Alkoholizm i Narkomania, Tom 14, Nr 3, ss.

CECHY
OOROSt YCH CREK I SYNW ALKOHOLIKW (ODA)
LECZONYCH W PZP
Konstantinos Tsirigotis
l
, Wojciech

I Poradnia Zdrowia Psychicznego
Przychodni Lekarzy Specjalistw "ESKULAP" w Wieluniu
2Katedra i Klinika Psychiatrii WAM w
PERSONALITY TRAiTS OF MALE AND FEMALE ACOAS - OUTPATIENTS OF MENTAL
HEAL TH CLINIC.
ABSTRACT - Family dysfunction in childhood may aITect negatively later life experience and
adaptability, and according to same concepts, the type of a disorder is linked to gen der.
This is why lhe aim of this wark was to examine personalily traits and severity of possible
chopathology of adult children of alcoholics (ACOAs), treated as oulpatients of Menlal HeaJth
Clinie (MIlq, taking into account the differences in the lraits between maje and femaJe patients.
In order to achicve the research aims 56 outpatients of Mentaj HeaI!h Clinic, aged (38
males and 18 males), were examincd with the llse of lhe Polish version of MMP!. The
tienls were undergoing speeialist psychological (and, in same cases, also psychiatrie) thcrapy in
Menlal Health Clinic.
Prof1le code for female ACOAs lreated in MHC was: U 2 74 8 6 O 9/5 : F L K I, and for
males: 6 2 - 7 3 4 O 8 I 915: L r KI.
Generally wc can notice Ibat male profile is lower and, in contrasllo the female profile, it bas the
highest Pa seale. In the intrapcrsonal and intcrpersonal functioning of female ACOAs lherc arc
more symptoms ol' anxiety and somatization disorders. Praetiee shows that generally more
males seek speeialised assistanee.
Key words: ACOAs, personality, MMPI, gender.

W domach, w ktrych problem alkoholowy z powodu przykrych wyda-
z samym alkoholu przez rodzica (smutek, wstyd,
cierpienie) lub z powodu doznanej przemocy fizycznej psychicznej a nawet mo-
lestowania seksualnego, dzieci pewne strategie "psychologicznego przetrwa-
nia". wymienia typowe strategie przetrwania: bohater ro-
dzinny, ofiarny (wyrzutek), wspomagacz (dziecko-rodzic), maskotka i
zagubione dziecko (dziecko we mgle, niewidoczne dziecko) (23, 24).
365
Konstantinos Tsirigotis, Wojciech
tych dzieci obfituje w przykre wydarzenia i sytuacje trudne, nie tylko lecz
ich mechanizmw przystosowawczych (17,
6, 14, 25).
Aktualnie rozpowszechnione jest stanowisko, o interakcji czynnikw
genetycznych i i (oraz
danej substancji psychoaktywnej), ujawnienie genetycznej
predyspozycji do od alkoholu nie bez wyuczenia za-
chowania, jakim jest alkoholu (21).
Z dysfunkcja rodzinna w niekorzystny
wplyw na i na przystosowanie; u ODA
mniejsze zadowolenie z i poczucie mniejszej kontroli (l I).
W ramach realizacji programw otwartego lecznictwa i nad-
substancji psychoaktywnych 40% to ODA; wabu grupach
ODA byli z i w wieku mieli pierw-
szy kontakt z lecznictwem psychiatrycznym pozostali pacjenci. nich na
zaburzenia kobiet ODA
Niektrzy autorzy MMPI przydatny w wykrywaniu doro-
ktrzy w padli molestowania seksualnego innego, lub
mieli za opiekunw alkoholikw (7).
Pacjentki poradni terapii behawioralnej, ktre ofiarami molestowania fizycz-
nego illub seksualnego w badaniu za MMPI, od pacjentek, ktre
nie takich urazw pod oglnych (globalnych) psycho-
patologii oraz w skalach F, K, L, 4 (Pd, Psychopatii), 7 (Pt, Psychastenii) i 8 (Sc,
Schizofrenii). Osoby, ktre molestowania, innego typu ura-
zw: przemocy w rodzinie, alkoholu przez rodzicw
oraz ich rozwodu (5).
