Spis treci

Prolog
Wataka
Zbrojne rami
Dugw odpuszczenie
Koniec Wersalu
Wadza
Na stanowiska
Upadek
Epilog
rda
Przypisy

Prolog


Bior j z pola pewnego dnia 1998 roku. Wioz mercedesem do Warszawy, by
wprowadzi do gmachu Ministerstwa Finansw. Koza Bella ma zosta przekazana ministrowi
Leszkowi Balcerowiczowi, ku pamici rolniczej niedoli. W ministerstwie kozy nie chc, nie
wiadomo, jak zwierz zaksigowa. Rolnicy si upieraj, daj pokwitowania. Zostaje zawarty
kompromis. Urzdnicy koz przyjmuj, ale w darze, bez pokwitowania, co zdejmuje z nich
obowizek troski.
Rolnicy odjedaj. Koza zjada pod resortem kwiaty, wyprnia si na chodnik.
Urzdnicy prosz o pomoc zoo. Odrobaczona Bella trafia na wybieg, majc za ssiadw kuca
szetlandzkiego i pand. Dostaje nowe imi: Balcerka. Staje si gwiazd, trafia na pierwsze strony
gazet. Do zoo zgaszaj si biznesmeni, oferuj za koz pokane sumy, ale ogrd wybiera
skromny Dom Pomocy Spoecznej w Odakach, ktrego gospodarze pobieraj, na utrzymanie
kozy, dotacje z Unii Europejskiej. Balcerka, niedojona, chodzi w haremie innych kozic.
Pokrywana do woli przez capa, doczekuje si trjki potomstwa. Pozuje do zdj z dziemi.

Wataka


Lepszy bdzie Mulat

Fotograf Tomasz Terlecki w lutym 1999 roku szykuje we wrocawskiej galerii wystaw
zdj znanych osb. Ma na kliszach gwiazdy kina, show-biznesu, politykw. Do sesji chce
zaprosi Andrzeja Leppera, ale nie wie, jak si z nim skontaktowa, telefony komrkowe nie s
jeszcze w powszechnym uyciu. Pomagaj mu znajomi biznesmeni, dzi najwaniejsi producenci
mebli, wtedy zadueni hodowcy drobiu, szukajcy u Leppera wsparcia.
Szef Samoobrony zyska ju opini trybuna chopskiego, domagajcego si uwolnienia
rolnikw od dugw, walczcego o wysze ceny skupu ywca. A walczy ostro. Blokuje drogi, ly
politykw i nie wychodzi z sdu, chwalc si, e ma sto procesw, a wszystkie za walk
o prawd i godno.
Terlecki zaprasza Leppera do pracowni. Zdziwiony, bo widzi trybuna ludowego bez
tureckiego sweterka i synnej przanej grzywki opuszczonej na czoo. S za to garnitur, biaa
koszula, krawat, zegarek na skrzanym pasku. Grzywka, zaczesana teraz do gry, dodaje
przewodniczcemu Samoobrony majestatu. Tylko zdefasonowane czubki butw zdradzaj, e nie
ma jeszcze wyczucia detalu. Terlecki jest przekonany, e Lepper ma na sobie garnitur jeszcze ze
lubu, a now grzywk uoy tylko na chwil, do zdjcia. Fotograf ustawia modela na klatce
schodowej prowadzcej do pracowni, kae mu usi na schodach, zczy stopy, obj rkami
kolana.
Taki zniewieciay mwi Terleckiemu, patrzc na pierwsze oficjalne zdjcie Leppera
po przemianie.
Raczej jak zbity pies, samotny, saby, bez swojej gromady. Upokorzyem go? Tak nie
mylaem. Wydawao mi si, e robi duo haasu, jest agresywny, chamski, czyli tak naprawd,
w rodku, mao pewny swoich dziaa mwi mi Terlecki.
Gdy Lepper widzi zdjcie, nie protestuje. Ma zaufanie do fachowca.
Kilka dni pniej fotograf jedzie na swj wernisa z Warszawy do Wrocawia. Ju blisko.
Zdjcia rozwieszone, gocie si schodz, widz portrety Leszka Balcerowicza, Bronisawa
Geremka, Aleksandra Kwaniewskiego, Andrzeja Leppera. Tytu: Sylwety saw. Terlecki si
spnia, bo utkn w korku pod Wrocawiem, gdzie rolnicy Leppera zablokowali drog.
Piotra Tymochowicza, eksperta od wizerunku medialnego, take zatrzymay wtedy
blokady. Wysoki, przystojny, z niedbale zaczesanymi wosami, pomaga politykom, wwczas
drugiego szeregu, i biznesmenom w opanowaniu jzyka ciaa: uczy plecenia koszyczkw
palcami, wywierania nacisku na rozmwc, dobierania krawatw. Tymochowicz si spieszy, ma
za chwil spotkanie w Warszawie, ale cigniki stoj w poprzek drogi, nie przepuszcz.
Kto tu rzdzi? pyta Tymochowicz jednego z protestujcych.
On rolnik wskazuje palcem trybuna, znanego Tymochowiczowi z telewizji. Ekspert
podchodzi do niewysokiego, krpego, ubranego w dug kurtk i sweter, z grzywk wystajc
spod czapki, przewodniczcego Samoobrony.
Dwa tygodnie pniej Lepper, odmieniony, przyjdzie do studia Terleckiego.
Kilkanacie dni wystarczyo Tymochowiczowi na kosmetyk. Zaczli, po spotkaniu na
blokadzie, od sesji ze stylistk.
Mwi mu, e wyglda jak cz inwentarza. Nie obraa si, prosi o konkrety. Mwi,
e ma fryzur jak spod garnka, a on: Zmieniajmy, ju! wspomina Tymochowicz.
Stylistka i fryzjer robi przymiarki do wosw. Lepper troch walczy, przyzwyczajony do
starej fryzury. Gdy zaczesuj mu grzywk do gry, jest zadowolony.
Tymochowicz doradza jeszcze, jak dostosowa strj do sytuacji, by nie przesadzi
z nowym imageem.
Mwi, e na spotkanie z rolnikami wystarczy redniej jakoci marynarka, a nie
markowy garnitur.
Szef Samoobrony, w przeciwiestwie do innych politykw, podczas kampanii
wyborczych unika wystpw z on, bo jak mwi mi Tymochowicz po zmianie wizerunku za
mocno od niej odbi.
Doradca prbuje te zwalczy u Leppera syndrom Wasy, czyli manier zaczynania
zda od ja.
Spotkaem si z Tymochowiczem w poowie 2007 roku, gdy jego drogi z Lepperem ju
si rozchodziy.
Na nowoczesnym, strzeonym osiedlu domkw jednorodzinnych w Warszawie drzwi
otworzy mi nieogolony, w drewniakach i koszulce bez rkaww. Mieszka w parterowym domu,
urzdzonym nowoczenie, z ogrodem i wielkim plastikowym basenem. By przybity. Tydzie
wczeniej prokuratura oskarya go o posiadanie zdj pedofilskich w komputerze, co kilka lat
pniej skoczy si umorzeniem sprawy.
Nigdy nie walczyem o Leppera-klienta. Marketing polityczny by dla mnie
eksperymentem, zabaw. Utrzymuj si z doradztwa biznesowego mwi mi wtedy
Tymochowicz. Pamitam, e dla znajomych byem pomiewiskiem. Stukali si w gow, e
doradzam takiemu Lepperowi. Ale byem pewny, e wstawi go do parlamentu. To niegupi
czowiek, jest pojtny, a dziki temu inteligentny. Szybko si uczy.
Wspprac z Lepperem, jak mnie przekonuje, uwaa za eksperyment socjologiczny.
Chcia si przekona, czy wprowadzi do parlamentu osob, ktrej wizerunek musi zbudowa od
podstaw.
Dzi mog powiedzie przyznaje wtedy Tymochowicz e eksperyment Lepper
wymkn si spod kontroli. Ale to nie ja wybieram i gosuj.
Mechanizmy tego przedsiwzicia Tymochowicz przedstawi w 2006 roku w filmie Jak
to si robi. Wsplnie z dokumentalist Marcelem oziskim chcia udowodni, e polityk jest jak
pasta do zbw. Mona go sprzeda nawet szczerbatemu, byle zosta dobrze opakowany.
Film zaczyna apel teatralnie gestykulujcego Tymochowicza: Zajmowaem si
kreowaniem wielu znanych politykw, ale teraz przysza kolej na ciebie. I ty moesz zosta
charyzmatycznym przywdc. Sprbuj swoich si. Zrobi to nieodpatnie, czekam.
Tymochowicz kusi lekcjami gestykulacji i retoryki, gwnych elementw publicznych wystpie.
Przychodzi kilkadziesit osb w rnym wieku. Zaczyna si casting. Tymochowicz i jury
selekcjonuj kandydatw na politykw.
Kto, pani zdaniem, nie powinien by dla nikogo autorytetem, zwaszcza dla ludzi
modych? pyta w filmie Tymochowicz.
No c Na przykad pan Lepper odpowiada kobieta w rednim wieku.
Niestety, nie kwalifikujemy pani stwierdza demiurg.
Na casting przyszed te dwudziestosiedmioletni Dariusz Konopka, ktry przyjecha do
Warszawy z maego miasta, by zrobi karier.
Z czym kojarzy si panu polityka? pyta go Tymochowicz.
Wadza, pienidze, popularno
I na tym panu zaley?
Dokadnie.
Jest pan zakwalifikowany.
Sprawdzian przechodzi jeszcze kilkanacie osb. Tymochowicz pyta kadego:
Bdziesz par po trupach do celu?
Darek Konopka bez wahania mwi tak, wyrastajc na faworyta.
Uczestnicy eksperymentu odgrywaj scenki mikrodemonstracji pod urzdami,
przemawiaj do przypadkowych przechodniw, przekonuj zmylonymi historiami, by budzi
lito lub wcieko to wiczenie z manipulacji tumem. A tum bije brawo.
Jak atwo jest tymi ludmi sterowa dziwi si za kulisami jeden z uczestnikw.
Gdy aktorzy Tymochowicza przemawiaj do przechodniw, nawoujc do zakoczenia
wojny w Iraku, nikogo to nie interesuje. Tymochowicz pociesza:
Nie wasza wina. To spoeczestwo jest chujowe, adna ideologia go nie rusza. Trzeba
brutalnie, cynicznie, socjotechnicznie.
W kocu wyjawia brutaln prawd:
Trudno bdzie si wybi, trzeba si podpi pod modziewk Samoobrony.
Wrd uczniw konsternacja. Przebkuj, e film filmem, ale Samoobrona to obciach.
Jeden odchodzi, tumaczc:
le bym si czu, gdyby kto taki [Lepper] reprezentowa mnie jako obywatela. Nie
chc tak y.
Ale Tymochowicz zachca:
Media to podchwyc.
Reszta uczestnikw, cho z wtpliwociami, idzie na spotkanie z Lepperem. Uczniowie,
za rad Tymochowicza, prawi komplementy szefowi Samoobrony:
Panie przewodniczcy, jest pan jedynym nieskompromitowanym politykiem w tym
kraju. Chcemy te co zmieni, wsplnie z panem.
Jest pan jedynym czowiekiem, ktry wzi si za bary z korupcj. Mam do pana duy
szacunek.
Dariusz Konopka, faworyt Tymochowicza, ma wtpliwoci: chce postawi na Prawo
i Sprawiedliwo, a Lepper jest mu obcy ideowo. Tymochowicz tumaczy:
Nie umiecimy ci na listach Platformy Obywatelskiej i PiS-u, bo trzeba by wygra boje
z tamtejszymi dziaaczami. Zostaje lewica.
Ale ja jestem centroprawicowy odpowiada Konopka.
Jedna kobieta jest wysoka i moda, druga stara i bogata. A trzeci kochasz, ale nie ma
nic (miech).
Gdy nad wygldem Konopki pracuj stylici z salonu mody, Tymochowicz ocenia:
Wida, e w tym krawacie masz co do powiedzenia. Jak zdejmujesz to palto, jest
intrygujco.
Modzian, w nowym stroju, zapomina o ideach. Idzie na zebranie SLD, by wstrzsn jej
modziewk. Na zebraniu s Jzef Oleksy, przewodniczcy partii, i Marek Dyduch, jeden z jej
najwaniejszych czonkw. Konopka, nieznany nikomu, wchodzi na mwnic, udajc dziaacza.
Od razu atakuje:
Partia upada, SLD nie jest lewic, modzi zostali oszukani przez liderw. Nie jestecie
karierowiczami, nadesza pora do tego, aby da wyraz naszemu niezadowoleniu, by zaoy
now parti.
Na sali konsternacja, nikt nie wie, e Konopka jest podstawiony. Gdy mwi, e stoi za
nim kilkanacie tysicy osb, sala jest ju zbyt rozbawiona, by wzi go na powanie.
Konopka mwi:
Ogaszam przerw (na sali miech).
SLD jest dla niego spalone.
Znw zebranie. Tym razem Konopka uwodzi Samoobron:
Chciabym podzikowa osobie, ktra jak si wydaje stanowi klucz do
porozumienia pokojowego. Panu Andrzejowi Lepperowi.
Lepper wchodzi na mwnic i wygasza:
Polska jest jedna, sprawiedliwa. Dla kogo? Dla grupy cwaniakw. Dlatego my,
Samoobrona, powstalimy.
Konopka za kulisami tumaczy swoj transformacj. e w zasadzie to ma pogldy
lewicowe, e ju nie chce do PiS, a Samoobrona potraktowaa go yczliwie. Lepper obieca te,
e umieci go na licie kandydatw do wyborw parlamentarnych.
Film koczy si scen, w ktrej Janusz Maksymiuk, przyboczny Leppera, wysya po
Konopk samochd na kongres Samoobrony. Konopka, na potrzeby filmu wytrenowany przez
Tymochowicza, staje si autentycznym dziaaczem modziewki Samoobrony.
Po kilku latach z polityki zrezygnuje. Odnajdzie si w biznesie.
Prawdziwy produkt Tymochowicza, Andrzej Lepper, schodzi z linii produkcyjnej
w 2000 roku. Szef Samoobrony na blokadach jest ju tylko gociem, z mediami komunikuje si
na konferencjach prasowych. Na jednej z nich, mimo e za oknem wczesna wiosna, jest
przesadnie opalony.
Tymochowicz wyjania:
Mia problem z naczyniami krwiononymi. Byy pytko pod skr. Gdy si denerwowa,
twarz robia mu si czerwona. Uznalimy, e lepszy Mulat ni burak.
W tym czasie na szpitalnym ku w Poznaniu budzi si z ponad rocznej piczki Micha
Wojtczak, ktry w 1991 roku by wiceministrem rolnictwa. Lepper okupowa wtedy resort,
domagajc si uwolnienia rolnikw od dugw. Wojtczak wielkimi krokami musia omija
lecego Leppera. Teraz, w szpitalu, pyta pielgniark, kim jest facet w telewizji, w garniturze
i mahoniowej opaleninie, majcy gos podobny do szefa Samoobrony.
Sam Lepper niechtnie wspomina o poradach Tymochowicza, w mediach lansuje si jako
samorodny talent.
Przyozdobiony w opalenizn i garnitur, szef Samoobrony sprawdza skuteczno swojego
nowego wizerunku podczas wyborw prezydenckich w 2000 roku i rok pniej,
w parlamentarnych.
Dorzuca gadety i symbole partyjnej jednoci.
W swoim hymnie Samoobrona
przestrzega przed Uni Europejsk:
Ju mwili, e to bdzie w kocu raj,
mlekiem, miodem bdzie pyn kraj,
bo czerwone wybielao,
europejskie nadcigao,
ale skutkw nie przewidzia chyba nikt.

wynosi Leppera do rangi herosa:
Nagle w kraju za duo ludzkich rk,
a w rolnictwie bi na alarm dzwon,
tylko jeden nam pomaga,
kiedy kody rzuca wadza,
i nie milknie, i nie milknie jego gos!

wzywa do rewolucji:
Ten kraj jest nasz i Wasz,
nie damy bi si w twarz,
bdziemy walczy jak lwy
i nie przeszkodzi nikt.

Autorem sw jest lider zespou discopolowego, a melodia to plagiat popularnej czeskiej
piosenki Vclava Necka Ten chlb je tvj i mj.
Hymn spotyka si z szybk kontr Kazika Staszewskiego, rockmana:
Gdy jechaem do dziewczyny,
to stalicie mi na drodze,
ja wam tego nie wybacz,
pamitliwy jestem srodze.

Lepper kusi, e zrzeknie si pensji prezydenckiej, jeli wprowadzi si do Belwederu, i e
obetnie posom diety, jeli jego partia trafi do Sejmu. Pienidze, strumieniem, maj te popyn
do wyborcw: osiemset pidziesit zotych dla kadego w trudnej sytuacji yciowej i dwa
tysice dla kadej biednej rodziny.
Przewodniczcy Samoobrony rusza w Polsk. Kontrkandydaci ustalaj map spotka
z wyborcami wedle upodoba elektoratu. Lewica i prawica robi tourne po duych oraz
rednich miastach, PSL objeda wsie. Mapa gocinnych wystpw Leppera znaczona jest
miejscowociami, w ktrych tocz si jego procesy sdowe.
W gorzowskim sdzie, w ktrym odpowiada za nielegaln blokad, rozdaje przed
procesem ulotki wyborcze.
W odzi, sdzony za lenie politykw, puszcza na sdowym korytarzu hymn
Samoobrony.
W Elblgu, gdzie take tumaczy si przed sdem za ublianie politykom sowami pajac
i bandzior, po rozprawie rusza ulicami miasta na rozmowy z mieszkacami.
Zawsze towarzysz mu dziennikarze, chtni, by odnotowa kolejn awantur.
Gdy Lepper nie stawia si na rozpraw w odzi, sd kae go doprowadzi si. Lepper
wraca akurat z zagranicy. Wie, e gdy tylko postawi nog w Polsce, zostanie zatrzymany, wic
dzwoni do dziennikarzy, by czekali na przejciu granicznym. W czeskim Nchodzie wita
Leppera policja wraz ze szpalerem kamer i mikrofonw.
Zwicie mnie, ale zacie kajdanki rzuca Lepper.
Wieczorne serwisy pokazuj szefa Samoobrony skutego, w koszulce z biaym orem,
w otoczeniu partyjnych dziaaczy krzyczcych: Haba!.
Gdy gorzowski sd wystawia list goczy, Lepper znw korzysta. Ostentacyjnie zjawia si
w siedzibie Pastwowej Komisji Wyborczej, by zarejestrowa swoj kandydatur na prezydenta.
Wychodzi stamtd zdumiony, bo bez policyjnej asysty. Ferdynand Rymarz, przewodniczcy
PKW, kwituje:
Ani list goczy, ani areszt, ani pobyt w wizieniu nie zabraniaj w Polsce
kandydowania na prezydenta.
Lepper si nie poddaje. Donosi policjantom, e czeka na nich w warszawskiej siedzibie
Samoobrony. Funkcjonariusze przychodz, potykaj si o dziennikarzy, Lepper prosi ich
o zakucie w kajdanki. Zostaje wyprowadzony przy akompaniamencie puszczonej z magnetofonu
Roty.
Sztab wyborczy Mariana Krzaklewskiego z Akcji Wyborczej Solidarno, rwnie
kandydata na prezydenta, piekli si, e Krzaklewskiego za rzadko pokazuje si w Telewizji
Polskiej. Pawe Sosnowski, rzecznik TVP, odpowiada:
Gdyby to lider AWS zosta aresztowany lub mia dugi, jego statystyki wygldayby
lepiej.
Wybory prezydenckie w 2000 roku wygrywa, po raz drugi z rzdu, Aleksander
Kwaniewski. Za nim plasuj si Andrzej Olechowski, Marian Krzaklewski i Jarosaw
Kalinowski. Andrzej Lepper, pity, dostaje 3 procent gosw. Wygrywa z Januszem
Korwin-Mikkem (1,4 procent) i byym prezydentem Lechem Was (1 procent).
W sondau podsumowujcym wybory w odpowiedzi na pytanie o polityka roku Lepper
otrzymuje jeden procent gosw. Tyle samo co Leszek Balcerowicz i Wadysaw Bartoszewski,
legenda polskiego podziemia II wojny wiatowej i opozycjonista z okresu PRL.
Najwikszy sukces Leppera to pokonanie gwnego rywala Polskiego Stronnictwa
Ludowego.
Ponad dwie trzecie pytanych przez pracowni CBOS wskazuje na szefa Samoobrony jako
dziaajcego w interesie rolnikw. To o dziesi procent wicej ni szef ludowcw.
PSL zyskao na wsi wiksze poparcie ni Lepper, ale Samoobrona, kierujc si do
sfrustrowanego elektoratu, przyciga dwa razy wicej wyborcw z duych miast.
Sojusz obydwu partii jak pisze wtedy Krystyna Naszkowska, publicystka Gazety
Wyborczej jest niemoliwy, bo cho Lepper o to zabiega, ludowcy unikaj skrajnoci.
Poczenie umiarkowanego PSL z radykaln Samoobron mogoby sprawi, e PSL utracioby
cz wyborcw.
Kampania prezydencka 2000 roku bya dla Leppera zapraw do decydujcego pojedynku
w wyborach parlamentarnych nastpnego roku.
Pojawia si wtedy synny krawat w biao-czerwone ukone pasy, ktry w kampanii nosi
bdzie kady kandydat i dziaacz Samoobrony. Pomys tak dobry, e ma kilku ojcw. Take
Tymochowicz twierdzi, e to jego dzieo.
Lepper stawia na media, gwarantujc sobie czas antenowy spektakularnymi ekscesami
protestuje przeciwko transportowaniu przez Polsk paliwa jdrowego, zaprasza w partyjne
szeregi uczestnikw popularnego reality show Big Brother, wjeda na koniu na plac w Gnienie.
Dwa miesice przed wyborami parlamentarnymi wikszo sonday nie daje
Samoobronie szans na przekroczenie picioprocentowego progu. Ale kilka dni przed
gosowaniem nastpuje nagy zwrot: pracownia OBOP publikuje sonda, wedug ktrego a
dziewi procent Polakw wybraoby Samoobron. Eksperci s tajemniczy. Tumacz, e na
wczeniejsze wyniki wpyn wstyd badanych przed przyznaniem si do sympatii dla Leppera.
Myli si wielu. Profesor Mirosawa Grabowska, socjolog, dyrektor pracowni bada
spoecznych CBOS, dwa miesice przed wyborami twierdzia, e adresatem Samoobrony jest tak
maa grupa sfrustrowanych rolnikw, e Lepper progu nie przekroczy.
Sondae nie s idealnym narzdziem mwi mi Grabowska, gdy po latach pytam
o przyczyny bdu. Ludzie ukrywali swoje preferencje. Wstydzili si przyznawa do partii,
ktrej szef postrzegany by jako nieokrzesany, cwany chopek.
Grabowska twierdzi, e rwnie dynamika kampanii wyborczej potrafi radykalnie
odmieni losy wyborw. Podaje przykad Ruchu Palikota, ktry w 2011 roku startowa
w wyborach parlamentarnych:
Na ptora miesica przed wyborami byam pewna, e nie wejdzie do Sejmu. Ale
dziesi dni przed gosowaniem mia ju siedem procent. Moe to moda, efekt medialny,
mylaam jeszcze. Ale to by autentyczny wzrost poparcia.
Wieczr wyborczy 2001 roku. W sztabie Samoobrony w Warszawie dziaacze najpierw
widz frekwencj: czterdzieci sze procent. Potem supki wygranych: lewicowy sojusz
SLDUP, ktry zdobywa czterdzieci jeden procent gosw, za nim Platforma Obywatelska. Gdy
zaraz potem pojawia si supek Samoobrony dziesi procent gosw dziaaczy Leppera
ogarnia euforia. Wyprzedzaj Prawo i Sprawiedliwo, PSL oraz Lig Polskich Rodzin. Lepper
wprowadza do Sejmu pidziesicioro troje posw.
Eksperci tym razem nie maj wtpliwoci: sukces Samoobrony wynika midzy innymi
z lku przed Uni Europejsk, ktra za chwil Polsk przytuli, i bolesnych reform spoecznych
AWS.
Lepper kierowa si do wyborcw o wyksztaceniu zawodowym, mieszkacw maych
miast, gwnie mczyzn.
Leszek Miller, szef SLD, konkludowa:
Mniej wicej na dziesi dni przed wyborami zauwaylimy, e nasze poparcie spada,
a rosn notowania Samoobrony i Ligi Polskich Rodzin. Elektorat, ktry chcia na nas gosowa,
szukajc jakiej nadziei, zauway, e s inne ugrupowania, bardziej radykalne. To si zaczo od
momentu, kiedy ruszya kampania telewizyjna, gdy Samoobrona i Liga przebiy si do mediw.
Ewa Milewicz, publicystka Gazety, pisaa po wyborach o sukcesie Samoobrony: Jak
Andrzej Lepper to zrobi? Zauway, e gdy rzuci paroma inwektywami, to si zaraz znajduje
prokurator, dziennikarze i kamery.
Sam Lepper mia tego wiadomo. Po latach wspomina:
Poznali Leppera, jak stoi na blokadzie i krzyczy: Zodzieje, zodzieje!. I takiego
Leppera pokazywali cay czas. Ale gdybym nie krzycza, toby mnie nie byo. [] Gdyby nie
sdy, toby mnie te nie byo. Sdy wykreoway Leppera. I politycy, ktrzy krzyczeli, e Lepper
to oszoom.
Aleksander Kwaniewski, wwczas prezydent RP, Leppera, jak powie mi po latach,
podziwia:
Za zdolno uczenia si. Spodoba mu si ten wiat polityki, wielkomiejskiej kultury.
To typowy przykad nagego awansu. Ludzie ze wsi, dzieci chopskie wchodzce do rodowisk
miejskich, czsto tak postpuj.
Chcia by taki jak wy? pytam Kwaniewskiego.
To by jeden z najbardziej eleganckich politykw. Buty, zegarki, fryzura, paszcze.
Poziom europejski. Nikt nie moe zaprzeczy, e od czasu, gdy wyszed na drogi, przeszed
rewolucj.
Na blokadzie

Wiejskie pacholta, karmione kapust, ziemniakami i zsiadym mlekiem, rosy moe
i przysadziste, ale za to krzepkie. Na wiejskich zabawach trwoniono nadmiar energii, ktrej nie
zuyto przy widach, pugu i bronach. Komu nie wystarczay houbce, ten bra si do sztachety
albo i konicy, niektrzy do dziewczyn po stodoach. Ktry za osiek y tak bogobojnie jak
Lepper, wstpowa do klubu sportowego. Skaka jak konik polny, do gry i w dal, biega, rzuca
cikimi przedmiotami, kopa pik i strzela gole pisze o Andrzeju Lepperze jego ghostwriter
w autoryzowanej biografii Niepokorny.
Lepper urodzi si w 1954 roku, jako najmodszy z dziewiciorga rodzestwa,
w Stowicinie pod Supskiem, gdzie jak pisze autor biografii ludzie robili tylko dzieci,
obsiewali pola, witali i egnali wiosn za wiosn, rok za rokiem. Ciemnogrd. Zacianek.
Parafialny, psiakrew, zaduch.
Ojciec Leppera, Jan, by brukarzem, czonkiem Polskiej Partii Robotniczej, potem PZPR.
Skryty, maomwny. Zmar, gdy Andrzej mia jedenacie lat. Matka, Anna, pochodzia z rodziny
rolniczej, zajmowaa si dziemi i gospodarstwem. Moj osobowo ksztatowaa przede
wszystkim matka zwierza si Lepper w autobiografii. Jestem dumny z tego, e pochodz
z takiej wielodzietnej rodziny.
Lepper wspomina rodzicw z waciw wszystkim ksikom sygnowanym jego
nazwiskiem pomp:
Odczuwam niezmienny podziw i gbok wdziczno dla rodzicw, e wychowali nas
na prawych Polakw i dobrych katolikw. To im zawdziczam moj podstawow wiedz
o obowizkach czowieka wzgldem innego czowieka i o tym, jak mona by dla drugiego
dobrym lub zym. Take o tym, jak kocha swoich bliskich, swoj ojczyzn biedn,
sponiewieran przez rnych obcych i rodzimych szubrawcw, ale zawsze blisk i drog.
Lepper pisarz to refleksyjny myliciel posugujcy si akademick polszczyzn. To
z biografii Kady kij ma dwa koce:
W sposobie mylenia, ktry dominuje dzisiaj w wiecie, nie ma miejsca na obecno
takich poj duchowo-spoecznych, jak kultura i jej rozwj, jak potrzeba powszechnej owiaty,
zachowania jakoci rodowiska naturalnego, przeduenia ycia ludzkiego dziki trosce
o zdrowotno, a take dla adu i harmonii we wspyciu pomidzy ludmi, dla sprawiedliwego
podziau dbr. Istniej tylko popyt i poda jako proste mechanizmy stosunkw midzy ludmi,
wszystko mierzone jest pienidzmi, ktrych tworzenie i przepyw pozostaj pod kontrol
skomputeryzowanych instytucji bankowych.
To oczywicie nie s sowa Leppera, cho zapewne mu si podobay. Autobiograficzne
ksiki szefa Samoobrony to dziea ghostwriterw, najczciej partyjnych doradcw.
Najsprawniejszy jzykowo, peen barwnych opisw, alegorii i dowcipnych powiedzonek, jest
wspomniany Niepokorny, wydany w 1999 roku, ktry koczy si zapewnieniem Leppera, e jest
gotw na wielk polityk. Niepokorny, jak rwnie pozostae ksiki Leppera, to mieszanina
oskare pod adresem elit, roszcze, teorii spiskowych i antysemickich sugestii.
Lepper, jak czytam w Niepokornym, mia by ksidzem. Do mszy suy, jeszcze zanim
rozpocz szkoln nauk. Codziennie, a do ukoczenia szkoy podstawowej, o sidmej rano
stawia si w kociele. Wygrywa wszystkie konkursy liturgiczne.
W szkole podstawowej uprawia boks. Workiem treningowym, ktry na kocu jego ycia
stanie si szubienic, jest na razie jutowa torba na pszenic. Po szkole podstawowej idzie do
technikum rolniczego w Supsku. Tam wstpuje do klubu bokserskiego, walczy w wadze
lekkopredniej, 63,5 kilograma. Stoczy, jak twierdzi, szesnacie walk, wygrywajc dwanacie
z nich.
Gdy po ulicznej bjce zostaje wyrzucony ze szkoy i klubu, przenosi si do technikum
rolniczego w Zotowie. Kariery bokserskiej nie auje, bo jak czytam w Niepokornym, strach
pomyle, jak by dzisiaj wyglda w telewizji z takim przyklapnitym bokserskim kulfonem,
zamiast obecnego zgrabnego nosa.
Ze szkoy w Zotowie take wylatuje, bo pono uwzili si na niego nauczyciele.
Trafia do trzeciego technikum, w Karolowie. Z boksu przechodzi hurtem na zapasy, rzut
oszczepem, siatkwk i pik non, w ktrej, jak zapewnia, zdobywa tytu krla strzelcw
i najlepszego zawodnika. Znw wylatuje ze szkoy, bo nauczyciele mieli pozazdroci mu
sportowych sukcesw. Prawda jest taka, e Lepper uderzy nauczyciela w twarz, co po latach
potwierdzi kolega ze szkoy Wojciech Mojzesowicz, pniej rwnie polityk Samoobrony.
W czwartym technikum, w Sypniewie, jak czytam w biografii, Lepper szczliwie
dotrwa do matury.
Lepper zawsze przedstawia swoje wyksztacenie tajemniczo rednie zawodowe,
deklarujc ukoczenie technikum. Skrztnie unika odpowiedzi na pytania o matur, ale
brukowce ujawniy, e Lepper nie zosta do niej dopuszczony, bo pobi kierownika kka
rolniczego. Lepper przyzna wtedy:
Ja doksztacam si cae ycie i uwaam, e tej wiedzy, jak mam, to wystarczy mi na
tym stanowisku i na wyszym.
Marian Basa, dyrektor technikum rolniczego w Sypniewie, na moj prob zajrza do
szkolnego archiwum.
Znalazem wiadectwo ukoczenia szkoy z 1974 roku, oceny takie sobie,
a maturalnego nie byo komentuje.
W 1975 roku Lepper koczy obowizkow sub wojskow. Dostaje posad w stacji
hodowli rolin koo Stowicina, potem w PGR-ze w Rzechcinie. Tam poznaje Iren
Leszczewsk. Jego wspomnienia o kobietach, jak przystao na niedoszego ksidza, zajmuj
w biografiach najmniej miejsca: by wobec dziewczyn tak wyrozumiay, e w zasadzie wymaga
od nich jedynie tego, by nie paliy.
Leszczewska, crka rolnika, ukoczya liceum. Miaa dwadziecia cztery lata, gdy
poznaa na wiejskiej zabawie modszego o rok Leppera. Zamieszkali w PGR-owej subwce.
Ich pierwsze dziecko zmaro przy porodzie. Potem na wiat przyszli Tomasz, Magorzata
i Renata. Lepper pilnowa, by dzieci nie musiay si tumaczy z braku matury, posa je na
studia.
Ostatni posad Leppera w PRL by etat kierownika w przedsibiorstwie rolnym
w Kusicach. Odszed stamtd, jak twierdzi, gardzc narzucanymi planami produkcyjnymi
komunistycznej gospodarki.
W 1980 roku idzie na swoje. Kredyt dla modych maestw, zamiast zwyczajowo wyda
na pralk czy kolorowy telewizor, przeznacza na poniemiecki dom i dwadziecia hektarw
gruntw w Darowie koo Koszalina. Za talony, ktre mia zdoby na olimpiadach z wiedzy
agrarnej, kupuje sprzt rolniczy. Finansuje to z kredytw. Hoduje bydo, winie, drb. Tu przed
upadkiem PRL nabywa fiata 125p. W biografii jawi si jako minimalista: Patrzyem, eby
maszyny kupowa. Nawet ksidz zwrci mi uwag, bo jak on trzeba byo zawie do lekarza,
to jechalimy cignikiem.
W PZPR, jak twierdzi, by z przymusu, by zachowa stanowiska kierownicze. Nigdy te
nie wstpi do Solidarnoci. W nurt przemian si nie wczyem, bo widziaem, kto wchodzi
w struktury Solidarnoci. Ci, ktrzy w yciu nic dobrego nie zrobili dla innych i dla Polski, teraz
najgoniej krzyczeli tumaczy w biografii.
Po upadku PRL kredyty Leppera skrcaj si w spiral dugw. To efekt terapii szokowej
Leszka Balcerowicza i lekkomylnoci rolnikw w korzystaniu z poyczek, do czego przywykli
w gospodarce PRL. Balcerowicz uwolni rynek od pastwowego steru, a odsetki bankowe
poszyboway. Rolnicy ugrzli w niespacalnych ratach.
Lepper staje na czele rewolty. Najpierw protestuje we wasnej wsi, ale nikogo to nie
interesuje. W 1991 roku jedzie z rolnikami do Warszawy. Znika w tumie innych
demonstrujcych.
Krajowy Zwizek Kek Rolniczych i Solidarno Rolnikw Indywidualnych stoj pod
resortem rolnictwa. Wadz sprawuje rzd Jana Krzysztofa Bieleckiego, rolnicy dobijaj si do
ministra rolnictwa Adama Taskiego.
Wyposaeni w transparenty i goniki, domagaj si wyszych cen na skup ywca
wieprzowego. Lepper stoi z boku, bez gonikw i transparentw, w czapce opadajcej na oczy,
da, by mu ulono w dugach. By si przebi do mediw, ogasza ze swoimi rolnikami
godwk.
Wtedy po raz pierwszy nazwisko Leppera pojawia si w Gazecie Wyborczej. Od razu
relacja z awantury. Poszo o to, kto jest ojcem protestw w Warszawie.
Rolnicy stoj pod sejmem.
Bdmy razem w sprawach rolnictwa, bo tylko tak damy sobie rad z rzdem. Odmy
wszystkie animozje wzywa Lepper.
W peni podzielam pogld, e wsplne dziaanie jest konieczne, dlatego zaapelowaem
do wszystkich organizacji o poparcie odpowiada Gabriel Janowski z rolniczej Solidarnoci.
Nieprawda, to ja tu panw zaprosiem, nie przeinaczajmy faktw.
Leppera przyjmuje Leszek Balcerowicz, minister finansw. Byo to pierwsze spotkanie
rolniczego trybuna z ojcem polskiej transformacji. Lepper we wspomnieniach twierdzi, e
Balcerowicz by nim tak zafascynowany, i odwoa inne spotkania. Mieli gawdzi o historii
ekonomii, przywoywa teorie Adama Smitha. Gdy Lepper zahaczy o spisek midzynarodowej
finansjery, ktra czyha na polskich rolnikw, Balcerowicz rzek:
Pozwoli pan, e bd mia do pana prob.
Jak, panie premierze? pyta Lepper.
eby pan nie jedzi po Polsce i tych bzdur, ktre mi pan tu opowiada, nie powtarza
ludziom.
Przedstawiciele rzdu i rolnikw, w tym Lepper, szukajc kompromisu, powouj
wspln komisj, by wypracowa sposb odduenia rolnikw. Znowu ktnia, tym razem o to,
kto bdzie przewodniczcym komisji. Ustalaj, e szef bdzie jeden, ale komisje dwie, z dwoma
wiceprzewodniczcymi.
Banki godz si da rolnikom kredyty, by spacili wczeniejsze. Ale znw na wysoki
procent. Lepper ma nadziej, e komornicy wstrzymaj egzekucje zaduonych wczeniej
gospodarstw, ale licytacje trwaj. Wiosn 1992 roku wraca do Warszawy i trafia na nowego
ministra rolnictwa Gabriela Janowskiego, ktry kilka miesicy wczeniej protestowa pod
sejmem u jego boku. Teraz Janowski nazywa Leppera demagogiem.
Lepper przyjecha do Warszawy sformalizowany, na czele Zwizku Zawodowego
Rolnictwa Samoobrona. Twierdzi wtedy, e Samoobrona ma ju pi tysicy czonkw. Siedzc
pod sejmem za pierwszym razem, zauway bowiem, e zarejestrowani s traktowani powaniej.
Nie stoi te pod resortem, wchodzi z rolnikami do rodka i legitymuje wchodzcych do pracy
urzdnikw. Rolnicy kad si na pododze.
Micha Wojtczak by wtedy modym wiceministrem rolnictwa.
Trzeba byo dawa dugie, wysokie kroki, by na ktrego nie nadepn wspomina
w rozmowie po dwudziestu latach od tamtych wydarze.
Lepper chce odduenia, ale i odwoania ministra Janowskiego, ktry lata po Polsce
helikopterem i sprawdza, czy rolnicy obsiali pola.
Wieczorem rolnicy ogldaj siebie w telewizorze ustawionym, na ich danie, na
resortowym korytarzu. W telewizyjnym Dzienniku relacja z okupacji ministerstwa. Wypowiada
si take minister Janowski. Lepper oglda, patrzy na zegarek, wychodzi do dziennikarzy
zgromadzonych przed resortem i podlicza:
Minister dosta cztery minuty, wiceminister te cztery, a ja tylko dwie. To manipulacja.
By moe wtedy doznaje olnienia, e jeli nie pokae go telewizja, to go nie ma. e
polityka to wspinaczka po telewizyjnym kablu.
Po kilku dniach okupacji rolnicy Samoobrony, nadal lec na pododze, ogldaj
w telewizji porozumienie zawarte z rzdem. Ale podpisali je ludzie z konkurencyjnej
Solidarnoci. Minister Janowski zawar zatem ugod ze zwizkiem, ktremu rok wczeniej sam
przewodzi. Obiecuje rolnikom odduenie, ale Lepper w to nie wierzy. Ley w ministerstwie a
do Wielkanocy, organizujc z ksidzem, na korytarzu, drog krzyow. cign go, groc, e
jeli duchowny nie przyjdzie, to sam odprawi msz.
Minister Janowski proponuje Samoobronie rozmowy, ale Lepper, obraony, da
spenienia obietnic. Natychmiast. Rzd wzywa policj, by Leppera wyrzuci. Jednak do
okupowanego resortu wchodz wsppracownicy prezydenta Lecha Wasy, midzy innymi
Mieczysaw Wachowski, byy kierowca Wasy, teraz szef jego kancelarii. Obiecuj spenienie
da i zapraszaj do Paacu Prezydenckiego. Po raz pierwszy Lepper jest traktowany jak
powany partner w rozmowach, i to przez samego prezydenta.
Wasa obiecuje pienidze na nowe kredyty, zaprasza Leppera do rady specjalnej, by
podebatowa nad sposobem pozbycia si rolniczych dugw. Lepper mwi wtedy Wasie:
Sytuacja na wsi jest tragiczna, rolnicy s tak zdesperowani, e moe doj do
niekontrolowanych akcji, a ja nie chciabym, eby spon Belweder czy Sejm.
Lepper wspomina w biografii: Twierdzili [Wasa i Wachowski], e to, czego chcemy,
czyli obnienie stp procentowych, mog zaatwi. I zaatwili to w cigu jednego dnia, ju
o siedemnastej leciao w Teleexpressie.
Lech Wasa niechtnie wspomina przygod z Lepperem. W zdawkowej rozmowie
telefonicznej, na ktr udao mi si go namwi po kilku miesicach prb, nie potrafi sobie
przypomnie pierwszego spotkania z liderem Samoobrony. Blokad resortu rolnictwa nazywa
zatorem.
I kazaem Wachowskiemu, by ten zator rozwiza, bo nie patrzyem, czy to moja
dziaka, czy nie moja, spraw trzeba byo rozwiza. Gdybym mia si cofn, to wszystko
powtrzybym z Lepperem w ten sam sposb.
Wasa przyzna mi, e uwaa Leppera za czowieka czynu, ktry mia dobre prognozy,
ale nie potrafi ich urzeczywistni.
Przewodniczcy Samoobrony wyrasta na bohatera rolnikw, a od mediw dostaje
przydomek Nowy Szela, w nawizaniu do Jakuba Szeli, dziewitnastowiecznego przywdcy
buntw chopskich w Galicji, znanego z szaleczych rabunkw dworw i rzezi szlachty. Lepper
ostrzega:
Nie daj Boe, eby jeden z naszych postulatw nie zosta speniony.
Grozi powoaniem paramilitarnych batalionw:
Bdziemy wzmacnia tyzn fizyczn, rozwija patriotyzm i szkoli nasze oddziay
militarne.
Wyjedajc z Warszawy, Lepper ogasza, e Samoobrona ma ju dwiecie pidziesit
tysicy czonkw. Blefuje.
Lepper zarzuca Wasie i ministrowi Janowskiemu, e nie dotrzymali sowa, bo
komornicy pono nadal licytuj rolnicze gospodarstwa.
15 czerwca 1992 roku to data historyczna. Lepper po raz pierwszy blokuje drog, co
wywinduje go na szczyty medialnej popularnoci. Blokuje, by spoeczestwo wcieko si na
rzd za to, e musi sta w korkach.
Z grup rolnikw staje na trasie nr 1 midzy Wocawkiem a Toruniem. S kosy, siekiery
i znane ju dania: nowe kredyty i anulowanie starych. Dochodzi jeszcze postulat wyrzucenia
z pracy dyrektorw bankw, ktrzy naliczali odsetki. Lepper przepuszcza przez blokady tylko
karetki, stra, policj i inwalidw, wic korki cign si kilometrami.
Rolnicy blokuj te trasy Pozna Wrocaw, Pozna Zielona Gra i Kalisz Wielu.
Lepper straszy:
Zablokuj cay kraj.
Ale pod koniec czerwca 1992 roku upada rzd Jana Olszewskiego. Lepper nie ma
przeciwko komu protestowa, blokady drg zawiesza.
Nikt nie chcia zosta premierem, bo atmosfera polityczna bya wtedy wojenna partie
kciy si, czy ujawni powizania politykw ze subami specjalnymi epoki PRL. Pada na
ledwie trzydziestotrzyletniego Waldemara Pawlaka, przywdc Polskiego Stronnictwa
Ludowego, starej, tradycyjnej partii chopskiej. Na archiwalnych nagraniach Telewizji Polskiej
wida przestraszonego modego Pawlaka, ktremu prezydent Lech Wasa ojcowskim tonem
dodaje odwagi.
Kazik Staszewski nagrywa o Pawlaku piosenk.
Nie daj pozna, e troch si boj.
Trzeba trzyma fason w kadej chwili.
Nawet wtedy, kiedy wszystko si wali.
Tak, panie Waldku, pan si nie boi.
Dwie trzecie Sejmu za panem stoi.
Panie Waldku, pan si nie boi.
Pan prezydent take za panem stoi.

