Professional Documents
Culture Documents
I N S T Y T U T
D E S I G N ,
W Z O R N I C T W A
M A R K A
P R Z E M Y S ¸ O W E G O
/1/ 2007
DOBRY WZÓR
BADANIA DESIGNU
SERENDIPITY – NIE!
DOBRE PRAKTYKI
rys. Marianna Sztyma
Redaktor prowadzàcy
El˝bieta Opi∏a
Opracowanie graficzne
Zdanowicz & Pawrowski
Ilustracje
Marianna Sztyma
Wydawca
INST Y TUT WZORN ICT WA P R Z EM Y S¸O W EG O
Beata Bochiƒska
Dyrektor IWP
Dobry Wzór
Historia polskiego wolnego rynku.
Konkurs Dobry Wzór towarzyszy przemianom gospodarczym Polski od poczàtku lat 90., kiedy to IWP
opracowa∏ jego program i postawi∏ sobie za cel wspieranie rozwoju i promocj´ dobrze zaprojektowanego
polskiego produktu. Wtedy jeszcze nie na rynku europejskim i bez wykszta∏conych mechanizmów
rynkowych. Wolny rynek mia∏ stworzyç nowe mo˝liwoÊci produkcji, pi´kne i funkcjonalne projekty,
a konsumentom daç wi´ksze mo˝liwoÊci wyboru. Instytut wzià∏ na siebie rol´ eksperta. Od 1993 roku
rekomendowa∏ dobre wzornictwo. I t´ funkcj´ – eksperckiego audytu – pe∏ni do dzisiaj.
Dobry Wzór istnieje od 1993 roku. Inspiracjà by∏y europejskie konkursy o kilkudziesi´cioletniej tradycji: w∏oski „Compasso
d’Oro” i niemieckie „red dot” i „iF award”. Polski konkurs od poczàtku mia∏ charakter ekspercki – mogà w nim braç
udzia∏ wy∏àcznie produkty wskazane i wst´pnie zakwalifikowane przez ekspertów Instytutu od kilkunastu lat monitorujàcych
wzornictwo wyrobów rynkowych w kraju i na Êwiecie. W latach 1993-2005 do konkursu zg∏aszano wyroby wyprodukowane
w Polsce. W tegorocznej edycji o certyfikat Dobrego Wzoru walczy∏y tak˝e produkty zagraniczne.
2
Zmiany rynkowe
Produkty, którym przyznano tytu∏ Dobry Wzór, otrzymywa∏y i naÊladowcze. Wyró˝niajà si´ natomiast dobrze zaprojek-
certyfikat i w drugim etapie konkursu mog∏y ubiegaç si´ towane, uwzgl´dniajàce nowe trendy kolekcje luksusowe,
o Wzór Roku – nagrod´ ministra gospodarki, a od 2002 nierzadko realizowane na zamówienie. Powstajà nowe
roku równie˝ o nagrod´ dyrektora IWP. W latach marki, od poczàtku budujàce swój wizerunek w oparciu
1993–2005 Dobry Wzór otrzyma∏o 430 produktów o wzornictwo, m.in. Sztuka Beskidzka, Moho Design.
zg∏oszonych przez 199 firm. Wzór Roku przyznano 14
produktom, a nagrod´ dyrektora Instytutu – 4 wyrobom.
Na przestrzeni kilkunastu lat rynek producenta przekszta∏ci∏ Wydaje si´, ˝e gwa∏towne zmiany nie dotyczà artyku∏ów
si´ w rynek konsumenta. Analiza iloÊci i struktury produktów gospodarstwa domowego, które stale obecne sà w konkur-
bioràcych udzia∏ w kolejnych edycjach konkursu sie w niemal niezmienionej liczbie. WejÊcie partnerów
odzwierciedla zmiany polskiego rynku. Sà one wynikiem zagranicznych przynios∏o inwestycje, nowe technologie
wejÊcia obcego kapita∏u, restrukturyzacji i modernizacji i nowe projekty, najcz´Êciej pochodzenia obcego. Z polskich
rodzimego przemys∏u, wzrastajàcej konkurencji. Te zmiany marek silnà pozycj´ na rynku utrzyma∏y Zelmer i Amica –
znajdowa∏y swoje odbicie w strukturze uczestników firmy, które, wspó∏pracujàc z designerami, systematycznie
konkursu Dobry Wzór. inwestowa∏y we w∏asne linie wzornicze. Produkty Zelmera
W drugiej po∏owie lat 90. bran˝e takie, jak sprz´t dwukrotnie zdoby∏y nagrod´ Wzór Roku (1995, 2000),
elektroniczny, zabawki i artyku∏y biurowo-papiernicze a w 2002 r. nagrod´ dyrektora IWP. Polar, choç ciàgle
zosta∏y niemal ca∏kowicie zdominowane przez produkty wyst´puje jako marka, niknie w cieniu wielkiego partnera,
zagraniczne, zw∏aszcza z Dalekiego Wschodu. Z polskiego jakim jest Whirlpool. Rozwija si´ nowa polska marka Ciarko
rynku znikn´∏y firmy: Diora, Elemis, Tonsil, Unimor. Ich – producent okapów nadkuchennych. Co roku firma
miejsce zaj´∏y niskiej jakoÊci tanie wyroby z Azji, które oferuje produkty jeszcze lepszej jakoÊci i lepiej zaprojek-
wzorniczo naÊladowa∏y renomowane firmy Êwiatowe. towane (Dobry Wzór 2003 i 2005). Okapy Ciarko znalaz∏y
Powa˝ne trudnoÊci dotkn´∏y równie˝ polskà bran˝´ si´ tak˝e w finale tegorocznej edycji.