W badaniach alkoholikw za MM PI ich profil jest wy-
soki, a w nim skale to 3 (Hy, Histerii), 2 (D, Depresji) i l (Hd, Hipochon-
drii), najbardziej charakterystyczne ich cechy to i
brak siebie. Poza tym kobiety te niejednokrotnie (l).
U kobiet ODA, w porwnaniu z kobietami nie ODA, stwierdzono
i one mniejsze wsparcie spo-
rodziny, mniejsze zadowolenie z oraz
konfliktw intensywniej distres z
niem roli rodzica, i w zakresie kontroli zachowania swoich dzieci.
crki alkoholikw bardziej po to, sobie np. ze stresem.
Pomimo stwierdzonych kobiety ODA w granicach normy (4).
i u ODA stwierdzono w innych badaniach (8).
Stwierdzono u nich i dysfunkcje seksualne (3). U doro-
crek alkoholikw zaburzenia somatyzacyjne (2).
Wg niektrych badaczy, w literaturze doniesienia o problemach w przystosowa-
niu ODA, lecz badania empiryczne nie tego stanowiska; poza
tym oni przeprowadzenia dalszych nad
z do (13). badania takie powinny
366
Cechy crek i synw alkoholikw (ODA)
ODA z fachowej pomocy psychologicznej
i/lub psychiatrycznej, tj. leczonych w Poradni Zdrowia Psychicznego.
Celem pracy niniejszej zbadanie cech i psy-
chopatologii u dzieci alkoholikw (ODA), leczonych ambulatoryjnie w
Poradni Zdrowia Psychicznego, w aspekcie tych cech u kobiet i u
I METODA
W celu zrealizowania postawionych celw badawczych, zbadano 56 pacjentw (38
kobiet i 18 Poradni Zdrowia Psychicznego w wieku 25-45 l. w.: 30,5 1.),
za polskiej wersji kwestionariusza MMPI (12, 19, 20, 18, 16),
ze specjalistycznej pomocy psychologicznej (w niektrych przypadkach psy-
chiatrycznej) w Poradni Zdrowia Psychicznego z powodu problemw i zabu-
z psychotycznych, organicznych i
Dane uzyskane w wyniku tych poddano analizie statystycznej za
komputerowego pakietu statystycznego Slatislica PL 5.1 for Windows (22).
WYNIKI I ICH OMWIENIE
W pracy niniejszej, jak wspomniano, postanowiono wyniki uzyskane
przez kobiety i przez Porwnanie tych wynikw przedstawione jest w tab.
I i na ryc. 1.
Jak na ryc. I, profile Kod profilu kobiet ODA leczo-
nych w PZP: 11 2 7 4 8 6 - O 9 / 5: F L K / .
,n
""
f _._
'"
'"
2"
KndK" U271S(,-O'J/5' FLKI
10 f..::nd/vl:Q.1-7340S!9/5: LFKI
"
Ryc.l. Profile 11' ll/IMP J, DDA leczonych 11' PlP.

Q Kobioty
367
Konstantinos Tsirigotis, Wojciech
TABELA I
Porwnanie wynil<w ( odch. st.) w skalach MMPI, DDA leczonych w PZP.
