INTERAKCJE SPOECZNE I SIECI STOSUNKW SPOECZNYCH

Niniejsza praca skupia si na interakcjach spoecznych oraz na sieci stosunkw spoecznych.

W czci pierwszej zdefiniowana zostaa interakcja spoeczna, przedstawiono jej rodzaje oraz ramy, a
take gwne ujcia teoretyczne. Czd druga skupia si na przedstawieniu struktury interakcji
spoecznej oraz wynikajce z niej sieci stosunkw spoecznych.

1. Interakcja spoeczna

Wedug autorw Sownika socjologicznego K.Olechnickiego oraz P.Zaskiego , interakcja
spoeczna to: wzajemne oddziaywanie na siebie dwch lub wicej jednostek, oddziaywanie grup
albo jednostek i grupy, polegajce na obustronnym wpywaniu na swoje zachowania.
Problematyk interakcji spoecznych do socjologii wprowadzi jeden z klasykw socjologii, niemiecki
filozof, George Simmel (1858-1918).
Kadego dnia mamy do czynienia z innymi ludmi, wchodzimy z nimi w rnego rodzaju interakcje,
wic takie wzajemne oddziaywania s nieodczn czci naszego ycia, z ktrymi mamy codziennie
do czynienia. Na co dzieo z kim rozmawiamy, wymieniamy swoje pogldy, doradzamy sobie, czasem
si sprzeczamy, kcimy. Takich przykadw interakcji jest nieskooczenie wiele, s nimi take np.
wizyta u lekarza, mecz tenisowy, bjka, rozmowa przez telefon czy kontakt listowny. Powinnimy
brad to pod uwag i pamitad, e na nasze zachowanie wpywa obecnod innych ludzi, albo przez to,
e bior oni w tym zachowaniu wspudzia, albo e s tego zachowania publicznoci.


1.1 Rodzaje interakcji

Rozrniamy nastpujce rodzaje interakcji:

- zachodzi, gdy spotykaj si oraz dostrzegaj (w sytuacji niezaplanowanej i nie
nakierowanej na wsplny cel) co najmniej dwie jednostki, ktre si wczeniej nie znay i nie oczekuj,
e w czasie tej interakcji zaznajomi si ze sob np. interakcja w jak wchodz pacjenci w poczekalni
czy pasaerowie w pocigu

w czasie tej interakcji spotykaj si co najmniej dwie jednostki, ktre si wczeniej
znaj lub spotykaj si we wsplnym celu i oczekuj, e w trakcie niej zaznajomi si ze sob, np.
turniej szachowy, konferencja naukowa

opiera si na interakcji wzajemnych zachowao, ktre dokonuj si na poziomie
symbolicznym za porednictwem symboli

w niej nacisk jest pooony na proces wymiany nagrd lub kar albo praw i
obowizkw pomidzy partnerami (analiza transakcyjna)

typu twarz w twarz charakteryzuje si tym, i zaangaowane w ni jednostki
nawizuj ze sob bardzo osobisty kontakt i znajduj si w bliskim ssiedztwie fizycznym (wystpuje
w wikszoci interakcjach codziennych)

1.2. Ramy interakcji

Ludzie do stworzenia ram interakcji wykorzystuj gesty oraz rekwizyty. Tworzymy te symboliczne
ramy, aby wskazad co jest istotne, a co nie w danej interakcji. Ramy interakcji wprowadzi Erving
Goffman, ktry wykorzysta jako metafor ram obrazu, ktra obejmuje i uwydatnia okrelony
przedmiot, a wycza wszystko, co znajduje si poza ni.