tekstylnà. W latach 90. w konkursie licznie reprezentowane Materia∏y wykoƒczeniowe w konkursie Dobry Wzór
by∏y dywany polskich fabryk: Kowar, Nowity, Agnelli, to przede wszystkim tapety, wyk∏adziny pod∏ogowe i p∏ytki
Dywilanu, Weltomu, jednak taƒsze i atrakcyjne wzorniczo ceramiczne. Kapita∏ zagraniczny i inwestycje w park
wyroby produkowane w Indiach i Chinach wyeliminowa∏y maszynowy znacznie poprawi∏y jakoÊç tapet. Kolekcje sà
cz´Êç z nich. Dzisiaj oferta polskich fabryk dywanów jest zró˝nicowane wyrazowo i skoordynowane kolorystycznie.
zró˝nicowana. Wzory przeznaczone na masowy rynek, Niestety, wszystkie wzory sà projektowane za granicà.
mimo niez∏ej jakoÊci, najcz´Êciej sà s∏abe wzorniczo Oferta krajowych wyk∏adzin pod∏ogowych nie zmienia si´
4
Nagrody Wzór Roku w latach 1995-2005
Z satysfakcjà nale˝y odnotowaç, ˝e nie tylko du˝e przez polskiego projektanta, produkowanego przez
przedsi´biorstwa, ale przede wszystkim ma∏e i Êrednie polskiego producenta.
firmy coraz cz´Êciej podejmujà wspó∏prac´ z projektantami, • Powo∏ano nagrod´ Designer Roku – przyznawanà przez
i swój rozwój ∏àczà z designem. Niewàtpliwe znaczenie Dyrektora IWP najbardziej kreatywnemu projektantowi.
ma akcesja Polski do Unii Europejskiej, która stymulujàco
wp∏yn´∏a na zainteresowanie przedsi´biorców Podzia∏ na trzy kategorie konkursowe pozwala ekspertom
wzornictwem jako jednym z istotnych elementów dokonaç wiarygodnej i profesjonalnej oceny. Wyroby
innowacyjnoÊci produktów. w poszczególnych sferach adresowane sà do innego nabyw-
cy/u˝ytkownika, majà wi´c odr´bnà specyfik´, którà
Rynek i konkurs dzisiaj projektant musi uwzgl´dniç w procesie projektowania.
Przekszta∏cenia rynkowe i globalizacja gospodarki Ró˝ne muszà byç zatem kryteria oceny dla produktów
zdecydowa∏y o zmianie formu∏y konkursu Dobry Wzór z ka˝dej sfery .
i dostosowaniu zasad uczestnictwa do nowych warunków. Sfera Domu: wyposa˝enie domu i ogrodu (przedmioty
Dzisiaj rynek okreÊla konsument i jego si∏a nabywcza. O u˝ytku osobistego, odzie˝). Sport, rekreacja, zabawa, nowe
sukcesie decyduje produkt i dobrze zorganizowana technologie, transport.
sprzeda˝. Uczestnikami rynku sà wi´c producenci i Nabywca/u˝ytkownik: indywidualny (osoba prywatna,
dystrybutorzy. Kapita∏ firm dla konsumenta nie ma rodzina)
znaczenia, liczy si´ produkt. Polskie firmy majà kapita∏ Z uwagi na du˝e zró˝nicowanie spo∏eczne i ekonomiczne
zagraniczny, produkujà cz´sto na Wschodzie, aby obni˝yç odbiorców, i wynikajàce z tego ró˝ne potrzeby oraz pre-
koszty, projektujà dla nich polscy i zagraniczni designerzy. ferencje, produkty powinny byç adresowane do wybranej,
Zagraniczni dystrybutorzy dzia∏ajàcy na polskim rynku dok∏adnie okreÊlonej grupy u˝ytkowników. Po˝àdane jest
zamawiajà us∏ugi polskich projektantów i dopasowujà zapewnienie odbiorcy mo˝liwoÊci indywidualizacji produktu.
produkty do polskiego konsumenta. To on ostatecznie W tej sferze równie wa˝ne jak cechy u˝ytkowe, estetyczne
decyduje, który produkt jest lepszy, bez wzgl´du na miejsce i ekonomiczne sà wartoÊci dodatkowe produktu, odwo∏ujà-
pochodzenia. ce si´ do emocji nabywcy.
Chcàc uczyniç konkurs Dobry Wzór bardziej atrakcyjnym, Sfera Pracy: wyposa˝enie Êrodowiska pracy (biuro, sala
na przestrzeni lat wprowadzono nast´pujàce zmiany: konferencyjna, recepcja, pomieszczenia socjalne).
• Konkurs zosta∏ otwarty dla produktów zagranicznych, Rozwiàzania systemowe, nowe technologie, akcesoria
nie tylko polskich. Warunkiem jest dost´pnoÊç na biurowe, Êrodki transportu, odzie˝ specjalna.
krajowym rynku. Nabywca/u˝ytkownik: w∏aÊciciel firmy (prywatny lub paƒ-
• Produkty mogà byç zg∏aszane zarówno przez stwowy), okreÊlona grupa pracowników, indywidualny
producentów, jak i dystrybutorów. pracownik.
• Wprowadzone zosta∏y trzy kategorie konkursowe: Produktom z tej kategorii stawia si´ wysokie wymagania
Sfera Domu, Sfera Pracy i Sfera Publiczna. dotyczàce bezpieczeƒstwa u˝ytkowania, ergonomii
W ka˝dej kategorii przyznawana jest nagroda (przepisy i normy) oraz ekonomiczne. JednoczeÊnie muszà
Dobry Wzór. spe∏niaç kryteria estetyczne odpowiadajàce przyj´tym
• Przyznano Wzór Roku 2006 – wzorcom Êrodowiskowym i wizerunkowi firmy. Preferowane
nagrod´ ministra gospodarki dla sà rozwiàzania systemowe, uniwersalne, elastyczne,
produktu najlepiej zaprojek- pozwalajàce na adaptacj´ do zmiennych potrzeb
towanego wynikajàcych z organizacji pracy i na indywidualizacj´
poszczególnych stanowisk zgodnie z preferencjami
wymagania dotyczàce bezpieczeƒstwa u˝ytkowania meble, sprz´ty gospodarstwa domowego, lampy, naczynia
(okreÊlone obowiàzujàcymi przepisami i normami), trwa∏oÊci, sto∏owe, akcesoria ∏azienkowe, tekstylia domowe, tapety.
