnych, organizacji społecznych, a także do każdego obywatela w zakresie określonym w
ustawach.
System obronności składa się z trzech podsystemów:
I. Podsystem kierowania obronnością (system kierowania obronnością
państwa);
II. Podsystem miltarny (siły zbrojne);
III. Pozamilitarne ogniwa ochronne
1. ogniwo informacyjne
2. ogniwo ochronne
3. ogniwo gospodarcze.

4.Podsystem kierowania obronnością kraju.

PODSYSTEM KIEROWANIA OBRONNOŚCIĄ

Realizację decyzji państwa w dziedzinie obronności zapewniają organy kierowania

na wszystkich szczeblach struktury państwowej - centralnym (resortowym) i
terenowym, w tym organy dowodzenia sił zbrojnych - stosownie do swych
kompetencji stawiając zadania podległym Jednostkom organizacyjnym lub zlecając
zadania obronne innym jednostkom organizacyjnym państwa. Organy kierowania,
odpowiadające za realizację zadań obronnych, powiązane informacyjnie i
pozostające w ustanowionych prawnie relacjach kompetencyjnych, wraz ze swoim
aparatem wykonawczym (administracyjnym, sztabowym, organizacyjnym) oraz
niezbędną infrastrukturą tworzą podsystem kierowania obronnością. Podsystem
ten, przygotowywany w czasie pokoju, jest zdolny do stosownego rozwinięcia
na czas zagrożenia bezpieczeństwa państwa (zewnętrznego kryzysu polityczno-
militarnego) i wojny.

/ Sejm, Senat, Prezydent, Premier, Rada Ministrów, Wojewodowie

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów - jako organy sprawujące

władzę wykonawczą - są naczelnymi organami kierowania obronnością i wykonują
swoje zadania w tym zakresie na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i
innych ustaw. Zgodnie z Konstytucją, Prezydent stoi na straży suwerenności i
bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.
Jest on też Najwyższym Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Jego organem doradczym w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i
zewnętrznego jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego. Rada Ministrów prowadzi
politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej, zapewnia jej
bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne oraz sprawuje ogólne kierownictwo w
dziedzinie obronności.

Rada Ministrów kieruje obronnością w czasie pokoju, współdziałając z

Prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej w ramach prowadzenia polityki wewnętrznej i
zagranicznej. W razie konieczności realizacji zadań szczególnych - wynikających
bądź to z potrzeb wyłącznie narodowych, bądź też wykonywanych w ramach NATO
lub innych organizacji międzynarodowych - mogą być wprowadzane dodatkowe
procedury i tworzone doraźne struktury operacyjne (komitety, zespoły, komisje,
pełnomocnicy itp.).

W czasie pokoju - zgodnie z zasada cywilnej i demokratycznej kontroli nad armią -

całością sił zbrojnych, łącznie z żołnierzami i jednostkami organizacyjnymi
wydzielonymi do struktur sojuszniczych, kieruje minister obrony narodowej przy
pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej. Zasadniczym organem planowania
strategicznego sił zbrojnych jest Sztab Generalny WP. Dowództwa Rodzajów Sił
Zbrojnych dowodzą w pełni wszystkimi podległymi wojskami, ponosząc
odpowiedzialność za całokształt pokojowej działalności podległych wojsk oraz za
przygotowanie ich do działań w czasie kryzysu i wojny. Współpracują z dowództwami
sojuszniczymi, w których podporządkowanie wydzielają swoje wojska, a po ich
wydzieleniu kierują procesem ich wszechstronnego zabezpieczenia.

W razie zaistnienia polityczno-militarnych sytuacji kryzysowych stwarzających

pośrednie zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski, nie będą wprowadzane
nadzwyczajne zmiany w ogólnych zasadach kierowania obronnością, a jedynie
uruchomione zostaną dodatkowe środki i procedury kierowania reagowaniem
kryzysowym. Kierowanie siłami zbrojnymi w czasie kryzysu odbywa się według zasad
kierowania pokojowego, Wojskami wydzielonymi .do międzynarodowych zgrupowań,
wykonujących zadania w ramach reagowania kryzysowego, dowodzą operacyjnie
dowódcy tych zgrupowań.

Szczególne rozwiązania wprowadza się na potrzeby kierowania działaniami

wojennymi. W warunkach wojennych, jeśli Sejm nie może się zebrać na
posiedzenie, funkcję organu ustawodawczego sprawuje Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej, Na wniosek Rady Ministrów wydaje on
rozporządzenia z mocą ustawy, w tym zwłaszcza dotyczące prowadzenia
działań wojennych. Prezes Rady Ministrów zapewnia realizację polityki Rady
Ministrów w zakresie obrony państwa, określając sposoby jej wykonania. Na
czas wojny uruchamia się Centralne Stanowisko Kierowania Obroną Państwa,
obejmujące stanowiska kierowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
Prezesa Rady Ministrów i wyznaczonych przez niego członków Rady Ministrów.

