Przemiany Demograficzne

Przemiany
demografczne
Pomorza Zachodniego
w latach 2002-2012
Czowiek najlepsza inwestycja
Szczecin 2013
Przedmowa
Mamy przyjemno zaprezentowa Pastwu kolejn ju, wspln publikacj Obserwa-
torium Integracji Spoecznej i Zachodniopomorskiego Orodka Bada Regionalnych, ktra
jest efektem wsppracy Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Zachodniopomorskie-
go i Urzdu Statystycznego w Szczecinie.
Autorzy, przy tworzeniu niniejszego opracowania podjli prb przekazania informa-
cji statystycznych w moliwie przystpny sposb. Mamy nadziej, e odejcie od herme-
tycznych w odbiorze form zestawienia danych w tabelach i zastosowanie atrakcyjniejszej
Zredagowanie niniejszego zbioru informacji w formule ilustrowanego przewodnika
z aktualnym stanem procesw i zjawisk natury demograficznej, ich odniesieniem i porw-
naniem ze stanem sprzed lat dziesiciu oraz zaobserwowaniem ksztatujcych si tren-
dw i kierunkw zmian.
cowania wewntrz wojewdztwa zachodniopomorskiego oraz przedstawienie pozycji
wojewdztwa na tle pozostaych regionw kraju. Przyjta forma opracowania docelowo
powinna uatwi Odbiorcom dokonywanie oceny sytuacji poszczeglnych jednostek tery-
torialnych.
Publikacja zostaa opatrzona syntetycznym komentarzem analitycznym, w ktrym

sicioleciu na Pomorzu Zachodnim.
Ze wzgldu na ograniczon objto wydawnictwa, niektre zagadnienia s jedynie
zasygnalizowane i maj zachca do signicia po bogate zasoby informacyjne staty-
styki publicznej. Pomoc w uzyskaniu szerokiego dostpu do wynikw bada oferuje wszy- -
stkim zainteresowanym Zachodniopomorski Orodek Bada Regionalnych Urzdu Staty-
stycznego w Szczecinie oraz Obserwatorium Integracji Spoecznej.
Zapraszamy Pastwa do lektury tej publikacji, wyraajc jednoczenie nadziej,
e stanie si ona cennym rdem informacji dla wszystkich osb zainteresowanych
tematyk spoeczn i nie tylko.
Dorota Rybarska -Jarosz
Dyrektor
Regionalnego Orodka Polityki Spoecznej
Urzdu Marszakowskiego
Wojewdztwa Zachodniopomorskiego
Dominik Rozkrut
Dyrektor
Urzdu Statystycznego w Szczecinie
szaty graficznej pozwoli na poszerzenie krgu odbiorcw wydawnictw statystycznych.
po dekadzie przemian demograficznych, daje czytelnikowi moliwo zapoznania si
Zastosowana formua graficznej prezentacji zjawisk umoliwia uwypuklenie ich zrni-
opisano procesy demograficzne oraz najwaniejsze zmiany, jakie zaszy w ostatnim dzie-
Wydawca:
Urzd Marszakowski Wojewdztwa Zachodniopomorskiego
Regionalny Orodek Polityki Spoecznej
ul. Korsarzy 34
70-540 Szczecin
Zesp autorski:
Obserwatorium Integracji Spoecznej
Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Zachodniopomorskiego
oraz
Zachodniopomorski Orodek Bada Regionalnych
Urzd Statystyczny w Szczecinie
Redakcja:
Zesp Obserwatorium Integracji Spoecznej
ul. Starzyskiego 3-4, p. III, pok. 319
70-506 Szczecin
tel. 91 42 53 640
e-mail: ois@wzp.pl
www.ois.wzp.pl
druk:
Przedsibiorstwo Produkcyjno-Handlowe
ZAPOL Dmochowski, Sobczyk Sp. j.
al. Piastw 42, 71-062 Szczecin
tel. +48 91 435 19 00, www.zapol.com.pl
Nakad: 500 egz.
Egzemplarz bezpatny
ISBN: 978-83-7518-635-2
Funduszu Spoecznego, Program Operacyjny Kapita Ludzki, Priorytet I Zatrudnianie
i integracja spoeczna, Dziaanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji
spoecznej, projekt Koordynacja na rzecz aktywnej integracji.
3

Spis treci
Przedmowa ............................................................................................................ 1
I. Wyniki bada synteza ................................................................................... 4
1. Bilans ludnoci ............................................................................................... 4
2. Maestwa i rozwody .................................................................................... 5
3. Urodzenia i podno ...................................................................................... 7
4. Zgony, umieralno i trwanie ycia ................................................................. 8
5. Ruch wdrwkowy ......................................................................................... 9
6.
w wojewdztwie zachodniopomorskim ......................................................... 10
7. Prognoza liczby ludnoci .............................................................................. 15
II. Zjawiska demograficzne wedug powiatw
...................... 17
III. Wojewdzkie zrnicowanie zjawisk demograficznych .......................... 50
IV. Zasoby informacyjne polskiej statystyki publicznej ................................. 70
1. Podstawy funkcjonowania polskiej statystyki publicznej ............................. 70
2. Badania statystyczne ................................................................................... 70
3. Udostpnianie wynikw bada ..................................................................... 71
4. Dziaalno Urzdu Statystycznego w Szczecinie ...................................... 76
5. Informatorium US w Szczecinie ................................................ 77
V. Zachodniopomorski Orodek Bada Regionalnych ................................. 78
VI. Obserwatorium Integracji Spoecznej ........................................................ 79
..................
wojewdztwa zachodniopomorskiego ..................................
4
PRZEMIANY DEMOGRAFICZNE POMORZA ZACHODNIEGO W LATACH 2002-2012
I. Wyniki bada synteza
1. Bilans ludnoci
Bilans ludnoci obejmuje zagadnienia zwizane ze stanem i rozwojem liczebnym populacji oraz

1.1. Stan i rozwj liczebny ludnoci
Liczba ludnoci wojewdztwa zachodniopomorskiego wedug stanu w dniu 31.12.2012 r. wynosia
1 721 405 osb, co stanowio 4,5% ludnoci Polski i lokowao wojewdztwo na 11. miejscu. W strukturze
ludnoci wedug miejsca zamieszkania przewaaa ludno miejska. W miastach mieszkao 1 183,6 tys.
osb (5,1% ogu ludnoci miejskiej w kraju), a na wsi 537,8 tys. osb (3,5% ogu ludnoci wiejskiej).
W porwnaniu do 2002 r. liczba ludnoci w wojewdztwie zwikszya si o 23 687 osb (o 1,4%),
w miastach o 5 204 osoby (o 0,4%), a liczba mieszkacw wsi wzrosa o 18 483 osoby (o 3,6%).
Wspczynnik urbanizacji w 2012 r. by wyszy ni przecitnie w kraju (68,76%, wobec 60,56%).
W 2012 r., podobnie jak w 2002 r., odnotowano ujemny przyrost rzeczywisty ludnoci, ktry przy-
j warto minus 1 359 (minus 473 w 2002 r.) i plasowa wojewdztwo zachodniopomorskie na 10.,
ostatniej pozycji w kraju, wrd wojewdztw z ujemn wartoci tej miary.
Zmiany liczby ludnoci, tzw. przyrost rzeczywisty, powodowane s dwoma rodzajami procesw
dzeniami i zgonami) oraz ruchem wdrwkowym (zobrazowanym saldem migracji rnic midzy lu-
dnoci napywow a odpywow).
Ujemny przyrost rzeczywisty ludnoci w 2012 r. jest wynikiem ujemnego salda migracji przewy-
szajcego przyrost naturalny. Skadniki bilansu ludnoci (przyrost naturalny, saldo migracji i przyrost rze-
czywisty) odmiennie ksztatoway si w zachodniopomorskich miastach i wsiach. Dodatnie wartoci ska-
dnikw wystpoway na wsi, w miastach ujemne.
1.2.
Struktur ludnoci ze wzgldu na pe ksztatuj zarwno procesy ruchu naturalnego, jak i ruchu
wdrwkowego. W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. na 100 dziewczynek rodzio sie przecitnie
107 chopcw (w kraju 106). Obserwuje si rownie odmienny model wymierania kobiet i mczyzn
(wiksze prawdopodobiestwo zgonu mczyzn wystpuje w kadej grupie wieku). W przypadku ruchw
wdrwkowych czynniki o charakterze spoeczno -ekonomicznym wpywaj na przemieszczanie si
kobiet i mczyzn.
W latach 2002-2012 struktura ludnoci wedug pci nie ulegaa zmianie kobiety stanowiy wiksz
cz mieszkacw wojewdztwa, a ich udzia w 2012 r. ksztatowa si na poziomie 51,3% (w kraju
51,6%). Wspczynnik feminizacji, podobnie jak w 2002 r., wynis 105,3 (w kraju 106,6). Obserwuje
si zjawisko feminizacji zachodniopomorskich miast (na 100 mczyzn przypadao 108,6 kobiet) oraz
maskulinizacji zachodniopomorskich wsi (na 100 mczyzn przypadao 98,4 kobiet).
W zwizku z tym, e rodzi si wicej chopcw, w modszych grupach wieku wystpuje przewaga
chopcw nad dziewcztami. Na skutek wyszej umieralnoci mczyzn oraz odmiennych dla obu pci
procesw migracyjnych relacje pci ulegaj zmianom i w konsekwencji ulegaj odwrceniu (w woje-
wdztwie od grupy wiekowej 45-49 lat, w miastach 40 -44 lata, na wsiach 65 -69 lat).
zmianami struktur demograficznych, gwnie wedug pci i wieku.
Struktura demograficzna wedug pci i wieku
demograficznych ruchem naturalnym (zobrazowanym przyrostem naturalnym rnic midzy uro-
5
I. WYNIKI BADA SYNTEZA
Udzia ludnoci modej (0-14 lat) w oglnej liczbie ludnoci wojewdztwa zachodniopomorskiego
w 2012 r. stanowi 14,6% (w miastach 13,5%, na wsiach 17,0%), a udzia ludnoci starszej (65 lat
i wicej) odpowiednio 13,2%, 14,4% i 10,7%. W 2002 r. ludno w wieku 0-14 lat stanowia 17,7%
Mediana wieku mieszkacw wojewdztwa zachodniopomorskiego w 2012 r. wynosia 39,0 lat
(w 2002 r. 35,8 lat). Wiek rodkowy kobiet (40,8 lat) by wyszy ni wiek rodkowy mczyzn (37,5 lat);
w 2002 roku odpowiednio 37,8 lat i 33,9 lat). rodkowy wiek mieszkacw zachodniopomorskich miast
w 2012 r. to 40,2 lat, a mieszkacw wsi 36,6 lat.

W wojewdztwie zachodniopomorskim, podobnie jak w kraju, obserwuje si przesunicie w struk-
turze ludnoci wedug ekonomicznych grup wieku. W 2012 r. udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym
zwikszy si od 2002 r. o 3,4 p. proc. do 17,1%, przy wzrocie liczebnoci tej grupy o 27,1% (w kraju
17,8%; wzrost odpowiednio o 2,7 p. proc. i o 19,0%). Odsetek ludnoci w wieku przedprodukcyjnym
zmniejszy si o 4,7 p. proc. do 17,9%, przy spadku liczebnoci ludnoci o 19,7% (w kraju 18,3%;
spadek odpowiednio o 4,4 p. proc. i o 18,4%). Ludno w wieku produkcyjnym (mczyni 18 -64 lata,
kobiety 18 -59 lat) stanowia 65,0% ogu ludnoci wojewdztwa (wobec 63,7% w 2002 r.), a liczebno
tej grupy w odniesieniu do 2002 r. wzrosa o 3,4% (w kraju 63,9%, 62,2% w 2002 r. wzrost o 3,4%).
Kobiety stanowiy 47,0% tej subpopulacji (w 2002 r. 48,5%).
Na skutek zmian w ekonomicznych grupach wieku w 2012 r. spada warto wspczynnika obci-
enia ekonomicznego na 100 osb w wieku produkcyjnym przypadao 53,9 osb w wieku nieproduk-
cyjnym, wobec 56,9 w 2002 r. (w kraju 56,6, wobec 60,7 w 2002 r.).
2. Maestwa i rozwody
2.1. Maestwa
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim zawarto 8 559 zwizkw maeskich, tj. o 11,3%
wicej ni w 2002 roku. Wzrost liczby zawieranych maestw w miecie wynis 6,6%, natomiast
na wsi o 22,4%. Wspczynnik natenia maestw, czyli liczba zawartych maestw na 1000 ludnoci
uksztatowa si na poziomie 5,0 (w 2002 r. 4,5), z tego w miastach wynis 4,9, a na wsiach 5,2.
W 2012 r. kobiety i mczyni najczciej zawierali zwizek maeski w wieku 25-29 lat odpowiednio
37,8% i 38,7%. W miastach odsetki te wyniosy odpowiednio 39,7% i 37,6%, natomiast na wsiach ko-
biety najczciej wychodziy za m w wieku 20 -24 lata (35,1%) a mczyni w wieku 25 -29 lat (41,0%).
W wojewdztwie zachodniopomorskim, podobnie jak w kraju, obserwuje si przesunicie mediany
wieku nowoecw. W 2012 r. wyniosa ona w przypadku mczyzn 29,8 lat, a wrd kobiet 27,6 lat
(wobec odpowiednio 26,9 lat i 24,7 lat w 2002 r. w kraju odpowiednio 28,5 lat i 26,4 lat, wobec 26,2
lata i 24,2 lata). W miastach wiek rodkowy nowoecw by wyszy od przecitnej dla wojewdztwa
i w 2012 r. przyj warto 30,3 lat dla mczyzn i 28,1 lat dla kobiet.
Zdecydowana wikszo zawieranych maestw (76,5%) to maestwa zawarte po raz pierwszy
(tzn. panny z kawalerem), w miastach 72,3%, na wsiach 81,6%.
Wrd kobiet zawierajcych zwizek maeski dominoway panie z wyksztaceniem wyszym
i

