Kodeks Karny Ustawa

Kancelaria Sejmu s.
1/102
2013-11-26

USTAWA
z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny

CZ OGLNA

Rozdzia I
Zasady odpowiedzialnoci karnej

Art. 1.
1. Odpowiedzialnoci karnej podlega ten tylko, kto popenia czyn zabroniony
pod grob kary przez ustaw obowizujc w czasie jego popenienia.
2. Nie stanowi przestpstwa czyn zabroniony, ktrego spoeczna szkodliwo
jest znikoma.
3. Nie popenia przestpstwa sprawca czynu zabronionego, jeeli nie mona mu
przypisa winy w czasie czynu.

Art. 2.
Odpowiedzialnoci karnej za przestpstwo skutkowe popenione przez zaniechanie
podlega ten tylko, na kim ciy prawny, szczeglny obowizek zapobiegnicia
skutkowi.

Art. 3.
Kary oraz inne rodki przewidziane w tym kodeksie stosuje si z uwzgldnieniem
zasad humanitaryzmu, w szczeglnoci z poszanowaniem godnoci czowieka.

Art. 4.
1. Jeeli w czasie orzekania obowizuje ustawa inna ni w czasie popenienia
przestpstwa, stosuje si ustaw now, jednake naley stosowa ustaw obo-
wizujc poprzednio, jeeli jest wzgldniejsza dla sprawcy.
2. Jeeli wedug nowej ustawy czyn objty wyrokiem zagroony jest kar, ktrej
grna granica jest nisza od kary orzeczonej, wymierzon kar obnia si do
grnej granicy ustawowego zagroenia przewidzianego za taki czyn w nowej
ustawie.
3. Jeeli wedug nowej ustawy czyn objty wyrokiem nie jest ju zagroony kar
pozbawienia wolnoci, wymierzon kar pozbawienia wolnoci podlegajc
wykonaniu zamienia si na grzywn albo kar ograniczenia wolnoci, przyj-
mujc e jeden miesic pozbawienia wolnoci rwna si 60 stawkom dzien-
nym grzywny albo 2 miesicom ograniczenia wolnoci.
Opracowano na pod-
stawie: Dz. U. z 1997
r. Nr 88, poz. 553, Nr
128, poz. 840, z 1999
r. Nr 64, poz. 729, Nr
83, poz. 931, z 2000 r.
Nr 48, poz. 548, Nr
93, poz. 1027, Nr 116,
poz. 1216, z 2001 r.
Nr 98, poz. 1071, z
2003 r. Nr 111, poz.
1061, Nr 121, poz.
1142, Nr 179, poz.
1750, Nr 199, poz.
1935, Nr 228, poz.
2255, 2004 r. Nr 25,
poz. 219, Nr 69, poz.
626, Nr 93, poz. 889,
Nr 243, poz. 2426, z
2005 r. Nr 86, poz.
732, Nr 90, poz. 757,
Nr 132, poz. 1109, Nr
163, poz. 1363, Nr
178, poz. 1479, Nr
180, poz. 1493, z 2006
r. Nr 190, poz. 1409,
Nr 218, poz. 1592, Nr
226, poz. 1648, z 2007
r. Nr 89, poz. 589, Nr
123, poz. 850, Nr 124,
poz. 859, Nr 192, poz.
1378, z 2008 r. Nr 90,
poz. 560, Nr 122, poz.
782, Nr 171, poz.
1056, Nr 173, poz.
1080, Nr 214, poz.
1344, z 2009 r. Nr 62,
poz. 504, Nr 63, poz.
533, Nr 166, poz.
1317, Nr 168, poz.
1323, Nr 190, poz.
1474, Nr 201, poz.
1540, Nr 206, poz.
1589, z 2010 r. Nr 7,
poz. 46, Nr 40, poz.
227 i 229, Nr 98, poz.
625 i 626, Nr 125,
poz. 842, Nr 127, poz.
857, Nr 152, poz.
1018 i poz. 1021, Nr
182, poz. 1228, Nr
225, poz. 1474, Nr
240, poz. 1602, z 2011
r. Nr 17, poz. 78, Nr
24, poz. 130. Nr 39,
poz. 202, Nr 48, poz.
245, Nr 72, poz. 381,
Nr 94, poz. 549, Nr
117, poz. 678, Nr 129,
poz. 734, Nr 133, poz.
767, Nr 160, poz. 964,
Nr 191, poz. 1135, Nr
217, poz. 1280, Nr
233, poz. 1381, Nr
240, poz. 1431, z 2012
r. poz. 611, z 2013 r.
poz. 849, 905, 1036,
1247.
Kancelaria Sejmu s. 2/102
2013-11-26
4. Jeeli wedug nowej ustawy czyn objty wyrokiem nie jest ju zabroniony pod
grob kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Art. 5.
Ustaw karn polsk stosuje si do sprawcy, ktry popeni czyn zabroniony na tery-
torium Rzeczypospolitej Polskiej, jak rwnie na polskim statku wodnym lub po-
wietrznym, chyba e umowa midzynarodowa, ktrej Rzeczpospolita Polska jest
stron, stanowi inaczej.

Art. 6.
1. Czyn zabroniony uwaa si za popeniony w czasie, w ktrym sprawca dziaa
lub zaniecha dziaania, do ktrego by obowizany.
2. Czyn zabroniony uwaa si za popeniony w miejscu, w ktrym sprawca dzia-
a lub zaniecha dziaania, do ktrego by obowizany, albo gdzie skutek sta-
nowicy znami czynu zabronionego nastpi lub wedug zamiaru sprawcy
mia nastpi.

Art. 7.
1. Przestpstwo jest zbrodni albo wystpkiem.
2. Zbrodni jest czyn zabroniony zagroony kar pozbawienia wolnoci na czas
nie krtszy od lat 3 albo kar surowsz.
3. Wystpkiem jest czyn zabroniony zagroony grzywn powyej 30 stawek
dziennych, kar ograniczenia wolnoci albo kar pozbawienia wolnoci prze-
kraczajc miesic.

Art. 8.
Zbrodni mona popeni tylko umylnie; wystpek mona popeni take nieumyl-
nie, jeeli ustawa tak stanowi.

Art. 9.
1. Czyn zabroniony popeniony jest umylnie, jeeli sprawca ma zamiar jego po-
penienia, to jest chce go popeni albo przewidujc moliwo jego popenie-
nia, na to si godzi.
2. Czyn zabroniony popeniony jest nieumylnie, jeeli sprawca nie majc zamia-
ru jego popenienia, popenia go jednak na skutek niezachowania ostronoci
wymaganej w danych okolicznociach, mimo e moliwo popenienia tego
czynu przewidywa albo mg przewidzie.
3. Sprawca ponosi surowsz odpowiedzialno, ktr ustawa uzalenia od okre-
lonego nastpstwa czynu zabronionego, jeeli nastpstwo to przewidywa albo
mg przewidzie.

Art. 10.
1. Na zasadach okrelonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popenia czyn
zabroniony po ukoczeniu 17 lat.
2. Nieletni, ktry po ukoczeniu 15 lat dopuszcza si czynu zabronionego okre-
lonego w art. 134, art. 148 1, 2 lub 3, art. 156 1 lub 3, art. 163 1 lub 3,
2013-11-26
art. 166, art. 173 1 lub 3, art. 197 3 lub 4, art. 223 2, art. 252 1 lub 2
oraz w art. 280, moe odpowiada na zasadach okrelonych w tym kodeksie,
jeeli okolicznoci sprawy oraz stopie rozwoju sprawcy, jego waciwoci i
warunki osobiste za tym przemawiaj, a w szczeglnoci, jeeli poprzednio
stosowane rodki wychowawcze lub poprawcze okazay si bezskuteczne.
3. W wypadku okrelonym w 2 orzeczona kara nie moe przekroczy dwch
trzecich grnej granicy ustawowego zagroenia przewidzianego za przypisane
sprawcy przestpstwo; sd moe zastosowa take nadzwyczajne zagodzenie
kary.
4. W stosunku do sprawcy, ktry popeni wystpek po ukoczeniu lat 17, lecz
przed ukoczeniem lat 18, sd zamiast kary stosuje rodki wychowawcze, lecz-
nicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeeli okolicznoci sprawy
oraz stopie rozwoju sprawcy, jego waciwoci i warunki osobiste za tym
przemawiaj.

Art. 11.
1. Ten sam czyn moe stanowi tylko jedno przestpstwo.
2. Jeeli czyn wyczerpuje znamiona okrelone w dwch albo wicej przepisach
ustawy karnej, sd skazuje za jedno przestpstwo na podstawie wszystkich
zbiegajcych si przepisw.
3. W wypadku okrelonym w 2 sd wymierza kar na podstawie przepisu
przewidujcego kar najsurowsz, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu in-
nych rodkw przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegaj-
cych si przepisw.

Art. 12.
Dwa lub wicej zachowa, podjtych w krtkich odstpach czasu w wykonaniu z
gry powzitego zamiaru, uwaa si za jeden czyn zabroniony; jeeli przedmiotem
zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wieloci zachowa za jeden czyn
zabroniony jest tosamo pokrzywdzonego.

Rozdzia II
Formy popenienia przestpstwa

Art. 13.
1. Odpowiada za usiowanie, kto w zamiarze popenienia czynu zabronionego
swoim zachowaniem bezporednio zmierza do jego dokonania, ktre jednak nie
nastpuje.
2. Usiowanie zachodzi take wtedy, gdy sprawca nie uwiadamia sobie, e do-
konanie jest niemoliwe ze wzgldu na brak przedmiotu nadajcego si do po-
penienia na nim czynu zabronionego lub ze wzgldu na uycie rodka nie na-
dajcego si do popenienia czynu zabronionego.

Art. 14.
1. Sd wymierza kar za usiowanie w granicach zagroenia przewidzianego dla
danego przestpstwa.
2013-11-26
2. W wypadku okrelonym w art. 13 2 sd moe zastosowa nadzwyczajne za-
godzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Art. 15.
1. Nie podlega karze za usiowanie, kto dobrowolnie odstpi od dokonania lub
zapobieg skutkowi stanowicemu znami czynu zabronionego.
2. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary w stosunku do sprawcy,
ktry dobrowolnie stara si zapobiec skutkowi stanowicemu znami czynu
zabronionego.

Art. 16.
1. Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popenienia czynu
zabronionego podejmuje czynnoci majce stworzy warunki do przedsiwzi-
cia czynu zmierzajcego bezporednio do jego dokonania, w szczeglnoci w
tyme celu wchodzi w porozumienie z inn osob, uzyskuje lub przysposabia
rodki, zbiera informacje lub sporzdza plan dziaania.
2. Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Art. 17.
1. Nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstpi, w
szczeglnoci zniszczy przygotowane rodki lub zapobieg skorzystaniu z nich
w przyszoci; w razie wejcia w porozumienie z inn osob w celu popenienia
czynu zabronionego, nie podlega karze ten, kto nadto podj istotne starania
zmierzajce do zapobieenia dokonaniu.
2. Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do ktrej stosuje si art. 15 1.

Art. 18.
1. Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam al-
bo wsplnie i w porozumieniu z inn osob, ale take ten, kto kieruje wykona-
niem czynu zabronionego przez inn osob lub wykorzystujc uzalenienie in-
nej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.
2. Odpowiada za podeganie, kto chcc, aby inna osoba dokonaa czynu zabro-
nionego, nakania j do tego.
3. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonaa czynu
zabronionego, swoim zachowaniem uatwia jego popenienie, w szczeglnoci
dostarczajc narzdzie, rodek przewozu, udzielajc rady lub informacji; od-
powiada za pomocnictwo take ten, kto wbrew prawnemu, szczeglnemu obo-
wizkowi niedopuszczenia do popenienia czynu zabronionego swoim zanie-
chaniem uatwia innej osobie jego popenienie.

Art. 19.
1. Sd wymierza kar za podeganie lub pomocnictwo w granicach zagroenia
przewidzianego za sprawstwo.
2. Wymierzajc kar za pomocnictwo sd moe zastosowa nadzwyczajne zago-
dzenie kary.
2013-11-26

Art. 20.
Kady ze wspdziaajcych w popenieniu czynu zabronionego odpowiada w grani-
cach swojej umylnoci lub nieumylnoci niezalenie od odpowiedzialnoci pozo-
staych wspdziaajcych.

Art. 21.
1. Okolicznoci osobiste, wyczajce lub agodzce albo zaostrzajce odpowie-
dzialno karn, uwzgldnia si tylko co do osoby, ktrej dotycz.
2. Jeeli okoliczno osobista dotyczca sprawcy, wpywajca chociaby tylko na
wysz karalno, stanowi znami czynu zabronionego, wspdziaajcy pod-
lega odpowiedzialnoci karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej
okolicznoci wiedzia, chociaby go nie dotyczya.
3. Wobec wspdziaajcego, ktrego nie dotyczy okoliczno okrelona w 2,
sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary.

Art. 22.
1. Jeeli czynu zabronionego tylko usiowano dokona, podmiot okrelony w art.
18 2 i 3 odpowiada jak za usiowanie.
2. Jeeli czynu zabronionego nie usiowano dokona, sd moe zastosowa nad-
zwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Art. 23.
1. Nie podlega karze wspdziaajcy, ktry dobrowolnie zapobieg dokonaniu
czynu zabronionego.
2. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary w stosunku do wsp-
dziaajcego, ktry dobrowolnie stara si zapobiec dokonaniu czynu zabronio-
nego.

Art. 24.
Odpowiada jak za podeganie, kto w celu skierowania przeciwko innej osobie post-
powania karnego nakania j do popenienia czynu zabronionego; w tym wypadku
nie stosuje si art. 22 i 23.

Rozdzia III
Wyczenie odpowiedzialnoci karnej

Art. 25.
1. Nie popenia przestpstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezporedni,
bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczeglnoci gdy sprawca
zastosowa sposb obrony niewspmierny do niebezpieczestwa zamachu, sd
moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wy-
mierzenia.
2013-11-26
3. Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpywem
strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznociami zamachu.
4. Osoba, ktra w obronie koniecznej odpiera zamach na jakiekolwiek cudze dobro
chronione prawem, chronic bezpieczestwo lub porzdek publiczny, korzysta z
ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
5. Przepisu 4 nie stosuje si, jeeli czyn sprawcy zamachu skierowany przeciw-
ko osobie odpierajcej zamach godzi wycznie w cze lub godno tej osoby.

Art. 26.
1. Nie popenia przestpstwa, kto dziaa w celu uchylenia bezporedniego nie-
bezpieczestwa grocego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeeli
niebezpieczestwa nie mona inaczej unikn, a dobro powicone przedstawia
warto nisz od dobra ratowanego.
2. Nie popenia przestpstwa take ten, kto, ratujc dobro chronione prawem w
warunkach okrelonych w 1, powica dobro, ktre nie przedstawia wartoci
oczywicie wyszej od dobra ratowanego.
3. W razie przekroczenia granic stanu wyszej koniecznoci, sd moe zastoso-
wa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.
4. Przepisu 2 nie stosuje si, jeeli sprawca powica dobro, ktre ma szczegl-
ny obowizek chroni nawet z naraeniem si na niebezpieczestwo osobiste.
5. Przepisy 13 stosuje si odpowiednio w wypadku, gdy z cicych na
sprawcy obowizkw tylko jeden moe by speniony.

Art. 27.
1. Nie popenia przestpstwa, kto dziaa w celu przeprowadzenia eksperymentu
poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeeli spodzie-
wana korzy ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a
oczekiwanie jej osignicia, celowo oraz sposb przeprowadzenia ekspery-
mentu s zasadne w wietle aktualnego stanu wiedzy.
2. Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na ktrym jest prze-
prowadzany, naleycie poinformowanego o spodziewanych korzyciach i gro-
cych mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobiestwie ich powstania, jak
rwnie o moliwoci odstpienia od udziau w eksperymencie na kadym jego
etapie.
3. Zasady i warunki dopuszczalnoci eksperymentu medycznego okrela ustawa.

Art. 28.
1. Nie popenia umylnie czynu zabronionego, kto pozostaje w bdzie co do
okolicznoci stanowicej jego znami.
2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidujcego agodniejsz odpowiedzial-
no sprawca, ktry dopuszcza si czynu w usprawiedliwionym bdnym prze-
konaniu, e zachodzi okoliczno stanowica znami czynu zabronionego, od
ktrej taka agodniejsza odpowiedzialno zaley.

Art. 29.
Nie popenia przestpstwa, kto dopuszcza si czynu zabronionego w usprawiedli-
wionym bdnym przekonaniu, e zachodzi okoliczno wyczajca bezprawno
2013-11-26
albo win; jeeli bd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sd moe zastosowa nad-
zwyczajne zagodzenie kary.

Art. 30.
Nie popenia przestpstwa, kto dopuszcza si czynu zabronionego w usprawiedli-
wionej niewiadomoci jego bezprawnoci; jeeli bd sprawcy jest nieusprawiedli-
wiony, sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary.

Art. 31.
1. Nie popenia przestpstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upoledzenia
umysowego lub innego zakcenia czynnoci psychicznych, nie mg w czasie
czynu rozpozna jego znaczenia lub pokierowa swoim postpowaniem.
2. Jeeli w czasie popenienia przestpstwa zdolno rozpoznania znaczenia czy-
nu lub kierowania postpowaniem bya w znacznym stopniu ograniczona, sd
moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary.
3. Przepisw 1 i 2 nie stosuje si, gdy sprawca wprawi si w stan nietrzewo-
ci lub odurzenia powodujcy wyczenie lub ograniczenie poczytalnoci, ktre
przewidywa albo mg przewidzie.

Rozdzia IV
Kary

Art. 32.
Karami s:
1) grzywna,
2) ograniczenie wolnoci,
3) pozbawienie wolnoci,
4) 25 lat pozbawienia wolnoci,
5) doywotnie pozbawienie wolnoci.

Art. 33.
1. Grzywn wymierza si w stawkach dziennych, okrelajc liczb stawek oraz
wysoko jednej stawki; jeeli ustawa nie stanowi inaczej, najnisza liczba
stawek wynosi 10, za najwysza 540.
2. Sd moe wymierzy grzywn take obok kary pozbawienia wolnoci wymie-
nionej w art. 32 pkt 3, jeeli sprawca dopuci si czynu w celu osignicia ko-
rzyci majtkowej lub gdy korzy majtkow osign.
3. Ustalajc stawk dzienn, sd bierze pod uwag dochody sprawcy, jego wa-
runki osobiste, rodzinne, stosunki majtkowe i moliwoci zarobkowe; stawka
dzienna nie moe by nisza od 10 zotych, ani te przekracza 2 000 zotych.

Art. 34.
1. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolnoci trwa najkrcej
miesic, najduej 12 miesicy; wymierza si j w miesicach.
2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolnoci skazany:
2013-11-26
1) nie moe bez zgody sdu zmienia miejsca staego pobytu,
2) jest obowizany do wykonywania nieodpatnej, kontrolowanej pracy na cele
spoeczne,
3) ma obowizek udzielania wyjanie dotyczcych przebiegu odbywania kary.

Art. 35.
1. Nieodpatna, kontrolowana praca na cele spoeczne jest wykonywana w wy-
miarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesicznym.
2. W stosunku do osoby zatrudnionej sd zamiast obowizku, o ktrym mowa w
art. 34 2 pkt 2, moe orzec potrcenie od 10 do 25% wynagrodzenia za prac
w stosunku miesicznym na cel spoeczny wskazany przez sd; w okresie od-
bywania kary skazany nie moe rozwiza bez zgody sdu stosunku pracy.

Art. 36.
1. (uchylony).
2. Wymierzajc kar ograniczenia wolnoci, sd moe orzec wobec skazanego
obowizki wymienione w art. 72.
3. Przepis art. 74 stosuje si odpowiednio.

Art. 37.
Kara pozbawienia wolnoci wymieniona w art. 32 pkt 3 trwa najkrcej miesic, naj-
duej 15 lat; wymierza si j w miesicach i latach.

Art. 38.
1. Jeeli ustawa przewiduje obnienie albo nadzwyczajne obostrzenie grnej gra-
nicy ustawowego zagroenia, w wypadku alternatywnego zagroenia karami
wymienionymi w art. 32 pkt 13 obnienie albo obostrzenie odnosi si do ka-
dej z tych kar.
2. Kara nadzwyczajnie obostrzona nie moe przekroczy 810 stawek dziennych
grzywny, 2 lat ograniczenia wolnoci albo 15 lat pozbawienia wolnoci; kar
ograniczenia wolnoci wymierza si w miesicach i latach.
3. J eeli ustawa przewiduje obnienie grnej granicy ustawowego zagroenia,
kara wymierzona za przestpstwo zagroone kar doywotniego pozbawienia
wolnoci nie moe przekroczy 25 lat pozbawienia wolnoci, a za przestpstwo
zagroone kar 25 lat pozbawienia wolnoci, nie moe przekroczy 15 lat po-
zbawienia wolnoci.

Rozdzia V
rodki karne

Art. 39.
rodkami karnymi s:
1) pozbawienie praw publicznych,
2) zakaz zajmowania okrelonego stanowiska, wykonywania okrelonego za-
wodu lub prowadzenia okrelonej dziaalnoci gospodarczej,
2013-11-26
2a) zakaz prowadzenia dziaalnoci zwizanej z wychowaniem, leczeniem, edu-
kacj maoletnich lub z opiek nad nimi,
2b) obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach
lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami, zakaz zbli-
ania si do okrelonych osb lub zakaz opuszczania okrelonego miejsca
pobytu bez zgody sdu,
2c) zakaz wstpu na imprez masow,
2d) zakaz wstpu do orodkw gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
2e) nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wsplnie z pokrzywdzonym,
3) zakaz prowadzenia pojazdw,
4) przepadek,
5) obowizek naprawienia szkody lub zadouczynienia za doznan krzywd,
6) nawizka,
7) wiadczenie pienine,
8) podanie wyroku do publicznej wiadomoci.

Art. 40.
1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utrat czynnego i biernego prawa
wyborczego do organu wadzy publicznej, organu samorzdu zawodowego lub
gospodarczego, utrat prawa do udziau w sprawowaniu wymiaru sprawiedli-
woci oraz do penienia funkcji w organach i instytucjach pastwowych i sa-
morzdu terytorialnego lub zawodowego, jak rwnie utrat posiadanego stop-
nia wojskowego i powrt do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicz-
nych obejmuje ponadto utrat orderw, odznacze i tytuw honorowych oraz
utrat zdolnoci do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
2. Sd moe orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na kar po-
zbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 3 za przestpstwo popenione w
wyniku motywacji zasugujcej na szczeglne potpienie.

Art. 41.
1. Sd moe orzec zakaz zajmowania okrelonego stanowiska albo wykonywania
okrelonego zawodu, jeeli sprawca naduy przy popenieniu przestpstwa
stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okaza, e dalsze zajmowanie sta-
nowiska lub wykonywanie zawodu zagraa istotnym dobrom chronionym pra-
wem.
1a. Sd moe orzec zakaz zajmowania wszelkich lub okrelonych stanowisk, wy-
konywania wszelkich lub okrelonych zawodw albo dziaalnoci, zwizanych
z wychowaniem, edukacj, leczeniem maoletnich lub z opiek nad nimi, na
zawsze w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci za przestpstwo prze-
ciwko wolnoci seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego.
1b. Sd orzeka zakaz, o ktrym mowa w 1a, na zawsze w razie ponownego
skazania sprawcy w warunkach okrelonych w tym przepisie.
2. Sd moe orzec zakaz prowadzenia okrelonej dziaalnoci gospodarczej w ra-
zie skazania za przestpstwo popenione w zwizku z prowadzeniem takiej
dziaalnoci, jeeli dalsze jej prowadzenie zagraa istotnym dobrom chronio-
nym prawem.
2013-11-26

Art. 41a.
1. Sd moe orzec obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych
rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami,
zakaz zbliania si do okrelonych osb, zakaz opuszczania okrelonego miej-
sca pobytu bez zgody sdu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspl-
nie z pokrzywdzonym w razie skazania za przestpstwo przeciwko wolnoci
seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego lub inne przestpstwo
przeciwko wolnoci oraz w razie skazania za umylne przestpstwo z uyciem
przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliszej; obowizek lub zakaz
moe by poczony z obowizkiem zgaszania si do Policji lub innego wy-
znaczonego organu w okrelonych odstpach czasu.
2. Sd orzeka obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych ro-
dowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami, za-
kaz zbliania si do okrelonych osb, zakaz opuszczania okrelonego miejsca
pobytu bez zgody sdu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wsplnie z
pokrzywdzonym w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci bez warun-
kowego zawieszenia jej wykonania za przestpstwo przeciwko wolnoci seksu-
alnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego; obowizek lub zakaz moe by
poczony z obowizkiem zgaszania si do Policji lub innego wyznaczonego
organu w okrelonych odstpach czasu.
3. Sd moe orzec obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych
rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami,
zakaz zbliania si do okrelonych osb lub zakaz opuszczania okrelonego
miejsca pobytu bez zgody sdu na zawsze w razie ponownego skazania spraw-
cy w warunkach okrelonych w 2.
4. Orzekajc zakaz zbliania si do okrelonych osb, sd wskazuje odlego od
osb chronionych, ktr skazany obowizany jest zachowa.

Art. 41b.
1. Sd moe orzec zakaz wstpu na imprez masow, jeeli przestpstwo zostao
popenione w zwizku z tak imprez, a udzia sprawcy w imprezach maso-
wych zagraa dobrom chronionym prawem. Sd orzeka zakaz wstpu na im-
prez masow w wypadkach wskazanych w ustawie.
2. Zakaz wstpu na imprez masow obejmuje wszelkie imprezy masowe na te-
rytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz mecze piki nonej rozgrywane przez
polsk kadr narodow lub polski klub sportowy poza terytorium Rzeczypo-
spolitej Polskiej.
3. Orzekajc zakaz wstpu na imprez masow za czyn popeniony w zwizku z
masow imprez sportow, sd moe orzec obowizek przebywania skazanego
w czasie trwania niektrych imprez masowych objtych zakazem w okrelo-
nym miejscu staego pobytu, kontrolowany w sposb okrelony w przepisach o
wykonywaniu kary pozbawienia wolnoci poza zakadem karnym w systemie
dozoru elektronicznego.
4. Sd orzeka zakaz wstpu na imprez masow i obowizek okrelony w 3, w
razie ponownego skazania sprawcy za przestpstwo popenione w zwizku z
imprez masow.
5. W szczeglnie uzasadnionych wypadkach sd moe orzec, e po upywie
okresu, na ktry orzeczono obowizek okrelony w 3, skazany bdzie obo-
wizany do stawiennictwa w czasie trwania niektrych imprez masowych obj-
2013-11-26
tych zakazem w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu okrelonym
przez waciwego, ze wzgldu na miejsce zamieszkania skazanego, komendan-
ta powiatowego, rejonowego lub miejskiego Policji.
6. czny czas stosowania wobec skazanego obowizkw, okrelonych w 3 i 5,
nie moe przekroczy okresu orzeczonego wobec skazanego zakazu wstpu na
imprez masow.
7. Jeeli z okolicznoci wynika, e wykonanie obowizku okrelonego w 3 jest
niemoliwe lub jego orzeczenie jest oczywicie niecelowe, w miejsce tego ob-
owizku orzeka si obowizek stawiennictwa skazanego w czasie trwania nie-
ktrych imprez masowych objtych zakazem w jednostce organizacyjnej Poli-
cji lub w miejscu okrelonym przez waciwego, ze wzgldu na miejsce za-
mieszkania skazanego, komendanta powiatowego, rejonowego lub miejskiego
Policji.
8. Nakadajc obowizek, o ktrym mowa w 3, 5 lub 7, sd okrela imprezy
masowe, w czasie trwania ktrych obowizek ten ma by wykonywany, wska-
zujc w szczeglnoci nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubw sporto-
wych oraz zakres terytorialny imprez, ktrych obowizek dotyczy.
9. Obowizki orzekane na podstawie 3, 5 i 7 orzeka si w miesicach i latach.
Obowizek, o ktrym mowa w 3, orzeka si na okres nie krtszy ni 6 mie-
sicy i nie duszy ni 12 miesicy, za obowizek, o ktrym mowa w 7,
orzeka si na okres od 6 miesicy do lat 6, nieprzekraczajcy okresu, na jaki
orzeczono zakaz wstpu na imprez masow.