W czasie wojny siłami zbrojnymi dowodzi Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych RP,
mianowany przez Prezydenta RP na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Dla
zapewnienia bezkolizyjnego rozwijania Sił Zbrojnych RP oraz kierowania nimi w
czasie wojny utworzony zostaje Wojenny System Dowodzenia. Proces dowodzenia
odbywa się w systemie narodowym i sojuszniczym. System narodowy zapewnia
pełne dowodzenie siłami nie wydzielonymi do struktur NATO oraz dowodzenie
pozaoperacyjne wojskami wydzielonymi do zgrupowań sojuszniczych. Po
przekazaniu wojsk operacyjnych dowództwom sojuszniczym dowództwa narodowe
nadal odpowiadają za szkolenie rezerw oraz uzupełnienie i wsparcie logistyczne
przekazanych wojsk, a także zapewniają warunki do przyjęcia sił wzmocnienia na
terytorium kraju. Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych dowodzi w pełni siłami zbrojnymi
pozostającymi w narodowym podporządkowaniu. Całością wojsk wydzielonych do sił
zbrojnych NATO dowodzą operacyjnie wielonarodowe dowództwa sojusznicze,
na których decyzje władze polskie mogą wpływać poprzez polityczno-wojskowe
organy kierowania NATO.

POZAMILITARNE OGNIWA OBRONNE

Do podstawowych funkcji pozamilitarnych ogniw obronnych należą:

- ochrona ludności i struktur państwa w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa

państwa (kryzysu) i wojny;

- zapewnianie materialnych, informacyjnych i duchowych podstaw egzystencji

ludności w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa (kryzysu) i
wojny;

- zasilanie zasobami ludzkimi i materiałowymi Sił Zbrojnych RP oraz pozamilitarne

wsparcie wojsk własnych i sojuszniczych, prowadzących operacje na terytorium
Polski.

Wśród ogniw pozamilitarnych występują ogniwa informacyjne, ochronne i

gospodarcze, W sensie organizacyjnym funkcjonują one w ramach resortowych i
terytorialnych systemów obronności.

Ogniwa informacyjne realizują zadania związane z ochroną i

propagowaniem polskich interesów na arenie międzynarodowej,
informacyjnym osłabianiem przeciwnika oraz umacnianie woli, morale,
determinacji obronnej i wytrwałości własnego społeczeństwa w
warunkach wojennych.Pełnią także funkcję edukacyjną . realizują
zadania związane z alarmowaniem.

Ogniwo informacyjne stanowią sieci teleinformacyjne ,systemy

łączności oraz media

Ogniwa ochronne realizują zadania związane z zapewnieniem warunków

bezpiecznego funkcjonowania struktur państwa oraz ochroną ludności i majątku
narodowego przed skutkami zbrojnych i poza zbrojnych oddziaływań kryzysowych i
wojennych.

Ogniwo ochronne stanowią: policja, straż graniczna, straż miejska , służba

więzienna. Szczególną role pełni obrona cywilna.
 .

4.Organizacja podział i przeznaczenie Sił Zbrojnych RP.

. 3. 1. Na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa i pokoju
stoją Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej.
1 a. (2) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej mogą brać udział ponadto w zwalczaniu klęsk
żywiołowych, nadzwyczajnych zagrożeń środowiska i likwidacji ich skutków.
2. W skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wchodzą jako ich rodzaje: wojska lądowe, wojska
lotnicze i obrony powietrznej oraz marynarka wojenna.
3. Rodzaje Sił Zbrojnych składają się z jednostek wojskowych i związków organizacyjnych różnych
rodzajów wojsk i służb.

Siły Zbrojne RP - działając w narodowym systemie obronności i systemie

sojuszniczym NATO - są gotowe do wykonywania trzech rodzajów zadań
strategicznych:
a) obronnych (odparcie bezpośredniej agresji na terytorium Polski lub udział w
odparciu agresji na inne państwo sojusznicze),
b) reagowania kryzysowego (także w ramach misji organizacji międzynarodowych),

c) stabilizacyjnych i prewencyjnych (w czasie pokoju).

Zadania te są głównym wyznacznikiem kierunków rozwoju i doskonalenia systemu

obronności RP, a w szczególności Sił Zbrojnych.

I . RODZAJE SIŁ ZBROJNYCH

• Wojska Lądowe,
• Siły Powietrzne
• Marynarka Wojenna
• Wojska Specjalne Rzeczpospolitej Polskiej

Wojska Lądowe przeznaczone są do zapewnienia obrony przed

atakiem lądowo-powietrznym w dowolnym rejonie kraju, na każdym
kierunku, w obliczu każdej formy zagrożenia militarnego.

Siły Powietrzne Ich głównym zadaniem jest prowadzenie operacji mających

na celu uzyskanie przewagi w powietrzu i wspieranie oddziałów innych
Rodzajów Sił Zbrojnych

Marynarka Wojenna Odpowiada za obronę wybrzeża i wód terytorialnych.

• Wojska Specjalne Rzeczpospolitej Polskiej

Wojska specjalne wykonują zadania o znaczeniu strategicznym i

operacyjnym w okresie pokoju, kryzysu i wojny
 II.POD WZGLĘDEM PRZEZNACZENIA SIŁY ZBROJNE DZIELIMY NA :

wojska operacyjne

wojska obrony terytorialnej.

