Amalan Kepimpinan

Sekolah Berprestasi
Tinggi (SBT)
Di Malaysia
ABSTRAK : National Key Results Areas (NKRA) yang ketiga iaitu Meluaskan Akses kepada
Pendidikan Berkualiti dan Berkemampuan , memberi tumpuan kepada empat sub NKRA
Pendidikan dan salah satunya adalah Sekolah Berprestasi Tinggi (SBT) SBT merupakan sekolah
yang mempunyai etos , !atak , identiti yang tersendiri dan unik serta menyerlah dalam semua
aspek pendidikan dan mampu berdaya saing di persada dunia
Pada "asa pertama pemilihan SBT, hanya #$ buah sekolah terpilih daripada %$,$$$ sekolah di
Malaysia
Ke&ayaan sebagai sekolah bestari tidak akan dapat dike'api tanpa ada usaha oleh semua pihak
dalam sesebuah organisasi sekolah (aktor utama yang mendorong kepada pen'apaian ke&ayaan
ini adalah kepimpinan pengetua atau guru besar Kepimpinan adalah satu proses dan tingkahlaku
dimana seseorang pemimpin itu mengambil tindakan)tindakan tertentu untuk mempengaruhi
indi*idu lain supaya berusaha se'ara sukarela dan beker&asama untuk men'apai *isi organisasi
tanpa mementingkan kepentingan peribadi
+iri)'iri dan amalan kepimpinan pengetua sekolah bestari ini patut di&adikan ru&ukan oleh
pemimpin sekolah lain di Malaysia Ka&ian ini bertu&uan untuk melihat 'iri)'iri dan amalan
kepimpinan pengetua atau guru besar di Sebuah sekolah bestari menengah di Malaysia
Sampel ka&ian terdiri daripada pengetua , guru)guru dan kakitangan sekolah ,aripada ka&ian
ini , sebuah model kepimpinan Sekolah bestari di Malaysia dapat dibentuk dan boleh di&adikan
panduan bagi pemimpin dan !arga sekolah)sekolah yang ingin mengikut &e&ak langkah yang
telah terpilih dan seterusnya meletakkan pendidikan Malaysia pada tara" world class education
BAB 1
1.0 P!"!A#A!
Se&ak kemerdekaan di'apai lima dekad yang lalu, kera&aan Malaysia telah mengambil pelbagai
usaha dan inisiati" untuk memastikan agar negara kita terus ma&u, ino*ati" dan berdaya saing
setanding dengan negara)negara lain di dunia Pada #- .ulai #$$/, 0AB Perdana Menteri, ,ato1
Seri Mohd Na&ib Tun Ra2ak telah mengumumkan National Key Results Areas ( NKRA) iaitu
enam Bidang Keberhasilan 3tama Nasional dimana beliau telah menggariskan pendekatan)
pendekatan bagi men&elmakan sebuah kera&aan yang mengutamakan pen'apaian yang
berpaksikan kepentingan rakyat Kementerian Pela&aran Malaysia (KPM) turut terlibat se'ara
langsung dalam NKRA yang ketiga iaitu Meluaskan Akses Kepada Pendidikan Berkualiti dan
Berkemampuan 4mpat sub NKRA Pendidikan yang diberi tumpuan iaitu Pra sekolah, 5iterasi
dan Numerasi (56N3S), Sekolah Berprestasi Tinggi dan Ta!aran baru kepada Pengetua dan
7uru besar
Sehubungan dengan sub NKRA yang ketiga, KPM telah mengambil langkah proakti" dan
responsi" dengan mengenalpasti %$$ buah sekolah &enis harian biasa, sekolah bestari, sekolah
kluster, sekolah berpiagam dan sekolah berasrama penuh untuk dinaiktara"kan kepada Sekolah
Berprestasi Tinggi (SBT) men&elang #$%# Pada #8 .anuari #$%$, KPM telah mengumumkan #$
SBT yang melibatkan %$ buah sekolah berasrama penuh, empat sekolah menengah harian dan
enam buah sekolah rendah seluruh negara SBT ditakri"kan sebagai sekolah yang mempunyai
etos, !atak, identiti yang tersendiri dan unik serta menyerlah dalam semua aspek pendidikan dan
mampu berdaya saing di persada dunia Sasaran utama KPM adalah untuk meletakkan semua
SBT sebagai penanda aras dalam soal ke'emerlangan pendidikan dan men&adi model kepada
semua sekolah di negara ini Pada "asa pertama ini, hanya #$ buah sekolah terpilih daripada
%$,$$$ sekolah di Malaysia
Ke&ayaan sesebuah sekolah terletak pada keberkesanan seluruh sistem, nilai, keper'ayaan, iklim,
semangat dan budaya yang diamalkan oleh !arga sekolah iaitu pela&ar, kakitangan sokongan,
guru)guru dan pihak pentadbir Pihak yang amat besar pengaruhnya kepada ke'emerlangan dan
ke&ayaan organisasi sekolah itu ialah pemimpin sekolah iaitu pengetua atau guru besar Mereka
bertanggung&a!ab se'ara langsung dalam melaksanakan segala program pendidikan di sekolah
Tugas mereka meliputi tugas)tugas sebagai pentadbir, pengurus, penyelia, pengarah, pe!akil,
pemudah'ara, penyelaras, pemberangsang dan penilai ( Benis, %/98) Kemampuan ini dapat
dilihat melalui 'ara mereka berperanan mengurus sekolah iaitu sama ada mereka berupaya
men&adikan sekolah yang mereka pimpin berkesan atau sebaliknya
Sekolah memerlukan pemimpin atau pengurus yang berkesan untuk mentadbir dan &ika tidak,
masalah akan !u&ud dalam organisasi tersebut ( (iedler dan +hemers, %/-:; Abd Syukur , %/99;
Alimuddin, #$$<)

Abdul Syukur (%/99) menyatakan baha!a "okus utama pendidikan ialah memastikan sistem
persekolahan negara ber"ungsi dengan berkesan, oleh itu pemimpin sekolah perlu memainkan
!atak utama dalam melaksanakan pembangunan pendidikan negara bak pepatah =The Principals
set the bearing and tone of the school1, tambahan pula dalam menghadapi era globalisasi dan
meletakkan pendidikan Malaysia pada tara" world class education.