Art. 41c.
1. Zakaz wstpu do orodkw gier i uczestnictwa w grach hazardowych nie
obejmuje uczestnictwa w loteriach promocyjnych.
2. Sd moe orzec zakaz wstpu do orodkw gier i uczestnictwa w grach hazar-
dowych, w razie skazania za przestpstwo popenione w zwizku z urzdza-
niem gier hazardowych lub udziaem w nich.

Art. 42.
1. Sd moe orzec zakaz prowadzenia pojazdw okrelonego rodzaju w razie
skazania osoby uczestniczcej w ruchu za przestpstwo przeciwko bezpiecze-
stwu w komunikacji, w szczeglnoci jeeli z okolicznoci popenionego prze-
stpstwa wynika, e prowadzenie pojazdu przez t osob zagraa bezpiecze-
stwu w komunikacji.
2. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw albo pojazdw okrelone-
go rodzaju, jeeli sprawca w czasie popenienia przestpstwa wymienionego w
1 by w stanie nietrzewoci, pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z
miejsca zdarzenia okrelonego w art. 173, 174 lub 177.
3. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych na zawsze,
jeeli sprawca w czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 173, kt-
rego nastpstwem jest mier innej osoby lub ciki uszczerbek na jej zdrowiu,
albo w czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 177 2 lub w art.
355 2 by w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego lub
zbieg z miejsca zdarzenia, chyba e zachodzi wyjtkowy wypadek, uzasadnio-
ny szczeglnymi okolicznociami.
4. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych na zawsze
w razie ponownego skazania osoby prowadzcej pojazd mechaniczny w wa-
runkach okrelonych w 3.
2013-11-26

Art. 43.
1. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz zakazy i
nakaz wymienione w art. 39 pkt 2, 2d, 2e i 3 orzeka si w latach, od roku do lat
10, zakazy oraz obowizek wymienione w art. 39 pkt 2a i 2b orzeka si w la-
tach, od roku do lat 15, a zakaz wymieniony w art. 39 pkt 2c orzeka si w la-
tach, od lat 2 do 6.
2. Pozbawienie praw publicznych, obowizek lub zakaz obowizuje od uprawo-
mocnienia si orzeczenia; okres, na ktry rodek orzeczono, nie biegnie w cza-
sie odbywania kary pozbawienia wolnoci, chociaby orzeczonej za inne prze-
stpstwo.
3. Orzekajc zakaz okrelony w art. 42, sd nakada obowizek zwrotu dokumen-
tu uprawniajcego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowizku
okres, na ktry orzeczono zakaz, nie biegnie.

Art. 44.
1. Sd orzeka przepadek przedmiotw pochodzcych bezporednio z przestp-
stwa.
2. Sd moe orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek
przedmiotw, ktre suyy lub byy przeznaczone do popenienia przestp-
stwa.
3. Jeeli orzeczenie przepadku okrelonego w 2 byoby niewspmierne do wagi
popenionego czynu, sd zamiast przepadku moe orzec nawizk na rzecz
Skarbu Pastwa.
4. Jeeli orzeczenie przepadku okrelonego w 1 lub 2 nie jest moliwe, sd mo-
e orzec przepadek rwnowartoci przedmiotw pochodzcych bezporednio z
przestpstwa lub przedmiotw, ktre suyy lub byy przeznaczone do pope-
nienia przestpstwa.
5. Przepadku przedmiotw okrelonych w 1 lub 2 nie orzeka si, jeeli podlega-
j one zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi.
6. W razie skazania za przestpstwo polegajce na naruszeniu zakazu wytwarza-
nia, posiadania, obrotu, przesyania, przenoszenia lub przewozu okrelonych
przedmiotw, sd moe orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie orze-
ka, ich przepadek.
7. Jeeli przedmioty wymienione w 2 lub 6 nie stanowi wasnoci sprawcy, ich
przepadek mona orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie; w razie
wspwasnoci orzeka si przepadek udziau nalecego do sprawcy lub prze-
padek rwnowartoci tego udziau.
8. Objte przepadkiem przedmioty przechodz na wasno Skarbu Pastwa z
chwil uprawomocnienia si wyroku.

Art. 45.
1. Jeeli sprawca osign z popenienia przestpstwa, chociaby porednio, ko-
rzy majtkow nie podlegajc przepadkowi przedmiotw wymienionych w
art. 44 1 lub 6, sd orzeka przepadek takiej korzyci albo jej rwnowartoci.
Przepadku nie orzeka si w caoci lub w czci, jeeli korzy lub jej rwno-
warto podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi.
2. W razie skazania za przestpstwo, z ktrego popenienia sprawca osign,
chociaby porednio, korzy majtkow znacznej wartoci, uwaa si, e mie-
2013-11-26
nie, ktre sprawca obj we wadanie lub do ktrego uzyska jakikolwiek tytu
w czasie popenienia przestpstwa lub po jego popenieniu, do chwili wydania
chociaby nieprawomocnego wyroku, stanowi korzy uzyskan z popenienia
przestpstwa, chyba e sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi do-
wd przeciwny.
3. Jeeli okolicznoci sprawy wskazuj na due prawdopodobiestwo, e spraw-
ca, o ktrym mowa w 2, przenis na osob fizyczn, prawn lub jednostk
organizacyjn nie majc osobowoci prawnej, faktycznie lub pod jakimkol-
wiek tytuem prawnym, mienie stanowice korzy uzyskan z popenienia
przestpstwa, uwaa si, e rzeczy bdce w samoistnym posiadaniu tej osoby
lub jednostki oraz przysugujce jej prawa majtkowe nale do sprawcy, chy-
ba e zainteresowana osoba lub jednostka organizacyjna przedstawi dowd
zgodnego z prawem ich uzyskania.
4. Przepisy 2 i 3 stosuje si take przy dokonaniu zajcia stosownie do przepisu
art. 292 2 Kodeksu postpowania karnego, przy zabezpieczeniu grocego
przepadku korzyci oraz przy egzekucji tego rodka. Osoba lub jednostka, kt-
rej dotyczy domniemanie ustanowione w 3, moe wystpi z powdztwem
przeciwko Skarbowi Pastwa o obalenie tego domniemania; do czasu prawo-
mocnego rozstrzygnicia sprawy postpowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu.
5. W razie wspwasnoci orzeka si przepadek udziau nalecego do sprawcy
lub przepadek rwnowartoci tego udziau.
6. Objta przepadkiem korzy majtkowa lub jej rwnowarto przechodzi na
wasno Skarbu Pastwa z chwil uprawomocnienia si wyroku, a w wypad-
ku, o ktrym mowa w 4 zdanie drugie, z chwil uprawomocnienia si wyroku
oddalajcego powdztwo przeciwko Skarbowi Pastwa.

Art. 46.
1. W razie skazania sd moe orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej
osoby uprawnionej orzeka, obowizek naprawienia wyrzdzonej przestp-
stwem szkody w caoci albo w czci lub zadouczynienia za doznan
krzywd; przepisw prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz moli-
woci zasdzenia renty nie stosuje si.
2. Zamiast obowizku okrelonego w 1 sd moe orzec nawizk na rzecz po-
krzywdzonego.
Art. 47.
1. W razie skazania sprawcy za umylne przestpstwo przeciwko yciu lub zdro-
wiu albo za inne przestpstwo umylne, ktrego skutkiem jest mier czowie-
ka, ciki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub roz-
strj zdrowia, a take w razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w
art. 173, 174, 177 lub art. 355, jeeli sprawca by w stanie nietrzewoci lub
pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia sd moe
orzec nawizk na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy
Postpenitencjarnej.
2. W razie skazania sprawcy za przestpstwo przeciwko rodowisku sd moe
orzec nawizk na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska
i Gospodarki Wodnej, o ktrym mowa w art. 400 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony rodowiska ( z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.
1)
).

1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w z 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr
138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1464 i Nr 227,
2013-11-26

Art. 47a.(uchylony).

Art. 48.
Nawizk orzeka si w wysokoci do 100 000 zotych.

Art. 49.
1. Odstpujc od wymierzenia kary, a take w wypadkach wskazanych
w ustawie, sd moe orzec wiadczenie pienine wymienione w art. 39 pkt 7
na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej;
wiadczenie to nie moe przekroczy 60 000 zotych.
2. W razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art. 178a, 179 lub art.
180, sd moe orzec wiadczenie pienine wymienione w art. 39 pkt 7 na
rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej do
wysokoci okrelonej w 1.

Art. 49a. (uchylony).

Art. 50.
Sd moe orzec podanie wyroku do publicznej wiadomoci w okrelony sposb,
jeeli uzna to za celowe, w szczeglnoci ze wzgldu na spoeczne oddziaywanie
skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.

Art. 51.
Sd, uznajc za celowe orzeczenie pozbawienia lub ograniczenia praw rodzicielskich
lub opiekuczych w razie popenienia przestpstwa na szkod maoletniego lub we
wspdziaaniu z nim, zawiadamia o tym waciwy sd rodzinny.

Art. 52.
W wypadku skazania za przestpstwo przynoszce korzy majtkow osobie fi-
zycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie majcej osobowoci prawnej, a
popenione przez sprawc dziaajcego w jej imieniu lub interesie, sd zobowizuje
podmiot, ktry uzyska korzy majtkow, do jej zwrotu w caoci lub w czci na
rzecz Skarbu Pastwa; nie dotyczy to korzyci majtkowej podlegajcej zwrotowi
innemu podmiotowi.

poz. 1505, z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20, poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070 i Nr 215,
poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 21, poz. 104, i Nr 28, poz. 145.
2013-11-26

Rozdzia VI
Zasady wymiaru kary i rodkw karnych

Art. 53.
1. Sd wymierza kar wedug swojego uznania, w granicach przewidzianych
przez ustaw, baczc, by jej dolegliwo nie przekraczaa stopnia winy,
uwzgldniajc stopie spoecznej szkodliwoci czynu oraz biorc pod uwag
cele zapobiegawcze i wychowawcze, ktre ma osign w stosunku do skaza-
nego, a take potrzeby w zakresie ksztatowania wiadomoci prawnej spoe-
czestwa.
2. Wymierzajc kar, sd uwzgldnia w szczeglnoci motywacj i sposb za-
chowania si sprawcy, popenienie przestpstwa wsplnie z nieletnim, rodzaj i
stopie naruszenia cicych na sprawcy obowizkw, rodzaj i rozmiar ujem-
nych nastpstw przestpstwa, waciwoci i warunki osobiste sprawcy, sposb
ycia przed popenieniem przestpstwa i zachowanie si po jego popenieniu, a
zwaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadouczynienie w innej formie
spoecznemu poczuciu sprawiedliwoci, a take zachowanie si pokrzywdzo-
nego.
3. Wymierzajc kar sd bierze take pod uwag pozytywne wyniki przeprowa-
dzonej mediacji pomidzy pokrzywdzonym a sprawc albo ugod pomidzy
nimi osignit w postpowaniu przed sdem lub prokuratorem.

Art. 54.
1. Wymierzajc kar nieletniemu albo modocianemu, sd kieruje si przede
wszystkim tym, aby sprawc wychowa.
2. Wobec sprawcy, ktry w czasie popenienia przestpstwa nie ukoczy 18 lat,
nie orzeka si kary doywotniego pozbawienia wolnoci.

Art. 55.
Okolicznoci wpywajce na wymiar kary uwzgldnia si tylko co do osoby, ktrej
dotycz.

Art. 56.
Przepisy art. 53, art. 54 1 oraz art. 55 stosuje si odpowiednio do orzekania innych
rodkw przewidzianych w tym kodeksie.

Art. 57.
1. Jeeli zachodzi kilka niezalenych od siebie podstaw do nadzwyczajnego za-
godzenia albo obostrzenia kary, sd moe tylko jeden raz kar nadzwyczajnie
zagodzi albo obostrzy, biorc pod uwag cznie zbiegajce si podstawy
agodzenia albo obostrzenia.
2. Jeeli zbiegaj si podstawy nadzwyczajnego zagodzenia i obostrzenia, sd
moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie albo obostrzenie kary.
2013-11-26

Art. 57a.
1. Skazujc za wystpek o charakterze chuligaskim, sd wymierza kar przewi-
dzian za przypisane sprawcy przestpstwo w wysokoci nie niszej od dol-
nej granicy ustawowego zagroenia zwikszonego o poow.
2. W wypadku okrelonym w 1 sd orzeka nawizk na rzecz pokrzywdzonego,
chyba e orzeka obowizek naprawienia szkody, obowizek zadouczynienia
za doznan krzywd lub nawizk na podstawie art. 46. Jeeli pokrzywdzony
nie zosta ustalony, sd moe orzec nawizk na rzecz Funduszu Pomocy Po-
krzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Art. 58.
1. Jeeli ustawa przewiduje moliwo wyboru rodzaju kary, sd orzeka kar po-
zbawienia wolnoci bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy,
gdy inna kara lub rodek karny nie moe speni celw kary.
2. Grzywny nie orzeka si, jeeli dochody sprawcy, jego stosunki majtkowe lub
moliwoci zarobkowe uzasadniaj przekonanie, e sprawca grzywny nie uici
i nie bdzie jej mona cign w drodze egzekucji.
2a. Kary ograniczenia wolnoci zwizanej z obowizkiem, o ktrym mowa w art.
35 1, nie orzeka si, jeeli stan zdrowia oskaronego lub jego waciwoci i
warunki osobiste uzasadniaj przekonanie, e oskarony nie wykona tego obo-
wizku.
3. Jeeli przestpstwo jest zagroone kar pozbawienia wolnoci nieprzekracza-
jc 5 lat, sd moe orzec zamiast kary pozbawienia wolnoci grzywn albo ka-
r ograniczenia wolnoci do lat 2, w szczeglnoci jeeli orzeka rwnoczenie
rodek karny; kar ograniczenia wolnoci wymierza si w miesicach i latach.
4. Przepisu 3 nie stosuje si do sprawcy wystpku o charakterze chuligaskim
oraz do sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 178a 4.

Art. 59.
1. Jeeli przestpstwo jest zagroone kar pozbawienia wolnoci nieprzekracza-
jc 3 lat albo kar agodniejszego rodzaju i spoeczna szkodliwo czynu nie
jest znaczna, sd moe odstpi od wymierzenia kary, jeeli orzeka rwnocze-
nie rodek karny, a cele kary zostan przez ten rodek spenione.
2. Przepisu 1 nie stosuje si do sprawcy wystpku o charakterze chuligaskim.

<Art. 59a.
1. Jeeli przed rozpoczciem przewodu sdowego w pierwszej instancji
sprawca, ktry nie by uprzednio skazany za przestpstwo umylne z uy-
ciem przemocy, naprawi szkod lub zadouczyni wyrzdzonej krzyw-
dzie, umarza si, na wniosek pokrzywdzonego, postpowanie karne o wy-
stpek zagroony kar nieprzekraczajc 3 lat pozbawienia wolnoci, a
take o wystpek przeciwko mieniu zagroony kar nieprzekraczajc 5
lat pozbawienia wolnoci, jak rwnie o wystpek okrelony w art. 157 1.
2. Jeeli czyn zosta popeniony na szkod wicej ni jednego pokrzywdzone-
go warunkiem zastosowania 1 jest naprawienie przez sprawc szkody
oraz zadouczynienie za wyrzdzon krzywd w stosunku do wszystkich
pokrzywdzonych.
Dodany art. 59a
wchodzi w ycie z
dn. 1.07.2015 r. (Dz.
U. z 2013 r. poz.
1247).
2013-11-26
3. Przepisu 1 nie stosuje si, jeeli zachodzi szczeglna okoliczno uzasad-
niajca, e umorzenie postpowania byoby sprzeczne z potrzeb realizacji
celw kary.>

Art. 60.
1. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary w wypadkach przewi-
dzianych w ustawie oraz w stosunku do modocianego, jeeli przemawiaj za
tym wzgldy okrelone w art. 54 1.
2. Sd moe rwnie zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary w szczeglnie
uzasadnionych wypadkach, kiedy nawet najnisza kara przewidziana za prze-
stpstwo byaby niewspmiernie surowa, w szczeglnoci:
1) jeeli pokrzywdzony pojedna si ze sprawc, szkoda zostaa naprawio-
na albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposb naprawienia szkody,
2) ze wzgldu na postaw sprawcy, zwaszcza gdy czyni starania o na-
prawienie szkody lub o jej zapobieenie,
3) jeeli sprawca przestpstwa nieumylnego lub jego najbliszy ponis
powany uszczerbek w zwizku z popenionym przestpstwem.
3. Sd stosuje nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet moe warunkowo zawie-
si jej wykonanie w stosunku do sprawcy wspdziaajcego z innymi osobami
w popenieniu przestpstwa, jeeli ujawni on wobec organu powoanego do
cigania przestpstw informacje dotyczce osb uczestniczcych w popenieniu
przestpstwa oraz istotne okolicznoci jego popenienia.
4. Na wniosek prokuratora sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary,
a nawet warunkowo zawiesi jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestp-
stwa, ktry, niezalenie od wyjanie zoonych w swojej sprawie, ujawni
przed organem cigania i przedstawi istotne okolicznoci, nieznane dotychczas
temu organowi, przestpstwa zagroonego kar powyej 5 lat pozbawienia
wolnoci.
5. W wypadkach okrelonych w 3 i 4 sd wymierzajc kar pozbawienia wol-
noci do lat 5 moe warunkowo zawiesi jej wykonanie na okres prby wyno-
szcy do 10 lat, jeeli uzna, e pomimo niewykonania kary sprawca nie popeni
ponownie przestpstwa; przepisy art. 7176 stosuje si odpowiednio.
6. Nadzwyczajne zagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniej dolnej
granicy ustawowego zagroenia albo kary agodniejszego rodzaju wedug na-
stpujcych zasad:
1) jeeli czyn stanowi zbrodni zagroon co najmniej kar 25 lat pozbawienia
wolnoci, sd wymierza kar pozbawienia wolnoci nie nisz od 8 lat,
2) jeeli czyn stanowi inn zbrodni, sd wymierza kar pozbawienia wolnoci
nie nisz od jednej trzeciej dolnej granicy ustawowego zagroenia,
3) jeeli czyn stanowi wystpek, przy czym doln granic ustawowego zagroe-
nia jest kara pozbawienia wolnoci nie nisza od roku, sd wymierza grzyw-
n, kar ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci,
4) jeeli czyn stanowi wystpek, przy czym doln granic ustawowego zagroe-
nia jest kara pozbawienia wolnoci nisza od roku, sd wymierza grzywn
albo kar ograniczenia wolnoci.
7. Jeeli czyn zagroony jest alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt
13, nadzwyczajne zagodzenie kary polega na odstpieniu od wymierzenia ka-
ry i orzeczeniu rodka karnego wymienionego w art. 39 pkt 28; przepisu art.
61 2 nie stosuje si.
2013-11-26

Art. 61.
1. Sd moe odstpi od wymierzenia kary w wypadkach przewidzianych w
ustawie oraz w wypadku okrelonym w art. 60 3, zwaszcza gdy rola sprawcy
w popenieniu przestpstwa bya podrzdna, a przekazane informacje przyczy-
niy si do zapobieenia popenieniu innego przestpstwa.
2. Odstpujc od wymierzenia kary, sd moe rwnie odstpi od wymierzenia
rodka karnego, chociaby jego orzeczenie byo obowizkowe.

Art. 62.
Orzekajc kar pozbawienia wolnoci, sd moe okreli rodzaj i typ zakadu karne-
go, w ktrym skazany ma odbywa kar, a take orzec system terapeutyczny jej wy-
konania.

Art. 63.
1. Na poczet orzeczonej kary zalicza si okres rzeczywistego pozbawienia wol-
noci w sprawie, zaokrglajc do penego dnia, przy czym jeden dzie rzeczy-
wistego pozbawienia wolnoci rwna si jednemu dniowi kary pozbawienia
wolnoci, dwm dniom kary ograniczenia wolnoci lub dwm dziennym staw-
kom grzywny.
2. Na poczet orzeczonych rodkw karnych, o ktrych mowa w art. 39 pkt 23,
zalicza si okres rzeczywistego stosowania odpowiadajcych im rodzajowo
rodkw zapobiegawczych, wymienionych w art. 275 lub 276 Kodeksu post-
powania karnego.

Rozdzia VII
Powrt do przestpstwa

Art. 64.
1. Jeeli sprawca skazany za przestpstwo umylne na kar pozbawienia wolno-
ci popenia w cigu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesicy kary umylne
przestpstwo podobne do przestpstwa, za ktre by ju skazany, sd moe
wymierzy kar przewidzian za przypisane sprawcy przestpstwo w wysoko-
ci do grnej granicy ustawowego zagroenia zwikszonego o poow.
2. Jeeli sprawca uprzednio skazany w warunkach okrelonych w 1, ktry od-
by cznie co najmniej rok kary pozbawienia wolnoci i w cigu 5 lat po odby-
ciu w caoci lub czci ostatniej kary popenia ponownie umylne przestp-
stwo przeciwko yciu lub zdrowiu, przestpstwo zgwacenia, rozboju, kradzie-
y z wamaniem lub inne przestpstwo przeciwko mieniu popenione z uyciem
przemocy lub grob jej uycia, sd wymierza kar pozbawienia wolnoci
przewidzian za przypisane przestpstwo w wysokoci powyej dolnej granicy
ustawowego zagroenia, a moe j wymierzy do grnej granicy ustawowego
zagroenia zwikszonego o poow.
3. Przewidziane w 1 lub 2 podwyszenie grnego ustawowego zagroenia nie
dotyczy zbrodni.
2013-11-26

Art. 65.
1. Przepisy dotyczce wymiaru kary, rodkw karnych oraz rodkw zwizanych
z poddaniem sprawcy prbie, przewidziane wobec sprawcy okrelonego w art.
64 2, stosuje si take do sprawcy, ktry z popenienia przestpstwa uczyni
sobie stae rdo dochodu lub popenia przestpstwo dziaajc w zorganizo-
wanej grupie albo zwizku majcych na celu popenienie przestpstwa oraz
wobec sprawcy przestpstwa o charakterze terrorystycznym.
2. Do sprawcy przestpstwa z art. 258 maj odpowiednie zastosowanie przepisy
dotyczce sprawcy okrelonego w art. 64 2, z wyjtkiem przewidzianego w
tym przepisie zaostrzenia kary.

Rozdzia VIII
rodki zwizane z poddaniem sprawcy prbie

[Art. 66.
1. Sd moe warunkowo umorzy postpowanie karne, jeeli wina i spoeczna
szkodliwo czynu nie s znaczne, okolicznoci jego popenienia nie budz
wtpliwoci, a postawa sprawcy nie karanego za przestpstwo umylne, jego
waciwoci i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposb ycia uzasadniaj
przypuszczenie, e pomimo umorzenia postpowania bdzie przestrzega po-
rzdku prawnego, w szczeglnoci nie popeni przestpstwa.
2. Warunkowego umorzenia nie stosuje si do sprawcy przestpstwa zagroonego
kar przekraczajc 3 lata pozbawienia wolnoci.
3. W wypadku gdy pokrzywdzony pojedna si ze sprawc, sprawca naprawi
szkod lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposb naprawienia szkody, wa-
runkowe umorzenie moe by zastosowane do sprawcy przestpstwa zagroo-
nego kar nie przekraczajc 5 lat pozbawienia wolnoci.]

<Art. 66.
1. Sd moe warunkowo umorzy postpowanie karne, jeeli wina i spoecz-
na szkodliwo czynu nie s znaczne, okolicznoci jego popenienia nie bu-
dz wtpliwoci, a postawa sprawcy niekaranego za przestpstwo umylne,
jego waciwoci i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposb ycia uza-
sadniaj przypuszczenie, e pomimo umorzenia postpowania bdzie prze-
strzega porzdku prawnego, w szczeglnoci nie popeni przestpstwa.
2. Warunkowego umorzenia nie stosuje si do sprawcy przestpstwa zagro-
onego kar przekraczajc 5 lat pozbawienia wolnoci.>

Art. 67.
1. Warunkowe umorzenie nastpuje na okres prby, ktry wynosi od roku do 2
lat i biegnie od uprawomocnienia si orzeczenia.
2. Umarzajc warunkowo postpowanie karne, sd moe w okresie prby odda
sprawc pod dozr kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, insty-
tucji albo organizacji spoecznej, do ktrej dziaalnoci naley troska o wycho-
wanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
3. Umarzajc warunkowo postpowanie karne, sd zobowizuje sprawc do na-
prawienia szkody w caoci albo w czci, a moe na niego naoy obowizki
Nowe brzmienie art.
66 wchodzi w ycie z
dn. 1.07.2015 r. (Dz.
U. z 2013 r. poz.
1247).
2013-11-26
wymienione w art. 72 1 pkt 13, 56a, 7a lub 7b, a ponadto orzec wiadcze-
nie pienine wymienione w art. 39 pkt 7 lub nawizk oraz zakaz prowadzenia
pojazdw, wymieniony w art. 39 pkt 3, do lat 2. Nakadajc na sprawc prze-
stpstwa popenionego z uyciem przemocy lub groby bezprawnej wobec
osoby najbliszej obowizek wymieniony w art. 72 1 pkt 7b sd okrela spo-
sb kontaktu sprawcy z pokrzywdzonym.
4. Przepis art. 74 stosuje si odpowiednio.

Art. 68.
1. Sd podejmuje postpowanie karne, jeeli sprawca w okresie prby popeni
przestpstwo umylne, za ktre zosta prawomocnie skazany.
2. Sd moe podj postpowanie karne, jeeli sprawca w okresie prby raco
narusza porzdek prawny, w szczeglnoci gdy popeni inne ni okrelone w
1 przestpstwo, jeeli uchyla si od dozoru, wykonania naoonego obowizku
lub orzeczonego rodka karnego albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym
ugody.
2a. Sd podejmuje postpowanie karne, jeeli okolicznoci, o ktrych mowa w
2, zaistniej po udzieleniu sprawcy pisemnego upomnienia przez sdowego ku-
ratora zawodowego, chyba e przemawiaj przeciwko temu szczeglne wzgl-
dy.
3. Sd moe podj postpowanie karne, jeeli sprawca po wydaniu orzeczenia o
warunkowym umorzeniu postpowania, lecz przed jego uprawomocnieniem
si, raco narusza porzdek prawny, a w szczeglnoci gdy w tym czasie po-
peni przestpstwo.
4. Warunkowo umorzonego postpowania nie mona podj pniej ni w cigu
6 miesicy od zakoczenia okresu prby.

Art. 69.
1. Sd moe warunkowo zawiesi wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wol-
noci nie przekraczajcej 2 lat, kary ograniczenia wolnoci lub grzywny orze-
czonej jako kara samoistna, jeeli jest to wystarczajce dla osignicia wobec
sprawcy celw kary, a w szczeglnoci zapobieenia powrotowi do przestp-
stwa.
2. Zawieszajc wykonanie kary, sd bierze pod uwag przede wszystkim postaw
sprawcy, jego waciwoci i warunki osobiste, dotychczasowy sposb ycia
oraz zachowanie si po popenieniu przestpstwa.
3. Zawieszenia wykonania kary nie stosuje si do sprawcy okrelonego w art. 64
2, chyba e zachodzi wyjtkowy wypadek, uzasadniony szczeglnymi oko-
licznociami; zawieszenia wykonania kary, o ktrym mowa w art. 60 35, nie
stosuje si do sprawcy okrelonego w art. 64 2.
4. Zawieszenia wykonania kary ograniczenia wolnoci lub grzywny nie stosuje
si wobec sprawcy wystpku o charakterze chuligaskim. Wobec sprawcy wy-
stpku o charakterze chuligaskim oraz sprawcy przestpstwa okrelonego w
art. 178a 4 sd moe warunkowo zawiesi wykonanie kary pozbawienia wol-
noci w szczeglnie uzasadnionych wypadkach.

Art. 70.
1. Zawieszenie wykonania kary nastpuje na okres prby, ktry biegnie od upra-
womocnienia si orzeczenia i wynosi:
2013-11-26
1) od 2 do 5 lat w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary
pozbawienia wolnoci,
2) od roku do 3 lat w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania
grzywny lub kary ograniczenia wolnoci.
2. W wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolnoci wobec spraw-
cy modocianego lub okrelonego w art. 64 2, okres prby wynosi od 3 do 5
lat.

