eliwo wysokowglowy stop elaza z wglem, zazwyczaj take z krzemem, manganem, fosforem,

siark i innymi skadnikami. Zawiera od 2,11 do 4,3% wgla w postaci cementytu lub grafitu.
Wystpowanie konkretnej fazy wgla zaley od szybkoci chodzenia i skadu chemicznego stopu.
Chodzenie powolne sprzyja wydzielaniu si grafitu. Take i dodatki stopowe odgrywaj tu pewn
rol. Wedug obowizujcej normy eliwo definiuje si jako tworzywo, ktrego gwnym skadnikiem
jest elazo i w ktrym zawartod wgla przekracza 2% (obecnod duych zawartoci skadnikw
wglikotwrczych moe zmienid podan zawartod wgla).

Stal stop elaza z wglem, plastycznie obrobiony i obrabialny cieplnie, o zawartoci wgla
nieprzekraczajcej 2,10%, co odpowiada granicznej rozpuszczalnoci wgla w elazie (dla stali
stopowych zawartod wgla moe byd duo wysza). Wgiel w stali najczciej wystpuje w postaci
perlitu pytkowego. Niekiedy jednak, szczeglnie przy wikszych zawartociach wgla, cementyt
wystpuje w postaci kulkowej w otoczeniu ziaren ferrytu.
Perlit pytkowe skupienia ferrytu i cementytu powstae przez rozpad eutektoidalny austenitu.
Skadnik stopw elaza, mieszanina ferrytu i cementytu powstajca z austenitu w wyniku przemiany
eutektoidalnej w temperaturze 727 C; zawierajca 0,77% wgla. Poprzez przemian eutektoidaln
bdziemy rozumied odwracaln przemian austenitu w perlit (ferryt i cementyt) zachodzc w staej
temperaturze.

Stal dzieli si: ze wzgldu na zawarto wgla i struktur wewntrzn:

Stal podeutektoidalna (stal zawierajca poniej 0.77% wgla. Na polerowanym przekroju ogldanym
pod mikroskopem daje si zauwayd ziarna ferrytu oddzielone obszarami perlitu. Wraz ze wzrostem
zawartoci wgla, udzia ferrytu maleje, a perlitu wzrasta. Wzrasta take twardod stali, a obnia si
jej cigliwod)

Stal eutektoidalna (stal zwierajca 0.77% wgla. Stal taka ma struktur ziarnistego perlitu,
skadajcego si z pytek ferrytu i cementytu)

Stal nadeutektoidalna (stal zawierajca powyej 0.77% wgla. Na polerowanym przekroju
ogldanym pod mikroskopem daje si zauwayd ziarna perlitu oddzielone obszarami cementytu.
Wraz ze wzrostem zawartoci wgla, udzia perlitu maleje, a cementytu wzrasta. Wzrasta take
twardod stali, a obnia si jej cigliwod)

Stal dzieli si: ze wzgldu na zastosowanie:

Stal konstrukcyjna stal uywana do budowy konstrukcji stalowych i czci urzdzeo i maszyn o
typowym przeznaczeniu. Gdy konstrukcja lub element urzdzenia pracuje w trudnych lub
ekstremalnych warunkach atmosferycznych, wyteniowych lub cieplnych, stosuje si stale
specjalne.
Stal konstrukcyjna dostarczana jest w szerokiej gamie wyrobw hutniczych.



Stale konstrukcyjne dzieli si na:
stal konstrukcyjna oglnego przeznaczenia (stal konstrukcyjna do wykonywania konstrukcji oraz
czci maszyn i urzdzeo oglnego przeznaczenia, wszdzie tam, gdzie jej charakterystyki s
wystarczajce dla spenienia funkcji. Stale konstrukcyjne oglnego przeznaczenia s stalami
najniszego gatunku i zawieraj znaczne iloci zanieczyszczeo, gwnie siarki, krzemu i fosforu. Przy
jej produkcji stosuje si niski reim technologiczny, co wpywa na szeroki rozrzut zawartoci wgla.
Stali oglnego przeznaczenia nie poddaje si obrbce cieplnej. Stale te s najczciej uspokojone,
chyba e brak uspokojenia jest oddzielnie zaznaczony)
stal konstrukcyjna wyszej jakoci (stal charakteryzujca si wskimi granicami zawartoci wgla i
manganu oraz niewielk zawartoci zanieczyszczeo, gwnie krzemu (poniej 0,7%) i fosforu. Zwykle
dostarczane s jako stale uspokojone i nadaj si do obrbki cieplnej)

Stale konstrukcyjne dziel si na: stal do azotowania, stal do ulepszania cieplnego, stal sprynowa,
stal automatowa, stal na oyska toczne, stal transformatorowa, Stal narzdziowa

Stal dzieli si jeszcze na stal narzdziow: Stal narzdziowa stal do produkcji narzdzi, elementw
przyrzdw pomiarowych oraz odpowiedzialnych uchwytw. Stale narzdziowe charakteryzuj si
wysok twardoci, odpornoci na cieranie, niewielk odksztacalnoci i niewraliwoci na
przegrzanie. Cechy te osiga si przez wysok zawartod wgla i odpowiedni obrbk ciepln przy
narzdziach mao odpowiedzialnych oraz uycie odpowiednich dodatkw stopowych poczone z
odpowiedni obrbk ciepln w przypadku odpowiedzialnych narzdzi.

ORAZ NA STAL WGLOW!!!

eliwo dzieli si na nastpujce kategorie:

eliwo szare:
1. szare zwyke (zawiera grafit patkowy rnej wielkoci)
2. eliwo sferoidalne zawiera grafit sferoidalny
3. eliwo modyfikowane zawiera drobny grafit patkowy
4. eliwo wermikularne - eliwo szare, w ktrym grafit ma morfologi grafitu
wermikularnego (krtkowego)
eliwo biae - w ktrym wgiel wystpuje w postaci kruchego cementytu.
eliwo poowiczne - eliwo, w ktrym wgiel wystpuje w postaci grafitu, jak i cementytu.
eliwo cigliwe zawiera grafit postrzpiony (grafit kaczkowy)
eliwo stopowe zawiera dodatki stopowe, takie jak krzem, nikiel, chrom, molibden,
aluminium i inne.

napisad definicje: ledeburyt, cementyt itp!!!