Ukad graficzny CKE 2013

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJCY
KOD

PESEL

Miejsce
na naklejk
z kodem

dysleksja

EGZAMIN MATURALNY
Z JZYKA POLSKIEGO

MAJ 2014

POZIOM PODSTAWOWY

Instrukcja dla zdajcego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron.
Ewentualny brak zgo przewodniczcemu zespou
nadzorujcego egzamin.
2. Rozwizania zada zamie w miejscu na to
przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Moesz korzysta ze sownika poprawnej polszczyzny
i sownika ortograficznego.
7. Na karcie odpowiedzi wpisz swj numer PESEL i przyklej
naklejk z kodem.
8. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej
dla egzaminatora.

Czas pracy:
170 minut

Liczba punktw
do uzyskania: 70
Cz I 20 pkt
Cz II 50 pkt
MPO-P1_1P-142

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Cz I rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uwanie tekst, a nastpnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj
na podstawie tekstu i tylko wasnymi sowami chyba e w zadaniu polecono inaczej.
Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jeste proszona/y.
O MIOCI
1.
O mioci ju wszystko powiedzieli poeci. Piknie te mwi o niej Platon. Chc
zwrci uwag na to, e ten dialog Platona, w ktrym mwi si o mioci, nosi tytu Uczta1.
Tak wic cielesne podanie i zaspokajanie godu, dwie tak zwyke, tak naturalne funkcje,
bez ktrych ycie trwa nie moe, uzyskay w tym utworze wyszy sens. Czowiek ma tak
dziwn zdolno, a moe take potrzeb, nadawania swoim funkcjom biologicznym, a nawet
czysto fizjologicznym, sensu, ktry przekracza ich naturalne zakorzenienie, przenoszc je
w sfer symboli i wartoci, powodujc ich radykaln przemian. Jedzenie stao si ceremoni,
mniej lub bardziej uroczyst, o doniosym spoecznym znaczeniu. Ju zwyky obiad rodzinny,
gdy wszyscy zasiadaj przy stole, dzielc si wraeniami dnia, ma doniosy charakter
spotkania potgujcego wi. Podobnie posiki dzielone z przyjacimi lub take
z obcymi ludmi, czy oficjalne obiady majce niemal zawsze wymow polityczn, su nie
tylko zaspokojeniu apetytu. Maj one na celu wzmocnienie ludzkich kontaktw, czsto
uczczenie czego lub kogo. Przecie dobrze znamy uczty weselne, stypy, obiady witeczne
i wiemy, e ten ich podniosy sens wymaga zazwyczaj takich lub innych rytuaw. W ten
sposb wzmacnia si uspoecznienie i rodzi si kultura bycia. Platoska uczta wznosi nas
jeszcze wyej, bo tam spoywa si pokarm duchowy.
2.
Analogiczne przetworzenie dotyczy snu i w ogle odpoczynku, a wic rwnie funkcji
biologicznie koniecznych. Sen otrzyma ca kulturow otoczk, ktra go podniosa
na wyyny czynnoci wanej i wymagajcej szczeglnego starania nie byle awy lub wizki
siana, lecz sypialni i porzdnego ka. Nawet w wiejskiej chacie jest ono sprztem
o niemaym znaczeniu, zwykle przykrytym wzorzystymi poduszkami i pierzynami.
3.
Podobnie uczyni czowiek z mioci, uwici j. Nie mona bowiem zaprzeczy,
e to ona przede wszystkim rodzi i umacnia spoeczne wizi. Wanie przez macierzystwo
i ojcostwo mio buduje podstawowe spoeczne tkanki, bez ktrych nasz gatunek by nie
przey. Biolog wic dodaje, e jest to dostatecznie wany powd, by ceni mio.
Ma racj. Ale to nie wszystko. Chciaoby si powiedzie biologom, e moe ona rwnie
zmieni samego czowieka, e czyni go innym, e potrafi w nim obudzi jak zdumiewajc
si. Wiemy dobrze, e z mioci mona nawet zabi, mona te ofiarowa wasne ycie
i w takich wypadkach trudno si doszuka biologicznych przyczyn. Przeciwnie. Mio dziaa
nieraz tak, jakby w ogle wzgldy gatunkowe lekcewaya, nie braa ich pod uwag. Bywa
ponad nimi. Niejedno ma imi. Czasem jest rozsdna, czasem szalona, czasem niszczy,
czasem buduje, bywa lepa, ale i zdumiewajco przewidujca, jakby otrzymywaa nagle
przenikliwe widzenie przyszoci. Jest jakim spotgowaniem nas samych, ktrego zwykle si
nie docenia. Mao jej jednak w wiecie, bowiem jej wzloty bywaj kruche, krtkotrwae,
gwatowne.