Jest nowy rzd, Lepper na posterunku. Grozi:
Rozmowy albo blokady.
Cigniki czekaj na sygna, by wjecha do Warszawy. Komendant gwny Policji prosi
Leppera, by poczeka z najazdem, bo z wizyt przylecia do Polski George Bush senior,
prezydent USA. Lepper czeka. Tytu z Gazety Wyborczej brzmi wtedy: Samoobrona u rogatek
stolicy.
Bush odlatuje, Samoobrona przekracza rogatki 9 lipca 1992 roku. Kolumny pojazdw
rolniczych wjedaj do rdmiecia. Lepper ly Was. Prezydent, przeraony rozmiarem
protestu, zwouje posiedzenie Rady Bezpieczestwa Narodowego, bo Lepper urzdza
warszawiakom pieko.
Doniesienia Gazety Wyborczej z tamtego dnia brzmi jak korespondencje wojenne.
W Warszawie w alei Krakowskiej staa ju kolumna kilkudziesiciu pojazdw
Samoobrony, ktra dotara tam z szosy katowickiej. Dwie inne kolumny stay na rogatkach
stolicy od strony Gdaska i Poznania. Na rogatkach od strony Lublina tworzya si czwarta
kolumna.
Cignik w pewnym momencie wpad na sup latarni, odbi si i zderzy czoowo
z radiowozem policyjnym. Kilku policjantw doznao obrae.
Policja wystpia do prokuratury z wnioskiem o aresztowanie czonka Samoobrony,
podejrzanego o prb podpalenia cysterny z benzyn.
Wedug Samoobrony osiemnastu czonkw zwizku odnioso lekkie obraenia, jedna
osoba ma zaman nog, a jedna uszkodzone krgi szyjne.
Z dziewidziesiciu jeden demonstrantw zatrzymanych osiemdziesiciu czterech
zwolniono po przesuchaniu. Jedna osoba pozostaje w areszcie.
Gdy Lepper ogasza odwrt, na poboczach drg dojazdowych do Warszawy stoj
uszkodzone auta rolnikw, z wybitymi szybami i podziurawionymi oponami. Lepper do domu
wraca jednak peen animuszu. Jego nazwisko staje si postrachem stolicy.
Wadza zmienia si karuzelowo. Pawlakowi nie udaje si sformowa rzdu, gabinet
tworzy Hanna Suchocka.
Si swojego nazwiska Lepper sprawdza w 1993 roku, w pierwszych w swojej karierze
wyborach parlamentarnych. W czasie kampanii zwyczajowo blokuje drogi, prosi te o poparcie
skinheadw, gdy podziwia ich za patriotyzm, grozi Trybunaem Stanu kilku ministrom, ale po
wyborach, gdy widzi wynik Samoobrony 2,7 procent jego zapa stygnie.
Do wadzy, po raz pierwszy od upadku PRL, wracaj wtedy postkomunici, pod nazw
Sojusz Lewicy Demokratycznej, tworzc rzd z Polskim Stronnictwem Ludowym.
Jak rok wczeniej Wasa, tak teraz ludowcy uginaj si przed Lepperem, zapraszajc go
na sejmowe posiedzenie Komisji Rolnictwa, by podyskutowa o urzdzanych przez Samoobron
blokadach drg. PSL podkopuje wasny rzd. Roman Jagieliski z PSL prosi Leppera, eby
zablokowa import ywnoci, by wspomc rodzime rolnictwo. Lepper ochoczo podchwytuje,
proszc z kolei Jagieliskiego o asekuracj przed policj.
Podczas wspomnianego posiedzenia komisji tylko jeden pose kae zaprotokoowa, e
nie popiera tego, co usysza. Padaj oskarenia pod adresem ludowcw o anarchi
i niszczenie autorytetu wadzy.
PSL szamotao si, bo byo w kropce. Rwnie reprezentowao rolnikw, ale partia nie
moga naciska na komercyjne banki, by rolnikw odduyy. Rzd ludowcw nie mia te
pienidzy, aby bankom zadouczyni, gdyby daroway niespacone kredyty.
W lutym 1994 roku Lepper staje przed pierwszym powanym wyzwaniem sdowym. Ma
odpowiedzie za lenie Lecha Wasy. Na swoj obron pokazuje nagranie wideo ze spotkania
z Was sd syszy, jak prezydent mwi do szefa Samoobrony, e konieczne s naciski na
wadz, bo jest lamazarna, i zachca go, by kontrolowa rzd w sprawach rolnictwa.
Gdy sd pyta Leppera, dlaczego ly Was, odpowiada, e wzi sobie sowa prezydenta
gboko do serca.
Sd uniewinnia przewodniczcego Samoobrony.
Kilka tygodni po tym wyroku Lepper wkracza z dziaaczami Samoobrony do
gospodarstwa rolnego w Kobylnicy koo Supska. Gol na yso i bato rozebranego do naga
zarzdc, ktremu sd kaza przej zaduone gospodarstwo. Linczowi przyglda si policja, ale
nie reaguje, mimo e syszy woanie o pomoc. Lepper do aresztu trafia dopiero po miesicu, i to
tylko na chwil. Ale dla rolnikw jest ofiar politycznej nagonki, bronicym ojcowizny przed
zachannymi bankami.
W poczuciu bezkarnoci, podpuszczony przez PSL i Lecha Was, Lepper przystpuje
w 1995 roku do swojej pierwszej kampanii prezydenckiej, a drugiego testu wyborczego. Jego
komitet gosi haso: Andrzej Lepper poprowadzi Polsk w XXI wiek. Mwi te o programie
ustroju ludowo-narodowego, proekologicznego, prosocjalnego i proludzkiego. Z osobliwoci:
picioprocentowy podatek dla najbiedniejszych, a siedemdziesicioprocentowy dla bogatych.
Z banaw: walka z przestpczoci, rozwj przemysu i rolnictwa.
Przewodniczcy Samoobrony grozi, e jeli przegra, bdzie to oznaczao, i wybory
zostay sfaszowane. Gosy rozkadaj si na trzynastu kandydatw, z czego dwie trzecie
przypada dzielcym wtedy Polsk na p: Lechowi Wasie i wygranemu Aleksandrowi
Kwaniewskiemu.
Lepper wydaje na kampani wyborcz sto razy mniej ni Kwaniewski. Dostaje 1,3
procent poparcia.
W latach 19931997, gdy rzdz lewica i PSL, Lepper si wycisza. Wywiewa go
z mediw. Kilka akcji organizuje tylko na pocztku tej koalicji wywozi na taczce burmistrza
Praszek, oskarajc go o bied w regionie, blokuje sprzeda PGR-u albo budow gazocigu
z Rosji, by cign na siebie uwag mediw przed zbliajcymi si w 1997 roku wyborami
parlamentarnymi. Ale deklaruje poparcie dla Waldemara Pawlaka, premiera z PSL.
Dam mu szans mwi.
W rzeczywistoci Samoobrona nie ma sprzyjajcej atmosfery do blokad, bo agencje
rzdowe po wysokich cenach skupuj zboe od rolnikw. Dziki temu mog oni te spaca
dugi. Lepper porozumiewa si wwczas ze swoim bankiem w Darowie i rwnie spaca swj
dug.
Za rzdw PSL rolnikom yo si jak w PGR-ze, gdy ceny ustalano odgrnie. Waldemar
Pawlak rozcign list towarw objtych tak zwanymi dopatami wyrwnawczymi. Chodzi o te
importowane: nie mogy by tasze ni krajowe, by rolnicy mogli swoje sprzeda. PSL podnioso
te sztucznie cen cukru, najpopularniejszego towaru spoywczego. Take za zboe, ktre
przywoono do skupu, rolnicy otrzymywali najwicej pienidzy w dziejach III RP. PSL bronio
interesw chopstwa tak zajadle, e sprzeciwiao si nawet, by uatwi zakup ziemi
cudzoziemcom, choby leaa odogiem.
Ponadto Pawlak umiejtnie prowadzi polityk wewntrzpartyjn w PSL, tumic spory
tward rk i rozdajc marchewki. PSL miao prawie poow z dwudziestu ministerstw,
a ponadto wojewodw, marszaka sejmu, senatu, szefa Najwyszej Izby Kontroli, ludzi
w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, prezesa Telewizji Polskiej, wiceszefa Telewizyjnej
Agencji Informacyjnej i oczywicie agencje rolne. Tak scementowan, nasycon posadami parti
trudno byoby Lepperowi ukruszy. Siedzia wic cicho i si uczy. Za kilka lat sam wykorzysta
ten model zarzdzania parti i pastwem, tylko marchewki pomnoy totalnie.
W 1997 roku wybory wygrywa Akcja Wyborcza Solidarno z Jerzym Buzkiem jako
premierem. AWS to patchwork ponad trzydziestu partii, gwnie prawicowych, sklejonych przez
Mariana Krzaklewskiego, dziaacza zwizkowego. Politycy AWS, w przeciwiestwie do
rzdzcych wczeniej ludowcw, nie mieli w swoich planach szeroko zakrojonej pomocy dla
rolnikw. Ich program by mieszank socjalliberalnych hase: wejcia do Unii Europejskiej,
zjednania z wojskowym sojuszem NATO, reformy administracji, suby zdrowia, szkolnictwa,
ubezpiecze. Dla rolnictwa nie byo tam miejsca. Na dodatek na czele resortu finansw staje
znienawidzony przez Leppera Leszek Balcerowicz, autor reformy gospodarczej z 1990 roku.
Balcerowicz chce posprzta st po rzdach PSL i SLD. Rolnicy nie mog ju liczy na
interwencje pastwa na rynku rolnym.
Dla Leppera bdzie to trampolina do wielkiej polityki. A oto przyczyny tego, co stanie si
za chwil:
1. Polacy ju od kilku lat jedz mniej misa, ale krajowi hodowcy nie rezygnuj
z produkcji.
2. Kryzys dosiga Rosj, wic ta kupuje mniej misa od polskich rolnikw. Rzd Buzka
nie by na to przygotowany, nie daje pienidzy na wikszy skup na polskim rynku.
3. Cena misa spada, rolnicy dostaj po kieszeni.
Ekonomici prowadz dysputy. Kto zawini? pytaj.
Waldemar Kuczyski, ekonomista i dziaacz opozycyjny z czasw PRL, jest po stronie
chopw.
To zduszona przez Balcerowicza inflacja obniya ceny skupu, do tego klska urodzaju.
Winny jest rzd przekonuje.
Kuczyski wkrtce zostanie doradc ekonomicznym tego rzdu.
Janusz Jankowiak z Centrum Analiz Spoeczno-Ekonomicznych odpowiada:
Tylko garstka rolnikw produkuje na rynek, a reszta na wasne potrzeby; spoeczestwo
nie chce polskiej ywnoci, woli zachodni.
Satyryk Micha Ogrek w felietonie zachca Leppera do zadania takich cen, by rolnik
kupowa towary w sklepie i przewozi je do punktu skupu.
Lepper rozpoczyna wielki protest.
Marsz Samoobrony przez Warszaw prowadzi koza, symbol rolniczej biedy. Chopi chc
j podarowa Balcerowiczowi wrd okrzykw Wyjd, ydowski szczurze!.
Samoobrona da wyszych cen skupu, a przy okazji jak zwykle uwolnienia rolnikw
od dugw. I spotkania z Balcerowiczem, ktry ze wzgldu na okrzyki nie zamierza do nich
wychodzi. Lepper rusza wic na kordon policji, w ruch id gumowe paki. Po raz drugi dostaje
wsparcie od PSL, teraz pozostajcego w opozycji. Szef ludowcw Jarosaw Kalinowski obwinia
Balcerowicza o starcia Samoobrony z policj. A Samoobrona ciga spodnie z kuky
Balcerowicza i batoy j rzgami. Batoy i pose PSL Zdzisaw Podkaski.
Rolnicy w caym kraju bij si z policj, blokuj drogi. Lepper ostrzega:
Obalimy rzd!
Chopi doskonal bro. Na polewaczki i gaz zawicy odpowiadaj gnojowic. Media
nazw to lepperiad.
AWS ma dylemat. Rozmawia czy wysa policj?
Minister rolnictwa Jacek Janiszewski najpierw ogasza, e rozmw nie bdzie, bo Lepper
to anarchista i kryminalista. Ale gdy spoeczestwo stoi przez tydzie w korkach, brodzc
w gnojowicy, minister agodnieje i zaprasza Leppera na rozmowy.
Adam Michnik na amach Gazety Wyborczej oskara wtedy rzd o tchrzostwo,
apeluje, by Lepperem zaj si prokurator.
Jan Rokita, pose AWS, ostrzega, e nie wolno si ugina, e to jak negocjacje
z terroryst, ale minister Janiszewski jest czowiekiem Artura Balazsa, zaoyciela Stronnictwa
Konserwatywno-Ludowego, bdcego wwczas w rzdzie z AWS. To Balazs namawia, by si
ugi i przystpi do rozmw z Lepperem.
Artur Balazs to dla kariery Leppera posta kluczowa. Podobnie jak Lepper kilka razy
wylatywa z technikw za obuzerstwo. By w PZPR, potem w Solidarnoci. To mistrz
zakulisowych rozgrywek polityki koca lat dziewidziesitych. Syn z wystawnych przyj
w swoim gospodarstwie, na ktre zjedali liczcy si politycy.
Gdy Lepper w czasie rzdw Jana Olszewskiego najeda Warszaw, Balazs by
ministrem. Namawia, by szefa Samoobrony wcign do polityki, bo bdzie tam mniej
szkodliwy ni na barykadzie.
Mwi mi to Aleksander Kwaniewski, ktry wkrtce zostanie prezydentem i sam bdzie
si zmaga z protestami ulicznymi Samoobrony.
Balazs przekonywa mnie, by Leppera nie eliminowa z rozmw. Uwaa, e Lepper
nie jest efemeryd. Mia racj.
Delegacja Samoobrony wychodzi do Jacka Janiszewskiego, ktry pocztkowo nie chcia
si spotka. Minister w rozmowie z dziennikarzami wyjawia:
Rozmawia mi si z nim [Lepperem] bardzo le, a jak jest w telewizji, to wyczam
odbiornik, eby dzieci nie widziay.
Lepper da wtedy dwch rzeczy. Po pierwsze, by jego przysze rozmowy z rzdem byy
transmitowane przez telewizj, po drugie, by rolnicy sdzeni za nielegalne blokowanie drg
zostali objci amnesti.
Po raz trzeci rk do Leppera wyciga PSL. Jarosaw Kalinowski obiecuje, e jeli jego
partia dojdzie do wadzy, to rolnicy, ktrzy blokowali kraj, dostan prawa kombatanckie. A nie
chcc pozosta w tyle za roszczeniami Samoobrony, proponuje, by klsk urodzaju misa
rozwiza bonami ywnociowymi dla najbiedniejszych. Oczywicie na koszt pastwa.
PSL zdaje sobie wwczas spraw, e po raz pierwszy ma na wsi konkurencj polityczn.
Std zaloty. Jesieni 1998 roku w wyborach samorzdowych dziaacze Samoobrony startowali
nawet ze wsplnych list z Polskim Stronnictwem Ludowym.
Rok pniej, gdy maria nie wypali, PSL odcio si od Samoobrony, organizujc wasne
manifestacje przeciwko rzdowi AWS. Haso ludowcy zapoyczyli od Samoobrony:
Balcerowicz musi odej.
Lepper komentowa:
Widz poparcie dla naszego zwizku i tego si boj.
Leppera w walce z rzdem AWS, po raz drugi w historii, wspiera Lech Wasa. Wita
lidera Samoobrony na mszy w kociele w Gdasku, wsplnie z ksidzem Henrykiem
Jankowskim, ikon opozycji z okresu PRL.
W poowie 1999 roku blokady Leppera ustaj. Ministra rolnictwa Jacka Janiszewskiego
zastpuje jego patron, sam Artur Balazs. Lepper jest zadowolony:
On [Balazs] wie, co zrobi, eby chopom yo si lepiej.
Balazs akceptuje prawie wszystkie warunki Leppera, ogaszajc skup interwencyjny po
wysokich cenach. Tak naprawd chodzi o wyciszenie protestw ulicznych, bo na dniach
odbdzie si wizyta Jana Pawa II w Polsce.
Samoobrona w przekazie medialnym wydaje si tak skutecznym graczem, e zim 1999
roku chce do niej przystpi Zwizek Nauczycielstwa Polskiego.
Lepper to wwczas ju nie tylko trybun wiejski, lecz take mierzcy we wadz gracz
polityczny, ktry jest wiadomy roli mediw i nie ukrywa, e blokady to tylko rodek do
osignicia jego wyszych celw.
Czy skup interwencyjny co przynis? pyta go dziennikarz Gazety Wyborczej.
Nic nie da, adnych korzyci.
To nie warto byo walczy?
A dlaczego nie?! Media o nas nie zapomniay, cigle jestemy tam obecni, mwi si
o chopach.
Pracownia bada spoecznych OBOP w lutym 1999 roku publikuje sonda, z ktrego
wynika, e osiemdziesit (!) procent Polakw chce Leppera oglda w telewizji. Blokady
rolnikw popiera ponad poowa spoeczestwa.
Dwie trzecie badanych przez CBOS uznaje, e Lepper dobrze suy wsi. Ufa mu
trzydzieci dziewi procent spoeczestwa, o dziesi wicej ni w 1993 roku. Ma wiksze
zaufanie ni bdcy u wadzy Leszek Balcerowicz i Marian Krzaklewski, szef AWS.
Lepper wyrasta na trybuna wszystkich niezadowolonych, nie tylko rolnikw
komentuje socjolog Andrzej Rychard.
Lepper diagnozuje:
To niwa Samoobrony przy pomocy rzdzcych. Ja siaem, a oni, niszczc polskie
rolnictwo, nawozili. I adny plon mi wyrs.
10 marca 1999 roku Lepper nie zgasza si na kolegium do spraw wykrocze, by
odpowiedzie za blokowanie warszawskich ulic. W tym samym dniu na Forum Rolniczym
w Belwederze podejmuje go prezydent Aleksander Kwaniewski. Lepper ma ju nowy image, bo
wanie spotka na blokadzie Piotra Tymochowicza i by na zdjciu u Tomasza Terleckiego.
Lepper przemawia:
Pan, panie prezydencie, opuci ten paac wczeniej, ni si panu wydaje, jeeli nie
skorzysta pan z naszych rad.
A sucha jego rad, w trwodze, ponad setka prezydenckich goci. Dlaczego Kwaniewski,
zapraszajc Leppera, ryzykowa, e zostanie zwymylany we wasnym domu? Analizuje to
Ernest Skalski, publicysta Gazety Wyborczej, ktry nawizujc do zbliajcych si wyborw
prezydenckich, pisze: Kalkulacja jest prosta. Lepper ma grup zwolennikw. Nawet jeli
wystartuje w wyborach prezydenckich, to cz jego elektoratu, mylc realistycznie, nie bdzie
na niego gosowaa i poprze prawdopodobnie a ju na pewno w drugiej turze kandydata,
ktry okaza si przychylny liderowi Samoobrony.
Gdy Lepper grozi Kwaniewskiemu, Andrzej mietanko z Kancelarii Prezydenta, pytany
przez dziennikarzy, czy auje, e zaprosi szefa Samoobrony do Belwederu, odpowiada, e nie,
bo to media s winne spopularyzowania Leppera.
Po latach Kwaniewski mwi mi, e nie mia wyjcia:
Niczego bym wtedy nie zmieni w swojej postawie wobec Leppera. Zaprosilimy go, bo
naleao liczy si z realiami. Lepper by na ulicach powan si. Wiedziaem te, e wrd
liderw ludowych by czowiekiem najbardziej utalentowanym.
Kwaniewski wspomina rwnie, e gdy rozmawia z Lepperem na osobnoci, sprawia
on wraenie czowieka przewidywalnego, zrwnowaonego:
Jego buta ustpowaa, wycisza si. Ale gdy wychodzi ze spotkania i widzia kamer,
stawa si wiecowym demonem.
Dwa miesice pniej Lepper organizuje w Warszawie III Krajowy Kongres
Samoobrony. Podejmuje ministra rolnictwa Artura Balazsa, szefa PSL Jarosawa Kalinowskiego,
wiceszefa Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej Jacka Piechot oraz niezraonego
mietank z kancelarii Kwaniewskiego, przepraszajcego za nieobecno, zwymylanego dwa
miesice wczeniej, samego prezydenta.
Lepper staje na trybunie, obraa prymitywnych ekonomistw, zachwala mijajcy rok
jako najlepsze niwo w historii protestw Samoobrony i pierwszy raz deklaruje marsz po wadz.
Mwi te
o zwarciu szeregw:
Mamy nie tylko tysice czonkw w kadym wojewdztwie, ale take setki tysicy
sympatykw w caym kraju.
o swoim boskim pierwiastku:
Podesza do mnie kobieta i powiedziaa: Myl, e gdyby zdarzy si taki cud, i
Chrystus zstpiby na nasz umczon ziemi z nieba, to chyba stanby bliej tego ponianego
Leppera ni Balcerowicza.
o programie Samoobrony:
Polityka wobec polskiego rolnictwa i polskiej wsi powinna mie cechy polityki
organicznej i integralnej z polityk ekonomiczn caoci polskiej narodowej gospodarki.
Dostaje owacje na stojco. Wzruszenie udziela si ministrowi rolnictwa Arturowi
Balazsowi, ktry apeluje do Leppera:
Bymy wsplnie patrzyli na rce naszych przywdcw, bymy nie dali si zwie
pustym hasom.
Jan Nowak-Jezioraski, publicysta i dawny dyrektor Radia Wolna Europa, wieszczy:
Gowa pastwa i rzd legitymizuj obecnoci swoich przedstawicieli czowieka, ktry
wystpuje jawnie i ostentacyjnie jako wrg nie rzdu, nie jednego obozu politycznego, ale
samego pastwa.
Pod koniec kadencji rzdu AWS Lepper wzywa do jego obalenia, nie zwaajc, e
ministrem rolnictwa jest tam jego patron Artur Balazs. Ministra spraw wewntrznych
i administracji Janusza Tomaszewskiego nazywa bandyt, Balcerowicza bandyt
ekonomicznym, a prezydenta Kwaniewskiego najwikszym nierobem. Po blokadach, gdy
ranny zostaje policjant, szef Samoobrony ostrzega mundurowych, by mieli si na bacznoci, bo
starcia z nimi nagrywa.
Lepper jest przekonany o rychym przejciu wadzy. Wadysaw Serafin z Krajowego
Zwizku Rolnikw, Kek i Organizacji Rolniczych nazywa go szalecem i kpi:
On chodzi po rolnikach i obiecuje im stoki ministrw.
Lepper ogasza:
Samoobrona w najbliszych wyborach, w 2001 roku, chce by drug si polityczn
w kraju.
ywy facet, z jajami, ktry dobrze wypada na tle plastikowych, sztucznych polskich
politykw mwi o Lepperze, tu po wyborach w 2001 roku, socjolog Krzysztof Podemski, gdy
lider Samoobrony wprowadza do Sejmu siebie i pidziesicioro dwoje posw.

Zbrojne rami


Gosiciele prawdy

Lepper oywia plastikowy Sejm ju drugiego dnia posiedzenia nowego parlamentu,
odgryzajc si z trybuny sejmowej Platformie Obywatelskiej, ktra nazywa Samoobron
zbrojnym ramieniem SLD. Lewica zaprosia bowiem Leppera do nieformalnej koalicji.
W Samoobronie s przestpcy, a kto jest w Platformie Obywatelskiej? Nie uda si wam
zabra immunitetw poselskich. Pan da, ebymy schodzili z trybuny i eby czeka na nas
prokurator krzycza Lepper do Donalda Tuska, przewodniczcego PO.
Pytany wtedy przez dziennikarzy, dlaczego w jego partii jest tak wiele osb z wyrokami,
Lepper odpowiada, e weszli w konflikt z prawem, ale goszc prawd.
Goszenie najczciej zbiega si z wyborami. Podczas debiutu, w 2001 roku, szlaki
przeciera Renata Beger.
Niewysoka, korpulentna, z dugim warkoczem i szerokim umiechem, zabraa si
z Samoobron do Sejmu, zdobywajc ponad dziesi tysicy gosw w regionie pilskim.
Wychowaa si na wsi, pracowaa w gospodarstwie rodzicw. Majc siedemnacie lat,
zostaa bufetow w Gminnej Spdzielni Samopomoc Chopska. Poniewa jak przyznaa
w wywiadzie czytanie ksiek uznaa za bezproduktywne, wysza za m i rozwijaa prywatny
biznes. Uprawiaa pomidory, kwiaty i pieczarki. Wzia z mem kredyt i postawia rzeni. Po
upadku PRL, gdy wszed w ycie plan gospodarczy Leszka Balcerowicza, zostay uwolnione
ceny ywnoci, a wraz z nimi odsetki od kredytw, ktre ubojni Begerw zjady.
W 1992 roku Beger przycza si do blokad i poznaje Leppera, ktremu odsetki zjady
maszyny rolnicze. Oczarowana szefem Samoobrony, wrcia do domu i bez trudu znalaza
rolnikw, ktrym odsetki obgryzay ju rkawy. Zbudowaa lokalne struktury partyjne w Pile
i blokujc drogi, prbowaa startowa we wszystkich wyborach lat dziewidziesitych, ale
spoeczestwo do zakorkowanych drg ju wtedy przywyko.
Przed wyborami w 2001 roku w partii panuje euforia. Dziaacze uwijaj si, by tym
razem szansy nie zmarnowa. Renacie Beger pomaga Ryszard Przybylski, rwnie zapltany
w dugi rolnik, ktrego poznaa na blokadach.
Beger, chcc startowa w wyborach, podobnie jak Przybylski, musi zarejestrowa list
kandydatw w PKW. Potrzebuje piciu tysicy podpisw spoecznego poparcia, ktre zgodnie
z ordynacj wyborcz naley zoy w komisji czterdzieci dni przed wyborami.
Termin upywa, Przybylski i Beger licz podpisy. Rachunek jest niekorzystny, kae im
zada sobie pytanie, czy aby kariera sejmowa wanie im nie umyka, bo Przybylski zebra tylko
poow wymaganych podpisw.
Beger wsiada w samochd, zaraz wraca, rzuca na st listy z nazwiskami i wymaganymi
numerami PESEL i mwi Przybylskiemu:
Przepisuj.
Przybylski czyta nagwek przywiezionych list: Liga Polskich Rodzin. Nie wnika.
Przepisuje na list z nagwkiem Samoobrona, na ktrej kandydatka Beger ma pierwsze, a on
pite miejsce. Przy kadym przepisanym nazwisku na licie Samoobrony Przybylski sam si
podpisuje. Gdyby podpisw miao zabrakn, Beger donosi jeszcze dane byych pracownikw
swoich ubojni.
Przybylskiemu dry rka. Beger zachca:
Co si martwisz? Wane, by tylko przeszo przez komisj wyborcz, a potem nikt nie
zwrci na to uwagi.
Zwrci. Beger pociesza:
Dobrze si tylko tumacz, wypieraj, a ledztwo bdzie umorzone. A jakby co, to
dostaniesz dobrego adwokata.
Beger dostaje si do Sejmu, Przybylski w wyborach przepada. Po wyborach wzywa go
prokuratura w Pile, pokazujc prawie dwa tysice podpisw i opini grafologa, a ta nie
pozostawia wtpliwoci, czyj rk zostay podrobione. Przybylski brnie, e to nie jego rka,
puszy si, e wizienie mu niestraszne.
Prowadzcy ledztwo prokurator Lech Forecki wie, e rolnik yje skromnie na zaduonej
gospodarce. Wylicza mu wic:
Pi tysicy wiadkw do przesuchania, a wikszo dojedajca. Opinia grafologa
te tania nie bdzie. Razem kilkadziesit tysicy zotych, a o wyrok jestem spokojny. Przybylski,
jak was sd tymi kosztami obciy, to z dugw pan nie wyjdzie.
Przybylski kalkuluje, szybko si przyznaje, obcia Beger i dostaje rok wizienia
w zawieszeniu i tysic zotych kary.
Siedzc w domu, oglda w telewizji, jak posanka Renata Beger stoi na trybunie sejmowej
i zrzeka si immunitetu, ale robi to z paczem, oskarajc prokuratur:
Habi pami ludzi, ktrzy walczyli za Polsk sprawiedliw i demokratyczn!
Posanka jest ju wtedy medialn gwiazd. Zasiada w pierwszej w historii III RP Komisji
ledczej do spraw Afery Rywina, w wywiadzie dla brukowca mwi, e lubi seks jak ko
owies, a zesp Big Cyc pisze o niej piosenk Zoty warkocz.
Droga Renato Beger, pisz do pani list,
Czytaem Ci w gazecie, mam tu tak myl,
e tak jak konie owies, ty mocno lubisz seks,
Wic co Ty na to powiesz, by schrupa take mnie?
Ja jestem fajny chopak i minie silne mam,
Na pewno si spodobam i szczcie Tobie dam.
Ty jeste tak wspaniaa i cwana jeste te,
podpisy sfaszowaa, lecz nie oszukasz mnie!

Proces Beger, oskaronej o udzia w faszowaniu list poparcia, rusza w 2004 roku. Sd
w Pile niechtnie podejmuje si wymierzy sprawiedliwo. Perspektywa przesuchania piciu
tysicy wiadkw z listy wyborczej powoduje, e sdziowie migaj si licznymi obowizkami.
Jacek Buszkiewicz, prezes sdu, jest bliski decyzji, by sdziowie cignli losy, ale w kocu pada
na jednego z modszych, ktry wypoczty, wrci wanie z dugiego urlopu.
Adwokatem Renaty Beger zostaje Marek Czarnecki, rwnoczenie eurodeputowany
Samoobrony.
Proces od razu staje w miejscu, bo adwokat na rozprawy nie przychodzi, a Beger bez
obrocy sdzi si nie daje. Mecenas Czarnecki przysya sdziemu rozpisk prac
Europarlamentu, z ktrej wynika, e w zasadzie ma czas tylko w weekendy.
Sd skary si Radzie Adwokackiej. Lepper mistrz przecigania wasnych procesw
upomina Beger, a miejsce Czarneckiego zajmuje adwokat Anna Ozga-Michalska. Wokanda
zamienia si w jej benefis.
Ozga-Michalska, pidziesiciopicioletnia, o blond wosach do ramion, przychodzi do
sdu albo w minispdniczce i przewitujcych bluzkach, albo w biaych kozaczkach i sztucznym
futerku do ppka.
Kusi prokuratora Foreckiego:
Jak przegrasz, stawiasz szampana za sto dolcw. Wypijemy z gwinta!
Kusi te dziennikarzy:
Ale si was tu zjechao. Przyjedcie na zawody [jedzieckie], zobaczycie mnie i mojego
ogiera!
Ozga-Michalska uruchamia lini obrony. Oznajmia, e Ryszard Przybylski, ktry wyda
posank, jest niepoczytalny. Badaj go psychiatrzy. Diagnozuj, e jest tylko przemczony
ledztwem.
Ostatnia, czterdziesta pita rozprawa odbywa si w 2006 roku. Na wczeniejszych prawie
dwa tysice wiadkw dziwio si, widzc swoje poparcie dla posanki Samoobrony.
Z wyjtkiem kilku, ktrzy nie zeznawali, bo byli martwi, zanim si jeszcze rzekomo podpisali.
W obliczu powagi dowodw winy adwokatka Ozga-Michalska prosi o uniewinnienie Beger,
argumentujc to nastpujco:
Reprezentuje ona [Beger] jaki poziom i myli logicznie, a takie oszustwo byoby
nielogiczne.
Beger jest na sali nieobecna. Zmaga si z letni sesj egzaminw na zaocznych studiach
politologicznych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dostaje dwj
z dokumentacji urzdowej i prawnej. Gdy wkuwa psychologi, histori powszechn
i administracj europejsk, zapada wyrok: dwa lata w zawieszeniu na pi lat i trzydzieci tysicy
zotych grzywny.
Przybylski susznie obawia si kosztw procesu. Beger ma zapaci pidziesit pi
tysicy zotych.
Samoobrona stoi murem za skazan posank, zapowiada apelacj od wyroku. Dziaacze
Prawa i Sprawiedliwoci wwczas nieformalnego koalicjanta Samoobrony ktre do wyborw
szo pod hasem odnowy moralnej kraju, staraj si dziennikarzy unika.
Rodzce si pytanie, czy Beger nadal moe by posem, skoro przed gosowaniem
otrzymaa sfaszowane poparcie, rozwiewa PKW, owiadczajc, e takie faszerstwo nie moe
by podstaw do weryfikacji wyborw.
Beger skada apelacj od wyroku. Sd Najwyszy w 2007 roku rozstrzyga, e proces
posanki musi si odby jeszcze raz, bo sdzia orzeka sam, a powinien z awnikami.
Postpowanie rusza od nowa. Sdzia znw orzeka sam, bo w tym czasie zmieniy si przepisy
i awnicy nie s ju potrzebni.
Drugi proces idzie szybciej. Sdzia nie wzywa piciu tysicy wiadkw, sam odczytuje
ich zeznania.
W 2008 roku zapada drugi wyrok. Jest taki sam jak pierwszy, nic si nie zmienia. Tylko
koszty procesu wzrosy o kilka tysicy zotych.
Beger znw skada apelacj. W 2009 roku zapada trzeci, ostateczny wyrok. Bez zmian.
Koszty procesu wzrosy do stu tysicy zotych.
Z uzasadnienia wyroku:
[Beger] Bezwzgldnie wykorzystaa zdrowe mechanizmy demokracji dla osignicia
partykularnego interesu. Raco sprzeniewierzya si zasadom uczciwoci, ktre przecie
powinny cechowa osoby odpowiedzialne za wykonywanie czynnoci w ramach szeroko pojtej
procedury wyborw. [] Konieczne byo zastosowanie wzgldem oskaronej stosownie
uksztatowanej kary. Takiej, ktra [] wpynie na ni zapobiegawczo i wychowawczo i ktra
bdzie miaa szans odnie pozytywny efekt w zakresie spoecznego oddziaywania [].
Cofnijmy si jednak do 2007 roku, gdy zapad ju pierwszy wyrok.
Dzwoni do mnie Renata Jankowiak, dziaaczka Samoobrony z Szamotu. Z alem, e
Beger kae jej kupowa podpisy poparcia w kampanii wyborczej do parlamentu, a ordynacja tego
zakazuje.
Jankowiak, samotna matka dwch crek, listonoszka jedca motorem, zbiera dla Beger
podpisy, podobnie jak Ryszard Przybylski sze lat wczeniej.
Jako e posanka Beger w procesie o faszowanie potrafia zaprzecza prosto w oczy kilku
tysicom wiadkw, postanawiam zebra bezsporny, jak mi si wtedy wydaje, materia
dowodowy. W mieszkaniu Jankowiak, za jej zgod, instaluj ma kamer, schowan w pudeku
po butach, z wycitym otworem na obiektyw.
Beger przyjeda z mem. Siada na krzele przy oknie, dokadnie na wprost obiektywu.
Nie by to przypadek. W pokoju bya jeszcze kanapa, stojca poza kadrem statycznej kamery. By
Beger nie zaja tam miejsca, poprosiem Jankowiak, aby na kanapie rozoya stos ubra,
mwic posance, e to wiee pranie. Usiad tam m posanki.
Akcja.
Beger oglda listy poparcia z podpisami kupionymi przez Jankowiak. Posanka chowa je
do torebki, narzeka, e podpisw jest za mao, i kae zbiera dalej. Mwi do Jankowiak:
To ja pani pac. Jak pani zaatwi sobie te podpisy, to mnie gwno obchodzi. Ile pani
uzbiera, od kogo, to mnie nie interesuje. Dostaje pani za sztuk trzy zote.
Jankowiak, po podbiciu stawki, chwyta za telefon i zaczyna przy Beger rozmow
z Danuk, koleank ze sklepu:
Suchaj, gdyby ci pani pose daa trzy zote od jednego gosu, to ty po tych pijaczkach
by nie pozbieraa twoich, co przychodz tam? Dana, suchaj, przychodz ci po te wino, to co, nie
podpisz ci?
Beger sucha tej rozmowy z uwag, potakuje, wyciga zapat za dwiecie czterdzieci
podpisw. Wychodzi. Ogldam nagranie, dzwoni do Beger.
Pojawia si informacja, e posowie Samoobrony pacili po zotwce za kady podpis.
Czy pani co o tym wie?
Pierwsze sysz. To ja syszaam, e wanie inne ugrupowania paciy po trzy zote
A pani nie pacia?
(miech) A z jakiej racji?
Czyli wolontariusze zbierali za darmo?
No oczywicie, e tak, e dziaacze zbierali. No co pan opowiada za bzdety?
Nagralimy ukryt kamer pani spotkanie z Renat Jankowiak.
(cisza) No i co?
Mwi pani: Gwno mnie obchodzi, jak pani bdzie zbiera, pac trzy zote za kady
podpis.
(cisza) Pani Jankowiak cay czas wycigaa ode mnie pienidze. Cay czas
No to pacia pani, czy nie?
Ja pani Jankowiak pienidzy nie paciam.
Mamy nagranie
Niech pan posucha! Niech pan posucha! Ja nie paciam za adne podpisy, tylko
pani Jankowiak mwia cay czas, e nie ma czym jedzi, w zwizku z tym powiedziaam, e na
paliwo ja jej dam. Bo ja nie paciam za aden podpis.
Ale pani mwi za sztuk pac
No bo jeeli bierze, to ja nie wiem, ile ona bdzie jedzia, no jaki przelicznik zrobiam
na to paliwo, no jak to miaam przeliczy, no niech pan mi powie, tak mi to wpado do gowy
Prokuratura do wersji z paliwem nie daje si przekona i oskara Beger o kupowanie
podpisw. Sd po kilku miesicach procesu, w 2008 roku, wydaje wyrok. Posanka jest winna,
musi zapaci siedem tysicy zotych grzywny.
Beger skada apelacj, wkracza znana ju mecenas Ozga-Michalska i domaga si analizy
topograficznej, by sprawdzi, ile paliwa zuya, jedc swoim motorem, Renata Jankowiak. Sd
zdy si jednak zapozna z naszym nagraniem z pudeka po butach, uznaje wic sowa
adwokatki za prb zamcenia czystego obrazu rzeczywistoci.
Ozga-Michalska stara si zatem nagranie gwny dowd podway. Twierdzi, e jest
zmanipulowane.
Zgoda mwi sd ale pod jednym warunkiem: e na nagraniu jest sobowtr Renaty
Beger.
Zapada wyrok. Taki sam jak pierwszy. Dostaje si jeszcze adwokatce.
Sdzia Sawomir Jksa odnotowuje:
[] apelacja obrocy oskaronej Renaty Beger jawi si jako jeden z tych przykadw
gorszego nurtu akcji obronnych w praktyce polskiego procesu karnego, ktre budowane s
w oparciu o metod ignorowania rzeczywistej mocy dowodw oskarenia, czy to na skutek
nieodnoszenia si w ogle do dowodw przeciwnych, czy te poddawania ich opacznej,
oderwanej od rzeczywistoci interpretacji [].
Internauci, komentujc proces na forum, licytuj si, czyje auto spala najmniej podpisw
na sto kilometrw.
Dziaacze Samoobrony, przygotowujc si do wyborw, nie ustpowali Renacie Beger
pomysowoci.
Gdy w 2001 roku do Sejmu startowaa Wanda ywiska, to szeciu kandydatw z jej
listy nie wiedziao nawet, e bierze udzia w wyborach. Ordynacja broni, co prawda,
spoeczestwo przed posami wybranymi wbrew wasnej woli, nakazujc im podpisanie zgody na
start, ale grafolog ustali, e co najmniej dwch zgodzio si rk ywiskiej. Sprawa wysza na
jaw, gdy na licie zobaczya si pewna zdziwiona szwaczka. ywiska zostaa skazana na
ptora roku wizienia w zawieszeniu.
Przed sdem w obzie ukarano krawcow z Samoobrony, ktra zbieraa podpisy do
wyborw w 2007 roku wrd swoich klientw. Klienci o tym nie wiedzieli.
W Kpie koo Opola ekspedientka sklepu i dziaaczka Samoobrony, nie mogc zapeni
kandydatami listy wyborczej do samorzdu, wpisaa na ni niejakich: Norberta, Bodzia i Ew.
Dziennikarz Gazety, chcc zapyta ich o aspiracje polityczne, dowiedzia si, e Norberta
znajdzie w urzdzie, gdy wypacaj zasiek, a Bodzia, gdy przyjdzie na stacj benzynow
pozbiera puszki na zom. Znalaz tylko Ew, w melinie, ale bya zbyt pijana, by zdradzi swj
program wyborczy. Henryk Kosowski, szef kpiskiego oddziau Samoobrony, komentowa to
filozoficznie:
Wane, czy oni pij z kultur.
Wdka bya w Samoobronie czstym motywem wyborczym.
We Wocawku Grzegorz Biernacki, czterdziestopicioletni kandydat Samoobrony
prowadzcy gospodarstwo rolne, dosta si co prawda do sejmiku wojewdzkiego, ale zaraz po
tym otrzyma grzeczny list:
Nadal nie widzimy z Pana strony chci rozliczenia si za Pask kampani wyborcz,
ktra zostaa przez nas zorganizowana. Sumujc, zorganizowalimy dwa i p tysica gosw na
Pana korzy, a kady z nich kosztowa nas dziesi zotych. Osoba, ktra zdecydowaa si
poprze Pana, oddajc swj gos podczas wyborw, otrzymaa od nas podarek w postaci
alkoholu, dokadnie p litra wdki, ktrej koszt szacujemy na dziewi zotych za sztuk.
Naley jeszcze doliczy koszt dowiezienia kadego gosujcego do punktu wyborczego, co
wyceniamy na okoo jedn zotwk.
Biernacki zdoby mandat radnego. Jako e zagosoway na niego cztery tysice osb,
mona przyj, e tylko ptora tysica z nich oczekiwao wyniku wyborw na trzewo.
Biernacki zosta skazany na cztery miesice wizienia w zawieszeniu, przez co straci mandat
wyborczy.
Kandydat Samoobrony Sawomir Jastrzbski z Kalisza reklamowa si hasem: Kalisz
zasuguje na rzetelnych radnych. Haso przekuwali w czyn dziaacze Jastrzbskiego, co mona
usysze na nagraniu, ktre dotaro do redakcji Gazety.
Masz dowd przy sobie? pyta dziaaczka.
Yhy odpowiada gosujca.
To teraz wycign wdk, czy jak przyjdziesz?
Nie, jak przyjd.
Tam trzy karty dawaj. [] Na pierwszej bdzie jego nazwisko pisao: Jastrzbski
Sawomir. I tam krzyyk tylko postawisz przy nim. Jak zaatwisz, to tutaj przyjd.
Po gosowaniu.
Ju? dopytuje dziaaczka.
No. Na kady gos tak chlej? []
Ta
Dziaaczka odkrca korek, leje wdk.
Dobra maego mwiam! oburza si gosujca.
Aha. No dobra.
Dziki.
No, dziki za te wybory.
Jastrzbski nie mia za co dzikowa. Dosta tylko 166 gosw, mandatu radnego nie
zdoby.
Fetysz wdki w Samoobronie mona by moe wytumaczy tym, e podczas kampanii
wyborczej w 2005 roku kilka tysicy cukierkw z nadzieniem spirytusowym posanka Danuta
Hojarska rozdawaa nawet dzieciom.
Kasa za list

Kandydowanie w wyborach miao swoj cen.
W 2005 roku, gdy Samoobrona po raz drugi szykowaa si do parlamentu, dziaacze
ujawnili pewien nietypowy, istniejcy ju wczeniej taryfikator.
Marian Curyo, pose Samoobrony z Tarnowa, z zawodu mynarz, zdradzi, e kady
region partii mia zebra po sto tysicy zotych na list kandydatw. Curyo usysza jednak, e
jako pose si dorobi, a jeli chce si dorabia dalej, musi wicej wpaci. Tyle e prawo
zakazywao wpat na fundusz wyborczy wikszych ni dwadziecia dwa tysice zotych od jednej
osoby. Kazano wic Curyle wpaci przez osoby podstawione. Nie zrobi tego, z listy
kandydatw wypad.
Pose Henryk Ostrowski by na spotkaniach z Andrzejem Lepperem, na ktrych
przewodniczcy Samoobrony wprost instruowa, by wpaca przez podstawione osoby, aby
omin limit.
Sawomir Izdebski, senator Samoobrony w kadencji 20012005, da Samoobronie,
w dwch czciach, gotwk i przelewem, pidziesit pi tysicy zotych.
Rolnik Edward Eliasiewicz da gotwk czterdzieci tysicy zotych za drugie miejsce na
licie w 2001 roku. Ale dosta czwarte.
Alfred Budner, pose Samoobrony, opisa taryfikator, ktry na polecenie kierownictwa
przekazywa swoim dziaaczom: pidziesit tysicy za pierwsze miejsce na licie, trzydzieci za
drugie, dwadziecia za trzecie.
Lepper odpiera zarzuty, tumaczc, e wicej ma przecie z pastwowej dotacji na
dziaalno partii. Jeli podej do sprawy matematycznie, mia racj, cho pogardzi haraczami
byoby trudno.
List wyborczych w Polsce jest czterdzieci jeden, po jednej w kadym okrgu
wyborczym. Na kadej licie znajduje si rednio kilkunastu kandydatw, ale przyjmijmy, e
pacio tylko trzech pierwszych. Daje to ponad sto dwadziecia osb. Jeli kady wpaca rednio
po dwadziecia tysicy zotych, jak daa Samoobrona, do kasy partii trafiao okoo dwch i p
miliona zotych.
Rekordzista taryfikatora to pose Piotr Misztal, dzki biznesmen, ktry mia wpaci
czterysta tysicy zotych, cho nigdy tego oficjalnie nie potwierdzi.
Z kolei pose Samoobrony Waldemar Borczyk, podobnie jak Misztal pochodzcy z odzi,
ujawni, e dosta w partii misj, by przed kadymi wyborami wyszukiwa bogatych kandydatw
na posw. Lepper podwaa wiarygodno tych wypowiedzi, mwic, e skarcy si dziaacz
jest niewiarygodny, bo jedzi po pijanemu i bi si z policj.
W tym samym tonie rozprawiano si z podobnymi doniesieniami na stronach
internetowych partii: Z alu do caego, jake niesprawiedliwego, wiata usiuj szuka winnych,
obcia win parti, od ktrej otrzymali kredyt zaufania i zwizane z nim miejsca na listach
wyborczych.
Wioz wam kas usyszaa w 2005 roku, w podsuchu telefonicznym, Agencja
Bezpieczestwa Wewntrznego.
To Zenon Winiewski, dziaacz Samoobrony, dzwoni do Krzysztofa Filipka,
wiceprzewodniczcego partii. Prokuratura znalaza w dokumentach wyborczych Samoobrony
setki przeleww po dwadziecia tysicy zotych, dokonywanych przez studentw, emerytw,
rencistw. Podczas przesuchania wikszo z nich twierdzia, e wpacaa partii oszczdnoci
ycia, wic spraw umorzono.
Podrzuceni

Jeli na jaw wychodzia przeszo kryminalna dziaacza Samoobrony, a nie dao si jej
uzasadni goszeniem prawdy, Andrzej Lepper oznajmia, e osoba ta musiaa zosta celowo
partii podrzucona.
Najwicej podrzucono posance Danucie Hojarskiej:
1. Doktora Mahmeda T., jej masayst i lekarza, kandydata do wyborw samorzdowych,
ktry okrad zmarego, gdy przyjecha do niego karetk pogotowia. Prokurator w mowie
oskarycielskiej pyta:
Zwierzta erujce na chorych i sabszych osobnikach to hieny. Czy takie zachowanie
jest godne czowieka, a tym bardziej lekarza?
2. Teodora K., kandydujcego do Sejmu z ukrycia, ktrego sd poszukiwa za rozbicie
motkiem tablicy upamitniajcej pogrom kieleckich ydw.
3. Jerzego R., asystenta Hojarskiej, handlarza narkotykw, ktry z ukrycia prosi, by kar
mu odroczy, bo Hojarska zlecia mu napisanie pracy naukowej pt. Stosunki polsko-niemieckie
w zakresie kultury i sztuki oraz nastrojw spoecznych landu Hesji oraz wojewdztwa
mazowieckiego na tle wejcia Polski do Unii Europejskiej.
4. Zbigniewa S., ktry ju z wizienia napisa prob do sdu (wmwi bankowi, e
zastawem pod kredyt bdzie msza gregoriaski z X wieku) o rozoenie grzywny na raty. Pod
prob podpisa si jako Dyrektor Pionu Prawnego Biura Poselskiego Danuty Hojarskiej.
Niewykluczone, e podrzucia si rwnie sama Hojarska. Ta korpulentna dziaaczka,
o wyksztaceniu rednim, na pocztku lat dziewidziesitych naleaa do PSL. Samoobron
zasilia w 1999 roku, awansujc od razu na szefow regionu pomorskiego. Z Lepperem
zjednoczyy j dugi.
W 2001 roku zadebiutowaa w Sejmie z dwoma wyrokami: za sfaszowanie wiziennej
przepustki na widzenie z synem oraz za niespacanie kredytw rolniczych. Trzy lata pniej
podwyszya swoje kwalifikacje, zdajc wraz z Renat Beger matur. Panie wybray temat:
Szczcie i nieszczcie czowieka bywa jego wasnym dzieem. Rozwa prawdziwo tej tezy.
Hojarska rozwaya na ocen dostateczn, Beger na miern. Asystent Hojarskiej sugerowa, e
pozna pytania maturalne i zawczasu napisa szefowej gotowca, ale dowodw na to nie
znaleziono.
Samoobronie zapewne podrzucono te prywatnego detektywa Krzysztofa Rutkowskiego.
Znany ze swoich brawurowych akcji, niewysoki, ostrzyony wojskowo, dba, by kady jego
wyczyn dociera do mediw.
Rutkowski w okresie PRL by milicjantem, a po upadku komunizmu biznesmenem. Na
pewno nie by rolnikiem, nie blokowa z Samoobron drg. Lepper przygarn detektywa ze
wzgldu na jego znane nazwisko. Rutkowski dosta si do Sejmu z list Samoobrony w odzi
w 2001 roku, nie rozwieszajc ani jednego plakatu.
W trakcie posowania kariera detektywa nabraa rozpdu, bo mg wykorzystywa
parlamentarne przywileje.
W 2002 roku w czeskim Cieszynie pose-detektyw zatrzyma Polaka podejrzanego
o zabjstwo, przewiz go przez polsk granic, machajc stray paszportem dyplomatycznym,
i przekaza policji. Zebra pochway Lecha Kaczyskiego, wczesnego prezesa PiS, byego
ministra sprawiedliwoci, ktry oceni, e w przypadku cikich przestpstw jestemy skonni
dziaa na granicy prawa.
Komisja Etyki Poselskiej ukaraa posa-detektywa zwrceniem uwagi, a on wygosi
z mwnicy sejmowej owiadczenie:
Z dum dzi oceniam i owiadczam Wysokiej Izbie, e wybr mj by podyktowany
moj moralnoci i poczuciem praworzdnoci oraz przewiadczeniem, e osoba amica prawo
nie powinna korzysta z jego ochrony [].
W 2004 roku pose-detektyw dostaje wasny program w telewizji TVN, w ktrym
odkrywa kulisy detektywistycznej pracy. W jednym z odcinkw wpada ze swoimi ludmi
i kamer telewizji do mieszkania w Szwecji, by zatrzyma szantaystw.
Pose-detektyw na wyemitowanym nagraniu:
Spoko, bierzemy t robot. Rozwalimy ich w drobiazgi! Plan jest prosty. Na moje haso
glebujemy ich! Walimy centralnie, i wszystko na ten temat!
Pose-detektyw po akcji, do skutego mczyzny:
Ju wiesz, z kim taczysz, nygusie?! Popatrz, kurwa, pomp zrobi!
Pose-detektyw za t akcj zostaje zatrzymany przez szwedzkich policjantw. Musz go
zwolni, bo znw pokazuje paszport dyplomatyczny. Sejmowa Komisja Etyki karze
Rutkowskiego upomnieniem.
Rutkowski opuszcza klub sejmowy Samoobrony, uznajc, e partia psuje mu wizerunek,
a w kolejnych wyborach startuje do Sejmu z list Polskiego Stronnictwa Ludowego. Bez skutku.
Zostaje zatrzymany w 2006 roku przez Agencj Bezpieczestwa Wewntrznego za
wspprac z mafi, ktrej mia pomc wypra pienidze w zamian za bmw i plazmowy
telewizor.
Detektyw pozowa mediom zawsze z gron min i pistoletem w rku. Sd, zamykajc go
w areszcie, musia jednak wezwa karetk, bo twardziel maego ekranu i polskiego Sejmu
z wraenia straci przytomno.
Prbowa jeszcze si w wyborach w 2007 roku, pod hasem walki z przestpczoci
przygraniczn. Po rozstaniu z polityk kontynuowa dziaalno detektywistyczn, cho zosta
pozbawiony licencji. Podobnie jak Lepper wykorzystywa machin medialn. Katarzyna
Kolenda-Zaleska, dziennikarka TVN i TVN24, wytkna mu w 2012 roku, e gra pod publiczk,
bo zdoby i przekaza mediom dramatyczne wyznanie matki, ktrej zmaro niemowl.
To jest nieetyczne, posun si pan za daleko mwia w studiu Kolenda-Zaleska.
Nagranie przekazane przez detektywa jako pierwsza wyemitowaa stacja TVN24.
Nie wiem, na co mi to byo, chyba z nudw ta wypowied Piotra Misztala, kolejnego
podrzuconego Samoobronie biznesmena, w zasadzie podsumowuje jego motywacje i polityczne
ambicje.
Urodzi si w 1965 roku pod odzi, chcia by pikarzem, ale zacz szy kurtki na wzr
podpatrzony w teledyskach Michaela Jacksona. Na pocztku lat dziewidziesitych wyjecha do
USA, gdzie pracowaa jego matka. W 2000 roku wrci do Polski, by z sukcesem handlowa
cementem. Instytut Mineralnych Materiaw Budowlanych odkry, e cement by za kruchy, bo
Misztal dosypywa zbyt duo popiou.
Do polityki wszed, przewrotnie, dziki Platformie Obywatelskiej.
W 2005 roku, gdy trwa kampania wyborcza do parlamentu, na jednej z dzkich ulic
posanka Iwona ledziska-Katarasiska, szefowa dzkiej Platformy, ma stuczk
samochodow. Alkomat wykazuje u posanki alkohol. Auto, w ktre uderza, naley do firmy
Misztala. Biznesmen natychmiast dzwoni do mediw, wyrastajc na bohatera walczcego
o praworzdno.
Poniewa karier w dzkiej Samoobronie zakoczy wanie pose-detektyw Rutkowski,
Misztal wskakuje na jego miejsce i startuje z pierwszej pozycji. Wieloletni dziaacze Leppera
znw musieli ustpi miejsca nowicjuszowi. Cho Misztal nie ma znanego nazwiska, to za swj
start Samoobronie paci pono czterysta tysicy zotych. Ordynacja wyborcza cile limituje
darowizny na rzecz komitetw, wic olbrzymia wpata Misztala byaby zamaniem prawa, co
moe tumaczy, dlaczego milcza w tej sprawie, nawet gdy jego drogi z Lepperem si rozeszy.
Misztal lubi si afiszowa luksusami. Zdarza mu si wyj plik banknotw i oferowa go
dziennikarzowi w zamian za zaprzestanie krytycznych publikacji.
Wchodzi do Sejmu, zdobywajc prawie dziewi tysicy gosw, najwicej spord
wszystkich dziaaczy Samoobrony w okrgu dzkim.
Sejmowa aktywno Misztala ogranicza si tylko do udziau w gosowaniach, a jego
pierwszym publicznym wystpieniem jest wizyta w dzkiej dyskotece, gdzie ublia szefowi
ochrony. Wyzywa go na pojedynek, krzyczc, e jeszcze si taki nie urodzi, co go pokona.
Misztal pord szefa ochrony musia przegapi, wic wpada w furi i zaczepia goci, ktrzy
okazuj si policjantami po subie. Wezwano policjantw ju na subie, ktrzy mimo da
posa nie zamykaj w areszcie wacicieli lokalu i taczcych goci. Misztal jedzie do
komisariatu, wyzywa policjantw od chujw, wyciga telefon, a bya godzina czwarta nad
ranem, i zaczyna rozmow z marszakiem sejmu Ludwikiem Dornem z Prawa i Sprawiedliwoci,
partii, ktra wsppracuje wwczas z Samoobron w Sejmie.
Zwolnij ich wszystkich, s skorumpowani i za dugo pracuj. Wszystkich, Ludwik,
wszystkich! Dobra, na razie! krzyczy do suchawki Misztal.
Po tym przedstawieniu uznaje zapewne, e skadanie doniesie na policjantw, dyskotek
i jej goci byoby nielitociwe, wic komisariat opuszcza. Marszaek Dorn owiadcza nastpnego
dnia, e w nocy smacznie spa i z pewnoci nikt do niego nie dzwoni.
Samoobrona tumaczy Misztala wypenianiem obowizkw poselskich. Pose, jak
owiadczy dziennikarzom Stanisaw ywiski, szef Samoobrony w odzi, walczy w nocy
z narkomani wrd modziey. Partia wysya nawet do dzkiej policji zaproszenie na wspln
konferencj prasow w sprawie walki z patologi narkotykow na imprezach masowych.
Pose Misztal po wystpach na dyskotece czujnie ledzi prac dzkiej policji. Skary si
Ministerstwu Spraw Wewntrznych:
Szanowny Panie Ministrze! W moim miecie narasta atmosfera strachu i bezsilnoci.
Obywatele mojego miasta, proszc o interwencje, boj si przedstawia, obawiaj si szykan ze
strony organw cigania. Licz, e zmiana na stanowisku Komendanta Wojewdzkiego Policji
w odzi pocignie za sob szereg zmian na innych szczeblach i usunicie z resortu spraw
wewntrznych funkcjonariuszy skorumpowanych i powizanych z grupami przestpczymi.
Rok po zdobyciu fotela posa Misztal pojawia si w sdzie, by wytumaczy, dlaczego
uniemoliwi kontrol, majc wyjani, czy jego firma nielegalnie zatrudnia pracownikw.
Kogo ma pan na utrzymaniu? pyta sdzia.
Suk Az odpowiada Misztal.
Sdowi chodzio o ludzi.
A to nie mam.
Leczy si pan psychiatrycznie?
Jeszcze nie.
Maksymalna grzywna za to wykroczenie to pi tysicy zotych, minimalna trzy
tysice. Jak kar chce pan zapaci?
Zapac trzy, a oni [kontrolerzy] niech zapac dwa tysice.
Ale inspektorzy nie mog paci grzywny, bo to pan jest w tej sprawie obwinionym.
To niech bdzie trzy.
Sd dorzuci jeszcze tysic.
Misztal:
Piku!
Nieco pniej Misztal wygasza z trybuny sejmowej jedn z nielicznych interpelacji:
Szanowny Panie Ministrze! mwi. Zwracam si z interpelacj dotyczc zaostrzenia
zbyt niskich kar, jakie otrzymuj waciciele duych przedsibiorstw. Wraz z fal prywatyzacji,
jaka nastpia po 1989 roku, pojawio si w Polsce wielu przedsibiorcw, ktrzy starajc si
wykorzystywa niedoskonaoci polskiego prawa, dziaaj na szkod pastwa.
Misztal, jedcy luksusowymi samochodami, zapraszajcy dziennikarzy do domu
o kubaturze maego paacu, mwicy publicznie o bezrobotnych darmozjady, psuje wizerunek
Samoobrony, partii wyrosej na protecie chopskim i solidaryzujcej si z najbiedniejszymi.
Czy Misztal sam odszed, czy te Lepper go wyrzuci wersje s sprzeczne. Misztal
opuszcza klub sejmowy Samoobrony, a po upadku Sejmu w 2007 roku zabiega o mandat
poselski, lecz tym razem motywacj nie jest nuda. Szuka ochrony w immunitecie
parlamentarnym, bo prokurator ciga go za oszustwa podatkowe. Wybory przegrywa, ucieka do
USA. Majc podwjne obywatelstwo, nie musi si obawia deportacji do Polski, ale wraca, gdy
prokuratura daje mu list elazny, gwarantujcy, e nie zostanie zatrzymany. Misztal proponuje
dla siebie dwa lata wizienia w zawieszeniu i p miliona grzywny.
Gdy dziennikarze chc jeszcze sprawdzi, czy firma Misztala przestaa psu cement,
dzcy inspektorzy nie mog odpowiedzie. Nie maj w budecie pienidzy, by to zbada.
Innym przypadkom podrzucenia w Samoobronie take trudno odmwi kolorytu.
Stanisaw Misztal, radny sejmiku lubelskiego, to znany w regionie lekarz okulista.
Walczy o mandat senatora i immunitet, gdy prokuratura grozia mu zarzutami wyudzenia
pienidzy z Narodowego Funduszu Zdrowia. Zosta za to nieprawomocnie skazany. Senatorem
nie zosta.
Immunitet senatora Samoobrony zdoby za to Mirosaw Adamczak z Kalisza. W jego
domu odkryto nielegaln instalacj suc do pobierania prdu. Kabel poza licznikiem by
podczony do kuchenki, na ktrej przez kilka lat gotowano, i bojlera, w ktrym grzano wod na
lewo. Prokuratura nie ustalia, kto senatorowi zrobi taki prezent, bo on sam si nie przyzna.
Ryszard Bonda, pose Samoobrony, zosta oskarony o to, e z jego magazynw znikno
prawie trzydzieci tysicy ton rezerw pastwowego zboa. I jeszcze o wyudzenie dopat
rolniczych i zagarnicie maszyn swojego wsplnika.
Jak przypomniaa TVN, pose Samoobrony Jan Bestry, bdc w latach osiemdziesitych
konduktorem PKP, dosta ptora roku wizienia za molestowanie pasaerki. Tym razem partia,
co wyjtkowe, podrzuconego odrzucia. Na stronie internetowej jeden z dziaaczy komentowa
wprawdzie, e Samoobrona wyplua ze swoich szeregw posa Bestrego, jak gorzk piguk,
ale odwoa si przy tym, sprytnie, do sumienia PiS oraz LPR:
Mamy nadziej, e ta sytuacja bdzie kolejn lekcj pokory dla naszych
wspkoalicjantw i powszechnie goszone hasa odnowy moralnej nie bd realizowane poprzez
tego typu ludzi.
Lekcji pokory z odnowy moralnej nie odrobi kandydat Samoobrony z Gniezna Damian
S. Startowa do rady miasta, zatrudniajc w swoim motelu prostytutki. Najmodsz,
pitnastolatk, zmusza do pracy, groc, e ujawni fach rodzicom. W wyborach dosta pitnacie
gosw, a w sdzie dwa lata wizienia za strczycielstwo.
Wodzimierz Piasecki, pracownik biura poselskiego Samoobrony w Sieradzu, dosta
posad mimo wyroku za molestowanie seksualne i rozpijanie nieletnich. Lepper go wyrzuci, ale
najpierw upewni si, e wyrok jest prawomocny.
Sieradz nie mia szczcia do politykw Samoobrony. Kandydatem na posa w 2005 roku
by tam Grzegorz K., czonek mafijnej omiornicy, oskarony o korumpowanie lekarzy i lenie
szeciu prokuratorw.
Dlaczego kandyduj? zastanawia si K. w rozmowie z dziennikarzami. To
Samoobrona mi zaproponowaa miejsce na licie. Powiedziaem im, e mam proces za
omiornic. I jeszcze e straciem prawo jazdy za jazd po pijaku. Ale im to nie przeszkadzao,
wic kandyduj.
Zbigniew Baran, przedsibiorca skazany za patn protekcj, zosta w 2007 roku
czonkiem zarzdu krakowskiej Samoobrony. Pytany, czy wypada z wyrokiem zasiada we
wadzach partii, ali si:
Karanych osb w polityce jest od groma, niedugo nie bdzie si ni mia kto zajmowa.
Polityk na swoje barki bierze wic dziaacz podejrzany o udzia w grupie przestpczej
i zostaje partyjnym przeoonym Barana.
Jest w tym gronie podrzuconych rekordzista. Posem Samoobrony, ktry najszybciej po
wyborach wszed w konflikt z prawem, by Leszek Suek. Policja zatrzymaa go po pocigu
w 2005 roku, gdy ignorowa wszelkie przepisy ruchu drogowego. Suek nie zdy zoy
zaprzysienia i odebra poselskiej legitymacji, ale po zatrzymaniu pomacha policjantom
zawiadczeniem z Pastwowej Komisji Wyborczej, informujcym, e dosta w swoim regionie
liczb gosw, ktra uprawnia go do immunitetu.
Powinienem wam Suek wtedy hardo postrca czapki z gw. Teraz wam poka,
barany, bdziecie si tumaczy z tego, najpierw wy, a pniej wasz przeoony.
Pokaza jeszcze policjantom gest uznawany powszechnie za obraliwy i odjecha. Zosta
przez sd ukarany grzywn w wysokoci tysica zotych. W latach dziewidziesitych Suek
siedzia w wizieniu za okupowanie gabinetu prezydenta Ostrowca i ugryzienie stranika
miejskiego.
Lepperowi musiano te podrzuci najbliszego wsppracownika, Janusza Maksymiuka.
Pojawi si w Samoobronie w 2001 roku, tu przed debiutem sejmowym partii. Ten byy
dziaacz PZPR i dyrektor PGR-u na pocztku lat dziewidziesitych zosta szefem Krajowego
Zwizku Rolnikw, Kek i Organizacji Rolniczych. Podobnie jak Lepper protestowa przeciwko
pogarszajcym si warunkom ycia rolnikw i domaga si wyszej ceny skupu. W 1999 roku
straci posad w zwizku i zacz zblia si do Leppera: odwiedzi go w areszcie, zaprzyjanili
si. Zjednay ich te wsplne procesy za nielegalne blokowanie granicy. Maksymiuk, gdy
przyszed do Samoobrony w 2001 roku, od razu zosta szefem kampanii wyborczej Leppera. Mia
pniej niezaprzeczalnie najwikszy wpyw na przewodniczcego Samoobrony. Najczciej te,
poza Lepperem, udziela si w mediach.
W 2007 roku zosta skazany na dziesi miesicy wizienia i grzywn za sfaszowanie
dokumentw w jednej ze swoich spek. Rok pniej prokuratura oskarya go o ukrywanie
majtku przed wierzycielami, ktrym by winien ptora miliona zotych.
Lepper nie mia szczcia nawet do filantropw. Gdy dosta pidziesit tysicy
kompletw podrcznikw, ktre hucznie rozda uczniom, to wkrtce aresztowano prezesa
wydawnictwa. Jak ujawnio ycie Warszawy, dziaa w gangu piorcym brudne pienidze.
Prawie jak Gandhi