1.$ #atar Belakang Ka%ian
Ka&ian tentang kepimpinan pendidikan telah membuktikan baha!a kepimpinan memainkan
peranan yang penting dalam usaha untuk men&adikan sesebuah sekolah itu ber&aya dan men'apai
prestasi yang tinggi (.o et al., #$%$; Simone > 3'hiyama, #$$?) ,aripada ka&ian)ka&ian lepas
menun&ukkan baha!a hubungan antara kepimpinan dan pen'apaian murid adalah se'ara tidak
langsung dan ia dipengaruhi oleh "aktor)"aktor lain seperti penglibatan guru dan kakitangan,
budaya sekolah, penglibatan pela&ar di sekolah, penglibatan ibu bapa, komuniti, pihak
pendidikan daerah dan negeri (0u, 5eith!ood > .ant2i, #$$# ; S!an, #$$?)
Berdasarkan kepada andaian yang di atas, beberapa ka&ian telah dibuat tentang kepimpinan
sekolah)sekolah yang ber&aya di dalam konteks yang pelbagai Sebuah ka&ian kepimpinan
pendidikan yang hebat dan hangat diperkatakan di Barat telah di&alankan oleh ,ay, @arris,
@ad"ield, Tolley dan Beres"ord (#$$#) Ka&ian ini dikenali sebagai AInternational Successful
School Principalship Project (6SSPP)1 Pro&ek yang terdiri daripada tiga "asa yang melibatkan
lapan buah negara di dunia iaitu 4ngland, Kanada, Amerika Syarikat, Australia, ,enmark,
Nor!ay, S!eden dan +hina 5ebih daripada <$ ka&ian kes di&alankan daripada pelbagai
perspekti" dan tin&auan tentang pemimpin yang ber&aya Kaedah kualitati" telah digunakan dan
dapatan daripada ka&ian ini menun&ukkan 'iri)'iri signi"ikan pemimpin sekolah yang ber&aya
daripada lapan buah negara tersebut
,aripada ka&ian 6SSPP ini didapati pemimpin sekolah yang ber&aya adalah 'enderung untuk
mengamalkan dimensi kepimpinan trans"ormasi yang diperkenalkan oleh 5eith!ood et al.
(#$$?) ,imensi)dimensi tersebut adalah menentukan arah, membangunkan manusia dan
menstruktur organisasi ,alam mengka&i literatur ka&ian)ka&ian lepas, 5eith!ood, ,ay,Sammon,
@arris dan @opkin (#$$<) mendapati sebenarnya kepimpinan sekolah melibatkan empat dimensi
utama iaituB
i Menentukan arah
ii Membangunkan manusia
iii Menstruktur organisasi
i* Menguruskan proses atau program instruksional
6kutan daripada penemuan dimensi baru itu , satu ka&ian kes across country dalam 6SSPP telah
dibuat 5eith!ood dan ,ay (#$$-) telah mendapat bukti yang rele*an dengan literatur dan
menyatakan !u&ud amalan tambahan bagi kepimpinan sekolah yang ber&aya Pemimpin yang
ber&aya ini &uga mempunyai nilai peribadi dan pro"essional, memiliki 'iri)'iri positi" dan
keupayaan untuk membuat ramalan dan mengadaptasi kepimpinannya mengikut keperluan dan
konteks sekolah Ka&ian 6SSPP ini &uga mendapati !u&ud 'iri)'iri dan amalan tertentu
kepimpinan pemimpin sekolah yang ber&aya dan kepimpinan mereka adalah mempengaruhi
kepada ke&ayaan sekolah
1.& Pernyataan Masalah Ka%ian
Kepentingan peranan pemimpin yang berkesan tidak dapat dina"ikan terutamanya untuk
menghasilkan sekolah)sekolah yang ber&aya dan berprestasi tinggi ,alam mengurus sesebuah
sekolah, adalah penting bagi pengetua atau guru besar untuk menentukan *isi, matlamat dan hala
tu&u organisasinya, dan memastikan setiap !arga sekolah berkongsi, memahami *isi tersebut
dengan &elas dan berusaha untuk memastikan setiap tindakan adalah rele*an ke arah pen'apaian
*isi tersebut
Pemimpin yang ber&aya dan berkesan bertanggung&a!ab terhadap prestasi diri, semua !arga
sekolah dan organisasi sekolah tersebut @ubungan dan kolaborasi antara pengetua atau guru
besar dengan !arga sekolah dan komuniti samaada dalaman atau luaran mestilah baik dan teguh
Tanpa hubungan yang baik sudah tentu *isi sekolah tidak akan dapat di'apai
Pemimpin sekolah &uga mesti memiliki ilmu pengetahuan dan kepakaran untuk mengurus
organisasi dan menstruktur organisasi mengikut keperluan dan arus perubahan, agar matlamat
organisasi ter'apai Ramai pengka&i mengakui stail kepimpinan dan pandangan tentang 'iri)'iri
pemimpin sekolah adalah berbe2a)be2a
Satu persoalan yang boleh dibangkitkan iaitu apakah 'iri)'iri dan amalan kepimpinan pemimpin
yang terbaik bagi membantu pemimpin)pemipin dan !arga pendidik di sekolah)sekolah di
MalaysiaC Ka&ian ini bertu&uan untuk mengenalpasti 'iri)'iri dan amalan)amalan kepimpinan
pengetua SBT di Malaysia
1.' Persoalan Ka%ian
Ka&ian yang di&alankan adalah bagi men&a!ab persoalan ka&ian seperti berikutB
i Apakah 'iri)'iri dan amalan kepimpinan pengetua atau gurubesar di dua buah SBT di
.ohor, Malaysia C
ii Apakah kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT membentuk *isi,
menentukan arah dan membentuk strategi kepada peningkatan sekolahC
iii Apakah kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam membina
