Mahabharata: Ksiega VII - Drona Parva

Ksiga VII
Drona Parva

(w czternastu opowieciach)

Ksiga VII Synopsis 205

Synopsis

Ksiga VII Mahabharaty, Drona Parva, opisuje pi kolejnych
dni bitwy midzy Pandawami z Kaurawami na polach Kurukszetry,
w czasie ktrych naczelnym dowdc armii Kauraww jest
bramin-wojownik Drona, nauczyciel wszystkich krlewiczw.
Po pokonaniu Bhiszmy, ktry ley obecnie na swym ou ze
strza czekajc na waciwy moment, aby uwolni z ciaa sw dusz,
do walki przystpuje Karna, ktry niegdy w gniewie przysig, e
nie bdzie walczy pod dowdztwem Bhiszmy. Obecno Karny
wrd walczcych podnosi onierzy Kauraww na duchu, gdy
wszyscy wierz, a szczeglnie Durjodhana, e zrealizuje on sw
obietnic i zabije w pojedynku Ardun, a bez Arduny wojska
Pandaww bd skazane na przegran.
Durjodhana najchtniej uczyniby Karn naczelnym dowdc
swych armii, lecz po rozmowie z Karn oddaje t pozycj Dronie,
ktry jest godnym nastpc Bhiszmy cieszc si powszechnym
szacunkiem i ktrego awans nie wywoa zazdroci i rywalizacji
wrd licznych krlw, ktrzy chcieliby tej pozycji dla siebie.
Drona akceptuje zaoferowane mu stanowisko i w podzikowaniu
obiecuje Durjodhanie realizacj jego jednej proby. Durjodhana
prosi go o wzicie Judhiszthiry do niewoli, wierzc, e jest to
najlepsza strategia prowadzca do wygranej. Majc Judhiszthir w
swej wadzy bdzie mg ponownie wykorzysta jego prawo,
ogra go w koci i zmusi do udania si na wygnanie. Zabicie
Judhiszthiry byoby gorsz strategi, bo dopki ktry z Pandaww
pozostaje przy yciu, dopty bdzie szuka zemsty. Drona, cho z
niechci, obiecuje Durjodhanie, e schwyta ywcem Judhiszthir,
ale tylko wwczas, gdy Durjodhana zdoa odcign od niego
Ardun na tyle daleko, e nie zdy przyby mu z pomoc. Drona
twierdzi bowiem, e nie potrafi pokona oporu Arduny.
Trigartowie i Narajanowie, ktrzy s zdecydowani na walk na
mier i ycie i z tego powodu s nazywani Samsaptakami, podejmuj
si zadania wyzywania Arduny do walki i odcigania go od
Judhiszthiry. Pandawowie dowiaduj si od swych szpiegw o
strategii Durjodhany i opracowuj swoj wasn kontr-strategi.
Dwunastego dnia wojny Arduna zostawia Judhiszthir pod opiek
Satjadita i po pokonaniu wyzywajcych go do walki Samsaptakw
wraca na czas i wspiera swych braci w walce zabijajc z pomoc
Kryszny Bhagadatt, w ktrego posiadaniu by miertelny pocisk
Waisznawa i uniemoliwia Dronie schwytanie Judhiszthiry.
206 Mikoajewska Mahabharata

Trzynastego dnia bitwy Drona formuje wojska Kauraww w
formacj koa, ktrej nikt poza Ardun nie potrafi zama. Syn
Arduny i siostry Kryszny Subhadry, Abhimanju, wie jak wama
si do rodka tej formacji, ale nie wie, jak si z niej wydosta. Gdy
Samsaptakowie odcigaj Ardun daleko od miejsca, gdzie toczy
si gwna bitwa, Judhiszthira prosi Abhimanju, aby sprbowa
wama si do formacji wroga wycinajc w ten sposb ciek dla
podajcych tu za nim wojownikw Pandaww. Judhiszthira jest
przekonany, e zdoaj ochroni Abhimanju i zniszczy formacj
wroga. Jednake krl Dajadratha, ktry otrzyma od iwy obietnic,
e jeden raz uda mu si pokona czterech Pandaww (za wyjtkiem
Arduny), zatrzymuje armi Pandaww i nie pozwala jej na udzie-
lenie pomocy Abhimanju, ktry w midzyczasie zabijajc ogromn
ilo wroga dostaje si do rodka kolistej formacji wroga. Formacja
ta zamka si za nim jak sida i pozostaje sam jeden w puapce wroga,
z ktrej nie wie, jak si wydosta, bez nadziei na pomoc ze strony
Pandaww, ktrzy zatrzymani przez Dajadrath nie wiedz, jak si
wama do rodka.
Zamknity wewntrz kolistej formacji wroga Abhimanju walczy
z niezwykym heroizmem siejc pogrom w szeregach wroga. Kaura-
wowie rozumiej, e cho s w wielkiej masie przeciw jednemu, nie
zdoaj go zabi w uczciwej walce. Za rad Drony szeciu wojow-
nikw Kauraww przystpuje rwnoczenie do ataku na niego i
wsplnie swymi celnymi strzaami pozbawiaj go broni i rydwanu i
nastpnie cakowicie bezbronnego pozbawiaj ycia. Ostatni cios
zadaje mu syn Duhasany. To kolektywne morderstwo jest uznane
przez wszelkie ywe istoty za zbrodni niezgodn z wszelkimi
zasadami uczciwej walki i budzi groz w ich sercach.
Trzynasty dzie bitwy dobiega koca i czterej Pandawowie
zrozpaczeni z powodu mierci Abhimanju wracaj do swego obozu.
Judhiszthira obwinia sam siebie o spowodowanie jego mierci
poprzez skonienie go do wamania si w szeregi wroga, cho nie
wiedzia, jak si z tej formacji wydosta i z przeraeniem myli o
momencie, w ktrym bdzie musia poinformowa o jego mierci
Ardun, ktry jeszcze nie wrci.
Tymczasem w obozie Pandaww pojawia si nieoczekiwanie
mdrzec Wjasa i na prob Judhiszthiry opowiada opakujcym
mier Abhimanju Pandawom o narodzinach mierci, ktrej istnie-
nie ochrania cay wszechwiat przed zniszczeniem go przez gniew
Brahmy. Sigajc do rnych staroytnych opowieci przypomina
te Pandawom, e celem ycia na ziemi jest zdobycie wiecznych
wiatw dziki wasnym uczynkom i wyzwolenie si z niewoli
materii. Abhimanju dziki swemu heroizmowi i heroicznej mierci

zrealizowa ten cel i po osigniciu najwyszych wiatw zdoby
wieczne szczcie. Nie zasuguje wic na to, aby go opakiwa.
Wjasa doradza Pandawom, aby skupili si na realizacji wasnych
przydzielonych im przez Stwrc zada, zamiast pogra si w
rozpaczy wynikej ze zbytniego przywizania do materii.
Arduna zbliajc si do obozu Pandaww po zabiciu wielu
Samsaptakw odczuwa dziwny niepokj. Gdy dowiaduje si o
mierci Abhimanju popada w straszliw rozpacz zapominajc o
tym, e tym, co naprawd istnieje, jest dusza. Nie mogc
opanowa gniewu przeciw zabjcom ukochanego syna, przysiga
mier krlowi Dajadracie, ktry zatrzyma Pandaww uniemo-
liwiajc im udzielenia Abhimanju pomocy. Impulsywnie ogasza,
e jeeli nie zabije go, zanim jutro zajdzie soce, sam si rzuci w
pomienie ognia ofiarnego.
Kaurawowie szybko dowiaduj si o przysidze Arduny i widz
w niej szans na wygranie wojny. Postanawiaj wszelkimi swymi
siami ochrania nazajutrz Dajadrath i uniemoliwi Ardunie
realizacj jego przysigi. W ten sposb Arduna sam si zabije, a bez
niego Pandawowie nie zdoaj wygra tej wojny.
Kryszna jest rwnie zaniepokojony przysig Arduny i jest
zdecydowany na zamanie swej obietnicy i przystpienie do walki,
jeeli Kaurawom uda si ochroni Dajadrath przed Ardun. W
tym celu prosi swego wonic Daruk, aby nazajutrz czeka na jego
znak w przygotowanym do walki rydwanie. Kryszna ukazuje si
Ardunie podczas snu i razem udaj si w Himalaje w poszukiwaniu
widoku Najwyszego Boga iwy, ktrego Arduna ju kiedy
widzia w jego rzeczywistej postaci, gdy na prob Judhiszthiry
podj wdrwk do nieba w poszukiwaniu niebiaskiej broni.
Arduna zadowoli wwczas iw sw walk i otrzyma od niego
jego bro Paupat. We nie Kryszna nakania Ardun, aby raz
jeszcze poprosi iw o t bro. Gdy Arduna dostrzega iw i
otrzymuje od niego jego bro, Kryszna wie, e Arduna ma zgod
iwy na zabicie Dajadrathy. O poranku przed rozpoczciem walk
Kryszna uspakaja Judhiszthir zapewniajc go, e Arduna zdoa
zabi Dajadrath.
Czternastego dnia bitwy Drona w obronie Dajadrathy formuje
armie Kauraww w nieprzenikaln formacj stajc samemu na
stray przedniej. Arduna pozostawiajc Judhiszthir pod ochron
swego ucznia Satjaki przedziera si samotnie przez stra Drony
unikajc za namow Kryszny walki z nim, aby nie traci czasu na
walk z tym, ktrego nie mona pokona. Drona chcc zatrzyma
Ardun ubiera Durjodhan w zbroj nieprzenikaln dla jego strza,
aby walczy z Ardun okradajc go z tak cennego dla niego czasu.

W czasie, gdy Arduna przedziera si w kierunku Dajadrathy,
pozostali Pandawowie bezskutecznie prbuj zama stra
przedni Drony. W kocu Arduna oddala si od nich na tyle, e
Judhiszthira zaczyna si niepokoi o jego losy. Wydaje mu si, e
syszy dwik konchy Kryszny, lecz nie syszy dwiku uku
Arduny i obawia si, e Arduna zgin i Kryszna sam podj
walk. Judhiszthira prosi Satjaki, aby ruszy ladem Arduny
pozostawiajc go pod ochron Bhimy i udzieli Ardunie wsparcia.
Satjaki obawia si nieposuszestwa wobec rozkazu Arduny,
ktry nakaza mu ochrania Judhiszthir, lecz ostatecznie uznaje,
e powinien zrealizowa prob Judhiszthiry, bo jego rozkazom
podporzdkowuje si zarwno Arduna jak i Kryszna. Satjaki
przedziera si samotnie przez stra przedni Drony i nie tracc
zbyt duo czasu na kontynuowanie walki z Dron wdziera si w
szeregi Kauraww siejc wok spustoszenie i wykazujc si w
walce wielkim heroizmem.
Gdy soce przekracza poudnie Judhiszthira, ktry ze sw
armi cigle ponawia atak na stra przedni Drony, zaczyna si
rwnie niepokoi o losy Satjaki, bo nie ma od niego adnych
wieci i prosi Bhim, aby uda si ciek Arduny i Satjaki i
udzieli im wsparcia pozostawiajc go pod opiek Dhrisztadjumny.
Prosi rwnie Bhim, aby da mu zna swym krzykiem i dwikiem
swej konchy, e Arduna i Satjaki jeszcze yj. Bhima wykonuje
jego rozkaz siejc pogrom w oddziaach Kauraww. W czasie
swego pojedynku z Dron i Karn zabija kolejnych wspierajcych
Karn synw Dhritarasztry. Losy pojedynku Bhimy z Karn s
zmienne i cho w pewnym momencie kady z nich ma okazj, aby
zabi drugiego, nie czyni tego, bo nie chc ama swych przysig.
Karna prbuje jednak poniy Bhim swymi sowami. Bhima
uparcie poda ciek Arduny i gdy dostrzega Ardun z
Kryszn i Satjaki, daje Judhiszthirze umwiony znak.
Tymczasem Arduna niepokoi si o realizacj swej przysigi i
zabicie Dajadrathy przed zachodem soca, bo soce coraz
bardziej zblia si ku zachodowi, a on musi jeszcze pokona
najpotniejszych wojownikw Kauraww, ktrzy broni dostpu
do Dajadrathy. Nagle widzi zbliajcego si do niego Satjaki i nie
jest zadowolony, e opuci swe stanowisko przy Judhiszthirze i
zaczyna si niepokoi rwnie o swego najstarszego brata. Ponadto
widzi, jak Satjaki zostaje zaatakowany przez Bhurirawasa, ktrego
przeznaczeniem z racji dawnej kltwy jego ojca jest pokonanie
Satjaki przez powalenie go na ziemi i postawienie na jego piersi
swej stopy. Kryszna wiedzc o tym prosi Ardun, aby udzieli
Satjaki pomocy i Arduna ucina Bhurirawasowi rami cznie z

doni trzymajc miecz gotowy do obcicia gowy Satjaki.
Bhurirawas krytykuje Ardun za jego zachowanie niezgodne z
reguami uczciwej walki obwiniajc o nie Kryszn, ktry namwi
go do tego podego czynu. Arduna broni si dowodzc, e
przedzierajc si w kierunku Dajadrathy walczy z ca wrog armi,
a nie z pojedynczymi wojownikami. Ponadto przysig, e bdzie
broni swego ucznia, gdy kto na jego oczach zagrozi jego yciu.
Tymczasem ku zgrozie wszystkich, gdy Bhurirawas pogra si w
jodze, aby uwolni z ciaa sw dusz, Satjaki zrywa si z ziemi i
ucina mu gow, bo zgodnie z tradycj, aden wojownik z rodu
Wrisznich nie darowuje zniewagi swemu wrogowi.
Do zachodu soca pozostaje ju bardzo niewiele czasu.
Arduna zbliy si ju do Dajadrathy, ale aby go zabi, musi
pokona wojownikw Kauraww uchodzcych za nie do
pokonania. Kryszna chcc umoliwi Ardunie realizacj jego
przysigi pogra si w jodze stwarzajc zudzenie zachodu soca
i niszczc koncentracj Kauraww, ktrzy ulegaj iluzji, e soce
ju zaszo i odnieli zwycistwo, bo Arduna nie zrealizowa swej
przysigi i jest zmuszony do rzucenia si w ogie. Jednake
Arduna wiedzc, e soce jeszcze naprawd nie zaszo, ucina
gow Dajadracie i za rad Kryszny sw niebiask strza kieruje
j na kolana jego pogronego w jodze ojca, ktry przysig, e
gowa tego, kto spowoduje upadek gowy jego syna na ziemi
rozpadnie si na tysice kawakw. Dziki radzie Kryszny, zamiast
gowy Arduny na tysic kawakw rozpada si gowa ojca
Dajadrathy w momencie, gdy gowa jego syna upada z jego kolan
i dotyka ziemi.
Tymczasem, gdy Kryszna powoduje, e soce ponownie
pojawia si na horyzoncie, Kaurawowie widzc, e padli ofiar
stworzonej przez Kryszn iluzji i e Arduna realizujc sw przy-
sig zniszczy ich nadziej na zwycistwo, ruszaj ponownie do
ataku przeciw Ardunie, Bhimie i Satjaki, ktry na rydwanie
Kryszny walczy z Karn. W kocu, dzie si faktycznie koczy i
zwanione strony powracaj do swych obozw. W obozie
Pandaww Kryszna z Ardun i Judhiszthir wychwalaj si
nawzajem, podczas gdy w obozie Kauraww panuje chaos i
rozpacz. Durjodhana po raz kolejny oskara Dron o trzymanie
strony Pandaww i o to, e nie walczy z ca sw moc. Wszyscy
s tak wzburzeni mierci Dajadrathy i iluzj stworzon przez
Kryszn, e rnica midzy dniem i noc zaamuje si i obie strony
s gotowe do kontynuowania walk noc.
Mimo ciemnoci nocy walki trwaj dalej przy wietle pochodni.
Pandawowie i Kaurawowie zabijaj si nawzajem. Raz jedna,

innym razem druga strona zdobywa przewag i zmusza wroga do
ucieczki. Ojciec Bhurirawasa szuka zemsty na Satjaki, lecz to
Satjaki go zabija. Noc dodaje si demonom rakszasom i innym
ludoercom, ktrzy angauj si w walk. Ze wzmoonymi siami
na pomoc Pandawom przychodzi syn Bhimy i demonki Hidimby,
rakszasa Ghatotkaka, walczc z wrogiem przy pomocy iluzji.
Durjodhana ca sw nadziej pokada w Karnie, ktry obiecuje
mu kolejny raz, e zabije Ardun. Krypa biorc mow Karny za
przechwaki i pych wyszydza go wykazujc, e jak dotychczas
nie udao mu si pokona Arduny, cho mia ku temu wiele okazji.
Durjodhana ponownie oskara Dron i jego syna o z wol.
Awatthaman prbuje mu wyjani, e przyczyn tego, e adna ze
stron nie moe osign zwycistwa jest nie to, e on i jego ojciec
Drona darz uczuciem Pandaww, lecz to, e wszyscy wojownicy
podaj ciek swego Prawa i walcz z caych swych si po stronie,
po ktrej s zaangaowani. Po obu stronach walcz szlachetni i
wielcy wojownicy i to z powodu ich prawoci i heroizmu wojna ta
nie skoczy si, zanim wszyscy nie zgin. Awatthaman wychwa-
lajc wojownikw wyjania Durjodhanie, e to on sam jest uoso-
bieniem grzechu i przyczyn tej wojny i e to z powodu swej
grzesznej duszy jest podejrzliwy i obwinia o ze intencje tych, ktrzy
kroczc ciek wojownika walcz z caych swych si, cho los ich
zmusi do walki na rzecz grzesznika.
Tej nocy sw walk wyrnia si szczeglnie Karna, ktry
przybiera sw przeraliw form. Judhiszthira chce, aby Arduna
podj z nim walk na mier i ycie, gdy obawia si czynionego
przez Karn pogromu. Kryszna jednake powstrzymuje Ardun
od walki z Karn, bo obawia si, e Karna zabije go swym niebia-
skim oszczepem, ktry zdoby od Indry w zamian za swe zote
kolczyki i zbroj, w ktrych si narodzi i ktre broniy jego ycia.
Oszczep Indry by mierteln broni, ktra zawsze trafia do celu i
ktrej nie mona zneutralizowa. Karna mg uy go tylko raz.
Oddawa mu cze i czeka na odpowiedni okazj, aby zabi nim
Ardun. Kryszna zna potg tego oszczepu i wiedzia, e
Arduna nie zdoaby si przed nim obroni. Za zgod Arduny
wysya do walki z Karn rakszas Ghatotkak, ktry wedug niego
jest w stanie stawi Karnie opr. Walka Karny ze stwarzajcym
przeraliwe iluzje demonem twa dugo. Przerywaj j dwukrotnie
dwaj rakszasowie walczcy po stronie Kauraww, Alamwusza i
Alajudha, ktrzy szukaj zemsty na Bhimie i podejmuj walk z
synem Bhimy, ktry jednak ku przeraeni Durjodhany ich zabija.
Rozgrzany zwycistwem Ghatotkaka wraca do walki z Karn,
ktry w midzyczasie dziesitkowa oddziay Pacalw. Po dugiej

walce, w czasie ktrej aden z nich nie moe zdoby przewagi,
Ghatotkace udaje si zabi konie Karny i jego wonic budzc tym
przeraenie wrd Kauraww. Nastpnie uywajc swej magii
powoduje, e na onierzy Kauraww zaczyna si sypa z nieba
ogromna ilo rnej broni zabijajc ich w ogromnej iloci. Karna
na prno prbuje zneutralizowa bro rakszasy przy pomocy swej
niebiaskiej broni. Przeraeni pogromem Kaurawowie zaczynaj
krzycze do Karny, aby uy niebiaskiego oszczepu Indry i zabi
Ghatotkak. Karna nastawia swj umys na uycie oszczepu i
wyrzuciwszy go zabija Ghatotkak.
Na ten widok wszyscy Pandawowie podupadaj na duchu i
pograj si w aobie. Jedynie Kryszna jest w innym nastroju i
nie potrafi ukry swej radoci. Gdy Arduna pyta go o przyczyn
tej niestosownej radoci, wyjania, e Karna zabijajc syna Bhimy
straci jedyn bro, ktr mg Ardun zabi. Cigle pozostaje
potny i moe zgin tylko z rk Arduny i to w szczeglnych
okolicznociach, lecz Kryszna obiecuje mu wskaza odpowiedni
moment.
Kryszna przedstawia mier Ghatotkaki jako jedno ze swoich
sprytnych posuni, ktrych uywa, aby pozby si tych wrogw
Pandaww, ktrzy zdobyli specjaln moc i byliby w uczciwy
sposb nie do pokonania i gdyby nie zostali zabici, przynieliby
zwycistwo Kaurawom. Zabicie rakszasy Ghatotkaki tym si rni
od innych umoliwionych przez Kryszn zabjstw, e Ghatotkaka
nie by wrogiem Pandaww, lecz ich krewnym i udziela im walce
pomocy, jednake wedug Kryszny jako demon i grzeszna dusza,
ktra gnbi braminw, musiaby zgin z rk samego Kryszny.
Lepiej wic, e zgin jak wojownik w walce z Karn i dziki swej
bohaterskiej mierci pozbawi Karn jego miertelnej broni i
zdoby swym czynem wieczn saw.
Judhiszthira dugo boleje nad mierci syna Bhimy. Jego bl
ucisza dopiero ukazujcy si przed nim mdrzec Wjasa, ktry
wyjania mu, e mier Ghatotkaki jest ofiar na rzecz zwycistwa
Pandaww, gdy po utracie swego niebiaskiego oszczepu Karna
nie zagraa ju duej yciu Arduny, ktry obecnie jest w stanie
go zabi i przynie Pandawom zwycistwo.
Poranek pitnastego dnia bitwy zlewa si z noc, podczas
ktrej walki praktycznie nie ustaj. Pod koniec nocy na apel
Arduny wrogie armie na krtko zaprzestaj walk zasypiajc na
polu bitewnym, lecz ju od pocztku dnia na polu bitewnym
panuje chaos i mao kto przestrzega zasad uczciwej walki.
Durjodhana ponownie wypowiada nieprzyjemne oskarycielskie
sowa do bramina Drony, ktry sam rwnie wyrzuca sobie, e nie

zdoa uratowa ycia Dajadrathy. Rozgniewany i bezwzgldny
Drona rusza ponownie do walki niszczc onierzy Pandaww
przy pomocy swej niebiaskiej broni, przeciw ktrej nie potrafi
si broni. Powoduje straszliw rze. Judhiszthira mylc o
zwycistwie i obwiniajc Dron o spowodowanie zabjstwa
Abhimanju nastawia swj umys na jego mier. Gdy wcieky
bramin pozbawia ycia krlw Drupad i Wirat, syn Drupady
Dhrisztadjumna przysiga, e jeszcze dzi go zabije.
Arduna podejmuje walk z Dron, lecz aden z nich nie moe
uzyska przewagi. Dhrisztadjumna prbuje rwnie bezskutecznie
pokona Dron w uczciwej walce. Kryszna widzc ich prne
wysiki informuje Pandaww, e nikt nie zdoa pokona Drony,
gdy trzyma on bro w rku i e jedynym sposobem na zmuszenie
go do odoenia broni jest okamanie go, e jego syn Awatthaman
zosta zabity. Cho nawet Krl Prawa (Judhiszthira) godzi si z
trudem na t propozycj Kryszny, Arduna jest ni oburzony.
Bhima przystpuje natychmiast do jej realizacji. Zabija sonia
nalecego do Pandaww o imieniu Awatthaman i zbliywszy si
do Drony woa: Awatthaman zosta zabity. Drona nie wierzy
jego sowom i postanawia zapyta o to Krla Prawa, bo wierzy, e
Judhiszthira nie potrafi wypowiedzie kamstwa i powie prawd.
Judhiszthira jednake pamitajc o sowach Kryszny i pragnc
zwycistwa na pytanie Drony mwi: Awatthaman zosta zabity
dodajc po cichu sowo so. Gdy wypowiada to kamstwo jego
rydwan, ktry zawsze unosi si cztery cale nad ziemi, opada na
ziemi. To jedyne kamstwo (Bezprawie) Krla Prawa jak i
sprytne posunicia Kryszny, ktre w kocu doprowadz do
zwycistwa Pandaww i pozwol na ustanowienie na nowo
prawoci i rzdw Krla Prawa s wydarzeniami tajemniczymi,
ktrych wag trudno przecenia.
Drona syszc sowa Judhiszthiry traci koncentracj i wol
walki tym bardziej, e chwil przedtem ukazali si przed jego
oczami staroytni riszi razem z jego ojcem w swych duchowych
postaciach uwiadamiajc mu, e popenia niegodziwe uczynki
zabijajc niebiask broni bezbronnych onierzy Pandaww i e
powinien odoy bro i uwolni z ciaa sw dusz, bo nadesza
jego ostatnia godzina. Drona cigle stawia opr Dhrisztadjumnie
chcc zgin jak wojownik z broni w rku. Odkada jednake sw
bro w reakcji na brutalne sowa Bhimy, ktry wytyka mu e ju
od dawna kroczy ciek Bezprawia, bo porzuci obowizki
bramina i zachowuje si jak wojownik zabijajc bezbronnych sw
moc pync z ascezy oraz, e opanowaa go dza zdobycia
majtku dla swego syna, ktra jednak zawisa w prni, bo jak to

potwierdzi sam Krl Prawa, jego syn Awatthaman zosta zabity.
Na te sowa Bhimy bramin Drona odkada bro i zagbia si w
jodze uwalniajc sw dusz ze swego ciaa. W czasie, gdy jego
dusza zbliaa si do najwyszych rejonw nieba, co mog
obserwowa wybrani, Dhrisztadjumna wyciga z pochwy swj
miecz i zblia si do Drony. I cho Arduna prbuje go powstrzy-
ma chcc odda Dron ywcem we wadanie Judhiszthiry,
Dhrisztadjumna unosi swj miecz i ucina mu gow. Wzburzony i
rozgniewany chwyta ucit gow swego nauczyciela za siwe
wosy i rzuca j do ng Kauraww. Widok tej odcitej gowy
zostaje powitany przez wszystkich ze zgroz i przeraeniem.
Zabjstwo Drony wzbudza rozpacz nie tylko wrd Kauraww,
ale take wrd Pandaww. Arduna ktry nie zaakceptowa
strategii Kryszny wymawia Judhiszthirze jego kamstwo, ktre ju
na zawsze pozostanie plam na jego honorze. Gdy Dhrisztadjumna
prbuje przekona Satjaki, e Drona w gruncie rzeczy by
oszustem, bo bdc braminem walczy jak wojownik zacierajc
rnic midzy Prawem i Bezprawiem, Satjaki chce z nim walczy
i ukara go za ten bezprawny czyn.
Niepokoje wrd Pandaww wywoane zabjstwem Drony
cichn, gdy uwiadamiaj sobie, e Awatthaman powrci do
obozu Kauraww i ponc susznym gniewem wypowiada odpowied-
nie mantry, aby zniszczy Pandaww razem z Kryszn (Narajan)
i ich wojskiem przy pomocy straszliwej broni Narajany, ktr
otrzyma niegdy od swego ojca, ktry z kolei otrzyma j od
samego Narajany. Bro ta powoduje, e na Pandaww zaczyna
sypa si z nieba rnego rodzaju bro, ktra ronie w si, gdy
kto prbuje jej stawia opr. Na ten widok Kryszna rozkazuje
wszystkim po stronie Pandaww odoy bro, zej z rydwanw i
oczyci swe serca z chci walki, bo cakowite zaniechanie walki
jest sposobem na zneutralizowanie pocisku Narajany zarzdzonym
przez samego Narajan (Kryszn).
Wszyscy odkadaj bro za wyjtkiem Bhimy, ktry rusza do
walki z Awatthamanem powodujc wzrost siy broni Narajany
swym oporem. Caa ta bro skupia si na nim, bo on jeden prbuje
walczy i poza nim Awatthaman nie ma adnego przeciwnika.
Arduna, aby ochrania Bhim strzela w jego kierunku pociskiem
Waruny, ktry przykrywa go warstw ochronn niewidzialn dla
innych. Gdy skupiona na Bhimie bro Narajany zaczyna chowa
si w jego ciele, Arduna z Kryszn, ktrzy podobnie jak wszyscy
inni odoyli bro i zaprzestali walki, podbiegaj do niego i
zaczynaj go wyciga si razem z jego rydwanem i broni spod
zalewajcej go broni Narajany zmuszajc go jednoczenie do

odoenia swej broni i zaprzestania oporu. Gdy to uczyni, bro
Narajany nie majc ju adnego celu, przeciw ktremu mogaby
si obrci, zostaje zneutralizowana.
Durjodhana prbuje skoni Awatthamana, aby ponownie
przywoa pocisk Narajany, lecz on odmawia twierdzc, e bro ta
przywoana po raz drugi obrciaby si przeciw niemu. Pod naciskiem
Durjodhany Awatthaman kontynuuje walk przywoujc niebiask
bro agnej, ktra jednak zostaje zneutralizowana przez Ardun.
Awatthaman widzc, e jego niebiaska bro uchodzca za nie
do pokonania, zostaje zneutralizowana, zaczyna wtpi w realno
tego wiata i odoywszy bro zaprzestaje walki. Biegnc przed
siebie woa, e wszystko jest zudzeniem. Na swej drodze spotka
bramina Wjas i pyta go o to, dlaczego nie zdoa zrealizowa swej
zemsty. Wjasa wyjania mu, e w nim odrodzi si na ziemi gniew
iwy lub inaczej Najwyszy Bg iwa w swym przeraliwym
aspekcie (Rudra), podczas gdy w Krysznie i Ardunie odrodzili si
najstarsi w caym wszechwiecie prorocy Narajana i Nara. Wszyscy
oni nie maj pocztku i rodz si na ziemi w kolejnych eonach dla
dobra wszechwiata. Najwyszy Bg iwa ma te swj aspekt
yczliwy i pomylny i w swych dwch aspektach przybiera rne i
niezliczone formy. iwa ochrania tych, ktrzy zdoali go rozpozna.
Narajana (Kryszna) w jednym ze swych wciele zobaczy i pozna
iw, ktry mu obieca, e zdoa pokona go (w jego przeraliwym
aspekcie) w walce. Awatthaman, ktrego niebiaska bro zostaa
zneutralizowana przez Kryszn rozumie potg Kryszny, ktry
pozna iw i oddaje mu cze.
Wjasa udaje si rwnie do obozu Pandaww, aby przed
Ardun wychwala Najwyszego Boga iw. Wyjania mu, e
jest ochraniany nie tylko przez Kryszn, ktry jest wonic jego
rydwanu, ale rwnie przez iw, ktry poprzedza jego rydwan w
swej niebiaskiej postaci widzialnej jedynie dla Arduny. Arduna
bowiem zdoa rozpozna ju niegdy tego Najwyszego Boga,
gdy uda si do nieba w poszukiwaniu niebiaskiej borni. Ukaza
mu go rwnie we nie Kryszna przed walk prowadzc do
zabicia krla Dajadrathy. Suchajc sw Wjasy o rnych
formach iwy i jego dwch aspektach jak i o jego heroicznych
uczynkach Arduna oddaje iwie cze. Goszenie chway iwy
zakacza ksig VII Mahabharaty.

Ksiga VII Opowie 77 215

Opowie 77
Durjodhana chce wygra wojn biorc
Judhiszthir do niewoli

1. Bhiszma spoczywa na swym ou ze strza i do walki przystpuje Karna;
2. Drona zostaje naczelnym dowdc armii Kauraww; 3. Durjodhana uzyskuje od
Drony obietnic schwytania Judhiszthiry; 4. Pandawowie dowiaduj si o planie
Kauraww; 5. Sandaja wychwala heroiczne czyny wojownikw obu stron podczas
jedenastego dnia bitwy; 6. Drona prbuje zrealizowa sw obietnic i schwyta
Judhiszthir.

Drona rzek: O Durjodhana, skoro uhonorowae mnie
obdarzajc mnie tytuem naczelnego dowdcy, pozwl, e ci za to
odpac spenieniem twej jednej proby. ... Durjodhana rzek: O
Nauczycielu, ... schwytaj ywcem Judhiszthir i przyprowad go
przed moje oblicze. Drona odpowiedzia: O Durjodhana, niech
chwaa bdzie Judhiszthirze, ktrego chcesz jedynie wzi do
niewoli. Z jakiego powodu nie pragniesz jego mierci? ... W jake
szczliwej narodzi si on godzinie ... skoro nawet ty obdarzasz go
uczuciem! Durjodhana nie potrafi jednak ukry swych
prawdziwych uczu i wyraz jego twarzy pozbawi Dron wszelkich
zudze. Rzek: O braminie, mier Judhiszthiry nie przyniesie mi
zwycistwa. Nawet bogowie nie potrafi zabi wszystkich piciu
Pandaww i ten, ktry pozostanie przy yciu zabije nas wszystkich.
Schwytawszy Judhiszthir raz jeszcze wykorzystam to, e on nigdy
nie amie danego sowa i jeeli raz jeszcze uda mi si go pokona
w grze w koci, Pandawowie bd ponownie zmuszeni do udania
si na wygnanie, bo jego modsi bracia s mu posuszni. Takie
zwycistwo bdzie trwae. ... Upewniwszy si, e Durjodhana chce
schwyta Judhiszthir dla nieuczciwego celu, Drona rzek: O
Durjodhana, nie mog w peni obieca ci tego, o co prosisz. ...
Speni tw prob tylko wwczas, gdy uda ci si skoni Ardun
do wycofania si z walki w obronie Judhiszthiry.
(Mahbharta, Drona Parva, Section XII)

1. Bhiszma spoczywa na swym ou ze strza i do walki
przystpuje Karna

Niewidomy krl Dhritarasztra opakujc mier seniora swego
rodu Bhiszmy chcia sucha dalej sw Sandaji, ktry obdarzony
bosk wizj przez proroka Wjas opowiedzia mu o przebiegu
pierwszych dziesiciu dni bitwy Kauraww z Pandawami na polach
Kurukszetry, w czasie ktrych mimo wielkiej odwagi wojownikw

po obu stronach i zacitej walki szala zwycistwa nie chciaa
przechyli si na adn stron. Dziesitego dnia Pandawowie za
cich zgod Bhiszmy, ktry by naczelnym dowdc armii
Kauraww, zadali mu miertelne rany setkami swych strza liczc na
to, e usunicie z pola walki tego herosa przyniesie im wygran i
zakoczy t przeraliw bitw, ktra ze wzgldu na rwnowag
militarnych si przeksztacia si w straszliw rze.
Bhiszma, ktry otrzyma od swego ojca dar zadecydowania o
momencie swej mierci, lea obecnie na polu bitewnym na swym
ou ze strza pogrony w jodze, czekajc na korzystny ukad
soca i ksiyca, aby uwolni z ciaa sw dusz. Jego widok
wypenia serca wojownikw podziwem dla jego bohaterstwa,
groz, niepokojem i aob.
Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, nie potrafi przesta
opakiwa mierci Bhiszmy! Opowiadaj, c dziao si dalej? Co
uczynili moi synowie po upadku tego herosa?
Sandaja rzek: O krlu, Kaurawowie i Pandawowie zaczli
zastanawia si nad sytuacj, w ktrej si znaleli i nad tym, czego
od nich wymaga ich obowizek wojownika. Postpujc zgodnie z
kodeksem swej kasty oddali Bhiszmie nalen mu cze gromadzc
si wok jego oa ze strza, ktre ogrodzili specjalnym waem
ochronnym. Poegnali go okrajc jego oe trzy razy, po czym
ignorujc nawoywania Bhiszmy do pokoju ulegali wasnemu
gniewowi i patrzc na siebie nawzajem oczami czerwonymi z
gniewu zaczli przygotowywa si do dalszej walki.
O krlu, to w rezultacie twego jak i twych synw szalestwa
ich dziaaniami kierowaa sama mier. Straciwszy naczelnego
dowdc swych armii byli teraz jak stado owiec bez pasterza, jak
demony asury po mierci Bali, jak rzeka, ktrej woda wyscha, jak
miotany przez huraganow burz okrt, jak pikna kobieta bez
klejnotw, jak przestrze bez powietrza, jak jaskinia bez lwa, jak
ania otoczona przez wilki, jak niebo bez gwiazd, jak ziemia bez
plonw, czy te jak uroczyste przemwienie bez rytmu. Pobici
przez Pandaww czuli si przygnbieni i zagubieni. Nie znajdujc w
sobie nawzajem oparcia zdawali si ton na samym dnie oceanu
rozpaczy.
Przygnbieni i zagubieni zaczli rozmyla o Karnie, ktrego
uwaali za rwnego Bhiszmie. Oddawszy mu swe serca, uznali go
za ich wybawc. Ze wszystkich stron day si sysze okrzyki:
Udajmy si z nasz prob do okrytego saw Karny. On jest
gotw powici w tej bitwie swe ycie. Uraony sowami
Bhiszmy odmwi walki pod jego komendantur. Bhiszma nazwa
go p-rath, chocia ten wielki wojownik zasuguje na bycie

nazywanym maha-rath. Sw odwag przewysza wszystkich
rathw i nie zawahaby si podj walki nawet z Jam, Kuber,
Warun i Indr. Zdoby znajomo niebiaskiej broni od samego
Parauramy i nikt nie zdoa stawi mu czoa. Powiedzia Bhiszmie,
e jeeli uda mu si pokona Pandaww, wycofa si do lasu, lecz
jeeli Bhiszma padnie na polu bitewnym od strza Pandaww,
przystpi do walki i sam jeden pozbawi wszystkich Pandaww
ycia. Nadszed waciwy moment, aby mg wykaza si swoj
odwag. On nas obroni przez zagad .
Dhritarasztra, ktry sucha sw swego wonicy wzdychajc jak
potny w, rzek: O Sandaja, wcale nie dziwi mnie to, e serca
wszystkich zwrciy si ku Karnie. Mam nadziej, e ten wojownik
o wielkiej odwadze nie zawid oczekiwa moich poraonych przez
lk i pogronych w aobie synw, szukajcych u niego ochrony.
Powiedz mi, czy Karna zdoa wypeni pustk, ktra powstaa po
upadku Bhiszmy? Czy zdoa wzbudzi we wrogu przeraenie? Czy
zdoa przynie mym synom zwycistwo?
Sandaja rzek: O krlu, Karna, widzc, e po utracie swego
naczelnego dowdcy armia twoich synw jest jak toncy we
wzburzonym oceanie okrt, chcc uratowa j z otchani i wzmocni
ducha rzek ze zami w oczach: O wojownicy, po co hodowa w
sobie lk przed bitw, skoro cay wszechwiat jest przemijajcy i
nietrway? Skoro nawet potny Bhiszma dysponujcy niebiask
broni i wyposaony we wszystkie zalety herosatakie jak
stanowczo, inteligencja, odwaga, sia, samo-kontrola, pokora,
skromno, uprzejma i wolna od urazy mowanie zdoa uchroni
si przed mierci i zosta miertelnie ranny, przeto my wszyscy
musimy uwaa si ju za zabitych. Na tym wiecie wszystko
pozostaje w wiecznym powizaniu z dziaaniem, i dlatego nie ma tu
niczego, co byoby niezniszczalne. Skoro tak wielki czowiek jak
Bhiszma synny ze swych straszliwych przysig upad na ziemi
uderzony setkami strza, przeto czy moemy by pewni tego, e
jutro znowu wzejdzie soce? Opakujc dzisiaj odejcie tego
wielkiego herosa obdarzonego energi bogw wasu i zrodzonego z
ich energii, jak moemy mie nadziej na uniknicie mierci?
Gdy jego zom i sowom odpowiaday z wszystkich stron
gone szlochania i lamenty, Karna kontynuowa: O wojownicy, w
tym doczesnym wiecie wszystko jest we wadzy mierci,
wszystko jest krtkotrwae. Jak inaczej w senior Bharatw,
Bhiszma, potny jak gra, mgby zosta powalony ze swego
rydwanu na ziemi? I skoro nawet on ley teraz na ziemi jak
upade z firmamentu soce, przeto Arduna, na ktrym bazuje
militarna sia Pandaww, musi by rwnie do pokonania. On te

upadnie na ziemi jak drzewo powalone przez huraganowy wiatr.
Pozostawcie mi ten ciar!
Pal si do tego, aby ruszy na pole bitewne i wysa
wszystkich Pandaww do wiata boga mierci Jamy. Cenic sobie
na tym wiecie najwyej wasn saw rusz do walki, aby zabi
mego wroga, albo zosta przez niego zabity i zasn tak jak
Bhiszma na swym ou ze strza!
Krl Prawa Judhiszthira jest stanowczy, inteligentny i
wyposaony we wszystkie cnoty wojownika. Bhima ma si setki
soni. Arduna jest synem krla bogw Indry, a Nakula i Sahadewa
przypominaj samego Jam. Sia Pandaww wzmacniana przez
obecno Kryszny i wojownikw takich jak Satjaki jest rwna
uciskowi mierci. W spotkaniu z nimi aden tchrz nie ujdzie z
yciem. Jednake tak jak ascet mona pokona si ascezy, tak
sile wojownika mona przeciwstawi wasn si. Mj umys jest
nastawiony na stawianie im bezwzgldnego oporu w obronie
naszej sprawy. Jeszcze dzi wznowi walk, aby stawi im czoa.
Przyjacielem jest ten, kto rusza na pomoc zamanym szeregom, a
nie ten kto ze strachu ucieka. I ja sam albo dokonam bohaterskich
czynw godnych uczciwego czowieka, albo oddam w ofierze swe
ycie tak jak Bhiszma. Zabijajc wroga i ginc od jego strza udam
si wprost do niebiaskich regionw przeznaczonych dla herosw.
Syszc pacz kobiet i dzieci i stajc w obliczu zagroenia mego
krla Durjodhany bdc wojownikiem tak wanie powinienem
uczyni. Dzi jeszcze rusz przeciw wrogowi. Bronic sprawy
Durjodhany bd walczy z Pandawami nie troszczc si o wasne
ycie. Kadc trupem wszystkich jego wrogw oddam w jego rce
nie zagroon ju niczym wadz.
Zwracajc si do swej suby rzek: O sucy, przyniecie mi
moj wspania, byszczc zbroj zrobion ze zota, wybijan
drogimi kamieniami, moj koron byszczc jak soce, mj uk i
strzay ksajce wroga jak ogie lub jadowite we. Umiecie te
na mym rydwanie szesnacie koczanw i odpowiedni liczb
zapasowych ukw doskonaej jakoci. Wyposacie mj rydwan w
odpowiedni liczb wczni, ostrzy i maczug, i przyniecie mi
moj konch. Przyniecie mi rwnie rne dobrze wrce
przedmioty, jak naczynia zrobione ze zota i mosidzu wypenione
kwanym mlekiem. Przygotujcie dla mnie girlandy z kwiatw,
abym mg nimi ozdobi wszystkie moje czonki. Niech zabrzmi
wszdzie hymny zwycistwa! Pjd ladami Bhiszmy i albo
zwyci, albo zgin. Zabij Ardun, choby ochraniaa go sama
mier lub sam udam si do krlestwa boga mierci Jamy. Ci,

ktrzy pjd moim ladem s przywizani do mnie krlami o
uczciwych duszach, a nie prowokatorami braterskiej wendety.
W ten to sposb Karna ulegajc wasnej naturze, wychwalany
przez wojownikw Kauraww wsiad do swego ozdobionego
proporcem i wybijanego zotem rydwanu cignionego przez ogiery
szlachetnej krwi i ruszy do walki z Pandawami szukajc
zwycistwa.

2. Drona zostaje naczelnym dowdc armii Kauraww

Sandaja kontynuowa: O krlu, widok Karny wsiadajcego
do rydwanu i sigajcego po bro ucieszy Durjodhan i wypeni
ponownie jego serce nadziej na zwycistwo. Rzek: O Karna,
moje armie maj w tobie swego obroc. Zastanwmy si wic
teraz, co powinnimy dalej uczyni i co jest w naszej mocy.
Karna rzek: O Durjodhana, rozkazuj nam, bo to ty jeste
najmdrzejszym z krlw. Nikt nie wie lepiej od ciebie, co czyni
dalej. Wszyscy walczcy po twej stronie krlowie pragn usysze,
co masz do powiedzenia. Ty sam nie potrafisz wypowiedzie sw,
ktre byyby niewaciwe.
Durjodhana rzek: O Karna, nasz naczelny dowdca Bhiszma
cieszy si starszestwem, odwag, wiedz i poparciem wszystkich.
Ochrania nas przez dziesi dni dokonujc wielu bohaterskich
czynw i dziesitkujc wroga. Teraz jednake ley na swym ou
ze strza i czeka na odpowiedni moment, aby uda si do nieba. Jak
mylisz, kogo powinnimy namaci obecnie na naczelnego
dowdc naszych wojsk? Bez naczelnego dowdcy nie bdziemy
w stanie kontynuowa bitwy bdc jak d bez sternika, rydwan
bez wonicy lub kupiec zagubiony w obcym kraju. Kto wedug
ciebie byby godny tego, aby zaj miejsce Bhiszmy? Postpi
zgodnie z twoj rad.
Karna odpowiedzia: O krlu, wszyscy walczcy po twej
stronie krlowie s wojownikami o wielkiej duszy i odwadze i
kady z nich zasuguje na to, aby zosta naszym naczelnym
dowdc. S wysoko urodzeni i obeznani zarwno ze sztuk walki,
jak i witymi ksigami i nigdy nie porzucaj pola walki. S sobie
rwni i jeeli wyrnimy jednego z nich, pozostali bd niezado-
woleni i nie bd walczy w twej sprawie z wystarczajcym od-
daniem. Musimy wic wybra kogo, kto ma szczeglne zasugi i
tym kim jest nasz nauczyciel bramin Drona. On uczu nas
wszystkich sztuki walki i cieszy si powszechnym szacunkiem.
Kt byby bardziej godny tego stanowiska ni ten bramin-
wojownik rwny nauczycielowi demonw ukrze i nauczycielowi

bogw Brihaspatiemu? W walczcych po twej stronie armiach nie
ma takiego krla, ktry odmwiby podporzdkowania si jego
rozkazom. On przewysza wszystkich sw umiejtnoci walki i
wiedz. Nama go na naszego naczelnego dowdc bez chwili
zwoki tak jak niegdy bogowie chcc pokona demony asury
namacili na swego gwnodowodzcego Skand.
Durjodhana zaakceptowa sowa Karny. Uda si do Drony i
rzek: O braminie, poniewa przewyszasz wszystkich krlw
walczcych po naszej stronie wysokoci urodzenia, wiekiem,
wiedz, odwag, samokontrol i ascez, umiejtnoci walki i
znajomoci polityki i spraw ziemskich, przeto nie ma nikogo, kto
zasugiwaby bardziej na bycie naszym naczelnym dowdc ni ty.
Zosta wic naszym dowdc i ochraniaj nas tak jak Indra
ochrania niebian. Twoim rozkazom podporzdkuje si moich
jedenacie armii. Pod twoim kierunkiem pragniemy zniszczy
naszego wroga. Arduna straci ca sw odwag widzc, jak stojc
na czele naszych armii nacigasz ciciw swego uku. Pod twoim
dowdztwem pokonamy Judhiszthir i wszystkich tych, co walcz
po jego stronie.
Sowa Durjodhany zostay powitane przez zgromadzonych
licznie krlw okrzykami radoci i wychwalaniem bramina Drony.
Drona akceptujc oferowan mu pozycj rzek: O Durjodhana,
speni twe yczenie i bd walczy z Pandawami, ktrzy z
szacunku do mnie nie bd walczyli ze mn ze sw pen moc.
Nie potrafi jednak zabi Dhrisztadjumny, ktry narodzi si z
ognia ofiarnego na prob krla Drupady z zadaniem, aby mnie
zabi. To nie ja jego, lecz on mnie zabije.
Majc zgod Drony twj syn namaci go na naczelnego
dowdc wykonujc odpowiednie ryty. Bramini recytowali
waciwe inwokacje, tancerze wykonywali odpowiednie tace.
Uradowani tym wojownicy Kauraww bili w bbny i dli w swe
konchy i majc Dron za swego nowego naczelnego wodza uznali
Pandaww ju za pokonanych. Ducha dodawa im rwnie widok
ruszajcego na pole bitewne Karny, ktrego wielbili oddajc mu
cze. Patrzc na niego zapominali o katastrofie, jak byo zadanie
miertelnych ran Bhiszmie i uwolnili si od wywoanego tym alu.
Szeptali midzy sob: Pandawowie nie bd w stanie stawi
oporu Karnie, ktry jest zdolny do pokonania armii bogw
prowadzonej przez Indr. Bhiszma oszczdza Pandaww i nie
chcia ich zabi. Karna jednake nie ma takich skrupuw i zabije
ich w uczciwej walce .


3. Durjodhana uzyskuje od Drony obietnic schwytania
Judhiszthiry

Sandaja kontynuowa: O krlu, Drona namaszczony na
naczelnego dowdc rzek w obecnoci wszystkich Kauraww: O
Durjodhana, skoro uhonorowae mnie jako nastpc wielkiego
wojownika Bhiszmy obdarzajc mnie tytuem naczelnego dowdcy,
pozwl, e ci za to odpac spenieniem twej jednej proby.
Powiedz mi, co mog dla ciebie uczyni?
Durjodhana po zacigniciu rady u Karny i Duhasany rzek:
O Nauczycielu, jeeli faktycznie chcesz zrealizowa moje
yczenie, schwytaj ywcem Judhiszthir i przyprowad go przed
moje oblicze.
Drona odpowiedzia: O Durjodhana, niech chwaa bdzie
Judhiszthirze, ktrego chcesz jedynie wzi do niewoli. Dlaczego
nie prosisz mnie o pozbawienie go ycia? Z jakiego powodu nie
pragniesz jego mierci, cho znasz si doskonale na politycznej
strategii? Czy nie jest prawdziwym cudem to, e sprawiedliwy
Judhiszthira nazywany Krlem Prawa, nie ma takiego wroga, ktry
chciaby jego mierci? Skoro nawet ty pragniesz zachowa go przy
yciu, przeto, jak sdz, albo chcesz ochrania swj rd przed
cakowitym wyginiciem, albo po pokonaniu Pandaww w walce
chcesz odnowi z nimi braterskie stosunki oddajc im ich
krlestwo. W jake szczliwej godzinie narodzi si Judhiszthira i
jake susznie jest nazywany tym, ktry nie ma wroga (Adatasaru)
skoro nawet ty obdarzasz go uczuciem!
Durjodhana nie potrafi jednak ukry swych prawdziwych
uczu i wyraz jego twarzy pozbawi Dron wszelkich zudze.
Durjodhana rzek: O braminie, mier Judhiszthiry nie przyniesie
mi zwycistwa. Nawet bogowie nie potrafi zabi wszystkich
piciu Pandaww i ten, ktry pozostanie przy yciu zabije nas
wszystkich. Schwytawszy Judhiszthir raz jeszcze wykorzystam to,
e on nigdy nie amie danego sowa i jeeli raz jeszcze uda mi si
go pokona w grze w koci, Pandawowie bd ponownie zmuszeni
do udania si na wygnanie, bo jego modsi bracia bd mu
posuszni. Takie zwycistwo bdzie trwae i z takiego to powodu,
nie chc zabi Krla Prawa, lecz pragn go schwyta.
Upewniwszy si, e Durjodhana chce schwyta Judhiszthir dla
nieuczciwego celu, Drona, ktry zdoby wiedz i kierowa si
zawsze zasadami Zysku, Prawa i Przyjemnoci, rzek: O Durjodhana,
nie mog w peni obieca ci tego, o co prosisz. Schwytam
Judhiszthir i oddam go tobie w niewol tylko wwczas, gdy nie
bdzie on ochraniany przez Ardun. Cho jestem jego nauczycie-

lem, a on moim uczniem, jest on ode mnie modszy, obdarzony
pomylnymi znakami, skoncentrowany na swoim celu. Ponadto
zdoby niebiask bro nalec do Indry i iwy i to ty
sprowokowae go do walki. Nie potrafi go pokona ani bogowie,
ani demony asury. Speni wic tw prob tylko wwczas, gdy
uda ci si skoni Ardun do wycofania si z walki w obronie
Judhiszthiry.
Twj niemdry syn syszc t obietnic bramina Drona, cho
ograniczon warunkiem nieobecnoci Arduny, uzna Judhiszthir
za schwytanego. Chcc skoni Dron do dotrzymania sowa
ogosi jego sowa wszem i wobec. Wojska Kauraww powitay
obietnic Drony wielkim aplauzem.

4. Pandawowie dowiaduj si o planie Kauraww

Sandaja kontynuowa: O krlu, Judhiszthira dowiedzia si
szybko poprzez swych szpiegw, jaki zamiar przywieca Dronie.
Zwoa zebranie wszystkich walczcych po swej stronie krlw i
rzek do Arduny: O Arduna, syszae ju o intencjach bramina
Drony. Podejmijmy wic odpowiednie kroki, aby uniemoliwi
mu ich realizacj. Drona obieca, e schwyta mnie tylko wwczas,
gdy ty sam nie bdziesz stanowi mojej ochrony. Nie oddalaj si
wic zbytnio jutro ode mnie, aby uniemoliwi Dronie realizacj
yczenia Durjodhany.
Arduna rzek: O Krlu Prawa, chocia zabicie Drony nie jest
moim przeznaczeniem, i cho wolabym sam zgin, ni walczy
na mier i ycie z moim nauczycielem, nie dopuszcz do tego,
aby wzi ci do niewoli. Durjodhana nigdy nie zdobdzie tego,
czego tak gorco pragnie. Prdzej cay nieboskon ze swymi
gwiazdami upadnie na ziemi lub ziemia rozpadnie si na drobne
kawaki, ni Drona wemie ci do niewoli w czasie, gdy ja sam
pozostaj przy yciu. Nie zdoa zrealizowa swego celu, choby
nawet uzyska pomoc samego Indry lub Wisznu. Dopki yj nie
powiniene wic obawia si tego bramina, cho w walce nie ma
on sobie rwnych. Moesz w peni ufa mym sowom, bo jak
wiesz zawsze realizuj swe przysigi.
Zebrani krlowie powitali sowa Arduny aplauzem
wykrzykujc jego chwa, dmc w swe konchy i uderzajc w
bbny. Ze wszystkich stron dochodzi przeraliwy brzk
uwalnianej ciciwy i uderze palcw sigajcy nieba.


5. Sandaja wychwala heroiczne czyny wojownikw obu stron
podczas jedenastego dnia bitwy

Sandaja kontynuowa: O krlu, przygotowujc si do
kontynuowania walki Drona uformowa armie Kauraww w
formacj zwan Sakata (pojazd), podczas gdy armie Pandaww
uformoway si w formacj Krauncza w ksztacie kruka. Dwaj
nieporwnywalni wojownicy stali na czele swych armiiKarna i
Ardunaobaj rozgniewani i poncy dz zabicia si nawzajem.
Wrogie armie ruszyy przeciw sobie z impetem rozpoczynajc
na polach Kurukszetry jedenasty dzie bitwy.
Pocztkowo armie Pandaww nie byy w stanie zama
szeregw Kauraww ochranianych przez Dron. Podobnie wojska
Kauraww nie byy w stanie wedrze si w zwarte szeregi
Pandaww chronione przez Ardun. Walczce ze sob oddziay
zdaway si sta w miejscu bdc jak szumica od wiatru dungla.
W kocu Drona przypominajcy soce swym splendorem, pdzc
na swym zotym rydwanie i wystrzeliwujc swe strzay we
wszystkich kierunkach zama szeregi Pandaww. Jego strzay
byy jak ostre promienie soca, a on sam zdawa si mnoy w
niezliczonej liczbie kopii. Dziesitkowa swymi ostrzami wojska
Pandaww i nikt nawet nie mia spojrze w jego kierunku.
Do walki z Dron na czele swych dywizji ruszy Judhiszthira,
podczas gdy oddziay Kauraww ruszyy Dronie na pomoc.
Midzy poszczeglnymi wojownikami rozgorzaa zacieka walka.
akuni walczy z Sahadew amic swymi strzaami jego proporzec i
ranic jego wonic. Sahadewa w odpowiedzi uderzy go swymi
szedziesicioma ostrzami, obci jego proporzec, zama mu uk i
zrani wonic. akuni chwytajc w do maczug zeskoczy ze
rydwanu na ziemi i uderzeniem maczugi zabi jego wonic.
Sahadewa uchwyci rwnie sw maczug i zeskoczywszy ze
swego rydwanu ruszy na wroga.
W tym samym czasie Drona walczy z krlem Drupad, a
Bhima z twoim synem Wiwinsati, ktry odpowiadajc na strzay
Bhimy zabi jego konie, uci jego proporzec i zama jego uk
wywoujc tym aplauz onierzy Kauraww. Gdy rozgniewany
Bhima zabi sw maczug jego konie, Wiwinsati uchwyciwszy
tarcz i miecz zeskoczy z rydwanu i ruszy przeciw Bhimie z
wciekoci rozjuszonego sonia.
Krl Madrasu alja miejc si i jakby dla artu uderzy swego
siostrzeca Nakul licznymi strzaami wywoujc tym jego gniew.
Nakula wypuszczajc ze swego uku celne ostrza zabi konie i

wonic alji, zama mu baldachim, obci jego proporzec, po
czym zad tryumfalnie w sw konch.
Satjaki atakujc Kritawarmana przeszy go siedemdziesicioma
strzaami, na co Kritawarman odpowiedzia rwnie gstym
deszczem strza, lecz on przyj je jak gra i pod ich uderzeniami
nawet nie drgn. W tym samym czasie syn Bhimy rakszasa
Ghatotkaka walczy z rakszas Alamwusz. Uywajc swej magii
obaj zwodzili si setkami iluzji.
Tymczasem krl Paurawa ruszy na czele swych oddziaw
przeciw Abhimanju zasypujc go gradem strza. Abhimanju w
rewanu obci swymi strzaami jego baldachim, poama mu uk i
uderzy go siedmioma ostrzami, a jego wonic picioma. Wyj
nastpnie ze swego koczanu strza zdoln do pozbawienia ycia,
lecz zanim zdoa j wypuci ze swego uku, Paurawa poama
jego uk i strza swoimi celnymi ostrzami. Rozgniewany tym
Abhimanju uchwyci tarcz ozdobion ksiycami i miecz i
wywijajc nimi wciekle zeskoczy ze swego rydwanu i ruszy bez
strachu w kierunku rydwanu Paurawy. Z gonym wrzaskiem
wskoczy na jego rydwan, potnym kopniciem powali na ziemi
jego wonic, obci jego proporzec i uchwyciwszy go za wosy
podnis go w gr tak jak ptak Garuda unosi wa wyawiajc go
z gbin wodnych.
Krl Dajadratha widzc jak Paurawa ze zmierzwionymi
wosami zwisa bezradnie z jego doni wygldajc jak pozbawiony
zmysw w zapany przez lwa, nie mg tego znie. Uchwyci
swj miecz i tarcz ozdobion pawiem i wieloma maymi
dzwoneczkami i zeskoczy z gonym rykiem ze swego rydwanu.
Na ten widok Abhimanju wypuci ze swej doni wosy Paurawy i
z szybkoci sokoa zeskoczy z jego rydwanu na ziemi.
Zasaniajc si tarcz i wymachujc mieczem niszczy rzucane w
niego lance i wcznie. Zblia si do Dajadrathy krokiem tygrysa,
ktry atakuje sonia. Obaj skoczyli na siebie krzyujc swe miecze.
Trudno byo dostrzec midzy nimi jak rnic, gdy z rwn
wpraw odpierali swe uderzenia nieprzerwanie si atakujc. W
kocu Dajadratha zama swj miecz uderzajc nim w tarcz
Abhimanju i wycofa si z walki wsiadajc do swego rydwanu.
Abhimanju zmusiwszy wroga do ucieczki powrci rwnie na
swj rydwan torujc sobie drog wrd atakujcych go ze
wszystkich stron onierzy Kauraww swym mieczem.
Abhimanju po pokonaniu Dajadrathy zacz spala swymi
strzaami oddziay Kauraww tak jak poudniowe soce spala
ziemi. alja rzuci w jego kierunku elazn ognist wczni
wybijan zotem. Abhimanju uchwyci j w locie jak Garuda

chwyta wyskakujcego w gr wa wywoujc tym aplauz wrd
onierzy Pandaww i z ca moc swych ramion wyrzuci j z
powrotem w kierunku alji zabijajc jego wonic. onierze
Kauraww nie mogc znie tych okrzykw podziwu, ktre
towarzyszyy heroicznym wyczynom syna Arduny, otoczyli go ze
wszystkich stron pokrywajc go potokami swych strza tak jak
chmury pokrywaj deszczem gr.
alja nie dajc za wygran zeskoczy ze swego rydwanu i ze
sw elazn maczug w doni ruszy przeciw Abhimanju, ktry
uchwyciwszy sw maczug o sile pioruna wyszed mu naprzeciw
zachcajc go swoimi sowami, aby si zbliy, lecz Bhima go
zatrzyma i sam ruszy przeciw alji ze swoj maczug w doni.
alja ruszy mu naprzeciw. Setki onierzy widzc tych dwch
potnych herosw przygotowujcych si do walki krzyczao w
zachwycie brawo, brawo, bio w bbny i do w konchy. Kt
inny oprcz Bhimy miaby ryzykowa uderzenie maczugi alji i
kt inny oprcz alji miaby ryzykowa uderzenie maczugi
Bhimy? Ich ogromne maczugi, ktrymi krcili w swych doniach,
wyglday jak byski byskawic. Wrzeszczc straszliwie zbliali si
do siebie zataczajc koa jak przygotowujce si do walki dzikie
zwierzta. Gdy wreszcie stanli naprzeciw siebie ze swymi
maczugami lekko wygitymi, wygldali jak dwa gotowe do walki
byki. Ich siy byy rwne i gdy starli si ze sob aden z nich nie
mg osign przewagi. Pod uderzeniem maczugi Bhimy z
maczugi alji sypay si iskry. Podobnie pod uderzeniem maczugi
alji iskry sypay si z maczugi Bhimy. Atakowali si nawzajem
swymi maczugami jak walczce ze sob tygrysy atakuj si swymi
pazurami, a sonie kami. Z ciaami pokrytymi krwi od zadawanych
sobie nawzajem ran wygldali jak dwa drzewa Kinsuka pokryte
krwistoczerwonym kwieciem. Dwik uderze ich maczug odbija
si gonym echem.
Bhima uderzany maczug alji z prawej i lewej strony nawet
nie drgn bdc jak wzgrze uderzane przez piorun, podobnie nie
drgn alja uderzany maczug Bhimy. W kocu pod wpywem
swych wzajemnych potnych uderze obaj upadli w tym samym
momencie na ziemi jak dwa maszty wznoszone podczas festiwalu
powiconego Indrze. Na ten widok Kritawarman szybko zbliy
si do alji, ktry lea na ziemi utraciwszy zmysy, wcign go
na swj rydwan i wywiz poza zasig strza. Heroiczny Bhima w
mgnieniu oka powsta z ziemi i sta ze sw maczug w doni
chwiejc si na nogach.
Widok krla Madrasu wywoonego z pola bitewnego przerazi
onierzy Kauraww i poraeni strachem zaczli ucieka we

wszystkich kierunkach bdc jak chmury rozpraszane przez wiatr.
Uradowani tym widokiem onierze Pandaww dli radonie w
swe konchy i bili w bbny.

6. Drona prbuje zrealizowa sw obietnic i schwyta
Judhiszthir

Sandaja kontynuowa: O krlu, syn Karny Wriszasena
widzc, e wojska Kauraww zaamuj si pod naporem wroga,
ruszy im z pomoc ranic tysicami swych strza ludzi, konie i
sonie wroga. Pandawowie widzc spustoszenie, jakie czyni w ich
oddziaach, otoczyli go ze wszystkich stron. Syn Nakuli uderzy go
swymi dziesicioma ostrymi strzaami, lecz on nawet nie drgn i
w rewanu zniszczy uk syna Nakuli i obci powiewajcy na jego
rydwanie proporzec.
Pozostali synowie Draupadi ruszyli w obronie swego brata
zalewajc Wriszasen potokami swych strza. Przeciw nim ruszyli
z kolei wojownicy na rydwanach prowadzeni przez syna Drony
Awatthamana zasypujc ich gradem strza. Przeciw nim w
obronie swych synw ruszyli Pandawowie. Wywizaa si
ponownie zacieka bitwa przypominajca walk bogw z asurami.
Wkrtce pod naporem Pandaww armia Kauraww zacza
ponownie ucieka. Drona prbowa j zatrzyma nawoujc do
powrotu. Sam unoszc si gniewem skierowa swe kare konie ku
miejscu, gdzie sta Judhiszthira, ktry powita go deszczem ostrych
strza z lotkami z pir ptaka Kanki. Nieustraszony Drona w
rewanu sw celn strza zama jego uk.
Ksi Pacalw Kumara chronicy k rydwanu Judhiszthiry
ruszy naprzeciw napierajcemu Dronie zatrzymujc go swymi
strzaami tak jak kontynent zatrzymuje ocean wywoujc tym gony
aplauz. Z gonym wrzaskiem uderzy Dron sw strza w pier i
nastpnie zasypa go tysicem ostrzy. Rozgniewany tym Drona
naoy na swj uk miercionon strza i zabi heroicznego
obroc Judhiszthiry. Usunwszy przeszkod zacz z impetem
wdziera si w szeregi Pandaww wystrzeliwujc swe strzay we
wszystkich kierunkach. Uderza po kolei wszystkich znakomitych
wojownikw Pandaww. ikhandina uderzy dwunastoma strzaami,
Nakul picioma, Sahadew dziesicioma, a Judhiszthir dwu-
nastoma. Kadego z piciu synw Draupadi uderzy trzema strzaa-
mi, Satjaki picioma, a Wirat dziesicioma.
Przeciw Dronie ruszy odwanie ksi Pacalw Jugandhara.
Rozgniewany tym Drona zabi go sw strza o szerokim ostrzu. W
obronie Judhiszthiry ruszyli wwczas krlowie Wirata i Drupada,

ksita Kaikejw, Satjaki i dwaj ksita Pacalw, Wjaghradatta i
Singhasena, otaczajc Dron ze wszystkich stron i zalewajc go
deszczem strza. Wjaghradatta uderzy go pidziesicioma ostrymi
strzaami wywoujc tym aplauz wrd onierzy. Rwnie
Singhasena trafi go swymi celnymi strzaami. Doprowadzony tym
do wciekoci Drona spojrza na nich dzikim wzrokiem i ruszy
przeciw nim uderzajc palcami o ciciw swego uku, i naoywszy
na strzay o szerokich ostrzach uci im ozdobione zotymi
kolczykami gowy. Zalewajc wszystkich dookoa potokami strza
stan przed Judhiszthir nieugity jak sama mier. Przeraani tym
krlowie walczcy po stronie Pandaww zaczli ju ogasza mier
Judhiszthiry, a wojownicy po stronie twych synw woali radonie:
Dzi Durjodhana odnis zwycistwo! Drona schwyta Krla Prawa
i przyprowadzi go przed jego oblicze!
Arduna syszc te okrzyki ruszy na pomoc Judhiszthirze
wypeniajc ca przestrze dwikiem k swego rydwanu i
dziesitkujc wroga nieprzerwanymi strumieniami swych strza.
Za jego ladem pyna rzeka krwi. Swymi ostrzami przykry niebo,
ziemi i cztery kierunki, ktre stay si nie do rozrnienia.
Wszystko zakryte paszczem jego strza schowao si w
ciemnociach i soce zaszo zakryte chmurami kurzu. Nie mona
ju byo rozrni wroga od przyjaciela. Durjodhana i Drona
widzc zapadajcy zmierzch zaczli si wycofywa do swego
obozu. Wojska Pandaww rwnie wycofay si do swych obozw
wychwalajc Ardun tak jak prorocy wychwalaj soce. Arduna
i Kryszna rwnie udali si do swego namiotu i jadc razem na
jednym rydwanie ozdobionym srebrem, zotem i drogimi
kamieniami swym wygldem przypominali ksiyc na obsypanym
gwiazdami niebie.

Napisane na podstawie fragmentw Mahbharta,
Drona Parva, Dronabhisheka Parva, Section I-XVI.


Opowie 78
Trigartowie odcigaj Ardun od Judhiszthiry
wyzywajc go do walki

1. Trigartowie chc odcign Ardun od Judhiszthiry, aby Drona mg go
schwyta; 2. Arduna podejmuje wyzwanie Trigartw, bo tego nakazuje kodeks
wojownika i oddala si od Judhiszthiry; 3. Drona sieje spustoszenie w armii
Pandaww, lecz nie udaje mu si schwyta Judhiszthiry; 4. Bhima rusza do ataku
przeciw Dronie i walczy z Bhagadatt i jego soniem; 5. Arduna rusza do walki z
Bhagadatt pokonujc najpierw wyzywajcych go do walki Samsaptakw;
6. mier krla Bhagadatty; 7. Arduna kontynuuje walk siejc spustoszenie
wrd Kauraww; 8. mier krla Nili; 9. mier braci Karny.

Drona zawstydzony, e nie zrealizowa swej obietnicy, rzek do
Durjodhany: O krlu, mwiem ci, e nikt nie potrafi wzi
Judhiszthiry do niewoli, gdy Arduna jest w pobliu, aby go broni.
Niech kto wyzywajc Ardun do walki odcignie go w odlege
miejsce, tak e nie bdzie mg przyby mu z pomoc. Wwczas
przedr si przez szeregi Pandaww i go pochwyc.
Krl Trigartw Suarman rzek: O krlu, Arduna bez przerwy
upokarza mnie i moich braci. Cigle nas pokonuje, cho zadajemy
mu rany. Nie potrafi w nocy spa mylc o tej habie! Pozwl nam
uczyni to, co sugeruje Drona. Wyzywajc go do walki zacigniemy
go w odlege miejsce i tam albo go zabijemy, albo sami zginiemy!
(Mahbharta, Drona Parva, Section XVII)

1. Trigartowie chc odcign Ardun od Judhiszthiry, aby
Drona mg go schwyta

Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu, po zapadniciu
zmroku i wycofaniu si armii Pandaww i Kauraww do swych
obozw bramin Drona zawstydzony, e nie zrealizowa swej
obietnicy, rzek do Durjodhany: O krlu, mwiem ci, e nikt nie
potrafi wzi Judhiszthiry do niewoli, gdy Arduna jest w pobliu,
aby go broni. Niech kto wyzywajc Ardun do walki odcignie
go w odlege miejsce, tak e nie bdzie mg przyby mu z
pomoc. Wwczas przedr si przez szeregi Pandaww i go
pochwyc.
Krl Trigartw Suarman rzek: O krlu, Arduna bez przerwy
upokarza mnie i moich braci. Cigle nas pokonuje, cho zadajemy
mu rany. Nie potrafi w nocy spa mylc o tej habie! Pozwl
nam uczyni to, co sugeruje Drona. Wyzywajc go do walki

zacigniemy go w odlege miejsce i tam albo go zabijemy, albo
sami zginiemy!
Piciu braci SuarmanaSatjaratha, Satjawarman, Satjawrata,
Satjeszu, Satjakarmanz ktrych kady dowodzi dziesicio-
tysiczn dywizj zoon z onierzy gotowych do walki na
mier i ycie zwanych Samsaptakami, poparo jego sowa swymi
przysigami. Kady z nich rozpali wity ogie, ubra sw zbroj i
po opasaniu si zdjt z uku ciciw i sznurem zrobionym z trawy
kua obmy si w oczyszczonym tuszczu obdarowujc rwnocze-
nie braminw wykonujcych rytuay ofiarne. Kady z nich nie
mia ju wicej zada do wykonania na tym wiecie i w peni
zasuy sobie na bogosawione rejony nieba przeznaczone dla
herosw zdecydowanych na to, by zwyciy lub zgin na polu
bitewnym. W obecnoci witego ognia kady z nich przysig, e
albo zabije Ardun, albo sam zginie.

2. Arduna podejmuje wyzwanie Trigartw, bo tego nakazuje
kodeks wojownika i oddala si od Judhiszthiry

Trigartowie chcc zrealizowa swe przysigi wyzwali Ardun
do walki odcigajc go na poudnie pola bitewnego, podczas gdy
Judhiszthira walczy w jego kracu pnocnym. Arduna widzc
ich upr rzek do Judhiszthiry: O krlu, nie mog nie podj
rzucanego mi wyzwania, gdy tego zakazuje kodeks wojownika.
Daj mi wic swe pozwolenie na walk z krlem Suarmanem i jego
brami. Pozwl mi zabi zarwno ich samych jak i podajce za
nimi oddziay Samsaptakw!
Judhiszthira rzek: O bracie, walcz z Trigartami. Pamitaj
jednak o zamiarach Drony i o tym, jakiego podj si on zadania.
Dziaaj tak, aby uniemoliwi mu jego realizacj.
Arduna rzek: O krlu, niech dzi ochrania ci Satjadit. Ten
wielki wojownik nie dopuci do tego, aby Drona wzi ci do
niewoli. Gdyby jednak zosta on zabity, nie pozostawaj ani chwili
duej na polu bitewnym, choby nawet ochraniay ci wszystkie
nasze armie.
Judhiszthira uciska serdecznie swego brata bogosawic go.
Kaurawowie widzc, e Arduna oddala si od miejsca, gdzie
sta Judhiszthira, nie posiadali si z radoci i ruszyli wciekle do
ataku przeciw Judhiszthirze.
Tymczasem zdecydowani na mier i ycie Samsaptakowie
uformowali swe oddziay w formacj w ksztacie p-ksiyca i na
widok zbliajcego si do nich Arduny wrzasnli jednym wielkim
gosem wypeniajc nim ca przestrze. Arduna widzc ich

radosne podniecenie rzek do Kryszny z lekkim umiechem: O
Kryszna, spjrz na braci Trigartw i ich onierzy. Raduj si,
cho powinni paka. Ju niedugo zaprowadz ich wszystkich
przy pomocy moich strza do tego wiecznego miejsca, gdzie aden
tchrz nie ma dostpu.
Arduna gotowy do walki zad w konch i od jej potnego
dwiku wszystko co ywe stano bez ruchu jak sparaliowane.
Trigartowie odzyskali szybko utracone zmysy i zalali Ardun
potokami strza, ktre on poama swymi pidziesicioma
strzaami. Kady z braci Trigartw uderzy go wwczas dziesi-
cioma strzaami, a on w rewanu uderzy kadego z nich trzema.
Ponc gniewem ponownie zalali go niezliczon iloci strza,
ktre opady na jego rydwan jak rj pszcz na pokryte kwieciem
drzewo. Trzydzieci ostrzy twardych jak diament ze zotymi
lotkami przebio jego diadem. W diademie ozdobionym strzaami
wyglda jak otoczone promieniami wschodzce soce. Sw
strza o szerokim ostrzu zdar z doni Sawahu skrzany
ochraniacz. Innymi strzaami zama uk Sudhanwana i zabi jego
ogiery, po czym jedn celn strza uci mu gow ozdobion
turbanem. mier tego nieustraszonego wojownika przerazia
onierzy Trigartw, ktrzy zaczli ucieka kierujc si ku miejscu,
gdzie na czele swej armii sta Durjodhana. Rozgniewany Arduna
ciga ich setkami strza, podczas gdy krl Trigartw, chcc ich
zatrzyma, woa za nimi: Zatrzymajcie si! Nie omieszajcie si
swym tchrzostwem w oczach caego wiata! Samsaptakowie
otrzsnli z siebie swj strach i z gonymi bojowymi okrzykami,
dmc w konchy powrcili na pole bitewne gotowi do walki z sam
mierci.
Arduna widzc ich powrt rzek do Kryszny: O Kryszna,
przygotuj si do zacitej walki. Ci onierze nie zaprzestan ataku.
To prawdziwi Samsaptakowie, ktrzy lubowali, e w walce ze mn
albo zwyci, albo zgin. Niech wic poczuj straszliw potg
mojej broni i mego uku Gandiwy. Zabij ich wszystkich bdc jak
Rudra, ktry zabija wszystkie ywe istoty na koniec eonu.
Kryszna zadowolony z jego sw pogna konie we wskazanym
przez niego kierunku. Ich zaprzony w gniade ogiery rydwan
zataczajc koa i poruszajc si zrcznie w rnych kierunkach
wyglda jak niebiaski pojazd na firmamencie.
Tymczasem walczca po stronie Trigartw armia pastuchw
Narajanw, ktr Kryszna odda niegdy pod komend Durjodhanie,
uzbrojona w rne rodzaje broni otoczya Ardun ze wszystkich
stron zalewajc go potokami strza. Ich strzay pokryy cakowicie
jego rydwan czynic go niewidocznym. Arduna ze zdwojon

przez swj gniew energi i zmarszczonymi brwiami zad w sw
konch Dewadatt i wystrzeli pocisk zwany Twasztra zdolny do
zabicia za jednym uderzeniem duej iloci wroga. Dziki temu
pociskowi Arduna i Kryszna zaczli powiela si w tysicach
kopii i onierze wrogiej armii tracc orientacj zaczli zabija si
nawzajem widzc w sobie nawzajem Ardun, a w swych ukach
Gandiw. Pozbawieni rozumu i pokryci krwi wysyali si
nawzajem do krlestwa boga mierci Jamy.
Arduna z dzikim miechem dziesitkowa swymi strzaami
pozostae oddziay Trigartw, ktre jednak nie dajc za wygran
ponownie zasypay jego rydwan gradem strza, czynic go
niewidocznym. Widzc, e ich strzay dosigaj celu, krzyczeli
radonie, dli w konchy i bili w bbny. Kryszna osabiony i
pokryty potem rzek do Arduny: O Arduna, gdzie jeste? Czy
cigle yjesz? Nie mog ci nigdzie dostrzec! Arduna syszc te
sowa Kryszny wypuci ze swego uku pocisk Wajawja, ktry
natychmiast rozproszy zalewajc ich ulew strza. Bg wiatru
Waju, od ktrego pochodzia ta bro, rozproszy tumy Samsa-
ptakw, jakby byli gr suchych lici opadych z drzew. Arduna
ciga ich tysicami swych strza obcinajc im gowy i siejc wrd
nich spustoszenie. Pole bitewne swym wygldem coraz bardziej
przypominao krlestwo boga mierci Jamy.

3. Drona sieje spustoszenie w armii Pandaww, lecz nie udaje
mu si schwyta Judhiszthiry

Sandaja kontynuowa: O krlu, w czasie gdy Arduna
walczy z Trigartami na poudniu pola bitewnego, Drona na czele
licznych oddziaw ruszy w kierunku pnocnym, gdzie sta
Judhiszthira z nadziej schwytania go i oddania w rce Durjodhany.
Judhiszthira widzc, e Drona uformowa oddziay Kauraww
w formacj Garudy rozkaza uformowa swe wojska w pkole.
Rzek do swego naczelnego wodza: O Dhrisztadjumna, uczy
wszystko, co w twej mocy, aby uniemoliwi temu braminowi
wzicie mnie do niewoli.
Dhrisztadjumna odpowiedzia: O krlu, dopki yj, nie masz
powodu do niepokoju. Drona nie potrafi pokona mnie w walce.
Wojska Kauraww stary si ponownie z wojskami Pandaww.
Dhrisztadjumna ruszy z impetem przeciw Dronie. Twj syn
Durmukha zalewajc Dhrisztadjumn potokami strza ruszy
Dronie na pomoc. Nieustraszony Dhrisztadjumna odpowiedzia
deszczem strza kierujc je zarwno przeciw niemu jak i Dronie.
Bohaterski Durmukha nie dajc za wygran dalej zasypywa

Dhrisztadjumn gradem strza, podczas gdy Drona dziesitkowa
swymi strzaami oddziay Judhiszthiry.
Honorowa i zgodna z reguami walka szybko zaamaa si i
przeksztacia w chaotyczn bitw wszystkich z wszystkimi.
Wszystkich opanowa gniew i nikt ju nie mia dla nikogo litoci.
Drona przedar si przez oddziay Pandaww w poblie
Judhiszthiry i zasypujc go swymi strzaami wywoa tym wrd
nich okrzyki przeraenia. W obronie Judhiszthiry ruszy ksi
Pacalw Satjadit i swymi picioma mierciononymi jak jad
wa strzaami pozbawi zmysw jego wonic. Innymi strzaami
uderzy jego ogiery i przeszy samego Dron. Podniecony walk i
gniewem, zataczajc koa swym rydwanem zbliy si jeszcze
bardziej do rydwanu Drony i obci zdobicy go proporzec. Drona
w rewanu sw celn strza zama jego uk i przeszy go
dziesicioma ostrzami. Satjadit uchwyci szybko nowy uk i
uderzy Dron trzydziestoma strzaami z lotkami z pir ptaka
Kanki, czym wywoa gony aplauz wrd onierzy Pandaww.
Do walki z Dron doczy Wrika uderzajc go w pier swymi
szedziesicioma strzaami. Drona pokryty gsto strzaami swych
wrogw otworzy szeroko oczy, aby nabra w ten sposb energii.
Z odrodzonymi siami swymi celnymi strzaami poama uki
Satjadita i Wriki i nie zaprzestajc ataku zabi Wrik, jego
wonic i jego ogiery. Rozgniewany tym Satjadit uchwyci nowy,
jeszcze mocniejszy uk i swymi strzaami przeszy ponownie
Dron, jego wonic i jego ogiery. Drona nie mogc tego duej
znie i nastawiwszy si na mier swego wroga zalewa go
nieprzerwanym strumieniem strza. Jednake Satjadit nie dajc za
wygran cigle chwyta za nowy uk, odpowiadajc swymi
strzaami na jego strzay. Doprowadzony tym do wciekoci
Drona naoy na ciciw swego uku strza z gowic w ksztacie
pksiyca i obci mu gow.
Judhiszthira widzc mier Satjadita i majc na uwadze
pouczenia Arduny, cho wspierany przez liczne oddziay
Pacalw, Kekajw, Matsjw, Cedw i Kosalw, pogna swe
konie, aby wycofa si z bezporedniego pola walki. Drona rzuci
si za nim w pogo spalajc swymi strzaami jego oddziay tak jak
ogie spala stos wysuszonego drewna.
Do walki z Dron ruszy modszy brat krla Matsjw atanika.
Z dzikim wrzaskiem uderzy go, jego konie i wonic szecioma
ostrzami specjalnie wygadzonymi rk kowala i jasnymi jak
promienie soca. I nie zaprzestajc wypuszczania strza ze swego
uku pokry go nimi jak gstym paszczem. Rozgniewany tym
Drona naoy na swj uk strza ostr jak brzytwa i obci mu ni

gow ozdobion zotymi kolczykami. Przeraeni jego mierci
Matsjowie zaczli ucieka. Pod naporem strza Drony zaczli
rwnie ucieka Pacalowie, Cedowie, Kekajowie i Kosalowie.
Bysk jego uku i brzk uwalnianej ciciwy zdawa si dochodzi z
wszystkich stron. Ten nieustraszony, prawy, prawdomwny,
posiadajcy wiedz i samo-kontrol bramin sia w oddziaach
Pandaww spustoszenie rozlewajc za sob rzek krwi unoszc
zabitych wprost do krlestwa boga mierci Jamy. By jak
wielbiony przez bogw i demonw asurw Wisznu czynicy
pogrom wrd dajtjw.
Judhiszthira widzc zniszczenie, jakie Drona uczyni w
oddziaach jego sprzymierzecw, ruszy przeciw niemu na czele
swej armii otaczajc go ze wszystkich stron. Armie Kauraww
ruszyy natychmiast Dronie na pomoc. onierze Pandaww
uderzali Dron gradem strza, lecz on nieustraszony wdziera si
wytrwale w ich szeregi rewanujc si swymi celnymi strzaami i
zabijajc wielu. W kocu pod naporem wciekych strza Drony i
wspierajcych go Kauraww Judhiszthira ze sw armi musia si
wycofa.