SKALA OD Cli. ST. K SREDN.M ODClI. ST. M I
P
I. lId 69,47 12,52 55,00 14,12 2,74 0,01
3. Hy 69,37 9,51 58,89 10,36 2,65 0,01
7. PI 66,11 7,77 58,89 11,24 1,98 0,05
9.Ma 55,58 7,75 46,67 10.69 2,51 0,01
MAS 63,95 6,64 55,67 7,47 2.96 0,006
HM 64,63 13,30 52.56 11,00 2,36 0,02
ORG 62,47 9,25 49,00 9,75 3,54 0,001
FEM 54,74 7,16 42,33 7,52 4,22 0,0002
PHO 59,11 7,35 51,33 11,11 2,21 0,03
lIy3 65,79 8,69 58,33 8,03 2,17 0,03
Hy4 65,74 8.00 55,78 10,07 2,83 0,008
PDI 57,58 8,21 50,67 7,47 2,14 0,04
MF3 58,26 6.91 44,11 10,62 4,25 0,000
Sc2C 59,95 7,66 52,22 8,67 2,39 0,02
Sc3 57,53 7,78 50,56 6,98 2,28 0,03
Ma2 55,68 8,23 45,78 12,02 2,56 0,01
71,05 11,16 58,56 13,54 2,59 0,01
Przeceniano 62,32 7,11 53,56 8,32 2,88 0,007
Zal. SpoI. 72,47 10,12 61,44 12,76 2,48 0,02
Vleg.-Zal. 71,58 9,25 62,67 11,98 2,17 0,03
Agr.-Sad. 60.53 6,75 54,00 7.78 2,28 0,03
Goldberg l 147,58 15,83 109,11 23,63 5,08 0,00001
Neur.Obr. 49,58 6,19 44,11 5,71 2,23 0,03
AHI 62,32 7,11 53,56 8,32 2,88 0,007
NS 72,11 10,62 60,56 13,74 2,45 0,02
SI 148.74 39,94 103,56 44,18 2,70 0,01
EM 66,74 7,70 57,22 8,00 3,02 0,005
GM 68,58 9,56 59,44 7,06 2,55 0,01
W zasadzie profil kobiet prawie niczym nie od profilu grupy (kod
grupy: 321746-809/5: FLKI), z ledwo "dolinki konwer-
syjnej" (Hd>D<Hy), co nasilenie objaww konwersyjnych
u kobiet. takie z faktu, w grupie badanych osb, ko-
biety W tym miejscu z
praktyki wynika, kobiet w ogle po pomoc
Inny natomiast jest profil kod ktrego jest
6 2 - 7 34 O 8 1 9 / 5: L F K /.
Oglnie jest on a w od profilu grupy
jak i od profilu kobiet, naj w nim jest skala Pa (Paranoi).
w profili z faktu, kobiety dys-
komfort psychiczny i po pomoc po okresie, gdy
368
Cechy crek i synw alkoholikw (DDA)
bardzo dokuczliwe, a tym samym zaburzenia chyba
zaburzenia i od razu
u profil u oni po pomoc
o wiele kobiety, gdy zaburzenia i nie jeszcze
takiej co z kolei, nie oni dyskomfortu
psychicznego. Do charakterystyki grupy, w odniesieniu do
czyzn bunt, niezbyt dobre stosunki z otoczeniem i nad-
ze Pa (Paranoi). W literaturze przedmiotu typ
26/62 jest z uczuciem i (10,
16).
wyniki uzyskane przez kobiety z wynikami stwierdzono
wiele statystycznie istotnych; profil podgrupy kobiet jest
w tym aspekcie przestawione implikacje stwierdzonych
Ooldberga stwierdzono, kobiety wyniki istotnie
w pierwszym co w tej grupie
jest psychopatologia, za czym przemawia we SI
(Odchylenie Profilu) (15,16).
skal klinicznych, istotne statystycznie stwierdzono w skali Hd
(Hipochondrii), Pt (Psychastenii) i Ma (Hipomanii), w ktrych kobiety wy-
niki w skali Hd (Hipochondrii) o niepokoju
kobiet, ze swego organizmu oraz O
liczbie Wyniki w skali Hy (Histerii) na
nasilenie objaww konwersyjnych u kobiet, co jest z objawami fi-
zycznymi (por. Hd i "dolinka konwersyjna"). w skali Pt (Psychastenii) wska-
na niepokj i dyskomfort psychiczny odczuwany przez kobiety;
bardziej na i wyczerpanie. w skali Ma (Hipomanii) su-
kobiety energii, bardziej aktywne, lecz
problemy z kontrolowaniem emocji agresja,
nie, depresja). natomiast bierniejsi, pozbawieni energii, nadmierne kon-
(12,19,20,18,16).
skal dodatkowych, kobiety wyniki istotnie w skali MAS
(Jawnego Niepokoju), co oznacza, one bardziej do reagowania na
wiele sytuacji, poczucie kontroli nad wydarzeniami, silnajest u nich kompo-
nenta fizjologiczna w sytuacjach trudnych (por. Hd, Hy i "dolinka konwersyjna").