Andrzej Lepper by, nawet w gronie podrzuconych i goszcych prawd, osob
z niepoliczaln iloci wyrokw i spraw sdowych. Ju w poowie lat dziewidziesitych
przechwala si, e ma ich w sdach ponad siedemdziesit, potem sam straci rachub.
W Krajowym Rejestrze Karnym wystpowa tylko w omiu sprawach, z lat 19952006, ale
wycznie tych zakoczonych wyrokami. Pozostae czekay na rozstrzygnicie. W kartotece
Leppera s zniesawienia, niszczenie mienia, grzywny, areszty za niestawianie si w sdzie.
Wszystko, jak mwi, to efekt walki o prawd.
Pierwszy proces, w 1991 roku, wytoczy Adam Taski, wwczas minister rolnictwa.
Podczas protestu Lepper rzuci do niego:
Z mordercy polskiego rolnictwa nie mona zrobi lekarza.
Wyrok zniewaenie organu pastwowego przewodniczcy Samoobrony usysza po
szeciu latach.
W wikszoci spraw by skazywany na wyroki poniej trzech lat wizienia lub grzywny,
a takie przedawniaj si po piciu latach od dnia wykonania kary. Wszystkie wyroki, jakie
usysza, byy orzekane w zawieszeniu na okres prby.
Najwiksza sdowa aktywno Leppera przypada na koniec lat dziewidziesitych.
W konfrontacji z Temid ma wwczas wiele szczcia.
W 1997 roku sd w Lublinie skazuje go na rok w zawieszeniu za lenie rzdu podczas
blokowania drogi. Gdy kilka miesicy pniej przewodniczcy Samoobrony znw staje na
blokadzie, prokuratura chce, by sd odwiesi wczeniejszy wyrok. Sd si nie zgadza, twierdzc,
e tam Lepper ly, a tu tylko blokowa.
Zapadaj te wyroki sprzeczne.
W 1993 roku sd w Lublinie uznaje, e Lepper podczas blokady, cho ly, to nie obrazi
politykw, bo przepis, na ktry powouje si oskarenie, pochodzi z czasw stalinowskich.
Osiem lat pniej, na podstawie tego samego przepisu, sd w Gdasku skazuje Leppera
na rok i cztery miesice bez zawieszenia za nazwanie prezydenta Aleksandra Kwaniewskiego
najwikszym nierobem w Polsce, a Leszka Balcerowicza obuzem oraz bandyt
ekonomicznym.
Niech ten sdzia nie myli, e jest bogiem i carem komentowa ten wyrok Lepper.
P roku pniej, w apelacji, sd darowa mu wizienie, wyznaczajc dwadziecia tysicy
zotych grzywny.
Najwicej osb, w trakcie jednego wystpienia, Lepper obrazi w tak zwanej sprawie
talibw z Klewek.
W 2001 roku, gdy Samoobrona debiutuje w Sejmie, Lepper wtedy wicemarszaek
wymienia z trybuny sejmowej nazwiska liderw prawie wszystkich partii i pyta, czy prawd jest,
e przyjli apwki od biznesmenw i gangsterw. Po czym podaje daty i nazwy kawiarni,
w ktrych koperty miay by wrczane.
Podczas procesu, w ktrym Lepper tumaczy si z obelg, przedstawia niezbity dowd:
ustn relacj niejakiego Bogdana Gasiskiego, ktry korzystajc z chwili sawy, informuje te, e
w Klewkach, miasteczku na Mazurach, ldowali talibowie, by kupowa proszek z wglikiem.
Samoobrona uznaje zeznania Gasiskiego dotyczce apwek za spjne
i konsekwentne. Sd za niewiarygodne a do blu, a wrcz kosmiczne.
Adwokatka Leppera, Ra arska, trzyma si ziemi. Prosi sd, by jej klienta uniewinni,
a osdzi Gasiskiego.
Andrzej Lepper musia uywa takich metod, eby by suchany. Kiedy si tak
zachowywa, media go cytoway. Dzi ju nie musi, bo jest suchany bez tego przekonuje
arska przed sdem w 2006 roku, gdy Lepper jest wicepremierem i ministrem rolnictwa
w rzdzie z Prawem i Sprawiedliwoci.
Wkrtce okazuje si, e Gasiski, informator Leppera, to byy kontroler biletw,
wyudzajcy delegacje, sprzedajcy na lewo winie i krowy pracownik gospodarstwa rolnego.
Podawa si rwnie za urzdnika Ministerstwa Skarbu, by wyudzi pienidze w jednej
z kopalni. Mia by te absolwentem Akademii Rolniczej we Wrocawiu, ale uczelnia nigdy
o Gasiskim nie syszaa. Gdy ju trafi do aresztu, wyudzi pienidze nawet od wspwiniw.
Lepper pierwszy wyrok w sprawie Klewek usysza w 2005 roku: rok wizienia
w zawieszeniu. Rok pniej wyrok zostaje utrzymany w apelacji. W tym samym czasie Trybuna
Konstytucyjny uznaje, e przepis, na ktrego podstawie Leppera skazano zniewaenie
funkcjonariusza podczas lub w zwizku z penieniem przeze obowizkw subowych jest
niekonstytucyjny. Lepper odwouje si do Sdu Najwyszego, sprawa rusza od nowa. Ale lider
Samoobrony ju wyroku nie doczeka.
Wielokrotnie skazywany za oszczerstwa i lenie, Lepper, jako kandydat na prezydenta,
sam take poczu si obraony. W 2000 roku wytoczy proces Trybunie. Felietonista
napisa w gazecie, e jedyn jego [Leppera] kompetencj jest awanturnictwo i chamstwo. Sd
uzna, e autorowi tekstu trudno zarzuci mijanie si z prawd.
Lepper, tylko w okresie protestw ulicznych, uy wobec politykw caego wachlarza
obelg:
Jan Olszewski, premier degenerat.
Andrzej Stelmachowski, marszaek senatu gb.
Jarosaw Kaczyski, wwczas szef Porozumienia Centrum rzadkiej klasy kombinator.
Komendant gwny Policji bydl.
Premier Buzek i jego rzd kryminalici i apwkarze.
Leszek Balcerowicz, minister finansw kanalia.
Janusz Tomaszewski, wicepremier bandyta z Pabianic.
Jzef lisz, wicemarszaek senatu duy i gupi.
Aleksander Kwaniewski, prezydent RP najwikszy nierb w Polsce.
Jednak Samoobrona przedstawiaa kryminalny dorobek Leppera w konwencji misyjnej.
To fragment felietonu z partyjnej strony internetowej:
Ot wszyscy znamy posta Mahatmy Ghandiego [sic!], ktry walczy nie tylko
o wolno dla Indii, ale rwnie z niesprawiedliwym prawem, dziaajcym na niekorzy
Hindusw. [] Organizowa manifestacje []. Wedle wczesnego prawa, zosta uznany
winnym wzniecania zamieszek i skazany na sze lat wizienia. [] Jak to si ma do dzisiejszej
sytuacji? Ot podajc liczne wyroki sdowe Andrzeja Leppera, nie mwi si na temat kontekstu
jego dziaania.
Podrzuceni Samoobronie dziaacze toczyli batalie sdowe, by udowodni, e za goszenie
prawdy padli ofiar spisku. Pomaga im w tym sztab nadwornych adwokatw.
Ich lini obrony mona podsumowa, parafrazujc Kubusia Puchatka: im bardziej nas
w sdzie nie ma, tym bardziej jestemy niewinni.
Anna Ozga-Michalska, bronica Renaty Beger, moga by tylko nieudoln uczennic
Ry arskiej, osobistej adwokatki Leppera. Numerem pokazowym mecenas arskiej oraz
innego adwokata, Henryka Dzidy, jest proces przed dzkim sdem, w ktrym Lepper w 2000
roku odpowiada za obraz politykw.
Na pierwsz rozpraw nie przychodzi. Nic nie daje ciganie listem goczym. Na drug
rwnie, bo jest w Indiach. Przed trzeci choruje. Na czwart przychodz Dzido i Lepper, ale
brakuje arskiej. Lepper mwi, e bez drugiego obrocy rozprawa si nie liczy. Przed nastpn
rozpraw adwokaci przysyaj wniosek, by przenie proces do Warszawy. Po naradach sd
uznaje wniosek za bezzasadny. Na kolejnej rozprawie Lepper jest w Elblgu. Przed sm choruje
arska, przed dziewit Dzido, a do sdu dzwoni Lepper, mwic, e skoro mecenasa nie bdzie,
on take nie przyjdzie, bo bez niego sdzi si nie pozwoli. Adwokaci daj jzykoznawcy,
ktry ma oceni, czy obelgi s obraliwe, a na wiadka wzywaj premiera. Lepper przyjeda na
trzynast rozpraw, ale proces musi ruszy od nowa, bo midzy kolejnymi rozprawami upyno
zbyt wiele czasu.
Szef Samoobrony komentowa:
Ta sprawa nie mnie kompromituje, lecz polski wymiar sprawiedliwoci. Nie mam
pretensji do sdziw i prokuratorw. Robi, co musz, tylko e prawo w tym kraju jest uomne.
W podobny sposb Lepper by sdzony w Elblgu, Gdasku, Subicach i Warszawie.
Gdy sd w odzi skary si na R arsk, rada adwokacka uznaje, e nie ma dowodw,
by mecenas celowo przecigaa proces.
Gdy Lepper nie przychodzi na inn rozpraw, arska tumaczy, e jako katolik chce on
wzi udzia w uroczystociach Wielkiego Czwartku.
Rada adwokacka po raz drugi przyglda si strategii arskiej i ocenia, e jednak
naruszya ona etyk zawodow. Zarzuca take lekcewaenie klientw i zaleganie z opat dla
wsplnoty mieszkaniowej. Chce, by przysza, wytumaczya si z nieobecnoci w sdach, ale nie
przysza, bo ma zbyt wiele obowizkw w Trybunale Stanu, do ktrego trafia gosami
Samoobrony oraz Prawa i Sprawiedliwoci. Chroni j immunitet.
Nie mogc spraw sdowych przeciga w nieskoczono, dziaacze Samoobrony na
koniec kadencji Sejmu, w 2005 roku, gdy zadebiutowali jako parlamentarzyci, zaproponowali
amnesti. Przygotowali ustaw, ktra darowaaby wystpki zagroone trzema latami wizienia.
Objaby ona zarwno zarzd partii, jak i szeregowych dziaaczy. Szef Samoobrony tumaczy to
chci odcienia wizie i pomiertnym hodem zoonym Janowi Pawowi II, ktry, jak mwi
Lepper, te przecie wybaczy swojemu zamachowcy. Inne partie jako tego gestu nie
zrozumiay, pomys amnestii upad.

Dugw odpuszczenie


Ptla

Bankowcw pokonamy,
Zlikwidujemy ten lichwiarski dug,
Tak nam dopom Bg!

To fragment piosenki piewanej w Samoobronie na melodi Roty. Dugi peni w niej
funkcj spoiwa partyjnego.
Blokady drg na pocztku lat dziewidziesitych byy efektem przemian gospodarczych.
Od dwudziestu piciu do trzydziestu tysicy rodzin rolniczych, z ponad dwch milionw, wpado
w ptl zaduenia.
Zaptli si te Lepper. Pierwszy kredyt, w wysokoci stu trzydziestu milionw zotych,
wzi w 1990 roku, by wydzierawi ziemi od PGR-u. Oprocentowanie kredytu, wraz
z uwolnieniem cen po reformie Balcerowicza, wzroso wkrtce kilkakrotnie. By spaci odsetki,
Lepper wzi drugi kredyt, w wysokoci stu milionw zotych, w kocu trzeci, by spaci
pierwszy i drugi. Zadua si w Banku Spdzielczym w Darowie.
Od ponad trzydziestu lat dyrektorem jest tam Ryszard Mroziski. Gdy prosz o wzmiank
o Lepperze, wzdryga si:
Nie chce mi si nawet sowem wspomina tego czowieka
Lider Samoobrony ostro zaszed Mroziskiemu za skr. Majc problemy ze spat
kredytw, zachci partyjnych dziaaczy, by rozdawali na ulicach Darowa ulotki namawiajce do
wycofania z banku oszczdnoci. Lepper liczy, e jeli bank zbankrutuje, to nie bdzie musia
spaca kredytu.
Pytam wrd pomorskich komornikw, czy licytowali cokolwiek z majtku Leppera.
Marek Winnicki z Koszalina pamita tylko, e jego nazwisko pozna na blokadach:
Staem w korkach, gdy on blokowa drogi.
Dopiero Eryka Walczok, emerytowana ju komornik, opisuje mi zmagania z Lepperem.
Z tytuami egzekucyjnymi od banku w Darowie jechaa do majtku Leppera poln, dziuraw
drog.
To byo do liche gospodarstwo, ze starymi maszynami. Zawsze przyjmowaa mnie
jego ona i kilku gburowatych mczyzn, ktrzy nie spuszczali ze mnie oka mwi.
Baa si pani? pytam.
Nie. Ale wbrew temu, co twierdzi publicznie Lepper, nigdy nie zajam nic z jego
dobytku. Ziemi nie zabieraam, maszyny byy za stare. Jego historie o licytacjach majtkw
rolniczych byy nacigane. Komornicy po prostu nie mieli co licytowa, bo na wsi, a w moim
regionie na pewno, rzeczywicie panowaa bieda.
Walczok nigdy Leppera osobicie nie zastaa.
Gdy o niego pytaam, maonka mwia: M nie wrci do domu, dopki nie zasidzie
w paacu.
Co to znaczy?
On ju wtedy przekonywa on, e zostanie prezydentem.
Walczok przestaa jedzi do Leppera w drugiej poowie lat dziewidziesitych, gdy
zacz spaca bankowe kredyty.
Podobni do Leppera, pogreni w odsetkach, wyszli na drogi, protestujc przeciwko
wizytom komornikw, a dugi stay si dla nich hasem przynalenoci grupowej. Wrogiem by
dla nich Leszek Balcerowicz, ojciec przemian gospodarczych.
Reporter Gazety Wyborczej odwiedzi Leppera w 1993 roku, gdy ten blokowa ju cay
kraj.
Dzie dobry. Mietek jestem, miliard czterysta przywita si z dziennikarzem kierowca
Leppera. I dumnie doda: Dziennie dwa miliony odsetek mi przybywa.
Blokady Leppera przyniosy czciowy skutek. Swoje zobowizania spaci dziki
pomocy pastwa i Lechowi Wasie. wczesny prezydent ugi si, gdy spoeczestwo miao
do stania w korkach, i powoa Fundusz Restrukturyzacji i Odduenia Rolnictwa, ktry zawar
umowy z ponad tysicem zaduonych rolnikw, zdejmujc z nich 152 miliony zotych
zobowiza, z czego wikszo to przeterminowane odsetki. Lepperowi FRiOR darowa prawie
pidziesit tysicy zotych, a Danucie Hojarskiej, bliskiej wsppracownicy siedemnacie.
Dziaalno funduszu zawieszono ju w 1992 roku, kilka miesicy po uruchomieniu, gdy
na jaw wyszo, e wiceminister rolnictwa oddua czonkw swojej rodziny.
Do dzi trwaj spory, czy w okresie przemian po 1989 roku rolnicy nieudolnie
gospodarowali kredytami, czy te padli ofiar zmieniajcych si zasad ycia ekonomicznego.
Zapytaem o to profesora Jacka Kulawika z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
ywnociowej. Jako mody naukowiec z bliska przyglda si procesowi zaduania. W 1995
roku poprosi banki spdzielcze o odpowied na pytanie podobne do mojego. Oto wyniki tej
ankiety:
1. Osiemdziesit cztery procent bankw jako przyczyn niesolidnoci rolnikw w spacie
kredytw wskazao brak wiedzy ekonomicznej.
2. Co trzeci bank narzeka, e rolnicy maj problem z wypenieniem dokumentw.
3. Poowa bankw uznaa, e rolnicy prezentuj postaw kredyty nam si nale,
przeniesion z epoki PRL.
Ale a dziewidziesit sze procent bankw przyznao te, e rolnicy mieli wtedy
problemy ze spat kredytw, bo rolnictwo byo mao rentowne.
Prawda ley zatem porodku mwi mi Kulawik.
Profesor Bogdan Klepacki ze Szkoy Gwnej Gospodarstwa Wiejskiego pisa w 2005
roku, e gdy ceny po upadku PRL zostay uwolnione, poprawia si jako ycia rolnikw. Ale
ju w 1990 roku, po tak zwanej terapii szokowej Leszka Balcerowicza, do gospodarstw zapukaa
bieda. Jako przyczyny Klepacki wskazuje:
1. Koszty uprawy rosnce szybciej ni dochody. W 1990 roku rolnik kupowa nawozy po
cenach siedmiokrotnie wyszych ni rok wczeniej, a plony sprzedawa po cenach, ktre wzrosy
tylko czterokrotnie.
2. Spadek produkcji rolnej, bo chopi, majc mniej pienidzy, oszczdzali na nawozach
i zbierali przez to mniejsze plony.
W latach 1992 i 1994 rolnicy borykali si jeszcze z susz.
Profesor Augustyn Wo z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej
pisa w 1998 roku, e wolny rynek po 1989 roku by dla rolnikw udrk. W PRL nie musieli si
troszczy o zbyt towaru, magazyny i opiek socjaln. Take poyczki byy na wycignicie rki:
tanie, dostpne, a warunki, na jakich ich udzielano, ustalano centralnie.
Profesor Kulawik opisuje to jako rodzaj umowy: my, rolnicy, dajemy pastwu jedzenie,
PRL daje nam dobry, tani kredyt. Z tym nawykiem rolnicy, tak jak Lepper, zaczli si zadua
po upadku PRL.
Dzisiaj mog powiedzie, e wikszy wpyw na puapk kredytow na pocztku lat
dziewidziesitych miay bdy rzdu ni te popenione przez samych rolnikw tumaczy mi
Kulawik.
W latach 19891990, po uwolnieniu stp procentowych, rednie oprocentowanie kredytu
dla rolnika wynosio sto czterdzieci procent rocznie, a Bank Gospodarki ywnociowej, jeden
z najwikszych wwczas bankw obsugujcych rolnikw, mia w swoim portfelu a dwie trzecie
kredytw spacanych nieregularnie. Banki dawiy si, bo ze kredyty rozsadzay je od rodka.
Z rolnictwem byo zatem wtedy podobnie jak z kryzysem bankowym i kredytami
hipotecznymi po 2008 roku. Kredytobiorcy zacigali je we frankach i nie mogli przewidzie, e
wzrosn kurs i rata kredytu. Rolnicy nie mogli pod koniec lat osiemdziesitych przewidzie, e
za chwil wzrosn odsetki mwi Kulawik.
W 2009 roku posiadaczom kredytw hipotecznych pomogo pastwo, proponujc dopat
do raty tym, ktrzy stracili prac. A jak zauwaa profesor Kulawik, rolnicy na przeomie lat
1989/1990 byli pozbawieni pomocy. Dopiero blokady drg i okupacje zaowocoway powoaniem
Funduszu Restrukturyzacji i Odduenia Rolnictwa, ktry zdaniem Kulawika i tak okaza si
porak.
By le zarzdzany, dziaa na zasadzie grona kolegw, ktre wspierao si nawzajem
komentuje profesor.
W efekcie powstay nowe zaduenia, trudne do odzyskania, ktre spady pniej na barki
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Kulawik:
Jestemy o to mdrzejsi, dlatego trudniej mi dzi obwinia tamtego Leppera, z pocztku
lat dziewidziesitych, o postaw roszczeniow.
Gdy Lepper pozostawa w opozycji, mwi dziennikarce TVN:
Mwilicie, e nabrali [dziaacze Samoobrony] kredytw i teraz nie chc odda.
Bankw pani nie zna? Nie wie pani, co z czowiekiem robi, jakie odsetki wlepiaj?!
Gdy zosta wicepremierem, zmieni punkt widzenia.
Kredytw Polacy bior ostatnio bardzo duo zaczyna dziennikarz Polskiego Radia.
Bardzo duo mwi Lepper.
Niektrzy nawet twierdz, e zbyt duo.
Za duo nawet, tak jest, bo niektrzy bior kredyty, nie mylc o tym, e trzeba je
spaca. I to jest duy problem i mog banki mie problem.
W 2008 roku klienci mBanku nie blokowali drg. Zwoali si w internecie, bojkotujc
bank za to, e nie chcia zmieni umowy kredytowej, gdy klientw dusi zwykujcy kurs franka
szwajcarskiego, w ktrym powszechnie kredyty zacigano. Bunt dojrzewa. A bank sam si
o niego prosi. [] Klienci mBanku musz desperacko walczy o zainteresowanie mediw [].
Wyglda na to, e nie zejd z internetowych barykad, pki bank nie skapituluje donosia
Polityka.
Komornicy na owach

O ile wiernymi druhami Leppera na blokadach byli rolnicy, ofiary braku wiedzy
ekonomicznej i przeksztace gospodarczych, o tyle ich miejsce w Samoobronie, ktra przedara
si na scen polityczn, zajli nieudolni biznesmeni, cigani przez prokuratur spryciarze, dla
ktrych Samoobrona bya okazj do spaty alimentw, kredytw samochodowych czy zalegego
czynszu. Dla Leppera, polityka, pochodzenie dugw zacignitych przez czonkw jego partii
stao si wwczas bez znaczenia. Dug to dug. Mia w tym korzy, bo dziaacz, ktry dosta od
partii szans na spat dugu, zaciga kolejny dug. Wdzicznoci.
W Sejmie 2001 roku ponad poowa posw Samoobrony bya zaduona, z czego rwnie
ponad poowa na wicej ni pidziesit tysicy zotych. Ale co szsty zaduony nie mia nic
wsplnego z rolnictwem.
W kadencji 2005 roku ju jedna trzecia zaduonych wykazywaa w owiadczeniach
majtkowych, e rolnictwo jest im obce. Suma wszystkich dugw posw Samoobrony wynosia
wtedy dwanacie milionw zotych. Na jednego przypadao zatem czterysta tysicy zotych.
Polskie Stronnictwo Ludowe miao wtedy w porwnaniu z Samoobron blisko dwa razy
mniej zaduonych posw i tylko jeden nie zajmowa si prac na roli. Na jednego posa PSL
przypadao te sto tysicy zotych dugw, cztery razy mniej ni w Samoobronie.
Partia Leppera nie bya wic w Sejmie, na pocztku XXI wieku, miar kondycji
finansowej polskiego rolnictwa.
Rekordzist Samoobrony by pose, biznesmen-rolnik, Jzef Pilarz, majcy 4,4 miliona
zotych dugw, za nim biznesmen Janusz Maksymiuk dwa i p miliona zotych i byy trener
reprezentacji w pice nonej Janusz Wjcik siedemset tysicy. Maestwo ywiskich miao
problem ze spat szeciuset tysicy zotych, a Renata Beger pojedynkowaa si
z pmilionowym zadueniem.
Jzef Pilarz trafi do Sejmu w 2005 roku. Ani razu nie wystpi z trybuny sejmowej, nie
napisa interpelacji, zapytania, nie wyda nawet poselskiego owiadczenia. Trud spacania
dugw zabiera mu cay czas.
W 2006 roku przyjecha do jego gospodarstwa komornik ukasz Polimirski. Okoliczni
rolnicy zebrali si w licytowanym gospodarstwie, liczc na tani zakup maszyn. Pilarz czeka
z koleg, posem Samoobrony Tadeuszem Dbickim (majcym sto dziewidziesit tysicy
zotych dugw).
Komornik zaczyna licytacj, Pilarz i Dbicki wycigaj jakie pismo i mwi, e przysa
ich Zbigniew Ziobro, wwczas minister sprawiedliwoci z PiS, koalicjant Samoobrony.
Powanie! mwi Dbicki.
Tu nie ma artw! dodaje Pilarz.
Komornik czyta dokumenty. Pierwszy: wniosek do sdu, by odsun od sprawy
komornika, bo jest stronniczy. Drugi, by sd sam si odsun, bo moe stronniczo oceni
stronniczego komornika.
Licytacje zostaj wstrzymane. Posowie blefowali, powoujc si na ministra, ale wniosek
do sdu, cho absurdalny, musia zosta rozpatrzony.
Jakbym cofn si do PRL-u, gdy lokalni watakowie powoywali si na towarzyszy
z Warszawy mwi mi wtedy Polimirski.
Komornik odjeda. Jeden z rolnikw, ktry chce kupi maszyny, krzyczy do posa
Pilarza:
Za takie dugi jak twoje ju bym wisia!
Komisja etyki poselskiej uznaje, e Dbicki i Pilarz zamali zasady bezinteresownoci
posw oraz zhabili dobre imi Sejmu. Wymierza im kar zwrcenia uwagi.
Lepper komentuje wtedy, e problem jest, ale z komornikami. Sam w 2001 roku straci
fotel wicemarszaka sejmu, gdy zablokowa egzekucj we Wocawku. Komornik mia, zgodnie
z wyrokiem sdu, usun kupcw z nielegalnego targowiska. Przyjecha marszaek Lepper.
Przywitany oklaskami, podszed do komornika zasaniajcego si policjantami i zapyta:
Czy pan chce moe awantury?
Komornik i policja nie chcieli. Uciekli.
Leppera, gosami PO, PiS, SLD i PSL, odwoano z funkcji wicemarszaka za
zachowanie nielicujce z powag urzdu. Gdy swoj egzekucj w 2006 roku blokowa Pilarz,
Lepper znw by wicemarszakiem sejmu, wybranym gosami PiS.
O ile Samoobrona miaa problem z komornikami, o tyle ci wrcz przeciwnie, problemw
nie mieli. Wznawiaj zawieszone postpowania komornicze, widzc dziaaczy awansujcych
finansowo po szczeblach administracji pastwowej.
Mirosaw Mandryga, druh harcerski z Opola, obejmuje w 2007 roku bez tytuu
magistra, ale za to z nadania Samoobrony posad szefa opolskiego Pastwowego Funduszu
Rehabilitacji Osb Niepenosprawnych. PFRON podlega wtedy Ministerstwu Pracy, na ktrego
czele stoi Anna Kalata z Samoobrony. Mandryga siada w dyrektorskim fotelu i widzi na biurku
sze wnioskw od komornika, zabierajcych mu poow pensji. Komornik ciga: sto
trzydzieci tysicy zotych dla jednego banku, sze tysicy dla drugiego, czterdzieci tysicy za
zalege rachunki telefoniczne i jeszcze tysic zotych za prd.
W uzasadnieniu, podczas zatrudniania Mandrygi, PFRON deklarowa, e to
dowiadczony meneder zaprawiony w bojach, o nienagannym morale.
Najcisze boje Mandryga rozegra w swojej harcerskiej chorgwi, doprowadzajc j do
finansowej ruiny.
Leszek Suek, krpy pidziesiciolatek z sumiastym wsem, ekonomista
z wyksztacenia, trafia do Sejmu z kieleckiej listy Samoobrony w 2005 roku. Za niepacenie
czynszu za mieszkanie ma osiemnacie tysicy zotych dugu, za najem pijalni piwa drugie tyle.
Na osiemdziesit tysicy zalega z podatkami, na szesnacie z kredytem samochodowym.
Siedemdziesit dwa tysice zotych to zalege alimenty. Jest te posem prawie bezdomnym, bo
z nakazem eksmisji.
Pensja posa Suka, ponad dziesi tysicy zotych, staje si obiektem zaartych walk
midzy komornikami. Nie dla wszystkich starcza. Spdzielni, ktrej zalega z czynszem,
pozostaje prosi sd, by dugi posa zamieni na prace spoeczne. Suek, w przerwie midzy
posiedzeniami Sejmu, bierze si do remontowania osiedlowej uliczki. Ochoczo relacjonuje
postpy:
Trzeba byo zdemontowa w niektrych miejscach, podsypa i uoy na nowo.
Tyle e posa przy pracy nikt nie widzi. Kostk brukow w zastpstwie ukadaj koledzy,
ktrym pose dowozi kanapki.
Wiksza cz pensji Suka idzie na spat alimentw. Jego koledzy z Samoobrony pisz
zatem do ministra finansw: Chodzi mianowicie o to, aby wprowadzi pewne ograniczenia [].
Jak wiadomo, dunik alimentacyjny musi wypaci dan kwot, ale czy musi by ona a tak
wysoka?.
Take Suek pyta ministra finansw, czy rwnie bezlitonie potraktuje innych
alimenciarzy: Czy [] uwzgldniona zostanie problematyka rzetelnego wykonywania przez
komornikw zada naoonych ustaw o postpowaniu wobec dunikw alimentacyjnych oraz
zaliczce alimentacyjnej?.
Gdybym nie zosta posem, nigdy bym si z tego nie wygrzeba tymi sowami Suek
koczy sejmow karier. Dugi zmniejszy, dziki posowaniu, o dwie trzecie. Ocali te
mieszkanie.
Dariusz Karasiski, komornik ze rody Wielkopolskiej, przyjeda do gospodarstwa
rolnego Ryszarda Bondy, posa Samoobrony na Pomorzu, po dwanacie milionw zotych
dugw.
Bonda negocjuje:
Nic nie mam. Tylko kilka maszyn.
Komornik maszyny zabiera. Bonda prosi, eby Karasiski schowa si w magazynie, by
nie straszy klientw. Komornik stoi cicho w magazynie i syszy, jak pose podpisuje umow
leasingow z kolejnym bankiem, na kolejne maszyny.
Czyje to zboe? Rka Karasiskiego omiata pole a po horyzont.
Moje odpowiada Bonda.
Wynajte przez komornika kombajny jad przez pole, zbierajc chyboczcy si na
odygach majtek posa. Karasiski, stojc na skraju pola, dostrzega na horyzoncie inne
kombajny. Te kosz, tyle e z drugiej strony. Komornik biegnie.
Stop! Stop! krzyczy do operatorw maszyn. Od kogo jestecie?
Daj mu zlecenie od banku, ktremu Bonda nie paci za leasingowane maszyny.
Karasiski ma pierwszestwo, bankowe kombajny zawracaj.
Niech do komornikw posowie Samoobrony wyraali z trybuny sejmowej, pytajc:
Dlaczego komisje dyscyplinarne [] nakadaj na nieuczciwych komornikw tak
niskie kary?
Ale dziaali te zakulisowo.
Odprawiaam cae delegacje zaduonych dziaaczy Samoobrony, ktrzy oblegali mi
gabinet, by powstrzyma komornikw. Nie reagowaam mwi mi Iwona Karpiuk-Suchecka,
ktra w okresie rzdw Samoobrony bya prezesem Krajowej Rady Komorniczej.
W kadencji sejmowej 20052007 co pity pose Samoobrony mia komornika na swojej
pensji. Wrd nich byo piciu z zarzdu partii. Wiem to, bo informacje przekazaa mi Kancelaria
Sejmu. Ale gdy chciaem porwna to z egzekucjami na pensjach posw Prawa
i Sprawiedliwoci, bdcego w koalicji z Samoobron, ta sama kancelaria odpowiedziaa, e nie
ma zwizku pomidzy sprawowaniem mandatu poselskiego a egzekucjami uposaenia.
Odpowiedzi odmwi Janusz Kotaski, dyrektor biura prasowego Kancelarii Sejmu i czonek
komitetu poparcia Lecha Kaczyskiego na prezydenta RP.
Na popularnoci dugw Samoobrony chciaa skorzysta tajemnicza firma GEDM,
reklamujca si jako targ wierzytelnoci. Bya chtna kupi dugi czonkw partii Leppera.
Janusz Maksymiuk, wiceprzewodniczcy Samoobrony, z dugami, komentowa:
A niech kupuj. Strac. Bo wicej tych odsetek ronie, ni ja spacam.
GEDM jednak z pomysu si wycofaa. By moe firma zorientowaa si, e utknie
w kolejce za komornikami.
Przypadek maestwa Wandy i Stanisawa ywiskich wykracza poza wojn
z komornikami. To przykad na poszukiwanie w Sejmie dochodw, gdy pensje poselskie s ju
zajte.
ywiscy w Sejmie kadencji 20012005 winni byli trzysta tysicy zotych agencji rolnej
i nie spacali kredytw samochodowych. Jak wszyscy posowie oprcz pensji ponad dziesi
tysicy zotych otrzymywali take trzy tysice zotych diety i co miesic dwanacie tysicy na
utrzymanie biur. Kadego roku nalea im si take zwrot za paliwo do samochodu uywanego
w ramach wypeniania obowizkw poselskich. W rozliczeniach z Sejmem maestwo
ywiskich deklarowao zawsze, e kade z nich przejechao maksymalny dopuszczalny limit
kilometrw, co dawao zwrot po czterdzieci jeden tysicy zotych na osob. ywiscy
musieli zatem, jak mona atwo wyliczy, kadego dnia przejeda od szeciuset do siedmiuset
kilometrw, i to kade swoim autem. Mona by zatem przyj, e z pojazdu wychodzili tylko na
noc, ale z ich owiadcze majtkowych wynikao, e adne z nich samochodu nie posiadao.
Brukowce nazway ywiskich: Kanister i Cysterna.
W 2006 roku licytowani przez komornikw posowie Danuta Hojarska, Tadeusz Dbicki
i Ireneusz Pilarz zasiadali w komisji rolnictwa. Tam, podczas jednego z posiedze, zgosili
pomys pewnej ustawy.
To bdzie drogie dla pastwa, ale biednym trzeba pomc zachwala Dbicki.
Ustawa miaa darowa rolnikom, take tym z Samoobrony, dugi na koszt budetu.
Pozostae partie uznay, e biednym nie pomog.
Nie by to pierwszy pomys Samoobrony na pozbycie si dugw. Ju w 2002 roku
posowie namawiali do przyjcia oddueniowej uchway, pozbawionej mocy prawnej, ale
wyraajcej dobr wol Sejmu. Z trybuny miaa j wygosi Wanda ywiska. Pozostae partie
dobr wol si nie wykazay, uchwaa przepada.
W 2006 roku Sejm pracowa nad ustaw o bankructwie osb fizycznych. Bernard Ptak,
pose Samoobrony majcy trzysta tysicy zotych niespaconych dugw, cieszy si:
Jak bdziemy w Sejmie gosowa nad ustaw o bankructwach, to na pewno j popr.
I wreszcie zbankrutuj.
Ptak ali mi si wtedy, e nie byo w Sejmie woli, by ustaw obj rolnikw:
Chodziem po Lepperze, Filipku, proszc, by rolnikw wpisa. A Filipek mwi mi:
Benek, daj spokj, to teraz niepolityczne, Samoobrona traci na takim gadaniu.
Nikt si nie rusza

Byli jednak posowie Samoobrony, ktrym nie odpowiadao zasiadanie w jednej awie
sejmowej z goszcymi prawd, podrzuconymi i zaduonymi.
W 2003 roku Andrzej Lepper dostaje list. Czterech posw pisze, e go porzucaj, bo nie
po drodze im z parti, ktra postpuje w sposb przeczcy oficjalnie goszonym wartociom
i staje si prywatnym folwarkiem grupy ludzi, gdzie jak na kadym dworze nadrzdnym
celem jest prywatny interes i dobrze patne posady. A kierownictwo Samoobrony pisz
potwierdza star prawd, e wadza deprawuje.
Lepper jest listem zaniepokojony, bo z kadym rokiem kadencji sejmowej posw mu
ubywa. Na koniec mia ich ju o dwadziecioro dwoje mniej i tylko jedna osoba wyleciaa nie
z powodu rebelii, ale za jazd po pijanemu. Posowie to szable do gosowania, Lepper na ich
utrat nie moe sobie pozwoli. By rebeli powstrzyma, posuy si strachem.
Trwa kampania wyborcza 2005 roku. Kandydaci na posw stoj w poznaskim biurze
partii w dugiej kolejce. Za biurkiem siedzi kierowca Leppera z Warszawy, przed nim ley stos
dokumentw. Kandydaci kornie podchodz, podpisuj. Nie wiedz co, bo nie dostaj kopii.
Rbka tajemnicy uchyla Krajowa Partia Emerytw i Rencistw, ktrej czonkowie take mieli
startowa z list Samoobrony. Ogaszaj, e nie podpisz dokumentw, e nie dadz si
szantaowa.
Ju po wyborach do ponad omiuset dziaaczy Samoobrony dociera, e jeli opuszcz
klub, zapac p miliona kary. To wanie podpisali. Podobnie jak rok wczeniej kandydaci
Samoobrony do Parlamentu Europejskiego.
Prawnik, profesor Stanisaw Gebethner, bagatelizowa spraw weksli, bo tak nazwano
umowy kandydatw Samoobrony. Uzna, e nie maj mocy prawnej, bo naruszaj konstytucyjne
prawo do zrzeszania si w partiach na zasadzie dobrowolnoci.
Lepper podsyca jednak strach:
Zobaczymy, jak te weksle sprzedamy firmie windykacyjnej, zobaczymy, jak maj
moc.
Weksle nie ra Prawa i Sprawiedliwoci, gdy Samoobrona zawiera z t parti koalicj
rzdow w 2005 roku. Do czasu.
Kaczyski wyrzuca Samoobron z rzdu jesieni 2006 roku, za cige ktnie
o stanowiska i prby realizacji przez Leppera populistycznych pomysw, ktre mog zrujnowa
budet. Z arytmetyki sejmowej wynika jednak, e samotny PiS moe w Sejmie tylko patrze, jak
upadaj jego ustawy. Kaczyski liczy, e posowie Samoobrony przejd do jego partii.
Kto pjdzie na stron PiS, zapaci p miliona przypomina Lepper.
Decyduje si tylko piciu posw, raczej bogatych, dla ktrych p miliona nie
stanowioby problemu. Reszta nawet nie drgnie.
Bezradny PiS ogasza, e weksle s nielegalne.
W demokratycznym pastwie nie mona mie prywatnej armii i nie moe by
prywatnych partii. Dlatego zawiadamiam prokuratora ogasza Marek Jurek, marszaek sejmu
z Prawa i Sprawiedliwoci.
Monika Olejnik, dziennikarka, pyta w felietonie: Czy nie przeszkadzay panu
premierowi [Kaczyskiemu] weksle, kiedy pan pozwoli na to, by Andrzej Lepper wszed do
rzdu i zosta wicepremierem? Teraz, kiedy Andrzej Lepper zosta wyrzucony z rzdu, weksle s
wane. Czy taka ma by IV RP?.
Lepper, szczery:
Ja nie pozwol sobie na to, ebym wprowadzi do Sejmu stu pidziesiciu czy dwustu
posw i pniej wchodz w koalicj z kim, i pniej okazuje si, po miesicu czy dwch, e ja
poowy klubu nie mam.
PiS chce posw Samoobrony przej za wszelk cen. Dziennikarze TVN z pomoc
Renaty Beger nagrywaj jej rozmowy w pokoju sejmowego hotelu.
Przychodzi na nie Adam Lipiski z PiS, by wyszarpn posw Samoobrony.
Akcja.
Beger przypomina, e posowie boj si weksli.
Mymy si dzisiaj zastanawiali nad tym, czy nie uruchomi, bo teoretycznie mona
nawet Sejm obciy tymi pienidzmi, gdyby Lepper Teoretycznie jest to moliwe mwi
Lipiski.
No ale jak? pyta Beger.
Fundusz, powoany z pienidzy budetowych, mgby by gwarancj dla odchodzcych
posw Samoobrony, e komornik nie ruszy ich prywatnego majtku, gdyby Lepper uruchomi
weksle.
TVN nagranie emituje, media hucz o kupczeniu. Premier Kaczyski zdaje sobie spraw,
e nie rozbije przestraszonej wekslami Samoobrony, i po kilku tygodniach kryzysu prosi
triumfujcego Leppera o powrt do rzdu.
PiS znw o wekslach zapomina.
ledztwo prokuratorskie, prowadzone z inicjatywy marszaka Marka Jurka, zostaje po
roku umorzone, bo prokuratura nie dopatruje si w wekslach przestpstwa. Nie widzi te
problemu w rozmowach Lipiskiego z Beger.
Lepper zwrci weksle tym, ktrzy do Sejmu nie weszli, a posom wygasy
automatycznie, gdy Samoobrona znikna z parlamentu. Sd dopiero w 2008 roku uzna,
powoujc si na ustaw o partiach politycznych, e umowa podpisywana przez dziaaczy
Samoobrony bya nielegalna.