Art. 71.
1. Zawieszajc wykonanie kary pozbawienia wolnoci, sd moe orzec grzywn
w wysokoci do 270 stawek dziennych, jeeli jej wymierzenie na innej podsta-
wie nie jest moliwe; zawieszajc wykonanie kary ograniczenia wolnoci, sd
moe orzec grzywn w wysokoci do 135 stawek dziennych.
2. W razie zarzdzenia wykonania kary pozbawienia wolnoci lub ograniczenia
wolnoci, grzywna orzeczona na podstawie 1 nie podlega wykonaniu; kara
pozbawienia wolnoci lub ograniczenia wolnoci ulega skrceniu o okres od-
powiadajcy liczbie uiszczonych stawek dziennych z zaokrgleniem do pene-
go dnia.

Art. 72.
1. Zawieszajc wykonanie kary, sd moe zobowiza skazanego do:
1) informowania sdu lub kuratora o przebiegu okresu prby,
2) przeproszenia pokrzywdzonego,
3) wykonywania cicego na nim obowizku oenia na utrzymanie innej oso-
by,
4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania si do zawodu,
5) powstrzymania si od naduywania alkoholu lub uywania innych rodkw
odurzajcych,
6) poddania si leczeniu, w szczeglnoci odwykowemu lub rehabilitacyjnemu,
albo oddziaywaniom terapeutycznym,
6a) uczestnictwa w oddziaywaniach korekcyjno-edukacyjnych,
7) powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub miej-
scach,
7a) powstrzymania si od kontaktowania si z pokrzywdzonym lub innymi oso-
bami w okrelony sposb lub zbliania si do pokrzywdzonego lub innych
osb,
7b) opuszczenia lokalu zajmowanego wsplnie z pokrzywdzonym,
8) innego stosownego postpowania w okresie prby, jeeli moe to zapobiec
popenieniu ponownie przestpstwa.
1a. Nakadajc na sprawc przestpstwa popenionego z uyciem przemocy lub
groby bezprawnej wobec osoby najbliszej obowizek wymieniony w 1 pkt
7b sd okrela sposb kontaktu skazanego z pokrzywdzonym.
2. Sd moe zobowiza skazanego do naprawienia szkody w caoci lub w cz-
ci, chyba e orzek rodek karny wymieniony w art. 39 pkt 5, albo do uiszcze-
nia wiadczenia wymienionego w art. 39 pkt 7.
2013-11-26

Art. 73.
1. Zawieszajc wykonanie kary pozbawienia wolnoci, sd moe w okresie prby
odda skazanego pod dozr kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzysze-
nia, instytucji albo organizacji spoecznej, do ktrej dziaalnoci naley troska o
wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
2. Dozr jest obowizkowy wobec modocianego sprawcy przestpstwa umyl-
nego, sprawcy okrelonego w art. 64 2, a take wobec sprawcy przestpstwa
popenionego w zwizku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Art. 74.
1. Czas i sposb wykonania naoonych obowizkw wymienionych w art. 72
sd okrela po wysuchaniu skazanego; naoenie obowizku wymienionego w
art. 72 1 pkt 6 wymaga nadto zgody skazanego.
2. Jeeli wzgldy wychowawcze za tym przemawiaj, sd, wobec skazanego na
kar pozbawienia wolnoci z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, moe
w okresie prby ustanawia, rozszerza lub zmienia obowizki wymienione w
art. 72 1 pkt 38 albo od wykonania naoonych obowizkw zwolni, z wy-
jtkiem obowizku wymienionego w art. 72 2, jak rwnie odda skazanego
pod dozr albo od dozoru zwolni.
3. W przypadku gdy skazany zosta oddany pod dozr lub zobowizany do wy-
konywania obowizkw w okresie prby, wniosek o okrelenie czasu i sposobu
wykonania naoonych obowizkw moe zoy rwnie sdowy kurator za-
wodowy, a take osoba godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, in-
stytucji albo organizacji spoecznej, o ktrej mowa w art. 73 1.

Art. 75.
1.
2)
Sd zarzdza wykonanie kary, jeeli skazany w okresie prby popeni po-
dobne przestpstwo umylne, za ktre orzeczono prawomocnie kar pozbawie-
nia wolnoci.
1a. Sd zarzdza wykonanie kary jeeli skazany za przestpstwo popenione z
uyciem przemocy lub groby bezprawnej wobec osoby najbliszej lub innej
osoby maoletniej zamieszkujcych wsplnie ze sprawc w okresie prby ra-
co narusza porzdek prawny, ponownie uywajc przemocy lub groby bez-
prawnej wobec osoby najbliszej lub innej osoby maoletniej zamieszkujcych
wsplnie ze sprawc.
2. Sd moe zarzdzi wykonanie kary, jeeli skazany w okresie prby raco
narusza porzdek prawny, w szczeglnoci gdy popeni inne przestpstwo ni
okrelone w 1 albo jeeli uchyla si od uiszczenia grzywny, od dozoru, wy-
konania naoonych obowizkw lub orzeczonych rodkw karnych.
2a. Sd zarzdza wykonanie kary, jeeli okolicznoci, o ktrych mowa w 2, za-
istniej po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sdowego kura-
tora zawodowego, chyba e przemawiaj przeciwko temu szczeglne wzgldy.

2)
Utraci moc z dniem 9.02.2015 r., na podstawie wyroku TK z dn. 17.07.2013 r., sygn. akt SK 9/10
(Dz. U. poz. 905), w zakresie, w jakim nie przewiduje moliwoci odstpienia przez sd od zarz-
dzenia wykonania kary w sytuacji, gdy wobec skazanego ponownie orzeczono kar pozbawienia
wolnoci z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jeeli przemawiaj za tym szczeglne
wzgldy.
2013-11-26
3. Sd moe zarzdzi wykonanie kary, jeeli skazany po wydaniu wyroku, lecz
przed jego uprawomocnieniem si, raco narusza porzdek prawny, a w
szczeglnoci gdy w tym czasie popeni przestpstwo.
4. Zarzdzenie wykonania kary nie moe nastpi pniej ni w cigu 6 miesicy
od zakoczenia okresu prby.
5. Jeeli skazany zosta oddany pod dozr lub zobowizany do wykonania obo-
wizkw w okresie prby, wniosek o zarzdzenie wykonania kary moe zoy
rwnie sdowy kurator zawodowy, a take osoba godna zaufania lub przed-
stawiciel stowarzyszenia, instytucji albo organizacji spoecznej, o ktrej mowa
w art. 73 1.

Art. 76.
1. Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upywem 6 miesicy od zakoczenia
okresu prby.
2. Jeeli wobec skazanego orzeczono grzywn lub rodek karny, zatarcie skaza-
nia nie moe nastpi przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnie-
niem ich wykonania; nie dotyczy to rodka karnego wymienionego w art. 39
pkt 5.

Art. 77.
1. Skazanego na kar pozbawienia wolnoci sd moe warunkowo zwolni z od-
bycia reszty kary tylko wwczas, gdy jego postawa, waciwoci i warunki
osobiste, okolicznoci popenienia przestpstwa oraz zachowanie po jego po-
penieniu i w czasie odbywania kary uzasadniaj przekonanie, e skazany po
zwolnieniu bdzie przestrzega porzdku prawnego, w szczeglnoci nie po-
peni ponownie przestpstwa.
2. W szczeglnie uzasadnionych wypadkach sd wymierzajc kar pozbawienia
wolnoci moe wyznaczy surowsze ograniczenia do skorzystania przez skaza-
nego z warunkowego zwolnienia ni przewidziane w art. 78.

Art. 78.
1. Skazanego mona warunkowo zwolni po odbyciu co najmniej poowy kary.
2. Skazanego okrelonego w art. 64 1 mona warunkowo zwolni po odbyciu
dwch trzecich kary, natomiast okrelonego w art. 64 2 po odbyciu trzech
czwartych kary.
3. Skazanego na kar 25 lat pozbawienia wolnoci mona warunkowo zwolni po
odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na kar doywotniego pozbawienia
wolnoci po odbyciu 25 lat kary.

Art. 79.
1. Przepisy art. 78 1 i 2 stosuje si odpowiednio do sumy dwch lub wicej nie
podlegajcych czeniu kar pozbawienia wolnoci, ktre skazany ma odby ko-
lejno; przepis art. 78 2 stosuje si, jeeli chociaby jedno z przestpstw po-
peniono w warunkach okrelonych w art. 64.
2. Skazanego mona, niezalenie od warunkw okrelonych w art. 78 1 lub 2,
zwolni warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolnoci.
2013-11-26
3. Przepis art. 78 3 stosuje si odpowiednio, jeeli chociaby jedna z niepodle-
gajcych czeniu kar, ktre skazany ma odby kolejno, jest kar 25 lat pozba-
wienia wolnoci lub doywotniego pozbawienia wolnoci.

Art. 80.
1. W razie warunkowego zwolnienia czas pozostay do odbycia kary stanowi
okres prby, ktry jednak nie moe by krtszy ni 2 lata ani duszy ni 5 lat.
2. Jeeli skazanym jest osoba okrelona w art. 64 2, okres prby nie moe by
krtszy ni 3 lata.
3. W razie warunkowego zwolnienia z kary 25 lat pozbawienia wolnoci lub do-
ywotniego pozbawienia wolnoci okres prby wynosi 10 lat.

Art. 81.
W razie odwoania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie nie
moe nastpi przed upywem roku od osadzenia skazanego w zakadzie karnym, a
w wypadku kary 25 lat pozbawienia wolnoci lub kary doywotniego pozbawienia
wolnoci przed upywem 5 lat.

Art. 82.
1. Jeeli w okresie prby i w cigu 6 miesicy od jej zakoczenia nie odwoano
warunkowego zwolnienia, kar uwaa si za odbyt z chwil warunkowego
zwolnienia.
2. W wypadku objcia wyrokiem cznym kary, z ktrej odbywania skazany zo-
sta warunkowo zwolniony, na poczet orzeczonej kary cznej zalicza si jedy-
nie okres faktycznego odbywania kary.

Art. 83.
Skazanego na kar ograniczenia wolnoci, ktry odby przynajmniej poow orze-
czonej kary, przy czym przestrzega porzdku prawnego i sumiennie wykonywa
wskazan prac, jak rwnie speni naoone na niego obowizki i orzeczone rodki
karne, sd moe zwolni od reszty kary, uznajc j za wykonan.

Art. 84.
1. Sd moe po upywie poowy okresu, na ktry orzeczono rodki karne wymie-
nione w art. 39 pkt 13, uzna je za wykonane, jeeli skazany przestrzega po-
rzdku prawnego, a rodek karny by w stosunku do niego wykonywany przy-
najmniej przez rok.
2. Przepisu 1 nie stosuje si, jeeli rodki karne wymienione w art. 39 pkt 23
orzeczono na podstawie art. 41 1a, art. 41a 3 albo art. 42 2 lub 3.
3. Sd moe zwolni skazanego z obowizku orzeczonego na podstawie art. 41b
5 lub 7 po upywie poowy okresu, na ktry go orzeczono, jeeli obowizek
by stosowany przynajmniej przez rok, a zachowanie skazanego wskazuje, e
dalsze stosowanie obowizku nie jest niezbdne do spenienia celw rodka
karnego.
2013-11-26

Art. 84a.
1. Obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach
lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami lub zakaz
opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu, orzeczone na zawsze,
mona uzna za wykonane, jeeli zachowanie skazanego po popenieniu prze-
stpstwa i w czasie wykonania kary uzasadniaj przekonanie, i po uchyleniu
obowizku lub zakazu nie popeni on ponownie przestpstwa przeciwko wol-
noci seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego, a obowizek lub za-
kaz by wykonywany co najmniej 10 lat.
2. Uznanie za wykonane obowizku lub zakazu, o ktrych mowa w 1, nie moe
nastpi bez zasignicia opinii biegych.
3. Wniosku skazanego lub jego obrocy, zoonego przed upywem 2 lat od wy-
dania postanowienia o odmowie uznania obowizku lub zakazu, o ktrych
mowa w 1, za wykonany nie rozpoznaje si.

Rozdzia IX
Zbieg przestpstw oraz czenie kar i rodkw karnych

Art. 85.
Jeeli sprawca popeni dwa lub wicej przestpstw, zanim zapad pierwszy wyrok,
chociaby nieprawomocny, co do ktregokolwiek z tych przestpstw i wymierzono
za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegajce czeniu, sd orzeka kar
czn, biorc za podstaw kary z osobna wymierzone za zbiegajce si przestp-
stwa.

Art. 86.
1. Sd wymierza kar czn w granicach od najwyszej z kar wymierzonych za
poszczeglne przestpstwa do ich sumy, nie przekraczajc jednak 810 stawek
dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolnoci albo 15 lat pozbawienia wol-
noci; kar ograniczenia wolnoci wymierza si w miesicach i latach. Kara
czna grzywny okrelonej w art. 71 1 nie moe przekracza 270 stawek
dziennych jeeli jest ona zwizana z zawieszeniem wykonania kary pozba-
wienia wolnoci oraz nie moe przekracza 135 stawek dziennych jeeli jest
ona zwizana z zawieszeniem wykonania kary ograniczenia wolnoci.
1a. Jeeli suma orzeczonych kar pozbawienia wolnoci wynosi 25 lat albo wi-
cej, a chociaby jedna z podlegajcych czeniu kar wynosi nie mniej ni 10
lat, sd moe orzec kar czn 25 lat pozbawienia wolnoci.
2. Wymierzajc kar czn grzywny, sd okrela na nowo wysoko stawki
dziennej, kierujc si wskazaniami okrelonymi w art. 33 3; wysoko stawki
dziennej nie moe jednak przekracza najwyszej ustalonej poprzednio.
2a. Jeeli chociaby jedna z podlegajcych czeniu grzywien jest wymierzona
kwotowo, kar czn grzywny wymierza si kwotowo.
2b. Jeeli chociaby jedna z podlegajcych czeniu grzywien zostaa orzeczona
na podstawie art. 309, sd wymierza kar czn grzywny w granicach od naj-
wyszej z kar tego rodzaju wymierzonych za poszczeglne przestpstwa do ich
sumy, nie przekraczajc jednak 4500 stawek dziennych grzywny.
2013-11-26
3. Wymierzajc kar czn ograniczenia wolnoci, sd okrela na nowo wymiar
czasu nieodpatnej, kontrolowanej pracy na cele spoeczne albo wysoko po-
trce, stosujc art. 35; obowizki wymienione w art. 36 2 stosuje si, cho-
ciaby zostay orzeczone tylko za jedno ze zbiegajcych si przestpstw.

Art. 87.
W razie skazania za zbiegajce si przestpstwa na kary pozbawienia wolnoci i
ograniczenia wolnoci sd wymierza kar czn pozbawienia wolnoci, przyjmujc,
e miesic ograniczenia wolnoci rwna si 15 dniom pozbawienia wolnoci.

Art. 88.
Jeeli najsurowsz kar orzeczon za jedno ze zbiegajcych si przestpstw jest kara
25 lat pozbawienia wolnoci albo doywotniego pozbawienia wolnoci, orzeka si t
kar jako kar czn; w wypadku zbiegu dwch lub wicej kar 25 lat pozbawienia
wolnoci sd moe orzec jako kar czn kar doywotniego pozbawienia wolnoci.

Art. 89.
1. W razie skazania za zbiegajce si przestpstwa na kary pozbawienia wolno-
ci, ograniczenia wolnoci albo grzywny z warunkowym zawieszeniem i bez
warunkowego zawieszenia ich wykonania sd moe w wyroku cznym wa-
runkowo zawiesi wykonanie kary cznej, jeeli zachodz przesanki okrelo-
ne w art. 69.
1a. W razie skazania za zbiegajce si przestpstwa na kary pozbawienia wolno-
ci z warunkowym zawieszeniem ich wykonania sd moe w wyroku cznym
orzec kar czn pozbawienia wolnoci bez warunkowego zawieszenia jej wy-
konania.
2. Orzekajc kar czn pozbawienia wolnoci lub ograniczenia wolnoci z wa-
runkowym zawieszeniem ich wykonania, sd moe orzec grzywn okrelon w
art. 71 1, chociaby jej nie orzeczono za pozostajce w zbiegu przestpstwa.
3. W razie zbiegu orzecze o okresach prby sd orzeka ten okres oraz zwizane
z nim obowizki na nowo.

Art. 90.
1. rodki karne i rodki zabezpieczajce oraz dozr stosuje si, chociaby je
orzeczono tylko co do jednego ze zbiegajcych si przestpstw.
2. W razie orzeczenia za zbiegajce si przestpstwa pozbawienia praw publicz-
nych, zakazw lub obowizku tego samego rodzaju, sd stosuje odpowiednio
przepisy o karze cznej.

Art. 91.
1. Jeeli sprawca popenia w podobny sposb, w krtkich odstpach czasu, dwa
lub wicej przestpstw, zanim zapad pierwszy wyrok, chociaby nieprawo-
mocny, co do ktregokolwiek z tych przestpstw, sd orzeka jedn kar na
podstawie przepisu, ktrego znamiona kade z tych przestpstw wyczerpuje, w
wysokoci do grnej granicy ustawowego zagroenia zwikszonego o poow.
2013-11-26
2. Jeeli sprawca w warunkach okrelonych w art. 85 popenia dwa lub wicej
cigw przestpstw okrelonych w 1 lub cig przestpstw oraz inne przestp-
stwo, sd orzeka kar czn, stosujc odpowiednio przepisy tego rozdziau.
3. Jeeli sprawca zosta skazany dwoma lub wicej wyrokami za przestpstwa
nalece do cigu przestpstw okrelonego w 1, orzeczona w wyroku cz-
nym kara nie moe przekroczy grnej granicy ustawowego zagroenia zwik-
szonego o poow, przewidzianego w przepisie, ktrego znamiona kade z tych
przestpstw wyczerpuje.

Art. 92.
Wydaniu wyroku cznego nie stoi na przeszkodzie, e poszczeglne kary wymie-
rzone za nalece do cigu przestpstw lub zbiegajce si przestpstwa zostay ju w
caoci albo w czci wykonane; przepis art. 71 2 stosuje si odpowiednio.

Art. 92a.
Wyrokiem cznym nie obejmuje si orzecze skazujcych wydanych w innych pa-
stwach czonkowskich Unii Europejskiej.

Rozdzia X
rodki zabezpieczajce

Art. 93.
Sd moe orzec przewidziany w tym rozdziale rodek zabezpieczajcy zwizany z
umieszczeniem w zakadzie zamknitym lub skierowaniem na leczenie ambulatoryj-
ne tylko wtedy, gdy jest to niezbdne, aby zapobiec ponownemu popenieniu przez
sprawc czynu zabronionego zwizanego z jego chorob psychiczn, zaburzeniami
preferencji seksualnych, upoledzeniem umysowym lub uzalenieniem od alkoholu
lub innego rodka odurzajcego; przed orzeczeniem tego rodka sd wysuchuje le-
karzy psychiatrw oraz psychologa, a w sprawach osb z zaburzeniami preferencji
seksualnych take lekarza seksuologa.

Art. 94.
1. Jeeli sprawca, w stanie niepoczytalnoci okrelonej w art. 31 1, popeni
czyn zabroniony o znacznej spoecznej szkodliwoci i zachodzi wysokie praw-
dopodobiestwo, e popeni taki czyn ponownie, sd orzeka umieszczenie
sprawcy w odpowiednim zakadzie psychiatrycznym.
2. Czasu pobytu w zakadzie nie okrela si z gry; sd orzeka zwolnienie spraw-
cy, jeeli jego dalsze pozostawanie w zakadzie nie jest konieczne.
3. Sd moe zarzdzi ponowne umieszczenie sprawcy okrelonego w 1 w od-
powiednim zakadzie psychiatrycznym, jeeli przemawiaj za tym okolicznoci
wymienione w 1 lub w art. 93; zarzdzenie nie moe by wydane po upywie
5 lat od zwolnienia z zakadu.

Art. 95.
1. Skazujc sprawc na kar pozbawienia wolnoci bez warunkowego zawiesze-
nia jej wykonania za przestpstwo popenione w stanie ograniczonej poczytal-
noci okrelonej w art. 31 2, sd moe orzec umieszczenie sprawcy w zaka-
2013-11-26
dzie karnym, w ktrym stosuje si szczeglne rodki lecznicze lub rehabilita-
cyjne.
2. Jeeli wyniki leczenia lub rehabilitacji za tym przemawiaj, sd moe sprawc
okrelonego w 1, skazanego na kar nie przekraczajc 3 lat pozbawienia
wolnoci, warunkowo zwolni na zasadach okrelonych w art. 7782, bez
ogranicze wynikajcych z art. 78 1 lub 2; dozr jest obowizkowy.

Art. 95a.
nia jej wykonania za przestpstwo skierowane przeciwko wolnoci seksualnej,
popenione w zwizku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sd moe orzec
umieszczenie sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakadzie zamknitym albo skie-
rowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farma-
kologicznej lub psychoterapii, zmierzajcych do zapobieenia ponownemu po-
penieniu takiego przestpstwa, w tym w szczeglnoci poprzez obnienie za-
burzonego popdu seksualnego sprawcy. Terapii farmakologicznej nie stosuje
si, jeeli jej przeprowadzenie spowodowaoby niebezpieczestwo dla ycia
lub zdrowia skazanego.
1a. Sd orzeka umieszczenie sprawcy, o ktrym mowa w 1, skazanego za prze-
stpstwo okrelone w art. 197 3 pkt 2 lub 3 w zakadzie zamknitym albo
skierowanie go na leczenie ambulatoryjne.
2. W okresie do 6 miesicy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem
lub przed wykonaniem kary sd ustala:
1) potrzeb i sposb wykonywania orzeczonego rodka, o ktrym mowa w 1,
2) sposb wykonywania orzeczonego rodka, o ktrym mowa w 1a.
2a. Sd moe zarzdzi zmian sposobu wykonywania rodka zabezpieczajcego
okrelonego w 1 lub 1a.
2b. Sd zarzdza umieszczenie w zakadzie zamknitym, jeeli sprawca uchyla
si od leczenia ambulatoryjnego okrelonego w 1 lub 1a.
3. Przepisy art. 94 2 i 3 stosuje si odpowiednio.

Art. 96.
nia jej wykonania za przestpstwo popenione w zwizku z uzalenieniem od
alkoholu lub innego rodka odurzajcego, sd moe orzec umieszczenie spraw-
cy w zamknitym zakadzie leczenia odwykowego, jeeli zachodzi wysokie
prawdopodobiestwo ponownego popenienia przestpstwa zwizanego z tym
uzalenieniem.
2. rodka okrelonego w 1 nie orzeka si, jeeli sprawc skazano na kar po-
zbawienia wolnoci przekraczajc 2 lata.
3. Czasu pobytu w zamknitym zakadzie leczenia odwykowego nie okrela si z
gry; nie moe on trwa krcej ni 3 miesice i duej ni 2 lata. O zwolnieniu
z zakadu rozstrzyga sd na podstawie wynikw leczenia, po zapoznaniu si z
opini prowadzcego leczenie.
4. Na poczet kary sd zalicza okres pobytu skazanego w zakadzie, o ktrym
mowa w 1.
2013-11-26

Art. 97.
1. W zalenoci od postpw leczenia sprawcy okrelonego w art. 96 1 sd mo-
e go skierowa, na okres prby od 6 miesicy do lat 2, na leczenie ambulato-
ryjne lub rehabilitacj w placwce leczniczo-rehabilitacyjnej, oddajc go rw-
noczenie pod dozr kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, insty-
tucji albo organizacji spoecznej, do ktrej dziaalnoci naley troska o wycho-
wanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
2. Sd moe zarzdzi ponowne umieszczenie skazanego w zamknitym zaka-
dzie leczenia odwykowego albo w zakadzie karnym, jeeli skazany w okresie
prby uchyla si od poddania si leczeniu lub rehabilitacji albo popenia prze-
stpstwo lub raco narusza porzdek prawny albo regulamin placwki leczni-
czo-rehabilitacyjnej.
3. Jeeli w okresie prby i w cigu dalszych 6 miesicy nie zarzdzono ponow-
nego umieszczenia skazanego w zamknitym zakadzie leczenia odwykowego
albo w zakadzie karnym, kar uwaa si za odbyt z upywem okresu prby.

Art. 98.
Jeeli wyniki leczenia, o ktrych mowa w art. 96 3, za tym przemawiaj, sd wa-
runkowo zwalnia skazanego z pozostaej do odbycia reszty kary na zasadach okre-
lonych w art. 7782, bez ogranicze wynikajcych z art. 78 1 lub 2; dozr jest
obowizkowy.

Art. 99.
1. Jeeli sprawca dopuci si czynu zabronionego w stanie niepoczytalnoci
okrelonej w art. 31 1, sd moe orzec tytuem rodka zabezpieczajcego ob-
owizek lub zakazy wymienione w art. 39 pkt 23, jeeli jest to konieczne ze
wzgldu na ochron porzdku prawnego, oraz przepadek wymieniony w art. 39
pkt 4.
2. Wymienione w 1 obowizek lub zakazy orzeka si bez okrelenia terminu;
sd uchyla obowizek lub zakazy, jeeli ustay przyczyny ich orzeczenia.

Art. 100.
Jeeli spoeczna szkodliwo czynu jest znikoma, a take w razie warunkowego
umorzenia postpowania albo stwierdzenia, e zachodzi okoliczno wyczajca
ukaranie sprawcy czynu zabronionego, sd moe orzec przepadek wymieniony w art.
39 pkt 4.

Rozdzia XI
Przedawnienie

Art. 101.
1. Karalno przestpstwa ustaje, jeeli od czasu jego popenienia upyno lat:
1) 30 gdy czyn stanowi zbrodni zabjstwa,
2) 20 gdy czyn stanowi inn zbrodni,
2013-11-26
2a) 15 gdy czyn stanowi wystpek zagroony kar pozbawienia wolnoci
przekraczajc 5 lat,
3) 10 gdy czyn stanowi wystpek zagroony kar pozbawienia wolnoci
przekraczajc 3 lata,
4) 5 gdy chodzi o pozostae wystpki.
5) (uchylony).
2. Karalno przestpstwa ciganego z oskarenia prywatnego ustaje z upywem
roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedzia si o osobie sprawcy przestp-
stwa, nie pniej jednak ni z upywem 3 lat od czasu jego popenienia.
3. W wypadkach przewidzianych w 1 lub 2, jeeli dokonanie przestpstwa za-
ley od nastpienia okrelonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpo-
czyna si od czasu, gdy skutek nastpi.
4. Przedawnienie karalnoci przestpstw okrelonych w art. 199 2 i 3, art. 200,
art. 202 2 i 4 oraz art. 204 3, jak rwnie przestpstw okrelonych w art.
197, art. 201, art. 202 3, art. 203 i art. 204 4, w przypadku gdy pokrzyw-
dzonym jest maoletni nie moe nastpi przed upywem 5 lat od ukoczenia
przez pokrzywdzonego 18 lat.

Art. 102.
Jeeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczto postpowanie przeciwko oso-
bie, karalno popenionego przez ni przestpstwa okrelonego w 1 pkt 13 ustaje
z upywem 10 lat, a w pozostaych wypadkach z upywem 5 lat od zakoczenia
tego okresu.

Art. 103.
1. Nie mona wykona kary, jeeli od uprawomocnienia si wyroku skazujcego
upyno lat:
1) 30 w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci przekraczajc 5
lat albo kar surowsz,
2) 15 w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci nie przekraczajc
5 lat,
3) 10 w razie skazania na inn kar.
2. Przepis 1 pkt 3 stosuje si odpowiednio do rodkw karnych wymienionych
w art. 39 pkt 14 oraz 6 i 7; przepis 1 pkt 2 stosuje si odpowiednio do rod-
ka karnego wymienionego w art. 39 pkt 5.

Art. 104.
1. Przedawnienie nie biegnie, jeeli przepis ustawy nie pozwala na wszczcie lub
dalsze prowadzenie postpowania karnego; nie dotyczy to jednak braku wnio-
sku albo oskarenia prywatnego.
2. Przedawnienie w stosunku do przestpstw okrelonych w art. 144, art. 145 2
lub 3, art. 338 1 lub 2 oraz w art. 339 biegnie od chwili uczynienia zado
obowizkowi albo od chwili, w ktrej na sprawcy obowizek przesta ciy.

