Projektowanie procesw biotechnologicznych

Projekt Bioreaktor

1. Wstp

Biosynteza pproduktu chemicznego wykorzystywanego w farmacji prowadzona jest
w reaktorze biologicznym w fazie ciekej. Reakcja przebiega w przemysowym reaktorze z
idealnym przemieszaniem. Z racji wraliwoci termicznej produktu, maksymalna
dopuszczalna temperatura prowadzenia procesu ograniczona jest do 65C. Surowiec
podawany do reaktora jest ogrzewany w wymienniku ciepa w celu przyspieszenia reakcji
zachodzcej w reaktorze. Schemat technologiczny instalacji zosta przedstawiony na
rysunku 1. Czas przebywania reagentw w reaktorze musi by tak dobrany, by zapewni
wymagany stopie konwersji substratu. Zmiana temperatury surowca wpywa na zmian
temperatury mieszaniny w reaktorze, a tym samym wpywa na kinetyk reakcji i wielko
(koszt) reaktora, przy zachowaniu zaoonego wymaganego stopnia konwersji substratw.
Zadanie polega na wyznaczeniu optymalnej temperatury surowca. Koszty ktre naley
uwzgldni to koszty inwestycyjne zakupu reaktora oraz wymiennika ciepa oraz koszty
operacyjne zwizane z ogrzewaniem surowca w wymienniku.















Rysunek 1. Schemat technologiczny instalacji biosyntezy pproduktu farmaceutycznego

2. Opis problemu

Naley dobra optymaln temperatur surowca dla masowego natenia przepywu m
s

wyraonego w galonach/godzin (tabela 1). Surowiec ma waciwoci fizyczne zblione do
wody =1000 kg/m
3
, C
p
=4,18 kJ/(kg-K) i jest podawany do wymiennika ciepa w
temperaturze T
c,1
(tabela 1). Nastpnie jest on przeponowo ogrzewany w wymienniku za
pomoc medium grzejnego o temperaturze pocztkowej T
h,1
=65C. Temperatura medium
grzejnego na wylocie z wymiennika ciepa musi by utrzymywana na poziomie T
h,2
=30C. Z
tego te powodu temperatura surowca na wlocie do reaktora T
c,2
moe by kontrolowana
jedynie za pomoc zmiany natenia przepywu medium grzejnego. Waciwoci fizyczne
medium grzejnego: =920 kg/m
3
, C
p
=2,2 kJ/(kg-K). Szybko reakcji, r
a
, jest uzaleniona
od stenia reagenta A (C
A
) w mieszaninie reakcyjnej nastpujcy sposb:
A A
r kC = (1)
Wymiennik ciepa
Bioreaktor
Surowiec
T
c
,
1

Produkty
T
c,2
= ?
T
h,1
= 65C
T
h,2
= 30C
gdzie:
(

=
K] [
exp ] s [
1 -
T
E
a k
a
(2)
Parametry rwnania (2): a i E
a
zale od waciwoci wykorzystywanego katalizatora.
Parametry wykorzystywanych katalizatorw zostay zebrane w tabeli 1.
Podstawowym parametrem projektowym reaktora jest jego objto, opisana rwnaniem:

(1 )
o A
A
v
V
k

=


(3)
gdzie:
V objto czynna reaktora (m
3
),
v
0
objtociowe natenie przepywu surowca (m
3
/s),

A
stopie konwersji substratu A (tabela 1).

Bilans cieplny wymiennika opisany jest rwnaniem:
, ,2 ,1 , ,1 ,2
( ) ( )
1, 25
c p c c c h p h h h E lm
E
Q M C T T M C T T K A T
A A
= = =
=
(4)
gdzie:
Q strumie przekazywanego ciepa (kW),
F = 1,25 (staa projektowa wspczynnik poprawkowy),
K wspczynnik przenikania ciepa = 400 (W/(m
2
-K)),
A
E
pole powierzchni wymiany ciepa (m
2
),
A pole powierzchni wymiany ciepa powikszone o wsp. bezpieczestwa (m
2
).
oraz
,2 ,1 ,1 ,2
,2 ,1
,1 ,2
( ) ( )
( )
ln
( )
h c h c
lm
h c
h c
T T T T
T
T T
T T

=

(5)
Za optymaln temperatur zasilania reaktora naley przyj t dla ktrej uzyskuje si
najmniejsze ekwiwalentne roczne koszty operacyjne (EAOC):
2
1
1
[$/y] [$] 0, 01 [%] [1/y] [$/y]
i
i
EAOC PC i UC
n
=
| |
= + +
|
\

(5)
gdzie:
PC
i
koszty zakupu aparatury (wymiennika ciepa i reaktora) ($)
UC koszty operacyjne (koszty medium grzejnego) ($/rok),
i wspczynnik kosztw serwisowych (i = 7% rocznie),
n wspczynnik amortyzacji (czas pracy instalacji n = 12 lat).

Koszt zakupu reaktora opisuje rwnanie:
0.85
$17000
reactor
PC V = (6)
gdzie:
V objto reaktora (m
3
),
Koszt zakupu wymiennika ciepa opisuje rwnanie:
( )
0.57
$12000
exchanger
PC A = (7)
gdzie:
A powierzchnia wymiany ciepa powikszone o wsp. bezpieczestwa (m
2
)

Koszty medium grzejnego (ogrzewania):
6
[$/h] $5 10 [kJ/h] UC Q

=
(8)
Wyniki oblicze naley przedstawi na czterech wykresach. Pierwsze trzy powinny
przedstawia zalenoci 6 - 8 w funkcji T
c,2
, a czwarty EAOC w funkcji T
c,2
. Do
sprawozdania naley rwnie doczy przykad obliczeniowy oraz tabel z wynikami
oblicze porednich oraz wyjanienie przedstawionych na wykresach trendw.
Pytania dodatkowe
1. Jaki wpyw na koszty procesu maj parametry E
a
i K ?
2. Co si stanie gdy zastosujemy wspprdowy wymiennik ciepa?

Podpowied do punktu 2:
Naley przeanalizowa oba procesy (wspprdowy i przeciwprdowy) zwracajc uwag na
zmiany EAOC, PC
E
, M
h
dla kolejno malejcych wartoci T
h,2,
poczynajc od wartoci T
h,2
=
64C. Prosz przedstawi na jednym wykresie zaleno min. EAOC w funkcji T
h,2
dla
wymiennika wspprdowego i przeciwprdowego w zakresie 64C T
h,2
30C.
Uwaga: temperatura T
c,2
nie moe by wysza ni T
h,2
w przypadku wymiennika
wspprdowego.