Koniec Wersalu


M stanu

Samoobrona, debiutujc w Sejmie w 2001 roku, pozostaje w opozycji, bo zwyciski
sojusz SLD i Unii Pracy zawizuje koalicj z ludowcami z PSL.
Obyczaj nakazuje, by najwiksze partie podzieliy midzy siebie komisje sejmowe, wic
Samoobrona typuje swoich ludzi zgodnie z ich specjalizacj i yciowym dowiadczeniem.
Zastpc przewodniczcego Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka zostaje Danuta
Hojarska, technik rolnik, skazana za sfaszowanie przepustki na widzenie z synem w areszcie
i niespacanie kredytu.
Posad wiceprzewodniczcego Komisji Administracji i Spraw Wewntrznych otrzymuje
Stanisaw ywiski, absolwent zawodwki, skazany za oszustwa podatkowe, wsppracownik
SB.
Do Komisji Europejskiej trafia Wacaw Klukowski, rekomendowany przez Samoobron
specjalista od kontaktw z obcokrajowcami, bo jak tumacz koledzy posowie uprawia
gospodark na ziemiach masowo wykupywanych przez Niemcw.
Renata Beger, zaduona w bankach, dostaje si do Komisji Finansw Publicznych oraz
Komisji Etyki Poselskiej, oceniajcej zachowanie posw. Nie czuje si tam komfortowo, bo
najczciej ocenia zachowanie posw swojej partii, wasne i Andrzeja Leppera. W kocu, za
nieetyczne opinie o posach innych partii, zostaje z Komisji Etyki wyrzucona.
Samoobrona korzysta te z obyczaju, by najwiksze partie wskazyway kandydatw do
foteli wicemarszakw. W jednym rozsiada si Andrzej Lepper. Opozycja i media s wzburzone.
Jzef Oleksy z SLD uspokaja, e dla szefa Samoobrony to egzamin z parlamentaryzmu. SLD
liczy jednak, e Lepper w zamian za objcie urzdu stanie si grzeczn opozycj. Przeciw
egzaminowi Leppera aktywnie protestuj tylko studenci z Gdaska, zakadajc organizacj
Studenci Przeciw Prostactwu i wzorem Samoobrony blokujc ruch na drodze.
Podczas jednego z posiedze Sejmu na mwnic wchodzi Leszek Balcerowicz, wtedy
prezes Narodowego Banku Polskiego, by zoy sprawozdanie z dziaalnoci NBP.
Przemwienie, zgodnie z obyczajem, zaczyna od sw panie marszaku, a w fotelu marszaka
siedzi akurat Andrzej Lepper, autor hasa Balcerowicz musi odej i sw Balcerowicz to
obuz, bandyta ekonomiczny.
Przewodniczcego Samoobrony fotel wicemarszaka musi jednak uwiera, bo za niedugo
blokuje egzekucj komornicz i ublia piciu czoowym politykom, oskarajc ich
o apwki w sprawie Klewek. Cho jedna trzecia respondentw uznaje w badaniach spoecznych,
e co w tych doniesieniach mogo by na rzeczy, SLD ogasza, e Lepper egzamin
z parlamentaryzmu obla. Jeszcze wczesny prezydent Aleksander Kwaniewski, ktry dwa lata
wczeniej sucha w Belwederze poajanki, rwnie deklaruje, e Leppera ju do swojego paacu
nie wpuci. Szef Samoobrony zostaje z fotela wicemarszaka wyrzucony. Ogasza wtedy
z trybuny sejmowej:
Doprowadzilicie kraj do ruiny, a nard do ndzy, kulturalnie, bez inwektyw, a teraz
o Wersalu marzycie? Na tej sali ju go nie bdzie.
Zgodnie z obietnic pierwszy rok posowania upywa Samoobronie na harcach.
Zrezygnowano z blokowania drg, ale zaczto blokowa mwnic sejmow, w ktr kamery
telewizyjne celuj przez cay dzie. To dla wszystkich wygodniejsze, pod dachem.
Ju w 2002 roku nadcigaj wybory samorzdowe. Samoobrona po raz pierwszy siga po
autorytet Jana Pawa II. Kandydaci z list Leppera na swoich ulotkach umieszczaj napis:
Samoobrona jest biczem boym na to, co si dzieje w Polsce. Nie zmarnujcie tej szansy.
Lepperowi mia te sowa szepn sam Papie, podczas audiencji w Watykanie. Stolica
Apostolska to zdementowaa.
Sukcesem wyborw samorzdowych w 2002 roku ma te by eksport idei i myli
Samoobrony za zachodni granic. Lepper szczyci si, e Niemcy zaoyli wiern kopi jego
partii, z udziaem intelektualistw, biznesmenw i rolnikw. Deklaracj przystpienia do
niemieckiej Samoobrony zoy miay, jak chwali si Lepper, dwa tysice osb. Przesta si
chwali, gdy okazao si, e na czele niemieckiego klona stoi Heinz Klimczak, biznesmen
podejrzany o oszustwa.
Poza Sejmem Lepper obraa, by by suchanym. W Sejmie by suchany przez
dziennikarzy w nadziei, e bdzie obraa. Rozumia to. Ogldalno stacji telewizyjnych musi
rosn, niech wic mnie zapraszaj nawet w charakterze atrakcji zwierza si w biografii Czas
barbarzycw.
Dziennikarze zapraszali.
Czy s jakie ekstra wpaty na fundusz wyborczy? Trzeba paci za miejsce na listach
[Samoobrony]? pyta Micha Karnowski z Polskiego Radia.
Ekstra po sto tysicy do kieszeni Andrzeja Leppera. Zadowala pana to? odpowiada
Lepper.
Jeli to jest prawda, to tak. To jest ciekawa informacja.
Przestanie pan gupoty opowiada, bo naprawd szkoda do pana przychodzi, bo pan
zionie nienawici do mnie nie od dzisiaj. Obrzydzenie bierze, jak pan zaczyna te swoje piewki
stare.
Najczciej jednak Lepper siga po sprawdzony repertuar grozy i apokalipsy.
Z samym stwierdzeniem, e powinno by lepiej, kady si zgodzi, tylko jak to zrobi?
docieka Krzysztof Skowroski z Polskiego Radia.
Pan skazuje te trzy miliony ludzi, ktrzy nie z wasnej winy nie maj pracy. Na co pan
skazuje? Te dzieci, eby umieray z godu.
W Polsce dzieci nie umieraj z godu.
No co pan opowiada? Milion dzieci codziennie do szkoy bez niadania idzie.
Awitaminoza, grulica
Z godu nie umieraj w Polsce
Niech pan nie przesadza.
Lubi te rol ma stanu.
A jak gabinet [wicemarszaka sejmu], sympatyczny? pyta Skowroski.
Gabinet normalny. Biurko, przecie to nie nowo dla mnie.
Ale teraz jest inne biurko
No za mao kwiatw jest w nim, ja lubi kwiaty. To nie s due koszty i na pewno te
kwiaty bd w gabinecie moim.
Ale co, re, godziki, gerbery?
ywe kwiaty, to znaczy kwiaty stae
W doniczkach, ktre mona podlewa?
O tak, bardzo to lubi.
I jaki kwiat jest ulubiony?
Rne, palmy, fikusy.
Roli ma stanu Lepper broni zaciekle.
Czy pan chodzi do wrki? pyta Krzysztof Grzesiowski z radiowej Jedynki.
Absolutnie nie, prosz pastwa
Na seanse spirytystyczne?
Ja u adnej wrki mwi pastwu z odpowiedzialnoci, bo jeeli kto ma takie
dowody, to prosz bardzo, moe wrka si odezwie ta. U adnej wrki, na adnym seansie
spirytystycznym nigdy w yciu nie byem, powtarzam.
Wchodzi te w rol estety.
Pan premier ma dzisiaj fantastyczne obuwie, rne rodzaje skr rozpoczyna Jacek
akowski z Tok FM.
Celowo dla was ubraem, to jest polska firma. To normalne buty, co wy robicie tutaj
sensacj z butw Leppera?
Mylaem, e to dzieo sztuki, u jakiego najsynniejszego szewca robione.
Polski pan Kielman. I niech pan nie przesadza z tym, e posw na to nie sta, eby
chodzili elegancko ubrani i dobrze reprezentowali Polsk. A nie wygnieceni.
Jest mistrzem ignorowania niewygodnych tematw.
Panie premierze, dlaczego pan tak ostatnio czsto zmienia zdanie w sprawie weksli?
pyta Krzysztof Ziemiec z Polskiego Radia.
Ja ju mylaem, e to si panu znudzio.
No tak, ale dzi jest prezydium Samoobrony, dzi ma podj decyzj
Ale co wy si interesujecie sprawami wewntrznymi Samoobrony, ktre dotycz
dorosych ludzi []. Jest tyle tematw dzisiaj, panie redaktorze, u nas
To o nich te porozmawiamy.
Ale szkoda czasu w ogle, szkoda czasu.
Sam pan dobrze wie, no i dlatego jest to istotne.
Jest, i Trybuna si tym zajmie, i dzikuj, i wicej na ten temat nie chc mwi.
A jaka bdzie decyzja prezydium?
Mwmy o biopaliwach
O to te zapytam.
Mwmy o sprawie wnioskw, ktre rolnicy w tym roku
O to te spytam.
[] biopaliwa bardzo wane wczoraj.
Dobrze, zaraz spytam.
To s sprawy wane, to, e rolnicy dostali wypaty ju.
A jak decyzj
A jak decyzj podejmie prezydium, tak podejmie, dowiecie si pastwo. Dobrze,
panie redaktorze, naprawd szkoda czasu.
Tylko widzi pan, ja o to pytam, bo pan kilka dni temu powiedzia, e jeli
Panie redaktorze, naprawd koczmy, bo ja wyjd z tego studia, koczmy t spraw, no.
Lepper nie lubi, gdy go w mediach w ogle nie byo. W 2001 roku Monika Olejnik,
wpywowa dziennikarka Radia Zet i telewizji TVN24, ogosia bojkot Leppera, gdy nazwa ojca
Wodzimierza Cimoszewicza zbrodniarzem, ktry zabija Polakw. W lady Olejnik id inne
redakcje. Lepper znika. I skary si z mwnicy sejmowej:
Wielka dziennikarka straszy, e nie zaprosi do swojego programu. Prywatn telewizj
ma. Brak jej profesjonalizmu.
Zamania blokady podejmuje si Piotr Tymochowicz, doradca medialny szefa
Samoobrony.
Andrzej by blokad przejty. Wnet gono si zrobio o narastajcym konflikcie midzy
USA i Irakiem. Wykorzystaem to mwi mi Tymochowicz.
Lepper podczas blokady medialnej otrzymuje zaproszenie od Saddama Husajna, irackiego
przywdcy. Szef Samoobrony rozwaa publicznie, czy pojecha, a media oburzyy si, e wyjazd
byby wsparciem dla dyktatora, potpianego za amanie praw czowieka. Amerykanie szykowali
si w tamtym czasie na wojn z Irakiem.
Tymochowicz:
Zadzwoni do mnie nawet Marek Siwiec [pose SLD] i tumaczy, e niszczymy polsk
racj stanu.
Lepper, bdc znw w centrum wydarze, uspokaja, e ma niewany paszport, wic
z zaproszenia nie skorzysta.
Tymochowicz:
Nie pojecha, bo kazaem mu powiedzie, e ma niewany paszport. Lepper mia wrci
na czowki gazet i zama blokad Moniki Olejnik w Radiu Zet. Zama.
Tymochowicz mwi mi, powanym tonem, e to jego wsppracownicy skontaktowali
si z Husajnem i sprokurowali zaproszenie dla Leppera, a Samoobrona przekazaa mediom, e
bya to inicjatywa Iraku.
Bez stresu Lepper rozmawia tylko w dwch mediach Radiu Maryja i Forum
Psychologicznym. Radio, zaoone przez redemptoryst Tadeusza Rydzyka, to rozgonia
narodowo-katolicka. Lepper zagoci w niej na dobre, gdy wszed w koalicj z Prawem
i Sprawiedliwoci. Forum Psychologiczne to czasopismo zdradzajce antysemicki charakter.
W obydwu Lepper skary si na inne rodki przekazu.
Forum Psychologiczne:
Czy w zwizku z pana obrazem medialnym mona przyj tez, jak postawi ojciec
Rydzyk, e to prawdziwie diabelska robota najpierw zdoby media, a potem sczy przez nie
trucizn?
Andrzej Lepper:
Zgadzam si z ojcem Rydzykiem, poniewa na pierwszym miejscu w Polsce kapita
zachodni i nowobogaccy przejli media, rodki przekazu. Partie, ktre siedziay przy okrgym
stole, maj duy wpyw na obsad stanowisk w telewizji i radiu publicznym. Media komercyjne
s uzalenione od ich wacicieli i bankw, ktre je finansuj, i dlatego te poprzez to wywieraj
wpyw na wiadomo.
Lepper lubi te czyta wywiady ze sob, zwaszcza te, w ktrych nie moe si rozpozna.
To z miesicznika Elity: Przez dziesi lat dziaalnoci nabylimy nowych dowiadcze
i wiedzy. Te zmiany mona oceni tylko pozytywnie, zarwno pod ktem poszerzenia spektrum
zainteresowania spoecznego, co jest korzystne dla caego spoeczestwa i pastwa, jak i pod
ktem samego ruchu Samoobrony.
Autor wywiadu przyzna mi, e sam dokona zmian w stylistyce wypowiedzi Leppera, ale
bardzo si to przewodniczcemu spodobao.
W 2004 roku z maszyn drukarskich zjeda pierwszy numer Gosu Samoobrony,
biuletynu partyjnego o szacie graficznej przypominajcej profesjonaln gazet.
GS mia jeden z najwikszych na wiecie nakadw sze milionw egzemplarzy
przewysza nim nawet New York Timesa i brytyjskie bulwarwki. GS by darmowy,
rozdawany przez partyjnych wolontariuszy. Redagowany na kilkunastu stronach, przez central
Samoobrony, mia take wydania regionalne w osiemnastu oddziaach. Kady numer kosztowa
parti ponad milion zotych. Wydawc by Zwizek Zawodowy Rolnictwa Samoobrona, ktry
fakturami obcia parti, yjc z subwencji pastwowych. Podatnicy dokadali si zatem do
idei, ktr tak na amach GS objania mody aktywista Leppera:
Media w naszym kraju nie dopuszczaj naszych przedstawicieli do gosu. Staraj si
nieudolnie krytykowa i omiesza nasze propozycje. Signijcie do rda, jakim jest wanie
Gos Samoobrony. Tutaj dowiecie si caej prawdy o naszym ruchu. Ta gazeta nie bdzie tylko
gosem Samoobrony, ale gosem tych wszystkich Polakw, ktrym ley na sercu los i dobro
naszego kraju.
W kadym wydaniu prezentowano program Samoobrony, obraano i wymiewano
przeciwnikw politycznych, relacjonowano objazdy Leppera po kraju. Wszystko w nastroju
egzaltacji. To relacja z wizyty lidera Samoobrony na ukraiskiej, zaprzyjanionej z parti
uczelni: Wykad zosta nagrodzony gromkimi brawami, po ktrych Andrzej Lepper jeszcze
dugo odpowiada na liczne pytania. Po zakoczeniu tej czci wizyty wygoszona zostaa
laudacja z okazji nadania Andrzejowi Lepperowi doktoratu honoris causa.
Najwaniejsza dla Leppera bya jednak zawsze telewizja.
Zanim zacz jak konferencj, upewnia si, czy jest transmitowana. Tym kanaem
najlepiej trafia do swojego elektoratu mwi mi Piotr Tymochowicz.
Doradca nie opiera si na adnych badaniach. Jedc z Lepperem po wsiach
i miasteczkach, zauway, e ich mieszkacy nie czytaj gazet, nie korzystaj z internetu,
powtarzaj tylko to, co usyszeli w telewizji.
Osobowo sceniczna Leppera na szklanym ekranie opiera si na klasyku.
Pomys musi by widowiskowy, taki, eby si przebi przez rodki przekazu do opinii
publicznej. I ja to konsekwentnie realizuj mwi przewodniczcy Samoobrony u progu kariery
politycznej. Przestudiowaem ksik o psychologii tumu, opracowania Goebbelsa, ktry by
wielkim czowiekiem w dziedzinie socjotechniki i ustawia Hitlera, jak ma stan, jak rk
podnie, jak si odezwa, gdzie co zrobi. Radzibym, eby wszyscy skorzystali z tego
i wypadali tak samo jak ja.
Skorzysta tygodnik Wprost, umieszczajc twarz Leppera na okadce, z wsem Hitlera
i podpisem Heil Lepper!. Szef Samoobrony najpierw grozi sdem, w kocu potpia nazizm.
Na pocztku swojej drugiej kadencji sejmowej, w 2005 roku, Lepper szuka okazji, by si
na mediach odegra. Proponuje, by wybierana przez politykw Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji karaa niesfornych dziennikarzy.
Reporterka Gazety pyta Zofi Grabczan, posank Samoobrony, skd taki pomys.
Nie wiem mwi Grabczan. Ale dobrze, e gosowalimy za. Powinien by taki
zapis.
Dlaczego?
No bo wydaje mi si, e media nie s dobrze nastawione do pisania prawdy.
Ale KRRiT nie zajmuje si pras, tylko radiem i telewizj.
Naprawd nie wiem, co pani powiedzie. Taki zapis nie powinien znale si w tej
uchwale, tylko w innej.
A dlaczego powinien by?
Mczy mnie pani. Musiaabym pomyle.
Myli PiS. Nie chcc wojny z mediami, uspokaja dziennikarzy, e pomys Samoobrony,
cho przegosowany w Sejmie, to pusty zapis.
Eksperci

Samoobrona, debiutujc w Sejmie w 2001 roku, miaa pidziesicioro troje posw.
Ledwie kilkoro z wyszym wyksztaceniem i dowiadczeniem w administracji, a nikogo, kto
nie liczc polewania policjantw gnojowic miaby kontakt z polityk. Zdecydowana
wikszo zakoczya edukacj na szkoach zawodowych.
Krzysztof Filipek, byy dozorca, czy Renata Beger, kierowniczka sklepu misnego, nie
byli w stanie napisa Lepperowi projektu ustawy.
Przewodniczcy Samoobrony od pocztku swojej kariery lgn do ludzi
inteligentniejszych, by sucha i podpatrywa.
W Niepokornym znalazem wsplne zdjcie z Mathisem Bortnerem, etnologiem
pochodzcym z odzi, ktry w okresie PRL wyemigrowa do Francji. To tajemnicza posta,
o bliej nieznanej dziaalnoci politycznej. Znalazem jednak broszur Bortnera z 1995 roku,
popularn w rodowiskach utrwalajcych przekaz o spisku wiatowej finansjery. Bortner pisze
w niej:
Terapia szokowa Leszka Balcerowicza i prywatyzacja byy rabunkiem polskiego
spoeczestwa; Midzynarodowy Fundusz Walutowy i wiat finansjery dy do panowania nad
wiatem; wsplny rynek europejski prowadzi do zniszczenia rolnictwa; jedyny godny autorytet to
Jan Pawe II walczcy o rodzin.
Prbk twrczoci Bortnera znajduj te na antysemickiej stronie lista-zydow.cba.pl, na
ktrej opisuje koncerny wsppracujce z hitlerowsk Rzesz, uznajc je za najwaniejsz
struktur ydomasoskiego Rzdu wiatowego. Broszur Bortnera mona kupi na stronie
internetowej naszawitryna.pl, promujcej midzy innymi ksiki o spisku Judeopolonii czy
szkodliwoci Unii Europejskiej, ktrych autorami s gwnie wsppracownicy Radia Maryja.
Nasza Witryna jak czytam na stronie nie jest poprawna politycznie. Powstaa
w opozycji do rzeczywistoci kreowanej przez najwiksze media w Polsce, ktre naginajc
lub wrcz przekamujc fakty dziaaj w istocie przeciwko naszemu pastwu, naszemu
Narodowi, naszej tosamoci i dumie narodowej.
W 2008 roku Express Ilustrowany donosi, e Bortner chce wrci do Polski, by
odzyska nalecy do jego przodkw majtek pod odzi. Express publikuje o Bortnerze
artyku Doradca Wasy chce zwrotu ojcowizny, a w nim przytacza jego wypowied:
Z Lechem [Was] spotkalimy si przypadkowo w 1981 roku, w pocigu jadcym do
Gdaska. Do 1990 roku pisaem dla niego przemwienia, redagowaem wystpienia na tematy
polityczne i ekonomiczne. Lech Wasa goci w moim redniowiecznym zamku w Nicei, pi
wino z moich winnic i zosta ojcem chrzestnym mojego syna.
Wasa przyzna mi, e zna Bortnera:
Moe gdzie co tam mi podpowiedzia, ale ja go nie wynajmowaem ani nie
zatrudniaem, to musiao by przejciowe.
Inspiracj dla Leppera jest rwnie Instytut Schillera. Organizacja powstaa w latach
osiemdziesitych w Stanach Zjednoczonych, pod egid Amerykanina Lyndona LaRouchea,
trockisty, ktry szkoli brygady militarystw i wydawa antysemickie pisemka. Jak Lepper
w Polsce, tak La Rouche w USA kilkakrotnie startowa w wyborach prezydenckich, rwnie
uzyskujc ladowe poparcie. Trafi do wizienia za oszustwa podatkowe.
Instytut Schillera reklamowa si w wiecie jako kompilacja idei ekonomicznych w walce
o nowy ad, co mona streci tak: miar dobrobytu spoeczestwa s zdolnoci rozrodcze,
a zagroenie stanowi globalizacja i liberalizm.
To rwnie pogldy Leppera.
Pierwszy program spoeczno-gospodarczy Samoobrony, ktrym Lepper chwali si pod
koniec lat dziewidziesitych, mia kilku autorw. Jedynym, ktry si do tego przyznawa, by
Witold Michaowski, piszcy w programie o ekonomii i bezpieczestwie energetycznym.
Michaowski inynier, specjalista od budowy rurocigw, zwolennik walczcych
z Rosj Czeczenw zwiza si z przewodniczcym Samoobrony w do nietypowym mariau.
Wyksztacenia Lepperowi brakowao, ksiek nie czyta, wiata nie widzia, to
i pogldw nie mia. Nie bra nigdy udziau w pisaniu naszego programu. Po prostu go
zaakceptowa. Cay Lepper. Skleja rne idee, bra to, co dawao mu rozgos, a potem opakowa
w swj garnitur wspomina mi Michaowski, gdy siedzimy w jego stylizowanym na dwr
szlachecki domu na przedmieciach Warszawy. Niewysoki, krpy, szpakowaty, mwicy szybko
i dosadnie, typ gawdziarza.
Spotkali si w 1995 roku, gdy Samoobrona blokowaa drogi. Namwi Leppera, by wraz
z rolnikami stan wzdu budowy gazocigu prowadzcego przez Polsk z Rosji do Niemiec.
Gazocig zbytnio nie interesowa rolnikw, z wyjtkiem kilku, ktrym rura miaa przecina pola.
Lepper nie mia w tym interesu, tym bardziej e w publicznych wypowiedziach powtarza, i
z Rosj naley utrzymywa dobre stosunki, bo to duy rynek zbytu dla polskich produktw
rolnych. Michaowski mia z kolei interes wymierny, bo liczy, e Czeczeni dopuszcz go do
budowy konkurencyjnego gazocigu, przechodzcego wanie przez ich kraj.
Inynier tumaczy mi, e Lepper by mu potrzebny, by prasa i telewizja zaczy
postrzega rosyjski rurocig jako szkodliwy dla interesw Polski. Ale Lepper mia ten sam
interes co zwykle: media miay interesowa si tylko nim.
Szef Samoobrony, stojc z protestujcymi na rurze, przedstawia si jako obroca polskiej
racji stanu i interesu rolnikw, ktrzy musieli sprzedawa swoje grunty pod rosyjsk inwestycj.
Michaowski:
Sam mu to podrzucaem. Nie wydaje mi si, by rozumia wtedy, co mwi, wane, e
nagryway to kamery.
By protesty sformalizowa, Michaowski i Lepper zaoyli fundacj Jestemy w Europie,
w ktrej sekretark bya Genowefa Winiowska, pniejsza wicemarszaek sejmu z ramienia
Samoobrony.
Ale blokady rosyjskiego gazocigu nagle si urway, a inwestycja zostaa dokoczona.
Michaowski w jednej z wielu swoich przygodowo-rurocigowych ksiek sugeruje, e Lepper
chcia odstpi od blokowania w zamian za pewn umow z Europolgazem, budowniczym
gazocigu z Rosji. Wspomina to Wadysaw Siwek, adwokat firmy, ktry spotka si wtedy
z Lepperem w Warszawie, by negocjowa przerwanie protestw. Siwek mwi mi:
Lepper przyby z rolnikami i powiedzia: Dajcie dwiecie tysicy dolarw, to blokady
si skocz.
Siwek zezna to rwnie przed sdem, gdy wytoczono spraw Michaowskiemu za
szkalowanie Europolgazu.
Adwokat spki twierdzi, e Lepper chcia pienidzy za rzekom opini eksperck.
Nie weszlimy w to. Sdownie zmusilimy ich do zaprzestania blokad, a rolnicy
przekazali nam grunty za odszkodowaniem.
Czy pienidze miay trafi do rolnikw? Lepper nigdy si z tego publicznie nie tumaczy.
W wywiadzie, ktrego udzieli amerykaskiemu, polonijnemu Nowemu Dziennikowi, broni
si, e pienidze od Europolgazu miay by zdeponowane dla rolnikw na koncie w Narodowym
Banku Polskim.
Michaowski, gdy Samoobrona wesza do Sejmu, pisa te wystpienia dotyczce spraw
energetycznych, ktre Lepper kaza swoim posom czyta z mwnicy.
Drogi inyniera i Samoobrony rozeszy si podczas wyborw w 2005 roku, gdy
Michaowski zosta zepchnity na licie przez sekretark Genowef Winiowsk. Pienidze
i miejsce na licie okazay si dla Michaowskiego i Leppera wiksz przeszkod do
porozumienia ni to, e inynier by rusofobem, a szef Samoobrony rusofilem.
Gruntowne wyksztacenie, obycie, uroda, sznyt to Mateusz Piskorski, mody ekspert
Samoobrony, ktry swoj prezencj wzbudzi zainteresowanie mediw, przywykych do
odmiennej estetyki.
Piskorski doczy do Leppera w 2002 roku. Pracowa wtedy w Instytucie Politologii
Uniwersytetu Szczeciskiego. Za jego patrona uchodzi pose Samoobrony Jan czny, technik
rolny. Poczya ich idea reparacji wojennych, ktre naleao ich zdaniem w kwocie od p
biliona do dwch bilionw dolarw wyegzekwowa od Niemiec za szkody poniesione przez
Polsk podczas II wojny wiatowej.
To, co czny wiceszef sejmowej Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnej myla,
Piskorski zgrabnie ubiera w sowa. Partnerskie stosunki z Niemcami, ktre s ju dzi
kontynentalnym mocarstwem, uzyska moemy tylko wtedy, gdy przekonamy ich o naszej
stanowczoci i sile argumentacji przekonywa na stronie internetowej Samoobrony.
Piskorski by te sympatykiem pism o zabarwieniu neofaszystowskim, takich jak Odala
czy Wadera, wychwalajcych pobicie czarnucha koszykarza albo wzywajcych do
utworzenia przez Aryjczykw aryjskiego pastwa.
W 2002 roku zdoby z Samoobron mandat radnego w Szczecinie, a trzy lata pniej
dosta si do Sejmu i zosta rzecznikiem prasowym partii.
Po roku posowania pojecha na midzynarodow konferencj O dla pokoju, sygnowan
przez organizacj Voltaire Network, ktra jest przekonana, e to sami Amerykanie zniszczyli
wiee World Trade Center w Nowym Jorku. Piskorski uwaa zreszt Stany za okupanta Polski,
ktry mia by gorszy ni ZSRR. Take Lepper od pocztku swojej dziaalnoci politycznej
uwaa, e Polska za bardzo zblia si do USA, kosztem partnerstwa z krajami zza wschodniej
granicy. Przy kadym konflikcie zbrojnym z udziaem Amerykanw wypomina im
mocarstwowe zapdy. Gdy USA zaatakoway reim Husajna w Iraku, Lepper grzmia z trybuny
sejmowej:
Wojna jest potrzebna Stanom Zjednoczonym, ktre przeywaj wielki kryzys
gospodarczy. To jest zamach na suwerenne pastwo.
Pogld na USA zbliy Leppera z Piskorskim, ktry otworzy szefowi Samoobrony okno
na Bliski i Daleki Wschd, organizujc mu w Chinach spotkanie z komunistyczn
modziewk. Dlaczego Lepper i Piskorski wizytowali ten reim? Lepper tumaczy, e to kraje
o wielkich rynkach zbytu. Gdy przewodniczcy Samoobrony w 2006 roku wrci z wizyty
w Chinach, dziennikarz Gazety spyta, co sdzi o tumionej tam krwawo opozycji
i wywaszczaniu rolnikw. Lepper:
Ja tam nie miaem tyle czasu, ebym chodzi i pyta ludzi po wsi, jak jest.
Gdy Samoobrona w 2004 roku protestowaa pod ambasad USA przeciwko globalizacji
handlu, a pod niemieck przeciw wykupywaniu przez Niemcw polskiej ziemi, to pod rosyjsk
Lepper skada kwiaty, wyraajc nadziej na dobre kontakty z Rosj. Wadz, po ustpieniu
Borysa Jelcyna, obj wtedy w Moskwie Wadimir Putin, byy agent KGB, niemajcy w tamtym
okresie planw ocieplenia stosunkw z Polsk.
Lepper mia sabo do pastw totalitarnych. Wychwalajc te kraje, uywa argumentw
ekonomicznych i porwnywa je z Polsk.
Wzrost gospodarczy na Biaorusi jest rzdu prawie siedmiu procent. U nas, w Polsce,
wiemy, jak jest mwi Lepper.
Ale to nie Polacy jed za prac na Biaoru, jest odwrotnie odpiera Krzysztof
Grzesiowski z Polskiego Radia.
Ojej, jest inny przelicznik dolara, pan dokadnie wie o tym, i nie porwnujmy takich
skrajnoci. My, jako Polska, nie widzimy wasnych problemw u siebie, nie zaatwiamy ich,
a zawsze wtrcamy si gdzie indziej.
W 2004 roku Lepper pojecha na Biaoru jako obserwator wyborw prezydenckich, ktre
wygra Aleksandr ukaszenka, potpiany przez kraje demokratyczne za reim. Lepper wrci,
poszed do Programu I Polskiego Radia:
Ja ze sowem reim nie zgadzam si z panem, wybaczy pan, bo moe s tam amane
prawa czowieka i na pewno s amane prawa czowieka w wielu wypadkach, natomiast
chciabym si spyta, czy u nas nie ma amanych praw czowieka? A jaki jest stan suby zdrowia
w porwnaniu z Konstytucj polsk? A siedemdziesit procent ludzi, ktrzy minimum socjalnego
nie maj? A trzydzieci procent yjcych w ubstwie? A ci ludzie starsi, schorowani, ktrzy do
apteki id i nie maj pienidzy, eby wykupi recept? To tak dobrze jest w Polsce?
Lepper mia jednak problem, bo na Wschodzie przyjmowali go sabo utytuowani oficjele,
co dla polskich mediw nie byo zaszczytem godnym odnotowania. Wraca wic stamtd
z wasnymi tytuami naukowymi.
W 2004 roku zaproszono go z wykadami na moskiewski Uniwersytet Handlu
i Ekonomii. Rektorem uczelni by Siergiej Baburin, nacjonalista syncy z protestw przeciwko
katolikom w Rosji. By przypiecztowa przyja, Baburin da Lepperowi doktorat honoris causa
swojej uczelni.
W tym samym roku Lepper przyj honorowy doktorat od ukraiskiej Midzynarodowej
Akademii Zarzdzania Personelem (MAZP). Dla Samoobrony nie miao znaczenia, e zarzdza
ni niejaki Georgij Szczokin, zacieky antysemita i wydawca publikowanej na Ukrainie
rasistowskiej literatury.
W 2006 roku Lepper odebra swj trzeci doktorat honorowy, tym razem od moskiewskiej
Akademii Precyzyjnej Techniki Chemicznej im. W. omonosowa. Za, jak tumaczya Akademia,
wybitne osignicia naukowe Leppera w dziedzinie nawozw sztucznych.
Lepper pilnowa te, by by w Samoobronie utytuowanym najwyej. Gdy Janusz
Maksymiuk, jego przyboczny, dosta od MAZP honorowy doktorat, Lepperowi dali honorow
profesur.
W ramach wymiany idei odbyway si midzynarodowe rewizyty. Samoobrona gocia
w Polsce Eduarda Kowalenk, przewodniczcego Socjalpatriotycznego Zgromadzenia Sowian
z Ukrainy. Kowalenko przedstawia si jako przyjaciel Leppera, mwi o nim:
Lubi przyjeda na Ukrain, bo wie, e tu na niego czekaj. Samoobrona jest naszym
sojusznikiem w walce o prawa Sowian.
Taki polityk jak Lepper to prawdziwy dar niebios dla organizacji sowianofilskich.
Podobnie ocenia rzeczywisto, wyciga podobne wnioski, a w dodatku mwi takim jak oni
przanym jzykiem tumaczy doktor Andrzej Grajewski, ekspert w zakresie spraw
wschodnich.
Sympatia, ktr Lepper czu do nacjonalistw i antysemitw, nie bya przypadkowa. Oto
kilka, wynotowywanych przez pras, wypowiedzi lidera Samoobrony.
Nowiny w grudniu 1995 roku:
Najbardziej niebezpieczn dla Polski nacj jest nacja ydowska.
Trybuna Opolska w 1997 roku:
Jestem narodowcem i ludowcem. Nie takim, ktry namawia do rnicia ydw, lecz
twierdzcym, e w Polsce powinni rzdzi Polacy.
Gazeta Wyborcza w 1999 roku relacjonuje spotkanie wyborcze, na ktrym Lepper
licytuje si na antysemityzm z dziaaczami Ligi Polskich Rodzin. W jej trakcie z ust
przewodniczcego Samoobrony padaj sowa:
Nie wstyd wam, podobno Polakom? Chyba e jestecie z tych, ktrzy wieprzowiny nie
jedz?
W Niepokornym Lepper, kreujc swj obraz wiata, sugeruje ydowski spisek:
Na przeomie 1989 i 1990 roku otrzymaem analiz dokumentw dotyczcych Banku
wiatowego, Midzynarodowego Funduszu Walutowego i EWG. [] Wykreuje si grup
bardzo bogatych ludzi, a z drugiej strony rzesz biednych. Bd limity produkcji, a dla Unii
Europejskiej staniemy si tylko rynkiem zbytu. Nietrudno byo zauway, e wszdzie tam, gdzie
Midzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank wiatowy zaczynaj dziaa, pozostay tylko po
uszy zaduone kraje. Dalszy przebieg wydarze pokaza, e dokumenty byy autentyczne. []
Zdaje si, e kady, kto czyta Protokoy mdrcw Syjonu, trzyma je w rku.
Protokoy mdrcw Syjonu to zapis sprokurowanej w carskiej Rosji teorii spiskowej,
ktra oskaraa ydw o zakusy panowania nad wiatem.
Ju na pocztku dziaalnoci Samoobrony bliskim wsppracownikiem Leppera by
Janusz Bryczkowski, biznesmen i zaoyciel nacjonalistycznego Frontu Narodowego.
Bryczkowski na pocztku lat dziewidziesitych na krtko by nawet wiceprzewodniczcym
partii. W Niepokornym Lepper tumaczy, e postanowi zagospodarowa cay egzotyczny
margines sceny politycznej. Pisze tak:
Przygarniajc frustratw, osobnikw o chorobliwych ambicjach, a czasem i chorobliwej
psychice, mia pewno, e w stosownej chwili bez trudu zdoa ich sobie podporzdkowa, albo
bd musieli odej. Niektrzy przez zamknite drzwi. Byo to dziaanie cyniczne, ale w tym
czasie Samoobrona nie moga jeszcze liczy ani na masowe poparcie wsi, ani na lepszych
kandydatw w wyborczym wycigu. Wszystkie te dziwaczne typy przycign za sob
narodowiec Janusz Bryczkowski.
Lepper twierdzi, e gldzenia [Bryczkowskiego] o Hitlerze, faszystach, ydach,
oddziaach szturmowych nie bra na powanie. Ale wyrzuci go z partii nie za pogldy, ale za
swoje, przegrane w 1993 roku wybory.
Bryczkowski po rozstaniu z Lepperem nie pozostawa mu duny.
Wszystkie dobre numery Samoobrony byy moje. Zlot gwiadzisty, numer z cystern,
w ktrej gwno byo. Ale to wycie, dziennikarze, go wykreowali. Tego chopa, co to
w gumiakach prosto z pola, z anu pegeerowskiego wylaz i biedaczysko uwierzy w swoj
wielko. Wycie zrobili mu wielk krzywd. Naleao zabi go miechem i by go nie byo, tak
jak teraz go nie ma mwi dziennikarzowi Gazety w 1994 roku.
W Sejmie Lepper, tworzc wizerunek ma stanu, przedstawia si jako wrg
antysemityzmu i rzadko daje si ponie dawnym namitnociom.
Czsto mwi pan w swoich wystpieniach: Oni nakradli. Czy t grup mona
zdefiniowa? pyta w 2003 roku Forum Psychologiczne. Tylko Radio Maryja pozwala sobie
na mwienie o tym wprost.
My powinnimy by tolerancyjni i tak samo w spoecznoci ydowskiej, jak i w polskiej
s dobrzy ludzie i li ludzie, ale mona by sign do historii i pewne sprawy powinny ujrze
wiato dzienne: kim byli czoowi oprawcy SB i UB w Polsce, kim by Beria w Rosji, co
powiedzia gono oficer niemiecki. Dlaczego ydzi maj si obraa o to, e w ich narodzie byli
oprawcy?
Z tego, co wiem, wiele osb pochodzenia ydowskiego zmieniao nazwiska na polskie.
Mona wic sign do korzeni, skd ci ludzie pochodz, i wtedy okazaoby si, e ich
trzecie czy czwarte pokolenie wstecz nazywao si inaczej i maj inne pochodzenie.
Rwnie doy partyjne Samoobrony pozwalay sobie na antysemickie komentarze.
Podczas obrad sejmiku wojewdzkiego w Poznaniu pose Tadeusz Dbicki powiedzia radnym:
Dobry yd to martwy yd, za co Lepper go skarci, ostrzegajc:
Ja na aden antysemityzm w partii nie pozwol.
Sukcesem Leppera w tworzeniu wizerunku Samoobrony miao by wstpienie w jej
szeregi eksperta, pierwszego z tytuem profesora, Mirosawa Krajewskiego. Szczeg: Krajewski
habilitacj zawdzicza plagiatowi.
Doradc prawnym Leppera by mecenas Andrzej D. Zasyn utworzeniem
w Samoobronie Centrum Informacji Aferalnej (CIA). Ta propagandowa, reklamowana na
billboardach komrka powstaa w 2002 roku i miaa zachca obywateli do wsparcia partii
w walce z przestpczoci. Apel okaza si nad wyraz skuteczny, bo za kraty trafi sam jego
pomysodawca, oskarony o udzia w praniu brudnych pienidzy mafii paliwowej. Zapewne
jednak nie dziki CIA, bo cho podano na plakatach numer telefonu, nikt nie zadzwoni.
W badaniach opinii spoecznej CBOS z 2006 roku za najbardziej skorumpowan parti
spoeczestwo uznao Samoobron.
Doradc do spraw ekonomicznych Leppera by Jzef J., oskarony o wyudzenie
czterystu milionw zotych i osadzony na prawie dwa lata w areszcie. To chyba jedyny czonek
Samoobrony, ktry w kampanii wyborczej obiecywa, szczerze, popraw bytu wasnego, a nie
ogu. W 2009 roku, gdy kandydowa do Europarlamentu, wymyli haso: Do dugoletnich
tymczasowych aresztw. Haso nie chwycio, podobnie jak oferta sto zotych za kady gos.
Szefem wszystkich doradcw Leppera by Kazimierz Zdunowski, skazany w 2000 roku
na dwa lata za wyudzenie kredytu. Zasyn pomysem, by ograniczy kompetencje Narodowego
Banku Polskiego. Bya to forma retorsji, wynikajca z rozwinicia myli samego Leppera.
Przewodniczcy Samoobrony uwaa bowiem, e NBP kryje gdzie, w tajemnicy, wielkie
miliony, ktre naleaoby odda spoeczestwu.
Samoobrona znalaza te doradc za oceanem. Zbigniew Kaczoruk, rzekomy znawca
Polonii amerykaskiej, zosta ekspertem do spraw USA. Przyjecha do Polski, oeni si,
ustatkowa i w peni zaangaowa w pomoc Lepperowi. Znalaza go jednak ona z Ameryki,
alc si, e zostawi j z dugami i bez rozwodu. Jako e w Polsce bigamia nie ma wikszego
zrozumienia w opinii spoecznej, Kaczoruk z otoczenia Leppera znikn.
W sprawach Wschodu Lepperowi doradza Piotr P., ktry rwnie mia doktorat
szemranej ukraiskiej uczelni. Dosta dwa lata wizienia za skopanie i zgwacenie swojej
konkubiny, ale Sd Najwyszy nakaza spraw gwatu zbada ponownie. Piotra P. uniewinniono.
Inna jego partnerka oskarya z kolei szefa Samoobrony o molestowanie seksualne.
Blisko Leppera, gdy zaj fotel wicepremiera i ministra rolnictwa, by Wiesaw Podgrski
alias Hubert von Schnaps. Po sejmie, z przepustk dziaacza partyjnego, przechadza si
w czarnym gralskim kapelusiku. W resorcie rolnictwa mia posad doradcy do spraw kultury
i dziedzictwa narodowego, by promowa budow koo Grunwaldu wysokiego na kilkaset metrw
pomnika w ksztacie mieczy. By te brzuchomwc i klaunem, wynajmujcym si na imprezach
urodzinowych dla dzieci. Gdy Samoobrona wypada z polityki, stworzy pod Warszaw muzeum
kiczu. W 2011 roku popeni samobjstwo.
W 2002 roku doradza Lepperowi Ryszard Czarnecki, byy dziaacz Zjednoczenia
Chrzecijasko-Narodowego. Specjalizowa si w polityce zagranicznej i szkoli modziewk
Samoobrony. Trzy lata pniej zasili szeregi Leppera w awach poselskich, by w kocu przej
do Prawa i Sprawiedliwoci.
Wiarygodnoci doda Lepperowi take Business Centre Club, jedna z najwikszych
polskich organizacji zrzeszajcych przedsibiorcw. W 2005 roku, gdy szef Samoobrony
szykowa si do rzdu z PiS, BCC zaprosi go na obrady prestiowej izby gospodarczej Rady
Przedsibiorczoci. Lepper pozna tam Marka Goliszewskiego, prezesa BCC, i znanego
biznesmena Jana Kulczyka. Rozmowa z Lepperem, ktry uznawa kapitalizm za zo, bya tak
owocna, e powoano wspln grup eksperck. Goliszewski stwierdzi wtedy, e nie wyczu
u Leppera populizmu. Samoobrona sza wwczas do wadzy z hasem oboenia najbogatszych
pidziesicioprocentowym podatkiem.
By sformalizowa liczne grono jak pisano w Gosie Samoobrony: wybitnych
ekspertw, powoano w partii komrk pod nazw Krajowy Zesp Lektorski, na ktrej czele sta
Bolesaw Borysiuk, mwicy o Lepperze mj szef i przyjaciel. To byy dziaacz Towarzystwa
Przyjani Polsko-Radzieckiej, ktry namawia Leppera do zacieniania kontaktw z Rosj.
Poznali si dopiero w 2001 roku, ale Borysiuk szybko awansowa, zdobywajc mandat poselski.
By typowany na szefa resortu Spraw Wewntrznych i Administracji.
Zespoy Lektorskie pod wodz Borysiuka zbieray si, by omawia problematyk
gospodarczo-finansow, zagadnienia polityczno-ustrojowe i historyczne. To z tego zespou
mieli si wywodzi przyszli ministrowie, gdyby Samoobrona zdobya wadz. W oczekiwaniu na
jej przejcie eksperci czytali gazety, by wychwyci artykuy szkalujce Leppera, i pisali
wystpienia poselskie.
Pose Samoobrony Piotr Misztal w wywiadzie dla Gazety Wyborczej odkrywa kulisy
ich pracy:
Polityk Samoobrony, ktry ma wystpi z trybuny, dostaje ju napisany tekst
i instrukcj, e o tej godzinie ma wsta i gada z mwnicy. No i czyta, i nie wie o czym. Nie daj
Bg, eby kto go o co spyta. Wszyscy si o to martwi, eby potem jaki dziennikarz pytania
nie zada.
Przygotowywanie wystpie posw i ich cenzurowanie byo dla Leppera oczywiste.
Niech pan przejrzy interpelacje, nad ktrymi partia nie miaa kontroli, to dopiero
zobaczy pan, jakie bzdury wypisyway Hojarska, Zbyrowska i inni posowie [Samoobrony]
mwi dziennikarzowi tygodnika ANGORA, gdy wymienione posanki odeszy ju z partii.
W interpelacji z 2007 roku Renata Beger wygasza:
Na terenie wojewdztwa wielkopolskiego istnieje szereg zakadw rnych gazi
przemysu, w ktrych obserwuje si znaczcy wzrost emisji odorantw, powodujcych zuboenie
strefy przyjemnych odczu czowieka i wrcz stwarzajcy zagroenie dla jego komfortu oraz
bytu w rodowisku.
Nie udao mi si dowiedzie, czy to dzieo posanki, czy eksperta.
Kobiety

W Sejmie, w kadencjach z 2001 i 2005 roku, kobiety to jedna czwarta posw
Samoobrony. Nigdy jednak nie wykorzystywano ich medialnie. Wizerunek kobiety Samoobrony
zdominoway Renata Beger i Danuta Hojarska. W telewizyjnym show Szymona Majewskiego
Hojarska miaa swoj karykatur z wosami przyczepionymi do piersi i ponc czupryn.
Z trybuny sejmowej skarya si:
Ot moja crka [] wcza telewizor we wtorek wieczorem, jest program pana
Majewskiego show, gdzie suchej nitki na mnie si nie zostawia. Dziecko idzie do szkoy, szeset
dzieci mieje si z niej. Co ja mam zrobi? Co zrobi ministerstwo w tej sprawie? Czy taki chory
redaktor ma prawo pokazywa to w telewizji? Czy ministerstwo mi w tej sprawie pomoe?
Nie pomogo, wic Hojarska pozwaa stacj telewizyjn.
Pojawienie si w 2005 roku Sandry Lewandowskiej, wysokiej dwudziestoomioletniej
blondynki, ubierajcej si z mieszczaskim sznytem, dodao Samoobronie powabu.
Lewandowska nie przydawaa partii powagi eksperta, ale wystpia w telewizyjnym show Taniec
z gwiazdami.
Lepper mia jednak w partii dwie dziaaczki, ktre mogy pozytywnie wpyn na jego
wizerunek.
Anna Kalata, minister pracy z ramienia Samoobrony w rzdzie z PiS, korpulentna,
o sympatycznej twarzy, wyksztacona, nie miaa opinii superfachowca, ale te dugo unikaa
kompromitacji. Dopiero pod koniec sprawowania urzdu przyapano j na wydawaniu
publicznych pienidzy na kosmetyczk i doradcw telewizyjnych. W jej ministerialnym
gabinecie odbyway si seanse szkole z czenia sygnaw werbalnych i niewerbalnych,
charyzmy, intuicji i stylizacji. Podatnicy zapacili za to jedenacie tysicy zotych. Z kolei
agencja telewizyjna ustawia pani minister do wystpw przed kamer, za co podatnicy pac
kolejne trzynacie tysicy zotych.
Genowefa Winiowska, bya sekretarka Leppera, zaja jego miejsce w fotelu
wicemarszaka sejmu, gdy zosta wicepremierem w rzdzie PiS w 2006 roku. Pose Krzysztof
Filipek, byy kierowca Leppera, rekomendujc Winiowsk z trybuny sejmowej, tak opisywa jej
kompetencje:
Urodzia si w 1949 roku, dziaaa w Samoobronie, tworzya program Samoobrony, jest
posank Samoobrony.
Bdc szefow komisji mniejszoci narodowych, Winiowska sama opisaa swoje zalety:
Fakt, e nie znam dobrze adnej z mniejszoci, jest pozytywny, bo bd wszystkie
traktowa tak samo.
W cigu siedmiu lat posowania, mimo penienia wysokiej funkcji, Winiowska ledwie
kilka razy bya gociem mediw. Raczej nie z powodu maomwnoci, jak tumaczono w partii.
Jak finansowa rozgonie pastwowe? pyta Winiowsk dziennikarz.
Polskie Radio, powiem z gbi serca, kocham Polskie Radio, bo w radio, w audycjach
czysto publicystycznych czy reportaach, uczyam si tej filozofii ycia. Take Polskie Radio
odbiega na pewno od telewizji, take tu jest bardzo, bardzo duy plus, pitka z plusem.

Wadza


Prawie jak prezydent

Otoczony kobietami, ekspertami, zaopatrzony w biuletyn propagandowy, zaprawiony
w medialnych bojach, Lepper startuje do swoich najwaniejszych wyborw parlamentarnych
w karierze.
Samoobrona w 2005 roku cieszy si najwiksz popularnoci w swojej historii, bo
spoeczestwo rozczarowao si rzdami lewicy, kojarzonymi ze skandalami, z ktrych do
historii przejdzie sprawa posa SLD zamawiajcego w ramach apwki auto, koniecznie
z firankami.
Wedug sonday Samoobrona moe liczy nawet na siedemnastoprocentowe poparcie.
Socjolog Radosaw Markowski ocenia wtedy, e partia Leppera przyciga sfrustrowanych
mieszkacw maych miasteczek, gwnie mczyzn z wyksztaceniem podstawowym
i zawodowym. Samoobrona, zdaniem Markowskiego, eruje na niewiedzy i dezorientacji, na
ludziach wierzcych w cuda i obwiniajcych elity o swoje nieszczcia.
Lepper do wsplnego startu w wyborach parlamentarnych 2005 roku zaprasza wszelkie
grupy roszczeniowe: zwizki grnicze, pielgniarki, emerytw i rencistw, maszynistw,
bezrobotnych, a nawet takswkarzy. Na listach Samoobrony o mao nie lduj nawet zwizki
policyjne, ale wycofuj si, przypominajc sobie, e musz czasem Leppera konwojowa na
rozprawy sdowe.
Gdyby Samoobrona zdobya wadz samodzielnie, grnicy dostaliby gigantyczne
emerytury, kady bezrobotny prac, a takswkarze nie paciliby podatkw.
Samoobrona przycza si do wszystkich moliwych protestw. Gdy strajkuje personel
szpitala, dziaacze Leppera zbieraj si na drodze, by spokojnie, cho bez sensu, przechadza si
po pasach na zielonym dla przechodniw wietle.
Medialnego wsparcia Lepper szuka u ojca Tadeusza Rydzyka. Dzikujc zakonnikowi za
pomoc, oskara o szataski atak media krytykujce Radio.
Rodzina szejkw z Arabii Saudyjskiej zapacia za operacj rozdzielenia polskich sistr
syjamskich, co media relacjonoway jako dar niebios. Lepper pisze wic w licie do szejkw:
Nawet najpikniejsze sowa nie s w stanie wyrazi wdzicznoci Narodu Polskiego za ten
pikny odruch serca Jego Wysokoci.
Szejkowie odpowiadaj, czego Samoobrona nie omieszka narodowi ogosi:
W imieniu Jego Krlewskiej Wysokoci Ksicia Abdullaha bin Abdulaziza al-Sauda,
Nastpcy Tronu, Wicepremiera i Naczelnego Dowdcy Gwardii Narodowej Krlestwa Arabii
Saudyjskiej, skadam Waszej Ekscelencji [Lepperowi] serdeczne wyrazy podzikowania dla
Paskich szczerych i szlachetnych uczu.
Rodzina operowanych sistr prosi Samoobron, majc tyle szlachetnych uczu, by
pomoga sfinansowa jeszcze zabiegi innych dzieci.
Janusz Maksymiuk, wiceszef partii, mamrocze:
Przewodniczcy chyba im pomoe. Mam silne wewntrzne przekonanie, e wanie tak
zrobi.
Na stronie internetowej Samoobrony pojawia si informacja, e Lepper cieszy si
trzydziestoszecioprocentowym zaufaniem narodu. Nie podano, e zaj tym wynikiem trzynaste
miejsce, a pracownia spoeczna zrobia te badanie w drug stron: czterdzieci sze procent
Polakw Lepperowi nie ufao.
Kadego dnia, przez kilka miesicy, na konwencjach wyborczych Samoobrony graj
poczone siy muzyki i mini. S Trubadurzy oraz Ich Troje, ciary dwiga Mariusz
Pudzianowski.
Kraj jest zalepiony maymi plakatami Samoobrony, bo oszczdzono na billboardach,
uznajc, e Lepper w powikszeniu le si prezentuje.
Gos Samoobrony ly kadego. O politykach PiS, z ktrymi za chwil,
niespodziewanie, Lepper utworzy koalicj, pisze: Lech Kaczyski to pospolity pieniacz. Obok
umieszczono zdjcie brudnego pisuaru z utopionymi gumowymi kaczkami i podpisem: Teraz,
K, My!.
Ogaszajc nabr na kandydatw do Sejmu, Lepper zapewnia, e nie ma miejsca dla
skazanych przestpcw. Przezornie dodaje, e chodzi o skazanych wyrokiem prawomocnym.
By moe dlatego szefem kampanii wyborczej Leppera zostaje profesor, emerytowany kardiolog,
ktry jest zamieszany we wspprac z gangsterami, ale dopiero czeka na wyrok.
Listy wyborcze kandydatw ukadano te zgodnie ze zrozumia w Samoobronie polityk
prorodzinn.
Id do Sejmu Stanisaw i Wanda ywiscy, najsawniejsze sejmowe maestwo,
Krzysztof Filipek z on, Alfred Budner z crk, Janusz Maksymiuk z on. Z poowic startuje
te Leszek Suek, a jeszcze z crk Genowefa Winiowska.
Lepper siga te po kandydatw, ktrzy z Samoobron nie byli kojarzeni, nie zaprawili
si w blokadach drogowych, ale mieli inne zalety.
Startuje Sandra Lewandowska, moda, pikna i po studiach.
Miejsce na licie dostaje Lech Woszczerowicz, kierowca Leppera, waciciel lombardw
na Pomorzu, zawodnik gimnastyki przyrzdowej.
Jest te element magiczny Krzysztof Jackowski, jasnowidz, ktry przykadajc do czoa
zdjcia ofiar, wskazuje zabjcw. Kandydujc, przepowiada, e wybory wygraj partie
prawicowe, a Samoobrona wejdzie w trjramienn koalicj. W swoich postulatach wyborczych
da wpisania jasnowidzw na oficjaln list zawodw.
Nowi w Samoobronie, acz sawni lub zamoni kandydaci wypieraj wiarusw, ktrzy
w kontrze uciekaj si do swojej specjalizacji blokad.
Dziaacze ze lska okupuj katowickie biuro Samoobrony. Bunt przechodzi przez
Lubuskie i Wielkopolsk, gdzie aktyw partyjny rzuca legitymacjami. Lepper grozi:
Paka nie bdziemy. Uruchomimy weksle. A wtedy przyjdzie komornik.
Ktnie o miejsca na listach trwaj tak dugo, e tu przed wyborami Samoobrona nie
wie, kogo zgosi do Senatu. A e musi zebra gosy poparcia dla kandydatw, to zbiera na listy
bez nazwisk.
By elektorat Samoobrony nie odnis wraenia, e gosuje na osoby przypadkowe,
nieznajce partyjnych idei, kandydaci staj do egzaminu, ktry form przypomina matur. Siedz
w wielkiej sali, w awkach, a nad dyscyplin i samodzieln prac czuwa, przechadzajc si
midzy rzdami, posanka Renata Beger.
Oto przykadowe pytania: Jakie dziaania podj przewodniczcy Andrzej Lepper
przeciwko wojnie i okupacji w Iraku?, Na jakiej myli i koncepcji opiera si program
spoeczno-gospodarczy Samoobrony?.
Partia nigdy nie ujawnia wynikw. Prbk umiejtnoci kandydatw mogo by
odpiewanie, tu przed egzaminem, hymnu Samoobrony. piewaa tylko Beger. Reszta ledwie
mamrotaa, wic dostaa tekst, by wyku go w domu.
Wybory parlamentarne w 2005 roku zbiegaj si z wyborami prezydenckimi. Wedug
sonday Lepper, startujcy pod hasem Polsk trzeba zlepperowa, ma a dwanacie procent
poparcia. Wyprzedza popularnego kardiologa Zbigniewa Relig, Marka Borowskiego i Janusza
Korwin-Mikkego.
Lepper jest tak pewny wygranej, e planuje remont Paacu Prezydenckiego.
Czy jako prezydent bdzie pan nosi biao-czerwony krawat? pyta dziennikarka.
Gdy bd przemawia do narodu, to raczej nie odpowiada Lepper.
ona przeprowadzi si do Warszawy z gospodarstwa?
Woli opiekowa si rodzin.
Co bdzie pan chcia zmieni w paacu?
No kcik sportowy to chyba prezydent Kwaniewski [odchodzca gowa pastwa] ma?
Jeli nie ma, to bd musia go zrobi. Ma salk z rowerkiem i workiem bokserskim. Korty
tenisowe mnie nie interesuj, ale may basen w paacu to by si przyda. Aha, i jeszcze
koniecznie pokj peen kwiatw i rybek.
Oglnie jednak paac si panu podoba?
Czciej obserwuj paac z okien samochodu. Lubi przejeda tamtdy. Przyznaj,
lubi to miejsce.
Lepper zdradza te przygotowanie do roli zwierzchnika si zbrojnych:
Jako najmodszy w jednostce zostaem szefem plutonu chemicznego. To o czym
wiadczy.
Przewodniczcy Samoobrony dostaje w wyborach prezydenckich rekordowe w swojej
karierze pitnacie procent gosw. Zajmuje trzecie miejsce, za Donaldem Tuskiem i Lechem
Kaczyskim. Wyprzedza Marka Borowskiego z lewicy, Jarosawa Kalinowskiego z PSL
i Janusza Korwin-Mikkego. Lepper wygrywa w wielu maych miasteczkach o najwikszym
bezrobociu. W dzkiem bije na gow nawet Tuska i Kaczyskiego.
W drugiej turze, za namow swojego dawnego patrona, Artura Balazsa, przekazuje swoje
gosy Lechowi Kaczyskiemu prezesowi Prawa i Sprawiedliwoci i bratu bliniakowi
Jarosawa. To pocztek zbliania Samoobrony do PiS.
Minister