rednim w miastach, a rednim na wsiach, natomiast wrd mczyzn panowie z wyksztaceniem
rednim.
W 64,1% zawartych maestw w 2012 r. oboje nowoecy posiadali aktywny status na rynku
pracy, przy czym 32,7% z nich byo pracownikami najemnymi w sektorze prywatnym. W 15,3% (32,7%
(w miastach 15,9%, na wsiach 21,7%), a udzia ludnoci w wieku 65 lat i wicej odpowiednio 11,6%,
11,9% i 11,0%. Udzia ludnoci modej z roku na rok maleje, przy wzrocie udziau ludnoci starszej.
6
w 2002 r.) zawartych maestw ona pozostawaa na utrzymaniu wspmaonka, a w 2,7% (11,1%
w 2002 r.) zwizkw maeskich taka sytuacja dotyczya ma.
Maestwa wyznaniowe, czyli zawarte w kocioach i jednoczenie zarejestrowane w urzdach stanu
cywilnego, w 2012 r. stanowiy 51,3% (61,8% w 2002 r.) ogu maestw nowo zawartych w wojewdz-
twie zachodniopomorskim (w kraju 64,0%, wobec 73,4% w 2002 r.). Na wsi odsetek maestw wy-
znaniowych by wyszy ni w miecie (54,3%, wobec 49,9% w 2002 r. 68,2%, wobec 59,1%). W Polsce
udzia maestw wyznaniowych na wsi ksztatowa si na poziomie 71,4%, a w miastach 58,7%
(w 2002 r. odpowiednio 81,9% i 67,8%).
2.2. Rozwody i separacje
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim rozwiody si 3 293 pary, tj. o 482 (o 17,1%) wicej ni
w 2002 r. Wskanik przeprowadzonych rozwodw w przeliczeniu na 1000 ludnoci wynis 1,9 (w kraju
1,7). Na 1000 zawartych maestw przypado 385 rozwodw (365 w 2002 r.); w kraju odpowiednio 316
i 237 w 2002 r. Zdecydowanie wicej rozpadw zwizkw odnotowano w miastach (79,0% oglnej
liczby rozwodw, w kraju 75,4%). Na 1000 zawartych maestw w miastach przypado rednio 450
rozwodw, na wsi 249 (w kraju odpowiednio 407 i 188).
Pozwy rozwodowe czciej wnosiy kobiety. W 2012 r. z powdztwa ony orzeczono 68,4% rozwo-
dw, wobec 68,3% w 2002 roku (w kraju 68,2%, wobec 68,5% w 2002 r.) W 2012 r. najwicej kobiet
w momencie wniesienia powdztwa byo w wieku 30-34 lata (19,7%, z tego w miastach 20,0%,
a na wsiach 18,7%), a mczyzn w wieku 35-39 lat (19,3% mczyzn w wojewdztwie zachodnio-
pomorskim i 21,6% na wsiach; w miastach najwicej mczyzn w momencie wniesienia powdztwa byo
w wieku 30-34 lat 19,2%).
Spord rozwodzcych si 54,1% to osoby pracujce (niemal poowa jako pracownicy najemni
w sektorze prywatnym). Ze wzgldu na okres trwania maestwa, tj. od daty zawarcia do momentu
wniesienia pozwu, w 2012 r. najczciej pozwy rozwodowe wnosiy maestwa ze staem 2-4 letnim
(18,9%), 5 -9 letnim (18,8%) oraz 10-14 letnim (14,8%).
Najczciej rozwodziy si maestwa bezdzietne (43,2%) oraz z jednym dzieckiem (36,6%).
W 2012 r. przecitna liczba dzieci w rozwiedzionych maestwach (uwzgldniajc tylko maestwa
z dziemi) wynosia 1,46, przy czym bya ona wysza na wsi ni w miecie (1,62 wobec 1,41). Najcz-
ciej wykonywanie wadzy rodzicielskiej nad maoletnimi dziemi sd powierza matce (66,1% rozwo-
dw maestw posiadajcych maoletnie dziecko na utrzymaniu), znacznie rzadziej razem matce i ojcu
(27,4%) lub tylko ojcu (5,2%).
W 2012 r. zwikszy si o 0,2 p. proc. w porwnaniu z 2002 r. udzia rozwodw bez orzekania
o winie (74,9% wszystkich rozwodw). Gwn przyczyn rozpadu zwizku maeskiego w 2012 r.
(ogem oraz bez orzeczenia o winie) bya niezgodno charakterw oraz niedochowanie wiernoci.
Wrd rozwodw z orzeczon win przewaay rozwody z winy maonka, ktrych udzia w oglnej licz-
bie wszystkich rozwodw zmniejszy si w porwnaniu z 2002 rokiem (o 1,4 p. proc.) i wynis 16,8%.
Najczstsz przyczyn rozwodw z winy ma w 2012 r. byo naduywanie alkoholu (7,3% wszystkich
rozwodw, a 43,6% rozwodw z winy ma) oraz niedochowanie wiernoci (analogicznie 7,0% i 41,6%).
W 2012 r. odnotowano 68 separacji, wobec 67 w 2002 r. (w kraju 2 515, tj. o 5,1% mniej ni
w 2002 r.). Zdecydowana wikszo par przeprowadzajcych rozwd lub separacj zamieszkiwaa
miasta. Podobnie jak w maestwach rozwiedzionych, wrd separowanych maestw w 2012 r.
przewaay bezdzietne maestwa (58,8%), na pozostae przypadao rednio 1,5 dzieci.
7
3. Urodzenia i podno
3.1. Urodzenia
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim odnotowano 16 043 urodzenia, w tym 15 970
urodze ywych. W porwnaniu z 2002 r. liczba urodze ywych wzrosa o 1,6% (w kraju wzrost o 9,2%).
Wzrost urodze obserwowano w miastach (o 4,6%), natomiast na wsi wystpi spadek (o 3,3%).
W 2012 r. wrd noworodkw przewaali chopcy (51,6%; w kraju 51,4%), przy czym liczba urodze
ywych chopcw wzrosa w porwnaniu z 2002 r. o 1,7%, a liczba urodze ywych dziewczynek
o 1,6%.
Wspczynnik urodze ywych (na 1000 ludnoci) w 2012 r. utrzyma si na poziomie z 2002 r.
i wynis 9,3. W kraju wskanik natenia urodze by wyszy ni w wojewdztwie zachodniopomor-
skim i ksztatowa si na poziomie 10,0. W miastach obserwuje si nisz warto tego wskanika ni
na wsi (odpowiednio 8,7 wobec 10,6).
W 2012 r., podobnie jak w latach poprzednich, najwikszy udzia w urodzeniach ywych ogem
miay urodzenia pierwszej kolejnoci (okoo 49,6% wszystkich urodze). Dla urodze pierwszej i drugiej
kolejnoci nieco wysze udziay notowano w miastach (50,6% i 35,7%, wobec 53,9% i 30,4% w 2002r.)
natomiast dla urodze trzeciej oraz czwartej i dalszych kolejnoci na wsiach (11,0% i 8,4%, wobec
12,8% i 14,1% w 2002 r.).
Najwicej urodze ywych w miastach odnotowano wrd matek w wieku 25 -29 lat (34,9%) oraz
30 -34 lata (30,1%), a na wsi w wieku 25 -29 lat (33,5%) i 20 -24 lata (26,3%). Dla urodze przez matki
w modszych grupach wieku (poniej 24 roku ycia) obserwowano wysze udziay urodze na wsiach,
natomiast dla matek w starszych grupach wieku (25 -39 lat) w miastach.
Wiek rodkowy matek w 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim wynis 28,6 lat (w kraju
28,9 lat), w tym w miastach by wyszy ni na wsi (29,3 lat, wobec 27,3 lat).
W wojewdztwie zachodniopomorskim udzia urodze pozamaeskich w urodzeniach ywych
w 2012 r. by najwyszy w kraju i wynis 40,1% (37,4% w miastach i 44,9% na wsiach).
3.2. Podno i dzietno
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim wspczynnik dzietnoci, okrelajcy liczb dzieci,
ktr urodziaby przecitnie kobieta w cigu caego okresu rozrodczego midzy 15 a 49 rokiem ycia,
gdyby przez cay okres rozrodczy panoway warunki reprodukcji charakterystyczne dla badanego okre-
su, wynis 1,228 (w kraju 1,299). Oznacza to, e na 10 kobiet w wieku 15 -49 lat przypado rednio
12 urodzonych dzieci. Podobnie jak w kraju, obszary wiejskie charakteryzoway si wyszym poziomem
wspczynnika dzietnoci ni obszary miejskie (1,418 wobec 1,130). Poziom notowanej w 2012 r. repro-
dukcji nie gwarantuje prostej zastpowalnoci pokole, gdy wspczynnik ten jest niszy o okoo 1,51-

(2,10-2,15). Wspczynnik dynamiki demograficznej przedstawiajcy relacj liczby urodze ywych
do liczby zgonw uksztatowa si w 2012 r. na poziomie 0,968 (w kraju 1,004).
-1,56 p. proc. od wielkoci optymalnej wskanika korzystnego dla stabilnego rozwoju demograficznego
8
Wspczynnik podnoci oglnej, mierzcy natenie urodze w stosunku do populacji kobiet
w wieku zdolnoci rozrodczej (15 -49 lat), w wojewdztwie zachodniopomorskim wykazuje tendencj
zblion do wspczynnika dzietnoci.
W wojewdztwie zachodniopomorskim od 2002 r. wskanik ten zwikszy si z 34,65 do 38,40
w 2012 r. (w kraju wspczynnik podnoci by wyszy i wynis 41,01 w 2012 r., wobec 35,23 w 2002 r.).
Na skutek zmian podnoci, zakadania i rozpadu maestw, zmienia si model rodziny i gospo-

wzrost liczby rodzin bezdzietnych.
darstwa domowego. Obecnie dominuj rodziny z jednym dzieckiem, ale naley zaznaczy intensywny

4. Zgony, umieralno i trwanie ycia
4.1. Zgony
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim odnotowano 16 496 zgonw, tj. o 11,2% wicej ni
w 2002 r. W miastach obserwowano wzrost o 12,3%, natomiast na wsi o 8,6%.
W 2012 r. wspczynnik zgonw wzrs z 8,8 w 2002 r. do poziomu 9,6; w miastach warto tego
miernika wzrosa z 8,8 w 2002 r. do 9,8 w 2012 r., a na wsiach z 8,6 do 9,1 na 1000 osb.
W 2012 r. w oglnej liczbie osb zmarych 53,6% stanowili mczyni, tj. o 2,0 p. proc mniej ni
w 2002 r., przy czym najwicej mczyzn zmaro w grupie wiekowej 60 -69 lat (24,8%), natomiast kobiet
80-89 lat (38,2%). Najwikszy udzia stanowiy zgony mczyzn onatych (55,4%), a wrd kobiet
zgony wdw (59,6%). Analizujc struktur zgonw wedug wyksztacenia najwikszy udzia zgonw noto-
wano wrd mczyzn z wyksztaceniem podstawowym 34,7% oraz zasadniczym zawodowym 33,6%,
a wrd kobiet z wyksztaceniem podstawowym 53,9%.
4.2. Umieralno
Najczstsze przyczyny zgonw od lat stanowi choroby ukadu krenia, nowotwory oraz tzw.
przyczyny zewntrzne. W 2011 r. w wojewdztwie zgony spowodowane chorobami ukadu krenia
stanowiy 43,31% wszystkich zgonw (w miastach 42,61%, na wsiach 44,89%), nowotwory 27,36%
(w miastach 28,57%, na wsiach 24,63%), a zewntrzne przyczyny zachorowa i zgonu 6,91%
(w miastach 6,32%, na wsiach 8,26%).
Dominujca przyczyna zgonw (choroby ukadu krenia) dotyczy mczyzn i kobiet w najstarszych
grupach wieku, nowotwory dotycz rwnie starszych grup wieku, natomiast zewntrzne przyczyny
zachorowa i zgonu najczciej wystpoway w grupie wiekowej 50 -59 lat w przypadku mczyzn,
a dla kobiet 80 lat i wicej.
4.3. Umieralno niemowlt
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim zanotowano 83 zgony niemowlt, tj. o 23 mniej ni
w 2002 r. Wspczynnik liczony na 1000 urodze ywych obniy si z 6,74 w 2002 r. do poziomu 5,20
w 2012 r. (w miastach z 6,33 do 5,85; na wsiach z 7,43 do poziomu 4,02). Zarwno miejsce zamiesz-
kania, jak i pe noworodka wpywaj na zrnicowanie analizowanego miernika. W 2012 r. wysz
warto wskanika odnotowano wrd chopcw mieszkajcych w miastach 5,98 (w 2002 roku wrd
chopcw zamieszkujcych wie), natomiast nisz wrd dziewczt mieszkajcych na wsi 3,54
(w 2002 roku wrd dziewczt zamieszkujcych miasta).
9
4.4. Trwanie ycia
W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. w porwnaniu z 2002 r. przecitne dalsze trwanie
ycia noworodka pci mskiej wyduyo si o 2,7 roku do 72,6 lat (w miastach o 2,8 roku do 73,1 lat,
na wsiach o 2,4 do 71,2 lat), a noworodka pci eskiej o 2,2 roku do 80,5 lat (w miastach o 2,4 roku
do 80,7 lat, a na wsiach o 1,7 roku do 79,9 lat).
5. Ruch wdrwkowy
5.1. Migracje wewntrzne
W ramach wewntrznego ruchu wdrwkowego w miastach wojewdztwa zachodniopomorskiego
w 2012 r. zanotowano napyw migracyjny obejmujcy 10 930 osoby, a na wsi 8 247 osb. Odpyw
migracyjny w miastach dotyczy 12 525 osb, z ktrych 6 362 wyprowadzio si na wie. Ze wsi wy-
meldowao si w tym czasie 7 691 osb, a 5 483 spord nich przeniosy si do miast. Saldo migracji
w ruchu wewntrznym wynioso minus 1 039 (wobec minus 952 w 2002 r.), przy czym w miastach
minus 1595, a na wsi 556.
Analizujc struktur migracji wewntrznych wojewdztw w 2012 r. mona stwierdzi, e 78,8%
ludnoci napywajcej i 74,7% ludnoci odpywajcej przemieszcza si w ruchu wewntrzwojewdz-
kim. Pozostae 21,2% ludnoci napywowej i 25,3% odpywowej przemieszczao si z/do pozostaych
wojewdztw.
W 2012 r. w ruchu wewntrzwojewdzkim do miast przybyo 8 038 osb (z czego 56,7% osb migro-
wao ze wsi), na wie 7 065 (z czego 75,9% z miast). Do wojewdztwa zachodniopomorskiego najwicej
osb przyjeda z wojewdztw ociennych: wielkopolskiego, pomorskiego oraz lubuskiego, a tak-
e kujawsko- pomorskiego i lskiego, a najmniej z podkarpackiego i opolskiego. Najwicej osb
opuszcza wojewdztwo kierujc si do wojewdztwa wielkopolskiego, mazowieckiego, pomorskiego
i lubuskiego oraz dolnolskiego, najmniej do wojewdztwa witokrzyskiego i opolskiego.
W ruchu wewntrznym przewaaj kobiety; w 2012 r. wrd ludnoci napywowej stanowiy one
52,7%, a wrd odpywowej 52,9%. Zarwno wrd ludnoci przyjedajcej, jak i opuszczajcej woje-
wdztwo dominuj osoby mode (20-39 lat) z maoletnimi dziemi.
Wojewdztwo zachodniopomorskie w 2012 r. opuszczay i zasilay gwnie osoby bdce w zwiz-
kach maeskich (46,0%), przy czym duy odsetek stanowiy osoby, dla ktrych nie ustalano stanu
cywilnego (ponad 1/3 migrantw).
5.2. Migracje zagraniczne
W 2012 r. poza granicami kraju osiedlio si na stae 641 mieszkacw wojewdztwa zachodniopo-
morskiego, tj. o 10 osb mniej ni w 2002 r. Z zagranicy przybyo w tym czasie 847 osb (wobec 251
w 2002 r.). Odnotowano dodatnie saldo migracji zagranicznych, przy czym wrd imigrantw prze-
waali mczyni (51,1%), a wrd emigrantw kobiety (56,9%). Z krajw europejskich przybyo 87,1%
imigrantw (gwnie z Wielkiej Brytanii 28,9% i Niemiec 21,4%), a 95,0% emigrantw wyjechao,
gwnie do Niemiec 35,6% i Wielkiej Brytanii 27,8%. Nastpnym, co do atrakcyjnoci, kontynentem
bya Ameryka Pnocna i rodkowa (6,5% imigrantw i 4,4% emigrantw tu dominowali migranci
ze Stanw Zjednoczonych i Kanady).
Wrd imigrantw dominoway maoletnie dzieci (0-4 lata ponad 42,3% imigrantw) oraz osoby
w wieku 30-34 lata 9,3%, natomiast wojewdztwo opuszczao najwicej osb w wieku 25-34 lata 30,1%.

10

w wojewdztwie zachodniopomorskim
6.1. Rozmieszczenie ludnoci
Miara poziomu urbanizacji jest udzia osb mieszkajcych na obszarach miejskich do ogu ludnoci
(wspczynnik urbanizacji). Na warto wspczynnika urbanizacji maj wpyw trzy podstawowe elementy:
przyrost naturalny ludnoci miejskiej, saldo migracji wie miasto oraz zmiany administracyjne polega-
jce na wczaniu obszarw wiejskich do miast.
W 2012 r. liczba ludnoci zamieszkujcej miasta wojewdztwa zachodniopomorskiego wynosia
1 183 574 osoby, co stanowio 68,76% ogu ludnoci wojewdztwa (68,84% w 2011 r.). przy redniej
krajowej 60,56%. Stan ludnoci miejskiej od pocztku utworzenia wojewdztwa zachodniopomor-
skiego ulega zmniejszeniu. Pomimo systematycznego spadku udziau ludnoci miejskiej wojewdz-
two pod wzgldem tego miernika zajmowao trzecie miejsce w kraju po wojewdztwach: lskim (77,56%)
i dolnolskim (69,60%). Wojewdztwo podkarpackie (41,35%) byo najmniej zurbanizowanym wojewdz-
twem w kraju.
Do najbardziej zurbanizowanych powiatw w wojewdztwie (z wyczeniem miast na prawach po-
wiatu) w 2012 r. naleay powiaty: biaogardzki (67,79%), stargardzki (65,22%), szczecinecki (65,10%),
drawski (62,60%) i koobrzeski (62,13%). Przewag ludnoci zamieszkujcej wsie odnotowano w po-
choszczeskim (52,51%) i polickim (52,19%).
6.2. Gsto zaludnienia
rednia gsto zaludnienia w wojewdztwie wynosia 75 osb/km i bya nisza od redniej krajowej
2

(123 osb/km
2
), lokujc wojewdztwo na 13. miejscu. Najwiksze rednie zaludnienie wystpuje w wo-
jewdztwie lskim (374 osb/km
2
), najmniejsze w podlaskim (59 osb/km
2
).
Na obszarze wojewdztwa zachodniopomorskiego wystpuje due zrnicowanie rednich gsto-
ci zaludnienia (od 33 osb/km w powiecie drawskim do 110 osb/km w powiecie koobrzeskim i po-
2

2

lickim). W widwiskim gsto zaludnienia wyniosa 45 osb/
km
2
. Miastem na prawach powiatu o najwyszej gstoci zaludnienia jest Szczecin (1 361 osb/km
2
).
6. Przestrzenne zrnicowanie procesw demograficznych
11
6.3. Przyrost i ubytek rzeczywisty ludnoci
Przyrost rzeczywisty ludnoci w wojewdztwie zachodniopomorskim w 2002 i 2012 wykazywa
wartoci ujemne, co skutkowao spadkiem liczby ludnoci wzgldem poprzedniego roku. W 2002 r.
obserwowano dodatni przyrost naturalny i ujemne saldo migracji, natomiast w 2012 roku obie wielkoci
byy ujemne.
W Polsce w 2012 r. tylko cztery wojewdztwa charakteryzoway si zarwno dodatnim przyrostem
naturalnym, jak i dodatnim saldem migracji, co skutkowao take dodatnim przyrostem rzeczywistym
ludnoci (pomorskie, maopolskie, mazowieckie i wielkopolskie). W wojewdztwie kujawsko -pomorskim
i warmisko -mazurskim ujemne saldo migracji przewyszyo dodatni przyrost naturalny, co byo przy-
czyn ujemnego przyrostu rzeczywistego. Dodatni przyrost naturalny przewyszajcy ujemne saldo
migracji spowodowa dodatni przyrost rzeczywisty w wojewdztwie lubuskim i podkarpackim. W woje-
wdztwie dolnolskim nastpia sytuacja odwrotna, gdzie ujemny przyrost naturalny wykazywa wy-
sz warto ni dodatnie saldo migracji. W pozostaych siedmiu wojewdztwach obie miary wykazyway
wartoci ujemne.
W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. liczba ludnoci w wikszoci powiatw zmniejszya
si w porwnaniu z 2011 r., co ilustruje ubytek rzeczywisty ludnoci tych powiatw. W wyniku dodatniego
przyrostu naturalnego i dodatniego salda migracji, przyrost ludnoci odnotowano w powiatach: polickim,

zmniejszeniu na skutek wikszego ni przyrost naturalny ubytku ludnoci w ruchu wdrwkowym,
m. Szczecin, gdzie odnotowano wyszy ujemny przyrost naturalny nad dodatnim saldem migracji, ale
wikszego ni przyrost naturalny ubytku ludnoci w ruchu wdrwkowym, z wyjtkiem m. Szczecin,
i w tym przypadku liczba ludnoci w miecie spada.