Ramy tworzy si w rny sposb:



liczba ludzi i zajmowana przez nich pozycja jest okrelona, co powoduje
narzucenie ram, ktre okrel co powinno, a co nie powinno si dziad np. studenci siedzcy na sali w
rzdach podczas wykadu

pomidzy osobami wchodzcymi w interakcje i w zalenoci od treci interakcji
ksztatuje si typowa odlegod midzy partnerami, wiksza lub mniejsza. Edward Hall wyliczy nawet
bardzo konkretnie, e istniej cztery typy dystansw interakcyjnych. Po pierwsze, dystans intymny,
np. midzy rodzicami i dziedmi, narzeczonymi, kochankami, ktry jego zdaniem wynosi 1-1,5 stopy.
Po drugie, dystans osobisty, np. midzy przyjacimi, dobrymi znajomymi, od 1,5 do 4 stp. Po
trzecie, dystans socjalny, np. midzy dyrektorem i pracownikiem na dywaniku, od 4 do 12 stp. I po
czwarte, dystans publiczny, np. mwca na trybunie, ksidz na ambonie, aktor w teatrze, powyej 12
stp. (Sztompka, 2002, 70-71) Reakcje (dystanse) s wykorzystywane, aby sugerowad lub narzucad
charakter interakcji.

istotn rol w interakcji, gdy np. istnieje rnica, gdy kto
opiera si o cian albo wyprostowany wkracza na podium

Ramy mona dowolnie zmieniad, a kada interakcja moe mied kilkukrotnie zmienione ramy np. od
plotkowania na tematy oglne do rozmowy o szkole, potem przejcie do osobistych zwierzeo i znowu
powrt do plotkowania na tematy oglne. A poniewa atwo udaje nam si rozpoznawad gesty
sugerujce zmian ram, dlatego bez problemu przychodzi nam poruszanie si wrd cigle
zmieniajcych si treci interakcji. Tak wic interakcja moe przebiegad warstwowo.

1.3. Teorie interakcji

Jak pisze Goodman w badaniu interakcji spoecznej wyrnia si cztery gwne ujcia teoretyczne:
interakcjonizm symboliczny, ujcie dramaturgiczne, etnometodologii i wymiany spoecznej.

Interakcjonizm symboliczny: dostosowanie dziaao

Twrcami tego kierunku byli klasycy amerykaoskiej socjologii Charles H. Cooley i George H. Mead.
Kierunek ten opiera si na zaoeniu, e podstawowym procesem socjologicznym jest
komunikowanie si ludzi midzy sob, ktry odbywa si za pomoc symboli czy sw. W tak
rozumianej interakcji najwaniejszy jest cay zoony proces mylowy, ktry rozwija si po zetkniciu
si partnerw ze sob, rwnoczenie po obu stronach.

Jak pisze Sztompka w procesie mylowym wyrnia si kilka etapw:

wybranie spord wielu osb (...), jako potencjalnego uczestnika interakcji. (Sztompka, 2002, 77) np.
podejd do tego pana i spytam o drog, napadn i obrabuj tego przechodnia

tego, co chc osignd oraz okrelenie jego tosamoci, np. pytam tego pana o drog, gdy wyglda
na tutejszego, obrabuj tego przechodnia, gdy wyglda na zagubionego, bogatego cudzoziemca.

spoecznym) w jakiej si znajduj wraz z partnerem. Znaczenia przypisywane przez ludzi otoczeniu,
rozpoznanie wszystkich istotnych okolicznoci otoczenia prowadz do okrelonych zachowao np.
Syszc pogosk o strajku kierowcw ciarwek dowocych towar, ludzie mog pospieszyd do
sklepw, by zrobid zapasy ywnoci. Pogoska moe byd prawdziwa lub nie: to nieistotne; jeli
uwierz, e jest prawdziwa, podejm kade dziaanie, ktre w ich przekonaniu, pozwoli im
przetrwad. (Goodman, 1997, 99) Sposb w jaki ludzie zdefiniuj sytuacj wpywa na ich interakcje z
innymi ludmi, a faszywa definicja sprawi, e interakcja nie moe si rozwind.

e, interpretacja gestw, sw, mowy ciaa, fizjologii i rozszyfrowanie ich
symbolicznej treci (co partner chcia przez to przekazad) np. czemu on si do mnie umiecha, czemu
ona do mnie macha rk?

w roli innego, spojrzenie na sytuacj, a take
na siebie samego z perspektywy partnera, wyobraenie sobie, jak on mnie postrzega, jak definiuje,
kim jestem, jak definiuje sytuacj, w ktrej si znajdujemy. Wreszcie przypisuje mu cele, intencje,
jakie chce zrealizowad, podejmujc czy kontynuujc interakcje ze mn. (Sztompka, 2002, 78) Etap
ten jest swego rodzaju generaln prb przed podjciem interakcji. Duy wpyw tutaj odgrywa
pamid i dowiadczenie z wczeniejszymi interakcjami, a take oglna samoocena. Wysoka
samoocena prowadzi do gotowoci do inicjowania interakcji, za niska do wycofania si izolacji,
powstrzymania si od nawizania interakcji.

