Karta wzorw do kursu Fizyka 1

1

Ruch prostoliniowy (podano wartoci)
Prdko rednia v s t =

Przyspieszenia: rednie i
chwilowe
0
0
v v
a
t t

=
;
( ) d
d
F t v
a
m t
= =

Prdko
0 k
v v a t = +
Droga
2
0 0
2 s s v t at = + +
Prdko i droga w ruchu
jednostajnie zmiennym
( )
2 2
0 0
2
k k
v v a s s = +

Ruch po okrg (podano wartoci)
Prdko ktowa ; ;
k p
t v R t = = = +
Przyspieszenie ktowe t =
Droga ktowa
2
0 0
2 t t = + +
Prdko i droga ktowa w
ruchu jednostajnie
zmiennym

( )
2 2
0 0
2
k k
= +

Przyspieszenie styczne
st
a R =
Przyspieszenie dorodkowe
2 2
dos
a v R R = =
Czstotliwo 1 f T =
Dynamika
Pd p mv =


Druga zasada dynamiki ;
p
F ma F
t

= =

Warto siy tarcia
T N
F F =
Ciar ciaa Q mg =

Warto siy dorodkowej
2 2
v
dos
F m R m R = =

Praca mechaniczna ( ) ( )
cos , W FR F R =

Twierdzenie o pracy i energii kinetycznej
k
E W =

Twierdzenie o pracy siy potencjalnej i
energii potencjalnej
p
E W =

Dynamika ruchu obrotowego
Warto momentu siy ( ) ( )
sin , M FR F R =


Moment bezwadnoci
2
1
n
i i
i
I m r
=
=


Twierdzenie Steinera
2
M
I I md = +

Moment pdu ; L r p L I = =



Warto momentu pdu ( ) ( )
sin , L Rp p R =

II zas. dyn. dla ruchu obrotowego ;
L
M I M
t

= =

rodek masy
ukadu n punktw
materialnych
1 1
n n
s r i i i
i i
r m r m
= =
| | | |
=
| |
\ \



Praca, energia, moc
Energia kinetyczna ruchu
postpowego i obrotowego
2 2
;
2 2
k k
mv I
E E

= =

Energia potencjalna (mae zmiany wysokoci)
p
E mgh =

Moc ; ;
W
P P Fv P M
t

= = =

Grawitacja
Warto siy
grawitacji
2
11 1 2
2 2
Nm
; 6.67 10
kg
g
m m
F G G
R

= =
Natenie pola grawitacyjnego
g
F m =

Warto dla planety kulistej
2
Gm R =

Grawitacyjna energia potencjalna
1 2 pot
E Gm m R =

Warto przyspieszenia grawita-
cyjnego przy powierzchni Ziemi
Ziemi
Ziemi
0 2 2
m
10
s
Gm
g
R
= =
I i II prdko kosmiczna
( ) I II I
; 2 v Gm R v v = =

III prawo Keplera ( )
2 2 3
4 T r Gm =

Hydrostatyka
Sia parcia i cinienie
F pS =
Cinienie hydrostatyczne p gh =
Warto siy wyporu
W
F gV =
Rwnanie cigoci v . S const =
Prawo Bernoulliego
2
v
.
2
p gh const

+ + =
Napicie powierzchniowe ;
W F
S l

= =

Sprysto
Sia sprystoci
F kx =

Prawo Hookea
F l
E E
S l

= = =
Naprenia objtociowe
0
V
p
V

=

Energia potencjalna
sprystoci
2
2
p
kx
E =

Warunki rwnowagi 0; 0
wyp wyp
F M = =


Ruch drgajcy
Drgania nietumione:
Rwnanie ruchu,
przemieszczenie
2
2
0
d
m m m ,
dt
( ) cos( )
x
a x kx
x t A t
= = =
= +

Czsto koowa
0
2 T =
Warto prdkoci
0 0
v( ) sin( ) t A t = +
Okresy wahade 2
l
T
g
=
;
2 ;
I
T
mgd
= 2
m
T
k
=
Drgania
tumione:
Rwnanie ruchu,
przemieszczenie,
log. dekrement
tumienia
} {
0
2
2
n
n+1
2 2 2
0
d
m m m ,
dt
A
( ) A cos ; ln ;
A
; ; .
2
t
x
a x kx bv
x t e t
b
k m
m