skal Wigginsa, stwierdzono istotne statystycznie w skalach HEA
ze zdrowiem), ORO (Objaww organicznych), FEM ko-
biecych) i PHO (Fobii), w ktrych kobiety wyniki w skali
HEA ze zdrowiem) kobiety bardziej zaniepokojone swoim
zdrowiem i skarg somatycznych; podobne implikacje wynikw w
skali ORO (Objaww organicznych): kobiety i objaww
organicznych (por. Hd, Hy, "dolinka konwersyjna", MAS). Wyniki w skali FEM (Za-
kobiecych) za zgodne z oczekiwaniami, jako
kobiety zainteresowania kobiece. w skali PHO (Fobii)
kobiety z nasileniem (por. MAS) a nawet fobie
(16).
369
Konstantinos Tsirigotis, Wojciech
podskal skal klinicznych kobiety istotnie wyniki w pod-
skali Hy3 samopoczucie), 1-ly4 (Skargi somatyczne), Pdl (Konflikty
rodzinne), MF3 (Zaprzeczanie stereotypowym zainteresowaniom Sc2C
(Utrata panowania ego w sferze kontroli), Sc3 (Dziwaczne doznania sensoryczne) i
Ma2 (Pobudzenie psychomotoryczne).
Z wynikw w podskali Hy3 samopoczucie) wywnio-
kobiety w stopniu i wyczerpanie,
poczucie choroby. w podskali Hy4 (Skargi somatyczne) kobiety
somatycznych, organicznych (por. Hd, Hy, "Dolinka
konwersyjna", MAS, HEA, ORG). Wyniki w podskali Pd I (Konflikty rodzinne)
o tym, kobiety swj dom i w nim jako skrajnie
nie w nim oparcia i (por. procent
diagnostycznych odpowiedzi dol. konfliktw rodzinnych, tab. 1). wynikw w
podskali MF3 (Zaprzeczanie stereotypowym zainteresowaniom
zgodnie z oczekiwaniami, kobiety mniejsze zainteresowanie sprawami,
tradycyjnie za (por. FEM). Wyniki w podskali Sc2C (Utrata pa-
nowania ego w sferze kontroli) o przez kobiety odczuwanym
z powodu poczucia braku kontroli nad emocjami i impulsami. wy-
nikw w podskali Sc3 (Dziwaczne doznania sensoryczne) kobiety
odczuwanie dziwacznych sensorycznych, co
zane z i odczuwanych przez nie
somatycznych (por. Hd, Hy, "dolinka konwersyjna", MAS, HEA, ORG, Hy4). Wyniki
w podskali Ma2 (Pobudzenie psychomotoryczne) o tym, u kobiet
puje przyspieszanie mowy, procesw i ruchowej oraz
nastrojw (9, 16).
Diamonda, istotne statystycznie stwierdzono w trzech
przypadkach: nad Przecenianie i Spo-
w nad o tym, kobiety
pomocy i zainteresowania ze strony otoczenia. Wyniki w
Przecenianiu u kobiet w stopniu
neurotyczna autoekspansja, tj. osoby i raczej nieuzasadnione
zadowolenie z siebie. w na to, kobiety
i oraz tendencje do
kowywania
Stwierdzono istotne statystycznie we dwch inter-
personalnych Leary'ego: i Agresywno-Sadystyczny styl funkcjonowa-
nia interpersonalnego. w stylu funkcjonowania interperso-
nalnego za tym, kobiety w stopniu emo-
cjonalnie na innych, i pomoc (por.
Wyniki w Agresywno-Sadystycznym stylu o tym, kobiety
intensywniej i
Pancheri'ego, kobiety istotnie wynik w
Neurotycznych Mechanizmach Obronnych, co oznacza, je one w
stopniu.