Te zoone procesy mylowe zachodz rwnoczenie midzy partnerami, po obu stronach i
wzajemnie ze sob interferuj, uzupeniaj. Interakcja zachodzi, gdy partnerzy si zrozumiej i
dogadaj, natomiast interakcja nie uda si, gdy owe procesy biegn odmiennymi torami, w rne
strony.

Ujcie dramatyczne: dziaanie jako przedstawienie

Ujcie to wie si z twrczoci amerykaoskiego socjologa Ervinga Goffmana, ktry wykorzysta
analogi codziennego ycia spoecznego do teatru, sceny. Wedug tej koncepcji ludzie w swoich
dziaaniach kieruj si deniem do zrobienia na innych dobrego wraenia, staraj si przedstawid
siebie w dobrym wietle, dlatego nieustannie graj co przed drugim. W skutek czego, wedug
Goffmana, wszyscy jestemy aktorami na scenie. Na scenie ludzie wiadomie kontroluj swoje gesty,
dbaj o swj wygld zewntrzny, postaw, gdy s to pierwsze informacje, jakie otrzymuj partnerzy
na ich temat. Natomiast za kulisami ludzie troch si odpraj i mog pozwolid sobie na
prywatnod w towarzystwie, ktre wie czego wymaga od nas wyjcie na scen. Zdaniem Goffmana,
wikszod interakcji spdzamy na przemieszczaniu si midzy scen a kulisami. Np. za kulisami
jestemy, gdy przygotowujemy si do szkoy, pracy (toaleta), a na scenie jestemy znajdujc si ju w
szkole, pracy czy np. na oficjalnym przyjciu gocie zazwyczaj nie s wpuszczaniu do kuchni (kulisy),
ich obecnod ogranicza si do salonu, jadalni (scena).
Oglny mechanizm, sprawiajcy, e ludzie graj przed innymi odkry przed Goffmanem klasyk
amerykaoskiej socjologii Charles H. Cooley. Przedstawi on efekt tzw. jani odzwierciedlonej, w
ktrym mwi, e stajemy si tacy, za jakich uznaj nas inni. Ot Cooley uwaa, e ludzie ksztatuj
swoj jao, czyli wizj samego siebie i samoocen, w oparciu o reakcje, jakie napotykaj ze strony
partnerw interakcji (...). Inni ludzie dostarczaj im zwierciada, w ktrym mog si przejrzed. Kiedy
traktuj nas dobrze, z szacunkiem, uznaniem, sympati, nagradzaj i chwal mamy prawo sdzid, e
jestemy wiele warci. Kiedy z nas szydz, unikaj, krytykuj, atakuj, karz i gani nasza samoocena
obnia si. ( Sztompka, 2002, 80). Poniewa wysoka samoocena przynosi satysfakcj, wic ludzie
staraj si wypad dobrze w tym spoecznym zwierciadle, dlatego dbaj o wizj wasnej osoby w
wietle innych. Jak aktorzy staraj si robid to, co oczekuj od nich widownia. Proces budowania
samooceny nie jest jednak atwy, wymaga interpretacji zachowao partnera. Dodatkowo komplikuje
fakt, e czsto spoeczeostwo dostarcza nam rnych reakcji na to samo zachowanie. Dlatego
czowiek przez cae ycie uczy si postpowad odpowiednio do sytuacji, mianowicie uczy si, e w
obecnoci przyjaci, czonkw rodziny naley zachowad si inaczej ni w obecnoci kogo obcego. To
spoeczeostwo nadaje czowiekowi rol, ktr on niewiadomie odgrywa, przesdza o tym co robimy,
kim jestemy, o naszym bycie czy postpowaniu. Mona wic powiedzied, e dostarcza nam
scenariusze, a tak dugo jak ludzie graj role im przeznaczone, gra spoeczna toczy si zgodnie ze
scenariuszem. Rol wic mona zdefiniowad jako typow odpowied na typowe oczekiwanie
(Berger, 2001, 93). Kada rola formuje, modyfikuje zarwno zachowanie czowieka jak i samego
czowieka, wskutek czego z czasem czowiek staje si tym, ktrego gra, udaje.