Lech Kaczyski zostaje prezydentem w padzierniku 2005 roku, a dwa tygodnie
wczeniej jego brat bliniak Jarosaw wygrywa z PiS wybory parlamentarne.
Wyposzczeni czterema latami w opozycji sejmowej w latach 20012005, dziaacze
Leppera take ostrz sobie zby do wadzy, bo zajmuj trzecie miejsce, za PiS i Platform
Obywatelsk. Lepper wprowadza do Sejmu 56 posw.
By rzdzi w 466-osobowym Sejmie, trzeba mie ponad poow gosw. PiS ma 155,
wic szuka partnerw, by realizowa z nimi plan odnowy moralnej kraju. Sojusz Lewicy
Demokratycznej (55 posw), uznawany przez PiS za spadkobierc komunizmu PRL, odpada
z powodw ideologicznych. Z Platform Obywatelsk (133 posw) PiS kci si o resorty
siowe. Rozmawia te z Polskim Stronnictwem Ludowym (25 posw), ale daje to za mao
gosw w Sejmie. Dorzuci do tego Samoobrony si nie da, bo Lepper z ludowcami si nie lubi.
Ludowcy i narodowo-katolicka Liga Polskich Rodzin pasuj, ale gosw znw za mao. W gr
wchodzi tylko koalicja z Samoobron i LPR.
Zaczynaj si wic podchody pod Samoobron, ale pocztek umizgw siga lata 2005
roku, gdy rzdzi jeszcze SLD. Miao si odby wtedy gosowanie nad raportem sejmowej komisji
ledczej, ktra badaa udzia politykw lewicy w aferze korupcyjnej. PiS chciao, by Samoobrona
popara uderzajcy w lewic raport Zbigniewa Ziobry, posa PiS z komisji ledczej. Wspomina to
w ksice Rozrachunki i wyzwania Ludwik Dorn, wtedy najbliszy wsppracownik braci
Kaczyskich:
Moj wielk zasug jest zblienie PiS-u z Samoobron []. Co zrobi, eby
Samoobrona odrzucia swj raport i popara Ziobr? Wymylilimy, e pjdzie Marek Suski
[pose PiS] i z nimi pogada. Suski wrci i mwi, e w Samoobronie uwaaj, e jest zbyt mao
wany, by prowadzi negocjacje. Wtedy [Jarosaw] Kaczyski poprosi mnie, argumentujc, e
kiedy sam pjdzie, bd mu to wyciga do koca ycia.
Lepper podczas rozmw z Dornem skalkulowa w kilka minut, e raport Ziobry jest
ostrzejszy, a ten przygotowany przez Samoobron nie ma szans w gosowaniu. Popar wic raport
PiS. Dorn wspomina:
Od tego czasu jestem o jego zdolnociach politycznych bardzo dobrego zdania. [] Jest
decyzyjny, konkretny i racjonalny. Oczekuje od partnera uwzgldnienia jego interesw i to daje
pole do negocjacji.
Po wyborach w 2005 roku Jarosaw Kaczyski, szef PiS, urzd premiera proponuje
figurantowi, nieznanemu wtedy nauczycielowi Kazimierzowi Marcinkiewiczowi. Przed
wyborami Kaczyski obieca bowiem, e jeli jego brat zostanie prezydentem, to on nie obejmie
urzdu premiera. Prezes PiS nie spieszy si jednak z formalizowaniem sojuszu z LPR
i Samoobron, liczy na ich ciche wsparcie w Sejmie, co zostaje nazwane paktem
stabilizacyjnym. Podpisano go w lutym 2006 roku, tylko przed kamerami telewizji Trwam
zakonnika Tadeusza Rydzyka. Pakt mia gwarantowa Kaczyskiemu, e Samoobrona i LPR
popr ustawy PiS, majce by fundamentem pod IV RP, jak nazwano okres rzdw Prawa
i Sprawiedliwoci, i wcielenie w ycie gwnego hasa odnowy moralnej kraju.
Ale stabilizacji z paktu pynie mao. Kazimierz Marcinkiewicz, premier-figurant z PiS,
wspomina w ksice Kulisy wadzy:
Za kady projekt [ustawy] trzeba byo paci Samoobronie i LPR rne haracze i pewnie
dlatego Jarosaw Kaczyski doszed do przekonania, e trzeba to po prostu ustabilizowa
w postaci koalicji.
Marcinkiewicz dosta wic polecenie od Kaczyskiego, by wcign Samoobron i LPR
do rzdu. We wspomnieniach premier opisuje, jak mia wwczas ocen Samoobroony:
To s ludzie, ktrzy w sposb niejasny budowali swoje kariery, a zbudowali parti bdc
spk z bardzo ograniczon odpowiedzialnoci, swojego rodzaju prywatny folwark polityczny.
Ludwik Dorn nie mia adnych zudze co do roli Samoobrony w koalicji:
Oni [Samoobrona i LPR] zabiegali o swoje interesy, natomiast nie mieli aspiracji do
sprawstwa politycznego. Nie oczekiwali innych korzyci z rzdzenia, ni tylko dorane
tumaczy w Rozrachunkach i wyzwaniach.
Marcinkiewicz wspomina te rozmowy z on:
Mwia tak: Kazik, jeste przyzwoitym czowiekiem, wiele osb to wie. Wchodzc
w tak koalicj, z takim Lepperem i z takim Giertychem, przestajesz nim by. Bo nie dasz rady
by porzdnym czowiekiem w wiecie brudu, w bagienku politycznym. Jeeli tam wchodzisz,
musisz si ubabra, a to spadnie na ciebie, a take na nas.
Lepper, w turbanie i niebieskiej szacie, jedzie wtedy na osioku. W jego oczach,
wypatrujcych horyzontu, wida zdziwienie. Obok niego kroczy Renata Beger, z warkoczem
wystajcym spod chusty. Dookoa gestykuluj postacie w szarych narzutach. To cz otwartej
w 2006 roku ekspozycji figurek bajkowych w Muzeum Lalek w Pilznie koo Rzeszowa. Zofia
Ggaa-Bohaczyk, dyrektor muzeum, bya z figurki Leppera, Alibaby, bardzo zadowolona.
A czterdziestu rozbjnikw, koo figurki Renaty Beger? pytam Gga-Bohaczyk.
Trudno rozpozna.
Bo i po co? Reszta Samoobrony, moe z wyjtkiem Beger, w wiadomoci spoecznej
nie bya przecie wtedy rozpoznawalna.
Alibaba zalega ju w magazynie. Obok Casanovy Leszka Millera (Niewane, jak
mczyzna zaczyna, ale jak koczy), tytuowego skpca z dramatu Moliera Leszka
Balcerowicza, Chochoa z Wesela Lecha Wasy, czy straaka z bajki Jak Wojtek zosta
straakiem Waldemara Pawlaka (szef PSL jest prezesem Ochotniczej Stray Poarnej). Dugo
trzymaa si wystawa krasnoludkw, ktrym przewodzi krl Lech Kaczyski (prezydent)
z krlow maonk. Ale i ta kraina trafia do magazynu, gdy w 2010 roku pod Smoleskiem
rozbi si prezydencki samolot, w ktrym zgina prezydencka para wraz z dziewidziesicioma
czterema osobami politykami, honorowymi gomi, czonkami zaogi leccymi na obchody
rocznicy mordu katyskiego.
Koalicja bagienka politycznego zostaa zawarta w maju 2006 roku. Nadal, cho wstydzi
si tego jego rodzina, premierem jest Kazimierz Marcinkiewicz. Andrzej Lepper zostaje
wicepremierem i szefem resortu rolnictwa, a Roman Giertych, przywdca LPR i Modziey
Wszechpolskiej, przyapywanej na hitlerowskich pozdrowieniach, ministrem edukacji narodowej.
Lepper, odbierajc od prezydenta Lecha Kaczyskiego nominacj na wicepremiera
i ministra rolnictwa, skada przysig amicym si gosem, koczc j sowami tak mi
dopom Bg.
Zaraz skada rolnikom szereg obietnic.
P miliarda zotych pomocy za szkody wyrzdzone przez susz. Ale osiemdziesit
procent poszkodowanych pomocy nie dostaje.
Dopaty do paliwa rolniczego. Gdy rolnicy narzekaj, e musz zbiera faktury za paliwo,
Lepper przekonuje, e nie s one potrzebne. Rolnicy nie zbieraj, faktury okazuj si potrzebne,
dopaty przepadaj.
Obiecuje te mniejsze kary za nadprodukcj mleka, ktre egzekwuje Unia Europejska.
Byy wiksze.
Katarzyna Kolenda-Zaleska, dziennikarka TVN, komentuje:
Jarosaw Kaczyski, godzc si na koalicj z Samoobron, wysa do wyborcw,
zwaszcza swoich wyborcw, bardzo klarown informacj: A teraz, kochani wyborcy,
pocaujcie nas wszystkich w kupry. PiS chce sam siebie przekona, e z Lepperem mona
zmienia Polsk. Rzd mniejszociowy to pewnie nie by szczyt marze, ale miao si poczucie,
e z kulturalnym premierem Marcinkiewiczem dokd moe dojdziemy. Dokd dojdziemy
z Andrzejem Lepperem? A strach pomyle.
Piotr Pacewicz, publicysta Gazety, omawia sonda, z ktrego wynika, e koalicja
podoba si mniej wyksztaconym mieszkacom wsi i maych miasteczek:
Granic poparcia dla tego przepraszam za sowo ukadu jest matura: kto jej nie ma,
jest raczej za, kto j ma, jest zdecydowanie przeciw. I drugi podzia: mieszkacy wsi s troch za,
a miast bardzo przeciw. Poparcie dla PiS w koalicji z Samoobron zeszo, jak mwi
socjologowie, w d drabiny spoecznej do najbardziej rozczarowanych.
Etyk Magdalena roda:
Przewodniczcy Lepper niczym Terminator ma kilka wciele, by nie powiedzie
objawie. Spada w wiat publiczny w odmiennych dekoracjach, cho w takiej samej roli. Jako
amacz norm prawnych, moralnych, obyczajowych, dobrego smaku. Od lat jest wydarzeniem
medialnym bawi, wcieka, prowokuje, niszczy. Wprawia w osupienie arogancj, nieuctwem,
naiwnoci, bezczelnoci. Proces nobilitowania Leppera z roli nieodpowiedzialnego
politycznego wataki do roli ma stanu zosta zainicjowany przez parti praworzdnych
i sprawiedliwych braci Kaczyskich. Gotowi s oni jak si wydaje wej w koalicj nawet
z mafi, by przeprowadzi rewolucj moraln i polityczn (by zwalcza afery, najskuteczniej
wzi do pracy aferzystw to nowa dewiza PiS).
Przeciwko koalicji czynnie zaprotestowali tylko wrocawscy studenci. Podczas majowych
juwenaliw przeszli ulicami, niosc transparenty z napisem Lepper do wizienia, Giertych do
widzenia.
W lipcu, dwa miesice po zawizaniu koalicji, Jarosaw Kaczyski zastpuje premiera
Kazimierza Marcinkiewicza samym sob. Kaczyski mia pono do sonday, z ktrych
wynikao, e Marcinkiewicz jest od niego popularniejszy. Marcinkiewicz spotka si te, za
plecami szefa PiS, z Donaldem Tuskiem, przewodniczcym opozycyjnej PO. A Lepper, obraony
na PiS, e nie daje obiecanych stanowisk dla dziaaczy Samoobrony, nie przychodzi na
uroczysto desygnowania swojego nowego premiera.
W swoim expos Kaczyski przedstawia wasn wizj Polski. Wspomina o nowoczesnej
gospodarce, budowie trzech milionw mieszka, walce z korupcj. Odrzuca te zachodnie
wzorce obyczajowe, przypominajc, e maestwo to zwizek kobiety i mczyzny, a Koci
katolicki uznaje za fundament polskiego ycia narodowego.
Po p roku swoich rzdw Lepper trafia na grk wieprzow rolnicy wyhodowali
wicej wi, ni ludzie byli w stanie zje. Spada wic cena ywca w skupie. Minister, ktry
przez pitnacie lat blokowa drogi, by walczy o wysze ceny skupu, staje przed widmem
rolniczych blokad.
Stu chopw tarasuje drog w Wielkopolsce. Przewodzi im rolnik Alfred Budner,
niedawny kolega Leppera z blokad i partii. By przycign dziennikarzy, wzorem szefa
Samoobrony Budner chwyta siekier i rbie na pieku biao-czerwony krawat.
Minister Lepper, ktry przed laty okupowa resort rolnictwa, a w sdach nadal ma sprawy
za nielegalne blokady, teraz ostrzega rolnikw:
Jeeli do ministerstwa przyjdzie organizacja nielegalna, to musi si liczy
z konsekwencjami. Jest w Polsce prawo, jest ochrona urzdw i musz wiedzie, co im za to
grozi.
Media czekaj pod sal sportow w Lesznie na pierwsze bezporednie spotkanie ministra
Leppera z rolnikami, ktrzy trzymaj transparent Z blokad na salony. Lepper si boi, e
zostanie obrzucony jajkami. Biuro Ochrony Rzdu szuka ich po kieszeniach rolnikw. Minister
siada za stoem, obok staje BOR z parasolami w rkach. Lepper, zdenerwowany, mwi:
Gwidcie dalej.
Rolnicy wypominaj mu kolesiostwo, nepotyzm, afery kryminalne kolegw, z sytuacj
na rynku rolnym. Lepper wskazuje winnych: spisek wielkich koncernw, ktre ustalaj ceny,
a warunki dyktuje Unia Europejska, wic minister niewiele moe. Rolnicy dalej gwid.
Jeden si wyamuje, zmienia temat, prbuje gasi emocje. Jest nieogolony, ubrany
w kufaj i gumiaki. Ale to nie rolnik, lecz podstawiony i przebrany asystent Stanisawa
ywiskiego, weterynarz Jacek Popecki.
Poparcie spoeczne dla Samoobrony spada w tamtym okresie o poow.
Lepper, chcc by pewnym, e jego szczodro zostanie pokazana przez telewizj
rzdzon gwnie przez dziennikarzy sympatyzujcych z PiS, rozdaje przed kamerami gotwk.
W sierpniu 2007 roku wylewaj rzeki i topi gospodarstwa. Lepper zjawia si na lsku
z walizk, z ktrej wyjmuje dla poszkodowanych sto tysicy zotych pochodzcych z budetu
partii.
Samoobrona swj program realizuje, rezygnujc z niego. Do kosza id obietnice
piciokrotnego podwyszenia kwoty wolnej od podatku czy niespena dziewiciuset zotych
zapomogi dla kadego bezrobotnego.
Roman Giertych z LPR, minister edukacji, zadowala si tylko drobnymi potyczkami na
froncie wojny ideologicznej. Kae nosi dzieciom mundurki w szkoach, wycina ze spisu lektur
pisarzy nieposusznych, jak choby Witolda Gombrowicza, daruje te uczniom oblan matur.
PiS nie ma lekko ze swoim ministrem rolnictwa. W trakcie p roku wsplnych rzdw
Lepper co kilka tygodni ogasza, e zerwie koalicj. W lipcu 2006 roku jeli w budecie nie
bdzie dopat do ubezpiecze rolniczych. W sierpniu jeli jego wasny rzd nie zwikszy pensji
subie zdrowia, sotysom i nie dorzuci na pomoc spoeczn. We wrzeniu jeli nie dostanie
wicej pienidzy na wasne ministerstwo, a polscy onierze zostan wysani na wojn do
Afganistanu.
21 wrzenia 2006 roku okoo godziny siedemnastej paski telewizyjne przybieraj
alarmistyczne kolory: Kaczyski wyrzuci Leppera.
Po chwili Jarosaw Kaczyski wydaje owiadczenie:
Sytuacja, ktra wytworzya si w ostatnim czasie, nie moe by kontynuowana. Polska
potrzebuje spokoju i stabilizacji, dlatego e ma wielkie szanse, ktre moe zrealizowa, ale tylko
wtedy, jeeli bdzie spokojnie i dobrze rzdzona. Pan Andrzej Lepper otrzyma szans na
uczestniczenie w takim procesie dobrego rzdzenia. [] Otrzyma szans cakowitej zmiany nie
tylko swojego politycznego imageu, ale take swojej politycznej funkcji w naszym yciu
publicznym. Z tej szansy nie skorzysta. Po krtkim czasie powrci do swoich praktyk, powrci
do czego, co trzeba okreli jednym sowem: warcholstwo. My warcholstwa w adnym razie nie
moemy tolerowa. Podjlimy wysiki zmierzajce do tego, by rzd utrzyma wikszo. Jeeli
to si nie powiedzie, jedynym rozwizaniem bd przyspieszone wybory.
Stacja TVN24 czy si telefonicznie z Lepperem, ktry owiadcza, zdenerwowany:
To, co powiedzia premier, to inaczej nie mona tego nazwa jak chamstwo, chamstwo
i jeszcze raz chamstwo. To nie ja zachowaem si jak awanturnik, jak cham, jak niewychowany.
Brak kultury w ogle, politycznej, osobistej. To, co premier wyprawia w tym rzdzie, nie
konsultujc niczego z nikim, ja i tak wytrzymaem bardzo dugo, wytrzymaa Samoobrona.
Ponianie, upokarzanie, niewywizywanie si z umw ustnych, z umw pisanych, i dzisiaj to
premier koalicj zerwa. Ja nie rozpaczam, ja byem przygotowany na wszystko i po PiS mona
si spodziewa wszystkiego. Prezydent Wasa mia sto procent racji. To nie s ludzie do tego,
eby budowa, tylko burzy i jeszcze raz burzy. I nie dziwi si temu, co powiedzia pan Tusk,
e oni nie mog si dogada z nikim. I nie moe PiS z nikim. Oni si dogadaj tylko i wycznie
z tymi, ktrzy na kolanach przed nimi chodz i wykonuj to, co oni chc. Jak kto ma inne
zdanie, to koniec.
Kaczyski mia do ktni Leppera o posady i stanowiska rzdowe dla Samoobrony. Ale
pojawi si problem: jak teraz rzdzi? Rozstanie z Samoobron oznaczao dla PiS utrat
wikszoci sejmowej. Partia Leppera, na zo, zaczyna gosowa przeciwko ustawom PiS. Partia
Kaczyskiego potrzebuje wic ponad dwadzieciorga posw, by myle o dalszej wadzy.
Kaczyski grozi wczeniejszymi wyborami. Lepper zwiera szeregi, nakazujc swoim
chodzi po sejmie w biao-czerwonych krawatach.
Prawo i Sprawiedliwo chce podebra Samoobronie posw. Na drodze staj weksle.
Samoobrona i dziennikarze TVN zastawiaj na PiS puapk, ktra odkrywa kulisy
politycznych targw.
Renata Beger nagrywa w swoim pokoju hotelowym spotkanie z posami PiS Adamem
Lipiskim i Wojciechem Mojzesowiczem. To kurierzy Kaczyskiego, ktrzy maj j nakoni do
odejcia z Samoobrony i zabrania jak najwikszej liczby posw, by PiS mogo dalej rzdzi. To
fragment nagrania:
Czyli pani z grup piciu osb, czyli razem sze osb, chciaaby wstpi do PiS. Jakie
s oczekiwania? dopytuje Lipiski.
No tak, jak powiedziaam odpowiada Beger.
Czyli co? Sekretarz stanu, tak?
I to natychmiast.
Wie pani, to aden problem, bo my mamy mnstwo stanowisk, znaczy mnstwo, nie ma
adnego problemu z tym, a te pozostae osoby?
One
Wolabym, eby nie szarpali sekretarzy stanu.
Gdy TVN ujawnia nagrania, Samoobrona triumfuje. Beger tumaczy, e chciaa pokaza,
ile jest w Polsce korupcji.
eby mj kraj by uczciwy.
Prawo i Sprawiedliwo jest w odwrocie, ale w sondaach traci do opozycyjnej Platformy
Obywatelskiej ponad dziesi procent. Wczeniejsze wybory gro utrat wadzy. Samoobrona
te by si skurczya, a LPR balansowaa na granicy progu wyborczego. Niedawnym koalicjantom
nie zaley wic na rozwizaniu Sejmu.
Roman Giertych, lider LPR, apeluje przestraszony, by Kaczyski z Lepperem si
pogodzili. I si godz. Koalicja znw zostaje zawizana.
Micha Ogrek, satyryk, komentuje:
Rzdzca partia zaczyna przebkiwa o koalicji z partnerem, ktrego wanie z hukiem
wyrzucia, to jest z Andrzejem Lepperem. Porzekado nie wchodzi si dwa razy do tej samej
rzeki w polityce brzmiaoby raczej nie wchodzi si dwa razy w te same cieki.
Totaln porak dla Samoobrony okazuj si wybory samorzdowe z jesieni 2006 roku.
Lepper liczy na ponad dziesi procent mandatw samorzdowych, dosta dwa razy mniej. To
oznacza dwa razy mniej posad dla coraz bardziej sfrustrowanych dziaaczy.
Wkrtce Samoobron i koalicj wstrznie kryzys, ktry bdzie pocztkiem koca
Leppera.
Buhaje

7 grudnia 2006 roku minister Andrzej Lepper na konferencji prasowej ogasza:
To szeroko zakrojony spisek.
Powiadamia prokuratur oraz Agencj Bezpieczestwa Wewntrznego, e prbowano
obali jego rzd. Bya to odpowied na artyku, ktry opublikowaem dzie wczeniej
w Gazecie Wyborczej.
Mia to by reporta o krtactwach finansowych w partii i otaczajcym si postaciami
z pwiatka pole Stanisawie ywiskim, ale wysza epopeja obyczajowoci, odsaniajca
wiat dz, prymitywizmu, zdziczenia. wiat polityki z udziaem Samoobrony.
ywiski. Krpy, o tubalnym gosie, krtko ostrzyonych wosach i umczonej twarzy,
skoczy w PRL rolnicz zawodwk, wsppracowa, jak przyzna, ze Sub Bezpieczestwa.
W latach dziewidziesitych, wraz z on Wand, wstpi do Samoobrony, by walczy
o darowanie dugw. Jednak dopiero w 2001 roku jego nazwisko pojawio si w mediach, gdy
pewnej nocy, wraz z Lepperem, ucieka ze swojego poncego domu. Agencja ubezpieczeniowa
podejrzewaa, e zaduony ywiski chcia wyudzi odszkodowanie, ale Lepper ogosi, e to
by zamach na jego ycie.
W Sejmie 2001 roku ywiscy zasiedli w awach poselskich. Stanisaw zosta szefem
Samoobrony w wojewdztwie dzkim, coraz czciej pokazywa si w mediach.
Mieszkali koo Radomia, biuro poselskie mieli w Tomaszowie Mazowieckim. Pierwszy
raz pojechaem tam wczesn jesieni 2006 roku, tu przed wyborami samorzdowymi, by
sprawdzi, czy potwierdz si informacje o osobach z pwiatka, krcych wok posa.
Otrzymaem je od prominentnego dziaacza Samoobrony, zajmujcego wysokie
stanowisko w partii i uchodzcego za bliskiego wsppracownika Leppera. Spotkalimy si pod
koniec lata 2006 roku w jednym z poznaskich hoteli. Gdy krtko przed wydaniem ksiki
zapytaem go, czy chciaby ujawni swoje nazwisko, odmwi.
Nasi radni w Tomaszowie skar si, e ywiski foruje mod kobiet sysz od
niego w hotelu latem 2006 roku. Chodzio o Honorat L., adn brunetk pochodzenia romskiego,
ktra wraz z Lepperem i ywiskim braa udzia w przygotowaniach do kampanii wyborczej,
objedajc z szefami cay kraj.
Honorata L. bya on gangstera, ktry zleci zabjstwo i odsiadywa wyrok. Gdy
pojawiam si w Tomaszowie Mazowieckim, dziaacze Samoobrony nie chc o niej rozmawia,
bo licz na posady samorzdowcw.
Wracam kilka tygodni pniej, ju po wyborach. Ci sami dziaacze, ale ju wciekli, bo
partia przegrywa wtedy z kretesem. O porak w regionie obwiniaj ywiskiego, mwi mi, e
dupy mu w gowie, nie polityka. Chc si spotka z Honorat L. i jej siostr Magdalen,
szefow biura poselskiego ywiskiego. Ale biuro jest zamknite.
Siedz w ich mieszkaniu, czekam. Wpucia mnie matka, stara Romka, ktra czstuje
herbat. Proponuje wrenie z rki. Zgadzam si, w oczekiwaniu na jej crki. Po godzinie, gdy
nie wracay, wychodz. Z wrb przepowiadajc, e trafi do polityki.
Od dziaaczy z Tomaszowa dostaj telefon do byej radnej Samoobrony w Radomsku
i wsppracownicy ywiskiego Anety Krawczyk. Dzwoni. Przyjmie? Niechtnie. Ale
przyjmuje.
Drzwi na jednym z radomszczaskich osiedli otwiera mi niska brunetka, bez makijau,
z wosami spitymi w kucyk. Rozmawiamy o niczym, w najwikszym pokoju jej maego
mieszkania. Krawczyk siedzi przy duym stole, pokj jest urzdzony skromnie, ciemnymi
meblami.
Mama, gowa mi odpada do pokoju wchodzi najmodsza z trzech crek Krawczyk,
trzymajc w jednej rce kadubek lalki, w drugiej plastikow gow. Naprawiam i chc
wychodzi, gdy Krawczyk zasania twarz domi i pacze. Wychodzi z pokoju, by zagoni dzieci
do ka.
Wyjmuj dyktafon.
Krawczyk do 2001 roku imaa si dorywczych prac, rozstaa z mem, ktry niesolidnie
paci alimenty na jej dwie crki. Gdy Samoobrona wesza pierwszy raz do Sejmu, Aneta gocia
w mieszkaniu Joann, koleank, szefow biura Stanisawa ywiskiego. Pno wieczorem na
telefon Joanny zadzwoni jej przeoony. Chcia wysa po ni samochd z Warszawy, by
przyjechaa do niego do hotelu poselskiego.
Joanna si nie zgodzia, ywiski kaza jej znale inn dziewczyn mwi mi
Krawczyk.
Znalaza? pytam.
Pose zadzwoni znw po kilkunastu minutach. Koleanka oddaa mi telefon i ja
rozmawiaam z ywiskim.
Pojechaa pani?
Niezupenie. ywiski powiedzia, e nastpnego dnia bdzie jecha z szefem do
Tomaszowa. I moe do mnie przyjecha.
Z jakim szefem?
Andrzejem Lepperem. Przyjechali. Czekali na mnie w restauracji Zameczek
w Radomsku. Poszam na spotkanie. Przy stoliku siedzieli Lepper i ywiski.
Po co tam pani posza?
Bo szukaam pracy. Dzie wczeniej ywiski sugerowa przez telefon, e mog
liczy na prac.
A co z seksem?
W rozmowie telefonicznej mi tego nie powiedzia.
A o czym rozmawialicie w hotelu?
O wszystkim. Ale seksu mi jeszcze nie sugerowali. Lepper rozmawia z ywiskim
o polityce, sytuacji w kraju, kogo te obgadywali.
Jak si skoczya ta rozmowa?
Zaproponowali, abym wsiada do samochodu i pojechaa z nimi na spotkanie
z wyborcami gdzie w wojewdztwie dzkim. Potem powiedzieli, abym pojechaa z nimi do
Warszawy. Zadzwoniam do mamy, poprosiam, by zaopiekowaa si dwjk moich dzieci, bo
mam piln spraw. Po drodze zatrzymalimy si na obiad w okolicach Skierniewic, a wieczorem
dojechalimy do hotelu poselskiego.
Czyim samochodem wtedy jechalicie?
To bya subowa lancia, ktr do dyspozycji mia przewodniczcy klubu Andrzej
Lepper. Sejmowa lancia.
O czym mwilicie w samochodzie?
Te o rnych sprawach. Panowie rozmawiali przez telefon, byy arty.
A gdy dojechalicie do hotelu sejmowego, co si tam dziao?
Poszam do pokoju z Andrzejem Lepperem, a po chwili przyszed ywiski. By
alkohol. Pili okoo p godziny.
Wiedziaa ju pani, w jakim celu tam pojechaa?
Oczywicie, domylaam si. Wiedziaam, e to nie jest wycieczka krajoznawcza.
Gdy zostalicie ju sami, to co mwi Andrzej Lepper?
Obiecywa. Miaam dosta prac w biurze poselskim, jeli si z nim przepi.
Powiedzia to wprost?
Tak. Praca za seks.
Zgodzia si pani?
Przewodniczcy kaza mi i pod prysznic. Siedziaam tam p godziny i mylaam, co
mam zrobi. Nie umyam si i wrciam do pokoju. Doszo do zblienia. Spdzilimy w jego
pokoju ca noc. Rano powiedziaam, e musz wraca do domu. Wymyliam jaki pretekst.
I przewodniczcy wezwa kierowc, ktry odwiz mnie do Radomska.
Tym samym autem?
Tak. Lanci. Dwa dni pniej zostaam wicedyrektorem biura poselskiego
ywiskiego w Tomaszowie Mazowieckim.
Seks si skoczy?
Nie. Aby utrzyma t prac, musiaam spa z ywiskim. Do zblie dochodzio, gdy
przyjeda co tydzie na dyur poselski.
Gdzie to si odbywao?
Najczciej w biurze.
A gdyby pani odmwia?
Prbowaam. Gdy stawiaam opr, grozi, e na moje miejsce s setki innych
dziewczyn. Ja miaam dwjk dzieci na utrzymaniu, a m si nami nie interesowa. Mieszkaam
w maym pokoiku u mamy. Chciaam normalnie y, wyrwa si z maego miasteczka,
pracowa. rodki na utrzymanie miaam enujce, cigle na jakiej jamunie. Nie chciaam
w sklepie odmawia dziecku, gdy chciao jogurt. Dlatego ulegam posowi.
Czyli warunkiem pracy by seks?
Tak. W kocu nie mogam na siebie patrze. Czuam si brudna. Gdy ywiski mia
przyjecha do biura, wymylaam innym pracownikom jakie obowizki. Nie chciaam by sama.
Liczyam, e przy wiadkach nie odway si mnie dotyka.
I nie dotyka?
Rnie byo.
Ile zarabiaa pani w biurze?
Okoo tysica dwustu zotych na rk.
By jaki awans?
Ptora miesica pniej zostaam dyrektorem tego biura. Bo koleanka, ktra
zajmowaa to stanowisko, trafia do innej pracy.
Koleanka, ktra nie chciaa spa z ywiskim?
Tak. Ta sama.
Joanna w rozmowie ze mn potwierdzia wersj podan przez Anet Krawczyk.
A Jadwiga Wjcik, bya radna Samoobrony z Piotrkowa Trybunalskiego, powiedziaa mi:
Miaam sygnay o wykorzystywaniu dziewczyn przez posa ywiskiego. Jedn z nich
bya moda dziewczyna, ktra zerwaa po tym swoje zwizki z parti.
Moda dziewczyna to dwudziestoczteroletnia Dominika
*
, ktra dziaaa
w modziewce Samoobrony w Tomaszowie Mazowieckim.
Pracowaa pani u posa ywiskiego? spytaem Dominik.
Nie! Zrezygnowaam z tej oferty po tym, co od niego usyszaam.
Co pani powiedzia?
ebym si przyczya do niego i jeszcze jednej pracownicy.
W jakim celu?
Trjkta seksualnego.
Gdzie to si wydarzyo?
W Warszawie. Pojechaam tam z posem i t jego pracownic z tomaszowskiego biura.
Miaam podpisa umow o prac.
Jak si nazywa ta pracownica?
Nie pamitam, ale ona musiaa spa z ywiskim.
Skd pani wie?
Bo sama mi mwia, e bez seksu z ywiskim nie bdzie pracy.
Jak to si skoczyo?
Byam w szoku, byam zdruzgotana. Wrciam natychmiast do domu i zerwaam
wszelkie kontakty z Samoobron relacjonowaa Dominika.
Mwia o pani? pytam pniej Anet Krawczyk.
To ja.
Nie ostrzega jej pani?
Wrcz przeciwnie. ywiski kaza mi wtedy znale dziewczyn do seksu. Wskazaam
na Dominik, ktra pracowaa w biurze na czarno. Chciaa etat, a ja czuam si jak strczycielka.
Jezu, jak dobrze, e ona si nie zgodzia. Pamitam, e bya zdruzgotana po propozycji posa.
Zupenie inaczej ni moja nastpczyni w biurze. Zastpia mnie w usugach seksualnych dla
ywiskiego.
Skd pani to wie?
Bo byam wiadkiem. Ta dziewczyna przysza do biura ze swoj siostr jakie trzy lata
temu. W biurze by wtedy rwnie pose Waldemar Borczyk. Dziewczyny miay obiecan prac
w Samoobronie i jedna posza do pokoju z Borczykiem, a druga do innego z posem ywiskim.
Wtedy zadzwoni telefon. Kto chcia pilnie z nim rozmawia. Otworzyam pokj i zobaczyam
go w zblieniu seksualnym z t dziewczyn. Ucieka, sposzona. Ale kilka dni pniej zostaa
nieformalnym pracownikiem biura. A posad dyrektora obj Jacek Popecki, obecny asystent
ywiskiego. Obydwie dziewczyny do dzi pracuj w partii.
Czy rozmawiaa pani pniej z t dziewczyn o tym, co si stao?
Nie. One s bardzo lojalne wobec ywiskiego.
Waldemar Borczyk zosta wyrzucony z Samoobrony, gdy chcia pobi swoj asystentk,
Honorat L., i awanturowa si z policj. Stanisaw ywiski komentowa to tak:
Najgorsze jest to, jak facet jest dorosy i nie wie, co ma zrobi z przyrodzeniem. Nie
zamierzam jednak nikomu zaglda do ka.
Dwie kobiety, o ktrych mwia Krawczyk, nie chciay ze mn rozmawia. Podobnie
Borczyk.
Czy po awansie na dyrektora nadal musiaa pani sypia z posem ywiskim? pytam
Krawczyk.
Tak, cho coraz rzadziej.
Ale to by dopiero pocztek pani kariery w partii.
No tak. W wyborach samorzdowych w 2002 roku pose wstawi mnie na pierwsze
miejsce listy wyborczej Samoobrony do sejmiku wojewdztwa dzkiego. Wygraam i zostaam
radn.
Duy awans.
Sama byam zaskoczona. Nie mierzyam tak wysoko. Chciaam tylko mie prac
i utrzyma dzieci. I wtedy miaam. Moimi obowizkami byy prace biurowe i seks z posem [].
Czy zna pani inne kobiety, ktre dostay lub miay dosta prac w zamian za usugi
seksualne?
Tak. Jedna z dziewczyn bya wysok blondynk, ktra pomagaa w biurze i czekaa na
etat. ywiski si do niej zaleca i bya sytuacja, gdy obydwie pojechaymy do hotelu
poselskiego w Warszawie. Piymy alkohol z posem. Ona bya bardzo zamroczona, a on to
wykorzysta i obmacywa j, chcc zacign do ka. Ale nie ulega. Bardzo to potem przeya,
pakaa. Etatu nie dostaa. Druga to wspomniana Dominika.
Czy wspya pani z innymi posami Samoobrony?
Nie. Byo jeszcze jedno zblienie z przewodniczcym Lepperem. Stao si to kilka
miesicy po pierwszym spotkaniu, na pocztku 2002 roku. Byam ju dyrektorem biura
i ywiski zadzwoni z Warszawy, e mam przyjecha, bo szef ma ochot.
Szef?
Andrzej Lepper. I przyjechaa po mnie sejmowa lancia z kierowc. Spdziam noc
z Lepperem i po wszystkim zostaam odwieziona przez kierowc do domu.
Dlaczego po tylu latach postanowia pani o tym powiedzie?
Czuj rozgoryczenie. Czuj si wykorzystana. Oszukana.
Ale startowaa pani w obecnych wyborach. I znw do sejmiku.
Tak, z drugiego miejsca na licie. I nie weszam do rady. Prbowaam skontaktowa si
z posem ywiskim, ale zostaam ju odsunita na margines polityczny, jako przegrana. Jestem
bez rodkw do ycia, ale mam zamiar znale normaln prac. Bez upokorze.
A gdyby si pani dostaa do sejmiku, to nadal by pani milczaa?
Nie wiem. Ale wiem, e wychowuj dzieci i nie mam z czego y. Wiem, e to bdzie
odbierane jako zemsta, ale musz to z siebie wyrzuci.
Szefowie Samoobrony czsto pokazuj si w towarzystwie modych kobiet. Nie
wygldaj, jakby je zmuszano.
Bo wiem, e polityka kusi. Pienidze kusz. Ja jestem dzisiaj kobiet upokorzon,
a ycie wystawio mi rachunek.
Ale robia to pani wiadomie. Kto moe powiedzie: robia karier w Samoobronie,
teraz jest odstawiona na bok, wic si mci.
Pi lat temu byam na zakrcie finansowym i mwiam sobie: tysice kobiet tak robi,
ja zrobi to raz i wyma z pamici. Ale nie mog.
A co bdzie, jeli zadzwoni zaraz pose ywiski i powie: Masz tu kas, odszczekaj
to, co powiedziaa. Co pani zrobi?
Nie wiem. Ale chc powiedzie modym dziewczynom, aby unikay Samoobrony, bo
zostan skrzywdzone.
Znalazem jeszcze jedn mod dziaaczk, Ew K. z Krakowa. Take dostaa od
ywiskiego i Leppera propozycj pracy za seks. Ewa mwi mi, e ywiski mia dwie zasady
lojalnoci. Kobieta, ktra z nim pi, jest lojalna wobec niego. Kobieta, ktra pracuje bez seksu,
jest lojalna tylko wobec partii.
Dlaczego nikt nie protestowa? pytam Ew.
Bo ywiski jest jednym z najbliszych ludzi Leppera. Nikt nie wierzy, e mona go
tkn, robic haas o molestowanie seksualne odpowiada.
Aneta Krawczyk zaprosia do domu najblisz rodzin, by uprzedzi o publikacji. Matka
i ojciec, ktry zmar kilka lat wczeniej, byli przekonani, e robia karier dziki swojej
sumiennoci. Byli z niej dumni.
Aneta baa si reakcji mamy, rodowiska, e jej dzieci bd wytykane palcami.
Obiecalimy, e bez jej ostatecznej zgody nie pucimy tekstu. W kocu zadzwonia
i powiedziaa:
Publikujcie. Niech to si skoczy.
Ale dopiero si zaczo.
Na przeomie grudnia i listopada 2006 roku w koalicji PiSSamoobronaLPR panowa
spokj. Nie liczc sporw o stanowiska rzdowe czy kompromitacji LPR, ktrej przybudwka
Modzie Wszechpolska po raz kolejny zostaa przyapana na heilowaniu. Pose Krzysztof
Filipek zostaje sekretarzem stanu w Kancelarii Premiera. Wybory samorzdowe wygrywa
Platforma Obywatelska, przegrywaj PiS i Samoobrona, ktrej dziaacze s rozgoryczeni.
Artyku zostaje opublikowany 4 grudnia 2006 roku. Lepper przez trzy dni zaprzecza,
zaklinajc na Boga na korytarzach sejmowych, e z Anet Krawczyk nie spa. Ale raczej unika
dziennikarzy, nie zwouje konferencji prasowych, ktre dotychczas tak lubi. Dopiero po trzech
dniach, gdy zebra siy, zasiada ze swoimi wsppracownikami przed kamerami i mikrofonami
dziennikarzy w pokoju prasowym sejmu. Jest wyranie zdenerwowany dolna szczka mu dry
i porusza si na boki.
Najpierw ponownie zaprzecza, e kiedykolwiek spa z Anet Krawczyk, cho przyznaje,
e dziaaczka bywaa gociem w hotelu sejmowym:
Robilimy tam wigili czy moje imieniny, urodziny, spotkania dziaaczy po wyborach.
Mam rwnie sygnay, e ta pani bya, nie wykluczam, w pokoju moim.
Gdy dziennikarzy interesuj szczegy, Lepperowi puszczaj nerwy:
Tak, wszyscy si w pokoju zmiecili! Jeden na drugim lea. Pani redaktor, przestamy
sobie kpi, bo to wy robicie kpiny, a nie ja.
Lepper przyznaje te, e nie moe rczy za ywiskiego, a spraw wyjani
wewntrzpartyjna komisja.
Pacze, mwic o crce, licealistce, ktra zmartwia si publikacj Gazety:
I jako ojciec apeluj, uspokjcie si, dajcie spokj mojej rodzinie.
Przystpuje te do kontrataku. Wskazuje inspiratorw publikacji. S nimi tajemnicze siy,
ktre dziel si na:
Te bliej niesprecyzowane, bojce si koalicji i powstaego za spraw rzdu
PiSSamoobronaLPR Centralnego Biura Antykorupcyjnego, ktre wkrtce zajmie si samym
Lepperem.
1. Te sprecyzowane, majce zwizek z poczeniem pewnych ogniw w pewnych
sprawach prywatyzacji, rozkradania Polski, gdzie bd leciay gowy z pierwszych pek partii.
2. Te, ktre chc nie dopuci do wybrania prezesa Narodowego Banku Polskiego przez
Samoobron i PiS.
3. Te, ktrym zaleao na rozbiciu koalicji, by majtek [Skarbu Pastwa] za psi grosz
sprzeda.
Wrd tajemniczych si wymienia jeszcze producenta jogurtw.
Lepper nazywa moj publikacj zamachem stanu. Jeden z dziennikarzy podczas
konferencji prasowej pyta:
Czy bdzie si pan domaga zamknicia Gazety Wyborczej?
Jak najbardziej odpowiada Lepper.
Roman Giertych, koalicjant z LPR, namawia posiadaczy akcji Agory, waciciela
Gazety, do ich sprzeday. Wzdycha, e fajne byoby ycie bez Wyborczej.
Lepper wysya do Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego doniesienie o popenieniu
przeze mnie przestpstwa i przygotowaniach do dokonania zamachu stanu na konstytucyjny
organ pastwa.
Powoa si na artyku 128 Kodeksu karnego: Kto w celu usunicia przemoc
konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej podejmuje dziaalno zmierzajc
bezporednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie
krtszy od lat trzech. Za same przygotowania do usunicia organu Kodeks przewiduje od trzech
miesicy do piciu lat wizienia.
Lepper domaga si, by ABW zebraa dowody, przez jakie osoby i w czyim imieniu
podjto dziaania w celu przygotowania zamachu stanu.
Konstytucjonalista profesor Piotr Winczorek ocenia wtedy:
To przedziwny tryb rozumowania, przypominajcy czasy, gdy krytyka wadz PRL bya
uwaana za podwaanie podstaw ustroju i rzeczywicie cigana jak zbrodnia stanu.
ABW spraw jednak bada. Nie przesuchano mnie, wic nie wiem, jak do tego doszli, ale
ogosili, e ani dziennikarze, ani opozycja parlamentarna nie dopucili si zamachu.
Dziennikarze dziaali zgodnie z reguami pracy dziennikarskiej, a politycy zgodnie z reguami
demokracji.
Lepper zapowiada, e kulisy zamachu stanu opisze w ksice. Nie opisa.
Rzecznik rzdu Jan Dziedziczak ogasza, e Lepper na spotkaniu z Jarosawem
Kaczyskim, prezesem PiS, przysig, e nie ma ze spraw nic wsplnego. Platforma
Obywatelska, bdca w opozycji, apeluje, by PiS wyrzuci z rzdu Leppera i rozpisa nowe
wybory. PO proponuje te, by w konstytucji zapisa zakaz kandydowania do parlamentu osobom
skazanym. Kaczyski obiecuje wyrzuci Leppera, ale pod warunkiem, e prokuratura postawi mu
zarzuty.
Lepper ujawnia nazwisko i miejsce zamieszkania Anety Krawczyk, ktra w moim
artykule bya Anet K. Dwa dni po publikacji, wobec kontrataku Samoobrony, ktrej dziaacze
mwi: nisko si cenia, Krawczyk decyduje si na udzia w programie Teraz My w TVN.
Mwi w nim, e ywiski jest ojcem jej najmodszej, trzeciej crki, o czym nie informowaem
w artykule, uznajc, e to zbyt intymne. Take Aneta pocztkowo nie chciaa, by to upublicznia.
Gdy kilka dni pniej badania DNA wykluczaj, by ywiski by ojcem, Lepper
zaczyna tworzy w przekazie spoecznym obraz perwersji. Ogasza, e Krawczyk szuka
kolejnych mczyzn, by znale ojca. Jest to nieprawda, majca zdyskredytowa kobiet, chtnie
jednak zostaje podchwycona przez media. To sami dziaacze Samoobrony kieruj na badania
wasnych kolegw. Jacek Popecki, asystent ywiskiego i technik weterynarii, ktry niebawem
trafi do aresztu za prb wywoania u Krawczyk poronienia, wskaza jako rzekomego ojca
byego dziaacza Samoobrony Marka Celnera. Ten wytoczy spraw Popeckiemu i wygra.
Micha Ogrek pisa wtedy: Jedyn zupenie zrozumia informacj w tym zalewie jest
to, e opiek zdrowotn nad czonkami Samoobrony sprawuje weterynarz.
Na stronie internetowej Samoobrony donoszono:
Jeli tylko niejaka K. nie bya kompletnie pijana lub napana, to musiao si to odbywa
za jej aprobat. Nie ma innej moliwoci. Moe tu naley szuka przyczyny nagego wybuchu
matczynej mioci. Poczucie winy. Za wszelk cen znajd Ci creczko tatusia! [].
Kulisy afery, trzy miesice po moim artykule, prbuj odkry Wiadomoci telewizji
publicznej, obsadzone ju przez dziennikarzy sprzyjajcych koalicji rzdowej. Podaj, e za moj
publikacj stoi Mariusz Strzpek, byy radny Samoobrony w Tomaszowie Mazowieckim,
a dowodem jest nagranie, w ktrym dziaacz chwali si innemu, e wie, co znajdzie si w tekcie,
e ze mn wsppracowa, e koalicja si rozp, a on zbuduje now, ze swoimi idolami,
posami Janem Rokit i Maciejem Payskim. Autor tych doniesie, dziennikarz TVP, pyta
nawet posw, czy to prawda. Ci, zdziwieni, zaprzeczaj. Pyta i mnie. Wymiaem go.
W materiale telewizyjnym przekazuje jednak, w powanym tonie, e odmwiem wystpienia
przed kamer.
Prawo i Sprawiedliwo, niezomnie realizujce z Samoobron odnow moraln kraju,
zwraca uwag na inny problem ujawnionego mechanizmu molestowania.
Marek Kuchciski, jeden z szefw PiS, mwi:
Powinien si [Anet Krawczyk] w pierwszej kolejnoci zaj prokurator. Zataia
przestpstwo.
Lepper dostaje wsparcie od Radia Maryja, rozgoni ojca Tadeusza Rydzyka, sprzyjajcej
PiS.
Zakonnik na antenie:
Stanlicie diabu na ogon. I on si denerwuje. On moe bardzo pogry.
Bg zapa. Naprawd pouczajce sowa ojca dyrektora dzikuje Lepper.
Zakonnik na spotkaniu ze suchaczami:
Stao si co tam, tego, Samoobrona. Nawet gdyby byy jakie tam, jak to si nazywa,
no nie brudy nawet, jakie obyczajowe sytuacje niewaciwe, to po grzechu pierworodnym
wszystko moe by!
Zauwaam, e wraca cenzura mwi wtedy Gazecie Wyborczej Ryszard Jura,
meneder Jerzego Kryszaka, satyryka i aktora. Gdzie bymy nie pojechali, zawsze jakie
problemy. Najwiksze po wybuchu seksafery, gdy Jerzy zacz wymiewa politykw
Samoobrony.
Kryszak jedzi po Polsce z programem Polakw portret wasny, parodiuje w nim
politykw. Wcza do programu seksualne zarzuty wobec Samoobrony. Ma wystpi w Miejskim
Domu Kultury w Radomsku, miecie Anety Krawczyk. Dyrekcja MDK nie zgadza si jednak na
rozwieszenie plakatw, na ktrych s Lepper, ywiski i naga kobieta. Szefowa MDK prosi za
to, by media opisay, e gra w przedstawieniu ale Matki Boej Bolesnej.
Rzdzce Prawo i Sprawiedliwo postanawia spraw molestowania przeczeka, ale
prokuratura (prokuratorem generalnym i ministrem sprawiedliwoci jest wwczas Zbigniew
Ziobro, dziaacz PiS) nie moe, bo pisz o niej nawet portale internetowe w Azji. Ju dzie po
publikacji rusza ledztwo, majce wyjani, czy molestowanie Anety Krawczyk i innych
dziaaczek to korupcja seksualna, w ktrej korzyci dla politykw by seks.
Po publikacji jestem w kontakcie z Anet Krawczyk. Jest naszym gwnym wiadkiem,
boj si o jej psychik. Pod jej blokiem stoj ekipy telewizyjne. Jedna z nich celuje w okno
reflektorem, majc nadziej, e Krawczyk wyjrzy cho przez firank. Jej crki przez kilka dni po
publikacji nie chodz do szkoy, bo wszdzie czyhaj telewizje i brukowce. Kobieta jest
zaamana, pacze w suchawk telefoniczn, staram si podtrzyma j na duchu.
Krawczyk dzwoni raz do mnie pno w nocy, jest bliska histerii:
Ja tego nie wytrzymam. Oni s wszdzie, robi ze mnie prostytutk.
Opowiadam jej o mechanizmach rzdzcych mediami tabloidowymi, doradzam, jak
unika konfrontacji z brukowcami. Nigdy wczeniej nie byem w takiej sytuacji. Naleao, myl
wtedy, zamkn j z dziemi w jakim hotelu na drugim kocu Polski.
Ale wkrtce jest jeszcze gorzej.
Samoobrona podejmuje kontrofensyw na wszystkich frontach. Lepper i ywiski
pozywaj Anet Krawczyk do sdu za zniesawienie. Na nasz prob jej obrony podejmuje si,
charytatywnie, mecenas Agata Kaliska-Moc. Moda adwokatka wkrtce sama stanie si celem
ataku. Samoobrona na swojej stronie komentuje:
Atrakcyjna, ubrana, uczesana i umalowana, sprycie poruszajca si przed kamerami.
[] Pani Mecenas janieje w ukadzie jak brylant na mietniku.
ywiski na wielu konferencjach prasowych przekonuje o licznych sowach poparcia,
jakie otrzymuje od przestraszonych mczyzn. Mieli dre przed swoimi sekretarkami,
czyhajcymi, by oskary ich o molestowanie. Mwi te, e radni z Radomska chc odebra
Anecie Krawczyk obywatelstwo, bo zbrukaa dobre imi miasta. Chci byy, istotnie, ale radnych
Samoobrony.
Do upokarzania Krawczyk i innych molestowanych dziaaczek przyczaj si przyboczni
Leppera.
Wanda ywiska, ona bohatera naszej publikacji, o mu i Lepperze:
Znaczy, e s dobrymi chopami, e jeszcze mog.
Lepper o Krawczyk:
Jaki moralny autorytet ma kobieta, ktra ma troje dzieci, kade z innym, a maestwa
nie ma? (To bya nieprawda, Krawczyk miaa dwie crki z byym mem).
Janusz Maksymiuk, zastpca Leppera:
Ta pani zgodzia si spa z jednym, z drugim, moe z kim jeszcze za tysic dwiecie
zotych i nic wicej nie potrzebowaa? Bya taka skromniutka bidulka, e poniewierali j, a jej
wystarczao tysic dwiecie zotych?
Renata Beger:
Jeeli dostaa propozycj pracy za usugi seksualne, to w takim ukadzie bardzo nisko
si cenia. Tysic dwiecie zotych, i to miesicznie, a nie za jedn noc! Bardzo niska cena.
Piotr Misztal, pose Samoobrony:
Lepper za dugo w polityce siedzi, eby mu jak gsk z Tomaszowa wieli.
Wicemarszaek sejmu Genowefa Winiowska:
ywiski tak si zachowuje do kobiet, jak kobieta sobie pozwoli.
Lepper o Krawczyk:
Ta kobieta jest zboczona.
Krzysztof Filipek, gdy i na niego pady podejrzenia molestowania jednej z ekspertek
Samoobrony:
Wszyscy ogldalimy t pani [ekspertk] w telewizji. Gdybym si z ni znalaz na
bezludnej wyspie i od nas miao zalee, czy gatunek ludzki bdzie istnia, to zapewniam, e bym
si zdecydowa, eby wygin.
W Gosie Samoobrony jedno z hase krzywki brzmi wtedy: Nadmierna, chorobliwa
aktywno seksualna kobiet, niekoniecznie spowodowana faktycznym wzrostem popdu.
Ewa Milewicz, publicystka Gazety, komentuje:
Mio by byo, gdyby wiadkami w aferze praca za seks byli profesorowie PAN,
przedstawiciele sodalicji mariaskiej, poeci, liderzy organizacji charytatywnych itd. Mio by
byo, cho takim wiadkom Lepper by nie uwierzy. Takiej zwierzyny Lepper nie ceni. Niestety,
nie trafi si aden profesor ani czonek Zwizku Literatw Polskich, ktry by si otar o afer
w Samoobronie. Trafiy si wycznie osoby dla Leppera jeszcze mniej wiarygodne dziaacze
Samoobrony. Ludzie bliscy albo Lepperowi, albo jego przybocznemu ywiskiemu. To oni s
praktycznie jedynym rdem wiadomoci o tym, co si dzieje na dworze wicepremiera.
Gdy opinia publiczna potpia wypowiedzi posw Samoobrony, Lepper przeprasza
i zabiera ich na Jasn Gr, gdzie modl si o odnow moraln partii. Proponuje te, by zaostrzy
kary za molestowanie w pracy.
Dziaacze Samoobrony nie pozostawiaj zudze co do tego, jak postrzegaj relacje
damsko-mskie.
Jedna z dziennikarek podczas konwencji Samoobrony pyta Leppera o molestowanie. Kto
z sali rzuca:
Szkoda, e pani nie zgwacili!
Gdy Krzysztofa Filipka, zastpc Leppera, podejrzewano o romans z modziutk
sekretark partii, Lepper chwali:
Filipek to chop z jajami.
Rok przed nasz publikacj jeden z europosw Samoobrony by podejrzewany o gwat
na prostytutce. Lepper na konferencji zarechota:
Jak mona zgwaci prostytutk?
Samoobrona chciaa te skompromitowa Krawczyk metod na urnalist. Jeden
z dziaaczy partyjnych, byy dziennikarz TVP, pojecha do rodziny kobiety. Podajc si za
reportera tygodnika Wprost, pyta, czy sprowadzaa sobie do domu mczyzn.
Prawdziwi dziennikarze take wystawiali Anet Krawczyk na prby. Kilka dni po
wybuchu afery reporter jednego z dziennikw wsiad do jej samochodu. Krawczyk wysiada,
zadzwonia do mnie.
W moim samochodzie siedzi facet z gazety [wymienia nazwisko i nazw gazety]. Chce
mi da pi tysicy za wywiad.
Co chcesz zrobi? spytaem.
Wyrzuc go.
Wyrzu.
Media wielokrotnie oferoway Krawczyk pienidze. TVN, przed rozmow w programie
Teraz My, z pomoc stylistki zafundowao jej zmian wizerunku i sprezentowao eleganckie
ubranie. Wykorzysta to Lepper.
Ze studia Radia Maryja perorowa:
Pastwo widzielicie j? Wypindrowana dama, nie wiadomo, skd przysza, paznokcie
dwa kolory, ubrana, elokwentna, przygotowana, majca jzyk w buzi. Inteligentna osoba.
I zrobiono z niej gsk zagonion w rg, przeladowan, molestowan seksualnie,
wykorzystywan, niewiadom tego, co robi.
Jedna ze stacji telewizyjnych proponowaa Krawczyk kilkadziesit tysicy zotych za
wywiad. Nie chciaem by jej doradc, nie wiedziaem do koca, jak si zachowa, by uchroni
j przed innymi mediami, ale uprzedzaem:
Aneta, jeli wemiesz choby zotwk, Lepper to wykorzysta.
Pozbawion pracy, z trjk dzieci na utrzymaniu, upokorzon, napitnowan, kusio.
Zapewniaa mnie, e nigdy nie skorzystaa, z wyjtkiem zwrotu kosztw podry do studiw
telewizyjnych.
Niedugo po wybuchu afery do aresztu trafi Jacek Popecki, asystent ywiskiego,
oskarony o wstrzykiwanie Krawczyk oksytocyny, gdy bya jeszcze dziaaczk Samoobrony.
Miaa pozby si dziecka na danie ywiskiego. Moga wtedy zastpi Popeckiego w sejmiku
wojewdzkim, poniewa na listach wyborczych zaja miejsce tu za nim. Odmwia.
Miaa upokarzajc propozycj reklamowania komisu samochodowego w okolicach
Radomska. Odmwia.
Miaa oferty wywiadw za pienidze. Odmwia.
W badaniach opinii spoecznej, miesic po aferze, Lepper zajmuje pierwsze miejsce
wrd politykw, ktrym Polacy nie ufaj. Dalej s koalicjanci Roman Giertych i Jarosaw
Kaczyski.
By poprawi ten wizerunek, do pracy bierze si doradca medialny Piotr Tymochowicz.
Przekonuje mnie wtedy, e Lepper jest niewinny:
Nie mg molestowa, widziaem, jak da w pysk dziaaczowi za chamstwo wobec
kobiety.
Na samo jego wspomnienie prostytutki dostaj gsiej skrki. To najbardziej
znienawidzony klient warszawskich agencji towarzyskich. Andrzej Lepper. Wicepremier tak
zaczyna si tekst w Newsweeku, kilka tygodni po mojej publikacji. Newsweek opisuje
rzekome bachanalia Leppera: Wykrca rce, zmusza do seksu bez zabezpieczenia, cignie za
wosy, wyzywa. W czasie seksu oralnego krzyczy: Wiesz, k, kim jestem? Czy ty wiesz, k,
z kim masz do czynienia?. Jolanta nie wytrzymaa kiedy i odpyskowaa: Wiem, z Andrzejem
Lepperem!. Wyleciaa na kopach za drzwi. Tymochowicz w akcji. Jego wsppracownik
dzwoni do dziennikarzy, informujc, e rwnie znalaz prostytutki, ktre za ledwie dwiecie
zotych zgodziy si powiedzie, e Lepper je bi.
Ale w rozmowie z brukowcem, Super Expressem, Lepper daje si namwi na
wyznania.
Czyli nigdy nie zdradzi pan ony? pyta dziennikarz.
witym nie jestem. Warszawa kusia rnymi imprezami, uroczystociami. Wszyscy
zachowywali si mile. Chcieli rozmawia. Kobiety te. Alkohol omiela. No i stao si. Kilka
razy zdradziem on. Ale to nie byy adne romanse. Raczej chwile saboci. [] Byo te tak,
e kto mnie pozna z kobiet. Pniej dowiedziaem si, e to bya prostytutka. Kto jest bez
grzechu, niech rzuca we mnie kamieniem. To ju jest za mn. Nie chc do tego wraca. Lepper
przekonuje w wywiadzie, e ona wybaczya mu zdrady.
P roku po mojej publikacji Lepper dostaje zaproszenie do jury wyborw Miss
Wielkopolski.
Bo jest medialny i kontaktowy tumaczy moda organizatorka konkursu.
Lepper wysya w zastpstwie Renat Beger.
Szef Samoobrony, na dowd swej niewinnoci, apeluje publicznie, by zgaszay si do
prokuratury osoby, ktre wiedz o molestowaniu w jego partii. A po cichu odbywa si urabianie
wiadkw.
Ewa K. z Krakowa miaa zoy zeznania, by powiedzie, e za seks z ywiskim
dostaa prac w agencji rolnej. Opisywaa, jak kobiety broniy si przed posem, zakadajc
podpaski i symulujc menstruacj.
Do Ewy, kilka dni po naszej publikacji, dzwoni Franciszek Irzyk, dziaacz partyjny
i znajomy ywiskiego. Ewa rozmow nagrywa.
Masz wezwanie moe? pyta Irzyk.
Mam odpowiada Ewa.
To wiesz o tym, e nic No nie mona dzisiaj kopalni robi. Rozumiesz mnie?
Ale co mam mwi?
No nic nie mwisz. Nic nie byo takiego, co by mogo by le. Bo nie ma innego
wyjcia.
No.
Rozumiesz?
No.
Nic takiego nie byo, co by mogo by le. Ja rozmawiaem dzisiaj z yw
[ywiskim]. No i prosi mnie, eby jakby co tego No nie mona, wiesz, on bdzie w pitek
albo sobot tutaj u nas, w Krakowie. To te bd rozmawia. W kadym razie staraj si nic
ciekawego nie mwi. Pracowaa jak pracowaa, wiesz, jak byo, nie? Pracowaa i ju, bo
przecie jeste dziaaczk partyjn. Kandydowaa w wyborach i tak dalej. A pniej musiaa si
tym zaj [prac w agencji rolnej], bo znaa zagadnienie, nie.
No.
No i nic wicej. Nie moesz nic, wiesz, pogra.
Irzyka, za nakanianie wiadka do skadania faszywych zezna, zatrzymuje policja,
a Lepper ogasza na konferencji prasowej, e zawiesza ywiskiego w prawach czonka
Samoobrony.
Jacek Popecki, asystent ywiskiego, dzwoni do dziaacza Samoobrony
potwierdzajcego proceder molestowania. Popecki sugeruje mu dwuznacznie, e wie o jego
nielubnym dziecku. Ten, czujc si naciskany, idzie do prokuratury.
Musimy si przecie jako broni tumaczy Popecki.
Inny zaufany ywiskiego, Pawe G., dzwoni do Krawczyk, groc, e jeli nie wycofa
zezna, to wizyt zo jej gocie pochodzenia romskiego i ywa z tego nie wyjdzie. Ale jeli
wycofa zeznania, moe liczy na zapat. Pawe G. zostaje zatrzymany przez policj za groby.
Tymczasem crka Pawa G. zeznaje w prokuraturze, e ywiski rwnie proponowa
jej prac za seks.
Popecki, dwa miesice po publikacji, przychodzi do mieszkania Anety Krawczyk. Nie
wie, e kobieta uprzedzona przeze mnie i policj, e Samoobrona moe przygotowa
prowokacj jest zaopatrzona w dyktafon. Wcza go dyskretnie, siada z Popeckim w kuchni.
To fragment nagrania:
Wystpisz przed jak kamer w jakiej telewizji i powiesz prawd zaczyna Popecki.
Przecie wiesz, jaka jest prawda. Wszystko powiedziaam.
Powiesz tak prawd, takie owiadczenie zoysz, e bya sterowana, pacili ci,
a wszystko, co mwia do tej pory, to nieprawda. I my bdziemy ci dozgonnie wdziczni.
My?
Pamitaj, e nie wszystko jeszcze stracone. To jeszcze mona naprawi.
Jacek, o czym tym mwisz? Przecie wiesz, jak byo.
Popecki, wychodzc, mwi Krawczyk, e jeli nie odwoa zezna, to straci dzieci. Kilka
dni pniej trafia do aresztu za nakanianie Krawczyk do skadania faszywych zezna
i wstrzykiwanie jej oksytocyny.
Gdy Popecki i Pawe G. zostaj zatrzymani, szef Samoobrony ogasza na konferencji
prasowej, e prokuratura nka jego parti. Popecki dostaje do pomocy R arsk, nadworn
mecenas Leppera.
ywiski, po aresztowaniu Popeckiego, skada do sdu wniosek o wyznaczenie kuratora
dla Anety Krawczyk i jej dzieci, bo jak przekonuje zmartwi si ich losem.
Atmosfera w szkole, na ulicy wobec tych dzieci, to dramat przekonuje na konferencji.
Sd rodzinny bada sytuacj Krawczyk i ocenia, e jest matk wzorowo wychowujc
trjk dzieci. Jedna z crek uczy si w szkole muzycznej, ma wysokie oceny na wiadectwach.
Krawczyk cieszy si bardzo dobr opini ssiadw i szkoy.
ywiski nie ustpuje. Apeluje, by interweniowa rzecznik praw dziecka.
Molestowanie w Samoobronie doczekuje si w kocu paranaukowego wytumaczenia na
amach zaprzyjanionego z parti Forum Psychologicznego. Pismo, ktre uhonorowao
Leppera tytuem czowieka roku, a na winiecie ma dopisek Akademicki Magazyn Intelektualnej
Elity, publikuje artyku Westchnienia biaogw. Dywagacje o zarbistym buhaju.
Autor, Marek yp, przedstawiajcy si jako specjalista w dziedzinie psychologii
zarzdzania
zaleca:
Kobiety niepikne, aby zyska szans na seks i zdrow prokreacj, musz jurnym
samcom oddawa si bezwarunkowo i niezwocznie. Jeli im si uda i dostarcz partnerowi wiele
przyjemnoci, mog liczy na lepsze traktowanie i przejawy wdzicznoci.
przestrzega:
Czy wolno nam dopuszcza, by normalne zachowania prokreacyjne i bdce ich skutkiem
naturalne ograniczenia wolnej woli przedstawiane byy jako poniajce, gorszce, a moe nawet
przestpcze?
zachca:
Jako spoeczestwo utracilimy naiwno spoecznoci pierwotnych, w ktrych kontakty
seksualne byy orgiastyczne i spontaniczne, a kobiety cenione byy za podno. Wspyy
z mczyznami, zachodziy w ci i rodziy dzieci, a mczyni czuli si solidarnie ich ojcami
[]. Ukad by prosty i warto by dooy nieco stara, aby pierwotne mechanizmy prokreacyjne
zostay przywrcone i nadal chroniy nasz gatunek. [] Niech prawo bdzie prawem, ale dbajmy
o to, aby nie byo stawiane ponad prawami natury.
W sierpniu 2007 roku, po omiu miesicach ledztwa, prokuratura prosi posw, by
uchylili immunitet Stanisawowi ywiskiemu, bo chce mu postawi zarzuty.
Wszyscy spodziewaj si, e chodzi o molestowanie Anety Krawczyk i jednej z jej
koleanek. Ale prokuratura, ku zszokowaniu opinii publicznej, mwi jeszcze o gwacie na
nieznanej dotychczas w przekazach medialnych dziaaczce partyjnej i porachunkach rodem
z pwiatka. ywiski, prowadzc dziaalno gospodarcz, chcia w 2000 roku odzyska
pienidze od swojego wsplnika. Nad sposobem egzekucji naradza si ze swoim
wsppracownikiem Andrzejem Pastw, ktry rozmow nagra.
Co z tym skurwysynem robimy dalej? pyta ywiski.
To musi pan zdecydowa, panie Stasiu.
Do worka, kurwa. Potrzyma tydzie i chuj! I o co chodzi? Trzeba podjecha, wzi
gocia, wsadzi gdzie do obory czy gdzie, jednego czowieka przy nim da, nie da mu ry
tam przez trzy dni i wszystkie te sytuacje, ktre mu si da, ma zrealizowa. I on zrealizuje. I go
pniej wypuci i chuj. Mnie ma to odda. A ja ju w tym czasie alibi mam, sprawa prosta
Czyli mwi pan, jak co, to do wora, do obory i do lasu z nim?
Do obory, na gnj, przywiza i po prostu, wie pan, ale ja podejrzewam, e zanim si
go do obory dowiezie, to on ju zrealizuje postulaty.
Kolejne doniesienia o molestowaniu w Samoobronie, urabianiu wiadkw i wynikach
ledztwa publikujemy przez osiem miesicy, do lipca 2007 roku. Koalicja jednak trwa
w najlepsze, bo Jarosaw Kaczyski, premier rzdu PiSSamoobronaLPR, przekonuje, e
dopki prokuratura nie postawi zarzutw Lepperowi, dopty on uznaje, e sprawy nie ma.
Prokuratura w odzi, ktra prowadzi ledztwo w sprawie partyjnego molestowania, ju od
stycznia 2007 roku informuje, e zamierza odebra ywiskiemu immunitet.
Ale w lipcu tego samego roku Jarosaw Kaczyski niespodziewanie usuwa Leppera i jego
Samoobron z rzdu za podejrzenie korupcji w Ministerstwie Rolnictwa. Koalicja upada, cho
Sejm obraduje jeszcze przez wakacje.
W sierpniu prokuratura jest gotowa, by postawi ywiskiego w stan oskarenia. Jako
e chroni go immunitet, ledczy prosz czonkw Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich,
by zapoznali si z aktami sprawy.
Marek Suski z PiS po lekturze akt mwi Dziennikowi:
Pose ywiski zajmowa si dystrybucj usug seksualnych, a Andrzej Lepper by
jednym z klientw.
Pose Karol Karski, take z PiS:
Zapozna si z tymi sprawami mona tylko z najwyszym obrzydzeniem. Powinnimy
zmy plam, jak jest obecno w Sejmie Stanisawa ywiskiego.
Plam zmywa Ludwik Dorn, marszaek sejmu z PiS. Odbiera ywiskiemu diet
poselsk i zamyka jego biura. Po pole zostaje tabliczka na sejmowym fotelu.
Wszystkie partie z wyjtkiem Samoobrony i czci LPR decyduj, by odebra mu
immunitet.
ywiski w sierpniu 2007 roku prbuje si ukry w szpitalu, ale lekarze nie widz
przeszkd, by trafi do aresztu. Policjanci, chcc unikn kamer telewizyjnych, zwo
ywiskiego szpitaln wind towarow, ale ta zacina si midzy pitrami. Pose przez szpar
w drzwiach wystawia do kamer gow, by zapewni, e jest niewinny.
Trzy miesice pniej, w padzierniku, Leppera take nie chroni ju immunitet, bo jego
partia jest poza Sejmem. Przewodniczcy Samoobrony wysuchuje w prokuraturze zarzutw
korupcji seksualnej: w zamian za seks z Krawczyk da jej posad dyrektor biura poselskiego
i prbowa molestowa szefow partyjnej modziewki z Lublina.
Lepper unika aresztu, prokuratorzy zadowalaj si kaucj, chc pidziesiciu tysicy
zotych. Lepper si targuje, przekonujc sowami adwokata, e pienidz wycofany z obiegu nie
zarabia. Oferuje zamiast gotwki traktor, ale prokuratorzy maszyny nie chc. Wpaca w kocu
pienidze, ale kae je umieci na oprocentowanym koncie.
W dzkim sdzie w maju 2008, ptora roku po opublikowaniu artykuu demaskujcego
molestowanie w Samoobronie, rozpoczyna si proces Leppera i ywiskiego. Przyciga tumy
dziennikarzy. Na sali jest te partyjny delegat, ktry relacjonuje na stronie internetowej
Samoobrony: Kontrast pomidzy zadowolon z ycia, pikn pani mecenas a Anet
Krawczyk mdlejcym kopciuszkiem w stroju modej wdowy a nadto widoczny.
Podczas innego procesu, jaki Lepper wytoczy Anecie Krawczyk o zniesawienie,
przywdca Samoobrony staje si turystyczn atrakcj. Prezes sdu w Piotrkowie Trybunalskim,
gdzie sprawa ma si rozstrzygn, oprowadza delegacj zaprzyjanionych sdziw z Niemiec.
Wchodzi z nimi na sal rozpraw, wita si z Lepperem, s pamitkowe zdjcia i pozdrowienia.
ywiski za kratami nie prnuje. Ogasza godwk, nie przyjmuje obiadw. Ale jak
zdradza rzecznik prasowy aresztu, przed godwk ywiski wyszed z wiziennej kantyny,
niosc siaty z jedzeniem.
Adwokaci Leppera stosuj wyprbowan w Samoobronie lini obrony. Raz choruje
Lepper, raz choruj obrocy. Chc te wymieni sdzi, zarzucajc jej stronniczo.
Jako e proces jest tajny, ze wzgldu na dobro molestowanych kobiet, kady dowd
swojej rzekomej niewinnoci lider Samoobrony przedstawia dziennikarzom jako rujnujcy akt
oskarenia.
Najsynniejszy to kalendarz zaj, z ktrego ma wynika, e nie mg molestowa tam,
gdzie rzekomo molestowa, bo by w innym miejscu. Lepper jest zdziwiony, gdy sd dowd
wykpiwa.
Dzwoni do mnie pracownik agencji public relations, oferujc tajne zeznania Leppera,
ktre maj pokaza go w lepszym wietle. Mia si skontaktowa z kim innym, ale pomyli
numery telefonw. Naprawia bd. Zeznania publikuje jeden z dziennikw. Lepper tumaczy
w nich, e jest niewinny, bo nigdy nie spa z Anet Krawczyk.
Lini obrony ogaszaj adwokaci Stanisawa ywiskiego. Mecenas Wiesaw urawski
przekonuje, e jego klient ma krgosup tak chory, e choroba przenosi si niej, powodujc
impotencj. Od lat. Adwokat przynosi te sdowi opini lekarsk, ktra wyklucza pozycje
seksualne opisywane przez molestowane dziaaczki. ywiskiego odwiedza biegy sdowy
i orzeka: pose by zdolny do wszystkiego.
Psycholog bada Anet Krawczyk. Nie stwierdza patologii. Dostrzega atwo
w podporzdkowywaniu si osobom, od ktrych jest zalena, oraz sab odporno psychiczn
w sytuacjach stresowych. Wyklucza skonno do fantazjowania, konfabulowania i podatnoci na
sugesti.
Podczas procesu modzie z II LO w Gdasku zaprasza Andrzeja Leppera do szkolnej
dyskusji na temat walki z dyskryminacj kobiet. Uczniowie witaj gocia owacj na stojco, a on
zapewnia:
Mam on, crki, wnuczk, nigdy policja nie interweniowaa w moim domu z powodu
awantury.
Z informacji pochodzcych ze ledztwa oraz moich i dziennikarzy Gazety Wyborczej
rozmw z dziaaczkami Samoobrony, ofiarami molestowania, wyania si pod koniec procesu
niezwyka i skrupulatna metoda dziaania Stanisawa ywiskiego.
By uatwi sobie dojcie do modych kobiet, nakoni Leppera ju w 2001 roku, by
mianowa go osob odpowiedzialn za partyjne modziewki. Dziewczyny bay si jedzi
z ywiskim na szkolenia, wic wymieniay si ostrzeeniami, markoway menstruacj.
Na swoje ofiary wybiera tylko kobiety o niskim statusie materialnym i z problemami
rodzinnymi.
Aneta Krawczyk bya samotn matk dwjki dzieci, z dugami, bez pracy, na utrzymaniu
mamy emerytki, w jej maym mieszkaniu, z chorym ojcem, rencist.
Ewa K., dwudziestoszeciolatka, bya crk alkoholika, mieszkaa z matk, nie miaa
wyksztacenia. ywiski da jej prac w agencji rolnej, ale w zamian musiaa mu si oddawa
przy kadej jego wizycie w Maopolsce.
Dominika z Tomaszowa miaa rodzin z dugami i nakazem eksmisyjnym, ojca
alkoholika. Marzya, by wyrwa si z maego miasteczka. Kiedy zapakana, bagaa nagiego
ywiskiego, by jej nie dotyka, usyszaa, e ojciec spaci dugi, gdy ona dostanie prac. Jej
ojciec, Pawe G., gdy crka wyjawia mu zapdy ywiskiego, chcia posa pobi, ale dosta od
niego posad. Gdy wybucha afera, dzwoni do Krawczyk, by wycofaa zeznania obciajce
ywiskiego.
Urszula K., pidziesiciolatka, ya z maej renty, miaa dziecko na utrzymaniu, dugi.
ywiski j zgwaci w biurze poselskim, potem namawia do ulegoci w zamian za
umieszczenie na licie Samoobrony w wyborach samorzdowych.
Agnieszka K., szefowa partyjnej modziewki, zostaa przez ywiskiego zagoniona,
po partyjnej libacji, do pokoju podpitego Leppera. Szef Samoobrony chwyci kobiet i mwic
chod do wodza, zaproponowa partyjn karier. Wyrwaa si, koczc karier i tracc prac.
Jako pierwszy wyrok usysza Jacek Popecki: dwa lata i cztery miesice bezwzgldnego
wizienia za wstrzykiwanie Krawczyk oksytocyny i nakanianie wiadka do zmiany zezna. Sd
uzasadnia: gdy nie zdoa [Popecki] unicestwi dziecka, podj dalsze kroki. Jako
przedstawiciel pewnych osb publicznych mia zadziaa tak, aby nikt nie wywleka starych
spraw na forum publiczne. Idc siedzie, Popecki wyraa nadziej, e przydziel go do celi
z kim, kto jak on lubi poczyta ksiki i pooglda teatr telewizji. Sd Najwyszy skraca mu
pniej kar do dwch lat, uznajc, e nie popeni przestpstwa namawiania Krawczyk do
zmiany zezna.
Pawe G. przyzna przed sdem, e grozi Krawczyk w telefonicznej rozmowie. Dostaje
miesic wizienia w zawieszeniu.
Aneta Krawczyk cho sama ujawnia to prokuraturze zostaje skazana na p roku
wizienia za sprzeniewierzenie w 2002 roku partyjnych pienidzy, ktre przekazaa
ywiskiemu.
Franciszek Irzyk, ktry namawia Ew K., by nie obciaa ywiskiego, dostaje osiem
miesicy wizienia z warunkowym zawieszeniem.
Lepper i ywiski usysz wyrok, gdy szef Samoobrony bdzie sta samotnie na dnie
politycznej sceny, a ywiski zapuka od spodu.