niezawodnoÊci i ekonomicznej eksploatacji, nieucià˝liwej Zdecydowanà wi´kszoÊç pojedynczych wyrobów, zestawów
dla Êrodowiska. Powinna je cechowaç odpowiednioÊç i kolekcji zg∏osili polscy producenci, którzy ch´tnie podj´li
u˝ytych Êrodków w stosunku do zamierzonych celów rywalizacj´ z producentami zagranicznymi, w 7 przypad-
i jednoznacznoÊç koncepcji wizualnej, zrozumia∏ej dla kach zg∏aszajàc wi´cej ni˝ jeden produkt w tej samej lub
masowego odbiorcy. Oczekiwane wartoÊci dodatkowe to ró˝nych kategoriach. Siedmiu dystrybutorów, w tym dwóch
zdolnoÊç prowokowania nowych zachowaƒ, nowego zagranicznych dzia∏ajàcych na polskim rynku, zg∏osi∏o 14
sposobu u˝ytkowania, poprawa jakoÊci ˝ycia, a niekiedy produktów.
odniesienie do tradycji lokalnych lub narodowych. Najliczniej reprezentowana by∏a Sfera Domu – zg∏oszono
oko∏o 60 produktów wyposa˝enia wn´trz: od kolekcji
Konkurs Dobry Wzór 2006 po raz pierwszy odby∏ si´ tekstyliów po meble i sprz´t AGD. W Sferze Pracy i Sferze
w nowej formule. Trzykrotnie wi´ksza ni˝ w latach ubieg∏ych Publicznej znalaz∏y si´ produkty najbardziej z∏o˝one
liczba zg∏oszeƒ w tegorocznej, XIV edycji pokazuje, funkcjonalnie i zaawansowane technicznie: autobus
szynowy komunikacji lokalnej i samolot dyspozycyjno- Produkty adresowane do odbiorcy masowego pozostajà
turystyczny. bezimienne. Tymczasem firmy zagraniczne (np. IKEA) coraz
Po przeprowadzeniu szczegó∏owej oceny, w której cz´Êciej podajà nazwiska projektantów wyrobów o charak-
punktowano cechy wizualne, u˝ytkowe, ekonomiczne terze popularnym i uniwersalnym wzornictwie, które
oraz wartoÊci dodatkowe produktów, inne w ka˝dej sprzedawane sà na globalnym rynku.
kategorii, do fina∏u eksperci IWP zakwalifikowali 48 Wzornictwo si´ demokratyzuje – znani designerzy
produktów. projektujà przedmioty codziennego u˝ytku, powszechnie
dost´pne i tanie. Nazwisko projektanta podnosi
Fina∏ konkursu Dobry Wzór 2006 ich wartoÊç, nobilituje i sprawia, ˝e zostajà zauwa˝one
W finale konkursu Dobry Wzór 2006 znalaz∏y si´ produkty przez nabywców, a o to przecie˝ chodzi.
o bardzo wyrównanym poziomie wzorniczym. Wiele Rozwija si´ krajowy sektor zamówieƒ publicznych: powstajà
z nich zg∏oszonych zosta∏o przez firmy, które po raz kolejny rozwiàzania dla komunikacji i transportu (autobus szynowy
uczestniczà w konkursie, m.in. Profim, Iker, Mikomax, firmy Pesa Bydgoszcz), szpitali (grzejnik firmy Instal-Projekt),
Zelmer, Cersanit, Opoczno, Instal-Projekt, Ciarko, Krosno. przestrzeni u˝ytecznoÊci publicznej (system siedzisk
Potwierdza to skutecznoÊç tego rodzaju promocji. W tym modu∏owych firmy Iker, nagrzewnica powietrza produko-
roku w konkursie zadebiutowa∏y znane polskie i zagraniczne wana przez Flowair Group), które poprawiajà jakoÊç ˝ycia
marki, m.in. Noti, Sztuka Beskidzka, Hubertus, Dekorador, spo∏eczeƒstwa. Sfera publiczna staje si´ najwi´kszym
Ikea, Hansgrohe, Kludi Armaturen, Samsung. klientem dla firm i projektantów.
Polskà specjalnoÊcià pozostajà meble, licznie repreze-
Analiza firm i produktów zg∏oszonych i dopuszczonych ntowane we wszystkich kategoriach konkursowych:
do drugiego etapu konkursu Dobry Wzór 2006 potwierdza ergonomiczne krzes∏a biurowe, systemy pracownicze,
zjawiska i zmiany, jakie obserwujemy na krajowym rynku. meble gabinetowe, recepcyjne, mieszkaniowe,
Coraz wi´cej polskich przedsi´biorców inwestuje wypoczynkowe, kuchenne. Zestawy i pojedyncze, o ró˝nym
we wzornictwo i podejmuje wspó∏prac´ z projektantami. przeznaczeniu. Polskie firmy zg∏osi∏y meble ze Êredniej
Polscy eksporterzy zatrudniajà designerów zagranicznych
lub projektantów polskich z doÊwiadczeniem w projekto-
waniu dla firm mi´dzynarodowych. Mi´dzynarodowi
dystrybutorzy obecni na naszym rynku wspó∏pracujà
z kolei z polskimi projektantami.
To znak czasu – produkt adresowany do okreÊlonego
konsumenta projektujà ludzie bliscy mu kulturowo i mental-
nie. Ogniwem rozpoznajàcym potrzeby odbiorcy jest
w∏aÊnie projektant.