4. Bhima rusza do ataku przeciw Dronie i walczy z Bhagadatt
i jego soniem

Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, twa opowie o
heroicznych wyczynach Drony raduje moje serce. Czy po tym, jak
zmusi on do ucieczki Pandaww i Pacalw, znalaz si wrd
nich jeszcze kto, kto odway si zaatakowa go ponownie?
Sandaja rzek: O krlu, twj syn Durjodhana zadowolony z
uczynkw Drony rzek do Karny: O Karna, spjrz na armi
naszego wroga, ktra ucieka przed strzaami Drony jak przeraone
stado jeleni przed lwem. Nie odwa si dzi powrci na pole
bitewne i stawi mu ponownie czoa. Powala on ich na ziemi jak
huragan potne drzewa. Rozproszeni przez jego strzay rozbiegaj
si bezradnie we wszystkich kierunkach. S jak bezwadny stos
drewna lub jak stado soni w czasie poogi. Jake ogromn rado
sprawia mi widok Bhimy opuszczonego przez swych onierzy i
otoczonego z wszystkich stron przez moich! Zwycistwo naley do
Drony i jeszcze dzi ten potny syn Pandu straci ycie!
Karna rzek: O krlu, wojownik taki jak Bhima nie porzuci
pola bitewnego nawet za cen ycia i nie bdzie spokojnie znosi
tryumfalnych okrzykw wroga. Nie moemy uzna jeszcze
Pandaww za pokonanych. Odwani i wprawni w uywaniu broni
s zdolni do stawiania nam dalej oporu. Nie powinnimy liczy na

to, e zaprzestan walki, zanim zrealizuj wszystkie przysigi,
ktre poczynili wwczas, gdy prbowalimy ich spali i gdy
pokonalimy ich w grze w koci. Spjrz na Bhim, jak sam jeden
dziesitkuje nasze oddziay. Z ca pewnoci jeszcze dzi zabije
wielu. Za jego przykadem do walki ruszy ponownie Satjaki, a za
nim caa armia Pandaww i Pacalw. Wszyscy ci wojownicy o
wielkiej odwadze skupili si wok niego jak chmury wok soca
i ruszyli razem przeciw Dronie. Potrafi mu si przeciwstawi i
mog go zabi tak jak stado wilkw potrafi zabi sonia.
Durjodhana widzc, e armie Pandaww zorganizoway si
ponownie i ruszyy do ataku przeciw Dronie, sam pospieszy mu z
pomoc prowadzc za sob swych braci i sw potn armi.
Walka rozgorzaa na nowo.
Durjodhana ze sw dywizj jedcw na soniach ruszy do
ataku przeciw Bhimie, ktry wyruszy mu naprzeciw. Pod naporem
strza Bhimy potne jak gry sonie broczce krwi rzuciy si do
ucieczki. Bhima przegania je tak jak wiatr przegania burzowe
chmury. Durjodhana doprowadzony tym do wciekoci przeszy
go swymi strzaami. Rwnie wcieky Bhima odpowiedzia swymi
celnymi ostrzami. Durjodhana, cho z ciaem pokrytym licznymi
strzaami, miejc si dziko zala go ponownie deszczem swych
ostrzy o sile sonecznych promieni. Bhima w rewanu zama jego uk
i obci powiewajcy na jego rydwanie proporzec ozdobiony
drogimi kamieniami i wizerunkiem sonia.
Na pomoc Durjodhanie ruszy krl Angw na swym soniu
prowadzc za sob sw dywizj. Bhima przeszy zbliajcego si
sonia dug strza, ktra po przebiciu go utkwia w ziemi i so
pad na ziemi jak gra od uderzenia pioruna. Razem z nim upad
krl Angw, ktremu Bhima obci gow sw strza o szerokim
ostrzu. Dywizja jedcw na soniach widzc mier swego krla
rzucia si do ucieczki tratujc po drodze wasn piechot.
Do walki z Bhim ruszy wwczas krl Bhagadatta na swym
synnym soniu Supratika. So zbliy si do jego rydwanu i stajc
na dwch nogach z trb wzniesion do gry jej jednym
uderzeniem rozbi rydwan w drobny proch. Bhima, ktry zdoby
wiedz zwan Andalikabedha, zamiast ucieka, schowa si pod
cielskiem sonia grzmocc go piciami w brzuch. So, ktry
chcia go dosign trb i zabi, zacz krci si w kko jak
koo garncarskie. Gdy si tym zmczy, Bhima, ktry mia si
dziesiciu tysicy soni, wyszed spod jego brzucha i stan przed
nim. So uchwyci go sw trb, lecz Bhima uwolni si szybko z
jego ucisku i schowa si ponownie pod jego brzuchem, aby
czeka tam na przybycie swej wasnej dywizji. Gdy ukryty na

brzuchu sonia znikn z widoku walczcych, z wszystkich stron
zaczy dochodzi okrzyki: Bhima zosta zabity przez sonia!
Jednake gdy nadszed odpowiedni moment Bhima wyszed spod
brzucha sonia i zacz z wielk szybkoci ucieka.
Tymczasem Judhiszthira wspierany przez onierzy Pacalw
mylc, e Bhima zosta zabity, otoczy krla Bhagadatt na jego
soniu ze wszystkich stron zasypujc go tysicami strza.
Bhagadatta niszczy je przy pomocy elaznego haku tratujc
rwnoczenie onierzy wroga przy pomocy swego sonia. Do
walki z nim na swym szybkim soniu ruszy krl Dasarnw
uderzajc jego sonia w bok. Midzy dwoma soniami wywizaa
si zacita walka. Supratika krcc si wkoo i atakujc wciekle
swego przeciwnika przebi mu w kocu bok swymi kami kadc
go trupem. Bhagadatta z kolei swymi szecioma lancami pozbawi
ycia jego jedca.
Judhiszthira wspierany przez licznych wojownikw otoczy
Bhagadatt zwartym piercieniem zalewajc go nieprzerwanym
potokiem strza, lecz on siedzia na swym soniu nieporuszony
wygldajc jak gra otoczona przez gsty las. Skierowa swego
sonia przeciw Satjaki i rozwcieczona bestia w jednym mgnieniu
oka poamaa jego rydwan. Sam Satjaki zdoa jednak uratowa si
ucieczk. Podobnie jego wonica, ktry pozostawiajc konie ich
wasnemu losowi pody za Satjaki.
Tymczasem so Bhagadatty razem ze swym jedcem zdoa
wydosta si z otaczajcego go piercienia rydwanw zabijajc po
drodze wielu krlw. Biegajc z rykiem w rnych kierunkach
zdawa si mnoy w swych licznych kopiach. Jego jedziec
Bhagadatta zabijajcy swymi strzaami setki onierzy Pandaww
wyglda jak sam Indra jadcy na swym soniu Airawacie i
poraajcy swymi strzaami danaww.
Bhima widzc, e Pacalowie i Pandawowie w przeraeniu
uciekaj, ruszy ponownie przeciw Bhagadacie i jego soniowi,
ktry tymczasem nabra wody w trb i opluwajc ni zbliajce
si ku niemu konie przestraszy je i przeraone konie poniosy
rydwan Bhimy w odlege miejsce.
Do walki z Bhagadatt ruszy na swym rydwanie odwany
Rucziparwan zasypujc go strzaami. Bhagadatta w rewanu sw
prost strza wysa go do krlestwa boga mierci Jamy. Widzc
jego mier Pandawowie zarzucili Bhagadatt gradem strza, lecz
on kierujc zrcznie swym soniem unika ich nie zaprzestajc sia
spustoszenia w ich szeregach swymi ostrzami.
Abhimanju chcc zabi tego rozszalaego sonia przeszy go
dwunastoma ostrzami, Jujutsu uderzy go dziesicioma, a kady z

piciu synw Draupadi przeszy go trzema. Gdy wcieke zwierz
poprzebijane licznymi strzaami i poganiane przez swego jedca
zaczo tratowa onierzy po swych obu stronach, oddziay
Pandaww rzuciy si do ucieczki bdc jak ptaki atakowane przez
spy. Ten wielki so poganiany elaznym hakiem by jak
uskrzydlona gra z dawnych lat, a jadcy na nim krl Bhagadatta
rozgramia onierzy Pandaww tak jak niegdy asura Wiroczana
rozgramia wojska niebian. Pole bitewne smaga porywisty wiatr i
unoszce si w gr chmury kurzu pokryy ciemnoci niebo, ludzi
i zwierzta. Walczcym wydawao si, e ten jeden przeraliwy
so rozmnoy si w wielu kopiach i wciekle tratuje cae pole.

5. Arduna rusza do walki z Bhagadatt pokonujc najpierw
wyzywajcych go do walki Samsaptakw

Sandaja kontynuowa: O krlu, posuchaj teraz o heroicznych
czynach Arduny.
Arduna widzc wznoszcy si ku grze kurz i syszc lamenty
dochodzce z tego miejsca, gdzie Bhagadatta na swym soniu
tratowa oddziay Pandaww, rzek do Kryszny: O Kryszna, z
tego straszliwego zgieku wnosz, e krl Bhagadatta przystpi do
ataku. Nie znam takiego jedca na soniu, ktry mgby mu w
walce dorwna. Rwnie jego so nie ma rwnego sobie rywala.
Jest zrczny, nie poddaje si zmczeniu i jest nie do pokonania
przy pomocy adnej broni. Potrafi znie nawet dotyk ognia. Sam
jeden zmiady na proch nasze oddziay. Nikt poza nami nie jest w
stanie zatrzyma tej wciekej bestii. Udajmy si wic czym
prdzej tam, gdzie krl Bhagadatta masakruje nasze oddziay.
Jeszcze dzi wyl do krlestwa Indry tego aroganckiego krla,
ktry sw wiar w swe siy opiera na wierze w si swego sonia!
Kryszna pokierowa konie na pnoc spieszc na pomoc
Pandawom. W poowie drogi zatrzymay ich jednak oddziay
powracajcych na pole bitewne Samsaptakw w liczbie czternastu
tysicy, zoonych z pastuchw Narajanw i Gopalw tworzcych
niegdy armi Kryszny, wyzywajc ich ponownie do walki.
Arduna stajc w obliczu koniecznoci wyboru midzy swym
obowizkiem obrony Judhiszthiry przed Bhagadatt i obowizkiem
podjcia rzuconego mu do walki wyzwania zastanawia si przez
chwil na tym, co uczyni. W kocu zdecydowa si zawrci i
podj walk z Samsaptakami, cho wiedzia, e tego wanie
chcieli Durjodhana i Karna.

Samsaptakowie zasypali Ardun z Kryszn tysicami swych
strza czynic ich niewidocznymi. Kryszna zla si potem i by bliski
omdlenia. Arduna przywoa wwczas pocisk Brahmy i pozbawi
nim ycia nieomal wszystkich Samsaptakw. Od jego uderzenia
upadao na ziemi tysice odcitych ramion z domi trzymajcymi
w swym miertelnym ucisku miecze, maczugi, strzay i uki, tysice
obcitych proporcw, tysice wojownikw i ich wonicw, tysice
soni potnych jak wzgrza i ich jedcw. Wrogie oddziay
uderzone broni rozgniewanego Arduny wyglday jak zniszczony
przez poar las. Wszystkie ywe istoty patrzce na jego wyczyn
woay z zachwytem: Wspaniale, wspaniale.
Kryszna rzek do Arduny: O Arduna, sam jeden zabie
dzisiaj tysice Samsaptakw walczcych na mier i ycie. Zaiste
takiego wyczynu nie byby w stanie dokona nawet Indra, Jama,
czy Kubera. Arduna rzek: O Kryszna, udajmy si czym prdzej
na pomoc Judhiszthirze. Prowad nasze ogiery tam, gdzie krl
Bhagadatta na swym soniu tratuje naszych onierzy .

6. mier krla Bhagadatty

Sandaja kontynuowa: O krlu, Kryszna na prob Arduny
pogna ich przykryte zot zbroj szybkie jak myl gniade ogiery w
kierunku dywizji twych synw prowadzonych do walki przez
bramina Dron. Jednake zanim zdoali tam dotrze, drog przeci
im krl Trigartw ze swymi brami wyzywajc Ardun do walki.
Arduna rzek do Kryszny: O Kryszna, c mam czyni?
Powinienem pospieszy na pomoc naszej armii dziesitkowanej
przez Dron, lecz Trigartowie wyzywaj mnie ponownie do walki i
nie powinienem ich wyzwania odrzuca.
Kryszna bez sowa skierowa ich rydwan przeciw Trigartom.
Arduna napi swj uk i uderzy Suarmana siedmioma strzaami,
zama mu uk i obci proporzec. Nastpnie szecioma miercio-
nonymi ostrzami pozbawi ycia jego braci. Rozgniewany tym
Suarman rzuci w kierunku Arduny sw elazn wczni
wygldajc jak w, a w kierunku Kryszny sw lanc. Arduna
poama je przy pomocy celnych strza i zasypujc Suarmana
nieprzerwanym gradem strza pozbawi go zmysw.
Kryszna pogna wwczas konie w kierunku pnocnym, gdzie
krl Bhagadatta na swym soniu tratowa oddziay Pandaww.
Arduna zala wspierajce Bhagadatt oddziay Kauraww swymi
strzaami tak jak Indra zalewa yzne pola deszczem. Konsumujc
je tak jak ogie konsumuje wysuszon traw zbliy si do
Bhagadatty tak jak ptak Garuda zblia si do wa zamierzajc go

zje. Dziesi tysicy nieustraszonych ucznikw otoczyo go ze
wszystkich stron, chcc go zatrzyma, lecz on stratowa ich swymi
strzaami tak jak mody rozgniewany so tratuje odygi lotosw.
Krl Bhagadatta widzc pogrom czyniony przez Ardun i
Kryszn ruszy ku nim na swym przeraliwym soniu zalewajc
ich deszczem strza, lecz Arduna poama je wszystkie swymi
ostrzami, zanim zdoay do nich dotrze. Niezraony tym
Bhagadatta nie zaprzestawa zasypywania ich gradem strza i
poganiajc hakiem swego sonia par ku nim chcc ich stratowa.
Jednake Kryszna kierujc zrcznie komi i rydwanem unikn
uderzenia sonia, ktry nie mogc zatrzyma si w swym rozpdzie
min ich odsaniajc swe tyy. Arduna z atwoci mg wwczas
zabi zarwno sonia jak i jedca uderzajc ich w plecy, lecz tego
nie uczyni mimo swego gniewu pamitajc, e zabijanie kogo,
kto nie moe si broni jest niezgodne z reguami honorowej walki.
Wszystkie ywe istoty patrzyy z pen podziwu zgroz na
walk Arduny i Kryszny z krlem Bhagadatt, ktry zasypywa
ich gradem strza z wysokoci swego sonia, widzc ich ju w
ucisku mierci. Bhagadatta uderzy Kryszn licznymi elaznymi
strzaami ze zotymi lotkami, ktre odbiy si od niego i
zakopyway si w ziemi. Rozgniewany tym Arduna poama jego
uk i zabi onierzy chronicych bokw jego sonia. Bhagadatta
rzuci wwczas w kierunku Arduny czternastoma ostrymi lancami
byszczcymi jak promienie soca, lecz Arduna zama kad z
nich na trzy kawaki i nie zaprzestajc wypuszczania ze swego
uku potoku strza zniszczy zbroj chronic jego sonia, ktra z
brzkiem opada na ziemi. Bhagadatta w odpowiedzi rzuci w
Kryszn elazn wczni wybijan zotem, ktr Arduna zama
na dwoje i zalewajc Bhagadatt nieprzerwanym strumieniem
strza obci jego proporzec i chronicy go przed socem
baldachim, po czym miejc si dziko przebi go dziesicioma
ostrzami z lotkami z pir ptaka Kanki doprowadzajc go tym do
wciekoci. Bhagadatta gono krzyczc rzuci w kierunku
Arduny sw lanc, ktra otara si o zdobicy jego gow diadem.
Arduna poprawi na gowie swj diadem i zawoa: O Bhagadatta,
przyjrzyj si dobrze otaczajcemu ci wiatu, bo widzisz go ostatni
raz! Bhagadatta odpowiedzia potokiem strza. Arduna w
rewanu zniszczy jego uk i koczany i przeszy go siedemdzie-
sicioma dwoma ostrzami.
Bhagadatta kipic gniewem i cierpic przenikliwy bl od
otrzymanych ran skoncentrowa swe myli wypowiadajc wite
mantry i dziki nim przemieni swj hak do poganiania sonia w
potny pocisk Waisznawa i wyrzuci go mierzc w pier Arduny.

Kryszna widzc ten zbliajcy si do Arduny pocisk szybko
zasoni go wasn piersi i uderzajcy go z impetem pocisk
przemieni si w zdobic szyj Kryszny girland.
Zaskoczony zachowaniem Kryszny Arduna rzek z oburzeniem:
O Kryszna, dlaczego amiesz dane sowo? Obiecae, e bdziesz
jedynie powozi moimi komi bez angaowania si w walk! Nie
powiniene wic walczy, dopki ja sam jestem zdolny do stawiania
skutecznego oporu moim wrogom. Wiesz doskonale, e przy
pomocy swego uku i strza potrafi zniszczy cay wszechwiat
cznie z wszystkimi bogami, asurami i ludmi!
Kryszna rzek: O Arduna, posuchaj, co mam do powiedzenia.
Ja sam mam cztery formy, ktre s wiecznie zaangaowane w
ochranianie wszystkich trzech wiatw. Dzielc moj Ja na
cztery czci uprawomocniam (wywicam) w nich dobro. Jedna z
moich form, ktra pozostaje na ziemi jest zaangaowana w
ascetyczne praktyki ascetw. Inna widzi dobre i ze uczynki. Moja
trzecia forma wstpuje w wiat czowieka i angauje si w
dziaanie. Moja czwarta forma jest z kolei pogrona we nie przez
tysic lat. I ta forma mojej Jani, ktra po upywie tysica lat budzi
si ze snu, w momencie przebudzenia spenia proby osb, ktre
na to zasuyy.
W dawnych czasach Ziemia wiedzc, e nadchodzi moment, w
ktrym si budz, poprosia mnie o pocisk Waisznawa dla swego
syna asury Naraki, dziki ktremu byby on nie do pokonania
przez bogw i przez demony. Naraka otrzymawszy ode mnie ten
pocisk zawsze spala nim swych wrogw. Nawet Indra i iwa nie
potrafili si przed nim obroni. Pewnego dnia Naraka obdarowa
nim krla Bhagadatt czynic go w ten sposb nie do pokonania.
Majc na uwadze twe dobro zamaem sw obietnic i pozbawiem
ten pocisk jego mocy. Bhagadatta straciwszy swj pocisk straci
sw moc. Zabij go wic teraz tak jak ja sam zabiem kiedy
demona Narak majc na uwadze dobro wszystkich wiatw.
Arduna syszc te sowa Kryszny pokry krla Bhagadatt
chmur ostrych strza i jedn dug strza trafi jego sonia midzy
dwa paty czoowe. So upad uderzajc w ziemi sw trb i
gono ryczc wyzion ducha. Rwnie Bhagadatta trafiony w
pier dug strza z gowic w ksztacie pksiyca wypuci z
doni uk i strzay i pad martwy na ziemi. Zdobicy jego gow
turban upad jak ucity od odygi kwiat lotosu, a on sam ozdobiony
zotymi girlandami upad na ziemi ze swego ozdobionego zotem
sioda jak kwiat Kinsuka zerwany przez wiatr ze szczytu gr.
Arduna, syn Indry, zabijajc tego krla, ktry sam potny jak

Indra by przyjacielem Indry, zabi ponownie nadziej twych
synw na zwycistwo.

7. Arduna kontynuuje walk siejc spustoszenie wrd
Kauraww

Sandaja kontynuowa: O krlu, po zabiciu krla Bhagadatty
wyposaonego w ogromn energi Arduna okry go pobonie
oddajc honory jego walecznoci. Zaraz potem wyzwali go do
walki dwaj synowie krla gandharww spowinowaceni z akunim
o imionach Wriszaka i Aczala, ktrzy zasypali go gradem ostrych
strza. Arduna w odpowiedzi zabi konie i wonic Wriszaki,
poama jego uk, obci proporzec i baldachim na jego rydwanie i
przykrywajc chmurami swych strza prowadzone przez akuniego
atakujce go oddziay gandharww wysya do krlestwa boga
mierci Jamy piciuset odwanych gandharww ze wzniesion
broni. Wriszaka porzuci swj zniszczony rydwan i przesiad si
do rydwanu swego brata, skd obaj razem zalewali Ardun
nieprzerwanymi strumieniami strza ranic go tak jak w dawnych
czasach Wrtra zrani Indr. Rozgniewany tym Arduna przeszy
ich stojcych obok siebie na jednym rydwanie sw jedn strza
pozbawiajc ich ycia. I ci dwaj herosi upadli rwnoczenie na
ziemi zdobywajc niebo i zyskujc saw.
Twoi synowie widzc mier tych bohaterskich gandharww
zalali Ardun potokami strza. Do ataku na niego ruszy akuni
zdolny do stwarzania setek rnych iluzji powodujcych
dezorientacj. Spowodowa, e na Ardun zaczy z wszystkich
stron spada rne rodzaje broni i w jego kierunku zaczy biegn
gromady rnych wygodzonych zwierzt, jak osy, jelenie,
wielbdy, bawoy, tygrysy, lwy, wilki, mapy, spy i we.
Arduna zniszczy je wszystkie pokrywajc je chmurami swych
strza. Wwczas rydwan Arduny pokrya gsta ciemno, w ktrej
z wszystkich stron dochodziy karcce go gosy. Arduna
rozproszy j szybko swym pociskiem Djotiszka. Gdy ciemnoci
zniky, pojawiy potne zalewajce wszystko wody. Arduna
wysuszy je sw broni Aditja. I gdy Arduna swymi pociskami
zniszczy wszystkie stwarzane przez akuniego iluzje, akuni
uciek jak zwyky tchrz wykorzystujc rczo swych ogierw.
Arduna nie zaprzestawa walki i pokry atakujce go
ponownie oddziay Kauraww chmurami strza rozbijajc je na
dwa nurty tak jak pasmo grskie rozbija wody Gangesu. Jeden z
tych strumieni prowadzi Drona, a drugi Durjodhana. Cho
unoszcy si z ziemi kurz pokrywa wszystko i nic nie byo wida,

w bitewnym zgieku i haasie konch i bbnw cigle da si sysze
przeraliwy brzk Gandiwy. Arduna przegania swymi strzaami
niezliczone oddziay twych synw prowadzone przez Durjodhan
tak jak wiatr w sezonie letnim przegania monsunowe chmury.
Zalewa je swymi strzaami tak jak Indra zalewa ziemi deszczem i
nikt nie potrafi stawi mu oporu. Oddziay twych synw uciekay
przed nim w panice tratujc si nawzajem. Pole bitewne
przedstawiao sob straszny widok.

8. mier krla Nili

Sandaja kontynuowa: O krlu, podczas gdy cz oddziaw
twoich synw zostaa rozbita i rozproszona przez strzay Arduny,
inna cz podajc za braminem Dron ruszya w kierunku
miejsca, gdzie sta Judhiszthira. Na pomoc Judhiszthirze ruszyy
oddziay Pacalw prowadzone przez Dhrisztadjumn nawoujc
do zabicia Drony. Gdy te dwie potgi stary si nawzajem,
wszelkie reguy honorowej walki zaamay si. Zderzenie si tych
herosw o ogromnej energii gotowych do oddania w walce swego
ycia byo jak zderzenie si elaza z diamentem. Najstarsi ludzie
nie pamitaj, aby syszeli kiedykolwiek o bitwie rwnie zawzitej.
Caa ziemia draa pod ciarem tej straszliwej rzezi. Gdy Drona
prowadzc za sob wielotysiczne dywizje Kauraww zama
szeregi Pandaww, rozgniewany Dhrisztadjumna zatrzyma go
swymi strzaami wyzywajc go do pojedynku. Ich pojedynek nie
mia sobie rwnych.
W tym samym czasie walczcy po stronie Pandaww krl Nila
dziesitkowa swymi strzaami oddziay twych synw. Syn Drony
Awatthaman, ktry od dawna chcia si z nim zmierzy, zawoa:
O Nila, walcz ze mn! Nila w odpowiedzi przeszy go strzaami.
W rewanu gboko zraniony Awatthaman trzema strzaami o
szerokich ostrzach zama uk Nili i obci proporzec i baldachim
na jego rydwanie. Rozgniewany tym Nila uchwyciwszy w donie
miecz i tarcz zeskoczy ze swego rydwanu i ruszy w kierunku
wroga, chcc go zabi, lecz zanim zdoa do niego dotrze,
Awatthaman sw strza o szerokim ostrzu obci mu gow
ozdobion szlachetnym nosem i zotymi kolczykami. I ten wielki
wojownik o wysokiej posturze, twarzy jasnej jak ksiyc,
lotosowej skrze i oczach w ksztacie patkw lotosu pad martwy
na ziemi. Jego mier pogrya onierzy Pandaww w alu.
Szeptali midzy sob: O biada nam, jake Arduna zdoa nas
obroni przed potn si wroga, skoro jest odcigany na poudnie
zmuszany do walki przez Samsaptakw i Narajanw .

9. mier braci Karny

Sandaja kontynuowa: O krlu, cho mier krla Nili
zamaa ducha wrd onierzy Pandaww, Bhima nie dawa za
wygran i szedziesicioma strzaami uderzy Walhik, a Karn
przeszy dziesicioma. Widzc to bramin Drona przebi go
licznymi ostrymi strzaami chcc go zabi i nie zaprzestajc swej
ofensywy uderzy go ponownie dwudziestoma szecioma ognisty-
mi ostrzami, z ktrych kade byo jak jadowity w. Karna uderzy
go tuzinem swych strza, Awatthaman siedmioma, a Durjodhana
szecioma. Bhima w rewanu gono krzyczc przebi kadego z
nich swymi ostrzami. Na pomoc Bhimie ruszyli Nakula i
Sahadewa jak i inni wojownicy prowadzeni przez Jujudhan.
Walka midzy wrogimi armiami rozgorzaa od nowa.
onierze Pandaww walczyli zaciekle z wojskami Kauraww
prowadzonymi przez Dron, cho motywowani przez szlachetne
uczucia celowo unikali kierowania swych strza przeciw temu
braminowi, cho on sam bezlitonie dziesitkowa ich setkami
strza. Brzk uwalnianej ciciwy i uderzenie jego palcw zdaway
si dochodzi z wszystkich stron budzc przeraenie w ich sercach.
Arduna po pokonaniu pozostaych przy yciu i wyzywajcych
go do walki Samsaptakw ruszy rwnie przeciw Dronie, ktry
dziesitkowa oddziay Pandaww. Od uderzenia jego strza na
ziemi upadali jedcy ze swych soni, koni i rydwanw. Jednake
Arduna pamitajc o zasadach honorowej walki nie zabija tych,
ktrzy utracili bro, uciekali lub nie podejmowali walki. Jedcy
pozbawieni swych wierzchowcw uciekali w przeraeniu szukajc
ochrony u Karny, ktry ruszy przeciw Ardunie przywoujc sw
niebiask bro agnej. Arduna zatrzyma j jednak strumieniem
strza. Na pomoc Ardunie ruszyli Dhrisztadjumna, Bhima i
Satjaki i kady z nich przeszy Karn swymi trzema strzaami.
Heroiczny Karna nie zaprzestajc niszczenia zalewajcego go
strumienia strza Arduny swymi celnymi strzaami poama im
uki. Bez swych ukw wygldali jak we pozbawione jadu.
Dziko krzyczc rzucali w kierunku Karny wczniami, ktre on z
rwnie gonym krzykiem niszczy nie zaprzestajc strzelania w
kierunku Arduny.
Arduna przeszy Karn siedmioma strzaami i uderzajc jego
modszego brata szecioma ostrzami pozbawi go ycia. Od strza
Arduny na oczach Kauraww zginli rwnie dwaj inni bracia
Karny, Satrundaja i Wipatha.
W tym samym czasie Bhima potny jak ptak Garuda
zeskoczy ze swego rydwanu i uderzeniem miecza pozbawi ycia

pitnastu wojownikw wspierajcych Karn. Nastpnie wrci na
swj rydwan i uchwyciwszy uk przebi Karn dziesicioma
strzaami, a picioma uderzy jego wonic i ogiery. Rwnie
Dhrisztadjumna uchwyciwszy miecz zeskoczy ze swego rydwanu
i pozbawi ycia krlw Niszadw. Nastpnie wrci na swj
rydwan i dziko krzyczc przeszy Karn siedemdziesicioma
siedmioma strzaami. W tym samym czasie Satjaki przeszy Karn
szedziesicioma czterema strzaami ryczc jak lew. Dwiema
strzaami poama jego uk i trzema innymi uderzy go w ramiona i
pier.
Na pomoc Karnie ruszy Durjodhana, Drona i Dajadratha
prowadzc za sob liczne oddziay jedcw i piechoty ratujc go
z oceanu strza, ktrymi zalewa go Satjaki. Pandawowie ruszyli z
kolei na pomoc Satjaki. I nie troszczc si o swe ycie heroiczni
wojownicy zabijali si nawzajem zaludniajc gsto krlestwo boga
mierci Jamy. Dostarczajc uczty spom, szakalom i innym
owcom nocy erujcym na padlinie powicali si tej rzezi z ca
sw moc i energi. W kocu soce udao si na spoczynek
chowajc si za zachodnimi wzgrzami i pokaleczeni, rozproszeni
i skpani w krwi wojownicy Pandaww i Kauraww wycofali si
na noc do swych obozw.

Drona Parva, Dronabhisheka Parva, Section XVII-XXX.


Opowie 79
Wszyscy przeciw jednemu: mier Abhimanju

1. W czasie gdy Arduna walczy dalej z Samsaptakami, Drona tworzy formacj
koa chcc schwyta Judhiszthir; 2. Abhimanju na prob Judhiszthiry zgadza si
na podjcie prby wamania si do formacji Kauraww, cho nie wie jak si z niej
wydosta; 3. Abhimanju wdziera si do rodka formacji wojennej Kauraww;
4. Abhimanju walczy samotnie z ca armi Kauraww; 5. Dajadratha dziki
darowi iwy uniemoliwia Pandawom udzielenia pomocy Abhimanju;
6. Wojownicy Kauraww kolektywnie pozbawiaj broni i zabijaj bezbronnego
Abhimanju.

Sandaja kontynuowa: O krlu, ten wojownik o statusie ati-
rathy, syn Arduny i siostry Kryszny Subhadry trzymajcy w doni
czakr (koo), ktra jest broni samego Wisznu wyglda jak sam
Kryszna. Gdy tak sta z wosami rozwianymi trzymajc w doni t
najwysz bro, nawet bogowie nie byli w stanie na niego
spojrze. Jego widok wypeni serca otaczajcych go zwartym
piercieniem krlw wielkim niepokojem i nie mogc tego znie
rozbili trzymane przez niego koo swymi strzaami na tysice
drobnych kawakw. ...
Syn Duhasany podnis si z ziemi pierwszy i widzc, e
Abhimanju rwnie si podnosi, uderzy go bezbronnego sw
maczug w koron na gowie. Pod wpywem tego zdradzieckiego
ciosu umczony walk Abhimanju wyzion ducha. W taki to
sposb on jeden zosta zabity przez wieluon, ktry swymi
strzaami miady ca armi Kauraww tak jak dziki so
miady odygi kwiatw lotosu. ...
Rne ywe istoty patrzc na Abhimanju lecego na polu
bitewnym jak opady z firmamentu ksiyc mwiy gono: O
biada nam wszystkim, na ziemi upad ten potny heros, ktry
walczy sam jeden z szecioma wojownikami na rydwanach.
Zabicie go w ten sposb jest zbrodni niezgodn z Prawem .
(Mahbharta, Drona Parva, Section XLVII)

1. W czasie gdy Arduna walczy dalej z Samsaptakami, Drona
tworzy formacj koa chcc schwyta Judhiszthir

Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu, gdy dwunasty
dzie walk na polach Kurukszetry dobieg koca, twoi synowie
czuli si pokonani przez Pandaww. Nie udao im si bowiem
odcign Arduny od Judhiszthiry na tyle daleko, aby nie mg
przyby mu na czas z pomoc, i Drona nie zdoa zrealizowa swej
obietnicy pochwycenia go i oddania w rce Durjodhany. Gdy

wycofywali si do swego obozu, upokorzeni i pod naporem wroga,
syszeli, jak wszystkie ywe istoty wychwalay waleczno
Arduny i jego przyja z Kryszn. Noc spdzili w ciszy
rozmylajc nad niefortunnym dla nich przebiegiem zdarze,
czujc si tak, jakby kto rzuci na nich przeklestwo.
O poranku ponury i rozdraniony sukcesem wroga Durjodhana
rzek do Drony: O braminie, z ca pewnoci sprzyjasz naszemu
wrogowi i chcesz nas zniszczy. Nie schwytae Judhiszthiry, cho
by w twoim zasigu. Nie zrealizowae tego, co mi obiecae w
odpacie za moj usug. Ludzie szlachetni, tacy jak ty, nigdy nie
zawodz nadziei tych, ktrzy s im oddani.
Drona rzek: O Durjodhana, nie powiniene wypowiada pod
moim adresem takich gorzkich sw. Zawsze prbuj czyni to, co
ci zadowala. Jednake nikt w caym wszechwiecie nie potrafi
pokona kogo, kogo ochrania Arduna. Tam gdzie jest obecny
stwrca wszechwiata Kryszna i gdzie Arduna nosi bro, adna
potga nie pomoe, poza potg iwy. Obiecuj ci jednak, e dzi
uformuj twe wojska w formacj, ktrej nie potrafi zama nawet
bogowie i pochwyc Judhiszthir, pod warunkiem, e uda ci si z
pomoc Samsaptakw odsun od niego Ardun.
Jak powiedzia, tak uczyni. Widzc, e Samsaptakowie
ponownie odcigaj Ardun daleko od miejsca, gdzie sta ze sw
armi Judhiszthira wyzywajc go do walki, uformowa wojska w
formacj koa, w ktrej centrum ustawili si walczcy po stronie
Kauraww krlowie rwni sw walecznoci samemu Indrze.
Wejcia do niej bronili ksita o promienistoci rwnej socu,
ktrzy przysigli, e nie wycofaj si z walki nawet za cen ycia.
Z proporcami wybijanymi zotem i czerwonymi sztandarami,
natarci past sandaow, ubrani w czerwone szaty, ozdobieni
czerwonymi ornamentami i girlandami ze wieych kwiatw stali
gotowi do walki. Odczuwajc rado tak sam jak gniew, oddani
sobie nawzajem i przecigajcy si w swej odwadze, majc na
czele twego przystojnego wnuka Lakszman przygotowywali si
do ataku na wroga. Twj syn Durjodhana pod biaym baldachimem
sta w samym centrum utworzonego koa w otoczeniu Karny,
Duhasany i Krypy. Ochadzany dugimi wachlarzami wyglda
rwnie olniewajco jak Indra wrd niebian. Na czele tej kolistej
formacji sta sam bramin Drona wspaniay jak wschodzce soce.
Obok niego bronic do niej wejcia ustawi si wadca Sindhw
Dajadratha. Po jego jednej stronie stao twoich trzydziestu synw
przypominajcych swym wygldem bogw z Awatthamanem na
czele, a po drugiej jego stronie ustawili si akuni, krl Madrasu

alja i krl Bhurirawas. Wkrtce rozpocza si walka na mier i
ycie, od ktrej widoku a wos jey si na gowie.

2. Abhimanju na prob Judhiszthiry zgadza si na podjcie
prby wamania si do formacji Kauraww, cho nie wie jak
si z niej wydosta

Sandaja kontynuowa: O krlu, Pandawowie z Bhim na czele
daremnie prbowali zama utworzon przez Dron formacj i
wedrze si do jej rodka. Drona zatrzymywa ich potokami swych
strza tak jak skalisty brzeg zatrzymuje uderzajc we wzburzon
fal. Pandawowie nie mogli wytrzyma naporu jego strza.
Judhiszthira widzc jak Drona prze do przodu, rozmyla nad
tym, jak go zatrzyma. Nie widzc adnego innego sposobu cay
ciar woy na barki syna Arduny i siostry Kryszny Subhadry,
ktry sw energi przewysza nawet energi Arduny i
dorwnywa Wasudewie. Rzek do niego: O Abhimanju, nie wiemy,
jak zama uformowan dzi przez Dron formacj. Tylko ty sam,
Kryszna, Arduna i Pradjumna potraficie si przez ni przedrze.
Poza wami nie ma nikogo innego, kto potrafiby dokona tego czynu.
Dziaaj wic tak, aby twj ojciec Arduna nie mg nas zgani, gdy
wrci zwyciski po pokonaniu prowokujcych go do walki
Samsaptakw. Uchwy za bro i zam szeregi wroga. Uczy to z
myl o starszynie swego rodu i Krysznie, ktry jest bratem twej
matki oraz o wszystkich naszych onierzach.
Abhimanju rzek: O Krlu Prawa, mj ojciec nauczy mnie,
jak wama si do rodka wojennej formacji takiej jak ta, ktr
utworzy Drona. Pragnc twego zwycistwa uczyni wic tak jak
kaesz. Nie potrafi si jednak si z niej wydosta, gdy sam jeden
znajd si w puapce wroga.
Judhiszthira rzek: O Abhimanju, prowad nas wycinajc dla
nas drog w dungli wroga. Bdziemy poda zaraz za tob
ochraniajc ci ze wszystkich stron.
Bhima rzek: O Abhimanju, ja sam, Dhrisztadjumna i Satjaki
bdziemy poda tu za tob. Wedrzemy si za tob w sam rodek
wroga i pooymy trupem ich najodwaniejszych wojownikw.
Abhimanju rzek: O Krlu Prawa, cho jestem jeszcze
dzieckiem, sam jeden przedr si przez zwarte szeregi wroga
dziaajc w ten sposb zarwno na rzecz krewnych mego ojca, jak
i mojej matki i przykryj ziemi ciaami zabitych przeze mnie
wrogw. Nikt nie ujdzie ywy ze spotkania ze mn, gdy inaczej
nie mgbym nazywa si synem Arduny i siostry Kryszny
Subhadry!

Judhiszthira rzek: O Abhimanju, uczy wic tak jak mwisz.
Ochraniany przez naszych ucznikw sprbuj wedrze si do rodka
kolistej formacji wroga uchodzcej za niezniszczaln.

3. Abhimanju wdziera si do rodka formacji wojennej
Kauraww

Abhimanju rzek do swego wonicy: O Sumitra, pognaj moje
konie w kierunku wroga. Sumitra odpowiedzia: O Abhimanju,
Pandawowie woyli na twe barki ogromny ciar. Zastanw si,
czy jeste w stanie go unie. Wychowae si w luksusach paacu
i nie masz takiego jak bramin Drona dowiadczenia. Drona jest
prawdziwym mistrzem w uyciu wszelkiej broni. Abhimanju
rzek ze miechem: O Sumitra, perspektywa walki z wszystkimi
potnymi wojownikami Kauraww wcale mnie nie przeraa.
Gotw bybym stawi czoa samemu Indrze na jego soniu
Airawacie i podajcym za nim niebianom. Lk nie zagociby w
moim sercu nawet wwczas, gdybym musia stawi czoa
pogromcy caego wszechwiata i mojemu wujowi Wisznu
(Krysznie) jak i mojemu ojcu Ardunie. Poprowad wic mj
rydwan w kierunku Drony i uformowanej przez niego armii
gotowej do rozpoczcia miertelnej bitwy.
Kaurawowie widzc pdzcy ku nim rydwan Abhimanju
ozdobiony proporcem z wizerunkiem drzewa Karnikara ruszyli mu
na spotkanie, podczas gdy Pandawowie ruszyli za nim podajc
jego ladem. Syn Arduny i Subhadry ubrany w zot zbroj gna
bez lku przeciw caej armii Kauraww z Dron na czele bdc jak
mody lew atakujcy stado soni. Gdy uderzy w nich z potn si
prbujc zama ich szeregi, zasypali go gradem strza. Miejsce, w
ktrym si starli, kipiao jak wiry w oceanie spowodowane przez
wpadajce we wody Gangesu. I gdy bitwa stawaa si coraz
gortsza, Abhimanju, mimo silnego oporu, wdziera si coraz
gbiej do rodka utworzonej przez Dron wojennej formacji.
Przeciw niemu ruszya caa armia wyposaona w tysice bojowych
soni, koni, rydwanw i oddziaw piechoty prbujc go zatrzyma.
On jednake wyposaony w rwn Ardunie lekko rki i
posiadajcy gbok wiedz sztuki wojennej zabija onierzy
Kauraww setkami pokrywajc pole bitewne ich ciaami i
odcitymi czonkami tak jak kapan pokrywa otarz dbami trawy
kua. Sam jeden zdruzgota swymi strzaami potne militarne siy
wroga tak jak trzyoki iwa o potnej energii zdruzgota niegdy
tumy uzbrojonych w rne rodzaje broni asurw. onierze
twoich synw zalewani potokami jego strza z ciaami pokrytymi

potem, wyschnitymi ustami i zjeonymi ze strachu wosami
rzucali wok pene niepokoju spojrzenia. Bezradni wobec jego
strza chcc ratowa ycie prbowali ucieka poganiajc swe
wierzchowce i porzucajc na polu bitewnym rannych ojcw,
synw, braci i innych krewnych.
Sandaja kontynuowa: O krlu, twj syn Durjodhana widzc
spustoszenie czynione przez walczcego samotnie Abhimanju
zapon strasznym gniewem i sam ruszy do walki z nim. Widzc
to bramin Drona zawoa swym potnym gosem: O wojownicy,
ratujcie krla! Nie pozwlcie, aby zgin od ognistych strza
Abhimanju! W odpowiedzi na jego wyzwanie wszyscy wielcy
wojownicy Kauraww otoczyli Abhimanju ze wszystkich stron
zalewajc go deszczem strza. Abhimanju zawy jak lew i odpar
ich atak gstymi strumieniami swych strza. I cho otoczony ze
wszystkich stron gstym piercieniem rydwanw i zalewany ze
wszystkich stron strzaami nie zaprzestawa wypuszczania ze
swego uku gstego deszczu strza gronych jak jadowite we.
Doprowadzeni tym do wciekoci wojownicy Kauraww nie
zaprzestawali ataku, lecz nieustraszony syn Arduny i Subhadry
powstrzymywa ich swymi strzaami tak jak ld zatrzymuje wody
oceanu. adna ze stron nie chciaa da za wygran. I cho
Duhasana przebi go dwunastoma strzaami, Drona siedemnastoma,
Kritawarman siedmioma, Bhurirawas trzema, alja szecioma,
akuni dwoma, Durjodhana szecioma, Abhimanju wystrzeliwujc
swe ostrza we wszystkich kierunkach zdawa si taczy na swym
rydwanie i przeszywa ich rwnie gsto swymi strzaami.
Rozgniewany ich atakiem ukazywa sw niebywa moc nabyt
dziki kulturze i praktyce. Poganiajc swe konie o szybkoci ptaka
Garudy posuszne swemu wonicy stan przed synem krla
Asmaki. Buczuczny ksi przeszy go dziesicioma strzaami
krzyczc: Poczekaj! Abhimanju w odpowiedzi swymi dziesicioma
ostrzami zabi jego konie i wonic, obci jego proporzec i jego
samego pozbawi gowy jak i doni trzymajcych uk i strzay.
Widzc mier swego ksicia prowadzeni przez niego onierze
rzucili si do ucieczki.
Karna, Krypa, Drona, Awatthaman, akuni, alja, Durjodhana,
Bhurirawas i inni wojownicy Kauraww zalali Abhimanju
potokami swych strza. Abhimanju w rewanu, cho sam zraniony
licznymi strzaami, wypuci ze swego uku strzay zdolne do
przebicia najtwardszej zbroi i uderzy nimi Karn, a innymi trzema
ostrzami pozbawi ycia Suszhen, Drighaloczan i Kundawadhina.
Karna gboko zraniony i pod wpywem silnego blu zadra jak
wzgrze podczas trzsienia ziemi. Szybko jednak opanowa swj

bl i w rewanu przeszy Abhimanju swymi dwudziestoma
picioma strzaami. Rwnie Awatthaman uderzy Abhimanju
dwudziestoma strzaami, a Kritawarman siedmioma. Abhimanju z
ciaem pokrytym setkami strza galopujc po polu bitewnym
wyglda jak sam bg mierci Jama zarzucajcy sw ptl.
Przeraajc zbrojne oddziay wroga swym wrzaskiem zasypa
znajdujcego si w pobliu alj gradem swych strza. Gboko
zraniony alja opad na dno rydwanu tracc na chwil zmysy. Na
ten widok oddziay Kauraww zaczy w panice ucieka, cho
Drona prbowa je powstrzyma, podczas gdy zwyciski
Abhimanju wychwalany przez Ojcw, bogw, Sidhw i wszystkie
ywe istoty zamieszkujce niebo i ziemi sta na polu bitewnym
rozsiewajc wok blask jak ogie ofiarny, w ktry jest wlewany
oczyszczony tuszcz.
Modszy brat alji widzc, e alja straci zmysy od uderzenia
strza Abhimanju, ponc dz zemsty ruszy w jego kierunku
zasypujc go strzaami. Rozgniewany tym Abhimanju, obdarzony
niezwyk lekkoci rki obci mu swymi strzaami gow, zabi
jego wonic i ogiery i zniszczy jego rydwan. Modszy brat alji
upad na ziemi jak potne wzgrze wyrwane z ziemi przez
huraganow burz. Podajcy za nim onierze rozbiegli si ze
zgroz we wszystkich kierunkach, podczas gdy wszystkie ywe
istoty patrzce na ten heroiczny wyczyn syna Arduny woay z
zachwytem: Wspaniale, wspaniale!.
Tymczasem liczni wojownicy Kauraww wzburzeni mierci
modszego brata alji uzbrojeni w rne rodzaje broni ruszyli
przeciw Abhimanju na swych rydwanach, koniach i soniach
krzyczc: O synu Arduny, nie ujdziesz nam dzi z yciem! Ze
wszystkich stron da si sysze wist ich strza i grzmot k ich
rydwanw. Na ich strzay Abhimanju odpowiada swoimi
strzaami. Odpiera ich atak przy pomocy broni, ktr otrzyma od
Kryszny i Arduny. Nie zwaajc na ciar, jaki Pandawowie
woyli na jego barki, nie zaprzestawa zalewa wroga potokiem
swych ostrzy. Jego bez przerwy napity uk wyglda jak ognista
tarcza jesiennego soca, a brzk uwalnianej ciciwy i uderzenia
jego palcw przypominay grzmoty jesiennej burzy. Pocztkowo z
szacunku dla atakujcych go herosw nie walczy z caej swej
mocy. W miar upywu czasu stawa si jednak coraz bardziej
gwatowny tak jak soce na koniec pory deszczowej. Ponc coraz
wikszym gniewem spala wroga swymi strzaami ze zotymi
lotkami tak jak soce spala ziemi swymi promieniami. Na oczach
bramina Drony zasypywa Kauraww gradem rnej broni. W
kocu pod jego naciskiem onierze Kauraww zaczli ucieka.

4. Abhimanju walczy samotnie z ca armi Kauraww

Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, suchajc o tym, jak syn
Arduny i Subhadry sam jeden trzyma w szachu ca armi moich
synw, odczuwam zarwno smutek, jak i zadowolenie. Opowiadaj
dalej o heroicznych czynach Abhimanju, ktry jest jak bg wojny
Skanda walczcy z tumami asurw.
Sandaja rzek: O krlu, suchaj wic dalej o tej bohaterskiej
walce jednego przeciw wielu.
Nieustraszony Abhimanju nie zaprzestawa zalewa potokami
swych strza wojownikw Kauraww synnych ze swej odwagi.
Krc wrd nich jak piercie ognia przeszy nimi Dron, jego
syna Awatthamana, Durjodhan, akuniego, Karn, Kryp, alj i
wielu innych krlw i ksit. Zdawa si by wszdzie. Drona
peen podziwu dla jego walecznoci rzek do Krypy: O braminie,
popatrz na tego modego syna Subhadry. W caym wszechwiecie
nie ma ucznika, ktry byby mu rwny. Gdyby tylko zechcia,
mgby z atwoci pozabija cay ten atakujcy go tum. Z jakich
jednak powodw powstrzymuje si i nie formuuje takiego
yczenia.
Durjodhana syszc sowa Drony i doprowadzony do wciekoci
przez atak Abhimanju rzek do Karny, Duhasany, alji i innych
otaczajcych go wojownikw z lekkim umiechem: O wojownicy,
nasz nauczyciel znajcy Brahmana straci rozum. aden atakujcy
go wrg nie potrafi uj z yciem, choby nawet by samym
Niszczycielem. A c dopiero zwyky miertelnik jak Abhimanju?
Nie zamierza on jednak zabi syna swego ulubionego ucznia
Arduny. Ludzie szlachetni zawsze miuj swych uczniw i ich
synw. Abhimanju wydaje si mny, bo jest ochraniany przez
Dron. Tak naprawd jest on jedynie zadufanym w sobie dzieckiem
i gupcem. Zabijmy go wic bez zwoki.
Syszc sowa swego krla wojownicy Kauraww ze zdwojon
energi rzucili si do walki z Abhimanju. Duhasana zawoa: O
krlu, jeszcze dzisiaj zabij go na oczach wszystkich Pandaww i
Pacalw. Pochon go tak jak Rahu pochania soce. Kryszna i
Arduna (dwch Krysznw), ktrzy s niezwykle zadufani w sobie,
z ca pewnoci opuszcz wiat ywych i udadz si do wiata
boga mierci Jamy, gdy usysz o tym, e zabiem syna Subhadry.
Na wie o ich mierci umr z kolei z rozpaczy pozostali synowie
Pandu i ich przyjaciele. mier Abhimanju przyniesie w
konsekwencji mier wszystkich twoich wrogw. ycz mi wic,
abym jeszcze dzi go zabi.

Ponc gniewem z dzikim wrzaskiem ruszy przeciw
Abhimanju zalewajc go deszczem strza. Abhimanju powita go
dwudziestoma szecioma ostrzami i zawoa: O przepeniony
pych herosie, witaj! Ju dawno porzucie ciek Prawa i stae
si okrutny. Wszczynasz ktnie z prnoci i dla wasnej chway.
Swoj okrutn mow na oczach wszystkich krlw zebranych
swego czasu w Gmachu Gry krla Dhritarasztry rozgniewae
samego Krla Prawa. Bazujc na hazardzie gry w koci i
oszukaczych trikach akuniego, rozzuchwalony zwycistwem
wypowiedziae wiele obraliwych sw pod adresem Bhimy.
Zbierz wic teraz owoc swego dziaania! Spoyj owoc swej
nienawici do pokoju, swej ignorancji, gniewu, skpstwa,
nieopanowania, wrogoci wobec krewnych, niesprawiedliwoci,
jak i przeladowania i ograbienia moich ojcw z ich krlestwa!
Jeszcze dzi na oczach caej armii zabij ci moimi strzaami i
pozbd si w ten sposb ciaru swego gniewu! Spac mj dug
rozgniewanej Draupadi i moim ojcom, ktrzy tskni za okazj,
aby ci zabi! Spac swj dug Bhimie! Jeeli nie uciekniesz ze
strachu przede mn z pola bitewnego, nie uciekniesz dzi z
yciem!
Na potwierdzenie swych sw naoy na swj uk strza o
splendorze bogw mierci, ognia i wiatru zdoln do pozbawienia
Duhasan ycia. Strzaa ta przeszya gboko jego ramiona.
Abhimanju natychmiast uderzy go jeszcze dwudziestoma picioma
strzaami, ktre byy jak dotknicie ognia. Gboko zraniony
Duhasana opad na dno swego rydwanu tracc zmysy i jego
wonica wywiz go poza zasig strza syna Arduny ratujc mu
ycie.
Walk Abhimanju z Duhasan obserwowali podajcy za
nim ze swymi wojskami Pandawowie prbujcy przedrze si za
nim przez zwarte szeregi wroga bronice wejcia do rodka ich
kolistej formacji. Widzc heroiczne czyny Abhimanju witali je
gonym aplauzem i uderzeniami w bbny. Ich serca wypeniay
si radoci, gdy patrzyli na ucieczk tego penego pychy i
nieprzejednanego Kaurawy. Wszelkimi siami prbowali zama
formacj wroga i dostarczy wsparcia Abhimanju. Kaurawowie
stawiali im jednak zacity opr prbujc za wszelk cen utrzyma
swe pozycje. Midzy siami Pandaww i Kauraww toczya si
wcieka bitwa.
Tymczasem Durjodhana rzek do Karny: O Karna, zmobilizuj
swe siy i rusz ponownie do walki. Popatrz na tego wciekego
syna Arduny, ktry zmusi Duhasan do ucieczki i na tych

zaciekych Pandaww, ktrzy prbuj zama nasze szeregi i
dosta si do rodka, aby wesprze Abhimanju.
Karna pragnc speni yczenie Durjodhany i kipic gniewem
zasypa Abhimanju gradem swych ostrych strza. Abhimanju w
rewanu przeszy go swymi siedemdziesicioma trzema strzaami.
Nikt nie by w stanie go zatrzyma i cho Karna uderza go
setkami strza, nie odczuwa blu. miejc si dziko zasypa Karn
swymi zaostrzonymi na kamieniu strzaami przeszywajc nimi
jego konie i wonic i amic chronicy go od soca baldachim.
Gdy Karna odpowiedzia picioma celnymi strzaami, Abhimanju
w rewanu jedn celn strza zama jego uk i obci zdobicy
jego rydwan proporzec wywoujc tym aplauz obserwujcych
walk Pandaww.
Na pomoc Karnie ruszy z gonym wrzaskiem jego modszy
brat i napinajc swj uk wdar si pomidzy walczcych. Swymi
dziesicioma ostrzami uderzy konie i wonic Abhimanju, obci
chronicy go przed socem baldachim i proporzec na jego
rydwanie wywoujc tym okrzyki podziwu wrd Kauraww.
Abhimanju w odpowiedzi sw jedn uskrzydlon strza obci mu
gow. Patrzc na swego brata upadajcego na ziemi jak zamane
przez wiatr drzewo Karnikara, serce Karny wypenio si blem.
Abhimanju walczc dalej zmusi Karn do ucieczki, po czym
skierowa swe strzay przeciw innym ucznikom. Ponc gniewem
sam jeden zalewa swymi ostrzami niezliczone tumy uzbrojonych
po zby Kauraww amic w kocu ich szeregi. Jego strzay
pokryy cay nieboskon zasaniajc soce jak chmury szaraczy
lub strumienie deszczu i nic nie byo wida. Dziesitkowane przez
niego wojska Kauraww uciekay w popochu i wkrtce na polu
bitewnym pozosta jedynie krl Dajadratha.

5. Dajadratha dziki darowi iwy uniemoliwia Pandawom
udzielenia pomocy Abhimanju

Dhritarasztra rzek: O Sandaja, opowiedziae mi o wielkich
heroicznych czynach tego chopca o duszy herosa wychowanego w
paacowych luksusach, dziecka jeszcze, dumnego z siy swych
ramion, gotowego do oddania w walce swego ycia. Powiedz mi
teraz, co si dziao z wojskami Pandaww prowadzonymi przez
Judhiszthir, ktre poday za nim, gdy wdziera si on samotnie
w samo centrum uformowanych w koo szeregw Kauraww?
Sandaja rzek: O krlu, Judhiszthira, Bhima, Nakula i
Sahadewa, ikhandin, Dhrisztadjumna, Wirata, Drupada jak i inni
krlowie walczcy po stronie Pandaww podali ciek, ktr

Abhimanju wycina swymi strzaami w dungli wroga, aby
udzieli mu wsparcia i obroni go przed masowym atakiem wroga.
Oddziay Kauraww uciekay na sam ich widok. Zostali jednak
zatrzymani przez twego zicia krla Dajadrath, ktry przywoujc
niebiask bro stawi im silny opr nie pozwalajc im prze dalej
do przodu.
Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, Dajadratha wzi na
swe barki ogromny ciar i dowid w ten sposb swej wielkiej
mocy i odwagi. Powiedz mi, w jaki sposb zdoa on dokona tego
niezwykego czynu i zatrzyma w ruchu potne siy Pandaww?
Dziki jakim ofiarom, darom i ascezie mg on dokona tego
niezwykego czynu?
Sandaja rzek: O krlu, dokona on tego dziki darowi, ktry
otrzyma od Najwyszego Boga iwy. Dajadratha swego czasu po
porwaniu ony Pandaww Draupadi zosta upokorzony przez Bhim.
Gboko tym uraony podda si surowej ascezie. Odci swe
zmysy od wszystkich upragnionych przedmiotw i znoszc gd,
pragnienie i gorco wysuszy swe ciao a do y i wypowiadajc
wieczne sowa Wed oddawa cze iwie. iwa peen wspczucia
dla swych wielbicieli ukaza mu si we nie i zaoferowa mu
spenienie jego jednej proby. Dajadratha zoy mu wwczas
pokon i ze zoonymi pobonie domi rzek: O Najwyszy Bogu,
pragn sam jeden na moim rydwanie pokona potne siy
Pandaww wyposaone w ogromn energi. iwa odpowiedzia:
O mj wielbicielu, niech tak si stanie. Gwarantuj ci, e raz
jeden uda ci si pokona w walce czterech Pandaww, gdy nie
bdzie wrd nich Arduny.
To dziki temu darowi i posiadanej przez niego boskiej broni
Dajadratha w pojedynk zatrzyma ca armi prowadzon przez
czterech Pandaww. W ten to sposb cieka prowadzca do
rodka uformowanego przez Kauraww koa, ktr Abhimanju
wyci dla nich w dungli armii Kauraww zabijajc ogromn
liczb wojownikw i ich wierzchowcw, zostaa zamknita przez
krla Dajadrath. I kady, kto prbowa przedrze si przez
szeregi uformowane w koo przez Dron, aby wesprze Abhimanju,
by zatrzymywany przez jego strzay.

6. Wojownicy Kauraww kolektywnie pozbawiaj broni i
zabijaj bezbronnego Abhimanju

Sandaja kontynuowa: O krlu, w czasie gdy Dajadratha
zatrzyma czterech Pandaww podajcych za Abhimanju, aby
udzieli mu wsparcia, Kaurawowie walczyli zaciekle z samotnym

Abhimanju, ktry wdar si do rodku ich kolistej formacji, lecz
nie wiedzia, jak si z niej wydosta. Nie mogc dalej liczy na
pomoc Pandaww znalaz si w miertelnej puapce. Nie tracc
jednak ducha zalewa otaczajce go zwartym piercieniem tumy
wojsk Kauraww potokami strza. Do walki z nim ruszyli wszyscy
ich najwiksi wojownicy. Rozpocza si straszliwa walka
wszystkich przeciw jednemu.
Abhimanju otoczony ze wszystkich stron przez rydwany wroga
celnymi strzaami przeszy Wriszasen, zama jego uk i zrani
jego ogiery, ktre poniosy jego rydwan uwalniajc miejsce dla
rydwanu Abhimanju. Jego wyczyn wywoa okrzyki zachwytu.
Wasatija widzc go jak zabija wroga i prze do przodu ruszy
przeciw niemu z impetem i uderzajc go szedziesicioma
strzaami ze zotymi lotkami zawoa: O synu Arduny, nie
uciekniesz z yciem, dopki ja yj. Abhimanju w odpowiedzi
przeszy jego uzbrojon pier sw dalekosin strza pozbawiajc
go ycia. Rozgniewani jego mierci wojownicy Kauraww zalali
Abhimanju potokami strza chcc go zabi, lecz on niszczy je
zrcznie przy pomocy swych ostrzy, ama ich uki i obcina im ich
ramiona ozdobione zotymi ornamentami i gowy ozdobione zoty-
mi kolczykami i girlandami ze wieych kwiatw. Pole bitewne
pokryte ciaami zabitych przez niego wadcw rnych krlestw
przedstawiao sob przeraliwy widok. Abhimanju galopowa na
swym rydwanie w rnych kierunkach stajc si samemu
niewidoczny. Tylko jego ozdobiona zotem zbroja i jego uk i
strzay daway si dostrzec. Gdy znalazszy si samym centrum si
zbrojnych wroga dziesitkowa je swymi ostrzami, by jak
rozpalone soce, na ktre nikt nie mie ponie wzroku lub jak
sam Niszczyciel w momencie niszczenia caego wszechwiata. O
odwadze rwnej Indrze przedziera si przez dungl wroga kadc
ich trupem jak sam bg mierci Jama. By jak potny wieloryb
poykajcy ca awic ryb lub jak ocean pochaniajcy wpadajce
we rzeki. Armia twych synw w spotkaniu z nim bya jak
samotny okrt miotamy potnymi uderzeniami wiatru.
Rukmaratha, syn krla Madrasu, chcc doda odwagi przerao-
nym oddziaom Kauraww zawoa: O herosi, pozbdcie si lku.
Zaraz zobaczycie jak pochwyc syna Arduny i wezm go do
niewoli! Gono krzyczc zbliy si do Abhimanju i przeszy
jego ramiona swymi trzema ostrzami. Abhimanju w odpowiedzi
poama jego uk i swymi ostrymi strzaami odci mu gow o
piknych piwnych oczach. Na ten widok liczni ksita zaprzyja-
nieni z Rukmarath rzucili si do walki z Abhimanju. Otoczyli go
na swych rydwanach i zasypali gradem strza uznajc go ju za

martwego. Abhimanju przykryty cakowicie paszczem ich strza
wyglda jak drzewo przykryte chmur szaraczy. Gboko
zraniony wybuchn strasznym gniewem jak so uderzany hakiem
i przywoa sw bosk bro gandharww, ktr otrzyma niegdy
od swego ojca Arduny. Dziki magii tej broni zdawa si kry
na swym rydwanie jak niszczcy wszystko piercie ognia i
powiela si w tysicach kopii dezorientujc przeciwnika i zabija-
jc go swymi strzaami. Ich dusze udaway si do innego wiata,
podczas gdy ich ciaa zdobiy pole bitewne. Stu modych ksit
pado od strza Abhimanju bdc jak gaj drzew mango padajcy
pod uderzeniami wiatru. Widok ten wzbudzi w Durjodhanie
niepokj i sam ruszy przeciw Abhimanju, lecz po krtkiej i
przeraliwej walce zmuszony by si wycofa.
Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, ta walka samotnego
herosa z ca armi, ktr opisujesz, jest niezwyka i a trudna do
uwierzenia. Jego odwaga i zdolno do pokonywania wroga s
ponadludzkie. Wiem jednak, e takiego cudu potrafi dokona ci,
ktrzy s prawi i walcz w susznej sprawie. Opowiadaj dalej, co
uczynili moi synowie widzc, jak syn Arduny zmusi ich siy
zbrojne do ucieczki i zabi setk atakujcych go ksit?
Sandaja rzek: O krlu, usta onierzy twych synw wyschy,
a oczy stay si niespokojne. Ich ciaa pokry pot, a wosy zjeyy
si im na gowie. Porzucajc na polu bitewnym swych braci, ojcw
i krewnych uciekali przed strzaami Abhimanju, co ko wyskoczy.
Drona widzc, e jego szeregi zaamuj si, ruszy wciekle
przeciw niezwycionemu Abhimanju majc u boku swego syna
Awatthamana, Wrihadwal, Kryp, Durjodhan, Kritawarmana,
Karn i akuniego. Abhimanju jednake zmusi ich do ucieczki
swymi strzaami. Przeciw synowi Arduny ruszy wwczas
wychowany w luksusie i pozbawiony lku z braku dowiadczenia i
dumy syn Durjodhany, Lakszmana. Durjodhana niespokojny o
jego los ruszy mu na pomoc ze sw armi. Abhimanju rozproszy
swymi strzaami ulew ich ostrzy tak jak suchy wiatr rozprasza
chmury i jak rozjuszony so lub uderzony kijem w ruszy
przeciw Lakszmanie krzyczc: O Lakszmana, przyjrzyj si dobrze
temu wiatu, bo zaraz wyl ci do miejsca, gdzie mieszka bg
mierci Jama! Naoy na swj uk strza o szerokim ostrzu i
uci mu ni jego pikn gow ozdobion zotymi kolczykami,
prostym nosem, piknymi brwiami i oczami. Na ten widok
oddziay Kauraww krzykny jednym gosem z blu i zgrozy.
Durjodhana rozjuszony mierci swego syna zacz nakania
swych onierzy do ponowienia ataku na walczcego samotnie
Abhimanju. Szeciu wojownikwDrona, Awatthaman, Krypa,

Karna, Wrihadwala i Kritawarmanokryo Abhimanju, ktry
wstrzyma ich atak zasypujc ich gradem swych strza i z
wciekoci ruszy w kierunku krla Dajadrathy, ktry walczy z
podajcymi za nim Pandawami. Jednake Kalingowie, Niszadowie
i syn Krathy zablokowali mu do niego drog swymi dywizjami na
soniach. Rozpocza si midzy nimi zacieka i zawzita walka.
Gdy Abhimanju przegoni dywizj soni tak jak wiatr przegania
chmury, syn Krathy zasypywa go gradem swych strza. Wcieky
Abhimanju odpowiedzia gradem swych ostrzy. Swymi strzaami
zama uk syna Krathy, obci zote bransolety z jego przedramion
i ozdobion diademem gow. Widzc mier tego wojownika o
wielkiej sile i wysokim urodzeniu, ktry zdoby saw i pozna
wite pisma, onierze Kauraww uciekli w popochu spod
zasigu strza Abhimanju.
Wkrtce jednak walka rozgorzaa od nowa. Tych samych
szeciu wojownikw okryo ponownie Abhimanju zalewajc go
potokami swych strza. W tym samym czasie inni wojownicy
ruszyli na pomoc krlowi Dajadracie, ktry sam jeden wzi na
siebie ciar zatrzymania podajcych za Abhimanju Pandaww
uniemoliwiajc im wdarcie si do rodka kolistej formacji wroga i
udzielenia mu pomocy.
Abhimanju powstrzyma atakujcych go szeciu wojownikw
Kauraww swymi ostrzami. Dron przeszy pidziesicioma
strzaami, Kritawarmana osiemdziesicioma, Wrihadwal dwudzies-
toma, Kryp szedziesicioma. Awatthamana trafi dziesicioma
strzaami ze zotymi lotkami, a Karn uderzy w ucho sw ostr
strza o wielkiej sile. Nastpnie zabi ogiery i wonic Krypy i
samego Kryp uderzy w rodek piersi dziesicioma strzaami.
Awatthaman w rewanu przeszy go dwudziestoma picioma
maymi strzaami. Abhimanju odpowiedzia licznymi ostrymi
strzaami. Awatthaman nie zaprzestajc walki przeszy go swymi
szedziesicioma strzaami. Abhimanju nawet nie drgn od ich
uderzenia stojc nieporuszony jak gra Mainaka i w rewanu
uderzy Awatthamana siedemdziesicioma trzema strzaami.
Drona w obronie swego syna przeszy syna Arduny setk swych
ostrzy, a Awatthaman bronic swego ojca przeszy go
szedziesicioma strzaami. Karna uderzy Abhimanju swymi
dwudziestoma dwoma strzaami o szerokich ostrzach, a
Kritawarman czternastoma. Wadca Kosalw Wrihadwala uderzy
go pidziesicioma strzaami, a Krypa dziesicioma. Abhimanju
w odpowiedzi przeszy kadego z nich dziesicioma strzaami.
Wrihadwala uderzy wwczas Abhimanju sw kolczast strza.
Abhimanju w rewanu i zabi jego ogiery i wonic i zama jego

uk. Wrihadwala uchwyci tarcz i miecz i zeskoczy ze swego
bezuytecznego rydwanu na ziemi. Abhimanju uderzy go
wwczas w pier sw ostr strza i Wrihadwala z przebitym
sercem pad martwy na ziemi. Widzc jego mier dziesi
tysicy krlw rzucio si do ucieczki, podczas gdy Abhimanju
zataczajc koa na swym rydwanie ciga ich swymi strzaami.
Syn Arduny nie dajc za wygran uderzy Karn kolczast
strza i nastpnie przeszy go swymi pidziesicioma ostrzami.
Karna w rewanu uderzy go licznymi strzaami. Abhimanju ponc
gniewem zala Karn now fal swych strza. Obaj zlani krwi i
poprzebijani licznymi strzaami wygldali jak dwa pokryte
czerwonym kwieciem drzewa Kinsuka. Abhimanju nastpnie zabi
szeciu pomocnikw Karny, ich konie i wonicw, syna wadcy
Magadhw jak i modego Awaketu razem z jego ogierami i
wonic. I po zabiciu strza ostr jak brzytwa ksicia Bhodw,
Martikawata, z gonym wrzaskiem wysa potoki swych strza we
wszystkich kierunkach.
Odwany syn Duhasany zbliy si do Abhimanju i swymi
strzaami przeszy jego konie, wonic i jego samego uderzy
dziesicioma ostrzami. Abhimanju odpowiedzia dziesicioma
szybkimi strzaami i zawoa: O synu Duhasany, uciekaj lepiej tak
jak to zrobili twoi ojcowie. Doskonale potrafisz ucieka, cho dzi
nie uda ci si uciec z yciem! Z zamiarem zabicia go Abhimanju
wypuci ze swego uku mierteln strza, ktr jednak Awatthaman
zniszczy swymi trzema celnymi ostrzami. Abhimanju ignorujc
syna Drony uderzy w pier alj swymi dziewicioma strzaami
ozdobionymi pirami spa, zama jego uk, zabi jego wonic i
ponownie przeszy alj szecioma strzaami zrobionymi z elaza.
alja szybko porzuci swj bezuyteczny rydwan i przesiad si na
inny. Tymczasem Abhimanju nie zaprzestajc walki pozbawi ycia
piciu innych wojownikw i zrani akuniego swymi trzema
strzaami.
akuni zbliy si do Durjodhany i rzek: O krlu, rzumy si
na niego wszyscy razem i zmiadmy go wsplnymi siami, gdy
walczc z nim kady z osobna padniemy od jego mierciononych
strza. Poszukajmy rady u Drony. Niech nam powie, w jaki sposb
moemy go zabi.
Durjodhana rzek do Drony: O braminie, Abhimanju miady
nas wszystkich swymi strzaami. Powiedz nam, w jaki sposb
moemy go zabi?
Drona rzek: O Durjodhana, ten modzieniec, prawie dziecko
jest nie do pokonania w uczciwej walce. Jego widok napawa mnie
dum. Czy ktry z was zdoa w nim dostrzec jak sabo?

Zauwacie lekko jego rki i szybko jego ruchw. Jego uk
zdaje si by wygity w okrg, tak szybko wypuszcza z niego swe
strzay. Mnie samego pozbawi nimi oddechu i oszoomi.
Najwiksi ucznicy nie potrafi znale w nim adnego sabego
punktu i go pokona. Wysyajc swe strzay we wszystkich
kierunkach lekkoci swej rki dorwnuje swemu ojcu Ardunie.
Karna rzek: O braminie, strzay Abhimanju s wyjtkowo
bolesne. Maj one si ognia i osabiaj mego ducha. Przeszywany
jego strzaami pozostaj na polu bitewnym jedynie, dlatego e nie
zapominam o moim obowizku wojownika.
Drona rzek: O Karna, cho Abhimanju jest bardzo mody,
jego odwaga nie ma granic i jego zbroi nie przenikn adne strzay.
Ja sam uczyem jego ojca sposobu noszenia zbroi i on rwnie
zdoby t wiedz. Celnymi strzaami mona jednak zniszczy jego
uk i uprz jego koni. Mona te zabi jego konie i jego wonic.
Umiejtny ucznik potrafi to uczyni. I wwczas, gdy w ten sposb
zostanie pozbawiony swej broni, mona bdzie go zabi. Z ukiem
w doni i na rydwanie jest nie do pokonania nawet przez bogw
wspomaganych przez demony. Jeeli chcemy go zabi musimy
pozbawi go jego uku i rydwanu.
Szeciu wojownikwDrona, Awatthaman, Krypa, Karna
Durjodhana i Kritawarmanruszyo przeciw Abhimanju zdecydo-
wanych na to, by amic zasady uczciwej walki i walczc
rwnoczenie przeciw jednemu pozbawi go ycia. Karna celnymi
strzaami zniszczy jego uk. Kritawarman zabi jego ogiery, a
Krypa zabi jego dwch wonicw. Inni zasypali go gradem strza,
cho pozbawiony uku nie mg si broni.
Abhimanju nie zapominajc o swym obowizku wojownika i
gotowy do powicenia swego ycia uchwyci miecz i tarcz i
wyskoczy wysoko w gr unoszc si w powietrzu jak ptak
Garuda. ledzc go wzrokiem i mylc, e zaraz opadnie na nich
ze swym nagim mieczem, potni ucznicy Kauraww szukali w
nim jakiego sabego punktu. Drona sw ostr strza odci jego
miecz od rkojeci ozdobionej drogimi kamieniami, a Karna sw
strza wyrwa mu z doni jego tarcz. Pozbawiony swej broni
Abhimanju opad z nieba na ziemi. Uchwyci w donie koo
rydwanu i uzbrojony w ten sposb ruszy wciekle przeciw Dronie.
Z ciaem byszczcym od opadajcego z koa pyu i ze wzniesio-
nym w gr koem przedstawia sob boski widok przypominajc
swym wygldem Kryszn ze wzniesionym do gry dyskiem.
Pomazany pync z jego ran krwi, z brwiami gronie zmarszczo-
nymi, owietlajc pole bitewne swym blaskiem i ryczc jak lew
sta w samym centrum wroga otoczony ze wszystkich stron

zwartym piercieniem krlw ze wzniesion przeciw niemu
broni.
Sandaja kontynuowa: O krlu, ten wojownik o statusie ati-
rathy, syn Arduny i siostry Kryszny Subhadry trzymajcy w doni
czakr (koo), ktra jest broni samego Wisznu wyglda jak sam
Kryszna. Gdy tak sta z wosami rozwianymi trzymajc w doni t
najwysz bro, nawet bogowie nie byli w stanie na niego spojrze.
Jego widok wypeni serca otaczajcych go zwartym piercieniem
krlw wielkim niepokojem i nie mogc tego znie, rozbili
trzymane przez niego koo swymi strzaami na tysice drobnych
kawakw.
Abhimanju uchwyciwszy w do maczug ruszy w kierunku
Awatthamana, ktry widzc jego maczug ponc jak piorun
zeskoczy ze swego rydwanu i trzema wielkimi krokami omin
Abhimanju, ktry uderzeniem swej maczugi zniszczy jego rydwan
i zabi jego wonic. Z ciaem pokrytym strzaami wyglda jak
jeozwierz. Sw maczug wgnit w ziemi Kalikej i zabi
siedemdziesiciu siedmiu gandharww prowadzonych przez
akuniego. Nastpnie zabi dziesiciu wojownikw na rydwanach i
dziesi soni i ruszy w kierunku syna Duhasany rozbijajc jego
rydwan i zabijajc jego ogiery.
Syn Duhasany uchwyci w donie sw maczug i ruszy
przeciw Abhimanju z dzikim wrzaskiem. I ci dwaj kuzyni starli si
ze sob uderzajc si nawzajem swymi maczugami tak jak kiedy
w dawnych czasach iwa z asur Andhak. Od swych wzajemnych
uderze obaj rwnoczenie upadli na ziemi jak dwa podcite
potne maszty wznoszone na cze Indry w czasie powiconego
mu festiwalu. Syn Duhasany podnis si z ziemi pierwszy i
widzc, e Abhimanju rwnie si podnosi, uderzy go
bezbronnego sw maczug w koron na gowie. Pod wpywem
tego zdradzieckiego uderzenia umczony walk Abhimanju
wyzion ducha. W taki to sposb on jeden zosta zabity przez
wieluon, ktry swymi strzaami zmiady ca armi Kauraww
tak jak dziki so miady odygi kwiatw lotosu.
onierze twych synw otoczyli z wszystkich stron tego
powalonego na ziemi herosa, ktry by jak ugaszony ogie po
skonsumowaniu caego lasu, jak ucicha burza, ktra pozrywaa z gr
ich wierzchoki, jak soce, ktre wypalio swym gorcem tumy
Bharatw, jak poknity przez Rahu ksiyc lub jak ocean pobawiony
wody. Widok Abhimanju o twarzy o splendorze ksiyca i piknych
oczach lecego bez ruchu na goej ziemi wypenia serca Kauraww
ogromn radoci. Witali swe zwycistwo gonymi okrzykami i
oblewali martwego herosa zami radoci.

W tym samym czasie rne ywe istoty patrzc na Abhimanju
lecego na polu bitewnym jak opady z firmamentu ksiyc mwiy
gono: O biada nam wszystkim, na ziemi upad ten potny heros,
ktry walczy sam jeden z szecioma wojownikami na rydwanach.
Zabicie go w ten sposb jest zbrodni niezgodn z Prawem.
Ziemia usana strzaami ze zotymi lotkami i kauami krwi
unoszc ciao tego martwego herosa janiaa jak niebo owietlone
ksiycem. Usana gowami polegych w turbanach i zotych
kolczykach, porzuconymi sztandarami i wachlarzami zrobionymi z
ogonw jakw, kobiercami i ornamentami zdobicymi rydwany i
rnego rodzaju broni ukazywaa swj peen grozy aspekt.
Pokryta trupami soni, koni i ich jedcw zabitych przez
Abhimanju bya w wielu miejscach nie do przebycia.
Wie o mierci Abhimanju wypenia serca Pandaww zgroz
i alem. Na wie o jego mierci prowadzone przez Judhiszthir
oddziay zaczy w przeraeniu ucieka. Krl Prawa, Judhiszthira,
sam wyposaony w ogromny splendor, z sercem kajcym z blu
prbowa je zatrzyma woajc: O onierze, Abhimanju zgin
bohatersk mierci wojownika nie wycofujc si z walki i z ca
pewnoci uda si do nieba. On, ktry sam by jak Kryszna i
Arduna, po zabiciu dziesiciu tysicy wroga uda si do krlestwa
Indry. Nie powinnimy wic go opakiwa, bo po dokonaniu
bohaterskich czynw uda si do miejsca wspanialszego ni ziemia,
gdzie udaj si wycznie sprawiedliwi. Wecie z niego przykad i
walczcie dalej bez lku. W ten sposb pokonamy naszego
wroga!

Drona Parva, Abhimanyu-Vadha Parva, Section XXXI-XLVII.

Opowie 80
O nieuchronnoci mierci i zdobywaniu lepszych
wiatw

1. Judhiszthira rozpacza i obwinia si o mier Abhimanju; 2. Wjasa prbuje
uciszy al Pandaww wskazujc e Abhimanju wyzwoli si z materii i uda si
do nieba; 3. O narodzinach mierci, ktra oczycia si z grzechu i jest rwna
wobec wszystkich; 4. mier zabraa nawet szesnastu staroytnych krlw, ktrzy
zebrali wiele zasug dokonujc wielkich czynw; 5. Celem istnienia jest zdobycie
wiecznych wiatw poprzez wasne czyny i ten kto zrealizowa ten cel, dziki
mierci uwalnia si z niewoli materii i osiga wieczne szczcie.

Koczc sw opowie o tym, w jaki sposb mdrzec Narada
uciszy al krla rindaji po mierci swego syna, prorok Wjasa
rzek do Judhiszthiry, ktry opakiwa bohatersk mier
Abhimanju: O Judhiszthira, krl rindaja ku swej wielkiej
radoci zobaczy ponownie swego syna. Mg on by bowiem
przywrcony do ycia, dlatego e nie zrealizowa jeszcze celu
swego istnienianie wykona adnego rytuau ofiarnego i nie mia
potomstwa. Pozbawiony odwagi zosta zabity przez zodziei,
zamiast zgin bohatersk mierci na polu bitewnym. Przeciwnie
Abhimanju, ktry yjc na ziemi zrealizowa cel swego istnienia i
swymi uczynkami zdoby te regiony nieba, ktre s osigalne
jedynie poprzez praktykowanie jogi, wiedz, znajomo Wed i
wielkie rytuay ofiarne. Ludzie wiedzy, tacy jak on, zawsze pragn
zdoby niebo i wol przebywa w niebie ni y na ziemi. Trudno
byoby wic cign go z powrotem z nieba na ziemi teraz, gdy
zdoby to, czego szuka. ... Porzu wic smutek i myl o realizacji
swego wasnego celu.
(Mahbharta, Drona Parva, Section LXXI)

1. Judhiszthira rozpacza i obwinia si o mier Abhimanju

Sandaja opowiada dalej niewidomemu krlowi Dhritarasztrze
o tym, jak zakoczy si trzynasty dzie wielkiej bitwy Pandaww
z Kaurawami: O krlu, soce miao si ju ku zachodowi i twoi
synowie zaczli wycofywa si do swego obozu pozostawiajc
martwe ciao Abhimanju wrd tysicy trupw wasnych onierzy,
ktrych on pozabija, zanim w kocu zosta sam zabity ich
wsplnym wysikiem. Twoi synowie ponieli ogromne straty i
walka z Abhimanju nieomal pozbawia ich zmysw. Zapada
zmrok i zewszd dochodzio zowrbne wycie szakali. Soce w
blado-czerwonym kolorze delikatnych wkien lotosu chowao si

powoli za horyzont pozbawiajc ich miecze, wcznie, rapiery i
tarcze caego ich splendoru. Pole bitewne usane ciaami ludzi,
soni, koni i poamanymi rydwanami, ktre same wyglday jak
pozbawione ycia ywe istoty, przedstawiao sob przeraliwy
widok. Szakale, psy, krwioercze ptaki, wilki, hieny i erujce na
padlinie demony zryway z trupw skr, wypijay tuszcz i krew,
wysysay szpik kostny i poeray zdarte z nich miso. Rakszasowie
wczyli trupy miejc si dziko i piewajc. Wycofujcy si
wojownicy rzucali pene zgrozy spojrzenia na pozostajce za nimi
pole bitewne, ktre jest otarzem Brahmy, gdzie trupy podnosiy
si i zaczynay taczy. Martwe ciao Abhimanju lece tam
obecnie bez ruchu w zbroi w nieadzie, z poamanymi i odpadymi
zotymi ornamentami wygldao jak wygasy ogie ofiarny, w
ktry zaprzestano ju wlewa oczyszczony tuszcz.
W czasie gdy Arduna z Kryszn walczyli nadal w odlegej
czci pola bitewnego z Samsaptakami, armie Pandaww wycofay
si do swego obozu. Wojownicy Pandaww zdruzgotani mierci
Abhimanju zdjli swe zbroje, odoyli bro i pogreni w
gbokim smutku usiedli w milczeniu wok Judhiszthiry.
Krl Prawa rzek gosem wypenionym zami: O bracia, to z
myl o moim dobru Abhimanju wdar si w sam rodek kolistej
formacji wojennej utworzonej przez bramina Dron i dziki swej
ogromnej odwadze pooy trupem wielu potnych wojownikw
Kauraww. Swymi strzaami pozbawi zmysw i zmusi do
ucieczki naszego zagorzaego wroga Duhasan. Po przekroczeniu
caego oceanu armii wroga uda si w kocu do wiata boga
mierci Jamy uderzony zdradzieck maczug syna Duhasany.
Jake zdoam spojrze w oczy Ardunie i siostrze Kryszny
Subhadrze, aby powiadomi ich o mierci ich ukochanego syna?
Jakimi sowami zdoam im o tym powiedzie? To ja sam, chcc
zrealizowa swe wasne dobro i zwyciy wroga, spowodowaem,
e ponieli oni t niepowetowan strat!
Ci, ktrzy s nienasyceni i opanowani przez dz nigdy nie
potrafi dostrzec wasnej winy. Nienasycenie wyrasta z pychy. Ci,
ktrzy pragn miodu, nie widz przed sob przepaci. I ja sam
jestem jednym z nich! Abhimanju by jeszcze dzieckiem, o ktrego
dobro powinnimy si troszczy, cho dalimy mu rydwan i
zezwolilimy na udzia w bitwie. Nie wolno nam byo ryzykowa
jego ycia skaniajc go do podjcia tak ryzykownego dziaania.
Jak mody krewki ko, wola zoy sam siebie w ofierze ni
odmwi posuszestwa swemu panu.
O biada nam, od uderzenia alu i gniewu Arduny padniemy
wszyscy martwi na nag ziemi! O biada nam, e nie potrafilimy

obroni przed mierci syna takiego czowieka jak Arduna!
Wielki lk opanowa rwnie Kauraww, ktrzy go zabili.
Arduna zrozpaczony z powodu jego mierci i dny rewanu
zabije ich wszystkich, a Durjodhanaten niszczyciel swych
krewnych i zwolennikwwidzc eksterminacj swych armii sam
straci z alu swe ycie.

