ULTRADWIKI I ICH

ODDZIAYWANIE NA PRODUKTY
SPOYWCZE
Paulina Wolska
Inynieria Chemiczna i Procesowa III rok
UWM w Olsztynie
Olsztyn, dn 21.05.2014
1
PLAN PREZENTACJI
1. Demonstracja czym s dwiki.
2. Co to s ultradwiki? Podzia ultradwikw.
3. Gowica ultradwikowa budowa.
4. Zjawisko piezoelektryczne.
5. Waciwoci ultradwikw wykorzystywane w
pomiarach.
6. Zalety stosowania ultradwikw.
7. Zastosowanie ultradwikw.
2
CO TO S ULTRADWIKI?
S to wibracje powietrza o czstotliwoci
przedziau 20kHz-100MHz.
Falami ultradwikowymi nazywamy fale
mechaniczne propagowane w ciaach staych,
cieczach , gazach (innych ni powietrze).
Dzielimy na ultradwiki:
Niskie
natenie
(poniej
1 W/cm
2
)
Wysokie
natenie
(powyej
1000 W/cm
2
)
3
GOWICA ULTRADWIKOWA
1- obudowa;
2- przetwornik ultradwikowy
w ksztacie cienkiej koowej pytki;
3- gniazdo do poczenia kocwki
kabla;
4- warstewka osonowa
z tworzywa sztucznego;
5- specjalna warstewka materiau
Zapobiegajca promieniowaniu
od tyu;
6- przewody.
4
ZJAWISKO PIEZOELEKTRYCZNE
Jednym ze sposobw wytworzenia fali
ultradwikowej jest wykorzystanie drgajcego
mechanicznie rda, ktre przekazuje energi do
orodka z nim sprzonego.
Pord wielu materiaw piezoelektrycznych w
gowicach ultradwikowych powszechnie uywa
si piezoceramik, np. spiekw cyrkonianu oowiu
PbZrO3 i tytanianu oowiu PbTiO3 - okrelanych
umownie jako PZT (Pb-Zr-Ti).
5
WACIWOCI FAL ULTRADWIKOWYCH
WYKORZYSTYWANE W BADANIACH YWNOCI
1. Prdko fali.
2. Wspczynnik pochaniania
fali
3. Impedancja akustyczna
zaley od sprystoci
wzdunej materiau i
gstoci
c=f
jest miar
zmniejszania si
amplitudy drga fali
ultradwikowej gdy
przechodzi ona przez
materia.
jest miar reakcji
orodka na fal
akustyczn. Z=c.
Jednostk impedancji
akustycznej jest Rayl
posiadajcy wymiar
[kgm
-2
s
-1
]
6
ZALETY STOSOWANIA ULTRADWIKW
I. Pozwalaj na pen automatyzacj procesw.
II. Badania prowadzone s w sposb nieinwazyjny
i bezdotykowy (zapewniajcy bezpieczestwo
ywnoci).
III. Charakteryzuj wewntrzn struktur
materiau, niewidoczn goym okiem.
IV. Otrzymuje si pomiar natychmiastowy
dokadny, cigy, bezdotykowy, w
nieograniczonym zakresie nate, brak
zakce.
V. Ograniczaj moliwo popenienia bdu.
7
Przetwornik ultradwikowy dociskany jest do
materiau, ktry ma by analizowany. Nastpnie
generowany jest impuls o znanej czstotliwoci
i mierzony czas przejcia przez prbk.
Pomiar gruboci bezporednio na linii
produkcyjnej
Mona zmierzy: warstw czekolady na ciastku,
tuszczu w tkance misnej, grubo skorupki
jaja.
POMIAR GRUBOCI
8
WYKRYWANIE CIA OBCYCH
Produkty spoywcze s akustycznie przejrzyste,
dlatego moemy stosowa ultradwiki do
wykrywania cia obcych.
Gdy impuls ultradwikowy nadawany jest do
prbki to odbija si od kadej powierzchni, ktr
napotyka.
Obecno obiektu w prbce mona okreli przez
pomiar interwau czasowego pomidzy impulsem
ultradwikowym odbitym od obiektu a
impulsem odbitym od ciany pojemnika.
9
OKRELENIE SKADU
Zastosowanie ultradwikw do okrelenia skadu
polega na zmianie waciwoci fal
ultradwikowych(prdkoci, impedancji,
wspczynnika pochaniania) w produktach o
zoonym skadzie.
Gdy stenie cukru w roztworze wzrasta o 1% to
prdko rozchodzenia si fali ultradwikowej w
tym roztworze wzrasta o 4 m/s.
10
WIELKO CZSTECZEK
Ultradwikami moemy zmierzy wielko czstek
staych wchodzcych w skad emulsji, zawiesin,
pian.
Sposb okrelenia jest analogiczny do rozpraszania
wiata. Fala ultradwikowa jest rozpraszana
przez orodek przez ktry przechodzi.
Od stopnia rozproszenia zaley prdko
przechodzenia fali i wspczynnik pochaniania.
11
CO MOEMY JESZCZE OKRELA ZA POMOC
ULTRADWIKW
Co okrelamy Parametr Co okrelamy Parametr
Stenie cukru w
roztworze wodnym
c
Wielko kuleczek
tuszczu w mleku
c,
Triacyloglicerole w
tuszczu
c,
Tekstura
herbatnikw
c,
Zawarto alkoholu
w napojach
c
Stenie
biopolimerw w
elach
c,
Wielko
pcherzykw
powietrza
c, , Z
Monitorowanie
reakcji
enzymatycznych
c,
Skad mleka c, Jako jaj c,
Stosunek tuszczu do
chudego misa
c,
Poziom cieczy w
zbiorniku
t
Ilo wody w misie c,
Prdko przepywu
cieczy
t
Dojrzao owocw c, , Z
Obrazowanie
wzrostu
drobnoustrojw
t, Z
12
TWORZENIE EMULSJI
13
HOMOGENIZACJA
14
ODGAZOWANIE
Ultradwiki usuwaj pcherzyki gazu z
roztworu.
Czsto robi si je przed pomiarem wielkoci
czstek, aby unikn bdw pomiaru.
Powoduje to cykl naprzemiennego wysokiego i
niskiego cinienia.
15
16
DZIKUJ ZA UWAG
17
BIBLIOGRAFIA
Advances in theapplication of ultrasoundin
food analysis andprocessing
D. Julian McClements
Strona internetowa firmy Hielscher
hielscher.com
Yogurt from ultrasound treated milk:
monitoring of fermentation process and
evaluation of product quality characteristics
Panagiotis Sfakianakis & Constantina Tzia
18