6.4. Struktura ludnoci wedug pci i wieku
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim na 100 mczyzn przypadao 105,3 kobiet, przy red-
niej krajowej 106,6. Najbardziej sfeminizowanym wojewdztwem w kraju byo wojewdztwo dzkie
(109,8), najmniej podkarpackie i warmisko -mazurskie (104,2).
W skali wojewdztwa pod wzgldem zjawiska feminizacji dominoway miasta: Koszalin (111,4 kobiet
na 100 mczyzn), Szczecin (110,4) i winoujcie (106,7) oraz powiaty koobrzeski (107,7), szczeci-
necki i waecki (104,9). Najmniej sfeminizowane byy powiaty: pyrzycki (99,4 kobiet na 100 mczyzn),
Zachodzce zmiany w strukturze ludnoci wedug wieku wskazuj na postpujcy proces starzenia
si spoeczestwa zmniejsza si udzia ludnoci w wieku przedprodukcyjnym oraz w wieku produkcyj-
nym, a wzrasta udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym. W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomor-
skim najwikszym udziaem ludnoci w wieku produkcyjnym charakteryzowa si powiat policki (67,8%),
najniszym powiat m. Koszalin (64,0%). Najwyszy odsetek ludnoci w wieku przedprodukcyjnym
koszaliskim, goleniowskim, koobrzeskim i stargardzkim. W pozostaych powiatach liczba ludnoci ulega
odnotowano w powiatach: polickim (20,5%) i koszaliskim (20,0%), najniszy we wszystkich miastach
na prawach powiatu: winoujciu (15,0%), Szczecinie (15,5%) i Koszalinie (15,6%). Rwnoczenie
w miastach na prawach powiatu wystpoway najwysze udziay ludnoci w wieku poprodukcyjnym:
Koszalinie (20,4%), Szczecinie (20,3%) i winoujciu (20,2%), najnisze za w powiatach: polickim
(11,7%) i -
szym za powiat policki oraz powiaty graniczce z miastami na prawach powiatu, tj. koszaliski,
goleniowski.
12
Na skutek zmian w ekonomicznych grupach wieku w wojewdztwie zachodniopomorskim zmniej-
szya si warto wspczynnika obcienia ekonomicznego w 2012 r. na 100 osb w wieku produkcyj-
nym przypadao 53,9 osb w wieku nieprodukcyjnym (w 2002 r. 56,9). W kraju warto tego miernika
wynosia 56,6; wojewdztwami o najwyszej wartoci tego wskanika byy dzkie i mazowieckie (59,0),
a o najniszej wojewdztwo opolskie (53,5).
W skali wojewdztwa najwysze wartoci wspczynnika obcie ekonomicznych ludnoci produk-
cyjnej w 2012 r. odnotowano w miastach na prawach powiatu: Koszalinie (56,3) i Szczecinie (55,8) oraz
w powiatach: obeskim i szczecineckim (po 55,1), a najnisze w powiecie polickim (47,5).
6.5. Maestwa i rozwody
Na liczb zawieranych maestw ma wpyw przede wszystkim struktura ludnoci wedug wieku oraz
czynniki o charakterze spoeczno -obyczajowym. W ujciu terytorialnym wedug wojewdztw nie jest
zauwaalne istotne zrnicowanie liczby zawieranych maestw na 1000 mieszkacw; warto tego
miernika oscyluje w przedziale od 5,0 (wojewdztwo dzkie i zachodniopomorskie) do 5,6 (wojewdz-
two podkarpackie); w skali kraju wynis on 5,3. W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. wsp-
czynnik natenia maestw w porwnaniu do 2002 roku wzrs i uksztatowa si na poziomie 5,0.
Nieco wiksze zrnicowanie liczby zawieranych maestw zauwaalne jest w powiatach woje-
wdztwa zachodniopomorskiego. W 2012 r. najniszy wspczynnik odnotowano w m. winoujcie (4,3)
i w powiatach kamieskim i polickim, w m. Szczecin (po 4,6), najwyszy za w powiatach: obeskim (5,7)
oraz drawskim i pyrzyckim (po 5,5).
Najwyszy wspczynnik rozwodw w 2012 r. odnotowano w wojewdztwach dolnolskim
i lubuskim (po 2,0) oraz w wojewdztwach zachodniopomorskim, warmisko -mazurskim, kujawsko-
-pomorskim (po 1,9), a najniszy w wojewdztwie podkarpackim 1,0 (w kraju 1,7).
W wojewdztwie zachodniopomorskim najwiksz liczb rozwodw na 1000 osb odnotowano
w powiecie polickim (2,4) oraz miastach na prawach powiatu: Szczecinie (2,2) i Koszalinie (2,1), naj-
mniejsz za w powiatach: choszczeskim, widwiskim, waeckim (po 1,4).
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim na 100 tys. osb orzeczono 3,9 prawomocne
separacje. Najczciej separacje orzekano w powiecie kamieskim (8,3 separacji na 100 tys. mieszka-
cw) oraz w m. Szczecin (7,6), a najrzadziej w powiecie szczecineckim (1,3). W powiatach: drawskim,
obeskim, pyrzyckim oraz waeckim w 2012 r. nie orzeczono adnej separacji.
6.6. Urodzenia i zgony
W 2012 r. w wojewdztwie zachodniopomorskim odnotowano przewag liczby zgonw nad liczb
urodze (w 2002 roku urodze ywych by wicej ni zgonw). Przyrost naturalny na 1000 mieszka-
cw wynis minus 0,3 (0,5 w 2002 r.), w kraju 0,04. W miastach wskanik ten by ujemny (minus 1,1,
wobec minus 0,4 w 2002 roku), natomiast na wsi dodatni (odpowiednio 1,5 i 2,7). Najwysze wartoci
wspczynnika przyrostu naturalnego odnotowano w wojewdztwach: pomorskim (2,0), wielkopolskim
(1,8), maopolskim (1,4), najnisze (ujemny przyrost naturalny) w wojewdztwach: dzkim (minus 3,0),
witokrzyskim (minus 1,9), opolskim (minus 1,2) oraz dolnolskim (minus 1,1). Wojewdztwo zachod-
niopomorskie zajmuje 8. i ostatni lokat wrd wojewdztw z ujemnym przyrostem naturalnym.
13
Wrd dziesiciu powiatw wojewdztwa zachodniopomorskiego, w ktrych wystpi w 2012 r.
ujemny przyrost naturalny w przeliczeniu na 1000 mieszkacw, najnisze wartoci tego miernika od-
notowano w m. winoujcie (minus 2,6) i powiecie widwiskim (minus 2,0). W powiecie kamieskim
i m. Szczecin warto tego miernika wynosia po minus 1,7. Ujemne wartoci odnotowano rwnie
w powiatach: pyrzyckim (minus 1,4), waeckim (minus 0,9), obeskim (minus 0,9), biaogardzkim (minus
0,8), szczecineckim (minus 0,7) i w m. Koszalin (minus 0,2). W pozostaych powiatach wystpowaa
nadwyka urodze nad zgonami, najwiksza w powiecie polickim (3,7) i drawskim (2,2).
W ujciu terytorialnym wedug wojewdztw nie stwierdzono duego zrnicowania natenia
urodze. Warto tego wskanika w wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. utrzymaa si
na poziomie z 2002 roku i wyniosa 9,3 (przy redniej krajowej 10,0). Najwiksze natenie urodze
odnotowano w wojewdztwie pomorskim (11,0), najnisze w opolskim (8,8).
W wojewdztwie zachodniopomorskim najnisze wartoci wspczynnika urodze odnotowano
w miastach na prawach powiatu: winoujciu (7,0), Szczecinie (8,7) oraz w powiatach kamieskim,
biaogardzkim i w m. Koszalin (po 8,9), najwysze w powiecie drawskim (11,0), sawieskim (10,3)
i polickim (10,2).
W Polsce warto wspczynnika dzietnoci w 2012 r. wynosia 1,299, przy czym wojewdztwem
o najwyszej wartoci tego miernika byo wojewdztwo pomorskie (1,398), a najniszej wojewdztwo
opolskie (1,146). W wojewdztwie zachodniopomorskim wspczynnik ten wynis 1,228.
zakresie podnoci i maeskoci obrazuje wspczynnik
urodze pozamaeskich. Rosnca warto tego miernika moe wskazywa na wzrost liczby zwiz-
kw partnerskich lub matek samotnie wychowujcych dzieci. W wojewdztwie zachodniopomorskim
udzia urodze pozamaeskich w urodzeniach ywych w 2012 r. by najwyszy w kraju i wynosi 40,1%
(przy redniej krajowej 22,3%). Wojewdztwem o najniszym udziale urodze pozamaeskich byo
wojewdztwo maopolskie 11,8%.
Najniszy udzia urodze pozamaeskich w urodzeniach ywych wystpi w m. Szczecin (34,2%),
powiecie polickim (34,5%) i m. Koszalin (35,4%), natomiast najwikszy udzia urodze pozamaeskich
odnotowano w biaogardzkim (47,8%).
W ujciu terytorialnym wedug wojewdztw nie stwierdzono take duego zrnicowania natenia
zgonw. Warto wspczynnika w wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. wyniosa 9,6 zgonw
na 1000 mieszkacw (w 2002 r. 7,6) (przy redniej krajowej 10,0). Najwysze natenie tego
wskanika odnotowano w wojewdztwach: dzkim (12,4) i witokrzyskim (10,9), najnisze podkar-
packim (8,6) i pomorskim (9,0). W wojewdztwie zachodniopomorskim najnisze natenie zgonw
odnotowano w powiecie polickim (6,5), a najwysze widwiskim (11,0).
W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. na 1000 urodze ywych zmaro 5,2 niemowlt
(w 2002 r. 6,7), co lokuje wojewdztwo na 4. miejscu w kraju pod wzgldem najwyszego wspczynnikia
zgonw niemowlt (w kraju 4,6). Najwysze wartoci wspczynnika zgonw niemowlt na 1000
urodze ywych wystpiy w wojewdztwach: dolnolskim (6,3), opolskim (6,2) i lubuskim (6,0), a naj-
nisze w witokrzyskim (3,6) i maopolskim (3,8). W wojewdztwie zachodniopomorskim najnisze
wartoci analizowanego wspczynnika odnotowano w powiecie koszaliskim (1,6) i choszczeskim
(2,0), a najwysze w widwiskim (9,1). W powiecie pyrzyckim w 2012 r.
nie odnotowano zgonw niemowlt.
W dalszym cigu gwn przyczyn zgonw w wojewdztwie zachodniopomorskim s choroby
ukadu krenia. W 2011 r. stanowiy one 43,3% wszystkich zgonw (w kraju 45,2%). Najwikszy
udzia zgonw z powodu chorb ukadu krenia odnotowano w wojewdztwach: podkarpackim
(50,3%), lubelskim (49,5%) oraz dolnolskim (47,7%), najmniejszy w wojewdztwie pomorskim
i warmisko -mazurskim (po 39,3%). Drug w kolejnoci przyczyn zgonw s choroby nowotworowe;
stanowiy one 25,6% wszystkich zgonw w kraju. Najwikszy odsetek zgonw z tego powodu wystpi
w wojewdztwach: pomorskim (29,6%), kujawsko -pomorskim (27,9%), zachodniopomorskim (27,4%),
14
wielkopolskim (27,3%) oraz warmisko -mazurskim (26,7%), co oznacza, e najwiksze zagroenie
zgonu z powodu nowotworw wystpuje w pnocnej czci kraju. Najmniejsze tego typu zagroenie
wystpuje w wojewdztwie lubelskim (21,4%) i witokrzyskim (22,7%). Kolejn co do udziau przyczy-
n zgonw byy zewntrzne przyczyny zachorowania i zgonu w wojewdztwie zachodniopomorskim
stanowiy one 6,9% zgonw ogem (w kraju 6,3%). Najwikszy odsetek zgonw z tej przyczyny
wystpi w wojewdztwach: warmisko -mazurskim (7,3%) i mazowieckim (7,1%), najmniejszy za
w wojewdztwach: opolskim (5,1%), dolnolskim (5,4%) i maopolskim (5,7%).
W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. przecitne dalsze trwanie ycia noworodka pci
mskiej w porwnaniu z 2002 r. wzroso o 2,7 roku do 72,6 lat (przecitna w kraju wyniosa 72,7 lat),
a noworodka pci eskiej wzroso o 2,2 roku do 80,5 lat, przy redniej krajowej wynoszcej 81,0 lat.
Przecitne dalsze trwanie ycia mczyzny w wieku 60 lat wynioso 18,5 lat (wicej o 2,0 roku w porw-
naniu z 2002 r.), a przecitne dalsze trwanie ycia kobiety w wieku 60 lat wynioso 23,4 lat (wicej o 1,6
roku ni w 2002 r.); w kraju przecitne dalsze trwanie ycia wynioso odpowiednio dla mczyzn 18,6
lat, dla kobiet 23,8 lat.
6.7. Migracje
W wojewdztwie zachodniopomorskim w 2012 r. obserwowano ujemne saldo migracji, co oznacza
przewag ludnoci odpywowej nad ludnoci napywow. W 2012 r. saldo migracji wynosio minus
0,5 na 1000 osb (minus 0,2 w kraju). Najwysze wartoci wspczynnika salda migracji odnotowano
w wojewdztwach: mazowieckim (2,5), maopolskim (1,1) i pomorskim (0,9), a najnisze w lubelskim
(minus 2,4), opolskim (minus 2,1) i warmisko -mazurskim (minus 1,8).
W 2012 r. najnisze ujemne saldo migracji staej wystpio w powiatach: choszczeskim (minus
5,6), obeskim (minus 4,1) i widwiskim (minus 3,8). Najwyszym dodatnim saldem migracji staej
charakteryzowa si powiat policki (11,6) oraz powiaty: koszaliski (3,0), goleniowski (1,6), koobrzeski
(1,2) i m. Szczecin (0,6).
W wojewdztwie zachodniopomorskim wspczynnik atrakcyjnoci, bdcy stosunkiem liczby
ludnoci napywowej do liczby ludnoci odpywowej, w 2012 r. przyj warto mniejsz od jednoci
(0,949), co oznacza przewag ludnoci odpywowej. W ramach wojewdztwa przewag ludnoci
napywowej odnotowano jedynie w powiatach: polickim (1,799), koszaliskim (1,244), goleniowskim
(1,145), koobrzeskim (1,077) oraz m. Szczecin (1,023); w pozostaych powiatach warto tego miernika
osigaa wartoci poniej jednoci najnisze w powiecie choszczeskim (0,628) i obeskim (0,690).
Do wojewdztw atrakcyjnych migracyjnie, tj. w ktrych przewaa ludno napywowa, zaliczy mona:
mazowieckie (1,247), maopolskie (1,126), pomorskie (1,098), dolnolskie (1,054) oraz wielkopolskie
(1,035). W pozostaych wojewdztwach wystpia przewaga liczby ludnoci odpywowej, a najniszy
wspczynnik atrakcyjnoci wystpi w wojewdztwie: lubelskim (0,791), witokrzyskim (0,821)
i warmisko -mazurskim (0,862).
Ludno wojewdztwa zachodniopomorskiego najczciej przemieszcza si w ruchu wewntrz-
wojewdzkim. W 2012 r. 78,8% ludnoci napywowej i 74,7% odpywowej przemiecio si w granicach
wojewdztwa zachodniopomorskiego. W zwizku z tym 21,2% ludnoci napywajcej do wojewdztwa
wczeniej zamieszkiwao inne wojewdztwa, najczciej wielkopolskie i pomorskie (po 4,2%) oraz
lubuskie (3,4%), najrzadziej podkarpackie i opolskie (po 0,4%). Mieszkacy wojewdztwa zachodnio-
pomorskiego najczciej wyjedali do wojewdztw: wielkopolskiego (5,4%), mazowieckiego (4,0%),
pomorskiego (3,8%) i lubuskiego (3,1%) i dla tych wojewdztw odnotowano najwiksze ujemne saldo
migracji, natomiast najrzadziej wyjedali do wojewdztw: witokrzyskiego, opolskiego i podlaskiego
(po 0,3%).
15
7. Prognoza liczby ludnoci
Zmiany w stanie ludnoci wojewdztwa zachodniopomorskiego bd skorelowane gwnie z tenden-
cjami w ksztatowaniu si przyrostu naturalnego ludnoci. Przyrost naturalny ludnoci bdzie natomiast
wynikiem nakadania si na siebie dwch przeciwstawnych tendencji w poziomach urodze i zgonw.
Do 2023 roku urodzenia bd wykazyway coraz szybsz tendencj spadkow, natomiast w kolej-
nych latach, a do 2035 roku spadek liczby urodze bdzie coraz wolniejszy. Rok 2035 bdzie pierw-
szym, w ktrym liczba urodze bdzie wysza ni w roku poprzednim. Amplituda spadku wyniesie 4,2
tys. urodze. Liczba urodze zmniejszy si bowiem z 16,0 tys. w 2012 r. do 11,8 tys. w 2035 r.
Zgony z kolei bd wykazyway powoln i systematyczn tendencj, ale wzrostow. W 2035 roku
liczba zgonw wyniesie 20,5 tys. i bdzie o blisko 4,0 tys. wysza ni w 2012 roku.
W 2035 roku liczba ludnoci wojewdztwa zachodniopomorskiego wyniesie 1580,1 tys. osb i b-
dzie o prawie 141,3 tys. osb mniejsza ni w 2012 r. Ludno miejska zmniejszy si o 123,1 tys.,
a wiejska o 18,2 tys. osb. W kocowym roku prognozy (tj. w 2035 r.) ludno miejska wyniesie 1060,5
i bdzie stanowia 67,1% ludnoci ogem. Jednoczenie liczba mczyzn w porwnaniu z 2012 rokiem
zmniejszy si o 8,7%, a kobiet o 7,7%, stopie feminizacji wyniesie 106 kobiet na 100 mczyzn. Znaczne
zmniejszenie dzietnoci w latach 2009-2012 i zakadany dalszy jej spadek w okresie prognozowanym
przy rwnoczesnym wydueniu si dugoci ycia, spowoduj przyspieszone starzenie si spoeczestwa.
Mediana wieku mieszkaca wojewdztwa wzronie z 39,0 lat w 2012 r. do 48,1 lat w 2035 r. Bdzie
ona wwczas nieco wysza ni w kraju (47,9 lat).
Zrnicowane bd zarwno kierunki jak i natenie zmian w ekonomicznych grupach ludnoci
wedug wieku.
Grupa ludnoci w wieku przedprodukcyjnym w pocztkowych latach prognozy utrzymywa si
bdzie na zblionym poziomie, a od 2020 roku bdzie wykazywa coraz szybsz tendencj spadkow.
Liczba tej ludnoci w latach 2021 -2035 zmniejszy si o ponad 66,5 tys. osb, tj. o 21,6%.
Ludno w wieku produkcyjnym wykazywa bdzie stay, systematyczny spadek, a jego tempo b-
dzie nieco szybsze w pocztkowych latach prognozy. W latach 2012 -2035 czny stan ludnoci w wieku
produkcyjnym zmniejszy si o ponad 203 tys. osb. W podgrupie ludnoci w wieku produkcyjnym
mobilnym (18-44 lata) notowany bdzie rwnie systematyczny spadek. W 2035 r. stan tej ludnoci
bdzie niszy o ponad 209 tys. osb ni w 2012 r. (o 30,6%).
W podgrupie ludnoci w wieku produkcyjnym niemobilnym (45 -59/64) tendencja spadkowa utrzyma
si do 2020 roku. Spadek liczby ludnoci w tej podgrupie w latach 2012 -2020 wyniesie prawie 61 tys.
osb. W kolejnych latach prognozy (2012 -2035) bdzie mia miejsce systematyczny wzrost liczby ludno-
ci w wieku produkcyjnym niemobilnym. W latach 2012 -2035 liczba ludnoci w tej podgrupie zwikszy
si cznie o prawie 6 tys. osb.
Utrzymujca si od pocztku lat dziewidziesitych wyrana tendencja wzrostowa liczby ludnoci
w wieku poprodukcyjnym ulegnie nasileniu w okresie prognozowanym. Przyrost liczby ludnoci w tej
grupie wieku w latach 2012 -2035 wyniesie 128,5 tys. osb (wzrost o blisko 44%). Udzia ludnoci w wie-
ku poprodukcyjnym w oglnej liczbie ludnoci ulegnie wzrostowi o blisko 10 p. proc. i wyniesie 26,8%.
W tym samym okresie przyrost ludnoci w wieku poprodukcyjnym w kraju wyniesie 40,2%, a jej udzia
w ludnoci ogem wzronie z 17,8% w 2012 roku do 26,7% w 2035 roku.
Konsekwencj nieproporcjonalnych zmian w liczbie ludnoci w ekonomicznych grupach wieku
bdzie wzrost obcienia ekonomicznego ludnoci w wieku produkcyjnym. Liczba osb w wieku nie-
16
produkcyjnym (przed- i poprodukcyjnym) przypadajcych na 100 osb w wieku produkcyjnym wzronie
bowiem z 54 do 73. Za duym przyrostem ludnoci w wieku produkcyjnym kryje si take wyrany
przyrost w najstarszych grupach wieku ludnoci.
Liczba osb w wieku 85 lat i wicej w latach 2012 -2035 wzronie o 24,6 tys. osb (ponad 2 -krotnie)
i osignie poziom 31,7 tys. osb w 2025 roku, a 48,1 tys. osb w 2035 roku.
17
II. WOJEWDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE WEDUG POWIATW I LAT
II. Zjawiska demograficzne wedug powiatw
wojewdztwa zachodniopomorskiego
18
STAN LUDNOCI
30
410
130
90
70
50
tys.
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
-0,4
0,8
2,2
1 721 405
1,4
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
procentowa zmiana liczby
ludnoci w stosunku do
roku 2002 r.
Liczba ludnoci
Struktura ludnoci wedug miejsca zamieszkania i pci
Najwikszy wzrost/spadek
w stosunku do 2002 r.
Powiat m. Szczecin (-1,5%)
Powiat policki (+22,0%)
2002 r.
Miasto
Wie
68,8%
31,2%
30,6%
69,4%
51,2%
48,8%
48,7%
51,3%
Kobiety
Mczyni
2012 r.
-0,2
-0,6
0,9
-1,0
1,5
6,0
4,4
-1,4
1,3
0,2
-0,3
1,1
1,1
-1,5
6,0
0,4
22,0
-0,1
liczba ludnoci
w 2012 r.
19
W wieku
przedprodukcyjnym
W wieku
produkcyjnym
838 485
882 920
157 950 150 283
593 257
525 156
87 278
207 481
219 505
209 495
538 731 505 988
69 672 153 534
827 908 869 017
2012 r.
1999 r.
STAN LUDNOCI
Struktura ludnoci wedug pci i wieku
Ludno wedug ekonomicznych grup wieku
Kobiety Mczyni
120 100 80 60 40 20 0 20 40 60 80 100 120
0 - 4
5 - 9
10 - 14
15 - 19
20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 - 44
45 - 49
50 - 54
55 - 59
60 - 64
65 - 69
70 lat i wicej
tys.
2012 r.
kobiety 1999 r. mczyni
W wieku
poprodukcyjnym
II. ZJAWISKA DEMOGRAFICZNE WEDUG POWIATW WOJEWDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
20
47,0
57,0
55,0
53,0
51,0
49,0
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
zmiana wskanika
= 2012-2002
Powiat koszaliski (-10,9)
Powiat m. Koszlin (+5,4)
Ludno w wieku nieprodukcyjnym na 100 osb
w wieku produkcyjnym w 2012 r.
STAN LUDNOCI
53,9
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
-7,6
-5,8
-9,2
-9,9
-8,2
5,4
-7,6
-10,9
-6,4
-5,9
-6,8
4,1
-2,2
-5,0
-6,8
4,7
-7,9
-2,2
-4,7
-9,9
-9,9
2002 r.
Miasto
Wie
54,4
52,7
66,1
53,2
65,8
48,5
41,3
68,1
Kobiety
Mczyni
2012 r.
warto wskanika
w 2012 r.
w wieku produkcyjnym
wedug miejsca zamieszkania i pci
-3,0
21
17
32
29
26
23
20
-15
-12
-9
-6
-3
0
26,4
zmiana wskanika
=2012-2002
Ludno w wieku przedprodukcyjnym na 100 osb
w wieku produkcyjnym w 2012 r.
STAN LUDNOCI
Powiat choszczeski (-12,8)
Najwikszy spadek
2002 r.
Miasto
Wie
25,6
31,9
45,0
31,6
35,6
35,3
26,6
28,6
Kobiety
Mczyni
2012 r.
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
-5,9
-9,5
-10,4
-10,3
-12,8
-3,0
-8,7 -6,5
-11,5
-11,6
-10,3
-12,9
-8,6
-10,9
-4,0
-12,7
-11,0
-12,5
-10,9
-11,0
-9,6
warto wskanika
w 2012 r.
w wieku produkcyjnym
-7,9
22
Najwikszy wzrost
Powiat m. winoujcie (+63,8)
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
55
135
100
90
85
80
0
10
20
30
40
50
60
70
80
95,6
Ludno w wieku poprodukcyjnym na 100 osb w wieku
przedprodukcyjnym w 2012 r.
Ludno w wieku poprodukcyjnym na 100 osb
w wieku przedprodukcyjnym
STAN LUDNOCI
24,6
32,9
51,7
29,7
34,7
34,3
32,9
32,5
32,4
30,4
30,3
31,5
40,8
26,3
34,4
21,6
28,6
39,6
63,8
28,0
40,8
2002 r.
Miasto
Wie
113,0
65,3
46,8
68,4
84,5
37,5
55,3
138,1
Kobiety
Mczyni
2012 r.
zmiana wskanika
=2012-2002
warto wskanika
w 2012 r.
35,5
23
Wskaniki obcienia demograficznego
Przyrost rzeczywisty, przyrost naturalny
i saldo migracji na pobyt stay
0,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
ludno w wieku nieprodukcyjnym na 100 osb w wieku produkcyjnym
ludno w wieku poprodukcyjnym na 100 osb w wieku przedprodukcyjnym
ludno w wieku poprodukcyjnym na 100 osb w wieku produkcyjnym
-2000
-1500
-1000
-500
0
500
1000
1500
2000
2500
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
osoby
lata
przyrost naturalny saldo migracji przyrost rzeczywisty
STAN LUDNOCI
lata
osoby
24
2002 r.
2012 r.
0-14 - 17,7%
15-64 - 70,7%
65 i wicej - 11,6%
0-14 - 17,6%
15-64 - 72,7%
65 i wicej - 13,2%
Kobiety na 100 mczyzn:
Najwysza warto wskanika
110 - w powiecie m.Szczecin
Najnisza warto wkanika
101 - w powiecie koszaliskim
choszczeskim
i gryfiskim
Kobiety na 100 mczyzn:
Najwysza warto wskanika
110 - w powiecie m.Koszalin
Najnisza warto wskanika
99 - w powiecie pyrzyckim
Kobieta urodzona
w 2002 r. bdzie
przecitnie ya
78,3 lat
Kobieta urodzona
w 2012 r. bdzie
przecitnie ya
80,5 lat
STAN LUDNOCI
Kobiety w wojewdztwie zachodniopomorskim
Wiek
Wiek
2012 r. 2002 r.
Ogem
Miasto
Wie
37,8
39,5
33,8
40,8
42,5
37,5
Mediana wieku kobiet wedug miejsca zamieszkania
25
2002 r. 2012 r.
Mczyni w wojewdztwie zachodniopomorskim
0-14 - 18,6%
15-64 - 72,5%
65 i wicej - 8,9%
0-14 - 15,4%
15-64 - 74,2%
65 i wicej - 10,4%
Mczyzna urodzony
w 2002 r. bdzie
przecitnie y
69,9 lat
Mczyzna urodzony
w 2012 r. bdzie
przecitnie y
72,6 lat
STAN LUDNOCI
Wiek Wiek
2012 r. 2002 r.
Ogem
Miasto
Wie
33,9
35,0
31,7
37,5
38,3
35,7
Mediana wieku mczyzn wedug miejsca zamieszkania
26
Przecitne dalsze trwanie ycia [w latach]
2005 r.
1999 r. 69,8
71,3
73,1
66,5
69,1
71,2
77,0
78,9
80,7
77,3
78,4
79,9 2012 r.
Mczyni Kobiety
Mczyni
Kobiety
Wie
Miasto
STAN LUDNOCI
Prognoza liczby ludnoci
1520000
1540000
1560000
1580000
1600000
1620000
1640000
1660000
1680000
1700000
2015 2020 2025 2030 2035
lata
osoby
27
STAN LUDNOCI
67,9 67,6 67,4 67,3 67,1
32,1 32,4 32,6 32,7 32,9
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2015 2020 2025 2030 2035
% ludnoci zamieszkujcej w miastach % ludnoci zamieszkujcej na wsi
Prognoza liczby ludnoci wedug miejsca zamieszkania
Prognoza liczby ludnoci wedug pci
700000
720000
740000
760000
780000
800000
820000
840000
860000
880000
2015 2020 2025 2030 2035
mczyni kobiety
lata
osoby
lata
28
0
20000
40000
60000
80000
100000
120000
140000
160000
prognoza na rok 2015 prognoza na rok 2025 prognoza na rok 2035
STAN LUDNOCI
Prognoza liczby gospodarstw domowych
wedug miejsca zamieszkania
673,8 674,1
667,8 663,5 660,4
489,2 486,5
479,5
474,1 469,7
184,6 187,6 188,2 189,4 190,6
0,0
100,0
200,0
300,0
400,0
500,0
600,0
700,0
800,0
2015 2020 2025 2030 2035
ogem miasta wie
Prognoza liczby ludnoci wedug grup wieku
wiek
osoby
lata
tys.
29
STAN LUDNOCI
Prognoza liczby ludnoci wedug grup wieku na wsi
Prognoza liczby ludnoci wedug grup wieku w miastach
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
90000
100000
110000
prognoza na rok 2015 prognoza na rok 2025 prognoza na rok 2035
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
45000
50000
wiek
osoby
wiek
osoby
30
Mediana wieku nowoecw zawierajcych
zwizek maeski po raz pierwszy
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski 5,0
4,3-4,7
5,5-5,7
5,3-5,4
5,1-5,2
4,8-5,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
-0,1
Maestwa na 1000 ludnoci w 2012 roku
Powiat obeski (+1,8)
Powiat sawieski (-0,2)
25,91
2002 r.
2012 r.
PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
32,30
41,33
28,42
34,03
44,83
23,81
28,61
35,50
26,33
31,79
48,00
+ KAWALEROWIE +
+ PANNY +
MAESTWA I ROZWODY
Wiek
Wiek
=
=
=
=
=
=
0,7
0,5
-0,2
0,0
0,2
1,2
0,6
1,1
0,7
0,6
0,2
1,8
0,3
0,3
1,1
0,1
-0,1
1,0
0,4
1,7
=
=
=
=
=
=
warto wskanika
w 2012 r.
zmiana wskanika
=2012-2002
0,5
31
MAESTWA I ROZWODY
Mediana wieku nowoecw zawierajcych zwizek maeski
po raz pierwszy wedug miejsca zamieszkania
Maestwa na 1000 ludnoci
26,07
2012 r.
PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
32,60
40,75
29,50
22,93
27,83
+ KAWALEROWIE +
+ PANNY +
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
6,00
7,00
8,00
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
maestwa na 1000 ludnoci
Wiek
25,53
Wiek
Wie Miasto
32,20
42,25
24,19
28,71
35,75
28,75 PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
PANNY
ROZWIEDZIONE
WDOWY
KAWALEROWIE
ROZWIEDZENI
WDOWCY
33,35
46,25
51,50
25,36
31,00
+ KAWALEROWIE +
+ PANNY +
27,79
34,28
44,00
26,74
32,07
47,50
2002 r.
lata
l. maestw
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
32
2,0%
9,2%
26,1%
43,4%
37,8%
27,8%
16,4%
6,4%
6,7%
3,1%
3,5%
2,3%
2,0%
2,4%
5,5%
5,4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
do 19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50 i wicej
Maestwa wedug wieku
Maestwa wedug wyksztacenia
MAESTWA I ROZWODY
2012 r. 2002 r.
Wysze
rednie i policealne
Zasadnicze zawodowe
Niepene podstawowe,
podstawowe i gimnazjalne
19,4%
37,9%
31,9%
10,5%
1490
2918
2451
806
30,6%
40,1%
20,9%
8,0%
2620
3435
1793
687
23,0%
45,9%
18,7%
12,4%
1763
3520
1435
948
43,2%
37,9%
11,4%
7,4%
3694
3247
974
630
2002 r.
2012 r.
Kobiety
0,3%
1,3%
12,8%
29,9%
38,7%
38,8%
22,4%
11,5%
10,5%
5,2%
4,7%
3,1%
2,9%
2,9%
7,7%
7,2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
do 19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49
50 i wicej
2002 r.
2012 r.
Mczyni
Mczyni Kobiety Mczyni Kobiety
Wartoci nie sumuj si do 100% - w niektrych przypadkach wystpi brak moliwoci okrelenia poziomu wyksztacenia
33
Maestwa na 1000 ludnoci wedug miejsca zamieszkania
Maestwa
MAESTWA I ROZWODY
4,00
4,50
5,00
5,50
6,00
6,50
7,00
7,50
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
maestwa w miastach na 1000 ludnoci
maestwa na wsi na 1000 ludnoci
W 2002 r. kobiety
polubiy 168
cudzoziemcw,
w 2012 r. - 149
W 2002 r. odsetek
maestw cywilnych
wynosi 32,2%, a w 2012 r.
48,7%
W 2002 r. mczyni
polubili 64 cudzoziemki,
w 2012 r. - 29
lata
l. maestw
34
MAESTWA I ROZWODY
Rozwody na 1000 ludnoci
Liczba rozwodw wedug gwnych przyczyn