Uczta utwr Platona w formie dialogu na tematy filozoficzno-moralne; zapis dyskusji prowadzonej w gronie
przyjaci podczas uczty w domu poety Agatona. artobliwy dialog staje si pretekstem do przedstawienia drogi
mioci wiodcej ku prawdzie i piknu (od uwielbienia pikna ciaa, przez uwielbienie pikna duszy, nauki,
a do uwielbienia pikna samego w sobie wiecznego i niezmiennego).

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Czuo bywa jak peny wojen krzyk,

I jak szemrzcych rde prd,
I jako wtr pogrzebny2
pisa Norwid.
4.
pieszmy si kocha ludzi, tak szybko odchodz3 wszyscy znamy te sowa poety,
ale ich nie suchamy. Nie kochamy ludzi. Gdy patrz dookoa, to raczej widz twarze pene
zoci i nienawici, w najlepszym razie twarze obojtne. Patrzymy na siebie wzajemnie
z nieufnoci, niechci i nie lubimy nie tylko obcych, czsto rwnie ludzi, z ktrymi
pracujemy, ktrzy powinni by jako bliscy lecz my gotowi jestemy wietrzy tylko zdrady.
Opancerzamy si w swoim wskim krgu, traktujc innych niemal jak wrogw. Mwimy
piknie i wzniole o mioci, a nie sta nas na zwyk yczliwo. Nie umiemy si przyjani,
nie umiemy si porozumiewa, ale jtrzy o, do tego jestemy wrcz uzdolnieni.
5.
Nienawi jest atwa, mio, przyja wymagaj niemaego wysiku. Nie chodzi
w nich bowiem tylko o zauroczenie, ktre przychodzi i odchodzi, czasem mija bezpowrotnie,
niekiedy nawet potrafi si zmieni w nienawi. Jake niewiele jest takiej mioci, ktra
zdolna jest przeobrazi si w przywizanie trwae, wierne, silne. W mioci chodzi bowiem
o co znacznie wicej, chodzi, jak si kiedy wyrazi filozof Henryk Elzenberg4, o rado
z czyjego istnienia. Kochajc, ciesz si, e jeste. Tylko tyle i a tyle, bo ta rado jest
bezinteresowna. Ten, kto kocha, i ten, kto darzy przyjani, nie oczekuje zapaty. Prawdziwie
gboka mio nie da nawet wzajemnoci, ona jest raczej ofiar, dawaniem a nie
przyjmowaniem, czerpaniem, braniem, zachannoci zatruwajc jadem czysto uczu.
Moe dlatego jest taka trudna, moe dlatego jest jej tak mao.
Na podstawie: Barbara Skarga, O mioci, [w:] Czowiek to nie jest pikne zwierz. Wykady i artykuy,
Krakw 2007.

Zadanie 1. (1 pkt)
Na podstawie akapitu 1. (z przypisem) wyjanij, co stanowio pokarm duchowy dla bohaterw
utworu Platona Uczta.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)
Jak funkcj w kompozycji tekstu peni przywoanie Uczty Platona?
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Wtr pogrzebny lament, pacz towarzyszcy pogrzebowi.

Pocztek wiersza ksidza Jana Twardowskiego.
4
Henryk Elzenberg (18871967) polski filozof, historyk filozofii, etyk, autor dziea Warto i czowiek.
3