2. Wjasa prbuje uciszy al Pandaww wskazujc, e
Abhimanju wyzwoli si z materii i uda si do nieba

W czasie gdy Judhiszthira przemawia do swych braci w ten
sposb opakujc mier Abhimanju, w obozie pojawi si mdrzec
Wjasa. Judhiszthira powsta, aby odda mu cze i go powita i
gdy wszyscy ponownie zasiedli razem, rzek: O wielki mdrcu,
biada nam wszystkim. Syn Arduny i Subhadry walczc samotnie
z otaczajcym go ze wszystkich stron tumem wojownikw
skonnych do Bezprawia zosta przez nich zabity. By jeszcze
dzieckiem nie tylko wiekiem, ale i rozumowaniem. To ja sam
poprosiem go, aby wyci dla nas ciek w ustawionych w
nieprzenikaln formacj oddziaach wroga. Wykona powierzone
mu zadanie co do joty, lecz my nie moglimy udzieli mu wsparcia,
bo zostalimy zablokowani przez wcieke strzay krla
Dajadrathy. W czasie, gdy walczylimy z Dajadrath, on znalaz
si w puapce zamykajcej si za nim kolistej formacji wroga i nie
potrafi si z niej wydosta. Zosta rwnoczenie zaatakowany
przez przeciwnika o ogromnej liczebnej i militarnej przewadze.
Myl o tym zbiorowym ataku na niego i jego mierci napawa mnie
straszliwym smutkiem i wyciska zy z oczu. Mylc o tym nie
potrafi uspokoi mojego umysu.
Wjasa rzek: O Krlu Prawa, ludzie tacy jak ty, ktrzy zdobyli
wiedz, nie zaamuj si nigdy pod wpywem nieszczcia. Ten
odwany modzieniec zamordowany przez przewaajce siy
wroga uda si wprost do nieba. Cho by tak mody, dziaa jak
dorosy. mierci nie sposb unikn i w kocu zabiera wszystkich.
Nie tylko ludzi, lecz rwnie bogw, demony i gandharww.

3. O narodzinach mierci, ktra oczycia si z grzechu i jest
rwna wobec wszystkich

Judhiszthira rzek: O braminie, wszyscy ci krlowie, ktrzy
le teraz bez wiadomoci na goej ziemi, byli ludmi o wielkiej
odwadze i sile. Zginli w walce, zabici przez tych, ktrzy byli im
rwni. Dzi poznali znaczenie sowa mier. Le bez ruchu na

ziemi pozbawieni swej pychy, pokonani przez wroga. Powiedz mi,
skd si wzia mier? Jak si narodzia? Czym ona jest?
Dlaczego zabiera wszystko to, co ywe?
Wjasa rzek: O krlu, skoro mnie o to prosisz, posuchaj
staroytnej opowieci o narodzinach mierci, ktr prorok Narada
opowiedzia kiedy krlowi o imieniu Akampana, gdy rozpacza
on z powodu mierci swego syna. Ten kto jej wysucha uwolni si
od smutku i wizi zrodzonej z uczucia.
Krl Akampana y na ziemi dawno temu i pewnego dnia jego
krlestwo zostao zaatakowane przez wroga. Mia on przystojnego
syna o imieniu Hari, ktry sw potg dorwnywa Narajanie, a na
polu bitewnym by rwny Indrze. Stawiajc najedcy zacity opr
zosta on zabity przez przewyszajc go si armi wroga, ktra
otoczya go ze wszystkich stron. Krl Akampana wykona ryty
pogrzebowe, lecz nie uciszyy one jego blu i opakujc mier
swego syna dniem i noc straci cakowicie spokj umysu. O jego
smutku dowiedzia si prorok Narada. Gdy ukaza si przed jego
obliczem, krl rzek: O wielki proroku, mj syn walczc z
ogromn energi i odwag z potn si wroga zosta w kocu
zabity. Wyjanij mi, prosz, kim jest mier. Dlaczego go zabraa?
Jak wielka jest jej energia, sia i odwaga?
Narada rzek: O krlu, wszystkie ywe istoty zostay na
samym pocztku stworzone przez dziadka wszechwiata Brahm.
Pewnego dnia zacz on zastanawia si nad tym, jak je zniszczy,
lecz nie mg w caym swym stworzeniu dostrzec adnych
symptomw psucia si i nie potrafi znale adnych narzdzi
zniszczenia. Rozgniewa si i w rezultacie jego gniewu z nieba
zacz sypa si ogie, ktry rozszerza si we wszystkich
kierunkach konsumujc wszechwiat. Wypeni sob cae niebo,
powietrze i ziemi. I w ten to sposb Brahma si swego gniewu
zacz niszczy cay wszechwiat zamieszkay przez ruchome i
nieruchome stworzenia.
Przed Brahm pojawi si wwczas bg iwa zwany rwnie
Hara lub Sthanu, z wosami zwizanymi w ciki wze, Pan
wszystkich wdrowcw nocy, i pochyliwszy si do jego stp
zacz go prosi o lito dla nieszczsnych istot. Brahma rzek: O
najwikszy z wszystkich ascetw, ktry zrodzie si na moje
wasne yczenie. Zasugujesz na to, aby twoje wszystkie yczenia
zostay spenione. Powiedz mi wic, co mog dla ciebie uczyni?
iwa odpowiedzia: O Stwrco, wszelkie rodzaje ywych istot
zamieszkujce wszechwiat nale do ciebie. Ty je stworzye,
troszczye si o ich wzrost, i teraz je niszczysz zrodzonym ze

swego gniewu ogniem. Widok destrukcji rodzi jednak we mnie
wspczucie dla nich. Miej dla nich ask.
Brahma rzek: O iwa, wcale nie pragn zniszczenia
wszechwiata. Mj niszczcy wszechwiat gniew opanowa mnie,
dlatego e pragn dobra Ziemi, ktra obarczona ciarem
zamieszkujcych j istot cigle na mnie nalega, abym uwolni j od
jej ciaru. Nie potrafiem znale adnego sposobu na ulenie jej i
z tego powodu zawadn mn gniew.
iwa rzek: O Panie Wszechwiata, uka sw ask i uwolnij
si od swego gniewu, ktry niszczy wszystkie ywe istoty. Ty sam
uczynie ze mnie ich obroc. Prosz ci wic, ucisz swj gniew i
nie pozwl na ich eksterminacj. Spjrz na to, co stworzye z
myl o dziaaniu na rzecz jego dobra i zniszcz swj gniew w swej
wasnej jani. Nie pozwl, aby te istoty, ktre osaby, zostay
bezpowrotnie zniszczone. Dziki swej asce podziel istniejcy
wszechwiat na Przyszy, Przeszy i Teraniejszy i w ten sposb
spowoduj, e wszystkie ywe istoty obdarzone raz istnieniem
nigdy nie przestan istnie.
Brahma wysucha proby iwy i majc na uwadze dobro
wszystkich ywych istot powstrzyma swj gniew wewntrz swej
jani. Ugasiwszy w ten sposb spalajcy wszechwiat ogie ten
Dobroczyca i Pan wiata ogosi nastpnie zasady waciwego
dziaania i wyzwalania si duszy z niewoli materii.
Gdy Brahma ugasza ogie zrodzony z jego gniewu, poprzez
bramy jego zmysw wydostaa si na zewntrz kobieta o ciemno-
czerwonej karnacji, z ciaem ozdobionym bogatymi ornamentami,
ktrej jzyk, twarz i oczy byy czerwone. Wyemitowana z ciaa
Brahmy spojrzaa z umiechem na Brahm i iw i ruszya w
kierunku poudniowej wiartki nieba. Brahma nada jej imi
mier i rzek: O mierci, zrodzia si w rezultacie mojego
gniewu, ktry niszczy cay wszechwiat. Zastp wic mnie w
niszczeniu i pozbawiaj ycia wszystkie bez wyjtku stworzone
przeze mnie ywe istoty nie zwaajc na to, czy s to mdrcy, czy
te gupcy. Czynic tak bdziesz zbiera zasugi.
mier syszc te sowa zalaa si zami melodyjnie
pochlipujc. Dziadek wszechwiata Brahma mylc o dobru
wszystkich ywych istot uchwyci jej zy w swe donie.
Bezradna kobieta tumic swj smutek w swej wasnej jani
stana przed Brahm ze zoonymi pobonie domi chylc si ku
niemu w pokonie. Rzeka: O Panie, bd dla mnie askawy!
Jake ja, stworzona przez ciebie kobieta, mam wykonywa te
niegodziwe i okrutne uczynki, bdc w peni wiadoma, e s one
ze i okrutne? Boj si Bezprawia i acucha przemocy. Synowie,

ojcowie, bracia, maonkowie zawsze s dla kogo drodzy i gdy
bd ich zabija, ci, ktrzy pozostan przy yciu, bolejc nad strat,
bd chcieli mnie zabi. Myl o ich zach budzi we mnie wielki lk
i szukam u ciebie ochrony. Pozwl mi uda si do pustelni
Dhenuki, pragn bowiem za twoj zgod podda si najsurowszej
ascezie oddajc ci cze. Spenij moj prob! Szlochajc ze
smutku nie potrafi odbiera ywym istotom ich ostatniego
oddechu. Oka mi ask i nie ka mi czyni takiego za.
Brahma rzek: O mierci, narodzia si z zadaniem niszczenia
ywych istot. Id wic i niszcz je. Inaczej by nie moe. Musisz
zastpi mnie w jego realizacji. Nikt we wszechwiecie nie bdzie
ci z tego powodu obwinia.
Sowa Brahmy jeszcze bardziej przeraziy mier. Cigle staa
przed nim ze zoonymi domi. Pragnc dziaa dla dobra ywych
istot, nie chciaa przynosi im zniszczenia. Brahma nie powiedzia
ju wicej nic i pogry si w swej wasnej jani. Patrzc na
wszystko, co stworzy, umiecha si. Oczyci si ze swego
gniewu, pozostawiajc za sob obecno mierci. Dziki temu
ywe istoty mogy y dalej wolne od lku przed cakowitym
zniszczeniem.
mier nie mogc pogodzi si z tym, e powinna niszczy
ywe istoty, opucia Brahm i udaa si w kierunku pustelni
Dhenuki. Chcc dziaa dla dobra ywych istot i pena litoci dla
nich poddaa si surowym umartwieniom. Przez szesnacie
bilionw lat staa na jednej nodze i przez piset bilionw lat
wycofywaa swe zmysy ze swych ulubionych zmysowych
przedmiotw. Kontynuowaa dalej swoje stanie na jednej nodze
przez dwiecie dziesi bilionw lat. Nastpnie przez sto tysicy
bilionw lat wczya si po ziemi wrd ywych istot. Gdy
dotara do witych wd Nandy staa w nich bez ruchu przez osiem
tysicy lat. Dotrzymujc surowych przysig oczycia si z
wszelkich grzechw. Udaa si nastpnie do witej pustelni
Kauiki, gdzie odywiaa si wycznie wod i powietrzem.
Praktykujc dalej surow ascez w pustelni Pacagangi i Wetasy
uwolnia si od swego wasnego ciaa. Zatrzymujc swj oddech
udaa si nad brzeg Gangesu i nastpnie na gr Meru, gdzie staa
bez najmniejszego ruchu bdc jak kamie. Stamtd udaa si na
gr Himawat, gdzie bogowie od dawnych czasw prowadzili
rytuay ofiarne i przebywaa tam przez bilion lat stojc na jednym
palcu. Wdrujc dalej w kierunku pustelni Puszkary i lasu
Naimisza nie zaprzestawaa swych ascetycznych praktyk.

Swymi surowymi umartwieniami pragna zadowoli dziadka
wszechwiata Brahm, ktry w kocu zadowolony z niej ukaza si
przed ni i rzek: O mierci, dlaczego tak si umartwiasz?
mier rzeka: O Stwrco, miej dla mnie lito. Poddaj si
surowej ascezie, bo boj si grzechu. ywe istoty yj na ziemi w
zdrowiu i nie rani siebie nawzajem nawet sowami. Nie potrafi
ich zabija.
Brahma rzek: O niewinna, zadowolia mnie sw ascez.
Jeste bez grzechu i obiecuj ci, e zabijajc ywe istoty nie
bdziesz popenia grzechu. Moje usta nie kami. Dam ci do
pomocy boga mierci Jam i rne choroby. Zajmij si wic bez
lku realizowaniem swego zadania wolna od grzechu i czysta.
Zdobdziesz nawet saw.
mier stojc przed Brahm ze schylon ku zoonym doniom
gow, raz jeszcze szukajc u niego aski, rzeka: O Panie, skoro
nie chcesz uwolni mnie od mego zadania, pozwl, aby ciaa
wszystkich ywych istot byy niszczone przez dz, gniew,
zawi, uraz, nienasycenie, ktliwo, pych i bezwstydno jak i
wszelkie inne namitnoci.
Brahma rzek: O mierci, niech tak si stanie. Wykonujc
solidnie swj obowizek, nie bdziesz grzeszy. Nawet twoje zy,
ktrymi oblewasz me donie, stan si chorobami wypywajcymi
z samych ywych istotach. To one bd zabija czowieka.
Pozbd si wic lku. Oddana Prawu i realizujc swj obowizek
bdziesz miaa w swej wadzy ycie wszystkich ywych istot.
Odbieraj ycie ywym istotom wolna od dzy i gniewu, ktre s
przyczyn grzechu, i w ten sposb bd uosobieniem cnoty.
Oczyszczaj si z grzechu poprzez realizowanie swego obowizku i
realizowanie zadania, ktre ci przydzieliem. Zatapiaj tych, co ju
ton w grzechu bdc sama wolna od dzy i gniewu.
mier widzc, e Brahma uparcie nazywa j mierci i bojc
si jego kltwy zgodzia si dziaa zgodnie z jego yczeniem.
Wolna od dzy i gniewu odpieraa ywym istotom ycie, gdy
nadszed na to waciwy czas. Wszystkie ywe istoty umieraj.
Choroby wypywaj z samych ywych istnie powodujc ich
cierpienie. Nie opakuj bezowocnie tych, co umarli. Po mierci
zmysy ywej istoty podaj za ni do tamtego wiata otrzymujc
swoje odpowiednie funkcje i wracaj z ni z powrotem na ziemi,
gdy si rodzi ponownie. Wszystkie ywe istoty cznie z bogami
musz na ziemi dziaa jak miertelnicy. Przeraliwy, wyjcy wiatr
o ogromnej sile, wszechobecny i o nieskoczonej energii rozupuje
ciaa ywych istot. Czyni to w sposb naturalny bez uywania
jakiej szczeglnej energii, czy te zawieszania swych funkcji.

O krlu, nawet bogowie s miertelni. Nie opakuj wic mierci
swego syna. Twj syn udajc si do nieba dowiadczy wiecznej
szczliwoci zamieszkujc region przeznaczony dla herosw.
Pozostawiajc za sob smutek bdzie przebywa w towarzystwie
sprawiedliwych. Sam Stwrca stworzy mier, ktra zabiera
wszystkie ywe istoty, gdy nadejdzie ich ostatnia godzina. mier
ywych istot ma rdo w nich samych. ywe istoty same si
zabijaj. mier uzbrojona w sw maczug nikogo nie zabija. Ci
ktrzy wiedz, e zniszczenie ciaa jest nieuniknione i zarzdzone
przez Brahm, nie opakuj umarych. Wiedzc o tym, przesta
opakiwa swego syna.
Krl Akampana rzek: O Narada, wielki mdrcu, niech ci
bdzie chwaa. Swym opowiadaniem rozproszye mj smutek.
Wjasa kontynuowa: O Judhiszthira, Narada po zakoczeniu
swej opowieci uda si do lasu Nandana. Powtarzanie innym jego
opowiadania oczyszcza z grzechw i otwiera drog do nieba.
Rozmylajc nad obowizkiem wojownika i osiganym przez
niego po mierci niebem uwolnij si od swego alu. Heroiczny
Abhimanju, ktry zgin po zabiciu setek wroga, osign
najwysze regiony nieba. Powstay z somy zmiesza si z
ksiycow esencj oczyszczony z wszelkich zanieczyszcze.
Nabierz ponownie hartu ducha do susznej walki nie dajc si
oszoomi swym zmysom i ponie gniewowi.

4. mier zabraa nawet szesnastu staroytnych krlw, ktrzy
zebrali wiele zasug dokonujc wielkich czynw

Judhiszthira rzek: O wielki mdrcu, opowiedziae mi o
narodzinach mierci i o tym, jak oczycia si z grzechu. Jest ona
rwna wobec wszystkich i gdy nadszed na to waciwy czas,
zabraa rwnie wielkich krlw przeszoci, ktrzy zasynli ze
swych prawych uczynkw i odwagi rwnej odwadze Indry i
uwolnili si od grzechu. Byli krlewskimi mdrcami mwicymi
zawsze prawd. Ucisz mj bl spowodowany mierci Abhimanju
opowiadajc o ich wielkich czynach i darach ofiarnych, ktrych
dokonali, zanim oddali swe ycie mierci.
Wjasa rzek: O krlu, powtrz ci rozmow wielkiego proroka
Narady z krlem rindaj, w ktrej ten wielki prorok uciszy jego
bl wywoany mierci syna, ktry by rdem jego bogactwa i
umar, zanim zdoa zebra jakie zasugi, porwnujc jego
przedwczesn mier ze mierci szesnastu heroicznych krlw
przeszoci.

yjcy w dawnych czasach krl rindaja wadajcy potnym
krlestwem bardzo pragn mie syna i dziedzica. W tym celu
oczyszcza sw dusz ascez i obdarowywa zamieszkujcych w
jego krlestwie braminw ywnoci i najwytworniejszym suknem.
Po upywie pewnego czasu bramini zadowoleni z jego zachowania
udali si do mdrca Narady, ktry w wyniku rzuconej na kltwy
mieszka na ziemi, aby w jego imieniu prosi go o syna. Rzekli:
O wielki mdrcu, daj krlowi rindaji takiego syna, jakiego
pragnie. Narada rzek: O bramini, niech tak si stanie. Uda si
osobicie do paacu krla rindaji i rzek: O krlewski mdrcu,
zadowolie braminw i chc, abym da ci syna. Powiedz mi,
jakiego syna chciaby mie?
Krl rindaja zoy pobonie donie i chylc ku nim gow
poprosi go o syna wielkich czynw, o wielkiej energii i sawie,
zdolnego do pokonania kadego wroga, ktrego mocz, ka, flegma
i pot bd zrobione ze zota.
Po upywie waciwego czasu narodzi mu si syn, ktremu
nadano imi Suwarnaszthiwin (o zotych wydzielinach) i syn ten
dziki wydzielinom swego ciaa zwikszy jego bogactwo ponad
wszelk miar. Majc zota pod dostatkiem krl rindaja rozkaza,
aby wszystkie przedmioty robi ze zota. Jego paac i domy
braminw mieszkajcych w jego krlestwie, jego oa, pojazdy,
talerze i wszelkiego rodzaju naczynia byy zrobione ze zota.
Dziki wydzielinom jego syna jego majtek bez przerwy rs.
Bogactwo nie przynioso mu jednak szczcia. Wkrtce bowiem o
jego synu dowiedzieli si zodzieje. Widzc w nim kopalni zota,
wdarli si do krlewskiego paacu i porwali modego ksicia.
Zacignli go si do lasu i tam kierujc si dz bogactwa i
wasn ignorancj zabili go i pocili jego ciao na drobne kawaki
szukajc w nim zota, ktrego nie mogli znale, gdy po jego
mierci cae zoto, ktrym mdrzec Narada obdarowa jego ywe
ciao, zniko. Nie mogc znale zota zaczli si midzy sob bi.
W kocu pozabijali si nawzajem i z powodu swych niegodziwych
uczynkw udali si do pieka.
Dowiedziawszy si o mierci swego syna krl rindaja
uderzy w przeraliwy lament widzc, e sam bdzie musia
umrze majc swe yczenie pozostawienia po sobie potomstwa
niespenione, chocia sam prorok Narada wypowiadajcy sowa
Brahmana zamieszka w jego krlestwie.
Narada ukaza si przed nim, i widzc go w takim stanie rzek:
O rindaja, poznae potg mierci. Wszystko, co ywe musi
umrze. Nawet krl Marutta, syn Awikszta, ktry wsawi si
wielkimi czynami, musia umrze. Zadawala on bogw, ojcw i

mdrcw praktykujc brahmacarj, studiujc Wedy i rozdajc
dary. ywic uraz do kapana bogw Brihaspatiego skoni
samego Samwart (ogie konsumujcy wiat na zakoczenie eonu)
do nadzorowania jego wielkich rytuaw ofiarnych. Sam iwa
obdarowa go bogactwem w formie zotego paskowzgrza
Himawat i dziki niemu ten krlewski mdrzec przeprowadza
rytuay ofiarne, na ktre przybyway tumy bogw z Indr i
Brihaspatim na czele. Wszystkie dywany, meble i naczynia na
terenie ofiarnym byy zrobione ze szczerego zota. Oczyszczeni
duchowo uczestnicy byli obdarowywani rytualnie czystym jadem
rozdzielanym przez samych bogw. Mieszkacy nieba zadowoleni
z wlewanego do ognia oczyszczonego tuszczu wynagradzali go
deszczem i bogatym plonem. Ostatecznie z wasnej woli pozby si
on caego swego bogactwa rozdajc je braminom i samemu Indrze.
Swymi prawymi dziaaniami uszczliwia swych poddanych.
Wada krlestwem przez tysic lat i dziki wszystkim swym
pobonym uczynkom po oddaniu mierci swego ciaa uda si do
tych regionw nieustajcej ekstazy, ktre zdobywa ten, kto za
ycia zbiera zasugi.
O rindaja, skoro umiera nawet taki krl jak Marutta, ktry
przewysza ciebie i tym bardziej twego syna ascetycznym
umartwianiem si, prawoci, wspczuciem dla innych i
wyzwoleniem (czterema zasadniczymi cnotami) przeto nie
rozpaczaj woajc O Swaitya opakujc swego syna, ktry umar
nie wykonawszy adnego ofiarnego rytuau i nie zoywszy
adnych ofiarnych darw.
Narada kontynuowa: O rindaja, umrze musia rwnie
yjcy w bardzo odlegych czasach krl Suhotra, cho by
prawdziwym herosem niezwycionym w bitwie, ktry uwolni
ziemi od tych, co nie przestrzegali aryjskich reg, jak i od
wszelkich rabusiw i zodziei. Po zdobyciu krlestwa dziki swym
krlewskim cnotom rzdzi nim suchajc rad braminw.
Zdobywszy wiedz i samo-kontrol oddawa cze bogom
postpujc zgodnie z zaleceniami witych pism. Przeprowadza
liczne rytuay ofiarne chcc zapewni krlestwu dobrobyt i
ochrania swych poddanych. Swymi uczynkami zadowala
wszystkie ywe istoty. Chmury obleway jego krlestwo deszczem
ze szczerego zota. Rwnie rzeki byy wypenione zotem,
zotymi krabami i rybami jak i rnymi innymi zotymi
przedmiotami w niezliczonej iloci. Krl Suhotra cae to
niezmierzone bogactwo rozda braminom prowadzc swj wielki
rytua ofiarny na polach Kurukszetry. W kocu po
przeprowadzeniu tysica Ofiar Konia, setki Radasuja, wielu

rytuaw ofiarnych przeznaczonych dla kasty wojownikw i
niezliczonych codziennych obrzdkw podda si bogini mierci
zdobywajc niebo i realizujc swj cel.
mier nie omina rwnie staroytnego krla Angw o
imieniu Paurawa, ktry zbiera zasugi rozdajc dary. Podczas swej
Ofiary Konia obdarowa kosztownymi darami niezliczone iloci
braminw. W prezencie ofiarnym odda milion gniadych koni,
tysic soni, tysic ogierw, tysic rydwanw zrobionych ze zota,
tysice stad krw, jak i milion sucych ozdobionych drogimi
klejnotami. Jego dary ofiarne sawiono w pieniach.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Suhotra i
Paurawa, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
ascetycznym umartwianiem si, prawoci, wspczuciem dla
innych i wyzwoleniem, przeto nie rozpaczaj woajc O Swaitya
opakujc swego syna, ktry umar nie wykonawszy adnego
ofiarnego rytuau i nie zoywszy adnych ofiarnych darw.
Rwnie krl Siwi, syn Uinary, ktry pokona wszystkich
swoich wrogw, pad ofiar bogini mierci. Ca ziemi opasa on
skrzanym pasem i jej gry, wyspy, morza i lasy odbijay echem
stukot k jego rydwanu. Dziki swej dzielnoci i mdroci zdoby
ogromny majtek jak i akceptacj wszystkich wojownikw. Po
zdobyciu wadzy nad ca ziemi ukoczy szczliwie Ofiar Konia
rozdajc w prezencie ofiarnym bogate dary. Ca ziemi odda
braminom. W swej hojnoci rozda tyle krw, ile kropli deszczu
opado na ziemi, ile gwiazd jest na niebie, ile ziaren piasku jest w
witej rzece Ganges, z ilu ska zbudowana jest gra Meru, ile
klejnotw i ryb jest w oceanie. Nigdy nie byo i nie bdzie takiego
krla, ktry byby zdolny wzi na swe barki taki ciar.
Sponsorowa on niezliczonym rytuaom ofiarnym, gdzie supki
ofiarne, domy, ciany, dywany byy zrobione ze szczerego zota i
gdzie byo pod dostatkiem rytualnie oczyszczonego jada o
znakomitym smaku. Jego tereny ofiarne byy wypenione jeziorami
mleka i jogurtu, rzekami napojw i grami ywnoci. Wszdzie day
si jedynie sysze sowa zapraszajce do brania kpieli, picia i
jedzenia. Sam iwa zadowolony z jego prawych uczynkw ukaza
mu si we nie i rzek: O Siwi, jestem z ciebie zadowolony. Niech
wic twoje bogactwo, oddanie, sawa, religijne uczynki, mio
poddanych i zdobyte przez ciebie niebo bd niewyczerpane. Cho
obdarowany w ten sposb przez iw, gdy nadszed na to waciwy
czas, krl Siwi musia odda swe ycie mierci.
Narada kontynuowa: O rindaja, nawet synny Rama, syn
krla Daarathy obdarzony bezmiern energi i wszelkimi cnotami
i kochany przez swych poddanych musia ulec bogini mierci. Na

rozkaz swego ojca uda si on na wygnanie do lasu majc u swego
boku swego brata Lakszman i sw on Sit i przebywa tam
przez czternacie lat. Bronic ascetw zabi czternacie tysicy
rakszasw i gdy krl rakszasw Rawana (ktry gnbi braminw i
z powodu daru Brahmy nie mg by zabity ani przez bogw, ani
demony) porwa podstpnie jego on Sit, rozgniewany Rama w
wielkiej bitwie zabi tego potomka syna Brahmy Pulastji razem z
jego wszystkimi krewnymi i sprzymierzecami.
Niebianie oddawali Ramie cze widzc z jak gbokim
uczuciem traktowa on swych poddanych. Wielbili go rwnie
niebiascy mdrcy widzc jak swymi uczynkami uszczliwia
ca ziemi. Peen wspczucia dla wszystkich ywych istot
ochrania swych poddanych realizujc bez adnych przeszkd
wielkie rytuay ofiarne. Dziki nim uwolni wszystkie ywe istoty
od chorb, godu i pragnienia. Zawsze rozsiewa wok sw
wasn energi przewyszajc ni wszystkie ywe istoty. W czasie,
gdy rzdzi swym krlestwem, ludzie yli na ziemi razem z
bogami i mdrcami. Wszyscy mieszkacy nieba byli zadowoleni
otrzymujc od ludzi wlewany do ognia oczyszczony tuszcz i inne
rodzaje poywienia zgodnie z wskazwkami Wed. Wszystkie
oddechy (prana, apana, samana) speniay swe funkcje, ciaa
niebieskie wieciy janiej i nie nawiedzay ziemi adne katastrofy.
Wszystkie ywe istoty yy dugo i nikt nie umiera modo.
Krlestwo byo wolne od much i komarw, drapienikw i
jadowitych ww. Nikt nie mia skonnoci do Bezprawia, nikt
nie poda cudzej wasnoci, nikt nie y w ignorancji. Wszystkie
cztery kasty realizoway swoje wasne obowizki. Kady czowiek
y tysic lat cieszc si tysicem potomstwa.
Rama o wiecznie modym wygldzie, ciemno-niebieskiej
karnacji, niezwykle przystojny i dobrze zbudowany, o potnych
ramionach i wielkiej sile, kochany przez wszystkie ywe istoty
wada swoim krlestwem przez jedenacie tysicy lat. Jego poddani
bez przerwy wypowiadali i wychwalili jego imi. Gdy rzdzi swym
krlestwem, cay wiat by pikny. A jednak gdy nadszed na to
waciwy czas, opuci swe ciao posuszny daniu mierci. Razem
z nim do nieba uday si cztery rodzaje ywych istot (yworodne,
jajorodne, rozmnaajce si przez podzia i roliny) po ustaleniu na
ziemi wasnej linii zoonej z omiu domw.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Siwi i
Rama, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna

Umrze musia rwnie krl Bhagiratha, potomek Ikszwaku,
ktry pokry brzegi Gangesu schodami zrobionymi ze zota, a
bogini Gang uzna za sw crk, gdy cierpic wieki bl poprosia
go o ochron siadajc mu na kolanach i nazwa j swym imieniem.
To ona upadajc na jego prob z nieba na nadstawion gow iwy
oczycia z grzechw jego dawno zmarych przodkw Sagarw
otwierajc im drog do nieba (zob. Mahabharata, ks. III, opow. 23,
p. 2). Podczas sponsorowanych przez siebie rytuaw ofiarnych
rozdawa bogate dary uczestniczcym w nich tumom. Obdarowa
braminw milionem modych kobiet ozdobionych klejnotami ze
szczerego zota przewyszajc tym wszystkich krlw. Kada z nich
jechaa na swym pojedzie cignionym przez cztery rumaki, a za
pojazdem sza setka krw, a za kad krow szy liczne kozy i owce.
Dziki swym ascetycznym praktykom zebra ogromne zasugi.
Bogowie z Indr na czele zawsze przybywali na prowadzone przez
niego rytuay ofiarne biorc w nich aktywny udzia i usuwajc
przeszkody utrudniajce ich szczliwe ukoczenie. Nie byo
niczego takiego, czego nie oddaby braminom i w kocu dziki ich
asce sam poczy si z Brahmanem. Sta si dla nich tym, na co
czekaj modlc si o wschodzie soca.
Rwnie krl Dilipa pad ofiar mierci. Przeprowadzi on
setki rytuaw ofiarnych rozdajc braminom swe bogactwo.
Uczestniczcy w nich bogowie z Indr na czele widzieli w nim
samego boga Prawa Dharm. Podczas jego rytuaw drogi byy
zrobione ze zota. Rwnie wysze i nisze piercienie supka
ofiarnego byy ze zota. W czasie bitwy dwa koa jego rydwanu
nigdy nie zanurzay si w wodzie, co byo cudowne. Wystarczyo
ujrze tego prawdomwnego ucznika na jego rydwanie, aby uda
si prosto do nieba.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Bhagiratha
i Dilipa, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
Spotkania ze mierci nie unikn rwnie krl Mandhatri, syn
Jawanaswy. Boscy medycy Awinowie wyjli go z ona jego ojca
przy pomocy chirurgicznej operacji. Pewnego dnia jego ojciec
Jawanaswa zabdzi w dungli gonic za jeleniem. Zmczony,
spragniony i godny dostrzeg unoszcy si dym. Idc w jego
kierunku dotar do miejsca ofiarnego i wypi znajdujcy si tam

oczyszczony tuszcz ofiarny, przez co sta si ciarny. Awinowie
wydobyli dziecko z jego ona. Bogowie widzc na jego kolanach
chopca o boskim splendorze zaczli szepta midzy sob: O
bogowie, w jaki sposb to dziecko utrzyma si przy yciu, skoro z
piersi jego ojca-matki nie pynie mleko? Indra rzek: O bogowie,
niech to dziecko ssie moje palce. Z palcw Indry popyno mleko
o smaku eliksiru niemiertelnoci. Chopiec zosta nazwany
Mandhatri (wykarmiony przez Indr), dlatego e Indra peen
wspczucia utrzyma go przy yciu,.
Chopiec ssc palce Indry, skd spywa oczyszczony tuszcz
ofiarny, szybko rs. W cigu dwunastu dni urs pi okci i
wykazujc si wielk odwag podbi w cigu jednego dnia ca
ziemi. Po wykonaniu setki Ofiar Konia i setki Radasuja
obdarowa braminw wielk ryb ca ze zota. Na sponsorowane
przez niego rytuay ofiarne przybywali tumnie bogowie, asurowie,
ludzie, jakszowie, gandharwowie, we, ptaki, bramini i staroytni
mdrcy obeznani z tekstem Wed. Przygotowywa dla nich gry
jada i rzeki wody, oczyszczonego tuszczu, rnego rodzaju zup,
jogurtu i miodu. W kocu, gdy nadszed na to waciwy moment
obdarowa braminw ziemi opasan przez oceany i pen
bogactwa i znikn za horyzontem jak soce udajc si do miejsca
przeznaczonego wycznie dla sprawiedliwych.
Narada kontynuowa: O rindaja, nie unikn spotkania ze
mierci rwnie krl Jajati, syn Nahuszy. Przeprowadzi on
niezliczon ilo rnych rytuaw ofiarnych i obdarowa
braminw caym ziemskim bogactwem, ktre byo kiedy w
rkach tych, w ktrych yach nie pyna aryjska krew i ktrzy
nienawidzili braminw. Wspomaga rwnie bogw w walce z
demonami asurami. Po spodzeniu potomstwa bka si po
niebiaskich parkach jak drugi Indra szukajc przyjemnoci, a gdy
nasyci si ju w peni folgowaniem swym namitnociom, odda
tron swemu synowi Puru i wyrzekajc si wszelkiej dzy uda si
z onami do lasu, aby y dalej w ascezie. Rzek: Czowiek
powinien kultywowa nasycenie, bo inaczej nic, co znajduje si na
ziemi, nie zdoa zaspokoi jego dzy.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Mandhatri
i Jajati, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
mierci podda si rwnie bohaterski krl Amwarisza, ktry
sam jeden walczy tysic razy z tysicem krlw zdobywajc ca

ziemi i podporzdkowujc ich sobie. Postpujc zgodnie z
nakazami Wed przeprowadzi setk rytuaw ofiarnych oddajc
braminom nalen im cze i obdarowujc odpowiednim jadem
wszystkie kasty. Uczestniczcy w jego rytuaach ofiarnych
staroytni mdrcy byli bardzo zadowoleni z jego uczynkw i
wychwalali go mwic: Nikt dotychczas nie dorwna i nikt nie
dorwna uczynkom krla Amwariszy.
Umar rwnie krl Sasawindu synny ze swej urody,
dzielnoci i rytuaw ofiarnych. Mia on sto tysicy on i kada z
nich obdarowaa go tysicem synw o wielkiej odwadze, ktrzy
przeprowadzili miliony rytuaw ofiarnych. Kady z nich by
znakomitym ucznikiem i walczy w zotej zbroi. Kady z nich
przeprowadzi Ofiar Konia. Ich ojciec podczas przeprowadzanej
przez siebie Ofiary Konia odda ich wszystkich braminom razem z
posiadanymi przez nich setkami rydwanw zaprzonych w rcze
ogiery, setkami soni, tysicami krw i kozw i setkami modych
niewolnic ozdobionych klejnotami. Podczas prowadzonych przez
niego rytuaw supki ofiarne byy zrobione ze szczerego zota, a
gry jada miay wysoko dwch mili. Po szczliwym
zakoczeniu prowadzonej przez niego Ofiary Konia pozostao
jeszcze trzynacie gr nie spoytego jada i rzeki napojw.
Ochraniani przez niego poddani byli zadowoleni i syci. Wada on
ziemi przez dugie lata, lecz w kocu poegna si z yciem i uda
si do nieba.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Amwarisza
i Sasawindu, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
Poegna si z yciem rwnie wielki krl Gaja, ktry przez sto
lat ywi si resztkami oczyszczonego tuszczu wlewanego do
ognia ofiarnego. Bg ognia Agni zadowolony z jego oddania
obieca mu spenienie jego proby. Krl Gaja rzek: O Najwyszy
Czycicielu, chc zdoby pen wiedz Wed przez praktykowanie
ascezy, brahmacarji, dotrzymywanie przysig, przestrzeganie
regu i dziki asce tych, ktrzy s starsi ode mnie. Pragn rwnie
zdoby niezmierzone bogactwo poprzez wypenianie obowizkw
mojej wasnej kasty bez szkodzenia innym. Chc rwnie mc z
oddaniem obdarowywa braminw i mie synw z onami
pochodzcymi z mej wasnej kasty. Uczy wic tak, abym mg
zawsze kroczy ciek mojego Prawa. Niech nic nie przeszkodzi
mi w gromadzeniu zasug dziki mej pobonoci.

Agni rzek: O krlu, niech tak si stanie i znikn. Dziki jego
darowi krl Gaja zdoby w uczciwej walce ogromne bogactwo i
przez sto lat wykonywa rne rytuay ofiarne rozdajc swe dobra
braminom i praktykujc surowe luby. Uczyniwszy ziemi zotem
pync podczas swej wielkiej Ofiary Konia odda j we wadanie
braminom. Wszystkie ywe istoty zamieszkujce niebo, powietrze
i ziemi byy nasycone bogactwem i ywnoci, ktr krl Gaja
rozdawa podczas swych rytuaw ofiarnych. Po ich szczliwym
ukoczeniu pozostao cigle dwadziecia pi nietknitym gr
jada, gry sukien i ornamentw jak i jeziora i rzeki napojw.
Dziki swym rytuaom ofiarnym krl Gaja zdoby saw we
wszystkich wiatach. Wszyscy mwili, e nikt nie potrafi
dorwna jego rytuaom przepychem. Otarz ofiarny i supki
ofiarne, ktrymi obdarowa braminw, byy zrobione ze zota,
ozdobione perami, diamentami i innymi drogimi kamieniami.
Ofiar mierci pad rwnie krl Rantidewa, ktry pokona
wszystkich swoich wrogw w uczciwej walce i rozda braminom
cay swj majtek zdobyty dziki swym prawym czynom. Wierny
swym przysigom wykonywa odpowiednie rytuay ofiarne, na
ktre zwierzta ofiarne przychodziy z wasnej woli chcc poprzez
sw ofiarn mier dosta si do nieba. W swych codziennych
agnihotrach zoy w ofierze tak wiele zwierzt, e tuszcz pyncy
ze stosw skr zoonych w jego kuchni utworzy wielk rzek.
Obdarowa braminw monetami wykutymi w zocie i mylc
cigle, e da im za mao, dawa im wicej. Kt inny zdoaby mu
dorwna? Rozdajc swj majtek myla: Jeeli nie oddam
braminom caego mego bogactwa, z ca pewnoci spotka mnie
wielkie nieszczcie. Przez sto lat, co dwa tygodnie obdarowywa
tysice braminw zotym bykiem, setk krw i omioma setkami
monet i dostarcza im wszystkich przedmiotw potrzebnych do
agnihotry. piewano o tym, e cae jego krlestwo jest zbudowane
ze zota i e swym bogactwem przewysza boga bogactwa Kuber.
Dwie setki kucharzy przygotowywao cay dzie i noc posiki
dla odwiedzajcych jego paac braminw. Kadej nocy na cze
przybyych goci zabijano dwadziecia jeden tysicy zwierzt
ofiarnych, aby dostarczy im odpowiedniego posiku. Kadej nocy
ozdobiony zotymi kolczykami kucharz mwi: O bramini, jedzcie
przygotowan dla was specjalnie zup. Krl Rantidewa obdaruje
was wszelkim zotem, ktre mu jeszcze pozostao. Bogowie pij w
jego obecnoci wlewany do ognia ofiarnego oczyszczony tuszcz.
Rwnie Ojcowie spoywaj ofiarowane mu przez niego jedzenie.
Najwiksi mdrcy otrzymuj od niego wszystko, czego tylko
zapragn.

O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Gaja i
Rantidewa, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
Nawet krl Bharata, syn krla Duhszanta i akuntali musia
umrze. Swe dziecistwo spdzi w dungli dokonujc wielkich
czynw, ktrych nikt inny nie zdoaby dokona. Wyposaony w
potn si goymi rkami miady lwy, tygrysy, potne bawoy
i sonie. Z racji tych uczynkw asceci, wrd ktrych mieszka
nazywali go Sarwadamana (wadajcy wszystkim). Jego matka
zabronia mu w kocu torturowania zwierzt. Po zdobyciu tronu
wykona setk Ofiar Konia nad brzegami Jamuny, trzy setki nad
brzegami Saraswati i cztery setki nad brzegami Gangesu. Pniej
sponsorowa jeszcze tysic Ofiar Konia i setk rytuaw Radasuja
obdarowujc bogato braminw. Przeprowadzi miliony rnych
innych rytuaw ofiarnych zakaczajc je szczliwie bez adnych
przeszkd. Zdobywszy saw obdarowa tysicami bilionw monet
mdrca Kajap, ktry wychowa jego matk akuntal traktujc j
jak swoj crk. Odda braminom zdobyte w uczciwej walce konie,
sonie i rydwany ozdobione zotem. Obdarowa ich polami,
wioskami, klejnotami i niewolnikami w niezmierzonej iloci.
Bogini mierci musia si podda rwnie krl Prithu, ktremu
bramini podczas jego rytuau Radasuja nadali tytu Imperatora.
Proporzec powiewajcy na jego rydwanie nigdy nie zosta zamany.
Podporzdkowa sobie wszystkich krlw i by znany na caym
wiecie po imieniem Prithu (sawny) z racji swych uczynkw. By
nazywany rwnie prawdziwym wojownikiem, bo ochrania ludzi
przed tymi, ktrzy zadaj rany. By rwnie nazywany rada,
poniewa zadowoleni z jego rzdw poddani darzyli go uczuciem.
Za jego rzdw uprawiana ziemia rodzia bogate plony, krowy
obfitoway mlekiem, a kwiaty lotosu dostarczay miodu. Trawa
kua bya ze szczerego zota dostarczajc wkna na ubrania i oe.
Owoce byy soczyste i miay smak eliksiru niemiertelnoci. aden
z jego poddanych nie cierpia godu i wszyscy cieszyli si dugim
yciem i dobrym zdrowiem majc zaspokojone wszystkie swoje
pragnienia. Nikt nie mia powodw do jakichkolwiek obaw.
Gdy krl Prithu przybywa nad brzeg oceanu, fale twardniay
pozwalajc mu po sobie przej jak po trwaym gruncie, a gry
rozstpoway si czynic dla niego przejcie.
Pewnego dnia przed obliczem krla Prithu stano siedmiu
staroytnych mdrcw, nimfy apsary i Ojcowie, wszystkie drzewa,

gry, bogowie, asurowie, ludzie i we mwic: O krlu, to jeste
naszym Imperatorem, opiekunem i ojcem. Jeste naszym Panem.
Obdarz wic nas wszystkim tym, co przyniesie nam zadowolenie i
rado. Krl Prithu rzek: O ywe istoty, niech tak si stanie.
Uchwyci swj potny uk Pinaka, ktry by ukiem iwy i swe
przeraliwe strzay, ktre nie miay sobie rwnych i rozmyla
przez chwil nad tym, co uczyni. Rzek do Ziemi: O Ziemio bd
bogosawiona i przybd tutaj szybko na moje wezwanie. Wydaj z
siebie mleko, ktrego wszyscy pragn. W ten sposb dostarcz
ywym istotom poywienia, o ktre prosz. Ziemia rzeka: O
herosie, uczy wic ze mnie sw crk. Krl Prithu rzek: O
Ziemio, niech tak si stanie. I nastpnie ten wielki krlewski
asceta wyda odpowiednie zarzdzenia potrzebne to tego, aby
Ziemia wydaa z siebie mleko, ktrego wszyscy pragn.
ywe istoty zaczy rosn cigajc z Ziemi jej mleko. Na jej
ciele wyrosy najpierw wielkie drzewa. Ziemia pena uczucia
zapragna cieltka i naczynia sucego do zbierania cignitego
z niej mleka. Kwitnce drzewo ala stao si jej cieltkiem, drzewo
banianowe stao si jej mleczarzem, zerwane pczki stay si jej
mlekiem, a dobrze wrce drzewo figowe stao si naczyniem do
zbierania mleka.
Nastpnie na jej ciele wyrosy wielkie gry cigajc z niej jej
mleko. Wzgrze na wschodzie, zza ktrego wschodzi soce stao
si jej cieltkiem, krlewska gra Meru staa si jej mleczarzem,
drogie kamienie i krtko yjce zioa stay si jej mlekiem, a skay
stay si naczyniem na mleko.
Jej mleczarzami stali si rwnie bogowie, a wszystkie
przedmioty obdarzajce energi i si stay si jej mlekiem.
Demony asury cigay z Ziemi mleko w postaci wina
uywajc dzbana jako naczynia.
Ludzie wykorzystywali mleko Ziemi do uprawy zb. Samo-
stwarzajcy-si Manu by cieltkiem Ziemi, a krl Prithu by
mleczarzem.
We cigay z Ziemi mleko w formie swego jadu. W
Dhritarasztra by ich mleczarzem, a w Takaka by jej cieltkiem.
Siedmiu staroytnych mdrcw zdolnych do stwarzania wszyst-
kiego aktem woli cigajc z Ziemi jej mleko otrzymali Wedy.
Brihaspati by mleczarzem, wite sylaby i rytm byy naczyniem
do zbierania mleka, a Soma (Ksiyc) by cieltkiem Ziemi.
Dla jakszw ciganym z Ziemi mlekiem jest ich zdolno do
bycia niewidocznymi. Ich mleczarzem jest bg bogactwa Kubera,
a Wriszadhwada jest dla nich cieltkiem Ziemi.

Dla gandharww i apsar mlekiem Ziemi s wszystkie sodkie
zapachy gromadzone w na liciu lotosu. Citraratha jest dla nich
cieltkiem Ziemi, a odwany Wiwaruchi jest ich mleczarzem.
Dla Ojcw mlekiem Ziemi jest Swaha w srebrnym naczyniu.
Bg mierci Jama jest dla nich cieltkiem Ziemi i ich mleczarzem.
W ten to sposb dziki krlowi Prithu wszystkie ywe istoty
zamieszkujce Ziemi otrzymay to, czego pragny cigajc z
niej jej mleko. Sponsorujc wiele rytuaw ofiarnych dostarczy
ywym istotom potrzebnych im do ycia produktw. Rozkaza,
aby wszystkie produkty ziemi miay swe wizerunki zrobione ze
zota, ktrymi podczas swej Ofiary Konia obdarowa braminw.
Odda te braminom szedziesit tysicy soni zrobionych na jego
rozkaz ze zota. W kocu udekorowawszy ca Ziemi zotem i
drogimi kamieniami odda j braminom.
O rindaja, skoro umieraj nawet tacy krlowie jak Bharata i
Prithu, ktrzy przewyszaj ciebie i tym bardziej twego syna
Narada kontynuowa: O rindaja, nawet wielki asceta
Paraurama bdzie musia umrze, gdy ju w peni zadowoli si
yciem. Wyci on wszelkie zamieszkae na ziemi zo a do korzeni
i zakoczywszy w ten sposb stary eon wprowadzi nowy. Sam by
wolny od wszelkiego grzechu. Mszczc si za zabicie swego
bramiskiego ojca i ukradzenie mu jego krowy dajcej mleko na
ofiar wybi do nogi ca kast wojownikw. Po zalaniu ziemi
wielkim potopem krwi i wypenieniu jezior krwi wzi we wadanie
wszystkie osiemnacie wysp tworzcych ziemi i wykona setk
wielkich rytuaw ofiarnych doprowadzajc je szczliwie do koca
i obdarowujc hojnie braminw. Wznoszone przez niego wysokie
otarze ofiarne zrobione byy ze szczerego zota, ozdobione
wzniesionymi proporcami i drogimi kamieniami. W kocu podczas
swej Ofiary Konia odda oczyszczon ze za ziemi z caym jej
bogactwem wielkiemu mdrcowi Kajapie jako prezent ofiarny.
Kajapa rzek do niego: O Paraurama, opu teraz ziemi.
Paraurama chcc by mu posuszny wyci sobie swymi strzaami
drog w oceanie i uda si na gr Mahendra, gdzie do dzi
przebywa. Jednake ktrego dnia nawet ten synny potomek Bhrigu
wyposaony we wszystkie cnoty podda si wyrokowi mierci.
O rindaja, skoro umiera nawet kto tak wielki jak
Paraurama, ktrzy przewysza ciebie i tym bardziej twego syna


5. Celem istnienia jest zdobycie wiecznych wiatw poprzez
wasne czyny i ten kto zrealizowa ten cel, dziki mierci
uwalnia si z niewoli materii i osiga wieczne szczcie

Narada kontynuowa: O rindaja, opowiedziaem ci o yciu i
mierci szesnastu staroytnych krlw. Czy zrozumiae ich sens?
Krl rindaja chylc pobonie gow ku swym zoonym
doniom rzek: O wielki mdrcu, ktry czerpiesz cae swe
bogactwo z ascezy, wysuchaem uwanie twych opowieci o tych
staroytnych krlewskich mdrcach, ktrzy w czasie swego ycia
sponsorowali wielkie rytuay ofiarne i obdarowywali braminw i
ktrzy po mierci udali si wprost do nieba dziki zebranym za
ycia zasugom. Mj al z powodu utraty mego bogactwa i mego
syna znikn tak jak znika ciemno owietlona promieniami
soca. Twe opowieci oczyciy mnie z grzechu dzy i pychy i
uciszyy mj bl. Powiedz mi, co mam dalej czyni?
Narada rzek: O rindaja, jestem z ciebie zadowolony.
Wypowiedz wic sw prob, abym mg j speni.
Krl rindaja rzek: O wity mu, jestem szczliwy, e
asceta tak wielki jak ty jest ze mnie zadowolony i nie pragn ju
niczego wicej.
Narada rzek: O rindaja, cho mnie o to nie prosisz, zwrc
ycie twemu synowi, ktry zosta zabity przez zodziei jak zwierz
ofiarne, zanim zdoa zebra jakiekolwiek zasugi i w ten sposb
zosta przez nich wysany wprost do pieka. yjc dalej na ziemi
bdzie mg dokona wielkich czynw i zdoby niebo.
Krl rindaja rzek: O wity mu, niech tak si stanie.
Prorok Wjasa koczc sw opowie o tym, w jaki sposb
mdrzec Narada uciszy al krla rindaji po mierci syna, ktry
dziki swym zotym wydzielinom by rdem jego bogactwa, rzek
do Judhiszthiry, ktry opakiwa bohatersk mier Abhimanju: O
Judhiszthira, krl rindaja ku swej wielkiej radoci zobaczy
ponownie swego syna. Mg on by bowiem przywrcony do ycia,
dlatego e nie zrealizowa jeszcze celu swego istnienianie
wykona adnego rytuau ofiarnego i nie mia potomstwa.
Pozbawiony odwagi zosta zabity przez zodziei, zamiast zgin
bohatersk mierci na polu bitewnym. Przeciwnie Abhimanju,
ktry yjc na ziemi zrealizowa cel swego istnienia i swymi
uczynkami zdoby te regiony nieba, ktre s osigalne jedynie

poprzez praktykowanie jogi, wiedz, znajomo Wed i wielkie
rytuay ofiarne. Ludzie wiedzy, tacy jak on, zawsze pragn zdoby
niebo i wol przebywa w niebie ni y na ziemi. Trudno byoby
wic cign go z powrotem z nieba na ziemi teraz, gdy zdoby
to, czego szuka.
Abhimanju zrealizowa ostateczny cel, do ktrego jogin
zmierza poprzez medytacje, krl poprzez rytuay ofiarne, asceta
poprzez umartwienia. mier uwolnia go z niewoli fizycznego
ciaa i zdoby nowe ciao z esencji ksiycowej promieniujce
wasnym niezniszczalnym wiatem, ktre chc zdoby wszystkie
odrodzone duchowo osoby. Nie opakuj go wic, bo nie zasuguje
na zy. Skup si na swym wasnym zadaniu, ktrym jest pokonanie
wroga. Nie tra hartu ducha. To ci, ktrzy yj na ziemi zasuguj
na zy, a nie ci, co znaleli si w niebie. Gdy zmarego opakuj ci,
ktrych pozostawi na ziemi, jego grzech ronie. Mdrzec wyrzeka
si wic swego alu majc na uwadze jego dobro.
Ci, ktrzy pozostaj na ziemi powinni myle o radoci, sawie
i szczciu, ktre osign zmary. Porzu wic smutek i myl o
realizacji swego wasnego zadania. mier chroni wszechwiat
przed niszczcymi skutkami gniewu Brahmy. Jest nieuchronna i
wolna od grzechu. Wiesz rwnie o tym, e szczcie tych, co yj
na ziemi, jest zmienne i nie trwa dugo. Porzu smutek i niech
pokj bdzie z tob .
Na zakoczenie swej opowieci o rozmowie Judhiszthiry z
braminem Wjas Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu,
po wypowiedzeniu powyszych sw do Judhiszthiry, mdrzec
Wjasa, ktry ma koloryt zachmurzonego nieba, poegna si i
odszed. Wysuchanie jego opowieci ukoio bl Judhiszthiry
wywoany mierci Abhimanju. Nie mg jednak zapomnie o
Ardunie, ktry cigle jeszcze nie powrci z pola bitewnego i nic
o tym nie wiedzia. Wzdychajc rzek: O bracia, jake ja zdoam
powiedzie Ardunie o mierci jego heroicznego syna?

Drona Parva, Abhimanyu-Vadha Parva, Section XLVIII-LXXI.


Opowie 81
Gniew Arduny

1. Arduna opakuje mier swego syna Abhimanju; 2. Arduna przysiga mier
krlowi Dajadracie, ktry zatrzymujc Pandaww umoliwi Kaurawom zabicie
Abhimanju; 3. Krl Dajadratha prosi Durjodhan o ochron przed Ardun;
4. Kryszna gani Ardun z powodu jego przysigi bez konsultacji z nim;
5. Bogowie s zaniepokojeni gniewem Nary (Arduny) i Narajany (Kryszny);
6. Kryszna prbuje ukoi bl matki i ony Abhimanju spowodowany jego mierci;
7. Kryszna sam przygotowuje si do walki na wypadek, gdyby Arduna nie zdoa
zrealizowa swej przysigi; 8. Arduna we nie oddaje cze iwie i otrzymuje
obietnic zrealizowania swego lubu; 9. Kryszna ucisza niepokj Judhiszthiry,
obiecujc, e Arduna zdoa zrealizowa sw przysig i zabije Dajadrath.

Arduna wkrtce odzyska zmysy, zerwa si na rwne nogi i
ze zami w oczach ciskajc donie w pici i rzucajc wok
spojrzenia jak szaleniec, zawoa: O bracia, przysigam, e jutro,
zanim zajdzie soce, pozbawi ycia krla Dajadrath! ... To on
bowiem zatrzymujc swymi strzaami nasze armie spowodowa
mier mego syna. Jutro go zabij! Swymi strzaami zniszcz
kadego, kto bdzie go ochrania. ...
O bracia, suchajcie mnie, jeeli nie dotrzymam mej przysigi i
nie zabij go, zanim zajdzie soce, rzuc si w pomienie
rozpalonego ognia!
(Mahbharta, Drona Parva, Section LXXIII)

1. Arduna opakuje mier swego syna Abhimanju

Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu, soce ju
dawno zaszo koczc trzynasty dzie bitwy i skaniajc zwanione
strony do wycofania si do swych obozw. W kocu rwnie
Arduna po pokonaniu wielu wyzywajcych go do walki
Samsaptakw pogna swe konie w kierunku obozu. Cho wraca
zwyciski, zawadn nim przeraliwy niepokj. Rzek do Kryszny
gosem przerywanym kaniem: O Kryszna, w czasie naszej
nieobecnoci musiao wydarzy si co strasznego. Moje serce
dry z niepokoju, a mowa zaamuje si. Widz wszdzie ze znaki i
ledwo trzymam si na nogach. Nie mog si uwolni od poczucia
nieszczcia. Powiedz mi, czyby mj najstarszy brat Judhiszthira
dosta si w rce wroga?
Kryszna odpowiedzia: O Arduna, nie opakuj Judhiszthiry,
bo naszemu wrogowi nie udao si go porwa. Odczuwane przez
ciebie zo ma inne rdo.

Arduna rzek: O Kryszna, cay nasz obz jest pogrony w
ciszy i smutku. Nie sysz ani tryumfalnych dwikw trb,
bbnw i konch, ani sodkich dwikw sitar. Nie sysz take
dobrze wrcych pieww i recytacji wdrownych poetw.
Wojownicy siedz ze spuszczonymi gowami i nie witaj mnie
opowieciami o swych bohaterskich czynach. Widzc ich pogro-
nych w smutku nie znajduj spokoju. Gdzie podziewa si mj syn
Abhimanju, ktry razem ze swymi brami wita mnie zawsze z
umiechem, gdy powracaem z pola bitwy?
Arduna zbliy si do swych braci i rzek: O bracia, nie widz
wrd was mego syna, a wy sami siedzicie z pobladymi twarzami.
Dlaczego mnie on nie wita? Drona uformowa dzisiaj swe wojska
w formacj koa. Nikt spord was poza nim nie potrafi wedrze
si do jej rodka, jednake nawet on nie wiedzia jak si z niej
wydosta. Czybycie skonili go do tego desperackiego czynu?
Czyby po zamaniu formacji wroga i zabiciu wielu zasta w kocu
sam zabity? Powiedzcie mi, czyby on, ktry jest rwny potg
modszemu bratu Indry (Wisznu) pad na polu bitewnym pod
naporem wroga? Jaki wojownik ogupiony przez sam mier
omieli si zabi mojego syna, ktry jest rwnie synem siostry
Kryszny, faworytem Draupadi i ukochanym wnukiem Kunti?
Sysz tryumfalne okrzyki dochodzce z obozu Kauraww.
Sysz te, jak walczcy po naszej stronie szlachetny Jujutsu sam
pogrony w gbokim smutku krzyczy do synw Dhritarasztry:
O niegodziwi bracia, wasza rado jest przedwczesna! Nie mogc
zabi Arduny, zabilicie jego syna. Bjcie si gniewu Arduny i
Kryszny! Cieszycie si, gdy powinnicie paka. Ju wkrtce
skosztujecie gorzkiego owocu swego czynu. Popenilicie haniebn
zbrodni. Ju niedugo zrodzi ona swj owoc!
O bracia, powiedzcie mi, jak zgin ten modzieniec o oczach
gazeli, czarnych lokach, sodkiej mowie, ciepym umiechu,
wielkiej odwadze i energii, wysoki jak drzewo ala, spokojny,
posuszny, zachowujcy si jak dorosy, cho jeszcze dziecko,
pozbawiony pychy, szczodry dla tych, ktrzy s mu oddani, samo-
kontrolujcy si, niezdolny do rzeczy maych, wdziczny i mdry.
Nawet bogowie nie dorwnywali mu piknoci. Zna dobrze
wojenne rzemioso i budzi strach we wrogu. Walczy uczciwie
pragnc zwycistwa swych ojcw. Sw odwag, zdolnoci
uczenia si i godnoci dorwnywa samemu Krysznie i by
wojownikiem lepszym ode mnie o statusie ati-rathy. Cho
przywyk do najwikszych luksusw i zasuguje na najmiksze
oe, pi dzisiaj na goej ziemi, jakby nie byo nikogo, kto mgby
si o niego zatroszczy. Zamiast piknych sucych usuguj mu

zowrbne szakale i zamiast pieni wdrownych poetw budzi go
wycie drapienikw, a jego pikn twarz zabrudza unoszcy si
nad polem bitewnym kurz. Pozbawiony widoku jego piknej
twarzy i dwiku jego melodyjnego gosu nie zaznam spokoju. Nie
mogc go zobaczy, sam udam si do krlestwa boga mierci Jamy.
O synu, okrutna mier zabraa ci, zanim zdoaem nasyci si
twoim widokiem. Rozwietlasz dzi sw wspaniaoci krlestwo
boga mierci, gdzie Jama, Waruna, Kubera i Indra witaj ci z
honorami jak oczekiwanego gocia. Moje serce musi by z kamienia,
skoro nie pka na myl o tym, e ju ci wicej nie zobacz.
Walczc sam jeden z niezmierzonym tumem najprzedniejszych
wojownikw czekae zapewne na to, e przyjd ci z pomoc.
Jake Drona, Krypa i Karna omielili si zabi swymi strzaami
tego modzieca, chopca jeszcze, siostrzeca samego Kryszny?
Jak zdoam spojrze w oczy jego matce Subhadrze? Jak zdoam
osuszy zy Draupadi?
Zwracajc si do Kryszny, Arduna rzek: O Kryszna, dlaczego
nie powiedziae mi o samotnej walce Abhimanju w czasie, gdy wal-
czyem z Samsaptakami? Ruszybym mu na pomoc i zniszczybym
mymi strzaami tych wojownikw o okrutnych sercach!
Kryszna patrzc na Ardun opakujcego mier swego syna
rzek: O Arduna, nie daj si pokona alowi. Abhimanju szed do
koca ciek odwanych, nie wycofujcych si z walki herosw,
ktrych zawodem jest bitwa. Taka jest droga tych, ktrzy urodzili
si w kacie wojownikw (kszatrijw). Ich zadania zostay im
przydzielone przez tego, kto ukrywa si za witymi wersetami Wed.
Idc wyznaczon mu drog dotar do miejsca zarezerwowanego
wycznie dla sprawiedliwych. Walczc do ostatniej kropli krwi,
zgin bohatersk mierci, o ktrej marz wszyscy herosi. Tak
wanie mierci wojownik gromadzi swe najwiksze zasugi.
Wiedzc o tym, ukj al swych braci.
Arduna nie mogc stumi swego kania rzek do swych braci:
O bracia, opowiedzcie mi o mierci mojego syna. Jestecie
wszyscy znakomitymi i dowiadczonymi wojownikami. Jak to
wic moliwe, e mj syn Abhimanju majc was za obrocw
zosta zabity przez wroga? Sam bym go ochrania, gdybym
wiedzia, e wielkie armie Pandaww i Pacalw nie zdoaj go
ochroni! Jake mg on zosta zabity, skoro wy trzymalicie w
doniach swe uki i stalicie na swych rydwanach? Musicie by
chyba pozbawieni mskoci i odwagi, skoro dopucilicie do tego,
e na waszych oczach wrg zdoa go zabi! Potpiam si za to, e
nie wiedzc jak jestecie sabi, tchrzliwi i niezdecydowani,
oddaliem si od was, aby walczy z Samsaptakami! Wasze herby,

bro i odwana mowa musz by jedynie dekoracj, skoro nie
zdoalicie ochroni jego ycia!
Arduna trzymajc w doniach swj miecz i uk usiad zroz-
paczony na ziemi gono wzdychajc. W swym gniewie i rozpaczy
by jak sam Niszczyciel i nikt z obecnych poza Kryszn i
Judhiszthir nie mia na niego spojrze i wyrzec jednego sowa.

2. Arduna przysiga mier krlowi Dajadracie, ktry
zatrzymujc Pandaww umoliwi Kaurawom zabicie
Abhimanju

Judhiszthira rzek: O bracie, posuchaj moich sw. Gdy ty sam
ruszye do walki z Samsaptakami odcigany przez nich w odlegy
od nas kraniec pola bitewnego, Drona uformowa swe wojska w
przeraliw formacj koa i ruszy przeciw nam do ataku planujc
pojma mnie w niewol. Nie wiedzc jak zama ich szeregi nie
potrafilimy stawi im skutecznego oporu. Jedynie twj syn
Abhimanju wiedzia, jak wedrze si do rodka formacji wroga i
wszyscy razem zwrcilimy si do niego z prob o ratunek.
Heroiczny Abhimanju, posuszny nam tak jak wysokiej rasy ko jest
posuszny swemu jedcowi, wzi na siebie cay ten ciar nie
zwaajc na to, czy zdoa go unie. Wyposaony w t sam co ty
energi i wspomagany otrzyman od ciebie wiedz przedar si
przez formacj wroga. My sami na czele naszych wojsk poda-
limy za nim chcc wama si do rodka formacji wroga t sam
ciek, ktr on dla nas wyci. W naszym ruchu zatrzyma nas
nagle krl Dajadratha dziki darowi otrzymanemu od boga iwy.
Gdy walczylimy z nim zalewajc go swymi strzaami, utworzone
przez Dron koo zamkno si za Abhimanju uniemoliwiajc mu
ucieczk. Zanim wrg zdoa pozbawi go ostatniego oddechu, zabi
tysice onierzy, tysice koni i soni i zniszczy tysice rydwanw.
Szeciu wojownikwDurjodhana, Drona, Awatthaman, Krypa,
Karna i Kritawarmanotoczyo go ze wszystkich stron i wsplnymi
siami pozbawio go jego broni i rydwanu. Ostateczny zdradziecki
cios zada mu sw maczug syn Duhasany.
Arduna szlochajc O mj synu! upad na ziemi przeszyty
straszliwym blem. Wojownicy Pandaww otoczyli go dzielc z
nim jego bl. Arduna wkrtce odzyska zmysy, zerwa si na
rwne nogi i ze zami w oczach, ciskajc donie w pici i
rzucajc wok spojrzenia jak szaleniec, zawoa: O bracia,
przysigam, e jutro, zanim zajdzie soce, pozbawi ycia krla
Dajadrath! Uratuje swe ycie tylko wwczas, gdy ze strachu
przede mn porzuci Kauraww lub poprosi mnie, Kryszn lub

Judhiszthir o ochron. To on bowiem zatrzymujc nasze armie
spowodowa mier mego syna. Jutro go zabij! Zniszcz swymi
strzaami kadego, kto bdzie go ochrania. Niech zamkn si
przede mn na zawsze bramy niebiaskich regionw dostpne
jedynie dla najwikszych herosw i niech udam si tam, gdzie
przebywaj najgorsi zbrodniarze, jeeli nie zrealizuj mej przysigi!
O bracia, suchajcie mnie, jeeli nie dotrzymam mej przysigi i
nie zabij krla Dajadrathy, zanim jutro zajdzie soce, rzuc si
w pomienie rozpalonego ognia! Nikt nie zdoa obroni go przede
mn. Utn mu gow mymi strzaami, choby nawet schowa si
przede mn w niebie, piekle lub te w krlestwie dajtjw.
Kryszna syszc sowa tej strasznej przysigi zad w sw
konch Pacadanj. Zawtrowaa mu koncha Arduny Dewadatta
jak i tysice muzycznych instrumentw. Od ich dwiku zadra
cay wszechwiat zwiastujc zbliajcy si koniec eonu.

3. Krl Dajadratha prosi Durjodhan o ochron przed
Ardun

Sandaja kontynuowa: O krlu, szpiedzy Durjodhany
pospieszyli do krla Dajadrathy, aby donie mu o przysidze
Arduny. Dajadratha tonc w bezdennym oceanie poczucia
nieszczcia powsta powoli ze swego tronu i po namyle uda si
przed oblicze zgromadzonych wok Durjodhany wojownikw.
miertelnie przeraony przysig Arduny i gboko zawstydzony
rzek: O Durjodhana, ten niegodziwiec Arduna doprowadzony do
wciekoci z powodu mierci swego syna przysig mi mier.
Pozwl mi opuci twj obz i schroni si w moim paacu, gdy
boj si o swoje ycie. Wszyscy razem potraficie ochroni nawet
tego, kto znalaz si ju w sidach Jamy, lecz kt potrafi mnie
obroni, gdy znajd si z Ardun sam na sam?
Pandawowie bij w bbny i dm w swe konchy. Dochodzce z
ich obozu okrzyki radoci wywoane przysig Arduny budz we
mnie straszliwy lk. Cay dr jak kto, kto znalaz si na progu
mierci. Pozwl mi schroni si w moim paacu, bowiem nikt
wrd ludzi, bogw, demonw i gandharww nie potrafi powstrzy-
ma Arduny w realizacji jego przysigi! Pozwl mi si ukry, aby
Pandawowie nie mogli mnie odnale.
Durjodhana, ktry zawsze mia na uwadze wycznie wasny
interes, rzek: O Dajadratha, ucisz gorczk swego serca. Kt
odway si ciebie zaatakowa, gdy bdziesz otoczony i ochraniany
przez moich najwikszych wojownikw. Ja sam, Drona, Krypa,
Karna jak i inni krlowie prowadzcy za sob swe oddziay otocz

ci ze wszystkich stron. Moje jedenacie armii bdzie ci
ochrania! Poza tym ty sam jeste jednym z najodwaniejszych
wojownikw godnym mojego podziwu. Jake bdc tym, kim
jeste, moesz da si pokona lkowi?
Uspakajany w ten sposb krl Dajadratha uda si razem z
Durjodhan do namiotu bramina Drony. Dotykajc z szacunkiem
jego stp zapyta z pokor: O nauczycielu wszystkich wojownikw,
powiedz mi, czy rni si od Arduny zdolnoci trafiania do celu,
zrcznoci doni i si uderzenia? Chc zrozumie, na czym polega
rnica w naszych uczniczych umiejtnociach?
Drona rzek: O Dajadratha, dorwnujesz Ardunie zdolnoci
trafiania do celu, zrcznoci doni i si uderzenia. Arduna
przewysza ci jednak z powodu wiczenia jogi i koniecznoci
radzenia sobie z napotykanymi na swej drodze trudnociami.
Opanuj jednake swj lk przed jego strzaami, gdy ja sam bd
ci przed nimi ochrania, a nawet bogowie nie potrafi pokona
tego, kto jest ochraniany przeze mnie. Uformuj nasze wojska w
formacj, ktrej nie zdoa zama nawet Arduna. Pozbd si
swego lku i realizuj swe obowizki wojownika idc ladami
swych ojcw i dziadw. Studiowae Wedy, skadae ofiary i
wlewae do ognia oczyszczony tuszcz i mier nie powinna
wzbudza w tobie lku, gdy to dziki heroicznej mierci
zdobdziesz najwysze wiaty przeznaczone dla herosw. Nie
zapominaj o tym, e wszyscy jestemy miertelnikami, a
miertelnicy yj krtko. Kady z nas jest zabijany po kolei przez
wszechpotny Czas i udaje si do zawiatw niosc tam ze sob
swe uczynki. Idc ciek Prawa swej wasnej kasty zdobdziesz te
same najwysze regiony, ktre asceci zdobywaj dziki swym
umartwieniom.
Sowa bramina Drony oczyciy serce krla Dajadrathy z lku
przed mierci od strza Arduny i mentalnie gotowy do walki
czeka z radoci na nadejcie witu.

4. Kryszna gani Ardun z powodu jego przysigi bez
konsultacji z nim

Sandaja kontynuowa: O krlu, Kryszna syszc straszliw
przysig Arduny rzek: O Arduna, za zgod swych braci, lecz
bez konsultacji ze mn, przysige, e przed zachodem soca
zabijesz krla Dajadrath. Zachowae si nieroztropnie i z
modziecz brawur. Wzie na swe barki ogromny ciar bez
zacignicia u mnie rady. Naraasz nas na to, e staniemy si
pomiewiskiem dla wszystkich herosw. Szpiedzy Durjodhany

donieli ju Kaurawom o twej przysidze i podjto odpowiednie
przygotowania, aby ochrania Dajadrath przed twymi strzaami.
Drona planuje uformowa swe wojska w poowie w formacj
Sakata w ksztacie rydwanu i w poowie w formacj o ksztacie
lotosu. Porodku lici lotosu bd szeregi uformowane w ksztacie
ostrej igy. Na stray przedniej stanie Bhurirawas, Awatthaman,
Karna, Wriszasena, Krypa i krl Madrasu alja. Krl Dajadratha
ochraniany przez uformowane w ten sposb szeregi bdzie trudny
do pokonania. Nie zdoasz przedrze si do niego bez pokonania
najpierw tych szeciu wielkich wojownikw. Pomyl o odwadze
kadego z nich osobna, a co dopiero gdy pocz razem swe siy.
Arduna rzek: O Kryszna, nawet poczona sia tych szeciu
wojownikw nie jest rwna poowie mojej energii! Zobaczysz jak
pobawi ich jutro ich broni i rusz wprost przeciw Dajadracie i
jak na oczach Drony i jego ludzi utn mu gow moj celn strza
wywoujc tym ich lament. Nikt i nic nie zdoa go obroni przed
moj mierteln strza. Na samym pocztku wyzw do walki
Dron, ktry sta si obroc tego nikczemnika, a nastpnie po
zniszczeniu caej stray przedniej rusz w kierunku Dajadrathy.
Na wasne oczy zobaczysz ich jutro powalonych na ziemi przez
moje strzay o mocy pioruna. Uyj przeciw nim mej niebiaskiej
broni, ktr uzyskaem od Jamy, Waruny, Kubery, Indry, Rudry i
Brahmy! Sam zobaczysz tego ajdaka Dajadrath przeszytego
moimi strzaami i ziemi usian krlewskimi gowami obcitymi
moimi ostrzami. Jutro wytn w pie wszystkich moich wrogw
sprawiajc tym rado przyjacioom i bestiom erujcym po polu
bitewnym. Durjodhana patrzc na mnie zrozumie, e w caym
wszechwiecie nie ma lepszego ode mnie ucznika.
O Kryszna, ja sam jestem niebiaskim wojownikiem uzbrojonym
w mj niebiaski uk Gandiw i mam ciebie za swego wonic!
Dlaczego wic sdzisz, e nie zdoam pokona mego wroga?
Dziki twej asce mog osign w tej bitwie to, co nieosigalne.
Dlaczego znajc moj potg robisz mi wyrzuty? Wiesz przecie,
e zawsze dotrzymuj danego sowa. Czy nie lekcewaysz potgi
mojej broni? Czy nie lekcewaysz potgi mego uku? Czy nie
lekcewaysz siy moich ramion? O Kryszna, nie lekcewa potgi
Arduny! Skoro przysigem mu mier, uwaaj Dajadrath ju
za martwego! Albo go zabij, albo sam zgin! Tak jak w braminie
mieszka Prawda, w sprawiedliwym pokora, w ofierze dobrobyt,
tak w Narajanie i Narze mieszka zwycistwo!
Arduna doda gbokim gosem: O Kryszna, wyposa
odpowiednio mj rydwan i przygotuj do walki, zanim wzejdzie
soce, bo jutro czeka nas walka na mier i ycie!

5. Bogowie s zaniepokojeni gniewem Nary (Arduny) i
Narajany (Kryszny)

Sandaja kontynuowa: O krlu, pogreni w smutku i ciko
wzdychajc Arduna i Kryszna dugo nie mogli zmruy tej nocy
oka. Widzc gniew Nary (Arduny) i Narajany (Kryszny) bogowie
razem z Indr zaczli odczuwa silny niepokj mylc ze zgroz:
Co z tego wyniknie? Zaczy si pojawia zowrbne znaki.
Zewszd wiay suche, wrce nieszczcie wiatry. Na tarczy
sonecznej da si dostrzec pozbawiony gowy tuw i maczuga.
Cho niebo byo bezchmurne i czyste, przecinay je byskawice i
towarzyszyy im grzmoty. Caa ziemia draa. Wyleway morza, a
wody rzek pyny w przeciwnym kierunku. Wargi zwierzt
bojowych i ich jedcw bezwolnie dray, a buszujce po polu
bitewnym bestie ywice si padlin krzyczay zapowiadajc
nieszczcie.

6. Kryszna prbuje ukoi bl matki i ony Abhimanju
spowodowany jego mierci

Sandaja kontynuowa: O krlu, Arduna rzek do Kryszny:
O Kryszna, udaj si do namiotw kobiet do swej siostry Subhadry
i jej synowej Uttary i wypowiadajc do nich sowa Prawdy sprbuj
ukoi ich bl.
Kryszna zasta Subhadr pogron we zach opakujc
mier swego syna. Rzek: O ono i matko wojownika, ucisz swj
al. Czas wada yciem wszystkich ywych istot. Twj syn umar
bohatersk mierci godn wojownika, o ktrej marz wszyscy
herosi. Po zabiciu ogromnej iloci wroga uda si do miejsca
wiecznej szczliwoci, gdzie docieraj jedynie sprawiedliwi,
realizujc w ten sposb najwyszy cel. Ten ndznik Dajadratha,
krl Sindhw, ktry jest odpowiedzialny za zabicie twego syna,
jutro, zanim zajdzie soce, spoyje owoc swego podego czynu.
Nie uniknie on mierci z rk Arduny i sw mierci na polu
bitewnym otworzy dla siebie drzwi do wiata Indry. Arduna
zrealizuje sw przysig, choby Dajadratha wezwa na pomoc
wszystkich ludzi, bogw i demonw i wszystkie we! Inaczej by
nie moe.
Subhadra jednak nie moga powstrzyma ez. Lamentowaa: O
mj nieszczsny synu! Sw odwag dorwnywae swemu ojcu.
Opucie nas ginc w walce. Twoj pikn twarz pokry kurz
bitewny. Cho przywyke do jedwabnej pocieli, pisz dzi na
goej ziemi z ciaem przykrytym strzaami. Cho przywyke do
towarzystwa piknych kobiet, przebywasz dzi w towarzystwie

szakali. Cho witano ci zawsze pochwalnymi hymnami, dzi wita
ci jedynie wycie bestii ywicych si padlin. Kt zdoa ci
zabi, cho miae Pandaww i Pacalw za swych obrocw?
Pozbawiona twego widoku sama udam si krlestwa boga mierci
Jamy. Kiedy znowu ci zobacz? Bez ciebie ziemia jest smutna i
pusta. Jeste dla mnie jak utracony skarb. Wszystko co ziemskie
jest nietrwae jak baka mydlana. Jak zdoam rozproszy ao
twej modej ony Uttary?
O synu, jake wrg mg pokona ciebie, syna Arduny i
siostry Kryszny bdcego wojownikiem o statusie ati-rathy? Jake
trudno zrozumie Niszczyciela, skoro ty, ktry miae za obroc
samego Kryszn, zostae zabity, jakby nie byo nikogo, kto
mgby ci broni. Niech twa heroiczna dusza uda si do
wiecznych regionw dostpnych tylko dla herosw!
Do jej lamentw doczyy przybye do jej pokojw Draupadi i
ona Abhimanju Uttara. Pokonane przez swe zy i smutek, ze
zamanym sercem pady omdlae na posadzk. Kryszna ocuci je
spryskujc je wod i rzek: O krlewskie kobiety, opanujcie swj
al. Wielki wojownik Abhimanju zrealizowa najbardziej chwaleb-
ny cel. Oby wszyscy inni mczyni z naszego rodu zdoali
osign to, co on.
Kryszna ukoiwszy swymi sowami bl opakujcych mier
Abhimanju kobiet, powrci do obozu Pandaww. Poegna na noc
wszystkich krlw i przyjaci i wszed do prywatnych komnat w
namiocie Arduny.

7. Kryszna sam przygotowuje si do walki na wypadek, gdyby
Arduna nie zdoa zrealizowa swej przysigi

Sandaja kontynuowa: O krlu, Kryszna dotkn wody i
przygotowa dla Arduny oe z trawy kua w kolorze lapis lazuli.
Obok oa pooy jego bro, ktr skropi perfumami, ozdobi
girlandami ze wieych kwiatw i innymi dobrze wrcymi
przedmiotami. Arduna rwnie dotkn wody. Pokorni i agodni
sucy przynieli produkty ofiarne potrzebne dla wykonania codzien-
nego rytuau ofiarnego ku czci boga iwy. Arduna skropi Krysz-
n perfumami, ozdobi girlandami i uczci iw wieczorn ofiar.
Kryszna rzek do Arduny: O Arduna, u si na swym ou
i odpocznij przed nastpnym cikim dniem.
Po poegnaniu Arduny na noc, Kryszna uda si do swych
namiotw majc u boku swego wasnego wonic Daruk. Lec na
biaym ou rozmyla nad jutrzejszym dniem i zastanawia si na
tym, w jaki sposb uciszy gniew Arduny, wzmocni jego odwag
i splendor. Pogry si w jodze i medytacjach.

Tymczasem w obozie Pandaww nikt nie mg zasn. Z
niepokojem rozmylano nad tym, czy Arduna zdoa zrealizowa
sw straszliw przysig uczynion w gniewie i czy zdoa zabi
krla Dajadrath, zanim zajdzie soce. Mwiono: Arduna musi
zabi Dajadrath, bo jeeli tego nie uczyni, rzuci si w rozpalony
ogie. Bez Arduny Krl Prawa nie zdoa pokona Kauraww i
odzyska swego utraconego krlestwo. Arduna musi go zabi
wspomagany przez owoc swej pobonoci.
Kryszna obudzi si w rodku nocy i pamitajc o przysidze
Arduny rzek do swego wonicy: O Daruka, Arduna w gniewie
i rozpaczy uczyni straszliw przysig. Durjodhana uczyni
wszystko, co w jego mocy, aby uniemoliwi mu jej realizacj.
Wszystkie jego armie uformowane do walki przez Dron bd
ochrania Dajadrath. Arduna nie zdoa zabi kogo, kto jest
ochraniany przez samego Dron. Musz wic sam pomc mu w
zabiciu Dajadrathy i uchroni go przed mierci w pomieniach
ognia. Arduna jest mi droszy od wszystkich mych on i
krewnych. Nie potrafibym nawet przez chwil spojrze na ziemi
pozbawion Arduny! W obronie jego ycia zniszcz dziki mej
sile wszystkich Kauraww. Zabij Karn i Durjodhan. Jutro
wszystkie trzy wiaty ujrz moj potg, ktrej uyj w obronie
jego ycia. Zniszcz ich wszystkich moim dyskiem. Jutro wszyscy
poznaj we mnie prawdziwego przyjaciela Arduny! Jego wrogo-
wie s moimi wrogami, a jego przyjaciele s moimi przyjacimi.
Arduna jest bowiem poow mnie samego.
Wyposa wic mj niebiaski rydwan ozdobiony proporcem z
Garud zgodnie z reguami wiedzy o walce i podaj w nim za
mn i Ardun. Umie na nim moj bosk maczug Kaumodaki,
wczni, dysk, uk i strzay, zaprzgnij do moje cztery ogiery
ubrane w zot zbroj. Bdc wonic Arduny dokonam
wszelkich stara, aby pomc mu w zrealizowaniu jego przysigi,
lecz gdy usyszysz dwik mojej konchy Pacadanji, przybd do
mnie natychmiast na moim rydwanie.
Daruka rzek: O Kryszna, ten kto ma ciebie za wonic, na
pewno zwyciy. Uczyni jednake, co kaesz. Niech jutrzejszy
dzie przyniesie Ardunie zwycistwo!