370
Cechy crek i synw alkoholikw (ODA)
Istotnie wyniki kobiety we AHI (Aktywna
NS (NeurotyzOl), EM Emocjonalna) i GM (Oglne Nie-
przystosowanie); zatem jest u nich nasilenie okazywanej aktywnej
neurotyzOlu, emocjonalnej oraz oglnego nieprzystosowania (16).
stwierdzone wynikami uzyskanymi przez kobiety a
wynikami ODA leczonych w PZP w funkcjonowaniu
intrapsychicznym i interpersonalnym kobiet ODA objaww psycho-
patologii.
Kobiety i i objaww somatycznych (we-
getatywnych i konwersyjnych) silniejszy jest u nich uoglniony, "zgenerali-
zowany" oraz niepokj o swoje zdrowie fizyczne a po psychiczne; jest
u nich do reagowania Wraz z tymi
puje u nich w dyskomfort psychiczny oraz poczucie i wyczerpa-
nia. Silniejsze u nich jest poczucie choroby.
energii, aktywniejsze, lecz problemy z
kontrolowaniem emocji i z nastrojw (m.in. agresja-
depresja), z czym jest poczucie braku kontroli nad
emocjami i impulsami; natomiast bierniejsi, pozbawieni energii, nad-
mierne siebie.
Kobiety swj dom i w nim jako skrajnie
nie w nim oparcia i poczucie kontroli
nad wydarzeniami, pomocy i zaintereso-
wania ze strony otoczenia; i oraz
tendencje do w stopniu emocjo-
nalnie na innych, i pomoc. W z tymi
problemami intensywniej i i neurotyczne mechani-
zmyobrony.
do stwierdzenia, u kobiet ODA, z nasileniem
oglne nieprzystosowanie psychiczne.
Warto w obu podgrupach je silna identyfika-
cja ze stereotypem rl z kobiety o
wiele zainteresowania kobiece a mniejsze zainteresowanie sprawami, trady-
cyjnie za a odwrotnie.
Z praca ta nie wyczerpuje bogactwa i
wych aspektw ODA, dlatego wskazane jest prowadzenie dalszych
w aspekcie psychologii a nie tylko psychopatologii.
WNIOSKI
Wyniki przeprowadzonych w tej pracy na
wnioskw psychologicznego funkcjonowania crek i
synw alkoholikw, leczonych w PZP:
l. Kobiety po pomoc i/lub

371
Konstantinos Tsirigotis, Wojciech
2. profil kobiet w MMPI jest U co
u nich nieprzystosowanie.
3. U kobiet zaburzenia to depresja, somatyzacja i konwersja, na-
tomiast u to bunt, i niezbyt dobre stosunki z otoczeniem.
STRESZCZENIE
Dysfunkcja rodzinna w niekorzystny na
niejsze i na przystosowanie a wg niektrych kon-
cepcji, typ jest z
W z tym, celem pracy niniejszej jest zbadanie cech i
psychopatologii u dzieci alkoholikw (ODA), leczonych am-
bulatoryjnie w Poradni Zdrowia Psychicznego, w aspekcie tych cech u kobiet i
u W celu zrealizowania postawionych celw badawczych, zbadano 56
pacjentw (38 kobiet i 18 Poradni Zdrowia Psychicznego w wieku 25-45 !.,
za polskiej wersji kwestionariusza MMPI, ze specjalistycznej
pomocy psychologicznej (w niektrych przypadkach psychiatrycznej) w Po-
radni Zdrowia Psychicznego.
Kod profilu kobiet ODA leczonych w PZP to: l.l 2 7 4 8 6 - O 9 I 5: F L K I,
jest 62 - 7 3 4 O 8 I 9/5: L F KI.
Oglnie profil jest a w od pro-
filu kobiet, naj w nim jest skala Pa; w funkcjonowaniu intrapsychicznym i
interpersonalnym kobiet ODA objaww psychopatologii w zakresie
i objaww somatycznych. Z praktyki wynika, kobiet w ogle
po pomoc
kluczowe: ODA, MMPI, kobiety.

l. Avila EJ.J., Ledesma lA. (1990): The persona/ity ofwives of a/coholic patients, (w):
Actas Luso Esp. Neuro!. Psiquiatr. Cienc. Afines, 18,355-63.