Wojska operacyjne jest to część sił zbrojnych przeznaczona (lub wydzielona) do

realizacji zadań bojowych na froncie zewnętrznym.

W składzie wojsk operacyjnych przeznacza się doborowe oddziały, związki taktyczne

i operacyjne różnych rodzajów sił zbrojnych przygotowanych w czasie pokoju do
wielonarodowych sił zbrojnych NATO12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana
wchodzi obecnie w skład Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód.

ponadnarodowy związek operacyjny sił NATO, powołany w 1999. W jego skład

wchodzą obecnie oddziały wojsk polskich, niemieckich, duńskich, słowackich,
litewskich, łotewskich i estońskich. Siedziba dowództwa w Szczecinie

Wojska obrony terytorialnej - to część sił zbrojnych przeznaczona do prowadzenia

działań taktycznych na obszarze kraju. Stanowią je jednostki ogólnego
przeznaczenia oraz ochrony i obrony obiektów formowane i wykorzystywane do
samodzielnego prowadzenia walki, wsparcia działań wojsk operacyjnych oraz
działań humanitarnych prowadzenia operacji połączonych.

III. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY:

Śląski Okręg Wojskowy- Wrocław

Pomorski Okręg Wojskowy- Bydgoszcz

Okręg wojskowy - jest to wyższy związek administracyjny łączący w

swym składzie oddziały, związki taktyczne, instytucje i zakłady różnych
rodzajów wojsk oraz organów terenowej administracji wojskowej
rozmieszczonych na ściśle określonym terenie.

Wojewódzkie Sztaby Wojskowe

Wojskowe Komendy Uzup

IV. Rodzaje wojsk:

 • wojska pancerne i zmechanizowane;
• wojska aeromobilne;
• wojska rakietowe i artylerii;
• wojska obrony przeciwlotniczej;
• wojska inżynieryjne;
• wojska chemiczne;
• wojska łączności i informatyki;
• oddziały i pododdziały rozpoznania i walki
elektronicznej;

ponadto:
• pododdziały działań psychologicznych;
• pododdziały logistyczne;

V.Podział organizacyjny jednostek Sił Zbrojnych

związki operacyjne (tylko na czas wojny)

• armia (flota);

związki taktyczne

• korpus (okręg wojskowy);

• dywizja (flotylla okrętów);
• brygada (brygada okrętów);

oddziały

• pułk (dywizjon okrętów II rangi, okręt I rangi, grupa okrętów II

rangi);
• samodzielny batalion (samodzielny dywizjon, samodzielna
eskadra, dywizjon okrętów III i IV rangi, okręt;

pododdziały

• batalion (dywizjon, grupa okrętów III i IV rangi);

• kompania (bateria, szwadron, eskadra, okręt III rangi);
• pluton, (klucz, okręt IV rangi);

5.Struktura i zadania Obrony Terytorialnej Kraju.

Obrona terytorialna jest jedną z form prowadzenia przez państwo obrony
powszechnej. Obejmuje przygotowanie sił i środków do realizacji zadań wsparcia i
zabezpieczenia wojsk operacyjnych, prowadzenia samodzielnych działań bojowych
oraz ratowniczych. Prowadzona jest na całym terytorium kraju. Skupia i koordynuje
działania pozamilitarnych ogniw obronnych na rzecz sił zbrojnych.Obrona terytorialna
realizuje swoje zadania przez siły obrony terytorialnej (OT), w skład których wchodzą
terytorialne organy dowodzenia, wojska obrony terytorialnej, jednostki
zmilitaryzowane i inne jednostki czasowo podporządkowane terytorialnym organom
dowodzenia wraz z obiektami operacyjnego przygotowania obszaru kraju. Wojska
obrony terytorialnej wchodzą bezpośrednio w skład Sił Zbrojnych RP. Ich
zasadniczym zadaniem jest wspieranie działań bojowych prowadzonych przez
wojska operacyjne oraz obrona przydzielonych rejonów i obiektów. Do zadań
jednostek OT należy także wspomaganie formacji obrony cywilnej w likwidacji
skutków klęsk żywiołowych.Na szczeblu centralnym funkcjonuje Zarząd Obrony
Terytorialnej umiejscowiony w strukturach Sztabu Generalnego WP. Pełni on funkcję
organu o charakterze koncepcyjnym i organizacyjno-planistycznym, jednocześnie
koordynując współpracę ze sferą pozamilitarną.W latach 2001-2003 zakłada się
kontynuowanie, reorganizacji wojsk obrony terytorialnej stosownie do wielkości
środków budżetowych wydzielonych na ten cel. Przewiduje się, że siły OT liczyć
będą od sześciu do siedmiu brygad czasu "P." (1 BOT - Gdańsk; 2 BOT - Mińsk
Mazowiecki; 3 BOT - Zamość; 14 BOT - Przemyśl, 18 BOT - Białystok; 23 BOT -
Gliwice a także 22 Brygada Piechoty Górskiej OT.