Podstawy technik wytwarzania PTWII

- projektowanie




wiczenie 4


Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)


Instrukcja laboratoryjna






Czowiek - najlepsza inwestycja
Projekt wspfinansowany przez Uni Europejsk
w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego





Warszawa 2011
2 wiczenie 4
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

1. WSTP
1.1. Cel wiczenia
wiczenie jest rozszerzeniem wiczenia Programowanie frezarki sterowanej nume-
rycznie (CNC). W ramach wiczenia studenci maj wykona wasne zadania na podstawie
otrzymanych rysunkw.
1.2. Zakres wymaganych wiadomoci
Poprawne przygotowanie do wiczenia wymaga zapoznania si z niniejsz instrukcj,
przypomnienia odpowiednich treci wykadw z Podstaw Technik Wytwarzania oraz Techno-
logii Urzdze Mechatroniki, a take przestudiowania informacji podanych w literaturze uzu-
peniajcej. Wymagane s informacje z wiczenia Programowanie frezarki sterowanej nu-
merycznie (CNC).
Zakres wymaganych wiadomoci jest nastpujcy:
budowa frezarki konwencjonalnej,
narzdzia (frezy) stosowane do obrbki,
parametry technologiczne wymagane do wykonania obrbki danego materiau (prdko
obrotowa, posuw, gboko skrawania),
bdy wykonania wyrobu.
2. WPROWADZENIE
2.1. Informacje oglne
Frezowanie na obrabiarkach numerycznych jest jedn z najczciej uywanych metod
ksztatowania wyrobw. Stosowana jest do wytwarzania wyrobw wymagajcych produkcji
rednio i wielkoseryjnej, przy bardzo duej powtarzalnoci wymiarowej. Zastpuje ona ob-
rbk na obrabiarkach konwencjonalnych, gdzie powtarzalno zaley od operatora (czynnik
ludzki). Wykorzystywane s tu te same narzdzia i parametry technologiczne obrbki.
Maszyny przemysowe oprcz ruchw X, Y, Z maj moliwo dodatkowych ruchw
poprzez skrcenie kadej z osi, automatyczn wymian narzdzia, ukad chodzcy, ukad
pomiarowy. S to wyspecjalizowane centra obrbcze przewidziane do wielkoseryjnej pro-
wiczenie 4 3
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

dukcji, gdzie obsuga jest sprowadzona do zamontowania materiau, usunicia gotowego wy-
robu i wymiany zuytych narzdzi.
Na rysunku 1 przedstawiono schemat rozmieszczenia poszczeglnych osi we frezarce
numerycznej.


Rys. 1. Ukad osi w frezarce numerycznej

Do prawidowego programowania frezarki numerycznej wymagana jest znajomo
kodu maszynowego (G kodu.). Dostpne s na rynku oprogramowania do tworzenia pro-
gramw w rodowisku przyjaznym dla uytkownika, gdzie wykonuje si rysunek wyrobu i
dobiera si poszczeglne narzdzia do obrbki oraz ich parametry pracy. Po wykonaniu
caego procesu nastpuje przekompilowanie caego programu do kodu zrozumiaego dla
maszyny. Kod wykorzystywany w maszynie pisany jest w instrukcji do wiczenia 4: Progra-
mowanie frezarki sterowanej numerycznie (CNC).

2.2. Literatura rdowa
1. Wolski P. Podstawy obrbki CNC tumaczenie z niemieckiego, REA, 1999
2. Wolski P. Programowanie obrabiarek CNC tumaczenie z niemieckiego, REA, 1999
3. http://www.cnc.info.pl//files/cnc_computer_numerical_control_programmig_basics.pdf
4. http://www.akcesoria.cnc.info.pl/oprogramowanie.htm - oprogramowanie uyte w
wiczeniu
5. http://www.machsupport.com/documentation.php - dokumentacja oprogramowania
4 wiczenie 4
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

3. STANOWISKO LABORATORYJNE
Stanowisko laboratoryjne skada si z frezarki oraz komputera PC.

Rys. 2. Frezarka CNC wykorzystana w wiczeniu.