Charakterystyczne dla polskich firm jest sygnowanie
nazwiskiem projektanta kolekcji i produktów luksusowych.
i wy˝szej pó∏ki cenowej, zagraniczni dystrybutorzy – meble który go zaprojektowa∏; producent, który wprowadzi∏ go
popularne, ale wykonane w nowych technologiach na rynek oraz dystrybutor, który rekomenduje dobry
i materia∏ach. produkt odbiorcom. Prawdziwym beneficjentem konkursu
Coraz powszechniejszym zjawiskiem, nie tylko w Polsce, pozostaje jednak konsument, któremu wskazanie dobrego
jest zak∏adanie przez m∏odych projektantów firm autorskich, produktu u∏atwia wybór z szerokiej oferty rynkowej. Mamy
w których sami zajmujà si´ organizacjà produkcji nadziej´, ˝e konkurs Dobry Wzór 2006 w takich wyborach
i sprzeda˝à zaprojektowanych przedmiotów (Puff-Buff w∏aÊnie jemu pomo˝e.
Design, Jacek Wojciech Suszek), np. za poÊrednictwem
Internetu. Nowoczesne technologie umo˝liwiajà wytwarza- Mo˝liwe, ˝e zmiany na polskim rynku w nadchodzàcych
nie obiektów o charakterze unikatowym w skali latach wymuszà na instytucie wprowadzenie kolejnych
przemys∏owej. To produkty niszowe, nierzadko luksusowe, zmian w zasadach konkursu. W przysz∏ym roku IWP
kierowane do wàskich grup u˝ytkowników i realizowane wskazywaç b´dzie najlepiej zaprojektowane us∏ugi, które
w ma∏ych seriach bàdê na zamówienie: meble, lampy, sta∏y si´ produktem masowo nabywanym przez
tekstylia domowe, szk∏o i ceramika u˝ytkowa. Przy post´pu- konsumenta. Bez wzgl´du na rozszerzanie bran˝
jàcej indywidualizacji rynku cieszà si´ one coraz wi´kszym czy kategorii konkursowych, nie zmieni si´ rola Dobrego
zainteresowaniem odbiorców. Wzoru. Pozostanie on audytem wzorniczym polskiego
rynku, a Instytut Wzornictwa Przemys∏owego eksperckà
Tegoroczna edycja konkursu Dobry Wzór pokazuje wyraênà „wyszukiwarkà” najlepszego wzornictwa.
popraw´ wzornictwa produktów oferowanych na
krajowym rynku. Coraz wi´cej producentów inwestuje
w technologi´ i profesjonalny projekt wzorniczy,
przywiàzujàc wag´ do odpowiedniego zaprojektowania
detalu, precyzyjnego wykoƒczenia, doboru materia∏ów.
Niestety, nie zawsze atuty dobrego projektu sà w pe∏ni
wykorzystane marketingowo, co zobaczyliÊmy, przyjmujàc
zg∏oszenia do konkursu. Nades∏ane zdj´cia i informacje
rzadko ujawniajà wszystkie walory produktu, które z pew-
noÊcià doceniliby konsumenci.
Na aran˝owanych zdj´ciach eksponowane sà g∏ównie
cechy wizualne, cechy u˝ytkowe prezentowane sà w opisie.
Tymczasem to w∏aÊnie one, w∏aÊciwie przedstawione
wizualnie, mogà zdecydowaç o odmiennoÊci produktu
i jego ostatecznym sukcesie rynkowym.
Co ciekawe, ten b∏àd pope∏niajà najcz´Êciej du˝e firmy
z profesjonalnymi strukturami marketingowymi. Wyglàda
na to, ˝e to rutyna. Itta Karpowicz-Starek
przewodniczàca komisji ekspertów
konkursu Dobry Wzór 2006
W konkursie Dobry Wzór nagradzany jest dobrze
Zak∏ad Upowszechniania Wzornictwa
zaprojektowany produkt, ale laureatami sà: projektant,
itta_karpowicz@iwp.com.pl
BADANIA DESIGNU
i
Badania w Instytucie
Nowe dane antropometryczne W ciàgu ostatnich lat wzros∏o zainteresowanie badaniami wzornictwa.
dzieci i m∏odzie˝y Wielka Brytania i kraje skandynawskie mierzà ju˝ wp∏yw designu na kon-
Populacja dzieci i m∏odzie˝y podlega dynamicznym
zmianom – dzieci z dekady na dekad´ stajà si´
kurencyjnoÊç i rentownoÊç firm.
wy˝sze, wczeÊniej dojrzewajà, a w efekcie zmieniajà
si´ proporcje ich cia∏. Dane antropometryczne nie-
zb´dne do projektowania tym samym si´ Badania w Europie
dezaktualizujà. Na podstawie badaƒ przeprowadza- Od 2000 roku Design Council co roku prowadzi wÊród przedsi´biorstw badania obejmujàce
nych na reprezentatywnej próbie dzieci i m∏odzie˝y firmy ró˝nej wielkoÊci, z ró˝nych obszarów dzia∏alnoÊci i regionów geograficznych.
w wieku 4-18 lat, Instytut opracuje ponad 50 cech Badane sà zmienne: zysk, obrót, poziom zatrudnienia w firmie. Za pomocà ankiet i ba-
i wskaêników antropometrycznych, które s∏u˝yç daƒ dodatkowych znajduje si´ zale˝noÊci pomi´dzy designem a efektywnoÊcià biznesu.
b´dà do projektowania. Zaktualizuje w ten sposób
Metody statystyczne (analiza wariancyjna) pozwalajà zmierzyç wp∏yw samego designu
swojà baz´ danych ERGODESIGN. Projekt jest
na ca∏oÊç biznesu, z wy∏àczeniem wp∏ywu innych czynników.
wieloletni, w kwietniu zakoƒczy∏ si´ jego pierwszy
etap – badania dzieci w wieku przedszkolnym. W Norwegii Institute for Research in Economics and Business Administration realizuje
Wyniki badaƒ majà podstawowe znaczenie spo- dwuletni projekt badawczy, który ma okreÊliç, w jaki sposób organizowany i prowadzony
∏eczne – nieergonomicznie zaprojektowane meble, jest proces projektowania. Wyniki powinny daç odpowiedê na pytanie, jaki jest poziom
urzàdzenia, zabawki niedostosowane do wymiarów us∏ug wzorniczych w gospodarce kraju i ich wykorzystywanie przez odbiorców. Zostanà
i w∏aÊciwoÊci rozwijajàcego si´ organizmu, sà po- zbadane równie˝ relacje pomi´dzy projektantami, przedsi´biorcami a odbiorcami designu.
wa˝nym zagro˝eniem zdrowia dzieci i powodujà
Projekt ma zidentyfikowaç sposoby wykorzystywania designu jako Êrodka promocji pro-
wiele dolegliwoÊci w doros∏ym ˝yciu.