hubungan dengan pihak dalaman dan luaran sekolah C
i* Apakah strategi yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam melaksanakan
pembangunan pro"essional di sekolah mereka C
*i Apakah kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam menstruktur
organisasi yang menyokong kepada peningkatan ke'emerlangan sekolah C
*ii Apakah kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam mengurus
proses atau program instruksionalC
*iii Apakah model kepimpinan SBT di Malaysia C
1.( T)%)an Ka%ian
Ka&ian ini bertu&uan untuk mengenalpasti kepimpinan pengetua atau gurubesar SBTdan kaedah)
kaedah yang digunakan dalam kepimpinannya yang menyumbang kepada ke'emerlangan
sekolah
1.* +,%ekti- Ka%ian
Ka&ian ini mem"okuskan kepada kepimpinan sekolah di Malaysia Se'ara khususnya, ka&ian ini
di&alankan dengan tu&uan untuk mengenalpasti kepimpinan pemimpin dalam kalangan pengetua
atau guru besar SBT di .ohor, Malaysia
i Mengenalpasti 'iri)'iri dan amalan kepimpinan pengetua atau guru besar di dua buah
SBT di .ohor, Malaysia
ii Mengenalpasti kaedah pengetua atau guru besar SBT membentuk *isi, menentukan arah
dan membentuk strategi kepada peningkatan sekolah
iii Mengenalpasti kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam
membina hubungan dengan pihak dalaman dan luaran sekolah
i* Mengetahui strategi yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam
melaksanakan pembangunan pro"essional di sekolah mereka
*i Mengenalpasti kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam
menstruktur organisasi yang menyokong kepada peningkatan ke'emerlangan sekolah
*ii Mengenalpasti kaedah yang digunakan oleh pengetua atau guru besar SBT dalam
mengurus proses atau program instruksional
*iii Membentuk model kepimpinan SBT di Malaysia
1.. Kepentingan Ka%ian
,engan adanya ka&ian ini, kita dapat mengenalpasti 'iri)'iri dan amalan kepimpinan sekolah
yang ber&aya dalam kalangan pengetua atau guru besar SBT di Malaysia Ke'emerlangan dan
ke&ayaan bukan ter&adi begitu saha&a tanpa "aktor yang merangsang setiap pihak untuk men'apai
matlamat Bush dan Middle!ood (#$$8) menyatakan baha!a dari teori dan amalan dalam
pendidikan telah membuktikan baha!a peripentingnya kepemimpinan kerana ia menyumbang
kepada ke&ayaan dan ke'emerlangan sesebuah sekolah ,i Malaysia, untuk men&adi seorang
pengetua atau guru besar, tiada set kepimpinan yang diberikan sebelumnya Pada kebiasaannya,
mereka dilantik dan diberi kursus kepimpinan setelah mereka memegang &a!atan tersebut
Ramai daripada pengetua atau guru besar tidak menerima pendidikan khas dalam kepimpinan
dan ada yang di antara mereka hanya mempunyai si&il perguruan dan mereka terpilih men&adi
pengetua dan guru besar kerana pengalaman dan senioritinya
Ka&ian ini bertu&uan untuk menyediakan sebuah model amalan kepimpinan pengetua dan guru
besar SBT yang boleh di&adikan panduan atau ru&ukan kepada sekolah)sekolah lain di Malaysia,
khasnya kepada pemimpin sekolah, agar dapat memimpin sekolah masing)masing dengan
berkesan, 'emerlang dan seterusnya men&adi sebuah Sekolah Berprestasi Tinggi pada suatu hari
kelak Ka&ian ini &uga dapat menyediakan pengetahuan berasaskan ka&ian kepada KPM dan para
pendidik tentang 'iri dan amalan kepimpinan Sekolah Berprestasi Tinggi di Malaysia 6a &uga
diharapkan dapat merapatkan &urang tentang pengetahuan kepimpinan sekolah yang ber&aya dan
berprestasi tinggi di sekolah Asia dan Barat
Ka&ian ini &uga penting dalam bidang akademik kerana dengan men&alankan ka&ian ini dapat
menambah lagi bahan ilmiah dalam bidang pendidikan dan sumber manusia serta dapat
diman"aatkan oleh pengka&i)pengka&i lain untuk dikembangkan melalui perspekti" yang
berlainan Menyedari hakikat ini , ka&ian mengenai pengetua atau guru besar sekolah SBT perlu
di&alankan kerana usaha ini penting untuk mengukuhkan kepimpinan pemimpin di sekolah)
sekolah di Malaysia Sekaligus, ka&ian ini akan dapat membantu untuk memenuhi hasrat KPM
untuk merealisasikan NKRA yang ketiga iaitu Meluaskan Akses Kepada Pendidikan Berkualiti
dan Berkemampuan (KPM #$$/)
1./ Kerangka Ka%ian
Ka&ian ini di&alankan berdasarkan kerangka yang ditun&ukkan dalam Ra&ah % Ka&ian ini adalah
berdasarkan kepada penemuan Pro&ek 6SSPP tentang kepimpinan yang ber&aya dalam kalangan
pemimpin sekolah
,i dalan ka&ian ini , kepimpinan trans"ormasional (5eith!ood et al, #$$?, #$$-) adalah
dikatakan kepimpinan yang paling dominan Terdapat empat amalan dimensi di dalam
kepimpinan Trans"ormasional (5eith!ood et al, #$$?, #$$-) iaitu menentukan arah,
