Geo5 Podrecznik Uzytkownika

Podrcznik Uytkownika
Wersja 17
GEO5 Podrcznik Uytkownika Fine Ltd !"1#
Spis zawartoci
Uywanie pomocy.........................................................................................................33
Uywanie funkcji Wyszukaj........................................................................................34
rodowisko definiowane przez uytkownika.....................................................................35
Okno aplikacji..........................................................................................................35
Grne menu.............................................................................................................36
Poziome paski narzdzi.............................................................................................37
Pasek narzdzi "Pliki"............................................................................................37
Pasek narzdzi "Skala i przesunicie"......................................................................38
Pasek narzdzi "Ustawienia wydruku"......................................................................39
Pasek narzdzi "Faza budowy"................................................................................39
Pasek narzdzi "3D wizualizacja"............................................................................40
Pasek narzdzi "Wybr".........................................................................................41
Pionowe paski narzdzi..............................................................................................41
Ustawianie stylu wizualizacji......................................................................................42
Menader stylw...................................................................................................44
Ramki.....................................................................................................................44
Tabele.....................................................................................................................46
Okna dialogowe........................................................................................................47
Aktywne wymiary i obiekty........................................................................................48
Jednostki - metryczne / angielskie..............................................................................49
Kopiowanie do schowka.............................................................................................50
GeoSchowek............................................................................................................50
Kopiowanie i wklejanie warstw 2D...........................................................................51
Opcje......................................................................................................................51
Opcje - kopiuj do schowka....................................................................................52
Opcje - druk rysunku............................................................................................53
Opcje - wprowadzanie danych................................................................................54
Wsplne wprowadzanie danych......................................................................................55
Wprowadzanie i edycja gruntw.................................................................................55
Klasyfikacja gruntw.............................................................................................56
Symbole gruntw i skaI.........................................................................................58
Rczna klasyfikacja gruntw..................................................................................60
Warstwy w srodowisku 2D.........................................................................................60
Dodawanie warstwy..............................................................................................61
Edycja warstwy....................................................................................................63
-1-
Mechanizm korygujqcy wprowadzonych warstw........................................................63
Wymiary modelu..................................................................................................64
Przyporzqdkowywanie gruntw...................................................................................65
WspIczynniki projektu..............................................................................................66
Wykonywanie dodatkowych analiz / sprawdzen............................................................67
Lqczenie programw.................................................................................................68
Wybr i zapisywanie widokw....................................................................................69
Ustawienia wizualizacji wynikw.............................................................................70
Ustawienia zakresu koloru.........................................................................................71
Definicja skali barw...............................................................................................72
Import - eksport DXF................................................................................................73
Wczytywanie danych do szablonu...........................................................................74
Wczytywanie danych do warstw..............................................................................75
Wprowadzanie danych za pomocq szablonu.............................................................76
Modyfikowanie szablonu podczas wprowadzania danych............................................77
Eksport DXF.........................................................................................................78
Import_LandXML......................................................................................................79
Import gINT.............................................................................................................81
Import punktw powierzchni terenu........................................................................82
Import gruntw i profilu........................................................................................83
Dziedzicznosc - Faza budowy.....................................................................................84
Normy i metody obliczeniowe.........................................................................................84
Administrator Ustawien.............................................................................................84
Eksport i import ustawien......................................................................................85
Lista ustawien..........................................................................................................86
Ustawienia obliczen...................................................................................................87
MateriaIy i normy.................................................................................................88
Konstrukcje oporowe.............................................................................................89
Wykopy...............................................................................................................90
Analiza statecznosci..............................................................................................91
Osiadania............................................................................................................91
Fundamenty bezposrednie.....................................................................................92
Pale....................................................................................................................93
Pale CPT..............................................................................................................94
Mikropale.............................................................................................................95
Grupa pali............................................................................................................95
Dodawanie nowego Ustawienia...................................................................................96
-2-
Import starszych danych...........................................................................................97
Podstawowe zmiany w ustawieniach pomidzy wersjq 15 i starszymi wersjami.............97
Metody analizy.........................................................................................................98
Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa.........................................................98
Analiza wedIug stanw granicznych.........................................................................99
Analiza wedIug normy EN 1997..............................................................................99
WspIczynniki czsciowe..................................................................................100
Podejscia obliczeniowe.................................................................................101
Podejscie obliczeniowe 1..........................................................................102
ZaIqcznik Krajowy (ZK)................................................................................103
WspIczynniki czsciowe do oddziaIywania wody.................................................104
Analiza konstrukcji oporowych..........................................................................105
Analiza scian wykopw....................................................................................106
Obliczanie fundamentw (fundament bezposredni, pale)......................................107
Analiza statecznosci zbocza..............................................................................108
Kombinacje obciqen.......................................................................................109
Analiza wedIug LRFD...........................................................................................110
LRFD 2003 - Analiza scian (konstrukcji wsporczych)............................................111
LRFD 2003 - Analiza fundamentw....................................................................112
LRFD 2012 - Sytuacje obliczeniowe...................................................................112
LRFD 2012 - Analiza scian (konstrukcji wsporczych)............................................113
LRFD 2012 - Analiza fundamentw....................................................................115
LRFD 2012 - Analiza statecznosci zboczy...........................................................115
Sytuacje obliczeniowe.............................................................................................116
Tryby wprowadzania i analizy.......................................................................................117
Program Parcie.......................................................................................................117
Projekt..............................................................................................................117
Ustawienia.........................................................................................................117
Geometria..........................................................................................................118
Profil.................................................................................................................119
Grunty...............................................................................................................120
Dane podstawowe...........................................................................................121
Przyporzqdkowanie.............................................................................................122
Teren.................................................................................................................123
Woda................................................................................................................124
-3-
Obciqenie.........................................................................................................125
Obciqenia sejsmiczne.........................................................................................126
Ustawienia fazy..................................................................................................127
Obliczenia..........................................................................................................128
Program ciana projekt...........................................................................................129
Projekt..............................................................................................................129
Ustawienia.........................................................................................................129
Profil.................................................................................................................130
Grunty...............................................................................................................131
Dane podstawowe...........................................................................................131
Geometria..........................................................................................................133
Kotwy................................................................................................................134
Rozpory.............................................................................................................135
Podpory.............................................................................................................135
Definicja parcia...................................................................................................136
Tern.................................................................................................................137
Woda................................................................................................................138
Obciqenie.........................................................................................................139
Zdefiniowane siIy................................................................................................140
Ustawienia fazy..................................................................................................142
Obliczenia..........................................................................................................142
Statecznosc........................................................................................................144
Program ciana analiza...........................................................................................146
Projekt..............................................................................................................146
Ustawienia.........................................................................................................147
Profil.................................................................................................................148
ModuI reakcji podIoa..........................................................................................148
Badania presjometryczne.....................................................................................149
Grunty...............................................................................................................151
Dane podstawowe...........................................................................................152
Geometria..........................................................................................................153
Dodawanie i edycja sekcji................................................................................154
Katalog uytkownika.......................................................................................155
Wykop...............................................................................................................157
-4-
Teren.................................................................................................................158
Woda................................................................................................................159
Obciqenie.........................................................................................................160
Kotwy................................................................................................................162
Rozpory.............................................................................................................163
Podpory.............................................................................................................164
Ustawienia fazy..................................................................................................166
Obliczenia..........................................................................................................167
Statecznosc wewntrzna......................................................................................169
Statecznosc zewntrzna.......................................................................................170
Statecznosc dna wykopu......................................................................................171
Obwiednie..........................................................................................................172
Program Statecznosc zbocza....................................................................................173
Projekt..............................................................................................................173
Ustawienia.........................................................................................................174
Warstwa............................................................................................................174
Nasyp................................................................................................................175
Wykop...............................................................................................................176
Grunty...............................................................................................................177
Dane podstawowe...........................................................................................178
Elementy sztywne...............................................................................................179
Kotwy................................................................................................................181
Zbrojenie...........................................................................................................182
Obciqenie.........................................................................................................183
Woda................................................................................................................184
Ustawienia fazy..................................................................................................186
Obliczenia..........................................................................................................187
Ograniczenia procedury optymalizacji................................................................189
Mnonik wysokosci..........................................................................................190
Program ciana kqtowa...........................................................................................191
Projekt..............................................................................................................191
Ustawienia.........................................................................................................192
Geometria..........................................................................................................193
-5-
MateriaI.............................................................................................................194
Profil.................................................................................................................194
Grunty...............................................................................................................195
Dane podstawowe...........................................................................................196
Teren.................................................................................................................198
Woda................................................................................................................199
Obciqenie.........................................................................................................200
Odpr na licu......................................................................................................201
Kotwienie fundamentu.........................................................................................204
Ustawienia fazy..................................................................................................205
Analiza..............................................................................................................206
Nosnosc.............................................................................................................207
Wymiarowanie....................................................................................................208
Statecznosc........................................................................................................209
Program Mur oporowy.............................................................................................210
Projekt..............................................................................................................210
Ustawienia.........................................................................................................211
Typy blokw.......................................................................................................212
Geometria..........................................................................................................213
MateriaI.............................................................................................................213
Profil.................................................................................................................214
Grunty...............................................................................................................215
Dane podstawowe...........................................................................................216
Teren.................................................................................................................218
Woda................................................................................................................219
Obciqenie.........................................................................................................220
Odpr na licu......................................................................................................221
Ustawienia fazy..................................................................................................225
Analiza..............................................................................................................226
Nosnosc.............................................................................................................227
-6-
Wymiarowanie....................................................................................................228
Statecznosc........................................................................................................230
Program ciana oporowa.........................................................................................230
Projekt..............................................................................................................230
Ustawienia.........................................................................................................231
Geometria..........................................................................................................232
MateriaI.............................................................................................................233
Profil.................................................................................................................234
Grunty...............................................................................................................235
Dane podstawowe...........................................................................................236