Wi´cej informacji udziela Zak∏ad Badaƒ Ergonomicznych.
duktów innowacyjnych i eksplorowania nowych rynków.
10
i
Badania w Instytucie
Design jako strategia narodowa okreÊlona zostanie taka pozycja g∏owy, w której
napi´cie mi´Êni szyi i ramion jest najmniejsze.
W Finlandii design jest traktowany jako êród∏o kreatywnoÊci spo∏eczeƒstwa i czynnik
Badania przeprowadzane sà na nowoczesnej apara-
rozwoju konkurencyjnoÊci ekonomicznej. Jest tak˝e powodem do narodowej dumy.
turze do zapisu EMG, wykorzystane zostanà gonio-
Po recesji w poczàtkach lat 90. fiƒski rzàd i przemys∏ opracowa∏y d∏ugofalowy program metry optoelektroniczne do pomiaru kàtów oraz
rozwoju kraju, w którym inwestycje na badania, rozwój i innowacje potraktowane zosta∏y platforma dynamometryczna 3D, Êledzàca drog´
priorytetowo. Design sta∏ si´ cz´Êcià narodowego programu innowacyjnego, którym Êrodka ci´˝koÊci cia∏a.
obj´to przemys∏ i szkolnictwo, w tym szkolnictwo wy˝sze. Jego skutki sà do dzisiaj widocz- Wyniki badaƒ majà du˝e znaczenie poznawcze
ne we wzroÊcie konkurencyjnoÊci i wielkoÊci sprzeda˝y, czego dowodem sà marki i po- i pragmatyczne. Mogà dostarczyç kluczowych
danych do projektowania ergonomicznych kompute-
zycja rynkowa firm: Nokia, Kone (dêwigi) i Metso (maszyny do produkcji papieru). Dzisiaj
rowych stanowisk pracy, konsoli sterowniczych (np.
to Êwiatowi liderzy w swoich bran˝ach, a wywodzà si´ z kraju, który ma 5 milionów
w przemyÊle aeronautycznym i motoryzacyjnym)
mieszkaƒców. oraz wszelkich stanowisk wymagajàcych d∏ugo-
trwa∏ej pracy z monitorem.
Inwestycja w przysz∏oÊç Wi´cej informacji udziela Zak∏ad badaƒ Ergonomicznych.
Wyniki polskiej gospodarki cieszà. Wydaje si´, ˝e to dla przedsi´biorstw najlepszy czas
Wygodne uchwyty
na inwestycje, wprowadzanie i rozwijanie w∏asnych linii wzorniczych. Wprawdzie kusi IWP realizuje projekt, którego celem jest zbadanie
teza, ˝e jeÊli coÊ si´ rozwija, to nie ma po co tego zmieniaç, ale globalna gospodarka mo˝liwoÊci funkcjonalnych r´ki osób starszych.
pokazuje, ˝e w biznesie zadowalanie si´ sukcesem w teraêniejszoÊci oznacza pora˝k´ Na ich podstawie opracowane zostanà dane
w przysz∏oÊci. do projektowania i modernizacji uchwytów dla
Pieniàdze na innowacyjnoÊç i wzornictwo sà – w funduszach unijnych. Trzeba tylko wie- osób z dysfunkcjà r´ki, które sà skutkiem wieku
i nast´pstwem urazów, wylewów, schorzeƒ neurolo-
dzieç, jak je wykorzystaç i jak pokierowaç procesem zmiany zarzàdzania wzornictwem
gicznych. Wyniki badaƒ mogà tak˝e pos∏u˝yç za
w firmie. Zatem – po pierwsze, wiedza.
wytyczne do projektowania uniwersalnych przedmio-
tów u˝ytkowych wyposa˝onych w ergonomiczne,
wygodne i przystosowane do ludzkiej r´ki uchwyty.
Do badaƒ wykorzystuje si´ unikalnà i jedynà w Pol-
sce aparatur´ najwy˝szej technologii – ultracienkie
sensory nacisku firmy Tekscan (USA). Opracowanà
w Instytucie metodyk´ badawczà i aparatur´ mo˝na
zastosowaç podczas realizacji wdro˝eƒ w przedsi´-
biorstwach.
Wi´cej informacji udziela Zak∏ad Badaƒ Ergonomicznych.
SERENDIPITY – NIE!
i
Badania w Instytucie
12
i
Upowszecnianie
jak i dla projektantów. Zak∏ad b´dzie, mi´dzy innymi, opracowywa∏ przyk∏ady sukcesów meble szkolne przystosowane do nowoczesnych
rynkowych odniesionych przez produkty wprowadzone na rynek w oparciu o badania pracowni informatycznych. Prelegenci z Polski i za-
granicy przedstawià wyniki badaƒ ergonomicznych,
i racjonalne zarzàdzanie rozwojem. Przekonujàcych przyk∏adów (case studies) sukcesów
analiz´ wyposa˝enia polskich szkó∏ w meble spe∏nia-
rynkowych, odniesionych dzi´ki designowi i badaniom z nim zwiàzanym, mo˝na znaleêç jàce wymogi ergonomii i ich przyk∏adowe zastosowa-
wiele w zagranicznych publikacjach. Przyk∏ady takie sà i w Polsce, ale nieufnoÊç producen- nia na Êwiecie. Konferencja adresowana jest do spec-
tów sprawia, ˝e trudno uzyskaç o nich informacje. Zak∏ad Rozwoju Nowego Produktu jalistów z zakresu ergonomii, projektantów, produ-
istnieje zbyt krótko, by mo˝na by∏o pos∏u˝yç si´ w tym miejscu takim przyk∏adem. Przyjdzie centów mebli szkolnych i sprz´tu komputerowego.
na to czas. Na poczàtek niech wystarczy wybrany przyk∏ad amerykaƒski, przedstawiany
Dzieƒ Barwy
w wielu publikacjach.