Dostpne na wiczeniu urzdzenie posiada trzy osie sterowane niezalenie X, Y i Z,
operator ustala rwnie prdko obrotow wrzeciona. Ruch w paszczynie XY zapewnia
st frezarki, natomiast ruch w osi Z wykonuje wrzeciono. Na rysunku 2 pokazano podsta-
wowe elementy funkcjonalne frezarki:
1 stolik krzyowy wykonujcy ruch w paszczynie XY
2 o Z na ktrej zamocowany jest silnik z uchwytem narzdziowym
3 wymienny uchwyt narzdziowy
4 wycznik bezpieczestwa STOP

wiczenie 4 5
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie


Rys. 3. Widok ekranu programu sterujcego.

Na rysunku 3 przedstawiono widok ekranu programu sterujcego. Okno programu
mona podzieli na kilka grup:
1 program kodu maszynowego napisany w Gkodzie
2 obraz gotowego wyrobu
3 pozycje narzdzia
4 funkcje programu.
Kod programu pisany jest w dowolnym edytorze tekstu. Plik odczytywany ma mie
rozszerzenie txt.




6 wiczenie 4
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

4. REALIZACJA EKSPERYMENTW TECHNOLOGICZNYCH
4.1. Uwagi bhp
Podczas wykonywania w tym wiczeniu prac laboratoryjnych istnieje zagroenie pr-
dowe obrabiarki i przyrzdy pomiarowe s zasilane prdem przemiennym o napiciu 230 V.
Ponadto wirujce narzdzia powoduj rozrzucanie mikroskopijnych wirw si odrodkow.
Z tego wzgldu obserwacje procesu obrbki naley prowadzi z uyciem mikroskopw lub
okularw ochronnych. Poniewa frezy posiadaj ostre krawdzie to wszelkie czynnoci po-
mocnicze, takie jak mocowanie lub wyjmowanie narzdzi oraz elementw prbnych, naley
wykonywa przy wyczonych ruchach. Sposb przeprowadzania prb technologicznych de-
monstruje prowadzcy wiczenie.
4.2. Program wiczenia
Program wiczenia skada si z nastpujcych zada szczegowych:
1. Praktyczne poznanie budowy frezarki numerycznej.
2. Opracowanie procesu technologicznego zadanej czci.
3. Opracowanie programu.
4. Wprowadzenie programu do programu sterujcego frezarki.
5. Sprawdzenie programu na ekranie programu sterujcego.
6. Dokonanie ustawienia narzdzia.
7. Wykonanie obrbki.
8. Dokonanie pomiaru wykonanej czci.
9. Opracowanie sprawozdania.
4.3. Wykonanie zada
Manualna obsuga frezarki numerycznej. Proste programy wykonujce poszczeglne
etapy programowania frezarki CNC: obrbka powierzchni czoowej, nacicie rowka, wymia-
na narzdzi.
Przykadowy program do obrbki powierzchni. Tekst zaznaczony na niebiesko jest
komentarzem i nie jest odczytywany przez program. Program do planowania powierzchni:
wiczenie 4 7
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

;planowanie 100 mm dugoci dwukierunkowe w osi x
;98mm szerokoci + szeroko freza (nie 100 by nie wyj poza zakres)
;uyj frezu walcowego min 25mm szerokoci
;zacznij od lewego dolnego rogu, obok (po osi x) materiau na docelowej wysokosci, ustaw
tam zero
; tu zaczyna si waciwy program
G90 ; szybki posuw
G21 ; Definicja grnej wartoci granicznej zabronionej strefy
F50 ; prdko posuwu 50% wartoci maksymalnej ustawionej w programie
G00 X0. Y0. Z0. ; szybki posuw do punktu x = 0, y = 0, z = 0
M03 ; wczenie prawych obrotw wrzeciona
; ruch jaowy, ze wzgldu na czas potrzebny do ustalenia prdkoci obrotowej
G01 Z1 ; Interpolacja liniowa ruch w osi z 1mm do gry
G01 Z0 ; Interpolacja liniowa ruch do materiau o 1 mm chodzi o czas na rozpdzenie wrze-
ciona
; pocztek ruchu roboczego
X100 ; ruch stou o 100 mm w osi x
Y20 ; ruch stou o 20 mm w osi y
X0 ; ruch stou o 100 mm w osi x kierunek przeciwny
Y40 ; ruch stou o 20 mm w osi y
X100 ; ruch stou o 100 mm w osi x
Y60 ; ruch stou o 20 mm w osi y
X0 ; ruch stou o 100 mm w osi x kierunek przeciwny
Y80 ; ruch stou o 20 mm w osi y
X100 ; ruch stou o 100 mm w osi x
Y98 ; ruch stou o 18 mm w osi y
X0 ; ruch stou o 100 mm w osi x kierunek przeciwny
;koniec ruchu roboczego
M05 ; wyczenie wrzeciona
M30 ; koniec programu
; koniec programu
8 wiczenie 4
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