Etnometodologia: odsanianie regu

Ujcie etnometodologiczne kieruje uwag na czsto pomijane w analizach regu kierujce naszymi
interakcjami i nadajce im odpowiedni struktur. W ujciu tym kadzie si nacisk na procedury,
przez ktre ludzie rozumiej rzeczywistod spoeczn (...). Wszyscy ludzie maj pewne oczekiwania
wobec otaczajcej ich rzeczywistoci. Spodziewaj si, na przykad, e kierowcy samochodw
zatrzymaj si na czerwonym wietle. (Goodman, 1997, 101).
Wedug etnometodologw takie powszechne, uwaane za pewne zaoenia pomagaj w yciu
spoecznym, gdy zazwyczaj nie kwestionujemy tego, co oczywiste. Takie reguy stosujemy cakowicie
niewiadomie, zdajemy sobie z nich spraw dopiero wtedy, gdy kto ich nie stosuje lub niewaciwie
wykorzystuje (zjawisko to zostao odkryte przez Garfinkla w 1967 roku).

Wymiana spoeczna: analiza kosztw/korzyci

Teoria ta zwizana jest z nazwiskiem Georgea C. Homansa (1910-1989). Teoria wymiany spoecznej
na swoje korzenie w psychologii behawioralnej i analizie ekonomicznej.
Wymiana rozumiana jest jako dobrowolne transakcje polegajce na przekazywaniu rnego rodzaju
dbr midzy dwoma lub wicej osobnikami, z czego wszyscy odnosz korzyd. Przekazywane dobra
maj zarwno natur materialn, jak i niematerialn w postaci uznania spoecznego i prestiu oraz
wszystkiego tego, czemu jaka grupa przypisuje wartod. (Szacka, 2003, 124)
Gwn idea tego zaoenia jest przeniesienie modelu ekonomicznego (transakcja ekonomiczna, akt
kupna i sprzeday) na wszelkie, take pozaekonomiczne dziedziny ycia spoecznego. Wymieniamy
co w kadej interakcji, gdy dobra cenione przez jednego czowieka lub mu niezbdne s w
posiadaniu innych ludzi, ktrzy dziki temu mog go nagradzad. Aby ich do tego skonid, naley co w
zamian ofiarowad jakie dobro lub usug. (Szacka, 2003, 124) Np. kiedy radz co przyjacielowi,
wymieniam swoj wiedz na uznanie, presti w jego oczach. Kiedy otaczam dziecko mioci,
zazwyczaj otrzymuj w zamian jego miod. Kiedy daj komu prezent, mog liczyd na wdzicznod.
Kiedy pomagam koledze w pracy, mog liczyd na jego pomoc. Zgodnie z tym punktem widzenia,
nawet w dziaaniach pozornie cakowicie altruistycznych, filantropijnych, bezinteresownych, kryje si
nie zawsze uwiadomiona chd uzyskania czego w zamian: podziwu, prestiu, sawy, witoci.
(Sztompka, 2002, 75) W teorii wymiany du rol odgrywa zasada wzajemnoci, ktra odnosi si do
treci podejmowanych dziaao, zachowao i oznacza pewn wspmiernod wymienianych wartoci.
Naley zauwayd, e m.in. rewan, wzajemnod nie musi polegad na tym samym byd wymierzona w
tej samej walucie, nie musi byd natychmiastowa moe byd odoona w czasie, rwnie
zrewanowad nie musi si ta sama osoba, ktra co od nas dostaa.
Wedug amerykaoskiego socjologa Alvina Gouldnera zasada wzajemnoci stanowi podstaw
porzdku spoecznego, pewn uniwersaln regu kulturow, norm spoeczn, ktre nakadaj na
ludzi powinnod zrewanowania si za uzyskane dobro.
W teorii tej wyrnia si rwnie wprowadzone przez Homansa (1961) pojcie sprawiedliwoci
rozdzielczej, ktre oznacza, e ludzie uczestnicz w interakcji spoecznej spodziewajc si zyskad
korzyci mniej wicej proporcjonalne do poniesionych kosztw. (Goodman, 1997, 102)