Teren.................................................................................................................238
Woda................................................................................................................239
Obciqenie.........................................................................................................240
Odpr na licu......................................................................................................241
Ustawienia fazy..................................................................................................244
Analiza..............................................................................................................245
Nosnosc.............................................................................................................245
Wymiarowanie....................................................................................................247
Statecznosc........................................................................................................248
Program ciana prefabrykowana...............................................................................249
Projekt..............................................................................................................249
Ustawienia.........................................................................................................250
Geometria..........................................................................................................250
Profil.................................................................................................................251
Grunty...............................................................................................................252
Dane podstawowe...........................................................................................253
Teren.................................................................................................................255
Woda................................................................................................................256
Obciqenie.........................................................................................................257
Odpr na licu......................................................................................................258
Ustawienia fazy..................................................................................................261
-7-
Analiza..............................................................................................................262
Nosnosc.............................................................................................................262
Wymiarowanie....................................................................................................264
Statecznosc........................................................................................................266
Program Gabion......................................................................................................267
Projekt..............................................................................................................267
Ustawienia.........................................................................................................268
Material.............................................................................................................268
Geometria..........................................................................................................269
Profil.................................................................................................................270
Grunty...............................................................................................................271
Dane podstawowe...........................................................................................272
Teren.................................................................................................................274
Woda................................................................................................................275
Obciqenie.........................................................................................................276
Odpr na licu......................................................................................................277
Ustawienia fazy..................................................................................................280
Analiza..............................................................................................................281
Nosnosc.............................................................................................................281
Wymiarowanie....................................................................................................283
Statecznosc........................................................................................................284
Program Fundament bezposredni..............................................................................284
Projekt..............................................................................................................284
Ustawienia.........................................................................................................285
Profil.................................................................................................................286
Grunty...............................................................................................................287
Dane podstawowe...........................................................................................287
Fundament........................................................................................................289
Obciqenia.........................................................................................................290
Importowanie obciqenia.................................................................................291
Geometria..........................................................................................................293
Podsypka piaskowo-wirowa.................................................................................294
-8-
MateriaI.............................................................................................................295
Dodatkowe obciqenie.........................................................................................296
Woda, podIoe niescisliwe....................................................................................297
Ustawienia fazy..................................................................................................298
1.SG - nosnosc fundamentu.................................................................................299
2.SG - osiadanie i obrt fundamentu.....................................................................300
Wymiarowanie....................................................................................................301
Program Pal...........................................................................................................301
Projekt..............................................................................................................301
Ustawienia.........................................................................................................302
Profil.................................................................................................................303
Grunty...............................................................................................................305
Dane podstawowe...........................................................................................306
Obciqenie.........................................................................................................308
Geometria..........................................................................................................309
MateriaI.............................................................................................................310
Woda, podIoe niescisliwe....................................................................................311
Tarcie negatywne................................................................................................312
Ustawienia fazy..................................................................................................313
Nosnosc pionowa - obliczenia z wykorzystaniem teorii klasycznej.............................313
Nosnosc pionowa MES.........................................................................................314
Osiadanie - liniowa krzywa obciqeniowa (Poulos)..................................................316
Osiadanie - nieliniowa krzywa obciqeniowa (Masopust)..........................................317
Nosnosc pozioma................................................................................................318
Program Osiadanie..................................................................................................319
Projekt..............................................................................................................319
Ustawienia.........................................................................................................319
Warstwa............................................................................................................320
Nasyp................................................................................................................321
Wykop...............................................................................................................321
PodIoe niescisliwe..............................................................................................322
Grunty...............................................................................................................323
Dane podstawowe...........................................................................................324
Obciqenie.........................................................................................................326
-9-
Woda................................................................................................................327
Ustawienia fazy..................................................................................................328
Obliczenia..........................................................................................................329
Parametry konsolidacji.....................................................................................330
Program PrzyczIek.................................................................................................332
Projekt..............................................................................................................332
Ustawienia.........................................................................................................333
Geometria - przekrj...........................................................................................333
SkrzydIa............................................................................................................334
Geometria - rzut.................................................................................................335
Stopnie fundamentu............................................................................................336
MateriaI.............................................................................................................337
Profil.................................................................................................................337
Grunty...............................................................................................................338
Dane podstawowe...........................................................................................339
Obciqenie - SO..................................................................................................340
Teren.................................................................................................................342
Woda................................................................................................................343
Obciqenie.........................................................................................................344
Odpr na licu......................................................................................................345
Ustawienia fazy..................................................................................................348
Analiza..............................................................................................................349
Nosnosc.............................................................................................................350
Wymiarowanie....................................................................................................351
Statecznosc........................................................................................................353
Program Gwozdzie..................................................................................................353
Projekt..............................................................................................................353
Ustawienia.........................................................................................................354
Geometria..........................................................................................................355
Typ gwozdzi.......................................................................................................356
Geometria gwozdzi..............................................................................................357
MateriaI.............................................................................................................358
Profil.................................................................................................................359
Grunty...............................................................................................................360
-10-
Dane podstawowe...........................................................................................361
Teren.................................................................................................................363
Woda................................................................................................................364
Obciqenie.........................................................................................................365
Ustawienia fazy..................................................................................................367
Analiza..............................................................................................................368
Nosnosc.............................................................................................................369
Wymiarowanie....................................................................................................371
Statecznosc zewntrzna.......................................................................................371
Program Wyrobisko.................................................................................................372
Projekt..............................................................................................................372
Ustawienia.........................................................................................................373
Budynki.............................................................................................................373
Profil.................................................................................................................374
Grunty...............................................................................................................375
Geometria..........................................................................................................377
Pomiar...............................................................................................................378
Ustawienia fazy..................................................................................................379
Obliczenia..........................................................................................................380
Uszkodzenia.......................................................................................................381
Program Statecznosc zbocza skalnego.......................................................................383
Projekt..............................................................................................................383
Ustawienia.........................................................................................................383
Teren.................................................................................................................384
SkaIa.................................................................................................................385
Powierzchnia poslizgu - gIadka.............................................................................386
Powierzchnia poslizgu - Iamana............................................................................387
Parametry - Iamana powierzchnia poslizgu............................................................388
Woda - gIadka powierzchnia poslizgu....................................................................389
Obciqenie - gIadka i Iamana powierzchnia poslizgu................................................390
Kotwy - gIadka i Iamana powierzchnia poslizgu......................................................391
Ustawienia fazy..................................................................................................393
-11-
Obliczenia - gIadka powierzchnia poslizgu..............................................................394
Obliczenia - Iamana powierzchnia poslizgu.............................................................394
Geometria..........................................................................................................395
Widok 3D.......................................................................................................396
Powierzchnia poslizgu - klin skalny.......................................................................397
Parametry - klin skalny.......................................................................................398
Obciqenie - klin skalny.......................................................................................399
Kotwy - klin skalny.............................................................................................400
Woda - klin skalny..............................................................................................401
Obliczenia - klin skalny.......................................................................................402
Program Teren........................................................................................................403
Projekt..............................................................................................................403
Podstawowe dane...............................................................................................404
Globalny ukIad wspIrzdnych..........................................................................405
Grunty...............................................................................................................406
Punkty...............................................................................................................408
Import punktw..............................................................................................410
Automatyczne obliczanie wysokosci...................................................................411
Krawdzie..........................................................................................................412
Woda................................................................................................................413
Odwierty............................................................................................................414
Niwelacja terenu.................................................................................................416
Generuj.............................................................................................................418
Modelowanie terenu na krawdziach..................................................................419
Budowy punktowe...............................................................................................420
Budowy liniowe...................................................................................................422
Aktywacja..........................................................................................................423
Program Mikropal....................................................................................................425
Projekt..............................................................................................................425
Ustawienia.........................................................................................................425
Profil.................................................................................................................426
Grunty...............................................................................................................427
Dane podstawowe...........................................................................................428
Geometria..........................................................................................................429
MateriaI.............................................................................................................430
-12-
Obciqenie.........................................................................................................432
Woda................................................................................................................433
Sondowanie SPT (Standard penetration tests)........................................................434
Badanie presjometryczne.....................................................................................436
Analiza przekroju................................................................................................438
Analiza buIawy...................................................................................................438
Program MES.........................................................................................................439
Topologia...........................................................................................................439
UkIady wspIrzdnych.....................................................................................440
Projekt..........................................................................................................442
Ustawienia.....................................................................................................443
Analiza statecznosci....................................................................................444
PIaski stan odksztaIcenia..............................................................................444
Symetria osiowa.........................................................................................445
Tunele.......................................................................................................448
Definiowanie zaawansowane.........................................................................448
Procedura Ko..............................................................................................450
PrzepIyw wody............................................................................................451
Obliczenia przepIywu...............................................................................452
Warstwy........................................................................................................452
Grunty...........................................................................................................453
Modele materiaIowe....................................................................................454
Modele liniowe........................................................................................455
Model sprysty..................................................................................456
Modified elastic model.........................................................................456
Modele nieliniowe....................................................................................457