Na stanowiska


Wrmy do wiosny 2006 roku.
PiS rzdzi samotnie, wikszo w Sejmie daje mu tylko pakt stabilizacyjny podpisany
z Samoobron i LPR. Ale nie gwarantuje tym partiom stanowisk, bo nadal s poza rzdem.
Kade gosowanie w Sejmie opiera si wic na targu: ustawa dla PiS w zamian za posady dla
Samoobrony i LPR.
Ktnia wybucha nawet o stanowisko rzecznika praw dziecka.
Jarosaw Kaczyski, zmczony takim rozwizaniem, w maju 2006 roku decyduje si na
zawarcie koalicji. Lech Kaczyski, prezydent RP, prorokuje:
Bdzie to miao wysok cen.
Apetyt Samoobrony na posady oddaje entuzjazm posa Bernarda Ptaka, zaduonego po
uszy technika rolnictwa i byego magazyniera PGR-u. Odebra telefon z Kancelarii Premiera
z informacj, e jest typowany na wiceministra obrony narodowej. Przyj to bez wahania.
Jeeli to polecenie partyjne, jestem gotowy odpar w suchawk. Gdy usysza, e
zajmie si poborem, zadeklarowa: Od zawsze marzyem o wojsku. Sprawy wojska zawsze
byy mi bliskie.
Do Ptaka dzwonia nie kancelaria, ale blefujcy dziennikarze brukowca Fakt.
Lepper zwolni fotel wicemarszaka dla swojej sekretarki Genowefy Winiowskiej i wzi
si do rzdzenia, ktrego ide ogosi nieco wczeniej:
Najpierw te grne si bierze, a potem schodzi si w d.
Te grne

Sekretarzem stanu w kancelarii Jarosawa Kaczyskiego zostaje Krzysztof Filipek, pose
po zawodwce, pomagajcy onie w pracy dozorcy, kierowca Leppera.
Na ministra gospodarki morskiej typowany jest nieznany nikomu Antoni Jaszczak.
To wyksztacony czowiek, powiedzie co umie i jako wyglda opisywa
kompetencje Jaszczaka jego kolega Lech Woszczerowicz, pose Samoobrony.
Ministerstwo to wczeniej nie istniao. Zostaje wydzielone z resortu transportu, bo gdy
LPR i Samoobrona przeliczaj swoje potrzeby, okazuje si, e ministerstw jest za mao.
Z Jaszczakiem rywalizuje faworyt Danuty Hojarskiej Stanisaw Podlewski, waciciel
stacji benzynowej i sklepu elektrycznego. Do swoich kompetencji dokada zapewnienia
o wraliwoci na krzywd rybakw, ale nie wystarcza tego do fotela dyrektora departamentu.
Jaszczak lansuje si skuteczniej:
Codziennie rano ze swojego mieszkania w Sopocie, skd mam wspaniay widok na
Zatok Gdask, przez lornetk obserwuj ruch statkw. Moim zdaniem mgby by duo
wikszy.
Przegrywa jednak z modoci. Ministrem do spraw morskich zostaje Rafa Wiechecki,
dwudziestoomiolatek z Ligii Polskich Rodzin.
Jaszczak dostaje w zamian Ministerstwo Budownictwa. Jego patron, pose
Woszczerowicz, komentuje:
[Jaszczak] mwi, e z drugiej strony mieszkania ma widok na budow osiedla
mieszkaniowego, co take obserwuje przez lornetk.
Jaszczak, tkwic przy lornetce, mg zaniepokoi PiS, ktre w kampanii wyborczej
obiecywao wybudowanie trzech milionw nowych mieszka. Po kilku miesicach zastpuje go,
rwnie z nadania Samoobrony, Andrzej Aumiller. Jowialny, z wsem, byy dziaacz PZPR
i Unii Pracy. Na budownictwie co prawda si nie zna i deklaruje, e interesuje go rynek
truskawek, malin i jeyn, ale jest czowiekiem kulturalnym, lubicym malowa i rzebi, co
w Samoobronie stanowi ju niezaprzeczaln jako.
Tylko Jaszczak ali si, e zosta wyrzucony tu przed nabyciem praw emerytalnych.
Wiceministrem zdrowia, z poparciem Samoobrony, zostaje Marek Ludwik Grabowski,
byy szef sanepidu w Czstochowie. Chce liczy w Polsce homoseksualistw, ktrych myli
z pedofilami, i wdroy program zdrowych, heteroseksualnych wzorcw. Satyryk Micha
Ogrek, piszc o nim felieton, boi si te o losy ortoPEDW.
Lepperowi jest mao. Do wakacji 2006 roku skary si, e ma tylko trzech ministrw,
sekretarza stanu i trzech podsekretarzy, na co PiS odpowiada, e z puli kandydatw Samoobrony
ci o najlepszych kompetencjach zostali przecie zatrudnieni.
Lepper upiera si, e umowa koalicyjna daje mu osiemnacie foteli rzdowych. PiS dry
w oczekiwaniu na kolejne nazwiska.
Do jesieni Samoobrona obsadza stanowiska podsekretarza w Ministerstwie rodowiska
i wiceministra skarbu, ktrym zostaje doradca siedzcego w areszcie za korupcj biznesmena
Marka Dochnala, symbolizujcego znienawidzon przez Kaczyskich III RP.
Najwikszym wyzwaniem dla Samoobrony i spoeczestwa jest jednak obsadzenie
Ministerstwa Pracy. Pierwszy raz od 1989 roku ministrem pracy zostaa osoba cakowicie
anonimowa tak w Gazecie Wyborczej zaczyna si wwczas opis sylwetki Anny Kalaty
z Samoobrony.
Urodzona w 1964 roku, skoczya ekonomi na Uniwersytecie Warszawskim, bya
wacicielk hurtowni i sklepw spoywczych. Splajtowaa, tumaczc to, podobnie jak rolnicy
Samoobrony, reformami Leszka Balcerowicza.
Do 2002 roku dziaaa w Sojuszu Lewicy Demokratycznej i marzya, by zosta posem.
Ryszard Lubaski, wsppracownik Kalaty z czasw SLD, mwi Gazecie:
Ona potrafi si umiechn, wkrci, ustawi do zdjcia, kaw i herbat odpowiedniej
osobie zrobi.
Kalata, rozczarowana, jak tumaczya, brakiem pomocy SLD dla najbiedniejszych,
przesza do Samoobrony, z ktrej list startowaa na burmistrza, posa Parlamentu Europejskiego
i Sejmu. Bez skutku.
Podwadni Kalaty w ministerstwie szybko zauwaaj, e szefowa boi si podejmowa
decyzje. Ministerstwo zamiera. PiS jest bezradne.
Jedyne, na co moemy liczy, to e Lepper sam to odkryje mwi jeden z posw PiS
dziennikarzom, ale anonimowo, by nie drani koalicjanta.
Lepper nie odkrywa. Przekonuje nawet, e Kalata podejmie si kadego zadania. Pani
minister ali si, i pracuje tak duo, e nie ma czasu na ogldanie swojego ulubionego serialu M
jak mio.
Kalata nie lubi konkretw. Podczas spotkania z sejmow Komisj Pracy obiecuje, e
zmniejszy bezrobocie, ale nie chce powiedzie, jak to zrobi, bo jak tumaczy nie ma tego
w temacie posiedzenia komisji. Zamiast przyj na debat o rentach i emeryturach, idzie na
wywiad do Trwam, telewizji Tadeusza Rydzyka.
Kalata w ministerstwie ma realizowa populistyczne pomysy Samoobrony, by obniy
bezrobocie i uly najbiedniejszym. Podejmuje decyzje w zalenoci od kaprysw Andrzeja
Leppera. Podczas prac nad reform emerytaln wyrzuca z niej 212 tysicy nauczycieli, a gdy
Leppera napadaj zwizkowcy, po tygodniu nauczycieli dopisuje.
Pierwsza nie wytrzymuje Joanna Kluzik-Rostkowska, wiceminister pracy z PiS,
specjalistka od polityki rodzinnej. Odchodzi, zabierajc fachowcw. Kalata si nie obraa,
wyrzuca jeszcze urzdnikw tak dowiadczonych, e pamitajcych czasy ministra pracy Jacka
Kuronia, z pocztku lat dziewidziesitych. Zwalniaj si dziki temu miejsca dla dziaaczy
Samoobrony. Na stronie internetowej partii relacjonowano to w konwencji powieci
przygodowej. System rzeczny zwany Ministerstwem Pracy i Polityki Spoecznej toczy swe
wody wartko, przebija si przez porohy utrudnie i szczliwie omija biurokratyczne
zawirowania pisze Arkadiusz Joca, aktywista i doradca minister Kalaty.
Pynce t sam rzek spoeczestwo trafia jednak na porohy, stajc w obliczu
nieotrzymania rent i emerytur, bo urzdnicy Kalaty nie wiosuj, w obawie, e za chwil
Samoobrona ich z ministerialnej dki wyrzuci.
Koo ratunkowe rzuca narodowi premier Jarosaw Kaczyski, odbierajc Ministerstwu
Pracy, pierwszy raz w historii, nadzr nad Zakadem Ubezpiecze Spoecznych, odpowiadajcym
za renty i emerytury.
Gdy premier Kaczyski zleca w ministerstwie kontrol, okazuje si, e giny tam bez
wieci nawet pisma od niego samego.
Te w d

Do Ministerstwa Pracy trafia aktywista Samoobrony, redagujcy wczeniej rasistowskie
pisma, a jego brat dostaje posad dyrektora Departamentu Informatyki.
Najwicej etatw u Kalaty przypada propagandystom.
Stanowisko dyrektora generalnego obejmuje autor przemwie Leppera.
Publicysta Gosu Samoobrony Marcin Domagaa zostaje doradc. Podobnie Arkadiusz
Joca, ktry rok wczeniej, zanim doszo do koalicji z PiS, w GS nazwa braci Kaczyskich
ogarnitym maniakalnymi obsesjami dwugowym liderem.
Doradc, cho ma dopiero dwadziecia pi lat, zostaje te konkubina Krzysztofa Filipka,
dawnego kierowcy Leppera.
Najwyej wrd propagandystw zaszed Bogdan Socha, ktry zajmuje fotel wiceministra
pracy.
Kalata w cigu kilku miesicy zatrudnia w swoim resorcie sto pidziesit osb
zwizanych z Samoobron. Kontrola w ministerstwie, przeprowadzona po rozpadzie koalicji
przez premiera Kaczyskiego, wykazuje, e na premie Kalata wydaa przez rok osiem milionw
zotych, omiokrotnie przekraczajc budet nagrd. Dodatkowe apanae otrzyma co trzeci
urzdnik.
Kalacie podlega te PFRON, fundusz pomagajcy osobom niepenosprawnym. Ta
finansowa potga rozdziela rocznie setki milionw zotych. Na swoje nieszczcie ma central
z setkami posad i biura terenowe.
Kompetencje do pracy w PFRON okrela wwczas wzorzec Jzefa Dudy. Temu
bezrobotnemu dziaaczowi Samoobrony z Kielc przydzielono posad wicedyrektora regionalnego
PFRON, bo dyrektora wzi PiS. Duda, z zawodu wuefista, mwi dziennikarzom:
Jak na Samoobron, to mam naprawd dobre przygotowanie.
Jeszcze lepsze ma Marcin Domagaa, redaktor naczelny propagandwki Gos
Samoobrony, ktry pojedynkuje si o stanowisko dyrektora generalnego PFRON z Irmin
Jabosk, urzdniczk.
To ich zawodowe yciorysy.
Irmina Jaboska pidziesit lat, bezpartyjna, studia z zarzdzania, prawa,
administracji, uprawnienia do wykonywania audytw, bya dyrektor w ministerstwach:
Finansw, Skarbu Pastwa, Pracy, wykadowca Krajowej Szkoy Administracji Publicznej,
z kursami z rachunkowoci i rynku kapitaowego.
Marcin Domagaa trzydzieci lat, magister historii, dziaacz Samoobrony, agent
ubezpieczeniowy, konsultant telefoniczny.
To nierwna walka. Stanowisko dostaje Domagaa.
Wybitnymi kwalifikacjami do pracy w PFRON wykazuje si Stanisaw Kociuk, dziaacz
Samoobrony. Zostaje doradc prezesa i ma pilnowa, by do funduszu terminowo wpyway
skadki na rzecz niepenosprawnych. Kociuk zosta przed nominacj oskarony przez
prokuratur o oszukanie PFRON, z ktrego wycign trzysta tysicy zotych.
Kwalifikacje dziaaczy Samoobrony do publicznych posad sprawdzaj brukowce. Fakt
dzwoni do posa Edwarda Kiedosa, by skomentowa pomys Andrzeja Leppera na opodatkowanie
wody. Kiedos uzna, e to wietna propozycja, ktra bdzie przedmiotem szczegowej analizy
w klubie.
Podatek od wody by wymysem dziennikarzy Faktu.
Prezes PFRON, Andrzej Sochaj, odchodzi, bojc si, e ludzie z Samoobrony
zdezorganizuj prac funduszu. Jego zastpca prosi, by odebrano mu obowizek nadzorowania
pracownikw z partii Leppera.
W zarzdzanym przez Samoobron Ministerstwie Budownictwa posad doradcy dostaje
jedna z sistr, ktra bronia oskaronego o molestowanie Stanisawa ywiskiego, nazywajc
go kulturalnym mczyzn.
Piotr Kozowski, szef gabinetu ministra budownictwa z Samoobrony, tumaczy mi wtedy:
By moe nie ma kompetencji z budownictwa, ale jest merytoryczna politycznie.
Lepperowi, ministrowi rolnictwa, podlega Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego.
Pobiera od rolnikw skadki i wypaca renty, emerytury, zasiki zdrowotne. W 2006 roku, gdy
KRUS przypada Samoobronie, liczba ubezpieczonych w kasie rolnikw wynosia ponad ptora
miliona.
Pocztkowo, gdy powstawaa koalicja Samoobrony z PiS, prezesem KRUS by Dariusz
Rohde, zwizany z Arturem Balazsem, ktry dosta kilka synekur dla swoich ludzi w zamian za
skojarzenie koalicji SamoobronaPiS. Balazs wyraa wtedy dla Leppera duy podziw:
Lepper zawsze si pokapuje, kiedy kto prbuje go oszuka.
Zaraz po powstaniu koalicji Rohde zostaje wezwany do siedziby Samoobrony
w Warszawie. Janusz Maksymiuk, zastpca Leppera, kae mu zasili partyjne szeregi. Odmawia.
Samoobrona, zajta jesiennymi wyborami samorzdowymi w 2006 roku, na chwil o nim
zapomina. Ale przegrywa wybory, obsadza w samorzdach niewiele stanowisk, wic partyjne
doy przypuszczaj atak na posady w KRUS.
Rohde wizytuje szczeciski oddzia kasy. W sekretariacie potyka si o wysokiego,
gburowatego, niechlujnie ubranego mczyzn.
Co pan tu robi? pyta Rohde.
Zbieramy si, by uchwala ludzi do pracy w KRUS odpowiada mczyzna.
Rohde go wyrzuca. Mczyzna okazuje si radnym wojewdzkim Samoobrony
w Szczecinie.
Panie, nie rb problemw i pom, bo partia mi si sypie syszy Rohde w suchawce,
gdy dzwoni Lepper, ktremu dziaacze skar si, e prezes nie chce zatrudnia.
Partia przysya do KRUS Bolesawa Borysiuka, zaufanego doradc Leppera, penicego
w Samoobronie nieoficjaln funkcj kadrowca. Borysiuk, byy czonek PZPR, kierownik
Towarzystwa Przyjani Polsko-Radzieckiej, ma ju syna w Telewizji Polskiej, a w KRUS ma
umieci tych, co odpadli w wyborach samorzdowych. Borysiuk siada w gabinecie Rohdego
i stawia spraw jasno:
Albo stanowiska dla Samoobrony, albo koczysz, prezes, karier.
Rohde prosi wic, by Borysiuk przekaza mu yciorysy kandydatw.
Rohde wspomina mi:
Byem pewny, e tego nie zrobi, bo Samoobrona nie miaa przecie kadr.
Borysiuk przynis stos.
W yciorysie niejakiego Wojciecha Somki Rohde czyta, e to technik z tytuem doktora,
zrobionym w dwa lata na moskiewskiej uczelni. Tej samej, ktra Lepperowi nadaa honorowy
doktorat.
Ten yciorys i podobne chowa na dno szuflady, ale zniecierpliwiony Borysiuk owiadcza,
e prezes kasy ma wyrzuci wszystkich czterdziestu dziewiciu szefw regionalnych oddziaw
KRUS, a na ich miejsce wstawi ludzi z listy. Na niej obok nazwisk ludzi Samoobrony podane s
ich przysze funkcje w KRUS. S te odrczne dopiski: znaki zapytania przy rokujcych,
a skrelenia przy tych, ktrzy zdyli popa w nieask.
Rohde ma problem. Zgodnie z prawem nowi dyrektorzy mog zosta powoani tylko
przez konkurs.
Wic mwi Borysiukowi, e przy takiej wymianie kadr w gr wchodz przepisy
o grupowych zwolnieniach, e trwa program dzielenia pienidzy otrzymanych z Banku
wiatowego, e grozi nam destabilizacja, bo nikt z jego listy na tym si nie zna wspomina
Rohde.
Borysiuk prosi, by dyrektor KRUS powtrzy to posom Samoobrony. Prezes kasy idzie
na spotkanie z dziaaczami, prosi, by zapytali jakiego prawnika, czy mona tak po prostu
wyrzuci tylu ludzi. By moe zapytali, bo Borysiuk przychodzi do Rohdego z nowym
pomysem:
Dyrektorw regionalnych zostawiamy, ale trzeba powoa stanowiska wicedyrektorw
i tam wsadzi ludzi z Samoobrony.
Stanowisk wice w regionalnych kasach KRUS nie ma, ale Rohde, chronic take swoj
posad, kae je utworzy. By masowy nabr mia pozory legalnoci, ogoszono konkursy.
Przecie komisje nie wiedziay, kto jest z naszej partii mwi mi wtedy Janusz
Maksymiuk, prawa rka Leppera, zaprzeczajc, by konkursy ustawiono pod Samoobron.
Urzdnik KRUS z Poznania z pitnastoletnim staem, ktry boi si wtedy ujawni swoje
nazwisko, relacjonuje mi przebieg konkursu w Warszawie.
Gdy zobaczyem kontrkandydata z Samoobrony na korytarzu KRUS, wiedziaem, e
mog wraca do domu.
A skd pan wiedzia, e on by z Samoobrony? dopytuj.
Mia w klapie marynarki partyjn plakietk.
Gdy streszczam rozmow Maksymiukowi, ten pyta mnie:
No to co? Mia si wstydzi tego znaczka?
Znaczka nie wstydzi si Jerzy Juszkiewicz, szef biura poselskiego Renaty Beger, w PRL
dyrektor Polmozbytu. Wygrywa konkurs z urzdnikiem. Beger nie moe si nachwali:
Mamy najlepsze i najbardziej kompetentne kadry.
Rohde stara si odwleka dalsze konkursy w obawie, e Kasa zostanie sparaliowana.
Jego rozterki ucina Lepper, wyrzucajc go z pracy, gdy nie chcia zleci obsugi prawnej Kasy
dziaaczce Samoobrony.
Miejsce Rohdego zajmuje Jacek Dubiski, ju z nadania Samoobrony. Konkursy kocz
si w kilka tygodni. Poow wygrywaj dziaacze i sympatycy ugrupowania z listy Borysiuka.
Przynajmniej tylu udao mi si wwczas z parti powiza. Uzasadnienie wygranego konkursu
w kadym przypadku brzmi tak samo: Kandydat jest osob komunikatywn, otwart, o wysokiej
kulturze osobistej. Wyniki rozmowy kwalifikacyjnej daj gwarancj prawidowego wykonywania
zada na wymienionym stanowisku pracy.
Musi nastpi pewne odwieenie kadr tumaczy mi wtedy Bolesaw Borysiuk.
Ludmi z waszej partii? pytam.
A co pan myli, e magister z Samoobrony to jest wikszy gupek ni magister
z Platformy?
Maria Zbyrowska, posanka ugrupowania Leppera, tumaczy, e SLD te pchao swoich
ludzi na publiczne stanowiska.
A my nie moemy? pyta dziennikarzy.
Prawo i Sprawiedliwo, zajte odnow moraln kraju, stara si czystek Samoobrony
nie dostrzega. Przemysaw Gosiewski, wiceprzewodniczcy Prawa i Sprawiedliwoci, gdy
pytam o najazd Samoobrony na urzdy, mwi mi, e nie zna si na rolnictwie.
Stanowiska wicedyrektorw KRUS s jednak poniej ambicji dziaaczy Samoobrony.
Chc dyrektorw. By zrobi to szybko, dyrektorzy wysyaj do centrali proby o przeniesienie na
stanowiska wice. W ten sposb zamieniaj si miejscami z ludmi Samoobrony. Centrala
KRUS zachowuje pokerow twarz, tumaczc mi, ustami rzecznika prasowego, e zastpcy
awansowali w pionie, bo dyrektorzy zdegradowali si dobrowolnie.
W Lublinie podczas posiedzenia partyjnego zostaj uchwalone nazwiska dziaaczy,
ktrzy otrzymaj prac w regionalnym KRUS. Kada uchwaa zaczynaa si sowami: Rada
Wojewdzka Samoobrony podja decyzj o desygnowaniu do pracy. Dalej padaj nazwisko
dziaacza i stanowisko, jakie ma w pastwowym KRUS obj: specjalisty, inspektora,
wicedyrektora.
Taka miao nie pojawia si w Samoobronie wraz z objciem przez ni wadzy. Ju
w 1994 roku Lepper decydowa, ktry bezrobotny zostanie zatrudniony w jego rodzinnej gminie
w Darowie. Miejscowi urzdnicy nazywali to obowizkowymi konsultacjami, co zostao
przypiecztowane nawet przez rad miasta. Z konsultacji zrezygnowano dopiero, gdy Lepper
zacz przysya ludzi, ktrzy jak skaryli si urzdnicy s nie do zdyscyplinowania.
Kondycj psychiczn urzdnikw niewywodzcych si z Samoobrony oddaje w okresie
jej rzdw rozmowa z Mari Wrblewsk, szefow KRUS w Poznaniu. W kontaktach prosia
mnie o dyskrecj, nie chcc drani partii Leppera, wic rozmow z jej sekretark zaczem
podstpem.
Dzie dobry, Ministerstwo Rolnictwa, prosz z dyrektor Wrblewsk mwi.
Sprawdz, czy jest wolna odpowiada sekretarka.
Sekretarka czy.
Nie chciaem robi problemw, dlatego tak si przedstawiem tumacz
Wrblewskiej.
Witam, panie dyrektorze. Czy mog prosi o telefon za chwil, bo mam spotkanie
odpowiada Wrblewska i odkada suchawk.
Zdziwiony, zadzwoniem jeszcze raz, a Wrblewska, spita, mwi mi:
Jezu, panie redaktorze, dobrze, e pan tak si przedstawi! Akurat miaam u siebie
Juszkiewicza z Samoobrony, mojego nowego wice. Wesza sekretarka, mwic, e dzwoni kto
z ministerstwa. Gdyby przedstawia pana, miaabym kopoty.
Naley wyjani, e scena ta miaa miejsce p roku po ujawnieniu przeze mnie sprawy
molestowania w partii. Byem w Samoobronie na cenzurowanym.
Premier RP i szef PiS Jarosaw Kaczyski zleca w kocu, po cichu, kontrol w KRUS.
Ale wyniki, miadce, do czasu trwania koalicji pozostaj zamknite w szufladzie kontrolerw.
Bdziemy dalej zmienia kadry! I adna komisja z Kancelarii Premiera mnie nie
wystraszy grzmi Lepper.
Wyniki kontroli premier ogasza dopiero po rozpadzie koalicji. Potwierdza nasze zarzuty
dotyczce ustawiania konkursw i niekompetencji zatrudnionych dziaaczy. Lepper szybko
znajduje winnego:
Saby ten pan Rohde, skoro ulega presji.
Rohde po swoim odwoaniu powiadomi o naciskach Centralne Biuro Antykorupcyjne.
To utworzona dziki koalicji PiSSamoobrona suba specjalna, na ktrej czele sta dziaacz
Prawa i Sprawiedliwoci. CBA spraw sfingowanych konkursw w KRUS si jednak nie zajo.
Lepperowi, ministrowi rolnictwa, podlegaj te agencje rolne.
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), dzielca midzy rolnikw
dotacje z Unii Europejskiej, take ma centrale i orodki terenowe. Samoobrona przejmuje j
w najgortszym okresie, gdy agencja ma do przekazania na wie siedemnacie miliardw euro.
Do ARiMR przychodzi zaufany Leppera, pose Krzysztof Sikora. Byy czonek PZPR,
wojskowy, harcmistrz, ma nawet w Ministerstwie Rolnictwa wasne biurko, z ktrego wydaje
kadrowe polecenia. W obsadzaniu stanowisk ARiMR czonkami Samoobrony wspiera go
Wojciech Somka, ten sam, ktry w dwa lata zrobi doktorat.
Somka zaprasza dyrektorw regionalnych agencji ARiMR i wyuszcza zasady naboru na
podlege im stanowiska:
Jeli macie do wyboru partyjnego fachowca i bezpartyjnego fachowca, to wybieracie
partyjnego. Zasada jak w pokerze. Wygrany zgarnia ca pul.
Dyrektorzy okazuj si nie do pojtni, albo te nie maj skonnoci do hazardu, bo
wkrtce wielu z nich traci posady. Za ich pynn wymian odpowiadaj szefowie regionalnych
biur Samoobrony. W Wielkopolsce jest nim pose Tadeusz Dbicki, ktry powouje si na
zapewnienie PiS, e wszystko, co podlega Ministerstwu Rolnictwa, naley przecie do
Samoobrony.
Jako e ARiMR ma udziay take w spkach rolniczych, centrach rolno-spoywczych,
rynkach rolno-towarowych, tam rwnie umieszczani s dziaacze.
Edward Smyk z rekomendacji Samoobrony dostaje posad szefa ARiMR w Rzeszowie.
Smyk przewodzi te Wyszej Szkole Gospodarczej w Przemylu, na ktrej posanka Maria
Zbyrowska matur robi w ptora roku, a posanka Wanda ywiska podejmuje studia, cho
co przyznaje w rozmowie z dziennikarzami nie pamita, na jakim kierunku.
Smyk daje take w agencji rolnej prac dwm onom partyjnych dziaaczy.
Obsadzajc stanowiska swoimi czonkami, Samoobrona nierzadko wchodzi w drog
Prawu i Sprawiedliwoci.
Ze szczeciskiej ARiMR Lepper chce wyrzuci szefow, ale jest ni radna PiS. Partia
Kaczyskiego staje za ni murem.
Danuta Hojarska, baronowa Samoobrony na Pomorzu, ciera si z Jolant Szczypisk,
baronow PiS. Hojarska wyrzuca dwch jej ludzi z agencji rolnej, wstawia swoich. Szczypiska
podnosi larum.
Niech mi si Szczypiska, z zawodu pielgniarka, do rolnictwa nie miesza odcina si
Hojarska. Szczypiska skary si Lepperowi, ale ten swoj pracownic chwali i podczas
kongresu partyjnego dopinguje swoich dziaaczy:
Walka o stanowiska dla naszych bdzie trwaa. My si nie wstydzimy tego, co robimy,
i bdziemy to robi nadal.
Hojarska mierzy wic w wojewod pomorskiego:
Musi to by osoba, ktra bdzie mnie sucha.
Janusz Maksymiuk ali si na media:
Nie moemy si przebi, a jak si przebijemy, to o nas kami.
By to zwiastun rychego naboru do publicznych mediw kadr stojcych na stray
prawdy.
Koalicja PiSSamoobrona nie moga, ot tak, wyrzuci prezesw radia, telewizji
i dziennikarzy. Ustawodawca broni przed takimi pokusami, powoujc na pocztku lat
dziewidziesitych Krajow Rad Radiofonii i Telewizji (KRRiT), ktra decydowaa o obsadzie
kierownictwa mediw.
Koalicja zmniejsza wic liczb czonkw rady o poow, a gdy wygasa jej kadencja,
wstawia swoich. Przewodniczcego rady wskazuje, co byo nowoci, prezydent, wtedy Lech
Kaczyski.
Zaczynaj si targi.
PiS odstpuje Samoobronie miejsce w KRRiT w zamian za poparcie Janusza
Kochanowskiego, kandydata PiS na rzecznika praw obywatelskich.
Zaufanie midzy koalicjantami wyraa si tym, e kc si do pnej nocy, czy najpierw
gosowa za rzecznikiem praw obywatelskich, czy czowiekiem Samoobrony w radzie.
Po przejciu KRRiT do rozdania s posady w centrali TVP, z jej trzema kanaami
i oddziaami w terenie, oraz w programach Polskiego Radia, take z oddziaami.
Najpierw koalicja bierze rad nadzorcz TVP. Apel stowarzysze twrczych, by weszli
tam specjalici niezwizani z polityk, do dzisiaj wybrzmiewa w otchani, bo mimo pniejszej
zmiany rzdw niewiele si zmienio.
PiS w Radzie Nadzorczej TVP umieszcza profesor, przyjacik matki braci
Kaczyskich, adwokata, przyjaciela Lecha Kaczyskiego, i nieznanego radc prawnego. adna
z tych osb nie ma wikszego dowiadczenia z mediami.
Samoobrona, dla ktrej media s przestrzeni zupenie niezbadan, siga po byego
wydawc lewicowej Trybuny i dziennikark, take kojarzon z lewic. Jest jeszcze prawnik,
ktry dostaje telewizj na otarcie ez, gdy z list Samoobrony nie wchodzi do Sejmu.
Rada wybiera z kolei zarzd telewizji, take zoony z partyjnych sympatykw lub
dziaaczy. Na jego czele staje Bronisaw Wildstein, publicysta sympatyzujcy z PiS.
Lepper ma wypracowany algorytm: dwadziecia procent stanowisk, bo tyle posw
wnis do koalicji. Chce obsadza nawet programy informacyjne, ale sprzeciwia si temu
Wildstein. PiS wyrzuca Wildsteina, ku uciesze Samoobrony, w zamian Samoobrona musi
poprze kandydata PiS na prezesa Narodowego Banku Polskiego. Targu dobito. Kandydat
przyszed do NBP z telewizji, a do telewizji idzie urzdnik z Kancelarii Prezydenta.
By czuwa nad jakoci programu, partie powouj Rad Programow TVP. Czuwaj
w niej posowie koalicji.
W podobny sposb koalicja bierze radio, na ktrego czele staje Krzysztof Czabaski,
sympatyzujcy z PiS publicysta.
Samoobrona wysya do rozgoni, na stanowisko kierownicze, uczestnika telewizyjnego
show Randka w ciemno, a ten, w dowd wdzicznoci, od razu si domaga, by w radiu byo
wicej Leppera.
Po przejciu centrali mediw przychodzi czas na oddziay regionalne. Aktyw Leppera
bierze zarzdy i rady nadzorcze. Obsada jest totalna.
Radio Kielce na wiceprezesa dostaje Norberta Grossa, szefa Samoobrony w Kielcach.
Synekur otrzymuje w sobot, a w niedziel ma by gociem swojego radia jako opiniotwrczy
polityk.
Dziennikarze si buntuj, powoujc na artyku 21 Ustawy o radiofonii i telewizji, ktra
nakazuje mediom rzetelnie ukazywa ca rnorodno wydarze i zjawisk w kraju i za
granic.
Czy to etyczne by szefem partii i wiceprezesem radia? pytam wtedy Grossa.
Ta etyka obowizuje dziennikarzy, nie mnie. W radiu bd odpowiada za dzia
logistyki i techniki. W program nie bd si wtrca zapewnia.
Bdzie pan bra udzia w naradach programowych.
To nie bd si odzywa.
To po co bdzie pan tam chodzi?
Bo musz, jako wiceprezes.
A jak bdzie konferencja Samoobrony? Wyle pan zaproszenie ze swojego pitra do
pokoju dziennikarzy?
Wyle kto z biura partii.
A ju na konferencji bdzie pan, polityk, a naprzeciwko dziennikarz, pana podwadny
Nie planujemy konferencji.
W poznaskim Radiu Merkury miejsce znajduje sobie Zdzisaw Maciej Papie,
bezrobotny dziaacz Samoobrony, asystent posa Ptaka, tego, ktry uwierzy, e bdzie
wiceszefem MON.
Jak pan trafi do radia? pytam Papiea.
Byem w zasobie kadrowym Samoobrony odpowiada.
To wy macie jaki zasb? Ten do radia, ten do paliw?
Mam egzamin pastwowy z rad nadzorczych. Sam za niego zapaciem, a to niemao
kosztuje. I pracowaem kiedy w lokalnej gazecie.
Wasze zasoby bogate nie s.
A dlaczego?
W opolskim radiu macie czowieka podejrzanego o faszerstwa.
Ale wyroku nie byo.
U wielu byo, choby u Beger.
Ale nieprawomocny.
To moe pomwmy o innych partiach. W Kielcach wiceprezesem radia jest szef
tamtejszej LPR. To w porzdku?
No, tych dwch funkcji nie powinien czy. To skandal. To jest chore.
artowaem. To Gross, on jest z Samoobrony.
Ale mnie pan zaatwi. Wicej nie odbior od pana telefonu.
Dziennikarzom Radia Merkury pozostao tylko napisa petycj przeciwko upolitycznieniu
swojej stacji.
W Radiu Koszalin poszo o krok dalej. Dziennikarz przyku si do filara siedziby i ogosi
godwk. Prezesem zostaa tam Boena Dzieliska, szeregowa dziaaczka Samoobrony.
Wczeniej zbieraa w radiu ogoszenia.
Poradz sobie. Teraz odejd mi obowizki w partii i skupi si tylko na radiu
zapewnia Dzieliska.
A jak partia te bdzie chciaa si skupi na radiu? pytam.
Ja si kolegom z partii opr.
Nie opara si. Jej stanowisko wkrtce zaj inny zaufany Samoobrony. Rozwiesi
w swoim biurze kobiece akty, na pracownice mwi laski, a jedn zapyta, czy daa dobrze
mowi. Sd kaza mu wywiesi przeprosiny w holu radia.
W bydgoskim Radiu PiK odnalaz si dziaacz Samoobrony, ktry prosi dziennikarzy, by
porzucili temat jego brata, zamieszanego w niejasne interesy, i zajli si rozlewan na polach
gnojowic.
Do Ryszarda Czarneckiego, wwczas posa Samoobrony, pniej PiS, pewnego ranka
przyszed dziaacz partyjny, narzekajc, e zosta tylko wiceprezesem publicznego Radia dla
Ciebie. Pnym popoudniem zosta prezesem chwali si na swoim blogu Czarnecki.
To ju nawet nie jest zamanie zasad rozdzielenia dziennikarstwa od polityki, ale jaka
choroba komentuje poczynania Samoobrony Krystyna Mokrosiska ze Stowarzyszenia
Dziennikarzy Polskich.
Synekury w urzdach i pastwowych przedsibiorstwach Samoobrona rozdziela nie tylko
wedle przynalenoci partyjnej, ale i rodzinnej.
Ewa Piskorska, ona rzecznika prasowego partii, dostaje posad w Ministerstwie
Rolnictwa.
W radzie nadzorczej Radia Zachd, w Zielonej Grze, zasiada trzydziestoletnia
Aleksandra Sawicka-Starosta, ona posa Samoobrony. Pose zachwala j jako wybitn
ekonomistk, prowadzc biuro rachunkowe i hodowl psw.
W Rzeszowie na wiceszefa Funduszu Ochrony rodowiska delegowany zostaje syn
posanki Samoobrony, skazany za posiadanie aparatury do produkcji narkotykw. PiS-owski
wicemarszaek regionu wzrusza ramionami:
Fachowcy rodz si w rodzinie, a na wsi to jak na pniu.
Syn Stanisawa ywiskiego dostaje posad w PFRON. Crka posa Lecha
Kuropatwiskiego podobne stanowisko na Dolnym lsku.
W Chemie Mirosaw Panasiuk z Samoobrony ma etat kierownika w zarzdzie drg
regionalnych, jego brat stryjeczny zostaje szefem orodka ruchu drogowego, a cioteczny
szwagier kierownikiem rejonu drg w Hrubieszowie. Syn Panasiuka zadowala si posad
w melioracji. Gdy Panasiuk wylatuje z Samoobrony, szuka schronienia pod skrzydami Platformy
Obywatelskiej, by ratowa rodzinny interes. Nadaremnie.
Crka Janusza Maksymiuka, wiceprzewodniczcego Samoobrony, dostaje posad
w centrum rolno-spoywczym na Dolnym lsku.
Crka i synowa Renaty Beger, po przegranej w wyborach samorzdowych, lokuj si
w agencji rolnej. Przyjacika Beger, wrka, rwnie ma tam posad, cho wczeniej dwa razy
oblaa egzamin z rolniczych dopat.
Danuta Hojarska umieszcza w agencji rolnej przyjacik syna i szwagierk. Prac
znajduje jeszcze siostrzenicy i crce swojego asystenta. By pomieci Hojarskich i nie zrujnowa
budetu agencji, zmniejszono zarobki urzdnikom.
Pose Andrzej Grzesik z Czstochowy zaatwia kuzynce fotel wicedyrektora agencji
rolnej, a jej mowi stanowisko szefa regionalnego PFRON. Grzesik nie wierzy w przypadki.
Wida s wybitnie zdolni komentuje.
Nie wszyscy dziaacze koalicji chc rozmawia o swoich zdolnociach. W Rzeszowie
dziennikarz pyta Jzefa Frczka, czonka LPR szykowanego na posad pastwow,
o kompetencje.
To pytanie jest nietaktowne mwi Frczek i rzuca suchawk.
W Samoobronie zdarzaj si jednak postawy niezrozumiae. Wicedyrektor wrocawskiej
agencji rolnej, mimo e zosta nim z nadania partii, nie chce zatrudnia kolegw.
Szewc nie moe zajmowa si nieruchomociami. Kandydaci Samoobrony powinni
zrozumie, e obowizuj procedury konkursowe tumaczy.
Kandydaci nie zrozumieli. Wicedyrektor wylatuje.
Jeszcze te zaszczytne