Przykad zadania na grawerowanie rysunku:

Rys. 4 . Grawerowanie domku.
Program
; 50mm szerokoci 40mm wysokoci
; uyj nawiertaka, ustaw go 2,5 - 2,8 mm nad powierzchnia dla gbokoci 0,5-0,2mm
; zacznij od lewego dolnego rogu
G90
G21
F50
G00 X0. Y0. Z0.
M03
X30
G01 Z-3
X45
Y25
X5
Y0
X30
Y20
X40
Y0
Z0
G00 X15 Y10
G01 Z-3
X20
wiczenie 4 9
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

Y20
X10
Y10
X15
Y20
Z0
G00 X20 Y15
G01 Z-3
X10
Z0
G00 X5 Y25
G01 Z-3
X0
X10 Y37
X30
Y30
X35
Y40
X30
Y37
Z0
G00 X35 Y37
G01 Z-3
X40
X50 Y25
X45
Z0
G00 X38.5 Y10
G01 Z-3
X37
Z0
10 wiczenie 4
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

G00 X35 Y15
G01 Z-3
Z3
;KONIEC
M05
M30
Koniec programu grawerowani domku.

Przykad liter z alfabetu:
A B C D E
G01 Z-3
X10 Y30
X10 Y-30
Z3
G00 X-5 Y15
G01 Z-3
X-10
Z3
G00 Y-15 X25
G01 Z-3
Y30
X5
G02 Y-15 R7.5
G02 Y-15 R7.5
G01 Z3
G00 X18
X15 Y7.5
G01 Z-3
G02 X-15 R7.5
G01 Y15
G02 X15 R7.5
G01 Z3
G00 Y-22.5 X10
G01 Z-3
Y30
G02 X10 Y-10
R10
G01 Y-10
G02 X-10 Y-10
R10
G01 Z3
G00 X20
X12
G01 Z-3
X-12
Y15
X10
X-10
Y15
X12
Z3
G00 Y-30 X10

Kady student na zajcia ma przynie program, ktry na materiale o powierzchni X =
100 mm i Y = 60 mm, bdzie zawiera imi i nazwisko do wygrawerowania. Gboko skra-
wania maksymalnie 1 mm. Przykad na rysunku 3.
Na podstawie otrzymanego rysunku napisa program. Wykona symulacj ruchw na-
rzdzia w programie MACH 3. Wykona frezowanie w materiale.
5. SPRAWOZDANIE Z WICZENIA
Sprawozdanie z wiczenia powinno zawiera: uwagi bhp, program wiczenia, czyli
tre zada, opracowanie zada w postaci szkicw, podanie zastosowanych wartoci para-
wiczenie 4 11
Obrbka na frezarce sterowanej numerycznie (CNC)






Podstawy technik wytwarzania
PTW projektowanie

metrw i warunkw technologicznych eksperymentw, wyniki eksperymentw, ilustracje
wynikw wykresami, oszacowania bdw pomiarw oraz wnioski dotyczce przeprowadzo-
nych dowiadcze.
6. LITERATURA UZUPENIAJCA
1. Wolski P. Podstawy obrbki CNC tumaczenie z niemieckiego, REA, 1999
2. Wolski P. Programowanie obrabiarek CNC tumaczenie z niemieckiego, REA, 1999
3. http://www.cnc.info.pl//files/cnc_computer_numerical_control_programmig_basics.pdf
4. http://www.akcesoria.cnc.info.pl/oprogramowanie.htm - oprogramowanie uyte w
wiczeniu
5. http://www.machsupport.com/documentation.php - dokumentacja oprogramowania