rozwody na 1000 ludnoci
niezgodno charakterw naduywanie alkoholu niedochowanie wiernoci maeskiej
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 lata
400
600
800
1000
1200
1400
1600
l. rozwodw
l. rozwodw
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 lata
35
Rozwody na 1000 ludnoci wedug miejsca zamieszkania
MAESTWA I ROZWODY
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Rozwody w miastach na 1000 ludnoci Rozwody na wsi na 1000 ludnoci
2012 r. 2002 r.
43,2%
1422
36,6%
15,9%
3,1%
1,2%
39,7%
39,1%
17,1%
3,3%
0,8%
1205
525
101
40
1115
1100
480
92
24
bez dzieci
z jednym dzieckiem
z dwjk dzieci
z trjk dzieci
z czwrk dzieci i wicej
Rozwody wedug liczby dzieci
lata
l. rozwodw
maestwa
36
Rozwody wedug grup wieku
Rozwody wedug wyksztacenia osoby wnoszcej powdztwo
MAESTWA I ROZWODY
24 i mniej 25-29 30-39 40-49 50 i wicej
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011
24,8%
817
35,1%
25,5%
14,6%
15,5%
39,4%
30,2%
14,9%
1152
837
480
435
1106
850
418
2012 r.
2002 r.
Wysze
rednie i policealne
Zasadnicze zawodowe
Niepene podstawowe,
Mczyni Kobiety
lata
lata
l. rozwodw l. rozwodw
37
Rozwody wedug dugoci trwania maestwa
Rozwody
MAESTWA I ROZWODY
2012 r.
2002 r.
Mniej ni 1 rok
1 rok
2 - 4 lata
2,1%
5 - 9 lat
10 - 14 lat
15 - 19 lat
20 lat i wicej
4,2%
15,2%
23,1%
18,4%
13,9%
23,1%
1,7%
4,0%
18,9%
18,8%
14,8%
11,7%
30,1%
W 2002 r. rozwd z winy
ma by orzekany
ponad 6x czeciej ni
z winy ony, za w 2012 r.
4x czciej.
Kobiety prawie 2x
czciej wnosz pozew
o rozwd ni mczyni.
3/4 rozwodw koczy si
bez orzekania o winie.
38
Urodzenia ywe na 1000 ludnoci
Urodzenia wedug wieku matki
URODZENIA I ZGONY
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
9,3
7,0
10,4
9,8
9,3
8,8
11,0
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
0,2
Powiat waecki (-1,6)
Powiat m. Koszalin (+1,5)
2012 r.
2002 r.
19 lat i mniej
20 - 24
25 - 29
30 - 34
35 - 39
40 lat i wicej
1006
3163
5522
4285
1740
327
33,0%
32,4%
16,3%
6,6%
2,2%
9,5%
19,7%
34,4%
26,7%
10,9%
2,0%
6,3%
1502
5210
5111
2571
1049
346
zmiana wskanika
=2012-2002
warto wskanika
w 2012 r.
-1,2
-0,8
-0,6
-1,5
-0,3
1,5
-0,1
-0,6
-0,7
-0,2
0,6
-0,5
0,6 -0,8
-1,2
1,1
-0,5
0,0
-1,6
0,0
0,2
39
Struktura urodze wedug wieku matki
z uwzgldnieniem miejsca zmieszkania
Urodzenia wedug wyksztacenia matki/ojca
URODZENIA I ZGONY
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
19 lat i mniej 20-24 lat 25-29 lat 30-34 lat 35-39 lat 40-44 lat 45 i wicej
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
19 lat i mniej 20-24 lat 25-29 lat 30-34 lat 35-39 lat 40-44 lat 45 i wicej
2012 r. 2002 r.
Wysze
rednie i policealne
Zasadnicze zawodowe
Niepene podstawowe,
11,3%
25,5%
42,0%
13,1%
1785
4023
6631
2067
28,0%
32,8%
21,9%
10,3%
4500
5257
3515
1647
14,7%
34,6%
30,6%
19,9%
2315
5458
4836
3138
1,1%
31,7%
13,3%
13,2%
175
5083
2134
2117
2002 r.
2012 r.
Miasto
Wie
Kobiety Kobiety Mczyni Mczyni
lata
l. urodze
l. urodze
lata
40
Urodzenia ywe na 1000 ludnoci
Urodzenia wedug stanu cywilnego matki
URODZENIA I ZGONY
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
2012 r.
2002 r.
Panna
Zamna
27,8%
Rozwiedziona
Wdowa
69,0%
2,6%
0,6%
35,6%
59,9%
4,2%
0,3%
lata
l. urodze
41
Wspczynnik dzietnoci i reprodukcji brutto
Urodzenia wedug rda utrzymania
URODZENIA I ZGONY
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
reprodukcja brutto dzietno
2002 r. 2012 r.
Pracujcy - najemni w sektorze publicznym
Pracujcy - najemni w sektorze prywatnym
Pracujcy - na rachunek wasny w rolnictwie
Pracujcy - na rachunek wasny
poza rolnictwem
Pozostajcy na utrzymaniu
Posiadajcy emerytur lub rent
Posiadajcy zasiek dla bezrobotnych
Posiadajcy inne niezarobkowe
rdo utrzymania
15,9%
28,7%
1,9%
2,6%
1,7%
9,9%
9,4%
29,6%
20,4%
37,8%
1,1%
4,4%
1,3%
4,0%
6,6%
24,0%
lata
Wartoci nie sumuj si do 100% - w niektrych przypadkach wystpi brak moliwoci okrelenia rda utrzymania
42
Urodzenia wedug kolejnoci urodzenia dziecka i wieku matki
URODZENIA I ZGONY
2012 r.
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
19 lat i mniej 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 +
1
2
3
4
5+
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
19 lat i mniej 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40+
1
2
3
4
5+
wiek
wiek
2012 r.
43
Gwne przyczyny zgonw
Zgony na 1000 ludnoci
URODZENIA I ZGONY
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
9,6
6,5
10,7
10,0
9,6
8,9
11,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
1,3
Powiat myliborski (-0,1)
Powiat widwiski (+2,3)
1.
2.
3.
Choroby ukadu krenia
ogem
46,2% 43,3%
27,3% 27,4%
17,4% 15,2%
6840 6994
4044 4418
1204 1116
Nowotwory ogem
Zewntrzne przyczyny
zachorowania i zgonu
ogem
warto wskanika
w 2012 r.
zmiana wskanika
= 2012-2002
0,5
2,3
0,9
1,6
1,0
0,5
0,9
1,8
1,5
-0,1
1,8
1,2
1,6
0,8
0,4
1,4
0,8
0,4
0,4
0,0
0,8
2002 r. 2011 r.
44
Zgony wedug wyksztacenia
Zgony na 1000 ludnoci
URODZENIA I ZGONY
8,6
8,8
9,0
9,2
9,4
9,6
9,8
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
2012 2002
Wysze
Zasadnicze zawodowe
Niepene podstawowe,
7,7%
19,3%
33,4%
37,0%
678
1707
2953
3276
5,4%
16,8%
25,6%
50,7%
444
1385
2117
4183
3,9%
20,1%
12,9%
60,8%
299
1534
986
4653
2,7%
15,3%
7,8%
72,6%
177
1009
513
4781
Mczyni Kobiety
Mczyni
Kobiety
rednie i policealne
lata
l. zgonw
45
Zgony wedug miejsca zgonu
Zgony wedug pci
URODZENIA I ZGONY
6000
6500
7000
7500
8000
8500
9000
9500
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
mczyni kobiety
Zarwno w 2002 r.
jak i 2012 r. ok.
70% zgonw
nastpio
w miastach
2012 r.
2002 r.
Szpital
37,2%
7,3%
3,6%
46,4%
40,2%
7,0%
6,4% Inny zakad suby zdrowia
Dom
Inne
51,9%
lata
l. zgonw
46
Zgony wedug grup wieku i pci
URODZENIA I ZGONY
2012 r.
2002 r.
54,7%
44,8%
57,1%
68,0%
75,5%
79,5%
75,5%
77,2%
70,9% 71,8%
73,9%
69,9%
68,3% 67,7%
48,3%
45,3%
55,2%
42,9%
32,0%
24,5%
20,5%
24,5%
22,8%
29,1% 28,2%
26,1%
30,1%
31,7% 32,3%
51,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 i
wicej
54,2%
46,2% 45,5%
84,6%
73,5%
84,4%
81,1%
74,6% 75,5% 74,4%
75,8%
70,1% 69,0% 68,9%
45,1%
45,8%
53,8% 54,5%
15,4%
26,5%
15,6%
18,9%
25,4% 24,5% 25,6%
24,2%
29,9% 31,0% 31,1%
54,9%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65 i
wicej
Mczyni Kobiety
wiek
wiek
47
Migracje ludnoci na pobyt stay
RUCH WDRWKOWY
-2000
-1500
-1000
-500
0
500
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
saldo migracji ogem saldo migracji wewntrznej
saldo migracji zagranicznej
m. Szczecin
m. winoujcie
m. Koszalin
kamieski
gryficki
koobrzeski
goleniowski
policki
gryfiski
pyrzycki
stargardzki
myliborski
choszczeski
waecki
drawski
szczecinecki
obeski
widwiski
biaogardzki
koszaliski
sawieski
-6
12
2
0
-2
-4
-0,04
0,92
-0,6
-0,4
-0,2
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
-0,14
saldo migracji
zagranicznych
na 1000 ludnoci
w 2012 r.
-0,07
-0,41
-0,29
0,24
-0,32
0,30
0,10
0,29
-0,05
0,09
0,12
0,34
-0,22
0,17
-0,26
0,01
0,36
0,34
0,15
Migracje wewntrzne i zagraniczne na pobyt stay
na 1000 ludnoci w 2012 r.
saldo migracji
wewntrznych na
1000 ludnoci
w 2012 r.
lata
48
Emigracje wedug grup wieku [%]
Struktura populacji emigrantw
RUCH WDRWKOWY
2012 r. 2002 r.
2012 r.
2002 r.
Pe
Miejsce poprzedniego
pobytu
56,9% - Kobiety
43,1% - Mczyni
57,6% - Kobiety
42,4% - Mczyni
85,6% - Miasto
14,4% - Wie
78,2% - Miasto
21,8% - Wie
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
20,0
wiek
%
49
Struktura populacji imigrantw
Imigracje wedug grup wieku [%]
RUCH WDRWKOWY
2012 r. 2002 r.
2012 r.
2002 r.
Pe
Miejsce docelowego
pobytu
56,9% - Kobiety
43,1% - Mczyni
51,0% - Kobiety
49,0% - Mczyni
85,6% - Miasto
14,4% - Wie
78,2% - Miasto
21,8% - Wie
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
wiek
%
50
PRZEMIANY DEMOGRAFICZNE POMORZA ZACHODNIEGO W LATACH 20022012
III. Wojewdzkie zrnicowanie zjawisk
demograficznych
51
III. WOJEWDZKIE ZRNICOWANIE ZJAWISK DEMOGRAFICZNYCH
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
Wzrost liczby ludnoci
w porwnaniu z 2002 rokiem zaobserwowano w
wojewdztwach
10
Spadek liczby ludnoci
wojewdztwach
6
1
6
5
4
3
2
mln
Procentowy
wzrost spadek
liczby ludnoci w odniesieniu
do 2002 roku
0,8
3,4
1,6
4,9
1,4
1,3
3,2
1,5
0,3
1,2
3,6
0,7
1,4
1,7
2,4
3,2
4,8
1023317
2002 2012
5128623
4731533
3355279
3237217
2904694
2607380
2183636
2196992
2105050
2069166
1697718
1428449
1295885
1207704
1008196
1061009
5301760
4615870
3462196
3354077
2914362
2524651
2290070
2165651
2129951
2096404
1721405
1450697
1273995
1198690
1010203
Najwikszy procentowy wzrost liczby ludnoci
w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
pomorskim
Najwikszy procentowy spadek liczby ludnoci
opolskim
STAN LUDNOCI
Stan ludnoci wedug wojewdztw
38533299
stan ludnoci
w 2012 roku
52
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2012
79,0
71,3
69,4
68,0
64,6
64,9
64,5
58,9
62,1
60,2
57,6
52,5
50,2
46,6
45,8
40,5
77,6
69,6
68,8
65,4
64,2
63,6
63,3
60,3
60,2
59,3
55,5
52,2
48,9
46,4
44,9
41,3
Najwikszy wzrost udziau mieszkacw miast w oglnej liczbie ludnoci
podlaskim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