Mohr-Coulomb (MC)............................................................................459
Model Mohra-Coulomba z wykluczeniem rozciqgania............................459
Mohr-Coulomb Modyfikowany (MCM).....................................................460
Model Druckera-Pragera.......................................................................460
OsIabienie i wzmocnienie.....................................................................461
Kqt dylatancji.....................................................................................463
WpIyw modelu materiaIowego..............................................................463
Modyfikowany model Cam-Clay (MCC)...................................................464
Uoglniony model Cam-Clay (GCC).......................................................467
Numeryczna implementacja modeli MCC i GCC.......................................469
Model hipoplastyczny dla iIw...............................................................471
-13-
Modele materiaIowe w obliczeniach przepIywu............................................478
WspIczynnik filtracji...............................................................................481
Dane podstawowe.......................................................................................483
Naprenie geostatyczne, wypr...................................................................485
Elementy sztywne...........................................................................................486
Przyporzqdkowanie.........................................................................................487
Typy elementw kontaktowych.........................................................................488
Elementy kontaktowe..................................................................................490
Obudowa.......................................................................................................491
Obudowa MES - MES...................................................................................493
Punkty swobodne....................................................................................494
Linie swobodne.......................................................................................495
Zagszczenie linii....................................................................................496
Ustawienia.............................................................................................497
Generator ksztaItu obudowy.........................................................................498
Generator obszarw kotwionych....................................................................500
Fazy budowy..............................................................................................501
Punkty swobodne............................................................................................502
Linie swobodne...............................................................................................504
Zagszczenie punktw.....................................................................................505
Zagszczenie linii............................................................................................507
Generacja siatki..............................................................................................508
Ostrzeenia generatora siatki.......................................................................510
Edycja poczqtkowej geometrii.......................................................................512
Standardowe warunki brzegowe....................................................................513
Fazy budowy......................................................................................................514
Aktywacja......................................................................................................515
Aktywacja obszarw poniej zwierciadIa wd gruntowych.................................517
Przyporzqdkowanie.........................................................................................518
Obudowa.......................................................................................................519
Elementy belkowe.......................................................................................520
Kotwy........................................................................................................521
Obciqenie belki..........................................................................................522
Generator kotew na liniach swobodnych.........................................................523
Elementy belkowe...........................................................................................524
Typy przekrojw.........................................................................................526
Rodzaje podparc elementw belkowych.........................................................527
-14-
OsIabienie i wzmocnienie elementw belkowych..............................................528
Katalog profili.............................................................................................529
Edytor przekroju.........................................................................................530
Katalog materiaIw.....................................................................................530
Edytor materiaIu.........................................................................................531
Elementy kontaktowe......................................................................................532
Elementy kontaktowe i belkowe (przepIyw wody)................................................534
Podparcie punktowe........................................................................................535
Punkty - przepIyw...........................................................................................536
Podparcie liniowe............................................................................................537
Linie - przepIyw..............................................................................................538
Kotwy............................................................................................................539
Punkty koncowe kotew................................................................................541
Kotwy w obliczeniach statecznosci.................................................................542
Rozpory.........................................................................................................543
Zbrojenie.......................................................................................................545
Kotwienie zbrojenia.....................................................................................547
Sztywnosc osiowa geosyntetykw.................................................................549
Obciqenie.....................................................................................................550
Obciqenie belki..............................................................................................552
Woda.............................................................................................................554
Obliczenia......................................................................................................555
Obliczenia przepIywu nieustalonego...............................................................556
Zalecana procedura modelowania..................................................................562
Utrata konwergencji analizy nieliniowej..........................................................563
Ustawienia i opis analizy..............................................................................564
Metoda rozwiqzania.................................................................................565
Zmiana macierzy sztywnosci....................................................................566
Poczqtkowy krok obliczeniowy..................................................................567
Maksymalna liczba iteracji........................................................................567
Kryterium konwergencji...........................................................................567
Ustawienia w metodzie Newtona-Raphsona................................................567
Ustawienia w metodzie Arc-length.............................................................568
Ustawienia Arc-length..........................................................................569
Automatyczna kontrola dIugosci Iuku.....................................................570
Metoda line search (poszukiwania linii)......................................................571
Plastycznosc...........................................................................................572
-15-
Przebieg obliczen........................................................................................573
Wyniki.......................................................................................................574
Pasek narzdzi - Wyniki...........................................................................575
Ustawienia wizualizacji wynikw................................................................576
Lista zmiennych......................................................................................576
Monitory........................................................................................................578
Ustawienia monitorw.................................................................................579
Wykresy........................................................................................................580
Statecznosc....................................................................................................581
Ustawienia gIwnych parametrw obliczen statecznosci zbocza (MES)...............582
Ustawienia gIwnych parametrw obliczen statecznosci zbocza (MES)...............583
Program Pale CPT...................................................................................................584
Projekt..............................................................................................................584
Ustawienia.........................................................................................................585
Profil.................................................................................................................585
Grunty...............................................................................................................586
Dane podstawowe...........................................................................................587
Konstrukcja........................................................................................................588
Grupa pali......................................................................................................590
Geometria..........................................................................................................591
ZWG + NSF........................................................................................................592
Badania.............................................................................................................594
Import badania CPT........................................................................................596
Nosnosc.............................................................................................................598
Osiadanie...........................................................................................................599
Program Belka........................................................................................................601
Projekt..............................................................................................................601
Ustawienia.........................................................................................................601
Parametry C1 i C2 modelu Winklera-Pasternaka..................................................602
Obliczanie parametrw C1 i C2 modelu Winklera-Pasternaka na podstawie profilu
geologicznego.................................................................................................603
Obliczanie staIych Winklera-Pasternaka na podstawie parametrw odksztaIcenia
gruntw.........................................................................................................603
Geometria..........................................................................................................603
PodIoe..............................................................................................................604
Warstwa............................................................................................................605
-16-
Lokalizacja.........................................................................................................606
Grunty...............................................................................................................607
Dane podstawowe...........................................................................................608
Woda................................................................................................................610
Podpory.............................................................................................................611
Stany obciqeniowe.............................................................................................612
Parametry stanw obciqeniowych....................................................................613
Obciqenie.........................................................................................................615
Kombinacja SGN.................................................................................................616
Parametry kombinacji SGN...............................................................................617
Generator kombinacji......................................................................................618
Kombinacja SGU.................................................................................................621
Parametry kombinacji SGU...............................................................................622
Generator kombinacji......................................................................................623
Analiza..............................................................................................................623
Program PIyta........................................................................................................624
Projekt..............................................................................................................624
Ustawienia.........................................................................................................625
Wzly................................................................................................................625
Linie..................................................................................................................626
Makroelementy...................................................................................................628
Otwory..............................................................................................................629
Zagszczenia wzIw...........................................................................................630
Zagszczenie linii................................................................................................632
Zagszczenia makroelementw.............................................................................633
Generacja siatki..................................................................................................635
Ostrzeenia generatora siatki...........................................................................637
Podpory w wzIach..............................................................................................639
Podpory linii.......................................................................................................641
Elementy belkowe...............................................................................................642
Katalog materiaIw.........................................................................................644
Edytor materiaIu.............................................................................................645
Typy przekrojw.............................................................................................647
Katalog profili.................................................................................................647
Edytor przekroju.............................................................................................648
Przeguby wewntrzne..........................................................................................649
-17-
PodIoe makroelementu.......................................................................................651
Winkler-Pasternak, parametry C1 i C2...............................................................653
Wyliczenie staIych Winkler-Pasternaka na podstawie parametrw deformacyjnych
gruntu...........................................................................................................653
Stany obciqeniowe.............................................................................................654
Parametry stanw obciqeniowych....................................................................655
Obciqenia wzIw..............................................................................................657
Obciqenia linii...................................................................................................658
Obciqenia temperaturowe...............................................................................660
Obciqenia makroelementw................................................................................660
Swobodne obciqenie puntowe.............................................................................662
Swobodne obciqenie liniowe................................................................................663
Swobodne obciqenie powierzchniowe...................................................................665
Kombinacja SGN.................................................................................................667
Parametry kombinacji SGN...............................................................................668
Generator kombinacji SGN...............................................................................670
Kombinacja SGU.................................................................................................673
Parametry kombinacji SGU...............................................................................673
Generator kombinacji SGU...............................................................................674
Parametry wimiarowania......................................................................................674
Wimiarowanie makroelementu..............................................................................675
Analiza..............................................................................................................677
Procedura analizy............................................................................................677
Wyniki...........................................................................................................679
Pasek narzdzi - Wyniki...............................................................................679
Ustawienia wizualizacji wynikw...................................................................680
Lista parametrw........................................................................................681
Lista parametrw wymiarowania...................................................................682
Wyniki...............................................................................................................683
RozkIady............................................................................................................684
UkIad wspIrzdnych (konwencja znakw).............................................................686
Program Nasypy zbrojone........................................................................................689
Projekt..............................................................................................................689
Metody obliczen..................................................................................................689
Geometria..........................................................................................................690
MateriaI.............................................................................................................691
Typy zbrojenia....................................................................................................692
-18-
Dodawanie i edycja typu zbrojenia....................................................................693
Katalog uytkownika.......................................................................................694
Zbrojenie...........................................................................................................696
Zbrojenie...........................................................................................................697
Profil.................................................................................................................698
Grunty...............................................................................................................699
Dane podstawowe...........................................................................................700
Teren.................................................................................................................702
Woda................................................................................................................703
Woda................................................................................................................704
Obciqenie.........................................................................................................705
Odpr na licu......................................................................................................706
Ustawienia fazy..................................................................................................709
Analiza..............................................................................................................710
Wymiarowanie....................................................................................................711
Nosnosc.............................................................................................................712
Poslizg wzdIu zbrojenia......................................................................................713
Statecznosc globalna...........................................................................................715
Statecznosc zbocza.............................................................................................716
Program Grupa pali.................................................................................................717
Projekt..............................................................................................................717
Ustawienia.........................................................................................................718
Konstrukcja........................................................................................................719
Geometria konstrukcji.........................................................................................720
MateriaI.............................................................................................................721
Obciqenie.........................................................................................................722
Obciqenie dziaIajqce na grup pali...................................................................723
Profil.................................................................................................................725
Grunty...............................................................................................................726
Dane podstawowe...........................................................................................727
Woda................................................................................................................729
Tarcie negatywne................................................................................................730
-19-
Spryny pionowe...............................................................................................731