Interakcje spoeczne jako wzajemne oddziaywania ludzi utrzymuj spoeczeostwo w caoci,
stanowi waciw tred ycia grupy, s zasadniczym skadnikiem wszystkich zjawisk, procesw
zachodzcych w spoeczeostwie. Poprzez interakcje modyfikujemy, wpywamy na zachowanie innych
jednostek lub grup, ale rwnie i my sami podporzdkowujemy si, uczymy si, przystosowujemy si
do ycia w spoeczeostwie.

2.1. Interakcja spoeczna jako struktura

Struktura stosunkw spoecznych stanowi zbir relacji spoecznych danej osoby, ktre s
konsekwencj szczeglnego statusu spoecznego tej osoby. Ze wzgldu na peniony status osoba
wchodzi w okrelony ukad relacji, nawizuje je automatycznie np. nauczyciel szkoy podstawowej
jest automatycznie kojarzony ze zbiorem relacji z uczniami, rodzicami uczniw, innymi nauczycielami
i administracj szkoy. (Goodman, 1997, 105) Ludzie maj wiele statusw spoecznych (np. statusy
przypisane , osigane, dominujce), wskutek czego zwizani s z wieloma zestawami roli. Owe
zestawy roli i statusu czsto wpywaj na interakcj spoeczn, gdy ludzie z reguy wchodz w
interakcje z krewnymi, przyjacilmi, kolegami ze szkoy, pracy. Moe si rwnie zdarzyd, e
interakcja zajdzie przypadkowo (np. gdy zaczynamy rozmow z osob poznana w pocigu), jednak
wikszod przebiega wedle okrelonych schematw.

2.2. Interakcje powtarzalne, regularne a regulowane

Interakcja powtarzalna wystpuje wtedy, gdy partnerzy nie ograniczaj si tylko do jednej
interakcji, ale powtarzaj si one co jaki czas. Interakcja ta jest nieregularna (moe zachodzid od
czasu do czasu), ale odbywa si midzy tymi samymi osobami, ma za kadym razem podobn tred,
jest spontaniczna. Wielokrotne powtrzenie takiej interakcji moe doprowadzid do dalszych
konsekwencji np. spotkanie co jaki czas ssiada moe spowodowad, e lepiej si poznamy.

Interakcja regularna wystpuje, gdy pojedyncze interakcje powtarzaj si w okrelonych
momentach, staych odstpach czasowych. Stwarzaj one przyzwyczajenie, pewn rutyn. Kiedy
jednak nie zajd budz jedynie zdziwienie bez wyrzutw, e co si nie wydarzyo. To jedynie
odejcie, zburzenie pewnego porzdku.

Interakcja regulowana nastpuje wtedy, gdy zaniedbanie jakiej interakcji spowoduje powane
konsekwencje. Zaniedbanie takiej interakcji nie budzi ju tylko zdziwienia jak w przypadku interakcji
regularnej, a mocne negatywne reakcje, gdy interakcje te nie byy dowolne, swobodne, zalene tylko
od woli jednej osoby, ale kryy si za nimi zobowizania wobec partnerw (istniaa powinnod,
obowizek wykonania tej interakcji).