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 3. (2 pkt)
Sformuuj zawart w akapicie 1. tez zwizan z istot czowieczestwa. Wymie przykady
z ycia codziennego, zawarte w tekcie, ktre ilustruj t tez.
Teza
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykad 1.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Przykad 2.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 4. (2 pkt)
Podaj dwa argumenty, ktrymi autorka uzasadnia pogld, e mioci nie mona ograniczy
do biologii.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)
Uzupenij tabel.
A. Spord podanych rodkw stylistycznych:
personifikacja,

apostrofa,

antyteza,

wyliczenie,

inwersja

wybierz trzy, ktre autorka zastosowaa w zdaniu: Czasem [mio] jest rozsdna, czasem
szalona, czasem niszczy, czasem buduje, bywa lepa, ale i zdumiewajco przewidujca, jakby
otrzymywaa nagle przenikliwe widzenie przyszoci.
B. Okrel rol kadego z nich w budowaniu obrazu mioci.
A. rodek stylistyczny

B. Rola rodka stylistycznego

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 6. (1 pkt)
Jak funkcj peni sformuowania: wanie, chciaoby si powiedzie, wiemy dobrze
w zdaniach z akapitu 3.?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (2 pkt)
Autorka ukazuje mio z punktu widzenia reprezentantw rnych dziedzin myli ludzkiej.
Przedstaw, na czym polega istota mioci zdaniem:
A. naukowca biologa (akapit 3.)
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
B. ksidza poety (akapit 4.)
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
C. filozofa etyka (akapit 5.)
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt)
Do kadego z podanych zda dobierz funkcj jzykow, ktra w nim dominuje.
A. fatyczna
Lp.

B. informacyjna

C. impresywna

D. ekspresywna

Zdanie z tekstu

1.

Dialog Platona, w ktrym mwi si o mioci, nosi tytu

Uczta.

2.

pieszmy si kocha ludzi, tak szybko odchodz.

3.

Kochajc, ciesz si, e jeste.

Funkcja jzykowa

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 9. (1 pkt)
Zdanie: Nie umiemy si przyjani, nie umiemy si porozumiewa, ale jtrzy o, do tego
jestemy wrcz uzdolnieni jest ironiczne, poniewa autorka
A.
B.
C.
D.

typowym wadom ludzi przeciwstawia zalety.

podkrela warto przyjani i porozumienia.
akceptuje waciw ludziom niedoskonao.
o wadach ludzi mwi z pozornym podziwem.

Zaznacz waciw odpowied.

Zadanie 10. (2 pkt)

Wyjanij celowo zastosowania w akapicie 4. czasownikw w pierwszej osobie liczby
pojedynczej i liczby mnogiej.
1 os. l. poj. ....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
1 os. l. mn. ....................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (1 pkt)

Okrel funkcj, ktr peni w caym tekcie zdanie rozpoczynajce ostatni akapit.
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt)

Dlaczego prawdziwa mio jest taka trudna i jest jej tak mao? Odpowiedz zgodnie
z pogldami autorki wyraonymi w podsumowaniu tekstu.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (2 pkt)

Do podanych punktw planu tekstu dopisz odpowiadajce im numery akapitw.
1. Wyszy sens funkcji fizjologicznych.

2. Biologiczny i duchowy wymiar mioci.

3. Przewaga nienawici i potrzeba mioci.

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Cz II pisanie wasnego tekstu w zwizku z tekstem literackim zamieszczonym