ModuI poziomy...................................................................................................732
Ustawienia fazy..................................................................................................733
Nosnosc pionowa - rozwiqzanie analityczne............................................................734
Osiadanie - grunt spoisty.....................................................................................735
Osiadanie - grunt niespoisty (krzywa obciqeniowa)................................................735
Analiza - metoda sprysta..................................................................................736
Wymiarowanie....................................................................................................737
Dane wyjsciowe..........................................................................................................738
Dodawanie rysunku.................................................................................................738
Lista rysunkw.......................................................................................................739
Druk i eksport dokumentu.......................................................................................740
Druk i eksport rysunku............................................................................................741
Menu grne - Druk i eksport....................................................................................742
Pasek narzdzi "Druk i eksport"................................................................................743
Ustawienie nagIwka i stopki....................................................................................744
Ustawienia strony...................................................................................................746
Numerowanie stron.................................................................................................746
O firmie.................................................................................................................747
Teoria........................................................................................................................749
Naprenia w gruncie..............................................................................................749
Naprenie geostatyczne, wypr...........................................................................749
Naprenia efektywne / uoglnione.......................................................................750
Przyrost parcia gruntu na skutek obciqenia...........................................................751
Przyrost parcia gruntu pod fundamentem...............................................................752
Parcie gruntu..........................................................................................................754
Konwencja znakw..............................................................................................754
Czynne parcie gruntu..........................................................................................755
Czynne parcie gruntu - teoria Mazindraniego.....................................................755
Czynne parcie gruntu - teoria Coulomba...........................................................756
Czynne parcie gruntu - teoria Mller-Breslau......................................................757
Czynne parcie gruntu - teoria Caquota..............................................................758
Czynne parcie gruntu - teoria Absiego..............................................................760
Czynne parcie gruntu - naprenie caIkowite.....................................................760
Bierne parcie gruntu............................................................................................761
Bierne parcie gruntu - teoria Rankina i Mazindraniego.......................................761
Bierne parcie gruntu - teoria Coulomba.............................................................763
-20-
Bierne parcie gruntu - teoria Caquota - Krisela................................................763
WspIczynnik biernego parcia gruntu Kp........................................................764
WspIczynnik redukcji biernego parcia gruntu.................................................767
Bierne parcie gruntu - teoria Mller - Breslau.....................................................767
Bierne parcie gruntu - teoria Absiego................................................................768
Bierne parcie gruntu - teoria Sokolovskiego......................................................769
Bierne parcie gruntu - naprenie caIkowite.......................................................771
Spoczynkowe parcie gruntu..................................................................................772
Spoczynkowe parcie gruntu dla pochyIej powierzchni gruntu z tyIu konstrukcji.......773
Alternatywny kqt wewntrznego tarcia gruntu........................................................773
Alternatywny kqt wewntrznego tarcia gruntu........................................................774
WpIyw wody.......................................................................................................775
Bez wody gruntowej, woda nie jest uwzgldniana...............................................776
Parcie hydrostatyczne, woda gruntowa za konstrukcjq.........................................776
Parcie hydrostatyczne, woda gruntowa za i przed konstrukcjq...............................777
Parcie hydrodynamiczne..................................................................................778
Specjalny rozkIad parcia wody..........................................................................779
Wypr u podstawy fundamentu.........................................................................780
WpIyw rys rozciqganych...................................................................................781
Minimalne parcie do wymiarowania.......................................................................781
Klin parcia gruntu...............................................................................................782
WpIyw obciqenia na parcia gruntu.......................................................................783
Obciqenie powierzchniowe..............................................................................784
Obciqenie pasmowe.......................................................................................785
Obciqenie trapezowe......................................................................................786
Obciqenie skupione........................................................................................786
Obciqenie liniowe...........................................................................................787
Obciqenie powierzchniowe w gruntach niejednorodnych.....................................789
Obciqenie pasmowe.......................................................................................790
Obciqenie trapezowe......................................................................................790
Obciqenie skupione........................................................................................790
WpIyw obciqen sejsmicznych..............................................................................792
Teoria Mononobe-Okabe..................................................................................794
Teoria Arrango................................................................................................795
WpIyw wody...................................................................................................796
-21-
EN 1998-5 OddziaIywania sejsmiczne................................................................798
WpIyw tarcia pomidzy gruntem a konstrukcjq.......................................................798
Tabela kqtw tarcia na styku konstrukcji z gruntem dla materiaIw nietypowych.....800
Przyleganie gruntu - adhezja............................................................................801
Parametry skaI...................................................................................................801
Gwozdzie...............................................................................................................803
Analiza statecznosci wewntrznej..........................................................................803
Analiza nosnosci gwozdzi.................................................................................804
Szacowana nosnosc graniczna......................................................................806
CaIkowita nosnosc gwozdzi..............................................................................808
Analiza - wspIczynnik bezpieczenstwa..............................................................808
Analiza - teoria stanw granicznych...................................................................809
SiIa w gwozdziu..............................................................................................810
Wymiarowanie osIony betonowej..........................................................................810
Nasypy zbrojone.....................................................................................................811
Nosnosc zbrojenia...............................................................................................812
Analiza - wspIczynnik bezpieczenstwa.............................................................814
Analiza - stany graniczne.................................................................................814
KsztaIty powierzchni poslizgu...........................................................................815
Zbrojenie podatne - parcie czynne....................................................................816
Zbrojenie niepodatne - kombinacja parc gruntu..................................................816
Analiza scian..........................................................................................................817
Wyznaczanie siI w poziomie podstawy fundamentu..................................................818
Analiza - stany graniczne.....................................................................................818
Analiza - wspIczynnik bezpieczenstwa.................................................................819
Geo-zbrojenia, przedIuenia siatki.........................................................................821
Uwzgldnienie odsadzki sciany.............................................................................824
Wymiarowanie sciany murowanej..........................................................................825
Wymiarowanie muru zgodnie z EN 1996-1-1..........................................................826
Nosnosc podIoa fundamentowego........................................................................827
Wymiarowanie sciany..........................................................................................828
Statecznosc wewntrzna gabionu..........................................................................829
Wewntrzna statecznosc sciany z gabionw - wspIczynnik bezpieczenstwa...........832
Statecznosc wewntrzna sciany z gabionw - stany graniczne..............................833
Obliczanie siI przyczIku......................................................................................834
-22-
Zredukowane parcie bierne gruntu........................................................................835
ciana - projekt......................................................................................................836
Analiza scianki szczelnej......................................................................................836
Analiza scian kotwionych utwierdzonych w gruncie..................................................837
Analiza scian kotwionych z prostym podparciem w gruncie.......................................838
ciana - analiza......................................................................................................839
Metoda parc zalenych........................................................................................841
ModuI reakcji podIoa wedIug CUR 166..............................................................843
ModuI reakcji podIoa wedIug Schmitta.............................................................844
ModuI reakcji podIoa wedIug Mnarda.............................................................845
ModuI reakcji podIoa wedIug Chadeissona........................................................845
ModuI reakcji podIoa wyznaczany iteracyjnie.....................................................846
Wewntrzna statecznosc kotew.............................................................................848
ciana berlinska.................................................................................................849
Nieliniowy moduI reakcji podIoa..........................................................................850
Statecznosc dna wykopu......................................................................................851
Analiza statecznosci zbocza......................................................................................853
Grunt................................................................................................................853
WpIyw wody.......................................................................................................853
Obciqenie.........................................................................................................856
Kotwy................................................................................................................857
Geo-zbrojenia.....................................................................................................857
Zakonczenie zbrojenia.....................................................................................859
WpIyw obciqen sejsmicznych..............................................................................861
Analiza wedIug EN 1997......................................................................................862
Analiza zgodnie z teoriq stanw granicznych / wspIczynnika bezpieczenstwa.............863
Lamana powierzchnia poslizgu..............................................................................863
Sarma...........................................................................................................865
Spencer.........................................................................................................867
Janbu............................................................................................................870
Morgenstern-Price...........................................................................................873
Shahunyants..................................................................................................877
Metoda ITF (Imbalance Thrust Force Method).....................................................880
Optymalizacja Iamanej powierzchni poslizgu.......................................................883
Zmiana nachylenia pIaszczyzn dzielqcych...........................................................884
KoIowa powierzchnia poslizgu - Petterson, Bishop...................................................885
-23-
Fellenius / Petterson........................................................................................886
Bishop...........................................................................................................886
Spencer.........................................................................................................887
Janbu............................................................................................................887
Morgenstern-Price...........................................................................................887
Shahunyants..................................................................................................887
Metoda ITF (Imbalance Thrust Force Method).....................................................887
Optymalizacja koIowej powierzchni poslizgu.......................................................888
Foliacja..............................................................................................................888
WpIyw rys rozciqganych.......................................................................................888
Analiza nosnosci fundamentu...................................................................................889
Nosnosc podIoa z odpIywem...............................................................................889
Standardowa analiza.......................................................................................890
Nosnosc gruntu bez odpIywu................................................................................892
Nosnosc fundamentu na podIou skalnym..............................................................893
Analiza nosnosci fundamentu wedIug CSN 73 1001.............................................894
Analiza nosnosci fundamentu wedIug EC 7-1......................................................894
Parametry do obliczania nosnosci fundamentu....................................................895
Nosnosc pozioma fundamentu..............................................................................899
Homogenizacja podIoa warstwowego...................................................................900
Pole efektywne...................................................................................................902
Wyznaczanie siI wewntrznych przekroju poprzecznego...........................................903
Analiza fundamentu rozciqganego.........................................................................904
Podejscie klasyczne.........................................................................................904
Metoda stoka................................................................................................905
DL/T 5219 - 2005...........................................................................................907
Analiza pala...........................................................................................................908
Nosnosc pionowa................................................................................................908
Rozwiqzanie analityczne...................................................................................909
NAVFAC DM 7.2..........................................................................................909
Opr pod podstawq pala..........................................................................909
Opr pobocznicy pala..............................................................................909
WspIczynnik nosnosci Nq........................................................................910
WspIczynnik parcia bocznego gruntu K.....................................................910
Kqt tarcia na pobocznicy pala...................................................................912
-24-
WspIczynnik adhezji...............................................................................912
GIbokosc krytyczna................................................................................913
Tomlinson..................................................................................................914
WspIczynnik adhezji...............................................................................914
DIugosc efektywna..................................................................................915
Metoda napren efektywnych......................................................................916
WspIczynniki nosnosci pala.....................................................................916
CSN 73 1002..............................................................................................917
Analiza......................................................................................................918
Analiza wg teorii stanw granicznych.........................................................918
WspIczynniki obliczeniowe..................................................................919
Analiza wg wspIczynnikw bezpieczenstwa...............................................919
Nosnosc pionowa - metoda sprysta................................................................920
Graniczna krzywa obciqeniowa....................................................................921
Nosnosc na scinanie pobocznicy....................................................................921
WspIczynnik przyrostu tarcia granicznego na pobocznicy................................922
GIbokosc strefy wpIywu..............................................................................922
PodIoe niescisliwe......................................................................................925
Tarcie ujemne.............................................................................................925
WpIyw technologii.......................................................................................926
WytrzymaIosc na scinanie............................................................................926
Sztywnosc podIoa pod podstawq pala...........................................................928
RozkIady siI dziaIajqcych na pal....................................................................928
WpIyw scinania na deformacj......................................................................928
Osiadanie pala....................................................................................................928
Teoria nieliniowa (Masopust)............................................................................928
Podejscie obliczeniowe wg Masopusta............................................................929
WspIczynniki regresji.................................................................................931
WspIczynniki m1, m2.................................................................................932
Sieczny moduI odksztaIcenia Es....................................................................933
WspIczynnik osiadania Is............................................................................933
Teoria liniowa (Poulos).....................................................................................934
Pale oparte na podIou niescisliwym..............................................................934
Pale w podIou scisliwym.............................................................................935
Pale w podIou scisliwym.............................................................................936
WspIczynnik korekcyjny sztywnosci gruntu Rb..............................................936
Proporcja obciqenia podstawy dla pala niescisliwego......................................937
-25-
WspIczynnik korekcyjny scisliwosci pala Ck...................................................938
WspIczynnik korekcyjny scisliwosci pala Ck...................................................939
WspIczynnik sztywnosci warstwy gruntu Cb..................................................939
WspIczynnik sztywnosci pala.......................................................................940
Podstawowy wspIczynnik wpIywu osiadania Io..................................................941
WspIczynnik korekcyjny scisliwosci pala Rk.......................................................941
WspIczynnik korekcyjny dla skonczonej miqszosci warstwy na podIou sztywnym Rh
....................................................................................................................942
Nosnosc pozioma................................................................................................943
StaIy rozkIad moduIu reakcji podIoa.................................................................943
Liniowy moduI reakcji podIoa..........................................................................944
ModuI reakcji podIoa zgodnie z CSN 73 1004....................................................944
ModuI reakcji podIoa wg Matlocka i Reesa.......................................................945
ModuI reakcji podIoa wg Vesica......................................................................946
Grupa Pali..............................................................................................................946
Rozwiqzanie analityczne.......................................................................................946
Grunty niespoiste (analiza w warunkach z odpIywem).........................................947
Efektywnosc grupy pali................................................................................947
Grunty spoiste (analiza w warunkach bez odpIywu).............................................948
Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa....................................................948
Analiza wedIug teorii stanw granicznych...........................................................949
Osiadanie grupy pali........................................................................................949
Metoda sprysta................................................................................................951
Wyznaczanie sztywnosci spryn pionowych.......................................................953
Analiza osiadania....................................................................................................953
Naprenie pod fundamentem..............................................................................954
Oglne osiadanie i obrt fundamentu....................................................................955
WpIyw gIbokosci posadowienia i podIoa niescisliwego...........................................956
WpIyw podsypki piaskowo-wirowej......................................................................957
Analiza osiadania za pomocq moduIu edometrycznego.............................................958
Analiza osiadania za pomocq staIej sciskania C.......................................................959
Analiza osiadania za pomocq wskaznika sciskania...................................................959
Analiza osiadania wedIug NEN (Buismann, Ladd)....................................................959
Analiza osiadania za pomocq modelu Soft soil.........................................................961
Analiza osiadania wedIug teorii Janbu....................................................................962
Analiza osiadania gruntw niespoistych wg Janbu...............................................962
Analiza osiadania gruntw gruboziarnistych wg Janbu..........................................963
-26-
Analiza osiadania dla piaskw i iIw wg Janbu....................................................963
Analiza osiadania dla gruntw i iIw przekonsolidowanych wg Janbu......................963
Analiza osiadania dla gruntw spoistych wg Janbu..............................................964
Analiza osiadania dla przekonsolidowanych gruntw spoistych wg Janbu................964
Analiza osiadania za pomocq DMT (moduI ograniczony)...........................................965
Teoria osiadania..................................................................................................966
Teoria osiadania pierwotnego............................................................................967
Osiadanie wtrne............................................................................................969
Obliczenia konsolidacji.....................................................................................970
Wyznaczanie gIbokosci aktywnej.........................................................................972
Wyznaczanie gIbokosci aktywnej za pomocq wytrzymaIosci strukturalnej.............972
Wyznaczanie gIbokosci aktywnej poprzez ograniczenie wartosci naprenia
pierwotnego...................................................................................................973
Parametry w analizie osiadania.............................................................................974
Wskaznik sciskania..........................................................................................975
ModuI edometryczny.......................................................................................977
StaIa sciskania................................................................................................979
StaIa sciskania 10...........................................................................................979
Wskaznik porowatosci......................................................................................980
Wskaznik dekompresji.....................................................................................981
Parametry w teorii Janbu.................................................................................982
WpIyw historii obciqania na parametry deformacyjne.........................................982
WspIczynnik m..............................................................................................983
Zmodyfikowany wskaznik sciskania...................................................................984
Wskaznik sciskania wtrnego............................................................................985
Wskaznik przekonsolidowania sciskania wtrnego...............................................987
Obliczenia w programie Wyrobisko............................................................................987
Analiza niecki osiadania.......................................................................................987
Strata objtosci..............................................................................................987
Zalecane wartosci parametrw do obliczen straty objtosci..............................988
Teoria klasyczna.............................................................................................990
Analiza podIoa warstwowego.......................................................................991
KsztaIt niecki osiadania....................................................................................993
WspIczynnik obliczania punktu przegicia.....................................................994
Niecka osiadania przy kilku wyrobiskach............................................................994
Analiza niecki osiadania na gIbokosci...............................................................994
Obliczanie innych zmiennych............................................................................995
-27-
Analiza uszkodzen budynkw...............................................................................995
Zarysowanie przy rozciqganiu...........................................................................996
Gradient niecki...............................................................................................996
Przemieszczenie wzgldne................................................................................997
Analiza fragmentu budynku..............................................................................998
Statecznosc zbocza skalnego....................................................................................999
GIadka powierzchnia poslizgu.............................................................................1000
Schodkowa powierzchnia poslizgu...................................................................1001
WytrzymaIosc na rozciqganie skaIy..............................................................1001
Szorstka powierzchnia poslizgu.......................................................................1002
Kotwienie zbocza skalnego.............................................................................1003
Obciqenie zbocza skalnego............................................................................1004
WpIyw wody dziaIajqcej na powierzchni poslizgu.............................................1004
ZwierciadIo wody gruntowej nad podstawq skarpy.........................................1005
ZwierciadIo wody gruntowej na spkaniu tensyjnym......................................1006
ZwierciadIo wody gruntowej na spkaniu tensyjnym......................................1007
Cisnienie porowe tylko na spkaniu tensyjnym..............................................1008
Cisnienie porowe tylko na powierzchni poslizgu.............................................1009
Cisnienie porowe na powierzchni poslizgu i spkaniu tensyjnym......................1010
Lamana powierzchnia poslizgu............................................................................1010
Geometria bloku skalnego..............................................................................1011
SiIy w kotwach, obciqenie.............................................................................1011
WpIyw wody.................................................................................................1012
Procedura rozwiqzania...................................................................................1013
Klin skalny.......................................................................................................1014
Geometria klina skalnego...............................................................................1015
Rzut stereograficzny..................................................................................1016
WpIyw wody gruntowej..................................................................................1016
RozkIad dziaIajqcych siI..................................................................................1018
Weryfikacja......................................................................................................1019
Weryfikacja wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa............................................1019
Weryfikacja zgodnie z teoriq stanw granicznych...............................................1019
SkaIa - kryteria wytrzymaIosci na scinanie...........................................................1020
Mohr - Coulomb............................................................................................1020
Parametry Mohra - Coulomba...................................................................1020
Hoek - Brown...............................................................................................1021
Parametry Hoek - Brown............................................................................1022
-28-
Obliczanie parametrw Hoeka-Browna........................................................1025
Barton - Bandis.............................................................................................1027
Parametry Bartona - Bandisa....................................................................1027
Ciar objtosciowy skaI....................................................................................1030
WpIyw obciqen sejsmicznych.............................................................................1031
Mikropal...............................................................................................................1032
Analiza wedIug teorii wspIczynnika bezpieczenstwa..............................................1033
Analiza wedIug teorii stanw granicznych.............................................................1033
Analiza rdzenia mikropala..................................................................................1034
Nosnosc przekroju zIoonego..........................................................................1035
Zywotnosc mikropala.................................................................................1035
WspIczynnik Fut..................................................................................1035
WspIczynnik wpIywu korozji..................................................................1035
Nosnosc przekroju zIoonego obciqonego siIq normalnq................................1036
Nosnosc przekroju zIoonego obciqonego kombinacjq momentu zginajqcego i siIy
normalnej................................................................................................1037
WpIyw wyboczenia....................................................................................1038
Nosnosc wewntrzna.....................................................................................1039
Rozwiqzanie uzyskane z rwnania zginania belki prostej.................................1040
Rozwiqzanie wg Salasa..............................................................................1042
StaIa A odzwierciedlajqca rodzaj podparcia gIowicy mikropala.....................1042
WspIczynnik f......................................................................................1043
Rozwiqzanie wg Souchego.........................................................................1043
ModuI reakcji poziomej gruntu................................................................1044
Obliczanie wartosci moduIu reakcji poziomej podIoa gruntowego Er........1044
Wartosci moduIu reakcji podIoa gruntowego Ep.......................................1045
Nosnosc buIawy mikropala.................................................................................1046
Metoda Lizzi.................................................................................................1047
Tarcie na pobocznicy buIawy.......................................................................1047
Metoda Littlejohna.........................................................................................1049
Metoda Zwecka.............................................................................................1049
Metoda Bowlesa............................................................................................1050
Metoda Vas'a..............................................................................................1050
WspIczynniki sposobu wykorzystania mikropala...........................................1052
Nosnosc buIawy mikropala w skale..................................................................1052
Tarcie na pobocznicy i nosnosc buIawy mikropala w skale...............................1052
Metoda Bustamante (SPT, Presjometer Mnarda)..............................................1053
-29-
Tarcie na pobocznicy buIawy mikropala - wykresy.........................................1053
Obliczenia w programie Pale CPT.............................................................................1056
Nosnosc...........................................................................................................1056
EN 1997-2 (EC7)...........................................................................................1057
NEN 6743.....................................................................................................1058
LCPC (Bustamante).......................................................................................1059
Okreslanie rwnowanego sredniego oporu gruntu pod stokiem sondy...........1059
Metoda Schmertmanna..................................................................................1060
Okreslanie sredniego oporu gruntu pod stokiem sondy.................................1061
Correlation coefficient K.............................................................................1062
Negatywne tarcie na pobocznicy.....................................................................1063
WspIczynnik tarcia na pobocznicy ALFA s........................................................1064
WpIyw prekonsolidacji (OCR)..........................................................................1066
WspIczynnik ksztaItu podstawy pala s............................................................1067
WspIczynnik ksztaItu stopy pala BETA............................................................1067
WspIczynnik podstawy pala ALFA p................................................................1068
Grupy pali....................................................................................................1069
Obliczanie osiadania podstawy pala.....................................................................1070
Wykresy sIuqce do obliczen osiadania.............................................................1070
Obliczanie granicznej krzywej obciqeniowej.....................................................1071
Obliczenia........................................................................................................1072
Analiza wedIug EN 1997-2..............................................................................1072
WspIczynniki korelacyjne do wyznaczania nosnosci charakterystycznej pali.....1074
Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa..................................................1074
Analiza wedIug teorii stanw granicznych.........................................................1075
Badania gruntu in-situ...........................................................................................1075
Sondowanie statyczne CPT (Cone Penetration Test)...............................................1075
Sondowanie SPT (Standard Penetration Test)........................................................1076
Sondowanie presjometryczne.............................................................................1078
Wymiarowanie konstrukcji betonowych....................................................................1079
EN 1992-1-1 (EC2)............................................................................................1079
MateriaIy, wspIczynniki, oznaczenia................................................................1080
Standardowe wartosci wspIczynnikw czsciowych..........................................1081
Analiza przekroju poprzecznego z betonu niezbrojonego....................................1083
Prostokqtny przekrj elbetowy obciqony momentem zginajqcym i siIq tnqcq (M, V)
..................................................................................................................1084
Prostokqtny przekrj elbetowy obciqony momentem zginajqcym, normalnq siIq
-30-
sciskajqcq i siIq tnqcq (M, N, V).......................................................................1085
Analiza elbetowego przekroju koIowego..........................................................1086
Analiza fundamentu bezposredniego na przebicie..............................................1087
Projektowanie zbrojenia podIunego pIyt..........................................................1088
Projektowanie zbrojenia na scinanie w pIytach..................................................1089
CSN 73 1201 R.................................................................................................1089
..................................................................................................................1091
CSN 73 6206....................................................................................................1096
PN-B-03264 : 2002...........................................................................................1097
..................................................................................................................1099
BS 8110 : 1997................................................................................................1104
..................................................................................................................1106
-31-
IS 456.............................................................................................................1111
..................................................................................................................1113
IS Road Bridges................................................................................................1118
ACI 318-11......................................................................................................1118
..................................................................................................................1119
AS 3600 - 2001................................................................................................1124
..................................................................................................................1126
SNiP 52-101 - 2003...........................................................................................1131
..................................................................................................................1132
-32-
GB 50010 - 2010..............................................................................................1136
..................................................................................................................1138
NZS 3101-2006................................................................................................1143
..................................................................................................................1144
Projektowanie zbrojenia podIunego w pIytach..................................................1149
-33-
Uywanie pomocy
Podpowiedzi tekstowe wszystkich programw GEO wyswietlane sq w standardowej
przeglqdarce EKSPLORATOR systemu Windows. Istnieje moliwosc uruchomienia okna
dialogowego pomocy przez menu programu (pozycje "Pomoc", "Zawarto") bqdz za pomocq
przycisku funkcyjnego "F1" w dowolnym miejscu programu.
Niektre okna dialogowe (np. "Dodaj grunt") umoliwiajq otwarcie odpowiadajqcego im
rozdziaIu poprzez nacisnicie przycisku pomocy " ".
Okno dialogowe zawiera:
- pasek z przyciskami podstawowych narzdzi. Przycisk "Ukryj (Poka" ukrywa
(pokazuje) drzewo z listq tematw pomocy. Przyciski ("!stecz"Da#ej") umoliwiajq
wyswietlenie listy ju przeglqdanych stron. Przycisk "Drukuj" otwiera okno dialogowe
drukowania, natomiast przycisk "$pcje" otwiera menu w celu ustawienia wIasciwosci okna
EKSPLORATORA
- pasek zawierajqcy zakIadki "Zawarto" (pokazuje drzewo z poszczeglnymi tematami),
arkusz zakIadek "Spis tresci" oraz "Wyszukaj"
- "Drzewo" z listq tematw podpowiedzi - poszczeglne pozycje na drzewie
sq $twierane"Zamykane poprzez kliknicie symboli "+"/"-" przed nazwq
- okno do wyswietlania samej pomocy - nagIwek okna zawiera aktualnie wyswietlane
pozycje oraz przyciski "!stecz"Da#ej", ktre dziaIajq w ten sam sposb, co opisane
wczesniej przyciski na pasku narzdzi
Tekst kadej pomocy moe dalej zawierac odsyIacze do innych pozycji. Tekst tych odsyIaczy
jest podkreslony oraz zaznaczony niebieskim kolorem.
-34-
Okno dialogowe "Pomoc GEO" zakadki "Zawarto"
Uywanie %unkcji !yszukaj
Funkcja "!yszukaj" pozwala wyszukac dowolny tekst w pomocy. Wyszukiwany tekst wpisuje
si w pole "!prowad& wyraz(y do wyszukania", a przycisk "'ista temat(w" rozpoczyna
wyszukiwanie. Lista znalezionych tematw zawierajqcych wyszukiwany tekst wyswietlana jest
w kolumnie pod przyciskami. Kliknicie myszq na tytule pomocy oraz nacisnicie przycisku
"!ywiet#" wyswietla odpowiadajqcy temat w prawej czsci okna (opcja dwukrotnego
kliknicia jest rwnie dostpna).
Wyszukiwany tekst wyswietlany jest niebieskim kolorem. Arkusza zakIadek "Zawarto"
pokazuje poIoenie tematu na drzewie (spis pomocy).
-35-
Ramka "Pomoc" zakadki "Wyszukaj"
)rodowisko de%iniowane przez uytkownika
Programy GEO5 sq standardowymi aplikacjami dla systemw operacyjnych Windows.
Zarzqdzanie srodowiskiem aplikacji (okno aplikacji, okna dialogowe, menu
sterowania, tabele, ramki, paski narzdzi, kopiowanie do schowka) ma zastosowanie do
standardowych wIasciwosci srodowiska Windows. Programy te pracujq w systemach
operacyjnych WIN 98, WIN 2000, WIN NT oraz WIN XP.
Wymagana jest minimalna konfiguracja sprztu i oprogramowania odpowiadajqca klasie
komputera PC z procesorem Pentium III i 128 MB pamici operacyjnej, oraz minimalnej
rozdzielczosci karty graficznej i monitora wynoszqcej 1024x768 pikseli z 256 bitowym
zakresem koloru. Zalecana konfiguracja odpowiada klasie komputerw PC z procesorem
Pentium 4 i 512 MB pamici operacyjnej.
$kno ap#ikacji
Program uruchamiany jest w standardowym oknie dialogowym zawierajqcym wszystkie
narzdzia do zarzqdzania typowe dla srodowiska Windows (minimalizowanie,
maksymalizowanie i zamykanie okna aplikacji.). NagIwek okna wyswietla informacje o
aktualnie wykonywanym zadaniu (nazwa pliku i jego poIoenie) - patrz rysunek:
-36-
Narzdzia do zarzqdzania oknem aplikacji
Pulpit tworzy okno aplikacji, ktre zawiera menu sterowania, poziome paski narzdzi,
przestrzen dla wizualizacji graficznej wykonywanego zadania oraz pionowe paski narzdzi do
wyboru indywidualnych trybw wprowadzania danych w celu okreslenia zadania. Dolna czsc
pulpitu wyswietla ramki, ktre pozwalajq uytkownikowi wprowadzac rozmaite parametry
wejsciowe zadania. PoIoenie poszczeglnych elementw na pulpicie zostaIo przedstawione na
poniszym rysunku:
Narzdzia do zarzqdzania oknem aplikacji
*(rne menu
Wyboru pozycji z menu dokonuje si poprzez kliknicie #ewym przyciskiem myszy, lub
alternatywnie, za pomocq klawiatury, naciskajqc +', - podkre#on. #iter/ w wybranej
pozycji menu.
W srodowisku WINDOWS istnieje moliwosc zastqpienia niektrych opcji w menu przyciskami
na poszczeglnych paskach narzdzi lub poleceniami skrtu wprowadzanymi z klawiatury (pod
warunkiem, e sq wyswietlane obok polecenia w menu - np., Zapisz p#ik 0 1,2'-S).
Niektre z opcji w programie mogq byc ustawiane przy pomocy menu- np., "Opcje" programu.
-37-
Grne menu programu
Poziome paski narz/dzi
Program zawiera nastpujqce paski narzdzi:
- Pasek narzdzi "Pliki"
- Pasek narzdzi "Skala i przesunicie"
- Pasek narzdzi "Ustawienia wykresu"
- Pasek narzdzi "Faza budowy"
- Pasek narzdzi "3D wizualizacja"
- Pasek narzdzi "Wybr"
Pasek narz/dzi 3P#iki3
Ten pasek narzdzi zawiera nastpujqce przyciski:
Pasek narzdzi "Pliki"
Poszczeglne przyciski funkcjonujq w nastpujqcy sposb:
-38-