2.3. Stosunek spoeczny

Jak pisze Sztompka stosunek spoeczny to wielod interakcji midzy tymi samymi partnerami, ktre
s nie tylko powtarzalne czy regularne, ale regulowane (Sztompka, 2002, 89)
Za wedug Szczepaoski przez stosunek spoeczny rozumiemy wic pewien zawierajcy nastpujce
elementy: dwch partnerw (jednostki lub grupy), jaki cznik czyli przedmiot, postaw, interes,
sytuacj, ktra stanowi platform tego stosunku, dalej pewien ukad powinnoci i obowizkw czyli
unormowanych czynnoci, ktre partnerzy powinni wobec siebie wykonywad. Mwic inaczej
stosunek jest to system unormowanych wzajemnych oddziaywao, midzy partnerami na gruncie
okrelonej platformy. (Szczepaoski, 1970, 190).
Przykadami stosunkw spoecznych s m.in. stosunki profesor-student, szef-pracownik, ojciec-
dziecko, m-ona, przyjaciel-przyjaciel, lekarz-pacjent, kupujcy-sprzedawca, rwnie stosunek
midzy rywalami, sympatiami.
Wystpuj te bardziej skomplikowane sieci stosunkw spoecznych, ktre powstaj w wielkich
zbiorowociach jak np. partie polityczne, przedsibiorstwa przemysowe, nard, koci jako
zbiorowod wiernych czy paostwo. W zbiorowociach tego typu stosunki powstaj na bazie,
podstawie stycznoci porednich i wzajemnych oddziaywao porednich. W tym przypadku rwnie
mamy dwch partnerw, ukad zalenoci, istniej normy prawne i obyczajowe, regulujce ich
wzajemne oddziaywania, ale bardzo rzadko zdarza si eby partnerzy stykali si bezporednio.
W tych przypadkach jak pisze Szczepaoski stosunek spoeczny oznacza pewien stan wzajemnej
zalenoci midzy partnerami (jednostkami lub grupami), powstay bez ich wiadomych deo i
subiektywnych zamierzeo. (Szczepaoski, 1970, 192)
Te dwa typy stosunkw spoecznych, o ktrych pisze Szczepaoski s rne, a wic stosunek
producenta do konsumenta (typ drugi) jest inny ni stosunek midzy przyjacimi (typ pierwszy).
Przyjao jest bowiem stosunkiem polegajcym na wiadomych i subiektywnie zdefiniowanych
dziaaniach obu partnerw, wynikajcych z intencjonalnych zamierzeo obu z nich, i istniejcym
dopty, dopki obaj wykonuj swe obowizki i powinnoci.

Cechami stosunku spoecznego s m.in. wystpowanie w jej obrbie wieloci interakcji:
wielotematycznych, rnorodnych; a take trwaod czy normatywna regulacja.
Stosunki spoeczne s trwaym elementem wizi skupiajcym zbiorowod spoeczn w caod,
stanowi tred ycia ludzi. Ze wzgldu na zrealizowane, lub oczekiwane oddziaywania jednych ludzi
na innych, ze wzgldu na to jak odnosz si oni do spraw jakiego rodzaju (np. do wsplnych idei,
innych osb, jakich wydarzeo), pomidzy ludmi powstaj rnego rodzaju stosunki spoeczne:
pokrewieostwa, przyjani, zalenoci, zwierzchnictwa, wsppracy, nienawici, konkurencji,
solidarnoci. Ze wzgldu na okrelony rodzaj stosunkw, ludzie ci tworz rnego rodzaju grupy
spoeczne, np. - grup rodzinn - ze wzgldu na stosunek pokrewieostwa; grup przyjaci - ze
wzgldu na stosunek przyjani; grup paostwow - ze wzgldu na stosunek podporzdkowania
jednych drugim; spk - ze wzgldu na zobowizania do wsppracy; szko - ze wzgldu na stosunek
nauczycieli do uczniw.
Stosunki spoeczne maj doniose znaczenie dla ycia zbiorowego i dla spjnoci wewntrznej grup.
S one trwaym elementem wizi, skupiajcym zbiorowoci. Jeeli wzajemne oddziaywania stanowi
tred ycia spoecznego, to stosunki porzdkuj t tred ycia, systematyzuj, organizuj i zapewniaj
jej cigod. Nie moe istnied adna grupa trwaa i wewntrznie spjna, zorganizowana grupa bez obu
typw stosunkw wyej zdefiniowanych. O jej trwaoci stanowi system wzajemnych oddziaywao w
ramach stosunkw, unormowanych, przewidywalnych i sankcjonowanych.