membangunkan manusia, menstruktur organisasi dan menguruskan proses atau program
instruksional
Pengetua dan guru besar merupakan sub&ek ka&ian yang akan dika&i melalui pelbagai pandangan
sama ada daripada dirinya sendiri, 7uru Penolong Kanan , guru)guru, sta"" sokongan, ibubapa,
Pengerusi Persatuan 6bubapa dan 7uru dan murid)murid Amalan kepimpinan trans"ormasional
adalah sebagai model kepimpinan yang boleh me!u&udkan kesan terhadap organisasi sekolah
terutama aspek perkongsian kepimpinan, pemimpin men&adi 'ontoh atau teladan, mengubah
orang)orang ba!ahannya dari segi pemikiran dan tindakan atau penglibatan guru)guru dalam
usaha untuk men'apai *isi dan misi organisasi sekolah
Ba, $
KA01A! #1TRAT2R
$.1 Sekolah Berprestasi Tinggi
SBT ditakri"kan sebagai sekolah yang mempunyai etos, !atak, identiti yang tersendiri dan unik
serta menyerlah dalam semua aspek pendidikan dan mampu berdaya saing di persada dunia
( KPM, #$$/) SBT yang terpilih ini adalah memenuhi pra syarat yang telah ditetapkan oleh
KPM dan Ahli .a!atankuasa Ker&a SBT ,alam usaha untuk men2ahirkan sistem pendidikan
bertara" dunia dan men&adikan Malaysia sebagai pusat ke'emerlangan ilmu, maka ke!u&udan
SBT adalah merupakan satu alternati" terbaik untuk di'apai Menurut Morrison (#$$9) dan Smith
(#$$/) SBT boleh di'apai dan direalisasikan sebagai satu instrumen dalam sistem pendidikan di
Malaysia ,iantara 'iri)'iri SBT adalah seperti berikutB
i Kepimpinan sekolah yang tegas, akauntabiliti, proakti" dan berkesan
ii Pengurusan berasaskan sekolah
iii Pen'apaian diutamakan dimana SBT mempunyai &angkaan dan standard ke&ayaan yang
tinggi dalam semua bidang terhadap murid)murid mereka
i* Ke&ayaan dalam men'apai beberapa aspek seperti ber&aya melahirkan pela&ar)pela&ar
yang ber&aya dan melahirkan personaliti)personaliti unggul !towering personalities" yang
menera&ui kepimpinan dimana)mana organisasi di dalam ataupun diluar negara
* Perhubungan dan komunikasi pada tahap yang tinggi serta !u&ud &aringan yang akti" di
antara SBT dengan sekolah)sekolah lain di dalam, luar negeri dan peringkat
antarabangsa
*i 6dentiti kendiri
*ii Pembela&aran Terarah Kendiri
*iii Sistem Beker&a Berprestasi Tinggi
Di* Kesaksamaan
D*ii Penurunan Kuasa
$.$ Ka%ian3ka%ian lepas tentang kepimpinan 4an sekolah yang ,er%aya 4an ,erprestasi tinggi
Sekolah yang berprestasi tinggi mengutamakan beberapa "aktor yang berkaitan dengan ob&ekti"
sekolah dan kaedah untuk men'apainya Eb&ekti" sekolah adalah penekanan kepada ke&ayaan
pela&ar)pela&ar dan kemen&adiannya, manakala kaedah untuk men'apai ob&ekti" itu pula adalah
meru&uk kepada proses yang dilalui oleh sekolah seperti mempunyai *isi yang &elas dan strategik,
kepimpinan yang 'emerlang, keadaan persekitaran yang positi", proses penga&aran dan
pembela&aran yang berkualiti dan berkesan, pembangunan pro"essional, penglibatan semua pihak
untuk membuat keputusan dan !u&ud hubungan serta ker&asama yang sihat dan kukuh daripada
semua pihak samaada pihak dalaman mahupun luaran Be'k dan Murphy ( %//<) menyatakan
ramai pengka&i melihat prestasi pela&ar atau orientasi pen'apaian mereka sebagai kriteria sekolah
yang ber&aya dan 'emerlang Namun begitu, Falsh (%///) dan @ill (#$$%) tidak bersetu&u
dengan kenyataan tersebut dan menurut mereka ke&ayaan sesebuah sekolah mengambilkira
orientasi proses , dimana pela&ar)pela&ar membangun dengan baik di ba!ah kepimpinan yang
baik , tanpa mengambilkira samaada mereka men'apai tahap yang tinggi atau tidak 5eith!ood
et al (#$$?) pula berpendapat baha!a sekolah yang ber&aya dan berprestasi tinggi adalah sekolah
yang menitikberatkan kepada kedua)duanya iaitu orientasi proses dan orientasi pen'apaian
murid)murid serta pen'apaian organisasi tersebut Kedua)dua &enis orientasi ini adalah penting
dan saling melengkapi
Se&ak dua setengah abad yang lalu, pengka&i dan penulis dalam bidang penyelidikan amat tertarik
dengan ka&ian dalam bidang ke&ayaan dan keberkesanan sekolah Pembentukan sekolah yang
berprestasi tinggi tidaklah berlaku dengan sendirinya Menurut @ussein , #$$9; Ra2ik dan
S!anson, #$$%; ,ay et al , #$$<, kepimpinan adalah "aktor yang paling penting untuk
membentuk sekolah yang ber&aya dan berprestasi tinggi Banyak ka&ian bersetu&u baha!a apa
yang membe2akan ke&ayaan sesebuah sekolah dengan sekolah)sekolah yang lain ialah
kepimpinan pengetua atau guru besar @ussein (#$$9) menyatakan kepimpinan pengetua yang
dinamik dan bersungguh)sungguh telah dikenalpasti sebagai pembolehubah yang memba!a
kepada ke&ayaan sesebuah sekolah itu
,aripada ka&ian yang telah di&alankan, Bliss (%//%) mendapati sekolah yang ber&aya selalunya