8. Arduna we nie oddaje cze iwie i otrzymuje obietnic
zrealizowania swego lubu

Sandaja kontynuowa: O krlu, Arduna rozmylajc nad
tym, jak zrealizowa sw przysig, przypomnia sobie o mantrze,
ktr otrzyma niegdy od Wjasy. Wkrtce zapad w sen
zagbiony w mylach o Krysznie, ktry ukaza si przed nim we

nie. Arduna powsta w swym nie, aby go odpowiednio powita.
Kryszna rzek: O Arduna, nikt nie potrafi pokona Czasu.
Uwolnij si wic od swego smutku. C ci z niego przyjdzie? al
skania osob do zarzucenia wszelkiego wysiku, osabia j i jest
faktycznie jej wrogiem. Mdrzec nie powinien si mu poddawa,
gdy jest on przeszkod w dziaaniu. Zamiast si w nim pogra,
czy to, co powiniene uczyni.
Arduna rzek: O Kryszna, rdem mego smutku jest moja
przysiga. Dzie jest tak krtki, a Kaurawowie uczyni wszystko,
eby ochrania Dajadrath i uniemoliwi mi jej realizacj. Jake
osoba taka jak ja bdzie moga wwczas dalej y?
Kryszna dotkn wody i usiad z twarz skierowan ku
wschodowi. Majc na uwadze dobro Arduny rzek: O Arduna,
przypomnij sobie o niezniszczalnej i najwyszej broni znanej pod
nazw Paupata. To przy jej pomocy Najwyszy Bg iwa
zniszczy wszystkich dajtjw. Jeeli pamitasz jak jej uy, uyj
jej jutro przeciw krlowi Dajadracie. Jeeli o tym zapomniae
oddawaj w swym sercu cze temu potnemu bogowi, bd jego
wielbicielem i uzyskaj od niego ponownie znajomo tej broni.
Arduna rwnie dotkn wody, siad z twarz skierowan ku
wschodowi i ca sw myl skupi na iwie. Cigle nic zobaczy
samego siebie podrujcego razem z Kryszn po przestworzach z
szybkoci myli. Widzia jak dotarli do stp gr Himawat i
Manimat odwiedzanych przez Siddhw. Kryszna trzyma go za
lewe rami. Nastpnie dotarli do Biaej Gry znajdujcej si na
pnocy i odwiedzili ogrody Kubery. Patrzyli na wit rzek
Ganges wypenion wodami. Wkrtce przybyli w region gry
Mandary z jej licznymi zotymi i srebrnymi szczytami bogatymi w
rne kruszce, zwierzyn i lecznicze zioa, pokrytymi wiecznie
kwitncymi i owocujcymi drzewami, pustelniami ascetw, i
rozbrzmiewajce dwikami boskiej muzyki. Wczyli si jeszcze
dalej po niebiosach, a w kocu wyldowali na ziemi z szybkoci
strzay. Arduna zobaczy rozpalon do czerwonoci gr o
splendorze konstelacji gwiezdnych lub ognia, a na jej samym
szczycie dostrzeg Najwyszego Boga iw w nieno-biaym
kolorze, z wosami zwizanymi w ciki wze i trjzbem w doni
praktykujcego ascez, od ktrego bi blask tysica soc. Obok
niego siedziaa jego ona Parwati, a wok nich zebra si tum
rnych istot o niezwykych formach. Muzycy piewali i grali na
rnych instrumentach akompaniujc tancerzom. Zewszd
dochodziy rozbawione miechy i okrzyki, a w powietrzu unosi si
sodki zapach perfum. Riszi recytowali hymny wychwalajc w nim
tego boga uzbrojonego w swj uk Pinaka, ktry jest obroc

wszystkich ywych istot. Kryszna i Arduna pokonili si przed
nim a do ziemi wypowiadajc wite sowa Wed. I w ten sposb
Krysznaktry bdc sam niestworzony stworzy deszcz i
pierwotn substancj, z ktrej zbudowana jest ziemia, ktry sam
jest rdem caego wszechwiata, najwysz przyczyn umysu,
przestrzeni, wiatrem i przyczyn wszystkich cia niebieskich,
Najwyszym Brahmanem widzianym przez joginw i ucieczk dla
wszystkich tych, co znaj wite pisma, gniewem spalajcym
wszystko na zakoczenie eonu, Najwysz Jani, Indr i iw i
rdem wszelkich atrybutw, ktry zarwno stwarza jak i niszczy
wszystkie istoty ruchome i nieruchome i ktremu oddaj cze
ludzie, bogowie i demonyszuka ochrony u iwy, ktry bdc
sam niestworzony jest dusz wszystkich przyczyn i ktrego
potrafi zobaczy jedynie ludzie wiedzy pragncy dotrze do tego,
co subtelne i duchowe. Arduna rwnie bi pokony przed tym
bogiem, ktry by pocztkiem wszystkich ywych istot i przyczyn
przeszoci, przyszoci i teraniejszoci.
iwa umiechn si na widok Nary (Arduny) i Narajany
(Kryszny) i rzek: O najlepsi wrd ludzi, witajcie. Powstacie i
odpocznijcie po dugiej podry. Jaki jest cel waszej wizyty?
Czym was obdarowa? Speni kad wasz prob.
Kryszna i Arduna powstali z ziemi i stojc ze zoonymi
domi wychwalali iw recytujc hymny na jego cze.
Arduna patrzc z zachwytem i uwielbieniem na iw
dostrzeg obok niego swe wasne dary, ktrymi co wieczr
obdarowywa Wasudew. Oddajc w swych mylach cze
zarwno Krysznie jak i iwie rzek do iwy: O Najwyszy Bogu,
pragn uzyska od ciebie tw bosk bro Paupat. iwa rzek do
Kryszny i Arduny: O najlepsi wrd ludzi, od dawna znam
wasze yczenie i dam wam to, czego pragniecie. Niedaleko std
znajduje si niebiaskie jezioro wypenione eliksirem niemier-
telnoci. Tam znajduje si mj uk i strzay, przy pomocy ktrych
zniszczyem niegdy wszystkich wrogw bogw. Przyniecie mi
ten uk z naoon na strza.
Arduna z Kryszn ruszyli bez lku w kierunku tego niebia-
skiego jeziora majc za towarzyszy tumy ywych istot
usugujcych iwie. Gdy dotarli do brzegw jeziora o tafli wody
jasnej jak tarcza soneczna, dostrzegli, e w wodach ukry si
przeraliwy w. Obok niego znajdowa si jeszcze jeden straszny
w o tysicu gw plujcych ogniem. Na ich widok Kryszna i
Arduna dotknli wody i stojc przed nimi ze zoonymi domi
bili przed nimi pokony oddajc cze iwie. Zbliyli si do nich
wypowiadajc wite wersety Wed, wielbic w swych duszach i

bijc pokony przed Rudr. W rezultacie ich uwielbienia dla iwy
te dwa przeraliwe we ukazay si przed nimi w formie uku
iwy i jego strza. Arduna i Kryszna uchwycili je w donie i
zanieli je przed oblicze iwy. Na ich widok z jednej strony ciaa
iwy wyszed Brahmaczarin (asceta) o smagej twarzy, niebieskiej
szyi, zwizanych w ciki wze czerwonych wosach, ktry zda
si by ucieczk dla wszystkich ascetw. Przy akompaniamencie
witych sylab wypowiadanych przez iw uchwyci uk i zaoy
na strza nacigajc ciciw. Arduna obserwowa go uczc si
od niego. Wypuszczona przez Brahmaczarina strzaa powrcia do
niebiaskiego jeziora. Gdy to si stao, do tego samego jeziora
wrzuci on trzymany uk. Arduna pamitajc o darze, ktry
obieca mu iwa i o tym, e ukaza si przed nim w jego wasnej
postaci, powtarza w myli swe pragnienie zrealizowania swej
przysigi. Zadowolony z niego iwa obieca mu sw bro Paupat
i zrealizowanie przysigi. Otrzymawszy od iwy t obietnic
Arduna, cho z wosami zjeonymi ze zgrozy w wyniku tego
spotkania z Najwyszym Bogiem, uzna swj cel zabicia krla
Dajadrathy za zrealizowany.
Arduna i Kryszna raz jeszcze skonili gowy przed Najwy-
szym Bogiem iw oddajc mu cze i gdy pozwoli im odej,
znaleli si natychmiast z powrotem w obozie Pandaww z
sercami wypenionymi radoci. Rado Indry (Arduny) i Wisznu
(Kryszny) nie miaa granic, gdy otrzymali od samego iwy
zabjcy asurwpozwolenie na zabicie krla Dajadrathy.

9. Kryszna ucisza niepokj Judhiszthiry, obiecujc, e
Arduna zdoa zrealizowa sw przysig i zabije Dajadrath

Sandaja kontynuowa: O krlu, o poranku Judhiszthir
obudziy dwiki rnych instrumentw akompaniujcych tacom
i wychwalajce go pieni. Po rytualnej kpieli, natarciu ciaa past
z drzewa sandaowego, ubrany w czyst szat i ozdobiony
girlandami ze wieych kwiatw usiad ze zoonymi domi i
twarz zwrcon ku wschodowi, aby w swym umyle odda si
modlitwie. Nastpnie peen pokory wszed do komnaty, gdzie
pon ogie ofiarny i wypowiadajc wite sylaby odda mu cze
karmic go kawakami drewna i wlewajc we oczyszczony
tuszcz. Nastpnie wszed do komnaty, w ktrej przebyway
tysice oddajcych cze socu braminw, ktrzy po zakoczeniu
porannej ofiary oczycili swe ciaa kpiel. Wypowiadajc wite
sowa bogosawili Judhiszthir, ktry obdarowywa ich miodem i
oczyszczonym tuszczem, dobrze wrcymi owocami, zotem,
ogierami, kosztownym suknem i innymi prezentami. Okry ich

pobonie obdarowujc ich rwnie mlecznymi krowami z
cieltkami o ozdobionych zotem rogach i srebrnych kopytach.
Nastpnie po dotkniciu licznych dobrze wrcych przedmiotw
uda si do innej komnaty, gdzie usiad na wniesionym przez
sucych kosztownym tronie w ksztacie koa wybijanym perami
i innymi drogimi kamieniami i przykrytym kosztownymi narzutami.
Sucy wnieli nastpnie bogate ornamenty zdobic nimi jego
ciao. Ochadzali go wachlarzami, a poeci piewali na jego cze
hymny pochwalne. Z dwikami ich pieni miesza si dochodzcy
z zewntrz stukot k rydwanw i koskich kopyt, ryk soni,
dwiki bbnw i konch.
Stojcy na stray sucy ubrany w zbroj i z mieczem u boku
oznajmi przybycie Kryszny. Judhiszthira kaza przygotowa dla
niego kosztowny tron i powita go oddajc mu cze. Wasudewa
odpowiedzia mu rwnie serdecznie. Nastpnie przed obliczem
Judhiszthiry stawiali si rni krlowie i wojownicy zgodnie z
hierarchicznym porzdkiem i zajmowali przeznaczone dla nich
miejsca. Judhiszthira rzek do Kryszny: O Bogu bogw, Narada
opisywa ciebie jako najstarszego z riszich (Narajan), uzbrojonego
w uk Saranga i jako dawc darw, ktry znajduje si ponad
wszystkim. Opierajc si na tobie szukamy zwycistwa. Od ciebie
zaley nasze szczcie i cae nasze istnienie. Obdarzasz sw ask
tych, ktrzy s tobie oddani. Miej nad nami lito i bd dla nas
odzi w tym oceanie smutku i rozpaczy. Spraw, aby Arduna
zrealizowa sw przysig.
Kryszna odpowiedzia gbokim gosem przywodzcym na
myl burzowe chmury: O Krlu Prawa, w caym wszechwiecie
nie ma ucznika lepszego od Arduny. Sw wasn si pokona on
swych wrogw. Ja sam bd mu w tym pomaga jako jego wonica.
Arduna swymi strzaami wyle Dajadrath do krlestwa boga
mierci Jamy, zanim zajdzie soce pozostawiajc jego ciao do
poarcia szakalom i innym bestiom erujcym na padlinie. Jeszcze
dzi zginie on od strza Arduny, choby mia wszystkich bogw
razem z Indr za swych obrocw. Uwolnij si wic od smutku i
gorczki swego serca. Arduna powrci zwyciski.
Kryszna nie skoczy jeszcze mwi, gdy do namiotu wszed
Arduna, aby pokoni si przed Krlem Prawa, zanim rozpocznie
si walka. Judhiszthira wsta na jego widok, serdecznie go uciska
i pobogosawi. Rzek z umiechem: O Arduna, twoja pewno
siebie jak i sowa Kryszny wr twoje zwycistwo.
Arduna rzek: O krlu, dzi w nocy dziki asce Kryszny
dowiadczyem czego prawdziwie cudownego, i opowiedzia o
swym spotkaniu z iw. Suchajc jego sw wszyscy zaczli bi

pokony oddajc cze iwie, po czym na rozkaz Judhiszthiry
opucili jego namiot przygotowujc si do rozpoczcia walki.
Satjaki z Kryszn udali si do namiotu Arduny i w czasie gdy
Arduna skupi si na modlitwie, Kryszna przygotowa do walki jego
rydwan. Arduna, zanim wsiad do swego rydwanu uwiconego
witymi mantrami, okry go pobonie przy akompaniamencie
bogosawiestw braminw i ascetw. Zaraz po nim do jego ryd-
wanu wsiedli Kryszna i Satjaki wygldajc jak bliniacy Awinowie,
ktrzy swego czasu jechali na tym samym rydwanie, co Indra udajc
si rytua ofiarny krla arjatiego. Wdrowni poeci i muzycy witali
ich dobrze wrcymi pieniami i hymnami yczc im zwycistwa.
Ochadza ich dobrze wrcy wiatr wiejcy w plecy jak i pojawiy
si rne inne dobre znaki wrce zwycistwo.
Widzc te wszystkie znaki Arduna rzek do swego ucznia: O
Satjaki, wszystko wry dzisiaj moje zwycistwo. Rusz wic bez
lku przeciw krlowi Dajadracie, aby wyprawi go do krlestwa
boga mierci Jamy. Zabicie go jest jednym z moich najwaniejszych
obowizkw. Innym moim obowizkiem jest ochrona Judhiszthiry
przed atakiem Drony. Zastp mnie dzisiaj u boku Judhiszthiry i
ochraniaj go. Dostarczysz mu ochrony rwnej mojej, nie znam
bowiem nikogo, kto zdoaby ci pokona. W walce jeste rwny
Krysznie i nawet sam Indra nie zdoaby ci pokona. Majc ciebie i
Pradjumn na stray Krla Prawa pozbd si niepokoju i bd mg
skoncentrowa ca m uwag na zabiciu Dajadrathy. Satjaki
rzek: O Arduna, niech bdzie tak jak sobie yczysz. Wsiad do
swego rydwanu i ruszy w kierunku miejsca, gdzie sta Judhiszthira.

Drona Parva, Abhimanyu-Vadha Parva, Section LXXII-LXXXIV.


Opowie 82
Arduna przedziera si przez formacj
Kauraww chcc zrealizowa sw przysig

1. Dhritarasztra opakuje swych synw, a Sandaja przypomina mu, e mg
zapobiec tej wojnie; 2. Kaurawowie ochraniaj Dajadrath majc nadziej, e
Arduna nie zrealizuje swej przysigi i rzuci si w ogie, co przyniesie im
zwycistwo; 3. Arduna przedziera si w gb formacji Kauraww omijajc Dron;
4. Drona ubiera Durjodhan w zbroj nieprzenikaln dla strza Arduny, aby
zatrzyma go na jego drodze do Dajadrathy; 5. Dhrisztadjumna walczy z Dron
bronicym wejcia do rodka formacji Kauraww; 6. Arduna na prob Kryszny
opuszcza swj rydwan, aby pozwoli odpocz koniom; 7. Arduna walczy z
Durjodhan ubranym w nieprzenikaln dla jego strza zbroj.

Bramin Drona formujc armie Kauraww do bitwy rzek do
Dajadrathy: O krlu, ty sam, Karna, alja, Awatthaman i
Krypa z setk tysicy koni, szecioma tysicami rydwanw,
czternastoma tysicami soni i dwudziestoma jeden tysicami
piechoty ustawcie si za mn w odlegoci dwunastu mil. Nie
obawiaj si wic o swe ycie. Uformuj nasz armi w ten sposb,
e sam Indra z bogami nie zdoaby nas pokona, a co dopiero
mwi o Pandawach.
(Mahbharta, Drona Parva, Section LXXXVII)

1. Dhritarasztra opakuje swych synw, a Sandaja
przypomina mu, e mg zapobiec tej wojnie

Krl Dhritarasztra dowiedziawszy si od Sandaji, e Arduna
po mierci Abhimanju przysig mier krlowi Dajadracie, ktry
blokujc ruch Pandaww umoliwi Kaurawom zabicie jego syna,
jak i o tym, e zarwno Kryszna jak i iwa zagwarantowali mu
realizacj jego przysigi, nie potrafi powstrzyma swych ez i rzek:
O Sandaja, jake moi synowie po dokonaniu tej straszliwej
zbrodni zdoaj opanowa swj lk przed Ardun? Jake zdoaj
nawet spojrze w jego kierunku, gdy nazajutrz ruszy przeciw nim
ze wciekoci rwn niszczcej wszystko mierci?
Wielokrotnie namawiaem mego niemdrego syna do pokoju,
lecz on mnie nie sucha. Bdc ju w sidach mierci odrzuci rady
Kryszny suchajc rad Karny i Duhasany. Nie aprobowaem te
wcale tej gry w koci, ktrej owocem jest ta wojna. Przeciw niej
by rwnie Bhiszma, Drona, Krypa, alja i Awatthaman. Gdyby

mj syn nie ulega wpywom swych niegodziwych doradcw,
ylibymy dzi wszyscy w pokoju!
Pandawowie w peni zasuguj na poow krlestwa, ktre jest
zarwno ich, jak i moich synw dziedzictwem. Wadajc nim
nigdy nie zeszliby ze cieki krlewskiego Prawa i zawsze
suchaliby rad swych krewnych i nauczycieli biorc pod uwag to,
co jest korzystne dla wszystkich. S posuszni Krysznie, ktry
nigdy nie porzuca cieki Prawa. Kt miaby udziela im zych
rad? Wysuchaliby take moich sprawiedliwych sw, ktre
wypowiadaem wielokrotnie do mojego syna i ktrych on nie
sucha. Musia ju by wtedy we wadaniu wszechpotnego
Czasu, bo kt, chcc y, wszczynaby wojn z Pandawami? Ci
ktrzy maj po swej stronie Ardun i samego Wisznu (Kryszn)
nie mog przegra! Kto ochroni Durjodhan, Karn, akuniego i
Duhasan przed bosk broni Arduny? Arduna spali swym
gniewem mych synw tak jak ogie spala wysuszon traw!
Sandaja rzek: O krlu, za pno ju na lamenty. By czas, e
moge zatrzyma t wojn, lecz tego nie uczynie. Sam ponosisz
wic win za to, co si teraz dzieje.
By taki czas, e moge powstrzyma zarwno swych synw
jak i Judhiszthir przed podejmowaniem gry w koci. Moge
posucha rad Widury i pozby si Durjodhany. Moge wykona
swe ojcowskie obowizki i zmusi swego syna do powrotu na
ciek Prawa. Bdc mdrym czowiekiem moge nie poddawa
si wpywom i sucha rad Durjodhany, Karny i akuniego.
Moge te nie pozostawa obojtny wobec obraliwych sw,
ktre twoi synowie wypowiadali pod adresem Pandaww.
Schodzc ze cieki swego krlewskiego obowizku stracie
szacunek Kryszny i narazie na niebezpieczestwo swoje wasne
dziedzictwo. To Pandawowie zbudowali potg krlestwa, ktre
zostao im nieuczciw drog odebrane przez Kauraww. Teraz gdy
wojna si ju zacza, za pno na krytykowanie swych synw i
wskazywanie na ich liczne wady. Tak jak Pandawowie, s oni
wojownikami, a zaangaowani w walk wojownicy nie troszcz
si duej o swe ycie i myl jedynie o pokonaniu wroga. Skoro
Kaurawowie odwayli si rozpocz walk z siami ochranianymi
przez Kryszn i Ardun, nic nie zdoa ich uratowa. C im
pozostao poza heroiczn mierci, ktra otworzy im bramy nieba?
Nie opakuj wic swoich synw, lecz spokojnie suchaj dalej tego,
co mam ci do powiedzenia, gdy twj pacz niczego nie zmieni.
Niezmienne s wyroki Niszczyciela i nikt nie potrafi ich unikn.


2. Kaurawowie ochraniaj Dajadrath majc nadziej, e
Arduna nie zrealizuje swej przysigi i rzuci si w ogie, co
przyniesie im zwycistwo

Sandaja kontynuowa: O krlu, bramin Drona formujc
armie Kauraww do bitwy rzek do Dajadrathy: O krlu, ty sam,
Karna, alja, Awatthaman i Krypa z setk tysicy koni, szecioma
tysicami rydwanw, czternastoma tysicami soni i dwudziestoma
jeden tysicami piechoty ustawcie si za mn w odlegoci
dwunastu mil. Nie obawiaj si wic o swe ycie. Uformuj nasz
armi w ten sposb, e sam Indra z bogami nie zdoaby nas
pokona, a co dopiero mwi o Pandawach.
Utworzona przez Dron formacja zajmowaa obszar majcy
czterdzieci osiem mil dugoci i dwadziecia mil szerokoci.
Wszystkie ywe istoty patrzce na ni mylay z niepokojem, e
pochonie ona ca ziemi razem z jej grami, rzekami i oceanami,
lecz Durjodhana spoglda na ni z prawdziw radoci.
Na czele wszystkich oddziaw Kauraww stan twj syn
Durmarszana prowadzc za sob ptora tysica przykrytych
zbroj bojowych soni prowadzonych przez dowiadczonych w
boju jedcw. Przygotowujc si do walki woa: O wojownicy,
w gr serca! Zatrzymam dzi Ardun tak jak kontynent
zatrzymuje ocean! Zderz si z nim jak gra z gr! Motywowany
saw i honorem sam jeden wyzw do walki wszystkich
Pandaww!
Arduna z Kryszn stojc na czele uformowanych w kontr-
formacj wojsk Pandaww zadli w swe konchy. Ich potny
dwik przeszy wszystko, co ywe dreszczem przeraenia. Ze
wszystkich stron zawtroway im dwiki bojowych instrumentw,
ryk zwierzt i wrzask onierzy. Arduna z Kryszn na jednym
rydwanie ruszyli przeciw oddziaom Durmarszany.
Arduna i Durmarszana zalali si nawzajem potokami strza.
Rozgniewany Arduna ucina gowy jedcw i zwierzt, ktre
opaday na ziemi jak odcite od odygi kwiaty lotosu. Kady, kto
odway si stawi mu czoa, gin. Nikt nie potrafi dorwna mu
szybkoci wypuszczanych strza. Tak jak wschodzce soce
oczyszcza ziemi z ciemnoci tak Arduna sia spustoszenie w
oddziaach Durmarszany, ktre w kocu nie mogc wytrzyma
jego naporu zaczy w panice ucieka. Na pomoc Durmarszanie
ruszy twj syn Duhasana prowadzc za sob liczny oddzia
jedcw na soniach, lecz i oni take atakowani bez wytchnienia
przez Ardun musieli wkrtce ratowa si ucieczk.


3. Arduna przedziera si w gb formacji Kauraww omijajc
Dron

Arduna chcc przebi si przez ca formacj wojenn
Kauraww, aby dotrze do miejsca, gdzie sta krl Dajadratha,
ruszy w kierunku Drony, ktry ze swymi oddziaami broni
wejcia do rodka utworzonej formacji. Za rad Kryszny przed
podjciem z nim walki stan przed nim ze zoonymi domi i
rzek: O braminie, pobogosaw mnie. Bdc moim nauczycielem
jeste mi rwnie drogi jak mj brat Krl Prawa i Kryszna. Chc
przedrze si przez utworzon przez ciebie formacj i zabi krla
Dajadrath z twoim bogosawiestwem. Zasuguj bowiem na
tw ochron tak jak twj syn Awatthaman.
Drona odpowiedzia: O Arduna, walcz! Aby zabi krla
Dajadrath, musisz najpierw mnie pokona! Zasypa go gradem
strza, ktre Arduna zniszczy swymi strzaami trafiajc Dron
dziewicioma ostrzami. Drona w odpowiedzi przeszy Ardun i
Kryszn wieloma strzaami palcymi jak ogie. Arduna naoy
na swj uk nastpn strza pragnc zniszczy uk Drony, lecz
Drona wyprzedzi go i szybkimi strzaami zerwa z jego uku
ciciw, uderzy w jego proporzec i w Kryszn. Arduna szybko
naoy na swj uk now ciciw i rozgniewany zasypa Dron i
otaczajce go oddziay tysicami strza zabijajc wielu. Drona
odpowiedzia gradem strza uderzajc Ardun w pier jedn z
nich. Arduna zachwia si od jej uderzenia, lecz szybko odzyska
rwnowag i uderzy Dron swymi licznymi strzaami. Drona w
rewanu przykry Ardun i Kryszn gstym deszczem strza
czynic ich rydwan niewidocznym.
Kryszna widzc, e ta walka z Dron przeciga si w
nieskoczono i odciga Ardun od koncentracji na swym celu,
rzek: O Arduna, nie tra cennego czasu. Zaprzesta walki z
Dron i omi go, gdy masz dzi przed sob waniejsze zadanie.
Nikt nie potrafi pokona Drony, gdy trzyma w doniach sw bro.
Arduna uczyni tak jak Kryszna radzi i torujc sobie drog
swymi strzaami pozostawi Dron po swej prawej stronie. Drona
zawoa za nim: O Arduna, dlaczego uciekasz? Przysigae, e
nie bdziesz ucieka przed swym wrogiem i e podejmiesz kade
wyzwanie! Arduna odpowiedzia: O braminie, nie jeste moim
wrogiem, lecz moim nauczycielem, ktrego darz szacunkiem i
mioci. Ja sam te nie jestem twoim wrogiem, lecz uczniem.
Drona nie dajc za wygran ruszy w pogo za Ardun i
zaatakowa go ponownie od tyu wystrzeliwujc w jego kierunku
dwadziecia pi strza zdolnych do odebrania ycia. Arduna

wypuci przeciw nim swe celne strzay, chcc je zniszczy, lecz
Drona natychmiast je zniszczy swymi kontr-strzaami. Arduna
zablokowa je natychmiast przy pomocy pocisku Brahmy. Drona
nie przestawa zalewa go potokami szybkich strza, a jego
ucznicze umiejtnoci byy tak wielkie, e Arduna nie mg si
przez jego strzay przedrze i zrani go, choby pojedyncz strza.
Drona uderzy konie Arduny dwudziestoma picioma strzaami, a
siedemdziesicioma ostrzami trafi Kryszn w piersi i ramiona.
Kryszna prowadzc zrcznie konie omin ponownie Dron nie
chcc traci na walk z nim cennego czasu, a Arduna skierowa
swe strzay przeciw bronicym dostpu do Dajadrathy onierzom
Bhodw kadc wielu z nich trupem. Kryszna ustawi rydwan
midzy wadc Bhodw Kritawarmanem i krlem Kambhodw
Sudakszin. Rozgorzaa zacita walka midzy nimi i Ardun.
Kryszna widzc, e walka ta konsumuje za duo czasu, rzek: O
Arduna, zapomnij o swej starej przyjani z Kritawarmanem i nie
miej dla niego litoci. Zabij go.
Arduna nie zabi jednak Kritawarmana, cho znalaz si on w
zasigu jego miertelnej strzay. Oszoomi go jednak swymi
celnymi strzaami i wdar si gboko w szeregi Kambhodw
wywoujc tym jego wcieko. Kritawarman nie mogc dosig-
n Arduny zaatakowa z impetem dwch ksit Pacalw,
Judhamanju i Uttamaudasa, chronicych k jego rydwanu i nie
pozwoli im poda za Ardun, ktry wdziera si coraz gbiej
w szeregi wroga.
Do walki z Ardun ruszy odwany krl rutajus. Napinajc
swj wielki uk uderzy go trzema strzaami, siedemdziesicioma
ostrzami uderzy Kryszn i jedn strza ostr jak brzytwa uderzy
w proporzec Arduny. Arduna w rewanu uderzy go dziewi-
dziesicioma ostrzami. Kontynuujc walk zasypywali si nawzajem
setkami strza. W kocu Arduna przeszy go siedemdziesicioma
strzaami, zabi jego konie i wonic. rutajus porzuci wwczas
swj bezuyteczny rydwan i ruszy przeciw Ardunie i Krysznie ze
wzniesion maczug.
rutajus by synem boga oceanu Waruny, a jego matk bya
rzeka Parnasa. Waruna ulegajc probie jego matki, ktra chciaa
uczyni swego syna niemiertelnym, obdarowa go maczug i
obietnic, e nikt nie zdoa go pokona, gdy bdzie walczy przy
jej pomocy. Uczyni jednak jeden warunek. Ostrzeg swego syna,
e jego maczuga straci sw moc, gdy wyrzuci j przeciw komu,
kto sam nie walczy. Co wicej, w takiej sytuacji zmieni ona swj
kierunek i zabije tego, kto j wyrzuci. Rozgrzany walk krl
rutajus zapomnia o ostrzeeniu Waruny, bo wida nadesza jego

ostatnia godzina. Wyrzuci maczug w kierunku nie angaujcego
si w walk Kryszny i sam zgin od jej potnego uderzenia. Gdy
pada na ziemi, towarzyszy mu gony jk jego onierzy.
Do walki z Ardun, ruszy wciekle bohaterski krl Bhodw
Sudakszina. Gboko zraniony przez Ardun uderzy go w
rewanu dziesicioma strzaami ozdobionymi pirami ptaka Kanki,
a Kryszn uderzy trzema ostrzami. Arduna w odpowiedzi zama
jego uk i obci jego proporzec. Sudakszina dziko ryczc wyrzuci
w kierunku Arduny elazn wczni ozdobion dzwoneczkami.
Arduna uderzony ni z ogromn si zachwia si na nogach, lecz
szybko odzyska siy i czternastoma ostrymi strzaami przeszy
Sudakszin, jego konie i wonic. Nie zaprzestajc wysyania w
jego kierunku swych strza rozbi jego rydwan na drobne kawaki i
jedn potn strza uderzy go w pier zdzierajc z niego jego
zbroj. Od uderzenia jego strzay krl Sudakszina upad martwy na
nag ziemi. Wojska Bhodow widzc jego mier rzuciy si w
panice do ucieczki.
Odziay Bhodw kilkakrotnie powracay prbujc zatrzyma
Ardun i uciekay ponownie pod naciskiem jego strza. Przeciw
Ardunie ruszyli dni zemsty synowie krla rutajusa zalewajc go
potokami strza zarwno z prawej jak i z lewej strony. Arduna
uderzony przez nich ostr lanc zachwia si chwytajc si drzewca,
na ktrym powiewa jego proporzec. Podczas gdy Kryszna stara si
go ocuci swymi kojcymi sowami, synowie krla rutajusa nie
zaprzestawali zalewania ich potokami strza pokrywajc nimi
cakowicie ich rydwan i czynic go niewidocznym, a onierze
twych synw krzyczeli radonie mylc, e Arduna zgin.
Tymczasem Arduna odzyskiwa powoli wiadomo, jakby
wraca z krainy mierci. Widzc, e jego rydwan zosta cakowicie
przykryty strzaami przywoa sw bosk bro Szakr. Z pocisku
wysypao si tysice strza, ktre z potn si spady na synw
krla rutajusa zatrzymujc i niszczc wypuszczane przez nich
strzay oraz ucinajc im gowy i ramiona. Jego nagy kontr-atak i
mier walecznych synw krla rutajusa zaskoczy wszystkich
Bhodw. Oprzytomniawszy po chwili rzucili si przeciw
Ardunie, ktry wysya wielu z nich do krlestwa boga mierci
Jamy. Ze wszystkich stron otoczyo go tysice jedcw na
soniach, lecz on uparcie przedziera si przez ich szeregi w
kierunku, gdzie sta krl Dajadratha torujc sobie drog swymi
strzaami.


4. Drona ubiera Durjodhan w zbroj nieprzenikaln dla strza
Arduny, aby zatrzyma go na jego drodze do Dajadrathy

Sandaja kontynuowa: O krlu, Durjodhana widzc, e
Arduna wdziera si coraz gbiej w ich szeregi siejc spustoszenie,
zbliy si do Drony i rzek: O braminie, zatrzymaj Ardun
wszelkimi moliwymi rodkami! Nie moemy pozwoli, aby zabi
Dajadrath i zrealizowa sw przysig. Musimy doprowadzi do
tego, aby nie zrealizowawszy swej przysigi sam rzuci si w
pomienie! Jak to moliwe, e zdoa si on przedrze przez
ochranian przez ciebie dywizj? Wida troszczysz si bardziej o
jego dobro ni o moje wasne. Trac rozum i nie wiem, co robi
dalej. Cho darzymy ci wielkim szacunkiem, dziaasz na nasz
niekorzy. Nie zgodziem si na to, by Dajadratha wycofa si z
wojny i schroni w swoim paacu, bo uwierzyem w tw obietnic
pokonania Pandaww. Ufajc tobie oddaem go w rce mierci!
Prdzej uciekby przed sam mierci ni przed Ardun!
Drona rzek: O krlu, niesusznie ranisz mnie swymi sowami.
Jeste mi rwnie drogi jak mj syn Awatthaman. Arduna zdoa
wymin mnie i wedrze si w gb twych szeregw dziki
umiejtnociom Kryszny. W caym wszechwiecie nie ma bowiem
wonicy lepszego od niego. Przypomnij sobie rwnie o zasigu
strza Arduny. Potrafi one bez trudu pokona dwie mile. Ja sam
jestem ju stary i nie potrafi mu w tym dorwna. Przysigaem
ponadto wzi do niewoli Judhiszthir, ktrego Arduna obecnie
nie broni zajty walk z nasz stra przedni. Zamiast walczy z
Ardun powinienem wic uda si w kierunku Judhiszthiry. To ty
sam powiniene podj walk z Ardun. Jeste mu rwny
urodzeniem i jeste krlem caej ziemi.
Durjodhana rzek: O Nauczycielu, jake ja sam mog stawi
skuteczny opr Ardunie, ktry nie ma sobie rwnych i ktrego ty
sam nie zdoae zatrzyma? Dlaczego nagle uwaasz, e jestem do
tego zdolny?
Drona rzek: O Durjodhana, to prawda, e nikt nie potrafi
pokona Arduny. Ubior ci jednak w zot zbroj, ktrej nie
zdoa dzi przebi adna strzaa. Dziki mym mantrom uczyni tak,
e bdziesz w stanie znie jego strzay i powstrzyma jego ruch w
gb naszej armii okradajc go z tak cennego dla niego czasu dnia.
Drona dotkn wody i wypowiadajc wite mantry ubra
Durjodhan w zot zbroj. Rzek: O krlu, rusz do walki bez lku,
bowiem dzi nikt nie potrafi ci zrani. Zbroja, w ktr ci
ubraem, jest zwizana nitkami Brahmy. Tak jak Bramna ubra w
ni Indr przed bitw z Wrtr tak ja ubraem ci w ni przed walk

z Ardun. Zbroj t razem z mantrami obdarowa niegdy Indr
na prob bogw bg iwa. Indra po zabiciu Wrtry obdarowa ni
mdrca Angirasa, a on z kolei da j Brihaspatiemu, ktry da j
prorokowi Agniweji, ktry z kolei mnie ni obdarowa.
Durjodhana ubrany w zot zbroj ruszy przeciw Ardunie
przy dononych dwikach rnych instrumentw prowadzc za
sob tysic jedcw na soniach, sto tysicy konnicy i liczne
rydwany.

5. Dhrisztadjumna walczy z Dron bronicym wejcia do
rodka formacji Kauraww

Sandaja kontynuowa: O krlu, soce stao ju w zenicie,
gdy Durjodhana ruszy w kierunku Arduny, ktry przedar si
przez stra przedni Kauraww, chcc zaatakowa go od tyu. W
tym samym czasie niezliczone oddziay Pandaww prowadzone
przez Dhrisztadjumn ruszyy do ataku przeciw Dronie, ktry
broni wejcia do rodka utworzonej formacji. Rozgorzaa zacita
walka. Drona i jego odziay stawiay Pandawom silny opr. Pod
wpywem naporu Dhrisztadjumny prowadzone przez Dron
oddziay podzieliy si na trzy czci. Jedna schronia si pod
skrzyda krla Bhodw Kritawarmana, druga podaa za krlem
Dalasandh, a trzecia pozostaa przy Dronie. Drona prbowa
jednoczy swe siy, podczas gdy Dhrisztadjumna prbowa je
ustawicznie rozbija czynic z nich atwiejszy up dla Pandaww.
Wojownicy po obu stronach nie zaprzestawali walki i aden z
nich nie poddawa si lkowi i nie ucieka z pola walki. Wymieni
tylko niektrych z nich. Twoi synowie Wiwinsati, Czitrasena i
Wikarna walczyli z Bhim. Winda i Anuwinda stawiali opr
krlowi Wiracie. Krl Walhika prowadzc za sob liczne oddziay
stawia opr piciu synom Draupadi, a nastpnie ruszy do
pojedynku z ikhandinem. Krl Madrasu alja walczy z
Judhiszthir, podczas gdy twj syn Duhasana walczy z Satjaki.
akuni prowadzc za sob siedmiuset wojownikw walczy z
Sahadew.
Rze na polach Kurukszetry bya przeraliwa. Ogie gniewu
Pandaww majcy w tobie swj pocztek, rozpalony przez Karn,
utrzymywany i rozniecamy przez twych synw rozrs si do
rozmiarw wielkiego poaru, ktry konsumowa ca ziemi.
Armie Pandaww podzieliy si rwnie na trzy czci. Jedna
cz z Bhim na czele ruszya przeciw oddziaom prowadzonym
przez Dalasandh. Druga z Judhiszthir na czele ruszya przeciw
oddziaom Kritawarmana. Trzecia cz dowodzona przez

Dhrisztadjumn ruszya przeciw Dronie. Zalewali si nawzajem
potokami strza kadc trupem setki walecznych onierzy.
Gniade konie Dhrisztadjumny, biae jak gobie, zbliay si z
szybkoci wiatru do karych ogierw Drony, czerwonych jak krew.
Dhrisztadjumna zama uk Drony i uchwyciwszy tarcz i miecz
wskoczy zrcznie midzy konie Drony chwytajc si ich uprzy
niczym sok dopadajcy uciekajcej zwierzyny. Drona uchwyci
nowy uk i setk swych strza zniszczy jego tarcz ozdobion
setkami ksiycw i poama jego miecz dziesitk ostrych strza,
po czym wypuszczajc szybko ze swego uku szedziesit strza
zabi jego ogiery. Swymi strzaami o szerokich ostrzach obci
proporzec i baldachim na jego rydwanie i zabi jego dwch
wonicw. Nastpnie naoy na swj uk mierteln strza
kierujc j przeciw Dhrisztadjumnie. Dostrzeg to znajdujcy si
niedaleko Satjaki i zniszczy strza Drony ratujc ycie ksicia
Pacalw. Rozgniewany Drona wypuci w kierunku Satjaki
dwadziecia sze ostrzy. Z kolei Satjaki uderzy Dron w pier
dwudziestoma szecioma strzaami i wcignwszy Dhrisztadjumn
na swj rydwan wywiz go poza zasig strza Drony.
Drona rozgniewany atakiem Satjaki nacign swj uk tak jak
w otwiera paszcz, naoy na strzay ostre jak ky wa i z
oczami zaczerwienionymi z gniewu, ciko dyszc pogna z szyb-
koci wiatru za Satjaki zalewajc go swymi strzaami ze zotymi
lotkami. Satjaki rzek do swego wonicy: O Suta, pognaj konie i
wyjed naprzeciw temu heroicznemu braminowi, ktry walczy jak
wojownik i jest jedyn ucieczk dla Durjodhany.
Drona i Satjaki zalewajc si nawzajem potokami strza zakryli
nimi cay nieboskon i przykryli soce. Pokrywajce nagle ziemi
ciemnoci byy dla innych trudne do zniesienia, lecz ci dwaj
wojownicy pragnc pokona si nawzajem nie zaprzestawali wy-
strzeliwania swych strza. Zarwno ich ciaa jak i ciaa ich woni-
cw i ogierw pokryte byy licznymi ranami i krwi. Obcili sobie
nawzajem proporce i baldachimy na swych rydwanach. Zaprzesta-
jc na chwil walki dywizje Kauraww i Pandaww stay w
milczeniu obserwujc pojedynek tych herosw. Na nieboskonie
gromadzili si bogowie, mdrcy i we chcc rwnie zobaczy
przebieg tej walki.
Dwaj herosi zasypywali si nawzajem gradem strza. Satjaki
niszczc lecce w jego kierunku strzay Drony sw celn strza
wiele razy zniszczy jego uk. Drona za kadym razem w mgnieniu
oka chwyta nowy uk. Patrzy na swego przeciwnika z
nieukrywanym podziwem widzc, e Satjaki sw odwag i umie-
jtnociami dorwnuje Ardunie i Bhiszmie. Z rwnym podziwem

i zadowoleniem patrzyli na ich walk bogowie z Indr czele.
Drona rozgniewany oporem stawianym przez Satjaki przywoa
swymi mantrami sw niebiask bro agnej. Satjaki przywoa
natychmiast niebiask bro, ktr otrzyma od Waruny i przy jej
pomocy zneutralizowa wyrzucon przez Dron agnej.
Judhiszthira, Bhima, Sahadewa i Nakula prowadzc za sob
liczne oddziay ruszyli przeciw Dronie chcc udzieli wsparcia
Satjaki. Na pomoc Dronie ruszyy z kolei liczne oddziay Kau-
raww prowadzone przez Duhasan. Dwie potne siy stary si
ponownie w walce na mier i ycie porzucajc wszelkie zasady
uczciwej walki.

6. Arduna na prob Kryszny opuszcza swj rydwan, aby
pozwoli odpocz koniom

Sandaja kontynuowa: O krlu, soce przekroczyo ju
poudnie i rozpoczo sw drog ku zachodowi. Arduna z
Kryszn wycinajc sobie drog w dungli onierzy Kauraww nie
zaprzestawali posuwania si w kierunku, gdzie ustawi si krl
Dajadratha. Strzay Arduny sigay na odlego dwch mili, a
prowadzone przez Kryszn konie pdziy z szybkoci wiatru. Tak
szybko nie posuwa si nawet rydwan Surji lub iwy. Jednake ich
pokaleczone strzaami i inn broni konie byy coraz bardziej
zmczone, spragnione i godne, cho przedzieray si dalej przez
gstwin ywych i zabitych posuszne rozkazom wonicy.
Bracia Winda i Anuwinda widzc zmczenie koni Arduny
ruszyli przeciw niemu z impetem pragnc go pokona. Zalewajc
jego rydwan swymi strzaami trafili Ardun szedziesicioma
czterema, Kryszn siedemdziesicioma, a ich ogiery uderzyli
setkami ostrzy. Rozgniewany Arduna uderzy ich w rewanu
dziewicioma prostymi strzaami zdolnymi do pobawienia ycia.
Dwaj bracia ryczc jak lwy odpowiedzieli deszczem strza.
Arduna z kolei dwiema strzaami o szerokich ostrzach obci
proporce na ich rydwanach i poama im uki. Uchwycili szybko
nowe uki i odpowiedzieli gradem strza. Arduna ponownie
poama im uki, zabi ich konie, wonicw jak i stranikw k ich
rydwanw i jedn strza ostr jak brzytwa obci gow starszemu
Windzie, ktry upad na ziemi jak potne drzewo zamane przez
burz. Modszy brat Anuwinda uchwyci maczug, zszed ze
swego rydwanu i ruszy przeciw Ardunie chcc pomci mier
swego brata. Zbliywszy si do jego rydwanu uderzy Kryszn sw
maczug, lecz Kryszna nawet nie drgn od jej potnego
uderzenia. Arduna naoy na swj uk sze miertelnych strza i

obci mu nimi nogi, ramiona i gow. Widzc mier swych
dowdcw podajcy za nimi onierze zalali Ardun i Kryszn
potokami strza. Arduna torujc sobie drog swymi strzaami
przedar si przez ich oddziay tak jak soce przedziera si przez
chmury budzc tym lk w ich sercach. Szybko jednak oczycili si
ze swego lku i ruszyli ponownie do ataku.
Arduna widzc zmczenie koni i wiadomy tego, e od miej-
sca, gdzie sta krl Dajadratha, dzieli ich jeszcze spory dystans,
rzek do Kryszny: O Kryszna, nasze konie s zmczone i bdc w
takim stanie nie zdoaj nas zawie tam, gdzie przebywa
Dajadratha. C powinnimy uczyni? Czy nie naley zdj z
nich uprzy, oczyci je ze strza i da im odpocz?
Kryszna rzek: O Arduna, uczymy tak jak mwisz.
Arduna rzek: O Kryszna, zajmij si wic komi, podczas
gdy ja zatrzymam moimi strzaami ca armi Kauraww.
Kaurawowie widzc, e Arduna zszed ze swego rydwanu
trzymajc w doniach gotowy do strzau uk otoczyli go zwartym
koem zalewajc go potokami swych strza ze wszystkich stron.
Arduna, cho sam jeden, zdoa stawi im skuteczny opr niszczc
ich strzay i zalewajc ich swymi ostrzami. Od intensywnoci tego
ataku powietrze stao si gorce, a ze zderzajcych si ze sob
strza bezustannie sypay si iskry. Arduna by jak kontynent
zatrzymujcy ruch wzburzonego oceanu. Cho sam i bez rydwanu
zdoa pokona atakujce go masy wojownikw na rydwanach,
soniach i koniach.
Kryszna rzek: O Arduna, jake mam napoi nasze konie,
skoro tutaj w samym rodku bitwy nie ma adnej studni?
Arduna rzek: O Kryszna, popatrz! Uderzywszy ziemi sw
strza stworzy jezioro pene czystej i przejrzystej wody, ryb i
kwiatw lotosu, po ktrego tafli pyway stada gsi i abdzi. Nad
jego brzegami gromadzili si mdrcy. Nawet Narada przyby na
chwil, aby na popatrze. Arduna swymi strzaami wybudowa
rwnie wielki gmach, ktry mia strzay za swe filary i ktrego
dach by zbudowany ze strza. Kryszna rzek z zachwytem:
Wspaniale, wspaniale! Podobne okrzyki wyryway si z ust
wszystkich wojownikw, gdy nikt nigdy nie widzia podobnego
cudu, aby w samym rodku bitwy kto uwolni z uprzy i napoi
zmczone konie.
Gdy konie odpoczy, Kryszna zaprzg je ponownie. onierze
Kauraww widzc ich syczcych jak we i pdzcych ponownie z
szybkoci wiatru szeptali midzy sob: O biada nam, Kryszna z
Ardun na jednym rydwanie spustosz nasze szeregi z tak sam
atwoci jak may chopiec pustoszy oddziay wrd swych

drewnianych onierzykw. To krl Durjodhana ponosi win za
cae to pustoszenie ziemi .

7. Arduna walczy z Durjodhan ubranym w nieprzenikaln
dla jego strza zbroj

Sandaja kontynuowa: O krlu, Kryszna z Ardun widzc,
e soce coraz bardziej zblia si ku zachodowi, pdzili z szyb-
koci wiatru w kierunku miejsca, gdzie sta krl Dajadratha. Z
wypocztymi komi przebili si przez kilka nastpnych dywizji,
ktre nie potrafiy stawi im skutecznego oporu. Waleczni
krlowie uciekali przed nimi w panice. Cz z nich wracaa w
gniewie szukajc zemsty. Inni jednake nie bdc w stanie
pokona swego strachu popeniali grzech porzucajc swj
obowizek. Wszyscy coraz bardziej tracili nadziej na uratowanie
ycia krla Dajadrathy.
Twj syn Durjodhana ubrany w zot zbroj chronic go od
strza Arduny dziki wypowiedzianym przez Dron mantrom nie
dawa za wygran. Widzc, e Arduna z Kryszn zbliaj si
coraz bardziej do miejsca, gdzie sta krl Dajadratha, ruszy im
naprzeciw w jego obronie.
Kryszna rzek do Arduny: O Arduna, sam krl Durjodhana
chce nam stawi czoa! Cho wyrs w luksusie, zna doskonale
wojenne rzemioso i jest znakomitym ucznikiem. Jego strzay
sigaj daleko, a ich uderzenie jest potne. Nie potrafi jednak
dorwna tobie, bo we wszystkich trzech wiatach nie ma ucznika,
ktry byby tobie rwny. Podejmij z nim walk. On zawsze darzy
ciebie i twych braci nienawici. Od jego ycia zaley wasze
zwycistwo. On jest t trucizn, ktra wywouje w tobie twj
gniew. Jest u korzeni wszystkich waszych nieszcz. Jest rdem
wszelkiego dowiadczanego przez was za. To on dziki swej
oszukaczej grze w koci pozbawi krlestwa Judhiszthir, ktry
jest wolny od grzechu i nigdy nie schodzi ze cieki Prawa. Dziki
szczliwemu zrzdzeniu losu znalaz si teraz w zasigu twych
strza. Bez adnych skrupuw zabij tego niegodziwca, ktry jest
ucielenieniem zawici! Zaatakuj go z ca swoj odwag
pamitajc o tym, jak okrad was z waszego dziedzictwa, zmusi
was do udania si na wygnanie i poniy wasz on Draupadi.
Zabijajc go zrealizujesz wszystkie swoje cele. Jego mier
oczyci wszystko z tej nagromadzonej wrogoci. Arduna rzek:
O Kryszna, niech si tak stanie. Utn gow tego niegodziwca i
pomszcz upokorzenie naszej ony Draupadi!

Durjodhana zbliy si do Arduny i Kryszny bez lku. Na jego
widok Arduna z Kryszn zadli w swe konchy. Kaurawowie
syszc ich potny dwik zadreli z lku o ycie twego syna
widzc go ju jako libacj (ofiar) wlewan w usta ognia ofiarnego.
Zaczli krzycze: Nasz krl zosta zabity. Durjodhana syszc te
okrzyki zawoa do swych onierzy: O wojownicy, pozbdcie
si lku! Za chwil zobaczycie, jak wysyam Ardun z Kryszn
do krlestwa boga mierci Jamy! Pewien swego zwycistwa
zawoa: O Arduna, O Kryszna, bdcie mczyznami! Pokonam
was, chobycie uyli przeciw mnie ca niebiask bro, ktra
jest w waszym posiadaniu!
Durjodhana uderzy Ardun trzema strzaami, a jego konie
czterema. Dziesicioma ostrzami uderzy Kryszn w sam rodek
piersi i jedn strza o szerokim ostrzu uci trzymany przez niego
bicz sucy do poganiania koni. Arduna w odpowiedzi uderzy
go czternastoma strzaami naostrzonymi na kamieniu, lecz odbiy
si one od jego zotej zbroi i upady na ziemi. Zdziwiony
wystrzeli ponownie dziewi, a potem pi ostrych strza, lecz one
rwnie opady na ziemi. Kryszna widzc, e celne strzay
Arduny odbijaj si od zbroi Durjodhany nie czynic mu
najmniejszej krzywdy rzek: O Arduna, nigdy nie widziaam
czego podobnego. Czyby twj uk Gandiwa straci ca sw
moc? Czyby osab uchwyt twej doni i twoje ramiona? Dlaczego
twe strzay o mocy pioruna nie przynosz adnego rezultatu?
Arduna rzek: O Kryszna, spjrz na zbroj, w ktr ubrany
jest Durjodhana. Myl, e w t zbroj ubra go bramin Drona i e
swymi mantrami uczyni j nieprzenikaln dla moich strza. Nawet
piorun Indry nie potrafi jej przebi. Z tej to przyczyny Durjodhana
omieli si mnie zaatakowa. Ty ktry wiesz wszystko, musiae o
tym doskonale wiedzie. Cho ta zbroja chroni Durjodhan, to
jednak nie zwiksza jego umiejtnoci. Jego wiedza, co czyni, nie
wzrosa i jest jak kobieta chroniona przez sw kobieco, bo
wojownik z ni nie walczy. Popatrz na moje strzay, gdy dziki
moim umiejtnociom potrafi go zabi mimo tego, e nosi
nieprzenikaln dla moich strza zbroj.
Arduna wyj z koczanu jedn strza i wypowiadajc znane
sobie mantry naoy j na swj uk. Zauway to jednak
znajdujcy si w sporej odlegoci Awatthaman i rozpoznajc
intencje Arduny sw strza zdoln do zniszczenia wszelkiej broni
zniszczy strza Arduny, zanim zdoa j wypuci ze swego uku.
Arduna zadziwiony i peen podziwu dla wyczynu syna Drony
rzek do Kryszny: O Kryszna, nie mog uy tej samej broni po
raz drugi, gdy obrci si ona przeciw mnie.

Tymczasem pewny siebie Durjodhana nie zaprzestawa
zalewania Arduny i Kryszny deszczem strza budzc tym rado
w sercach swych onierzy. Zota zbroja pokrywaa jego ciao tak
cile, e Arduna nie potrafi znale miejsca przenikliwego dla
swych strza. Zabi wic jego konie i dwch wonicw, zama
jego uk i zerwa z jego doni skrzane ochraniacze ranic go w
jego nieosonite donie. Tysice wojownikw na rydwanach,
soniach i koniach rzucio si na pomoc swemu krlowi. Arduna
bezlitonie cina im gowy i koczyny swymi strzaami
utrzymujc dwumilowy dystans midzy atakujcymi go siami i
swoim rydwanem.
Gdy Arduna zalewa wroga nieprzerwanym gradem strza,
Kryszna d w sw konch Pacadanj i od potnego dwiku
uwalnianej przez Ardun ciciwy i konchy Kryszny wrg traci
siy i pada trupem na ziemi. Na ten widok szeciu wojownikw
stanowicych bezporedni stray Dajadrathy i jego zwolennicy
nie mogli opanowa swego gniewu i ruszyli do walki z Ardun.
Dwik ich strza i konch miesza si z dwikiem strza i konch
Arduny i Kryszny.

Drona Parva, Jayadratha-Vadha Parva, Section LXXXV-CII.


Opowie 83
Satjaki sieje spustoszenie wrd Kauraww
wspomagajc Ardun

1. Judhiszthira niepokojc si o Ardun wysya mu na pomoc Satjaki, ktry mia go
ochrania przed Dron; 2. Satjaki i odprowadzajcy go Pandawowie walcz ze stra
przedni Kauraww chronion przez Dron; 3. Satjaki i Pandawowie walcz z
Kritawarmanem; 4. Satjaki zabija krla Dalasandh; 5. Satjaki chwilowo pozbawia
zmysw Kritawarmana i Durjodhan; 6. Satjaki zabija wonic Drony i poszy jego
konie; 7. Satjaki pokonuje oddziay barbarzycw i odpiera atak dywizji Durjodhany;
8. Sandaja wychwala heroizm zarwno Pandaww jak i Kauraww.

Haas czyniony przez walczcych ze sob rozgniewanych
herosw by straszliwy. Zdajc sobie spraw z tego, e w wypadku
mierci Arduny i Satjaki Kaurawowie wygraj, a Pandawowie
przegraj t wojn, nawoywali si nawzajem do walki nie
troszczc si o wasne ycie.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CXXIII)

1. Judhiszthira niepokojc si o Ardun wysya mu na pomoc
Satjaki, ktry mia go ochrania przed Dron

Sandaja opowiada dalej: O krlu, w czasie gdy Arduna z
Kryszn posuwali si uparcie w kierunku miejsca, gdzie sta krl
Dajadratha wycinajc sobie ciek w dungli wroga swymi
strzaami, w rnych miejscach pola bitewnego toczyy si zlokali-
zowane walki i pojedynki. Judhiszthira, sam zaangaowany w
walk z Dron, ktry broni wejcia do rodka utworzonej formacji
wojennej, usysza nagle znajomy dwik konchy Kryszny,
Pacadanji, lecz nie mg dosysze dwiku Gandiwy.
Omdlewajc z niepokoju pomyla, e Ardun musiao spotka
jakie nieszczcie i dlatego syszy jedynie dwik konchy
Kryszny i tryumfalne wrzaski Kauraww. Rzek do ochraniajcego
go na yczenie Arduny wojownika Wrisznich: O Satjaki,
nadszed wanie moment, aby uczyni to, co czowiek prawy,
kroczcy ciek swych przodkw powinien uczyni. Udaj si tam,
gdzie Arduna walczy z Kaurawami i udziel mu pomocy, gdy
obawiam si o jego ycie. Trudno znale kogo drugiego, kto
yczyby nam rwnie dobrze jak ty. Jeste zawsze peen
pozytywnych uczu i nigdy nie zaniedbujesz swego obowizku.
Arduna jest dla ciebie bratem, przyjacielem i nauczycielem. W
swej przyjani dla niego jeste rwny Krysznie. Dorwnujesz te
Krysznie odwag. We wic na siebie to trudne zadanie, ktrym
chc ci obarczy.

Zawsze postpujesz uczciwie i nigdy nie opuszczasz przyjaci
w biedzie. Twe zachowanie przynioso ci saw. Ten, kto powica
ycie dla przyjaci, jest rwny krlowi, ktry oddaje ca ziemi
braminom. Prosz ci wic ze zoonymi domi, nie wahaj si
powici swego ycia dla Arduny tak jak Kryszna. Przecitna
osoba nie potrafi tego uczyni. Jest to zadanie wycznie dla
wysoko urodzonych herosw poszukujcych sawy.
Arduna zawsze ci wysoko ceni i w obecnoci ludzi prawych
wychwala tw si i zrczno w rzemiole wojennym. Powierzy
ci nawet zadanie opieki nade mn, twierdzc, e nie ma nikogo,
kto jest tobie rwny. Wiem te jak wielkim szacunkiem i
uwielbieniem ty sam go darzysz. Uczy wic to, o co ci prosz i
udziel mu wsparcia. Bez pokonania niezmierzonych si Kauraww
nie zdoa on dotrze do miejsca, gdzie stacjonuje krl Dajadratha
chroniony dodatkowo przez wasn dywizj. Tak ogromna sia
wroga mogaby sprowadzi nieszczcie nawet na krla bogw
Indr. Wojska Kauraww s jak pochaniajcy wszystko ocean.
Arduna zalewany przez te straszliwe masy moe straci ycie. A
gdy on zginie, c mi po moim yciu?
Nie wszystko podczas walki podlega naszej kontroli i dlatego
niepokj o Ardun mci mi rozum. Soce ju dawno przekro-
czyo poudnie, a ja nawet nie wiem, czy on jeszcze yje. Naszym
najwyszym zadaniem jest obecnie udzielenie mu pomocy. Ty sam
dorwnujesz w walce Narajanie. Id wic ladem Arduny i udziel
mu wsparcia.
Satjaki syszc te pene uczucia sowa Krla Prawa rzek: O
krlu, twe sowa s sprawiedliwe i suszne. Jestem wam gboko
oddany i w peni gotowy do powicenia w waszej sprawie ycia.
Na twj rozkaz podejm walk nie tylko z ludmi, ale rwnie z
bogami i demonami. Pragn jednak przypomnie ci sowa Arduny,
ktre wypowiedzia w obecnoci Kryszny i innych wojownikw.
Rzek: O Satjaki, ochraniaj krla Judhiszthir, dopki sam nie
powrc po zabiciu krla Dajadrathy. Ochraniaj go przed atakiem
Drony, ktry przysig, e wemie go do niewoli i odda w rce
Durjodhany. Tylko ty i syn Kryszny Pradjumna potraficie stawi
Dronie skuteczny opr. Wiedzc, e stoisz na stray Krla Prawa,
bd mg skoncentrowa si w peni na wykonaniu mojego
zadania.
Satjaki kontynuowa: O krlu, jake mog zostawi ci swemu
losowi amic rozkaz Arduny, ktry jest moim nauczycielem? Kt
mnie zastpi w dostarczaniu ci ochrony przed atakiem Drony? Nie
powiniene te niepokoi si o Ardun, gdy jego nikt nie potrafi
pokona. Nawet gdyby zaatakowali go razem ludzie, bogowie,

demony i we nie mogliby mu dorwna. Arduna razem z
Kryszn zdoaj na swej drodze pokona kad przeszkod.
Judhiszthira rzek: O Satjaki, to, co mwisz, jest suszne, lecz
nie potrafi si wyzby niepokoju o Ardun. Udaj si wic na mj
rozkaz tam, gdzie on si znajduje pozostawiajc mnie pod ochron
Bhimy, jego syna Ghatotkaki, Nakuli i Sahadewy, synw Draupadi
jak i wielu innych dzielnych wojownikw. Przy mnie pozostanie
te syn Drupady Dhrisztadjumna, ktry wyoni si z ognia ofiar-
nego na prob swego ojca z zadaniem zabicia bramina Drony.
Spenij wic mj rozkaz ze spokojnym sercem, bo Dhrisztadjumna
z ca pewnoci potrafi stawi skuteczny opr Dronie.
Satjaki cigle obawia si, e Arduna nie bdzie zadowolony z
tego, e opuci stanowisko, gdzie sta Judhiszthira, aby ruszy mu
na pomoc. Obawiajc si jednak, e ludzie posdz go o tch-
rzostwo, jeeli nie posucha rozkazu Judhiszthiry, rzek: O Krlu
Prawa, skoro sdzisz, e masz wystarczajc ochron, przeto
zgodnie z twoim rozkazem rusz na pomoc Ardunie. Nikt w
caym wszechwiecie nie jest mi droszy od Arduny, ktry jest
moim nauczycielem i jego rozkazy s dla mnie wite. Twoje
rozkazy s jednak dla mnie jeszcze bardziej wite, bo ich sucha
nawet Arduna i Kryszna. Przedr si wic przez stra przedni
Drony i dotr tam, gdzie stoi krl Dajadratha ochraniany przez
swe oddziay, jak i przez Awatthamana, Karn i Kryp i gdzie
czeka peen niepokoju na przybycie Arduny. Pokonam bez trudu
spory dystans midzy miejscem, gdzie stacjonujesz i gdzie obecnie
znajduje si Arduna i bd mu towarzyszy a do momentu
mierci Dajadrathy.
Satjaki rozkaza swemu wonicy, ktrym by modszy brat
Daruki (wonicy Kryszny) aby wyposay jego rydwan we wszel-
kiego rodzaju bro oraz proporzec z wizerunkiem lwa ze zotymi
maczugami i zaprzg do cztery wypoczte ogiery. Przed wy-
ruszeniem w drog wzi rytualn kpiel, podda si dobrze
wrcym ceremoniom, wypi ceremonialny mid, dotkn lustra
zrobionego z brzu i ponadto obdarowa tysic braminw, ktrzy
udzielili mu bogosawiestwa. Dziki tym zabiegom jego energia
podwoia si. Ubrany w zbroj ozdobion zotymi ornamentami, z
ukiem w doni podda si rytom pokutnym. Cztery dziewice
oddaway mu honory obsypujc go ryem, perfumami i ozdabiajc
jego szyj girlandami ze wieych kwiatw. Nastpnie ze
zoonymi pobonie domi podszed do Judhiszthiry chylc gow
do jego stp. Po wykonaniu wszystkich tych rytuaw wsiad do
swego rydwanu i rzek do odprowadzajcego go Bhimy: O Bhima,
czekajc na mj powrt ochraniaj Krla Prawa. Jest to twj

najwyszy obowizek. Bhima rzek: O Satjaki, id w pokoju,
gdy Krl Prawa bdzie mia we mnie swego niezawodnego
obroc. Satjaki rzek: O Bhima, widz w koo same dobrze
wrce znaki, wic moje zwycistwo jest pewne .

2. Satjaki i odprowadzajcy go Pandawowie walcz ze stra
przedni Kauraww chronion przez Dron

Sandaja kontynuowa: O krlu, onierze twych synw
widzc jak Satjaki wyrusza na pomoc Ardunie podupadli na
duchu, podczas gdy serca onierzy Pandaww uniosy si radoci.
Dhrisztadjumna na czele swych oddziaw odprowadzi Satjaki a
do miejsca, gdzie stacjonowa Drona, aby podj z Dron walk i
uatwi Satjaki przedzieranie si w kierunku Arduny. Satjaki prc
do przodu zasypa onierzy twych synw potokami strza
powodujc ich ucieczk i wysyajc wielu z nich do krlestwa
boga mierci Jamy. Niekiedy zabija setk wrogw przy pomocy
jednej strzay. Kiedy indziej zabija jednego setk swych strza.
Nikt nie mia si do niego zbliy. Cho walczy samotnie mnoy
si w oczach wrogw w tysicach kopii oszoamiajc ich swoj
energi. Idc t sam ciek, co Arduna niszczy po drodze przy
pomocy rnej broni stawiajce mu opr wrogie oddziay.
Bramin Drona widzc spustoszenie czynione przez Satjaki
ruszy przeciw niemu i uderzy go picioma ostrzami. Satjaki w
odpowiedzi uderzy go siedmioma strzaami ze zotymi lotkami i
pirami pawia i ptaka Kanki. Drona w rewanu dosign swymi
strzaami jego konie i wonic. Satjaki nie mogc tego spokojnie
znie z gonym krzykiem uderzy swymi strzaami Dron, jego
konie, wonic i obci jego proporzec. Drona w odpowiedzi
zasypa go gradem strza i zawoa: O Satjaki, nie prbuj unika
walki ze mn tak jak to uczyni twj nauczyciel Arduna. Nie
pozwol ci dzisiaj uj z yciem! Satjaki odpowiedzia: O
braminie, Krl Prawa da mi rozkaz podania za Ardun. Walka
z tob jest wic dla mnie strat czasu, bo wiem e z broni w rku
jeste nie do pokonania. Poza tym ucze zawsze powinien poda
drog nauczyciela .

3. Satjaki i Pandawowie walcz z Kritawarmanem

Sandaja kontynuowa: O krlu, Satjaki dziki zrcznemu
manewrowi swego wonicy wymin Dron wydostajc si poza
zasig jego strza. Drona nie dajc za wygran ciga go zasypujc
go od tyu gradem strza. Satjaki jednake nie zamierza si

odwraca i skierowa swj rydwan przeciw Karnie i jego oddzia-
om. Zalewajc ich potokami strza wdar si do ich rodka
skaniajc ich do ucieczki. Do walki z Satjaki ruszy wwczas
heroiczny Kritawarman. Satjaki uderzy go szecioma ostrzami, a
jego ogiery trafi czterema. Nie zaprzestajc walki uderzy go
ponownie w pier dwudziestoma strzaami o wielkiej szybkoci.
Kritawarman nie mogc tego spokojnie znie uderzy Satjaki w
pier sw strza o szybkoci wiatru, gron jak trucizna wa.
Strzaa ta odbia si od jego zbroi i pomazana jego krwi wbia si
w ziemi. Kritawarman zala wwczas Satjaki kolejnym potokiem
strza amic jego uk i uderzajc go w pier dziesicioma ostrzami.
Satjaki uchwyci wczni i wyrzuciwszy j uderzy Kritawarmana
w prawe rami. Nastpnie uchwyciwszy nowy uk zala go
tysicami strza i zabi jego wonic. Pozbawione wonicy konie
poniosy jego rydwan. Kritawarman szybko opanowa konie i
ruszy ponownie przeciw Satjaki, ktry w midzyczasie wdar si
gboko midzy oddziay Bhodw i Kambhodw i znikn mu z
widoku. Tymczasem Bhodw i Kambhodw zaatakowa ze
swym wojskiem Bhima. Kritawarman zrezygnowa ze cigania
Satjaki kierujc strzay przeciw wojskom Pandaww. Podobnie
uczyni Drona.
Bhima zad w konch i uchwyciwszy swj uk uderzy
Kritawarmana trzema strzaami. Judhiszthira uderzy go picioma
ostrzami, Sahadewa dwudziestoma, a Nakula setk. Licznymi
strzaami uderzyli go rwnie synowie Draupadi, syn Bhimy
Ghatotkaka, krl Wirata i Drupada, jak i synowie Drupady
Dhrisztadjumna i ikhandin. Kritawarman w rewanu uderzy
kadego z nich swymi picioma celnymi strzaami. Mierzc w
Bhim zama jego uk, obci proporzec na jego rydwanie i zanim
Bhima zdoa uchwyci nowy uk, uderzy go w pier siedem-
dziesicioma ostrymi strzaami. Od ich uderzenia Bhima zachwia
si jak gra podczas trzsienia ziemi. Pandawowie chcc go
ochrania zasypali Kritawarmana gradem strza otaczajc go ze
wszystkich stron. Bhima odzyskawszy zmysy uchwyci w do
wczni zrobion ze stali ze zot gowic i wyrzuci j w
kierunku Kritawarmana, ktry zama j na p swymi strzaami.
Upada na ziemi z si meteorytu rozwietlajc wszystkie kierunki.
Rozgniewany Bhima uchwyci nowy uk i uderzy Kritawarmana
w pier picioma potnymi ostrzami. Kritawarman broczc krwi
od otrzymanych ran uderzy Bhim i kadego z atakujcych go
wojownikw trzema strzaami. Kady z nich odpowiedzia
uderzajc go siedmioma strzaami.

Kritawarman w rewanu zama uk ikhandina, ktry
uchwyci w donie miecz i tarcz ozdobion setk ksiycw i
wyrzuci swj miecz z ogromn si w kierunku Kritawarmana
przecinajc jego uk z naoon na strza, podczas gdy pozostali
wojownicy Pandaww uderzali go swymi strzaami. Kritawarman
uchwyciwszy nowy uk odpowiedzia swymi celnymi strzaami.
ikhandin w rewanu zarzuci go strzaami z gowic zrobion z
pazurw wia. Rozgniewany tym Kritawarman zbliy si ku
niemu i zala go potokiem swych ostrzy. Przez dusz chwil
zasypywali si nawzajem swymi strzaami, a do momentu, gdy
saniajcy si z blu ikhandin opad bez zmysw na dno swego
rydwanu. onierze Kauraww powitali ten widok radosnymi
okrzykami, a onierze Pandaww krzyknli ze zgrozy. Wonica
ikhandina widzc go bez zmysw wywiz go szybko poza
zasig strza, podczas gdy wojska Pandaww z Bhim na czele
rzuciy si z impetem na Kritawarmana. Wkrtce jednak nie mogc
wytrzyma naporu jego strza zaczli ucieka.
Tymczasem Satjaki syszc odgosy zacitej walki i widzc, e
wojska Pandaww wycofuj si, zawrci z drogi i ruszy
ponownie do ataku przeciw Kritawarmanowi. Swymi strzaami
zabi jego konie, zama jego uk, zrani jego wonic i zasypa
stra bronic jego tyw amic jej szeregi.

4. Satjaki zabija krla Dalasandh

Sandaja kontynuowa: O krlu, Satjaki po dokonaniu tego
heroicznego czynu zawrci ponownie na ciek Arduny. Chcc
si do niego przedrze, rozkaza swemu wonicy, aby ruszy
przeciw dywizji na soniach nalecej do Trigartw prowadzonej
przez Rukmarath, stacjonujcej po lewej stronie dywizji prowa-
dzonej przez Dron. Gdy zblia si do nich na swym rydwanie
cignionym przez gniade konie, Trigartowie otoczyli go ze wszys-
tkich stron zasypujc go rnego rodzaju broni. Satjaki odpowia-
da im potokami swych ostrzy. Pod uderzeniem jego strza sonie z
poamanymi kami, pokryte krwi ze swych ran, z obcitymi
uszami i trbami, czsto pozbawione jedcw zaczy ucieka
gono ryczc.
Krl Magadhw Dalasandha ruszy z wciekoci na swym
soniu przeciw stojcemu na rydwanie Satjaki. Gdy Satjaki
zatrzyma jego sonia swymi strzaami, Dalasandha w rewanu
uderzy go w pier ostrzami o ogromnej sile uderzenia, zama jego
uk i uderzy go ponownie picioma strzaami. Satjaki jednak
nawet nie drgn i uchwyciwszy nowy uk z dzikim umiechem

przeszy go szedziesicioma strzaami, zama jego uk i
ponownie uderzy go trzema strzaami. Dalasandha w rewanu
rzuci w kierunku Satjaki lanc, ktra przeszya jego rami i
zakopaa si w ziemi jak jadowity w. Gdy Satjaki odpowiedzia
mu trzydziestoma celnymi strzaami, Dalasandha uchwyci tarcz
i buat i krcc nim przez chwil w powietrzu wyrzuci go w
kierunku Satjaki. Wyrzucony z ogromn si buat zniszczy jego
uk i utkwi w ziemi. Doprowadzony tym do wciekoci Satjaki
uchwyci nowy uk wielki jak pd drzewa ala i wydajcy dwik
podobny do pioruna Indry i par strza ostrych jak brzytwa uci
mu ozdobione zotem ramiona, ktre upady na ziemi z wysokoci
jego sonia jak dwie potne maczugi. Trzeci rwnie ostr strza
uci mu gow. Zbroczony krwi so cignc za sob kosztowne
siodo pozbawione jedca rzuci si w panice do ucieczki tratujc
wasne szeregi i zmuszajc je do ucieczki.

5. Satjaki chwilowo pozbawia zmysw Kritawarmana i
Durjodhan

Sandaja kontynuowa: O krlu, Drona i twoi synowie widzc
ucieczk Trigartw ruszyli na czele swych dywizji przeciw Satjaki
zalewajc go potokami strza. Otoczywszy go zwartym krgiem
uderzali go licznymi strzaami, na co on odpowiada zasypujc
kadego z nich swymi celnymi ostrzami i na oczach caej armii
ranic Durjodhan. Durjodhana odpowiedzia strumieniem swych
strza. Satjaki w rewanu zama jego uk i zasypa pozbawionego
uku krla gradem swych ostrzy. Rozgniewany tym Durjodhana
uchwyci nowy uk i przeszy Satjaki setk strza, na co Satjaki
odpowiedzia deszczem strza. Pozostali twoi synowie wczyli si
do walki przykrywajc Satjaki paszczem strza. Satjaki w rewanu
uderzy kadego z nich swymi ostrzami i miejc si dziko celn
strza ponownie zniszczy uk Durjodhany budzc w nich przerae-
nie swym wyczynem. Nastpnie obci proporzec Durjodhany
ozdobiony wyszywanym klejnotami soniem, zabi jego konie i
wonic i uderzy go w pier licznymi gronymi ostrzami. Twj syn
Czitrasena widzc, e Durjodhana traci zmysy wcign go na swj
rydwan. Pozostali twoi synowie jak i inni wojownicy widzc swego
krla zredukowanego do roli Ksiyca (Somy) poykanego przez
asur Rahu, zawyli z przeraenia.
Kritawarman syszc te okrzyki ruszy do walki z Satjaki, ktry
wyruszy mu naprzeciw. Obaj rozpaleni gniewem rzucili si na
siebie jak dwa tygrysy. Kritawarman uderzy Satjaki, jego wonic
i konie ostrymi strzaami ze zotymi lotkami zatrzymujc jego

rydwan. Satjaki w rewanu przeszy Kritawarmana omioma
strzaami o ogromnej sile. Widzc, e Kritawarman zadra od ich
uderzenia uderzy swymi strzaami jego konie i wonic i sw
nastpn strza uderzy go ponownie w pier. Strzaa ta zbroczona
krwi odbia si od jego zbroi przybijajc j i utkwia w ziemi.
Zalany krwi Kritawarman zachwia si od jej uderzenia i tracc na
chwil zmysy opad na taras swego rydwanu. Satjaki wykorzys-
tujc ten moment jego saboci i nie chcc duej traci czasu na
walk z nim, skierowa swe konie ku miejscu, gdzie znajdowa si
obecnie Arduna.

6. Satjaki zabija wonic Drony i poszy jego konie

Drona widzc, e Satjaki rozgromi twoich synw, ruszy im na
odsiecz zasypujc go gradem strza, ktre Satjaki niestrudzenie
niszczy. Trzy strzay zrobione z elaza przypominajce trzy
jadowite we uderzyy go w czoo i wyglda jak gra z trzema
wierzchokami. Drona nie zaprzestajc wypuszczania strza ze
swego uku przeszy go najpierw pidziesicioma a potem setk
strza. Satjaki nie pozostajc duny przykry rydwan Drony
tysicami strza. Obaj cieszyli si ogromn lekkoci rki i
dorwnywali sobie swymi umiejtnociami. Rozgniewany Satjaki
uderzy Dron dziewicioma prostymi strzaami i wieloma
strzaami przeszy jego proporzec. Drona opowiedzia potokiem
strza, uderzajc jego wonic, konie, obcinajc mu jego proporzec
i amic uk. Satjaki w rewanu uchwyci potn maczug i
wyrzuci j z ogromn si w kierunku Drony, ktry zniszczy j
swymi strzaami, zanim zdoaa do niego dotrze. Satjaki szybko
uchwyci nowy uk i tryumfalnie wrzeszczc przeszy Dron
wieloma strzaami zahartowanymi na kamieniu. Drona nie mogc
znie jego wrzasku wyrzuci w jego kierunku elazn wczni z
ostrzem zrobionym ze zota, lecz wcznia omijajc Satjaki
zakopaa si w ziemi z gonym sykiem. Satjaki w rewanu
zasypa Dron gradem strza ranic go bolenie w prawe rami.
Drona z kolei poama jego uk i uderzy jego wonic wczni
wyrzucon z tak si, e na pewien czas pozbawia go zmysw.
Satjaki uchwyci lejce i w czasie gdy jego wonica lea bez
zmysw, sam poprowadzi konie nie zaprzestajc zalewania
Drony swymi strzaami. By to wyczyn prawdziwie niezwyky.
Sprawujc kontrol nad swymi komi uderzy Dron setk strza. I
gdy Drona w rewanu uderzy go picioma ostrzami przebijajc
jego zbroj, Satjaki jedn celn strza powali na ziemi wonic
Drony i zasypujc jego konie setkami strza spowodowa, e nie

czujc kontroli wonicy poniosy rydwan Drony zataczajc koa po
caym polu bitewnym. Krlowie i ksita zaniechali walki z
Satjaki i chcc zatrzyma konie Drony pognali za nim. Drona
opanowawszy w kocu swe konie i widzc, e Satjaki si zbytnio
oddali, wrci na swe stanowisko na stray przedniej i zaj si
ponownie formowaniem swych rozbitych szeregw.