4owy p#ik - otwiera nowy plik - jeeli w tym samym oknie
istnieje otwarte zadanie, wwczas program
zasugeruje uytkownikowi zapisanie niezapisanych
danych

$tw(rz p#ik - otwiera istniejqcy plik - jeeli w tym samym oknie
istnieje otwarte zadanie, wwczas program
zasugeruje uytkownikowi zapisanie niezapisanych
danych

Zapisz dane do p#iku - zapisuje dane aktualnie otwartego zadania - jeeli
do zadania nie jest przypisana adna nazwa,
wwczas program otwiera okno dialogowe "Zapisz
jako"

1o%nij - cofa ostatni wykonany krok (funkcja ta dostpna jest
jedynie w programach ze srodowiskiem 2D i musi
byc dopuszczona w oknie dialogowym "Opcje")

Pon(w - przywraca jeden cofnity krok (funkcja ta dostpna
jest jedynie w programach ze srodowiskiem 2D i
musi byc dopuszczona w oknie dialogowym "Opcje")

Drukuj i eksportuj
dokument
- otwiera okno dialogowe do tworzenia, edycji i
wydruku dokumentw

Drukuj i eksportuj obraz - otwiera okno dialogowe do tworzenia, edycji i
wydruku aktualnego rysunku wyswietlanego na
pulpicie

5opiuj - kopiuje obraz aktualnie wyswietlany na pulpicie lub
wprowadzony profil gruntu do schowka

!k#ej - wkleja profil gruntu przechowywany w schowku
(opcja ta pozwala uytkownikowi kopiowac profil
gruntu utworzony do rnych programw GEO - np.,
z programu "Parcie" do programu ")ciana
oporowa"
Pasek narz/dzi 3Ska#a i przesuni/cie3
Przyciski na tym pasku narzdzi sIuq do zarzqdzania wykresami wyswietlanymi na pulpicie
(powikszenie/pomniejszenie, przesunicie.). Nastpny rysunek przedstawia poIoenie
poszczeglnych przyciskw:
Pasek narzdzi "Skala i przesunicie"
Poszczeglne przyciski funkcjonujq w nastpujqcy sposb:

Powi/ksz - zwiksza skal widoku pulpitu jednoczesnie utrzymujqc
niezmienione poIoenie punktu pod krzyem osi -
dziaIanie to powtarzane jest za pomocq lewego przycisku
myszy, natomiast prawy przycisk myszy powoduje
opuszczenie trybu zmiany skali

Zmniejsz - zmniejsza skal widoku pulpitu jednoczesnie utrzymujqc
niezmienione poIoenie punktu pod krzyem osi -
-39-
dziaIanie to powtarzane jest za pomocq lewego przycisku
myszy, natomiast prawy przycisk myszy powoduje
opuszczenie trybu zmiany skali