ditera&ui oleh pemimpin yang berupaya untuk memastikan persekitaran sekolah yang sihat,
teratur, berdisplin dan terarah, !u&ud hubungan ker&asama dengan semua pihak, komitmen yang
tinggi dalam kalangan semua !arga sekolah, pembangunan sta"" yang men'ukupi dan
mempunyai hubungan dengan ibubapa dan pihak luaran yang baik dan positi"
Ka&ian yang dibuat oleh Baile dan +ollin!ood (#$$9) mendapati kepimpinan pemimpin yang
paling berkesan memberi impak yang besar kepada keberkesanan dan ke&ayaan dalam
peningkatan organisasi terutamanya , di sekolah)sekolah dan uni*ersiti Ka&ian tersebut telah
dilakukan ke atas responden yang terdiri daripada pihak pentadbir sekolah, pro"essor dan pela&ar)
pela&ar
Bailed dan +ollin!ood (#$$9) telah menemubual, membuat tin&auan dan ka&i selidik untuk
mengumpul data daripada responden tersebut ,aripada ka&ian tersebut, mereka mendapati
!u&ud hubungan yang signi"ikan diantara kepimpinan yang berkesan dengan ke&ayaan di
sekolah
,engan perubahan yang berlaku di era globalisasi kini, kepimpinan seseorang pengetua atau
guru besar tidak hanya ber"okus kepada kepimpinan penga&aran dan pembela&aran semata)mata
tetapi kepada kepimpinan yang ideal dan mampu mengubah minda, nilai dan sikap atau
tingkahlaku !arga di dalam sesebuah organisasi sekolah tersebut supaya mempunyai komitmen
pada matlamat organisasi dan per&uangan kepada tahap yang 'emerlang Faters, Mar2ano, > M'
Nulty(#$$?) berpendapat baha!a pemimpin SBT perlu peka kepada situasi semasa, mempunyai
kemahiran untuk menstimulasikan intelek dalam kalangan guru)guru dan sta" sokongannya,
men&adi agen perubahan, melibatkan !arga sekolah dalam merekabentuk dan
mengimplementasikan sesuatu polisi dan keputusan, sentiasa memastikan !u&ud budaya yang
sihat, sentiasa menga!al dan menilai keberkesanan amalan)amalan di sekolah dan kesannya
kepada pembela&aran murid Menurut .o, .oseph, > ,ana (#$%$) kepimpinan pengetua dan guru
besar SBT yang ideal mengikut era semasa adalah sangat penting dan mempunyai kesan yang
kuat kepada pembentukan SBT Melalui ka&ian ke atas #$ orang pengetua SBT di Amerika
Syarikat, mereka mendapati amalan kepimpinan pengetua dan guru besar SBT tidak hanya
tertumpu kepada kepimpinan penga&aran dan pembela&aran saha&a tetapi terdiri daripada lebih
daripada itu iaitu kepimpinan pentadbiran !ad#inistrati$e leadership" dan kepimpinan
instruksional
Ke&ayaan sekolah adalah bergantung kepada kepimpinan pengetua dan guru besar Pengetua dan
guru besar perlu peka kepada perubahan , memahami konteks dalaman dan luaran sekolah,
menentukan arah , bi&ak dalam membangunkan manusia dan menstruktur organisasi sekolah
5eith!ood et al (#$$?) men'adangkan sebuah set asas amalan kepimpinan yang berkesan dan
sangat berguna kepada semua organisasi sekolah yang ingin menge'api ke&ayaan 'emerlang
Tiga dimensi di dalam set asas amalan kepimpinan yang berkesan itu iaitu menentukan arah,
membangunkan manusia dan menstruktur organisasi
,aripada ka&ian yang dibuat oleh ,ay, @arris , @ad"ield, Tolley dan Beres"ord (#$$#) yang
dikenali sebagai AInternational Successful School Principalship Project (6SSPP)1, mereka
mendapati !u&ud hubungan yang signi"ikan antara kepimpinan pengetua atau guru besar dan
ke&ayaan sesebuah sekolah itu Pro&ek 6SSPP tersebut telah dilaksanakan ini sebanyak tiga "asa
yang melibatkan lapan buah negara di dunia iaitu 4ngland, Kanada, Amerika Syarikat, Australia,
,enmark, Nor!ay, S!eden dan +hina Pro&ek ini melibatkan lebih daripada <$ ka&ian kes
daripada pelbagai perspekti" dan tin&auan tentang pemimpin sekolah yang ber&aya dan kaedah
kualitati" telah digunakan ,aripada ka&ian 6SSPP, ka&ian ini mendapati pemimpin sekolah yang
ber&aya dan 'emerlang adalah 'enderung untuk mengamalkan tiga dimensi asas amalan
kepimpinan yang berkesan seperti yang di'adangkan oleh 5eith!ood et al (#$$?) dalam
kepimpinan trans"ormasional ,imensi)dimensi tersebut adalah menentukan arah,
membangunkan manusia dan menstruktur organisasi Pemimpin sekolah yang ber&aya ini &uga
mempunyai nilai peribadi dan pro"essional, memiliki 'iri)'iri positi" dan keupayaan untuk
membuat ramalan dan mengadaptasi kepimpinannya mengikut keperluan dan konteks sekolah
,engan menggunakan metodologi yang sama seperti yang dilakukan oleh pro&ek 6SSPP,
beberapa pengka&i daripada negara negara lain telah membuat ka&ian kepimpinan sekolah
ber&aya, antaranya ka&ian yang di&alankan oleh Mul"ord > .ohn ( #$$:) yang berbentuk ka&ian
kes di Tasmania, Australia, ka&ian 7ur, ,rysdale > Mul"ord (#$$<) di Australia dan ka&ian