2. Cloninger C.R., Bohman M., Sigrardsson S., von Knorring A.L. (1985): Psychopa-
thology in adopted-out chi/dren of alcoholics: The Stockho/lll Adaptation Study, (w):
Galanter M. (ed.): Recent developlllents in alcoholislIl, Plenum Press, NY.
3. Currier K.O., Aponte J.F. (1991): Sexual dysfunction infemale adult chi/dren ofalco-
holies, (w): Int. J. Addict., 26,195-201.
4. Domenico D., Wind le M. (1993): Intrapersonal and interpersonalfimctioning among
middle-agedfemale adult chi/dren of alcoholics, (w): J. Consull. Clin. Psycho!., 61,
659-66.
5. Engels M.L., Moisan D., Harris R. (1994): MMPI indices of childhood trauma among
I JOfemale outpatients, (w): J. Pers. Assess., 63,135-47.
6. Forward S. (1994): Toksyczni rodzice, Warszawa, Santorski & Co.
7. Goldwater L., Duffy J.F. (1990): Use ofthe MMPI to zmcover histories ofchi/dhood
abuse in adultfemale psychiatric patients, (w): J. Clin. Psycho!., 46, 392-8.
372
Cechy crek i synw alkoholikw (DDA)
8. Gondolf E.W., Ackerman R.J. (1993): Validity and reliability of an "Ad"lt Chi/dren
of Alcoholics" Index, (w): Int. J. Addict., 257-69.
9. Graham J.R. (I 984a): Podskale skal klinicznych, (w): Paluchowski W.J. (red.): Sto-
sowanie i interpretacja kwestionariusza MMPI, Warszawa, PTPsychol., l, 46-60.
lO. Graham J.R. (l984b): Profile, (w): Paluchowski W.J. (red.): Stosowanie i interpreta-
cja kwestionariusza MMPI, Warszawa, PTPsychol., l, 118-153.
11. Hall C.W., Bolen L.M., Webster R.E. (1994): Acijustment isslles with adult chi/dren of
alcoholics, (w): J. Clin. Psychol., 50, 786-92.
12. Hathaway S.R., McKinley J.C. (1984): MMPI. (w): Paluchowski W.J.
(red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MMPI, Warszawa, PTPsychol.,
l, 28-45.
13. Hill E.M., Ross L.T., Mudd S.A., Blow F.C. (1997): Adulthoodfimctioning: thejoint
e.!fects ofparental alcoholism, gender and childhood socio-economic stress, (w): Ad-
diction, 92, 583-96.
14. Lipowska-Teutsch A. (1995): Rodzina a przemoc, Warszawa, PARPA
15. Matkowski M. (1985): Goldberga i ich wykorzystanie do diagnozy
cowej, (w): Paluchowski W.J.(red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MM-
Pl, PTPsychol., Warszawa, lll, 48-52.
16. Matkowski M. (1992): MMPI. Badanie-Opracowanie-Inleipretacja, PTiRO,
17. Mellody P. (1993): Toksyczne Anatomia i terapia War-
szawa, Santorski & Co.
18. Paluchowski W. J. (1984): Fragmenty raportw etapowych: Przygotowanie kwestio-
nariusza MMPI, (w): Paluchowski W. J. (red.): Stosowanie i interpretacja kwestiona-
riusza MMPI, PTPsychol., Warszawa, l, 12-20.
19. Z. (1971): testu WISKAD-MMPI dla diagnozy w zakresie
nozologii psychiatlycznej, Lublin, KUL.
20. Sanocki W. (1981): Kwestionariusze w Psychologii, Warszawa, PWN
21. J. (1988): The role of genetics in the pathogenesis of alcoholism, (w): Joumal
of Abnormal Psychology, 97, 153-67.
22. StatSoft Polska (1997): Statistica PL, Krakw.
23. Strzemieczny J. (red.) (1994): Zanim sprbujesz. Program profilaktyki dla
uczniw, Warszawa, PARPA
24. Sztander W. (1995): Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym, Warszawa, PAR-
PA.
25. Sztander W. (1996): Rodzina z problemem alkoholowym, Warszawa, PARPA.
373