Pokazuje zaznaczony
region
- pokazuje i powiksza zaznaczony region - region zaznacza
si lewym przyciskiem myszy

Przesu6 wywiet#any
region
- przesuwa aktualny widok w dowolnym kierunku - w tym
celu naley przesuwac mysz w poqdanym kierunku,
jednoczesnie przytrzymujqc nacisnity lewy przycisk
myszy

Powi/ksz - powiksza wyswietlany region jednoczesnie
wysrodkowujqc go

Zmniejsz - zmniejsza wyswietlany region jednoczesnie
wysrodkowujqc go

Zmie6 ska#/ - zmienia widok, aby wszystkie obiekty byIy widoczne

Uyj poprzedniej ska#i - zmienia skal widoku - przywraca skal widoku do
ostatniego wykonanego dziaIania na skali
Pasek narz/dzi 3Ustawienia wydruku3
Ten przycisk na pasku narzdzi sIuy do konfiguracji ustawien stylu wizualizacji na pulpicie
(kolory, grubosc i styl linii, tIo ..).
Pasek narzdzi "Ustawienia wydruku"

Ustawienia
wydruku
- przycisk ten otwiera okno dialogowe "Ustawienia stylu wizualizacji",
ktre umoliwia wprowadzenie wszystkich parametrw obrazu
wyswietlanego na pulpicie
Pasek narz/dzi 3Faza 7udowy3
Przyciski tego paska narzdzi sIuq do pracy z fazami budowy. Rysunek przedstawia poIoenie
poszczeglnych przyciskw:
Tool bar "Stage of construction"

Dodaje %az/ 7udowy - dodaje nowq faz budowy na koncu listy

Usuwa %az/ 7udowy - usuwa ostatniq faz budowy z listy

Faza 7udowy 189 ::: - przeIqcza pomidzy poszczeglnymi fazami budowy
- wyboru dokonuje si za pomocq lewego przycisku
myszy
We wszystkich programach GEO5, ten pasek narzdzi umoliwia definiowanie faz budowy. Fazy
budowy sIuq do modelowania stopniowego tworzenia budowy (niez7/dne d#a
program(w )ciana 0 ana#iza8 $siadanie8 ;<S). Funkcj t mona rwnie uyc do badan
-40-
parametrycznych, a w kadej fazie budowy funkcja ta zakIada inne przyporzqdkowanie gruntu
lub inne wspIczynniki projektu. Korzystniej jest modelowac skutki obciqen sejsmicznych na
konstrukcji w odrbnej fazie budowy, bowiem mona wwczas zaIoyc rne wspIczynniki
bezpieczenstwa bqdz rne wspIczynniki projektu.
Dla poszczeglnych typw wprowadzanych danych (przyporzqdkowanie gruntu, kotwy,
podpory.) zawsze istnieje powiqzanie w fazach budowy (Dziedzicznosc).
Pasek narz/dzi 3=D wizua#izacja3
W pasku narzdzi dostpne sq nastpujqce przyciski:
Pasek narzdzi "3D wizualizacja"
Poszczeglne przyciski majq nastpujqce funkcje:

5ierunek podwiet#enia - Otwiera okno dialogowe pozwalajqce na ustawienie
kierunku podswietlenia modelu

!idok w aksonometrii - Pokae widok w aksonometrii

!idok w perspektywie - Pokae widok w perspektywie

!idok =D - Pokae predefiniowany widok rysunku 3D

!idok w kierunku osi X - Pokae widok w kierunku zgodnym z osiq X

!idok w kierunku
przeciwnym do osi X
- Pokae widok w kierunku przeciwnym do osi X

!idok w kierunku osi Y - Pokae widok w kierunku zgodnym z osiq Y

!idok w kierunku
przeciwnym do osi Y
- Pokae widok w kierunku przeciwnym do osi Y

!idok w kierunku osi Z - Pokae widok w kierunku zgodnym z osiq Z

!idok w kierunku
przeciwnym do osi Z
- Pokae widok w kierunku przeciwnym do osi Z

Przesu6 wy7rany %ragment
rysunku
- Przesuwa wyswietlony fragment rysunku we
wskazanym kierunku - w celu przesunicia rysunku
naley przesunqc myszkq rwnoczesnie przyciskajqc
lewy przycisk myszki

$7r( widok - Obraca wyswietlony model we wskazanym kierunku
- w celu obrotu modelu naley przesunqc myszkq
rwnoczesnie przyciskajqc lewy przycisk myszki

+utomatyczny o7r(t mode#u - Uruchomi automatycznq rotacj modelu zgodnie z
ostatniq zapamitanq rotacjq (naley uyc przycisku
"$7r( widok")
-41-
Pasek narz/dzi 3!y7(r3
Przyciski paska narzdzi "!y7(r" pozwalajq na ustawienie sposobu, w jaki poszczeglne
obiekty bdq wybierane na pulpicie w trakcie modyfikacji rysunku. Rysunek przedstawia
lokalizacj tych przyciskw:
Pasek narzdzi "Wybr"

!y7(r
pojedynczy
- w tym trybie kade kliknicie myszkq dodaje jeden obiekt do
wybranego zestawu (punkt, odcinek)

!y7(r poprzez
przeci/cie
- w tym trybie kade kliknicie myszkq dodaje do wybranego
zestawu wszystkie obiekty przecite przez nakreslonq lini (punkty,
odcinki)

!y7(r poprzez
okno
prostok.tne
zestawu wszystkie obiekty zawarte w zaznaczonym prostokqcie
(punkty, odcinki)

!y7(r poprzez
okno
r(wno#eg>o7oczn
e
zestawu wszystkie obiekty zawarte w zaznaczonym rwnolegIoboku
(punkty, odcinki)

Dodaj do wy7oru - dodaje dodatkowe obiekty do caIkowitej listy wybranych obiektw
zgodnie z zaIoonym sposobem wyboru

Usu6 z
wy7ranego
zestawu
- usuwa obiekty z caIkowitej listy wybranych obiektw zgodnie z
zaIoonym sposobem wyboru