Raihani (#$$-) iaitu ka&ian kes di tiga buah sekolah di 6ndonesia Pengka&i)pengka&i tersebut
mendapati kepimpinan yang di'adangkan oleh 5eith!ood et al (#$$?) ini adalah paling dominan
dalam kepimpinan yang di amalkan oleh pengetua atau guru besar sekolah yang 'emerlang
,alam mengka&i literatur ka&ian)ka&ian lepas , 5eith!ood , ,ay, Sammon, @arris dan @opkin
(#$$<) mendapati sebenarnya kepimpinan sekolah melibatkan empat dimensi utama iaitu
menentukan arah, membangunkan manusia , menstruktur organisasi dan menguruskan proses
atau program instruksional 6kutan daripada penemuan dimensi baru itu, satu ka&ian kes across
country dalam 6SSPP telah di&alankan
5eith!ood dan ,ay (#$$-) telah mendapat bukti yang rele*an dengan literatur dan menyatakan
!u&ud amalan)amalan tambahan lain bagi kepimpinan sekolah yang ber&aya Bagi dimensi
pertama iaitu menentukan arah , amalan tambahan yang ditemui ialah kemahiran menyelesaikan
masalah (menganalisa konteks, menyelesaikan masalah bersama, meran'ang penambahbaikan
dan mementingkan nilai dan keper'ayaan) Manakala dalam dimensi kedua iaitu dimensi
membangunkan manusia, pemimpin &uga perlu mempunyai sikap saling per'aya dan
memper'ayai dan sentiasa kelihatan (keterlibatan) di sekolah atau menghadiri akti*iti dan
program yang dian&urkan di sekolah ,an bagi dimensi ketiga pula iaitu dimensi menstruktur
organisasi, amalan tambahan yang dinyatakan oleh pengka&i 6SSPP ialah pemimpin hendaklah
memastikan persekitaran di sekolah adalah selamat dan terka!al Akhirnya dimensi keempat
iaitu menguruskan program instruksional dimana pemimpin memainkan peranan dalam
memperkenalkan bentuk penga&aran yang produkti" kepada !arga sekolah khasnya guru)guru
dan &uga membentuk kesatuan atau hubungan yang baik dengan semua pihak di dalam atau di
luar sekolah untuk mendapat peluang dan tips baru dalam usaha untuk meningkatkan kualiti dan
keberkesan proses instruksional di sekolah
Amalan kepimpinan pengetua atau guru besar yang terbaik akan memberi kesan kepada
peningkatan sekolah dan pen'apaian pela&ar dalam akademik dan bukan akademik Menurut .o
et al (#$%$), pemimpin SBT sentiasa mengutamakan proses instruksional dan pen'apaian murid
dalam pembela&aran ,aripada ka&ian yang di&alankan ke atas #$ pengetua SBT di Amerika
Syarikat, .o et al. (#$%$) telah membentuk sebuah model SBT yang kenali sebagai Model
,ouble @eliD dimana kepimpinan yang dominan diamalkan di SBT ialah kepimpinan
pentadbiran dan instruksional .o et al. (#$%$) mendapati pemimpin SBT mengamalkan
kepimpinan intruksional dimana pemimpin sentiasa memberi "okus kepada proses penga&aran
dan pembela&aran Pemimpin SBT &uga membentuk budaya untuk menyokong kepada proses
penga&aran, sentiasa berbin'ang tentang penga&aran, mementingkan kepada pembangunan
pro"essional guru)guru dan menggunakan pendekatan syste# de$elop#ent% kepada sebelas
elemen yang berasaskan ka&ian ("aktor pen'apaian, peran'angan, komponen instruksional,
strategi penga&aran dan keupayaan murid, penga&aran mengikut kandungan, arahan, keperluan
murid yang pelbagai, teknologi, model penga&aran dan pengurusan bilik dar&ah) apabila mereka
berinteraksi dengan guru)guru tentang proses instruksional
Ba, &
METODOLOGI KAJIAN
Reka,ent)k Ka%ian
Ka&ian yang di&alankan ini adalah berbentuk kualitati" dan melibatkan ka&ian kes pelbagai dengan
menggunakan soalan temubual yang dibentuk untuk men&a!ab kepada persoalan ka&ian,
pemerhatian, dokumen)dokumen dan laporan 6a bertu&uan untuk memberi maklumat yang
pelbagai Mohd Na&ib (%///) menyatakan soalan temubual adalah sesuai digunakan terutama
dalam mendapatkan maklumat se'ara terus kepada sub&ek dan ia sangat "leksibel dimana
responden boleh menerangkan perkara yang tidak di"ahami dengan lebih lan&ut Ka&ian ini
bertu&uan untuk mengenalpasti apakah 'iri dan amalan kepimpinan dalam kalangan pengetua
atau guru besar SBT di Malaysia Pendekatan kualitati" ka&ian kes pelbagai digunakan kerana
ka&ian ini memenuhi kriteria yang di'adangkan oleh 0in (%//:) Menurut beliau, ka&ian kes
digunakan bila persoalan tentang Abagaimana1 atau Akenapa1 diutarakan atau sebab kenapa ia
berlaku Pendekatan ini &uga menyediakan kaedah untuk mendapatkan maklumat yang lebih
detail tentang pengalaman seseorang, perasaan dan situasi sekolah di ba!ah kepimpinan
seseorang, dan yang pasti tidak boleh diperolehi dengan kaedah kuatitati"
Ka&ian yang di&alankan adalah di dua buah sekolah yang ber&aya terpilih sebagai Sekolah
Berprestasi Tinggi (SBT) di Malaysia dan bertu&uan untuk mengenalpasti 'iri dan amalan