w arkuszu. Wybierz temat i napisz wypracowanie (co najmniej dwie strony,
tj. okoo 250 sw).
Temat 1. onierskie emocje bohaterw Potopu Henryka Sienkiewicza. Na podstawie
przytoczonego fragmentu powieci omw stany emocjonalne, zachowania
i sytuacje ukazanych w nim postaci.
POTOP (fragment)
Pan Andrzej sta przed nim w wietle wiecznika. Ksice powieki poczy si otwiera
leniwie, nagle otworzyy si zupenie i jakoby pomie przelecia mu przez twarz. Lecz trwao
to przez oka mgnienie, po czym znw zamkn oczy.
Jeli jest duch, nie boj si ciebie rzek ale przepadnij!
Przyjechaem z pismem od hetmana odpowiedzia Kmicic.
Bogusaw pocz czyta, a gdy skoczy, dziwne wiata bysny mu w oczach.
Dobrze! wyrzek do marudztwa!... Jutro bitwa... A e to nie ba si tu
przyjecha?...
Przyjechaem z prob do waszej ksicej moci...
Prosz! Moesz liczy, e dla ciebie wszystko uczyni... Jaka to proba?
Jest tu schwytany onierz, jeden z tych, ktrzy mi pomagali wasz ksic mo
porwa. Ja dawaem rozkazy, on dziaa jako lepe instrumentum5. Tego onierza zechciej
wasza ksica mo na wolno wypuci.
Bogusaw pomyla chwil.
Panie kawalerze rzek namylam si, czy lepszy onierz, czy te bezczelniejszy
suplikant6...
Ja tego czowieka darmo od waszej ksicej moci nie chc.
A co mi za niego dajesz?
Samego siebie.
Widzisz, panie Kmicic, sia razy chodziem na niedwiedzia z oszczepem, nie dlatego,
em musia, ale z ochoty. Lubi, gdy mi jakowe niebezpieczestwo grozi, bo mi si ycie
mniej kuczy7. Ow i twoj zemst jako uciech sobie zostawuj, ile e ci przyzna musz,
e z takowych niedwiedzi, co to same strzelca szukaj.
Wasza ksica mo rzek Kmicic za mae miosierdzie czsto Bg wielkie grzechy
odpuszcza. Nikt z nas nie wie, kiedy mu przed sdem Chrystusowym stan przyjdzie.
Dosy! przerwa ksi. Ja te sobie psalmy mimo febry komponuj, eby jakow
zasug mie przed Panem, a potrzebowabymli predykanta8, to bym swego zawoa... Wa
nie umiesz prosi do pokornie i na manowce leziesz... Ja ci sam podam sposb: uderz jutro
w bitwie na pana Sapieh, a ja pojutrze tego gemajna9 wypuszcz i tobie winy przebacz...
Zdradzie Radziwiw, zdrade Sapieh
Wasza ksica mo! zakrzykn Kmicic, skadajc wprawdzie rce jak do proby, ale
z twarz przez gniew zmienion.
To prosisz, a grozisz?... rzek Bogusaw kark zginasz, a diabe ci zza konierza zby
do mnie szczerzy?... To pycha ci z cz byska, a w gbie grzmi jak w chmurze? Czoem do
radziwiowskich ng przy probie, mopanku!... bem o podog bi! wwczas ci
odpowiem!...
Instrumentum (z jz. ac.) tu: urzdzenie suce do wykonania danej czynnoci, zadania; narzdzie.
Suplikant (z jz. ac.) bagajcy; dawniej osoba wnoszca prob.
7
Kuczy si przykrzy si, nudzi si.
8
Predykant (z jz. ac.) kaznodzieja protestancki.
9
Gemajn (z jz. niem.) onierz w wojsku polskim w XVII i XVIII wieku.
5
6

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Twarz pana Andrzeja blada bya jak chusta, rk pocign po mokrym czole, po oczach,
po twarzy i odrzek tak przerywanym gosem, jak gdyby febra, na ktr cierpia ksi, nagle
rzucia si na niego.
Jeeli wasza ksica mo tego starego onierza mi wypuci... to... ja... waszej
ksicej moci... pa do... ng... gotw...
Zadowolenie bysno w Bogusawowych oczach. Wroga upokorzy, dumny kark zgi.
Lepszego pokarmu nie mg da zemcie i nienawici.
Przy wiadkach! przy ludziach!
Przez otwarte drzwi weszo kilkunastu dworzan, Polakw i cudzoziemcw. Za nimi
poczli wchodzi oficerowie.
Moci panowie! rzek ksi oto pan Kmicic, chory orszaski i pose od pana
Sapiehy, ma mnie o ask prosi i chce wszystkich waszmociw mie za wiadkw!...
Kmicic zatoczy si jak pijany, jkn i pad do ng Bogusawowych.
A ksi wycign je umylnie tak, e koniec jego rajtarskiego buta dotyka czoa rycerza.
Upyno p godziny, godzina.
Moci pukowniku, powsta waszmo! rzek grzecznie oficer. Kmicic popatrzy na
niego bdnie.
Gowbicz... rzek, poznajc oficera.
Mam rozkaz odpar Gowbicz zwiza waszej moci rce i wyprowadzi za Janw.
Na czas to wizanie, pniej odjedziesz wasza mo wolno... Dlatego prosz waszej moci nie
stawia oporu...
Wi! odrzek Kmicic.
Oficer wyprowadzi go z komnaty i wid piechot przez Janw. Za czym szli jeszcze
z godzin. Po drodze przyczyo si kilku jezdnych. Orszak min brzeniak i znalaz si
w pustym polu, na ktrym ujrza pan Andrzej oddzia lekkiej polskiej chorgwi
Bogusawowej.
onierze stali szeregiem w kwadrat, w rodku by majdan, na nim dwch tylko piechurw
trzymajcych konie, ubrane w szleje10, i kilkunastu ludzi z pochodniami.
Przy ich blasku ujrza pan Andrzej pal wieo zaostrzony, lecy poziomo
i przymocowany drugim kocem do grubego pnia drzewa.
Kmicica mimo woli dreszcze przeszy.
To dla mnie pomyla komi mnie kae na pal nawlec... Dla zemsty Sakowicza
powica!
Lecz myli si, pal przeznaczony by przede wszystkim dla Soroki.
Soroka... jkn wreszcie Kmicic.
Wedle rozkazu! odpowiedzia onierz.
I znowu nastao milczenie. C mieli mwi w takiej chwili! Wtem oprawca zbliy si do
niego.
No, stary rzek czas na ci.
A prosto nawczcie!
Nie bj si.
Soroka nie ba si, ale gdy uczu na sobie rami oprawcy, pocz sapa szybko i gono,
nareszcie rzek:
Ot! rzek onierski los, za trzydzieci lat suby... Nu, czas to czas!
Drugi oprawca zbliy si i poczto go rozbiera.
Nastaa chwila ciszy.
Pochodnie dray w rkach trzymajcych je ludzi. Wszystkim uczynio si straszno.

