Liniowe modele decyzyjne

Sytuacja decyzyjna - przykad

May zakad wytwarza dwa produkty A i B, ktrych ceny zbytu wynosz odpowiednio 3 $/szt. oraz 4 $/szt. Naley opracowa dzienny plan produkcji zakadu tak, aby warto produkcji liczona w cenach zbytu bya moliwie najwiksza. Produkcja jest limitowana gwnie przez dwa czynniki: dostpny czas pracy maszyn i surowiec podstawowy. Dzienny limit czasu pracy maszyn wynosi 500 minut. Sztuka wyrobu A wymaga 1 minuty czasu pracy maszyn, natomiast sztuka wyrobu B - 2 minut. Na wyprodukowanie sztuki wyrobu A zuywa si 1 kg surowca specjalnego. Rwnie sztuka wyrobu B wymaga 1 kg tego surowca. Umowy z producentem surowca podstawowego wskazuj, e kadego dnia zakad bdzie mia do dyspozycji 350 kg tego surowca (bezpieczny poziom). Zakad jest zainteresowany takim programem dziennej produkcji, przy ktrym osiga bdzie zysk minimum 600 $. Jednostkowy zysk ze sztuki wyrobu A wynosi 2 $/szt., a ze sztuki wyrobu B 1 $/szt.

Model decyzyjny
1. Lista zmiennych decyzyjnych: x1 - dzienna produkcja wyrobu A [szt.] x2 - dzienna produkcja wyrobu B [szt.] 2. Funkcja celu: (warto produkcji w cenach zbytu) F(x) = F(x1,x2,) = 3x1 + 4x2 max [$]

3. Ograniczenia: (warunki okrelajce zbir planw dopuszczalnych) (maszyny) (surowiec) (min. poziom zysku) x1 + 2x2 500 x1 + x2 350 2x1 + x2 600 [min] [kg] [$]

4. Warunki brzegowe: (warunki dotyczce zmiennych decyzyjnych) x1 0 x2 0 [szt.] [szt.] x1, x2 C

Posta oglna modelu decyzyjnego (1)

1. Lista n zmiennych decyzyjnych: x1 zmienna decyzyjna nr 1 x2 zmienna decyzyjna nr 2 . . . xn zmienna decyzyjna nr n [j.m.] [j.m.]

[j.m.]

2. Funkcja celu: F(x) = F(x1,x2,, xn) = c1x1 + c2x2 + + cnxn max (lub min)
[j.m.]

Posta oglna modelu decyzyjnego (2)

3. Ograniczenia: (ograniczenie nr 1) . . . (ograniczenie nr k) . . . (ograniczenie nr m) a x + a12x2 + + a1nxn . 11 1 . . b1 [j.m.] [j.m.] [j.m.]

a x + ak2x2 + + aknxn = bk . k1 1 . . am1x1 + am2x2 + + amnxn bm

4. Warunki brzegowe: x1 0 x2 0 xn 0

Ilustracja graficzna zbioru decyzji dopuszczalnych

x2
600

min. zysk

400

surowiec

200

maszyny

x
200 400 600

x1

Rozwizanie optymalne
1. Formalny zapis decyzji optymalnej: x1opt = 250
x2opt = 100 F(x1opt; x2opt) = 1150

2. Najlepsza dzienna decyzja produkcyjna: produkowa 250 szt. wyrobu A produkowa 100 szt. wyrobu A maksymalna warto produkcji wyniesie 1150 $ fundusz czasu pracy maszyn (max. 500 minut) nie zostanie w peni wykorzystany (codziennie wolne 50 minut) zasb surowca (350 kg) bdzie wykorzystany w peni minimalny dany poziom zysku zosta osignity, a nawet wystpuje nadwyka 550 $

Poszukiwanie rozwizania optymalnego

metoda graficzna (2 zmienne decyzyjne) metoda simpleks (dowolna liczba zmiennych decyzyjnych)

Metoda graficzna
x2
300 G[150,200]
w: F = 1150

F max

w: F = 1050

200
w: F = 900

rozwizanie optymalne

100

A = (300,0) B = (350,0) C = (250,100)

100

200

300

x1

Klasyczna metoda simpleks (informacje oglne, idea) (1)

1. Posta modelu: F(x) = F(x1,x2,) = 3x1 + 4x2 x1 + 2x2 500 x1 + x2 350 2x1 + x2 600 x1 0 x2 0 max

(maszyny) (surowiec) (min. poziom zysku)

x1, x2 C

2. Posta kanoniczna modelu: 3x1 + 4x2 + 0s1 + 0s2 + 0s3 Mt3 max x1 + 2x2 + s1 = 500 + s2 = 350 x1 + x2 2x1 + x2 - s3 + t3 = 600 x1 0 x2 0 s1 0 s2 0 s3 0 (maszyny) (surowiec) (min. poziom zysku) t3 0