7. Satjaki pokonuje oddziay barbarzycw i odpiera atak
dywizji Durjodhany

Sandaja kontynuowa: O krlu, Satjaki po pokonaniu Drony i
Kritawarmana posuwa si dalej ciek Arduny w kierunku
miejsca, gdzie sta krl Dajadratha. onierze Kauraww zalewali
go swymi strzaami atakujc go ze wszystkich stron, lecz on
konsumowa wroga, ktry znalaz si w zasigu jego strza jak
poar, ktry niszczy wszystko, co napotka na swej drodze.
Rozsiewajc wok swe miertelne strzay rzek ze miechem do
swego wonicy: O Suta, nasi wrogowie ju dawno zostali zabici
przez Kryszn i Ardun. My sami jestemy jedynie ich
upozorowanymi narzdziami i zabijamy tych, ktrzy s ju martwi.
Strach nigdy nie zagoci w moim sercu na widok wroga. Po
pokonaniu bezbrzenego oceanu dywizji Drony i ludoerczej
dywizji Dalasandhy to, co pozostao przed nami, wydaje si
pytkim strumieniem atwym do przebycia. Musimy by ju blisko
Arduny, gdy jeszcze cigle wida unoszcy si z ziemi kurz
wzniecony przez jego rydwan. Pokrywajce ziemi trupy
wojownikw, soni i koni jak i lady ucieczki przeraonych
Kauraww wskazuj nam drog, ktr szed. Sysz te wyranie
niepowtarzalny brzk Gandiwy. Widz te wszdzie rne dobrze
wrce znaki, ktre sugeruj, e przed zachodem soca zdoa on
zabi krla Dajadrath realizujc sw przysig.
Jedmy wic bez zwoki dalej. Skieruj nasze konie tam, gdzie
stoi dywizja Durjodhany gotowa do wznowienia walki ze mn oraz
trudne do pokonania oddziay Kambhodw i uzbrojeni w swe uki
i strzay Jawanowie, jak i niezliczone oddziay barbarzycw (nie-
ariw) walczce przy pomocy rnego rodzaju broni. Pozabijam
ich wszystkich tak jak Indra pozabija danaww. Jeszcze dzi
Durjodhana zobaczy we mnie drugiego Ardun. Zabijajc
Kambhodw zrealizuj sw wasn przysig i oddam przysug
Ardunie. Wycinajc w pie ca dywizj barbarzycw z
ogolonymi gowami spowoduj, e Kaurawowie pogro si w
aobie, a mj nauczyciel Arduna bdzie mg podziwia moje

umiejtnoci walki, ktre nabyem od niego. Zabij tysice krlw
ofiarujc w ten sposb sw mio i oddanie memu nauczycielowi.
Na rozkaz Satjaki jego wonica poprowadzi konie ku miejscu,
gdzie ustawili si Jawanowie i Kambhodowie. Widzc jak si do
nich zblia, zasypali go gradem rozmaitej broni, ktr on zniszczy
swoimi celnymi ostrzami i wypuszczajc ze swego uku strzay z
lotkami z pir spa obcina im gowy i ramiona. Zabija piciu,
szeciu lub siedmiu jedn strza. Barbarzycy padali na ziemi
setkami. W kocu bezbronni wobec jego strza zaczli ucieka we
wszystkich kierunkach. Podajce za nim w pewnej odlegoci
wojska Pandaww powitay jego heroiczne wyczyny gonym
aplauzem. Oklaskiwali je rwnie obserwujcy go gandharwowie.
Po pokonaniu barbarzyskich oddziaw Satjaki ruszy dalej
ciek Arduny przedzierajc si przez wojska Kauraww jak
przez dungl. Twoi synowie z Durjodhan na czele, akuni i
liczni inni krlowie kipic gniewem podali za nim pragnc go
dosign swymi strzaami. Widzc ich Satjaki poprosi swego
wonic, aby zwolni bieg koni. Rzek: O Suta, siy Kauraww
nabrzmiae od pychy i gniewu pdz ku nam z ogromnym hukiem
powodujc drenie ziemi. Zatrzymam te walce si na mnie masy
moimi strzaami tak jak kontynent zatrzymuje wzburzone wody
oceanu. Zaraz zobaczysz jak zabijam ich tysice. Powita
nadcigajc jak chmury burzowe armi swymi celnymi ostrzami
miertelnymi jak trucizna wa. Zatrzymujc j w jej biegu, zabi
wielu. Niezliczona masa ludzi i zwierzt kotowaa si w miejscu
przeraona jego strzaami. Nawet Arduna nie byby zdolny do
spowodowania podobnej rzezi.
Durjodhana, Duhasana, Czitrasena i akuni uderzali Satjaki
licznymi strzaami. Satjaki w rewanu atakujc z szybkoci
sokoa przeszy kadego z nich swymi ostrzami. Odpowiedzieli mu
swymi licznymi celnymi strzaami. Durjodhana przeszy go
siedemdziesicioma trzema strzaami i uderzy jego wonic
trzema. Satjaki w odpowiedzi zala wszystkich potokiem strza i
jedn strza o szerokiej gowicy pozbawi ycia wonic
Durjodhany. Konie pozbawione kontroli poniosy jego rydwan po
polu bitewnym. Twoi pozostali synowie porzucajc walk ruszyli
w lad za unoszonym przez rozszalae konie rydwanem
Durjodhany cigani przez strzay Satjaki.
Sandaja kontynuowa: O krlu, heroiczne wyczyny Satjaki
byy niezwyke. Walczc w pojedynk zabi niezliczon ilo
atakujcych go z wszystkich stron wrogw.
Durjodhana wysa przeciw niemu tysice Samsaptakw
walczcych przy pomocy rnego rodzaju broni gotowych do

walki na mier i ycie. Wrd nich byli mieszkacy gr i
rozbjnicy uzbrojeni w kamienie. Duhasana zachca ich do walki
woajc: O wy, ktrzy nie znacie i nie przestrzegacie Prawa,
walczcie, nie wycofujcie si! Satjaki nie zna waszej techniki walki
i nie potrafi obroni si przed waszymi kamieniami. Zaatakujcie go
bez lku, gdy on nie potrafi si przed wami obroni!
Mieszkacy gr otoczyli Satjaki ze wszystkich stron trzymajc
w doniach kamienie wielkie jak gowa sonia. Satjaki przy
pomocy swych strza rozbija je na drobny proch lub obcina cae
ramiona i trzymajce je donie. Rozbite kawaki kamieni rozgrzane
do czerwonoci opaday na tych, co je wyrzucali zabijajc wielu z
nich. Kamienie pkay z gonym hukiem poszc konie, sonie jak
i ich jedcw. Inne barbarzyskie plemiona przyszy im z pomoc
rzucajc w Satjaki sw plemienn broni, ktr on niestrudzenie
niszczy swymi strzaami. Zabi ich kilka tysicy, gdy nie zwaajc
na celno jego strza wielokrotnie ponawiali atak.
Drona syszc haas dochodzcy z miejsca, gdzie walczy
Satjaki, rzek do swego wonicy: O Suta, ten wcieky wojownik
Wrisznich rozszarpuje nasz armi na kawaki walczc jak sam
Niszczyciel. Spjrz na wojownikw Durjodhany zakrwawionych i
bez broni, uciekajcych we wszystkich kierunkach. Ich konie
ponosz ich nie czujc kontrolujcej je doni wonicy. Poprowad
mj rydwan w ich kierunku, abym mg udzieli im pomocy.
Wonica Drony rzek: O braminie, w czasie gdy wojska Kauraww
uciekaj przed Satjaki, na nas napieraj wojska Pandaww. Ktre
zadanie jest waniejsze: walka z Satjaki, ktry znajduje si daleko
od nas, czy obrona naszych szeregw przed atakujc nas wrog
armi?
Mimo sporego dystansu Drona widzia, jak wielu wojownikw
na rydwanach pada pod uderzeniem strza Satjaki, a wielu innych
ucieka. Wrd uciekajcych dostrzeg twego syna Duhasan. Gdy
si do niego zbliy, Drona zawoa: O Duhasana, dlaczego
uciekasz przed walk? Jeste przecie ksiciem, bratem krla,
potnym wojownikiem na rydwanie. To ty sam sprowokowae t
wojn! Dlaczego teraz nagle stracie ca odwag, cho nie
brakowao ci jej w Gmachu Gry, gdy cigne za wosy on
Pandaww, Draupadi, krzyczc, e jest niewolnic wygran przez
Durjodhan w koci. Cho miae odwag na wypowiedzenie tych
sw, zabrako ci jej teraz, eby walczy! Po sprowokowaniu
wojny z Pandawami i Pacalami uciekasz teraz przed walczcym
samotnie Satjakim! Czyby nie by w stanie przewidzie, e koci
w kocu przemieni si w strzay? Czyby zapomnia o swych
obelgach pod adresem Pandaww i o swym zachowaniu, ktrym

sprowokowae przysig Draupadi, e nie zwie swych wosw
zanim nie umyje ich w twej krwi? Gdzie si teraz podziaa twoja
wczeniejsza pycha, twoje zuchwalstwo i przechwaki? Dlaczego
teraz uciekasz przed Pandawami, ktrych wczeniej rozognie do
czerwonoci, cho wiedziae, e s potni jak jadowite we?
Powiedz mi, jak si ma krl Durjodhana? Czy jego yciu nic
nie zagraa? Bdc odwanym bratem Durjodhany powiniene
ochrania swego krla, a nie ucieka. Stojc na czele licznych
oddziaw dajesz im zy przykad uciekajc przed walczcym
samotnie Satjakim! A co zrobisz, gdy staniesz w obliczu Arduny,
Bhimy, Nakuli i Sahadewy? Jeeli boisz si walki i zamierzasz
przed ni ucieka, lepiej zawrzyj pokj z Pandawami. Oddaj im ich
krlestwo, zanim ich miertelne strzay przeszyj twoje ciao jak i
ciaa setki twoich braci. Przypomnij sobie sowa Bhiszmy, ktry
zawsze prbowa przekona Durjodhan, e Pandaww nie mona
pokona. Zawrzyj z nimi pokj lub walcz z odwag i determinacj
godn wojownika. Zawr swe konie i walcz dalej z Satjaki!
Duhasana nie powiedzia nic udajc, e nie syszy sw Drony.
Zawrci jednak swe konie i prowadzc za sob oddziay
barbarzycw ruszy ponownie przeciw Satjaki.
Tymczasem Drona ruszy do walki ze zbliajcymi si ku
niemu oddziaami Pandaww, Pacalw i Matsjw. Szybko wdar
si w ich rodek koszc ich swymi strzaami. Odwany ksi
Pacalw, Wiraketu, uderzy swymi strzaami Dron, jego wonic
i jego proporzec. Drona, cho rozgniewany, nie mg si przez
jaki czas do niego zbliy bdc otoczony ze wszystkich stron i
zalewany rnego rodzaju broni, ktr nieustannie niszczy
swymi strzaami. W kocu jego jedna celna i miertelna strzaa
przeszya pier ksicia Pacalw i zalana krwi wbia si w ziemi.
Wiraketu upad ze swego rydwanu na ziemi jak potne drzewo
wyrwane przez wiatr. Bracia ksicia zasypali Dron nowym
gradem strza, na ktry on odpowiada swymi ostrzami. Zdezorien-
towani przez swj al i strzay Drony stali si atwym celem i
Drona z dzikim umiechem wszystkich ich pozabija.
Dhrisztadjumna widzc mier swych braci i nie mogc powstrzy-
ma ez ruszy wciekle przeciw Dronie i przykry jego rydwan
gstym paszczem strza wywoujc tym gony aplauz. Nastpnie
uderzy go w pier licznymi prostymi ostrzami. Pod wpywem ich
uderzenia Drona omdla opadajc na dno swego rydwanu.
Dhrisztadjumna widzc go w takim stanie odoy uk i uchwy-
ciwszy miecz opuci swj rydwan i wskoczy szybko na rydwan
Drony z zamiarem ucicia mu gowy. Drona jednake szybko
odzyska zmysy i uchwyciwszy swj uk uderza go swymi

skutecznymi na krtki dystans strzaami znanymi wycznie jemu.
Dhrisztadjumna osabiony od ich uderze i nie mogc uy swego
miecza zeskoczy z jego rydwanu i powrciwszy na swj rydwan
uchwyci ponownie swj potny uk i zasypa Dron swymi
ostrzami, na ktre Drona odpowiada deszczem strza. Zalewali si
nawzajem potokami strza tak jak monsunowe chmury zalewaj
ziemi deszczem. W kocu Drona sw celn strza uci gow
wonicy Dhrisztadjumny i pozbawione kontroli konie poniosy
jego rydwan.
Tymczasem Duhasana prowadzc za sob liczne oddziay
zbliy si ponownie do Satjaki zalewajc go deszczem strza.
Satjaki wyszed mu naprzeciw i pod naporem jego strza stra
przednia Duhasany rzucia si do ucieczki. Duhasana jednake
pozosta na miejscu uderzajc swymi ostrzami Satjaki, jego konie i
jego wonic. Satjaki w rewanu zasypa go gstym gradem strza
czynic go niewidocznym. Durjodhana widzc, e jego brat znalaz
si w niebezpieczestwie, wysa mu na pomoc oddzia Trigartw,
ktrzy padali setkami od celnych strza Satjaki i wkrtce zaczli
ucieka w kierunku miejsca, gdzie sta Drona. Satjaki zaprzesta z
nimi walki chcc i dalej w kierunku miejsca, gdzie przebywa
Arduna, jednake Duhasana chcc go zatrzyma uderzy go
swymi dziewicioma ostrzami. Wywizaa si midzy nimi zacita
walka. W kocu doprowadzony do wciekoci Satjaki uderzy go
w pier swymi strzaami, zabi jego konie i wonic, zama jego
uk i pozbawi jego donie skrzanych ochraniaczy. Przywdca
Trigartw widzc go bez broni i bez rydwanu wcign go szybko
na swj rydwan. Satjaki, cho chcia Duhasan zabi, powstrz-
yma swj gniew pamitajc, e Bhima przysig, e go zabije i
oczyci jego krwi wosy Draupadi.

8. Sandaja wychwala heroizm zarwno Pandaww jak i
Kauraww

Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, czy aden wojownik
moich synw nie by w stanie zatrzyma lub zabi walczcego
samotnie Satjaki? Jake zdoa on w pojedynk przedrze si przez
niezmierzone siy moich synw?
Sandaja rzek: O krlu, nigdy przedtem nie zgromadziy si
na polach Kurukszetry rwnie potne militarne siy jak wwczas,
gdy Kaurawowie walczyli z Pandawami. Nigdy przedtem nikt nie
uformowa wojsk w formacj, ktr utworzy Drona, aby broni
dostpu do krla Dajadrathy. Wrzawa bitewna przypominaa huk
oceanu smaganego przez huraganowy wiatr. Haas czyniony przez
walczcych ze sob rozgniewanych herosw by straszliwy. Zdajc

sobie spraw z tego, e w wypadku mierci Arduny i Satjaki
Kaurawowie wygraj, a Pandawowie przegraj t wojn, nawoy-
wali si nawzajem do walki nie troszczc si o wasne ycie.
Satjaki idc drog Arduny zabi ogromn ilo onierzy twych
synw. Lecz twj syn Durjodhana rwnie walczy zaciekle i z
wielkim bohaterstwem z wojskami Pandaww amic ich szeregi i
wdzierajc si do rodka ich wojennej formacji. Walczc sam
jeden z ogromn iloci wroga, zabi wielu.
Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, mj syn Durjodhana,
cho by wychowany w luksusie jest wielkim wojownikiem i
krlem wszystkich ludzi. Jestem przekonany, e nie ucieka, gdy
sam jeden musia walczy z wielu.
Sandaja rzek: O krlu, twj syn Durjodhana walczy z
wielk odwag i wsawi si wieloma heroicznymi czynami.
Niszczy swymi strzaami wojska Pandaww tak jak spragniony
so niszczy w jeziorku kwiaty lotosu. Dziki swym
umiejtnociom i dowiadczeniu zabi setki onierzy.
Rze tego dnia bya straszliwa i po obu stronach zgino wielu.
Straszliwe walki toczyy si zarwno w miejscu, gdzie Arduna i
Satjaki przedzierali si samotnie w kierunku krla Dajadrathy, jak
i u wejcia do formacji wojennej Kauraww bronionego przez
Dron i uparcie atakowanego przez Pandaww.
Drona zabi wielu znakomitych wojownikw przy pomocy
swych naostrzonych na kamieniu strza. Pozbawi ycia najstar-
szego z piciu braci Kaikejw, Wihatkszatr, ktry ruszy
odwanie przeciw niemu zasypujc go swymi strzaami. Drona
odpowiedzia strzaami, ktre on wszystkie niszczy. Wszyscy
patrzyli z podziwem na ten jego wyczyn. Drona przywoa
wwczas niebiask bro Brahmy, lecz on zniszczy j inn broni
Brahmy, ktra bya w jego posiadaniu i uderzy Dron swymi
szedziesicioma ostrzami z lotkami zrobionymi ze zota.
Rozgniewany tym Drona uderzy go potn strza, ktra przebia
si przez jego zbroj. Gboko zraniony ksi Kaikejw uderzy
Dron siedemdziesicioma ostrzami i zrani jego wonic. Drona
zasypa go gradem strza pozbawiajc go spokoju, zabi jego
wonic i ogiery. Wypuszczajc ze swego uku nastpne trzy
strzay uci jego proporzec i baldachim i przebi jego pier
pozbawiajc go ycia. Po zacitej walce zabi rwnie syna
Sziupali, Dhrisztaketu, ktry widzc mier Wihatkszatry ruszy
przeciw niemu dny zemsty.
Drona zabija onierzy Pandaww setkami tak jak Indra zbija
asurw. Czediowie i Pacalowie dziesitkowani przez jego strzay
szukali pomocy u Bhimy i Dhrisztadjumny woajc gono: Ten

rozpalony gniewem bramin, ktry zebra zasugi praktykujc ascez,
skonsumuje wszystkich wojownikw. Obowizkiem bramina jest
asceza, a obowizkiem wojownika walka. Bramin dziki sile swej
ascezy potrafi wszystko spali swym wzrokiem. Drona, ktry zdoby
znajomo wszelkiej broni, skonsumuje nas wszystkich!
Syn Dhrisztadjumny, Kszatradharman, syszc te nawoywania
skierowa swe strzay przeciw Dronie i zama jego uk. Rozgnie-
wany tym Drona uchwyci nowy uk i sw mierteln strza
przeszy jego pier zabijajc go na miejscu. Widzc to Cekitana
uderzy Dron w pier dziesicioma strzaami, zrani jego wonic
i konie. Drona w rewanu uderzy Cekitan w prawe rami
szesnastoma strzaami i siedmioma strzaami zabi jego wonic.
Pozbawione kontroli konie rzuciy si do ucieczki budzc tym lk
w sercach onierzy Pandaww i Pacalw.
Drona o ciemnej cerze i biaych wosach tratujc onierzy
Pandaww jak rozwcieczony so wyglda wspaniale. Walczy
jak modzieniec, cho mia ju osiemdziesit pi lat. By jak sam
Indra uzbrojony w piorun.

Drona Parva, Jayadratha-Vadha Parva, Section CIX-CXXIV.


Opowie 84
Bhima zabija kolejnych synw krla
Dhritarasztry

1. Judhiszthira niepokojc si o Ardun i Satjaki wysya im na pomoc Bhim,
ktry mia ochrania go przed Dron; 2. Bhima walczy z Dron i zabija kolejnych
synw krla Dhritarasztry; 3. Bhima swym krzykiem informuje Judhiszthir, e
Arduna i Satjaki yj; 4. Drona rezygnuje chwilowo z prby schwytania
Judhiszthiry, gdy zadanie powstrzymania Arduny uwaa za waniejsze; 5. Bhima
walczc z Karn zabija kolejnych wspomagajcych Karn synw Dhritarasztry;
6. Karna i Bhima daruj sobie nawzajem ycie, aby uczynione przysigi mogy
zosta zrealizowane.

Sandaja kontynuowa: O krlu, Durjodhana po stracie swych
trzydziestu jeden braci przypomnia sobie proroctwa Widury, lecz
nawet teraz nie potrafi uczyni tego, co naleao, aby zapobiec
dalszemu zniszczeniu. Ta straszliwa rze, o ktrej ci opowiadam,
jest owocem niegodziwego postpowania twoich synw ... . Bhima
spala ich ogniem swego tumionego przez trzynacie lat gniewu.
Bdc stary i cierpliwy bye w stanie przewidzie konsekwencje
tych wszystkich dziaa, lecz mimo tego nie potrafie postpowa
zgodnie z dobr rad tych, ktrzy nie chcieli upadku twego rodu.
Nie pacz wic teraz nad tym, co sam spowodowae. Ty sam jeste
przyczyn mierci swoich synw.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CXXXVI)

1. Judhiszthira niepokojc si o Ardun i Satjaki wysya im
na pomoc Bhim, ktry mia ochrania go przed Dron

Sandaja opowiada dalej niewidomemu krlowi Dhritarasztrze
o czternastym dniu bitwy, w ktrym Arduna wspomagany przez
Satjaki przedziera si przez formacj Kauraww chcc zabi krla
Dajadrath, ktrego obwinia o spowodowanie mierci swego syna
Abhimanju. Kaurawowie walczc w formacji utworzonej przez
Dron bronili zaciekle dostpu do Dajadrathy liczc na to, e
Arduna nie zdoa zrealizowa swej przysigi i rzuci si w ogie
tak jak obieca. W przypadku mierci Arduny majc po swej
stronie Dron byli pewni zwycistwa.
Sandaja kontynuowa: O krlu, w czasie gdy Satjaki wdziera
si samotnie coraz gbiej w formacj twych synw zbliajc si
do miejsca, gdzie walczy Arduna, wojska Pandaww prboway
zama opr Drony, ktry stojc na czele swych dywizji broni
wejcia do rodka utworzonej formacji. Soce ju dawno

przekroczyo poudnie i straty po obu stronach byy ogromne.
Wojska Pandaww dziesitkowane strzaami Drony rzuciy si do
ucieczki. Judhiszthira przygnbiony niemonoci udzielenia
wsparcia Ardunie i Satjaki, i nie syszc dwiku Gandiwy stawa
si coraz bardziej niespokojny. Niepokoi go rwnie brak wieci
od Satjaki. Bojc si ludzkich jzykw myla: Nie mog pozosta-
wia tego wojownika Wrisznich jego wasnemu losowi. Daem mu
do wykonania trudne zadanie. Chcc dotrze do Arduny musi
pokona wielu. Czas najwyszy, abym mu wysa na pomoc Bhim.
Nic na wiecie nie zdoa oprze si sile jego ramion. Dostarczy on
prawdziwego wsparcia zarwno Satjaki jak i Ardunie.
Judhiszthira zbliy si do Bhimy i rzek: O bracie, nie mog
dostrzec rydwanu Arduny i jego proporca. Bhima odpowiedzia:
O krlu, nigdy dotychczas nie wypowiadae sw tak penych alu
i zwykle ty sam podnosie nas na duchu, gdy opanowywa nas al.
C mam uczyni, aby rozproszy twj niepokj? Uczyni wszystko,
co kaesz. Krl Prawa ze smutn twarz i wzdychajc jak czarna
kobra rzek: O Bhima, sysz dwik konchy Kryszny, lecz nie
sysz dwiku Gandiwy. Nie widz te proporca Arduny. Boj si,
e nasz brat zgin i Kryszna stan do walki z Kaurawami.
Obawiam si te o ycie Satjaki, ktry jest mi rwnie drogi, i ktry
ruszy ladem Arduny. Posuchaj mej proby i udaj si im na
pomoc. Gdy do nich dotrzesz, daj mi zna swym potnym
krzykiem, e oni jeszcze yj. Bhima rzek: O bracie, uwolnij si
od smutku, gdy aden wrg nie zdoa pokona Arduny i Kryszny
na jednym rydwanie, na ktrym niegdy jecha sam Brahma i Indra.
Uczyni jednak tak jak kaesz. Wedr si w sam rodek formacji
Kauraww i dotr do miejsca, gdzie walcz Arduna i Satjaki, aby
dostarczy ci o nich wieci.
Bhima przygotowujc si do drogi rzek do Dhrisztadjumny:
O Dhrisztadjumna, bramin Drona szuka okazji, aby wzi Krla
Prawa do niewoli i odda go w rce Durjodhany. Obron naszego
krla przed Dron uwaam za swj najwyszy obowizek. On sam
jednake da mi rozkaz udania si w lady Arduny i nie miem
mu si sprzeciwi. Ochraniaj wic dzi Judhiszthir uwaajc to za
swoje najwysze zadanie.
Dhrisztadjumna rzek: O Bhima, id w lady Arduny wolny
od niepokoju. Drona nie zdoa porwa Judhiszthiry, bo najpierw
musiaby mnie zabi, a to, jak sam wiesz, jest niemoliwe, bo to
moim przeznaczeniem jest zabicie Drony.
Bhima przed wyruszeniem w drog odda honory swemu
najstarszemu bratu, ktry uciska go i pobogosawi, okry
pobonie bogosawicych go braminw, dotkn omiu dobrze

wrcych przedmiotw i wypi jednym haustem wity mid
Kairataka. Z oczami czerwonymi z ekstazy czu, e jego siy
podwoiy si. Bramini wykonali na jego intencj rne rytuay
pokutne. Wszdzie daway si dostrzec rne przychylne znaki
wrce zwycistwo. Ubrany w zbroj, ozdobiony amuletami i
kolczykami wsiad do swego rydwanu. Jego kosztowna zbroja
zrobiona z czarnej stali i ozdobiona zotem wygldaa jak przeci-
najca chmury byskawica.
Gdy sta na swym rydwanie gotowy do wyruszenia w drog,
raz jeszcze da si sysze dwik konchy Kryszny, Pacadanji,
budzcy groz we wszystkich trzech wiatach. Judhiszthira rzek:
O Bhima, koncha Kryszny wypenia swym przeraliwym
dwikiem niebo i ziemi. Z ca pewnoci Ardun spotkao
nieszczcie i Kryszna sam zaangaowa si w walk.
Bhima ponaglany przez swego najstarszego brata i dwiki
bbnw zad w sw konch i uchwyci swj uk brzkajc ciciw.
Przybrawszy grony wygld ruszy sam jeden przeciw caej
potdze Kauraww przeraajc wroga swym lwim rykiem. Cignce
jego rydwan rasowe ogiery prowadzone przez jego wonic
Wisok pdziy z szybkoci wiatru miadc po drodze stra
przedni twych synw. W pewnej odlegoci za nim ruszyy na
wroga oddziay Pandaww i Pacalw.

2. Bhima walczy z Dron i zabija kolejnych synw krla
Dhritarasztry

Sandaja kontynuowa: O krlu, twoi synowie widzc rydwan
Bhimy pdzcy w ich kierunku z si huraganu wyruszyli mu
naprzeciw. Bhima przedar si przez potoki ich strza kierujc swe
konie ku Dronie, do ktrego dostpu broniy liczne oddziay na
soniach. Rozproszy szybko te ogromne siy zmuszajc je do
ucieczki i zbliy si do Drony, ktry zatrzyma go w biegu swymi
ostrzami uderzajc go jednym z nich w sam rodek czoa.
Drona sdzc, e Bhima, tak jak poprzednio Arduna, przed
rozpoczciem z nim walki odda mu nalene nauczycielowi honory,
zawoa: O Bhima, bez pokonania mnie nie zdoasz wedrze si
do rodka naszej formacji! Ardunie udao si tego dokona, bo
otrzyma moje pozwolenie. Rozgniewany jego sowami Bhima
wrzasn: O nikczemny braminie, Arduna nie potrzebowa twego
zezwolenia, aby zama uformowane przez ciebie szeregi! On jest
nie do pokonania! Nie prosi ci o zezwolenie, lecz odda jedynie
nalene ci honory. Ja sam nie jestem zdolny do tych samych uczu,
co mj brat Arduna. Traktowalimy ci jak naszego nauczyciela,
gdy ty widziae w nas swych uczniw. Lecz teraz wszystko si

zmienio. Traktujesz nas jak swych wrogw. Pozwl wic, e
wezm z ciebie przykad i potraktuj ci rwnie jak wroga!
Uchwyci sw maczug i zakrciwszy ni w powietrzu
wyrzuci j w kierunku Drony. Drona szybko zeskoczy ze swego
rydwanu na ziemi, aby unikn jej uderzenia, podczas gdy
straszliwa maczuga Bhimy przygniota do ziemi jego rydwan,
ogiery, wonic i proporzec. Drona szybko przesiad si do innego
rydwanu, podczas gdy rozogniony walk Bhima miady swymi
strzaami jego oddziay tak jak huragan miady drzewa.
Oddziay twych synw otoczyy Bhim ze wszystkich stron
chcc go zabi. Duhasana rzuci w jego kierunku elazn wczni,
ktr Bhima natychmiast zniszczy i wypuszczajc ze swego uku
dalsze trzy celne strzay zabi twoich trzech synw: Kundabhedina,
Dirghanetr i Suszen. Kolejnymi strzaami zabi twego syna
Wrindarak, Abhaj, Raudrakarmana i Durwimoczan. Pozostali
przy yciu nie dajc za wygran zalewali go dalej potokami strza.
Wwczas wcieky Bhima zalany krwi ze swych ran umiechajc
si dziko wysa do krlestwa Jamy dalszych twoich czterech synw:
Wind, Anuwind, Suwarmana, Sudarsana. Oddziay twych synw
nie mogc duej wytrzyma ataku jego celnych strza zaamay si i
zaczy ucieka. Bhima ciga je jeszcze swymi strzaami dziko
wrzeszczc i czynic wielki haas brzkiem swej zbroi i uku
wdziera si coraz gbiej w farmacj Kauraww pozostawiajc za
sob rozproszone siy Drony.

3. Bhima swym krzykiem informuje Judhiszthir, e Arduna i
Satjaki yj

Sandaja kontynuowa: O krlu, Bhima poruszajc si ciek
Arduny i Satjaki sia spustoszenie w armii twych synw bdc jak
tygrys wrd antylop. Przedzierajc si przez niezliczone dywizje
Bhodw i Kambhodw oraz nie-ariw dostrzeg walczcego
samotnie Satjaki. Pragnc jak najszybciej zobaczy Ardun, ruszy
dalej. Wkrtce dostrzeg go zaangaowanego w walk i na jego
widok wrzasn swym potnym gosem. Arduna z Kryszn
rozpoznajc jego gos wrzasnli rwnie gono pragnc jak
najszybciej go zobaczy. Ich gony ryk dotar do uszu Judhiszthiry
wypeniajc jego serce wielk radoci. Umiechajc si rzek do
siebie w mylach: O Bhima, zrealizowae swe zadanie i swym
potnym rykiem przesae mi radosn wiadomo. Dziki
dobremu zrzdzeniu losu zarwno Arduna jak i Satjaki yj. Mam
nadziej, e Arduna wspomagany przez Kryszn zdoa przed
zachodem soca zabi krla Dajadrath, i e Durjodhana widzc
mier Dajadrathy i swych braci zabitych przez Bhim ukorzy si i

zawrze z nami pokj. Mam nadziej, e do rozwizania naszych
wani wystarczy jedna ofiara, ktr bya mier Bhiszmy, i e
pozwoli ona uratowa to, co jeszcze nam i Kaurawom pozostao .

4. Drona rezygnuje chwilowo z prby schwytania Judhiszthiry,
gdy zadanie powstrzymania Arduny uwaa za waniejsze

Sandaja kontynuowa: O krlu, Durjodhana widzc e
zarwno Arduna jak i Bhima i Satjaki wdarli si w sam rodek ich
wojennej formacji i zbliaj si do miejsca, gdzie sta krl
Dajadratha, podjecha do Drony na swym rydwanie i rzek: O
braminie, jak to jest moliwe, e Arduna, Satjaki i Bhima zdoali
si przedrze przez twoj obron i potoki twych strza zabijajc po
drodze setki naszych onierzy! Idc dalej kosz nasze armie
swymi strzaami i nikt nie potrafi ich zatrzyma. Jak to jest
moliwe? Pokonanie ciebie zdawao si by rwnie niemoliwe
jak wysuszenie oceanu. Dobry los wyranie si ode mnie odwrci.
Co mamy czyni dalej? W jaki sposb moemy ocali Dajadrath
przed miertelnymi strzaami Arduny?
Drona rzek: O Durjodhana, jestemy zagroeni zarwno przez
tych trzech wielkich wojownikw, ktrzy wamali si do naszej
formacji, jak i przez armi Pandaww, ktra uparcie nas atakuje
pragnc wedrze si do rodka i udzieli im wsparcia. W obecnej
sytuacji naszym najwyszym zadaniem jest obrona Dajadrathy.
On jest najwysz stawk w naszej grze. Koci do gry
przeksztaciy si w strzay i nie o zoto dzi gramy, lecz o nasze
ycie. Musimy wesprze Karn, Kryp, alj i Awatthamana
ochraniajcych Dajadrath. Udaj si wic na czele swych
oddziaw w ich kierunku. Ja sam pozostan na stray przedniej
bronic Pandawom wejcia do rodka naszej formacji.
Durjodhana postpi zgodnie z rad Drony angaujc si po
drodze w walk z ksitami Pacalw, Uttamaudasem i
Judhamanju, ktrzy bronili k rydwanu Arduny, lecz zmuszeni
przez Kritawarmana do walki z nim pozostali w tyle za Ardun.

5. Bhima walczc z Karn zabija kolejnych wspomagajcych
Karn synw Dhritarasztry

Niewidomy krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, czy znalaz
si kto, kto prbowa stawia opr Bhimie, ktry niszczy
wszystko wok siebie jak sama mier i konsumowa mych synw
jak ogie wysuszon traw?
Sandaja rzek: O krlu, przeciw Bhimie z napitym ukiem i
gonym krzykiem ruszy Karna, bdc jak potne drzewo

prbujce stawi opr burzy. Bhima odpowiedzia na jego strzay
swymi zaostrzonymi na kamieniu strzaami i swym lwim rykiem
wypeni cay nieboskon poszc konie i sonie. onierze, nad
ktrych gowami kryy spy, z przeraenia wypuszczali ze
swych doni uki. Karna uderzy Bhim dwudziestoma, a jego
wonic picioma strzaami. Bhima odpowiedzia potokiem strza.
Karna w rewanu wystrzeli cztery grone ostrza, ktre Bhima
natychmiast zniszczy. Gdy Karna ponownie zasypa go gradem
strza, Bhima w rewanu zama jego uk i uderzy go dziesicioma
prostymi ostrzami. Karna uchwyci nowy uk i uderzy Bhim
swymi strzaami. Bhima odpowiedzia trzema strzaami, ktre
utkwiy gboko w piersi Karny. Rozgniewany Karna krwawic ze
swych ran odpowiedzia potokami strza. Bhima ponownie
zniszczy jego uk i sw strza o szerokim ostrzu zabi jego
wonic, a czterema innymi zabi jego konie. Karna szybko
przesiad si na rydwan swego syna Wriszaseny.
Zwyciski Bhima ruszy dalej, chcc dotrze do miejsca, gdzie
sta Dajadratha. Karna nie dawa jednak za wygran i zdobywszy
nowy rydwan ruszy w lad za nim cigajc go swymi strzaami.
Zawoa: O Bhima, dlaczego odwracasz si do mnie tyem? Czy
zapomniae, co to znaczy walczy? Bhima nie mogc znie jego
sw zatrzyma konie i zasypa go gradem strza, na co on odpo-
wiedzia potokami swych ostrzy. Po dugiej i zaciekej walce
Bhima ponownie pozbawi Karn jego rydwanu, koni i wonicy.
Karna przesiad si na nowy rydwan i kipic gniewem ruszy w
pocig za Bhim. Twoi synowie widzc jego wcieko uznali ju
Bhim za libacj (ofiar) wlewan przez Karn do ognia ofiarnego.
Jego strzaom towarzyszy straszliwy dwik uwalnianej ciciwy i
uderzenia jego palcw. Podobnie przeraliwy dwik towarzyszy
strzaom Bhimy. Wyposaeni w ogromn si i ucznicze
umiejtnoci, podnieceni gniewem i syczc jak dwa jadowite we
mierzyli do siebie ze swych ukw prbujc zabi si wzrokiem.
Bhima przypomnia sobie wszelkie ze sowa wypowiedziane
przez Karn podczas straszliwej gry w koci, w ktrej Kaurawowie
pozbawili ich majtku i zmusili do wygnania, a szczeglnie te
wypowiadane pod adresem ich ony Draupadi i pokonany
cakowicie przez wcieko przesta troszczy si o wasne ycie.
Naoywszy na swj potny uk przeraliwe strzay wystrzeli je
w kierunku Karny przykrywajc nimi soce. Karna z dzikim
umiechem zniszczy t zbliajc si do niego chmur strza i
uderzy Bhim dziewicioma ostrzami. Obaj rzucili si na siebie
jak dwa wcieke sonie. Karna zad w sw konch, ktra miaa
dwik setki trb, po czym zalewajc Bhim potokami strza

zbliy si tak bardzo do jego rydwanu e jego konie w abdzim
kolorze zlay si w jedno z komi Bhimy w kolorze czarnego
niedwiedzia. Ich bro rwnie zlaa si w jedno, jak i oni sami i
aden z nich nie mg zdoby przewagi. Pokrywali swymi
strzaami cae niebo pragnc nawzajem pozbawi si ycia. Ich
strzay ozdobione zotem przeszyway niebo jak byskawice lub
rozpalone meteory. Widok ten wzbudza w sercach onierzy
twych synw przeraenie. Wystrzeliwane przez nich ostrza ozdo-
bione pirami spw wyglday jak klucze ptakw na jesiennym
niebie. Opadajc na ziemi zabijay na miejscu liczne sonie, konie
i ich jedcw. Rze bya straszliwa.
Karna uderzy Bhim trzydziestoma strzaami. Bhima w
rewanu sw celn strza zama jego uk i inn strza o szerokim
ostrzu powali na ziemi jego wonic. Wcieky Karna uchwyci
w do wczni ozdobion zotem i drogimi kamieniami przypomi-
najc wczni mierci i z gonym wrzaskiem rzuci ni w
kierunku Bhimy, jednake Bhima natychmiast j zniszczy swymi
siedmioma strzaami. Karna uchwyci nowy potny uk i zala
Bhim deszczem ostrzy. Bhima wrzeszczc jak lew wszystkie je
zniszczy jeszcze w powietrzu. Zalewajc si nawzajem potokami
strza ryczeli jak dwa tygrysy walczce o ten sam kawaek misa.
Wymiewajc si nawzajem i strofujc dli raz za razem w swe
konchy nie zaprzestajc walki.
Po dugiej walce Bhima ponownie swymi celnymi strzaami
zama uk Karny, zabi jego gniade konie i wonic. Karna z
ciaem zakrwawionym od otrzymanych ran, pozbawiony swych
koni i rydwanu zacz nagle odczuwa silny niepokj. Zalewany
przez Bhim nieprzerwanym potokiem strza straci orientacj i nie
wiedzia, co uczyni.
Durjodhana widzc go w takim stanie zapon strasznym
gniewem i zawoa do swego brata: O Durdaja, spiesz na pomoc
Karnie. Zabij tego straszliwego Pandaw, ktry chce go zabi i
dodaj Karnie odwagi!
Durdaja ruszy przeciw Bhimie zasypujc go gradem strza.
Swymi licznymi strzaami zrani Bhim, jego konie, wonic i
trafi w proporzec na jego rydwanie. Rozgniewany jego atakiem
Bhima uderzy w rewanu swymi ostrymi strzaami jego konie,
wonic jak i jego samego wysyajc ich wszystkich do krlestwa
boga mierci Jamy.
Tymczasem Karna odzyska orientacj i energi i wsiadszy na
nowy rydwan zasypa Bhim nowym gradem strza. Raz jeszcze
starli si ze sob jak dwa wielkie sonie. Karna uderzy Bhim
swymi strzaami w pier. Bhima w rewanu uderzy go swymi

szedziesicioma trzema ostrzami. Gboko zraniony Karna
zawrza gniewem i wystrzeli w kierunku Bhimy strza potn jak
piorun Indry, ktra odbia si od jego zbroi i zanurzya w ziemi.
Bhima uchwyci sw maczug i bez chwili namysu wyrzuci j w
kierunku rydwanu Karny zabijajc jego cztery ogiery. Nastpnie
swymi strzaami zabi jego wonic i obci proporzec na jego
rydwanie. Pozbawiony ponownie swego rydwanu Karna stan na
ziemi z nacignitym ukiem gotowy do dalszej walki.
Durjodhana widzc, e Karna znowu straci swj rydwan
wysa mu na pomoc swego brata Durmukh, ktry ruszy
pospiesznie w kierunku Bhimy zasypujc go gradem strza. Bhima
ruszy mu naprzeciw i swymi dziewicioma prostymi strzaami
pozbawi go ycia. Karna widzc Durmukh lecego bez ycia na
ziemi pokonany przez al zaprzesta na chwil walki. Wsiad do
jego rydwanu i gboko wzdychajc okry pobonie jego martwe
ciao sam zdezorientowany i bezradny. Bhima wykorzystujc ten
moment jego saboci uderzy go swymi czternastoma strzaami
wyposaonymi w pira spa. Strzay te przebiy jego zbroj
zalewajc go krwi. Rozgniewany Karna swymi strzaami
ozdobionymi zotem uderzy Bhim w prawe rami. Z jego rany
wypyn strumie krwi. Bhima doprowadzony tym do wciekoci
uderzy Karn trzema strzaami o sile Garudy, a jego wonic trafi
siedmioma. Karna nie mogc ju duej wytrzyma uderzenia jego
strza, rzuci si haniebnie do ucieczki pozostawiajc za sob
zwyciskiego Bhim.
Krl Dhritarasztra przerwa Sandaji jego opowiadanie i rzek:
O Sandaja, biada moim synom! Karna przechwala si, e potrafi
zabi wszystkich Pandaww, lecz dzi, cho walczy z caych
swych si, nie zdoa nawet pokona Bhimy. Wiele razy syszaem
jak mj syn Durjodhana wychwala jego ucznicze umiejtnoci.
C wic powiedzia widzc, jak ucieka przed strzaami Bhimy?
Wszystkim rzdzi przeznaczenie i aden ludzki wysiek nie zdoa
go zmieni!
Biada moim synom, ktrzy bezmylnie igrali z ogniem prowo-
kujc Bhim do wojny! Bhima ma si marutusw (bogw burzy) i
jest wyposaony w rwnie okrutne jak oni intencje. Kt odway
si stawi mu czoa? Czowiek prdzej wrci ywy z krainy boga
mierci Jamy ni ze spotkania z Bhim! Biada moim synom,
ktrym Bhima przysig mier! Musz dre ze strachu widzc,
jak zmusi Karn do ucieczki. Musz teraz aowa swych podych
uczynkw i sw wypowiedzianych pod adresem Pandaww.
Sandaja rzek: O krlu, w obliczu tej straszliwej rzezi gono
paczesz, cho to ty sam jeste u korzeni tego zniszczenia caego

wiata. Ulegajc swemu synowi sprowokowae t straszliw
wrogo midzy Kaurawami i Pandawami. Nie chciae te uy
przeciw niej waciwego lekarstwa bdc jak czowiek od dawna
skazany na mier. Wypij teraz spokojnie t straszliw trucizn,
ktra jest konsekwencj twego wasnego dziaania i suchaj dalej o
heroizmie walczcych ze sob wojownikw.
Twoich piciu synw (Durmarszana, Duhsaha, Durmada,
Durdhara i Daja) widzc jak Bhima pokonuje Karn otoczyli go
ze wszystkich stron zalewajc go deszczem swych strza. Bhima
napinajc swj przeraliwy uk wysa ich wszystkich do krlestwa
Jamy razem z ich komi i wonicami. Rwnoczenie zalewa
swymi ostrzami zbliajcego si do niego Karn, ktry w midzy-
czasie odzyska zmysy. Obaj rzucali na siebie wcieke spojrzenia
nie wypuszczajc z doni ukw.
Karna patrzc na martwe ciaa twych synw zabitych na jego
oczach zapon strasznym gniewem i zalewajc Bhim swymi
strzaami przesta si troszczy o swe ycie. Podobnie Bhima
przypominajc sobie wszystkie ze sowa i uczynki Karny pon
straszliwym gniewem. Uderzali si nawzajem setkami strza. W
kocu Bhima ponownie pozbawi Karn jego luku, koni i wonicy.
Karna zeskoczy na ziemi i uchwyciwszy sw maczug wyrzuci
j w kierunku Bhimy, lecz on zniszczy j swymi strzaami i zala
Karn tysicem strza. Karna, ktry zdoa uchwyci nowy uk,
wszystkie je zniszczy swymi ostrzami. Ponadto swymi celnymi
strzaami zdar z Bhimy jego zbroj i uderzy go w pier. Bhima w
rewanu uderzy go w prawe rami swymi dziewicioma prostymi
strzaami, ktre przebiy si przez jego zbroj i upady na ziemi.
Zalany krwi Karna rzuci si ponownie do ucieczki. Widzc to
Durjodhana wysa przeciw Bhimie swych nastpnych szeciu
braci, ktrych wcieky Bhima zabi sw jedn mierteln strza.
Padli na ziemi jak powalone przez huragan drzewa.
Karna patrzc na martwe ciaa twych synw przypomnia sobie
z alem o ostrzeeniach Widury. Wsiad na nowy rydwan bogato
wyposaony we wszelk bro i zbliywszy si do Bhimy zasypa
go ponownie swymi strzaami. Bhima w odpowiedzi zdar z niego
jego zbroj. Obaj bez zbroi, z ciaami zalanymi krwi pync z
otrzymanych ran wygldali jak dwa we, ktre pozbyy si swej
starej skry. Ranili si nawzajem swymi strzaami tak jak dwa
walczce tygrysy rani si swymi kami i pazurami. Zataczajc
koa rydwanami ryczeli jak dwa walczce ze sob byki.
Karna patrzc na martwe ciaa twych synw sycza jak w.
Nie mogc znie brzku uku Bhimy i dwiku jego palcw
zasypa go ozdobionymi pawimi pirami strzaami ostrymi jak

promienie soca, ktre lecc w jego kierunku wyglday jak
klucze drapienych ptakw i choway si w ciele Bhimy tak jak
ptaki chowaj si w koronie drzewa. Jego strzay byy tak liczne,
e zdaway si wypywa nie tylko z jego uku, ale rwnie z jego
proporca, baldachimu i caego rydwanu. Wypeni nimi cay
nieboskon. Jednake Bhima nawet nie zadra od ich widoku i
rozbija je swych ostrzami, po czym uderzy Karn najpierw
dziewicioma, a potem dwudziestoma celnymi strzaami. Odwaga
Bhimy wywoaa aplauz nie tylko Arduny i Kryszny, lecz rwnie
Krypy, Awatthamana, alji, Bhurirawasa i Uttamaudasa.
Woali: Wspaniale, wspaniale.
Durjodhana niepokojc si o los Karny wysa mu na pomoc
nastpnych siedmiu braci. Otoczyli Bhim ze wszystkich stron jak
siedem planet otacza ksiyc w momencie rozpadu wszechwiata.
Bhima pamitajc o swej przysidze wypuci ze swego uku
siedem miertelnych ostrzy ze zotymi lotkami przeszywajc nimi
ich serca. Upadli na ziemi jak wysokie drzewa zamane przez
sonie. Wrd zabitych by bliski sercu Bhimy Wikarna. Gdy pada
na ziemi, Bhima zawoa: O Wikarna, stane do walki wierny
swemu obowizkowi wojownika. Zabiem ci, bo przysigaem, e
zabij wszystkich stu synw krla Dhritarasztry. Opakuj twoj
mier, bo ty jeden zawsze brae pod uwag nasze dobro!
Bhima po zabiciu twych siedmiu synw zarycza jak lew. Jego
tryumfalny ryk dotar do uszu Judhiszthiry radujc jego serce.
Judhiszthira traktujc jego ryk jako umwiony znak rozkaza bi w
bbny i wypeniony now energi ruszy ze swymi onierzami do
ataku przeciw Dronie.

6. Karna i Bhima daruj sobie nawzajem ycie, aby uczynione
przysigi mogy zosta zrealizowane

Sandaja kontynuowa: O krlu, Durjodhana po cznej stracie
swych trzydziestu jeden braci przypomnia sobie proroctwa
Widury, lecz nawet teraz nie potrafi uczyni tego, co naleao, aby
zapobiec dalszemu zniszczeniu. Ta straszliwa rze, o ktrej ci
opowiadam, jest owocem niegodziwego postpowania twoich
synw, ktrzy okradli Judhiszthir z jego majtku podczas
oszukaczej gry w koci, i ktrzy przyprowadziwszy przed twe
oblicze ich niewinn on Draupadi woali O niewolnico, wybierz
sobie innych mw, bo twoi znaleli si na samym dnie pieka.
Bhima spala twoich synw ogniem swego tumionego przez
trzynacie lat gniewu. Bdc stary i cierpliwy bye w stanie
przewidzie konsekwencje tych wszystkich dziaa, lecz mimo

tego nie potrafie postpowa zgodnie z dobr rad tych, ktrzy
nie chcieli upadku twego rodu. Nie pacz wic teraz nad tym, co
sam spowodowae. Ty sam jeste przyczyn mierci swoich
synw.
Krl Dhritarasztra rzek ze zami w oczach: O Sandaja, to
moja za polityka doprowadzia do tych straszliwych rezultatw.
C mog uczyni dzi? Opowiadaj mi dalej o walce i mierci tych
wielkich herosw.
Sandaja kontynuowa: O krlu, Karna i Bhima nie
zaprzestawali walki. Na oczach zgromadzonych na nieboskonie
Sidhw i Czaranw zasypywali si tysicami ostrych strza ranic
si nawzajem i kadc trupem onierzy, ktrzy znaleli si w ich
zasigu. Pole bitewne wok nich pokryte byo zwaami trupw
soni, koni i ich jedcw lecymi w morzu krwi. Karna uderza
Bhim licznymi strzaami, lecz on sta nieporuszony nie dajc
adnych oznak blu i w rewanu uderzy Karn w ucho sw
haczykowat strza o wielkiej ostroci i zdobicy jego ucho
pikny kolczyk upad na ziemi. Inna jego strzaa o szerokim
ostrzu uderzya Karn w pier, a dziesi jego szybkich strza
utkwio w jego czole. Karna gboko zraniony i zalany krwi
podpar si o bok swego rydwanu i zamkn oczy. Szybko jednak
odzyska wiadomo i ponc straszliwym gniewem zbliy si do
rydwanu Bhimy i uderzy go setk strza ozdobionych pirami
spw. Bhima odpowiedzia wciekym potokiem strza.
Kontynuowali dalej sw walk przecigajc si nawzajem w
swym heroizmie i prbujc przerazi si nawzajem dwikiem
uwalnianej ciciwy i uderze swych palcw. Karna napinajc swj
uk ozdobiony zotem rzuca na Bhim gniewne spojrzenia.
Wypuszczane z jego uku potoki ostrych strza ze zotymi lotkami
wyglday jak niezliczone klucze drapienych ptakw, ktre
pokrywajc nieboskon zaciemniay soce. Podobnie Bhima
zalewa Karn potokami strza, ktre zdaway si tworzy na
nieboskonie nieprzerwan lini. Ich strzay iskrzyy si uderzajc
si nawzajem i opaday na ziemi. Od ich zderze niebo zdawao
si pon. Walki na polu bitewnym ustay i wszyscy obserwowali
pojedynek tych dwch herosw. Obserwujcy ich z nieboskonu
Sidhowie i gandharwowie obsypywali ich kwiatami i krzyczeli:
Wspaniale! Wspaniale!
Bhima wysa w kierunku Karny strza gron jak sama mier.
Karna zniszczy j i swymi celnymi ostrzami obci z ramion Bhimy
jego koczany i zerwa ciciw jego uku. Nastpnymi strzaami
zerwa proporzec z jego rydwanu, zabi jego konie i zrani wonic.
Pozbawiony uku Bhima uchwyci w do oszczep i wyrzuci go z

caych si w kierunku rydwanu Karny, lecz on zniszczy go przy
pomocy dziesiciu strza. Bhima uchwyci miecz i tarcz ozdobion
zotem i ruszy w kierunku Karny gotowy do walki na mier i ycie.
Karna z dzikim umiechem zniszczy jego tarcz swymi strzaami
doprowadzajc go tym do wciekoci. Straszliwie rozgniewany
rzuci w kierunku Karny swym mieczem, ktry przeci na p jego
uk i upad na ziemi. Karna uchwyci nowy uk i zasypa bezbron-
nego Bhim tysicami strza.
Bhima ku zaskoczeniu Karny odbi si od ziemi i podskoczy
wysoko w gr. Przeraony tym Karna prbowa si ukry na dnie
swego rydwanu. Bhima widzc jego przeraenie opad na ziemi
chwytajc si drzewca, na ktrym by umieszczony proporzec
Karny prbujc wyowi go z jego rydwanu tak jak Garuda
wyawia z jeziora wa, czym wywoa aplauz wszystkich tych, co
obserwowali walk.
Bhima cho pozbawiony broni i rydwanu nie rezygnowa z
walki wierny obowizkowi wojownika. Widzc martwe ciaa soni
zabitych przez Ardun wbieg midzy nie, chcc zahamowa bieg
rydwanu Kary. Schowawszy si midzy nimi podnis do gry
martwe ciao wielkiego sonia chcc nim rzuci w Karn, lecz
Karna rozbi je na kawaki swymi strzaami. Bhima zacz unosi z
ziemi kawaki martwych cia soni i rozbitych rydwanw i rzuca
nimi w kierunku Karny, lecz on niszczy je swymi strzaami.
Bhima unis wwczas swe potne pici o sile piorunw
zdecydowany zabi Karn. Przypomnia sobie jednak, e Arduna
przysig mu mier i nie chcc zadawa kamu jego przysidze
podarowa Karnie ycie. Podobnie Karna nie zabi Bhimy, cho
by on w zasigu jego strza, bo nie chcia zadawa kamu swej
obietnicy danej Kunti, e bdzie szuka mierci tylko Arduny.
Karna zbliy si na swym rydwanie do pozbawionego broni
Bhimy i dotkn go rogiem swego uku. Bhima syczc jak w
wyrwa mu uk i uderzy go nim w gow. Doprowadzony tym do
wciekoci Karna zawoa: O todziobie, eunuchu, aroku i
gupcze! Nie prbuj ze mn walczy, skoro nie wiesz jak
posugiwa si broni! Udaj si do lasu i ywic si korzonkami
poddawaj si ascezie, skoro nie dorose do bitwy. Jeste jedynie
zdolny do poganiania kucharzy i niewolnikw, aby pospieszyli si
w przygotowaniu dla ciebie obiadu!
Karna uchwyci nowy uk i ponownie dotkn Bhim jego
rogiem wrzeszczc: O synu Kunti, wracaj do domu, bo nie dorose
jeszcze do bitwy, albo schro si pod skrzydami Kryszny! Bhima
rozemia si dziko i zawoa: O ndzniku, jak miesz wypowiada
te obraliwe sowa! Czyby zapomnia o tym, jak wiele razy

pokonywaem ci w walce? Odwa si walczy ze mn na pici!
Rozszarpi ci goymi domi na oczach wszystkich tak jak kiedy
rozszarpaem tego niegodziwca Kiczak!
Ponaglany przez Kryszn Arduna ruszy Bhimie na pomoc.
Uderzy Karn swymi zaostrzonymi na kamieniu strzaami
ozdobionymi zotem odcigajc go w ten sposb od Bhimy, ktry
w tym czasie wskoczy zrcznie na rydwan Satjaki. Arduna
wysa w kierunku Karny sw mierteln strza. Dostrzeg j w
locie Awatthaman i chcc ratowa Karn zniszczy j w
powietrzu. Rozgniewany Arduna skierowa swe strzay przeciw
synowi Drony i uderzajc go szedziesicioma czterema ostrzami
zawoa: O Awatthaman, nie prbuj przede mn ucieka.
Awatthaman jednake zraniony strzaami Arduny wycofa si
pod ochron dywizji Kauraww. Arduna ciga go swymi
strzaami miadc po drodze atakujce go oddziay wroga, po
czym pamitajc o swym zadaniu ponownie skierowa swe konie
w kierunku miejsca, gdzie sta krl Dajadratha.

Drona Parva, Jayadratha-Vadha Parva, Section CXXV-CXXXVIII.


Opowie 85
Arduna dziki pomocy Kryszny zabija krla
Dajadrath

1. Arduna, cho chce jak najszybciej dotrze do Dajadrathy, na prob Kryszny
angauje si w obron Satjaki miertelnie ranic Bhurirawasa; 2. Arduna broni si
przed oskareniami, e pokona Bhurirawasa w nieuczciwy sposb; 3. Ku pow-
szechnej zgrozie Satjaki ucina gow pogronego w jodze Bhurirawasa;
4. Kryszna umoliwia Ardunie realizacj przysigi i zabicie Dajadrathy stwarzajc
iluzj zachodu soca; 5. Kryszna wycofuje ciemno i Kaurawowie wznawiaj
walk; 6. Zwyciski Arduna z Kryszna wracaj do obozu Pandaww; 7. Kaura-
wowie opakuj sw klsk i mier Dajadrathy.

Kryszna widzc, e do zachodu soca zostao ju bardzo
niewiele czasu rzek: O Arduna, Dajadrath ogarn strach. Ma
on jednak na stray szeciu potnych wojownikw Kauraww. Bez
pokonania ich nie zdoasz go zabi. Pozwl wic, e pogr si
jodze, aby zasoni soce. Dajadratha pomyli wwczas, e
soce ju zaszo i e nie grozi mu ju z twej strony adne
niebezpieczestwo. Wykorzystaj jego nieuwag i zabij go wiedzc,
e soce naprawd jeszcze nie zaszo. Arduna odpowiedzia: O
Kryszna, niech tak si stanie!
(Mahbharta, Drona Parva, Section CXLV)

1. Arduna, cho chce jak najszybciej dotrze do Dajadrathy,
na prob Kryszny angauje si w obron Satjaki miertelnie
ranic Bhurirawasa

Niewidomy krl Dhritarasztra po wysuchaniu opowieci
Sandaji o tym, jak Satjaki i Bhima walczc samotnie wdarli si do
rodka formacji wojennej utworzonej przez Dron, aby pomc
Ardunie w realizacji jego przysigi i zabiciu krla Dajadrathy,
rzek: O Sandaja, ta wojna przynosi mi coraz wiksz niesaw.
Dobry los odwrci si od moich synw. Arduna coraz bardziej
zblia si do Dajadrathy. Cho jest on ochraniany przez Karn i
Awatthamana, jake zdoa obroni swe ycie przed strzaami
Arduny? Opowiadaj dalej, cho uwaam go ju za martwego.
Sandaja rzek: O krlu, Satjaki swymi celnymi strzaami
zabi krla Alamwusz i przedar si przez oddziay Kalingw.
Kryszna widzc jak zmusza on do wycofania si atakujcych go
ksit Trigartw i jak zabija konie Duhasany, rzek: O Arduna,
zblia si do nas twj ucze i przyjaciel Satjaki niszczc wszystko
po drodze jak ogie wyschnit traw. Wysany tobie na pomoc

przez Krla Prawa przedar si samotnie przez stra przedni
Drony i Kritawarmana bazujc jedynie na sile swych ramion.
amie oddziay wroga jakby byy wizk somy.
Arduna rzek: O Kryszna, musz skoncentrowa si na moim
zadaniu. Cige jeszcze nie zabiem krla Dajadrathy, cho soce
dawno ju przekroczyo poudnie. Widok zbliajcego si do nas
Satjaki napawa mnie niepokojem o Judhiszthir. Nie wiem, czy on
jeszcze yje. Nakazaem Satjaki, aby go ochrania przed atakiem
bramina Drony. Dlaczego wic poda za nami? Judhiszthira
popeni bd wysyajc go naszym ladem, gdy Drona w kadej
chwili moe go pochwyci w swe sida. Widz ponadto, e do
ataku na Satjaki przygotowuje si ksi Bhurirawas i zaczynam
niepokoi si rwnie o niego. Bhurirawas jest wypoczty, peen
wigoru i wspierany przez swe oddziay, podczas gdy Satjaki
walczy samotnie i jest zmczony. Rwnie zmczony jest jego
wonica i konie. Czy w takiej sytuacji zdoa go pokona?
Bhurirawas zbliy si do Satjaki krzyczc: O wojowniku
Wrisznich, c za szczcie, e znalaze si w zasigu moich
strza! Jeeli nie uciekniesz ze strachu przede mn, zabij ci na
oczach Arduny i Kryszny realizujc wreszcie to, o czym marz
ju od dawna. Tw mierci uciesz Durjodhan i przynios hab
Judhiszthirze, ktry rozkaza ci poda ladami Arduny. Dzisiaj
poznasz ogrom mojej energii i mskoci. Pandawowie upadn na
duchu, gdy dowiedz si o twej mierci i zrezygnuj z dalszej
walki. Twoj mierci osusz zy on wszystkich tych wojow-
nikw, ktrych wysae do krlestwa boga mierci Jamy!
Satjaki rozemia si i zawoa: O nikczemniku, po co te prne
przechwaki? Sta do walki ze mn! Nie przestraszysz mnie
wycznie sowami! Ryczysz jak monsunowa chmura niezdolna do
wyprodukowania deszczu i patrzc na ciebie nie mog powstrzy-
ma si od miechu!
Wyzywajc si nawzajem do walki zasypali si gradem strza i
kaleczc swe czonki i krwawic ze swych ran postawili na jedn
szal swe ycie. Walczyli zaciekle jak dwaj przywdcy stada soni.
Chcc swym bohaterstwem zdoby niebo krzyczeli i zalewali si
potokami strza wywoujc tym powszechny aplauz. Pozbawiwszy
si nawzajem koni i poamawszy uki uchwycili swe tarcze i miecze
uderzajc si nimi. Poamawszy swe miecze kontynuowali walk na
pici potne jak maczugi uderzajc si z hukiem grzmotu.
Obserwujcy walk Kryszna rzek do Arduny: O Arduna,
udziel pomocy Satjaki, ktry, cho zmczony, podj wyzwanie
Bhurirawasa. Ochraniaj go! Nie pozwl, aby Bhurirawas go
zabi. W momencie, gdy to mwi, Bhurirawas powali Satjaki na

ziemi swym potnym uderzeniem, uchwyci go za wosy i posta-
wiwszy sw stop na jego piersi sign po miecz zamierzajc
uci mu gow. Satjaki krci gow w jego doni tak jak garncarz
krci koem garncarskim. Widzc to Kryszna rzek: O Arduna,
Satjaki znaczy ten, ktrego nie mona pokona. Nie pozwl, aby
jego imi mwio nieprawd!
Gdy Kryszna to mwi, Arduna w swych mylach wychwala
prawego Bhurirawasa podziwiajc jego umiejtno walki i zdol-
no zdobycia przewagi nad Satjaki. Rzek: O Kryszna, caa moja
uwaga jest skupiona na mierci Dajadrathy i z trudem dostrzegam
Satjaki. Majc jednak na uwadze dobro mego ucznia sprbuj
uwolni go z ucisku Bhurirawasa.
Posuszny nakazowi Kryszny wypuci ze swego uku ostr jak
brzytwa strza, ktra lecc z si meteoru obcia Bhurirawasowi
jego wzniesion do gry rk razem z doni trzymajc miecz. Ku
zgrozie i alowi wszystkich ywych istot rka Bhurirawasa
gotowa do zadania Satjaki miertelnego ciosu upada bezradnie na
ziemi jak martwy piciogowy w.

2. Arduna broni si przed oskareniami jego i Kryszny, e
pokona Bhurirawasa w nieuczciwy sposb

Sandaja kontynuowa: O krlu, miertelnie zraniony
Bhurirawas spojrza w kierunku Arduny i rzek: O synu Kunti,
twj uczynek jest okrutny i bez serca. Obcie mi rk, gdy nie
patrzyem w twoim kierunku i nie prowadziem z tob walki. Co
na to powie twj najstarszy brat, ktry jest nazywany Krlem
Prawa? Czy tego uczyli ci Indra, Rudra, Krypa i Drona? Znasz
dobrze zasady uczciwej walki, a jednak zamae je obcinajc mi
rk w czasie, gdy walczyem z kim innym. Dokonae ohydnego
i grzesznego czynu, do ktrego zdolni s jedynie niegodziwcy!
Czowiek prawy nie popenia takich bezprawnych uczynkw.
Istota ludzka szybko upodabnia si do tych, z ktrymi
przebywa. Widz to po tobie, skoro nawet ty, urodzony w
znakomitym krlewskim rodzie, porzucie w kocu obowizki
wojownika, cho dotychczas dotrzymywae swych przysig i
dokonywae szlachetnych czynw. Zszede ze cieki Prawa
suchajc rady Kryszny. To on namwi ci do zdradzieckiego
zabicia mnie, aby ratowa ycie Satjaki. Ten pody czyn do ciebie
nie pasuje. Moge go popeni tylko jako przyjaciel Kryszny.
Wriszni, wrd ktrych urodzi si Kryszna i Satjaki, s z natury
skonni do haniebnego zachowania. Nigdy nie byli uczciwymi

wojownikami i zawsze popeniali pode uczynki. Szkoda, e ich
wanie wzie sobie za wzr do naladowania!
Arduna odpowiedzia: O wielki wojowniku, razem z twym
ciaem psuje si twj rozum i mwisz nonsensy. Znajc doskonale
reguy uczciwej walki i znaczenie pism witych nie potrafi
zachowywa si niegodziwie. Wojownicy walcz ze swym
wrogiem wspierani przez swych zwolennikw, braci, synw,
krewnych i przyjaci zalec od siebie nawzajem. Dlaczego wic
sdzisz, e obrona Satjaki, ktry jest moim krewnym i uczniem i
ktry walczy w mojej sprawie nie troszczc si o wasne ycie, nie
jest moim witym obowizkiem? Satjaki jest w walce moj praw
rk. Obowizkiem wojownika jest ochrona tych, ktrzy walcz po
jego stronie. W ten sposb ochrania on swego krla. Popenibym
grzech zaniechania nie interweniujc i patrzc biernie na to, jak
zabijasz Satjaki.
Mylisz si take mwic, e okaleczyem ci, cho z tob nie
walczyem. Czy nie widzisz, e sam jeden wdzieram si do rodka
formacji wroga i walcz z wszystkimi? Podobnie Satjaki. Zanim
go napade, przedziera si w pojedynk przez ocean wroga i
zabiwszy wielu by zalany krwi i wyczerpany. Napade go i
uzyskae nad nim przewag, gdy znajdowa si takim stanie. Czy
widzc go w takiej sytuacji nie powinienem go broni? Czy ty sam
nie broniby ycia tego, za ktrego dobro jeste odpowiedzialny?
Zamiast robi mi wyrzuty, czy wyrzuty samemu sobie, e chcc
go zabi przestae si troszczy o wasne ycie.
Ksi Bhurirawas, ktrego proporzec zdobi supek ofiarny i
ktry syn ze swych ofiar i prawych uczynkw, wypuci ze swej
pozostaej mu doni gow Satjaki pragnc pogry si w jodze i
uwolni z ciaa sw dusz. Lew rk usa dla siebie oe ze strza
i pragnc poczy si z Brahmanem odda swe zmysy we wadz
waciwych bstw. Skupiwszy swj wzrok na socu, a swe
oczyszczone serce na ksiycu przesta mwi powtarzajc w
myli Upaniszady i pogry si gboko w jodze. Caa armia
Kauraww wychwalaa go potpiajc rwnoczenie Kryszn i
Ardun i oskarajc ich o niegodziwy czyn. Kryszna i Arduna
rwnie wychwalali go w swych mylach nie wypowiadajc pod
jego adresem ani jednego zego sowa.
Arduna z trudem znoszc oskarajce go sowa Kauraww, z
sercem wypenionym alem, lecz bez gniewu, rzek do pogronego
w jodze Bhurirawasa: O herosie, wszyscy krlowie wiedz, e
przysigaem, i nikt nie zdoa zabi walczcego po naszej stronie
wojownika, jeeli znajduje si on w zasigu moich strza. Nie
przypisuj mi wic niegodziwoci, bo ucinajc ci rk trzymajc

miecz wzniesiony przeciw bezbronnemu Satjaki realizowaem sw
przysig i aden uczciwy czowiek nie moe mnie za to potpia.
Kady prawy czowiek musi jednak potpi zabjstwo Abhimanju,
chopca jeszcze, ktry pozbawiony swego rydwanu, broni i zbroi
zosta zabity przez atakujcych go wsplnie uzbrojonych po zby
wojownikw Kauraww.
O herosie, darz ci uczuciem rwnie gorcym jak mych braci.
Udaj si do miejsca, gdzie przebywaj jedynie sprawiedliwi
wspierany moj i Kryszny modlitw.
Kryszna rzek do Bhurirawasa: O ty, ktry zawsze pamitae
o wykonaniu agnihotry i przeprowadzie wiele rytuaw ofiarnych,
udaj si bez zwoki do tego regionu, ktry jest upragniony przez
wszystkich bogw z Brahm na czele, gdzie ja sam wiecznie
przebywam i pocz si ze mn unoszc si na grzbiecie ptaka
Garudy .

3. Ku powszechnej zgrozie Satjaki ucina gow pogronego w
jodze Bhurirawasa

Sandaja kontynuowa: O krlu, tymczasem Satjaki powsta z
ziemi, uchwyci swj miecz z zamiarem ucicia Bhurirawasowi
gowy, cho by on ju miertelnie zraniony przez Ardun i
wycofa z bitwy wszystkie swe zmysy pogrywszy si w jodze.
Widzc jego intencje wszyscy prbowali go powstrzyma sw
gon krytyk. On jednake utraciwszy rozum i nie zwaajc na
okrzyki dezaprobaty uci Bhurirawasowi gow uwalniajc z
ciaa jego dusz. aden z wojownikw nie zaaprobowa jego czynu.
Cz z nich mwia jednak midzy sob: To co si wydarzyo,
byo od dawna zapowiedziane. Zabicie Bhurirawasa byo przezna-
czeniem Satjaki. Nie moemy wic go obwinia za ten czyn i
negatywnie ocenia. Powstrzymajmy swj gniew, bo dawanie
upustu gniewowi zawsze przynosi nieszczcie. To sam Stwrca
zarzdzi, e zabije on Bhurirawasa.
Satjaki syszc gosy potpiajce jego czyn zawoa: O
grzeszni Kaurawowie, udajc sprawiedliwych potpiacie mnie za
mj czyn. Gdzie si podziewaa wasza prawo, gdy zabijalicie
bezbronnego Abhimanju? Zabijajc Bhurirawasa zrealizowaem
jedynie moj przysig. Kiedy bowiem w napadzie pychy
przysigem, e zabij kadego, kto powali mnie na ziemi lub
kopnie mnie w gniewie, choby nawet pogry si w jodze.
Arduna obcinajc Bhurirawasowi jego prawe rami zagrozi
realizacji mej przysigi i mej sawie. Uciem wic Bhurirawasowi
gow, aby nie uchodzi za kamc. Taki by wyrok losu. Jaki jest

wic mj grzech? Bhurirawas zgin walczc ze mn. Wojownik
powinien zawsze stara si zabi swego wroga.
W odpowiedzi na sowa Satjaki nikt nie wyrzek ani sowa.
Wszyscy w swych umysach wychwalali Bhurirawasa i nikt nie
pochwala zabjstwa tego wielkiego ofiarnika w czasie, gdy pogry
si w jodze. Jego leca na ziemi pikna gowa o ciemnych lokach
i piknych oczach wygldaa jak gowa konia obcita podczas
Ofiary Konia leca na otarzu ofiarnym. Uwicony przez sw
odwag i bohatersk mier pozostawi swe ciao na polu bitewnym
i uda si do najwyszych regionw nieba rozwietlajc je sw
prawoci.
Kopnicie Satjaki, ktry by wnukiem Sini przez Bhurirawasa,
ktry by synem Somadatty i zabicie Bhurirawasa przez Satjaki,
byo faktycznie od dawna ich przeznaczeniem wynikym z dziaa
ich ojcw.
Wojownik Wrisznich Sini narodzi si w tym samym rodzie, co
przywdca Jadaww ura dorwnujc mu si i energi. Pewnego
dnia krl Dewaka zorganizowa festiwal wyboru ma (swajamwara)
dla swej crki Dewaki, na ktry przybyli liczni wojownicy. Sini
dziaajc na rzecz syna ury Wasudewy (ojca Kryszny) pokona
wszystkich konkurentw w walce i porwa Dewaki na swj
rydwan. Starajcy si o jej rk Somadatta nie mg tego znie i
wyzwa Sini do walki, ktra trwaa p dnia. Gdy walczyli ze sob
na pici, Sini przewrci Somadatt na ziemi i trzymajc go za
wosy na oczach wszystkich przycisn go do ziemi sw stop.
Wyj z pochwy swj miecz chcc uci mu gow, lecz
ostatecznie odczuwajc lito wypuci go ze swego ucisku
darujc mu ycie. Somadatta nie mg wybaczy mu tej zniewagi i
szukajc zemsty podda si surowej ascezie oddajc cze iwie.
Gdy zadowolony z niego iwa obieca mu speni jego jedn
prob, Somadatta poprosi o syna, ktry na oczach wszystkich
krlw przewrci potomka Sini na ziemi i przygniecie go sw
stop. iwa zgodzi si speni jego prob i da mu syna
Bhurirawasa, ktry faktycznie przewrci na ziemi Satjaki
bdcego wnukiem Sini i przygnit go sw stop.
Satjaki z kolei zabi zniewaajcego go Bhurirawasa, bo
herosw Wrisznich nikt nie moe pokona. Znaj oni wszelkie
rodzaje broni i nigdy nie trac orientacji. To oni pokonuj bogw,
danaww i gandharww. Walcz bazujc na swej wasnej energii.
Na tym wiecie nie ma nikogo, kto byby im rwny. Oni zawsze
okazuj szacunek swym krewnym i podporzdkowuj si rozkazom
swej starszyzny. Nigdy nie podaj dbr tych, ktrzy w jakiej
sytuacji udzielili im wsparcia. Cho s bogaci, nie ulegaj pysze i

zawsze oddaj szacunek braminom. S zawsze zdolni do samo-
kontroli i nie zapominaj o oddawaniu czci bogom. Prdzej mona
przepyn ocean lub ruszy z posad gr Meru ni pokona
herosa Wrisznich.

4. Kryszna umoliwia Ardunie realizacj przysigi i zabicie
Dajadrathy stwarzajc iluzj zachodu soca

Sandaja kontynuowa: O krlu, po tym, jak Bhurirawas
zosta zabity przez Satjaki i uda si do nieba, Arduna rzek do
Kryszny: O Kryszna, soce zblia si ku zachodowi, a ja cigle
jeszcze nie zrealizowaem mej przysigi i nie zabiem krla
Dajadrathy. Sprbuj jak najszybciej dotrze do miejsca, gdzie on
stacjonuje ochraniany przez wojownikw Kauraww.
Durjodhana, Karna, Wriszasena i sam Dajadratha widzc
zbliajcy si do nich rydwan Arduny ruszyli mu naprzeciw.
Arduna uchwyciwszy spojrzenie Dajadrathy przeszy go
rozpalonym gniewem wzrokiem. Durjodhana rzek do Karny: O
Karna, nadszed wanie moment, na ktry od dawna czekae.
Poka ca sw moc i nie pozwl Ardunie zabi Dajadrathy. Dzie
zblia si ku kocowi i jeeli do koca dnia uda nam si go obroni,
zwyciymy w tej wojnie. Arduna nie speni swej przysigi i rzuci
si w pomienie ognia. Jego bracia, przyjaciele i sprzymierzecy nie
potrafi bez niego y, a gdy ich zabraknie, caa ziemia bdzie
naleaa do nas. Wyglda na to, e Arduna straci rozum, gdy
przysiga, e jeeli nie zabije Dajadrathy przed zachodem soca,
rzuci si w ogie. Sam los skazuje go na mier. Nie zdoa przedrze
si na czas przez bronice Dajadrathy strzay alji, Krypy,
Awatthamana, Duhasany jak i twoje i moje wasne.
Karna rzek: O Durjodhana, moje ciao jest gboko poranione
od strza Bhimy. Wszystkie moje czonki przeszywa trudny do
wytrzymania bl, lecz pozostaj na polu bitewnym, bo taki jest
obowizek wojownika. Moje ycie naley do ciebie i bd walczy
najlepiej jak potrafi. Dopki bd zdolny do wypuszczania strza
z mojego uku, dopty nie dopuszcz Arduny do Dajadrathy.
Bd walczy w jego obronie z caych mych si, lecz zwycistwo
jest wyrokiem losu.
Arduna wspomagany przez Bhim i Satjaki zasypywa
bronicych dostpu do Dajadrathy onierzy gradem swych strza
ucinajc im ramiona i gowy, zabijajc ich wierzchowce i niszczc
ich rydwany. Nikt nie mia nawet spojrze w jego kierunku.
Soce przybrao ju czerwony kolor zbliajc si nieuchronnie
ku zachodowi, gdy Durjodhana, Karna, alja, Awatthaman i

Wriszasena z Dajadrath na swych tyach otoczyli Ardun ze
wszystkich stron. Arduna wysyajc nieprzerwanie swe strzay we
wszystkich kierunkach zdawa si taczy na swym rydwanie
budzc przeraenie dwikiem uwalnianej ciciwy i uderze
swych palcw. Stojcy na czele swych oddziaw wojownicy
Kauraww z napitymi ukami przypominali potne we
przygotowujce si do skoku. Czekajc na zachd soca
potrzsali ukami i zasypywali go gradem strza i innej broni.
Arduna niszczy je i powodowa wrd nich wielk rze.
Karna stawia Ardunie zacity opr zasypujc go strzaami.
Arduna uderzy go dziesicioma, a nastpnie siedmioma strzaami,
podczas gdy wspomagajcy go Bhima i Satjaki uderzyli go trzema.
Karna w rewanu uderzy kadego z nich szecioma ostrzami.
Walczc sam jeden z trzema przeciwnikami wykazywa si wielk
odwag. Arduna przeszy wszystkie jego czonki setkami strza.
Karna zalany krwi uderzy go w rewanu swymi pidziesicioma
celnymi strzaami. Arduna w odpowiedzi zama mu uk i uderzy
go w sam rodek piersi swymi dziewicioma strzaami i chcc go
zabi z wielk szybkoci wystrzeli w jego kierunku strza o
sonecznej promienistoci, jednake Awatthaman widzc t
miercionon strza lecc w kierunku Karny zniszczy j szybko
swoj strza o gowicy w ksztacie pksiyca i zamana na p
opada na ziemi. Karna w tym czasie uchwyci nowy uk i zasypa
Ardun tysicami strza, lecz on rozpdzi je swymi strzaami tak
jak wiatr rozpdza chmur szaraczy i zasypa Karn gradem
swych ostrzy. Karna odpowiedzia potokiem swych strza. Obaj
ryczc jak lwy walczyli wykazujc si ogromn odwag i
umiejtnoci, oklaskiwani przez obserwujcych ich walk
Siddhw.
Durjodhana nawoywa do udzielenia wsparcia Karnie. Woa:
O wojownicy, ochraniajcie Karn! Nie zaprzestanie on walki,
dopki nie zabije Arduny. Zawsze mi to mwi!
Arduna widzc odwag i upr Karny swymi czterema celnymi
strzaami zabi jego konie, nastpn strza o szerokim ostrzu
powali jego wonic i nie zaprzestajc ataku przykry go chmur
strza. Widzc to Awatthaman zala Ardun potokiem strza,
zbliy si do Karny i wcign go na swj rydwan.
alja uderzy Ardun trzydziestoma strzaami, a Krypa trafi
Kryszn dwunastoma. Wriszasena uderzy ich obu siedmioma
ostrzami, a krl Dajadratha przeszy ich czterema. Arduna w
odpowiedzi ryczc jak lew uderzy syna Drony szedziesicioma
czterema strzaami, alj setk, Kryp dwudziestoma, Wriszasen
trzema, a Dajadrath dziesicioma. Wszyscy razem zarzucili go w

rewanu swymi ostrzami, chcc uniemoliwi mu za wszelk cen
realizacj jego przysigi, podczas gdy Arduna nie tracc zmysw
i mylc o utraconym krlestwie i krzywdach wyrzdzonych
Pandawom pokrywa strzaami wszystkie punkty przestrzeni. Jego
strzay opaday na ziemi jak deszcz meteorw. Ze swym ukiem
Gandiw by jak iwa ze swym ukiem Pinaka i zabija wroga tak
jak iwa swego czasu zabija asurw.
Przeciw Ardunie ruszyli liczni krlowie uchwyciwszy swe
maczugi, miecze, wcznie i wszelkie inne rodzaje broni. Arduna
nacigajc ciciw swego straszliwego uku uwalnia swe strzay z
brzkiem gonym jak pomruki burzy na koniec eonu i miejc si
dziko dziesitkowa oddziay twych synw zaludniajc w ten
sposb krlestwo boga mierci Jamy. Wypowiadajc wite
mantry przywoa bosk bro Aindr, z ktrej wysypao si tysice
ostrzy palcych jak promienie soca rozpraszajc ciemnoci
spowodowane przez potoki strza onierzy Kauraww i kadc
trupem wielu z nich. Odbierajc ycie setkom swych wrogw by
jak mier, ktra przybraa jego form. Wielu potnych wojow-
nikw tono w powodzi strza wywoanej przez jego bosk bro.
Widok Arduny budzi w oddziaach twych synw straszliw
panik. Przedziera si przez nie w kierunku Dajadrathy tak jak
soce przedziera si przez chmury w swym wiecznym ruchu ze
wschodu na zachd. Wszystkich dezorientowa swymi strzaami.
Wypeniajc nimi cay nieboskon i wszystkie punkty przestrzeni
zbliy si do krla Dajadrathy na odlego strzay i przeszy go
szedziesicioma czterema prostymi ostrzami. Rozgniewany
Dajadratha stojc na rydwanie ozdobionym proporcem z dzikiem
wystrzeli w jego kierunku liczne strzay ozdobione pirami spa
grone jak jadowite we uderzajc Ardun szecioma z nich, a
Kryszn trzema. Omioma strzaami uderzy konie Arduny, a jedn
trafi w jego proporzec. Arduna w rewanu par swych ostrzy uci
gow jego wonicy i obci jego proporzec. Twj syn i inni
bronicy Dajadrathy wojownicy z ciaami poranionymi od strza
zaczli obawia si o jego ycie i ruszyli ponownie przeciw
Ardunie, ktry powita ich swymi ostrzami.
Kryszna widzc, e do zachodu soca zostao ju bardzo
niewiele czasu rzek: O Arduna, Dajadrath ogarn strach. Ma
on jednak na stray szeciu potnych wojownikw Kauraww.
Bez pokonania ich nie zdoasz go zabi. Pozwl wic, e pogr
si jodze, aby zasoni soce. Dajadratha pomyli wwczas, e
soce ju zaszo i e nie grozi mu ju z twej strony adne
niebezpieczestwo. Wykorzystaj jego nieuwag i zabij go wiedzc,

e soce naprawd jeszcze nie zaszo. Arduna odpowiedzia: O
Kryszna, niech tak si stanie!
Kryszna, wyposaony w ascetyczn moc i bdcy Panem ascetw,
pogry si w jodze stwarzajc ciemno. Kaurawowie mylc, e
soce ju zaszo, nie posiadali si z radoci, przekonani, e teraz
Arduna bdzie zmuszony do rzucenia si w ogie i e wojska
Pandaww bez Arduny stan si dla nich atwym upem. Wszyscy
skierowali swe twarze ku zachodowi odwracajc je od Arduny.
Podobnie uczyni krl Dajadratha. I gdy tak sta zadowolony, z
twarz skierowan ku zachodowi Kryszna rzek do Arduny: O
Arduna, spjrz na Dajadrath, ktry straci koncentracj i poby
si wszelkiego lku przed tob. Nadesza wanie godzina jego
mierci. Zrealizuj wic sw przysig i obetnij mu gow.
Arduna ku ich wielkiemu zaskoczeniu zala oddziay twych
synw potokiem strza zabijajc wielu, a samego Dajadrath
uderzy szedziesicioma strzaami. Pod naciskiem jego strza
oddziay bronice Dajadrathy zaczy ucieka. Arduna par ku
Dajadracie zabijajc po drodze wszystko co ywe. Na jego
ciece nie byo sonia, konia i jedca, ktry nie byby zraniony
jego ostrzami. onierze Kauraww tracili w ciemnociach
orientacj i nie potrafili odrni si nawzajem. Sparaliowani
strachem tracili poczucie kierunku lub upadali na ziemi.
Spowodowana przez Ardun rze przypominaa niszczenie
ywych istot na koniec eonu. Tylko niewielkiej garstce udao si
uj z yciem. Ziemi zalaa powd krwi oczyszczajc j z
ziemskiego kurzu. Koa rydwanw grzzy w krwi, tysice
wciekych soni i koni pozbawionych swych jedcw uciekao z
gonych rykiem tratujc po drodze wasne szeregi. Niedobitki
utraciwszy swe zbroje i zbroczeni krwi prbowali ucieka
grzznc w morzu krwi. Arduna przedzierajc si przez gszcze
trupw nie zaprzestawa wypuszczania swych strza. Jego uk
zdawa si by bez przerwy napity i nikt nie potrafi zauway,
kiedy nakada na nowe strzay, ktre pyny potokiem we
wszystkich kierunkach siejc powszechny strach i panik.
Awatthaman, Krypa, Karna, Durjodhana, alja i Durjodhana
uderzani strzaami Arduny rwnie stracili chwilowo orientacj.
Arduna zama uk Karny i Wriszaseny i zabi wonic alji.
Gboko zrani Awatthamana i bramina Kryp.
Stajc przed Dajadrath naoy na swj uk straszliw
miercionon strza gron jak piorun Indry, ktr od dawna czci
mantrami, girlandami i kadzidekami. Kryszna rzek: O Arduna,
utnij szybko gow temu niegodziwemu krlowi. Posuchaj jednak,
co mam ci do powiedzenia. Jego ojcem jest synny krl

Wriddhakszatra, ktry dugo czeka, zanim otrzyma swego syna
proszc o niego bogw. W momencie jego narodzin gboki gos z
nieba rzek: O krlu, twj syn, w ktrego yach pynie krew
zarwno dynastii sonecznej jak i ksiycowej bdzie wielkim
wojownikiem, ktremu inni wojownicy bd oddawa cze.
Jednake pewnego dnia w czasie bitwy pewien wielki wojownik
utnie mu gow. Wriddhakszatra owadnity silnym uczuciem do
swojego syna zwoa wszystkich swoich krewnych i rzek: O bracia
i siostry, przysigam, e gowa tego, kto utnie gow mego syna
rozpadnie si na sto drobnych kawakw w momencie, gdy gowa
mego syna dotknie ziemi! Po wypowiedzeniu tych sw
Wriddhakszatra odda krlestwo we wadanie Dajadracie, a sam
uda si do dungli, gdzie podda si surowym umartwieniom.
Wyposaony w ogromn energi cigle jeszcze yje w dungli i
uprawia ascez.
Nie pozwl, aby gowa ucita Dajadrathy upadla na ziemi
powodujc, e twoja gowa rozpadnie si na kawaki. Cinij jego
gow ozdobion kolczykami i diademem na kolana jego ojca,
ktry pogrony w medytacjach nie bdzie mg jej dostrzec i
zrealizowa swej kltwy. Potrafisz tego dokona przy pomocy
swej boskiej broni.
Arduna wypuci ze swego uku mierteln strza o mocy
pioruna, ktra biegnc z szybkoci Garudy ucia gow Dajadrathy
i uniosa j w gr tak jak sok unosi sw ofiar. Potokami swych
strza pokierowa j w kierunku dungli, gdzie ojciec Dajadrathy
siedzia na ziemi pogrony w jodze. Gowa Dajadrathy upada na
jego kolana, lecz on tego nie dostrzeg. Gdy zakoczy swe
ascetyczne praktyki i powsta, ucita gowa Dajadrathy upada z
jego kolan na ziemi i moc jego wasnej kltwy jego gowa
rozpada si na sto kawakw w momencie, gdy gowa syna
dotkna ziemi. Cud ten zadziwi wszystkie ywe istoty, ktre
gosiy chwa Kryszny i Arduny.