Art. 105.
1. Przepisw art. 101103 nie stosuje si do zbrodni przeciwko pokojowi, ludz-
koci i przestpstw wojennych.
2013-11-26
2. Przepisw art. 101103 nie stosuje si rwnie do umylnego przestpstwa:
zabjstwa, cikiego uszkodzenia ciaa, cikiego uszczerbku na zdrowiu lub
pozbawienia wolnoci czonego ze szczeglnym udrczeniem, popenionego
przez funkcjonariusza publicznego w zwizku z penieniem obowizkw su-
bowych.

Rozdzia XII
Zatarcie skazania

Art. 106.
Z chwil zatarcia skazania uwaa si je za niebye; wpis o skazaniu usuwa si z reje-
stru skazanych.

Art. 106a.
Nie podlega zatarciu skazanie na kar pozbawienia wolnoci bez warunkowego za-
wieszenia jej wykonania za przestpstwo przeciwko wolnoci seksualnej i obyczaj-
noci, jeeli pokrzywdzony by maoletnim poniej lat 15.

Art. 107.
1. W razie skazania na kar pozbawienia wolnoci wymienion w art. 32 pkt 3
lub kar 25 lat pozbawienia wolnoci, zatarcie skazania nastpuje z mocy pra-
wa z upywem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia
jej wykonania.
2. Sd moe na wniosek skazanego zarzdzi zatarcie skazania ju po upywie 5
lat, jeeli skazany w tym okresie przestrzega porzdku prawnego, a wymierzo-
na kara pozbawienia wolnoci nie przekraczaa 3 lat.
3. W razie skazania na kar doywotniego pozbawienia wolnoci, zatarcie skaza-
nia nastpuje z mocy prawa z upywem 10 lat od uznania jej za wykonan, od
darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
4. W razie skazania na grzywn albo kar ograniczenia wolnoci, zatarcie skaza-
nia nastpuje z mocy prawa z upywem 5 lat od wykonania lub darowania kary
albo od przedawnienia jej wykonania; na wniosek skazanego sd moe zarz-
dzi zatarcie skazania ju po upywie 3 lat.
5. W razie odstpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania nastpuje z mocy
prawa z upywem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.
6. Jeeli orzeczono rodek karny, zatarcie skazania nie moe nastpi przed jego
wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania, z zastrzee-
niem art. 76 2.

Art. 107a.
W razie skazania przez sd innego pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej zatar-
cie skazania nastpuje zgodnie z prawem pastwa, w ktrym to skazanie nastpio.
Przepisu art. 108 nie stosuje si.

Art. 108.
Jeeli sprawc skazano za dwa lub wicej nie pozostajcych w zbiegu przestpstw,
jak rwnie jeeli skazany po rozpoczciu, lecz przed upywem, okresu wymaganego
2013-11-26
do zatarcia skazania ponownie popeni przestpstwo, dopuszczalne jest tylko jedno-
czesne zatarcie wszystkich skaza.

Rozdzia XIII
Odpowiedzialno za przestpstwa popenione za granic

Art. 109.
Ustaw karn polsk stosuje si do obywatela polskiego, ktry popeni przestpstwo
za granic.

Art. 110.
1. Ustaw karn polsk stosuje si do cudzoziemca, ktry popeni za granic
czyn zabroniony skierowany przeciwko interesom Rzeczypospolitej Polskiej,
obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organiza-
cyjnej niemajcej osobowoci prawnej oraz do cudzoziemca, ktry popeni za
granic przestpstwo o charakterze terrorystycznym.
2. Ustaw karn polsk stosuje si w razie popenienia przez cudzoziemca za
granic czynu zabronionego innego ni wymieniony w 1, jeeli czyn zabro-
niony jest w ustawie karnej polskiej zagroony kar przekraczajc 2 lata po-
zbawienia wolnoci, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej i nie postanowiono go wyda.

Art. 111.
1. Warunkiem odpowiedzialnoci za czyn popeniony za granic jest uznanie ta-
kiego czynu za przestpstwo rwnie przez ustaw obowizujc w miejscu
jego popenienia.
2. Jeeli zachodz rnice midzy ustaw polsk, a ustaw obowizujc w miej-
scu popenienia czynu, stosujc ustaw polsk, sd moe uwzgldni te rnice
na korzy sprawcy.
3. Warunek przewidziany w 1 nie ma zastosowania do polskiego funkcjonariu-
sza publicznego, ktry penic sub za granic popeni tam przestpstwo w
zwizku z wykonywaniem swoich funkcji, ani do osoby, ktra popenia prze-
stpstwo w miejscu nie podlegajcym adnej wadzy pastwowej.

Art. 112.
Niezalenie od przepisw obowizujcych w miejscu popenienia czynu zabronione-
go, ustaw karn polsk stosuje si do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w ra-
zie popenienia:
1) przestpstwa przeciwko bezpieczestwu wewntrznemu lub zewntrznemu
Rzeczypospolitej Polskiej,
1a) (utraci moc),
3)
2) przestpstwa przeciwko polskim urzdom lub funkcjonariuszom publicznym,
3) przestpstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym,
4) przestpstwa faszywych zezna zoonych wobec urzdu polskiego,

3)
Na podstawie wyroku TK z dn. 19.09.2008 r., sygn. akt K 5/07 (Dz. U. Nr 173, poz. 1080).
2013-11-26
5) przestpstwa, z ktrego zostaa osignita, chociaby porednio, korzy ma-
jtkowa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 113.
Niezalenie od przepisw obowizujcych w miejscu popenienia przestpstwa,
ustaw karn polsk stosuje si do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, ktrego
nie postanowiono wyda, w razie popenienia przez niego za granic przestpstwa,
do ktrego cigania Rzeczpospolita Polska jest zobowizana na mocy umowy mi-
dzynarodowej, lub przestpstwa okrelonego w Rzymskim Statucie Midzynarodo-
wego Trybunau Karnego sporzdzonym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz. U. z
2003 r. Nr 78, poz. 708).

Art. 114.
1. Orzeczenie zapade za granic nie stanowi przeszkody do wszczcia lub pro-
wadzenia postpowania karnego o ten sam czyn zabroniony przed sdem pol-
skim.
2. Sd zalicza na poczet orzeczonej kary okres rzeczywistego pozbawienia wol-
noci za granic oraz wykonywan tam kar, uwzgldniajc rnice zachodz-
ce midzy tymi karami.
3. Przepisu 1 nie stosuje si:
1) jeeli wyrok skazujcy zapady za granic zosta przejty do wykonania
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak rwnie wtedy, gdy orze-
czenie zapade za granic dotyczy przestpstwa, w zwizku z ktrym na-
stpio przekazanie cigania lub wydanie sprawcy z terytorium Rzeczy-
pospolitej Polskiej,
2) do orzecze midzynarodowych trybunaw karnych dziaajcych na
podstawie wicego Rzeczpospolit Polsk prawa midzynarodowego,
3) do prawomocnych orzecze sdw lub innych organw pastw obcych
koczcych postpowanie karne, jeeli wynika to z wicej Rzeczpo-
spolit Polsk umowy midzynarodowej.
4. Jeeli nastpio przejcie obywatela polskiego, skazanego prawomocnie przez
sd obcego pastwa, do wykonania wyroku na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, sd okrela wedug polskiego prawa kwalifikacj prawn czynu oraz
podlegajc wykonaniu kar lub inny rodek przewidziany w tej ustawie; pod-
staw okrelenia kary lub rodka podlegajcego wykonaniu stanowi wyrok wy-
dany przez sd pastwa obcego, kara groca za taki czyn w polskim prawie,
okres rzeczywistego pozbawienia wolnoci za granic oraz wykonana tam kara
lub inny rodek, z uwzgldnieniem rnic na korzy skazanego.

Art. 114a.
W postpowaniu karnym uwzgldnia si wydane w innym pastwie czonkowskim
Unii Europejskiej prawomocne orzeczenie skazujce sdu waciwego w sprawach
karnych uznajce dan osob za winn popenienia przestpstwa w sprawie o inny
czyn ni bdcy przedmiotem postpowania karnego, chyba e:
1) skazanie nastpio za czyn, ktry nie stanowi przestpstwa wedug prawa
polskiego,
2) orzeczono rodzaj kary nieznany ustawie polskiej,
3) sprawca nie podlegaby karze wedug prawa polskiego,
2013-11-26
4) uwzgldnienie prowadzioby do uchylenia lub zmiany tego orzeczenia,
5) zachodzi uzasadniona obawa, e uwzgldnienie prowadzioby do naruszenia
wolnoci i praw osoby skazanej w innym pastwie czonkowskim Unii Eu-
ropejskiej,
6) zgodnie z informacj uzyskan z rejestru karnego lub od sdu pastwa obce-
go, przestpstwo, ktrego dotyczy orzeczenie, podlega w pastwie, w kt-
rym skazanie nastpio, darowaniu na mocy abolicji lub uaskawienia,
7) uzyskane informacje s niewystarczajce dla uwzgldnienia orzeczenia.

Rozdzia XIV
Objanienie wyrae ustawowych

Art. 115.
1. Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach okrelonych w ustawie
karnej.
2. Przy ocenie stopnia spoecznej szkodliwoci czynu sd bierze pod uwag ro-
dzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrzdzonej lub grocej szkody,
sposb i okolicznoci popenienia czynu, wag naruszonych przez sprawc ob-
owizkw, jak rwnie posta zamiaru, motywacj sprawcy, rodzaj naruszo-
nych regu ostronoci i stopie ich naruszenia.
3. Przestpstwami podobnymi s przestpstwa nalece do tego samego rodzaju;
przestpstwa z zastosowaniem przemocy lub groby jej uycia albo przestp-
stwa popenione w celu osignicia korzyci majtkowej uwaa si za przestp-
stwa podobne.
4. Korzyci majtkow lub osobist jest korzy zarwno dla siebie, jak i dla ko-
go innego.
5. Mieniem znacznej wartoci jest mienie, ktrego warto w czasie popenienia
czynu zabronionego przekracza 200 000 zotych.
6. Mieniem wielkiej wartoci jest mienie, ktrego warto w czasie popenienia
czynu zabronionego przekracza 1 000 000 zotych.
7. Przepisy 5 i 6 stosuje si do okrelenia "znaczna szkoda" oraz "szkoda w
wielkich rozmiarach".
8. (uchylony).
9. Rzecz ruchom lub przedmiotem jest take polski albo obcy pienidz lub inny
rodek patniczy oraz dokument uprawniajcy do otrzymania sumy pieninej
albo zawierajcy obowizek wypaty kapitau, odsetek, udziau w zyskach albo
stwierdzenie uczestnictwa w spce.
10. Modocianym jest sprawca, ktry w chwili popenienia czynu zabronionego nie
ukoczy 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat.
11. Osob najblisz jest maonek, wstpny, zstpny, rodzestwo, powinowaty w
tej samej linii lub stopniu, osoba pozostajca w stosunku przysposobienia oraz
jej maonek, a take osoba pozostajca we wsplnym poyciu.
12. Grob bezprawn jest zarwno groba, o ktrej mowa w art. 190, jak i groba
spowodowania postpowania karnego lub rozgoszenia wiadomoci uwaczaj-
cej czci zagroonego lub jego osoby najbliszej; nie stanowi groby zapowied
spowodowania postpowania karnego, jeeli ma ona jedynie na celu ochron
prawa naruszonego przestpstwem.
13. Funkcjonariuszem publicznym jest:
2013-11-26
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) pose, senator, radny,
2a) pose do Parlamentu Europejskiego,
3) sdzia, awnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postpo-
wania przygotowawczego lub organu nadrzdnego nad finansowym or-
ganem postpowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator
sdowy, syndyk, nadzorca sdowy i zarzdca, osoba orzekajca w orga-
nach dyscyplinarnych dziaajcych na podstawie ustawy,
4) osoba bdca pracownikiem administracji rzdowej, innego organu
pastwowego lub samorzdu terytorialnego, chyba e peni wycznie
czynnoci usugowe, a take inna osoba w zakresie, w ktrym upraw-
niona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
5) osoba bdca pracownikiem organu kontroli pastwowej lub organu
kontroli samorzdu terytorialnego, chyba e peni wycznie czynnoci
usugowe,
6) osoba zajmujca kierownicze stanowisko w innej instytucji pastwowej,
7) funkcjonariusz organu powoanego do ochrony bezpieczestwa pu-
blicznego albo funkcjonariusz Suby Wiziennej,
8) osoba penica czynn sub wojskow
9) pracownik midzynarodowego trybunau karnego, chyba e peni wy-
cznie czynnoci usugowe.
14. Dokumentem jest kady przedmiot lub inny zapisany nonik informacji, z
ktrym jest zwizane okrelone prawo, albo ktry ze wzgldu na zawart w
nim tre stanowi dowd prawa, stosunku prawnego lub okolicznoci majcej
znaczenie prawne.
15. W rozumieniu tego kodeksu za statek wodny uwaa si take sta platform
umieszczon na szelfie kontynentalnym.
16. Stan nietrzewoci w rozumieniu tego kodeksu zachodzi, gdy:
1) zawarto alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do
stenia przekraczajcego t warto lub
2) zawarto alkoholu w 1 dm
3
wydychanego powietrza przekracza 0,25
mg albo prowadzi do stenia przekraczajcego t warto.
17. onierzem jest osoba penica czynn sub wojskow.
18. Rozkazem jest polecenie okrelonego dziaania lub zaniechania wydane su-
bowo onierzowi przez przeoonego lub uprawnionego onierza starszego
stopniem.
19. Osob penic funkcj publiczn jest funkcjonariusz publiczny, czonek or-
ganu samorzdowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dyspo-
nujcej rodkami publicznymi, chyba e wykonuje wycznie czynnoci
usugowe, a take inna osoba, ktrej uprawnienia i obowizki w zakresie
dziaalnoci publicznej s okrelone lub uznane przez ustaw lub wic
Rzeczpospolit Polsk umow midzynarodow.
20. Przestpstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagroo-
ny kar pozbawienia wolnoci, ktrej grna granica wynosi co najmniej 5 lat,
popeniony w celu:
1) powanego zastraszenia wielu osb,
2013-11-26
2) zmuszenia organu wadzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub inne-
go pastwa albo organu organizacji midzynarodowej do podjcia lub
zaniechania okrelonych czynnoci,
3) wywoania powanych zakce w ustroju lub gospodarce Rzeczypospo-
litej Polskiej, innego pastwa lub organizacji midzynarodowej
a take groba popenienia takiego czynu.
21. Wystpkiem o charakterze chuligaskim jest wystpek polegajcy na umyl-
nym zamachu na zdrowie, na wolno, na cze lub nietykalno cielesn, na
bezpieczestwo powszechne, na dziaalno instytucji pastwowych lub sa-
morzdu terytorialnego, na porzdek publiczny, albo na umylnym niszcze-
niu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatn do uytku cudzej rzeczy, jeeli
sprawca dziaa publicznie i bez powodu albo z oczywicie bahego powodu,
okazujc przez to race lekcewaenie porzdku prawnego.
22. Handlem ludmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie,
przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
1) przemocy lub groby bezprawnej,
2) uprowadzenia,
3) podstpu,
4) wprowadzenia w bd albo wyzyskania bdu lub niezdolnoci do nale-
ytego pojmowania przedsibranego dziaania,
5) naduycia stosunku zalenoci, wykorzystania krytycznego pooenia
lub stanu bezradnoci,
6) udzielenia albo przyjcia korzyci majtkowej lub osobistej albo jej
obietnicy osobie sprawujcej opiek lub nadzr nad inn osob
w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgod, w szczeglnoci w prosty-
tucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy
lub usugach o charakterze przymusowym, w ebractwie, w niewolnictwie
lub innych formach wykorzystania poniajcych godno czowieka albo
w celu pozyskania komrek, tkanek lub narzdw wbrew przepisom usta-
wy. Jeeli zachowanie sprawcy dotyczy maoletniego, stanowi ono handel
ludmi, nawet gdy nie zostay uyte metody lub rodki wymienione w pkt
16.
23. Niewolnictwo jest stanem zalenoci, w ktrym czowiek jest traktowany jak
przedmiot wasnoci.

Rozdzia XV
Stosunek do ustaw szczeglnych

Art. 116.
Przepisy czci oglnej tego kodeksu stosuje si do innych ustaw przewidujcych
odpowiedzialno karn, chyba e ustawy te wyranie wyczaj ich zastosowanie.
2013-11-26

CZ SZCZEGLNA

Rozdzia XVI
Przestpstwa przeciwko pokojowi, ludzkoci oraz przestpstwa wojenne

Art. 117.
1. Kto wszczyna lub prowadzi wojn napastnicz,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 12, karze
25 lat pozbawienia wolnoci albo karze doywotniego pozbawienia
wolnoci.
2. Kto czyni przygotowania do popenienia przestpstwa okrelonego w 1,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 3.
3. Kto publicznie nawouje do wszczcia wojny napastniczej lub publicznie po-
chwala wszczcie lub prowadzenie takiej wojny,
podlega karze pozbawienia wolnoci od 3 miesicy do lat 5.

Art. 118.
1. Kto, w celu wyniszczenia w caoci albo w czci grupy narodowej, etnicznej,
rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o okrelonym wiatopogldzie,
dopuszcza si zabjstwa albo powoduje ciki uszczerbek na zdrowiu osoby
nalecej do takiej grupy,
wolnoci.
2. Kto, w celu okrelonym w 1, stwarza dla osb nalecych do takiej grupy
warunki ycia groce jej biologicznym wyniszczeniem, stosuje rodki majce
suy do wstrzymania urodze w obrbie grupy lub przymusowo odbiera dzie-
ci osobom do niej nalecym,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5 albo ka-
rze 25 lat pozbawienia wolnoci.
3. Kto czyni przygotowania do przestpstwa okrelonego w 1 lub 2,

Art. 118a.
1. Kto, biorc udzia w masowym zamachu lub choby w jednym z powtarzaj-
cych si zamachw skierowanych przeciwko grupie ludnoci podjtych w celu
wykonania lub wsparcia polityki pastwa lub organizacji:
1) dopuszcza si zabjstwa,
2) powoduje ciki uszczerbek na zdrowiu czowieka,
3) stwarza dla osb nalecych do grupy ludnoci warunki ycia groce ich
biologicznej egzystencji, w szczeglnoci przez pozbawienie dostpu do
ywnoci lub opieki medycznej, ktre s obliczone na ich wyniszczenie,
2013-11-26
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 12, ka-
rze 25 lat pozbawienia wolnoci albo karze doywotniego pozbawienia
wolnoci.
1) powoduje oddanie osoby w stan niewolnictwa lub utrzymuje j w tym sta-
nie,
2) pozbawia osob wolnoci na czas przekraczajcy 7 dni lub ze szczeglnym
udrczeniem,
3) stosuje tortury lub poddaje osob okrutnemu lub nieludzkiemu traktowaniu,
4) dopuszcza si zgwacenia albo stosujc przemoc, grob bezprawn lub
podstp w inny sposb narusza wolno seksualn osoby,
5) stosujc przemoc lub grob bezprawn powoduje zajcie przez kobiet w
ci w zamiarze wpynicia na skad etniczny grupy ludnoci lub dokona-
nia innych powanych narusze prawa midzynarodowego,
6) pozbawia osob wolnoci i odmawia udzielenia informacji dotyczcych tej
osoby lub miejsca jej pobytu lub przekazuje nieprawdziwe informacje doty-
czce tej osoby lub miejsca jej pobytu, w zamiarze pozbawienia takiej osoby
ochrony prawnej przez duszy okres,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5 albo
karze 25 lat pozbawienia wolnoci.
1) naruszajc prawo midzynarodowe zmusza osoby do zmiany ich zgodnego z
prawem miejsca zamieszkania,
2) dopuszcza si powanego przeladowania grupy ludnoci z powodw uzna-
nych za niedopuszczalne na podstawie prawa midzynarodowego, w szcze-
glnoci politycznych, rasowych, narodowych, etnicznych, kulturowych,
wyznaniowych lub z powodu bezwyznaniowoci, wiatopogldu lub pci,
powodujc pozbawienie praw podstawowych,

Art. 119.
1. Kto stosuje przemoc lub grob bezprawn wobec grupy osb lub poszczegl-
nej osoby z powodu jej przynalenoci narodowej, etnicznej, rasowej, politycz-
nej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowoci,
2. (uchylony).

Art. 120.
Kto stosuje rodek masowej zagady zakazany przez prawo midzynarodowe,
wolnoci.
2013-11-26

Art. 121.
1. Kto, wbrew zakazom prawa midzynarodowego lub przepisom ustawy, wy-
twarza, gromadzi, nabywa, zbywa, przechowuje, przewozi lub przesya rodki
masowej zagady lub rodki walki bd prowadzi badania majce na celu wy-
twarzanie lub stosowanie takich rodkw,
podlega karze pozbawienia wolnoci od roku do lat 10.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza do popenienia czynu okrelonego w
1.

Art. 122.
1. Kto w czasie dziaa zbrojnych atakuje miejscowo lub obiekt niebroniony,
stref sanitarn, zdemilitaryzowan lub zneutralizowan albo stosuje inny spo-
sb walki zakazany przez prawo midzynarodowe,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5 albo karze
25 lat pozbawienia wolnoci.
2. Tej samej karze podlega, kto w czasie dziaa zbrojnych stosuje rodek walki
zakazany przez prawo midzynarodowe.

Art. 123.
1. Kto, naruszajc prawo midzynarodowe, dopuszcza si zabjstwa wobec:
1) osb, ktre skadajc bro lub nie dysponujc rodkami obrony podday
si,
2) rannych, chorych, rozbitkw, personelu medycznego lub osb duchow-
nych,
3) jecw wojennych,
4) ludnoci cywilnej obszaru okupowanego, zajtego lub na ktrym tocz
si dziaania zbrojne, albo innych osb korzystajcych w czasie dziaa
zbrojnych z ochrony midzynarodowej,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 12,
karze 25 lat pozbawienia wolnoci albo karze doywotniego po-
zbawienia wolnoci.
2. Kto, naruszajc prawo midzynarodowe, powoduje u osb wymienionych w
1 ciki uszczerbek na zdrowiu, poddaje te osoby torturom, okrutnemu lub nie-
ludzkiemu traktowaniu, dokonuje na nich, nawet za ich zgod, eksperymentw
poznawczych, uywa ich do ochraniania swoj obecnoci okrelonego terenu
lub obiektu przed dziaaniami zbrojnymi albo wasnych oddziaw lub zatrzy-
muje jako zakadnikw,

Art. 124.
1. Kto, naruszajc prawo midzynarodowe, zmusza osoby wymienione w art. 123
1 do suby w nieprzyjacielskich siach zbrojnych lub do uczestnictwa
w dziaaniach zbrojnych skierowanych przeciwko wasnemu krajowi, stosuje ka-
ry cielesne, przemoc, grob bezprawn lub podstpem doprowadza te osoby
2013-11-26
do obcowania pciowego, poddania si innej czynnoci seksualnej albo do wy-
konania takiej czynnoci, dopuszcza si zamachu na godno osobist, w szcze-
glnoci poniajcego i upokarzajcego traktowania, pozbawia wolnoci, po-
zbawia prawa do niezawisego i bezstronnego sdu albo ogranicza prawo tych
osb do obrony w postpowaniu karnym, ogasza prawa lub roszczenia obywate-
li strony przeciwnej za wygase, zawieszone lub niedopuszczalne do dochodze-
nia przed sdem,
2. Tej samej karze podlega, kto, naruszajc prawo midzynarodowe, opnia repa-
triacj jecw wojennych lub osb cywilnych, dokonuje przemieszczenia, prze-
siedlenia lub deportacji ludnoci cywilnej, wciela, werbuje do si zbrojnych oso-
by poniej 18 roku ycia lub faktycznie uywa takich osb w dziaaniach zbroj-
nych.

Art. 125.
1. Kto, na obszarze okupowanym, zajtym lub na ktrym tocz si dziaania zbroj-
ne, naruszajc prawo midzynarodowe, niszczy, uszkadza, zabiera lub przy-
waszcza mienie albo dobro kultury,
2. Jeeli czyn dotyczy mienia znacznej wartoci albo dobra o szczeglnym zna-
czeniu dla kultury, sprawca

Art. 126.
1. Kto w czasie dziaa zbrojnych uywa niezgodnie z prawem midzynarodo-
wym znaku Czerwonego Krzya lub Czerwonego Pksiyca,
podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3.
2. Tej samej karze podlega, kto w czasie dziaa zbrojnych uywa niezgodnie z
prawem midzynarodowym znaku ochronnego dla dbr kultury lub innego
znaku chronionego przez prawo midzynarodowe albo posuguje si flag pa-
stwow lub odznak wojskow nieprzyjaciela, pastwa neutralnego albo orga-
nizacji lub komisji midzynarodowej.

Art. 126a.
Kto publicznie nawouje do popenienia czynu okrelonego w art. 118, 118a, 119 1,
art. 120125 lub publi czni e pochwal a popenienie czynu okrelonego w tych
przepisach,

Art. 126b.
1. Kto, nie dopeniajc obowizku naleytej kontroli, dopuszcza do popenienia
czynu okrelonego w art. 117 3, art. 118, 118a, 119 1, art. 120126a przez
osob pozostajc pod jego faktyczn wadz lub kontrol,
podlega karze okrelonej w tych przepisach.
2. Jeeli sprawca dziaa nieumylnie, podlega karze pozbawienia wolnoci od 3
miesicy do lat 5.
2013-11-26

Rozdzia XVII
Przestpstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 127.
1. Kto, majc na celu pozbawienie niepodlegoci, oderwanie czci obszaru lub
zmian przemoc konstytucyjnego ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, podejmu-
je w porozumieniu z innymi osobami dziaalno zmierzajc bezporednio do
urzeczywistnienia tego celu,
wolnoci.

Art. 128.
1. Kto, w celu usunicia przemoc konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej
Polskiej, podejmuje dziaalno zmierzajc bezporednio do urzeczywistnie-
nia tego celu,
3. Kto przemoc lub grob bezprawn wywiera wpyw na czynnoci urzdowe
konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej,

Art. 129.
Kto, bdc upowaniony do wystpowania w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej w
stosunkach z rzdem obcego pastwa lub zagraniczn organizacj, dziaa na szkod

Art. 130.
1. Kto bierze udzia w dziaalnoci obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej
Polskiej,
2. Kto, biorc udzia w obcym wywiadzie albo dziaajc na jego rzecz, udziela
temu wywiadowi wiadomoci, ktrych przekazanie moe wyrzdzi szkod
3. Kto, w celu udzielenia obcemu wywiadowi wiadomoci okrelonych w 2,
gromadzi je lub przechowuje, wchodzi do systemu informatycznego w celu ich
uzyskania albo zgasza gotowo dziaania na rzecz obcego wywiadu przeciw-
ko Rzeczypospolitej Polskiej,
2013-11-26
4. Kto dziaalno obcego wywiadu organizuje lub ni kieruje,

Art. 131.
1. Nie podlega karze za usiowanie przestpstwa okrelonego w art. 127 1, art.
128 1 lub w art. 130 1 lub 2, kto dobrowolnie poniecha dalszej dziaalnoci
i ujawni wobec organu powoanego do cigania przestpstw wszystkie istotne
okolicznoci popenionego czynu; przepis art. 17 2 stosuje si odpowiednio.
2. Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w art. 128 2, art. 129 lub w art.
130 3, kto dobrowolnie poniecha dalszej dziaalnoci i podj istotne starania
zmierzajce do zapobieenia popenieniu zamierzonego czynu zabronionego
oraz ujawni wobec organu powoanego do cigania przestpstw wszystkie
istotne okolicznoci popenionego czynu.

Art. 132.
Kto, oddajc usugi wywiadowcze Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza w bd
polski organ pastwowy przez dostarczanie podrobionych lub przerobionych doku-
mentw lub innych przedmiotw albo przez ukrywanie prawdziwych lub udzielanie
faszywych wiadomoci majcych istotne znaczenie dla Rzeczypospolitej Polskiej,

Art. 132a. (utraci moc).
4)

Art. 133.
Kto publicznie zniewaa Nard lub Rzeczpospolit Polsk,

Art. 134.
Kto dopuszcza si zamachu na ycie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
wolnoci.