To konkurs, wystawa i konferencja poÊwi´cona za-
gadnieniu koloru w architekturze i wyposa˝eniu
Firma OXO, produkujàca od dziesi´cioleci utensylia gospodarstwa domowego, dostrzeg∏a
wn´trz, którà organizuje Instytut 16 paêdziernika.
sposobnoÊç wprowadzenia na rynek nowego skrobaka do ziemniaków. ¸atwo powiedzieç Has∏em V edycji Dnia Barwy jest „Kolor jako komuni-
„dostrzeg∏a sposobnoÊç” – w rzeczywistoÊci dokonanie tego pierwszego kroku w warunkach kat”. Wystawa zaprezentuje zastosowanie efektu
ogromnej niepewnoÊci jest szalenie trudne. Nie bez powodu ta pierwsza faza procesu koloru w oÊwietleniu, eksponowane b´dà prace
rozwoju jest w j´zyku angielskim nazywana Fuzzy Front End (m´tny, niewyraêny poczàtek). konkursowe studentów architektury. Konferencja
skupiajàca prelegentów polskich i zagranicznych
poÊwi´cona b´dzie barwie u˝ywanej jako komunikat
w identyfikacji wizualnej firm, jej roli w architekturze
i wn´trzu, podstawom percepcji i zachowaniom
konsumpcyjnym. Dzieƒ Barwy adresowany jest do
Êrodowiska architektów, projektantów i studentów,
Czynniki spo∏eczne przedsi´biorstw oraz szerokiej publicznoÊci.
Rosnàca ÊwiadomoÊç potrzeb
ludzi niepe∏nosprawnych.
Regulacje prawne odnoszàce si´ Projektowanie uniwersalne
do „designu uniwersalnego.” Tematem tegorocznej konferencji jest projektowanie
S Starzejàce si´ spo∏eczeƒstwo.
Wzrost liczby ludzi gotujàcych
w domu.
us∏ug bran˝owych, m.in. turystycznych, dla ludzi
z ograniczonà sprawnoÊcià: osób starszych, niepe∏no-
sprawnych i dzieci. Konferencja po∏àczona jest z wy-
stawà, na której zostanà zaprezentowane wdro˝enia
atrakcyjny projektów uniwersalnych. Jej adresatem sà projektan-
ci produktów i us∏ug, przedsi´biorcy, instytucje
obierak zainteresowane rozwiàzaniami dla grup o ró˝nym
E pasujàcy stopniu sprawnoÊci fizycznej.
Okno szansy rynkowej dla obieraka w uk∏adzie czynników SET Seminarium dla dziennikarzy
„Wzornictwo – peryferium sztuki czy kluczowe narz´-
i
dzie w zarzàdzaniu nowym produktem” – to tytu∏ Opracowanie oparto na metodyce SET, poszukiwania tzw. okna sposobnoÊci nowego
Upowszecnianie
wyk∏adów i seminarium organizowanych przez IWP produktu mi´dzy grupami czynników spo∏ecznych (S), ekonomicznych (E) i technicznych
dla dziennikarzy i publicystów.
(T). Czynniki te nieustannie si´ zmieniajà, wi´c dostrze˝enie chwilowej szansy mo˝na
S∏ownik Projektantów
porównaç do zobaczenia kawa∏ka niebieskiego nieba pomi´dzy szybko p∏ynàcymi
„S∏ownik projektantów polskich” – wydanie on-line chmurami.
pierwszego kompletnego S∏ownika projektantów
Polskich i historii polskiego designu od lat 50. Opracowany skrobak charakteryzowa∏ si´ nowà r´kojeÊcià, o wi´kszym przekroju i kszta∏-
do czasów obecnych. Pierwsza cz´Êç udost´pniona cie u∏atwiajàcym u˝ytkowanie przez osoby starsze i niepe∏nosprawne. Zosta∏ wprowadzony
w serwisie internetowym IWP obejmie lata 50., na rynek pod markà „GoodGrip” (dobry uchwyt), odnoszàc ogromny sukces. Firma OXO
i 60., 70. i 80. wykorzysta∏a ten fakt, stosujàc podobne uchwyty do ca∏ej linii innych przyrzàdów
kuchennych, szczypiec do sa∏aty, otwieracza do konserw, no˝yc kuchennych, krajarki do
Digitalizacja zbiorów
Biblioteka i Multimedia
èród∏a:
Cagan J., Vogel C.-M. “Creating Breakthrough Products”, Financial Times – Prentice Hall
14
DOBRE PRAKTYKI
i
W ka˝dym biuletynie b´dziemy zamieszczaç cykl „Dobre praktyki”. z wypo˝yczalni oraz czytelni ksià˝ek i czasopism
Badania w Instytucie
Przedstawiamy w nim firmy, które zastosowa∏y wzornictwo odpowiadajàce jest bezp∏atne.
Cennik us∏ug na www.iwp.com.pl
na konkretne potrzeby rynkowe i odnios∏y sukces. Opisywaç b´dziemy
przyk∏ady diagnozowania potrzeb rynku, procesu projektowania i wdra˝ania Badanie wzornictwa w Polsce
produktu. Zak∏ad Rozwoju Nowego produktu IWP prowadzi
Zaczynamy od przyk∏adów zagranicznych, majàc nadziej´ na prezentacj´ badania rynkowe z zakresu analizy wiedzy i kompe-
w przysz∏oÊci tak˝e polskich. Naszych czytelników prosimy o przysy∏anie tencji polskich przedsi´biorstw w obszarze wdra˝a-
nia nowych projektów wzorniczych. W pierwszym
ciekawych przyk∏adów wdro˝eƒ nowych produktów opartych o wzornictwo.
etapie zrealizowane zostanà wywiady pog∏´bione
Czekamy! z przedsi´biorcami reprezentujàcymi bran˝e: meblar-
skà, ceramiki i szk∏a, tekstyliów, wyrobów agd i rtv,
sprz´tu komputerowego, wyrobów inwestycyjnych.