kepimpinan pengetua atau guru besar SBT yang dipilih di Malaysia iaitu SBT % dan SBT # ,ua
buah sekolah ini dipilih kerana kedua)duanya adalah sekolah yang ber&aya dan berprestasi tinggi,
mempunyai reputasi yang tinggi di negara ini dan selalu di&adikan 'ontoh kerana ke&ayaan yang
berterusan sama ada dari aspek akademik mahupun bukan akademik Mereka &uga dipilih kerana
mereka telah melalui proses dan sedang mengalami "enomena tersebut iaitu kepimpinan sekolah
ber&aya dan berprestasi tinggi Patton (#$$#) menyokong baha!a ka&ian tentang sesuatu
"enomena itu perlu melibatkan responden yang telah mengalami atau yang sedang
mengalaminya
Sampel ka%ian
Sampel ka&ian adalah terdiri daripada %# orang yang terdiri daripada pengetua atau guru)besar,
7uru Penolong Kanan %, guru)guru, kakitangan sokongan, pela&ar)pela&ar, ibubapa dan Pengerusi
Persatuan 6buBapa dan 7uru (P6B7) daripada daripada kedua)dua buah sekolah SBT iaitu SBT %
dan SBT # Proses persampelan adalah bergantung kepada tu&uan pemungutan data ka&ian
(,ayang dan @a"i2, #$$/; .ohnson dan +hristensen, #$$$) Kenyataan ini memba!a maksud
baha!a semua sampel yang dipilih mempunyai peluang untuk men&a!ab persoalan ka&ian ,i
dalam ka&ian ini , pemilihan sampel yang terdiri daripada seorang pengetua atau guru)besar,
seorang 7uru Penolong Kanan %, tiga orang guru, seorang kakitangan sokongan, dua orang
pela&ar, seorang Pengerusi Persatuan 6buBapa dan 7uru (P6B7) dan tiga orang ibubapa yang
merupakan ahli &a!atankuasa P6B7 (pihak yang pelbagai) dibuat dengan tu&uan untuk
mendapatkan maklumat daripada pelbagai perspekti" dan ini dapat menyumbang kepada dapatan
data atau sumber yang tepat atau &elas tentang kepimpinan pengetua dan guru besar di sekolah
yang dika&i
1nstr)men ka%ian
6nstrumen ka&ian yang digunakan adalah melalui soal temubual Soalan temubual separuh
struktur digunakan adalah adaptasi soalan)soalan daripada ka&ian lepas yang telah diubahsuai
mengikut konteks pendidikan di Malaysia Soalan temubual yang dibuat adalah untuk men&a!ab
kepada persoalan ka&ian @ubungan yang &elas antara persoalan ka&ian, soalan temubual dan
teori)teori yang berkaitan adalah seperti di dalam 5ampiran A Tidak semua responden ditanya
soalan yang sama di dalam temubual tersebut kerana pengetahuan dan pengalaman mereka
tentang kepimpinan pemimpin sekolah adalah berbe2a)be2a Temubual ini bertu&uan untuk
memungut data tentang bagaimana pemimpin sekolah memimpin sekolah, apakah kaedah)
kaedah yang digunakan dan mengapa kaedah itu dipilih Kesemua temubual telah direkodkan
setelah mendapat kebenaran daripada responden ka&ian yanga terdiri daripada pengetua atau
gurubesar, 7uru Penolong Kanan %, tiga orang guru , seorang kakitangan sekolah, Pengerusi
P6B7, tiga orang ibubapa (ahli &a!atankuasa P6B7) dan dua orang pela&ar bagi setiap sekolah
yang dika&i
Prosi4)r Peng)mp)lan 4ata
Soalan temubual yang digunakan adalah di dalam Bahasa Malaysia dan sesi temubual
mengambil masa lebih kurang 8$ minit Penganalisaan data bermula sebaik saha&a pemungutan
data dibuat 6ni termasukalah analisa data yang diperolehi daripada PP,, .PN dan KPM Setelah
semua data diperolehi dari setiap sekolah yang dika&i, data di analisis mengikut ke demi kes
Setelah analisis setiap kes di&alankan, analisis bersilang pula di&alankan
A!A#1S1S DATA
Ke&ayaan sebagai sekolah yang ber&aya dan berprestasi tinggi tidak akan dapat dike'api tanpa
ada usaha)usaha oleh semua pihak dalam sesebuah organisasi sekolah (aktor utama yang
mendorong kepada pen'apaian ke&ayaan ini adalah kepimpinan pengetua atau gurubesar
Kepimpinan adalah satu proses dan tingkahlaku di mana seseorang pemimpin itu mengambil
tindakan)tindakan tertentu untuk mempengaruhi indi*idu lain supaya berusaha se'ara sukarela
dan beker&asama untuk men'apai ob&ekti" kumpulan atau organisasi tanpa mementingkan
kepentingan peribadi 3ntuk melaksanakan tugas)tugas sebagai seorang pemimpin bukanlah
suatu perkara yang mudah Tambahan pula untuk memimpin sekolah kepada tahap yang
'emerlang dan berprestasi tinggi
Eleh yang demikian, seseorang pemimpin itu mestilah mempunyai 'iri)'iri pemimpin yang
berkesan dan mengamalkan gaya kepimpinan yang paling terbaik Berdasarkan 'iri)'iri utama
yang perlu ada pada SBT, kepimpinan yang paling dominan untuk diaplikasikan oleh pemimpin
SBT adalah kepimpinan 5eith!ood et al (#$$-) 3ntuk men'apai tahap sekolah yang ber&aya
adalah men&adi satu kemestian bagi pengetua atau guru besar sekolah untuk mengamalkan
kepimpinan yang terbaik dan 'emerlang
R202KA!