Art. 135.
1. Kto dopuszcza si czynnej napaci na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
2. Kto publicznie zniewaa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

4)
Na podstawie wyroku TK z dn. 19.09.2008 r., sygn. akt K 5/07 (Dz. U. Nr 173, poz. 1080).
2013-11-26

Art. 136.
1. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza si czynnej napaci na
gow obcego pastwa lub akredytowanego szefa przedstawicielstwa dyploma-
tycznego takiego pastwa albo osob korzystajc z podobnej ochrony na mocy
ustaw, umw lub powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych,
2. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza si czynnej napaci na
osob nalec do personelu dyplomatycznego przedstawicielstwa obcego pa-
stwa albo urzdnika konsularnego obcego pastwa, w zwizku z penieniem
przez nich obowizkw subowych,
3. Karze okrelonej w 2 podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
publicznie zniewaa osob okrelon w 1.
4. Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej publicznie zniewaa osob okre-
lon w 2,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolno-
ci do roku.

Art. 137.
1. Kto publicznie zniewaa, niszczy, uszkadza lub usuwa godo, sztandar, chor-
giew, bander, flag lub inny znak pastwowy,
ci do roku.
2. Tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zniewa-
a, niszczy, uszkadza lub usuwa godo, sztandar, chorgiew, bander, flag lub
inny znak pastwa obcego, wystawione publicznie przez przedstawicielstwo
tego pastwa lub na zarzdzenie polskiego organu wadzy.

Art. 138.
1. Przepisy art. 136 oraz 137 2 stosuje si, jeeli pastwo obce zapewnia wza-
jemno.
2. Przepisy art. 127, 128, 130 oraz 131 stosuje si odpowiednio, jeeli czyn za-
broniony popeniono na szkod pastwa sojuszniczego, a pastwo to zapewnia
wzajemno.

Art. 139.
W sprawie o przestpstwo okrelone w art. 127, 128 oraz 130 sd moe orzec prze-
padek, o ktrym mowa w art. 39 pkt 4, rwnie wtedy, gdy przedmioty nie stanowi
wasnoci sprawcy.
2013-11-26

Rozdzia XVIII
Przestpstwa przeciwko obronnoci

Art. 140.
1. Kto, w celu osabienia mocy obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszcza
si gwatownego zamachu na jednostk Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Pol-
skiej, niszczy lub uszkadza obiekt albo urzdzenie o znaczeniu obronnym,
2. Jeeli nastpstwem czynu jest mier czowieka lub ciki uszczerbek na
zdrowiu wielu osb, sprawca
podlega karze pozbawienia wolnoci od lat 2 do 12.
3. Kto czyni przygotowania do przestpstwa okrelonego w 1,
4. W sprawie o przestpstwo okrelone w 13 sd moe orzec przepadek, o kt-
rym mowa w art. 39 pkt 4, rwnie wtedy, gdy przedmioty nie stanowi wa-
snoci sprawcy.

Art. 141.
1. Kto, bdc obywatelem polskim, przyjmuje bez zgody waciwego organu ob-
owizki wojskowe w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej,
2. Kto przyjmuje obowizki w zakazanej przez prawo midzynarodowe wojsko-
wej subie najemnej,
3. Nie popenia przestpstwa okrelonego w 1 obywatel polski bdcy rwno-
czenie obywatelem innego pastwa, jeeli zamieszkuje na jego terytorium i
peni tam sub wojskow.

Art. 142.
1. Kto, wbrew przepisom ustawy, prowadzi zacig obywateli polskich lub prze-
bywajcych w Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemcw do suby wojskowej
w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej,
2. Kto prowadzi zacig obywateli polskich lub przebywajcych w Rzeczypospo-
litej Polskiej cudzoziemcw do suby w zakazanej przez prawo midzynaro-
dowe wojskowej subie najemnej albo tak sub najemn opaca, organizuje,
szkoli lub wykorzystuje,

Art. 143.
1. Kto, w celu uzyskania zwolnienia od obowizku suby wojskowej albo odro-
czenia tej suby, powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny spowodowa u
niego skutek okrelony w art. 156 1 lub art. 157 1 albo w tym celu uywa
podstpu dla wprowadzenia w bd waciwego organu,
2013-11-26
2. Tej samej karze podlega, kto, w celu uatwienia innej osobie zwolnienia od
obowizku suby wojskowej albo odroczenia tej suby, za jej zgod powodu-
je u niej skutek okrelony w art. 156 1 lub art. 157 1 albo w tym celu uywa
podstpu dla wprowadzenia w bd waciwego organu.
3. Kto dopuszcza si czynu zabronionego okrelonego w 1 lub 2, jeeli obo-
wizek dotyczy suby zastpujcej sub wojskow,
ci do lat 2.

Art. 144.
1. Kto, bdc powoanym do penienia czynnej suby wojskowej, nie zgasza si
do odbywania tej suby w okrelonym terminie i miejscu,
2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
ci do roku.
3. Kto nie zgasza si do odbywania suby zastpujcej sub wojskow w wa-
runkach okrelonych w 1,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolnoci.

Art. 145.
1. Kto, odbywajc sub zastpujc sub wojskow:
1) odmawia penienia tej suby, zoliwie lub uporczywie odmawia wy-
konania obowizku wynikajcego z tej suby albo polecenia w spra-
wach subowych,
2) w celu czciowego lub zupenego uchylenia si od tej suby albo wy-
konania obowizku wynikajcego z tej suby:
a) powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny spowodowa u niego
skutek okrelony w art. 156 1 lub art. 157 1,
b) uywa podstpu dla wprowadzenia w bd przeoonego,
ci do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto, penic sub okrelon w 1, samowolnie
opuszcza wyznaczone miejsce wykonywania obowizkw subowych lub sa-
mowolnie poza nim pozostaje.
3. Jeeli sprawca czynu zabronionego okrelonego w 2 opuszcza, w celu trwa-
ego uchylenia si od tej suby, wyznaczone miejsce wykonywania obowiz-
kw subowych albo w takim celu poza nimi pozostaje,

Art. 146.
Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w art. 145 2 i 3 dobrowolnie powrci, a
jego nieobecno trwaa nie duej ni 14 dni, sd moe zastosowa nadzwyczajne
zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.
2013-11-26

Art. 147.
W stosunku do sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 143 1 lub w art. 144 lub
145, ktry w chwili czynu by niezdolny do penienia suby wojskowej, sd moe
zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Rozdzia XIX
Przestpstwa przeciwko yciu i zdrowiu

Art. 148.
1. Kto zabija czowieka,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 8, karze 25 lat
pozbawienia wolnoci albo karze doywotniego pozbawienia wolnoci.
2. Kto zabija czowieka:
1) ze szczeglnym okruciestwem,
2) w zwizku z wziciem zakadnika, zgwaceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasugujcej na szczeglne potpienie,
4) z uyciem materiaw wybuchowych,
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 12, karze 25 lat
pozbawienia wolnoci albo karze doywotniego pozbawienia wolnoci.
3. Karze okrelonej w 2 podlega, kto jednym czynem zabija wicej ni jedn
osob lub by wczeniej prawomocnie skazany za zabjstwo oraz sprawca za-
bjstwa funkcjonariusza publicznego popenionego podczas lub w zwizku z
penieniem przez niego obowizkw subowych zwizanych z ochron bezpie-
czestwa ludzi lub ochron bezpieczestwa lub porzdku publicznego.
4. Kto zabija czowieka pod wpywem silnego wzburzenia usprawiedliwionego
okolicznociami,

Art. 149.
Matka, ktra zabija dziecko w okresie porodu pod wpywem jego przebiegu,

Art. 150.
1. Kto zabija czowieka na jego danie i pod wpywem wspczucia dla niego,
2. W wyjtkowych wypadkach sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie
kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Art. 151.
Kto namow lub przez udzielenie pomocy doprowadza czowieka do targnicia si
na wasne ycie,

2013-11-26
Art. 152.
1. Kto za zgod kobiety przerywa jej ci z naruszeniem przepisw ustawy,
2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciarnej pomocy w przerwaniu
ciy z naruszeniem przepisw ustawy lub j do tego nakania.
3. Kto dopuszcza si czynu okrelonego w 1 lub 2, gdy dziecko poczte osi-
gno zdolno do samodzielnego ycia poza organizmem kobiety ciarnej,

Art. 153.
1. Kto stosujc przemoc wobec kobiety ciarnej lub w inny sposb bez jej zgody
przerywa ci albo przemoc, grob bezprawn lub podstpem doprowadza
kobiet ciarn do przerwania ciy,
2. Kto dopuszcza si czynu okrelonego w 1, gdy dziecko poczte osigno
zdolno do samodzielnego ycia poza organizmem kobiety ciarnej,

Art. 154.
1. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w art. 152 1 lub 2 jest mier kobiety
ciarnej, sprawca
2. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w art. 152 3 lub w art. 153 jest mier
kobiety ciarnej, sprawca

Art. 155.
Kto nieumylnie powoduje mier czowieka,

Art. 156.

1. Kto powoduje ciki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
1) pozbawienia czowieka wzroku, suchu, mowy, zdolnoci podzenia,
2) innego cikiego kalectwa, cikiej choroby nieuleczalnej lub dugotrwaej,
choroby realnie zagraajcej yciu, trwaej choroby psychicznej, cakowitej
albo znacznej trwaej niezdolnoci do pracy w zawodzie lub trwaego, istot-
nego zeszpecenia lub znieksztacenia ciaa,
2. Jeeli sprawca dziaa nieumylnie,
3. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w 1 jest mier czowieka, sprawca

2013-11-26
Art. 157.
1. Kto powoduje naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub rozstrj zdrowia, inny
ni okrelony w art. 156 1,
2. Kto powoduje naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub rozstrj zdrowia trwaj-
cy nie duej ni 7 dni,
ci do lat 2.
3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 lub 2 dziaa nieumylnie,
ci do roku.
4. ciganie przestpstwa okrelonego w 2 lub 3, jeeli naruszenie czynnoci na-
rzdu ciaa lub rozstrj zdrowia nie trwa duej ni 7 dni, odbywa si z oskar-
enia prywatnego, chyba e pokrzywdzonym jest osoba najblisza zamieszku-
jca wsplnie ze sprawc.
5. Jeeli pokrzywdzonym jest osoba najblisza, ciganie przestpstwa okrelone-
go w 3 nastpuje na jej wniosek.

Art. 157a.
1. Kto powoduje uszkodzenie ciaa dziecka pocztego lub rozstrj zdrowia zagra-
ajcy jego yciu,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci
do lat 2.
2. Nie popenia przestpstwa lekarz, jeeli uszkodzenie ciaa lub rozstrj zdrowia
dziecka pocztego s nastpstwem dziaa leczniczych, koniecznych dla uchy-
lenia niebezpieczestwa grocego zdrowiu lub yciu kobiety ciarnej albo
dziecka pocztego.
3. Nie podlega karze matka dziecka pocztego, ktra dopuszcza si czynu okre-
lonego w 1.

Art. 158.
1. Kto bierze udzia w bjce lub pobiciu, w ktrym naraa si czowieka na bez-
porednie niebezpieczestwo utraty ycia albo nastpienie skutku okrelonego
w art. 156 1 lub w art. 157 1,
2. Jeeli nastpstwem bjki lub pobicia jest ciki uszczerbek na zdrowiu czo-
wieka, sprawca
3. Jeeli nastpstwem bjki lub pobicia jest mier czowieka, sprawca

Art. 159.
Kto, biorc udzia w bjce lub pobiciu czowieka, uywa broni palnej, noa lub inne-
go podobnie niebezpiecznego przedmiotu,
2013-11-26

Art. 160.
1. Kto naraa czowieka na bezporednie niebezpieczestwo utraty ycia albo
cikiego uszczerbku na zdrowiu,
2. Jeeli na sprawcy ciy obowizek opieki nad osob naraon na niebezpie-
czestwo,
ci do roku.
4. Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w 13 sprawca, ktry dobro-
wolnie uchyli groce niebezpieczestwo.
5. ciganie przestpstwa okrelonego w 3 nastpuje na wniosek pokrzywdzo-
nego.

Art. 161.
1. Kto, wiedzc, e jest zaraony wirusem HIV, naraa bezporednio inn osob
na takie zaraenie,
2. Kto, wiedzc, e jest dotknity chorob weneryczn lub zakan, cik cho-
rob nieuleczaln lub realnie zagraajc yciu, naraa bezporednio inn oso-
b na zaraenie tak chorob,
ci do roku.
3. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 lub 2 nastpuje na wniosek po-
krzywdzonego.

Art. 162.
1. Kto czowiekowi znajdujcemu si w pooeniu grocym bezporednim nie-
bezpieczestwem utraty ycia albo cikiego uszczerbku na zdrowiu nie udzie-
la pomocy, mogc jej udzieli bez naraenia siebie lub innej osoby na niebez-
pieczestwo utraty ycia albo cikiego uszczerbku na zdrowiu,
2. Nie popenia przestpstwa, kto nie udziela pomocy, do ktrej jest konieczne
poddanie si zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w ktrych moliwa jest
niezwoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powoanej.

Rozdzia XX
Przestpstwa przeciwko bezpieczestwu powszechnemu

Art. 163.
1. Kto sprowadza zdarzenie, ktre zagraa yciu lub zdrowiu wielu osb albo
mieniu w wielkich rozmiarach, majce posta:
1) poaru,
2013-11-26
2) zawalenia si budowli, zalewu albo obsunicia si ziemi, ska lub nie-
gu,
3) eksplozji materiaw wybuchowych lub atwopalnych albo innego
gwatownego wyzwolenia energii, rozprzestrzeniania si substancji tru-
jcych, duszcych lub parzcych,
4) gwatownego wyzwolenia energii jdrowej lub wyzwolenia promienio-
wania jonizujcego,
3. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w 1 jest mier czowieka lub ciki
uszczerbek na zdrowiu wielu osb, sprawca

Art. 164.
1. Kto sprowadza bezporednie niebezpieczestwo zdarzenia okrelonego w art.
163 1,

Art. 165.
1. Kto sprowadza niebezpieczestwo dla ycia lub zdrowia wielu osb albo dla
mienia w wielkich rozmiarach:
1) powodujc zagroenie epidemiologiczne lub szerzenie si choroby za-
kanej albo zarazy zwierzcej lub rolinnej,
2) wyrabiajc lub wprowadzajc do obrotu szkodliwe dla zdrowia substan-
cje, rodki spoywcze lub inne artykuy powszechnego uytku lub te
rodki farmaceutyczne nie odpowiadajce obowizujcym warunkom
jakoci,
3) powodujc uszkodzenie lub unieruchomienie urzdzenia uytecznoci
publicznej, w szczeglnoci urzdzenia dostarczajcego wod, wiato,
ciepo, gaz, energi albo urzdzenia zabezpieczajcego przed nastpie-
niem niebezpieczestwa powszechnego lub sucego do jego uchyle-
nia,
4) zakcajc, uniemoliwiajc lub w inny sposb wpywajc na automa-
tyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie danych informa-
tycznych,
5) dziaajc w inny sposb w okolicznociach szczeglnie niebezpiecz-
nych,
2013-11-26

Art. 165a.
Kto gromadzi, przekazuje lub oferuje rodki patnicze, instrumenty finansowe, papie-
ry wartociowe, wartoci dewizowe, prawa majtkowe lub inne mienie ruchome lub
nieruchomoci w celu sfinansowania przestpstwa o charakterze terrorystycznym,

Art. 166.
1. Kto, stosujc podstp albo gwat na osobie lub grob bezporedniego uycia
takiego gwatu, przejmuje kontrol nad statkiem wodnym lub powietrznym,
2. Kto, dziaajc w sposb okrelony w 1, sprowadza bezporednie niebezpie-
czestwo dla ycia lub zdrowia wielu osb,

Art. 167.
1. Kto umieszcza na statku wodnym lub powietrznym urzdzenie lub substancj
zagraajc bezpieczestwu osb lub mieniu znacznej wartoci,
2. Tej samej karze podlega, kto niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do uyt-
ku urzdzenie nawigacyjne albo uniemoliwia jego obsug, jeeli moe to za-
graa bezpieczestwu osb.

Art. 168.
Kto czyni przygotowania do przestpstwa okrelonego w art. 163 1, art. 165 1,
art. 166 1 lub w art. 167 1,

Art. 169.
1. Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w art. 164 lub 167 sprawca, ktry
dobrowolnie uchyli groce niebezpieczestwo.
2. Wobec sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 163 1 lub 2, art. 165 1 lub
2 lub w art. 166 2 sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, je-
2013-11-26
eli sprawca dobrowolnie uchyli niebezpieczestwo groce yciu lub zdrowiu
wielu osb.
3. Wobec sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 166 1 sd moe zastosowa
nadzwyczajne zagodzenie kary, jeeli sprawca przekaza statek lub kontrol
nad nim osobie uprawnionej.

Art. 170.
Kto uzbraja lub przysposabia statek morski przeznaczony do dokonania na morzu
rabunku lub na takim statku przyjmuje sub,

Art. 171.
1. Kto, bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, wyrabia, prze-
twarza, gromadzi, posiada, posuguje si lub handluje substancj lub przyrz-
dem wybuchowym, materiaem radioaktywnym, urzdzeniem emitujcym
promienie jonizujce lub innym przedmiotem lub substancj, ktra moe spro-
wadzi niebezpieczestwo dla ycia lub zdrowia wielu osb albo mienia w
wielkich rozmiarach,
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowizkowi dopuszcza do popenienia
czynu okrelonego w 1.
3. Tej samej karze podlega, kto przedmioty okrelone w 1 odstpuje osobie
nieuprawnionej.

Art. 172.
Kto przeszkadza dziaaniu majcemu na celu zapobieenie niebezpieczestwu dla
ycia lub zdrowia wielu osb albo mienia w wielkich rozmiarach,

Rozdzia XXI
Przestpstwa przeciwko bezpieczestwu w komunikacji

Art. 173.
1. Kto sprowadza katastrof w ruchu ldowym, wodnym lub powietrznym zagra-
ajc yciu lub zdrowiu wielu osb albo mieniu w wielkich rozmiarach,
2013-11-26

Art. 174.
1. Kto sprowadza bezporednie niebezpieczestwo katastrofy w ruchu ldowym,
wodnym lub powietrznym,

Art. 175.
Kto czyni przygotowania do przestpstwa okrelonego w art. 173 1,

Art. 176.
1. Nie podlega karze sprawca przestpstwa okrelonego w art. 174, ktry dobro-
wolnie uchyli groce niebezpieczestwo.
2. Wobec sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 173 1 lub 2 sd moe zasto-
sowa nadzwyczajne zagodzenie kary, jeeli sprawca dobrowolnie uchyli nie-
bezpieczestwo groce yciu lub zdrowiu wielu osb.

Art. 177.
1. Kto, naruszajc, chociaby nieumylnie, zasady bezpieczestwa w ruchu l-
dowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumylnie wypadek, w ktrym
inna osoba odniosa obraenia ciaa okrelone w art. 157 1,
2. Jeeli nastpstwem wypadku jest mier innej osoby albo ciki uszczerbek na
jej zdrowiu, sprawca
3. Jeeli pokrzywdzonym jest wycznie osoba najblisza, ciganie przestpstwa
okrelonego w 1 nastpuje na jej wniosek.

Art. 178.
1. Skazujc sprawc, ktry popeni przestpstwo okrelone w art. 173, 174 lub
177 znajdujc si w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajce-
go lub zbieg z miejsca zdarzenia, sd orzeka kar pozbawienia wolnoci prze-
widzian za przypisane sprawcy przestpstwo w wysokoci od dolnej granicy
ustawowego zagroenia zwikszonego o poow do grnej granicy tego zagro-
enia zwikszonego o poow.
2. (uchylony).

Art. 178a.
1. Kto, znajdujc si w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzaj-
cego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu ldowym, wodnym lub powietrz-
nym,
ci do lat 2.
2013-11-26
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 by wczeniej prawomocnie skazany
za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzewoci lub pod wpy-
wem rodka odurzajcego albo za przestpstwo okrelone w art. 173, 174, 177
lub art. 355 2 popenione w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka
odurzajcego albo dopuci si czynu okrelonego w 1 w okresie obowizy-
wania zakazu prowadzenia pojazdw mechanicznych orzeczonego w zwizku
ze skazaniem za przestpstwo,

Art. 179.
Kto wbrew szczeglnemu obowizkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny
albo inny pojazd w stanie bezporednio zagraajcym bezpieczestwu w ruchu l-
dowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mecha-
nicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w
strefie ruchu przez osob znajdujc si w stanie nietrzewoci, bdc pod wpy-
wem rodka odurzajcego lub osob nieposiadajc wymaganych uprawnie,
ci do lat 2.

Art. 180.
Kto, znajdujc si w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego,
peni czynnoci zwizane bezporednio z zapewnieniem bezpieczestwa ruchu po-
jazdw mechanicznych,

Rozdzia XXII
Przestpstwa przeciwko rodowisku

Art. 181.
1. Kto powoduje zniszczenie w wiecie rolinnym lub zwierzcym w znacznych
rozmiarach,
2. Kto, wbrew przepisom obowizujcym na terenie objtym ochron, niszczy
albo uszkadza roliny lub zwierzta powodujc istotn szkod,
ci do lat 2.
3. Karze okrelonej w 2 podlega take ten, kto niezalenie od miejsca czynu
niszczy albo uszkadza roliny lub zwierzta pozostajce pod ochron gatunko-
w powodujc istotn szkod.
4. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dziaa nieumylnie,
ci do lat 2.
2013-11-26

Art. 182.
1. Kto zanieczyszcza wod, powietrze lub powierzchni ziemi substancj albo
promieniowaniem jonizujcym w takiej iloci lub w takiej postaci, e moe to
zagrozi yciu lub zdrowiu czowieka lub spowodowa istotne obnienie jakoci
wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w wiecie rolinnym lub
zwierzcym w znacznych rozmiarach,
do lat 2.
3. Jeeli czyn okrelony w 1 zosta popeniony w zwizku z eksploatacj instala-
cji dziaajcej w ramach zakadu, w zakresie korzystania ze rodowiska, na ktre
wymagane jest pozwolenie, sprawca

Art. 183.
1. Kto wbrew przepisom skaduje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, uniesz-
kodliwia albo transportuje odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki
sposb, e moe to zagrozi yciu lub zdrowiu czowieka lub spowodowa
istotne obnienie jakoci wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie
w wiecie rolinnym lub zwierzcym w znacznych rozmiarach,
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom przywozi z zagranicy substancje
zagraajce rodowisku.
3. Karze okrelonej w 1 podlega, kto wbrew obowizkowi dopuszcza do pope-
nienia czynu okrelonego w 1, 2 i 4.
4. Karze okrelonej w 1 podlega, kto wbrew przepisom przywozi odpady z za-
granicy lub wywozi odpady za granic.
5. Kto bez wymaganego zgoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom
przywozi z zagranicy lub wywozi za granic odpady niebezpieczne,
do lat 2.

Art. 184.
1. Kto wyrabia, przetwarza, transportuje, przywozi z zagranicy, wywozi za grani-
c, gromadzi, skaduje, przechowuje, posiada, wykorzystuje, posuguje si, usu-
wa, porzuca lub pozostawia bez waciwego zabezpieczenia materia jdrowy
albo inne rdo promieniowania jonizujcego, w takich warunkach lub w taki
sposb, e moe to zagrozi yciu lub zdrowiu czowieka lub spowodowa
2013-11-26
istotne obnienie jakoci wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie
w wiecie rolinnym lub zwierzcym w znacznych rozmiarach,
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowizkowi dopuszcza do popenienia
czynu okrelonego w 1.
ci do lat 2.

Art. 185.
1. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w art. 182 1 lub 3, art. 183 1 lub 3
lub w art. 184 1 lub 2 jest zniszczenie w wiecie rolinnym lub zwierzcym w
znacznych rozmiarach lub istotne obnienie jakoci wody, powietrza lub po-
wierzchni ziemi, sprawca
lub w art. 184 1 lub 2 jest ciki uszczerbek na zdrowiu czowieka, sprawca
lub w art. 184 1 lub 2 jest mier czowieka lub ciki uszczerbek na zdrowiu
wielu osb, sprawca

Art. 186.
1. Kto wbrew obowizkowi nie utrzymuje w naleytym stanie lub nie uywa urz-
dze zabezpieczajcych wod, powietrze lub powierzchni ziemi przed zanie-
czyszczeniem lub urzdze zabezpieczajcych przed skaeniem promienio-
twrczym lub promieniowaniem jonizujcym,
do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto oddaje lub wbrew obowizkowi dopuszcza do
uytkowania obiekt budowlany lub zesp obiektw nie majcych wymaganych
prawem urzdze okrelonych w 1.

Art. 187.
1. Kto niszczy, powanie uszkadza lub istotnie zmniejsza warto przyrodnicz
prawnie chronionego terenu lub obiektu, powodujc istotn szkod,
ci do lat 2.
2013-11-26

Art. 188.
Kto, na terenie objtym ochron ze wzgldw przyrodniczych lub krajobrazowych
albo w otulinie takiego terenu, wbrew przepisom, wznosi nowy lub powiksza istnie-
jcy obiekt budowlany albo prowadzi dziaalno gospodarcz zagraajc rodowi-
sku,
ci do lat 2.

Rozdzia XXIII
Przestpstwa przeciwko wolnoci

Art. 189.
1. Kto pozbawia czowieka wolnoci,
2. Jeeli pozbawienie wolnoci trwao duej ni 7 dni, sprawca
3. Jeeli pozbawienie wolnoci, o ktrym mowa w 1 lub 2, czyo si ze
szczeglnym udrczeniem, sprawca

Art. 189a.
1. Kto dopuszcza si handlu ludmi,

Art. 190.
1. Kto grozi innej osobie popenieniem przestpstwa na jej szkod lub szkod
osoby najbliszej, jeeli groba wzbudza w zagroonym uzasadnion obaw, e
bdzie speniona,
ci do lat 2.
2. ciganie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 190a.
1. Kto przez uporczywe nkanie innej osoby lub osoby jej najbliszej wzbudza u
niej uzasadnione okolicznociami poczucie zagroenia lub istotnie narusza jej
prywatno,
2. Tej samej karze podlega, kto, podszywajc si pod inn osob, wykorzystuje
jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrzdzenia jej szkody majt-
kowej lub osobistej.
2013-11-26
3. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w 1 lub 2 jest targnicie si pokrzyw-
dzonego na wasne ycie, sprawca
krzywdzonego.

Art. 191.
1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub grob bezprawn w celu zmuszenia in-
nej osoby do okrelonego dziaania, zaniechania lub znoszenia,
2. Jeeli sprawca dziaa w sposb okrelony w 1 w celu wymuszenia zwrotu
wierzytelnoci,

Art. 191a.
1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynnoci seksualnej,
uywajc w tym celu wobec niej przemocy, groby bezprawnej lub podstpu,
albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynnoci seksualnej bez jej
zgody rozpowszechnia,

Art. 192.
1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta,
ci do lat 2.

Art. 193.
Kto wdziera si do cudzego domu, mieszkania, lokalu, pomieszczenia albo ogrodzo-
nego terenu albo wbrew daniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza,
ci do roku.

Rozdzia XXIV
Przestpstwa przeciwko wolnoci sumienia i wyznania

Art. 194.
Kto ogranicza czowieka w przysugujcych mu prawach ze wzgldu na jego przyna-
leno wyznaniow albo bezwyznaniowo,
ci do lat 2.
2013-11-26

Art. 195.
1. Kto zoliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kocio-
a lub innego zwizku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej,
ci do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto zoliwie przeszkadza pogrzebowi, uroczysto-
ciom lub obrzdom aobnym.

Art. 196.
Kto obraa uczucia religijne innych osb, zniewaajc publicznie przedmiot czci
religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzdw religij-
nych,
ci do lat 2.

Rozdzia XXV
Przestpstwa przeciwko wolnoci seksualnej i obyczajnoci

Art. 197.
1. Kto przemoc, grob bezprawn lub podstpem doprowadza inn osob do
obcowania pciowego,
2. Jeeli sprawca, w sposb okrelony w 1, doprowadza inn osob do podda-
nia si innej czynnoci seksualnej albo wykonania takiej czynnoci, podlega
karze pozbawienia wolnoci od 6 miesicy do lat 8.
3. Jeeli sprawca dopuszcza si zgwacenia:
1) wsplnie z inn osob,
2) wobec maoletniego poniej lat 15,
3) wobec wstpnego, zstpnego, przysposobionego, przysposabiajcego, brata
lub siostry,
4. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 13 dziaa ze szczeglnym okrucie-
stwem, podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5.