2.4. Sieci stosunkw spoecznych

Sieci stosunkw spoecznych nazywamy zbir zwizkw spoecznych danej osoby. Skadaj si one
ze zwizkw rnym stopniu bliskoci i zayoci. Zwizki te mog byd podstawowe (np. z
przyjacimi) lub opierad si na wizach powierzchownych czy przypadkowych (np. ze znajomymi).
Analiza sieci spoecznych jest to typowy socjologiczny sposb badania relacji midzy ludmi. Analiza
ta jest oparta na przekonaniu, e wzory strukturalne relacji s znacznie waniejsze ni cechy
jednostkowe badanych osb.
Cechy charakteryzujce sieci stosunkw spoecznych to:
a) Gstod odnosi si do procentowego stosunku zwizkw, ktre rzeczywicie powstay, do
wszystkich moliwych zwizkw, ktre mogyby powstad midzy czonkami danej sieci. Ludzkie
poczucie wsplnoty czsto zaley od stopnia ich zwizania w gstej sieci. W takiej sieci wielu ludzi ma
powizania i zwizki z wieloma innymi i odczuwa ich wsparcie. (Goodman, 1997, 106)
b) Dostpnod ktra dotyczy liczby zwizkw midzy dwiema dowolnymi jednostkami w danej
sieci. Im wiksza jest gstod, tym wiksza dostpnod, poniewa tam, gdzie gstod sieci jest dua,
kada jednostka ma wicej zwizkw ni tam, gdzie gstod jest maa. (Goodman, 1997, 106)
W swojej pracy Milgram pokaza, e ludzie yj w znacznie mniejszym i bardziej zagszczonym
wiecie, ni im si to na og wydaje, a wielu ludzi jest stosunkowo atwo dla siebie dostpnych, chod
czsto nie zdaj oni sobie z tego sprawy.
c) Zasig to liczba bezporednich kontaktw kadej z osb w konkretnej sieci. Zasig jest zwizany z
gstoci, poniewa im sied gstsza, tym wiksze prawdopodobieostwo, e dana jednostka bdzie
miaa wikszy zasig kontaktw.

Sieci stosunkw spoecznych byy wykorzystywane do wszelkiego rodzaju analiz socjologicznych, gdy
pomagay badaczom dotrzed do rnych zwizkw spoecznych stanowicych istot ycia
spoecznego. Granovetter (w artykule z 1973r.) ukaza, e silne wizi niekoniecznie s lepsze od tych
sabszych. Bowiem silniejsze wizi ograniczaj jednostk, tworzc pewne spoeczne naciski, mog
nawet ograniczad integracj wsplnoty. Za wizi sabsze daj ludziom wiksze moliwoci dziaania.
Badania takie s wic potrzebne dla wyjanienia systemu zalenoci midzy czonkami rnych grup.
.


Reasumujc, na poparcie, e interakcje spoeczne i wynikajce z nich sieci stosunkw spoecznych s
nieodczn czci naszego ycia, stanowi jego tred chc zaprezentowad sonda, przeprowadzony
przez Pentor na zlecenie tygodnika Wprost (sonda umieszczony jest w numerze 16 z dnia 22
kwietnia 2001 roku). Sonda ten przeprowadzony 11 kwietnia 2001 roku obrazuje stosunek Polakw
do ydw oraz stosunek do tego czy Polacy powinni przeprosid za winy wobec ydw.






BIBLIOGRAFIA:

1. Bergar Peter L. Zaproszenie do socjologii Warszawa 2001
2. Goodman Norman Wstp do socjologii Poznao 1997
3. Szacka Barbara Wprowadzenie do socjologii Warszawa 2003
4. Szczepaoski Jan Elementarne pojcia socjologii Warszawa 1970
5. Sztompka Piotr Socjologia. Analiza spoeczeostwa Krakw 2002