6
0
,
6
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

6
1
,
7
Najwikszy spadek udziau mieszkacw miast w oglnej liczbie ludnoci
pomorskim
2002
% %
1730 tys.
1725
1720
1715
1710
1705
1700
1695
1690
1685
1680
1675
38,6 mln
38,5
38,4
38,3
38,2
38,1
38,0
37,9
37,8
37,7
37,6
37,5
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
W latach 2002-2009 podstaw obliczania liczby ludnoci stanowiy wyniki Spisu Powszechnego z 2002 roku, natomiast
lata
w latach 2010-2012 - Spisu Powszechnego z 2011 roku
STAN LUDNOCI
Stan ludnoci w latach 2002-2012
Ludno w miastach w % ogu ludnoci wedu wojewdztw
53
72
70
68
66
64
62
60
58
56
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
W latach 2002-2012 odsetek mieszkajcych w miastach
w wojewdztwie zachodniopomorskim obniy si o
p. proc.
0,6
W latach 2002-2012 odsetek mieszkajcych w miastach
w Polsce obniy si o
p. proc.
1,1
%
Wzrost gstoci zaludnienia
wojewdztwach
9
Spadek gstoci zaludnienia
wojewdztwach
6
50-74
200-400
125-199
100-124
75-99
os./km
wzrost spadek
liczby osb na km w odniesieniu
do 2002 roku
123
1
5
1
6
1
2
4
1
0,0
2
7
1
1
2
10
4
6
gsto zaludnienia
w 2012 roku
2
2
lata
STAN LUDNOCI
Ludno w miastach w % ogu ludnoci w latach 2002-2012
Gsto zaludnienia wedug wojewdztw
54
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
Spadek liczby ludnoci w wieku nieprodukcyjnym
przypadajcej na 100 osb w wieku produkcyjnym
w porwnaniu do 2002 roku zaobserwowano we wszystkich
wojewdztwach
16
53,0
60,0
58,5
57,5
56,5
55,5
wskanika w odniesieniu
do 2002 roku
56,6
8,0
6,9
0,4
1,4
5,7
2002 2012
61,2
60,4
66,7
65,1
63,7
68,0
67,1
59,3
60,1
59,5
55,8
56,9
58,1
61,6
56,9
59,2
59,0
59,0
58,7
58,2
57,8
57,0
56,7
56,6
56,0
56,0
55,4
54,4
54,0
53,9
53,9
53,5
Najwikszy spadek liczby ludnoci w wieku nieprodukcyjnym przypadajcej na 100 osb
w wieku produkcyjnym w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
podlaskim
3,0
2,7
7,7
11,0
2,2
4,1
3,5
4,1
2,5
5,9
10,4
4,1
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