W styczniu 2006 roku Sejm debatowa nad wyborem Krajowej Rady Sdownictwa,
stojcej na stray niezawisoci sdw i opiniujcej kandydatw na sdziw sdw
powszechnych. KRS ma w swoich szeregach sdziw, ale te czterech posw.
Poniewa w wyborach zwyciyo PiS, a popieraa go Samoobrona, do KRS weszli posowie
tych partii. Jeden z dziaaczy Samoobrony zachwala posank Alin Gut, nieznan nikomu
radczyni prawn:
Znakomity prawnik o wieloletnim dowiadczeniu, czowiek o wysokim morale
i poczuciu sprawiedliwoci.
Swoje morale Gut wykazaa ju w poowie lat dziewidziesitych, gdy prokuratura
oskarya j o przyjcie dywanu od biznesmena, ktremu obiecaa wpywy w urzdzie celnym.
Radcy z Lublina, skd Gut pochodzi, oburzyli si na sowa radca prawny o wieloletnim
dowiadczeniu, bo znali j tylko z prowadzenia agencji celnej. Po naciskach koalicyjnego Prawa
i Sprawiedliwoci Gut z KRS zrezygnowaa.
Gdy Alina Gut udzielaa si w Sejmie, na zapleczu Samoobrony oczekiwaa na karier jej
crka Magorzata.
Lepper jako minister rolnictwa mia pod sob Kas Rolniczego Ubezpieczenia
Spoecznego. Magorzata Gut naciskaa na szefa KRUS, by zleci jej kancelarii prawnej obsug
Kasy. Gdy szef KRUS si nie zgodzi, Lepper go wyrzuci. Gut dostaa obsug prawn
Ochotniczego Hufca Pracy, ktry podlega Ministerstwu Pracy, a to take wpado w rce
Samoobrony.
Gdy w 2007 roku sd korporacyjny zakaza modszej Gut wykonywania zawodu radcy
prawnego przez pi lat za dziaanie na szkod wasnych klientw, mama zwolnia jej miejsce na
listach wyborczych Samoobrony.
Samoobrona chciaa te posad w Trybunale Konstytucyjnym, najwyszym organie
prawnym, rozstrzygajcym o zgodnoci ustaw z konstytucj.
Podczas trwajcej koalicji PiS z Samoobron koczya si kadencja trzech spord
czternastu sdziw Trybunau. Kandydatury kolejnych zgaszane s przez kluby parlamentarne
i gosowane w Sejmie. Samoobrona zgosia adwokata Jerzego Marcina Majewskiego z Poznania,
nieznanego opinii publicznej, kojarzonego jednak z wczeniejszej wsppracy z Andrzejem
Olechowskim, wspzaoycielem Platformy Obywatelskiej. Jako e kade nazwisko pojawiajce
si na orbicie wpyww Samoobrony wzbudzao moj czujno i zaciekawienie, zadzwoniem do
poznaskich prawnikw, proszc o opini na temat Majewskiego. Potem poszedem na spotkanie
do jego kancelarii.
Wysoki, bardzo szczupy, z wsem, wtedy pidziesiciotrzylatek, ale wygldajcy
starzej, z szar cer, sprawia wraenie czowieka fizycznie chorego. Mia poke od
papierosw palce.
Dlaczego z Lepperem? pytam.
To ju nie partia skrajnie populistyczna, a ja nie zamierzam by jej aparatczykiem.
Mia pan problem alkoholowy? pytam, powoujc si na jego kolegw z brany.
Owszem, w przeszoci.
Podejmowa pan leczenie?
Tak.
Od kiedy pan nie pije?
Od osiemnastu lat.
Majewski nie mwi prawdy. Poznaski radca potwierdzi mi, e Majewski pi nadal,
a jego wielodniowe cigi w rodowisku nazywano dalek podr, poniewa w ich trakcie
kontakt z adwokatem by ograniczony.
Waldemar Nowakowski, pose Samoobrony, ktry by patronem Majewskiego do
Trybunau, spokojnie tumaczy mi:
Zakazywanie alkoholikom zajmowania pastwowych funkcji byoby ograniczeniem ich
praw konstytucyjnych.
Alkoholizm to wwczas nie jedyne strapienie Majewskiego. Gdy by syndykiem,
nadzorowa sprzeda majtku jednej z firm i nie rozliczy si z szedziesiciu tysicy zotych.
W innej sprawie nie odda klientowi okoo stu tysicy, tumaczc, e mia rk w gipsie i nie
mg wykona przelewu.
PiS, by nie mie problemw z hasem odnowy moralnej, kandydata Samoobrony do
Trybunau nie popar.
Rok pniej Majewski, rwnie z rekomendacji Samoobrony, zostaje ekspertem jednej
z sejmowych komisji ledczych.
Samoobrona, po falstarcie z Majewskim, Trybunau nie odpuszcza. Zgasza kolejnego
kandydata trzydziestodziewicioletni Lidi Bagisk, osob szerzej nieznan, specjalistk od
prawa czekowego. Miaa by najmodsz sdzi Trybunau w historii, a wymg
dziesicioletniego dowiadczenia prawniczego przekraczaa ledwie o rok. Gosami PiS
i Samoobrony zostaa sdzi Trybunau w grudniu 2006 roku.
Kilka dni pniej Gazeta Wyborcza ujawnia, e Bagiska w przeszoci powiadczya,
by moe niewiadomie, faszywy weksel, a jako syndyk dopucia do konfliktu interesw.
wczesny prezydent Lech Kaczyski, brat bliniak premiera z PiS, odwleka wic
zaprzysienie Bagiskiej. Znalaz si w matni, bo prawo nakazuje mu akceptacj wybranej
przez Sejm sdzi bez protestu. Prezydent czeka, a Bagiska sama zrezygnuje, a skandal
dyskutowany jest przez sdziw Trybunaw Konstytucyjnych caej Europy.
Bagiska nie rezygnuje, prezydent zwleka. Trzy miesice. Moda prawniczka prezydenta
przetrzymuje i w kocu Kaczyski odbiera od niej lubowanie na sdziego Trybunau.
Ale kilka dni pniej sami sdziowie Trybunau uznaj, e trzeba Bagisk ze swoich
szeregw wyrzuci, i wtedy moda prawnik rezygnuje. Po roku namysu skada jednak do
zwykego sdu wniosek, by przywrci j do pracy w Trybunale. Sd uznaje, e do majestatu
Trybunau mu za daleko i sprawy si nie podejmuje.
Haracz

Za awans zawodowy dziaacze Leppera musz paci. Kady z zatrudnionych dziki partii
wpaca na konto Zwizku Zawodowego Rolnictwa Samoobrona (finanse zwizku,
w przeciwiestwie do partii, byy poza kontrol) od piciu do siedmiu procent wynagrodzenia.
Dziaacze przyjmuj to z pokor.
Leszek Bandurek, ktry ma posad wiceszefa Urzdu Pracy w odzi, co miesic paci
z pensji trzysta zotych i musi podpisa owiadczenie, e jeli otrzyma dziki partii inn posad,
to take zapaci.
Henryk Mynarczyk dostaje w Lublinie posad dyrektora zarzdu drg i oddaje z pensji
do Samoobrony dwiecie zotych.
Pac te wybracy narodu.
W przypadku radnych obowizuje zreszt ustalona taksa: dwiecie zotych od radnego
miejskiego, sto od starosty, a pidziesit od radnego powiatowego z Samoobrony.
Tomasz Budner, radny Samoobrony w Koninie, z samorzdowej pensji oddaje zwizkowi
dwiecie zotych.
Jeli urzdnik nie by zwizany z Samoobron, ale jego zakad pracy znalaz si w zasigu
wadzy Leppera, take by zmuszany do pacenia.
Dariusz Rohde, szef KRUS, otrzyma ofert przekazywania co miesic siedmiu procent
z pensji na konto Samoobrony.
Do Jacka Sochaja, prezesa PFRON, w czasie gdy fundusz znalaz si pod
zwierzchnictwem Anny Kalaty, przychodzi Marcin Domagaa, propagandysta Leppera, i daje
karteczk z numerem konta Samoobrony oraz informacj, e pi procent wynagrodzenia naley
si partii. Sochaj, podobnie jak Rohde, odmawia.
Janusz Maksymiuk, wiceszef Samoobrony, tumaczy mi:
Nie ma mowy o przymusie. Ludzie, w poczuciu wdzicznoci za prac, sami chc
zasila konto partii.
Andrzej Olszewski, dyrektor szpitala w czycy, ma paci Samoobronie skadk, cho
kierowa szpitalem od dwch dekad. Partia wygrywa jednak wybory samorzdowe w czycy
i obsadza stanowiska starosty oraz radnych. To oni decyduj o posadach. Olszewski dostaje
ultimatum kasa albo stoek i numer konta podany na serwetce. Nie paci i traci posad.
Samoobronowy starosta widzi na ulicy mieszkacw protestujcych w obronie Olszewskiego
i przywraca go do pracy.
Lepper przyzna w kocu, e urzdnicy i radni pacili na konto zwizku. Zapewnia
jednak, e to opata niebdca pomysem Samoobrony. Mia racj. Takie taryfikatory stosoway
wszystkie partie dochodzce do wadzy i byo to przedmiotem ponadpolitycznej cichej zmowy,
dlatego komentowania haraczy Samoobrony nikt z opozycji si nie podejmowa.
Profesor Marek Chmaj, konstytucjonalista, mwi mi:
To tak zwana opata stanowiskowa. Osoby, ktre przestaj paci tak skadk, mog
utraci rekomendacj partii. To oczywicie szanta w majestacie prawa.
Chamstwo

Jesieni 2006 roku nad rodzinami dziaaczy Samoobrony zawisa widmo utraty posad.
Wtedy Jarosaw Kaczyski po raz pierwszy wyrzuca bowiem Leppera z rzdu. Tumaczy to tak:
[Lepper] powrci do swoich praktyk, powrci do czego, co trzeba okreli jednym
sowem: warcholstwo.
Prawo i Sprawiedliwo przypomina sobie o kadrach Leppera. Przemysaw Gosiewski,
wiceprezes PiS:
Jeeli ludzie Samoobrony zostali powoani do spek Skarbu Pastwa, to trzeba
sprawdzi ich kwalifikacje.
Wylatuje kilku fachowcw, ktrzy wygrywali konkursy w radiu, w agencjach, nawet
Ochotniczym Hufcu Pracy, podlegym minister Annie Kalacie. Na Samoobron pada strach.
Janusz Maksymiuk mwi w mediach:
Mam nadziej, e w PiS nastpi jakie opamitanie. A jak chc, to niech wyrzucaj.
W kocu robi to na swj szczot.
Dziaacze Prawa i Sprawiedliwoci, wiadomi problemw Leppera i jego przybocznych
z prawem, przebkuj o ustawie zakazujcej startu w wyborach osobom skazanym. PiS nazywa
to prb porzdkowania ycia publicznego, co u czonkw Samoobrony natychmiast wzmaga
czujno.
Rozam koalicji trwa tylko trzy tygodnie, do poowy padziernika 2006 roku.
Lepper, przyparty do muru przez partyjne doy, ktre caymi rodzinami trac prac,
powraca do rzdu z PiS. Zapomniano o chamstwie, warcholstwie, a nawet nagraniach TVN
z udziaem Beger. Lepper odwouje si do katechizmu:
Jestemy wierzcy, nie moemy nosi w sobie zawici.
Stanisaw elichowski, pose opozycyjnego PSL, opowiada na sejmowych korytarzach
anegdot:
W armii Napoleona zabrako zboa. Mona nakarmi albo ludzi, albo konie. Napoleon
decyduje: Da koniom, ludziom si wytumaczy.
Na antenie Radia Maryja tumaczy to Marek Kuchciski z PiS:
Bdziemy musieli podejmowa decyzje bardzo bolesne dla wielu radiosuchaczy.
Prosz o wyrozumiao.
Upada pomys zakazu kandydowania w wyborach osobom skazanym, bo Lepper znw
jest w koalicji. Dostaje od PiS zapewnienie, e moe kontynuowa obsadzanie stanowisk.
Wracaj wyrzuceni fachowcy.
W styczniu 2007 roku, gdy rozgrywa si batalia o posad szefa Narodowego Banku
Polskiego, Samoobrona i LPR przedstawiaj dug list da. Chc posad w ministerstwach:
Obrony Narodowej, Spraw Wewntrznych i Administracji, Finansw, Gospodarki, Gospodarki
Morskiej i Sportu, a ponadto w zarzdzie Narodowego Banku Polskiego i banku PKO BP.
Kaczyski jest ledwie ywy.
Bardzo bym namawia koalicjantw, eby nie byo tak, e kady wybr na jakie
stanowisko, kada okazja jest wykorzystywana do tego, eby powodowa jakie zamieszanie
[]. To, co si dziao wok wyboru prezesa Banku Narodowego, byo ju na granicy mojej
wytrzymaoci mwi.
Lepper naciska z gry, wyrzucajc PiS-owskiego prezesa Agencji Rynku Rolnego. Aktyw
partyjny atakuje z dou. Adam Odakowski, pose Samoobrony z Warmii i Mazur:
Nie mamy nikogo w Urzdzie Wojewdzkim, a obiecano nam wydzia rolnictwa. Nasze
miay by te, a nie s, orodki doradztwa rolniczego i Radio Olsztyn, i jeszcze regionalna TVP.
Lepper wiosn 2007 roku objeda kraj, wysuchujc raportw z zatrudniania.
Przyjmowany kwiatami, wysuchuje wdzicznych dziaaczy i nielicznych alw, gdy komu
jeszcze w rodzinie pracy nie dano.
Redakcje lokalne Gazety Wyborczej donosz:
Toru. Szef regionu Lech Kuropatwiski wylicza, e z partyjnej rekomendacji prac
dostao sto czterdzieci pi osb, w tym kilku dyrektorw i kilkunastu kierownikw.
W agencjach rolnych, KRUS, mediach. Lepper na to:
Nagana, panie pole. Mamy jeszcze zdecydowanie za mao zatrudnionych. Sala szaleje.
Warszawa. Lepper dopinguje:
Musz mie lojalnych ludzi. Nie bd si przecie otacza wrogami. Musimy zatrudni
jeszcze wicej. Na razie mamy kilkaset osb w instytucjach.
Wrocaw:
Nadal za mao naszych ludzi pracuje w agencjach. Trzeba to przyspieszy, jestemy ju
rok w rzdzie.
Zielona Gra:
Dlaczego mamy nie zatrudnia, przecie Samoobrona te ma kadry. Musimy jednak
stawia na ludzi kompetentnych, ktrzy bd sawili imi Samoobrony.
Niektrzy delegaci przychodz na kongres w Zielonej Grze z gotowymi CV.
Tymczasem w pracy u ministra rolnictwa sielanka. Gdy w lutym 2007 roku opozycja
skada w Sejmie wniosek o odwoanie Leppera, ktry nie radzi sobie z sytuacj na wsi, broni go
z mwnicy premier Jarosaw Kaczyski:
Nic takiego nie dzieje si w resorcie rolnictwa, co uzasadniaoby wniosek o wotum
nieufnoci dla ministra. Pan premier Lepper cakiem dobrze dziaa w Brukseli i jest tam zupenie
dobrze przyjmowany. Moe kogo to zaskakiwa, ale to s po prostu oczywiste fakty.
Sam Lepper spokojny, bo wie, e wotum nieufnoci nie zostanie przegosowane, co
wynika z arytmetyki sejmowej podchodzi do mwnicy i cytuje Mariann Fischer Boel, unijn
komisarz do spraw rolnictwa: Lepper by pragmatyczny, profesjonalny i grzeczny.
Gdy sala sejmowa ryczy ze miechu po sowie grzeczny, Lepper krzyczy:
Liczylicie, e jak pojad do Brukseli, to bdzie koniec wiata. e Lepper nie bdzie
wiedzia, jak si zachowa, bo wy jestecie salonowcy. [] Ja jestem sob po prostu i taki bd.
Przed sdem w Warszawie Andrzej Lepper ma proces o zniszczenie zboa, ktre wysypa
na tory. Wiosn 2007 roku po raz kolejny nie zjawia si na rozprawie, wic sd prosi premiera
Jarosawa Kaczyskiego, by zdyscyplinowa swojego ministra. Media pytaj Leppera, czy
w kocu przyjdzie. Odpowiada:
Jak Bg da.
Gdy nie przyszed, odpar:
Bg nie pozwoli.
Gazeta podlicza konferencje prasowe po dziewiciu miesicach rzdw koalicji
PiSSamoobronaLPR. Okazuje si, e liczba wystpie Leppera bije wszelkie rekordy. Szef
Samoobrony zwoywa konferencje rednio co trzy dni.
W poowie czerwca 2007 roku odbywa si wielki Kongres Samoobrony w Paacu Kultury
i Nauki w Warszawie. Jest ponad tysic dziaaczy z caego kraju, piewa i taczy zesp ludowy
Mazowsze.
Lepper wieci, zadowolony:
Id na prezydenta, a Samoobrona rzdzi przez pi kadencji.
Ale Lepper nie przeczuwa, e nadchodzi wiatr historii, ktry go zdmuchnie.
W lipcu 2007 roku w rzdzie nastpuje jedno z najmocniejszych tpni. Wybucha afera
gruntowa, skutek prowokacji policyjnej Centralnego Biura Antykorupcyjnego, utworzonego
gosami koalicji, czyli take Samoobrony.
W puapk CBA wpado dwch mczyzn: Piotr R. i Andrzej K., ktrzy za trzy miliony
zotych apwki mieli przeksztaci dziak na Mazurach z rolnej w rekreacyjn. Mg to uczyni
tylko resort rolnictwa, rzdzony przez Leppera, a Piotr R. by Leppera doradc. W pokoju
hotelowym R. przyj pienidze od CBA, ale po tajemniczym telefonie zostawi je i wyszed.
Zatrzymano go chwil pniej, podobnie jak jego wsplnika. Wniosek o przeksztacenie gruntu,
ktrym interesowao si CBA, rzeczywicie trafi na biurko ministra Leppera, wic Kaczyski
uznaje, e przewodniczcy Samoobrony jest w krgu podejrze, i go z rzdu wyrzuca.
W Samoobronie przypomniano sobie wtedy sowa wypowiedziane kilka miesicy
wczeniej przez Jacka Kurskiego, posa PiS:
Bd konsekwentny w odzyskiwaniu dla PiS urzdu po urzdzie, przedsibiorstwa po
przedsibiorstwie, agendy po agendzie. Trzeba jasno powiedzie, e aden dziaacz czy
zwolennik naszej partii, ktry wykrwawia si w naszych kampaniach wyborczych, nie moe
cierpie godu i niedostatku.
W Samoobronie histeria. Dziaacze walcz, by swj byt przeduy
przez zmian barw:
Pose Lech Woszczerowicz:
Wiele osb od nas pracuje teraz w terenie. Ciko jest ich wszystkich z powrotem
skaza na bruk. Wic trzeba by elastycznym.
przez amnezj:
Sawomir Pustkowski, wicedyrektor ARiMR na Pomorzu:
Byem sympatykiem Samoobrony, ale daleki jestem od jakichkolwiek politycznych
rozwiza.
przez chorob:
Danuta Hojarska:
Niech na zwolnieniach przeczekaj burz.
Niebawem wrd dziaaczy Samoobrony zapanuje epidemia grypy.
Gdy wiadomo, e powrotu do koalicji nie bdzie, aktywici Leppera na osod
przygotowuj sobie prezenty.
W PFRON samoobronowy dyrektor Marcin Domagaa dopisuje do swojej umowy aneks.
Po wyrzuceniu dostanie szeciomiesiczn odpraw i dwunastomiesiczne zadouczynienie za
roczny zakaz pracy u konkurencji. To daje dwiecie tysicy zotych, cho w funduszu by
zatrudniony ledwie kilka miesicy.
Po co zakaz konkurencji, skoro PFRON z nikim nie konkuruje? pytam Domaga.
Gdyby kto pozna luk w systemie komputerowym PFRON, mgby komu zdradzi,
jak wyprowadzi pienidze. A tak nie zdradzi odpowiada.
Domagaa powouje w PFRON nawet specjalny zesp do spraw aneksw, ale PiS
przejmuje PFRON, a aneksy wyrzuca do mieci.
Samoobrona jest na posadach dziesitkowana. Lec ministrowie, dyrektorzy, zastpcy
dyrektorw, referenci, specjalici. PiS nie bierze jecw nawet wrd cywilw, lec ze stanowisk
ony i dzieci.
Edward Synowiec z Samoobrony, wiceszef agencji rolnej w Rzeszowie, jest bliski ez.
Wanie zaczem sobie radzi w pracy, zacza mi ona sprawia przyjemno, a tak
mnie potraktowano lamentuje.
Koo Gotowa, na szczycie morenowego pagrka, blisko rzeki Kwieli na Warmii
i Mazurach, staje w 2007 roku dziwna rzeba. Wyjty z maszyny rolniczej i pomalowany
w ukone biao-czerwone pasy fotelik buja si tam na trzech sprynach. Konstrukcj non
hutawki s stalowe listwy z konnej kosiarki. Cao przypomina przan wersj opancerzenia
husarii. Mirosaw Micia Bojenko, autor rzeby, zainspirowa si popisami Samoobrony
i martyrologi historii Polski.
Te spryny pod fotelem to alegoria nagego awansu spoecznego? pytam Bojenk.
W zasadzie to one bujaj przd, ty, co bardzo lubi dzieci. Ale porwnanie jest trafne
mwi.
Rzeba nie jest skoczona. Bojenko chce nad sprynujcym fotelem umieci jeszcze
elazny berecik z antenk.
Z nierdzewki jak mwi bo berecik to symbol przanoci polskiej polityki,
niezniszczalny w naszej wiadomoci.

Upadek


Wyrzucony

Gdy Andrzej Lepper na pocztku lipca 2007 znalaz si w krgu podejrze afery
gruntowej, PiS z jednej strony triumfowao, bo stworzone przez nie CBA okazao si skuteczne
na gwnym froncie odnowy moralnej kraju. Ale z drugiej strony CBA wrcio z wojny, niosc
PiS tylko zwoki jego wasnego koalicjanta.
Jako e z pozostaymi partiami Prawo i Sprawiedliwo byo skcone, dalsze koalicje
okazay si niemoliwe. Sejm si rozwiza, mimo sprzeciwu Samoobrony i LPR. Na jesie 2007
roku zapowiedziano nowe wybory.
Tamte wakacje dla partii Leppera s gorce. Pozbawiona synekur i w szerszej
perspektywie poselskich pensji, Samoobrona zaczyna pka.
Lepper zwouje narady integracyjne, kae przyjecha do Warszawy wszystkim posom.
Z pidziesiciu szeciu, ktrych wcign do Sejmu, zostaje mu czterdziestu czterech. Ale to
dopiero pocztek.
Pose i biznesmen Waldemar Nowakowski oraz profesor-plagiator Mirosaw Krajewski
przechodz do PSL. Ryszard Czarnecki prowadzi ju ciche rozmowy z Prawem
i Sprawiedliwoci, wic wylatuje z Samoobrony za zdrad. Do PiS odchodzi pose Jzef Cepil.
Przewodniczcy Samoobrony nie wytrzymuje cinienia, kadzie si do szpitala. Grozi, e
jak wyjdzie, to pokae przestpczy ukad, w ktrym tkwi Jarosaw Kaczyski. Wychodzi,
pokazujc wykres wasnego, umczonego ukadu krwiononego.
Pose Czarnecki, na krtko przed wstpieniem do PiS, sam siebie pyta, czy objby
sched po Lepperze, i sam sobie odpowiada:
Oczywicie.
Lepperowi poprawiaj si humor i zdrowie, gdy z wakacji wraca Roman Giertych, szef
LPR. cz siy w partyjny blok o nazwie LiS. Lepper odczytuje to jako sprytny jak lew, chytry
jak lis. LiS ma wystartowa w wyborach, ale sondae wskazuj, e wyborca bdzie dla niego
bezlitosny. Sojusz zostaje rozwizany.
Samoobrona ma problem z pienidzmi na kampani wyborcz. W sondaach szoruje po
dnie, wic banki odmawiaj jej kredytu. Subwencje pastwowe, ktre partia otrzymywaa za
pobyt w Sejmie, co roku okoo dziewiciu milionw zotych, poszy na spat starych dugw.
Nie liczc wic emisji bezpatnych spotw wyborczych w TVP, Samoobrony w wiadomoci
spoecznej nie ma.
Lepper chce przycign uwag dziennikarzy, zwoujc konferencje prasowe pod hasem
O prawd i godno, podczas ktrych na wszelkie sposoby ly Jarosawa Kaczyskiego,
niedawnego koalicjanta.
Objeda miejskie i wiejskie targowiska. Do polityki wszed jako krytyk Unii
Europejskiej, na straganach za jawi si jako jej mionik. W darmowym spocie telewizyjnym
umieszcza nawet fragment wypowiedzi europejskiej komisarz do spraw rolnictwa Mariann
Fischer Boel, ktra podczas jednej z konferencji prasowych mwia, e Lepper jest
pragmatyczny i grzeczny. Komisarz Boel protestuje.
Zwarcie si w ostatnim numerze Gosu Samoobrony. Tytuy: PiS oszukuje rolnikw,
Niebezpieczne zwizki PiS-u, Gdzie jest ukad? (ze zdjciami braci Kaczyskich). Hasa
w krzywce: Ulubione zwierz Jarosawa Kaczyskiego?, Ulubiona metoda dziaania
oprychw z CBA?, Wabi j wiato, jak niektrych pikne sowa Jarosawa Kaczyskiego.
Przewodniczcy Samoobrony deklaruje, e z list partyjnych nie wystartuje do nowego
Sejmu adna osoba z prawomocnymi wyrokami. Na wszelki wypadek zawa te wymogi.
Czy znacie kogo z Samoobrony, kto napad na kogo czy okrad? pyta na konferencji
prasowej.
Powinien by si zatrzyma przy sowie napad, bo w Lublinie startuje z Samoobrony
dyrektor banku, ktry odsiedzia dwa lata za to, e ten bank okrad.
Na listach Samoobrony jest take, uznany za kamc lustracyjnego, pose Jerzy Zawisza.
Poniewa agenturalna przeszo nie mieci si w widekach napadokrad, miejsce na listach
znajduje jeszcze szeciu wsppracownikw sub komunistycznych.
Jako e Lepper dawno przesta uznawa swoj parti za chopsk, na blisko tysic
kandydatw Samoobrony majcych wzi udzia w wyborach rolnikw jest tylko stu. Na list
poznask trafiaj: artysta malarz, animator sztuki, technik BHP, blacharz i technolodzy
ywnoci.
Podstawowym kryterium doboru s oczywicie wizy krwi.
Krzysztof Filipek startuje z synem, a na pockiej licie umieszcza mod konkubin.
W Bydgoszczy wstawia jej kuzynk.
Pose Lech Kuropatwiski daje szans crce.
Posanka Grayna Tyszka wzia list w Sieradzu, krewnemu daa Piotrkw Trybunalski.
Razem trzymaj si wicemarszaek Genowefa Winiowska i jej synowa.
Rekord dziery znw posanka Danuta Hojarska. Idzie z Gdaska z kierowc
i przyjacik crki, a na Gdyni rzuca synow i szefa swojego biura.
Nagy awans spotyka te adn posank Sandr Lewandowsk, ktra w wakacje zostaje
przez brukowce przyapana na tym, jak na egipskiej play, topless, smaruje plecy posowi
Januszowi Maksymiukowi. Z pierwszego miejsca w Opolu Lewandowska wypiera pewniaka
posa Jzefa Stpkowskiego.
Stpkowski mwi mi z alem:
Zdecydowaa gra. Uszanowaem.
Janusz Maksymiuk:
Zdecydowali na dole. Uszanowalimy.
Miejsca na licie dostaj zasueni w walce z afer praca za seks. Wanda ywiska
bierze jedynk w Radomiu. Adwokat Wiesaw urawski, ktry przekonywa, e ywiski
cierpia na schorzenie uniemoliwiajce gwatowne ruchy, ma trzecie miejsce na licie
w Gdasku. Weterynarz Jacek Popecki, oskarony o aplikowanie Anecie Krawczyk oksytocyny,
nie startuje w wyborach, bo siedzi za kratami, ale miejsce na licie dostaje jego kuzynka.
Dwaj rolnicy, ktrzy przed sdem mwili, e Popecki to wraliwy czowiek, a Aneta
Krawczyk rozbrykany bachor, maj miejsca na listach wyborczych w Sieradzu.
Jedna z sistr, dla ktrej ywiski by kulturalnym czowiekiem, dostaje miejsce na
licie radomskiej.
Samoobrona bawi si te z wyborcami w gr w skojarzenia. Na listy wchodz: Wajda,
mechanizator rolnictwa; Dziwisz, blacharz samochodowy; Gomuka, maszynista pojazdw
trakcyjnych. A ponadto: Bajon mechanik, Olszewski rolnik, Olejnik urzdniczka, Putra
kierowca, Janik lusarz.
Na Pomorzu Zachodnim Samoobrona klonuje nawet swojego szefa, wystawiajc
bratanka Leppera Bogusawa, ktry zapewnia dziennikarzy, e si polityki nie boi, bo wujek
obieca, e pomoe. W rezerwie jest jego ojciec, rwnie Bogusaw, ale przewaa to, e
bratanek ma na drugie imi Andrzej.
Piotr Tymochowicz, medialny doradca Leppera, tumaczy mi wtedy, e Samoobrona
wykorzystuje mechanizm skojarze mimowolnych. Synny demiurg nie wie jednak, e na listach
jest te, nieznana mu, Agnieszka Tymochowicz weterynarz.
Hit wyborczy Samoobrony to zaproszenie na listy Leszka Millera, byego czonka PZPR,
premiera, byego przywdc SLD. Po konflikcie ze swoj parti Miller za wszelk cen chce si
dosta do Sejmu. Na konferencji prasowej dzikuje Lepperowi, e wycign do niego rk.
Miller dostaje pierwsze miejsce na licie Samoobrony w odzi, bo znikn stamtd ywiski,
przenoszc si do aresztu. Giertych, dotychczasowy partner Leppera, zacieky wrg PRL
i postkomunistw, uznaje, e przewodniczcy Samoobrony oszala.
Miller przegrywa z kretesem. Po wyborach przeprasza za krtkotrwa przyja
z Lepperem.
Samoobrona dopenia listy egzotyk. Do brzuchomwcy i klauna Wiesawa
Podgrskiego, ktry doradza Lepperowi w sprawach kultury, doszlusowa cyrkowiec z Jeleniej
Gry. Pr te bezrobotni, ktrych cele, w rozmowie z dziennikarzami, okrela inny kandydat
Samoobrony, Rafa Gwd:
S biedni, chc mie swj gos. A w ogle to niektrzy yj tylko z renty inwalidzkiej.
Mariusz Wjcik, trzydziestoletni teolog, kandydat Samoobrony, podczas konferencji
wrcza Lepperowi kupon rabatowy do agencji towarzyskiej, a na debat polityczn wyzywa
koleg z wasnej partii. Ten przebkuje tylko o chorobie psychicznej Wjcika.
Samoobrona ma wrd kandydujcych najwicej kobiet. Wikszo jako zawd wpisuje
gospodyni domowa. W Warszawie miejsce dostaje Miss Polonia, cho sprzed dwudziestu lat.
Lepper chce ratowa wynik wyborczy kosztem swoich dawnych, zaufanych dziaaczy. To
parti dobija.
Maria Zbyrowska, posanka, ktra staa z Lepperem na blokadach w latach
dziewidziesitych, stracia pierwsze miejsce na licie rzeszowskiej na rzecz Zygmunta
Wrzodaka, czonka marginalnej prawicowej grupy. Wrzodak ma jednak zalet: nie liczy si ze
sowami. Wtruje Lepperowi w obraaniu braci Kaczyskich.
Lepperowi nie przeszkadza nawet, gdy Wrzodak, pytany przez dziennikarzy o przyczyn
startu z list Samoobrony, odpowiada:
Bo nikt inny mnie nie chcia.
A lojalno? Lepper musi odej! rzuca Zbyrowska na poegnanie, zabierajc siedmiu
dziaaczy partyjnych.
Legitymacjami rzucaj posanka Lidia Fido i byy senator Zbigniew Antoszewski,
protestujc przeciwko Leszkowi Millerowi. Odchodzi eurodeputowany Jan Masiel, w protecie
przeciwko obsadzaniu stanowisk nieznanymi osobami, cho sam w 2004 roku pojawi si
w partii znikd. Znika zaufana dotychczas posanka Halina Molka. Jeszcze inni odchodz, bo
znw wybucha ktnia o pienidze. Nie ma ju weksli, ale za najwysze miejsca na licie
wyborczej kady kandydat musi zapaci dwadziecia osiem tysicy zotych. Dla byych posw
to caa sejmowa odprawa.
Kilka dni przed wyborami sondae daj Samoobronie cztery procent poparcia i nik
szans na wejcie do parlamentu. Prg minimalny to pi procent.
Padziernik 2007 roku, wieczr wyborczy, na ekranach telewizji ukazuje si wynik
Samoobrony 1,5 procent. W siedzibie partii w Warszawie, gdzie zebrali si druhowie Leppera,
zapada cisza. Na twarzach dziaaczy maluje si niedowierzanie albo rozpacz. Jedynym
pocieszeniem jest dla nich przegrana PiS z PO, cho PiS z kolei pociesza si tym, e Samoobrona
znika.
Co trzeci zwolennik Samoobrony i co drugi LPR poszed jednak gosowa na Prawo
i Sprawiedliwo. Samoobrona i LPR, nazywane w koalicji przystawkami, zostay wanie
poarte.
Liga Polskich Rodzin dostaje 1,3 procent i znika ze sceny politycznej. Roman Giertych,
lider LPR, otwiera kancelari adwokack i lubuje si w pozyskiwaniu klientw, ktrzy maj
zatargi z politykami PiS lub Platformy Obywatelskiej.
Gdy po latach pytam Giertycha o wspprac z Lepperem, odpowiada, e to bya kwestia
pewnej estetyki i przytacza anegdot.
W 2001 roku, gdy Samoobrona zadebiutowaa w Sejmie, Giertych wraz z on zosta
zaproszony na jakie spotkanie Samoobrony. Lepper przywita ich podpity, podprowadzajc dwie
kobiety, w wieku okoo dwudziestu lat.
No dziewczyny, przywitajcie si adnie rzuci Lepper i obydwie klepn w poladki.
ona Giertycha nie podaa przewodniczcemu Samoobrony rki.
Nie chciaa mie pniej z Lepperem do czynienia mwi mi Giertych.
Z kolei Wojciech Wierzejski wsppracownik Giertycha w Lidze Polskich Rodzin
w 2012 roku stan przed sdem jako wiadek w procesie, ktry Giertychowi, za zniesawienie,
wytoczy Jarosaw Kaczyski. Wierzejski zezna, i Lepper chwali mu si, e w 2007 roku
dosta od Kaczyskiego wyniki bada DNA crki Anety Krawczyk. Lepper mia w ten sposb
zrobi wasne badania i upewni si, e nie jest ojcem dziecka, gdy szalaa afera praca za seks.
Kaczyski zaprzeczy, jakoby dawa Lepperowi wyniki bada DNA, a prokuratura uznaa, e nie
mona szefowi PiS nic zarzuci, bo ta sprawa i tak si przedawnia.
W 2007 roku do urn poszo a o cztery miliony wicej Polakw ni w wyborach z 2005
roku. Mobilizacj spoeczestwa, zwaszcza modziey, tumaczono zmczeniem
narodowo-pompatyczn koalicj Kaczyskiego, Leppera i Giertycha. SMS-owa akcja spoeczna,
uruchomiona przez modzie, a nazwana zabierz babci dowd, uderzya w tak zwany
moherowy elektorat, kojarzony z PiS, Radiem Maryja i nacjonalistyczn Modzie
Wszechpolsk, przybudwk LPR.
Platforma i PiS dziel midzy siebie Polsk. Geograficzny rozkad gosw niemal idealnie
pokrywa si z map dawnych zaborw. Zachd dla PO, Wschd dla PiS.
Jednak w 2007 roku Lepper liczy ju nie tyle na wejcie do Sejmu, ile choby na
przekroczenie trzyprocentowego puapu gosw, ktry gwarantuje partii zwrot kosztw kampanii
wyborczej. Ale nawet tego zabrako. Partia staje si bankrutem.
W wieczr wyborczy przy Lepperze staa ostatnia garstka jego dawnych dziaaczy:
Renata Beger, Krzysztof Filipek, Danuta Hojarska. Twarze, ktre kojarzyy si z blokadami na
drogach, z awanturami sejmowymi.
Pierwsza, kilka miesicy po wyborach, znika Hojarska. Odnajduje si jako parkingowa
w jednym z nadmorskich kurortw.
Beger dostaje wasny program kulinarny w pilskiej telewizji kablowej. Gdy nawouje, by
Lepper pozby si Janusza Maksymiuka, ktrego dawni dziaacze oskaraj o z atmosfer
i porak partii, przewodniczcy Samoobrony docina:
Niech Beger zajmie si garami.
Obraona Beger porzuca parti, wraca na gospodark.
Dawni towarzysze Leppera nie lubili Maksymiuka. Ju podczas zjazdu Samoobrony
w styczniu 2007 roku, gdy Lepper by jeszcze w rzdzie, szeregowy dziaacz krzycza:
Jestemy z tob, Andrzeju, ale zmie doradcw!
Chodzio wanie o Maksymiuka, ktry w partii pojawi si dopiero w 2001 roku
i zagrodzi innym drog do ucha szefa Samoobrony.
Po upadku koalicji Hojarska, skadajc yczenia urodzinowe Lepperowi, narzekaa:
Widz wkoo twarze, ktre nigdy nie byy w Samoobronie, ale dzisiaj s blisko szefa.
Chodz tacy, pokazuj si.
Te sowa rwnie dotyczyy Maksymiuka.
Odchodzi te drugi garnitur posw, ale ten zaufany, z blokad. Pose Andrzej Grzesik,
szef lskiej Samoobrony, przed odejciem mwi o Lepperze, e nie bdzie kopa lecego.
W poowie listopada 2007 roku na partyjnym zjedzie pojawia si tylko kilka osb
z kierownictwa i poowa z szedziesiciorga delegatw. S Janusz Maksymiuk, Genowefa
Winiowska z synow i Krzysztof Sikora. Przekazuj ca wadz, w kadubkowej ju partii,
Lepperowi, ktry komentuje:
Fajnie byo sze lat w parlamencie, ale przeyjemy i bez.
Anna Kalata, bya minister pracy z Samoobrony, wyjeda do Indii. Ta korpulentna,
pyzata szatynka z kokiem zagraa tam w bollywoodzkiej produkcji, a wrcia chudsza o prawie
czterdzieci kilogramw i z rozpuszczonymi blond wosami, wzbudzajc podanie mediw.
TVN zaangaowao j do show Taniec z gwiazdami. Kalata gocia w porannych lifestyleowych
pasmach telewizyjnych i dzielia si recept na cud-diet. Nawet Lepper, ktry sam przeobrazi
si z chopa w ma stanu, nie mg wyj z podziwu:
To chyba tylko medycyna moga takie cuda zdziaa.
Ale Kalata gocia te w prokuraturze, by wytumaczy si z miliona trzystu tysicy
zotych. Tyle dostaa bowiem tu przed rozpadem koalicji PiSSamoobrona od pastwowego
giganta ubezpieczeniowego PZU. W 2006 roku Kalata, z ramienia Samoobrony zasiadajc
w Komisji Nadzoru Finansowego, oddaa swj gos na Jaromira Netzla, kandydata PiS wanie
do fotela szefa PZU. Kilka miesicy pniej Netzel zdecydowa o wypaceniu Kalacie
odszkodowania po wypadku samochodowym, o ktre walczya przez dziesi lat. Cho PZU
uznawa wczeniej, e tak wysokie odszkodowanie si nie naley, zmieni zdanie wanie po
wyborze nowego szefa. Prokuratura spraw wysokiego odszkodowania umorzya.
W kocu odchodzi od Leppera ostatni zaufany, stary druh Krzysztof Filipek. Zakada
wasne ugrupowanie Parti Regionw, do ktrej wstpuje kilku innych dziaaczy Samoobrony,
ale partia ta nigdy nie wyjdzie z szatni politycznego teatru.
Lepper komentuje odejcia wsppracownikw:
By posem, bra apanae, a jak partii zabraknie w parlamencie, to si odchodzi.
Coraz bardziej samotny objeda regiony, ale nikt na niego nie czeka. W Lublinie
struktury partyjne rozwiza dawny kadrowiec Bolesaw Borysiuk, oskarajc Leppera
o samodzierawie. Na pocztku 2008 roku swoje biura zamyka Samoobrona na wschodzie
i poudniu Polski. We Wrocawiu po ugrupowaniu pozostaj dugi i opuszczony lokal. Partia
pka te w odzi.
Przed wyborami samorzdowymi 2010 roku resztki dziaaczy Leppera szukaj ratunku na
listach Platformy Obywatelskiej, PiS i SLD.
Lepper przyjeda przed tymi wyborami do Biaegostoku, gdzie zawsze mg liczy na
oddanych wiarusw. Wchodzi do biura partii, tam pusto. Zdziwiony, bo w Biaymstoku ma
radnych Samoobrony. Od dziennikarzy dowiaduje si, e radni zrejterowali z partii kilka tygodni
przed jego przyjazdem.
Aleksander Kwaniewski, wspominajc Leppera, mwi mi:
Jego dramat zacz si, gdy wszed do rzdu Kaczyskiego i przyj rol powanego
polityka. By politykiem antyestablishmentowym. To problem kadej takiej osoby wchodzcej do
rzdu. Staje si wtedy czci tego, co krytykuje.
Zdaniem Kwaniewskiego Lepperowi zabrako te dobrych doradcw, ludzi, ktrzy by go
inspirowali, a nie tylko chcieli si przejecha na jego grzbiecie.
Lepperowi nie udao si stworzy formacji lepperystw, ktrzy by za nim stali. By
w Samoobronie Lepper, a potem pustka. Trzeba mu jednak odda, e dojrzewa, by niezwykle
utalentowany, taki czowiek znikd, mj rocznik, moje tereny, gdzie rwnie widziaem, jak
wyglday PGR-y. To by awans niezwyky.
Artur Balazs, ktry Leppera namawia do wejcia do polityki, klei z nim koalicje, dawa
za niego rkojmi, w 2007 roku si odcina:
Uwaam, e [Lepper] mia rne inne przewiny, ktre wskazuj, e tacy ludzie
w polityce nie powinni si znajdowa, powinni by eliminowani.
Prokuratura nie znajduje dowodw, by Piotr R. i Andrzej K., bohaterzy afery gruntowej,
chcieli si podzieli apwk z Lepperem. Przewodniczcy Samoobrony zostaje oczyszczony
z zarzutw i wypada z krgu podejrze, w ktrym widzia go Jarosaw Kaczyski.
Piotr R. dostaje dwa i p roku wizienia za powoywanie si na wpywy w Ministerstwie
Rolnictwa, ale jego proces w 2010 roku rusza od nowa. Jego wsplnik, Andrzej K., dostaje
grzywn.
Dostaje si Mariuszowi Kamiskiemu, szefowi CBA w czasach rzdw PiS. Prokuratura
uznaa, e prowokacja jego biura z odrolnieniem gruntw bya nielegalna, i oskarya go
o naduycie wadzy. Jego proces rozpocz si w 2012 roku. Rok wczeniej Kamiski dosta si
do Sejmu z list Prawa i Sprawiedliwoci.
W lutym 2010 roku Lepper i ywiski zostaj skazani w procesie za molestowanie.
Lepper dostaje dwa lata i trzy miesice wizienia, a ywiski pi lat. Sd uzna ich za winnych
wszystkich zarzutw. W marcu 2011 roku, podczas apelacji, sd uznaje ywiskiego za
winnego, jednak obnia kar do trzech i p roku wizienia. Spraw Leppera kae rozpatrzy
jeszcze raz z powodu bdw proceduralnych. Podkrela przy tym, e podczas pierwszego
procesu dowody prokuratury zostay ocenione prawidowo.
Aneta Krawczyk do koca afery wok molestowania w Samoobronie utrzymuje, e
ojcem jej dziecka jest Stanisaw ywiski, cho badania DNA to wykluczyy. Sprawa ojcostwa
pozostaa tajemnic.
Samotno

Sierpie 2011 roku. Samoobrona to kilkupokojowe biuro przy Alejach Ujazdowskich
w Warszawie. Przy Andrzeju Lepperze pozostaje tylko kierowca, czasami zaglda Janusz
Maksymiuk lub Mateusz Piskorski, ktry obroni doktorat o Samoobronie w polskim systemie
partyjnym.
Do Leppera trudno si dosta. Pije, zamyka si w gabinecie. Rzadko bywa w domu
w Zielnowie. Nie ukada mu si z rodzin. Od Piotra Tymochowicza syszy, e jego czas
w polityce chyba si koczy.
5 sierpnia Lepper wchodzi do swojego pokoju, zamyka drzwi na klucz, staje na krzele,
na haku worka bokserskiego wiesza sznur, wkada gow w ptl.
Na biurku zostawia wezwania do spaty dugw.
Rzd Platformy Obywatelskiej wyprawia Lepperowi, byemu wicepremierowi z rzdu
PiS, pogrzeb z pastwowymi honorami. Przysya tylko jednego swojego penomocnika, do spraw
osb spoecznie wykluczonych.