Klasyczna metoda simpleks (informacje oglne, idea) (2)

3. Interpretacja zmiennych swobodnych: s1 niewykorzystany fundusz czasu pracy maszyn (limit 500 minut) (ang. slack luz) s2 niewykorzystany zasb surowca (limit 350 kg) (ang. slack luz) s3 przekroczenie minimalnej kwoty zysku (dane minimum 600 $) (ang. surplus nadwyka) t3 zmienna sztuczna zmienna pomocnicza, nie ma interpretacji ekonomicznej (ang. artificial sztuczny)

Metoda simpleks (program WinSTORM) (1)

PROBLEM DATA IN EQUATION STYLE Maximize 3 X1 + 4 X2 Subject to MASZYNY 1 X1 + 2 X2 <= 500 SUROWIEC 1 X1 + 1 X2 <= 350 MIN. ZYSK 2 X1 + 1 X2 >= 600 0 <= X1 <= Infinity 0 <= X2 <= Infinity

Metoda simpleks (program WinSTORM) (2)

OPTIMAL SOLUTION - DETAILED REPORT Variable Value Cost 1 X1 250.0000 3.0000 2 X2 100.0000 4.0000 Objective Function Value = 1150 Slack Variables 3 MASZYNY 50.0000 4 SUROWIEC 0.0000 5 MIN. ZYSK 0.0000 Constraint Type 1 MASZYNY <= 2 SUROWIEC <= 3 MIN. ZYSK >= Red. cost 0.0000 0.0000 Status Basic Basic

0.0000 0.0000 0.0000

0.0000 -5.0000 -1.0000 Slack 50.0000 0.0000 0.0000

Basic Lower Lower Shadow price 0.0000 5.0000 -1.0000

RHS 500.0000 350.0000 600.0000

Metoda simpleks (program WinSTORM) (3)

SENSITIVITY ANALYSIS OF COST COEFFICIENTS Current Coeff. 3.0000 4.0000 Allowable Minimum - Infinity 3.0000 Allowable Maximum 4.0000 Infinity

1 2

Variable X1 X2

SENSITIVITY ANALYSIS OF RIGHT-HAND SIDE VALUES Current Value 500.0000 350.0000 600.0000 Allowable Minimum 450.0000 300.0000 550.0000 Allowable Maximum Infinity 366.6667 700.0000

Constraint Type 1 MASZYNY <= 2 SUROWIEC <= 3 MIN. ZYSK >=

Wycena dualna
Wyceny dualne pozwalaj okreli wielko oraz kierunek zmian uzyskanej optymalnej wartoci funkcji celu na skutek zmiany wartoci prawych stron ogranicze (wyrazw wolnych). yj wycena dualna Jeeli w j-tym ograniczeniu zadania programowania liniowego wyraz wolny bj wzronie (spadnie) o jednostk, to optymalna warto funkcji celu f(xopt) wzronie o yj jednostek, tj. do poziomu f(xopt) + yj.

Analiza wraliwoci (1)

Czy, a jeeli tak to na ile zmieni si uzyskane rozwizanie optymalne, jeeli zmieni si warto jednego wybranego parametru rozwizywanego zadania programowania liniowego? parametr w funkcji celu cj prawa strona ograniczenia bj

Analiza wraliwoci (2)

Konsekwencje zmian jednego wybranego wspczynnika cj w ramach przedziau dopuszczalnych zmian: rozwizanie optymalne zadania nie ulegnie zmianie zmieni si optymalna warto funkcji celu zmieni si wycena dualna

Analiza wraliwoci (3)

Konsekwencje zmian jednego wybranego wyrazu wolnego ogranicze bj w ramach przedziau dopuszczalnych zmian: rozwizanie optymalne zadania ulegnie zmianie, lecz tylko w zakresie zmiennych bazowych (status: basic) zmieni si optymalna warto funkcji celu wycena dualna pozostanie bez zmian

Warianty rozwiza zadania PL (1)

x2

zadanie sprzeczne

X=

x1

Warianty rozwiza zadania PL (2)

x2
G

brak skoczonego rozwizanie zadania PL

x1

Warianty rozwiza zadania PL (3)

x2

jednoznaczne optymalne rozwizanie zadania PL

x1

Warianty rozwiza zadania PL (4)

x2

niejednoznaczne optymalne rozwizanie zadania PL

X
G

x1