5
6
,
6
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

6
0
,
7
wzrost spadek
warto wskanika
w 2012 r.
STAN LUDNOCI
w wieku produkcyjnym wedug wojewdztw
55
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
Wzrost liczby ludnoci w wieku poprodukcyjnym
przypadajcej na 100 osb w wieku przedprodukcyjnym
wojewdztwach
16
81
117
111
99
93
87
do 2002 roku
2002 2012
83,1
68,2
70,8
73,6
72,7
77,7
67,6
68,2
60,5
60,1
63,2
57,1
56,7
57,6
56,8
52,4
116,8
110,6
110,3
109,3
107,2
100,0
99,3
99,0
95,6
91,3
89,2
88,3
85,9
84,6
83,5
81,6
Najwikszy wzrost liczby ludnoci w wieku poprodukcyjnym
przypadajcej na 100 osb w wieku przedprodukcyjnym
opolskim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

9
7
,
1
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

6
6
,
5
wzrost spadek
30,6
35,1
26,7
29,2
31,7
22,3
31,2
27,0 31,2
34,5
33,7
42,4
39,5
26,0
35,7
30,8
29,2
warto wskanika
w 2012 r.
STAN LUDNOCI
Ludno w wieku poprodukcyjnym na 100 osb
w wieku przedprodukcyjnym w latach 2002-2012
97,1
56
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
Spadek liczby ludnoci w wieku przedprodukcyjnym
wojewdztwach
16
24
32
30
29
28
26
do 2002 roku
28,7
2002 2012
37,8
39,0
42,8
37,8
40,4
34,5
39,7
37,5
37,0
40,6
37,5
35,5
33,0
32,7
32,9
35,2
30,9
30,6
30,5
30,3
29,7
29,5
29,5
29,3
28,7
28,6
27,8
27,6
27,2
26,4
26,3
25,4
Najwikszy spadek liczby ludnoci w wieku przedprodukcyjnym
podkarpackim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

2
8
,
7
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

3
6
,
4
wzrost spadek
7,7
7,9
7,0
10,8
11,9
5,0
8,2
7,4
8,3
6,3
9,8
5,8
9,7
6,3
8,5
10,2
12,3
warto wskanika
w 2012 r.
STAN LUDNOCI
w wieku produkcyjnym wedug wojewdztw
57
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
17,1
16,7
14,8
16,6
16,2
15,1
15,3
16,3
15,1
14,1
13,7
14,5
13,6
13,3
13,5
13,1
20,0
19,2
18,7
18,6
18,4
18,3
18,2
18,1
17,3
17,1
17,1
16,7
16,5
16,4
16,4
15,7
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

1
7
,
8
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

1
5
,
1
wojewdztwach
16
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

6
3
,
9
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

6
2
,
2
podlaskim
% %
wojewdztwach
16
Wzrost w porwnaniu z 2002 rokiem udziau
ludnoci w wieku poprodukcyjnym w oglnej
liczbie ludnoci zaobserwowano we wszystkich
lskim
ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej liczbie
ludnoci zaobserwowano we wszystkich
Najwikszy wzrost udziau ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej
liczbie ludnoci w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano
w wojewdztwie
Najwikszy wzrost udziau ludnoci w wieku poprodukcyjnym
w oglnej liczbie ludnoci w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano
w wojewdztwie
STAN LUDNOCI
Udzia ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej liczbie
ludnoci wedug wojewdztw
Udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym w oglnej liczbie
ludnoci wedug wojewdztw
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
62,8
61,9
63,7
63,3
63,7
64,2
62,5
62,7
62,8
59,8
59,5
61,1
60,6
60,0
62,4
62,0
65,1
65,0
65,0
64,9
64,8
64,3
64,1
64,1
63,8
63,8
63,7
63,4
63,2
63,0
62,9
62,9
% % 56,0
58
67
66
65
64
63
62
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Udzia ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej liczbie ludnoci w wojewdztwie
zachodniopomorskim w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszy si o
1,3
Zachodniopomorskie
19
18
17
16
15
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym w oglnej liczbie ludnoci
w Polsce w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszy si o
2,7
14
13
12
11
10
Udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym w oglnej liczbie ludnoci w wojewdztwie
3,4
61
60
Udzia ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej liczbie ludnoci
1,7
20
%
%
p. proc.
p. proc.
p. proc.
p. proc.
lata
lata
STAN LUDNOCI
Udzia ludnoci w wieku produkcyjnym w oglnej liczbie
ludnoci w latach 2002-2012
Udzia ludnoci w wieku poprodukcyjnym w oglnej liczbie
ludnoci w latach 2002-2012
59
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
5,5-5,6
5,4
5,3
5,2
5,0-5,1
do 2002 roku
2002 2012
5,2
5,2
5,4
4,8
5,3
5,1
5,1
4,5
4,4
5,5
5,0
5,0
4,7
5,1
4,5
4,9
5,6
5,5
5,4
5,4
5,4
5,3
5,3
5,3
5,3
5,3
5,3
5,2
5,2
5,1
5,0
5,0
Najwikszy wzrost liczby maestw na 1000 ludnoci
lubuskim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

5
,
3
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

5
,
0
wzrost spadek
0,2
0,3
0,5
0,2
0,2
0,3
0,2
0,3
0,9
0,5
0,8
0,6
0,1
0,4
0,1
0,0
0,0
Wzrost liczby maestw na 1000 ludnoci
wojewdztwach
13
Spadek liczby maestw na 1000 ludnoci
wojewdztwie
1
Spadek liczby maestw na 1000 ludnoci
w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano jedynie w wojewdztwie
witokrzyskim
warto wskanika
w 2012 r.
MAESTWA I ROZWODY
Maestwa na 1000 ludnoci wedug wojewdztw
5,3
60
wojewdztwach
16
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
38,2
34,6
33,0
28,7
28,6
28,5
31,7
32,7
26,2
26,2
21,6
22,9
19,2
21,8
19,7
18,9
48,7
48,5
47,0
43,2
40,4
39,8
39,3
39,2
34,8
34,0
33,5
30,6
29,0
28,2
26,3
24,6
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

3
6
,
0
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

2
6
,
6
warmisko-mazurskim
% %
60
50
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Udzia maestw cywilnych w oglnej liczbie maestw
9,4
40
30
20
10
0
Udzia maestw cywilnych w oglnej liczbie maestw w wojewdztwie
10,5
%
p. proc.
p. proc.
Wzrost w porwnaniu z 2002 rokiem
udziau maestw cywilnych w oglnej
liczbie maestw zaobserwowano
we wszystkich
Najwikszy wzrost udziau maestw cywilnych w oglnej liczbie
maestw w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
lata
MAESTWA I ROZWODY
Udzia maestw cywilnych
w oglnej liczbie maestw wedug wojewdztw
Udzia maestw cywilnych
w oglnej liczbie maestw w latach 2002-2012
61
wojewdztwach
16
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
43,2
39,7
36,0
35,1
33,4
39,9
37,5
37,8
35,2
35,4
34,5
34,5
35,7
32,7
33,4
33,4
45,2
43,2
43,0
42,5
42,4
41,9
41,8
41,7
41,4
41,2
40,2
39,9
39,2
39,0
38,4
37,3
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

4
1
,
7
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

3
7
,
0
witokrzyskim
% %
5000
4500
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Liczba rozwodw w Polsce
w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszya si o
41,9
4000
3500
3000
2500
Liczba rozwodw w wojewdztwie zachodniopomorskim
17,1
procent
procent
maestw bezdzietnych w oglnej liczbie
rozwodw zaobserwowano we wszystkich
Najwikszy wzrost udziau maestw bezdzietnych w oglnej liczbie
rozwodw w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
lata
MAESTWA I ROZWODY
Udzia rozwodw maestw bezdzietnych
w oglnej liczbie rozwodw wedug wojewdztw
Liczba rozwodw w latach 2002-2012
l. rozwodw l. rozwodw 80000
70000
60000
50000
40000
30000
62
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
11,0
10,7
10,0
9,5
9,1
do 2002 roku
10,0
2002 2012
10,2
9,9
9,1
10,0
9,3
10,3
9,7
10,1
9,4
8,3
8,5
8,4
9,3
9,3
9,0
7,9
11,0
10,9
10,8
10,5
10,1
9,9
9,9
9,9
9,8
9,6
9,4
9,3
9,3
9,3
9,0
8,8
Najwikszy wzrost liczby urodze ywych na 1000 ludnoci
mazowieckim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

1
0
,
0
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

9
,
3
wzrost spadek
0,7 0,8
0,2
1,0
0,8
0,9
0,9
1,3
0,5
0,9
Wzrost liczby urodze ywych na 1000 ludnoci
wojewdztwach
11
Spadek liczby urodze ywych na 1000 ludnoci
wojewdztwach
2
Najwikszy spadek liczby urodze ywych na 1000 ludnoci
warmisko-mazurskim
8,8
0,0
0,0
0,0
0,4
0,4
0,2
1,7
warto wskanika
w 2012 r.
URODZENIA I ZGONY
Urodzenia ywe na 1000 ludnoci wedug wojewdztw
63
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
12,4
10,5
10,0
9,5
8,9
do 2002 roku
2002 2012
11,7
10,3
9,4
9,5
10,3
10,0
8,7
9,4
9,2
8,8
8,6
8,4
9,1
8,6
8,2
8,5
12,4
10,9
10,6
10,4
10,4
10,3
10,1
9,9
9,7
9,6
9,4
9,2
9,1
9,1
9,0
8,6
Najwikszy wzrost liczby zgonw na 1000 ludnoci
opolskim
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

1
0
,
0
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

9
,
4
wzrost spadek
0,6
0,8
0,5
0,8
0,9
1,4
1,2
0,5
0,7
Wzrost liczby zgonw na 1000 ludnoci
wojewdztwach
15
W wojewdztwie
wielkopolskim
8,6
0,1
0,3
0,0
0,8
0,8
0,5
0,6
0,1
liczba zgonw na 1000 ludnoci w porwnaniu z 2002 rokiem nie zmienia si
warto wskanika
w 2012 r.
URODZENIA I ZGONY
Zgony na 1000 ludnoci wedug wojewdztw
10,0
64
10,5
10,0
9,5
9,0
8,5
8,0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Liczba zgonw na 1000 ludnoci w wojewdztwie
zachodniopomorskim w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszya si o
0,8
Zachodniopomorskie
Liczba zgonw na 1000 ludnoci w Polsce
0,6
1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Przyrost naturalny na 1000 ludnoci w Polsce
w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszy si o
0,1
0,2
0,0
-0,2
-0,4
-0,6
-0,8
Przyrost naturalny na 1000 ludnoci w wojewdztwie zachodniopomorskim
by ujemny i w porwnaniu z 2002 rokiem zmniejszy si o
0,8
lata
lata
l. zgonw
URODZENIA I ZGONY
Zgony na 1000 ludnoci w latach 2002-2012
Przyrost naturalny na 1000 ludnoci w latach 2002-2012
65
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2,0
1,5
1,0
0,0
-0,7
do 2002 roku
2002 2012
2,0
0,8
1,4
1,6
0,8
2,0
-0,9
0,5
0,5
-0,1
-0,9
-1,1
-1,0
-0,8
-1,3
-3,2
2,0
1,8
1,4
1,3
0,7
0,6
0,5
0,2
-0,3
-0,6
-0,6
-1,0
-1,1
-1,2
-1,9
-3,0
Najwikszy wzrost przyrostu naturalnego na 1000 ludnoci
mazowieckim
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

-
0
,
1
wzrost spadek
0,1
1,0
0,1
0,2
Wzrost przyrostu naturalnego na 1000 ludnoci
wojewdztwach
5
Spadek przyrostu naturalnego na 1000 ludnoci
wojewdztwach
9
Najwikszy spadek przyrostu naturalnego na 1000 ludnoci
-3,0
0,0
0,3
1,4
0,3
1,4
0,8
0,5
0,3
0,1
0,1
0,4
0,6
0,0
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

0
,
0
warto wskanika
w 2012 r.
URODZENIA I ZGONY
Przyrost naturalny na 1000 ludnoci wedug wojewdztw
0,0
warmisko-mazurskim
66
wspczynnika dzietnoci oglnej
zaobserwowano w
wojewdztwach
9
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
1,348
1,288
1,237
1,340
1,226
1,333
1,287
1,183
1,382
1,116
1,360
1,272
1,308
1,237
1,129
1,053
1,398
1,376
1,370
1,316
1,307
1,299
1,294
1,290
1,281
1,274
1,266
1,232
1,231
1,228
1,201
1,146
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

1
,
2
9
9
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

1
,
2
4
9
Najwikszy wzrost wspczynnika dzietnoci oglnej w porwnaniu
z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
lskim
1,45
1,35
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Wspczynnik dzietnoci oglnej w Polsce
0,050
1,25
1,20
1,15
1,10
Wspczynnik dzietnoci oglnej w wojewdztwie
zachodniopomorskim w porwnaniu z 2002 rokiem zmniejszy si o
0,009
1,40
1,30
lata
URODZENIA I ZGONY
Wspczynnik dzietnoci oglnej wedug wojewdztw
Wspczynnik dzietnoci oglnej w latach 2002-2012
67
wspczynnika reprodukcji brutto
zaobserwowano w
wojewdztwach
8
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
0,660
0,625
0,600
0,649
0,656
0,593
0,576
0,628
0,658
0,538
0,658
0,598
0,632
0,619
0,544
0,512
0,678
0,667
0,666
0,647
0,640
0,638
0,629
0,625
0,622
0,621
0,611
0,594
0,587
0,584
0,583
0,555
P
o
l
s
k
a