Art. 198.
Kto, wykorzystujc bezradno innej osoby lub wynikajcy z upoledzenia umyso-
wego lub choroby psychicznej brak zdolnoci tej osoby do rozpoznania znaczenia
czynu lub pokierowania swoim postpowaniem, doprowadza j do obcowania pcio-
wego lub do poddania si innej czynnoci seksualnej albo do wykonania takiej czyn-
noci,
2013-11-26

Art. 199.
1. Kto, przez naduycie stosunku zalenoci lub wykorzystanie krytycznego po-
oenia, doprowadza inn osob do obcowania pciowego lub do poddania si
innej czynnoci seksualnej albo do wykonania takiej czynnoci,
2. Jeeli czyn okrelony w 1 zosta popeniony na szkod maoletniego, spraw-
ca podlega karze pozbawienia wolnoci od 3 miesicy do lat 5.
3. Karze okrelonej w 2 podlega, kto doprowadza maoletniego do obcowania
pciowego lub poddania si innej czynnoci seksualnej albo do wykonania ta-
kiej czynnoci, naduywajc zaufania lub udzielajc mu korzyci majtkowej
lub osobistej, albo jej obietnicy.

Art. 200.
1. Kto obcuje pciowo z maoletnim poniej lat 15 lub dopuszcza si wobec takiej
osoby innej czynnoci seksualnej lub doprowadza j do poddania si takim
czynnociom albo do ich wykonania,
2. Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje ma-
oletniemu poniej lat 15 wykonanie czynnoci seksualnej.

Art. 200a.
1. Kto w celu popenienia przestpstwa okrelonego w art. 197 3 pkt 2 lub art.
200, jak rwnie produkowania lub utrwalania treci pornograficznych, za po-
rednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawi-
zuje kontakt z maoletnim poniej lat 15, zmierzajc, za pomoc wprowadzenia
go w bd, wyzyskania bdu lub niezdolnoci do naleytego pojmowania sytu-
acji albo przy uyciu groby bezprawnej, do spotkania z nim,
2. Kto za porednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunika-
cyjnej maoletniemu poniej lat 15 skada propozycj obcowania pciowego,
poddania si lub wykonania innej czynnoci seksualnej lub udziau w produ-
kowaniu lub utrwalaniu treci pornograficznych, i zmierza do jej realizacji,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do
lat 2.

Art. 200b.
Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim,
lat 2.

Art. 201.
Kto dopuszcza si obcowania pciowego w stosunku do wstpnego, zstpnego, przy-
sposobionego, przysposabiajcego, brata lub siostry,

2013-11-26
Art. 202.
1. Kto publicznie prezentuje treci pornograficzne w taki sposb, e moe to na-
rzuci ich odbir osobie, ktra tego sobie nie yczy,
do roku.
2. Kto maoletniemu poniej lat 15 prezentuje treci pornograficzne lub udostp-
nia mu przedmioty majce taki charakter albo rozpowszechnia treci pornogra-
ficzne w sposb umoliwiajcy takiemu maoletniemu zapoznanie si z nimi,
do lat 2.
3. Kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala lub sprowadza, przechowuje
lub posiada albo rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treci pornograficz-
ne z udziaem maoletniego albo treci pornograficzne zwizane z prezentowa-
niem przemocy lub posugiwaniem si zwierzciem,
4. Kto utrwala treci pornograficzne z udziaem maoletniego poniej lat 15,
4a. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treci pornograficzne z udziaem
maoletniego poniej lat 15,
4b. Kto produkuje, rozpowszechnia, prezentuje, przechowuje lub posiada treci
pornograficzne przedstawiajce wytworzony albo przetworzony wizerunek
maoletniego uczestniczcego w czynnoci seksualnej
ci do lat 2.
5. Sd moe orzec przepadek narzdzi lub innych przedmiotw, ktre suyy lub
byy przeznaczone do popenienia przestpstw okrelonych w 14b, chocia-
by nie stanowiy wasnoci sprawcy.

Art. 203.
Kto, przemoc, grob bezprawn, podstpem lub wykorzystujc stosunek zaleno-
ci lub krytyczne pooenie, doprowadza inn osob do uprawiania prostytucji,

Art. 204.
1. Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej, nakania inn osob do uprawia-
nia prostytucji lub jej to uatwia,
2. Karze okrelonej w 1 podlega, kto czerpie korzyci majtkowe z uprawiania
prostytucji przez inn osob.
3. Jeeli osoba okrelona w 1 lub 2 jest maoletnim, sprawca
4. (uchylony).
2013-11-26

[Art. 205.
ciganie przestpstw okrelonych w art. 197 lub 199 1, jak rwnie w art. 198,
jeeli okrelony w tym przepisie stan ofiary nie jest wynikiem trwaych zaburze psy-
chicznych, nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.]

Rozdzia XXVI
Przestpstwa przeciwko rodzinie i opiece

Art. 206.
Kto zawiera maestwo, pomimo e pozostaje w zwizku maeskim,
ci do lat 2.

Art. 207.
1. Kto znca si fizycznie lub psychicznie nad osob najblisz lub nad inn oso-
b pozostajc w staym lub przemijajcym stosunku zalenoci od sprawcy al-
bo nad maoletnim lub osob nieporadn ze wzgldu na jej stan psychiczny lub
fizyczny,
2. Jeeli czyn okrelony w 1 poczony jest ze stosowaniem szczeglnego
okruciestwa, sprawca

Art. 208.
Kto rozpija maoletniego, dostarczajc mu napoju alkoholowego, uatwiajc jego
spoycie lub nakaniajc go do spoycia takiego napoju,
ci do lat 2.

Art. 209.
1. Kto uporczywie uchyla si od wykonania cicego na nim z mocy ustawy lub
orzeczenia sdowego obowizku opieki przez nieoenie na utrzymanie osoby
najbliszej lub innej osoby i przez to naraa j na niemono zaspokojenia
podstawowych potrzeb yciowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wol-
noci albo pozbawienia wolnoci do lat 2.
2. ciganie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy spoecznej
lub organu podejmujcego dziaania wobec dunika alimentacyjnego.
3. Jeeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie wiadczenia rodzinne albo
wiadczenia pienine wypacane w przypadku bezskutecznoci egzekucji ali-
mentw, ciganie odbywa si z urzdu.
Pr zepis uchylajcy
art. 205 wchodzi w
ycie z dn.
27.01.2014 r. (Dz. U.
z 2013 r. poz. 849).
2013-11-26

Art. 210.
1. Kto wbrew obowizkowi troszczenia si o maoletniego poniej lat 15 albo o
osob nieporadn ze wzgldu na jej stan psychiczny lub fizyczny osob t po-
rzuca,
2. Jeeli nastpstwem czynu jest mier osoby okrelonej w 1, sprawca

Art. 211.
Kto, wbrew woli osoby powoanej do opieki lub nadzoru, uprowadza lub zatrzymuje
maoletniego poniej lat 15 albo osob nieporadn ze wzgldu na jej stan psychiczny
lub fizyczny,

Art. 211a.
Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej, zajmuje si organizowaniem adopcji
dzieci wbrew przepisom ustawy,

Rozdzia XXVII
Przestpstwa przeciwko czci i nietykalnoci cielesnej

Art. 212.
1. Kto pomawia inn osob, grup osb, instytucj, osob prawn lub jednostk
organizacyjn niemajc osobowoci prawnej o takie postpowanie lub wa-
ciwoci, ktre mog poniy j w opinii publicznej lub narazi na utrat zau-
fania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju dziaalnoci,
2. Jeeli sprawca dopuszcza si czynu okrelonego w 1 za pomoc rodkw
masowego komunikowania,
do roku.
3. W razie skazania za przestpstwo okrelone w 1 lub 2 sd moe orzec na-
wizk na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzya albo na inny
cel spoeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
4. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 lub 2 odbywa si z oskarenia pry-
watnego.

Art. 213.
1. Nie ma przestpstwa okrelonego w art. 212 1, jeeli zarzut uczyniony nie-
publicznie jest prawdziwy.
2. Nie popenia przestpstwa okrelonego w art. 212 1 lub 2, kto publicznie
podnosi lub rozgasza prawdziwy zarzut:
1) dotyczcy postpowania osoby penicej funkcj publiczn lub
2013-11-26
2) sucy obronie spoecznie uzasadnionego interesu.
Jeeli zarzut dotyczy ycia prywatnego lub rodzinnego, dowd prawdy moe by
przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczestwu dla
ycia lub zdrowia czowieka albo demoralizacji maoletniego.

Art. 214.
Brak przestpstwa wynikajcy z przyczyn okrelonych w art. 213 nie wycza odpo-
wiedzialnoci sprawcy za zniewag ze wzgldu na form podniesienia lub rozgo-
szenia zarzutu.

Art. 215.
Na wniosek pokrzywdzonego sd orzeka podanie wyroku skazujcego do publicznej
wiadomoci.

Art. 216.
1. Kto zniewaa inn osob w jej obecnoci albo choby pod jej nieobecno,
lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotara,
2. Kto zniewaa inn osob za pomoc rodkw masowego komunikowania,
ci do roku.
3. Jeeli zniewag wywoao wyzywajce zachowanie si pokrzywdzonego albo
jeeli pokrzywdzony odpowiedzia naruszeniem nietykalnoci cielesnej lub
zniewag wzajemn, sd moe odstpi od wymierzenia kary.
4. W razie skazania za przestpstwo okrelone w 2 sd moe orzec nawizk na
rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzya albo na inny cel spo-
eczny wskazany przez pokrzywdzonego.
5. ciganie odbywa si z oskarenia prywatnego.

Art. 217.
1. Kto uderza czowieka lub w inny sposb narusza jego nietykalno cielesn,
ci do roku.
2. Jeeli naruszenie nietykalnoci wywoao wyzywajce zachowanie si po-
krzywdzonego albo jeeli pokrzywdzony odpowiedzia naruszeniem nietykal-
noci, sd moe odstpi od wymierzenia kary.
3. ciganie odbywa si z oskarenia prywatnego.

Art. 217a.
Kto uderza czowieka lub w inny sposb narusza jego nietykalno cielesn w
zwizku z podjt przez niego interwencj na rzecz ochrony bezpieczestwa ludzi
lub ochrony bezpieczestwa lub porzdku publicznego,
do lat 2.
2013-11-26

Rozdzia XXVIII
Przestpstwa przeciwko prawom osb wykonujcych prac zarobkow

Art. 218.
1. (utraci moc)
5)
.
1a. Kto, wykonujc czynnoci w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpiecze
spoecznych, zoliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikajce
ze stosunku pracy lub ubezpieczenia spoecznego,
ci do lat 2.
2. Osoba okrelona w 1a, odmawiajca ponownego przyjcia do pracy, o ktrej
przywrceniu orzek waciwy organ,
ci do roku.
3. Osoba okrelona w 1a, ktra bdc zobowizana orzeczeniem sdu do wy-
paty wynagrodzenia za prac lub innego wiadczenia ze stosunku pracy, obo-
wizku tego nie wykonuje,
ci do lat 3.

Art. 219.
Kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach spoecznych, nie zgaszajc, nawet za
zgod zainteresowanego, wymaganych danych albo zgaszajc nieprawdziwe dane
majce wpyw na prawo do wiadcze albo ich wysoko,
ci do lat 2.

Art. 220.
1. Kto, bdc odpowiedzialny za bezpieczestwo i higien pracy, nie dopenia
wynikajcego std obowizku i przez to naraa pracownika na bezporednie
niebezpieczestwo utraty ycia albo cikiego uszczerbku na zdrowiu,
ci do roku.
3. Nie podlega karze sprawca, ktry dobrowolnie uchyli groce niebezpiecze-
stwo.

5)
Na podstawie wyroku TK z dn. 18.11.2010 r., sygn. akt P 29/09 (Dz. U. Nr 225, poz. 1474).
2013-11-26

Art. 221.
Kto wbrew obowizkowi nie zawiadamia w terminie waciwego organu o wypadku
przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporzdza lub nie przedstawia wymaga-
nej dokumentacji,
podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wol-
noci.

Rozdzia XXIX
Przestpstwa przeciwko dziaalnoci instytucji pastwowych oraz samorzdu
terytorialnego

Art. 222.
1. Kto narusza nietykalno cielesn funkcjonariusza publicznego lub osoby do
pomocy mu przybranej podczas lub w zwizku z penieniem obowizkw su-
bowych,
ci do lat 3.
2. Jeeli czyn okrelony w 1 wywoao niewaciwe zachowanie si funkcjona-
riusza lub osoby do pomocy mu przybranej, sd moe zastosowa nadzwyczaj-
ne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Art. 223.
1. Kto, dziaajc wsplnie i w porozumieniu z inn osob lub uywajc broni pal-
nej, noa lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo rodka obez-
wadniajcego, dopuszcza si czynnej napaci na funkcjonariusza publicznego
lub osob do pomocy mu przybran podczas lub w zwizku z penieniem obo-
wizkw subowych,
2. Jeeli w wyniku czynnej napaci nastpi skutek w postaci cikiego uszczerbku
na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej,
sprawca

Art. 224.
organu administracji rzdowej, innego organu pastwowego lub samorzdu te-
rytorialnego,
2. Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub grob bezprawn w celu
zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej
do przedsiwzicia lub zaniechania prawnej czynnoci subowej.
3. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w 2 jest skutek okrelony w art. 156
1 lub w art. 157 1, sprawca
2013-11-26

Art. 224a.
Kto wiedzc, e zagroenie nie istnieje, zawiadamia o zdarzeniu, ktre zagraa yciu
lub zdrowiu wielu osb lub mieniu w znacznych rozmiarach lub stwarza sytuacj,
majc wywoa przekonanie o istnieniu takiego zagroenia, czym wywouje czyn-
no instytucji uytecznoci publicznej lub organu ochrony bezpieczestwa, porzd-
ku publicznego lub zdrowia majc na celu uchylenie zagroenia,

Art. 225.
1. Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony ro-
dowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykona-
nie czynnoci subowej,
2. Tej samej karze podlega, kto osobie uprawnionej do kontroli w zakresie in-
spekcji pracy lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wy-
konanie czynnoci subowej.
3. (uchylony).
4. Tej samej karze podlega, kto osobie upowanionej do przeprowadzania czyn-
noci w zakresie nadzoru i kontroli w jednostkach organizacyjnych pomocy
spoecznej lub w placwkach zapewniajcych caodobow opiek osobom nie-
penosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszym wieku udarem-
nia lub utrudnia wykonanie czynnoci subowych.

Art. 226.
1. Kto zniewaa funkcjonariusza publicznego lub osob do pomocy mu przybra-
n, podczas i w zwizku z penieniem obowizkw subowych,
do roku.
2. Przepis art. 222 2 stosuje si odpowiednio.
3. Kto publicznie zniewaa lub ponia konstytucyjny organ Rzeczypospolitej
Polskiej,
ci do lat 2.

Art. 227.
Kto, podajc si za funkcjonariusza publicznego albo wyzyskujc bdne przewiad-
czenie o tym innej osoby, wykonuje czynno zwizan z jego funkcj,
ci do roku.

Art. 228.
1. Kto, w zwizku z penieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzy majtkow
lub osobist albo jej obietnic,
2013-11-26
lat 2.
lub osobist albo jej obietnic za zachowanie stanowice naruszenie przepisw
prawa,
4. Karze okrelonej w 3 podlega take ten, kto, w zwizku z penieniem funkcji
publicznej, uzalenia wykonanie czynnoci subowej od otrzymania korzyci
majtkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyci da.
znacznej wartoci albo jej obietnic,
6. Karom okrelonym w 15 podlega odpowiednio take ten, kto, w zwizku z
penieniem funkcji publicznej w pastwie obcym lub w organizacji midzyna-
rodowej, przyjmuje korzy majtkow lub osobist albo jej obietnic lub ta-
kiej korzyci da, albo uzalenia wykonanie czynnoci subowej od jej
otrzymania.

Art. 229.
1. Kto udziela albo obiecuje udzieli korzyci majtkowej lub osobistej osobie
penicej funkcj publiczn w zwizku z penieniem tej funkcji,
lat 2.
3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dziaa, aby skoni osob penic
funkcj publiczn do naruszenia przepisw prawa lub udziela albo obiecuje
udzieli takiej osobie korzyci majtkowej lub osobistej za naruszenie przepi-
sw prawa,
4. Kto osobie penicej funkcj publiczn, w zwizku z penieniem tej funkcji,
udziela albo obiecuje udzieli korzyci majtkowej znacznej wartoci,
5. Karom okrelonym w 14 podlega odpowiednio take ten, kto udziela albo
obiecuje udzieli korzyci majtkowej lub osobistej osobie penicej funkcj
publiczn w pastwie obcym lub w organizacji midzynarodowej, w zwizku z
penieniem tej funkcji.
6. Nie podlega karze sprawca przestpstwa okrelonego w 15, jeeli korzy
majtkowa lub osobista albo ich obietnica zostay przyjte przez osob penic
funkcj publiczn, a sprawca zawiadomi o tym fakcie organ powoany do ci-
gania przestpstw i ujawni wszystkie istotne okolicznoci przestpstwa, zanim
organ ten o nim si dowiedzia.

Art. 230.
1. Kto, powoujc si na wpywy w instytucji pastwowej, samorzdowej, organi-
zacji midzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organiza-
cyjnej dysponujcej rodkami publicznymi albo wywoujc przekonanie innej
osoby lub utwierdzajc j w przekonaniu o istnieniu takich wpyww, podej-
2013-11-26
muje si porednictwa w zaatwieniu sprawy w zamian za korzy majtkow
lub osobist albo jej obietnic,
lat 2.

Art. 230a.
1. Kto udziela albo obiecuje udzieli korzyci majtkowej lub osobistej w zamian
za porednictwo w zaatwieniu sprawy w instytucji pastwowej, samorzdowej,
organizacji midzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce orga-
nizacyjnej dysponujcej rodkami publicznymi, polegajce na bezprawnym
wywarciu wpywu na decyzj, dziaanie lub zaniechanie osoby penicej funk-
cj publiczn, w zwizku z penieniem tej funkcji,
lat 2.
3. Nie podlega karze sprawca przestpstwa okrelonego w 1 albo w 2 jeeli
korzy majtkowa lub osobista albo ich obietnica zostay przyjte, a sprawca
zawiadomi o tym fakcie organ powoany do cigania przestpstw i ujawni
wszystkie istotne okolicznoci przestpstwa, zanim organ ten o nim si dowie-
dzia.

Art. 231.
1. Funkcjonariusz publiczny, ktry, przekraczajc swoje uprawnienia lub nie do-
peniajc obowizkw, dziaa na szkod interesu publicznego lub prywatnego,
2. Jeeli sprawca dopuszcza si czynu okrelonego w 1 w celu osignicia ko-
rzyci majtkowej lub osobistej,
3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dziaa nieumylnie i wyrzdza istotn
szkod,
ci do lat 2.
4. Przepisu 2 nie stosuje si, jeeli czyn wyczerpuje znamiona czynu zabronio-
nego okrelonego w art. 228.

Art. 231a.
Z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych podczas lub w
zwizku z penieniem obowizkw subowych funkcjonariusz publiczny korzysta
rwnie wtedy, jeeli bezprawny zamach na jego osob zosta podjty z powodu
wykonywanego przez niego zawodu lub zajmowanego stanowiska.
2013-11-26

Rozdzia XXX
Przestpstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwoci

Art. 232.
sdu,
2. Tej samej karze podlega sprawca przestpstwa okrelonego w 1, popenione-
go na szkod midzynarodowego trybunau karnego lub jego organu dziaajce-
go na podstawie umowy midzynarodowej, ktrej Rzeczpospolita Polska jest
stron, albo powoanego przez organizacj midzynarodow ukonstytuowan
umow ratyfikowan przez Rzeczpospolit Polsk.

Art. 233.
1. Kto, skadajc zeznanie majce suy za dowd w postpowaniu sdowym
lub w innym postpowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nie-
prawd lub zataja prawd,
2. Warunkiem odpowiedzialnoci jest, aby przyjmujcy zeznanie, dziaajc w za-
kresie swoich uprawnie, uprzedzi zeznajcego o odpowiedzialnoci karnej za
faszywe zeznanie lub odebra od niego przyrzeczenie.
3. Nie podlega karze, kto, nie wiedzc o prawie odmowy zeznania lub odpowie-
dzi na pytania, skada faszywe zeznanie z obawy przed odpowiedzialnoci
karn groc jemu samemu lub jego najbliszym.
4. Kto, jako biegy, rzeczoznawca lub tumacz, przedstawia faszyw opini lub
tumaczenie majce suy za dowd w postpowaniu okrelonym w 1,
5. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej
wymierzenia, jeeli:
1) faszywe zeznanie, opinia lub tumaczenie dotyczy okolicznoci nie
mogcych mie wpywu na rozstrzygnicie sprawy,
2) sprawca dobrowolnie sprostuje faszywe zeznanie, opini lub tumacze-
nie, zanim nastpi, chociaby nieprawomocne, rozstrzygnicie sprawy.
6. Przepisy 13 oraz 5 stosuje si odpowiednio do osoby, ktra skada faszywe
owiadczenie, jeeli przepis ustawy przewiduje moliwo odebrania owiad-
czenia pod rygorem odpowiedzialnoci karnej.

Art. 234.
Kto, przed organem powoanym do cigania lub orzekania w sprawach o przestp-
stwo, w tym i przestpstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub
przewinienie dyscyplinarne, faszywie oskara inn osob o popenienie tych czynw
zabronionych lub przewinienia dyscyplinarnego,
ci do lat 2.
2013-11-26

Art. 235.
Kto, przez tworzenie faszywych dowodw lub inne podstpne zabiegi, kieruje prze-
ciwko okrelonej osobie ciganie o przestpstwo, w tym i przestpstwo skarbowe,
wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne albo w toku
postpowania zabiegi takie przedsibierze,

Art. 236.
1. Kto zataja dowody niewinnoci osoby podejrzanej o popenienie przestpstwa,
w tym i przestpstwa skarbowego, wykroczenia, wykroczenia skarbowego lub
przewinienia dyscyplinarnego,
ci do lat 2.
2. Nie podlega karze, kto zataja dowody niewinnoci z obawy przed odpowie-
dzialnoci karn groc jemu samemu lub jego najbliszym.

Art. 237.
Przepis art. 233 5 pkt 2 stosuje si odpowiednio do przestpstw okrelonych w art.
234, art. 235 oraz w art. 236 1.

Art. 238.
Kto zawiadamia o przestpstwie, lub o przestpstwie skarbowym organ powoany do
cigania wiedzc, e przestpstwa nie popeniono,
ci do lat 2.

Art. 239.
1. Kto utrudnia lub udaremnia postpowanie karne, pomagajc sprawcy przestp-
stwa, w tym i przestpstwa skarbowego unikn odpowiedzialnoci karnej, w
szczeglnoci kto sprawc ukrywa, zaciera lady przestpstwa, w tym i prze-
stpstwa skarbowego albo odbywa za skazanego kar,
2. Nie podlega karze sprawca, ktry ukrywa osob najblisz.
3. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej
wymierzenia, jeeli sprawca udzieli pomocy osobie najbliszej albo dziaa z
obawy przed odpowiedzialnoci karn groc jemu samemu lub jego najbli-
szym.

Art. 240.
1. Kto, majc wiarygodn wiadomo o karalnym przygotowaniu albo usiowaniu
lub dokonaniu czynu zabronionego okrelonego w art. 118, 118a, 120124, 127,
128, 130, 134, 140, 148, 163, 166, 189, 252 lub przestpstwa o charakterze ter-
rorystycznym, nie zawiadamia niezwocznie organu powoanego do cigania
przestpstw,
2013-11-26
2. Nie popenia przestpstwa okrelonego w 1, kto zaniecha zawiadomienia,
majc dostateczn podstaw do przypuszczenia, e wymieniony w 1 organ
wie o przygotowywanym, usiowanym lub dokonanym czynie zabronionym;
nie popenia przestpstwa rwnie ten, kto zapobieg popenieniu przygotowy-
wanego lub usiowanego czynu zabronionego okrelonego w 1.
3. Nie podlega karze, kto zaniecha zawiadomienia z obawy przed odpowiedzial-
noci karn groc jemu samemu lub jego najbliszym.

Art. 241.
1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomoci z postpowania
przygotowawczego, zanim zostay ujawnione w postpowaniu sdowym,
ci do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomoci z roz-
prawy sdowej prowadzonej z wyczeniem jawnoci.

Art. 242.
1. Kto uwalnia si sam, bdc pozbawionym wolnoci na podstawie orzeczenia
sdu lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ pastwowy,
ci do lat 2.
2. Kto, korzystajc z zezwolenia na czasowe opuszczenie zakadu karnego lub
aresztu ledczego bez dozoru, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powrci
najpniej w cigu 3 dni po upywie wyznaczonego terminu,
ci do roku.
3. Karze okrelonej w 2 podlega, kto, korzystajc z przerwy w odbywaniu kary
pozbawienia wolnoci, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powrci do zaka-
du karnego najpniej w cigu 3 dni po upywie wyznaczonego terminu.
4. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dziaa w porozumieniu z innymi oso-
bami, uywa przemocy lub grozi jej uyciem albo uszkadza miejsce zamkni-
cia,

Art. 243.
Kto osob pozbawion wolnoci na podstawie orzeczenia sdu lub prawnego nakazu
wydanego przez inny organ pastwowy uwalnia lub uatwia jej ucieczk,

Art. 244.
Kto nie stosuje si do orzeczonego przez sd zakazu zajmowania stanowiska, wyko-
nywania zawodu, prowadzenia dziaalnoci, prowadzenia pojazdw, wstpu do
orodkw gier i uczestnictwa w grach hazardowych, wstpu na imprez masow,
obowizku powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub
miejscach, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wsplnie z pokrzywdzonym,
2013-11-26
zakazu kontaktowania si z okrelonymi osobami, zakazu zbliania si do okrelo-
nych osb lub zakazu opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu albo
nie wykonuje zarzdzenia sdu o ogoszeniu orzeczenia w sposb w nim przewidzia-
ny,

Art. 244a.
1. Kto nie stosuje si do orzeczonego w zwizku z zakazem wstpu na imprez
masow obowizku przebywania w miejscu staego pobytu lub obowizku sta-
wiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu okrelonym przez
waciwego, ze wzgldu na miejsce zamieszkania osoby skazanej albo ukara-
nej, komendanta powiatowego, rejonowego lub miejskiego Policji, w czasie
trwania imprezy masowej,
do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto udaremnia lub utrudnia kontrolowanie, w sposb
okrelony w przepisach o wykonywaniu kary pozbawienia wolnoci poza za-
kadem karnym w systemie dozoru elektronicznego, orzeczonego wobec niego
obowizku, o ktrym mowa w 1.

Art. 245.
Kto uywa przemocy lub groby bezprawnej w celu wywarcia wpywu na wiadka,
biegego, tumacza, oskaryciela albo oskaronego lub w zwizku z tym narusza jego
nietykalno cielesn,

Art. 246.
Funkcjonariusz publiczny lub ten, ktry dziaajc na jego polecenie w celu uzyskania
okrelonych zezna, wyjanie, informacji lub owiadczenia stosuje przemoc, grob
bezprawn lub w inny sposb znca si fizycznie lub psychicznie nad inn osob,

Art. 247.
1. Kto znca si fizycznie lub psychicznie nad osob prawnie pozbawion wolno-
ci,
2. Jeeli sprawca dziaa ze szczeglnym okruciestwem,
3. Funkcjonariusz publiczny, ktry wbrew obowizkowi dopuszcza do popenie-
nia czynu okrelonego w 1 lub 2, podlega karze okrelonej w tych przepisach.

Art. 247a.
Przepisy art. 233237 oraz art. 239, 245 i 246 stosuje si odpowiednio do czynu po-
penionego w zwizku z postpowaniem przed midzynarodowym trybunaem kar-
nym lub jego organem dziaajcym na podstawie umowy midzynarodowej, ktrej
2013-11-26
Rzeczpospolita Polska jest stron, albo powoanym przez organizacj midzynaro-
dow ukonstytuowan umow ratyfikowan przez Rzeczpospolit Polsk.

