CHEMIA

Kwasy
1. Otrzymywanie kwasw:
a. tlenowych
bezwodnik kwasowy + woda -> kwas tlenowy
b. beztlenowych
wodr + reszta kwasowa -> kwas beztlenowy
2. Wykrywanie dwutlenku wgla
Podczas przepuszczania dwutlenku wgla przez wod wapienn, napierw nastpue z!tnienie, a nastpnie
ego zanik. "ya#ni te zawiska.
1$ %!tnienie wody wapienne est spowodowane poawienie! si wglanu wapnia w wyniku reakci&
'a()*$+ + ')+ 'a'), + *+)
+$ 'a'), + *+) + ')+ 'a(*'),$+
-est to reakca krasowienia wglanowego - zawisko rozpuszczania ska. krasowiecych przez wod z
dwutlenkie! wgla.
,. Waciwoci i zastosowania kwasw
a. *'l
ciecz,
/rcy,
bezbarwny
b. *+0
ciecz,
bezbarwny,
trucy,
nieorganiczny kwas beztlenowy
c. *+0)1 (warto#ciowo#2 34$
oleista ciecz,
bezbarwny,
higroskopiny,
bezwonny,
/rcy
d. *+0), (warto#ciowo#2 43$
ciecz,
bezbarwny,
trucy
e. *5), (warto#ciowo#2 3$
ciecz,
bezbarwny,
/rcy,
nieorganiczny kwas tlenowy
6. *+'),
ciecz,
bezbarwny,
bezwonny
prze!ys. 6ar!aceutyczny
prze!ys. spo/ywczy
prze!ys. !etalurgiczny
prze!ys. tworzyw sztucznych
!edycyna (sk.adnik wd leczniczych$
prze!ys. kos!etyczny (depilatory$
prze!ys. che!iczny (produkca siarki$
aku!ulator o.owiowy
prze!ys. 6ar!aceutyczny (polopiryna$
tworzywa sztuczne
!otoryzaca
#rodki czysto#ci
prze!ys. petroche!iczny
rolnictwo
prze!ys. che!iczny
dezyn6ekca
prze!ys. w.kienniczy i papierniczy
paliwa rakietowe
prze!ys. 6ar!aceutyczny
produkca per6u!
produkca lakierw i 6arb do drewna
rolnictwo
prze!ys. spo/ywczy
synteza wglanw
!edycyna
laboratoria che!iczne
!otoryzaca
sto!atologia
nawozy sztuczne
prze!ys. spo/ywczy
g. *,P)1 (warto#ciowo#2 3$
bezbarwny,
krystaliczny,
dobrze rozpuszczalny w wodzie,
dzia.a dra/nico na skr
Wodorotlenki
1. %asady s to wodne roztwory, ktre po.czone s z grup )* i pierwiastkie! z pierwsze bd7 drugie grupy.
5ato!iast wodorotlenek est po.czony z grup wodorotelnow )* i ato!e! !etalu.
KADY WODOROTLENEK TO ZAADA
LECZ NIE KADY WODOROTLENEK !ET
ZAAD"
%asada to wodorotlenek dobrze rozpuszczalny w wodzie.
2. )trzy!ywanie wodorotlenkw&
a. !etal + woda -> wodorotlenek + wodr
#Li $ H
#
O %& #LiOH $ H
#
#Na $ #H
#
O %& #NaOH $ H
#
b. tlenek !etalu + woda -> wodorotlenek
Na
#
O $ H
#
O %& #NaOH
M'O $ H
#
O %& M'(OH)
#
,. Waciwoci i zastosowania wodorotlenkw
a. 5a)*
substanca sta.a,
bia.y,
dobrze rozpuszcza si w wodzie,
higroskopiny,
/rcy
b. 8)*
substanca sta.a,
bia.y,
dobrze rozpuszcza si w wodzie,
higroskopiny,
/rcy
c. 'a()*$+
substanca sta.a,
bia.y,
trudno rozpuszcza si w wodzie,
/rcy
prze!ys. papierniczy
tworzywa sztuczne
#rodki czysto#ci
kleenie szk.a
prze!ys. kos!etyczny
prze!ys. spo/ywczy
aku!ulator niklowo-kad!owy
elektronika
budownictwo
produkca /ywno#ci
garbarstwo
sadownictwo i dezyn6ekca
9lenek
zasadowy
tworzy!y od
tlenu i
pierwiastkw z
4 i 44 grupy.