5. Kryszna wycofuje ciemno i Kaurawowie wznawiaj walk

Sandaja kontynuowa: O krlu, w momencie, gdy Arduna
pozbawi Dajadrath ycia, Kryszna wycofa ciemno, ktra
pokrya pole bitewne dziki mocy jego jogi. Twoi synowie widzc,
e soce jeszcze nie zaszo, zrozumieli, e ciemno bya stworzon
przez Kryszn iluzj. Patrzc na martwe ciao Dajadrathy i tysice
onierzy zabitych przez Ardun pogryli si w aobie.
Tymczasem Kryszna, Arduna, Bhima i Satjaki zadli w swe
konchy, aby przesya wiadomo o mierci Dajadrathy Krlowi

Prawa. Judhiszthira odpowiedzia biciem w bbny i z now energi
ruszy ponownie na czele swych oddziaw przeciw Dronie.
Rwnie Arduna uradowany swym sukcesem nie zaprzestawa
walki, dopki soce nie schowao si cakowicie za horyzont.
Po mierci Dajadrathy bramin Krypa i Awatthaman ruszyli
wciekle przeciw Ardunie zalewajc go deszczem strza i ranic
go nimi bolenie. Arduna odpowiedzia swymi strzaami. Krypa
trafiony jego licznymi ostrzami straci na chwil zmysy i osun
si na dno rydwanu. Jego wonica mylc, e jest martwy,
wywiz go szybko poza zasig strza Arduny. Awatthaman
rwnie wycofa si z walki.
Arduna mylc, e zabi Kryp, nie mg powstrzyma ez.
Lamentowa: O Kryszna, biada obowizkom wojownika jak i mej
potdze i odwadze, ktre zmusiy mnie do zabicia bramina i
mojego nauczyciela! Widura od dawna przewidywa to straszliwe
zniszczenie naszego rodu i chcc temu zapobiec namawia krla
Dhritarasztr, aby pozby si Durjodhany. On jednake nie chcia
tego uczyni, bo zbyt kocha swego syna. Z tego to powodu mj
nauczyciel Krypa ley dzi na swym ou ze strza. Cho pad na
dno swego rydwanu od moich strza, chc spojrze na niego raz
jeszcze i odda cze jego heroizmowi. Jego mier jest dla mnie
rwnie bolesna jak mier mojego syna. Za spowodowanie jego
mierci z ca pewnoci pjd do pieka. Niebo zdobywaj ci,
ktrzy obdarowuj swego nauczyciela tym, co im najdrosze w
podzikowaniu za nauk, a ci, ktrzy go zabijaj, zasuguj na
pieko. Sam Krypa mnie tego naucza. Zabijajc go sprzeciwiem
si jego naukom! Biada temu, kto spowodowa mier swego
nauczyciela!
Tymczasem do walki z Satjaki ruszy Karna. Arduna rzek do
Kryszny: O Kryszna, skieruj mj rydwan przeciw Karnie, ktry
atakuje Satjaki, chcc wyranie pomci mier Bhurirawasa.
Kryszna rzek: O Arduna, nie nadszed jeszcze waciwy moment
na ostateczn walk z Karn. Zdaj si w tej sprawie na mnie. Karna
jest cigle w posiadaniu mierciononego oszczepu, ktry otrzyma
od Indry w zamian za chronic jego ycie zot zbroj i kolczyki, z
ktrymi si urodzi. Oddaje on temu oszczepowi cze i zamierza go
uy przeciw tobie. Nie nadesza jeszcze jego ostatnia godzina, w
ktrej bdziesz mg go zabi. Pozwl wic Satjaki, aby sam z nim
walczy posyajc mu na pomoc dwch braci Pacalw, ktrzy s
obrocami k twego rydwanu.
Satjaki walczy z Karn na rydwanie Kryszny, ktry poprzed-
niej nocy zdecydowany na podjcie walki, gdyby Arduna nie
zdoa zabi Dajadrathy, poprosi swego wonic Daruk, aby

czeka z rydwanem gotowym do walki na jego wezwanie. Kryszna
widzc, e Satjaki straci swj rydwan, zad w sw konch dajc
Daruce znak, aby zjawi si przed nim i rozkaza Satjaki, aby
wsiad do jego rydwanu. W ten to sposb Satjaki ruszy do walki z
Karn w rydwanie Kryszny majc za swego wonic Daruk. K
rydwanu bronili dwaj krlewicze Pacalw, Judhamanju i
Uttamaudas, ktrych wysa mu na pomoc Arduna.
Karna i Satjaki zbliyli si do siebie zalewajc si nawzajem
potokiem strza. Na nieboskonie zgromadzili si liczni bogowie,
danawowie i gandharwowie patrzc z podziwem, jak Daruka powozi
zrcznie rydwanem Kryszny pdzc do przodu, cofajc si,
zatrzymujc si lub zataczajc koa. Karna syczc jak w i rzucajc
na Satjaki gniewne spojrzenia nie zaprzestawa ataku. Podobnie
Satjaki uderza go celnymi strzaami. Ranili si nawzajem swymi
strzaami tak jak dwa walczce ze sob sonie rani si kami.
Satjaki elaznymi strzaami porani wszystkie czonki Karny i strza
o szerokim ostrzu powali jego wonic. Kolejnymi czterema
strzaami zabi jego konie i setk szybkich strza obci jego
proporzec. Powstrzyma si jednak od zabicia Karny pamitajc, e
to Arduna przysig mu mier. Syn Karny Wriszasena i syn Drony
Awatthaman widzc Karn bez rydwanu ruszyli przeciw Satjaki
wspierani przez alj i otoczyli go ze wszystkich stron. Kurz zakry
wszystko i nic nie byo wida. Wykorzystujc powstae ciemnoci
osabiony od otrzymanych ran Karna wsiad do rydwanu
Durjodhany i wycofa si z walki.
Przeciw samotnie walczcemu Satjaki ruszyli twoi pozostajcy
przy yciu synowie prowadzeni przez Duhasan. Satjaki majc
ich w zasigu strza zada im wiele ran, lecz ich nie zabi nie chcc
zadawa kamu przysidze Bhimy, ktry przysig mier
wszystkim twoim synom. Otoczony ze wszystkich stron przez
wojska Kauraww majc na uwadze dobro Krla Prawa i pragnc
zdoby niebo pokona ich wszystkich. Jego energia rwnaa si
energii dwch Krysznw (Kryszny i Arduny). Na caym wiecie
nie byo potniejszych od nich ucznikw.
Wkrtce po tym jak Satjaki pokona Karn i Kauraww
walczc na rydwanie Kryszny, pojawi si przed nim brat wonicy
Kryszny Daruki na nowym rydwanie w peni wyposaonym we
wszystko to, co jest potrzebne do walki, ozdobionym tysicem
gwiazd, flag i proporcem z wizerunkiem lwa. Satjaki opuci
rydwan Kryszny i przesiad si do nowego rydwanu, ktry brat
Daruki sprowadzi z nieba specjalnie dla niego. Karna rwnie
otrzyma nowy rydwan i obaj herosi wrcili do walki. Straty

poniesione w walce przez Kauraww byy ogromne. Z jedenastu
armii walczcych po ich stronie zostay jedynie cztery.
Zanim soce zaszo cakowicie za horyzont, Bhima zbliy si
do Arduny i rzek: O Arduna, Karna podczas walki ze mn
wielokrotnie obrazi mnie swymi sowami nazywajc mnie
eunuchem, gupcem, arokiem i todziobem niezdolnym o walki.
Zasuy sobie wielokrotnie na mier. Czas zrealizowa nasze
przysigi!
Arduna zbliy si do Karny zawoa: O Karna, jeste zbyt
zadufany w sobie i twe rozumowanie jest niegodziwe! Nigdy nie
wiadomo, kto w walce zwyciy i kto zostanie pokonany. Nawet
sam Indra, gdy angauje si w walk, nie wie z gry, jaki bdzie
jej wynik. Ty sam w walce z Satjaki nieomale stracie ycie. Nie
zabi ci on tylko dlatego, e pamita, e to ja przysigem ci
mier. Na tej samej losowej zasadzie udao ci si pozbawi Bhim
jego rydwanu. Obrzucanie go obraliwymi sowami jest pode i
grzeszne. Bhima jest wszystkim znany ze swej prawoci i odwagi.
Pokonuje on swych wrogw i nigdy nikogo niesusznie nie obraa.
Wielokrotnie pokona take ciebie. Wkrtce zbierzesz owoc swych
czynw. To ku wasnemu zniszczeniu przyczynie si do mierci
mego syna Abhimanju amic jego uk. Wkrtce ci za to zabij.
Zabij te wszystkich twoich zwolennikw. Spiesz si wic z
realizacj tego, co naley do twych obowizkw, bo ju niedugo
dowiadczysz cakowitej klski. Na twoich oczach zabij zarwno
twego syna Wriszasen jak i wszystkich atakujcych mnie krlw.
Jeste wypeniony pych i brakuje ci prawdziwej wiedzy. Ju
niedugo Durjodhana bdzie opakiwa tw mier .

6. Zwyciski Arduna z Kryszn wracaj do obozu Pandaww

Sandaja kontynuowa: O krlu, soce w kocu zaszo za
horyzont pozostawiajc wojownikw twych synw z sercami
wypenionymi niepokojem i alem. Pandawowie natomiast byli w
radosnym nastroju. Kryszna uciska Ardun i rzek: O Arduna,
dziki dobremu losowi zrealizowae sw przysig i zabie krla
Dajadrath. Wkrtce rwnie pozbawisz ycia Karn. Swoj energi
i si dorwnujesz Rudrze lub samemu Niszczycielowi.
Arduna rzek: O Kryszna, to dziki twej asce zrealizowaem
moj przysig, ktra byaby trudna do realizacji nawet dla bogw.
Ten kto ma ciebie za Pana, zwycia. To dziki twej asce mj
najstarszy brat, Krl Prawa, bdzie wkrtce ponownie wada ca
ziemi. Wszystko to jest rezultatem twej potgi. Nasze zwycistwo

jest twoim zwycistwem. Od ciebie zaley nasz sukces. Jestemy
wszyscy twoimi sugami.
Kryszna umiechn si na te sowa i pogna konie kierujc je z
powrotem do obozu Pandaww ukazujc Ardunie po drodze pole
bitewne pokryte ciaami herosw polegych w walce z nim. Gdy
stanli przed obliczem Judhiszthiry, Kryszna rzek: O krlu
krlw, dobry los ci sprzyja i dziki niemu twj modszy brat
Arduna zrealizowa swoj przysig i zabi krla Dajadrath.
Judhiszthira z sercem wypenionym radoci podszed do ich
rydwanu i uciska tych dwch Krysznw. Ocierajc z twarzy zy
radoci rzek: O Kryszna i Kryszna, dziki dobremu losowi
zrealizowalicie swe zadanie i zabilicie krla Dajadrath
pograjc naszego wroga w morzu rozpaczy.
Unoszc si ekstaz zacz wychwala Kryszn: O Kryszna, to
Ty jeste najwyszym wadc wszechwiata i ten, kto u Ciebie
szuka ochrony i ma Ciebie za swego Nauczyciela, osiga
powodzenie i realizuje wszystkie swe cele. Dziki Tobie pokona-
my naszych wrogw tak jak Indra pokona danaww, bo ci ktrzy
maj Ciebie po swojej stronie, s bez grzechu i nie mog przegra.
To dziki Twej asce Indra zdoby niemiertelno i regiony
wiecznej ekstazy i sta si krlem bogw zdobywajc w walce
wszystkie trzy wiaty. Jego odwaga, dziki ktrej pozabija tysice
danaww, ma rwnie swe rdo w Twojej asce.
To dziki Twej asce mg si zamanifestowa wszechwiat,
ktry na pocztku by nieskoczon przestrzeni wypenion wod
i ciemnoci i to dziki Twej asce mogy zaistnie w nim
wszystkie ruchome i nieruchome ywe istoty, ktre oddaj ci cze.
To Ty Jeste Stwrc wszystkich wiatw i Najwysz Jani.
Jeste wieczny i niezmienny. Ci, ktrzy Ci poznali i w Tobie
szukaj obrony, nigdy nie trac orientacji i zdoaj pokona
wszystkie przeszkody. Jeste Najwyszym Bogiem i Bogiem
bogw, ktry nie ma ani pocztku, ani koca.
To Ty jeste Najwyszy i Najstarszy. To Ty jeste samym
Boskim Istnieniem. Kto do Ciebie dociera, zdobywa najwysze
szczcie. To Ciebie wychwalaj wszystkie cztery Wedy. To
Ciebie nuc w swych witych sylabach. To Ty jeste Najwyszym
Bogiem, Bogiem Najwyszych Bogw, Panem wszystkich istot i
Panem ludzi. To Ty jeste Najwyszym Panem wszystkiego.
O Potny, O Panie Panw, O Uniwersalna Duszo, O Ty, ktry
jeste pocztkiem wszystkich rzeczy, przed Tob bij pokony. Ten,
kto jest przyjacielem Arduny i troszczy si o jego dobro, dociera
do Ciebiejego Nauczycielai zdobywa najwysze szczcie.

Kryszna i Arduna odpowiedzieli jednym gosem wychwalajc
Judhiszthir: O Krlu Prawa, krl Dajadratha i tum synw
Dhritarasztry nadtych od swej pychy sponli w ogniu twego
gniewu. Wkrtce twj gniew zabije rwnie Durjodhan i jego
przyjaci. Senior naszego rodu Bhiszma zgin rwnie w
konsekwencji twego gniewu. Ten, kto ma ciebie za swego wroga,
musi zgin. Ten kto ciebie rozgniewa, wkrtce straci swoje
krlestwo, dzieci, swych bliskich jak i swe ycie. Kauraww, ich
synw i ich krewnych mona uwaa ju za martwych, skoro
rozgniewali ciebie, Krla Prawa, ktry nigdy nie zaniedbuje swych
krlewskich obowizkw.
Bhima i Satjaki poranieni licznymi strzaami oddali rwnie
Krlowi Prawa naleny mu hod. Judhiszthira rzek do nich: O
wielcy herosi, dziki dobremu losowi wrcilicie zwyciscy ze
swej wyprawy w sam rodek oceanu wroga, gdzie udalicie si na
mj rozkaz, kadc trupem wielu wrogich krlw. Oddalicie mi
honory swym posuszestwem mojemu rozkazowi. Jestecie dla
mnie rwnie drodzy jak ycie. Krl Prawa uciska ich z oczami
wypenionymi zami radoci. Wszyscy Pandawowie podzielali
jego rado i nastawili swe serca na dalsz walk.

7. Kaurawowie opakuj sw klsk i mier Dajadrathy

Sandaja kontynuowa: O krlu, po mierci Dajadrathy w
obozie Kauraww ze wszystkich stron dochodziy pacz i lamenty.
Nikt nie chcia ju sucha sw Durjodhany, ktrego polityka
doprowadzia do mierci setek przywdcw i krlw.
Twj syn Durjodhana czu si bardzo nieszczliwy i sycza jak
w. Siedzia na swym tronie poblady, przygnbiony i pogrony
w melancholii. Myla: Pandawowie zniszczyli ju siedem moich
armii. Nikt wrd moich wojownikw nie dorwnuje Ardunie.
Gdy walczy z gniewem, nikt nie moe go pokona. Karna, na
ktrego odwadze opieraem moj wiar w zwycistwo, zosta
pokonany w walce i nie zdoa obroni ycia Dajadrathy!
Rozpaczajc w ten sposb ten ajdak, twj syn, ktry zgrzeszy
przeciw caemu wiatu, uda si do Drony i rzek: O braminie,
spjrz na t straszliw rze uczynion przez twych uczniw! Do
mierci Bhiszmy, ktrego uczyniem naczelnym dowdc moich
si militarnych, doprowadzi twj ucze ikhandin, a inny twj
ucze Arduna po wyciciu w pie moich siedmiu armii wysa do
krlestwa boga mierci Jamy krla Dajadrath.
To ty sam zbyt agodnym traktowaniem Arduny, ktry jest
twoim ulubionym uczniem, doprowadzasz do wyniszczenia moich

sprzymierzecw. To przez ciebie gin wszyscy ci, ktry prbuj
zapewni mi zwycistwo, a ci, ktrzy pozostali przy yciu widzc,
e nie s przez nas wystarczajco ochraniani, trac ch walki po
naszej stronie aujc, e nie walcz po stronie Pandaww. Tylko
Karna yczy nam szczerze zwycistwa.
Jake zdoam uwolni si od mego dugu, ktry zacignem u
tych, co zginli angaujc si w walk w obronie mojej sprawy?
Jestem prawdziwym ajdakiem i po spowodowaniu mierci tak
ogromnej liczby mych przyjaci nie zdoam si oczyci nawet przy
pomocy setki Ofiar Konia. Jestem nienasycony, grzeszny i upra-
wiam Bezprawie. Swymi dziaaniami spowodowaem, e wszyscy ci
wspaniali krlowie pragncy mojego zwycistwa udali si do
krlestwa boga mierci Jamy. Jestem bezgranicznie zawistny,
grzeszny, skpy i nieuczciwy. Sam powinienem zgin razem z
krlami zabitymi przez Ardun. Jaki sens bez nich ma moje ycie?
Dlaczego ziemia mnie nie pochonie, skoro moje dziaania s tak
grzeszne i podegaj do tej miertelnej wani. Po co mi moje wasne
ycie, skoro spowodowaem mier tak wielkiej liczby moich
sprzymierzecw? By moe uwolni si od mojego wobec nich
dugu wykazujc si wielkim bohaterstwem i ofiarujc wod do
Jamuny. Mj umys uspokoi si dopiero wwczas, gdy zabij
wszystkich Pacalw i Pandaww i sam udam si do tych regionw
nieba, gdzie udali si moi sprzymierzecy zabici przez Ardun.
Drona rzek: O Durjodhana, dlaczego ranisz mnie ponownie
swymi sowami? Mwiem ci wielokrotnie, e Arduny nie mona
pokona. Fakt, e Bhiszma, ktrego nie byli w stanie pokona
bogowie i danawowie, zosta miertelnie raniony przez jego strzay,
dowodzi niezbicie, e twoje armie s skazane na zatracenie. Czy
po upadku tego wielkiego herosa jest jeszcze co, na czym
moemy opiera nasz wiar w zwycistwo? Koci, ktrymi rzuca
akuni okradajc Krla Prawa z jego krlestwa stay si strzaami,
ktre skieroway si przeciw nam. Gdy Widura ostrzega ci przed
konsekwencjami tej gry w koci, nie chciae sucha jego
nawoywa do pokoju. Klska, ktrej wanie dowiadczasz, bya
przez niego przepowiadana. Rze, na ktr teraz bezsilnie patrzysz,
jest rezultatem zlekcewaenia jego sw. Czowiek, ktry lekce-
way mdre sowa prawdziwych przyjaci, szybko popada w
opay. Popenie przeraliwy czyn zncajc si nad szlachetnie
urodzon i praw on Pandaww, ktra w aden sposb nie
zasuya sobie na takie traktowanie. Majc do pomocy akuniego
przy aprobacie krla Dhritarasztry i na oczach zebranych w
Gmachu Gry krlw sprowokowae suszny gniew Pandaww.

Rozniecae go jeszcze bardziej odrzucajc rady Widury i
jednoczc si z Karn i Duhasan.
Po mierci Dajadrathy nie mog znale spokoju. Liczy na
mnie majc nadziej, e ochroni go przed strzaami Arduny, lecz
go zawiodem. Dopuciwszy do mierci Dajadrathy ton w alu.
Ty sam rwnie nie zdoae obroni ycia Dajadrathy, cho
miae do pomocy Karn, Awatthamana, Kryp i alj. Dlaczego
wic ranisz mnie swymi sowami?
Jakiego moemy spodziewa si koca teraz, gdy zabrako
midzy nami Bhiszmy i gdy Dajadratha i Bhurirawas zostali
zabici na oczach naszych uzbrojonych oddziaw? Matka Ziemia
musiaa przesta si o ciebie troszczy. Zosta nam jeszcze bramin
Krypa, ktrego trudno bdzie zabi. Ja sam, chocia raniony bez
przerwy przez twoje sowa, nie zdejm swej zbroi, zanim nie
wytn w pie wszystkich Pacalw razem z ikhandinem. Mj syn
bdzie rwnie postpowa zgodnie z nakazami swego ojca i
pozabija wszystkich Somakw. Uzbrojony w pokor i samo-
kontrol bdzie dziaa uczciwie i sprawiedliwie, biorc pod uwag
Prawo, Zysk i Przyjemno z najwyszym naciskiem na Prawo. Ty
sam rwnie ochraniaj swe oddziay. Sta do walki! Twoi
onierze s tak rozgniewani, e bd walczy nawet noc!
Po rozmowie z Dron Durjodhana uda si na spotkanie z
Karn i rzek: O Karna, biada nam wszystkim! Arduna majc
Kryszn za swojego wonic przedar si przez formacj Drony,
ktrej nie potrafiliby zama nawet bogowie i sam jeden na oczach
Drony jak i moich wasnych zabi Dajadrath i pobawi ycia
wielu naszych wojownikw. Ten potny syn Indry zredukowa
moje niezliczone wojska do ndznej resztki, ktr sam ogldasz.
Jak to stao si moliwe? Gdyby Drona naprawd chcia, nie
pozwoliby mu na to, lecz on jest cigle zbyt przywizany do
Arduny. Obiecawszy mi najpierw, e bdzie ochrania ycie
Dajadrathy, pozwoli Ardunie na zamanie naszych szeregw!
Ta straszliwa rze nie miaaby miejsca, gdybym zwolni Dajadrath
z obowizku walki i zezwoli mu na powrt do jego paacu. Moi
zabici przez Bhim bracia yliby jeszcze.
Karna rzek: O Durjodhana, nie obwiniaj Drony o to, co si
dzi wydarzyo, gdy walczy on w twej sprawie z ca sw si i
odwag nie dbajc o swe ycie. Arduna jest mistrzem w uyciu
wszelkiej broni obdarzonym niezwyk aktywnoci i modoci, i
dlatego zdoa wedrze si do rodka twej armii. Nie ma w tym
adnego cudu, e dysponujc bosk broni, trzymajc w doni swj
niebiaski uk Gandiw, ubrany w nieprzenikaln dla strza zbroj,
jadc na swym niebiaskim rydwanie powoonym przez Kryszn

zdoa przebi si przez ochron Drony, ktry sam nie jest ju
mody i nie dorwnuje mu szybkoci. Z tego to powodu Drona,
cho jest rwnie mistrzem w uyciu broni, nie potrafi ju go
pokona. Nikt nie potrafi zmieni wyrokw losu i to z wyroku losu
Dajadratha zosta zabity, cho my wszyscy, jak i ty sam
walczylimy w jego obronie z caych naszych si. Los kpi sobie z
naszych wysikw i decyduje o rezultatach zarwno mdrych jak
niemdrych dziaa. Wyrok losu zawsze si wypenia i obawiam
si, e los zadecydowa ju o naszej mierci .

Drona Parva, Jayadratha-Vadha Parva, Section CXXXIX-CLI.


Opowie 86
Wzburzone mierci Dajadrathy armie
kontynuuj walk noc

1. Pandawowie i Kaurawowie kontynuuj walk noc; 2. Ojciec Bhurirawasa,
Somadatta, szuka zemsty na Satjaki; 3. Awatthaman walczy z rakszas Ghatotkak
wzmocnionym dziki nocy i czyni pogrom w armiach rakszasw i Pandaww;
4. Pandawowie czyni spustoszenie w szeregach Kauraww; 5. Satjaki zabija
Somadatt, ojca Bhurirawasa.

Walki nie ustaway mimo ciemnoci nocy i wielu jedcw i ich
wierzchowcw tracio ycie. Od strza wroga giny setki onierzy
piechoty. Krew zwierzt i ludzi mieszaa si ze sob. Zewszd
dochodzio wycie szakali, a przeraliwe nocne sowy siaday na
proporcach Kauraww i gono pohukujc wryy nieszczcie.
Bbny, konchy i ryki soni czyniy straszliwy haas. Zderzajca si
ze sob bro wydawaa dwiki jak poncy las bambusowy.
Wszystko mieszao si ze sob w straszliwym chaosie. W gbokiej
ciemnoci nikt nie potrafi odrni przyjaciela od wroga.
Wszystko opanowao szalestwo nocy.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CLIII)

1. Pandawowie i Kaurawowie kontynuuj walk noc

Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu, po mierci
Dajadrathy walki nie ustaway, cho soce ju dawno zaszo i
zapada noc. Pod naporem oddziaw twych synw wyposaonych
w potne sonie bojowe onierze Pandaww i Pacalw padali
gsto trupem i niezdolni do stawienia im oporu rzucili si do
ucieczki. Nikt nie mia nawet spojrze w kierunku Durjodhany,
ktry zalewa wszystko dookoa potokami swych strza powodujc
straszliw rze. W kocu odwany Judhiszthira zbliy si do
niego na odlego strzay i swymi trzema celnymi strzaami o
szerokim ostrzu poama jego uk ozdobiony zotem. Jego nastpne
dziesi strza po zranieniu twego syna utkwio w ziemi tworzc
lini prost. Pacalowie otoczyli Judhiszthir, aby udzieli mu
wsparcia tak jak niebianie otoczyli Indr, gdy walczy z Wrtr.
Durjodhana gboko zraniony ognist strza Judhiszthiry usiad
bezradnie na tarasie swego rydwanu. Pacalowie wrzasnli na ten
widok jednym gosem: Krl Durjodhana zgin! Twj syn
jednake szybko odzyska zmysy i uchwyciwszy nowy uk
zawoa: O Judhiszthira, jeszcze mnie nie pokonaa, zaraz
poczujesz moje strzay! Na pomoc mu ruszy bramin Drona

zalewajc swymi strzaami zgromadzone wok Judhiszthiry tumy
Pacalw i rindajw. Rozprasza ich swymi ostrzami tak jak
soce swymi promieniami rozprasza burzowe chmury.
Walki nie ustaway mimo ciemnoci nocy i wielu jedcw i
ich wierzchowcw tracio ycie. Od strza wroga giny setki
onierzy piechoty. Krew zwierzt i ludzi mieszaa si ze sob.
Zewszd dochodzio wycie szakali, a przeraliwe nocne sowy
siaday na proporcach Kauraww i gono pohukujc wryy
nieszczcie. Bbny, konchy i ryki soni czyniy straszliwy haas.
Zderzajca si ze sob bro wydawaa dwiki jak poncy las
bambusowy. Wszystko mieszao si ze sob w straszliwym chaosie.
W gbokiej ciemnoci nikt nie potrafi odrni przyjaciela od
wroga. Wszystko opanowao szalestwo nocy.
Opadajce na ziemi potoki krwi oczyszczay przestworza ze
wznoszcego si w gr bitewnego kurzu. Walczce ze sob tumy
Bharatw ozdobionych drogimi kamieniami i zotem przypominay
niebo usiane gwiazdami. Mieszajce si ze sob odgosy bitwy,
wrzaski szakali i krakanie wron wypeniajc sob ca przestrze
byy jak grzmoty towarzyszce piorunowi Indry. Potne sonie i
rydwany przybrane zotem wyglday jak chmury naadowane
elektrycznoci. Nieustajce w ruchu miecze, oszczepy, wcznie,
lance i maczugi byy jak wybuchy ognia. Nieustajcy w walce
wojownicy byli jak towarzyszcy burzy porywisty wiatr, ktrego
niszczcej sile nic nie zdoa si oprze.
Drona swymi celnymi strzaami pobawi ycia wszystkich
Kaikejw oraz synw Dhrisztadjumny. Uci rwnie gow
krlowi Siwi, ktry zaatakowa go swymi ostrzami i zabi jego
wonic. Durjodhana przysa mu nowego wonic i Drona ruszy
ponownie do ataku na wroga.
Syn krla Kalingw wspierany przez swe oddziay ruszy
przeciw Bhimie szukajc na nim zemsty za zabicie jego ojca. Bhima
w odpowiedzi na jego strzay wskoczy na jego rydwan i zabi go
goymi piciami. Koci zabitego ksicia rozproszyy si po ziemi.
Karna i modsi synowie krla Kalingw rozgniewani uczynkiem
Bhimy ruszyli przeciw niemu do ataku zalewajc go strzaami
gronymi jak jadowite we. Bhima w rewanu wskoczy na rydwan
ksicia Dhurwy i rwnie pozbawi go ycia uderzeniem swej
potnej pici. Ryczc dziko zeskoczy z jego rydwanu wprost na
rydwan jego brata Dajaraty i uderzajc go sw pici na oczach
Karny wysa go do krlestwa boga mierci Jamy. Karna wyrzuci w
kierunku Bhimy swj ozdobiony zotem oszczep, lecz Bhima
uchwyci go sw doni i wyrzuci z powrotem w kierunku Karny.
Po dokonaniu tego wyczynu powrci na swj rydwan kierujc swe

strzay przeciw atakujcym go oddziaom twych synw. Z dzikim
umiechem celnym ostrzem zabi wonic twego syna Durmady,
ktry szybko przesiad si na rydwan swego brata Duszkarny i obaj
zasypali Bhim gradem strza. Rozgniewany Bhima rozbi ich
rydwan potnym kopniciem i uderzeniem pici wysa ich do
krlestwa boga mierci Jamy. Ich mierci towarzyszyy gone
okrzyki zgrozy. Bhima zdawa si przybra form Najwyszego
Boga iwy i twoi synowie tracc zmysy rzucili si do ucieczki.
Wkrtce jednak rozpaleni wciekoci i rwni w swej potdze
synom Waruny prowadzeni przez Dron i prowadzc za sob
ogromn ilo soni, rydwanw i piechoty ponowili swj atak na
Bhim, ktry tej nocy dokona wrd nich ogromnego pogromu
radujc tym serca wszystkich Pandaww, ktrzy oddawali mu cze
tak jak bogowie oddaj cze Indrze.

2. Ojciec Bhurirawasa, Somadatta, szuka zemsty na Satjaki

Sandaja kontynuowa: O krlu, po tym, jak Satjaki uci
gow Bhurirawasa, jego ojciec Somadatta pon chci zemsty.
Dostrzegajc Satjaki na polu bitewnym podjecha do niego na
swym rydwanie i zawoa: O wojowniku Wrisznich, zasuye na
mier! Porzucie ciek wojownika, ktr bogowie przypisali
szlachetnie urodzonym i zachowae si jak zwyky zoczyca!
Wojownik nie zabija tego, kto wycofa swe zmysy z bitwy, jest
bezbronny, odoy bro lub prosi o lito. Dotychczas wyrniae
si zawsze wrd Wrisznich odwag i prawoci. Dlaczego wic
zachowae si tak okrutnie wobec mojego syna ucinajc mu
gow, cho pogry si w jodze bdc ju miertelnie zraniony
przez Ardun, ktry obci mu rami. Zbierz teraz owoc swego
ajdackiego postpku i walcz ze mn! Zaraz utn ci gow moj
uskrzydlon strza! Zabij ci razem z twoimi synami i
modszymi brami, zanim skoczy si ta noc. Nawet Arduna nie
zdoa was ochroni. Niech mnie pieko pochonie, jeeli nie
zrealizuj mej przysigi!
Satjaki odpowiedzia: O Somadatta, jestem wojownikiem i
moje serce jest cakowicie pozbawione lku. Nawet jeeli
zaatakujesz mnie pod ochronn swoich zbrojnych oddziaw, nie
zdoasz mnie przestraszy. Nie walcz wic ze mn jedynie przy
pomocy obraliwych sw! Przysigam na stopy Kryszny i moje
wszystkie dobre czyny, e zabij ci razem z twoimi synami i
krewnymi, zanim noc si skoczy. Jeste ju zreszt od dawna
martwy, cho zostae wyposaony w ogromn energi. Zabia ci
energia Judhiszthiry, w ktrym zamieszkaa dobroczynno, samo-

kontrola, czysto serca, wspczucie, skromno, przebaczenie,
wiedza, jak i wszystko inne, co jest niezniszczalne.
Wyzywajc si w ten sposb nawzajem do walki zalewali si
potokami strza. Durjodhana prowadzc za sob tysic rydwanw i
dziesi tysicy koni otoczy Somadatt udzielajc mu wsparcia. Z
pomoc przyby mu rwnie akuni razem ze swymi brami,
synami i wnukami prowadzc za sob sto tysicy koni. Na pomoc
Satjaki na czele swej dywizji ruszy Dhrisztadjumna. Dwie
przeciwstawne siy zderzyy si ze sob ponownie jak dwa targane
burz oceany. W pewnym momencie Somadatta bolenie zraniony
przez celne strzay Satjaki straci na chwil zmysy osuwajc si na
dno swego rydwanu i jego wonica szybko wywiz go poza
zasig strza. Rozgniewany tym Drona ruszy wciekle przeciw
Satjaki chcc go zabi. W tym samym czasie na pomoc Satjaki
ruszy Judhiszthira prowadzc za sob liczne oddziay. Rozpocza
si przeraliwa bitwa Pandaww z ich nauczycielem. Drona
zasypa onierzy Pandaww chmur strza ranic wielu z nich i
pod naciskiem jego strza zaczli ucieka. Widzc to Arduna
ruszy przeciw Dronie dodajc im ducha i skaniajc ich do
powrotu, lecz wcieky Drona zmusi ich ponownie do ucieczki.
Arduna i Bhima nie dawali jednak za wygran. Podobnie Satjaki i
Dhrisztadjumna. Inni onierze widzc ich odwag ponownie
ruszyli do walki z wrogiem.

3. Awatthaman walczy z rakszas Ghatotkak wzmocnionym
dziki nocy i czyni pogrom w armiach rakszasw i Pandaww

Sandaja kontynuowa: O krlu, Awatthaman na wspomnienie
mierci Bhurirawasa i widzc jego zabjc Satjaki zawrza
strasznym gniewem i ruszy przeciw niemu ze wzniesionym ukiem.
Nie zdoa jednak do niego dotrze, gdy zosta zaatakowany przez
gigantycznego rakszas Ghatotkak, syna Bhimy i demonki
Hidimby, ktry pdzi na swym przeraliwym olbrzymim pojedzie
z czarnego elaza pokrytym niedwiedzi skr i wyposaonym
we wszelk maszyneri, ktry poruszajc si na swych omiu
koach grzmia jak chmury burzowe. Pojazd ten nie by zaprzony
do adnych zwierzt pocigowych i sam swym wygldem przypo-
mina sonia. By ozdobiony wntrznociami rnych zwierzt,
krwisto-czerwonymi flagami i proporcem z wizerunkiem dziko
wrzeszczcych spw z rozpostartymi skrzydami. Ghatotkaka
prowadzi za sob ca armi gronie wygldajcych rakszasw
trzymajcych w doniach lance, maczugi, skay i wyrwane drzewa.
Widok Ghatotkaki ze wzniesion broni wirujc w jego doni i

jego armii wzbudzi we wrogu straszliwy lk. Ghatotkaka
przypomina poruszajc si gr w jej przeraliwym aspekcie. Z
gow ozdobion diademem, dzik twarz, potwornymi kami,
uszami ostrymi jak strzay, szerokimi komi policzkowymi,
sterczcymi wosami, przeraliwymi oczami, zapadym brzuchem,
przepastnymi, buchajcymi ogniem szeroko otwartymi ustami
wzbudza lk samym swym wygldem, a swym wrzaskiem wywo-
ywa panik wrd zwierzt i ludzi. Rakszasowie wzmocnieni
dziki nocy zaczli zasypywa onierzy twych synw deszczem
gazw, elaznych k, lanc i wczni. Pod ich naporem zaczli
ucieka. Jednake bramin Drona mimo otrzymanych ran pozosta
na miejscu i swymi strzaami zniszczy iluzj stworzon przez
Ghatotkak.
Wcieky z powodu utraty swej iluzji Ghatotkaka wspierany
przez swego syna Andanaparwana zbliy si do Awatthamana i
przeszy go swoimi ostrzami, ktre zbroczone jego krwi zaryy si
w ziemi. Awatthaman w rewanu przeszy go dziesicioma
strzaami. Bolenie zraniony Ghatotkaka uchwyci w do potne
koo ozdobione zotem i drogimi kamieniami o brzegu ostrym jak
brzytwa i tysicu szprych i wyrzuci je w kierunku Awatthamana,
lecz on rozbi je na drobne kawaki, ktre opady na ziemi jak
utracona nadzieja. Rozgniewany rakszasa przykry Awatthamana
swymi strzaami tak jak demon Rahu zaciemnia soce. W tym
samym czasie syn rakszasy Andanaparwan zatrzyma nowe
strumienie strza syna Drony tak jak gra zatrzymuje wiatr i zala
go deszczem swych ostrzy. Awatthaman wyglda jak gra Meru
przykryta potokami monsunu. Potny jak Rudra zapon
strasznym gniewem. Sw jedn celn strza obci proporzec na
rydwanie Andanaparwana, dwiema innymi zabi jego dwch
wonicw, a nastpnymi zama jego uk i zabi jego konie. Syn
Ghatotkaki uchwyci buat ozdobiony zotymi gwiazdami, lecz
Awatthaman natychmiast go zniszczy. Nastpnie uchwyci sw
maczug i krcc ni w powietrzu rzuci w kierunku syna Drony,
ktry natychmiast zniszczy j swymi strzaami. Wznis si w
gr dziko ryczc i wyrywajc z ziemi drzewa rzuca nimi w syna
Drony. Awatthaman niszczy je swymi strzaami, i gdy rakszasa
ubrany w sw elazn zbroj zeskoczy na swj ozdobiony zotem
rydwan wygldajc jak pikne wzgrze na powierzchni ziemi, sw
celn strza uci mu gow.
Ghatotkaka widzc mier swego syna zawoa: O synu Drony,
nie ujdziesz mi dzi z yciem! Awatthaman odpowiedzia: O
synu Bhimy, zaprzestamy walki. Nie powinienem bowiem z tob
walczy, bo jeste dla mnie jak syn. Nie ywi do ciebie adnej

urazy, jednake gdy si rozgniewam, mog ci zabi, bo ten kogo
opanowa gniew potrafi zabi nawet sw wasn ja. Ghatotkaka
z oczami czerwonymi z gniewu zawoa: O synu Drony, czyby
uwaa mnie za tchrza lub za kogo z gminu, e mwisz do mnie
w ten sposb i odmawiasz mi walki? Jestem synem Bhimy, ktry
jest ozdob rasy Kurw. Jestem synem Pandawy, ktry nigdy nie
ucieka przed walk. Jestem te krlem rakszasw rwnie pot-
nym jak dziesiciogowy Rawana. Nie ujdziesz mi dzi z yciem!
Ghatotkaka zasypa syna Drony deszczem strza o wielkiej
mocy, lecz on natychmiast zniszczy je swymi celnymi ostrzami.
Iskry sypice si ze zderzajcych si strza i innej broni rozbys-
kiway si na nocnym niebie jak robaczki witojaskie.
Ghatotkaka dziki swej mocy stwarzania iluzji uczyni si
niewidocznym. Nastpnie przybra form wielkiej skalistej gry o
szczycie poronitym drzewami, z ktrej wypyway niczym rzeka
strumienie wczni, oszczepw, mieczy i maczug. Na jej widok
Awatthaman nawet si nie poruszy i wypowiadajc odpowiednie
mantry przywoa sw niebiask bro Wadr o mocy pioruna i
zniszczy ni stworzon przez rakszas iluzj. Ghatotkaka
przybrawszy form chmur ozdobionych tcz pokrywajcych
nieboskon zarzuci syna Drony lawin kamieni i ska.
Awatthaman jednake szybko zniszczy rwnie t iluzj przy
pomocy swej niebiaskiej broni Wajawja i pokrywajc swymi
strzaami wszystkie punkty przestrzeni zabi nimi sto tysicy
wojownikw na rydwanach. Nieustraszony Ghatotkaka z napitym
ukiem nie zaprzestawa ataku wspomagany przez ogromn liczb
rakszasw o przeraliwych gowach i karkach, ktrzy bdc sami
jak rozjuszone sonie o ogromnej sile, jechali na soniach, koniach
lub rydwanach. Ubrani byli w rne rodzaje zbroi i uzbrojeni w
rne rodzaje broni. Ich straszliwe twarze wykrzywiaa wcieko.
Ich potga rwnaa si sile Indry.
Widok rakszasw wzbudzi w Durjodhanie niepokj. Widzc
to Awatthaman zawoa: O Durjodhana, uspokj swych onierzy
i razem ze swymi brami wycofaj si z walki z rakszasami. Ja sam
ich pokonam. Durjodhana rzek: O synu Drony, twj szacunek
dla nas i twe serce s wielkie. Zwracajc si do akuniego rzek:
O akuni, Arduna i jego bracia walcz z setk tysicy
wojownikw na rydwanach. Poprowad nastpne szedziesit
tysicy wojownikw na rydwanach i szedziesit tysicy
piechurw do walki z nimi. Zabij Judhiszthir, Bhim, Nakul i
Sahadew osabionych ju i poranionych przez celne strzay
Awatthamana. Na tobie opieram moj wiar w zwycistwo. Zabij
ich tak jak bg wojny Skanda zabi asurw.

Tymczasem Awatthaman walczy dalej z rakszasami, ktrych
siy wzmacniaa noc. Ghatotkaka uderzy go w pier dziesicioma
strzaami niszczcymi jak ogie. Od ich uderzenia Awatthaman
zadra jak potne drzewo od uderzenia pioruna. Widzc to
Ghatotkaka sw strza o szerokim ostrzu zama jego uk.
Awatthaman uchwyci jednak szybko nowy uk i zasypa
olbrzymiego rakszas sigajcego nieba i jego oddziay gradem
swych strza konsumujc ich nimi tak jak Agni konsumuje swymi
ognistymi jzykami wszystkie ywe istoty na koniec eonu. Wyci w
pie ca armi (Akszauhini) rakszasw i olepiajc ich swym
blaskiem by jak iwa palcy miasto demonw Tripura. Doprowa-
dzeni tym do wciekoci pozostali jeszcze przy yciu rakszasowie o
ogromnych twarzach, dugich jzykach, potnych kach i
rozdziawionych ustach ponowili atak. Dziko ryczc zasypali syna
Drony rnego rodzaju broni. Cho widok ten wzbudzi niepokj w
sercach twych synw, Awatthaman nawet nie drgn i wypo-
wiadajc odpowiednie mantry niszczy zasypujc go bro swymi
ostrzami o mocy pioruna i zabija rakszasw strzaami o zotych
lotkach. Pozostali przy yciu z wciekoci ponawiali przeciw
niemu atak, lecz on spala ich swymi ognistymi strzaami.
Olbrzymi Ghatotkaka rzucajc wcieke spojrzenia i zagryzajc
usta ruszy przeciw synowi Drony swym przeraliwym pojazdem
chcc zmierzy si z nim w pojedynku. Krcc w powietrzu
elazn maczug ozdobion omioma dzwoneczkami wyrzuci j
w jego kierunku gono ryczc. Awatthaman zeskoczywszy ze
swego rydwanu na ziemi odrzuci swj uk, zapa t przeraliw
maczug i wyrzuci j z powrotem w kierunku rakszasy, ktry
widzc jej lot szybko zeskoczy ze swego pojazdu na ziemi.
Straszliwa maczuga opada na jego pojazd spalajc go na popi i
przebia si a do rodka ziemi. Wyczyn Awatthamana zosta
nagrodzony wielkim aplauzem. Ghatotkaka przesiad si szybko na
rydwan Dhrisztadjumny i uchwyciwszy straszliwy uk, grony jak
uk Indry, zasypa syna Drony gradem strza. Awatthaman w
odpowiedzi uderzy go w pier licznymi strzaami ze zotymi
lotkami i zasypa ich rydwan tysicem swych ostrzy. Ghatotkaka i
Dhrisztadjumna niszczyli je w locie swymi strzaami.
Bhima prowadzc za sob tysic rydwanw, trzy setki soni i
sze tysicy kawalerii ruszy na pomoc swemu synowi zalewajc
Awatthamana potokami strza. Zawsze prawy Awatthaman
wykazujc si niezwyk odwag i brakiem zmczenia w jednym
mgnieniu oka pooy trupem setki wojownikw i zwierzt.
miertelnie zranione jego strzaami sonie paday na ziemi

wygldajc jak oberwane szczyty gr poruszajc w konwulsjach
swymi trbami wygldajcymi jak rozwcieczone we.
Awatthaman w swej niepohamowanej furii nie zaprzestawa
wypuszczania ze swego uku potokw strza ranic nimi wszystkich
Pandaww cznie z Bhim wspierajcych Ghatotkak. Swymi
przeraliwymi strzaami zabi siedmiu synw krla Drupady oraz
synw Kuntibhody. Nastpnie po zabiciu rutajusa i Satrundaji,
naoy na swj uk przeraliw strza i wypuci j w kierunku
Ghatotkaki. To potne ostrze przeszyo pier rakszasy i zakopao
si w ziemi. Gboko zraniony Ghatotkaka upad na dno rydwanu
Dhrisztadjumny, ktry wywiz go szybko poza zasig strza.
Tymczasem Awatthaman po zmuszeniu wroga do ucieczki
zarycza jak lew, podczas gdy Sidhowie, gandharwowie, ptaki,
nagowie, pisaki, Ojcowie, kruki, misoercy, duchy, apsary i
niebianie wychwalali jego potg.

4. Pandawowie czyni spustoszenie w szeregach Kauraww

Sandaja kontynuowa: O krlu, Pandawowie rozaleni
stratami w swych szeregach spowodowanymi przez Awatthamana
ruszyli ponownie do ataku na wroga. Somadatta dorwnujcy
swymi zaletami krlowi Jajati, zbliy si ponownie do Satjaki i
zasypa go gradem swych strza chcc pomci mier swego syna
Bhurirawasa. Bhima wspierajc Satjaki zala Somadatt potokiem
strza, na co on odpowiedzia gstym deszczem swych ostrzy
ranic go. Satjaki uderzy Somadatt swymi dziesicioma ostrymi
strzaami o mocy pioruna i ponownie trafi go siedmioma.
Nastpnie uderzy go w pier strza ze zotymi lotkami podczas
gdy Bhima w tym samym czasie uderzy go w gow straszliw
broni Parigh pozbawiajc go przytomnoci. Widzc Somadatt
w takim stanie, jego ojciec Walhika zbliy si do Satjaki i Bhimy i
zasypa ich gradem strza. W wielkim gniewie wyrzuci w
kierunku Bhimy wczni uderzajc go w pier. Bhima zachwia
si i straci przytomno opadajc na dno rydwanu. Szybko jednak
wrci do zmysw i uchwyciwszy sw potn maczug wyrzuci
j w kierunku Walhiki ucinajc mu gow. Brat jego pradziadka
amtanu upad na ziemi jak drzewo trafione przez piorun.
Twoich dziesiciu synw widzc mier tego herosa zalali
Bhim deszczem strza. Bhima naoy na swj uk miertelne
strzay i mierzc starannie w kadego z nich pozbawi ich ycia i
nastpnie przykry paszczem swych strza ulubionego syna Karny.
Brat Kary Wrikaratha chcc go broni uderzy Bhim swymi
strzaami. Wcieky Bhima rewanujc si sw celn strza

pozbawi go ycia i nie zaprzestajc wysyania swych strza zabi
siedmiu braci akuniego. Zaraz potem zabi jego dalszych piciu
braci, gdy ruszyli przeciw niemu szukajc zemsty.
Tymczasem krl Judhiszthira na czele swych oddziaw
dziesitkowa szeregi twych synw pokrywajc ziemi setkami
martwych cia i rzek krwi. Drona ponaglany przez twych synw
przykry Judhiszthir paszczem strza i nastpnie wypowiadajc
odpowiednie mantry wysa przeciw niemu sw bosk bro
Wajawj, lecz Judhiszthira zneutralizowa j szybko przy pomocy
swej wasnej niebiaskiej broni. Drona doprowadzony tym do
wciekoci wysya przeciw niemu inne rodzaje boskiej broni,
ktre byy w jego posiadaniu, lecz Judhiszthira zniszczy je
wszystkie wasn broni. Drona przywoa niebiask bro Aindr
i Pradapati, lecz Judhiszthira zneutralizowa j przywoujc sw
bro Mahendr. Rozgniewany Drona przywoa bro Brahmy
przeraajc tym wszystkie ywe istoty, lecz Krl Prawa
zneutralizowa j swoj wasn broni Brahmy. Ich pojedynek
wywoywa powszechny aplauz. Drona widzc, e nie moe
pokona Judhiszthiry skierowa sw bosk bro Wajawj przeciw
oddziaom krla Drupady. Dziesitkowani przez t bro
Pacalowie zaczli w panice ucieka. Arduna i Bhima prbujc
ich zatrzyma zostali zaatakowani przez ogromne siy twych
synw prowadzone przez Awatthamana. Bhima walczc po
prawej stronie, a Arduna po lewej stawili im zacieky opr. Na
pomoc im ruszyy oddziay Kaikejw, rindajw, Pacalw i
Matsjw. W kocu militarne siy twych synw dziesitkowane
przez siy Pandaww i pokonane przez noc i senno zaczy si
zaamywa i ucieka. Drona i jego syn mimo usilnych stara nie
mogli ich zatrzyma.

5. Satjaki zabija Somadatt, ojca Bhurirawasa

Sandaja kontynuowa: O krlu, tymczasem Satjaki dostrzeg
ponownie ojca Bhurirawasa, Somadatt, potrzsajcego swym
potnym ukiem i rzek do swego wonicy: O Suta, prowad
konie w kierunku Somadatty. Nie zaprzestan dzi walki, zanim go
nie zabij. Somadatta widzc zbliajcego si do niego Satjaki
ruszy mu naprzeciw przykrywajc go chmur strza. Satjaki
odpowiedzia deszczem swych ostrzy. Nie przerywajc walki ranili
si nawzajem dziesitkami strza. Zalani krwi ze swych ran
rzucali na siebie wcieke spojrzenia. Ze strzaami tkwicymi w ich
ciaach wygldali jak dwa jeozwierze. Poprzebijani strzaami ze

zotymi lotkami wygldali jak dwa potne drzewa pokryte
wietlikami lub jak dwa wcieke sonie ozdobione pochodniami.
Somadatta naoywszy na swj uk strza o gowicy w
ksztacie pksiyca zniszczy ni uk Satjaki i wypuszczajc swe
nastpne strzay z ogromn prdkoci przeszy go najpierw
dwudziestoma picioma, a potem jeszcze dziesicioma strzaami.
Satjaki uchwyci nowy uk i z wciekoci przeszy Somadatt
picioma ostrzami, po czy miejc si dziko uci jego zoty
proporzec. Rozgniewany Somadatta w rewanu przeszy Satjaki
dwudziestoma picioma strzaami. Satjaki w odpowiedzi zama
jego uk i przeszy go setk celnych strza ze zotymi lotkami.
Somadatta uchwyci nowy uk i zasypa Satjaki gradem strza.
Bhima wspierajc Satjaki uderzy Somadatt dziesicioma
strzaami, a Somadatta w rewanu uderzy go swymi licznymi
ostrzami. Satjaki doprowadzony do wciekoci wycelowa w pier
Somadatty sw straszliw bro Parigh wyposaon w zot
maczug i gron jak piorun, jednake Somadatta zama j na
poow przy pomocy swej broni. Satjaki w rewanu sw strza o
szerokim ostrzu zniszczy uk Somadatty, picioma strzaami
zerwa skrzane ochraniacze z jego doni i czterema ostrzami zabi
jego cztery ogiery. Nastpnie miejc si dziko sw prost strza
uci gow jego wonicy. W kocu naoy na ciciw swego uku
straszliwe ostrze o przeraliwym blasku, zaopatrzone w zote lotki,
naostrzone na kamieniu i nasycone tuszczem. Lecc w kierunku
Somadatty z prdkoci sokoa uderzyo go z ogromn si w pier
pozbawiajc go ycia.

Drona Parva, Ghatotkacha-Vadha Parva, Section CLII-CLVI.


Opowie 87
Karna traci oszczep Indry przeznaczony dla
Arduny zabijajc nim Ghatotkak

1. Krypa krytykuje pych Karny, na ktrego obietnicy zabicia Arduny Durjodhana
opiera sw wiar w zwycistwo; 2. Awatthaman dowodzi, e jego uczucie do
Pandaww nie ma wpywu na jako jego walki na rzecz Durjodhany, cho jest on
ucielenieniem grzechu; 3. W rodku nocy wrogie armie ponownie formuj swe
szeregi i kontynuuj walk przy wietle pochodni; 4. Kryszna powstrzymuje
Ardun od walki z Karn ze wzgldu na to, e posiada on cigle oszczep Indry i
wysya przeciw niemu rakszas Ghatotkak; 5. Karna zabija Ghatotkak oszczepem
Indry tracc sw bro, ktr zdoby, aby zabi Ardun; 6. Gdy Pandawowie
opakuj mier Ghatotkaki, Kryszna cieszy si, e Karna straci oszczep, ktrym
mg zabi Ardun; 7. Kryszna ujawnia si jako ten, ktry dziki swym sprytnym
posuniciom powoduje mier wojownikw, ktrzy inaczej byliby nie do
pokonania; 8. Wjasa ucisza al i gniew Judhiszthiry wyjaniajc, e mier
Ghatotkaki jest ofiar na rzecz jego zwycistwa.

Kryszna rzek: O Arduna, Karna, ktry przybra sw
przeraliw form walczy jak sam krl bogw Indra. Nikt nie
potrafi stawi mu czoa poza tob i rakszas Ghatotkak. Nie
nadszed jednak jeszcze waciwy czas na to, aby podj z nim
walk na mier i ycie. Ognisty oszczep, ktry otrzyma od Indry
w zamian za swe zote kolczyki i zbroj, jest cigle w jego
posiadaniu. Niech syn Bhimy, Ghatotkaka, ktry zawsze ma na
uwadze twe dobro i jest wyposaony w niebiask bro i odwag
rwn niebianom, podejmie z nim walk.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CLXXIII)

1. Krypa krytykuje pych Karny, na ktrego obietnicy zabicia
Arduny Durjodhana opiera sw wiar w zwycistwo

Sandaja kontynuowa swe opowiadanie o walkach na polach
Kurukszetry, ktrych po mierci krla Dajadrathy nie przerwaa
nawet noc: O krlu, twj syn Durjodhana przygnbiony ucieczk
swej armii pod naporem wroga zbliy si do Karny i rzek: O
Karna, jeste znany ze swego oddania mi i przyjani. Prosz ci,
ratuj moich wojownikw atakowanych ze wszystkich stron przez
wojska Pandaww syczce jak jadowite we i wrzeszczce z
radoci z powodu dokonanej w naszych armiach rzezi.
Karna rzek: O krlu, dopki yj, nie masz powodu do
niepokoju. Arduna jest wrd Pandaww najpotniejszym
wojownikiem. Zabij go zapewniajc ci zwycistwo. Nawet sam
Kryszna nie zdoa uratowa go przede mn. Rzuc w niego

niezawodnym oszczepem wykonanym przez samego Indr. A gdy
Arduna zginie, jego bracia albo si tobie podporzdkuj, albo
ponownie udadz si na wygnanie do lasu. Pokonam Pandaww i
oddam ci we wadanie ca ziemi.
Bramin Krypa suchajc jego sw rzek z ironi: O Karna, c
za prna mowa! Gdyby same sowa wystarczyy do zwycistwa,
Durjodhana majc ciebie mgby ju dawno uwaa, e wygra t
wojn. Chepisz si przed nim sw dzielnoci, ale jako nie wida
obiecanych przez ciebie rezultatw. Wielokrotnie walczye z
Pandawami i za kadym razem to oni ciebie, a nie ty ich pokonae.
Przypomnij sobie wojn z gandharwami. Ty sam pierwszy ucieke
z pola bitewnego pozwalajc na to, aby Durjodhana dosta si do
niewoli. Przypomnij te sobie bitw o krowy krla Wiraty, gdy
Arduna w pojedynk pokona nas wszystkich razem z nasz ca
armi. Nie potrafisz pokona Pandaww, ktrzy maj Kryszn za
swego przewodnika. Obowizkiem kadego prawego czowieka
jest odwane dziaanie bez przechwalania si. Walcz wic zamiast
si przechwala. Wypowiadajc swe pogrki jeste jak grzmica
chmura monsunowa niezdolna do wyprodukowania deszczu.
Grzmisz, gdy Arduna jest daleko od ciebie, a gdy zblia si na
odlego strza, milkniesz. Wojownik zdobywa saw si swych
ramion, a nie si swej mowy. Arduna walczy o ni swymi
strzaami, a ty chcesz j zdoby prnym gadaniem. Kt zdoa
pokona Ardun, ktry sw walk zadowoli samego iw?
Wyszydzany w ten sposb Karna rzek: O braminie, prawdziwi
herosi, ktrzy bior na swe barki ogromny ciar pokonania wroga,
zawsze grzmi w swej mowie jak chmura burzowa. Nie widz w
tym nic zego. Gdy s zdecydowani w swym umyle na podjcie
tego ciaru, sam los pomoe im w realizacji ich celu. Pragnc w
gbi serca unie ten ciar, sw mow umacniam moje
zdecydowanie. Jaki sens miaaby podobna mowa po zabiciu
Pandaww? Prawdziwi herosi nie wygaszaj takich mw bezo-
wocnie. Ich grzmice sowa wyraaj si ich determinacji i wia-
domo wasnej potgi. Moja mowa ukazuje moje zdecydowanie i
ju wkrtce zobaczysz jej owoc! Zabijajc Ardun, Kryszn i
Satjaki oddam ca ziemi we wadanie Durjodhany!
Bramin Krypa odpowiedzia: O Karna, twoja grzmica mowa
pokazuje jedynie twoje myli, a nie uczynki. W swych sowach
zawsze obniasz warto Arduny, Kryszny i Krla Prawa.
Tymczasem t wojn wygra ten, kto ma ich po swej stronie.
Arduny z Kryszn nikt nie potrafi w walce pokona, a syn boga
Prawa Judhiszthira, ktry nigdy nie kamie, zdoby samokontrol,
jest oddany braminom, oddaje cze Ojcom i bogom i z powi-

ceniem kroczy drog Prawdy i uczciwoci. Wyposaony w rozu-
mienie jest zawsze uprzejmy. Ponadto podobnie jak jego bracia
zdoby umiejtno walki przy pomocy rnego rodzaju broni.
Pandawowie podporzdkowuj si zasadzie starszestwa i krocz
drog sprawiedliwych. S wyposaeni w waleczno Indry i maj
po swej stronie licznych wielkich wojownikw. Ich nie mona
zniszczy. To oni potrafi zniszczy cay wszechwiat. Gdy Krl
Prawa wybuchnie gniewem, potrafi spali cay wiat samym swym
wzrokiem. Jak moesz mie nadziej, e ich zniszczysz? To pycha
przez ciebie przemawia. Zawsze rywalizowae z Ardun i
chciae mu pokaza, e jeste mu rwny i e zdoasz go pokona.
Karna rzek: O braminie, wszystko, co mwisz, jest prawd.
Pandawowie s wyposaeni w wiele cnt i nie potrafi ich pokona
bogowie, dajtjowie, czy rakszasowie. Ja sam jednake jestem w
posiadaniu oszczepu, ktry otrzymaem od Indry w zamian za
moje zote kolczyki i zbroj, ktrym zdoam zabi Ardun. Nic
nie potrafi anihilowa jego mocy. Bez Arduny jego bracia nie
potrafi zdoby wadzy nad caym wiatem i wszyscy zgin. Na
tym wiecie dziki waciwej strategii mona osign wszystko.
Wiedzc o tym wypowiadam moje sowa, ktre bierzesz za pych.
Obraasz mnie, bo darzysz mioci Pandaww i bdc ju
stary nie moesz sprosta wymogom bitwy. Jak bdziesz czyni tak
dalej, utn ci moim mieczem jzyk! Sw mow chcesz osabi
ducha Kauraww. Przegrana i zwycistwo zale od losu i dlatego
ignoruj mno Pandaww mwic o moich zamiarach. To
wyrokiem losu po obu stronach zgino ju tak wielu wspaniaych
wojownikw o wielkiej odwadze i liczba walczcych po obu
stronach radykalnie maleje. Dla dobra Durjodhany bd walczy z
Pandawami z caych mych si i uczyni wszystko, co w mej mocy,
cho wiem e zwycistwo jest wyrokiem losu.
Syn Drony Awatthaman syszc te obraliwe sowa Karny
wypowiedziane pod adresem jego wuja Krypy, uchwyci swj
buat i nie zwaajc na obecno krla Kurw Durjodhany zbliy
si do Karny jak lew atakujcy sonia. Zawoa: O ajdacka duszo
o niegodziwym rozumowaniu, zaraz obetn ci gow. Bramin
Krypa mwi o rzeczywistych cnotach Arduny. Ty sam w swej
pysze i zuchwalstwie wychwalajc sw mno pomniejszasz
potg innych wielkich wojownikw. Gdzie bya twoja odwaga i
twoja bro, gdy Arduna na twych oczach zabija krla
Dajadrath? To twoja prno rodzi w tobie nadziej, e zdoasz
pokona tego, kto sw walk zadowoli iw i pokona asurw
oraz Indr majc jedynie Kryszn za swego sprzymierzeca.

Durjodhana i bramin Krypa prbowali go zatrzyma, gdy ruszy
w kierunku Karny chcc zrealizowa sw grob. Wzburzony Karna
zawoa: O Durjodhana, nie prbuj zatrzymywa tego nikczemnego
bramina. Niech walczy si ze mn i pozna moj potg. Awat-
thaman krzykn: O nikczemniku, wybacz ci twe zachowanie.
Arduna ju wkrtce zdawi twoj pych.
Durjodhana rzek: O Awatthaman, uwolnij si od swego
gniewu. Bdc braminem powiniene umie wybacza. Zarwno ty
sam jak i Karna wzilicie na swe barki ogromny ciar. Oddziay
Pandaww atakuj nas ponownie mimo ciemnoci nocy. Powrmy
wic do walki z naszym wrogiem, ktry wyzywa nas wszystkich.
Awatthaman stumi swj gniew wybaczajc Karnie. Krypa o
agodnym usposobieniu wybaczy mu rwnie mwic: O Karna,
wybaczamy ci, lecz wkrtce Arduna pozbawi ci twej pychy.
Tymczasem armie Pandaww z przeraliwym wrzaskiem przy
akompaniamencie bbnw i konch zaatakoway ponownie Kauraww
i rozpocza si zacieka bitwa. Niektrzy widzc Karn woali: O
niegodziwcze, walcz z nami! Inni krzyczeli: Zabijmy tego syna
krlewskiego wonicy. To on jest u korzeni dziejcego si za.
Krzyczc zalewali go potokami strza. Karna odpowiada chmu-
rami swych ostrzy wysyanymi we wszystkich kierunkach niszczc
strzay wroga i znaczc swym imieniem ich zaprzgi, baldachimy,
rydwany i konie. Pozbawia te ycia wiele koni, soni i ich
jedcw. Pod naporem jego strza buczuczni krlowie zaczli
traci sw zimn krew i koncentracj.
Durjodhana peen podziwu dla heroizmu Karny zbliy si do
Awatthamana i rzek: O synu Drony, popatrz na Karn, ktry
dziesitkuje wroga jak bg wojny Karttikeja. Ruszmy mu na
pomoc, bo widz, e Arduna wspierany przez Pacalw przygoto-
wuje si do ataku. Posuszni swemu krlowi Krypa, Awatthaman,
Kritawarman i alja ruszyli Karnie na pomoc.
Karna widzc zbliajcego si ku niemu Ardun wyruszy mu
bez lku naprzeciw. Zasypali si nawzajem gradem strza. Arduna
peen podziwu dla determinacji i mstwa Karny sw celn strza
zniszczy jego uk. Innymi strzaami o szerokim ostrzu zabi jego
konie i uci gow jego wonicy. Nastpnymi czterema strzaami
uderzy Karn. Karna zeskoczy szybko ze swego bezuytecznego
rydwanu i przesiad si na rydwan Krypy. Na ten widok onierze
twych synw rzucili si do ucieczki.
Durjodhana chcc ich zatrzyma zawoa: O herosi, nie
uciekajcie i powrcie do walki! Uwolnijcie swe serca od lku
przez Ardun. Sam rusz do walki z nim i zabij go razem ze
wspomagajcymi go Pacalami! Dzi jeszcze pozna moj potg.

2. Awatthaman dowodzi, e jego uczucie do Pandaww nie ma
wpywu na jako jego walki na rzecz Durjodhany, cho jest on
ucielenieniem grzechu

Bramin Krypa widzc, e Durjodhana unoszc si gniewem
skierowa swe konie ku Ardunie, podjecha do syna Drony i rzek:
O Awatthaman, Durjodhana straci z gniewu rozsdek. Chcc
sam walczy z Ardun jest jak ma lecca w kierunku ognia. Nie
pozwl mu na to. Ma on szans na pozostawanie przy yciu
jedynie dopty, dopki nie zachce walczy z Ardun. Zatrzymaj
go, zanim Arduna skonsumuje go ogniem swych strza. Dopki
my yjemy, nie wypada, aby krl Kurw sam angaowa si w
walk, jakby nie byo nikogo, kto byby zdolny do walki w jego
imieniu.
Awatthaman zbliywszy si do Durjodhany rzek: O krlu,
nie powiniene sam angaowa si w walk, dopki ja yj.
Zatrzymaj si i pozwl mi walczy z Ardun.
Durjodhana odpowiedzia: O braminie, biada mojej zawistnej
jani, bo to z jej powodu moi przyjaciele, ktrzy chc mnie
zadowoli, trac ycie i pograj si w aobie. Twj ojciec
zawsze ochrania Pandaww i ty sam rwnie z powodu swego
uczucia dla nich nie walczysz z ca sw moc. Potrafisz przecie
walczy jak sam iwa i nawet bogowie i demony nie s w stanie
obroni si przed twoj broni. Narodzie si z zadaniem zniszczenia
Pacalw. Zniszcz wic moich wrogw. Zabij Pacalw i ich
sprzymierzecw. Pokonaj rwnie Somakw i ochranianych
przez Ardun Kaikejw. Innych my sami zabijemy pod twoj
ochron. Zniszcz ich wszystkich wspomagany przez sw
niebiask energi.
Awatthaman rzek: O Durjodhana, to prawda, e zarwno
mj ojciec jak i ja sam darzymy Pandaww uczuciem, ktre oni
odwzajemniaj. Jednake, gdy spotykamy si na polu bitewnym
jako wrogowie walczymy ze sob z ca nasz moc nie troszczc
si o nasze ycie. Tak nam nakazuje Prawo wojownika. Gdybymy
nie stawiali Pandawom godnego naszej mocy oporu, zniszczyliby
nas w mgnieniu oka, i rwnie szybko my zniszczylibymy ich,
gdyby nie opierali si nam z caej swej mocy. Ta wojna trwa tak
dugo wanie dlatego, e podajc wiernie ciek wyznaczon
nam przez naszych ojcw walczymy ze sob najlepiej jak
potrafimy. Ich energia natrafiajc na nasz kontr-energi anihiluje
si i w ten to sposb walczc ze sob z ca moc bdziemy si
nawzajem zabija bez osigania zwycistwa, a wszyscy zginiemy.
Dopki Pandawowie bd pozostawa przy yciu, dopty

zwycistwo bdzie wymyka si nam z rk. Podobnie Pandawowie
nie zdoaj nas pokona, dopki yjemy. Podejrzewasz nas o
trzymanie ich strony i obwiniasz nas o swoj przegran dlatego, e
sam jeste zawistny, skonny do oszustwa, chepliwy i podejrzliwy
i mylisz, e my jestemy tacy sami. To ty jeste niegodziw i
grzeszn dusz, samym ucielenieniem grzechu. Wtpisz w nasz
uczciwo i podejrzewasz nas, bo przypisujesz nam swe wasne
mierne i grzeszne myli. Moje myli s czyste i walcz z caej mej
mocy w twej sprawie nie troszczc si o wasne ycie. Jeszcze dzi
Judhiszthira patrzc na moje mstwo pomyli, e wypeniam sob
cay wiat i widzc jak zabijam Pacalw i Somakw pogry si
w aobie. Zabij kadego, kto si do mnie zbliy. Nikomu nie uda
si uj z yciem.
Awatthaman ruszy do walki z onierzami Pandaww, ktrzy
zasypali go gradem strza. Niszczy ich strzay jeszcze w powietrzu
i na oczach Dhrisztadjumny i Pandaww swymi celnymi ostrzami
pozbawi ycia dziesiciu walecznych wojownikw zmuszajc
wrogie armie do ucieczki. Jednake Dhrisztadjumna razem z setk
wojownikw na rydwanach, ktrzy nigdy nie uciekaj przed walk,
pozosta na polu bitewnym i kierujc przeciw niemu swe strzay
zawoa: O niemdry synu Drony, nie ciesz si z tego, e udao ci
si zabi kilku zwykych wojownikw. Jeeli masz do odwagi,
sta do walki ze mn. Mwic to zala go nieprzerwanym stru-
mieniem ostrych i straszliwych strza zdolnych do pozbawienia
ycia. Rozgniewany i gboko zraniony Awatthaman przykry go
w rewanu gstymi chmurami swych ostrzy. Dhrisztadjumna
zawoa: O braminie, narodziem si z zadaniem zabicia twego
ojca Drony i nie zabij ci dzisiaj tylko dlatego, e musz najpierw
wypeni moje zadanie. Po jego mierci jednake nie uciekniesz
przede mn z yciem. Bramin, ktry porzuci sw bramisk
praktyk i zachowuje si jak wojownik, moe zosta zabity przez
innego wojownika bez groby grzechu.
Obraany w ten sposb Awatthaman rzuci mu wcieke
spojrzenie i syczc jak jadowity w zala go deszczem strza.
Dhrisztadjumna nawet nie drgn pod ich naporem bazujc na swej
energii i odpowiedzia gradem strza. Nie mogc nawzajem znie
swego widoku nie ustawali w walce przykrywajc si nawzajem
paszczem swych strza i stawiajc na jedn szal swe ycie.
Zgromadzeni na nieboskonie niebianie jak i obserwujcy ich
onierze nagradzali ich gonym aplauzem, dciem w konchy,
uderzaniem w tysice bbnw i gr na innych muzycznych instru-
mentach. W kocu Awatthaman zniszczy swymi strzaami uk
swego przeciwnika, obci jego proporzec i baldachim, zabi jego

konie i wonic pozbawiajc go w ten sposb rydwanu.
Rwnoczenie zasypa oddziay Pacalw setkami strza i zabi ich
ogromn liczb. Ci, co pozostali przy yciu rzucili si do ucieczki.
Po skonsumowaniu tak ogromnej iloci ywych istot i witany
aplauzem przez Kauraww wyglda rwnie wspaniale jak Indra
po pokonaniu asurw.
Judhiszthira i Bhima widzc pogrom wrd Pacalw uczynio-
ny przez syna Drony otoczyli go ze wszystkich stron. Na pomoc
Awatthamanowi pospieszy ze swymi oddziaami twj syn
Durjodhana. Wywizaa si midzy nimi zacita walka, w ktrej
Pandawowie dziesitkowali szeregi Kauraww. Do walki ruszy
rwnie na czele swych oddziaw bramin Drona dziesitkujc
Pacalw, ktrzy nie mogc wytrzyma jego naporu prbowali
ucieka. Arduna z Bhim zdoali ich zatrzyma i wspierani przez
potn si wojownikw na rydwanach przystpili do ataku na
Dron. Arduna atakowa go z lewej, podczas gdy Bhima z prawej
strony. Wkrtce pod naciskiem Pandaww szeregi twych synw
zaamay si i zaczy ucieka. Durjodhana i Drona mimo swych
wysikw nie zdoali ich zatrzyma.
W czasie, gdy Arduna i Bhima udali si w inne miejsce pola
bitewnego, aby kontynuowa walk z rozproszonym wrogiem, krl
Judhiszthira wzburzony gniewem kontynuowa walk z Dron
zasypujc go gradem strza, na co wcieky bramin z oczami
czerwonymi z gniewu odpowiedzia potokami swych ostrzy
trafiajc Judhiszthir siedmioma. Judhiszthira w rewanu uderzy
go picioma. Bolenie zraniony Drona uci jego proporzec i
zama jego uk. Judhiszthira w mgnieniu oka uchwyci nowy uk i
wypuszczajc z niego tysic strza uderzy nimi Dron, jego
wonic, konie i proporzec. Uderzony jego celnymi strzaami
bramin straci na chwil zmysy opadajc na dno rydwanu. Szybko
jednak odzyska wiadomo i syczc z gniewu jak jadowity w
przywoa sw niebiask bro Wajawj, lecz Judhiszthira
zneutralizowa j szybko sw wasn broni wzmocnion
mantrami i kolejnymi strzaami zniszczy uk Drony. Gdy Drona
uchwyci nowy uk, Judhiszthira ponownie go zniszczy.
Kryszna widzc ich walk zbliy si szybko do Judhiszthiry i
rzek: O Krlu Prawa, Drona cigle prbuje wzi ci do niewoli.
Zrezygnuj wic lepiej z walki z nim. Pozostaw walk z nim
Dhrisztadjumnie, ktry wkrtce go zabije. Nie sdz te, e
wypada ci z nim walczy. Walcz z krlem Durjodhan, a nie z
braminem i swym nauczycielem. Krl powinien bowiem walczy z
krlem rezygnujc z walki z tymi, ktrzy nie s krlami. Wycofaj
si ze swymi oddziaami z walki z Dron i skieruj si tam, gdzie

Arduna razem ze mn wspomagany przez Bhim i garstk
wojownikw walczy z Kaurawami.
Judhiszthira zamyli si przez chwil, po czym postpi
zgodnie z rad Kryszny. Z gonym stukotem k swego rydwanu
przemierza pole bitewne, aby walczy ze swym wrogiem obok
Bhimy i Arduny, podczas gdy wcieky Drona konsumowa
swymi strzaami oddziay Pacalw.

3. W rodku nocy wrogie armie ponownie formuj swe szeregi
i kontynuuj walk przy wietle pochodni

Sandaja kontynuowa: O krlu, mimo ciemnoci nocy bitwa
trwaa nadal. Rze bya straszliwa i obie strony ponosiy ogromne
straty. onierze obu stron wielokrotnie wycofywali si i powracali
do walki. Ciemnoci pozbawiay ich zmysw i powodoway panik.
W samym rodku nocy bramin Drona zwoa rozproszone
wojska twych synw i ponownie zaj si formowaniem ich
szeregw. On sam stan na stray przedniej, podczas gdy alja
ustawi si na tyach, Awatthaman i akuni ustawili si po bokach.
Durjodhana rozkaza piechurom, aby wzili w swe donie pochodnie
i owietlali nimi ciemno. Na kadym rydwanie i soniu umiesz-
czono pi pochodni. Pandawowie uczynili to samo. Na kadego
sonia woono siedem pochodni, na kadego konia dwie, a na
kady rydwan dziesi. Pochodnie rozwietliy wszystkie punkty
przestrzeni. Niebianie obudzeni ich wiatem jak i wdrujce do
nieba tumy zabitych onierzy gromadzili si na nieboskonie. W
wietle pochodni ozdobione zotem i poyskujc broni wrogie
armie uszeregowane do walki wyglday jak drugie niebo usiane
gwiazdami.
Judhiszthira pragnc zabi bramina Dron rozkaza swym
wojskom, aby go nieprzerwanie atakoway, podczas gdy twj syn
Durjodhana rozkaza swym braciom oraz Trigartom, aby go
ochraniali nie dopuszczajc do niego wroga. Gdy wrogie armie
zderzyy si ze sob ponownie z ogromnym hukiem, caa ziemia
zdawaa si pon jak w momencie zniszczenia wszechwiata.
W czasie, gdy Pandawowie z dzikim wrzaskiem atakowali
Dron, wojownik Wrisznich Kritawarman, ktry broni k jego
rydwanu, dostrzegszy Judhiszthir skierowa ku niemu swe konie.
Starli si ze sob zasypujc si gradem strza i ranic si nawzajem.
Rozgrzany walk Kritawarman sw strza o szerokim ostrzu
zniszczy uk Judhiszthiry i uderzy go swymi siedmioma ostrzami.
Judhiszthira uchwyci nowy uk i uderzy Kritawarmana najpierw
dziesicioma strzaami, a nastpnie zama jego uk, zerwa z jego
doni skrzane ochraniacze i przeszy jego kosztown zbroj.