Wywiady obejmà tak˝e problematyk´ wspó∏pracy
z projektantami i jej ograniczenia, w których uczestni-
czyç b´dà projektanci. JakoÊciowa cz´Êç badaƒ b´dzie
podstawà opracowania narz´dzi iloÊciowych
drugiego etapu, które obejmie prób´ reprezentatyw-
nà Êrednich i du˝ych przedsi´biorstw polskich.
Szeroko zakrojone badania pozwolà zdiagnozowaç
poziom wdra˝ania wzornictwa w Polsce i okreÊliç
potrzeby edukacyjne, w tym szkoleniowe dla przed-
si´biorców i projektantów. Badania zostanà zakoƒ-
czone do czerwca 2008 roku.
Wprowadzenie konkurencyjnego
projektu wzorniczego na rynek
Zak∏ad Rozwoju Nowego Produktu IWP opracowuje
procedury wdra˝ania nowego produktu na rynek.
Metodologia wdro˝enia konkurencyjnego projektu
wzorniczego zostanie przygotowana w formie pisem-
nego jednolitego podr´cznika (manual) dla przed-
si´biorstw i projektantów (zespo∏ów projektowych),
definiujàcego proces przygotowania, rozwoju i ˝y-
cia produktu wzorniczego: poczàwszy od badania
Xerox Document Centre 265
— rynku, poprzez przygotowanie zamówienia projek-
Xerox Document Centre 265 - linia produktowa opracowana w projekcie „Lakes” (1997). Stanowi∏a towego – brief, projekt koncepcyjny, opracowanie
baz´ dla póêniejszych rozwiàzaƒ z serii CopyCentre, WorkCentre oraz WorkCentre Pro.
Zdj´cie dzi´ki uprzejmoÊci Xerox Polska. dokumentacji konstrukcyjnej i techniczno-technolo-
gicznej, wykonanie modelu i prototypu, wykonanie
Design w strategii biznesowej partii testowej, przygotowanie projektu ostatecznego,
a˝ po osadzenie nowego produktu na rynku.
Wzornictwo przemys∏owe (design) to nie tylko zewn´trzna forma, graficzne przyozdobienie Podr´cznik uka˝e si´ w grudniu 2008.
produktu lub us∏ugi. W dzisiejszych czasach wzornictwo jest w strategii biznesowej jednà
ze strategii szczegó∏owych. W∏aÊciwie zastosowane decyduje o funkcjonalnoÊci produktu,
jego dopasowaniu do potrzeb konsumenta i zmieniajàcych si´ warunków na rynku.
Ma te˝ istotny wp∏yw na stron´ finansowà dzia∏alnoÊci przedsi´biorstwa, poniewa˝
decyzje zwiàzane z wzornictwem mogà wp∏ywaç zarówno na cen´ produktu, jak i na
ogólne koszty produkcji.
Oprócz wzornictwa elementami strategii biznesowej sà tak˝e:
– przewaga technologiczna – tu firma k∏adzie nacisk na prowadzenie badaƒ i rozwój
16
Zastosowany projekt zarzàdzania przez Internet ∏àczy wszyst-
kie osoby w projekt ten zaanga˝owane. W∏aÊciciele
i architekci majà mo˝liwoÊç sprawdzania post´pów
na budowie, u˝ywajàc kamer internetowych sterowanych
za pomocà pilota.
Dla tego projektu firma szuka∏a wielofunkcyjnego systemu
zintegrowanego do obs∏ugi dokumentacji, który
wspó∏pracowa∏by sprawnie z internetowym systemem
zarzàdzania. Tradycyjnie dokumenty projektowe firmy
w´drowa∏y tam i z powrotem pomi´dzy placem budowy,
a architektami, in˝ynierami, w∏aÊcicielami firmy i innymi
kluczowymi osobami, cz´sto przebywajàcymi w oddalonych
od siebie miejscach. Dokumenty i plany by∏y przesy∏ane
faksem, pocztà lub przez kuriera. Drobna zmiana w planach
konstrukcyjnych lub zatwierdzenie nowego kosztorysu
zabiera∏o nawet ponad 2 tygodnie. Przy u˝yciu Document
Pralka ∏adowana od góry firmy Haier Group Centre czas ten zredukowany zosta∏ do 2 – 3 dni.
— U˝ytkownicy podkreÊlajà te˝ korzyÊç z zaoszcz´dzonej
model HWM150-0523S o ∏adownoÊci 12kg; zaprojektowana na rynek Arabii
Saudyjskiej. Zdj´cie dzi´ki uprzejmoÊci Haier Poland. przestrzeni biurowej, gdy jedno urzàdzenie zast´puje kilka
(kopiark´, drukark´, faks i skaner).