2
0
1
2

0
,
6
3
1
P
o
l
s
k
a

2
0
0
2

0
,
6
0
6
Najwikszy wzrost wspczynnika reprodukcji brutto w porwnaniu
z 2002 rokiem odnotowano w wojewdztwie
lskim
0,70
0,62
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Wspczynnik reprodukcji brutto w Polsce
0,025
0,58
0,56
0,54
0,52
Wspczynnik reprodukcji brutto w wojewdztwie
zachodniopomorskim w porwnaniu z 2002 rokiem zmniejszy si o
0,004
0,66
0,60
0,68
0,64
lata
URODZENIA I ZGONY
Wspczynnik reprodukcji brutto wedug wojewdztw
Wspczynnik reprodukcji brutto w latach 2002-2012
68
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
275
113
-400
-87
-576
-322
-76
-894
-201
-198
-500
-1300
-255
-1418
-3936
-8170
485
223
206
52
0
-63
-154
-174
-181
-185
-478
-486
-727
-795
-1736
-2604
salda migracji wewntrznych
zaobserwowano w
wojewdztwach
8
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
12166
2986
1982
-684
2306
-682
-795
-952
-1021
-1407
-1481
-2431
-2372
-2136
-1639
-3840
12802
3354
2437
1735
1361
-437
-441
-1039
-1528
-1643
-1745
-1947
-2180
-2413
-3298
-5018
Najwikszy wzrost salda migracji wewntrznych
w porwnaniu z 2002 rokiem odnotowano
w wojewdztwie
dolnolskim
0
wojewdztwach
8
Najwikszy spadek salda migracji wewntrznych
w wojewdztwie
lskim
0
Spadek w porwnaniu z 2002 rokiem
salda migracji zagranicznych
zaobserwowano w
wojewdztwach
2
Najwikszy spadek salda migracji zagranicznych
w wojewdztwie
wielkopolskim
wojewdztwach
14
Najwikszy wzrost salda migracji zagranicznych
w wojewdztwie
lskim
Wzrost w porwnaniu z 2002 rokiem salda
migracji zagranicznych zaobserwowano w
Spadek w porwnaniu z 2002 rokiem salda
migracji wewntrznych zaobserwowano w
RUCH WDRWKOWY
Saldo migracji wewntrznych wedug wojewdztw
Saldo migracji zagranicznych wedug wojewdztw
69
salda migracji ogem
zaobserwowano w
wojewdztwach
11
mazowieckie
lskie
wielkopolskie
warmisko-mazurskie
opolskie
maopolskie
dolnolskie
dzkie
pomorskie
lubelskie
podkarpackie
kujawsko-pomorskie
zachodniopomorskie
witokrzyskie
podlaskie
lubuskie
2002 2012
12441
3099
682
-2102
2051
-996
-1352
-1803
-1605
-3007
-1521
-2459
-4618
-3030
-3916
-9809
13287
3577
1951
940
634
-622
-833
-1808
-1828
-1947
-2006
-2128
-2173
-2587
-5172
-5902
Najwikszy wzrost salda migracji ogem
w wojewdztwie
lskim
0
wojewdztwach
5
Najwikszy spadek salda migracji ogem
w wojewdztwie
wielkopolskim
0,0
-0,8
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Zachodniopomorskie
Saldo migracji ogem w Polsce
w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszyo si o
11328
-1,2
-1,4
-1,8
-2,0
Saldo migracji ogem w wojewdztwie zachodniopomorskim
w porwnaniu z 2002 rokiem zwikszyo si o
519
-0,4
-1,0
-0,2
-0,6
-1,6
0
-20
-30
-35
-45
-50
-10
-25
-5
-15
-40
tys. tys.
Spadek w porwnaniu z 2002 rokiem
salda migracji ogem zaobserwowano w
lata
RUCH WDRWKOWY
Saldo migracji ogem wedug wojewdztw
Saldo migracji ogem w latach 2002-2012
70
IV. Zasoby informacyjne polskiej statystyki
publicznej
1. Podstawy funkcjonowania polskiej statystyki publicznej
Podstaw prawn funkcjonowania statystyki publicznej stanowi ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r.
o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z pn. zm.).
Statystyka publiczna jest systemem:
zbierania danych statystycznych;
gromadzenia, przechowywania i opracowywania zebranych danych;
ogaszania, udostpniania i rozpowszechniania wynikw bada statystycznych.
Misj statystyki publicznej jest dostarczanie wiarygodnych, rzetelnych, niezalenych oraz wysokiej
jakoci informacji statystycznych na temat stanu i zmian zachodzcych w spoeczestwie, gospodarce
i rodowisku naturalnym, odpowiadajcych na potrzeby uytkownikw krajowych i midzynarodowych.
Do zada sub statystyki publicznej naley przede wszystkim:
organizowanie i prowadzenie bada statystycznych (w tym spisw powszechnych) oraz usta-
lanie ich metodologii;
zbieranie, gromadzenie, opracowywanie i analizowanie danych statystycznych;
udostpnianie i rozpowszechnianie wynikw informacji statystycznych, w tym podstawowych
wielkoci i wskanikw;

ustalanie wzajemnych relacji midzy nimi oraz ich interpretacja;
prowadzenie krajowych rejestrw urzdowych: podmiotw gospodarki narodowej (REGON)
i podziau terytorialnego kraju (TERYT).

Szczegowe informacje na temat dziaalnoci sub statystyki publicznej znale mona na stronie
internetowej: http://www.stat.gov.pl/bip/
2. Badania statystyczne
Polskie regulacje prawne daj uprawnienia do prowadzenia bada statystycznych przez statystyk
oficjaln obejmujcych kad dziedzin ycia spoecznego i gospodarczego, przy zaoeniu, e jest
moliwe zastosowanie metod statystycznej obserwacji zjawisk oraz z uwzgldnieniem celowoci, nie-
zbdnoci i spoecznej uytecznoci przedsiwzi badawczych. Badania statystyczne w wietle ustawy
o statystyce publicznej obejmuj zbieranie, gromadzenie i opracowywanie danych statystycznych oraz
ogaszanie i udostpnianie wynikw dokonanych oblicze, opracowa i analiz, w tym podstawowych
wielkoci i wskanikw.
Program Bada Statystycznych Statystyki Publicznej (PBSSP) uchwalany corocznie przez Rad
Ministrw stanowi wykaz ustalajcy zakres przedmiotowy i podmiotowy bada statystycznych i zwi-
zane z nimi obowizki. Program bada jest najwaniejszym oficjalnym dokumentem integrujcym
w skali oglnopolskiej dziaalno badawcz statystyki publicznej.
opracowywanie standardowych klasyfikacji, nomenklatur i definicji podstawowych kategorii,
Suby statystyki publicznej w Polsce stanowi: Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego, dyrekto-
rzy szesnastu urzdw statystycznych oraz jednostki organizacyjne im podlege.
71
IV. ZASOBY INFORMACYJNE POLSKIEJ STATYSTYKI PUBLICZNEJ
1. Zakres przedmiotowy. Badania statystyki publicznej obejmuj zagadnienia spoeczne, gospo-
darcze oraz zwizane ze stanem i ochron rodowiska naturalnego.
2. Zakres podmiotowy. Badania statystyczne statystyki publicznej s prowadzone jako badania
pene (na przykad spisy powszechne obejmujce ca populacj mieszkacw kraju), albo
jako badania reprezentacyjne na wylosowanej lub dobranej celowo prbie.
3. rda danych wykorzystywane w badaniach. Suby statystyczne zbieraj dane korzystajc
oraz administracyjnych systemw informacyjnych.
4.
5. Badania statystyczne mog by prowadzone na zasadzie obowizku albo udziau dobrowolne-
go. W wikszoci przypadkw podmioty gospodarcze przekazuj dane dotyczce swojej dzia-
alnoci na zasadzie obowizku, natomiast informacje uzyskiwane od gospodarstw domowych
(np. w ramach bada ankietowych) udzielane s dobrowolnie.
Dane statystyczne przekazywane s przez wyznaczone podmioty na formularzach sprawozdaw-
czych, kwestionariuszach i ankietach statystycznych, ktrych wzory okrela w drodze rozporzdzenia
Prezes Rady Ministrw.
Szczegowe informacje na temat prowadzonych przez statystyk publiczn bada uzyska mona
na stronie internetowej GUS:
Program Bada Statystycznych Statystyki Publicznej:
http://www.stat.gov.pl/bip/4768_PLK_HTML.htm
wzory formularzy:
http://form.stat.gov.pl/formularze/formularze.htm
badania ankietowe prowadzone przez ankieterw statystycznych:
http://form.stat.gov.pl/BadaniaAnkietowe/2012/index.htm
Portal Sprawozdawczy:
http://form.stat.gov.pl/formularze/przewodnik/psinfo.htm
System statystyki publicznej obejmuje zagadnienia:
spoeczne (m.in. ludno i procesy demograficzne, rynek pracy i wynagrodzenia, ochrona
zdrowia i opieka spoeczna);
gospodarcze (m.in. rachunki narodowe, budownictwo, handel, przemys, transport i czno);
rodowiska naturalnego.
3. Udostpnianie wynikw bada
Statystyka publiczna zapewnia:
rwnoprawny,
rwnorzdny,
rwnoczesny
dostp do wynikowych informacji statystycznych, a w szczeglnoci do podstawowych wielkoci
i wskanikw. Wszystkie informacje uzyskane z bada prowadzonych zgodnie z programem bada
statystycznych maj charakter danych oficjalnych statystyki publicznej i s powszechnie dostpne.
Istotn z punktu widzenia pozyskiwania, jak i udostpniania informacji rol odgrywa tajemnica
statystyczna. Zbierane i gromadzone w badaniach statystycznych statystyki publicznej dane indywidu-
alne i dane osobowe s poufne i podlegaj szczeglnej ochronie. Dane te mog by wykorzystywane
wycznie do opracowa, zestawie i analiz statystycznych oraz do tworzenia przez suby statystyki
publicznej operatu do bada statystycznych prowadzonych przez te suby. Nie mog by publikowane
ze wszystkich dostpnych rde bezporednio od podmiotw gospodarczych, osb fizycznych
Badania statystyczne statystyki publicznej s finansowane ze rodkw budetu pastwa.
Podstawowe wyrniki bada statystyki publicznej to:
72
danych odnoszcych si do konkretnych osb lub podmiotw gospodarczych.
Zakres, form i termin powszechnej dostpnoci wynikowych informacji statystycznych okrela
Program Bada Statystycznych Statystyki Publicznej na dany rok. Wszystkie inne agregacje danych
statystycznych poza tymi, ktre wymieniono w programie mog by wykonywane (przy zachowaniu
zasad udostpniania danych) na zamwienie (za odpatnoci).
Zgromadzone dane statystyczne s upowszechniane i udostpniane przez statystyk publiczn poprzez:
stron internetow (GUS i urzdw statystycznych);
wydawnictwa statystyczne, opracowania sygnalne (GUS i urzdw statystycznych);
komunikaty i obwieszczenia Prezesa GUS;
komunikaty prasowe;
informacje udzielane uytkownikom w GUS i w urzdach statystycznych bezporednio, tele-
fonicznie lub korespondencyjnie (Informatoria);
zbiory na nonikach elektronicznych (dane niepublikowane).
3.1. System informacyjny statystyki publicznej
Dziaalno wydawnicza sub statystyki publicznej
W cigu roku Gwny Urzd Statyczny i urzdy statystyczne wydaj przeszo 300 tytuw publikacji
statystycznych, ktre s opracowane m.in. w nastpujcych seriach wydawniczych:
roczniki statystyczne;
studia i analizy statystyczne;
informacje i opracowania statystyczne;
biuletyny i czasopisma statystyczne.
Wykaz tytuw, ktre maj ukaza si w danym roku ujty jest w planach wydawniczych GUS i US.
Zdecydowana wikszo publikacji (w penej wersji) dostpna jest nieodpatnie na stronach interneto-
wych GUS i urzdw statystycznych.
Portal internetowy statystyki publicznej (www.stat.gov.pl)
Portal internetowy statystyki publicznej peni nastpujce funkcje:
stanowi wiodce medium udostpniania danych statystyki publicznej (banki i bazy danych,
publikacje i opracowania);
dostarcza informacji o podstawach dziaalnoci statystyki publicznej (m.in. Biuletyn Informacji
Publicznej);
jest gwnym narzdziem zbierania danych statycznych od podmiotw gospodarczych Portal
Sprawozdawczy.
Informatoria
W Gwnym Urzdzie Statystycznym oraz kadym z wojewdzkich urzdw statystycznych funkcjonuje
wyspecjalizowana komrka organizacyjna zapewniajca wszystkim uytkownikom dostp do zbiorw
informacyjnych statystyki publicznej Informatorium. Informatoria prowadz bezporedni, telefoniczn
i pisemna obsug wszystkich grup uytkownikw danych statystycznych.
3.2. rda informacji statystycznych (zasoby internetowe)
Bank Danych Lokalnych
Bank Danych Lokalnych (BDL) jest najwikszym w Polsce uporzdkowanym zbiorem informacji o sy-
tuacji spoecznej, gospodarczej, demograficznej i stanie rodowiska, opisujcym jednostki rnych
ani udostpnianie dane zagregowane, jeli istniaaby moliwo zidentyfikowania na ich podstawie
73
szczebli podziau terytorialnego: kraj, wojewdztwa, powiaty, gminy, miejscowoci statystyczne oraz
regiony i podregiony (wedug klasyfikacji NTS), obszary funkcjonalne, a take obszary delimitowane.
Bank umoliwia prowadzenie wielowymiarowych analiz statystycznych w ukadach regionalnych i lo-
kalnych. W BDL gromadzone s dane w ujciu miesicznym i kwartalnym od 2005 r. oraz rocznym
najstarsze dane od 1995 r. Osoby korzystajce z Banku mog samodzielnie wygenerowa informacje
z danej dziedziny w wieloletnim szeregu czasowym (w formie tabelarycznej lub wykresw), a take
kompleksowy opis wybranej jednostki terytorialnej. Dostpne s rwnie gotowe moduy, tj. Portret
Terytorium, Hermin oraz Vademecum Samorzdowca. Bank Danych Lokalnych jest udostpniany
nieodpatnie, wszystkim zainteresowanym na stronie internetowej Gwnego Urzdu Statystycznego
oraz poszczeglnych urzdw statystycznych.
Poziomy agregacji i prezentacji danych statystycznych w BDL:
Poziom Lokalny:
Miejscowo statystyczna,
Dzielnica (dla m. St. Warszawa) i delegatura (d, Krakw, Pozna, Wrocaw),
Gmina wedug rodzaju: gmina miejska, gmina wiejska, gmina miejsko-wiejska razem,
z tego cz miejska gminy i cz wiejska gminy,
Powiat, miasto na prawach powiatu;
Poziom Regionalny:
Podregion,
Wojewdztwo,
Region;
Polska.
Zawarto BDL wzbogacona jest o sowniki i metadane obejmujce m.in. list cech, wykaz jednostek
terytorialnych kraju wraz z histori zmian, sownik poj statystycznych, opis zasad agregacji danych,
jednostki miary oraz atrybuty zmiennych. Uytkownikom Banku oferowany jest take Przewodnik,
ktry zawiera szczegowy instrukta dotyczcy sposobw korzystania z zasobw BDL.
Bank Danych Lokalnych (BDL) www.stat.gov.pl/bdl
Baza zostaa utworzona w celu zapewnienia uytkownikowi staego dostpu do informacji statystycz-
nych charakteryzujcych sytuacj demograficzn w Polsce. Baza stanowi zintegrowane rdo danych
statystycznych w zakresie stanu i struktury ludnoci, ruchu naturalnego oraz migracji. Baza umoliwia
zestawienie danych obrazujcych dynamik zachodzcych zmian w populacji ludnoci oraz prowa-
dzenie wielowymiarowych analiz statystycznych. Informacje zgromadzone w bazie s systematycznie
uzupeniane oraz aktualizowane.
Statystyczne Vademecum Samorzdowca (SVS)
SVS jest to komplet aktualnych materiaw informacyjnych, przygotowanych w atrakcyjnej szacie gra-
ficznej, o poszczeglnych jednostkach terytorialnych: miejscowociach, gminach, powiatach, obszarach
metropolitalnych i wojewdztwach. Bezporednim celem SVS jest dostarczenie radnym oraz czonkom
organw wykonawczych samorzdw podstawowych informacji odpowiadajcych tematycznie zada-
niom okrelonym w ustawach kompetencyjnych samorzdu terytorialnego. Materiay te pozwalaj
na szybk diagnoz sytuacji spoecznej, gospodarczej i rodowiskowej w regionach. SVS zawiera infor-
macje z zakresu finansw publicznych, rynku pracy, pomocy spoecznej, infrastruktury, bezpieczestwa
publicznego i gospodarki przestrzennej.
Statystyczne Vademecum Samorzdowca
http://www.stat.gov.pl/gus/11191_PLK_HTML.htm
Baza Demografia
Baza Demografia http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/
74
Publikacje i opracowania statystyczne
Na stronach internetowych GUS oraz US zamieszczane s publikacje i opracowania prezentujce wy-
niki bada prowadzonych przez statystyk publiczn. Publikacje wydawane przez GUS mona znale
na stronie www.stat.gov.pl w kategorii TEMATY, gdzie opracowania pogrupowane s tematycznie oraz
poprzez opcj Publikacje AZ prezentujc tytuy wydawnictw wedug kolejnoci alfabetycznej. Zasoby
na bieco zasilane s o najnowsze wydawnictwa oraz zawieraj edycje publikacji z lat poprzednich.
Publikacje i opracowania kategoria Publikacje A-Z
http://www.stat.gov.pl/gus/publikacje_a_z_PLK_HTML.htm
Poszczeglne urzdy statystyczne prezentuj wasne wydawnictwa (gwnie dotyczce wojewdz-
twa, na terenie ktrego maj siedzib) na swoich stronach internetowych. Urzd Statystyczny w Szcze-
cinie zamieszcza wszystkie wydane zgodnie z Planem wydawniczym opracowania na stronie
www.stat.gov.pl/szczec w kategorii STATYSTYKA WOJEWDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO.
Publikacje i opracowania www.stat.gov.pl/szczec
kategoria Statystyka woj. zachodniopomorskiego:
Komunikaty i biuletyny;
Opracowania sygnalne;
Publikacje;
Podstawowe dane;
Archiwum.
Publikacje statystyki publicznej mona pobiera ze strony internetowej nieodpatnie.
Zakupu publikacji (w formie papierowej lub na CD) dokona mona osobicie lub skadajc pisemne
zamwienie:
publikacje GUS (oglnopolskie)
Zakad Wydawnictw Statystycznych
00-925 Warszawa, Al. Niepodlegoci 208, Dzia Sprzeday blok B pok. 114,
tel. 22 608 32 10, 22 608 38 10, fax: 22 608 38 67
e-mail: ZWS-sprzedaz@stat.gov.pl
publikacje US w Szczecinie (dla wojewdztwa zachodniopomorskiego i wybrane GUS)
70-530 Szczecin, ul. Matejki 22, parter, pokj 56 tel. 91 459 75 90, fax: 91 434 05 95,
e-mail: SekretariatUSszc@stat.gov.pl
Portal Geostatystyczny
Portal Geostatystyczny to nowoczesne rozwizanie do prezentacji danych statystycznych w ujciu prze-
strzennym. Peni funkcje gromadzenia oraz udostpniania informacji dla szerokiego grona odbiorcw,
m.in. administracji publicznej, przedsibiorcw, uytkownikw indywidualnych oraz instytucji naukowo-
-badawczych. Portal Geostatystyczny to pomocne narzdzie przy podejmowaniu strategicznych decyzji
na kadym poziomie zarzdzania. Przedstawiane w portalu zjawiska pozwalaj na monitorowanie
danego obszaru, dokonywanie analiz, symulacji i prognoz oraz szacowanie rnego rodzaju ryzyka jak
i opracowywanie sposobw jego zapobiegania.
Portal to narzdzie do interaktywnej prezentacji kartograficznej danych pozyskanych w spisach
powszechnych. Uytkownicy portalu maj moliwo wyboru zjawiska tematycznego z rozwijalnej listy
bd odnalezienia tematu poprzez wyszukiwark. Istnieje moliwo ustawienia wasnych parametrw
wizualizacji zjawiska tematycznego dla kartogramu, takich jak: miara, poziom agregacji (jednostka po-
no granic jednostek podziau terytorialnego oraz i ich etykiet. Dla wybranego zjawiska tematycznego
dostpne s take statystyki w postaci tabel i histogramw.
dziau terytorialnego), liczba przedziaw, metoda klasyfikacji, skala barw, przezroczysto oraz widocz-
75
Poprzez Portal Geostatystyczny uytkownik bdzie mia moliwo uzyskania szerokiego przekroju
interesujcych go zjawisk. Na podstawie wynikw PSR 2010 moliwe jest wygenerowanie 550 kartogra-
mw i kartodiagramw zgrupowanych w 10 tematach gwnych, tj.:
dochody,
dziaalno gospodarcza,
struktura dochodw,
wykorzystanie sprztu,
zuycie nawozw,
powierzchnia zasieww,
uytkowanie gruntw,
zwierzta gospodarskie,
aktywno ekonomiczna osb w gospodarstwach indywidualnych,
nakady pracy wedug kategorii pracujcych w gospodarstwach rolnych (aktywno staa).
Na podstawie danych z NSP 2011 moliwe bdzie wygenerowanie okoo 2000 kartogramw i kar-
todiagramw zgrupowanych w 39 tematach gwnych. Przykadowe tematy gwne dla tych danych to:

edukacja,
aktywno ekonomiczna,
dojazdy do pracy,
rda utrzymania,
niepenosprawno,
dzietno kobiet,
kraj obywatelstwa,
kraj urodzenia,
migracje,
migracje wewntrzne,
migracje zagraniczne,
imigracja,
emigracja,
gospodarstwa domowe,
rodziny,
mieszkania,
budynki.
Obecnie Portal Geostatystyczny prezentuje wyniki spisw powszechnych. Docelowo GUS chciaby
umoliwi dostp do przestrzennych danych wynikowych pozyskanych rwnie w ramach innych bada
statystycznych, objtych programem bada statystycznych statystyki publicznej.
Portal Geostatystyczny http://geo.stat.gov.pl/
System STRATEG
STRATEG to system stworzony przez GUS na potrzeby programowania i monitorowania polityki rozwo-
ju. Zgromadzono w nim wskaniki wykorzystywane do monitorowania realizacji strategii obowizujcych
w Polsce (na poziomie krajowym, ponadregionalnym i wojewdzkim) oraz w Unii Europejskiej (strategia
Europa 2020). Dodatkowo system udostpnia dane statystyczne istotne dla realizacji polityki spjnoci.
Uzupenieniem danych liczbowych s definicje poj i informacje metodologiczne oraz raporty i analizy
tematyczne. Wraz z bogatym zestawem bazodanowym STRATEG oferuje funkcjonalne narzdzia ua-
twiajce analiz zjawisk w formie wykresw i map.
ludno wedug cech demograficznych,
76
2. Repozytorium wskanikw pochodzcych z rnych strategii poczynajc od unijnej strategii
Europa 2020 oraz nadrzdnej krajowej Dugookresowej Strategii Rozwoju Kraju, a take
redniookresowej Strategii Rozwoju Kraju, poprzez 9 zintegrowanych strategii dotyczcych:
innowacyjnoci i efektywnoci gospodarki, transportu, bezpieczestwa energetycznego i ro-
dowiska, rozwoju regionalnego, kapitau ludzkiego, kapitau spoecznego, zrwnowaonego
rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa, sprawnego pastwa, bezpieczestwa narodowego RP, do po-
szczeglnych strategii rozwoju wojewdztw.
3. Bogatego zbioru wiedzy metadane w postaci metryczek wskanikw (definicje, wyjanienia
metodologiczne), informacje o dokumentach strategicznych, opracowania i analizy tematyczne.
4. Nowoczesnego narzdzia analizy wizualnej zjawisk.
Na system STRATEG skadaj si nastpujce elementy:
1. Modu tablic. Modu zapewnia moliwo wizualizacji w formie tabelarycznej zasobw bazo-
danowych. Zestawienia wskanikw bd dostpne dla wybranego typu porzdkowania
(tj. wedug strategii, polityki spjnoci, obszarw tematycznych lub poziomu terytorialnego) oraz
moliwe bdzie zestawianie wartoci dla dowolnie wybranych wskanikw.
2. Modu wykresy. Modu zapewnia moliwo prezentacji danych na nastpujcych typach wy-
kresw: supkowym, liniowym, punktowym, warstwowym, pudekowym i koowym. Podstaw
dla utworzenia wykresu stanowi dane systemu STRATEG zaprezentowane w tablicy.
3. Modu mapy. Modu umoliwia prezentacj danych na mapach tematycznych (kartogramach
oraz kartodiagramach). Przedstawienie zjawisk na mapach obejmuje nastpujce poziomy
funkcjonalne (np. Polska Wschodnia).
4. Modu raport. Modu ten czy w sobie rezultaty pracy w trzech moduach portalu: tablic, wykre-
sw oraz map i umoliwia generowanie raportw z wybranymi przez uytkownika wskanikami.
5. Modu tekstowy. Modu zawiera informacje metodologiczne o wskanikach (tzw. metryczki),
definicje poj, analizy i opracowania dotyczce ksztatowania si zjawisk (na poziomie ogl-
nopolskim i w przekrojach terytorialnych), klasyfikacje oraz wykaz resortw koordynujcych
wdraanie i monitorowanie poszczeglnych dokumentw.
System STRATEG http://strateg.stat.gov.pl/
4. Dziaalno Urzdu Statystycznego w Szczecinie
Na terenie wojewdztwa zachodniopomorskiego dziaa Urzd Statystyczny w Szczecinie. Do gwnych
zada US w Szczecinie naley:
zbieranie, gromadzenie, przechowywanie, analizowanie oraz opracowywanie danych statystycznych;
zbieranie informacji o zapotrzebowaniu na analizy statystyczne w regionie oraz w zakresie
specjalizacji Urzdu;
udostpnianie i rozpowszechnianie wynikowych informacji statystycznych uzyskanych w bada-
niach statystycznych statystyki publicznej, w tym podstawowych wielkoci i wskanikw;
popularyzacja wiedzy o statystyce;
prowadzenie krajowych rejestrw urzdowych:
REGON podmiotw gospodarki narodowej,
TERYT podziau terytorialnego kraju w czci obejmujcej obszar wojewdztwa
zachodniopomorskiego;
terytorialne: kraje UE, wojewdztwa, podregiony, powiaty, gminy oraz zdefiniowane obszary
System STRATEG peni funkcje:
1. Oglnodostpnej bazy danych na potrzeby procesu monitorowania polityki rozwoju.
77
przygotowanie zasad metodologicznych, prowadzenie bada i wykonywanie opracowa
i analiz statystycznych w zakresie:
statystyki nauki, techniki, innowacji i spoeczestwa informacyjnego;
statystyki morskiej;
statystyki transportu wodnego rdldowego;
statystyki transportu i cznoci,
prowadzenie prac projektowoprogramistycznych w zakresie specjalizacji Urzdu,
uczestnictwo we wsppracy midzynarodowej w zakresie specjalizacji Urzdu,
prowadzenie prac nad wykorzystaniem administracyjnych rde danych.
Urzd Statystyczny w Szczecinie zapewnia obsug informacyjn uytkownikw z terenu wojewdz-
twa zachodniopomorskiego odnonie wszystkich dziedzin objtych badaniami statystyki publicznej.
70-530 Szczecin, ul. Matejki 22
tel. 91 459 77 00, fax 91 434 05 95
e-mail: SekretariatUSszc@stat.gov.pl
Oddzia US w Koszalinie
75-412 Koszalin, ul. Monte Cassino 4
tel. 94 347 63 80, fax 94 345 04 16
e-mail: D.Pawlikowska@stat.gov.pl
Oddzia US w Stargardzie Szczeciskim
73-110 Stargard Szczeciski, ul. Rynek Staromiejski 1
tel. 91 834 04 27, fax 91 834 62 73
e-mail: B.Kiszel@stat.gov.pl
5. Informatorium US w Szczecinie
Odbiorcy z terenu wojewdztwa zachodniopomorskiego we wszystkich sprawach zwizanych z zapo-
trzebowaniem na dane statystyczne kontaktowa mog si z Informatorium Urzdu Statystycznego
w Szczecinie. Informatorium udostpniania telefonicznie, korespondencyjnie i na miejscu:
dane statystyczne z publikacji GUS i US;
przyjmuje zamwienia na:
niepublikowane dane statystyczne;
wykonanie opracowa i analiz.
US w Szczecinie posiada bogat bibliotek publikacji statystycznych. Zbiory s na bieco uzupe-
niane o opracowania wydawane przez GUS oraz US. Z wydawnictw zgromadzonych w Informatorium
moe korzysta na miejscu kady zainteresowany. Elektroniczny katalog tytuw bdcych w zbiorach
bibliotecznych poszczeglnych urzdw statystycznych znajduje si na stronie internetowej GUS
http://www.stat.gov.pl/biblioteka/
Informatorium US w Szczecinie:
ul. Matejki 22, 70-530 Szczecin, VIII pitro, pokj 727
tel.: 91 433 86 04, 91 459 75 00, fax.: 91 434 05 95
e-mail: SekretariatUSSZC@stat.gov.pl
godziny urzdowania: poniedziaek: 7
00
18
00
; wtorek pitek: 7
00
15
00
realizowanie specjalistycznych zada oglnokrajowych wykonywanych na rzecz statystyki
publicznej jako caoci, m.in.:
78
V. Zachodniopomorski Orodek Bada
Regionalnych
Zachodniopomorski Orodek Bada Regionalnych (ZOBR) jest specjalistycznym orodkiem dziaaj-
cym w strukturze organizacyjnej Urzdu Statystycznego w Szczecinie.
Do kompetencji ZOBR naley:
prowadzenie bada zwizanych ze specyfikacj regionu oraz wspudzia w badaniach i anali-
zach realizowanych przez inne jednostki statystyki,
prowadzenie bada koniunktury w regionie, w tym monitoring bezporedni,
aktywna obsuga informacyjna organw wadzy publicznej w regionie, wsppraca z insty-
tucjami i organizacjami odpowiedzialnymi za projektowanie i realizacj polityk regionalnych
w wojewdztwie,
obsuga informacyjna prasy, radia i telewizji oraz organizowanie konferencji prasowych i semi-
nariw nt. sytuacji i problemw rozwoju regionu,
przygotowywanie statystycznych serwisw informacyjnych dotyczcych tematw podejmowa-
nych przez samorzdy,
opracowywanie raportw analitycznych i publikacji o sytuacji spoeczno -gospodarczej woje-
wdztwa, informacji sygnalnych o szczeglnie wanych zjawiskach w regionie oraz przygoto-
wywanie wydawnictw zwizanych ze specjalizacj Urzdu,
bieca obsuga informacyjna spoeczestwa, nauki i podmiotw gospodarki narodowej (pro-
wadzenie Informatorium Urzdu),
udostpnianie i rozpowszechnianie wynikowych informacji uzyskanych w badaniach.
Kontakt:
ul. Matejki 22, 70 -530 Szczecin, pitro VIII, pokj 727
tel. 91 459 75 73, 91 459 75 00, e-mail: zobr@stat.gov.pl
79
VI. OBSERWATORIUM INTEGRACJI SPOECZNEJ
VI. Obserwatorium Integracji Spoecznej
Obserwatorium Integracji Spoecznej zostao powoane w ramach projektu Koordynacja na rzecz
aktywnej integracji realizowanego w ramach Priorytetu I Zatrudnienie i integracja spoeczna, dziaa-
nia 1.2. Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji spoecznej Programu Operacyjnego
Kapita Ludzki. Realizatorem projektu jest Centrum Rozwoju Zasobw Ludzkich w Warszawie. Projekt
powsta z inicjatywy Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej. Koncepcj funkcjonalno -organizacyjn
OIS opracowa Instytut Rozwoju Sub Spoecznych w Warszawie.
Obserwatorium Integracji Spoecznej zostao powoane w celu podnoszenia jakoci i efektywno-
ci dziaa w obszarze szeroko rozumianej polityki spoecznej. W zwizku z tak sformuowan wizj,
dziaania Obserwatorium obejmuj:
monitorowanie zjawisk i problemw spoecznych wystpujcych w regionie,
poszukiwanie rozwiza systemowych,
monitorowanie dziaalnoci instytucji sprzyjajcych aktywnej integracji,
analizy skutecznoci realizowanych projektw i stosowanych form pomocy przez instytucje
aktywnej integracji,
zebranie i udostpnianie istniejcych opracowa, raportw, danych dotyczcych aktywnej
integracji,
upowszechnianie innowacyjnych i skutecznych rozwiza w zakresie pomocy spoecznej,
upowszechniania informacji nt. realizowanych w regionie projektw.
Wyej wymienione dziaania jednoczenie wyznaczaj funkcje Obserwatorium Integracji Spoecznej.
Funkcja badawcza obejmuje cay proces badawczy poczwszy od sformuowania problemu
badawczego, poprzez ustalenie metodologii, prowadzenie bada, do opracowania raportu. Funkcja
doradcza obejmuje opracowanie rekomendacji, planw oraz programw w danych obszarach polityki
spoecznej na podstawie wynikw z przeprowadzonych bada. Funkcja informacyjna suy do pre-
zentowania wynikw prac OIS szerszej grupie odbiorcw, ni adresaci rekomendacji. Ma ona przede
wszystkim znaczenie upowszechniajce i promocyjne. Jednym z kluczowych produktw informacyjnych
bdzie baza danych o podmiotach pomocy i integracji spoecznej, ktra ma suy szerokiej grupie
zainteresowanych osb.
Mamy nadziej, e prowadzone przez OIS badania przyczyni si do gruntowniejszej diagnozy
kwestii spoecznych, a tym samym skuteczniejszego planowania dziaa majcych na celu budowanie
silnych wsplnot lokalnych.
Obserwatorium Integracji Spoecznej
Agata Wiliska -Onyko, tel. 91 425 36 12, e-mail: awilinska@wzp.pl
Lech Barylski, tel. 91 425 36 42, e-mail: lbarylski@wzp.pl
Dariusz Dziechciarz, tel. 91 425 36 40, e-mail: ddziechciarz@wzp.pl
Shivan Fate, tel. 91 425 36 41, e-mail: sfate@wzp.pl
Kontakt:
Zesp Obserwatorium Integracji Spoecznej:
ul. Starzyskiego 3-4, 70-506 Szczecin
www.ois.wzp.pl
Urzd Marszakowski Wojewdztwa Zachodniopomorskiego
ul. Korsarzy 34
70 -540 Szczecin
ul. Matejki 22
70-530 Szczecin
Obserwatorium Integracji Spoecznej dziaanie realizowane przez Regionalny Orodek Polityki
Spoecznej Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Zachodniopomorskiego
w ramach projektu systemowego 1.16 Koordynacja na rzecz aktywnej integracji,
wspfnansowanego z Europejskiego Funduszu Spoecznego.
Dziaanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji spoecznej.
Priorytet I Zatrudnienie i integracja spoeczna Programu Operacyjnego Kapita Ludzki.

Przemiany Demograficzne

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przemiany Demograficzne

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Przemiany

You might also like