Kritawarman uchwyci nowy uk i uderzy Judhiszthir siedem-
dziesicioma strzaami. Krl Prawa w rewanu rzuci w jego
kierunku wczni gron jak w, ktra przeszya jego prawe
rami i wbia si w ziemi, i nastpnie uchwyciwszy ponownie
swj uk zasypa go gradem swych ostrzy. Rozgniewany tym
Kritawarman zabi swymi celnymi strzaami jego konie i wonic.
Gdy Judhiszthira nie rezygnujc z walki uchwyci swj miecz i
tarcz, Kritawarman natychmiast je zniszczy. Judhiszthira rzuci
w jego kierunku gron lanc, lecz on rwnie j zniszczy, zanim
zdoaa do niego dotrze. Zasypujc Judhiszthir gradem strza
zdar z niego jego zbroj ozdobion drogimi kamieniami, ktra
opadajc na ziemi wygldaa jak konstelacja oderwana od
firmamentu. Gdy Krl Prawa pozbawiony swej zbroi, broni i
rydwanu zmuszony by do wycofania si poza zasig jego strza,
zwyciski Kritawarman zbliy si ponownie do bramina Drony,
aby broni k jego rydwanu.
Sandaja kontynuowa: O krlu, podczas tej straszliwej nocy
wielu wojownikw po obu stronach wykazywao si wielk deter-
minacj i odwag. Gdy Awatthaman dostrzeg, e Satjaki walczc
z Bhurim pozbawi go ycia swym oszczepem, ruszy przeciw
Satjaki motywowany chci zemsty. Przeciw niemu z kolei ruszy
rakszasa Ghatotkaka zalewajc go deszczem swych strza. Uderzy
syna Drony dziesicioma ostrzami o mocy rwnej ogniowi koca
eonu powodujc, e Awatthaman zadra jak potne drzewo pod
uderzeniem burzy i omdla podpierajc si o maszt, na ktrym
zawieszany by jego proporzec. onierze Kauraww mylc, e
zosta zabity, zaczli krzycze z rozpaczy. Awatthaman odzyska
jednak szybko zmysy i wypuci w kierunku rakszasy strza
gron jak sama rzga boga mierci Jamy, ktra uderzywszy go w
pier zakopaa si w ziemi. Gdy gboko zraniony rakszasa opad
na dno swego rydwanu, jego wonica wywiz go szybko poza
zasig strza syna Drony.
Twj syn Durjodhana walczy w tym czasie z Bhim bronic
mu dostpu do Drony. Uderzali si swymi celnymi strzaami
niszczc nawzajem swe uki. Durjodhana zniszczy w mgnieniu
oka pi kolejnych ukw, ktre Bhima prbowa uchwyci,
doprowadzajc go tym do wciekoci. Wcieky Bhima wyrzuci
w jego kierunku swj elazny oszczep grony jak piorun, lecz
Durjodhana zniszczy go swymi celnymi strzaami. Bhima wyrzuci
wwczas w jego kierunku sw potn maczug, ktra rozbia na
drobne kawaki jego rydwan zabijajc na miejscu jego konie i
wonic. Durjodhana zdoa przesi si na rydwan Nandaki, lecz
w ciemnociach nocy nikt tego nie zauway i wszyscy myleli, e

Bhima go te zabi. Pandawa zarycza tryumfalnie jak lew,
podczas gdy onierze twego syna krzyczeli z alu i rozpaczy.
Judhiszthira ruszy z nadziej w sercu w kierunku miejsca, gdzie
sta Bhima, podczas gdy Pacalowie, Kaikejowie, Matsjowie ze
wzmoon energi ruszyli do ataku przeciw Dronie.
W tym samym czasie Karna stawia opr Sahadewie, ktry
ruszy przeciw Dronie pragnc go zabi. Swymi celnymi strzaami
dwukrotnie pozbawi Sahadew uku, po czym zabi jego konie i
wonic. Sahadewa nie dajc za wygran uchwyci miecz i tarcz,
lecz Karna je natychmiast zniszczy swymi strzaami. Sahadewa
rzuci wwczas w kierunku Karny sw ozdobion zotem maczug,
lecz Karna zniszczy j, zanim zdoaa do niego dotrze. Podobnie
zniszczy wyrzucony w jego kierunku oszczep. Sahadewa kipic
gniewem uchwyci w donie koo rydwanu i rzuci nim w kierunku
Karny, lecz Karna rwnie je zniszczy. Podobnie niszczy nogi
soni, koni i martwe ciaa, ktrymi rzuca w niego Sahadewa. Gdy
w kocu Sahadewa utraciwszy wszelk broni przesta walczy,
prbujc si wycofa, Karna zacz go ciga i dotykajc go
rogiem swego uku zawoa: O synu Madri, nastpnym razem nie
podejmuj walki z tymi, ktrzy s od ciebie lepsi. Szukaj lepiej
schronienia pod skrzydami Arduny, albo opu pole bitewne i
udaj si do domu! Nie zabi jednak Sahadewy, po pamita o
obietnicy danej Kunti, e zawsze bdzie miaa piciu synw i
chcia zabi Ardun. Darujc mu ycie ruszy na swym rydwanie
przeciw Pacalom.
Tymczasem alja przykry paszczem strza krla Wirat, gdy
razem ze swymi oddziaami zblia si w kierunku Drony. Po
duszej walce swymi strzaami pozbawi go rydwanu zabijajc
jego konie i wonic. Zabi rwnie jego brata atanik, ktry
przyby mu z pomoc. Wirata wskoczy na rydwan swego zabitego
brata i zasypa alj gradem strza. alja w rewanu uderzy go w
pier sw straszliw strza pozbawiajc go zmysw. Wonica
ataniki chcc ratowa ycie Wiraty wywiz go szybko poza
zasig strza, a pozostawione bez krla oddziay Matsjw zaczy
w panice ucieka. Na pomoc Matsjom ruszy Arduna. Widzc go
walczcy po stronie Kauraww straszliwy rakszasa Alamwusza
jadcy na rydwanie cignionym przez omiu straszliwych pisakw
i wspierany przez oddzia demonw zasypa go strzaami. Arduna
jednake zmusi go szybko do ucieczki i sam zacz przedziera si
w kierunku bramina Drony. Podobnie Nakula pokonawszy
akuniego par w kierunku Drony.
Sandaja kontynuowa: O krlu, tej straszliwej nocy
wojownicy twych synw wiedzc, e Pandawowie chc zabi

Dron, bronili do niego dostpu siejc spustoszenie w ich
szeregach. Wykazywali si wielk odwag. Syn Karny Wriszasena
podj walk z krlem Drupad i zmusi do ucieczki oddziay
Pacalw zabijajc wielu. Bramin Krypa z kolei pokona w walce
ikhandina, ktry omdlawszy od jego ostrzy zosta wywieziony
przez swego wonic poza zasig strza.
Pandawowie nie ustawali w ataku. Dhrisztadjumna pragnc
zrealizowa swe zadanie zabicia Drony przedar si w jego poblie
prowadzc za sob liczne oddziay. Twoi synowie otoczyli go
natychmiast ze wszystkich stron. Wygldali jak dwa oceany
chostane przez huraganowy wiatr. Dhrisztadjumna i Drona
zasypywali si nawzajem gradem strza. Drona zrani go dotkliwie
i sw celn strza zama jego uk. Dhrisztadjumna doprowadzony
tym do wciekoci uchwyci nowy uk i naoy na straszliw
strza zdoln do zabicia Drony. Karna rozpoznajc jej moc zama
j swymi strzaami na dwanacie kawakw. Upada na ziemi
bezsilna jak w pozbawiony swego jadu. Karna, wspierany przez
Dron, Durjodhan, Duhasan i alj zaatakowali Dhrisztadjumn
gradem strza. Na pomoc Dhrisztadjumnie przyby Satjaki. Karna
zala go deszczem swych strza. Satjaki w rewanu przykry go
paszczem swych ostrzy. Gdy aden z nich nie mg uzyska
przewagi, wojownicy Kauraww zaczli wszyscy razem zalewa
go potokami strza. Rozgniewany Satjaki uderzy wwczas sw
celn strza syna Karny Wriszasen, ktry bolenie zraniony
opad na dno swego rydwanu odkadajc swj uk. Karna mylc,
e zosta zabity zaatakowa Satjaki ze wzmoon si. Satjaki w
odpowiedzi przeszy Karn dziesicioma strzaami i widzc, e
Wriszasena wraca do zmysw uderzy go picioma ostrzami i
nastpnie swymi celnymi strzaami zdar z doni Karny i jego syna
skrzane ochraniacze. Odpowiedzieli mu ze zdwojon si.
Gdy z dala da si sysze dwik Gandiwy i stukot k
rydwanu Arduny, Karna rzek do Durjodhany: O krlu, Arduna
kosi twych onierzy swymi strzaami. Nie potrafi wytrzyma
jego naporu i zaczynaj ucieka. Wykorzystujc jednak fakt, e
jest on daleko, zniszczmy naszego wroga zabijajc podstpnie
Satjaki i Dhrisztadjumn. Zabijmy ich wsplnymi siami tak jak
zabilimy Abhimanju zatrzymujc Ardun przy pomocy naszych
wojsk i nie pozwalajc mu na udzielenie im pomocy.
Durjodhana podchwyci szybko t myl i wysa przeciw
Ardunie swych braci razem z akunim na czele wielkiej armii
zoonej z dziesiciu tysicy soni, dziesiciu tysicy rydwanw i
licznej piechoty. W tym samym czasie Karna ze swymi oddziaami
otoczy ze wszystkich stron odizolowanego Satjaki zalewajc go

potokami strza. Awatthaman z kolei zasypa swymi strzaami
Dhrisztadjumn. Odpowiedzieli gradem ostrzy niszczc ich strzay i
zabijajc wielu. Konajcy lamentowali gono jak potpione dusze,
ktre znalazy si w piekle. Durjodhana widzc tumy zabitych i
syszc ich jki rozkaza swemu wonicy, aby poprowadzi jego
rydwan w kierunku Satjaki. Zalali si nawzajem potokami strza.
Rozgniewany Satjaki uderzy go osiemdziesicioma ostrzami w
pier i nastpnie zabi jego konie i wonic. Durjodhana stojc na
swym pozbawionym koni rydwanie odpowiedzia deszczem strza,
lecz Satjaki zniszczy je wszystkie i celn strza zama jego uk.
Pozbawiony rydwanu i uku Durjodhana przesiad si szybko na
rydwan Kritawarmana i wycofa si poza zasig strza Satjaki, ktry
zasypywa jego oddziay gradem swych ostrzy czynic wrd nich
straszliwy pogrom.
W tym samym czasie akuni z tysicami rydwanw, soni,
koni i piechoty otoczy ze wszystkich stron Ardun zarzucajc go
rnego rodzaju broni, wrd ktrej bya rwnie niebiaska bro
wyposaona w wielk moc. Arduna niszczy j swoimi strzaami i
wielokrotnie zmusza atakujcych go onierzy do ucieczki. akuni
chcc go zatrzyma uderzy go dwudziestoma strzaami i setk
strza zatrzyma ruch jego rydwanu. Arduna w odpowiedzi
wypuszczajc ze swego uku potoki strza trafi rwnoczenie
tysice onierzy Kauraww powodujc ich mier. Po dokonaniu
tego niezwykego wyczynu uderzy swymi strzaami akuniego, a
nastpnie zniszczy jego uk i zabi jego cztery ogiery. akuni
opuci swj bezuyteczny rydwan i wskoczy na rydwan swego
syna Uluki. Jadc na jednym rydwanie zalewali Ardun potokami
strza. Arduna w odpowiedzi uderzy ich swymi ostrzami i
wysyajc strzay we wszystkich kierunkach zmusi tych, co
jeszcze pozostali przy yciu do ucieczki. Po pokonaniu tej
ogromnej siy Kauraww Arduna i Kryszna zadli w konchy.
Dhrisztadjumna w tym czasie zdoa zbliy si do bramina
Drony i celn strza przeci ciciw jego uku. Drona odrzuci
bezuyteczny uk, uchwyci nowy i swymi ostrzami uderzy
Dhrisztadjumn i jego wonic. Dhrisztadjumna wysyajc w
rewanu ze swego uku potoki strza zatrzyma Dron siejc
rwnoczenie spustoszenie w jego oddziaach. Wsparcia udzieli
mu jego brat ikhandin, Bhima i bliniacy Nakula i Sahadewa. Pod
ich naporem onierze twych synw zaczli w panice ucieka
tonc w rzece krwi i potykajc si o martwe ciaa soni, koni i ich
jedcw, porzucan bro i poamane rydwany.
Durjodhana patrzc na ich ucieczk zbliy si do Karny i
Drony i raz jeszcze wypowiedzia swe cierpkie sowa: O braminie,

O Karna, cho jestecie zdolni do pokonania kadego wroga, z
obojtnoci patrzycie na rze mojej armii. Dlaczego nie czynicie
nic, aby jej zapobiec? To bazujc na waszych obietnicach, e
pokonacie Pandaww rozpoczem t wojn!
Karna i Drona zranieni sowami twego syna powrcili na
pokryte ciemnociami nocy pole walki prbujc uformowa na
nowo rozproszone oddziay. Koszc Pacalw swymi strzaami ze
zdwojon energi zabili wielu, a pozostaych zmusili do ucieczki.
Kryszna patrzc na ich ucieczk zachca Ardun do walki i
Arduna wzmocniony jego sowami ruszy przeciw Karnie i
Dronie. Pozostali Pandawowie podyli za jego przykadem. W
ciemnociach nocy wrogie armie wylay szeroko jak wody oceanu
pod wpywem ksiyca. Wojownicy walczyli ze sob wyrzucajc
trzymane w doniach pochodnie i zastpujc je broni. I gdy wiat
pokryy ciemnoci i kurz, poznawali si jedynie po swych
wykrzykiwanych gono imionach.

4. Kryszna powstrzymuje Ardun od walki z Karn ze
wzgldu na to, e posiada on cigle oszczep Indry i wysya
przeciw niemu rakszas Ghatotkak

Sandaja kontynuowa: O krlu, walki trway dalej mimo
pnej nocy. Karna walczc z Dhrisztadjumn zabi jego konie i
wonic czynic jego rydwan bezuytecznym. Dhrisztadjumna
uchwyciwszy sw potn maczug zeskoczy z rydwanu i cho
Karna zasypywa go strzaami, zbliy si do jego rydwanu i sw
maczug zabi jego ogiery. Chcia kontynuowa walk z Karn,
lecz Judhiszthira go powstrzyma. W czasie gdy wonica Karny
zaprzga do jego rydwanu nowe ogiery w kolorze konchy,
Pacalowie i Somakowie zasypywali go rnego rodzaju broni.
Odzyskawszy swj rydwan Karna odpowiedzia gstym gradem
swych ostrzy zabijajc wielu i zmuszajc ich w kocu do ucieczki.
Judhiszthira widzc ucieczk swych onierzy rzek do
Arduny: O bracie, Karna jest tej nocy jak sam Rudra uzbrojony
w uk Pinaka i wypala wszystko dookoa jak stojce w zenicie
soce. Zewszd sycha jki naszych bezradnych przyjaci
kaleczonych przez nieprzerwany strumie jego strza. Jeeli go nie
zatrzymasz, pozabija ich wszystkich. Przyszed waciwy moment,
aby go zabi i uwolni nas od jego mierciononych ostrzy.
Arduna rzek do Kryszny: O Kryszna, Krl Prawa patrzy z
niepokojem na waleczno Karny, ktry majc do pomocy sw
dywizj dziesitkuje nasz armi i sieje panik. Nasi najwiksi
wojownicy nie s w stanie stawi mu czoa. Nie mog pozwoli na
to, aby na moich oczach dokonywa takiego pogromu. Poprowad

wic konie w kierunku Karny. Nie zaprzestan z nim dzi walki, a
go zabij, albo sam zgin!
Kryszna rzek: O Arduna, Karna, ktry przybra dzi sw
przeraliw form, walczy jak sam krl bogw Indra. Nikt nie
potrafi stawi mu czoa poza tob i rakszas Ghatotkak. Nie
nadszed jednak jeszcze waciwy czas na to, aby podj z nim
walk na mier i ycie. Ognisty oszczep, ktry otrzyma od Indry
w zamian za swe zote kolczyki i zbroj jest cigle w jego
posiadaniu. Niech syn Bhimy, Ghatotkaka, ktry zawsze ma na
uwadze twe dobro i jest wyposaony w niebiask bro i odwag
rwn niebianom, podejmie z nim walk.
Wielki rakszasa Ghatotkaka o ognistych oczach i ciele w
kolorze deszczowej chmury przyby natychmiast na wezwanie
Kryszny uzbrojony w swj miecz, uk i strzay. Rzek: O Kryszna,
jestem na twoje rozkazy! Kryszna rzek: O Ghatotkaka, bd
tratw dla toncych Pandaww i pom im przepyn ocean
wroga! Jeste w posiadaniu rnego rodzaju broni i jak kady
rakszasa jeste zdolny do stwarzania rnego rodzaju iluzji. Noc
dodaje ci jeszcze potgi i odwagi. Nasi wojownicy nie potrafi
obroni si przed potokami strza, ktrymi zalewa ich Karna i
uciekaj przed nim jak stado antylop przed lwem. Nikt poza tob
nie potrafi go zatrzyma. Ratuj swych ojcw wykorzystujc ca
swoj energi, ktr odziedziczye po swej matce demonce
Hidimbie i swym ojcu Bhimie. Ojcowie zawsze oczekuj wsparcia
ze strony swych synw. Przeprowad wic bezpiecznie swych
ojcw na drugi brzeg i stwarzajc rne zudzenia zabij Karn!
Arduna popar sowa Kryszny mwic: O Ghatotkaka, id i
walcz z Karn. Majc Satjaki do pomocy na swych tyach zabij go
tak jak wspomagany przez Skand Indra zabi asur Tarak.
Ghatotkaka rzek: O Arduna, niech si tak stanie. Dzisiejszej
nocy zgodnie ze zwyczajem rakszasw bd zabija wszystkich.
Nie bd mia litoci ani dla odwanych, ani dla tchrzliwych, ani
dla tych, co bagaj o lito .

5. Karna zabija Ghatotkak oszczepem Indry tracc sw bro,
ktr zdoby, aby zabi Ardun

Sandaja kontynuowa: O krlu, twj syn Durjodhana widzc
jak Ghatotkaka zblia si do Karny straszc twe oddziay samym
swym wygldem, rzek do Duhasany: O bracie, rusz ze sw
dywizj na pomoc Karnie. Nie pozwl, aby ten przeraliwy
rakszasa go zabi.
W tym samym czasie walczcy po stronie Kauraww rakszasa
Alamwusza zbliy si do Durjodhany i rzek: O krlu, moim

ojcem by potny Datasura, ktry zosta zabity przez Bhim.
Pozwl mi pomci jego mier mierci syna Bhimy.
Durjodhana rzek: O demonie, id wic z zabij tego rakszas,
ktry sieje spustoszenie w naszej armii.
Alamwusza zasypa Ghatotkak rnego rodzaju broni. Syn
Bhimy odpowiedzia potokami strza zalewajc nimi Alamwusz,
Karn i wojska Kauraww, ktre rzuciy si do ucieczki.
Alamwusza odpowiedzia gradem strza zmuszajc do ucieczki
oddziay Pandaww i z wciekoci uderzy Ghatotkak licznymi
ostrzami. Ghatotkaka miejc si dziko zabi wonic Alamwuszy,
rozbi na drobne kawaki jego bro i jego rydwan i nastpnie zala
deszczem swych strza Karn, Alamwusz i wszystkich
pozostajcych na polu bitewnym onierzy twych synw, ktrzy
uciekajc w przeraeniu tratowali si nawzajem. Pozbawiony
swego rydwanu Alamwusza zbliy si do Ghatotkaki i uderzy go
sw nag pici. Od jej uderzenia Ghatotkaka zadra jak gra od
trzsienia ziemi i podnoszc w gr sw zacinit pi
wygldajc jak straszliwa maczuga uderzy ni Alamwusz
przygniatajc go do ziemi. Alamwusza uwolni si z jego ucisku,
podnis si z ziemi i z wielkim impetem zaatakowa Ghatotkak
przyciskajc go do ziemi sw pici. Kontynuujc walk prbo-
wali nawzajem pokona si sw moc stwarzania zudze. Gdy
jeden przybra form ognia, drugi zmieni si w ocean. Gdy jeden
przybra form wa Takaki, drugi przybra form ptaka Garudy.
Przybierali formy chmury i burzy, pioruna i potnej gry, soca i
poykajcego soce demona Rahu. Walczyli ze sob przy pomocy
rnego rodzaju broni jadc na rnych rodzajach wierzchowcw.
W kocu Ghatotkaka chcc zabi Alamwusz zarycza dziko i
przygnit go do ziemi swym ciarem z szybkoci sokoa.
Uchwyciwszy buat o niezwykym wygldzie uci mu cigle
dziko wrzeszczc gow. Uchwyci j za wosy i zbliywszy si
do Durjodhany z dzikim miechem rzuci mu j pod stopy.
Krzykn: O krlu, twj sprzymierzeniec znany ze swej odwagi
zosta zabity. Strze si, bo ju wkrtce zobaczysz mier Karny, a
potem sam poegnasz si z yciem.
Po wypowiedzeniu tych sw Ghatotkaka przybra gigantyczn,
przeraajc form i ruszy w kierunku Karny zasypujc go setkami
strza. Wielki jak gra, z ogromnymi ramionami i gigantyczn
gow, wyposaony by w ogromn si. Jego ciao o potnych
udach, niskim zapadnitym brzuchu i gboko ukrytym ppku
pokrywaa szczecina. Wosy mia zwizane w ciki wze. Jego
ciao miao kolor niebieski, a kark by czerwony. Gow mia zielon
z twarz w kolorze miedzi o uszach ostrych jak strzay. Z jego

ogromnych ust sigajcych od ucha do ucha wystaway cztery
potne ky i dugi jzor w kolorze miedzi. Zby mia ostre, brwi
krzaczaste i wielki nos. Liczne zdobice go ornamenty byy dobrze
dopasowane do jego ciaa. Okrywajcy jego pier pancerz by jak
piercie ognia otaczajcy gr, a zdobicy jego gow pikny i
proporcjonalny zoty diadem by wygity jak napity uk. Zdobice
jego uszy kolczyki jak i zdobice jego szyj zote girlandy
byszczay jak poranne soce. Jego ciao ochraniaa mosina
zbroja o ogromnym blasku. Jego ogromny omiokoowy pojazd
bojowy, przykryty niedwiedzimi skrami by wyposaony we
wszelkiego rodzaju bro i setk dzwonicych dzwoneczkw. Zdo-
biy go liczne transparenty w kolorze krwistoczerwonym i sigajcy
nieba wysoki proporzec ozdobiony girlandami, na ktrym zasiady
straszliwe krwioercze spy. Zaprzonymi do jego pojazdu usta-
wicznie rcymi komi rnej maci o czerwonych oczach i rozwia-
nych grzywach, rozjuszonych jak bojowe sonie powozi przera-
liwy rakszasa o straszliwych oczach i buchajcych ogniem ustach.
Nacigajc ciciw swego ogromnego uku, ktra uwalniana
wydawaa brzk podobny do grzmotu, ruszy ku Karnie zasypujc
go gradem potnych strza. Karna wyszed mu naprzeciw
odpowiadajc potokami strza. Swymi celnymi strzaami i wcznia-
mi przebijali swe zbroje i kaleczyli si nawzajem, a trudno byo na
nich patrzy. aden z nich nie mg jednak zdoby przewagi.
Rozgniewany tym Karna przywoa sw niebiask bro.
Ghatotkaka w odpowiedzi wykorzystujc sw moc stwarzania iluzji
otoczy si ogromn liczb wrzeszczcych dziko rakszasw
uzbrojonych w oszczepy, kamienie, skay i maczugi budzc tym
powszechne przeraenie. Karna jednake nawet nie zadra na ten
widok i zniszczy stworzone zudzenie swymi strzaami. Rozgnie-
wany tym rakszasa uderzy go swymi celnymi ostrzami. Karna
odpowiedzia rwnie celnymi strzaami. Ranili si tak przez chwil
nawzajem, a bolenie zraniony i wcieky Ghatotkaka uchwyci
niebiaskie koo ozdobione klejnotami, o tysicu szprych i brzegach
ostrych jak brzytwa, posiadajce splendor wschodzcego soca i
rzuci nim w kierunku Karny majc nadziej go zabi. Karna jednak
zniszczy je swymi strzaami, zanim zdoao do niego dotrze.
Rozgniewany Ghatotkaka przykry Karn paszczem swych strza
czynic go niewidocznym. Karna w rewanu gradem swych uskrzy-
dlonych strza przykry pojazd rakszasy. Ghatotkaka z kolei krcc
w powietrzu sw ozdobion zotem maczug wyrzuci j w kierunku
Karny, lecz Karna j zniszczy. Ghatotkaka wznis si wwczas w
powietrze i grzmic jak burzowe chmury zarzuci go gradem
wyrwanych z korzeniami drzew. Karna wystrzeli w gr setki strza

niszczc nimi stworzone przez rakszas zudzenie tak jak soce
swymi promieniami wysusza chmur. Nastpnie swymi celnymi
strzaami zabi konie Ghatotkaki, rozbi jego rydwan na sto
kawakw i zala go potokami swych ostrzy. Na ciele Ghatotkaki
trudno byo znale miejsce nie przebite strzaami Karny i wyglda
on jak uzbrojony w swe kolce jeozwierz.
Ghatotkaka kontynuowa walk z Karn stwarzajc rne
zudzenia. Spowodowa najpierw, e na Karn opad deszcz strza
z niewidzialnego rda. Nastpnie przybierajc rne straszliwe
formy wprowadza onierzy Kauraww w osupienie. Zmieniwszy
si najpierw w wielogowe monstrum zala Karn swymi strzaami,
a nastpnie z ciaem pokrytym setkami strza leg na ziemi udajc
martwego. Gdy Kaurawowie zaczli krzycze z radoci, zerwa si
z ziemi przybierajc form potwora o stu gowach i stu brzuchach.
Zmniejszywszy si potem do wielkoci kciuka porusza si w
poprzek i podskakiwa w gr jak fale morskie. Wbija si w
ziemi i wyskakiwa w gr, jakby nurkowa w oceanie. Zdawa
si by wszdzie rwnoczenie. Zbliywszy si do Karny zawoa:
O Karna, nie uciekniesz przede mn, aby ratowa swe ycie! Dzi
jeszcze zdawi twe pragnienie walki. Wypowiedziawszy te sowa
ten okrutny rakszasa z oczami czerwonymi z wciekoci podsko-
czy wysoko w gr, rozemia si dziko i zasypa Karn z gry
gradem strza, lecz nieustraszony Karna odpowiedzia potokami
ostrzy niszczc stworzone przez niego zudzenie.
Ghatotkaka nie zaprzestawa mnoenia zudze. Najpierw sta
si niewidzialny, a nastpnie sta si wysoki jak gra z wieloma
wierzchokami poronitymi drzewami i z wysokoci swych
wierzchokw zarzuca Karn wczniami, lancami, mieczami i
maczugami. Jego straszliwy wygld nie przerazi jednak Karny,
ktry zniszczy to zudzenie przy pomocy swej niebiaskiej broni.
Ghatotkaka przybra wwczas form szarej chmury ozdobionej
tcz i obrzuci Karn gradem kamieni. Karna zniszczy rwnie t
form przy pomocy swej boskiej broni. Ghatotkaka zaatakowa
Karn prowadzc za sob ogromn liczb straszliwych rakszasw
jadcych na rnego rodzaju wierzchowcach i uzbrojonych w
rnego rodzaju bro, lecz Karna spali ich swymi strzaami
wygldajc sam jak bg ognia Agni po zniszczeniu wszystkich
ywych istot na koniec eonu lub jak iwa po zniszczeniu
potrjnego miasta demonw asurw. Nikt w armii Pandaww nie
mia nawet na niego spojrze za wyjtkiem Ghatotkaki, ktry sam
wyglda jak bg mierci Jama. Z jego oczu zday si sypa
pomienie, a uderzenia palcw i zgrzyt zbw miay dwik
grzmotu. Zdawa si jecha pojazdem cignionym przez liczne osy

majce wielko soni i straszliwe twarze pisakw. Zbliywszy si
tym pojazdem do Karny rzuci w jego kierunku przeraliwym
pociskiem Asami wykonanym przez samego Rudr wyposaonym
w osiem k. Karna odoy swj uk, zeskoczy ze swego rydwanu
i uchwyciwszy ten pocisk cisn nim z powrotem w kierunku
rakszasy, ktry szybko zeskoczy ze swego pojazdu. Pocisk Asami
uderzy w jego rydwan spalajc go na popi razem z jego wonic
i cigncymi go osami i wbiwszy si gboko w ziemi sign jej
rodka. Wyczyn Karny zosta nagrodzony wielkim aplauzem
dochodzcym zarwno z nieba jak i ziemi. Nikt oprcz niego nie
potrafiby tego dokona.
Karna wsiad ponownie na swj rydwan i zasypa Ghatotkak
gradem strza, lecz rakszasa uniemoliwi im dotarcie do celu
stajc si niewidzialny. Gdy Karna nie zaprzestawa walki,
Ghatotkaka podzieli si na wiele rnych czci przeraajc tym
wszystkich. Pole bitewne wypenio si nagle lwami, tygrysami,
hienami, jadowitymi wami i drapienymi ptakami. Na Karn
rzuciy si ze wszystkich stron ogromne masy wilkw i leopardw
i straszliwie wyjc prboway go przerazi, lecz nieustraszony
Karna przywoujc sw niebiask bro zniszczy ponownie
stworzone przez Ghatotkak zudzenie.
Tymczasem do Durjodhany zbliy si ksi rakszasw
ludoerca Alajudha prowadzc za sob liczne oddziay heroicznych
rakszasw o straszliwych formach. Od dawna ywi on uraz do
Pandaww, a szczeglnie do Bhimy, ktry zabi kiedy jego
krewnych i przyjaci. Widzc, e walki tocz si podczas wzmac-
niajcej siy rakszasw nocy, przyby na pola Kurukszetry szu-
kajc zemsty. Rzek: O krlu, pozwl mi walczy z Pandawami,
gdy od dawna przysigem mier Bhimie i wszystkim jego
krewnym. Durjodhana z zadowoleniem zaakceptowa jego prob.
Alajudha przybrawszy wietlist form jecha na rydwanie
rozwietlajcym noc jak soce. Jego rydwan by faktycznie bardzo
podobny do pojazdu Ghatotkaki i jecha z rwnie gonym stukotem.
By ogromny i pokryty skrami niedwiedzi, cigniony przez setk
bardzo szybkich koni ywicych si padlin, wielkich jak sonie i
wrzeszczcych jak osy. Jego strzay byy rwnie wielkie jak strzay
Ghatotkaki i na jego proporcu rwnie zasiady krwioercze spy i
kruki. Jego rozgniewana twarz zdawaa si miota pomienie, cho z
wygldu by od Ghatotkaki przystojniejszy.
Jego widok wypeni serca Kauraww radoci i now energi.
Wszyscy bowiem patrzc na walk Ghatotkaki z Karn zaczli
obawia si o ycie Karny. Durjodhana rzek do Alajudhy: O
dzielny demonie, spjrz na spustoszenie, jakie czyni przeraliwy

syn Bhimy. Zabij go ratujc w ten sposb Karn i zaspokajajc
sw potrzeb zemsty na Bhimie. Alajudha odpowiedzia: O krlu,
niech tak si stanie.
Alajudha uzbrojony w uk i strzay, maczug i miecz, udekoro-
wany diademem i girlandami ruszy bez strachu przeciw oddziaom
Pandaww. Ghatotkaka widzc zbliajcego si ku niemu
Alajudh zaprzesta walki z Karn i skierowa swe strzay przeciw
przeraliwemu rakszasy. Karna uwolniwszy si od ataku demona
zasypa swymi strzaami Bhim, ktry z kolei widzc, e Alajudha
atakuje jego syna, ruszy mu na pomoc. Alajudha widzc zblia-
jcego si Bhim zignorowa Ghatotkak i skierowa swe strzay
przeciw Bhimie. Bhim zaatakoway rwnie tumy rakszasw
prowadzonych przez Alajudh, lecz on szybko zmusi ich do
ucieczki. Alajudha widzc ucieczk swej armii zaatakowa Bhim
z jeszcze wikszym impetem. Zasypali si nawzajem gradem
naostrzonych na kamieniu strza.
Kryszna widzc, e rakszasowie wracaj do walki z now sia i
atakuj oddziay Pandaww wspierajce Bhim rzek do Arduny:
O Arduna, zagraa nam wielkie niebezpieczestwo, bo rakszaso-
wie zdaj si zdobywa przewag nad Bhim. Musimy mu pomc.
Niech Dhrisztadjumna, ikhandin i synowie Draupadi zaatakuj
Karn, a Nakula, Sahadewa i Satjaki tych przeraliwych rakszasw.
Ty sam rusz do walki z Dron i jego oddziaami.
Potny ludoerca Alajudha walczc nadal z Bhim sw celn
strza zniszczy jego uk i nastpnymi strzaami zabi jego konie i
wonic. Bhima zszed na ziemi ze swego rydwan i z dzikim
wrzaskiem zakrci w powietrzu sw cik maczug i wyrzuci j
w kierunku rakszasy, ktry zniszczy j z rwnie dzikim wrzaskiem
przy pomocy swej maczugi. Bhima wyrzuci w kierunku rakszasy
nastpn maczug, ktr on ponownie zniszczy. Od ich zderzenia
draa caa ziemia. Rzucali w siebie nawzajem koami rydwanw i
wszystkim innym co byo pod rk. W kocu zwarli si ze sob w
walce na pici. Pokryci krwi wygldali jak dwa walczce ze sob
sonie potnych rozmiarw.
Kryszna patrzc na ich niekoczc si walk zbliy si do
Ghatotkaki i rzek: O synu Bhimy, popatrz na tego straszliwego
demona, ktry walczy z twoim ojcem. Zaprzesta chwilowo walki
z Karn i rusz na pomoc Bhimie. Zabij tego straszliwego ludoerc
Alajudh, brata Baki, ktry szuka zemsty na twym ojcu.
W czasie, gdy Ghatotkaka i Alajudha kontynuowali swj
straszliwy pojedynek, Nakula, Sahadewa i Satjaki dziesitkowali
swymi strzaami odziay Alajudhy, a Arduna zalewa potokami
strza oddziay Kauraww zabijajc wielu. Karna z kolei pustoszy

szeregi Pacalw prowadzonych przez Dhrisztadjumn i
ikhandina. Bhima widzc czyniony przez Karn pogrom ruszy
przeciw niemu wspierany przez Nakul, Sahadew i Satjaki, ktrzy
w midzyczasie pokonali rakszasw. Gdy wszyscy oni walczyli z
Karn, Pacalowie skierowali swe strzay przeciw Dronie.
Tymczasem Alajudha uderzy Ghatotkak w gow straszliw
maczug Parigh pozbawiajc go chwilowo zmysw. Ghatotkaka
odzyskawszy zmysy wyrzuci w kierunku Alajudhy sw potn
maczug ozdobion zotem i setk dzwoneczkw, ktra szybka jak
byskawica uderzya w rydwan demona rozbijajc go na kawaki,
zabijajc jego konie i wonic. Alajudha uciekajc si do swej
mocy stwarzania zudze pokry niebo burzowymi chmurami i
zala pole bitewne obfitym deszczem krwi, lecz Ghatotkaka szybko
wyskakujc w gr zniszczy jego iluzj. Alajudha zacz wwczas
zarzuca Ghatotkak nieprzerwanym strumieniem kamieni, lecz on
niszczy je swymi strzaami. Kontynuowali walk rzucajc w
siebie nawzajem rnego rodzaju broni i wyrwanymi drzewami.
W kocu dwa broczce krwi ze swych ran demony zbliyy si do
siebie i uchwyciy nawzajem za wosy. Ghatotkaka unosi
przeciwnika w gr i w d i krcc nim wciekle zdoby nad nim
przewag i uci mu gow. Unoszc t gow w gr zarycza
tryumfalnie. Zawtroway mu tryumfalne okrzyki Pandaww i
Pacalw. Przy wietle pochodni bito w bbny i dto w konchy.
Zwycistwo tej nocy zdawao si nalee do Pandaww.
Tryumfujcy Ghatotkaka zbliy si do Durjodhany i rzuci mu
ucit gow Alajudhy pod nogi. Widok tej ucitej gowy napeni
Durjodhan niepokojem o losy tej wojny, by bowiem pewien, e
ludojad Alajudha zdoa pokona Bhim. Z przeraeniem pomyla,
e Bhima zrealizuje sw przysig i nie tylko zabije wszystkich
jego braci, ale i jego samego pozbawi ycia.
Sandaja kontynuowa: O krlu, tymczasem Karna, ktry tej
nocy przybra sw przeraliw form dziesitkowa Pacalw,
ktrzy nie mogc wytrzyma jego naporu szukali ochrony u
Judhiszthiry. Ghatotkaka na ten widok zapon straszliwym
gniewem. Ryczc dziko zbliy si do Karny na swym
przeraliwym rydwanie i zasypa go gradem strza. Walczc ze
sob pokryli cae niebo chmurami rnego rodzaju strza. Obaj tak
samo potni i rwni sobie uderzali si nawzajem rwnie potn
broni i aden z nich nie mg uzyska przewagi. W kocu
rakszasa przywoa sw potn bro i przy jej pomocy zdoa
zabi konie Karny i jego wonic. Dokonawszy tego bohaterskiego
czynu uczyni si niewidzialny.

Zaniepokojeni Kaurawowie zaczli krzycze: O biada nam
wszystkim, ten walczcy przy pomocy iluzji rakszasa zabije Karn!
Tymczasem Karna przykry wszystkie kierunki paszczem strza.
Ghatotkaka w odpowiedzi przykry niebo paszczem czerwonych
chmur przeszywanych byskawicami tworzc zudzenie sypicego si
z nieba ognia. Z grzmotem gonym jak dwik tysicy bbnw z
chmur posypa si na Kauraww nieprzerwany deszcz rnej broni.
Mimo usilnych stara Karna nie zdoa powstrzyma jej rwcego
potoku. Opadajca z nieba bro siaa tak wielkie spustoszenie wrd
Kauraww, e zdawao si, e zostan oni doszcztnie zniszczeni. Ze
wszystkich stron dochodzio wycie szakali i wrzaski przeraliwych
rakszasw wspierajcych syna Bhimy.
Niedobitki uciekay w panice. Jedynie szlachetny i heroiczny
Karna nie straci zmysw i orientacji i walczc z niebiask iluzj
Ghatotkaki nie zaprzestawa zasypywania nieba swymi strzaami.
Obserwujcy jego odwag i heroizm Saindhawowie i Walhikowie
zaczli oddawa mu cze. Wcieky Ghatotkaka rzuci w niego
broni Sataghni wyposaon w koa zabijajc jego konie i niszczc
jego nowy rydwan. Karna zeskoczy na ziemi ze swego bezuy-
tecznego rydwanu i widzc, e jego niebiaska bro nie zdoaa
zniszczy iluzji rakszasy, w peni przytomny pogry si w
medytacji zastanawiajc si, co czyni dalej.
Ci, co pozostali przy yciu woali: O Karna, zabij tego
straszliwego rakszas, ktrego siy wzrosy dziki nocy, zanim on
nas wszystkich zabije. Uyj swego niezawodnego oszczepu, ktry
otrzymae od Indry w zamian za swe kolczyki i zot zbroj, w
ktrych si urodzie!
Karna widzc potg rakszasy i przeraenie Kauraww
nastawi swe serce na uycie oszczepu Indry. Rozgniewany jak lew,
nie mogc znie potgi rakszasy gorco zapragn go zabi.
Przywoa swj niezawodny oszczep wygldajcy jak jzyk
samego Niszczyciela, ktremu od dawna oddawa cze chcc nim
zabi Ardun i ktrego nie potrafi zniszczy adna przeciw-sia i
rzuci nim w kierunku rakszasy. Wszystkie ywe istoty widzc w
doni Karny ten przeraliwy oszczep zdolny do zabicia kadego
wroga zaczy skrzecze z przeraenia, a Ghatotkaka opanowany
przez lk zacz ucieka przybrawszy gigantyczn form. Zerwa
si nagle silny porywisty wiatr, niebo przecinay byskawice, a w
ziemi uderzay pioruny. Wyrzucony przez Karn oszczep Indry
zniszczy iluzj rakszasy i przebiwszy jego serce unis si w gr
i znikn w przestworzach wracajc do doni Indry. Uderzony nim
Ghatotkaka wyda z siebie ostatnie tchnienie i pad martwy na
ziemi rozsiewajc wok wspaniay blask z racji wszystkich

heroicznych czynw, ktrych dokona. Upadajc na ziemi i chcc
dalej suy Pandawom, swym ogromnym ciaem przygnit
ogromn liczb onierzy Kauraww rwn caej jednej armii. Ci
co pozostali przy yciu powitali heroiczny wyczyn Karny
okrzykami radoci i biciem w bbny oddajc mu cze tak jak
marutusi oddawali cze Indrze po zabiciu Wrtry.

6. Gdy Pandawowie opakuj mier Ghatotkaki, Kryszna
cieszy si, e Karna straci oszczep, ktrym mg zabi
Ardun

Sandaja kontynuowa: O krlu, Pandawowie widzc syna
Bhimy lecego na ziemi jak rozupana przez piorun gra
krzyczeli z rozpaczy. Jedynie Kryszna w zupenie odmiennym
nastroju krzycza z radoci. Zatrzyma konie i owadnity radoci
taczy koyszc si jak drzewo pod wpywem huraganu.
Obejmowa Ardun i klepa si radonie po caym ciele. Arduna
patrzc ze zdziwieniem na t niestosowan rado rzek: O
Kryszna, dlaczego cieszysz si w momencie, gdy my wszyscy
pogrylimy si w aobie. Heroiczny syn Bhimy, Ghatotkaka,
straci ycie, a nasze wojska uciekaj. Jeeli nie jest to tajemnic,
wyjanij mi, prosz, jaki jest powd twej radoci w tak
katastroficznym dla nas wszystkich momencie?
Kryszna rzek: O Arduna, posuchaj mnie. To, co mam do
powiedzenia rozproszy rwnie twj smutek i napeni twe serce
radoci. Karna po zabiciu Ghatotkaki oszczepem Indry moe ju
by uznany za martwego. Dopki mia ten oszczep, na caym
wiecie nie byo nikogo, kto mgby go pokona. Straci go dziki
dobremu losowi. Straci rwnie sw zbroj i kolczyki, w ktrych
si urodzi oddajc je Indrze w zamian za ten oszczep. Uzbrojony
w t zbroj i kolczyki byby rwnie nie do pokonania. Nawet ty
nie mgby go zabi przy pomocy Gandiwy, ani ja przy pomocy
mego dysku Sudarana.
Kontrolujcy swe zmysy Karna jest nazywany Waikartana, bo
bez wahania wyci sw zbroj ze swego ciaa, aby zrealizowa
swj lub i odda j Indrze. Zdoby rwnie imi Wrisza, bo jest
oddany braminom, prawdomwny, uprzejmy wobec wroga, uprawia
umartwienia i zawsze realizuje swe luby.
Karna o potnych ramionach ze swym ukiem gotowym do
strzau potrafi pozbawi pychy najwikszych wojownikw i jest
jak znajdujce si w zenicie soce, na ktre nikt nie mie spojrze.
Zasypujc wroga gradem swych strza jest jak potna chmura
zalewajca ziemi deszczem niebiaskiej broni. Dopki posiada
sw zot zbroj i kolczyki chronice jego ycia oraz niezawodny

oszczep Indry by nie do pokonania nawet przez bogw. Teraz
jednake, gdy je straci, sta si miertelnym czowiekiem. Cigle
jednak jest na tyle potny, e moe zosta pokonany jedynie
przez ciebie i to w szczeglnych okolicznociach. Nawet sam Indra
nie zdoaby zabi Karny walczcego z broni w rku. Zdaj si na
mnie i czekaj a koa jego rydwanu ugrzzn w ziemi, gdy wtedy
nadejdzie odpowiedni moment na dziaanie. Wykorzystujc jego
sabo zdoasz go zabi.

7. Kryszna ujawnia si jako ten, ktry dziki swym sprytnym
posuniciom powoduje mier wojownikw, ktrzy inaczej
byliby nie do pokonania

Koczc sw mow Kryszna rzek: O Arduna, to ja sam
majc na uwadze wasze dobro zabijam po kolei waszych
przeraliwych wrogw dziki rnym sprytnym posuniciom. To
dziki nim i mojej strategii zgin krl Darasamdha, Sziupala,
wojownik Niszadw Ekalawja, jak i potni rakszasowie Hidimba,
Kirmira, Baka, Alajudha. Nawet bogowie nie potrafiliby ich zabi.
Mogli zgin jedynie dziki zastosowanym przeze mnie rodkom.
Gdyby nie zostali w ten sposb we waciwym czasie zabici,
przybraliby przeraliw form i byliby nie do pokonania. Potni
jak bogowie ochranialiby synw krla Dhritarasztry. Faktycznie
razem z Durjodhan i Karn byliby w stanie zdoby ca ziemi.
Kady z nich by zdolny do pokonania wszystkich bogw i
zniszczenia wszystkich ywych istot.
Darasamdha zosta zabity w mojej obecnoci i za moj
namow przez Bhim, ktry sprowokowa go do walki na pici w
czasie rytuau ofiarnego i za moim podszeptem rozdar go na dwie
poowy pozbawiajc go ycia. By to jedyny sposb na zabicie go,
gdy faktycznie narodzi si on w dwch poowach, ktre zostay
poczone przez demonk Dar. Nikt nie mg go pokona, gdy
walczy z broni w rku, bo jego maczuga miaa niezwyk moc.
Wojownik Niszadw Ekalawja, ktry byby nie do pokonania
w walce, zosta z walki wykluczony dziki temu, e bramin Drona
zada od niego ofiarowania mu jego kciuka za to, e ukrywajc
si i bez jego zgody pobiera od niego nauki ucznictwa.
Sziupal, ktry by nie do pokonania przez bogw i przez
demony, ja sam zabiem podczas ofiary koronacyjnej Krla Prawa
majc na uwadze dobro caego wszechwiata.
Podczas waszej wdrwki po lesie Bhima zabi rakszasw
Hidimb, Kirmir i Bak, ktrzy byli rwnie potni jak Rawana i
ktrzy niszczyli braminw i ich ofiarne rytuay. Syn Bhimy

Ghatotkaka zabi rakszas Alajudh wyposaonego w ogromn
potg stwarzania iluzji i sam zosta zabity przez Karn oszczepem
Indry. Gdyby Karna tego nie uczyni, ja sam musiabym go zabi.
Powstrzymywaem si dugo od pozbawienia go ycia, gdy
miaem na uwadze wasze dobro. W kocu jednak Ghatotkaka
musia umrze, bo by grzeszn dusz niszczc braminw i ich
ofiary. Ponadto zabijajc Ghatotkak Karna straci bro, ktr
chcia skierowa przeciw tobie.
O Arduna, narodziem si z zadaniem ustanowienia ponownie
na ziemi sprawiedliwoci i Prawa i niszcz wszystkich tych, ktrzy
niszcz sprawiedliwych. Mona mnie zawsze znale tam, gdzie s
Wedy, prawdomwno, samo-kontrola, czysto, sprawiedliwo,
mdro, skromno, wybaczanie i dobrobyt. Nie musisz rozmyla
nad tym, jak zabi Karn, gdy ja sam wska ci sposb
pozbawienia go ycia, gdy nadejdzie waciwy moment. Bhima
rwnie zabije Durjodhan, gdy we waciwym momencie ujawni
mu sposb, jak tego dokona .
Niewidomy krl Dhritarasztra przerwa Sandaji jego opowia-
danie mwic: O Sandaja, mj niemdry syn musia straci
zarwno swj rozum jak i mdrych doradcw i dlatego kada jego
strategia jest niszczona przez wroga. Jake inaczej mogoby doj
do tego, eby Karna uy oszczepu Indry, aby zabi nim rakszas
Ghatotkak zamiast Arduny, ktrego mier zapewniaby mym
synom zwycistwo. Trac cakowicie wiar w to, e moi synowie
zdoaj pokona swego wroga. Dlaczego Karna nie wyzwa
dotychczas Arduny do walki na mier i ycie i nie zabi go swym
niezawodnym oszczepem Indry, gdy go jeszcze posiada i pozwoli
na to, aby ta miertelna bro zdolna do zabicia Arduny zostaa mu
wyrwana z doni jak dojrzay owoc z doni kaleki. To Kryszna
obdarzony wielk mdroci sprowokowa walk Karny z
Ghatotkak wiedzc, e bez wzgldu na to, jaki bdzie jej wynik,
przyniesie Pandawom korzy. Zarwno mier Karny jak i
zabicie Ghatotkaki oszczepem Indry byo bowiem tym, czego
pragn dla Pandaww.
Sandaja odpowiedzia: O krlu, masz racj, twoi synowie
wygraliby t wojn, gdyby Kryszna nie ochrania Arduny przed
Karn. Ochraniajc go na rne sposoby doprowadzi do tego, e
Karna straci oszczep Indry, ktrym mg spali Ardun tak jak
piorun spala drzewo.
Krl Dhritarasztra rzek: O Sandaja, dlaczego nikt cznie z
tob nie powstrzyma Karny od uycia oszczepu Indry przeciw
rakszasy i nie przypomnia mu o tym, e jest on przeznaczony dla
Arduny?

Sandaja rzek: O krlu, kadego wieczoru rozmawialimy z
Karn o koniecznoci zabicia Arduny mwic: O Karna, po
mierci Arduny zdobdziemy nad wojskami Pandaww cakowit
przewag, cho najlepiej zabij swym oszczepem samego Kryszn,
gdy to on jest korzeniami drzewa Pandaww, podczas gdy
Arduna jest jedynie jego pniem. Jego bracia s wyrastajcymi z
niego gaziami, a Pacalowie s wyrastajcymi na nich limi.
Kryszna jest potg Pandaww, ich przywdc i obroc. Jest ich
gwn podpor bdc dla nich tym, czym ksiyc jest dla
gwiezdnych konstelacji. Gdyby go zabi, zdobyby kontrol nad
ca ziemi.
Kadego ranka budzilimy si z mocnym postanowieniem, e
dzi zabijemy Kryszn. Jednake w ferworze bitwy nasza uwaga
ulegaa rozproszeniu i zapominalimy o naszym postanowieniu.
Wyrok losu jest potniejszy od ludzkiego postanowienia, skoro
mimo tak silnej woli Karna utraci oszczep Indry nie zabijajc nim
ani Arduny, ani Kryszny.
Kryszna zawsze ochrania Ardun i nie dopuszcza go do
Karny. Do walki z Karn wysya innych potnych wojownikw
majc nadziej na to, e Karna w gorczce bitwy uyje przeciw
nim oszczepu Indry i utraci w ten sposb t bro. Syszaem jak
Satjaki zapyta Kryszn o to, dlaczego Karna uy przeciw
rakszasy swego niezawodnego oszczepu, cho chcia nim zabi
Ardun. Kryszna rzek: O Satjaki, to ja sam rozpraszaem
koncentracj Karny uniemoliwiajc mu wyrzucenie oszczepu
Indry przeciw Ardunie. Dopki ta miertelna bro bya w jego
posiadaniu, dopty nie mogem zazna spokoju. W momencie, gdy
Karna straci t bro, Arduna uwolni si z ucisku mierci. W tej
bitwie ochron Arduny uwaam za waniejsze zadanie od
ochrony wasnej starszyzny, ony i braci. Nie chc cieszy si
najwysz wadz nad wszystkimi trzema wiatami bez dzielenia
jej z Ardun. To ja sam wysaem Ghatotkak do walki z Karn,
bo nikt inny nie by w stanie przeciwstawi si Karnie tej
straszliwej nocy.
Skoro Kryszna potrafi ochrania w ten sposb Ardun, z ca
pewnoci potrafi rwnie ochrania samego siebie. Jestem
przekonany, e we wszystkich trzech wiatach nie ma takiej istoty,
ktra byaby zdolna pozbawi go ycia.
Dhritarasztra rzek: O Sandaja, niszczy nas nasze wasne
rozumowanie, wyroki losu i sam Kryszna. Karna utraci bro Indry
uderzajc ni w rakszas, ktry w tej wojnie by rwnie nieistotny
jak wizka somy. Otworzy w ten sposb przed mymi synami i ich
zwolennikami bramy prowadzce wprost do krlestwa Jamy.

8. Wjasa ucisza al i gniew Judhiszthiry wyjaniajc, e mier
Ghatotkaki jest ofiar na rzecz jego zwycistwa

Sandaja kontynuowa: O krlu, tej straszliwej nocy po
mierci Ghatotkaki walki trway nadal i w czasie gdy Kryszna
wyraa sw rado widzc, e Karna utraci w walce sw potn
bro, Pandawowie i ich wojska opakiwali mier syna Bhimy.
Kaurawowie z kolei podniesieni na duchu heroicznym wyczynem
Karny atakowali Pandaww ze zdwojon si zmuszajc ich do
ucieczki. Patrzc na ucieczk swych onierzy Judhiszthira rzek
do Bhimy: O bracie, mier twego syna wprowadzia mnie w
osupienie, z ktrego nie mog si otrzsn. Walcz z wrogiem i
nie pozwl naszej armii na ucieczk.
Judhiszthira usiad bezradnie na swym rydwanie. Kryszna
widzc go w takim stanie rzek: O Krlu Prawa, uwolnij si od
swojego smutku i kontynuuj walk niosc dalej na swych barkach
swj ciki obowizek. Gdy poddasz si smutkowi, zwycistwo
wymknie si nam z rk.
Syn boga Dharmy, Judhiszthira, rozpogodzi sw twarz i rzek:
O Kryszna, znam doskonale ciek krlewskiego obowizku.
Zejcie ze cieki wasnego Prawa jest grzechem rwnym zabjstwu
bramina. Trudno mi jednak nie opakiwa mierci syna Bhimy i
demonki Hidimby, ktry zawsze suy nam pomoc i ktrego
darzyem wielkim uczuciem. Zna wszystkie sposoby walki i by
nam oddany. Byem mu rwnie drogi, jak on by mi drogi. Ponadto
Drona i Karna ciesz si swym sukcesem, a nasi onierze uciekaj
w ciemnociach tratowani przez cigajce ich wojska Kauraww.
Jake moglimy dopuci do tego, aby Karna na naszych oczach
zabi syna Bhimy? Jake mogo do tego doj na oczach Arduny?
W czasie gdy Abhimanju zosta zabity przez Kauraww, nie
byo nikogo, kto mgby udzieli mu pomocy. Arduna walczy z
wyzywajcymi go do walki Samsaptakami, a my zostalimy
zatrzymani przez Dajadrath. To Drona i jego syn Awatthaman s
w peni odpowiedzialni za jego mier. To Drona zdradzi Karnie
sposb zabicia Abhimanju. I to on sam zniszczy miecz, ktrym
walczy Abhimanju. Kritawarman z wielkim okruciestwem zabi
konie Abhimanju i jego wonic pozbawiajc go rydwanu, a inni
wojownicy Kauraww wykorzystujc jego bezbronno pobawili go
ycia. Arduna ju ukara za t zbrodni krla Dajadrath, lecz ta
kara mnie nie zadowala. Jeeli mamy by w tej wojnie obrocami
uczciwej walki musimy rwnie ukara mierci Karn i Dron. Oni
s korzeniami, na ktrych nasz wrg utrzymuje si przy yciu. Na
ich obecnoci Durjodhana opiera sw pewno zwycistwa. To oni

przede wszystkim powinni zosta zabici, gdy s prawdziwymi
winowajcami mierci Abhimanju.
Judhiszthira zad w sw konch i ze swymi oddziaami ruszy
do walki z Karn, podczas gdy Bhima ruszy do walki z Dron. Za
Judhiszthir ruszyli bijc w bbny Pacalowie prowadzeni przez
ikhandina.
Kryszna rzek do Arduny: O Arduna, ruszmy do walki z
Karn, bo nie wypada, aby twj najstarszy brat i Krl Prawa
wyrcza ci w twym obowizku zabicia go. Kryszna pogna
konie prbujc docign Judhiszthir, ktry oddali si w
midzyczasie na spory dystans.
Gdy Krl Prawa pdzi w kierunku Karny z umysem
pokonanym przez al i silne pragnienie, aby go zabi, pojawi si
przed nim niespodziewanie wielki mdrzec Wjasa. Rzek: O
Judhiszthira, dziki dobremu losowi Arduna pozostaje cigle przy
yciu i jemu pozostaw walk z Karn. Dziki dobremu losowi
Arduna nie podj z Karn ostatecznej walki w czasie, gdy
niezawodny oszczep Indry by cigle w jego posiadaniu. Karna
zabiby nim Ardun. Wyrokiem dobrego losu Karna utraci ten
oszczep, ktrego mg uy tylko jeden raz, zabijajc nim rakszas
Ghatotkak. Ghatotkaka zosta zabrany przez sam mier i
oszczep Indry by jedynie pozbawiajcym go ycia narzdziem.
Uwolnij si od gniewu i alu, gdy jego mier jest ofiar na rzecz
twego dobra. Kontynuuj sw walk z Kaurawami zjednoczony ze
swymi brami i walczcymi po twej stronie krlami. Ju pitego
dnia liczc od dzisiaj bdziesz mia we wadaniu ca ziemi.
Zawsze myl o Prawie i Moralnoci i z radosnym sercem praktykuj
uprzejmo wobec wszystkich ywych istot, dobroczynno,
wybaczanie, ascez i prawdomwno. Zwycistwo jest bowiem
tam, gdzie jest prawo i sprawiedliwo. Po wypowiedzeniu tych
sw mdrzec Wjasa znikn.

Drona Parva, Ghatotkacha-Vadha Parva, Section CLVII-CLXXXIII.


Opowie 88
Kamstwo Krla Prawa i zgroza mierci
bramina Drony

1. Judhiszthira nastawia swj umys na mier Drony; 2. Drona zabija ojca
Dhrisztadjumny Drupad i krla Wirat; 3. Chaos pitnastego dnia walk na polach
Kurukszetry; 4. Arduna walczy z Dron i aden z nich nie jest w stanie zdoby
przewagi; 5. Dhrisztadjumna prbuje zabi Dron w uczciwej walce, lecz nie
odnosi sukcesu; 6. Kryszna ujawnia, e sposobem na zabicie Drony jest okamanie
go, e jego syn Awatthaman zosta zabity i zmuszenie go w ten sposb do
odoenia broni; 7. Bhima informuje Dron, e Awatthaman zosta zabity zabijajc
nalecego do Pandaww sonia o tym samym imieniu; 8. Staroytni mdrcy
ukazuj si przed Dron namawiajc go, aby zaprzesta zabijania i uwolni sw
dusz; 9. Krl Prawa wypowiada kamstwo, ktre doprowadza do mierci Drony;
10. Ku zgrozie wszystkich Dhrisztadjumna zabija Dron, ktry pogry si w jodze.

Pandawowie widzc straszliwy pogrom czyniony przez Dron
zaczli obawia si o losy bitwy i traci nadziej na zwycistwo.
Kryszna majc na uwadze ich dobro rzek do Arduny: O
Arduna, ... zapomnij na chwil o swej prawoci i uyj sprytnego
chwytu, ktry ci doradz, aby nie pozwoli Dronie na zabicie was
wszystkich i zwyciy. Drona odoy swj uk na wie o mierci
swego syna. Okamcie wic go, e Awatthaman zosta zabity.
Cho inni zaakceptowali rad Kryszny, Arduna nie potrafi jej
zaakceptowa. Z wielkim trudem zaakceptowa j nawet Krl
Prawa. ... Pragnc zwycistwa i rwnoczenie bojc si
wypowiadania kamstwa rzek do Drony: O braminie,
Awatthaman zosta zabity, dodajc niewyranie sowo so. Gdy
wypowiada to kamstwo, jego rydwan znajdujcy si zawsze cztery
cale ponad ziemi dotkn ziemi.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CXCI)

1. Judhiszthira nastawia swj umys na mier Drony

Sandaja rzek do krla Dhritarasztry: O krlu, po mierci
syna Bhimy Ghatotkaki i ogromnych stratach poniesionych
podczas nocnych walk Judhiszthira nastawi swj umys na mier
Drony. Rzek do Dhrisztadjumny: O Dhrisztadjumna, narodzie
si z ognia ofiarnego z zadaniem zabicia Drony, do ktrego twj
ojciec Drupada ywi wielk uraz. Zrealizuj swe zadanie i uwolnij
nas wszystkich od mierciononych strza tego wciekego bramina.
To jego obwiniam o zabjstwo syna Arduny Abhimanju, bo to on
pouczy innych, jak go zabi. Otocz go ze wszystkich stron wspierany
przez swego brata ikhandina, twego ojca Drupad, krla Wirat,

Nakul i Sahadew i synw Draupadi. Niech do ataku na niego
rusz pod twoim przywdztwem wszyscy nasi wojownicy na
rydwanach, soniach i koniach jak i caa nasza piechota.
Cho obie strony walczyy z caych swych si, wszyscy byli
zmczeni przecigajc si gboko w noc walk. Bya ju pnoc i
niektrzy pokonani przez sen porzucali sw bro zasypiajc w
siodach koni, na grzbietach soni i na tarasach swych rydwanw
zabijani przez zachowujcego wci przytomno umysu wroga.
Niektrzy straciwszy rozum z braku snu, zabijali si sw wasn
broni. Arduna widzc swych onierzy w takim stanie zawoa:
O wojownicy, pokryy was ciemnoci i kurz. Jestecie wyczerpani
nieustajc walk i brakiem snu. Zamknijcie oczy i pozostajc na
polu bitewnym odpocznijcie przez chwil, zanim wzejdzie ksiyc.
Gdy znajdujcy si w nowiu ksiyc owietli pole bitewne swym
blaskiem, wznowimy walk.
Nawoywanie Arduny do odpoczynku przyjto powszechnym
aplauzem. Kaurawowie zaczli rwnie nawoywa do przerwania
walk. Wielu onierzy zasypiajc na goej ziemi lub grzbiecie
swych wierzchowcw obdarzao go swym bogosawiestwem
mwic: O Arduna, w tobie zamieszkaa zarwno wszelka bro
jak i wszystkie Wedy, odwaga jak i wiedza. Jeste prawy i peen
wspczucia dla ywych istot. Bd bogosawiony. Ju wkrtce
zrealizujesz cel, ktry jest bliski twemu sercu.
Cae pole bitewne pokry gsty tum ludzi i zwierzt
zanurzonych w gbokim nie, ktrzy zaprzestali walki a do
momentu, gdy na wschodzie ochranianym przez Indr ukaza si
sierp ksiyca o policzkach biaych jak twarz piknej damy. Jasny
jak ciao byka, ktry zawsze towarzyszy iwie, o ksztacie
przypominajcym napity uk boga mioci Kamy i oczarowujcy
jak umiech na ustach piknej kobiety ukaza si na horyzoncie
owietlajc swymi promieniami wszystkie cztery wiartki nieba i
ziemi. onierze obudzeni jego wiatem unieli gowy jak kwiaty
lotosu pod dotkniciem promieniami soca. Podnosili si z ziemi
przypominajc ocean unoszcy si pod wpywem ksiyca.
Tymczasem Durjodhana wcieky z powodu poniesionych strat
i chcc wzbudzi gniew w Dronie i zainspirowa go do walki
zbliy si do niego i rzek: O braminie, nie powinnimy mie
litoci dla wroga, ktry pokonany przez zmczenie wycofa si z
walki i usn na polu bitewnym. Ulegajc twej probie pozwoliem
na to, by nasz wrg nabiera si, podczas gdy my sami tracimy siy.
Pod twoj ochron nasz wrg staje si coraz silniejszy. Zdobye
pen znajomo wszelkiej niebiaskiej broni jak i broni Brahmy i
na caym wiecie nie masz rwnego sobie przeciwnika, ktry

mgby ci w walce pokona. Jeste w stanie zniszczy wszystkie
trzy wiaty razem z zamieszkujcymi je bogami, asurami i
gandharwami. Pandawowie dr przed tob ze strachu. Ty jednake,
ku memu wasnemu nieszczciu, oszczdzasz Pandaww nie
mogc zapomnie o tym, e byli twoimi uczniami.
Rozgniewany jego sowami Drona rzek: O Durjodhana, cho
jestem ju stary, walcz w twej sprawie do granic mych moliwoci.
Wykorzystuj ca sw znajomo broni speniajc twe rozkazy i
prbujc przynie ci zwycistwo. Nie zdejm mej zbroi, zanim
nie zabij krla Drupady i wszystkich Pacalw. Przypomnij sobie
jednak o heroicznych czynach Arduny. Jego nikt nie zdoa
pokona!
Durjodhana krzykn: O nikczemny braminie, mwisz tak, bo
ochraniasz Ardun. Poka ci, ile warte s twe sowa i jeszcze
dzi ja sam z pomoc Duhasany, Karny i akuniego i poowy
naszych wojsk zabij Ardun!
Drona rozemia si i rzek: O Durjodhana, tylko gupcy
potrafi wypowiada podobne sowa! Jak zwykle przemawia przez
ciebie pycha i brak wiedzy. Arduny wyposaonego w jego ognist
energi i uzbrojonego w Gandiw nie potrafi zabi nawet Kubera,
Indra i sam bg mierci Jama. Nikt nie jest w stanie przey
miertelnej konfrontacji z Ardun. Nie potrafisz w to uwierzy,
bo jeste opanowanym przez dz grzesznikiem i okrutnikiem i
na kadego patrzysz z podejrzliwoci. Nie ufasz nawet tym,
ktrzy dziaaj na rzecz twego dobra. Jeli spieszysz si, aby
zgin mierci wojownika, id i walcz z Ardun. Zatrzymasz w
ten sposb t straszliw rze, ktr sprowadzie na kast
wojownikw. Pozwl te zgin w podobny sposb twemu wujowi
akuniemu, ktry jest oszustem i naogowym graczem w koci .

2. Drona zabija ojca Dhrisztadjumny Drupad i krla Wirat

Sandaja kontynuowa: O krlu, gdy mino ju trzy czwarte
nocy i niebo na wschodzie zaczerwienio si od wschodzcego
soca osabiajc biae wiato ksiyca, wojownicy podnieli si
ze swych miejsc spoczynku i kierujc twarze ku socu stali ze
zoonymi domi witajc je modlitw. Kaurawowie podzielili swe
armie na dwie poowy: jedn pod dowdztwem Drony, a drug
Durjodhany. Widzc to Arduna ruszy przeciw nim do ataku
stosujc strategi, ktr doradzi mu Kryszna. Rozpoznajc cel tej
strategii Bhima zawoa: O Arduna, nadszed wanie moment na
realizacj celu, dla ktrego matki wojownikw rodz swych
synw! Mobilizujc ca sw odwag spa dug, ktry zacigne
u Prawdy, Pomylnoci, Cnoty i Sawy.

Zachcany w ten sposb Arduna szybko zdoby przewag nad
dywizj Drony. Wielu najprzedniejszych wojownikw Kauraww
nie potrafio wytrzyma jego naporu. Cae niebo pokry unoszcy
si z pola bitewnego kurz olepiajc walczcych i pozbawiajc ich
orientacji. Wszelki porzdek zaama si czynic z walczcych
bezksztatn mas. Jednake Drona ze skupionym umysem nie
tracc orientacji przebi si na swym rydwanie przez ocean
walczcych i ruszy w kierunku pnocnym zasypujc wojska
Pandaww potokami strza. Jego widok przyprawi ich o drenie.
Tylko dusze, ktre osigny pen samo-kontrol, byy w stanie
jego widok znie.
Dwie wielkie dusze, krl Drupada i Wirata, napinajc swe uki
ruszyli przeciw Dronie, ktry jak przeraliwe widmo kry po
polu bitewnym zabijajc Pacalw, Cedw, Kaikejw i Matsjw.
Za nimi ruszyli trzej odwani wnukowie krla Drupady. Gdy
zbliyli si do Drony na odlego strzau, wcieky bramin
mierzc starannie pozbawi ich ycia swymi trzema celnymi
strzaami. Drupada i Wirata zasypali Dron gradem swych strza.
Drona niszczc ich strzay przykry ich paszczem swych ostrzy.
Odpowiedzieli potokami swych strza. Drona w rewanu zniszczy
ich uki. Rozgniewany Wirata rzuci w jego kierunku dziesicioma
lancami chcc go zabi, a Drupada rzuci oszczepem ozdobionym
zotem przypominajcym wielkiego jadowitego wza. Wcieky
Drona zdoa je jednak zniszczy swymi strzaami o szerokich
ostrzach i nastpnie swymi celnymi strzaami pozbawi krlw
Drupad i Wirat ycia.
Dhrisztadjumna widzc mier swego ojca i pogrom czyniony
przez Dron zapon straszliwym gniewem i majc za wiadkw
wszystkich walczcych zawoa: O wojownicy, niech utrac
wszystkie moje zasugi, ktre zebraem dziki swej pobonoci jak
i ca moj energi, jeeli jeszcze dzi nie zabij bramina Drony!
Po uczynieniu tego lubu Dhrisztadjumna na czele dywizji
Pacalw ruszy przeciw Dronie wspomagany przez Ardun,
ktry zaatakowa bramina z przeciwnej strony. Na pomoc Dronie
ruszy Karna, akuni i Durjodhana ze swymi pozostajcymi przy
yciu brami. Drona wypeniony sw wielk energi kosi
Pacalw swymi strzaami olepiajc ich swym blaskiem.
Rozgniewany Bhima obawiajc si, e Pacalowie pozwol Dronie
na zyskanie przewagi, zawoa: O Dhrisztadjumna, jaki prawdziwy
mczyzna patrzy tylko na wroga, zamiast go zabi! Po uczynieniu
swej straszliwej przysigi nie moesz pozostawa obojtny wobec
swego wroga, ktry rozrasta si od swej wasnej energii jak
pochaniajcy wszystko poar. Tylko patrze, jak spali ca armi

Pandaww. Jeeli brakuje ci odwagi, zastpi ci w realizacji
twego obowizku!
I Bhima unoszc si gniewem zacz przedziera si przez
bronice dostpu do Drony oddziay Kauraww. Wzburzony jego
sowami Dhrisztadjumna uczyni to samo. Nikt dotychczas nie
widzia o poranku walki rwnie zacitej.

3. Chaos pitnastego dnia walk na polach Kurukszetry

Sandaja kontynuowa: O krlu, soce w kocu wzeszo
zalewajc pokryte kurzem pole bitewne tysicem swych promieni.
Rozpocz si pitnasty dzie tej przeraliwej wojny. Cho dzie
dopiero si rozpocz, obie rozproszone ju armie kontynuoway
walk rozpoczt o wicie walczc w chaosie i amic wszelkie
ustalone normy uczciwej walki. Kawalerzyci walczyli z wojow-
nikami na rydwanach, a piechota z wojownikami na soniach. Z
powodu nocnych walk wszyscy byli zmczeni i od braku snu i
posiku wielu z nich tracio zmysy. Chaotyczne dwiki konch,
bbnw, upadajcej broni jak i ryki ludzi i zwierzt sigay nieba,
a pole bitewne tono w morzu krwi. Lece wszdzie trupy ludzi i
zwierzt jak i szcztki broni utrudniay walczcym swobodne
poruszanie si. Wyczerpane zwierzta i rydwany zdaway si ton
w ziemi. Wszyscy za wyjtkiem Arduny i Drony, ktrzy
prbowali doda swym onierzom odwagi, zdali si by pokonani
przez zgroz i strach. Zabijano si nawzajem i trudno byo odrni
swojego od wroga. Rze bya straszliwa. Pole bitewne coraz
bardziej przypominao pole kremacji zwok. Unoszce si chmury
kurzu zakryway soce i niektrzy myleli, e znowu zapada noc.

4. Arduna walczy z Dron i aden z nich nie jest w stanie
zdoby przewagi

Sandaja kontynuowa: O krlu, wiatr rozwiewa, a krew
rannych i zabitych obmywaa wznoszcy si nad polem bitewnym
kurz. Pandawowie i Kaurawowie nie zaprzestawali ponawiania
ataku. Arduna zbliywszy si do Drony zasypa go strzaami.
Drona odpowiedzia potokiem ostrzy. Walczyli ze sob na mier i
ycie zadziwiajc wszystkich lekkoci swej rki i celnoci swych
strza Wielu onierzy zaprzestao walki patrzc ze zgroz na t
miertelny pojedynek nauczyciela ze swym ulubionym uczniem.
Obaj herosi chcc mie przeciwnika po prawej stronie wykonywali
niezwyke manewry swymi rydwanami okrajc si nawzajem jak
dwa sokoy na nieboskonie walczce o kawaek misa. W swych
manewrach byli sobie doskonale rwni. Kady heroiczny wyczyn

Drony by neutralizowany przez identyczny wyczyn Arduny.
Drona nie mogc zdoby przewagi zacz przywoywa sw
niebiask bro, lecz Arduna niszczy j swoj niebiask broni.
Rozgniewany Drona przywoywa coraz potniejsz niebiask
bro, lecz Arduna za kadym razem j niszczy. Drona widzc
potg Arduny nie mg si powstrzyma, aby w gbi serca mu nie
przyklasn i wyrazi swego podziwu. Uwaa sam siebie za
najwyszego znawc broni i by dumy ze swego ucznia.
Na nieboskonie zgromadzili si niebianie, riszi, Siddhowie,
gandharwowie, apsary, rakszasowie i jakszowie, aby obserwowa
walk tych dwch herosw. Bezcielesny gos dochodzcy z nieba
wychwala zarwno Ardun jak i bramina Dron. Staroytni
mdrcy i Siddhowie widzc jak Drona i Arduna przywouj bro
Brahmy zaczli szepta midzy sob: To na co patrzymy nie jest
walk ludzi, bogw, asurw, rakszasw, czy gandharww. To jest
potyczka najwyszego Brahmy. Nigdy dotychczas nie widzielimy,
ani nie syszelimy o czym podobnym. Raz Drona zdaje si
pokonywa Ardun, a innym razem Arduna zdaje si pokonywa
Dron. Nie ma midzy nimi adnej rnicy. To tak jakby Rudra
podzieli sam siebie na dwie identyczne poowy walczce ze sob.
W Dronie zamieszkaa wszelka wiedza na temat broni, lecz taka
sama wiedza zamieszkaa w Ardunie. Najwyszy heroizm
zamieszka w Dronie, lecz rwnie wielki heroizm skupi si w
Ardunie. adnego z nich nie mona pokona. Kady z nich jest w
stanie zniszczy cay wszechwiat.
Gdy Drona przywoa bro Brahmy, caa ziemia z jej grami,
oceanami i lasami zacza dre. Zerway si huraganowe wiatry i
wzburzone wody zaczy wylewa z oceanw. Arduna przywoa
wwczas swoj wasn bro Brahmy neutralizujc pocisk Drony i
uspakajajc ziemi.
onierze Pandaww i Kauraww widzc, e walka Drony z
Ardun cignie si w nieskoczono nie przynoszc adnego
rezultatu, zdezorientowani ponownie zaangaowali si w walk,
niepewni, czy zabijaj swego, czy te wroga.

5. Dhrisztadjumna prbuje zabi Dron w uczciwej walce, lecz
nie odnosi sukcesu

Sandaja kontynuowa: O krlu, niebo pokryway chmury strza
i kurzu i cho soce byo wysoko na niebie, nic nie byo wida.
Podczas tej straszliwej rzezi twj syn Duhasana napotka na swej
drodze ksicia Pacalw Dhrisztadjumn. Pokryli si nawzajem
paszczem swych strza. Duhasana jednak wkrtce si wycofa nie

bdc w stanie wytrzyma naporu Dhrisztadjumny, ktry prbowa
zbliy si do Drony wspierany przez Nakul i Sahadew. Drog
prowadzc do Drony przeci im Kritawarman z trjk swych braci.
Wszyscy dobrze urodzeni, wyposaeni w wiedz i rozumienie
mylc o zdobyciu nieba i sawy podjli ze sob uczciw walk i
prbowali si nawzajem zabi przestrzegajc wszelkich wojennych
zasad. aden z nich nie sign po nieuczciw bro. aden z nich nie
uy nieuczciwej strzay, zatrutej, o dwch gowicach lub zrobionej z
koci byka lub sonia. Walka midzy nimi bya zacita, lecz ze
wszech miar uczciwa. W kocu, gdy Nakula i Sahadewa zdoali
swymi strzaami zatrzyma Kritawarmana i jego braci,
Dhrisztadjumna ruszy ponownie w kierunku Drony. Widzc to twj
syn Durjodhana ruszy przeciw niemu chcc go zatrzyma. Drog
Durjodhany przeci z kolei Satjaki.
Stojc naprzeciw siebie ze wzniesion broni dwaj przyjaciele
z dziecistwa, Durjodhana i Satjaki, nie mogli powstrzyma
umiechu na wspomnienie swej dawnej zayoci. Durjodhana
widzc w swym umyle swe wasne zachowanie jako przyczyn tej
wojny zawoa: O przyjacielu, niech bdzie przeklty gniew,
potga i odwaga wojownika, skoro doprowadziy do tego, e ty,
ktry bye mi droszy ni ycie, podnosisz przeciw mnie sw
bro i ja, ktry byem ci rwnie drogi, mierz do ciebie z mojego
uku. Na polu bitewnym wszystkie dawne sentymenty straciy swe
znaczenie. Z powodu gniewu i zawici stoimy teraz naprzeciw
siebie jak najwiksi wrogowie!
Satjaki odpowiedzia nakadajc na swj uk ostr strza: O
Durjodhana, walcz, nie jestemy ju w szkole naszego nauczyciela,
gdzie wiczylimy nasze umiejtnoci, lecz na polu bitewnym!
Durjodhana rzek: O Satjaki, jak to si stao, e pole naszych
dziecinnych zabaw zmienio si w prawdziwe pole bitewne? Nikt i
nic nie potrafi oprze si wpywowi Czasu. To dza bogactwa
doprowadzia do tego, e walczymy ze sob na mier i ycie. Co
nam jednak przyjdzie z bogactwa, gdy wszyscy zginiemy?
Satjaki odpowiedzia: O Durjodhana, walka bya zawsze
obowizkiem wojownika, nawet wwczas, gdy jego wrogiem jest
jego przyjaciel lub nauczyciel. Zabij wic mnie w tej bitwie, skoro
jestem ci drogi. Ginc od twej broni udam si wprost do nieba.
Uyj swej caej mocy i odwagi. Nie chc by duej wiadkiem tej
straszliwej katastrofy, ktrej dowiadczaj moi przyjaciele.
Satjaki bez lku i nie troszczc si o ycie zasypa Durjodhan
gradem strza. Durjodhana odpowiedzia potokiem ostrzy. Walczc
ze sob ranili si nawzajem swymi celnymi strzaami. W miar jak
ich walka stawaa si coraz bardziej intensywna, Durjodhana

gboko zraniony przesiad si na chwil do innego rydwanu, aby
odpocz. Szybko jednak powrci do walki zalewajc Satjaki
potokami strza.
Na pomoc Durjodhanie ruszy Karna. Jednake Bhima widzc
jego manewr przeci mu drog zasypujc go gradem swych ostrzy.
Karna zniszczy je wszystkie i sw celn strza zama uk Bhimy.
Wcieky Bhima uchwyci sw maczug i zniszczy ni proporzec i
uk Karny, zabi jego wonic i zniszczy koo jego rydwanu.
Karna sta jednak nadal na swym rydwanie nieporuszony jak gra
Meru. Jego wspaniay rydwan posiadajcy tylko jedno koo,
zaprzony cigle do jego rczych ogierw wyglda jak
jednokoowy rydwan boga soca Surji. Odwany Karna nie
zaprzestawa walki zarzucajc Bhim rnego rodzaju broni.

6. Kryszna ujawnia, e sposobem na zabicie Drony jest
okamanie go, e jego syn Awatthaman zosta zabity i
zmuszenie go w ten sposb do odoenia broni

Sandaja kontynuowa: O krlu, Judhiszthira mylc cigle o
koniecznoci zabicia bramina Drona prbowa zachca do walki z
nim upadajcych na duchu Matsjw i Pacalw mwic: O
onierze, porzucie swj lk i wznwcie walk realizujc swj
obowizek wojownika! Zdobdziecie niebo zwyciajc lub ginc.
Zwyciajc bdziecie mogli wykona liczne rytuay ofiarne i
obdarowa braminw, a ginc na polu bitewnym udacie si wprost
do wiata Indry.
Zachcani w ten sposb wojownicy ponowili swj atak na
Dron, podczas gdy Arduna zaatakowa tum onierzy Kauraww
chcc ich odcign od Drony. Pacalowie z Dhrisztadjumn na
czele ruszyli przeciw Dronie, ktry zasypa ich swymi strzaami
powodujc straszliw rze.
Pandawowie widzc ten straszliwy pogrom zaczli obawia si
o losy bitwy i traci nadziej na zwycistwo. Kryszna majc na
uwadze ich dobro rzek wwczas do Arduny: O Arduna, ten
najwikszy z wszystkich ucznikw, gdy trzyma w doni swj uk,
jest nie do pokonania nawet przez samych bogw z Indr na czele.
Jednake, gdy odoy swj uk wycofujc si z walki moe zosta
zabity nawet przez zwykego czowieka. Zapomnij na chwil o
swej prawoci i uyj sprytnego chwytu, ktry ci doradz, aby nie
pozwoli Dronie na zabicie was wszystkich i zwyciy. Drona
odoy swj uk jedynie na wie o mierci swego syna. Okamcie
wic go, e Awatthaman zosta zabity.

Cho inni zaakceptowali rad Kryszny, Arduna nie potrafi jej
zaakceptowa. Z wielkim trudem zaakceptowa j nawet Krl
Prawa.

7. Bhima informuje Dron, e Awatthaman zosta zabity
zabijajc nalecego do Pandaww sonia o tym samym
imieniu

Sandaja kontynuowa: O krlu, idc za rad Kryszny Bhima
zabi sw maczug potnego sonia nalecego do Pandaww o
imieniu Awatthaman. Zbliy si do Drony i udajc przeraenie
zacz krzycze: O braminie, Awatthaman zosta zabity! W ten
to sposb majc w umyle prawdziwy fakt, jakim bya mier
sonia, wypowiedzia kamstwo.
Bramin Drona syszc sowa Bhimy zachwia si na nogach.
Pamitajc jednak o odwadze swego syna i jego umiejtnociach
walki uzna sowa Bhimy za faszywe. Szybko odzyska zmysy
przypominajc sobie, e jego syn jest nie do pokonania. Nie tracc
z oczu swego celu kontynuowa walk z Dhrisztadjumn i
Pacalami zsypujc ich gradem strza. Dwadziecia tysicy
wojownikw na rydwanach nalecych do Pacalw zalao Dron
w rewanu potokami strza zakrywajc go nimi cakowicie.
Wcieky Drona pragnc zabi ich wszystkich rozproszy ich
strzay swymi ostrzami i wypowiadajc odpowiednie mantry
przywoa pocisk Brahmy. Wygldajc jak niszczcy wszystko
ogie bez dymu zabi nim dwadziecia tysicy atakujcych go
Pacalw. Nie zaprzestajc walki zabi piciuset Matsjw, sze
tysicy soni i dziesi tysicy koni.

8. Staroytni mdrcy ukazuj si przed Dron namawiajc go,
aby zaprzesta zabijania i uwolni sw dusz

Sandaja kontynuowa: O krlu, nagle przed walczcym z
ca sw moc Dron ukazali si w swych duchowych formach
Wiwamitra, Wasiszta, Kajapa, Gautama, jego ojciec Bharadwada
jak i inni staroytni mdrcy prowadzeni przez Ogie, ktry jest
ustami bogw, chcc go zabra do miejsca, ktre zamieszkuje
Brahman. Rzekli: O braminie, nadesza godzina twojej mierci.
Walczc w ten okrutny sposb idziesz ciek Bezprawia. Bezpra-
wiem jest bowiem spalanie pociskiem Brahmy tych, ktrzy nie
znaj przed nim rodkw obrony. Zauwa nas stojcych przed tob,
od bro i zaprzesta swych okrutnych uczynkw. Jeste
przecie braminem i okrutne czyny do ciebie nie pasuj. Znasz
wszystkie Wedy i jeste oddany swym bramiskim obowizkom

wynikym z Prawdy. Od bro i zejd z tej faszywej drogi, ktra
zaciemnia ci rozum. Powr na odwieczn ciek wyznaczon dla
bramina. Czas wyznaczony dla ciebie na ycie na ziemi w twej
miertelnej formie dobieg koca. Od bro i zaprzesta swych
okrutnych i grzesznych uczynkw .

9. Krl Prawa wypowiada kamstwo, ktre doprowadza do
mierci Drony

Sandaja kontynuowa: O krlu, Drona syszc te sowa
riszich i majc w pamici sowa Bhimy straci spokj umysu i
wol walki. Niespokojny i niepewny, chcc mie pewno, co do
losw swego syna, postanowi zwrci si z pytaniem o jego ycie
do Judhiszthiry. By bowiem przekonany, e Krl Prawa nie
wypowie kamstwa nawet za cen zdobycia najwyszej wadzy.
Tymczasem Kryszna wiedzc, e bramin Drona jest zdolny do
zniszczenia wszystkich armii Pandaww, z niepokojem patrzy na
to, jak niszczy je przy pomocy swych niebiaskich pociskw.
Zbliy si do Judhiszthiry i rzek: O Krlu Prawa, cae twe
wojsko zostanie starte z powierzchni ziemi w p dnia, jeeli
pozwolisz na to, aby ten wcieky bramin kontynuowa walk z
rwn intensywnoci. Ratuj nas. W sytuacji, gdy grozi nam
cakowita zagada, lepiej wypowiedzie ratujce nas kamstwo, ni
upiera si przy prowadzcej do zagady prawdzie. Gdy wypowiesz
kamstwo dla ratowania ycia nas wszystkich, nie splami ci ono
grzechem.
Bhima syszc sowa Kryszny rzek: O Judhiszthira, gdy
usyszaem, jak Kryszna mwi do Arduny, e Dron bdzie
mona zabi, gdy uwierzy on, e jego syn Awatthaman zgin w
walce, przystpiem natychmiast do czynu i zabijajc walczcego
po naszej stronie sonia o imieniu Awatthaman zbliyem si do
Drony woajc, e Awatthaman zosta zabity. Drona jednake nie
uwierzy moim sowom. On uwierzy jedynie tobie, bo we
wszystkich trzech wiatach jeste znany z tego, e nie potrafisz
wypowiedzie kamstwa. Jeeli chcesz naszego zwycistwa,
zaakceptuj rad Kryszny i powiedz Dronie, e jego syn nie yje.
Drona zaprzestanie walki po usyszeniu tego od ciebie.
Judhiszthira ulegajc wyrokowi losu postanowi uczyni to, o
co prosi go Kryszna. Pragnc zwycistwa i rwnoczenie bojc si
wypowiadania kamstwa rzek do Drony: O braminie, Awatthaman
zosta zabity, dodajc niewyranie sowo so. Gdy wypowiada
to kamstwo, jego rydwan znajdujcy si zawsze cztery cale ponad
ziemi dotkn ziemi.