= = =
= + =
= = =

Energia tumionych i
nietumionych drga
2 2 2
;
2 2
t
c c
kA kA e
E E

=




Karta wzorw do kursu Fizyka 1

2

Drgania wymuszone
Sia wymuszajca
0
( ) cos( ) F t F t =
Rwnanie ruchu
0
cos( ) ma kx bv F t = +

Przemieszczenie drga ustalonych ( ) sin( ) x t A t = +
Amplituda ( ) ( )
2
2
2 2
0 0
A F m b m
| |
= +
|
\

Termodynamika fenomenologiczna
Rozszerzalno liniowa
0
l l T =

Ciepo waciwe,
ciepo przemiany
( ); c Q m T =
przem. przem.
c Q m =
Rwnanie gazu doskonaego pV nRT =

Rwnanie adiabaty constans pV

=

Wzr Mayera,
wykadnik adiabaty
;
p V p V
C C R C C = =

Praca gazu
(stae cinienie)
W p V =

Praca gazu d , d W p V W p V = =

I zasada
termodynamiki
Q U W = +

Energia wewntrzna gazu
doskonaego
0 V
U nC T U = +

II zasada termodynamiki 0 S

Zmiana entropii d / , d
Q
S Q T S T
T
= =

Sprawno
silnika Carnot
uyteczne
1 0
calkowite 1
Q
T T
Q T

= =

Zmiana entropii
gazu doskonaego

koc. koc.
pocz. pocz.
Rln ln
V
V T
S n C
V T
| |
= + |
|
\

Praca w przemianie
izotermicznej
( )
koc pocz
R ln W n T V V =

Ciepo molowe gazu idealnego
o i stopniach swobody
V
d
R / 2
d
U
C i
T
= =

Elementy termodynamiki statystycznej
Funkcja rozkadu
Boltzmanna
0 B
exp
k
j j
N E
N T
| |
=
|
\

Funkcja
rozkadu
Maxwella
( )
3/ 2
2 2 0
0 B
B
( ) 4 exp 2k
2k
m
f v v m v T
T
(
( =
(



rednia prdko kwadratowa
2
B 0
3k / v T m =
Mikroskopowe rwnanie
gazu doskonaego
( ) 2 3
k
p NE V =

Entropia Boltzmanna-
Plancka; kwant entropii
B
k ln ; S =

B
k ln 2






Ruch falowy
Rwnanie fali ( ) ( )
0
, sin y x t y t kx =

Rwnanie falowe
2 2
2 2 2
1 y y
x c t

=


Prdko fazowa fali
poprzecznej w strunie
/
L
c N =
Prdko fali w cieczy /
L
c =

Odksztacenie wzgldne orodka
wywoane ruchem falowym
y
x

Prdko czsteczek orodka wywoana
ruchem falowym
y
v
t

Opr akustyczny orodka
c

rednia energia mechaniczna fali maego
fragmentu orodka o masie m
2
max
/ 2 m v

rednia moc energii fali sprystej
2
max
/ 2 Scv

rednia intensywno fali sprystej
(gsto strumienia energii fali)
2
max
/ 2 J cv =

rednia gsto energii
fali sprystej
2
max
/ 2 v

Odlego miedzy wzami fali stojcej / 2

Efekt Dopplera ( ) ( )
d
f f v v v v =

Prdko dwiku
( ) / c p =

Natenie
dwiku
12 2
0
0
10log ; 10 W/m
J
J
J

| |
= =
|
\

Pole cinienia fali dwikowej
( ) ( )
max
, cos s x t s kx t =
( )
( )
max
max max
sin ; p p kx t
p c s

=
=

Czstotliwo dudnie
1 2
f f

Prdko grupowa fali
( )
( )
gr
d d
d d
d
d
d d
v c k k
k k
c k
c
c k c
k

= = = (

(

= + =


Wybrane stae fizyczne

2
11 23
B 2
23
A
Nm J
G 6, 67 10 ; k 1, 38 10 ;
K kg
1 J
N 6, 02 10 ; R 8, 31
mol molK

= =
= =



Wodzimierz Salejda
Wrocaw, 17 I 2012