Abdul Shukor Abdullah %//%) Pengurusan organisasi& Perspe'itif( pe#i'iran dan teori( Kuala
5umpurB ,e!an Bahasa dan Pustaka
Brooko*er, F B, > 5e2otte, 5 F (%/-/) )hanges in school characteristics coincident with
change in student achie$e#ent. 4ast 5ansingB Mi'higan State 3ni*ersity, +ollege o" 3rban
,e*elopment
+arroll., B (%/9/". The )arroll *odel& A +, year retrospecti$e and prospecti$e
$iew.-ducational Researcher( %9(%), #<)?%
4dmonds, R R (%/--) Search for effecti$e schools& The identification and analysis of city
schools that are instructionally effecti$e for poor children. .oston, MAB @ar*ard3ni*ersity
Press
4dmonds, R (l/-/a) -ffecti$e schools for the urban poor. -ducational /eadership
@opkins, ,, Ains'o!, M, > Fest, M (%//:) School i#pro$e#ent in an era of change
5ondonB +assell
@opkins, ,, > Reynolds, , + (%///) *o$ing on and #o$ing up& )onfronting the
co#ple0ities of school i#pro$e#ent in The I#pro$ing Schools Project 4du'ational Resear'h and
4*aluation, : #?)8%
@ussein Mahmood (%//?) Kepe#i#pinan dan 'eber'esanan se'olah Kuala 5umpurB ,e!an
Bahasa dan Pustaka
5e*ine, ,, > 5e2otte, 5 (%//$) 1nusually effecti$e schools Madison, F6B The National +enter
"or 4""e'ti*e S'hools Resear'h and ,e*elopment
Mortimore, P(%//%) -ffecti$e schools fro# a .ritish perspecti$eB Resear'h and pra'ti'e ,alam
% Bliss > F (irestone (4d), )reating effecti$e schools 5ondonB Prenti'e)
@allMortimore, P (%//8) Key 'hara'teristi's o" e""e'ti*e s'hools Kertas dibentangkan dalam
Seminar Sekolah 4"ekti", 6nstitut Aminuddin Baki, 7enting @ighlands

Rahimah @a&i Ahmad > Gulki"li A Mana" (%//<) Towards de$eloping a profile of effecti$e
and less effecti$e schools. .urnal Pendidikan, %-, 8%)<:
Reynolds, ,, +reemers, B P M, @opkins, ,, Stol%, 5, > Bollen, R (%//<) *a'ing good
schools& /in'ing school effecti$eness and school i#pro$e#ent 5ondonBRoutledge
Reynolds, ,, +reemers, B, Nesselrodt, P S'ha"ter, 4, String"ield, S, > Teddlie, + (4ds)
(%//:) Ad$ances in school effecti$eness research and practice ED"ordB Pergamon
Rosenholt2, S . (%/98) -ffecti$e schools& Interpreting the e$idence Ameri'an .ournal 2a#ilah
Ah#ad 3 4usof .oon 5 2ournal of -dupres ??: o" 4du'ation, /?, ?8?)?9-
Rutter, M, Maughan, B, Mortimore, P, Euston, T, > Smith, A (%/-/". 6ifteen thousand
hours& Secondary schools and their effects on children +ambridge, MAB @ar*ard 3ni*ersity
Press
5eith!ood, K (#$$8) 1nderstanding Successful School /eadership& Progress on a .ro'en
6ront. .ournal o" 4du'ational Administration, :?(<), <%/)<#/
5eith!ood, K, > ,uke, , 5 (%///) A )entury%s 7uest to 1nderstand School /eadership 6n .
Murphy > K S 5ouis (4ds), @andbook o" Resear'h on 4du'ational Administration (pp :8)-#)
San (ran'is'oB .ossey)Bass Publishers
5eith!ood, K, > .ant2i, , (#$$$". The -ffects of Transfor#ational /eadership on
8rgani9ational )onditions and Student -ngage#ent with School .ournal o" 4du'ational
Administration, ?9(#), %%#)%#/
5eith!ood, K, .ant2i, ,, > Steinba'h, R (%///) )hanging /eadership for )hanging Ti#es.
PhiladelphiaB Epen 3ni*ersity Press
5eith!ood, K, > Riehl, + (#$$?) :hat ;o :e Already Know About Successful School
/eadership< Retrie*ed E'tober -, #$$?, "rom httpB HH !!!'epagserutgerseduH,i*isionI#$A
I#$PapersI#$#$$?H5eith!oodI#$Riehl:) 9pd"
5okman Mohd Tahir (#$$<)Teori Kepi#pinan 6le'sibel 4ul' dan /epsinger
Ma'Beath, . (4d) (%//9) -ffecti$e School /eadership& Responding to )hange. 5ondonB Paul
+hapman Publishing 5td
Merriem, S B (%/99) )ase Study Research in -ducation& A 7ualitati$e Approach San
(ran'is'oB .ossey)Bass, 6n'
,ayang Tia!a > Mohd @a"i2 Emar (#$$/) Analisis ;ata Kualitatif NasMaD Sdn Bhd
Miles, M B, > @ubermen, A M (%//:) 7ualitati$e ;ata Analysis Thousands EaksB SA74
Publi'ations
Mohd Na&ib Abdul 7ha""ar (%///) Penyelidi'an Pendidi'an 3ni*ersiti Teknologi Malaysia
Amin Senin (#$$9) Ko#petensi .eri#pa' Tinggi bagi Pe#i#pin Se'olah 6AB Malaysia
A2iah 6smail (#$$9) A#alan Kepi#pinan Transfor#asi dan Kapasiti Kepi#pinan di
dua buah Se'olah Kluster di *alaysia 6AB Malaysia
.ohn MaD!ell (#$$<) . =>? ;egree /eader Pearson 3SA
F +han Kim , Renee Mauborgne ( #$$8) .lue 8cean Strategy @ar*ard Bussiness Press
2a#ilah Ah#ad 3 4usof .oon 5 2ournal of -dupres ??8
A2i2i 0ahya, Shahrin @ashim, .amaludin Ramli , 0uso" Boon, Abdul Rahim @amdan (#$$-)
*enguasai Penyelidi'an dala# Pendidi'an Kuala 5umpur PTS Pro"esional Publishing
Mul"ord, B, > .ohns, S (#$$:) Successful School Principalship. /eading and *anaging(
%$(%), :8)-<
Raihani The prin'ipal perspe'ti*e o" su''ess"ul s'hool leadership in 0ogyakarta, 6ndonesia
Post)S'ript, Jolume -,% %<
Rossman, 7 B, > Rallis, S ( (#$$?) /earning in the 6ield& An Introduction to 7ualitati$e
Research (#nd ed) Thousand EaksB Sage Publi'ations
Sergio*anni, T . (%//$) @alueAAdded /eadership Ne! 0orkB @ar'ourt Bra'e .a*ano*i'h
Sergio*anni, T . (%//#) *oral /eadership& Betting the Ceart of School I#pro$e#ent San
(ran'is'oB .ossey)Bass Publishers
Fong, K (#$$8) )onditions and Practices of Successful Principalship in Shanghai .ournal o"
4du'ational Administration
0in, R K (#$$?) Applications of )ase Study Research (#nd ed Jol ?:) Thousand EaksB
SA74 Publi'ations
0u, @, 5eith!ood, K, > .ant2i, , (#$$#) The -ffects of Transfor#ational /eadership on
Teachers% )o##it#ent to )hange in Cong Kong .ournal o" 4du'ational Administration, :$(:),
?<9)?9/