Rozdzia XXXI
Przestpstwa przeciwko wyborom i referendum

Art. 248.
Kto w zwizku z wyborami do Sejmu, do Senatu, wyborem Prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej, wyborami do Parlamentu Europejskiego, wyborami organw samo-
rzdu terytorialnego lub referendum:
1) sporzdza list kandydujcych lub gosujcych, z pominiciem uprawnionych
lub wpisaniem nieuprawnionych,
2) uywa podstpu celem nieprawidowego sporzdzenia listy kandydujcych
lub gosujcych, protokow lub innych dokumentw wyborczych albo refe-
rendalnych,
3) niszczy, uszkadza, ukrywa, przerabia lub podrabia protokoy lub inne doku-
menty wyborcze albo referendalne,
4) dopuszcza si naduycia lub dopuszcza do naduycia przy przyjmowaniu
lub obliczaniu gosw,
5) odstpuje innej osobie przed zakoczeniem gosowania niewykorzystan kar-
t do gosowania lub pozyskuje od innej osoby w celu wykorzystania w go-
sowaniu niewykorzystan kart do gosowania,
6) dopuszcza si naduycia w sporzdzaniu list z podpisami obywateli zgasza-
jcych kandydatw w wyborach lub inicjujcych referendum,

Art. 249.
Kto przemoc, grob bezprawn lub podstpem przeszkadza:
1) odbyciu zgromadzenia poprzedzajcego gosowanie,
2) swobodnemu wykonywaniu prawa do kandydowania lub gosowania,
3) gosowaniu lub obliczaniu gosw,
4) sporzdzaniu protokow lub innych dokumentw wyborczych albo refe-
rendalnych,

Art. 250.
Kto, przemoc, grob bezprawn lub przez naduycie stosunku zalenoci, wywiera
wpyw na sposb gosowania osoby uprawnionej albo zmusza j do gosowania lub
powstrzymuje od gosowania,

Art. 250a.
1. Kto, bdc uprawniony do gosowania, przyjmuje korzy majtkow lub oso-
bist albo takiej korzyci da za gosowanie w okrelony sposb,
2013-11-26
2. Tej samej karze podlega, kto udziela korzyci majtkowej lub osobistej osobie
uprawnionej do gosowania, aby skoni j do gosowania w okrelony sposb
lub za gosowanie w okrelony sposb.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu okrelonego w 1 lub 2
lat 2.
4. Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w 1 albo w 3 w zwizku z 1 za-
wiadomi organ powoany do cigania o fakcie przestpstwa i okolicznociach
jego popenienia, zanim organ ten o nich si dowiedzia, sd stosuje nadzwy-
czajne zagodzenie kary, a nawet moe odstpi od jej wymierzenia.

Art. 251.
Kto, naruszajc przepisy o tajnoci gosowania, wbrew woli gosujcego zapoznaje
si z treci jego gosu,
lat 2.

Rozdzia XXXII
Przestpstwa przeciwko porzdkowi publicznemu

Art. 252.
1. Kto bierze lub przetrzymuje zakadnika w celu zmuszenia organu pastwowe-
go lub samorzdowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej al-
bo grupy osb do okrelonego zachowania si,
2. Jeeli czyn okrelony w 1 czy si ze szczeglnym udrczeniem zakadni-
ka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5 albo karze
25 lat pozbawienia wolnoci.
4. Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w 1, kto odstpi od zamiaru
wymuszenia i zwolni zakadnika.
5. Sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary wobec sprawcy czynu
okrelonego w 2, ktry odstpi od zamiaru wymuszenia i zwolni zakadnika,
a stosuje nadzwyczajne zagodzenie kary, jeeli odstpienie od zamiaru wymu-
szenia i zwolnienie zakadnika nastpio dobrowolnie.

Art. 253.
(uchylony)

Art. 254.
1. Kto bierze czynny udzia w zbiegowisku wiedzc, e jego uczestnicy wspl-
nymi siami dopuszczaj si gwatownego zamachu na osob lub mienie,
2013-11-26
2. Jeeli nastpstwem gwatownego zamachu jest mier czowieka lub ciki
uszczerbek na zdrowiu, uczestnik zbiegowiska okrelony w 1,

Art. 254a.
Kto zabiera, niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do uytku element wchodzcy
w skad sieci wodocigowej, kanalizacyjnej, ciepowniczej, elektroenergetycznej,
gazowej, telekomunikacyjnej albo linii kolejowej, tramwajowej, trolejbusowej lub
linii metra, powodujc przez to zakcenie dziaania caoci lub czci sieci albo li-
nii,

Art. 255.
1. Kto publicznie nawouje do popenienia wystpku lub przestpstwa skarbowe-
go,
ci do lat 2.
2. Kto publicznie nawouje do popenienia zbrodni,
3. Kto publicznie pochwala popenienie przestpstwa,
podlega grzywnie do 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolnoci
albo pozbawienia wolnoci do roku.

Art. 255a.
Kto rozpowszechnia lub publicznie prezentuje treci mogce uatwi popenienie
przestpstwa o charakterze terrorystycznym w zamiarze, aby przestpstwo takie zo-
stao popenione,

Art. 256.
1. Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrj pastwa lub
nawouje do nienawici na tle rnic narodowociowych, etnicznych, raso-
wych, wyznaniowych albo ze wzgldu na bezwyznaniowo,
ci do lat 2.
2.
6)
Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechniania produkuje, utrwala
lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub prze-
sya druk, nagranie lub inny przedmiot, zawierajce tre okrelon w 1 albo
bdce nonikiem symboliki faszystowskiej, komunistycznej lub innej totali-
tarnej.

6)
Utraci moc, w czci obejmujcej wyrazy: albo bdce nonikiem symboliki faszystowskiej, ko-
munistycznej lub innej totalitarnej, na podstawie wyroku TK z dn. 19.07.2011 r., sygn. akt K
11/10 (Dz. U. Nr 160, poz. 964).
2013-11-26
3. Nie popenia przestpstwa sprawca czynu zabronionego okrelonego w 2, je-
eli dopuci si tego czynu w ramach dziaalnoci artystycznej, edukacyjnej,
kolekcjonerskiej lub naukowej.
4. W razie skazania za przestpstwo okrelone w 2 sd orzeka przepadek
przedmiotw, o ktrych mowa w 2, chociaby nie stanowiy wasnoci
sprawcy.

Art. 257.
Kto publicznie zniewaa grup ludnoci albo poszczegln osob z powodu jej przy-
nalenoci narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwy-
znaniowoci lub z takich powodw narusza nietykalno cielesn innej osoby,

Art. 258.
1. Kto bierze udzia w zorganizowanej grupie albo zwizku majcych na celu po-
penienie przestpstwa lub przestpstwa skarbowego,
2. Jeeli grupa albo zwizek okrelone w 1 maj charakter zbrojny albo maj na
celu popenienie przestpstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca
3. Kto grup albo zwizek okrelone w 1 w tym majce charakter zbrojny zaka-
da lub tak grup albo zwizkiem kieruje,
4. Kto grup albo zwizek majce na celu popenienie przestpstwa o charakterze
terrorystycznym zakada lub tak grup lub zwizkiem kieruje,

Art. 259.
Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w art. 258, kto dobrowolnie odstpi od
udziau w grupie albo zwizku i ujawni przed organem powoanym do cigania
przestpstw wszystkie istotne okolicznoci popenionego czynu lub zapobieg pope-
nieniu zamierzonego przestpstwa, w tym i przestpstwa skarbowego.

Art. 260.
Kto przemoc lub grob bezprawn udaremnia przeprowadzenie odbywanego
zgodnie z prawem zebrania, zgromadzenia lub pochodu albo takie zebranie, zgroma-
dzenie lub pochd rozprasza,
ci do lat 2.

Art. 261.
Kto zniewaa pomnik lub inne miejsce publiczne urzdzone w celu upamitnienia
zdarzenia historycznego lub uczczenia osoby,
2013-11-26

Art. 262.
1. Kto zniewaa zwoki, prochy ludzkie lub miejsce spoczynku zmarego,
ci do lat 2.
2. Kto ograbia zwoki, grb lub inne miejsce spoczynku zmarego,

Art. 263.
1. Kto bez wymaganego zezwolenia wyrabia bro paln albo amunicj lub ni
handluje,
2. Kto bez wymaganego zezwolenia posiada bro paln lub amunicj,
3. Kto, majc zezwolenie na posiadanie broni palnej lub amunicji, udostpnia lub
przekazuje j osobie nieuprawnionej,
ci do lat 2.
4. Kto nieumylnie powoduje utrat broni palnej lub amunicji, ktra zgodnie z
prawem pozostaje w jego dyspozycji,
ci do roku.

Art. 264.
1. (uchylony).
2. Kto wbrew przepisom przekracza granic Rzeczypospolitej Polskiej, uywajc
przemocy, groby, podstpu lub we wspdziaaniu z innymi osobami,
3. Kto organizuje innym osobom przekraczanie wbrew przepisom granicy Rze-
czypospolitej Polskiej,

Art. 264a.
1. Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej lub osobistej, umoliwia lub ua-
twia innej osobie pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepi-
som,
2. W wyjtkowych wypadkach, gdy sprawca nie osign korzyci majtkowej,
sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej
wymierzenia.
2013-11-26

Rozdzia XXXIII
Przestpstwa przeciwko ochronie informacji

Art. 265.
1. Kto ujawnia lub wbrew przepisom ustawy wykorzystuje informacje niejawne o
klauzuli tajne lub cile tajne,
2. Jeeli informacj okrelon w 1 ujawniono osobie dziaajcej w imieniu lub
na rzecz podmiotu zagranicznego, sprawca
3. Kto nieumylnie ujawnia informacj okrelon w 1, z ktr zapozna si w
zwizku z penieniem funkcji publicznej lub otrzymanym upowanieniem,
ci do roku.

Art. 266.
1. Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjtemu na siebie zobowizaniu, ujawnia
lub wykorzystuje informacj, z ktr zapozna si w zwizku z penion funk-
cj, wykonywan prac, dziaalnoci publiczn, spoeczn, gospodarcz lub
naukow,
ci do lat 2.
2. Funkcjonariusz publiczny, ktry ujawnia osobie nieuprawnionej informacj
niejawn o klauzuli zastrzeone lub poufne lub informacj, ktr uzyska
w zwizku z wykonywaniem czynnoci subowych, a ktrej ujawnienie moe
narazi na szkod prawnie chroniony interes,
3. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 nastpuje na wniosek pokrzywdzo-
nego.

Art. 267.
1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostp do informacji dla niego nieprzeznaczo-
nej, otwierajc zamknite pismo, podczajc si do sieci telekomunikacyjnej
lub przeamujc albo omijajc elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub
inne szczeglne jej zabezpieczenie,
do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostp do caoci lub
czci systemu informatycznego.
3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do ktrej nie jest
uprawniony, zakada lub posuguje si urzdzeniem podsuchowym, wizual-
nym albo innym urzdzeniem lub oprogramowaniem.
4. Tej samej karze podlega, kto informacj uzyskan w sposb okrelony w 13
ujawnia innej osobie.
2013-11-26
5. ciganie przestpstwa okrelonego w 14 nastpuje na wniosek pokrzyw-
dzonego.

Art. 268.
1. Kto, nie bdc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia
zapis istotnej informacji albo w inny sposb udaremnia lub znacznie utrudnia
osobie uprawnionej zapoznanie si z ni,
ci do lat 2.
2. Jeeli czyn okrelony w 1 dotyczy zapisu na informatycznym noniku da-
nych, sprawca podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3.
3. Kto, dopuszczajc si czynu okrelonego w 1 lub 2, wyrzdza znaczn szko-
d majtkow,
4. ciganie przestpstwa okrelonego w 13 nastpuje na wniosek pokrzyw-
dzonego.

Art. 268a.
1. Kto, nie bdc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa, zmienia lub
utrudnia dostp do danych informatycznych albo w istotnym stopniu zakca
lub uniemoliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywa-
nie takich danych,
2. Kto, dopuszczajc si czynu okrelonego w 1, wyrzdza znaczn szkod ma-
jtkow,
krzywdzonego.

Art. 269.
1. Kto niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia dane informatyczne o szczeglnym
znaczeniu dla obronnoci kraju, bezpieczestwa w komunikacji, funkcjonowa-
nia administracji rzdowej, innego organu pastwowego lub instytucji pa-
stwowej albo samorzdu terytorialnego albo zakca lub uniemoliwia automa-
tyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych,
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza si czynu okrelonego w 1, niszczc
albo wymieniajc informatyczny nonik danych lub niszczc albo uszkadzajc
urzdzenie suce do automatycznego przetwarzania, gromadzenia lub przeka-
zywania danych informatycznych.

Art. 269a.
Kto, nie bdc do tego uprawnionym, przez transmisj, zniszczenie, usunicie,
uszkodzenie, utrudnienie dostpu lub zmian danych informatycznych, w istotnym
stopniu zakca prac systemu komputerowego lub sieci teleinformatycznej,
2013-11-26

Art. 269b.
1. Kto wytwarza, pozyskuje, zbywa lub udostpnia innym osobom urzdzenia lub
programy komputerowe przystosowane do popenienia przestpstwa okrelonego
w art. 165 1 pkt 4, art. 267 3, art. 268a 1 albo 2 w zwizku z 1, art. 269
2 albo art. 269a, a take hasa komputerowe, kody dostpu lub inne dane
umoliwiajce dostp do informacji przechowywanych w systemie
komputerowym lub sieci teleinformatycznej,
2. W razie skazania za przestpstwo okrelone w 1, sd orzeka przepadek okre-
lonych w nim przedmiotw, a moe orzec ich przepadek, jeeli nie stanowiy
wasnoci sprawcy.

Rozdzia XXXIV
Przestpstwa przeciwko wiarygodnoci dokumentw

Art. 270.
1. Kto, w celu uycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takie-
go dokumentu jako autentycznego uywa,
ci od 3 miesicy do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto wypenia blankiet, zaopatrzony cudzym podpi-
sem, niezgodnie z wol podpisanego i na jego szkod albo takiego dokumentu
uywa.
2a. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
do lat 2.
ci do lat 2.

Art. 271.
1. Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia doku-
mentu, ktra powiadcza w nim nieprawd co do okolicznoci majcej znacze-
nie prawne,
3. Jeeli sprawca dopuszcza si czynu okrelonego w 1 w celu osignicia ko-
rzyci majtkowej lub osobistej,

Art. 272.
Kto wyudza powiadczenie nieprawdy przez podstpne wprowadzenie w bd funk-
cjonariusza publicznego lub innej osoby upowanionej do wystawienia dokumentu,
2013-11-26

Art. 273.
Kto uywa dokumentu okrelonego w art. 271 lub 272,
ci do lat 2.

Art. 274.
Kto zbywa wasny lub cudzy dokument stwierdzajcy tosamo,
ci do lat 2.

Art. 275.
1. Kto posuguje si dokumentem stwierdzajcym tosamo innej osoby albo jej
prawa majtkowe lub dokument taki kradnie lub go przywaszcza,
ci do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto bezprawnie przewozi, przenosi lub przesya za
granic dokument stwierdzajcy tosamo innej osoby albo jej prawa majt-
kowe.

Art. 276.
Kto niszczy, uszkadza, czyni bezuytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, ktrym
nie ma prawa wycznie rozporzdza,
ci do lat 2.

Art. 277.
Kto znaki graniczne niszczy, uszkadza, usuwa, przesuwa lub czyni niewidocznymi
albo faszywie wystawia,
ci do lat 2.

Rozdzia XXXV
Przestpstwa przeciwko mieniu

Art. 278.
1. Kto zabiera w celu przywaszczenia cudz rzecz ruchom,
2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy
program komputerowy w celu osignicia korzyci majtkowej.
2013-11-26
ci do roku.
4. Jeeli kradzie popeniono na szkod osoby najbliszej, ciganie nastpuje na
wniosek pokrzywdzonego.
5. Przepisy 1, 3 i 4 stosuje si odpowiednio do kradziey energii lub karty
uprawniajcej do podjcia pienidzy z automatu bankowego.

Art. 279.
1. Kto kradnie z wamaniem,
2. Jeeli kradzie z wamaniem popeniono na szkod osoby najbliszej, ciganie
nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 280.
1. Kto kradnie, uywajc przemocy wobec osoby lub groc natychmiastowym
jej uyciem albo doprowadzajc czowieka do stanu nieprzytomnoci lub bez-
bronnoci,
2. Jeeli sprawca rozboju posuguje si broni paln, noem lub innym podobnie
niebezpiecznym przedmiotem lub rodkiem obezwadniajcym albo dziaa w
inny sposb bezporednio zagraajcy yciu lub wsplnie z inn osob, ktra
posuguje si tak broni, przedmiotem, rodkiem lub sposobem,

Art. 281.
Kto, w celu utrzymania si w posiadaniu zabranej rzeczy, bezporednio po dokona-
niu kradziey, uywa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej uy-
ciem albo doprowadza czowieka do stanu nieprzytomnoci lub bezbronnoci,

Art. 282.
Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej, przemoc, grob zamachu na ycie
lub zdrowie albo gwatownego zamachu na mienie, doprowadza inn osob do roz-
porzdzenia mieniem wasnym lub cudzym albo do zaprzestania dziaalnoci gospo-
darczej,

Art. 283.
W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu okrelonego w art. 279 1, art. 280 1
lub w art. 281 lub 282,

Art. 284.
1. Kto przywaszcza sobie cudz rzecz ruchom lub prawo majtkowe,
2013-11-26
2. Kto przywaszcza sobie powierzon mu rzecz ruchom,
3. W wypadku mniejszej wagi lub przywaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca
ci do roku.
4. Jeeli przywaszczenie nastpio na szkod osoby najbliszej, ciganie nast-
puje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 285.
1. Kto, wczajc si do urzdzenia telekomunikacyjnego, uruchamia na cudzy
rachunek impulsy telefoniczne,
2. Jeeli czyn okrelony w 1 popeniono na szkod osoby najbliszej, ciganie
nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 286.
1. Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej, doprowadza inn osob do nie-
korzystnego rozporzdzenia wasnym lub cudzym mieniem za pomoc wpro-
wadzenia jej w bd albo wyzyskania bdu lub niezdolnoci do naleytego
pojmowania przedsibranego dziaania,
2. Tej samej karze podlega, kto da korzyci majtkowej w zamian za zwrot
bezprawnie zabranej rzeczy.
ci do lat 2.
4. Jeeli czyn okrelony w 13 popeniono na szkod osoby najbliszej, ciga-
nie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 287.
1. Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej lub wyrzdzenia innej osobie
szkody, bez upowanienia, wpywa na automatyczne przetwarzanie, gromadze-
nie lub przekazywanie danych informatycznych lub zmienia, usuwa albo
wprowadza nowy zapis danych informatycznych,
do roku.
3. Jeeli oszustwo popeniono na szkod osoby najbliszej, ciganie nastpuje na
wniosek pokrzywdzonego.

Art. 288.
1. Kto cudz rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatn do uytku,
2013-11-26
ci do roku.
3. Karze okrelonej w 1 podlega take ten, kto przerywa lub uszkadza kabel
podmorski albo narusza przepisy obowizujce przy zakadaniu lub naprawie
takiego kabla.
krzywdzonego.

Art. 289.
1. Kto zabiera w celu krtkotrwaego uycia cudzy pojazd mechaniczny,
2. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 pokonuje zabezpieczenie pojazdu
przed jego uyciem przez osob nieupowanion, pojazd stanowi mienie
znacznej wartoci albo sprawca nastpnie porzuca pojazd w stanie uszkodzo-
nym lub w takich okolicznociach, e zachodzi niebezpieczestwo utraty lub
uszkodzenia pojazdu albo jego czci lub zawartoci,
3. Jeeli czyn okrelony w 1 popeniono uywajc przemocy lub groc na-
tychmiastowym jej uyciem albo doprowadzajc czowieka do stanu nieprzy-
tomnoci lub bezbronnoci, sprawca
4. W wypadkach okrelonych w 13 sd moe wymierzy grzywn obok kary
pozbawienia wolnoci.
5. Jeeli czyn okrelony w 13 popeniono na szkod osoby najbliszej, ciga-
nie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 290.
1. Kto w celu przywaszczenia dopuszcza si wyrbu drzewa w lesie,
podlega odpowiedzialnoci jak za kradzie.
2. W razie skazania za wyrb drzewa albo za kradzie drzewa wyrbanego lub
powalonego, sd orzeka na rzecz pokrzywdzonego nawizk w wysokoci po-
dwjnej wartoci drzewa.

Art. 291.
1. Kto rzecz uzyskan za pomoc czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej
zbycia albo t rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia,
ci do roku.

Art. 292.
1. Kto rzecz, o ktrej na podstawie towarzyszcych okolicznoci powinien i mo-
e przypuszcza, e zostaa uzyskana za pomoc czynu zabronionego, nabywa
lub pomaga do jej zbycia albo t rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia,
2013-11-26
ci do lat 2.
2. W wypadku znacznej wartoci rzeczy, o ktrej mowa w 1, sprawca

Art. 293.
1. Przepisy art. 291 i 292 stosuje si odpowiednio do programu komputerowego.
2. Sd moe orzec przepadek rzeczy okrelonej w 1 oraz w art. 291 i 292, cho-
ciaby nie stanowia ona wasnoci sprawcy.

Art. 294.
1. Kto dopuszcza si przestpstwa okrelonego w art. 278 1 lub 2, art. 284 1
lub 2, art. 285 1, art. 286 1, art. 287 1, art. 288 1 lub 3, lub w art. 291
1, w stosunku do mienia znacznej wartoci,
2. Tej samej karze podlega sprawca, ktry dopuszcza si przestpstwa wymie-
nionego w 1 w stosunku do dobra o szczeglnym znaczeniu dla kultury.

Art. 295.
1. Wobec sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 278, 284289, 291, 292 lub
294, ktry dobrowolnie naprawi szkod w caoci albo zwrci pojazd lub
rzecz majc szczeglne znaczenie dla kultury w stanie nieuszkodzonym, sd
moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wy-
mierzenia.
2. Wobec sprawcy przestpstwa wymienionego w 1, ktry dobrowolnie napra-
wi szkod w znacznej czci, sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie
kary.

Rozdzia XXXVI
Przestpstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu

Art. 296.
1. Kto, bdc obowizany na podstawie przepisu ustawy, decyzji waciwego or-
ganu lub umowy do zajmowania si sprawami majtkowymi lub dziaalnoci
gospodarcz osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie maj-
cej osobowoci prawnej, przez naduycie udzielonych mu uprawnie lub nie-
dopenienie cicego na nim obowizku, wyrzdza jej znaczn szkod majt-
kow,
1a. Jeeli sprawca, o ktrym mowa w 1, przez naduycie udzielonych mu
uprawnie lub niedopenienie cicego na nim obowizku, sprowadza bezpo-
rednie niebezpieczestwo wyrzdzenia znacznej szkody majtkowej,
2. Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w 1 lub 1a dziaa w celu osignicia
korzyci majtkowej,
2013-11-26
3. Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w 1 lub 2 wyrzdza szkod majt-
kow w wielkich rozmiarach,
4. Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w 1 lub 3 dziaa nieumylnie,
4a. Jeeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Pastwa, ciganie przestpstwa okrelo-
nego w 1a nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.
5. Nie podlega karze, kto przed wszczciem postpowania karnego dobrowolnie
naprawi w caoci wyrzdzon szkod.

Art. 296a.
1. Kto, penic funkcj kierownicz w jednostce organizacyjnej wykonujcej
dziaalno gospodarcz lub pozostajc z ni w stosunku pracy, umowy zlece-
nia lub umowy o dzieo, da lub przyjmuje korzy majtkow lub osobist
albo jej obietnic, w zamian za naduycie udzielonych mu uprawnie lub nie-
dopenienie cicego na nim obowizku mogce wyrzdzi tej jednostce
szkod majtkow albo stanowice czyn nieuczciwej konkurencji lub niedo-
puszczaln czynno preferencyjn na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru,
usugi lub wiadczenia,
2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach okrelonych w 1 udziela albo
obiecuje udzieli korzyci majtkowej lub osobistej.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu okrelonego w 1 lub 2
lat 2.
4. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 wyrzdza znaczn szkod majtkow,
5. Nie podlega karze sprawca przestpstwa okrelonego w 2 albo w 3 w
zwizku z 2, jeeli korzy majtkowa lub osobista albo ich obietnica zostay
przyjte, a sprawca zawiadomi o tym fakcie organ powoany do cigania prze-
stpstw i ujawni wszystkie istotne okolicznoci przestpstwa, zanim organ ten
o nim si dowiedzia.

Art. 296b. (uchylony).

Art. 297.
[ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki or-
ganizacyjnej prowadzcej podobn dziaalno gospodarcz na podstawie
ustawy albo od organu lub instytucji dysponujcych rodkami publicznymi
kredytu, poyczki pieninej, porczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, sub-
wencji, potwierdzenia przez bank zobowizania wynikajcego z porczenia lub
z gwarancji lub podobnego wiadczenia pieninego na okrelony cel gospo-
darczy, elektronicznego instrumentu patniczego lub zamwienia publicznego,
przedkada podrobiony, przerobiony, powiadczajcy nieprawd albo nierze-
telny dokument albo nierzetelne, pisemne owiadczenie dotyczce okolicznoci
o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, in-
strumentu patniczego lub zamwienia,
Nowe brzmienie 1 i
2 w art. 297 wejdzie
w ycie z dn.
7.10.2013 r. (Dz. U. z
2013 r. poz. 1036).
2013-11-26
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew cicemu obowizkowi, nie powiadamia
waciwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogcej mie wpyw na wstrzyma-
nie albo ograniczenie wysokoci udzielonego wsparcia finansowego, okrelo-
nego w 1, lub zamwienia publicznego albo na moliwo dalszego korzysta-
nia z elektronicznego instrumentu patniczego.]
< 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki
organizacyjnej prowadzcej podobn dziaalno gospodarcz na podstawie
ustawy albo od organu lub instytucji dysponujcych rodkami publicznymi
kredytu, poyczki pieninej, porczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji,
subwencji, potwierdzenia przez bank zobowizania wynikajcego z por-
czenia lub z gwarancji lub podobnego wiadczenia pieninego na okrelony
cel gospodarczy, instrumentu patniczego lub zamwienia publicznego,
przedkada podrobiony, przerobiony, powiadczajcy nieprawd albo nie-
rzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne owiadczenie dotyczce oko-
licznoci o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finan-
sowego, instrumentu patniczego lub zamwienia,
2. Tej samej karze podlega, kto wbrew cicemu obowizkowi, nie powia-
damia waciwego podmiotu o powstaniu sytuacji mogcej mie wpyw na
wstrzymanie albo ograniczenie wysokoci udzielonego wsparcia finanso-
wego, okrelonego w 1, lub zamwienia publicznego albo na moliwo
dalszego korzystania z instrumentu patniczego.>
zapobieg wykorzystaniu wsparcia finansowego lub instrumentu patniczego,
okrelonych w 1, zrezygnowa z dotacji lub zamwienia publicznego albo za-
spokoi roszczenia pokrzywdzonego.

Art. 298.
1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytuu umowy ubezpieczenia, powo-
duje zdarzenie bdce podstaw do wypaty takiego odszkodowania,
zapobieg wypacie odszkodowania.