po wydrukowaniu poufnego dokumentu nie muszà biec
do drukarki, aby przechwyciç dokument. Mogà wypuÊciç Ukryty design, przyczajony smok
wydruk ze swojego stanowiska pracy, ale zostanie on Rynkiem powszechnie kojarzonym ze stosowaniem strategii
wydrukowany dopiero, kiedy podejdà do Document Centre imitacji sà Chiny. Jednak w ostatnich latach nawet tam
i wprowadzà swój indywidualny kod. A przede wszystkim, dostrze˝ono, ˝e wzornictwo jest elementem kluczowym
urzàdzenie to pozwala pracownikom z w∏asnego komputera dla osiàgni´cia przewagi strategicznej. Wprawdzie wiele
wybraç czy chcà dokument powieliç, po∏àczyç, zszyç, itp. firm nie nauczy∏o si´ jeszcze, ˝e warto wydaç pieniàdze
Istotnà dla banku bostoƒskiego cechà tego systemu jest na projekt wzorniczy, by wyró˝niç si´ na rynku, ale te˝
∏atwoÊç jego u˝ywania – pracownicy nie muszà byç szkoleni, coraz wi´cej zaczyna inwestowaç w design. Przyk∏adem
by korzystaç z urzàdzenia, poniewa˝ panel kontrolny jest mo˝e byç producent komputerów Lenovo, który od 2002
przejrzysty i przyjazny dla u˝ytkownika. r. podwoi∏ swój zespó∏ projektancki do 80 osób. Z kolei
Haier Group zatrudnia 120 projektantów wzornictwa
Wirtualni architekci przemys∏owego i 25 osób odpowiedzialnych za badania
Innym przyk∏adem Êwiadczàcym, ˝e projekt Xeroxa konsumenckie.
odpowiedzia∏ na potrzeby klienta, jest przypadek Absher
Construction. Frontem do klienta
Absher Construction to amerykaƒska firma za∏o˝ona Haier Group jest firmà chiƒskà, która sprzedaje swoje
w 1940 r. w Seattle, jedna z wi´kszych w pó∏nocno- produkty (g∏ównie sprz´t AGD i TV) do ponad 100 krajów,
zachodnich Stanach Zjednoczonych, zajmujàca si´ projek- tak˝e na rynek polski. . Kierownicy produktu w Haier Group
tami budowlanymi – od drobnych rekonstrukcji po wysoko- sà odpowiedzialni za Êledzenie trendów w ró˝nych krajach,
bud˝etowe inwestycje. W ostatnich latach firma wprowadza a produkty sà projektowane zgodnie z oczekiwaniami
agresywny plan wzrostu, do realizacji którego ma i zapotrzebowaniem danego rynku.
si´ przyczyniç m.in. zwi´kszenie udzia∏u technologii Na przyk∏ad, na potrzeby rejonów wiejskich w Chinach
w procesach budowlanych i praktyce biznesowej. zaprojektowano bardzo ma∏à, tanià pralk´, a na rynek
Sukces w wytrwa∏oÊci
W przypadku projektu pralki na rynek Arabii Saudyjskiej
Haier Group wykaza∏a si´ ˝elaznà konsekwencjà w poszuki-
waniu w∏aÊciwego designu. Badanie rynku pokaza∏o, ˝e
mieszkaƒcy Arabii Saudyjskiej preferujà pralki o du˝ej
pojemnoÊci, poniewa˝ majà zwyczaj gromadziç w pralce
rzeczy przeznaczone do prania. Firma zaoferowa∏a wi´c
pralk´ o pojemnoÊci 6 kg, ale nie sprzedawa∏a si´ ona zbyt
dobrze. Po dwóch latach producent zwi´kszy∏ pojemnoÊç Anita Putkiewicz
do 9 kg, lecz sprzeda˝ nadal nie by∏a satysfakcjonujàca. Zak∏ad Rozwoju Nowego Produktu
Dopiero wprowadzenie pralki o pojemnoÊci 12 kg by∏o anita_putkiewicz@iwp.com.pl
18
BIBLIOTEKA WZORNICTWA I MULTIMEDIA
nowoÊci w zbiorach
Woodham Jonathan M. Mruk Henryk, Rutkowski Ireneusz P.
A Dictionary of Modern Design Strategia produktu
– New York Warszawa, PWE , 2001, 230 s., tab.,
Oxford University Press, 2004; 487 s.; wykr., bibliogr.;
bibliogr., kalendarium, ind.; –
– Wobec zmieniajàcej si´ gospodarki polskiej
S∏ownik encyklopedyczny poÊwi´cony problematyce w∏aÊciwa strategia produktu jest podstawà
wspó∏czesnego wzornictwa. Has∏a osobowe i przed- osiàgni´cia sukcesów przedsi´biorstwa na
miotowe u∏o˝one w porzàdku alfabetycznym zawiera- rynku. W ksià˝ce czytelnik znajdzie ca∏oÊciowe
jà: nazwiska wybitnych projektantów z ca∏ego Êwiata omówienie problematyki strategii produktu.
wraz z notami biograficznymi i omówieniem ich Autorzy przekonujà, ˝e firma powinna ofero-
dzia∏alnoÊci w dziedzinie wzornictwa, informacje waç klientom przede wszystkim korzyÊci,
na temat instytucji i firm zatrudniajàcych najlepszych a nie produkty. Pokazujà ró˝nic´ w strategii
projektantów, mi´dzynarodowych i krajowych stowa- dzia∏ania na rynku produktów konsumpcyj-
rzyszeƒ designerskich. S∏ownik zawiera bibliografi´ nych i na rynku produktów przemys∏owych.
i kalendarium wydarzeƒ, które wywar∏y znaczàcy Omawiajà wp∏yw marki i opakowania na
wp∏yw na rozwój wspó∏czesnego wzornictwa postrzeganie produktu przez konsumenta,
Êwiatowego. WÊród hase∏ wyst´pujàcych w s∏owniku a tak˝e poszczególne fazy cyklu ˝ycia produktu.
znajdujà si´ nazwiska polskich projektantów,
przedstawiona zosta∏a tak˝e dzia∏alnoÊç Instytutu
Wzornictwa Przemys∏owego w Warszawie.
20
I N S T Y T U T
W Z O R N I CT WA
P R Z E M Y S ¸O W E G O
d
e
O
w
z
+
=
IN
+
()
SZKOLENIA IN
^
e
z
<
d
e
r
p
w
^ z
O
()
= w
wi´cej informacji
Zak∏ad Rozwoju Nowego Produktu
anita_putkiewicz@iwp.com.pl
www.iwp.com.pl
rys. Marianna Sztyma