Epilog


Koza Balcerka, po dostatnim yciu na wikcie Domu Pomocy Spoecznej w Odakach,
koczy swj ywot, zagryziona przez psy okolicznych rolnikw.

rda


Ksiki i opracowania

Karnowski M., Zaremba P., Marcinkiewicz kulisy wadzy, Warszawa: Prszyski i S-ka,
2007, s. 27, 28, 260262.
Kulawik J., Aliska A., Wybrane aspekty kredytowania rolnictwa indywidualnego,
Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej, 1995.
Lepper A., Czas barbarzycw, Warszawa: Depo, 2005.
, Kady kij ma dwa koce, Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze i Literackie, 2001.
ukasiak A., Rybak A., Rozrachunki i wyzwania, Warszawa: Prszyski i S-ka, 2009, s.
140142, 205210.
Michaowski W., Rury pod specjalnym nadzorem, Warszawa: Von Borowiecky, 2010.
Procesy przystosowawcze przedsibiorstw agrobiznesu do gospodarki rynkowej, red. B.
Klepacki, Warszawa: Wie Jutra, 2005.
Rolnictwo polskie w okresie transformacji systemowej 19891997, red. Wo A.,
Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej, 1998.
Sekielski T., Morozowski A., Teraz My. Przewietlamy, Warszawa: G+J Ksiki, 2007.
Sieciera T., Niepokorny, Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Odysseum, 1999.
Dokumenty

Akta sprawy II K 30/07, Sd Rejonowy w Gnienie, III K 109/08, Sd Rejonowy
w Poznaniu.
Hojarska D., wystpienie na posiedzeniu sejmowym, 5. kadencja, 28. posiedzenie, 1.
dzie, 14 listopada 2006.
Interpelacja nr 6943, Sejm, 27 lutego 2007.
Kopia dokumentu z 19 marca 2007 do dziaaczy Samoobrony, podpisanego przez Janusza
Maksymiuka, wiceprzewodniczcego Samoobrony.
Kopia yciorysu Irminy Jaboskiej.
Kopia yciorysu Marcina Domagay.
Kopia yciorysu Wojciecha Somki.
Kopie wnioskw Krzysztofa Leszczyskiego, komornika sdowego rewiru
I w Kluczborku z 16 maja 2007, przesane do PFRON.
Kostrzewa S. M., pismo z Kancelarii Sejmu do Gazety Wyborczej, 4 maja 2006.
Lepper A., wystpienie sejmowe, 4. kadencja, 6. posiedzenie, 2. dzie, 29 listopada 2001.
Maksymiuk J., kopia pisma szefa sztabu Samoobrony do dziaaczy Samoobrony, 17
wrzenia 2007.
, pismo na druku Samoobrony, Warszawa, 7 lipca 2005.
Misztal P., interpelacja nr 1745, 20 lutego 2006.
Nagranie w formacie audio-wideo z 25 wrzenia 2007 roku, zoone w sdzie jako dowd
w sprawie.
Odrow-Sypniewski W., ekspert do spraw legislacji, opinia prawna z 6 lipca 2006,
zaakceptowana przez Michaa Krlikowskiego, dyrektora biura analiz sejmowych, przesana do
Janusza Kotaskiego, dyrektora biura prasowego Sejmu.
Piskorska-Bartosiewicz E., zeznanie w sprawie II K 1628/10, t. 14, s. 44244428.
Pismo podpisane przez Bolesawa Borysiuka do Dariusza Rohdego z 6 grudnia 2006.
Pismo prokuratury rejonowej Warszawa-rdmiecie do PFRON, z akt 5 Ds. 755/05/IV,
Warszawa, 22 kwietnia 2005.
Pose Bolesaw Borysiuk, wybr posw-czonkw Krajowej Rady Sdownictwa, 5.
kadencja, 9. posiedzenie, 3. dzie.
Protok kontroli KPRM, DKN-583-11(3)/07.
Rutkowski K., owiadczenie sejmowe, 4. kadencja, 31. posiedzenie, 2. dzie, 10
padziernika 2002.
Somka W., dwikowe nagranie rozmowy z dyrektorami ARiMR.
Stpkowski J. i in., interpelacja nr 4074, Warszawa, 18 lipca 2006.
Suek L., wystpienie, 5. kadencja Sejmu, 15 marca 2007.
Uchwaa nr 14/IV Komisji Etyki Poselskiej z 21 czerwca 2002.
Uchwaa nr 18/IV Komisji Etyki Poselskiej z 21 listopada 2002.
Uchwaa nr 49/IV Komisji Etyki Poselskiej z 8 wrzenia 2004.
Uchwaa nr 3/V Komisji Etyki Poselskiej z 7 czerwca 2006.
Uchway Samoobrony w Lublinie z 22 stycznia 2007, 15 stycznia 2007, 29 stycznia 2007.
Uzasadnienie wyroku prawomocnego skazujcego Renat Beger. Sd Okrgowy
w Poznaniu. Sygnatura akt IV Ka 1799/08.
Wniosek o wyraenie zgody na pocignicie posa do odpowiedzialnoci karnej,
Prokuratura Okrgowa w odzi, 10 lipca 2007.
Zbyrowska M., interpelacja nr 6249, Warszawa, 22 stycznia 2007.
Rozmowy autora

Renata Beger, posanka Samoobrony, wrzesie 2007.
Bolesaw Borysiuk, pose Samoobrony, maj 2007.
Piotr Frydryszek, prezes Radia Merkury, sierpie 2006.
Dominika G., wiadek, listopad 2006.
Maria Grabowska, rozmowa telefoniczna, kwiecie 2011.
Ewa K., wiadek, listopad 2006.
Dariusz Karasiski, komornik, sierpie 2009.
Iwona Karpiuk-Suchecka, prezes Krajowej Rady Komorniczej, 2006.
Aneta Krawczyk, rozmowy 2006, 2007, 2008, 2009.
Jacek Kulawik, kierownik Zakadu Finansw Rolnictwa Instytutu Ekonomiki
i Gospodarki ywnociowej, lipiec 2009.
Aleksander Kwaniewski, b. prezydent, rozmowa telefoniczna, kwiecie 2012.
Marek Majewski, b. dyrektor Domu Pomocy Spoecznej w Odakach, wrzesie 2011.
Janusz Maksymiuk, wiceprzewodniczcy Samoobrony, maj 2007.
Wodzimierz Michaowski, inynier, kwiecie 2010.
Baej Pajda, redaktor naczelny miesicznika Elity, maj 2010.
ukasz Polimirski, komornik, 2006.
Ryszard Przybylski, wiadek w sprawie IV Ka 1799/08, marzec 2007.
Dariusz Rohde, dyrektor KRUS, maj 2007.
Wadysaw Siwek, adwokat, maj 2010.
Jacek Sochaj, prezes PFRON, maj 2007.
Tomasz Terlecki, fotograf, wrzesie 2011.
Piotr Tymochowicz, doradca wizerunkowy, lipiec 2007.
Eryka Walczok, komornik, rozmowa telefoniczna, kwiecie 2012.
Lech Wasa, b. prezydent, rozmowa telefoniczna, lipiec 2012.
Magorzata Wojciechowska, rzecznik Prokuratury Okrgowej w Szczecinie, wrzesie
2009.
Micha Wojtczak, b. wiceminister rolnictwa, grudzie 2010.
Maria Wrblewska, dyrektor KRUS w Poznaniu, maj 2007.
Materiay prasowe

amk, Leppera ratuj kalendarze, Gazeta Wyborcza, 27 listopada 2008.
, ywiski nie je, Gazeta Wyborcza, 5 wrzenia 2007.
, Popecki musi przeprosi i zapaci, Gazeta Wyborcza, 6 lutego 2008.
, Zdrowotne kopoty ywiskiego?, Gazeta Wyborcza, 12 wrzenia 2007.
amk, pap, Trybuna pyta o Leppera, Rzeczpospolita, 19 padziernika 2009.
Andrusiewicz W., Co mieszy przewodniczcego?, Gazeta Wyborcza, 12 grudnia 2005.
, Dziewczyny bay si posa ywiskiego, Gazeta Wyborcza, 6 grudnia 2006.
, Uciekli od Leppera do Tymiskiego, Gazeta Wyborcza, 13 sierpnia 2005.
Andrzej Lepper: chamstwo Kaczyskiego, wypowied dla TVN24, za: Gazeta
Wyborcza, 22 wrzenia 2006.
an, Ks, Burmistrz na taczce, Gazeta Wyborcza, 5 sierpnia 1993.
Antkiewicz ., Wyborcze osobliwoci, Metro, 17 padziernika 2007.
as, dp, Pacewicz P., Haba!, Gazeta Wyborcza, 24 listopada 2001.
az, Prezes radia ma przeprosi za t dup, Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia 2008.
, Sd za podrabianie podpisw, Gazeta Wyborcza, 30 stycznia 2008.
Beylin M., Uliczne zbiory, Gazeta Wyborcza, 17 lipca 1998.
Bojarski P., Gos wyborcy za wdk, Gazeta Wyborcza, 16 listopada 2006.
, Krzyczeli na Leppera, Gazeta Wyborcza, 25 stycznia 2007.
, Lepper karci, Gazeta Wyborcza, 11 marca 2005.
, Rolnicy: Andrzej Lepper ju o nas nie dba, Gazeta Wyborcza, 23 stycznia 2007.
Brzuszkiewicz J., Ciosy Leppera, Gazeta Wyborcza, 27 lutego 1999.
, Lepper za Pawlakiem i przeciw burdom, Gazeta Wyborcza Lublin, 13 padziernika
1993.
, Skazany za gwat, Gazeta Wyborcza, 28 listopada 2007.
Bujara M., Kolejna agencja czyszczona z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 28 sierpnia
2007.
Chop pi, a samo mu ronie, ANGORA 2008, nr 14.
Czuchnowski W., Ekspert z wyrokiem, Gazeta Wyborcza, 26 marca 2004.
, Samoobrona, czyli Hunowie, Gazeta Wyborcza, 16 marca 2004.
Czuchnowski W., Uhlig D., Samoobrona oskara Gazet, Gazeta Wyborcza,
13 grudnia 2006.
wiek J., Frontczak D., Posprztam po Kalacie, Gazeta Wyborcza, 14 sierpnia 2007.
, Rzd nie ma pomysu na bezrobocie, Gazeta Wyborcza, 17 lipca 2006.
d, Polacy za premierem Marcinkiewiczem, Gazeta Wyborcza, 2 maja 2006.
Dolecki K., Radny trafi do sejmiku dziki butelkom wdki, Gazeta Wyborcza, 31 lipca
2008.
dom, Zwycizca wyda najwicej, Gazeta Wyborcza, 29 lutego 1996.
dom, Wielowieyska D., Kadrowy Pawlak, Gazeta Wyborcza, 28 czerwca 1996.
ds, Andrzej Grzesik bezpartyjny, Gazeta Wyborcza, 27 padziernika 2007.
, By minister, nie ma ministra, Gazeta Wyborcza, 28 sierpnia 2007.
eme, ka, not. dakot, Lepper na zawiasach, Gazeta Wyborcza, 24 lutego 1999.
es, Na posw wybierzemy tylko niekaranych, Gazeta Wyborcza, 6 lipca 2007.
es i in., Lepperyzacja prawa, Gazeta Wyborcza, 28 lutego 2001.
Fakty, TVN, 29 grudnia 2005.
Gadomski W., Lepper i grzech zaniechania, Gazeta Wyborcza, 9 lutego 1999.
Giedrys W., Lepper: rbmy swoje, Gazeta Wyborcza, 23 kwietnia 2007.
Glubiak G., Kopiski M., Instalacja do kradziey prdu w domu senatora, Gazeta
Wyborcza, 10 sierpnia 2006.
Goiski A., Lepper komornika gna, Metro, 16 listopada 2001.
Growicz K., anet, sebi, Lepper zakuty, Lepper wolny, Gazeta Wyborcza, 5 kwietnia
2000.
Graczyk K., Renata zarobia luf, Metro, 22 czerwca 2006.
Grochal R., Kto kupi dugi Bondy, Gazeta Wyborcza, 18 marca 2008.
, Lewe finanse Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 6 wrzenia 2005.
, Samoobrona dostaje kolejne stoki, Gazeta Wyborcza, 10 listopada 2006.
Grochal R., jh, Nie ma koalicji, nie ma posad, Gazeta Wyborcza, 5 padziernika 2006.
Grochal R., lez, Skrzypi w koalicji przed wyborem szefa NBP, Gazeta Wyborcza, 6
stycznia 2007.
Grochal R., Milewicz E., Nowy premier Kaczyski, Gazeta Wyborcza, 8 lipca 2006.
Grochal R., Uhlig D., Rzd Jarosawa Kaczyskiego gotowy, Gazeta Wyborcza, 14
lipca 2006.
Grzel, Jeli przegra Lepper, Gazeta Wyborcza, 3 listopada 1995.
Grzeszak A., Bij w bank, polityka.pl, 15 lutego 2009.
Harukowicz J., Szymaski W., Przeciganie Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 2
sierpnia 2007.
Holzer R., west, Gocie Leppera, Gazeta Wyborcza, 6 maja 1999.
Houb J., Rydzyk broni Leppera, Gazeta Wyborcza, 30 grudnia 2006.
Hugo-Bader J., Lepperiada, Gazeta Wyborcza, 20 stycznia 1993.
, Trzecie wcielenie Bryczkowskiego Janusza, Gazeta Wyborcza, 10 stycznia 1994.
, Tylko blokowa, Gazeta Wyborcza, 6 maja 1999.
iggy, pap, Politycy i rolnicy, Gazeta Wyborcza, 22 marca 1999.
Jach, Wideodowd Leppera, Gazeta Wyborcza, 1 marca 1994.
Jadczak S., Nowe, szemrane wadze Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 20 marca 2007.
Jankowiak J., Kuczyski a Lepper, Gazeta Wyborcza, 29 stycznia 1999.
Jendroszczyk P., Lepper zignorowany w Berlinie, Rzeczpospolita, 24 sierpnia 2002.
, Midzynarodwka Leppera, Rzeczpospolita, 23 sierpnia 2002.
Jesz, pap, Lepper na Prezydenta, Gazeta Wyborcza, 9 grudnia 1999.
Jdrysik M., Jak zwalcza molestowanie?, Gazeta Wyborcza, 8 grudnia 2006.
jol, Lepper i Kalinowski w wyborczym ucisku, Gazeta Wyborcza, 19 wrzenia 1998.
js, Lepper na koniu, Gazeta Wyborcza, 16 lipca 2001.
Kacprzak I., Niezwykle hojna rka byej minister pracy Anny Kalaty, Rzeczpospolita, 4
wrzenia 2007.
Kalukin R. i in., W gocinie u praata, Gazeta Wyborcza, 8 lutego 1999.
kana, Lepper chwali si i jest chwalony, Gazeta Wyborcza, 16 lutego 2007.
kana, ira, Atak Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 4 lipca 1992.
kana, krzem, Samoobrona u rogatek stolicy, Gazeta Wyborcza, 8 lipca 1992.
kana, szczyp, wiel, Gasncy lont, Gazeta Wyborcza, 11 lipca 1992.
Kasprzycka B., Pieronek T., not. Bkas, Graj Papieem, Gazeta Wyborcza, 23
padziernika 2002.
Katka K., Debiutant Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 21 padziernika 2005.
, Lepper kocha agencje, Gazeta Wyborcza, 9 lutego 2007.
, Nowy szef dpt. Rybowstwa: peen entuzjazmu, cho tylko hobbysta, Gazeta
Wyborcza, 19 lipca 2006.
, Ostra ktnia PiS-u z Samoobron, Gazeta Wyborcza, 10 marca 2007.
, PiS wyrzuca Samoobron z agencji, Gazeta Wyborcza Trjmiasto, 6 sierpnia 2007.
, Przepowiednia jasnowidza z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 13 czerwca 2005.
, Samoobrona idzie na chorobowe, Gazeta Wyborcza, 9 sierpnia 2007.
, Walka z dyskryminacj kobiet wedug Andrzeja Leppera, Gazeta Wyborcza, 21
padziernika 2008.
Katka K., Sandecki M., Samoobrona Hojarskiej, SLD Szczukowskiego, Gazeta
Wyborcza, 23 kwietnia 2007.
Kcki M., Do trybunau? No to problem, Gazeta Wyborcza, 3 listopada 2006.
, Dyrektorzy KRUS posusznie si zdegradowali dla ludzi Samoobrony, Gazeta
Wyborcza, 29 czerwca 2007.
, Dzieci Samoobrony wziy PFRON, Gazeta Wyborcza, 18 maja 2007.
, Grozi mierci Anecie Krawczyk, Gazeta Wyborcza, 12 kwietnia 2007.
, Jak Samoobrona si samooddua, Gazeta Wyborcza, 12 maja 2006.
, Jak zarobi na kocu koalicji, Gazeta Wyborcza, 13 sierpnia 2007.
, Kandydat do TK ze skaz, Gazeta Wyborcza, 8 listopada 2006.
, Kto grozi wiadkom, Gazeta Wyborcza, 16 grudnia 2006.
, Kto stoi za Popeckim?, Gazeta Wyborcza, 9 lutego 2007.
Kcki M., Jadczak S., Praca za seks w Samoobronie, Gazeta Wyborcza, Duy Format,
4 grudnia 2006.
, Lepper bierze fajne nazwiska, Gazeta Wyborcza, Duy Format, 8 padziernika
2007.
, Lista posa Borysiuka, Gazeta Wyborcza, 23 kwietnia 2007.
, ywiski jest zdolny do wszystkiego, Gazeta Wyborcza, 26 padziernika 2007.
, Merytoryczna politycznie, Gazeta Wyborcza, 13 kwietnia 2007.
, Miaem paci haracz, Gazeta Wyborcza, 28 maja 2007.
, O tym, jak cakiem niedawno Samoobrona kojarzya PiS z pisuarem, Gazeta
Wyborcza, 13 kwietnia 2006.
, Penicy obowizki fachowca z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 22 maja 2007.
, Pa albo oddaj stoek, Gazeta Wyborcza, 29 maja 2007.
, Praca za pienidze, Gazeta Wyborcza, 28 maja 2007.
, Rezygnacja albo mier, Gazeta Wyborcza, 25 wrzenia 2006.
, Rodzinne kadry Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 5 lipca 2007.
, Samoobrona mnoy dyrektorw, Gazeta Wyborcza, 19 kwietnia 2007.
, Samoobrona uchwala etaty w KRUS, Gazeta Wyborcza, 4 maja 2007.
, Samoobrona urabia wiadka afery, Gazeta Wyborcza, 14 grudnia 2006.
, Umorzony zamach stanu, Gazeta Wyborcza, 15 lutego 2007.
Kcki M., kid, Bigamista z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 17 lutego 2007.
, Lepper odda 900 weksli, Gazeta Wyborcza, 31 marca 2007.
Kcki M., Kopiski M., Beger kupuje podpisy, Gazeta Wyborcza, 28 wrzenia 2007.
, Nietykalni z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 10 maja 2006.
Kcki M., Kwintkiewicz M., Prezes Sdu odpowie za witanie Leppera?, Gazeta
Wyborcza, 25 maja 2007.
Kcki M., pap, Lepper, gdzie s nasze weksle?, Gazeta Wyborcza, 5 padziernika 2006.
Kcki M., Sztandera M., Maksymiuk zaprzecza, dokument potwierdza, Gazeta
Wyborcza, 9 marca 2007.
Kcki M., Uhlig D., Andrzej Lepper atakuje prokuratur, Gazeta Wyborcza, 10 lutego
2007.
, Sami swoi z Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 13 czerwca 2007.
, Supy Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 30 maja 2007.
Kdracki J., Blokada blokady, Gazeta Wyborcza Kielce, 25 lutego 2005.
, Jak pose Suek wychodzi z dugw, Gazeta Wyborcza Kielce, 5 lipca 2007.
kid, Giertych bije nawet Leppera w liczbie konferencji, Gazeta Wyborcza, 19 marca
2007.
, Giertych: Lepper oszala, Gazeta Wyborcza, 22 wrzenia 2007.
, Weksle Leppera do prokuratora, Gazeta Wyborcza, 27 wrzenia 2006.
kid, mark, Samoobrona: Jestemy ofiar spisku, Gazeta Wyborcza, 7 grudnia 2006.
kid, pap, Dobrze, e chopy jeszcze mog, Gazeta Wyborcza, 5 grudnia 2006.
, Koalicja obsadza stanowiska w Polskim Radiu, Gazeta Wyborcza, 17 lipca 2006.
knysz, Kwaniewski roku, Gazeta Wyborcza, 28 grudnia 2000.
, o.k. Lepper, Gazeta Wyborcza, 20 lutego 1999.
Kobiaka M., Fachowcy rodz si w rodzinach, Gazeta Wyborcza, 15 maja 2007.
, Jak dostanie propozycj, to zapyta on o zdanie, Gazeta Wyborcza, 13 stycznia
2007.
, Samoobrona pcha swoich ludzi do KRUS, Gazeta Wyborcza, 8 maja 2007.
, Samoobrona upycha swoich ludzi, Gazeta Wyborcza, 17 maja 2007.
Kokot M., Ludzie Leppera w pastwowych spkach, Gazeta Wyborcza, 12 wrzenia
2006.
, Odwoany, bo nie zatrudnia kolegw, Gazeta Wyborcza, 26 lipca 2007.
, Pienidze dla powodzian, Gazeta Wyborcza, 17 sierpnia 2006.
, Samoobrona wzia PFRON, Gazeta Wyborcza, 16 kwietnia 2007.
, Spek sPiSywanie, Gazeta Wyborcza Wrocaw, 13 marca 2007.
Kolenda-Zaleska K., Czy Jarosaw Kaczyski krytykuje Watykan?, Gazeta Wyborcza, 2
maja 2006.
w rozmowie z A. Lepperem, Fakty, TVN, 29 grudnia 2005.
Koakowska A., Aneta Krawczyk zeznawaa pi godzin, Gazeta Wyborcza, 14 maja
2008.
, Lepper: jestem niewinny, Gazeta Wyborcza, 9 listopada 2007.
, Praca za seks: drugi wyrok, Gazeta Wyborcza, 3 wrzenia 2008.
Koakowska A., Kwintkiewicz M., Radny z wyrokiem i bez mandatu, Gazeta Wyborcza,
14 stycznia 2009.
ko, Ministerstwo Pracy nie pracuje, Rzeczpospolita, 22 czerwca 2006.
Kondziska A., Genowefa Winiowska wicemarszakiem Sejmu, Gazeta Wyborcza, 10
maja 2006.
kop, Gwiazda Temidy, Gazeta Wyborcza, 1 lipca 2006.
Kopiski M., Renata Beger przed procesem zaniemoga na krgosup, Gazeta
Wyborcza, 22 listopada 2007.
, Wizienie w zawieszeniu dla Beger, Gazeta Wyborcza, 23 czerwca 2009.
Kopiski M., Kcki M., Beger skazana za faszerstwa wyborcze, Gazeta Wyborcza, 1
lipca 2006.
, Instynkt wiejskiej sklepowej u posanki Begerowej, Gazeta Wyborcza, 25 czerwca
2006.
Kostrzewski L., Jak minister Kalacie w tydzie wyparowao 212 tys. dusz, Gazeta
Wyborcza, 30 kwietnia 2007.
, Lepper spotka si z Kulczykiem, Gazeta Wyborcza, 6 grudnia 2005.
Kowalewski M., Agencje Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 23 marca 2007.
Kowalski M., Cienie Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 8 padziernika 2004.
, Dzicio w Samoobronie?, Gazeta Wyborcza, 21 czerwca 2001.
, Gnojowica to jest temat!, Gazeta Wyborcza, 3 lipca 2006.
, Leppera Wrg numer jeden, Gazeta Wyborcza, 28 sierpnia 2006.
, Tumy witoway 15-lecie Radia Maryja, Gazeta Wyborcza, 9 grudnia 2006.
Kowalski M., Guchowski P., Profesor z Samoobrony cign habilitacj, Gazeta
Wyborcza, 14 maja 2007.
Kowalski M., Kopiski M., Lepper zarabia gosy na syjamskich siostrach, Gazeta
Wyborcza, 28 stycznia 2005.
Kowalski M., Szyo A., Ostatnie 48 godzin Andrzeja Leppera, Gazeta Wyborcza, 13
sierpnia 2011.
Kowalski M., Uhlig D., Gos Samoobrony w Ministerstwie Pracy, Gazeta Wyborcza, 14
lutego 2007.
Kowalski M., Zadworny A., Kadry minister Kalaty, Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia
2007.
kov, Bratanek Leppera na senatora, a w rezerwie brat, Gazeta Wyborcza, 15 wrzenia
2007.
, Lepper chce resortw, Gazeta Wyborcza, 3 grudnia 2005.
, Samoobrona nie zwolnia Haliny Szymaskiej, Gazeta Wyborcza, 5 lipca 2007.
krist, Samoobrona: wicej pracy naszym, Gazeta Wyborcza, 14 maja 2007.
Krysiak P., Reporterzy z Samoobrony, Wprost 2007, nr 39.
Krysiak P., Urbaski J., Pani minister gotuje, Wprost 2007, nr 5.
krzem, kana, smol, tal, msz, Oblenie stolicy, Gazeta Wyborcza, 10 lipca 1992.
Kublik A., Kto legitymizuje?, Gazeta Wyborcza, 11 marca 1999.
, Naprawd jaki jeste, Gazeta Wyborcza, 6 padziernika 2000.
, PiS wygrao wojn o media, Gazeta Wyborcza, 17 grudnia 2005.
Kublik A., dom, O wsi w paacu, Gazeta Wyborcza, 11 marca 1999.
Kublik A., kid, knysz, Bo media nie s dobrze nastawione, Gazeta Wyborcza, 28
grudnia 2005.
Kublik A., M. Olejnik, Gruba kreska i do przodu, Gazeta Wyborcza, 13 padziernika
2001.
Kublik A., Zakrzewski R., Lepper przed egzaminem, Gazeta Wyborcza,
23 padziernika 2001.
Kuczyski W., Chopi maj racj, Gazeta Wyborcza, 28 stycznia 1999.
Kurski J., Lepper zwycizca, Gazeta Wyborcza, 15 kwietnia 2006.
, adny plon mi wyrs, Gazeta Wyborcza, 6 lutego 1999.
Kwaniewski T., Pani minister pracuje, Gazeta Wyborcza, 7 sierpnia 2006.
Kwintkiewicz M., Zlepperowa dzkie powiaty, Gazeta Wyborcza, 11 padziernika
2005.
Kwintkiewicz M., kfk, Don ywiski zleca, Gazeta Wyborcza, 16 lipca 2007.
Kwintkiewicz M., Masowski M., Jak wykreowalimy gwiazd, czyli historia pewnego
posa, Gazeta Wyborcza, 25 marca 2006.
, Piotr Misztal: polityka to by bd, Gazeta Wyborcza, 1 kwietnia 2006.
, Siedem tajemnic Piotra M., Gazeta Wyborcza, Duy Format, 28 stycznia 2008.
, Wkurzy si na ukady, Gazeta Wyborcza, 17 listopada 2006.
kwinto, Sprawa sercowa?, Gazeta Wyborcza d, 28 padziernika 2004.
kwinto, mark, Sd wita Leppera i robi sobie z nim zdjcia, Gazeta Wyborcza, 24 maja
2007.
kwinto, mas, Odpowie za wybryki, Gazeta Wyborcza, 21 grudnia 2005.
kwinto, mas, kid, Zemsta za weksle Leppera, Gazeta Wyborcza, 27 marca 2006.
lat, Czy Hojarska znaa pytania maturalne?, Gazeta Wyborcza, 13 czerwca 2006.
les, tigi, Premier woli sam kontrolowa ZUS, Gazeta Wyborcza, 18 grudnia 2006.
Leszczyski A., Premier i Europa na p gwizdka, Gazeta Wyborcza, 21 lipca 2006.
Lewandowska K., Lepper syszy gos, Gazeta Wyborcza, 31 sierpnia 1995.
Lizut M., Brutalne ekscesy Leppera do prokuratora, Gazeta Wyborcza, 29 grudnia
2006.
, Kto wierzy Lepperowi, Gazeta Wyborcza, 29 grudnia 2001.
, ywi i blokuj, Gazeta Wyborcza, 11 lipca 1998.
Lizut M., ml, Musiaem zaistnie, Gazeta Wyborcza, 16 listopada 1999.
Lizut M., Uhlig D., ywiski grozi Anecie Krawczyk, Gazeta Wyborcza, 20 marca
2007.
Lizut M., Wiewirski J., Kopoty Jerzego Kryszaka z seksafer, Gazeta Wyborcza, 27
lutego 2007.
Lizut M., wp, Umwili si z nim na dziewit, Gazeta Wyborcza, 25 sierpnia 2000.
azarewicz C., Stempelek Leppera, Gazeta Wyborcza, 11 kwietnia 1994.
, Ulotkami w bank, Gazeta Wyborcza, 22 kwietnia 1994.
uk, ab, Umiech Leppera, Gazeta Wyborcza, 6 stycznia 2001.
Magorzata Domagalik w rozmowie z Andrzejem Lepperem, On i ona, TVN24,
wrzesie 2009.
Makowska M., Studenci kpi z IV RP, Gazeta Wyborcza, 12 maja 2006.
Markiewicz W., Stawka na Leppera, Polityka, 20 lutego 1999.
mark, Samoobrona z oszczdnoci ycia, Gazeta Wyborcza, 27 czerwca 2008.
Masowski M., Kwintkiewicz M., Nocne wybryki posa, Gazeta Wyborcza, 29 listopada
2005.
mas, Przyznaj, jestemy zdruzgotani, Gazeta Wyborcza, 19 listopada 2007.
mas, mark, ywiski grozi prokuraturze i angauje Rzecznika Praw Dziecka, Gazeta
Wyborcza, 4 czerwca 2007.
mb, Zbyrowska: Lepper musi odej, Gazeta Wyborcza, 24 wrzenia 2007.
Mecner F., Tylko doradzam, Gazeta Wyborcza, 26 maja 2003.
mgn, Andrzej Lepper kontra Trybuna, Gazeta Wyborcza, 31 sierpnia 2000.
Micha Kopiski w rozmowie z Jarem Sawiskim, sdzi Sdu Okrgowego
w Poznaniu, Proces posanki Beger najpewniej ruszy od nowa, Gazeta Wyborcza, 27 marca
2007.
Michaowicz T., Patora T., Rutkowski szo, Gazeta Wyborcza, 29 lipca 2006.
Michnik A., Gdy w Polsce szaleje Lepper, Gazeta Wyborcza, 4 lutego 1999.
Miecik I. T., Pytlakowski P., Kartel Samoobrona, Polityka, 20 padziernika 2001.
mih, Jerzy yszkiewicz szefem dolnolskiej Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 14 maja
2007.
Milewicz E., Zamach wedug PiS i Leppera, Gazeta Wyborcza, 13 grudnia 2006.
Milewicz E., Czuchnowski W., Uhlig D., Samoobrona i LPR w KRRiT, Gazeta
Wyborcza, 27 stycznia 2006.
Milewicz E. i in., Nowa era bez Leppera, Gazeta Wyborcza, 22 wrzenia 2006.
, Premier odwouje Leppera za warcholstwo, Gazeta Wyborcza, 22 wrzenia
2006.
Minorczyk-Cichy A., rozmowa z Januszem Maksymiukiem, Dziennik Zachodni, 5 lipca
2007.
Mizerski S., Przygody kozy Balcerowicza, Polityka, 22 sierpnia 1998.
ml, Lepper grozi, Gazeta Wyborcza, 24 kwietnia 2001.
ml, pap, Beger ka za immunitetem, Gazeta Wyborcza, 27 listopada 2003.
, Kandydat Lepper, Gazeta Wyborcza, 23 sierpnia 2000.
msb, wg, Lepper: Samoobrona przetrwa, Gazeta Wyborcza, 23 listopada 2007.
mska, Nagi czy zama prawo?, Gazeta Wyborcza, 1 padziernika 2002.
Naszkowska K., Andrzej Lepper: mistrz pustych obietnic, Gazeta Wyborcza, 29
wrzenia 2006.
, Bataliony Chopskie Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 30 kwietnia 1992.
, Dlaczego rzd podzieli chopw?, Gazeta Wyborcza, 9 grudnia 1991.
, Komu Fundusz fundowa?, Gazeta Wyborcza, 10 sierpnia 1993.
, Lepper czyci agencje, Gazeta Wyborcza, 7 lutego 2007.
, Lud wkracza do stolicy, Gazeta Wyborcza, 18 padziernika 2000.
, Nowy Szela, Gazeta Wyborcza, 4 lipca 1992.
Naszkowska K., Godzialska M., Blokada Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 20 czerwca
1992.
Naszkowska K., Wielowieyska D., Lepper zagrzewa posw, posowie Leppera,
Gazeta Wyborcza, 17 lutego 1994.
nat, Lepper jurorem w wyborach miss, Gazeta Wyborcza, 31 maja 2007.
Niepia T., Euroentuzjasta Lepper, Gazeta Wyborcza, 15 wrzenia 2007.
, Niewierna matka, wierna crka, Gazeta Wyborcza, 18 wrzenia 2007.
, Radca prawny czy tajny?, Gazeta Wyborcza, 2 lutego 2006.
, Zaradny radny poradzi sobie w kadej sytuacji, Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia
2007.
Niepia T., Zadworny A., Gut ma zakaz doradzania, Gazeta Wyborcza, 17 marca
2007.
Not. boj, Wyhodowali Samoobron, Gazeta Wyborcza, 24 wrzenia 2001.
Not. em, Pytanie o kary Leppera, Gazeta Wyborcza, 15 lipca 2003.
Nowak-Jezioraski J., Miae chamie zoty rg, Gazeta Wyborcza, 23 listopada 1999.
Nowak Z., Dla Samoobrony stoek jest ju w budowie, Gazeta Wyborcza, 14 czerwca
2007.
Ogrek M., Chamo-warchoy, czyli koalicja brzydzi si sob, Gazeta Wyborcza, 11
padziernika 2006.
, Szczegy rzdz, Gazeta Wyborcza, 9 grudnia 2006.
, Wizje Leppera, Gazeta Wyborcza, 28 stycznia 1999.
, Wyborcza zbiorcza (acz nie gorsza), Gazeta Wyborcza, 23 czerwca 2007.
Olejnik M., Czy taka ma by IV RP?, Gazeta Wyborcza, 25 wrzenia 2006.
Ozminkowski V., Od rzdu do nierzdu, Newsweek, 27 grudnia 2006.
Pacewicz P., Masz matur, nie chcesz koalicji, Gazeta Wyborcza, 4 maja 2006.
pac, Kto ich wybra, Gazeta Wyborcza, 25 wrzenia 2001.
Pankowski R., Pose ze swastyk w podpisie, Gazeta Wyborcza, 23 stycznia 2006.
pap, Andrzej Lepper: atwiej blokowa drogi, ni rzdzi, Gazeta Wyborcza, 14 maja
2007.
, Gazeta Wyborcza, 20 lipca 2000.
, Lepper nie chce pensji, Gazeta Wyborcza, 2 padziernika 2000.
pap, eme, Samoobrona pod ambasadami, Gazeta Wyborcza, 15 marca 2000.
pap, IPSOS: Kaczyski i Tusk eb w eb, PiS przed PO, Gazeta Wyborcza, 19 sierpnia
2005.
pap, piet, Lepper bez Pasyka, Gazeta Wyborcza, 8 sierpnia 2005.
pap, Sla, Lepper: Obali Rzd, Gazeta Wyborcza, 14 sierpnia 1999.
Pawlicka A. w rozmowie z A. Lepperem, Szeregowy Lepper melduje si na prezydenta,
Metro, 24 lipca 2005.
Pcg, pap, Lepper na bohatera?, Gazeta Wyborcza, 1 lutego 1999.
Pezda A., To ofiara ma si ba, Gazeta Wyborcza, 6 grudnia 2006.
Pezda A., wiek J., Uhlig D., Kluzik-Rostkowska odchodzi z Ministerstwa Pracy, Gazeta
Wyborcza, 16 czerwca 2007.
piet, Detektyw Rutkowski stanie przed sdem, Gazeta Wyborcza, 18 kwietnia 2007.
Pietraszewski M., Detektyw Rutkowski moe wrci za kratki, Gazeta Wyborcza, 27
maja 2008.
, Mafia u boku Leppera, Gazeta Wyborcza, 5 stycznia 2005.
Pilot D., Dobrowolnie std nie wyjdziemy, Gazeta Wyborcza, 27 kwietnia 1992.
Polska Agencja Prasowa, Lepper niewinny, Gazeta Wyborcza, 18 czerwca 1994.
Praczyk G., Dugi posw kupi i sprzedam, Rzeczpospolita, 19 maja 2006.
Przepirka A., I jeszcze raz, Gazeta Wyborcza, 19 grudnia 2000.
ps, Lepper chce milion, Gazeta Wyborcza, 22 maja 2002.
Pszczkowska D., Unijna komisarz nie chce by w spocie Leppera, Gazeta Wyborcza,
11 padziernika 2007.
Pszon J., Do PFRON bez magistra, Gazeta Wyborcza Opole, 10 lipca 2007.
pw, Stopper, Gazeta Wyborcza, 27 stycznia 1999.
pw, Wczoraj usyszane. Premier u kresu wytrzymaoci, Gazeta Wyborcza, 17 stycznia
2007.
pw, cg, Barykady Leppera, Gazeta Wyborcza, 26 stycznia 1999.
pw, ml, Zaproszenie dla Leppera, Gazeta Wyborcza, 29 stycznia 1999.
pw, ml, iggy, Cena blokad, Gazeta Wyborcza, 6 lutego 1999.
Pytlakowski P., Winnicka E., Lepper idzie na wojn, Polityka, 6 lutego 1999.
ra, Z wokandy do kampanii, Gazeta Wyborcza, 5 wrzenia 2000.
rav, PO proponuje parlament bez przestpcw, Gazeta Wyborcza, 31 sierpnia 2006.
rod, Hojarska skazana, Gazeta Wyborcza, 27 listopada 2003.
Romer A., Lepper rozdawa krawaty, Gazeta Wyborcza, 18 wrzenia 2001.
Rozmowa B. Pajdy z A. Lepperem, Elity 2002, nr 11.
Rozmowa Krzysztofa Ryckiego z A. Lepperem, ANGORA 2008, nr 14.
Rozmowa z Markiem Sterlingowem i Markiem Wsem, Kaczyscy zafajdali sobie tylko
papiery, Gazeta Wyborcza Trjmiasto, 13 sierpnia 2007.
Rusek M., Przesuchano ostatnich wiadkw, Gazeta Wyborcza, 16 stycznia 2009.
, wiadek oskara by posank Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 16 sierpnia 2008.
, Z drogi ledzie, pose jedzie, Gazeta Wyborcza, 21 padziernika 2005.
Sandecki M. i in., Samoobrona chce tysicy stanowisk w terenie, Gazeta Wyborcza, 20
kwietnia 2006.
Sapieha A., Tok FM, ga, Popecki o wizieniu i Teatrze Telewizji, Gazeta Wyborcza, 18
marca 2009.
Semik T., Czuj si powoany, Press 2006, nr 7.
Semka P., Kobalczyk P., Niewiska A., Buzek na prezydenta, Rzeczpospolita, 45 lipca
2009.
sid, List elazny dla Misztala, Gazeta Wyborcza, 27 marca 2008.
sid, pap, Piotr Misztal ju skazany, Gazeta Wyborcza, 15 kwietnia 2009.
Siedlecka E., Nowe kopoty sdzi Bagiskiej, Gazeta Wyborcza, 22 grudnia 2006.
, Sd: Andrzej Lepper naduy wadzy, Gazeta Wyborcza, 9 maja 2006.
, Sdzia Bagiska reaktywacja?, Gazeta Wyborcza, 27 grudnia 2008.
, Sdzia Trybunau Konstytucyjnego nieudolnym syndykiem?, Gazeta Wyborcza, 20
grudnia 2006.
, Trybuna dla koalicji?, Gazeta Wyborcza, 2 listopada 2006.
Skalski E., Pastwo, ktre si nie szanuje, Gazeta Wyborcza, 6 maja 1999.
Skodowski K., Bogdan Gasiski ycie i twrczo, Gazeta Wyborcza, 8 stycznia
2002.
Skomra S., Przypadki radnego okulisty, Gazeta Wyborcza, 20 czerwca 2009.
sko, Nie ma ju Samoobrony u nas, Gazeta Wyborcza, 8 grudnia 2007.
Sobala J. w rozmowie z P. Gokiem, Zapraszam i Michnika, i Wildsteina,
Rzeczpospolita, 18 lutego 2010.
Stankiewicz A., Panas R., Teraz bdzie Gut, Rzeczpospolita, 28 stycznia 2006.
, Toru i pienidze, Rzeczpospolita, 14 sierpnia 2006.
Stasiski P., Kublik A., Telewizja nadaje z Klewek, Gazeta Wyborcza, 19 lutego 2007.
Staszewski W., Jhb, eby si nas bali, Gazeta Wyborcza, 6 maja 1999.
Steinhegen D., Agencja pracy posa Andrzeja Grzesika, Gazeta Wyborcza, 8 marca
2007.
Sterlingow M., Ws M., Pierwszy raz leciaam samolotem prezydenckim, Gazeta
Wyborcza, 6 padziernika 2006.
, Teleskop pana Begera, Wysokie Obcasy, 25 listopada 2006.
Stryk J., Sonda A moe manipulacja?, Przewodnik Katolicki 2010, nr 6.
sybi, Lepper kontra Trybuna, Gazeta Wyborcza, 29 sierpnia 2000.
Syryjczyk T., Zjednoczeni w imi bezruchu, Gazeta Wyborcza, 12 czerwca 1995.
Szacki W., Lepper przeprasza, grozi i pacze, Gazeta Wyborcza, 8 grudnia 2006.
, Pakt stabilizacyjny si zachwia, Gazeta Wyborcza, 25 lutego 2006.
Szacki W., Uhlig D., PiS szuka wikszoci, Gazeta Wyborcza, 23 wrzenia 2006.
Szaro G., Lepper Do Guinnessa, Gazeta Wyborcza, 16 grudnia 1999.
szczyp, Odwrt Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 13 lipca 1992.
roda M., Lepper III, Gazeta Wyborcza, 6 maja 2006.
Uhlig D., Andrzej Aumiller od ogrodnictwa do budownictwa, Gazeta Wyborcza, 30
sierpnia 2006.
, Krzywda Leppera, Gazeta Wyborcza, 3 czerwca 2006.
, Lepper popularny jak nigdy, Gazeta Wyborcza, 7 lipca 2005.
, PFRON odzyskany, Gazeta Wyborcza, 14 sierpnia 2007.
, PiS dopad ywiskiego, Gazeta Wyborcza, 27 lipca 2007.
, Samoamnestia Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 11 maja 2005.
, Samoobrona ostro wchodzi w zwizki, Gazeta Wyborcza, 15 lipca 2005.
, Samoobrona polskich rodzin, Gazeta Wyborcza, 26 sierpnia 2005.
, Samoobrona w kocu doczeka si stanowisk w rzdzie Kaczyskiego, Gazeta
Wyborcza, 4 sierpnia 2006.
, Samoobrona wspiera komunizm w Wietnamie?, Gazeta Wyborcza, 1 grudnia 2006.
, Zarbisty buhaj od Leppera, Gazeta Wyborcza, 4 kwietnia 2007.
, Z kim Samoobrona idzie na wybory, Gazeta Wyborcza, 18 kwietnia 2005.
Uhlig D., amk, Lepper daje w pap, Gazeta Wyborcza, 13 kwietnia 2006.
Uhlig D. i in., Lepper jednoczy lewic, Gazeta Wyborcza, 20 czerwca 2005.
, Lepper zamyka gazet, Gazeta Wyborcza, 11 grudnia 2006.
, Lepperowi partia pka, Gazeta Wyborcza, 19 sierpnia 2005.
Uhlig D., jh, Lepper jaki jest, wida, Gazeta Wyborcza, 12 wrzenia 2005.
Uhlig D., Kcki M., kop, Samoobrona i jej kasa, Gazeta Wyborcza, 10 kwietnia 2006.
Uhlig D., Kondziska A., owy Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 13 lipca 2005.
Uhlig D., mark, Lepper: przesucha miliony Polakw, Gazeta Wyborcza, 31 maja
2007.
Uhlig D., Stasiski P., PiS kupuje Beger, Gazeta Wyborcza, 27 wrzenia 2006.
Uhlig D., Szacki W., Koalicja szkodzi mniejszym, Gazeta Wyborcza, 14 listopada 2006.
Uhlig D., wbs, pap, Lifting umowy koalicyjnej, Gazeta Wyborcza, 28 maja 2007.
, Marzenie Leppera: Samoobrona rzdzi 20 lat, Gazeta Wyborcza, 11 czerwca 2007.
Uhlig D., wp, kt, Czy rozpadnie si Samoobrona?, Gazeta Wyborcza, 20 sierpnia 2005.
Uhlig D., Zauska W., jh, Lepper wicepremierem od wtorku?, Gazeta Wyborcza, 16
padziernika 2006.
Uhlig D., Zauska W., Lepper naciska Kaczyskiego, Gazeta Wyborcza, 25 sierpnia
2006.
Wajrak A. i in., Ludzie 2001, Gazeta Wyborcza, 27 grudnia 2001.
Walenciak R., Premier Rokita, wicepremier Lepper, Przegld 2005, nr 50.
Ws M. i in., Falstart PiS?, Gazeta Wyborcza, 25 marca 2005.
Ws M., Sterlingow M., Antoni Jaszczak zna si na gospodarce morskiej, budownictwie
i lornetkach, Gazeta Wyborcza, 6 maja 2006.
, Z PSL na ministra od Leppera, Gazeta Wyborcza, 3 maja 2006.
West, Buzek w d, Lepper w gr, Gazeta Wyborcza, 23 lutego 1999.
Wielowieyska D., Tak gadko ykaj grubiastwa Leppera, Gazeta Wyborcza, 12
lutego 2007.
Wirtualnemedia.pl, Pose Samoobrony uwierzy, e zosta ministrem, 26 lipca 2006.
Wodkowska K., Jasnowidz: Sejm widz bez Samoobrony, Gazeta Wyborcza, 20 lutego
2006.
Wodecka-Lasota D., Kandydaci Samoobrony, co za konierz nie wylewaj, Gazeta
Wyborcza, 20 listopada 2006.
Wojciechowski M., Szemrane kontakty doktora hc Leppera, Gazeta Wyborcza, 28
kwietnia 2006.
, Wersja Dziadw wedug Leppera, Gazeta Wyborcza, 4 grudnia 1998.
Wronowska K., Andrzejowi Lepperowi doradza klaun, dziennik.pl, 27 grudnia 2006.
W rozmowie z Dorot Wysock, Sygnay Dnia, PR1, wrzesie 2006.
W rozmowie z J. Guga, Tok FM, maj 2006.
W rozmowie z J. akowskim, Tok FM, maj 2006.
W rozmowie z Jackiem Karnowskim, PR1, padziernik 2007.
W rozmowie z Jackiem Karnowskim, Sygnay Dnia, PR1, 23 sierpnia 2007.
W rozmowie z Jackiem Kowalskim, Lepper: Filipkowi do ka nie wejd, Gazeta
Wyborcza, 3 marca 2005.
W rozmowie z K. Grzesiowskim, PR1, wrzesie 2003.
W rozmowie z K. Grzesiowskim, PR1, wrzesie 2004.
W rozmowie z K. Renikiem, PR1, sierpie 2005.
W rozmowie z K. Skowroskim, PR3, padziernik 2001.
W rozmowie z K. Ziemcem, PR1, marzec 2007.
W rozmowie z Krzysztofem Ziemcem, Sygnay Dnia, PR1, stycze 2007.
W rozmowie z M. Karnowskim, PR3, padziernik 2007.
W rozmowie z M. Lizutem, Dlaczego ronie Samoobronie?, Gazeta Wyborcza, 24
marca 2005.
W rozmowie z Mikoajem Lizutem, Garnitury szare, Gazeta Wyborcza, 9 sierpnia
2001.
wrb, Kto osdzi afer gruntow?, Gazeta Wyborcza, 15 grudnia 2010.
Wrblewski B., Andrzej Lepper znw nie ma czasu dla sdu, Gazeta Wyborcza, 5
kwietnia 2007.
, Ry arskiej sposb na sd, Gazeta Wyborcza, 7 wrzenia 2006.
, Sd poprosi premiera o zdyscyplinowanie Leppera, Gazeta Wyborcza, 14 kwietnia
2007.
Wschodni przyjaciele Leppera, Rzeczpospolita, 26 lipca 2007.
Wstrzsajce wyznania Anety Krawczyk, Gazeta Wyborcza, 6 grudnia 2006.
wz, Za misja i emisja, Gazeta Wyborcza, 7 wrzenia 2000.
Zadworny A., Don Arturo, Gazeta Wyborcza, 31 lipca 2006.
, Nie zgodzi si na przekrt, premier go wyrzuci, Gazeta Wyborcza, 7 marca 2007.
, Ryszard Bonda znw oskarony, Gazeta Wyborcza, 31 grudnia 2007.
, Sprawa KRUS w CBA, Gazeta Wyborcza, 9 marca 2007.
Zagalewski M., Jach, Rakowiecki J., Kariera Leppera, Gazeta Wyborcza, 16 sierpnia
1994.
Zakrzewski R., Gdzie jest Centralne Biuro Antykorupcyjne?, Gazeta Wyborcza, 10
maja 2007.
Zaremba P., Rolicki J., Szostkiewicz A., Rok radykaw i straconych zudze, Gazeta
Wyborcza, 28 grudnia 2001.
Zauska W., Nie rozmawia z terroryst, Gazeta Wyborcza, 29 stycznia 1999.
Zauska W., Uhlig D., PiS na finiszu rozmw w sprawie koalicji bis, Gazeta Wyborcza,
12 padziernika 2006.
aczek D. A. w rozmowie z Andrzejem Lepperem, Decydent, czerwiec 2004.
Inne

CBOS dla Gazety Wyborczej, 1215 stycznia 2007, prba na 922 osobach.
CBOS dla Gazety, 28 wrzenia 1 padziernika 2000, prba losowo-adresowa 1039
Polakw.
CBOS z 49 lutego 1999, reprezentatywna prba losowo-adresowa 1111 dorosych
mieszkacw Polski.
CBOS, Codzienne dowiadczenia korupcyjne Polakw barometr korupcji 2006.
CBOS, badanie preferencji partyjnych, luty 2007.
Czowiek z wyrokami, samoobrona.org.pl, 27 kwietnia 2006, dostp: 5 wrzenia 2012.
Dmochowski Z., W drodze do upadku ekonomii wiatowej. Jak dobija si gospodark
polsk od 1989 r. List otwarty do Prezydenta Lecha Wasy, dmocho.one.pl, dostp: 5 wrzenia
2012.
Doga A., Sd od specjalnych porucze, samoobrona.org.pl, 15 grudnia 2004, dostp: 5
wrzenia 2012.
Dylematy Pani K., samoobrona.org.pl, 13 lutego 2007, dostp: 5 wrzenia 2012.
Dziennik.pl, Suski: Lepper by klientem ywiskiego, 13 padziernika 2007, dostp: 5
wrzenia 2012.
Forum Psychologiczne 2003, nr 5.
Gos Samoobrony 2004, nr 1.
Gos Samoobrony 2007, nr 10.
IPSOS, 49 sierpnia 2005, prba 958 Polakw.
Jak to si robi?, re. Marcel oziski, 2006.
Joca A., A jednak pracuje, samoobrona.org.pl, 23 czerwca 2006, dostp: 5 wrzenia
2012.
, Nie ma to jak zemsta, samoobrona.org.pl, 28 marca 2006, dostp: 5 wrzenia 2012.
Lepper A., Dlaczego Trzecia Droga, samoobrona.org.pl, dostp: 5 wrzenia 2012.
OBOP dla TVP z 68 lutego 1999, prba losowa, reprezentatywna grupa 1086 Polakw.
OBOP z 68 lutego 1999, reprezentatywna losowa prba 1085 mieszkacw Polski
powyej 15. roku ycia.
PBS dla Rzeczpospolitej, 24 kwietnia 2005, na 1030 dorosych Polakach.
Peuker S., Brylant Anety, samoobrona.org.pl, 13 marca 2007, dostp: 5 wrzenia 2012.
Piosenka z pyty Kazika Na ywo: Las Maquinas de la Muerte, za: staszewski.art.pl.
Piskorski M., Bezkarny antypolonizm, samoobrona.org.pl, 25 stycznia 2005, dostp: 5
wrzenia 2012.
, Samoobrona RP o reparacjach wojennych Niemiec na rzecz Polski,
samoobrona.org.pl, 29 sierpnia 2004, dostp: 5 wrzenia 2012.
TNS OBOP, Preferencje partyjne Polakw w padzierniku 2006 r., Warszawa,
padziernik 2006.
TNS OBOP, raporty dostpne na stronie www.tns-global.pl.
Ustawa Kodeks karny, art. 106 i 107.
Ustawa o partiach politycznych z 27 czerwca 1997.
www.bigcyc.pl, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.lechkaczynski.pl, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.pkw.gov.pl/wybory/2001/sjg2_k.html, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.sejm.gov.pl/archiwum, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.sejm.gov.pl/prawo, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.tvp.pl/o-tvp/rada-programowa, dostp: 5 wrzenia 2012.
www.wybory2005.pkw.gov.pl, dostp: 5 wrzenia 2012.
Wypowied Andrzeja Leppera na 97. posiedzeniu, 18 lutego 2005, za: sejm.gov.pl,
dostp: 5 wrzenia 2012.
Wywiad z posank G. Winiowsk, 17 lutego 2005, za: samoobrona.org.pl, dostp: 5
wrzenia 2012.
Z wystpienia Andrzeja Leppera, 5 maja 1999, samoobrona.org.pl.


*
Imi poszkodowanej zostao zmienione (wszystkie przypisy pochodz od autora).