Art. 299.
1. Kto rodki patnicze, instrumenty finansowe, papiery wartociowe, wartoci
dewizowe, prawa majtkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomoci, po-
chodzce z korzyci zwizanych z popenieniem czynu zabronionego, przyjmu-
je, przekazuje lub wywozi za granic, pomaga do przenoszenia ich wasnoci
lub posiadania albo podejmuje inne czynnoci, ktre mog udaremni lub
znacznie utrudni stwierdzenie ich przestpnego pochodzenia lub miejsca
umieszczenia, ich wykrycie, zajcie albo orzeczenie przepadku,
2. Karze okrelonej w 1 podlega, kto bdc pracownikiem lub dziaajc w
imieniu lub na rzecz banku, instytucji finansowej lub kredytowej lub innego
podmiotu, na ktrym na podstawie przepisw prawa ciy obowizek rejestra-
cji transakcji i osb dokonujcych transakcji, przyjmuje, wbrew przepisom,
rodki patnicze, instrumenty finansowe, papiery wartociowe, wartoci dewi-
zowe, dokonuje ich transferu lub konwersji, lub przyjmuje je w innych oko-
2013-11-26
licznociach wzbudzajcych uzasadnione podejrzenie, e stanowi one przed-
miot czynu okrelonego w 1, lub wiadczy inne usugi majce ukry ich prze-
stpne pochodzenie lub usugi w zabezpieczeniu przed zajciem.
3. (uchylony).
4. (uchylony).
5. Jeeli sprawca dopuszcza si czynu okrelonego w 1 lub 2, dziaajc w poro-
zumieniu z innymi osobami,
6. Karze okrelonej w 5 podlega sprawca, jeeli dopuszczajc si czynu okre-
lonego w 1 lub 2, osiga znaczn korzy majtkow.
7. W razie skazania za przestpstwo okrelone w 1 lub 2, sd orzeka przepadek
przedmiotw pochodzcych bezporednio albo porednio z przestpstwa, a tak-
e korzyci z tego przestpstwa lub ich rwnowarto, chociaby nie stanowiy
one wasnoci sprawcy. Przepadku nie orzeka si w caoci lub w czci, jeeli
przedmiot, korzy lub jej rwnowarto podlega zwrotowi pokrzywdzonemu
lub innemu podmiotowi.
8. Nie podlega karze za przestpstwo okrelone w 1 lub 2, kto dobrowolnie
ujawni wobec organu powoanego do cigania przestpstw informacje doty-
czce osb uczestniczcych w popenieniu przestpstwa oraz okolicznoci jego
popenienia, jeeli zapobiego to popenieniu innego przestpstwa; jeeli
sprawca czyni starania zmierzajce do ujawnienia tych informacji i okoliczno-
ci, sd stosuje nadzwyczajne zagodzenie kary.

Art. 300.
1. Kto, w razie grocej mu niewypacalnoci lub upadoci, udaremnia lub
uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, e usuwa, ukrywa, zby-
wa, darowuje, niszczy, rzeczywicie lub pozornie obcia albo uszkadza skad-
niki swojego majtku,
2. Kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sdu lub innego organu pa-
stwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to,
e usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywicie lub pozornie obcia
albo uszkadza skadniki swojego majtku zajte lub zagroone zajciem, bd
usuwa znaki zajcia,
3. Jeeli czyn okrelony w 1 wyrzdzi szkod wielu wierzycielom, sprawca
4. Jeeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Pastwa, ciganie przestpstwa okrelo-
nego w 1 nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 301.
1. Kto bdc dunikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie
ich nalenoci przez to, e tworzy w oparciu o przepisy prawa now jednostk
gospodarcz i przenosi na ni skadniki swojego majtku,
2. Tej samej karze podlega, kto bdc dunikiem kilku wierzycieli doprowadza
do swojej upadoci lub niewypacalnoci.
2013-11-26
3. Kto bdc dunikiem kilku wierzycieli w sposb lekkomylny doprowadza do
swojej upadoci lub niewypacalnoci, w szczeglnoci przez trwonienie cz-
ci skadowych majtku, zaciganie zobowiza lub zawieranie transakcji
oczywicie sprzecznych z zasadami gospodarowania,
ci do lat 2.

Art. 302.
1. Kto, w razie grocej mu niewypacalnoci lub upadoci, nie mogc zaspokoi
wszystkich wierzycieli, spaca lub zabezpiecza tylko niektrych, czym dziaa
na szkod pozostaych,
ci do lat 2.
2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzieli korzyci majtkowej za dzia-
anie na szkod innych wierzycieli w zwizku z postpowaniem upadocio-
wym lub zmierzajcym do zapobiegnicia upadoci,
3. Tej samej karze podlega wierzyciel, ktry w zwizku z okrelonym w 2 po-
stpowaniem przyjmuje korzy za dziaanie na szkod innych wierzycieli albo
takiej korzyci da.

Art. 303.
1. Kto wyrzdza szkod majtkow osobie fizycznej, prawnej albo jednostce or-
ganizacyjnej nie majcej osobowoci prawnej, przez nieprowadzenie dokumen-
tacji dziaalnoci gospodarczej albo prowadzenie jej w sposb nierzetelny lub
niezgodny z prawd, w szczeglnoci niszczc, usuwajc, ukrywajc, przera-
biajc lub podrabiajc dokumenty dotyczce tej dziaalnoci,
2. Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w 1 wyrzdza znaczn szkod ma-
jtkow,
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestpstwa okrelonego w 1
ci do roku.
nego w 13 nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 304.
Kto, wyzyskujc przymusowe pooenie innej osoby fizycznej, prawnej albo jed-
nostki organizacyjnej nie majcej osobowoci prawnej, zawiera z ni umow, naka-
dajc na ni obowizek wiadczenia niewspmiernego ze wiadczeniem wzajem-
nym,

2013-11-26
Art. 305.
1. Kto, w celu osignicia korzyci majtkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg
publiczny albo wchodzi w porozumienie z inn osob dziaajc na szkod wa-
ciciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz ktrej przetarg jest dokony-
wany,
2. Tej samej karze podlega, kto w zwizku z publicznym przetargiem rozpo-
wszechnia informacje lub przemilcza istotne okolicznoci majce znaczenie dla
zawarcia umowy bdcej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie
z inn osob, dziaajc na szkod waciciela mienia albo osoby lub instytucji,
na rzecz ktrej przetarg jest dokonywany.
nego w 1 lub 2 nastpuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 306.
Kto usuwa, podrabia lub przerabia znaki identyfikacyjne, dat produkcji lub dat
przydatnoci towaru lub urzdzenia,

Art. 307.
1. Wobec sprawcy przestpstwa okrelonego w art. 296 lub 299305, ktry do-
browolnie naprawi szkod w caoci, sd moe zastosowa nadzwyczajne za-
godzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.
2. Wobec sprawcy przestpstwa wymienionego w 1, ktry dobrowolnie napra-
wi szkod w znacznej czci, sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie
kary.

Art. 308.
Za przestpstwa okrelone w tym rozdziale odpowiada jak dunik lub wierzyciel,
kto, na podstawie przepisu prawnego, decyzji waciwego organu, umowy lub fak-
tycznego wykonywania, zajmuje si sprawami majtkowymi innej osoby prawnej,
fizycznej, grupy osb lub podmiotu nie majcego osobowoci prawnej.

Art. 309.
W razie skazania za przestpstwo okrelone w art. 296 3, art. 297 1 lub art. 299,
grzywn orzeczon obok kary pozbawienia wolnoci mona wymierzy w wysokoci
do 3000 stawek dziennych.

Rozdzia XXXVII
Przestpstwa przeciwko obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi

Art. 310.
1. Kto podrabia albo przerabia polski albo obcy pienidz, inny rodek patniczy
albo dokument uprawniajcy do otrzymania sumy pieninej albo zawierajcy
obowizek wypaty kapitau, odsetek, udziau w zyskach albo stwierdzenie
2013-11-26
uczestnictwa w spce lub z pienidzy, innego rodka patniczego albo z takie-
go dokumentu usuwa oznak umorzenia,
2. Kto pienidz, inny rodek patniczy lub dokument okrelony w 1 puszcza w
obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, prze-
sya albo pomaga do jego zbycia lub ukrycia,
3. W wypadku mniejszej wagi sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie
kary.
4. Kto czyni przygotowania do popenienia przestpstwa okrelonego w 1 lub
2,

Art. 311.
Kto, w dokumentacji zwizanej z obrotem papierami wartociowymi, rozpowszech-
nia nieprawdziwe informacje lub przemilcza informacje o stanie majtkowym ofe-
renta, majce istotne znaczenie dla nabycia, zbycia papierw wartociowych, pod-
wyszenia albo obnienia wkadu,

Art. 312.
Kto puszcza w obieg podrobiony albo przerobiony pienidz, inny rodek patniczy
albo dokument okrelony w art. 310 1, ktry sam otrzyma jako prawdziwy,
ci do roku.

Art. 313.
1. Kto, w celu uycia lub puszczenia w obieg, podrabia albo przerabia urzdowy
znak wartociowy albo ze znaku takiego usuwa oznak umorzenia,
2. Tej samej karze podlega, kto urzdowy znak wartociowy podrobiony, przero-
biony albo z usunit oznak umorzenia puszcza w obieg, nabywa lub go uy-
wa albo przechowuje w celu puszczenia w obieg.

Art. 314.
Kto, w celu uycia w obrocie gospodarczym, podrabia albo przerabia znak urzdo-
wy, majcy stwierdzi upowanienie lub wynik badania albo w obrocie publicznym
uywa przedmiotw opatrzonych takimi podrobionymi albo przerobionymi znakami,
ci do lat 2.

Art. 315.
1. Kto, w celu uycia w obrocie gospodarczym, podrabia lub przerabia zalegali-
zowane narzdzie pomiarowe lub probiercze,
2013-11-26
ci do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto podrobionego albo przerobionego narzdzia po-
miarowego lub probierczego w obrocie gospodarczym uywa albo takie narz-
dzie w celu uycia w obrocie gospodarczym przechowuje.

Art. 316.
1. Pienidze, dokumenty i znaki wartociowe podrobione, przerobione albo z
usunit oznak umorzenia oraz podrobione lub przerobione narzdzia pomia-
rowe, jak rwnie przedmioty suce do popenienia przestpstw okrelonych
w tym rozdziale ulegaj przepadkowi, chociaby nie stanowiy wasnoci
sprawcy.
2. Podrobione albo przerobione znaki urzdowe okrelone w art. 314 naley usu-
n, chociaby to miao by poczone ze zniszczeniem przedmiotu.

CZ WOJSKOWA

Rozdzia XXXVIII
Przepisy oglne dotyczce onierzy

Art. 317.
1. Przepisy czci oglnej i szczeglnej tego kodeksu stosuje si do onierzy, je-
eli cz wojskowa nie zawiera przepisw odmiennych.
2. Przepisy art. 356363 oraz, w wypadku popenienia okrelonego w nich prze-
stpstwa, przepisy oglne dotyczce onierzy stosuje si odpowiednio take do
pracownikw wojska.
3. Przepisy czci wojskowej stosuje si odpowiednio take do innych osb, jee-
li ustawa tak stanowi.

Art. 318.
Nie popenia przestpstwa onierz, ktry dopuszcza si czynu zabronionego bd-
cego wykonaniem rozkazu, chyba e wykonujc rozkaz umylnie popenia przestp-
stwo.

Art. 319.
1. Nie popenia przestpstwa onierz, gdy w wypadku nieposuszestwa lub opo-
ru stosuje rodki niezbdne w celu wymuszenia posuchu dla rozkazu, do kt-
rego wydania by uprawniony, jeeli okolicznoci wymagaj natychmiastowe-
go przeciwdziaania, a posuchu dla rozkazu nie mona osign w inny spo-
sb.
2. W razie przekroczenia granic ostatecznej potrzeby sd moe zastosowa nad-
zwyczajne zagodzenie kary.

2013-11-26
Art. 320.
W stosunku do sprawcy przestpstwa okrelonego w czci wojskowej, ktry w
chwili czynu by niezdolny do penienia suby wojskowej, sd moe zastosowa
nadzwyczajne zagodzenie kary, a nawet odstpi od jej wymierzenia.

Art. 321.
W wypadku przewidzianym w art. 10 4 sd moe zamiast orzekania rodkw wy-
chowawczych lub poprawczych, o ktrych mowa w tym przepisie, przekaza spraw-
c waciwemu dowdcy w celu wymierzenia kary przewidzianej w wojskowych
przepisach dyscyplinarnych.

Art. 322.
1. Kar stosowan wobec onierzy jest take areszt wojskowy; do kary aresztu
wojskowego stosuje si odpowiednio przepisy o karze pozbawienia wolnoci.
2. Kara aresztu wojskowego trwa najkrcej miesic, najduej 2 lata; wymierza
si j w miesicach i latach.
3. Kar aresztu wojskowego odbywa si w przeznaczonym do tego zakadzie
karnym; w czasie odbywania kary skazany podlega take szkoleniu wojsko-
wemu.

Art. 323.
1. Do onierzy nie stosuje si przepisu art. 34 2 pkt 1 i 2.
2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolnoci skazany:
1) nie moe by mianowany na wyszy stopie wojskowy ani wyznaczony
na wysze stanowisko subowe,
2) nie moe bra udziau w uroczystociach i paradach organizowanych w
jednostce wojskowej lub z udziaem jednostki.
3. onierze innej suby ni zasadnicza odbywaj kar ograniczenia wolnoci,
pozostajc w okrelonym miejscu w dyspozycji przeoonego w czasie od za-
koczenia zaj subowych przez 4 godziny 2 dni w tygodniu. Sd moe rw-
nie orzec potrcenie od 5 do 15% miesicznego zasadniczego uposaenia na
wskazany cel spoeczny.
4. onierze zasadniczej suby wojskowej odbywaj kar ograniczenia wolnoci
w wydzielonej jednostce wojskowej wedug zasad okrelonych w Kodeksie
karnym wykonawczym.
5. Jeeli skazany na kar ograniczenia wolnoci, wedug zasad okrelonych w
14, w chwili przystpienia do jej wykonania w caoci lub w czci, przesta
by onierzem lub, w wypadku przewidzianym w art. 317 2, pracownikiem
wojska, sd zamienia t kar na kar ograniczenia wolnoci orzekan wedug
zasad oglnych.

Art. 324.
1. rodkami karnymi stosowanymi wobec onierzy s take:
1) (uchylony),
2) wydalenie z zawodowej suby wojskowej,
3) degradacja.
2013-11-26
2. Wobec onierzy suby zasadniczej nie orzeka si rodka karnego wymienio-
nego w art. 39 pkt 7.

Art. 325. (uchylony).

Art. 326.
1. Wydalenie z zawodowej suby wojskowej obejmuje bezzwoczne usunicie
ze suby oraz utrat odznak i zaszczytnych wyrnie nadanych przez waci-
wego dowdc.
2. Sd moe orzec wydalenie z zawodowej suby wojskowej, jeeli sprawca
przy popenieniu przestpstwa umylnego raco naduy swoich uprawnie
albo okaza, e dalsze penienie tej suby zagraa istotnym dobrom chronio-
nym prawem.

Art. 327.
1. Degradacja obejmuje utrat posiadanego stopnia wojskowego i powrt do
stopnia szeregowego.
2. Sd moe orzec degradacj w razie skazania za przestpstwo umylne, jeeli
rodzaj czynu, sposb i okolicznoci jego popenienia pozwalaj przyj, e
sprawca utraci waciwoci wymagane do posiadania stopnia wojskowego, a
zwaszcza w wypadku dziaania w celu osignicia korzyci majtkowej.

Art. 328.
Sd moe orzec degradacj tylko wobec osoby, ktra w chwili popenienia czynu
zabronionego bya onierzem, chociaby przestaa nim by w chwili orzekania.

Art. 329.
Jeeli przestpstwo zagroone jest kar pozbawienia wolnoci nie przekraczajc 5
lat, a wymierzona kara nie byaby surowsza ni 2 lata pozbawienia wolnoci, sd
moe w stosunku do onierza orzec kar aresztu wojskowego.

Art. 330.
Jeeli wymierzona za przestpstwo kara aresztu wojskowego nie byaby surowsza od
roku, sd moe w stosunku do onierza orzec kar ograniczenia wolnoci.

Art. 331.
Odstpujc od wymierzenia kary, sd moe zwrci si do waciwego dowdcy o
wymierzenie kary dyscyplinarnej przewidzianej w wojskowych przepisach dyscypli-
narnych.

Art. 332.
1. W razie orzeczenia za zbiegajce si przestpstwa pozbawienia praw publicz-
nych i degradacji lub wydalenia z zawodowej suby wojskowej sd orzeka
tylko pozbawienie praw publicznych.
2013-11-26
2. W razie orzeczenia za zbiegajce si przestpstwa degradacji oraz wydalenia z
zawodowej suby wojskowej sd orzeka tylko degradacj.

Art. 333.
1. Stosujc warunkowe umorzenie postpowania karnego wobec onierza, sd
moe take zwrci si do waciwego dowdcy o wymierzenie kary przewi-
dzianej w wojskowych przepisach dyscyplinarnych.
2. Sd moe podj postpowanie karne take wtedy, gdy sprawca raco narusza
zasady dyscypliny wojskowej.

Art. 334.
1. Nakadajc na onierza obowizki lub stosujc rodki przewidziane w art. 67
lub 72, uwzgldnia si warunki suby wojskowej.
2. Orzekajc dozr wobec onierza, sd moe powierzy wykonywanie czynno-
ci dozoru kuratorowi wojskowemu, przeoonemu lub onierzowi wskazane-
mu przez przeoonego.

Art. 335.
Zawieszajc wykonanie kary wobec onierza, sd moe orzec take rodki przewi-
dziane w art. 323 2.

Art. 336.
1. Sd moe odroczy onierzowi suby zasadniczej wykonanie kary pozbawie-
nia wolnoci nie przekraczajcej 6 miesicy do czasu ukoczenia suby.
2. Sd moe zarzdzi wykonanie odroczonej kary, jeeli skazany w okresie od-
roczenia raco narusza porzdek prawny lub zasady dyscypliny wojskowej.
3. Sd po zapoznaniu si z opini dowdcy jednostki moe zwolni od kary po-
zbawienia wolnoci nie przekraczajcej 6 miesicy, jeeli okres odroczenia
trwa co najmniej 6 miesicy, a onierz w tym okresie wyrni si w wyko-
nywaniu obowizkw subowych albo wykaza si odwag.
4. Sd moe zwolni od kary okrelonej w 3, nawet gdy okres odroczenia trwa
krcej, jeeli przemawiaj za tym szczeglnie wane powody.
5. Zwolnienie od kary w myl 3 lub 4 pociga za sob zatarcie skazania z mocy
prawa; jeeli wobec skazanego orzeczono grzywn lub rodek karny, zatarcie
skazania nie moe nastpi przed wykonaniem tej kary lub rodka karnego.
6. Przepisy 15 stosuje si odpowiednio do osoby powoanej do suby woj-
skowej.

Art. 337.
Wobec onierza suby zasadniczej, ktry zosta skazany, za przestpstwo okrelone
w czci wojskowej popenione w czasie tej suby, na grzywn, kar ograniczenia
wolnoci albo pozbawienia wolnoci nie przekraczajc roku, sd moe zarzdzi
zatarcie skazania po przeniesieniu go do rezerwy, jeeli kara lub orzeczony rodek
karny zostay wykonane.

2013-11-26
Rozdzia XXXIX
Przestpstwa przeciwko obowizkowi penienia suby wojskowej

Art. 338.
1. onierz, ktry co najmniej dwukrotnie w okresie nie duszym ni 3 miesice
samowolnie opuszcza swoj jednostk lub wyznaczone miejsce przebywania
albo samowolnie poza nimi pozostaje w wymiarze nieprzekraczajcym jedno-
razowo 48 godzin,
podlega karze ograniczenia wolnoci.
2. onierz, ktry samowolnie opuszcza swoj jednostk lub wyznaczone miejsce
przebywania albo samowolnie poza nimi pozostaje przez okres powyej 48 go-
dzin, nie duej jednak ni przez okres 7 dni,
podlega karze ograniczenia wolnoci, karze aresztu wojskowego do roku
albo pozbawienia wolnoci do roku.
3. onierz, ktry samowolnie opuszcza swoj jednostk lub wyznaczone miejsce
przebywania albo samowolnie poza nimi pozostaje przez okres powyej 7 dni,
podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolnoci do lat 3.
4. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 i 2 nastpuje na wniosek dowdcy
jednostki wojskowej.

Art. 339.
1. onierz, ktry w celu trwaego uchylenia si od suby wojskowej opuszcza
swoj jednostk lub wyznaczone miejsce przebywania lub w takim celu poza
nimi pozostaje,
2. Jeeli sprawca dopuszcza si dezercji wsplnie z innymi onierzami lub za-
bierajc bro,
3. onierz, ktry w czasie dezercji ucieka za granic albo przebywajc za grani-
c uchyla si od powrotu do kraju,
4. onierz, ktry czyni przygotowania do przestpstwa okrelonego w 13,

Art. 340.
Jeeli sprawca przestpstwa okrelonego w art. 339 dobrowolnie powrci, a nieo-
becno jego trwaa nie duej ni 14 dni, sd moe zastosowa nadzwyczajne zago-
dzenie kary.

Art. 341.
1. onierz, ktry odmawia penienia suby wojskowej albo wykonywania obo-
wizku wynikajcego z tej suby,
2. Tej samej karze podlega onierz innej suby ni zasadnicza, ktry uporczy-
wie nie wykonuje obowizku z niej wynikajcego.
2013-11-26
3. ciganie przestpstwa okrelonego w 2 nastpuje na wniosek dowdcy jed-
nostki.

Art. 342.
1. onierz, ktry w celu zupenego albo czciowego uchylenia si od suby
wojskowej albo od wykonania obowizku wynikajcego z tej suby:
1) powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny spowodowa u niego sku-
tek okrelony w art. 156 1 lub art. 157 1,
2) uywa podstpu dla wprowadzenia w bd organu wojskowego,
podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolnoci do lat
3.
podlega karze ograniczenia wolnoci, aresztu wojskowego do roku albo
pozbawienia wolnoci do roku.

Rozdzia XL
Przestpstwa przeciwko zasadom dyscypliny wojskowej

Art. 343.
1. onierz, ktry nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje
rozkaz niezgodnie z jego treci,
2. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 dziaa wsplnie z innymi onierzami
lub w obecnoci zebranych onierzy albo nastpstwem czynu okrelonego w
1 jest znaczna szkoda majtkowa lub inna powana szkoda, sprawca
3. onierz, ktry wchodzi w porozumienie z innymi onierzami w celu pope-
nienia czynu zabronionego okrelonego w 1 lub 2,
podlega karze ograniczenia wolnoci, aresztu wojskowego albo pozba-
wienia wolnoci do lat 2.
4. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 lub 3 nastpuje na wniosek dowdcy
jednostki.

Art. 344.
1. Nie popenia przestpstwa okrelonego w art. 343 onierz, ktry odmawia
wykonania rozkazu polecajcego popenienie przestpstwa albo nie wykonuje
go.
2. W razie wykonania rozkazu, o ktrym mowa w 1, niezgodnie z jego treci
w celu istotnego zmniejszenia szkodliwoci czynu, sd moe zastosowa nad-
zwyczajne zagodzenie kary lub odstpi od jej wymierzenia.

Art. 345.
1. onierz, ktry dopuszcza si czynnej napaci na przeoonego,
2013-11-26
2. Jeeli sprawca dopuszcza si czynnej napaci w zwizku z penieniem przez
przeoonego obowizkw subowych albo wsplnie z innymi onierzami lub
w obecnoci zebranych onierzy,
3. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 lub 2 uywa broni, noa lub innego
podobnie niebezpiecznego przedmiotu,
4. Karze przewidzianej w 3 podlega sprawca czynu okrelonego w 1 lub 2,
jeeli jego nastpstwem jest skutek okrelony w art. 156 lub 157 1.

Art. 346.
1. onierz, ktry stosuje przemoc lub grob bezprawn w celu przeszkodzenia
przeoonemu w czynnoci subowej albo w celu zmuszenia przeoonego do
przedsiwzicia albo zaniechania czynnoci subowej,
2. Jeeli sprawca dziaa wsplnie z innymi onierzami lub w obecnoci zebra-
nych onierzy,

Art. 347.
1. onierz, ktry zniewaa przeoonego,
2. ciganie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego lub dowdcy jednostki.

Art. 348.
Przepisy art. 345347 stosuje si odpowiednio do onierza, ktry dopuszcza si
czynu okrelonego w tych przepisach wzgldem onierza nie bdcego jego przeo-
onym w zwizku z penieniem przez niego obowizkw subowych.

Art. 349.
Przepisy tego rozdziau stosuje si odpowiednio, jeeli czyn zabroniony popeniono
wzgldem onierza pastwa sprzymierzonego, a pastwo to zapewnia wzajemno.

Rozdzia XLI
Przestpstwa przeciwko zasadom postpowania z podwadnymi

Art. 350.
1. onierz, ktry ponia lub zniewaa podwadnego,
2. ciganie nastpuje na wniosek pokrzywdzonego lub dowdcy jednostki.

2013-11-26
Art. 351.
onierz, ktry uderza podwadnego lub w inny sposb narusza jego nietykalno
cielesn,

Art. 352.
1. onierz, ktry znca si fizycznie lub psychicznie nad podwadnym,
2. Jeeli czyn okrelony w 1 poczony jest ze stosowaniem szczeglnego
okruciestwa, sprawca

Art. 353.
Przepisy art. 350352 stosuje si odpowiednio do onierza, ktry dopuszcza si
czynu okrelonego w tych przepisach wzgldem onierza modszego stopniem albo
rwnego stopniem o krtszym okresie penienia suby wojskowej.

Rozdzia XLII
Przestpstwa przeciwko zasadom obchodzenia si z uzbrojeniem i uzbrojonym
sprztem wojskowym

Art. 354.
1. onierz, ktry nieostronie obchodzi si z broni wojskow, amunicj, mate-
riaem wybuchowym lub innym rodkiem walki albo ich nieostronie uywa i
przez to nieumylnie powoduje naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub rozstrj
zdrowia innej osoby,
2. Jeeli nastpstwem czynu okrelonego w 1 jest mier innej osoby lub ciki
uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca

Art. 355.
1. onierz, ktry prowadzc uzbrojony pojazd mechaniczny, narusza chociaby
nieumylnie zasady bezpieczestwa w ruchu ldowym, wodnym lub powietrz-
nym i powoduje nieumylnie wypadek, w ktrym inna osoba odniosa obrae-
nia ciaa okrelone w art. 157 1 lub wyrzdzona zostaa znaczna szkoda w
mieniu,
2. Jeeli nastpstwem wypadku okrelonego w 1 jest mier innej osoby lub
ciki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca
2013-11-26
3. Przepisy art. 42 i 178 stosuje si odpowiednio.

Rozdzia XLIII
Przestpstwa przeciwko zasadom penienia suby

Art. 356.
1. onierz, ktry, po wyznaczeniu go do suby lub bdc w subie, narusza
obowizek wynikajcy z przepisu lub zarzdzenia regulujcego tok tej suby,
przez co stwarza bezporednie niebezpieczestwo powstania szkody, ktrej
wyznaczona suba miaa zapobiec,
2. Jeeli nastpstwem czynu jest szkoda, o ktrej mowa w 1, sprawca
3. ciganie przestpstwa okrelonego w 1 nastpuje na wniosek dowdcy jed-
nostki.

Art. 357.
1. onierz, ktry, po wyznaczeniu do suby lub bdc w subie, wprawia si w
stan nietrzewoci lub odurzenia innym rodkiem,
2. ciganie nastpuje na wniosek dowdcy jednostki.

Rozdzia XLIV
Przestpstwa przeciwko mieniu wojskowemu

Art. 358.
1. onierz, ktry samowolnie dysponuje broni, amunicj, materiaem wybu-
chowym lub innym rodkiem walki,
2. onierz, ktry samowolnie zabiera bro, amunicj, materia wybuchowy lub
inny rodek walki,

Art. 359.
onierz, ktry, nie dopeniajc obowizku lub przekraczajc uprawnienia w zakresie
ochrony lub nadzoru nad broni, amunicj, materiaem wybuchowym lub innym
rodkiem walki, powoduje choby nieumylnie ich utrat,
podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolnoci od 3 mie-
sicy do lat 5.

2013-11-26
Art. 360.
1. onierz, ktry bro, amunicj, materia wybuchowy lub inny rodek walki
niszczy, uszkadza lub czyni niezdatnym do uytku,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci, aresztu wojskowego albo
pozbawienia wolnoci do lat 2.
2. Jeeli sprawca czynu okrelonego w 1 powoduje przez to znaczn szkod w
mieniu,

Art. 361.
1. onierz, ktry samowolnie uywa wojskowego statku powietrznego lub wod-
nego dla celu nie majcego zwizku ze sub,
pozbawienia wolnoci do roku.

Art. 362.
1. onierz, ktry samowolnie uywa wojskowego pojazdu mechanicznego z
uszczerbkiem dla interesw suby lub w celu osignicia korzyci majtkowej,
pozbawienia wolnoci do lat 2.

Art. 363.
1. onierz, ktry samowolnie rozporzdza przedmiotem swojego wyposaenia,
w szczeglnoci przedmiot taki zbywa, zastawia lub go uycza innej osobie,
ci do lat 2.
2. ciganie nastpuje na wniosek dowdcy jednostki.

Kodeks Karny Ustawa

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kodeks Karny Ustawa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kancelaria Sejmu s.

You might also like