10

Szleja (z jz. czes.) rodzaj uprzy.

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

Wtem pomruk zerwa si wrd otaczajcych majdan szeregw i stawa si coraz

goniejszy. onierz nie kat. Sam zadaje mier, lecz widoku mki nie lubi.
Milcze! krzykn Gowbicz.
Pomruk zmieni si w gwar gony, w ktrym brzmiay pojedyncze sowa: diabli!,
pioruny!, pogaska suba!...
Nagle Kmicic krzykn tak, jakby jego samego na pal nawczono:
Stj!!
Oprawcy wstrzymali si mimo woli. Wszystkie oczy zwrciy si na Kmicica.
onierze! krzykn pan Andrzej. Ksi Bogusaw zdrajca przeciw krlowi
i Rzeczypospolitej! Was otoczono i jutro w pie wycici bdziecie! Zdrajcy suycie! Przeciw
ojczynie suycie! Ale kto sub porzuci, zdrajc porzuci, temu przebaczenie krlewskie,
przebaczenie hetmaskie!... Wybierajcie! mier i haba albo nagroda jutro!
I kb ludzi bezadny ruszy z miejsca, potem wycign si w dugiego wa.
Soroka! rzek Kmicic.
Wedle rozkazu! ozwa si obok gos wachmistrza.
Kmicic nie mwi nic wicej, tylko wycignwszy rk, wspar do na gowie
wachmistrza jakby si chcia przekona, czy jedzie obok.
onierz przycisn w milczeniu t do do ust.
Wtem ozwa si Gowbicz z drugiego boku:
Wasza mio! dawnom to chcia uczyni, co teraz czyni.
Nie poaujecie!
Cae ycie bd waszej mioci wdziczny!
Suchaj, Gowbicz, czemu to ksi was wysa, nie cudzoziemski regiment, na
egzekucj?
Bo chcia wasz mio przy Polakach pohabi.
Na podstawie: Henryk Sienkiewicz, Potop, Warszawa 1987.

Temat 2. Na podstawie fragmentu Wesela Stanisawa Wyspiaskiego porwnaj pogldy

Poety i Gospodarza na temat poezji narodowej oraz przedstaw sdy bohaterw
o Polakach.
WESELE
Akt I, Scena 24
POETA, GOSPODARZ
POETA
Taki mi si snuje dramat
grony, szumny, posuwisty
jak polonez; gdzie z kazamat11
jk i zgrzyt, i wichrw wisty.
Marz przy tym wichrw graniu
o jakim wielkim kochaniu.
Bohater w zbrojej, skalisty,
kto, jakoby zom granitu,
rycerz z czoa, kto ze szczytu
w grze uczucia, chop qui amat12,
przy tym historia wesoa,
a ogromnie przez to smutna.
11

Kazamaty forteczne lochy.