10. Ku zgrozie wszystkich Dhrisztadjumna zabija Dron, ktry
pogry si w jodze

Sandaja kontynuowa: O krlu, Drona syszc te sowa Krla
Prawa pogry si w aobie i rozpaczy, szczeglnie, e z powodu
sw riszich, ktre poprzednio usysza, uwaa si za krzywdzi-
ciela sprawiedliwych Pandaww. Opanowany przez al i niepewno
nie potrafi ju dalej walczy z dotychczasow determinacj.
Dhrisztadjumna widzc, e Dron opanowa niepokj i e traci
zmysy, ruszy przeciw niemu z zamiarem wypenienia zadania, z
ktrym si narodzi. Uchwyci swj uk i naoy na strzay
majce splendor ognia i grone jak trucizna wa. Drona widzc te
strzay pomyla, e oto nadesza jego ostatnia godzina. Uchwyci
swj uk i chcia je zniszczy, lecz jego niebiaska bro nie bya
mu ju duej posuszna i jego strzay wyczerpay si. Zapragn
nagle odoy swj uk i uwolni z ciaa sw dusz, tak jak mu
nakazywali przemawiajcy do niego riszi. Cho cigle wypeniony
wielk energi, nie mg ju walczy tak jak jeszcze chwil
przedtem. Zdoa jednak uchwyci inny uk, ktry otrzyma kiedy
od mdrca Angirasa i wypuszczajc ze setki strza zala nimi
Dhrisztadjumn niszczc jego uk, proporzec i zabijajc jego
wonic. Dhrisztadjumna uchwyci nowy uk i z dzikim umiechem
uderzy Dron w pier. Drona, cho by gboko zraniony i traci
wadz nad wasn jani, ponownie zniszczy uk Dhrisztadjumny
i uderzy go swymi dziewicioma celnymi strzaami zdolnymi do
pozbawienia ycia.
Dhrisztadjumna ponc gniewem zbliy si do rydwanu Drony
na tyle, e ich konie zmieszay si razem. Drona celnymi strzaami
poama jego rydwan. Dhrisztadjumna utraciwszy swj uk,
wonic i rydwan uchwyci maczug i wyrzuci j w kierunku
Drony, ktry jednak zdoa j zniszczy swymi strzaami.
Dhrisztadjumna z wielk determinacj uchwyci tarcz i miecz i
manewrujc zrcznie midzy komi i rydwanem zblia si do
Drony, chcc przebi swym mieczem jego pier. Drona nie mogc
go dosign sw broni zabi jego gniade konie prbujc
rwnoczenie ochrani swoje wasne kare ogiery. Ten czyn Drony
rozgniewa jeszcze bardziej Dhrisztadjumn, ktry wykonujc
jeden z dwudziestu znanych manewrw rzuci si na Dron ze
swym mieczem jak ptak Garuda na wa przypominajc swym
wygldem samego Wisznu zabijajcego demona Hiranjakaszipu.
Wykonujc swym mieczem rne znane ewolucje wzbudza tym
podziw obserwujcych walk niebian. Drona wypuszczajc ze
swego uku tysice strza o krtkim zasigu, ktre s w posiadaniu

jedynie najwikszych ucznikw, zdoa zniszczy jego miecz i
tarcz ozdobion setk ksiycw. Chcc zabi swego ucznia,
ktry by mu rwnie drogi jak jego wasny syn, naoy na swj
uk strza o przeraliwej mocy. Jednake strza t z wielk
zrcznoci zniszczy Satjaki ratujc ycie ksicia Pacalw. Jego
czyn dostrzegli Arduna i Kryszna nagradzajc go wielkim
aplauzem. Rwnie wielkim aplauzem nagrodzili go niebianie.
Heroiczny wyczyn Satjaki wywoa straszliwy gniew w sercach
Kauraww. Otoczyli go ze wszystkich stron zasypujc gradem
strza. Pandawowie ruszyli mu na pomoc i wywizaa si midzy
nimi straszliwa walka. Judhiszthira pamitajc, e najwaniejszym
zadaniem jest zabicie bramina Drony, zawoa do swych onierzy:
O wojownicy, ruszcie przeciw Dronie udzielajc wsparcia
Dhrisztadjumnie. Sdzc z jego zaangaowania w walk i formy,
ktr przybra, jeszcze dzi zabije on bramina Dron.
Drona skierowa swe strzay przeciw atakujcym go oddziaom
wiedzc, e nadesza godzina jego mierci. Ziemia draa pod
koami jego rydwanu. Zerwa si huraganowy wiatr, a z nieba
sypay si meteory budzc powszechn groz. Cho bro w doni
Drony byszczaa jak ogie, a koa jego rydwanu jechay z
gonym stukotem, cignce go kare ogiery zdaway si mie zy w
oczach, a i sam Drona zdawa si by pozbawiony swej zwykej
energii. Jego lewa powieka i rka bezwolnie dray. Chcc jednak
zgin w uczciwej walce i z broni w rku nie odkada swego uku.
Otoczony ze wszystkich stron przez oddziay Pandaww nie
zaprzestawa dziesitkowania ich swymi strzaami zabijajc ich
dwadziecia tysicy. Chcc zniszczy wszystkich wypowiedzia
specjalne mantry i przywoa pocisk Brahmy.
Tymczasem Bhima, ktry uratowa spod strza Drony
pozbawionego broni i rydwanu Dhrisztadjumn biorc go na swj
rydwan, rzek do niego: O Dhrisztadjumna, rusz ponownie do
walki z Dron, bo na twych barkach spoczywa ciar zabicia go.
Dhrisztadjumna uchwyci nowy potny uk i ponownie
zasypa Dron swymi ostrzami neutralizujc przywoany przez
Dron pocisk Brahmy swym wasnym niebiaskim pociskiem i
zabijajc swymi strzaami ochraniajcych Dron Kauraww.
Drona zdoa jednak raz jeszcze zama jego uk i zrani go
bolenie swymi ostrzami.
Bhima doprowadzony tym do wciekoci zawoa: O nikczemny
braminie, ktry porzucie obowizki swej wasnej kasy i post-
pujesz, jakby nalea do kasty wojownikw. Walczc grozisz
wyniszczeniem caej kacie wojownikw! Najwysz cnot jest
powstrzymywanie si od zadawania blu ywym istotom. Zapom-

niae, e stan bramiski bazuje na tej cnocie. Porzucie sw
bramisk ciek i zabijasz wszystkich tych wojownikw z pr-
noci i ignorancji, pragnc bogactwa dla swej ony i syna. Jak ci
nie wstyd? Zabijasz ich pragnc bogactwa dla swego jedynego
syna, ktrego ju zreszt nie ma wrd ywych. Ten dla ktrego
uchwycie za bro i dla ktrego yjesz, poleg dzi na polu
bitewnym. Sam Krl Prawa ci o tym poinformowa. Nie moesz
wic wtpi, e mier twego syna jest niezaprzeczalnym faktem!
Syszc sowa Bhimy, Drona, osiemdziesicioletni bramin o
ciemnej skrze i siwych opadajcych na uszy wosach, ktry
walczy dotychczas w sprawie twych synw jak modzieniec,
odoy na bok swj uk i strzay i zawoa: O Durjodhana, Karna i
Krypa! Walczcie dalej sami i nie pozwlcie, aby Pandawowie
zadawali wam rany. Ja sam rezygnuj z dalszej walki.
Wypowiadajc gono imi swego syna uklkn na tarasie
swego rydwanu i zanurzy si w jodze. Dhrisztadjumna widzc
wreszcie szans pozbawienia go ycia zeskoczy ze swego
rydwanu, uchwyci swj miecz i ruszy w jego kierunku . Widzc
Dron we wadzy Dhrisztadjumny wszystkie ywe istoty podniosy
gony lament.
Tymczasem Drona pogry si ju w stanie najwyszego
spokoju. Wyposaony w wielk ognist energi i zgromadziwszy
poprzednio zasugi pynce z ascezy skupi swe serce i umys na
Najwyszym i Najstarszym Istnieniu. Z wyprostowan piersi i
pochylon lekko gow zamkn oczy i przebywajc w jakoci
natury jak jest dobro odda swe serce kontemplacji wypeniajc
swe myli wit sylab OM reprezentujc Brahmana. Pamitajc
o Najwyszym i Niezniszczalnym Bogu bogw osign miejsce
trudne do osignicia nawet dla pobonych. Gdy Drona by na
swej drodze do nieba, zdawao si, e dwa soca wiec na
firmamencie.
W czasie gdy Drona by ju na swej drodze do wiecznego
Brahmana, Dhrisztadjumna sta obok jego ciaa z odkryt broni
niewiadomy wdrwki jego duszy. Tylko piciu ludzi widziao,
jak dusza Drony wdrowaa do tych najwyszych regionw.
Oprcz mnie widzia to jedynie syn Drony Awatthaman, Krl
Prawa Judhiszthira, Arduna i Kryszna. Nikt poza tym nie mg
dostrzec wspaniaoci tego mdrego bramina, gdy oddany jodze
opuszcza ten wiat. aden inny czowiek nie by wiadomy tego,
e Drona osign region Brahmana bdcy tajemnic nawet dla
bogw, ktry jest najwyszy z wszystkich regionw. Nikt inny
patrzc na jego ciao pokryte strzaami, opywajce krwi i

pogrone w jodze nie potrafi dostrzec, jak odprowadzany przez
staroytnych mdrcw wdrowa do wiata Brahmana.
Gdy Dhrisztadjumna zbliy si do Drony i podnis swj
miecz, ze wszystkich stron rozlegy si lamenty ywych istot.
Przepeniony wspczuciem Arduna zawoa: O Dhrisztadjumna,
nie zabijaj naszego nauczyciela! Schwytaj go ywcem i
przyprowad przed oblicze Judhiszthiry.
Jednake Dhrisztadjumna nie zwaajc na nic podnis swj
miecz i odci Dronie gow. Po dokonaniu tego straszliwego
czynu tryumfalnie zarycza wywijajc swym mieczem. Zalany
krwi Drony zeskoczy z tarasu jego rydwanu na ziemi.
Czerwony jak soce wyglda dziko i zawzicie. Uchwyci w do
gow Drony i cisn j do stp onierzy Kauraww, ktrzy
przeraeni tym widokiem rzucili si do ucieczki.
Sandaja kontynuowa: O krlu, w tym samym czasie dusza
Drony wznoszc si ku grze wkroczya na gwiezdn ciek.
Dziki temu, e mdrzec Wjasa obdarzy mnie bosk wizj,
mogem to oglda na wasne oczy.
Po mierci Drony na polu bitewnym zapanowa cakowity
chaos. onierze zarwno Pandaww jak i Kauraww uciekali we
wszystkich kierunkach szukajc dla siebie schronienia. Wojownicy
twych synw zdawali si traci zmysy i opuszczajc pole bitewne
czuli, e zamykaj si przed nimi bramy zarwno do tego jak i
tamtego wiata. Cakowicie utracili kontrol na sw wasn jani.
Wrd zalegajcych pole bitewne tysicy martwych cia szukali
ciaa syna Drony Awatthamana, lecz nie mogli go znale.
Tymczasem Bhima i Dhrisztadjumna obejmowali si nawzajem
w poczuciu zwycistwa. Bhima woa: O Dhrisztadjumna, z
utsknieniem bd czeka na ten moment, gdy bd mg ci
uciska na wie po mierci Karny i Durjodhany! I ucieszony
mierci Drony uderza si po swych ramionach powodujc
drenie ziemi i zwikszajc panik wrd onierzy twych synw.

Drona Parva, Drona-Vadha Parva, Section CLXXXIV-CXCIII.


Opowie 89
Kryszna ochrania Pandaww przed gniewem
syna Drony

1. Awatthaman dowiaduje si o mierci swego ojca Drony i planuje zniszczy
Pandaww pociskiem Narajany; 2. Kryszna agodzi chaos wrd Pandaww
spowodowany okruciestwem mierci Drony, kamstwem Krla Prawa i lkiem
przez suszn zemst syna Drony; 3. Kryszna, ktry jest Narajan, neutralizuje
pocisk Narajany skaniajc wszystkich po stronie Pandaww do odoenia broni;
4. Awatthaman odkada bro twierdzc, e wszystkie rzeczy s zudzeniem.

Judhiszthira widzc jak opadajca ze wszystkich stron bro
nabiera si ... zawoa: O wojownicy, Awatthaman chcc pomci
mier swego ojca spali nas wszystkich w ogniu swego susznego
gniewu niebiaskim pociskiem Narajany. Popenilimy grzeszne
uczynki zabijajc podstpnie Bhiszm i Dron ....
Kryszna zawoa: O wojownicy, odcie bro i zejdcie na
ziemi ze swych rydwanw i wierzchowcw. Zaprzestanie walki jest
bowiem jedynym sposobem na zatrzymanie pocisku Narajany
zarzdzonym przez samego Narajan. ... Syszc sowa Kryszny
onierze Pandaww odoyli bro i oczycili swe serca z pragnienia
walki. Jednake rozgniewany tym widokiem Bhima zawoa: O
wojownicy, skoro brakuje wrd was odwanych, ja sam stawi opr
niebiaskiej broni syna Drony. ... I tak jak pod koniec nocy
wszystkie wietliste ciaa na nieboskonie kieruj si ku wzgrzu
Asta, tak wszelka opadajca z nieba bro uruchomiana przez pocisk
Narajany skupiaa si na Bhimie. ...
Arduna z Kryszn (Nara i Narajana) widzc, e wojownicy
Pandaww odoyli sw bro i odwrcili swe twarze od wroga, i e
bro Narajany skupia si cakowicie na Bhimie, a napuchnity
energi syn Drony nie ma ju faktycznie przeciwnika, zeszli ze swego
rydwanu i podbiegli do Bhimy. ... zaczli si wyciga ryczcego
jak lew Bhim i jego bro spod otaczajcej go broni Narajany. ...
Kryszna zmusi Bhim do odoenia broni i opuszczenia rydwanu,
cho sycza on jak jadowity w. I gdy tak si stao, bro Narajany
nie mogc znale wroga stracia si i zostaa zneutralizowana. ...
(Mahbharta, Drona Parva, Section CC, CCI)

1. Awatthaman dowiaduje si o mierci swego ojca Drony i
planuje zniszczy Pandaww pociskiem Narajany

Niewidomy krl Dhritarasztra wysuchawszy opowiadania
Sandaji o mierci Drony pogry si w rozpaczy opakujc
mier tego wielkiego bramina i okruciestwo tej wojny. Przerwa

Sandaji jego opowiadanie i rzek: O Sandaja, powiedz mi, c
uczyni Awatthaman, gdy dowiedzia si, e jego ojciec zgin
dziki oszustwu i Bezprawiu. Wada on wszelkiego rodzaju broni
nalec do ludzi i bogw. W jego posiadaniu jest bro Waruny,
Agniego, Indry i Narajany. Jego ojciec obdarowa go rwnie
wszelk niebiask broni, ktr uzyska od Parauramy, syn jest
bowiem jedyn na wiecie osob, co do ktrej pragniemy, aby nas
przewyszy. Po zdobyciu od swego ojca caej jego wiedzy jest jak
drugi Drona. Oczyszczony z grzechw dziki studiowaniu Wed i
praktykowaniu ascezy jest jak sam Rama, syn krla Daarathy.
C on powiedzia i co uczyni dowiedziawszy si, e jego ojciec i
nauczyciel, znany w caym wiecie ze swej prawoci zosta zabity
przez Dhrisztadjumn? C uczynili moi synowie?
Sandaja rzek: O krlu, po mierci Drony Kaurawowie
pozbawieni swego naczelnego dowdcy pogryli si w chaosie i
aobie. Wszyscy uciekali w panice jak najdalej od miejsca, gdzie
Dhrisztadjumna pozostawi martwe ciao Drony po uciciu mu
gowy. W tym czasie syn Drony niewiadomy jeszcze tego, co si
wydarzyo, przedziera si pod prd przez oddziay Pandaww
zalewajc ich potokami swych ostrzy i zabijajc wielu z nich. Z
sercem nastawionym na walk i niewiadomy przyczyny
obserwowanej paniki zbliy si do Durjodhany i rzek: O krlu,
dlaczego twe armie uciekaj poraone strachem? Dlaczego nie
prbujesz ich zatrzyma? Ty sam rwnie zdajesz si by w
dziwnym nastroju. C za nieszczcie dotkno twych onierzy?
Durjodhana tonc w oceanie alu nie by w stanie przekaza mu tej
straszliwej wieci i zwracajc si do Krypy rzek: O braminie,
wyjanij synowi Drony, skd ta panika w naszej armii. Krypa
przeywajc straszliwe katusze poinformowa go o mierci jego ojca.
Awatthaman dowiedziawszy si o podstpie zaproponowanym
przez Kryszn i kamstwie Judhiszthiry, ktre doprowadziy do
mierci Drony, zawrza straszliwym gniewem. Zaciskajc zby i
pici sycza jak w. Z ciaem rozpalonym jak ogie wyglda jak
sam Niszczyciel na koniec eonu. Z oczami penymi ez wzdychajc
ciko rzek do Durjodhany: O krlu, dowiedziaem si wanie,
w jak okrutny i bezprawny sposb zgin mj ojciec! Ten ndznik
Dhrisztadjumna uci mu gow, gdy odoy bro i pogry si w
jodze biorc za prawd kamstwo Judhiszthiry, ktry jak wida
paraduje jedynie w przebraniu prawoci. Jake grzeszny i okrutny
czyn popeni on, Krl Prawa, ktry jest synem samego boga
Prawa Dharmy!
mier w uczciwej walce z broni w rku przynosi honor, a nie
aob i mj ojciec na pewno uda si do regionw przeznaczonych

dla herosw. Nie powinienem wic opakiwa jego heroicznej
mierci. Moje serce pka jednak z blu na myl o habie, jak byo
uchwycenie tego wielkiego herosa za wosy. Czy ojcowie nie
pragn mie synw, aby haba taka jak ta nie pozostawaa nie
pomszczona?
Czowiek popenia ze uczynki lub habi innych motywowany
dz, gniewem, prnoci, nienawici lub lekkomylnoci.
Wypowiadajcy swe kamstwo Krl Prawa jak i okrutny i grzeszny
Dhrisztadjumna musz dowiadczy straszliwych konsekwencji
swych czynw. Jeszcze dzi ziemia nasiknie krwi Judhiszthiry,
ktry swym kamstwem skoni mego ojca do odoenia broni.
Jeszcze dzi zniszcz wszystkich Pacalw z Dhrisztadjumn na
czele bez wzgldu na uyte rodki! Nie zaznam spokoju, zanim
tego nie uczyni.
Ludzie pragn mie synw, aby uwolni si od lku zarwno w
tym jak i w przyszym yciu. Mj ojciec jednake mylc, e nie
yj, umar samotnie, cho mia we mnie swego ucznia i syna
potnego jak gra. O biada mojej niebiaskiej broni, biada moim
silnym ramionom, biada mej odwadze, skoro mj ojciec, cho
mnie posiada, zosta uchwycony za swe siwe wosy! Musz
spaci mj dug i pomci mego ojca! Czowiek szlachetny nigdy
sam nie wychwala swej siy. Jednake w obliczu mierci mego
ojca nie mog nie mwi o mej odwadze. Dziki mej sile jeszcze
dzi zniszcz oddziay Pandaww razem z Kryszn wrd nich!
Nikt nie zdoa stawi mi oporu!
W znajomoci broni jestem rwny Ardunie. Wedr si midzy
Pandaww jak promienie soca i nie zawaham si zniszczy ich
m niebiask broni. Uyj broni Narajany, ktrej nawet Arduna
nie zna i nie wie jak si przed ni obroni. Jest to potna bro,
ktr swego czasu mj ojciec otrzyma od samego Narajany, ktry
odwiedzi jego pustelni w przebraniu bramina. Mj ojciec powita
go pokonem i darami, w zamian za co Narajana zaoferowa mu
spenienie jego proby. Gdy mj ojciec poprosi go o pocisk
Narajany, Narajana obdarowa go nim mwic: O braminie, z t
broni nikt nie zdoa ci pokona. Uruchomi ona liczne rodzaje
niebiaskiej broni i doda ci wielkiej energii. Broni tej jednak nie
naley przywoywa w popiechu bez gbszego namysu, gdy nie
mona jej odwoa, zanim nie zniszczy cakowicie wroga. Nie
znam przedmiotu, ktrego nie potrafiaby zniszczy. Zniszczy
nawet to, co jest nie do zniszczenia, dlatego nie naley uywa jej
zbyt pochopnie i nie naley jej nigdy uywa przeciw tym, ktrzy
utracili swe rydwany i odoyli bro, prbuj ratowa si ucieczk

lub prosz o ask. Po wypowiedzeniu tych sw Narajana uda
si do nieba.
Mj ojciec Drona obdarowa mnie uzyskan od Narajany
broni i jej wanie zamierzam dzi uy przeciw pozostaym przy
yciu onierzom Pandaww. Dziki niej spowoduj wrd nich
straszn rze. Nie ucieknie dzi przede mn z yciem ten
niegodziwiec Dhrisztadjumna, ktry nie zawaha si przed
zabiciem bramina, ktry by te jego nauczycielem!
Kaurawowie powitali sowa syna Drony z wielkim oywieniem
dmc w swe konchy i bijc w bbny. Renie koni i stukot k
odbija si gonym echem wywoujc niepokj po stronie
Pandaww. Awatthaman dotkn wody i wypowiadajc ze
skupieniem odpowiednie mantry zacz przywoywa niebiaski
pocisk Narajany.

2.Kryszna agodzi chaos wrd Pandaww spowodowany
okruciestwem mierci Drony, kamstwem Krla Prawa i
lkiem przez suszn zemst syna Drony

Sandaja kontynuowa: O krlu, tymczasem Judhiszthira
widzc, e Kaurawowie przygotowuj si do wznowienia walki
rzek do Arduny: O bracie, jeszcze chwil temu onierze
Kauraww widzc jak Dhrisztadjumna pozbawi Dron ycia,
popadli w wielki stres i rzucili si w panice do ucieczki. Skd wic
si bior te odgosy oywienia wiadczce o tym, e przygotowuj
si ponownie do bitwy. Taki haas moe czyni jedynie krl
bogw Indra. Czyby po upadku Drony sam Indra stan po stronie
naszego wroga? Wos jey mi si z przeraenia na gowie. Widz
te, e strach wdar si do serc naszych najodwaniejszych
wojownikw. Kim jest ten wojownik, ktry napenia serca
onierzy Kauraww odwag i skania ich do wznowienia walki?
Arduna rzek: O krlu, to syn Drony Awatthaman dodaje
Kaurawom odwagi swym gonym rykiem. Powszechnie znany
zarwno ze swej wielkiej skromnoci jak i potgi swych ramion
stpajc jak rozwcieczony so i ukazujc sw twarz gron jak
twarz tygrysa uwalnia Kauraww od lku, ktry ich pokona. Gdy
syn Drony si narodzi, niewidzialny gos z nieba nada mu imi
Awatthaman (renie konia), bo w momencie gdy tylko ujrza
wiato dzienne zara gono jak ogier Indry powodujc drenie
wszystkich trzech wiatw. To on widzc martwe ciao swego ojca
zabitego w okrutny sposb przez Dhrisztadjumn dziki twemu
kamstwu zara ponownie swym straszliwym gosem. Znajc sw

wasn odwag, nigdy nie wybaczy Dhrisztadjumnie, e uchwyci
jego ojca i swego nauczyciela za wosy.
O bracie, ty sam za cen krlestwa okamae swego drogiego
nauczyciela przyczyniajc si do jego mierci! Popenie ten
straszliwy grzech z pen wiadomoci, bo doskonale znasz
Prawo. Na zawsze splamie swe imi, podobnie jak Rama, ktry
zabi nieuczciwie sw wasn strza brata krla map Sugriwy,
ktry zacz zdobywa przewag w pojedynku midzy brami.
Przyczynie si do mierci Drony, ktry uda si do ciebie w
poszukiwaniu prawdy wierzc cakowicie w twoj uczciwo i
przekonany, e nie jeste zdolny do wypowiedzenia kamstwa. I
cho wymieniajc imi Awatthamana dodae niewyranie sowo
so, twoja odpowied na jego pytanie bya kamstwem udajcym
prawd. To w rezultacie twej odpowiedzi odoy on bro obojtny
na wszystko to, co go otacza, pokonany przez rozpacz i nieomal
tracc zmysy. I gdy nie chcia ju duej walczy pogrony
gboko w aobie, jego wasny ucze schodzc ze cieki
sprawiedliwych uci mu gow.
O krlu, jake zdoamy teraz ochroni Dhrisztadjumn przed
susznym gniewem syna Drony Awatthamana? Ta uduchowiona
osoba, przyjazna wobec wszystkich ywych istot jeszcze dzi
zniszczy nas wszystkich nie mogc wybaczy Dhrisztadjumnie, e
uchwyci jego ojca za jego siwe wosy.
Dhrisztadjumna popeni haniebne zabjstwo amic wszystkie
moralne zasady, cho prbowaem powstrzyma go swym krzykiem.
Nasze dni musz by policzone, skoro dopucilimy do tej zbrodni
i do koca pozostan splamione przez ten straszliwy czyn. Chcc
zdoby ziemsk wadz, ktra jest zawsze nietrwaa, zabilimy
naszego nauczyciela, ktry darzy nas wszystkich uczuciem. Chcc
cieszy si przyjemnoci, jak daje najwysza wadza,
popenilimy okrutny i haniebny grzech. O biada mi, e temu nie
zapobiegem. Okryty z tego powodu hab zasuyem na pieko.
Gdy pomyl o tym, e dopuciem do mierci tego bramina w
zaawansowanym wieku, mojego nauczyciela, gdy odoy bro
pograjc si jodze, sam wol umrze ni y!
Na te sowa Arduny nikt z zebranych nie odpowiedzia. Po
duszej chwili milczenia Bhima rzek: O bracie, pouczasz nas o
moralnoci, jakby by yjcym w dungli pustelnikiem lub
braminem, ktry zdoby pen kontrol nad swymi zmysami.
Zapominasz, e jeste wojownikiem, a obowizkiem wojownika
jest obrona innych przed zranieniem. To poprzez realizowanie
swych obowizkw wojownik zdobywa zarwno niebo jak i
ziemi, saw i dobrobyt. Nie przemawiaj wic do nas jak ignorant.

Sw odwag dorwnujesz Indrze i realizujc swe obowizki nie
przekroczysz granic prawoci tak jak ocean nie przekracza granic
kontynentw.
Twoje mylenie zawsze skania ci do wsp-doznawania i
wspczucia. Kt nie ceni ci za to, e kierujc si prawoci
wyrzeke si swego gniewu udajc si na trzynacie lat wygnania?
Jednake to wanie dziki naszej prawoci nasze krlestwo zostao
nam w nieuczciwy i oszukaczy sposb ukradzione. Nasza ona
Draupadi bya upokarzana na naszych oczach, a ty jej nie bronie,
bo zostae pozbawiony swej mocy z powodu swej prawoci.
Twoja prawo nie uratowaa ci, lecz pogrya w nieszczciu,
gdy na swej drodze napotkae grzesznych oszustw.
Dzi masz wic wszelkie moralne prawo do gniewu. Bdc
wojownikiem musisz walczy z t niekoczc si nieuczciwoci,
ktrej sw prawoci nie zdoae pokona. Ja sam jestem tutaj na
polu bitewnym, aby pomci dowiadczane przez nas zo wynike
z nieuczciwoci naszego wroga. Jeeli nie chcesz walczy, cho
obiecae, sam zniszcz tych oszustw, ktrzy okradli nas z
naszego krlestwa.
Swymi sowami pozbawiasz jedynie naszych onierzy odwagi
i amiesz moje serce. Cho jeste prawy, zdajesz si nie wiedzie,
co si na prawo skada, skoro potpiasz zarwno samego siebie,
jak i nas, cho na to nie zasugujemy. Budzisz w nas strach
szukajc w sobie winy i wychwalajc syna Drony, ktry tobie nie
dorwnuje. Zapominasz o mojej sile i o tym, e Kryszna jest po
naszej stronie. Sam zabij Awatthamana moj maczug, jeeli nie
zechcesz walczy!
Dhrisztadjumna rzek: O Arduna, obowizkiem bramina jest
prowadzenie rytuaw ofiarnych, studiowanie witych pism,
nauczanie, obdarowywanie innych i przyjmowanie darw. Nasz
nauczyciel Drona ju dawno porzuci swe bramiskie obowizki i
realizujc obowizki wojownika dokonywa niegodziwych czynw
zabijajc wielu przy pomocy swej niebiaskiej broni zdobytej
dziki ascezie. Dlaczego nie powinnimy zabi przy pomocy
dostpnych nam rodkw tego bramina, ktry wyposaony w sw
bramisk moc walczy jak wojownik i pokonany przez gniew
masowo zabija przy pomocy niebiaskiej broni Brahmy tych,
ktrzy jej nie znali i nie wiedzieli, jak si przed ni obroni?
Kim by Drona: braminem czy wojownikiem? Utrzymujc, e
jest braminem, oszukiwa wszystkich stwarzajc nieodpart iluzj.
Dzi w kocu dziki stworzeniu innej iluzji mogem go zabi. C
w tym niewaciwego? C przeraajcego jest w rwnie tym, e
jego rozgniewany mierci swego ojca syn mobilizuje armie

Kauraww do kontynuowania walki? Dziki niemu w walce z
nami wielu z nich zginie.
Dla tego walczcego bramina nie byo rnicy midzy Prawem
i Bezprawiem. Bezprawie jest jak trucizna i niszczy Prawo.
Dlaczego wic potpiasz mnie za zabicie tego okrutnego
wojownika uchodzcego za bramina, zamiast pogratulowa mi
mojego czynu? Swym mieczem odciem jego straszliw gow,
ktra bya jak rozprzestrzeniajca si trucizna lub niszczce
wszystko promienie soca, czy te spalajcy wszystko ogie
koca eonu. Odcicie mu gowy nie uspokoio gorczki mego
serca i auj, e nie rzuciem jej do krlestwa najniszej kasty
Niszadw, gdzie ty sam rzucie ucit gow krla Dajadrathy!
Obowizkiem wojownika jest zniszczenie wroga. Drona by
moim wrogiem i zabicie go byo moim obowizkiem. Ty sam
zabie w walce Bhagadatt, ktry by niegdy twoim przyjacielem.
Zabie rwnie seniora wasnego rodu Bhiszm. Dlaczego nie
potpiasz wasnych czynw, cho potpiasz mj?
Dlaczego potpiasz mnie za zabicie Drony, skoro od dawna
byo to moim przeznaczeniem? Swoj wrogo do niego
odziedziczyem po moim ojcu, bo to dziki jego yczeniu
narodziem si na ziemi, aby go zabi. O tym wszyscy wiedz.
Zabijajc go nie popeniem grzechu.
Arduna nie odpowiedzia mu na jego sowa, tylko ciko
wzdycha i ze zami w oczach rzuca na niego wrogie spojrzenia
szepczc: O biada nam, biada! Judhiszthira, Bhima, Nakula,
Sahadewa i Kryszna stali w milczeniu obok niego zawstydzeni i ze
spuszczonymi gowami.
Sowa Dhrisztadjumny rozgnieway Satjaki, ktry zawoa: O
wojownicy, czy nie ma wrd was nikogo, kto odwayby si zabi
tego grzesznika Dhrisztadjumn, ktry ma jeszcze czelno, aby
wygasza swe niegodziwe mowy?
O nikczemniku, Pandawowie potpiaj ci z powodu twego
grzesznego czynu, tak jak bramini potpiaj tych, co zabrudzeni
grzechem rodz si w kacie niedotykalnych szudrw. Jak miesz
po popenieniu tak haniebnego czynu otwiera usta i wychwala
sam siebie przemawiajc do tych, ktrzy s bez grzechu. Dlaczego
twoja gowa i jzyk nie rozpady si na tysic kawakw w
momencie, gdy podnosie swj miecz, aby uci gow naszego
nauczyciela! Swym czynem zabrudzasz nas wszystkich i zasugujesz
na mier z naszych rk. Trzymajc swego nauczyciela za jego
siwe wosy ukazae sw wielk nienawi i nie zdoasz ju
uratowa swego ycia. Siedem pokole twych przodkw i siedem
pokole twych potomkw pogr si w piekle!

Obwiniasz Ardun o mier Bhiszmy zapominajc o tym, e
to Bhiszma sam zadecydowa o swej mierci, gdy dziki darowi
jego ojca nikt nie mg go pokona, jeeli on sam o tym nie
zadecydowa.
Na caym wiecie nie ma wikszych grzesznikw ni synowie
krla Drupady! Ty sam zabie bramina Dron, a twj brat
ikhandin narodzi si jako kobieta bdca inkarnacj Amby z
zadaniem pokonania i spowodowania mierci Bhiszmy. To on
przyczyni si do tego, e Bhiszma odoy bro odsaniajc sw
pier na miertelne strzay Arduny. Pacalowie porzucili ciek
prawoci i zabrudzeni przez podo stali si wrogami dla swych
przyjaci i nauczycieli!
Jeste przeklty bdc zabjc bramina i na twj widok ludzie
bd musieli oczyszcza si spogldajc na soce. Jeeli raz
jeszcze w mej obecnoci wypowiesz podobne sowa, rozbij ci
gow moj maczug!
Dhrisztadjumna rozgniewany sowami Satjaki zawoa: O
wojowniku Wrisznich, jakie masz prawo, aby przemawia do mnie
w ten sposb, skoro sam masz na swym rachunku czyny grzeszne i
niegodziwe? Syszaem twe obraliwe sowa, lecz ci je wybaczam,
bo tylko grzeszna dusza taka jak ty uwaa wybaczenie za oznak
saboci. Czyby zapomnia, e popenie straszliwy grzech
ucinajc gow Bhurirawasa, gdy odoy bro i pogry si w
jodze i gdy by ju w drodze do nieba miertelnie raniony przez
Ardun, ktry obci mu rami? Dlaczego zabie go wtedy, gdy
by bezbronny, a nie wtedy, gdy trzymajc ci za wosy przygniata
ci sw stop do ziemi? Sam jeste sprawc grzesznych czynw.
Milcz wic lepiej, zamiast mnie oskara. Jeeli nie zaprzestaniesz
swej oskarycielskiej mowy, spotkam si z tob na polu bitewnym,
aby wysa ci do krlestwa boga mierci Jamy!
Trudno pokona wroga wyczenie przy pomocy uczciwych
chwytw. Kaurawowie s synni ze swych oszustw i to one
doprowadziy do tej wojny. Lecz nasza strona zabrudzia si
rwnie nieuczciwoci w tej wojnie. Wysoce prawi Pandawowie
wyposaeni w wielk odwag uywaj podstpu w imi pokonania
wroga i zwycistwa. Na najwyszym poziomie Prawa trudno
okreli, co jest i co nie jest Prawem jak i co jest i co nie jest Bez-
prawiem. Zamiast mnie obwinia realizuj lepiej swj obowizek
wojownika, ktrym jest walka i pokonanie wroga.
Satjaki wzburzony sowami Dhrisztadjumny zadra z gniewu i
zawoa: O niegodziwcze, nie bd ju duej z tob rozmawia.
Zabij ci, bo w peni zasuye na mier.

Kryszna widzc, e Satjaki rusza z wciekoci w kierunku
Dhrisztadjumny bdc jak sam bg mierci Jama atakujcy boga
mierci Jam, da znak Bhimie, aby zeskoczy ze swego rydwanu i
sprbowa zatrzyma Satjaki si swych ramion. Satjaki o potnej
sile wzburzony gniewem posun si jeszcze kilka krokw cignc
za sob Bhim, ktry uchwyci go z tyu za jego potne ramiona i
nie mogc wykona szstego kroku, zatrzyma si.
Sahadewa zeskoczy ze swego rydwanu na ziemi, zbliy si
do Satjaki i rzek: O wielki wojowniku Wrisznich, Pandawowie
nie maj wikszych przyjaci od Pacalw i Wrisznich. I Wriszni
nie maj wikszych przyjaci od Pacalw i Pandaww. Powstrzy-
maj swj gniew pamitajc o swym obowizku wobec przyjaci.
Wybacz Dhrisztadjumnie jego obraliwe sowa i niech on tobie
wybaczy. Uczmy si wszyscy wybacza, bo czy istnieje co
lepszego od wybaczania?
W czasie, gdy Sahadewa prbowa uciszy gniew Satjaki,
Dhrisztadjumna zawoa: O Bhima, uwolnij Satjaki z ucisku
swych ramion, skoro tak pali si do walki! Zatrzymam go moimi
strzaami. Stumi jego gniew i ch walki i pozbawi go ycia.
Nie jestem rwnie bezbronny jak miertelnie zraniony Bhurirawas,
ktremu obci gow. Pozwl mu sprawdzi moj si. Jak go
zabij, sam bd musia zrealizowa cel tej wojny i pokona
Kauraww lub pozostawi to zadanie Ardunie!
Satjaki syszc te sowa sycza jak w i cay dra z gniewu
trzymany mocno przez Bhim. Satjaki i Dhrisztadjumna ryczeli na
siebie nawzajem jak dwa potne byki. W kocu jednak Kryszna i
Judhiszthira zdoali ich uspokoi i w obliczu ponownego ataku
Kauraww wszyscy razem ruszyli zgodnie do walki.

3. Kryszna, ktry jest Narajan, neutralizuje pocisk Narajany
skaniajc wszystkich po stronie Pandaww do odoenia broni

Sandaja kontynuowa: O krlu, tymczasem syn Drony
Awatthaman chcc pomci mier swego ojca wypowiada w
skupieniu odpowiednie mantry przywoujc pocisk Narajany.
Zerway si gwatowne wiatry i zacz pada ulewny deszcz i cho
niebo byo bezchmurne, przecinay je byskawice. Caa ziemia
draa, gry pkay i wyleway napuchnite wod oceany. Rzeki
zaczy pyn w przeciwnym kierunku, a zwierzta uciekay na
lewo od Pandaww. Cho soce byo w zenicie, wiat zdaway si
pokrywa ciemnoci. Po polu bitewnym biegay radonie ywice
si padlin zwierzta i demony. Ca przyrod opanowa lk.

Na nieboskonie pojawio si tysice ognistych strza ostrych
jak promienie stojcego w zenicie soca i niezliczone elazne kule
wiecce jak gwiazdy na nocnym firmamencie. Pojawiy si tam
rwnie dwukoowe i czterokoowe rydwany, niezliczona ilo
maczug i dyskw o brzegu ostrym jak brzytwa wiecce jak soce.
onierze Pandaww patrzyli z przeraeniem na opadajc na nich
z nieba bro. Im potniejszego wojownika atakowaa ta bro, tym
stawaa si groniejsza i nabieraa siy. Przywoany przez syna
Drony pocisk Narajany spala armie Pandaww jak konsumujcy
such traw poar.
Judhiszthira widzc jak opadajca ze wszystkich stron bro
nabiera si, gdy stawia si jej opr i widzc, e Arduna z Kryszn
nie podejmuj z ni walki zawoa: O wojownicy, wycofajcie si z
walki. Taka musi by rada Kryszny. On wie najlepiej, co naley
czyni. Musia nadej moment naszego koca, bo broni Narajany
nie mona pokona adn broni. Awatthaman chcc pomci
mier swego ojca spali nas wszystkich w ogniu swego susznego
gniewu. Popenilimy grzeszne uczynki zabijajc podstpnie
Bhiszm i Dron i ja sam razem z moimi brami damy si spali w
ogniu stosu pogrzebowego. Zgrzeszywszy w tak straszliwy sposb
utoniemy razem ze swymi sprzymierzecami w oceanie susznego
gniewu syna Drony. Nie pozostaje nam nic, jak pogodzi si ze
zwycistwem Durjodhany, gdy swym grzechem oddalimy mu
we wadanie nasze krlestwo. Zabilimy dzi naszego nauczyciela!
ywi on w stosunku do nas przyjazne uczucia, cho rwnoczenie
przyczyni si do mierci niedowiadczonego w walce Abhimanju
zamordowanego wsplnymi siami przez wojownikw Kauraww;
nie interweniowa w czasie, gdy po naszej przegranej w koci
Kaurawowie zncali si okrutnie nad nasz on Draupadi i gdy
prosia go ona o powiedzenie prawdy; popar wygnanie nas z
naszego krlestwa; ubra Durjodhan w nieprzenikaln dla strza
Arduny zbroj, gdy prbowa on zrealizowa sw przysig i
zabi krla Dajadrath; nie mia adnych skrupuw w uyciu
niebiaskiej broni Brahmy przeciw nie potraficym si przed ni
obroni Pacalom. By jednak naszym nauczycielem. Zabijajc go
popenilimy grzech i bdziemy musieli zapaci za to yciem.
Tymczasem Kryszna ruchami swych doni stara si skoni
onierzy Pandaww, aby powstrzymali si zarwno od walki jak i
ucieczki. Zawoa: O wojownicy, odcie bro i zejdcie na
ziemi ze swych rydwanw i wierzchowcw. Zaprzestanie walki
jest bowiem jedynym sposobem na zatrzymanie pocisku Narajany
zarzdzonym przez samego Narajan. Ci, ktrzy stan na ziemi
odoywszy bro, przetrwaj, podczas gdy ci, ktrzy mnie nie

posuchaj i bd kontynuowa walk nawet jedynie w swym
umyle, zostan doszcztnie zniszczeni, choby nawet prbowali
si ukry w samym rodku ziemi.
Syszc sowa Kryszny onierze Pandaww odoyli bro i
oczycili swe serca z pragnienia walki. Rozgniewany tym
widokiem Bhima zawoa: O wojownicy, skoro brakuje wrd
was odwanych, ja sam stawi opr niebiaskiej broni syna Drony.
Zniszcz j przy pomocy mej wybijanej zotem maczugi. Nie ma
nikogo, kto dorwnaby mi odwag. Swymi ramionami potnymi
jak trby sonia potrafibym wyrwa z ziemi gr Himawat. Moja
sia rwna si sile tysica soni. Bdcie wszyscy jej wiadkami
patrzc na to, jak niszcz niebiask bro Narajany przywoan
przez Awatthamana!
Zwracajc si do Arduny zawoa: O Arduna, nie odkadaj
na bok Gandiwy. Walcz, bo inaczej tak jak ksiyc pozostaniesz na
zawsze splamiony na swym honorze! Arduna odpowiedzia: O
Bhima, przysigaem, e nigdy nie uyj mego uku Gandiwy
przeciw broni Narajany, krowom i braminom!
Rozgniewany Bhima ruszy sam jeden przeciw synowi Drony
zasypujc go gradem swych strza. Awatthaman wypowiadajc
odpowiednie mantry zala go deszczem plujcych ogniem strza.
Pokryty nimi Bhima wyglda jak buchajcy ogniem wulkan.
Strzay syna Drony nabieray siy napotykajc na opr Bhimy
bdc jak poar rozniecany przez wiatr. Wojownicy Pandaww
widzc, jak bro uyta przez Awatthamana zwiksza sw moc,
gdy kto prbuje si jej przeciwstawi, patrzyli na ich walk z
coraz wikszym niepokojem. Ci, ktrzy jeszcze dotychczas tego
nie uczynili, odkadali sw bro i oczyszczali swe serca z chci
walki. Caa bro uruchomiona przez pocisk Narajany omijajc ich
spadaa na Bhim. Widzc Bhim cakowicie zdruzgotanego przez
si tej broni wszystkie ywe istoty krzyczay z przeraenia i
rozpaczy.
Arduna nie tracc zimnej krwi wysa w kierunku Bhimy
niebiaski pocisk boga oceanu Waruny, ktry przykry go, jego
rydwan, konie i wonic niewidzialn dla innych warstw
ochronn. Nikt nie by w stanie spojrze na Bhim, ktry przykry
cakowicie broni syna Drony by jak poncy wewntrz ognia
ogie. Tak jak pod koniec nocy wszystkie wietliste ciaa na
nieboskonie kieruj si ku wzgrzu Asta, tak wszelka opadajca z
nieba bro uruchomiana przez pocisk Narajany skupiaa si na
Bhimie. On sam, jego rydwan, konie i wonica zdawali si by w
samym sercu poaru. I tak jak ogie koca eonu po
skonsumowaniu wszystkich istot ruchomych i nieruchomych

chowa si w kocu w ustach Stwrcy, tak wszelka bro, ktra
wypyna z pocisku przywoanego przez syna Drony, zacza
wchodzi w ciao Bhimy. Tak jak nikt nie potrafi dostrzec Ognia,
gdy wchodzi w Soce i Soca, gdy wchodzi w Ogie, tak nikt nie
potrafi zauway energii, ktra przenikna do ciaa Bhimy.
Arduna z Kryszn (Nara i Narajana) widzc, e wojownicy
Pandaww odoyli bro i odwrcili twarze od wroga, i e bro
Narajany skupia si cakowicie na Bhimie, a napuchnity energi
syn Drony nie ma ju faktycznie przeciwnika, zeszli ze swego
rydwanu i podbiegli do Bhimy. Zanurzajc si w energii zrodzonej
z pocisku Narajany, uciekli si do potgi iluzji. Dziki temu, e
sami odoyli bro jak i dziki mocy pocisku Waruny i ich wasnej
energii, ogie pocisku Narajany ich nie spali.
Chcc zneutralizowa pocisk Narajany zaczli si wyciga
ryczcego jak lew Bhim i jego bro spod otaczajcej go broni
Narajany. Gdy to czynili, czujca opr bro Narajany wzrosa w
si. Kryszna rzek: O Bhima, dlaczego mimo nakazu Judhiszthiry
nie zaprzestae walki? Wszyscy nasi wojownicy odoyli bro i
zeszli ze swych rydwanw. Uczy to samo. Wypowiadajc te
sowa Kryszna zmusi Bhim do odoenia broni i opuszczenia
rydwanu, cho sycza on jak jadowity w. I gdy tak si stao, bro
Narajany nie mogc znale wroga stracia si i zostaa
zneutralizowana.

4. Awatthaman odkada bro twierdzc, e wszystkie rzeczy
s zudzeniem

Sandaja kontynuowa: O krlu, gdy energia pocisku
Narajany zostaa dziki pomocy Kryszny zneutralizowana, niebo
stao si ponownie czyste i bkitne. Ucichy przeraliwe krzyki
ptakw i zwierzt i zacz wia lekki orzewiajcy wiatr. Sonie
bojowe i konie jak i wojownicy poczuli, e wraca do nich spokj i
skupienie, a Bhima rozsiewa wok blask jak poranne soce.
Armie Pandaww stay si ponownie gotowe do podjcia walki.
Widzc t przemian twj syn Durjodhana zawoa do syna
Drony: O Awatthaman, przywoaj ponownie swj pocisk,
abymy mogli zniszczy Pandaww! Awatthaman rzek: O
krlu, nie mog ponownie przywoa pocisku Narajany, ktry
Kryszna zdoa zneutralizowa. Wezwany po raz drugi obrciby
si przeciw mnie. Durjodhana krzykn: O Awatthaman, zniszcz
wic tych zabjcw twego ojca przy pomocy innej niebiaskiej
broni, ktra jest w twym posiadaniu. W tobie zamieszkaa bowiem

zarwno caa niebiaska energia jak i energia trzyokiego boga
iwy. Pandawowie nie zdoaj obroni si przed twoj energi.
Awatthaman z wielk zapalczywoci i kipic gniewem ruszy
do walki z Dhrisztadjumn. Zalali si nawzajem deszczem strza.
Dhrisztadjumna uderza syna Drony z tak si, e a ziemia draa.
Awatthaman w rewanu pozbawi go jego koni i wonicy, obci
od masztu jego proporzec i zasypa gradem strza wspierajcych go
onierzy. Satjaki widzc, e rzucili si oni do ucieczki, ruszy na
pomoc Dhrisztadjumnie i swymi celnymi strzaami zniszczy uk
Awatthamana, zabi jego konie, zniszczy jego rydwan i uderzy
go w pier swymi trzydziestoma strzaami. Gboko zraniony
Awatthaman pozbawiony swego uku i rydwanu nie wiedzia, co
czyni. Na pomoc ruszy mu Durjodhana wspierany przez Kryp i
Karn i innych wojownikw Kauraww i wszyscy razem zasypali
Satjaki gradem strza. Satjaki zala ich deszczem ostrzy zabijajc
wielu i zmuszajc ich do ucieczki.
Awatthaman odzyska tymczasem wiadomo i majc nowy
rydwan zala ponownie Satjaki swymi strzaami. Satjaki ponownie
zniszczy jego rydwan i zmusi go do wycofania si. Pandawowie
nagrodzili jego heroiczny wyczyn dwikiem swych konch.
Awatthaman zdoby nowy rydwan i ponownie ruszy przeciw
Satjaki, ktry widzc jak si zblia, zala go deszczem strza.
Rozgniewany Awatthaman z ciaem poranionym od strza
zawoa: O Satjaki, na prno starasz si broni zabjc mego
ojca, gdy nie zaznam spokoju, zanim go nie zabij i zanim nie
zniszcz wszystkich Pacalw i Somakw. Syn Drony naoy na
swj uk prost strza ostr jak promie soca, ktra przebia
zbroj Satjaki i zanurzya si w jego ciele jak w w gbi ziemi.
Satjaki zalewajc si krwi wypuci z doni swj uk i tracc
zmysy usiad na tarasie swego rydwanu. Jego wonica chcc
uratowa mu ycie wywiz go szybko poza zasig strza syna
Drony.
Tymczasem Awatthaman mierzc starannie sw prost strza
o zotych lotkach uderzy Dhrisztadjumn w czoo miedzy brwiami.
Ciko zraniony ksi Pacalw poczu, e sabnie i uchwyci si
masztu na swym rydwanie. Na pomoc mu ruszy Bhima wspierany
przez piciu wojownikw Pandaww.
Arduna z Kryszn widzc jak po dugiej walce Awatthaman
zdoa zrani wonic Bhimy i jak sposzone konie poniosy jego
rydwan bez kontroli, a wspierajce go oddziay rzuciy si do
ucieczki, ruszyli ku synowi Drony zalewajc go swymi strzaami.
Patrzc na nich, onierze Pandaww nabrali ponownie odwagi i
przestali ucieka.

Arduna i Awatthaman darzyli si kiedy wielk przyjani.
Dzi jednak Arduna rozgniewany pogromem, ktry syn Drony
uczyni w oddziaach Pandaww, zawoa: O synu naszego
nauczyciela, poka mi dzi ca sw odwag, energi, wiedz i
mno, jak i sw mio do synw krla Dhritarasztry i
nienawi do nas! Uka mi ca sw krewko! Jeszcze dzi ja sam
razem z Dhrisztadjumn zgnieciemy tw pych!
Niemie sowa Arduny wzburzyy syna Drony. Poczu silny
gniew w stosunku do Arduny, a jeszcze wikszy w stosunku do
Kryszny. Skupiwszy sw myl na witych mantrach dotkn wody
i przywoa niebiask bro agnej, przed ktr nawet bogowie nie
potrafi si obroni, kierujc j przeciw wszystkim swym
widzialnym i niewidzialnym wrogom. Na jego wezwanie z nieba
zacz pada gsty deszcz strza. Strzay te plujc pomieniami
ognia skupiy si wok Arduny otaczajc go ze wszystkich stron.
Z nieba sypay si rwnie meteory. Ziemi pokrya ciemno,
zaczy wia le wrce wiatry i ze wszystkich stron day si
sysze ryki ywicych si ludzkim misem rakszasw i pisakw i
wrzaski krukw. Z gromadzcych si na niebie chmur laa si krew.
Ptaki, dzikie zwierzta, krowy i mdrcy utracili spokj umysu.
Pi elementw zdawao si by w zamcie. Soce zdawao si
obraca i cay wszechwiat zadawa si mie gorczk. Sonie
rozgrzane od przywoanej przez syna Drony broni biegay jak
szalone ciko dyszc chcc schowa si gdzie przed t broni.
Rozgrzane wody i rezydujce w nich ywe istoty zdaway si
pon. Zdawao si, e sam bg ognia Agni spala onierzy
Pandaww przybrawszy form ognia Samwarta, ktry konsumuje
wszystko na koniec eonu. onierze twych synw widzc
Pandaww spalanych przez agnej krzyczeli z radoci, dli w swe
konchy i uderzali w bbny.
Arduna widzc zniszczenie czynione przez t niebiask bro
wezwa bro Brahmy, ktra zgodnie z rozkazem Brahmy bya w
stanie zneutralizowa kad niebiask bro. W jednej sekundzie
ciemnoci rozproszyy si i zaczy wia chodne wiatry.
Wyaniajce si z ciemnoci armie Pandaww leay pokotem na
ziemi i trudno byo odrni ywych od umarych. Z ciemnoci
wyonili si rwnie na swym rydwanie Arduna z Kryszn, ktrzy
nie odnieli adnych ran i wygldali jak soce i ksiyc na
firmamencie. Ich rydwan nie ponis rwnie adnego uszczerbku.
Pandawowie powitali ich widok radosnymi okrzykami, dciem w
konchy i biciem w bbny. Uwaali ich ju bowiem za martwych.
Arduna i Kryszna zawtrowali im dmc w swe konchy.

Awatthaman widzc, e Arduna z Kryszn uwolnili si spod
wpywu energii jego niebiaskiej broni, podupad na duchu.
Rozmylajc nad tym, jak si to mogo sta, pogra si coraz
bardziej w niepokoju i aobie. Wzdychajc ciko odoy swj
uk zaprzestajc walki. Zszed na ziemi ze swego rydwanu i
zawoa: O biada nam, wszystkie rzeczy s jedynie zudzeniem! i
zacz biec przed siebie.

Drona Parva, Drona-Vadha Parva, Section CXCIV-CCI.


Opowie 90
Wjasa gosi chwa iwy, ktry ochrania tych,
co zdoali Go rozpozna i zobaczy

1. Syn Drony poszukuje wyjanienia, dlaczego jego gniew nie zniszczy Pandaww
ochranianych przez Kryszn; 2. Wjasa opowiada o tym, jak Narajana (Kryszna)
dziki swej ascezie ujrza iw i zdoby jego ask; 3. Wjasa wyjania synowi
Drony, e w Krysznie i Ardunie odrodzili si Nara i Narajana, a w nim samym
odrodzi si iwa w swym przeraliwym aspekcie (Rudra); 4. Wjasa wyjania
Ardunie, e widzi on iw przed swym rydwanem i nakania go do oddawania mu
hodu; 5. Wjasa opowiada o tym, jak bogowie uciszyli gniew iwy dajc mu udzia
w uczcie ofiarnej, z ktrej by wykluczony; 6. Wjasa opowiada o tym, jak iwa za
cen otrzymania istotnej czci ofiary od bogw niszczy trzy niebiaskie miasta
demonw; 7. Wjasa opowiada o tym, jak bogowie rozpoznaj w pokonujcym ich
bez walki dziecku Najwyszego Boga iw i oddaj mu cze; 8. Wjasa opowiada
o dwch formach iwy, przeraliwej (Rudra) i pomylnej (iwa) i wymienia jego
rne imiona; 9. Wjasa wyjania Ardunie, ktry widzia iw w jego prawdziwej
formie, e jest dziki temu przez niego ochraniany.

Sam Brahma widzc Go i wiedzc, e jest on Najwyszym
Bogiem iw odda mu cze mwic: O Bogu, to Ty jeste
skadan Ofiar. Ty utrzymujesz w istnieniu cay wszechwiat i
jeste dla niego ucieczk. Ty jeste Osob Boga (Bhava),
Najwyszym Bogiem (Mahadewa), w Tobie zamieszkuj wszystkie
rzeczy, Ty jeste Najwyszym Obroc. Przenikasz wszystkie istoty
ruchome i nieruchome. Uka sw ask Indrze, ktry wywoa Twj
gniew. ...
Wjasa rzek: O Arduna, ten, kto rozpozna tego Boga i oddaje
mu cze, zrealizuje wszystko to, czego pragnie, bo ten Trjoki Bg
bdzie z niego zadowolony. Rusz do walki oczekujc zwycistwa,
bo ten, kto jest ochraniany przez Kryszn i iw nie moe
przegra.
(Mahbharta, Drona Parva, Section CCII)

1. Syn Drony poszukuje wyjanienia, dlaczego jego gniew nie
zniszczy Pandaww ochranianych przez Kryszn

Sandaja kontynuowa: O krlu, Awatthaman biegnc przed
siebie zobaczy nagle na swej drodze staroytnego mdrca Wjas o
barwie burzowej chmury, ktrego nie splami aden grzech i w
ktrym zamieszkaa bogini wiedzy Saraswati. Odda mu nalene
honory i gosem zaamujcym si z rozpaczy rzek: O staroytny
proroku, dlaczego moja niebiaska bro Narajany nie przyniosa
mi oczekiwanego rezultatu? Dlaczego nie mogem przy jej pomocy
zrealizowa mej zemsty na Pandawach, ktrzy zamordowali

mojego ojca. Czy jest to kaprys tej broni, czy te jest ona jedynie
iluzj? Czy te popeniem jaki bd przywoujc j? Czy moja
klska jest czym anormalnym, czy te jest ona zwycistwem
Arduny i Kryszny nad Natur, skoro zdoali przey jej atak?
Przywoana przeze mnie bro, cho bya zdolna do zniszczenia
wszystkich ywych istot i nie do zneutralizowania, zostaa jednak
zneutralizowana po zabiciu zaledwie garstki wroga. Czyby bya
ona niezdolna do zabicia Arduny i Kryszny, cho obaj narodzili
si w ludzkim ciele?

2. Wjasa opowiada o tym, jak Narajana (Kryszna) dziki swej
ascezie ujrza iw i zdoby jego ask

Wjasa rzek: O braminie, to o co mnie pytasz jest spraw
najwyszej wagi. Posuchaj, co mam ci do powiedzenia o tym, co
zostao zadecydowane ju dawno temu.
Mdrzec Narajana jest najstarszy w caym wszechwiecie.
Dawno temu w jednym ze swych wciele majc na uwadze
realizacj okrelonych celw narodzi si jako syn boga Prawa
Dharmy. Uda si na gr Himawat (Kailasa) i podda si surowej
ascezie. Wyposaony w ogromn energi rwn socu lub
ogniowi sta tam przez szedziesit sze tysicy lat z ramionami
wzniesionymi w gr ywic si jedynie powietrzem. Nastpnie w
czasie dwa razy duszym umartwia si w jeszcze bardziej surowy
sposb, a w kocu wypeni ca przestrze midzy niebem i
ziemi sw wasn energi. I gdy w wyniku swej surowej ascezy
sta si jak Brahma, ktry wyrasta ponad wszystko, co jest
zwizane z tym wiatem, zobaczy na wasne oczy Najwyszego
Boga, ktry jest Panem bogw, Pocztkiem i Stranikiem
Wszechwiata, ktrego bardzo trudno dostrzec, bo jest zarwno
najmniejszy z wszystkiego, co mae jak i najwikszy z wszystkiego,
co ogromne, i ktry nosi imiona Rudra, iwa, Hara i Sambhu. Ma
on wosy zwizane w ciki wze, jest ubrany w tygrysi skr i
ozdobiony niebiaskimi klejnotami. Na czole nosi ksiyc, a na
szyi wa, ktry jest jak zdobica go wita ni. To On jest Panem
wszystkiego, co najwysze. On jest tym, ktry wlewa ycie w
kad form i jest pierwsz przyczyn wszystkich ruchomych i
nieruchomych istot. Jest zarwno tym, co przeraajce, jak i tym,
co pomylne. Jest zarwno niepohamowanym gniewem, jak i
wielk dusz, niszczycielem wszystkiego, jak i wielkim sercem.
Jest uzbrojony w niebiaski uk Pinaka i niebiaskie koczany.
Jego energia jest nieskoczona. Wada piorunem, trjzbem,
maczug i mieczem. Towarzysz Mu zwykle liczne niebiaskie

istoty o rnych formach, wrd ktrych s kary o ysych
czaszkach lub wosach zwizanych w ciki wze, krtkich
karkach, wielkich brzuchach, jak i istoty o ogromnych ciaach i
wielkiej sile, zdeformowanych ustach i koczynach i dugich
uszach. W Nim zamieszkuje wszelka asceza. Jest On Wod,
Niebem, Nieboskonem, Ziemi, Socem, Ksiycem, Wiatrem i
Ogniem i miar czasu trwania caego wszechwiata.
Ci, ktrzy popenili niegodziwe uczynki, nie potrafi dostrzec
tego Najwyszego Boga, ktry jest nienarodzony i ktry jest dawc
wyzwolenia. Okiem umysu mog Go ujrze jedynie prawi w
swych uczynkach asceci, ktry oczycili si z grzechu i uwolnili
si od swego alu. Narajana (Kryszna) dziki swej surowej ascezie
ujrza tego Boga, ktry jest ucielenieniem uczciwoci i ktrego
form jest cay wszechwiat. Widzc to najwysze miejsce
wszelkiego splendoru wypeni si zachwytem, ktrego poszukiwa,
i ktry wypeni jego sowa, serce, rozumienie i ciao.
Narajana odda cze temu Boskiemu Panu, ktry zabawia si
gr w koci ze sw on Parwati, ktry jest pierwsz przyczyn
wszechwiata i zawsze spenia proby swych wielbicieli, temu
Nienarodzonemu, Najwyszemu Panu, ktry jest ucielenieniem
tego, co niezamanifestowane, esencj wszelkich przyczyn, ktrego
sia nigdy nie sabnie. Ze wzruszeniem wypeniajcym jego serce
zacz wysawia Trjokiego Boga w swych sowach: O Ty,
ktry jeste pierwszy wrd bogw i zasugujesz na uwielbienie! O
stwrco wszystkiego, z Ciebie wypywaj wszystkie ywe istoty
zamieszkujce wszechwiat. Wszystkie ofiary czynione dla
zjednania sobie Indry, Jamy, Waruny i Kubery, Ojcw, Twastara,
czy Somy s faktycznie ofiarowane Tobie. Z Ciebie wypywa
forma i wiato, dwik i nieboskon, wiatr i dotyk, smak i woda,
zapach i ziemia, trwanie jak i sam Brahma, Wedy, bramini i
wszelkie istoty ruchome i nieruchome.
Para unosi si w gr z rnych zbiornikw wodnych opadajc
na ziemi w formie oddzielonych od siebie kropli deszczu, lecz
gdy nadchodzi moment powszechnego zniszczenia wszystkie
pojedyncze krople cz si razem zalewajc ca ziemi wod.
Ten, kto zdoby wiedz o pocztku i kocu wszystkich istot
rozumie Twoj jedno.
Dwa ptaki (Iszwara i Diwa), cztery Wedy z ich odgazieniami,
siedmiu stranikw (pi elementw, serce i rozumienie) i dziesi
zmysw konstytuujcych ciao zostay stworzone przez Ciebie,
cho Ty sam jeste od nich oddzielony i niezaleny. Przeszo,
przyszo i teraniejszo, od ktrych wpywu nikt nie moe si
uwolni, maj w Tobie swe rdo. Z Ciebie wypywa cay

wszechwiat. Jestem Twoim wielbicielem. Miej dla mnie ask.
Nie ra mnie powodujc, aby ze myli wdary si do mego serca.
Jeste Dusz dusz, ktrej nie mona pozna. Ten, kto pozna
Ciebie jako Uniwersalne Nasienie dotar do Brahmana.
O Ty, ktrego nawet sami bogowie nie potrafi zrozumie! Ja
sam bdc zdolny do zrozumienia Twej rzeczywistej natury Ciebie
wychwalam! Spenij moj trudn do zrealizowania prob i nie
ukrywaj si przede mn w stwarzanej przez Siebie iluzji.
iwa rzek: O Narajana, dziki mej asce twoja dusza i sia nie
bd miay granic. Nikt w caym wszechwiecie nie bdzie w
stanie pokona ci w walce i sprawi ci blu nawet przy pomocy
pioruna, czy te jakiego innego przedmiotu ruchomego lub
nieruchomego, mokrego lub suchego. Przewyszysz nawet mnie
samego, jeeli kiedykolwiek staniesz do walki ze mn.

3. Wjasa wyjania synowi Drony, e w Krysznie i Ardunie
odrodzili si Nara i Narajana, a w nim samym odrodzi si
iwa w swym przeraliwym aspekcie (Rudra)

Wjasa kontynuowa: O Awatthaman, taki to dar uzyska
ongi Narajana od iwy. Obecnie narodzi si on ponownie na
ziemi w formie Kryszny i bdc nie do pokonania oszukuje cay
wszechwiat iluzj swej formy.
Niegdy z ascezy Narajany narodzi si mdrzec o imieniu
Nara rwny mu potg. Ci dwaj riszi (Narajana i Nara) s starsi od
najstarszych bogw i w kadym kolejnym eonie rodz si
ponownie na ziemi, aby suy dobru wiata. Tak jak Narajana
odrodzi si obecnie w Krysznie, Nara odrodzi si w Ardunie.
Twoje narodziny te nie s zwyczajne, gdy dziki twym
religijnym uczynkom i ascezie odrodzi si w tobie w swej czstce
sam Rudra obdarzony wielk energi i gniewem. W swym
poprzednim yciu zdobye wiedz i bye rwny bogom.
Uprawiae surowe umartwienia pragnc zadowoli iw, ktry
jest caym wszechwiatem. Przybrawszy form osoby o wielkim
splendorze czcie iw mantrami i darami. Zadowolony z ciebie
iwa da ci rne dary, o ktre prosie.
Jak widzisz, zarwno twoje narodziny jak i narodziny Kryszny
i Arduny nie s zwyczajne. Jak oni, tak i ty sam rodzc si
ponownie w kolejnym eonie oddajesz cze iwie w jego fallicznej
formie. Kryszna jest oddanym wielbicielem Rudry, ktry wypyn
z samego Rudry. Zawsze oddawa mu cze uwaajc jego
falliczny symbol za pocztek wszechwiata. W Krysznie zawsze
jest obecna ta wiedza, w konsekwencji ktrej widzi identyczno

Brahmana ze wszechwiatem, jak i inna wiedza, dziki ktrej
patrzy on na Przeszo, Przyszo i Teraniejszo jak i na to co
bliskie i odlege, jakby byy caoci ukazujc si przed jego
oczami. Wszyscy bogowie, Siddhowie i riszi wielbi Kryszn za to,
e dotar do tego najwyszego przedmiotu we wszechwiecie,
ktrym jest Rudra-iwa (Mahadewa). Kryszna jest stwrc
wszystkiego. Naley czci ofiar wiecznego Kryszn, ktry sam
zawsze wielbi iw w jego fallicznej formie bdcego pocztkiem
wszystkich ywych istot. iwa z kolei ywi jeszcze wiksze
uwielbienie dla Kryszny.
Awatthaman po wysuchaniu sw proroka Wjasy zoy
pokon iwie i Krysznie zrozumiawszy, e Krysznie nale si
najwiksze hody. Jego ja poddana cakowitej kontroli wypenia
si ekstaz. Pokoni si te przed prorokiem Wjas i kierujc swj
wzrok na armi Kauraww spowodowa, e zaczli wycofywa si
do swego obozu. Soce chylio si ju ku zachodowi i
Pandawowie rwnie wycofali si do swego obozu na noc. W ten
sposb zakoczy si pitnasty dzie bitwy i pity dzie
komendantury bramina Drony, ktry po spowodowaniu w armiach
Pandaww straszliwej rzezi porzuci swe ciao i poczy si z
Brahmanem.

4. Wjasa wyjania Ardunie, e widzi on iw przed swym
rydwanem i nakania go do oddawania mu hodu

Sandaja kontynuowa: O krlu, mdrzec Wjasa uda si
nastpnie do obozu Pandaww, gdzie powitano go z wielkimi
honorami. Arduna zbliy si do niego i rzek: O wielki proroku,
zauwayem bardzo dziwne zjawisko. Gdy zalewam wroga
deszczem swych strza, dostrzegam zawsze przed moim rydwanem
ognist posta. Dokdkolwiek si on skieruje ze sw wzniesion w
gr lanc, szeregi wroga zaamuj si sdzc, e to ja, a nie on ich
pokonuj. Faktycznie, ja sam niszcz tych, co ju zostali przez
niego zniszczeni. Kim jest ta niezwyka istota wyposaona w
energi rwn socu? Jego stopy nie dotykaj ziemi i pokonuje on
wroga, cho ani razu nie rzuci sw lanc. W rezultacie jego
potnej energii z lancy, ktr trzyma, wypywa tysice lanc
atakujcych wroga.
Wjasa rzek: O Arduna, przed swym rydwanem dostrzegasz
ankar (iw) zwanego rwnie Iana, pierwsz przyczyn, z
ktrej wypynli Pradapati, odwane Istnienie wyposaone w
potn energi, ucielenienie nieba, ziemi i nieboskonu, Boskiego
Pana, ktry jest obroc wszechwiata i spenia kierowane do

niego proby. To sam iwa wyposaony w ogromn energi
poprzedza twj rydwan. Szukaj ochrony u tego Pana Wszech-
wiata i Najwyszego Boga. Nikt nie potrafi pokona wojownika,
ktrego rydwan On poprzedza. W caym wszechwiecie nie ma
nikogo, kto by Mu dorwna. Wrg traci zmysy i pada trupem na
sam widok rozgniewanego iwy. Bogowie w niebie oddaj Mu
cze i bij przed Nim pokony. Wielbiciele boskiego i dobrze
wrcego iwy osigaj szczcie na ziemi i wysze wiaty po
mierci.
Bij pokony przed Nim, ktry jest przeraliwy i ktry jest
spokojem i ktry dla umysu jest niezwykle trudny do uchwycenia.
Kaniaj si przed tym Bogiem o ciemnych oczach, ciemnych
wosach i prawym zachowaniu, ktry ma szyj niebiesk od
trucizny wypitej niegdy dla ratowania wiata. Jego dziaania s
zawsze pomylne.
Szukaj ochrony u tego Trjokiego Boga, Pana Wszechwiata,
ma Umy, niszczyciela ofiary skadanej przez Daksz, stranika
tego, co stworzone, obrocy wszystkich ywych istot, ktry jest
hojny dla tych, ktrzy s prawi. Mona si do Niego zbliy
jedynie dziki jodze. Jego symbolem jest byk, Jego ppek jest jak
ppek byka i Jego oczy s jak oczy byka. Jest On dumny jak byk i
jest Panem bykw. Jego reprezentacj s rogi byka, jest On
Bykiem bykw i Jego proporzec zdobi wizerunek byka. Jest On w
posiadaniu najpotniejszej broni i sam Wisznu jest Jego strza.
Jest uosobieniem prawoci. Jest Panem wszystkich wiatw
oddanym Brahmie i braminom. Jest uzbrojony w trjzb, miecz,
tarcz i uk Pinaka. Jest obroc caego wszechwiata. Oddaj si
pod ochron tego Boga ubranego w skr tygrysa.

5. Wjasa opowiada o tym, jak bogowie uciszyli gniew iwy
dajc mu udzia w uczcie ofiarnej, z ktrej by wykluczony

Prorok Wjasa kontynuowa: O Arduna, posuchaj mej
opowieci o bohaterskich czynach tego Najwyszego Boga o
najwyszej mdroci. Gdy On si rozgniewa, bogowie, asurowie,
gandharwowie, rakszasowie nie mog zazna spokoju, choby
nawet schowali si na dnie najgbszego oceanu.
W dawnych czasach iwa rozgniewany z powodu mierci swej
ony Umy, ktra rzucia si w pomienie ognia ofiarnego, gdy jej
ojciec Daksza nie chcia zaprosi jej ma na swj rytua ofiarny,
zniszczy ofiar przygotowan przez Daksz powodujc, e ofiara
w swej ucielenionej formie ucieka. Przybrawszy sw przeraliw
form wypuci ze swego uku celn strza i dziko ryczc budzi

przeraenie wrd wszystkich niebian. Bogowie i asurowie padli
przed Nim plackiem na ziemi poddajc si Jego woli. Wzburzone
oceany rozlay, ziemia draa i rozpaday si gry. Splendor
wszystkich cia niebieskich razem ze socem zniszczyy
ciemnoci. Cay wszechwiat sta si niewidoczny. Przeraeni riszi
majc na uwadze wasne dobro jak i dobro wszystkich ywych
istot wykonywali pokutnicze ryty.
Wlewany do ognia oczyszczony tuszcz by wwczas w swej
gwnej czci spoywany przez boga soca Surj. iwa zbliy
si do niego z umiechem i wyrwa mu zb. Widzc to oddajcy
Surji cze bogowie z przeraeniem uciekli. iwa zasypa ich
gradem swych strza, ktre przypominay ogie przykryty dymem
lub chmury przecinane przez byskawice. Przeraeni bogowie bijc
przed iw pokony i szukajc u Niego ochrony zapewnili Go, e
od tego momentu bdzie otrzymywa znacz cz skadanej ofiary
i w ten sposb uciszyli gniew iwy, ktry skoni ucielenion
ofiar do powrotu wznawiajc rytua ofiarny. Bogowie do dzi
boj si gniewu iwy.

6. Wjasa opowiada o tym, jak iwa za cen otrzymania istotnej
czci ofiary od bogw niszczy trzy niebiaskie miasta
demonw

Wjasa kontynuowa: O Arduna, posuchaj dalej o innych
wielkich uczynkach iwy, ktre przyniosy mu saw.
Dawno temu agresywni asurowie mieli w niebie trzy wspaniae,
wielkie miasta: elazne, srebrne i zote. Zotym miastem wada
asura Kamalaksza, srebrnym Tarakaksza, a elaznym Widjunmalin.
Drczyli oni bogw, lecz Indra nie potrafi ich pokona przy
pomocy swej broni. Uda si wic razem z bogami do iwy
szukajc u niego ochrony. Rzek: O Najwyszy Bogu, asurowie
zamieszkujcy trzy niebiaskie miasta otrzymali rne dary od
Brahmy i peni pychy unieszczliwiaj cay wszechwiat. Nikt
poza Tob nie zdoa ich zniszczy. Zabij tych wrogw bogw i
niech od tego czasu kada ywa istota zoona do ognia w ofierze
naley do Ciebie. iwa rzek: O bogowie, niech tak si stanie.
iwa chcc zrealizowa swj cel uczyni ziemi z jej oceanami
i lasami swoim rydwanem, a gry Gandhamadana i Windhja jego
masztami. Gr Meru uczyni swym proporcem. Soce i ksiyc
uczyni koami swego rydwanu, a wa esz osi utrzymujc
koa. Gry Maleja uczyni jarzmem dla swych koni, wa Takak
sznurem czcym jarzmo z masztem, a dwa weElapatr i
Puszapadantwizaniami na jarzmie. Cztery Wedy uczyni

swymi ogierami, Gajatri i Sawitri lejcami, wit sylab OM batem,
a Brahm wonic. Z gry Mandary uczyni swj uk majc
Wasuki za jego ciciw. Z Wisznu uczyni trzon swej strzay, z
Agniego jej gowic, z Waju jej lotki, z Jamy zdobice j pira, a z
byskawicy kamie do jej ostrzenia.
I ten wielki asceta czczony przez bogw i riszich wsiadszy do
swego rydwanu stworzonego z wszystkich niebiaskich si ustawi
si na nieboskonie we wspaniaej i nie majcej sobie rwnej
formacji nazywanej jego imieniem i pozostawa tam nieruchomy
przez tysic lat. W momencie, gdy trzy niebiaskie miasta
demonw ukazay si wszystkie razem na firmamencie przebi je
swym przeraliwym ostrzem o trzech wzach. Danawowie nie
byli w stanie nawet spojrze na t strza napdzan przez ogie
koca eonu zbudowan z Wisznu i Somy (Ksiyca).

7. Wjasa opowiada o tym, jak bogowie rozpoznaj w
pokonujcym ich bez walki dziecku Najwyszego Boga iw i
oddaj mu cze

Wjasa kontynuowa: O Arduna, gdy trzy niebiaskie miasta
demonw pochania straszliwy poar, obok iwy pojawia si jego
ona Parwati chcc na to popatrze. Trzymaa na swych kolanach
dziecko, ktrego gow pozbawion wosw zdobio pi lokw.
Zwrcia si do bogw z pytaniem o to, czyje jest to dziecko. Indra
majc ze przeczucia w odpowiedzi usiowa je uderzy swym
piorunem. Nie zdoa jednak go wyrzuci, bo chopiec z
umiechem spowodowa parali jego rki trzymajcej piorun.
Przeraony Indra ze sparaliowan rk w otoczeniu bogw
uda si szybko przed oblicze Brahmy. Bogowie stojc przed nim
ze zoonymi domi rzekli: O najstarszy z bogw, na kolanach
Parwati ley jaka niezwyka istota, ktra przybraa form dziecka,
ktr dostrzeglimy, lecz ktrej nie oddalimy honorw. Ta istota
bez podejmowania walki pokonaa nas wszystkich z Indr na czele.
Powiedz nam, kim jest ten chopiec? Brahma rozmylajc przez
chwil zrozumia, e tym dzieckiem jest sam iwa. Rzek: O
bogowie, tym dzieckiem jest boski Hara (iwa), Pan Wszystkich
Istot ruchomych i nieruchomych. Nie istnieje nic w caym
wszechwiecie, co przewyszaoby tego Najwyszego Boga.
Ukara was, bo nie rozpoznalicie tego Pana Wszechwiata.
Bogowie z Brahm na czele udali si tam, gdzie na kolanach
Parwati lea ten chopiec promieniujc jak poranne soce. Sam
Brahma widzc go i wiedzc, e jest on Najwyszym Bogiem iw
odda mu cze mwic: O Bogu, to Ty jeste skadan Ofiar.

Ty utrzymujesz w istnieniu cay wszechwiat i jeste dla niego
ucieczk. Ty jeste Osob Boga (Bhava), Najwyszym Bogiem
(Mahadewa). To w Tobie zamieszkuj wszystkie rzeczy. To Ty
jeste Najwyszym Obroc. Przenikasz wszystkie istoty ruchome
i nieruchome. Uka sw ask Indrze, ktry wywoa Twj gniew.
Usyszawszy te sowa Brahmy i widzc, e wszyscy bogowie
wychwalaj go i jego on Um (Parwati), iwaten niszczyciel
ofiary Dakszy, ktry ma byka za swj znakby zadowolony.
Chcc obdarowa bogw sw ask rozemia si i uwolni rk
Indry od paraliu.
O Arduna, to On jest Rudr, iw, Agnim. On jest wszystkim
i ma wiedz o wszystkim. On jest Indr, Wiatrem, bliniakami
Awinami i byskawic. On jest Bosk Osob i Najwyszym
Bogiem. On jest wolny od grzechu. On jest Ksiycem, Kuber,
Surj i Warun. On jest Czasem, mierci i Niszczycielem. On jest
dniem i noc, witem i zmierzchem, penym cyklem ksiyca,
miesicem, por roku i rokiem. On jest dusz wszechwiata i
wykonawc wszelkich dziaa we wszechwiecie. Ucieleniony,
cho nie posiada ciaa, obdarzony wielk wspaniaoci jest
czczony przez bogw. On jest Jednoci i Mnogoci.

8. Wjasa opowiada o dwch formach iwy, przeraliwej
(Rudra) i pomylnej (iwa) i wymienia jego rne imiona

Wjasa kontynuowa: O Arduna, obeznani z Wedami bramini
mwi, e iwa ma dwie formy: przeraliw i pomyln. Kada z
tych form ma wiele odmian. Jest On wszystkim tym, co jest
tajemnicze w rnych odgazieniach Wed, Upaniszad, Puran i
naukach o duszy. Jest nienarodzony. Opisanie Jego wszystkich
atrybutw zajoby tysic lat. Cho liczne Jego atrybuty s pod
wpywem zych gwiazd i s zanieczyszczone przez grzech, ci
ktrzy Go poszukuj zostaj nagrodzeni i zbawieni. To On rozdaje
i odbiera ycie i zdrowie, bogactwo i wszelkie inne podane
przedmioty. On jest Panem tego, co najwysze. W swych rnych
formach przenika cay wszechwiat. Jego usta s zanurzone w
oceanie. Przybieraj one ksztat gowy klaczy i wypijaj ofiarny
tuszcz (oglniej: pyn) w formie wody.
iwa zawsze przebywa na terenach kremacji zwok. Ludzie
oddaj Mu cze w tych miejscach, gdzie osoba tchrzliwa nie
odway si uda. Czcz tego Boga w jego licznych przeraliwych
formach.
Ukazuje si On we wszechwiecie pod rnymi imionami. W
hymnach Wed nosi imi Rudra. Jest Panem wszystkich ziemskich i

niebiaskich ycze, jest wszechpotny i przenika cay
wszechwiat. Brahmany opisuj Go jako najstarszego ze
wszystkich ywych istot. Nosi imi Pasupati poniewa jest Panem
Wszystkich ywych Istot bdc ich obroc i igrajc z nimi. Nosi
te imi Mahaswara (Wielki Pan) poniewa jest czczony w swojej
fallicznej formie i zawsze zadowala wiat. Riszi, bogowie,
gandharwowie i apsary zawsze oddawali cze Jego fallicznemu
symbolowi wznoszcemu si ku grze zadowalajc Go w ten
sposb. I poniewa Jego falliczna forma jest jak unoszcy si ku
grze dym, nosi On rwnie imi Dhurddati.
Nosi On rwnie imi Wahurupa (o wielu formach), bo ma
wiele rnych form. Bdc wadc wiatw jest rwnie nazywany
Sarwa. Jest take nazywany Wiwarupa, poniewa w Nim przeby-
waj bstwa zwane Wiwadewy. Nosi te imi Trjamwaka,
poniewa trzy boginieFirmament, Woda i Ziemiaoddaj Mu
cze i szukaj u Niego ochrony. Jest nazywany iwa (yczliwy),
poniewa powoduje wzrost wszelkiego rodzaju bogactwa i yczy
rodzajowi ludzkiemu dobra we wszystkich dziaaniach. Ma On
dziesitki tysicy oczu po kadej stronie i nosi imi Mahadewa
(Najwyszy Bg), poniewa ochrania cay wszechwiat. Nosi imi
Sthanu poniewa jest staroytny, wielki i jest rdem ycia i jego
trwania i poniewa Jego falliczny symbol jest wieczny. Jest
nazywany Wjomakesza, poniewa soneczne i ksiycowe promienie
s uwaane za Jego wosy. Nosi imi Hara, poniewa na koniec
eonu sprowadzajc nieszczcie na Brahm, Indr, Warun, Jam i
Kuber cakowicie ich niszczy. Nosi take imi Bahva, poniewa
jest On przeszoci, przyszoci i teraniejszoci i wszystkim
we wszechwiecie, jak i tego pocztkiem. Jest nazywany Kapi,
poniewa jest najwyszy i Wrisza, poniewa jest prawy. Jest nazy-
wany Trjokim, poniewa zanurzony gboko w medytacjach si
swej woli stworzy na swym czole trzecie oko.
O Arduna, wszystko bezdwiczne i dwiczne w ciaach
ywych istot reprezentuje iw. On jest rnego rodzaju oddechem
w ciaach ywych istot, zarwno zdrowym jak i niezdrowym. Ten,
kto czci falliczny symbol tego Boga zdobdzie dziki temu
powodzenie. Jego dobrym omenem jest ksiyc. Jego jedna
poowa jest ogniem, a druga ksiycem. Jego pomylna forma
wypeniona energi wieci wiatem janiejszym ni formy bogw.
Jego przeraliw i niszczc form ludzie nazywaj ogniem. Jego
pomylna forma jest zanurzona w medytacjach i jodze. Jego
przeraliwa forma niszczy wszystko i wanie dlatego, e w Swej
przeraliwej formie pali i niszczy ciaa, krew i szpik kostny jest
nazywany Rudra (przeraliwy).

9. Wjasa wyjania Ardunie, ktry widzia iw w jego
prawdziwej formie, e jest przez niego ochraniany

Wjasa kontynuowa: O Arduna, opowiedziaem ci o tym
Najwyszym Bogu, ktrego dostrzege przed swoim rydwanem,
jak niszczy twego wroga. Kryszna pokaza ci Go we nie w jego
prawdziwej formie siedzcego na wysokiej grze, zanim
przystpie do zrealizowania swej przysigi i zabie krla
Dajadrath, ktrego obwiniae o spowodowanie mierci twego
syna Abhimanju. To tego Najwyszego Boga widzisz na polu
bitewnym przed swoim rydwanem. To On obdarowa ci broni
Paupata (Gowa Brahmy) zdoln do zabicia danaww, gdy
podje z Nim walk udajc si do nieba w poszukiwaniu boskiej
broni. Opowiedziaem ci o tym Bogu bogw wychwalanym w
sawnym i witym wedyjskim hymnie Sata-Rudriya. Hymn ten
oczyszcza z grzechw i niszczy smutek i lk. Ten, kto go wysucha
odniesie sukces w walce z wrogiem i zdobdzie szacunek w
regionie, gdzie przebywa Rudra. Ten, kto rozpozna tego Boga i
oddaje mu cze, zrealizuje wszystko to, czego pragnie, bo ten
Trjoki Bg jest z niego zadowolony. Rusz do walki oczekujc
zwycistwa, bo ten, kto tak jak ty jest ochraniany zarwno przez
Kryszn i iw nie moe przegra .
Tymi sowami Sandaja zakoczy swe opowiadanie o piciu
dniach budzcej groz bitwy Kauraww z Pandawami na polach
Kurukszetry, w czasie ktrych naczelnym dowdc Kauraww by
bramin-wojownik Drona zabity przez Dhrisztadjumn, oddajc
swym opowiadaniem cze i goszc chwa polegych na polu
bitewnym wojownikw.

Drona Parva, Drona-Vadha Parva, Section CCI-CCIII.

Mahabharata: Ksiega VII - Drona Parva

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mahabharata: Ksiega VII - Drona Parva

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ksiga VII

You might also like