OLE
1. Nazewnictwo soli kwasw tlenowych
0ole !etali
Pierwsza cz#2 nazwy soli pochodzi od nazwy kwasu i ko:czy si na -an np.& sl kwasu siarkowego (34$ to
siarczan (34$ , sl kwasu azotowego (3$ to azotan (3$. ;ruga cz#2 nazwy pochodzi od nazwy !etalu. -e#li !etal
posiada tylko edn warto#ciowo#2 to e nie podae!y. 9ak sa!o e#li nie!etal tworzy tylko eden kwas to
warto#ciowo#ci nie!etalu tak/e nie podae!y. Przyk.ade! !o/e tu by2 kwas wglowy *+'), i ego sole
wglany. Przyk.ady soli&
<g0)1 - siarczan (34$ !agnezu
85), - azotan (3$ potasu
5a,P)1 - 6os6oran (3$ sodu
=e0)1 - siarczan (34$ /elaza (44$
0ole zasady a!onowe 5*1)*
" przypadku soli zasady a!onowe 5*1)* za!iast nazwy !etalu podae!y przyrostek >a!onu>. Przyk.ady&
5*15), - azotan (3$ a!onu
(5*1$+0)1 - siarczan (34$ a!onu
+. Nazewnictwo soli kwasw beztlenowych
0ole !etali
Pierwsza cz#2 nazwy nazwy pochodzi od nazwy kwasu i ko:czy si na -ek. 5a przyk.ad sl kwasu
chlorowodorowego to chlorek, sl kwasu bro!owodorowego to bro!ek, sl kwasu siarkowodorowego to
siarczek. ;ruga cz#2 nazwy pochodzi od nazwy !etalu. Przyk.ady soli&
5a'l - chlorek sodu
=e'l, - chlorek /elaza (444$
0ole zasady a!onowe 5*1)*
" przypadku soli zasady a!onowe 5*1)* za!iast nazwy !etalu podae!y przyrostek >a!onu>. Przyk.ady&
5*1'l - chlorek a!onu
5*1?r - bro!ek a!onu
3. Otrzymywanie soli
a. tlenowe
1$ !etal + kwas -> sl + wodr
Ca $ #HNO
*
%& Ca(NO
*
)
#
$ H
#
+$ kwas + zasada -> sl + woda
#HNO
*
$ Ca(OH)
#
%& Ca(NO
*
)
#
$ #H
#
O
,$ kwas + tlenek zasadowy -> sl + woda
#HNO
*
$ *CaO %& Ca(NO
*
)
#
$ #H
#
O
1$ tlenek kwasowy + zasada -> sl + woda
N
#
O
+
$ Ca(OH)
#
%& Ca(NO
*
)
#
$ H
#
O
b. beztlenowe
1$ !etal + nie!etal -> sl kwasu beztlenowego
M' $ Cl
#
%& M'Cl
#
+$ !etal + kwas -> sl + wodr
M' $ #HCl %& M'Cl
#
$ H
#
,$ tlenek zasadowy + kwas -> sl + woda
M'O $ #HCl %& M'Cl
#
$
H
#
O
1$ kwas + zasada -> sl + woda
#HCl $ M'(OH)
#
%& M'Cl
#
$
#H
#
O
@$ tlenek kwasowy + tlenek zasadowy -> sl
N
#
O
+
$ CaO %& Ca(NO
*
)
#