Qui amat (z jz. ac.) ktry kocha; w IV serii Poezyj K. Tetmajera znajdowa si cykl wierszy pt. Qui amant,
czyli: ktrzy kochaj.
12

10

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

GOSPODARZ
To tak w kadym z nas co woa:
jaka historia wesoa,
a ogromnie przez to smutna.
POETA
A wszystko bajka wierutna.
Wyranie si w oczy wciska,
zbroj wieci, zbroj yska
posta dawna, coraz bliska,
dawny rycerz w penej zbroi,
co niczego si nie lka,
chyba widma zbrodni swojej,
a serce mu z blw pka,
a on, z takim sercem w zbroi,
zaklty, u rda stoi
i do mtw studni patrzy,
i przeglda si we studni.
A gdy wody czerpnie rk,
to mu woda si zabrudni.
A pragnienie zdroju mk,
wic mtw czerpa ze studni;
u rda, jakby zaklty:
taki jaki polski wity.
GOSPODARZ
Dramatyczne, bardzo piknie
u nas wszystko dramatyczne,
w wielkiej skali, niebotyczne
a jak taki heros jknie,
to po caej Polsce jczy,
to po wszystkich borach szumi,
to po wszystkich grach brzczy,
ale kto tam to zrozumi.
POETA
Dramatyczny, rycerz bdny,
ale pan, pan pierwszorzdny:
w zamczysku sam, osmtniay,
a zamek opustoszay,
i ten lud nasz, taki prosty,
u stp zamku, u stp dworu,
i ten pan, peen poloru,
i ten lud prosty, rubaszny,
i ten hart rycerski, miay,
i gniew boski gromki, straszny.
GOSPODARZ
Tak si w kadym z nas co burzy,
na tak si burz zbiera,
tak w nas ciska piorunami,
dziwnymi wre postaciami:

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

dawnym strojem, dawnym krojem,

a ze sercem zawsze swojem;
to dawno tak z nami walczy.
Coraz pami si zaciera
tak si w kadym z nas co zbiera.
POETA
Duch si w kadym poniewiera,
e czasami dech zapiera;
tak by gdzie het gnao, gnao,
tak by si nam serce miao
do ogromnych, wielkich rzeczy,
a tu pospolito skrzeczy,
a tu pospolito toczy,
wazi w usta, uszy, oczy;
duch si w kadym poniewiera
i chciaby si wydrze, skoczy,
rce po pas w krwi ubroczy,
rami rozpostrze szeroko,
wielkie skrzyda porozwija,
lecie, a nie da si mija;
a tu pospolito niska
wazi w usta, ucho, oko;
daleko, co byo z bliska
serce zaryte gboko,
gdzie pod czwart gbn skib,
e swego serca nie dosta.
GOSPODARZ
Tak si orze, tak si zwala
rok w rok, w kadym pokoleniu;
raz wraz dusza si odsania,
raz wraz wielko si wyania
i raz wraz gry si w cieniu.
Raz wraz wstaje wielka posta,
e ino jej skrzyde dosta,
rok w rok w kadym pokoleniu
i raz wraz przepada, ganie,
jakby czas jej przepa wanie.
Kaden ogie swj zapala,
kaden swoj wito wici...
POETA
My jestemy jak przeklci,
e nas mara, dziwo nci,
wytwr tsknej wyobrani
serce bierze, zmysy drani;
e nam oczy zaszy mgami;
piecimy si jeno snami,
a to, co tu nas otacza,
zdolno nasza przeinacza:

11

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

12

w oczach naszych chop urasta

do potgi krla Piasta!
GOSPODARZ
A bo chop i ma co z Piasta,
co z tych krlw Piastw wiele!
Ju lat dziesi pord siedz,
ssiadujemy o miedz.
Kiedy sieje, orze, miele,
taka godno, takie wzicie;
co czyni, to czyni wicie;
godno, rozwaga, pojcie.
A jak modli si w kociele,
taka godno, to przejcie;
bardzo wiele, wiele z Piasta;
chop potg jest i basta.
[1901]
Stanisaw Wyspiaski, Wesele, Wrocaw 1984.

WYPRACOWANIE
na temat nr
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

13

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

14

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

15

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

16

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

17

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

18

Egzamin maturalny z jzyka polskiego

Poziom podstawowy

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)