$dwr( wy7(r - odwraca wybr wszystkich obiektw zgodnie z zaIoonym
sposobem wyboru
Pionowe paski narz/dzi
Pionowe paski narzdzi sIuq do wybierania poqdanego trybu (reimu) wprowadzanych
danych (projekt, geometria, profil..), Iqcznie z typem analizy i sprawdzeniem. Wybr trybu z
tego paska wyswietlany jest w dolnej czsci pulpitu w ramce odpowiadajqcej wprowadzanym
danym.
-42-
Pasek narzdzi do przeqczania pomidzy trybami wprowadzania danych
Pionowy pasek narzdzi sIuy do zarzqdzania rysunkami.
Przycisk "Dodaj rysunek" otwiera okno dialogowe "Nowy rysunek". Nastpna linia a pasku
podaje liczb zapisanych rysunkw w danym trybie wprowadzania danych. Linia "?.cznie"
pokazuje caIkowita liczb zapisanych rysunkw. Przycisk "'ista rysunk(w" otwiera list
rysunkw.
Pasek narzdzi do sterowania widokiem edytora
Ustawianie sty#u wizua#izacji
Okno dialogowe "Ustawienia sty#u wizua#izacji" sIuy do konfiguracji stylu wykresu (typ i
kolor linii) dla wizualizacji na pulpicie lub do wydruku. Okno zawiera grup zakIadek, ktre
odpowiadajq poszczeglnym trybom wprowadzania danych. Arkusze zakIadek sIuq do
ustawienia stylu rysowania obiektw, ktre sq okreslone w zwiqzanym trybie wprowadzania
danych.
ZakIadka "*#o7a#ny" definiuje ustawienia wsplne dla wszystkich trybw wprowadzania
danych (kolor tIa, kolor elementw do usuwania lub modyfikacji i styl rysowania nieaktywnych
elementw).
Program zawiera dwa standardowe ustawienia styli i kolorw, mianowicie dla czarnego i biaIego
tIa. Ustawienie to moe byc modyfikowane na liscie wyboru znajdujqcej si na pasku narzdzi.
Istnieje moliwosc zdefiniowania ustawienia uytkownika, tzn. uytkownik moe okreslic swj
wIasny styl rysowania i zapisac ten styl za pomocq przycisku na pasku narzdzi do "Menadera
stylw".
-43-
Okno dialogowe "Ustawienia stylu wizualizacji" ustawienia globalne
Nastpujqcy rysunek przedstawia przykIad zakIadek do ustawienia wykresu w trybie "!oda".
Poszczeglne kolumny w tabeli zawierajq (od lewej):
Pozycja - lista pozycji rysowanych w danym trybie wprowadzania danych (tutaj, np.,
zwierciadIa wody, wymiary, gradient, parcie wody ..)
+ktywny - pokazuje / ukrywa danq pozycj w aktywnym try7ie "!oda". W
przypadku, gdy nie mona wyIqczyc tej opcji, (pole posiada szare tIo - w
tym przypadku "Zwierciad>a" i "Parcie wody"), wwczas wizualizacja na
pulpicie jest obowiqzkowa!
4ieaktywny - pokazuje / ukrywa danq pozycj w innyc@ try7ac@ wprowadzania
danyc@. Kolor wizualizacji zaleny jest od przyjtego ustawienia na zakIadce
"*#o7a#ny"
!idok - okresla kolor pozycji wyswietlanej na pulpicie
2ysunki - okresla kolor pozycji wyswietlany na "Liscie rysunkw" lub na wydruku
("Druk i eksport rysunku", "Druk i eksport dokumentu")
2odzaj #inii - okresla styl linii
*ru7o - okresla grubosc linii
Okno dialogowe "Ustawienia stylu wizualizacji" ustawienie dla trybu wprowadzania "Woda"
-44-
;enader sty#(w
Czerwony przycisk na pasku narzdzi okna dialogowego "Ustawienia sty#u wizua#izacji"
otwiera okno dialogowe "4owy sty#". W oknie tym mona ustawic nazw stylu oraz jego opis.
Przycisk "$5" zapisuje wybrany styl.
Zapisywanie stylu wizualizacji w profilu uzytkownika
W ten sposb mona zdefiniowac dowolnq liczb stylw wizualizacji jako odrbne profile
uytkownika. Dostp do listy takich profili uzyskuje si z listy wyboru ju zawartej w pre-
definiowanych profilach (czarne i biaIe tIo) bqdz w menaderze widoku (otwieranym poprzez
nacisnicie przycisku na pasku narzdzi), ktry umoliwia edytowanie profilu. Przyciski "*(ra"
i "D(>" sIuq do przesuwania listy profili zdefiniowanych przez uytkownika.
Okno dialogowe "Menadzer stylw"
2amki
Ramkq jest stale otwartym oknem w dolnej czsci okna aplikacji. Ramki zmieniajq si w
zalenosci od trybu wprowadzania danych danego zadania wybranego na pionowym pasku
narzdzi. Ramka moe zawierac nastpujqce pozycje: tabela, lista wyboru, pola do
wprowadzania danych (h1, h2..) oraz przyciski polecen.
Klawisz funkcyjny ",a7" razem ze strzaIkq kursora do przemieszczania si po wybranym
elemencie (np., liscie wyboru), a w przypadku przyciskw polecen, odpowiednia podkreslona
litera ("Dodaj" - "D") stosowane sq do wyboru danych na klawiaturze.
-45-
Elementy sterowania ramkq
Ramk mona zminimalizowac za pomocq przycisku w lewym grnym rogu. W takim
przypadku, powstaIa wolna przestrzen zajmowana jest przez rysunek. W niektrych
przypadkach, wykorzystanie przestrzeni ramki przez rysunek jest bardziej korzystne. Jest to
moliwe ze wzgldu na to, e program wykorzystuje system aktywnych wymiarw i aktywnych
obiektw, tak e ramka nie musi byc stale wyswietlana.
Przywrcenie ramki do jej pierwotnej przestrzeni odbywa si poprzez nacisnicie przycisku
w lewym, grnym rogu pulpitu pokazujqcego nazw ramki. Jeeli ramka jest zminimalizowana
np. w trybie "*runty", wwczas ramka pozostaje ukryta nawet po przeIqczeniu do innych
trybw wprowadzania danych.
-46-
Elementy sterowania ramkq
,a7e#e
Tabela jest listq wprowadzonych danych (na przykIad, lista dodatkowych obciqen, gruntw,
profili .). NagIwek tabeli zawiera list pozycji (dodatkowe obciqenie, nazwa, szerokosc,
rozmiar.) oraz elementy sterowania do zarzqdzania wierszami tabeli w lewym, grnym rogu:
"-" - zaznacza wszystkie wiersze ta7e#i
"A" - anu#uje zaznaczenie
"B" - odwraca zaznaczenie
Przyjte zaznaczenia mona rwnie zmienic poprzez nacisnicie numeru poqdanego wiersza.
Przyciski z numerami sq "naciskane".
Przycisk "Dodaj" otwiera pole dialogowe do wprowadzania danych do tabeli. Jeeli lista danych
jest pusta, wwczas wszystkie pola wprowadzania danych w oknie dialogowym sq puste. Jeeli
tabela zawiera niektre wprowadzone elementy, wwczas pola danych wypeInione sq
wartosciami pobranymi z aktualnego wiersza tabeli ("strza>ka" znajduje si obok numeru
wiersza). Elementy (wiersze) wprowadza si do tabeli poprzez nacisnicie przycisku "Dodaj" w
oknie dialogowym. Nowe dane umieszczane sq na koncu tabeli.
Poszczeglne wiersze edytuje si za pomocq przycisku "<dytuj". Edytowane bdq jedynie
wiersze oznaczone strza>k. (patrz rysunek) bez wzgldu na inne zaznaczone wiersze w tabeli.
Niektre okna dialogowe umoliwiajq edytowanie zaznaczonych pozycji za pomocq przycisku
"<dytuj zaznaczone". Istnieje zatem moliwosc jednoczesnej edycji wikszej liczby wartosci.
Zawsze edytowane sq zaznaczone wiersze.
Przycisk "Usu6" usuwa wszystkie zaznaczone ("nacini/te") wiersze. Istnieje moliwosc
usunicie wicej ni jednego wiersza. Jeeli adna pozycja nie jest zaznaczona, wwczas
program usuwa aktualny wiersz (oznaczony "strza>k.").
Jeeli posrd zaznaczonych wierszy znajduje si wiersz, ktry nie moe byc usunity, (np.
punkt poczqtkowy konstrukcji), wwczas program zatrzymuje proces usuwania!
Przykadowa tabela
Stan zaznaczenia poszczeglnych wierszy tabeli odpowiada stanowi wizualizacji obiektw na
pulpicie. Obiekt na pulpicie odpowiadajqcy aktualnemu wierszowi w tabeli ("strza>ka" znajduje
si obok numeru wiersza) jest dodatkowo pogru7iony. Jeeli wiersz jest zaznaczony
("nacini/ty"), wwczas odpowiadajqcy obiekt wyswietlany jest kolorem zie#onym.
Nacisnicie przycisku "Usu6" powoduje zmian koloru wszystkich obiektw zaznaczonych do
usunicia na czerwony.
-47-
Wizualizacja zaznaczonych obiektw
Oznaczanie obiektw tymi kolorami jest ustawione. Jednake, istnieje moliwosc zmiany tego
ustawienia w oknie "Ustawienia stylu wizualizacji" na zakIadce "*#o7a#ny".
Ustawienie koloru zaznaczania obiektw
$kna dia#ogowe
Okno dialogowe jest jednym z elementw, ktre umoliwiajq wprowadzanie danych do
programu. We wszystkich programach GEO, okno dialogowe odpowiada zwykIemu zarzqdzaniu
oknami w srodowisku WINDOWS. Lewy przycisk myszy uywany jest do wyboru obiektw w
oknie lub alternatywnie klawisz ",a7" w przypadku uywania klawiatury. StrzaIki kursora,
klawisz "<4,<2" lub podkreslone litery w przypadku przyciskw polecen ("+nu#uj" - "+", "$5"
- "$") stosuje si przemieszczania si w obiekcie.
Okno dialogowe moe zawierac nastpujqce pozycje: tabela, lista wyboru, pola wprowadzania
-48-
danych (numer, tekst) oraz przyciski polecen. Przycisk polecenia "$5" zatwierdza zaznaczenie,
natomiast przycisk "+nu#uj" opuszcza tryb wprowadzania.
Pod warunkiem, e okno zawiera pewien nietypowy element sterowania (lub gdy element ten
posiada nietypowy efekt), wwczas jego funkcja jest opisana w odpowiednim trybie
wprowadzania danych.
Dla przykIadu rozwamy nastpujqcy rysunek przedstawiajqcy okno dialogowe "<dytuj
dodatkowe o7ci.enie", ktre zawiera przyciski "$5- " i "$5- ". Przyciski te pozwalajq
uytkownikowi przemieszczac si na liscie wprowadzonych dodatkowych obciqen i
jednoczesnie potwierdzac zmiany dokonane w tym oknie. Nacisnicie tego przycisku powoduje
to samo dziaIanie, co zamkniecie okna przyciskiem "$5" oraz jego ponowne otwarcie dla
nastpnego elementu na liscie.
Przykadowe okno dialogowe
+ktywne wymiary i o7iekty
System aktywnych wymiarw i obiektw pozwala na szybsze edytowanie wprowadzanych
danych.
- +ktywnym wymiarem jest wymiar, ktry moe byc edytowany bezposrednio na pulpicie.
Wartosc aktywnego wymiaru jest oznaczona ramkq (kreskowana linia). Ustawienie kursora
myszy nad ramkq powoduje zmian jej maski na "r/k/". Kliknicie tej wartosci zmienia
widok ramki (rysowana nieprzerywanq liniq), kursor zaczyna migac, a wymiar moe byc
zmieniony. Przycisk "<nter" zamyka tryb edycji. Zmiana jest natychmiast wyswietlana na
pulpicie.
-49-
- +ktywny o7iekt funkcjonuje w podobny sposb. Zmiana maski kursora na "r/ka" i
kliknicie obiektu (dwukrotne) wIqcza tryb edycji. Jednak w takim przypadku, wartosci nie
sq edytowane bezposrednio na pulpicie, lecz w oknie dialogowym pierwotnie uywanym do
utworzenia tego obiektu. Rysunek przedstawia przykIad aktywnego obiektu (obciqenie
trapezowe). Kliknicie na pulpicie otwiera okno dialogowe "<dycja o7ci.enia".
Przykad stosowania aktywnych wymiarw i aktywnych obiektw
Cednostki 0 metryczne " angie#skie
Program pozwala wybrac metryczne lub angielskie jednostki miary. Wymagane jednostki miary
wybiera si z listy rozwijanej. Po dokonaniu zmiany systemu jednostek wyswietlony zostaje
komunikat potwierdzenia wyboru.
Zmiana systemu jednostek w programie powoduje automatyczne dostosowanie materia>(w
Ae#7etu (7etonu i sta#i oraz norm do konstrukcji 7etonowyc@ i sta#owyc@. Wybr
jednostek angielskich umoliwia zastosowanie normy ACI do projektowania elbetu. Po zmianie
jednostek projektu niezbdne jest dokonanie wyboru materiaIw w ramce ";ateria>".
Okno dialogowe do potwierdzenia zmiany jednostek
-50-
5opiowanie do sc@owka
Program umoliwia wykorzystanie schowka Windows na dwa rne sposoby:
- Istnieje moliwosc skopiowania aktualnego widoku pulpitu. Nastpnie, obraz ten mona
wstawic do dowolnego edytora (MS Word, Drawing, Adobe Photoshop, itp.). Poszczeglne
parametry ustawia si w oknie dialogowym "Opcje" na zakIadce "Kopiuj do schowka".
- Istnieje moliwosc skopiowania danych wejsciowych programu (parametry gruntu, profile,
dodatkowe obciqenia, wpIyw wody, teren, itp.). Skopiowane dane mona nastpnie wkleic
do programu GEO5.
Kopiowanie do schowka dostpne jest z menu sterowania (pozycje "<dycja", "5opiuj
rysunek") lub za pomocq przycisku"Pliki" na pasku narzdzi.
*eoSc@owek
GeoSchowek jest specjalistycznym schowkiem stosowanym w programach GEO5. Umoliwia
kopiowanie i wstawianie danych pomidzy trybami i fazami w obrbie jednego programu lub
pomidzy programami.
Podstawowe cechy GeoSchowka to:
- GeoSchowek moe jednoczesnie zawierac rne dane, np. wstawianie gruntw po
warstwach nie usuwa danych dotyczqcych warstw
- dane sq zapisywane po opuszczeniu programu i restarcie komputera dopki nie zostanq
zastqpione innymi danymi z tej samej kategorii
- Kady uytkownik komputera posiada swj GeoSchowek
- podczas wstawiania danych z GeoSchowka pojawia si podglqd zmian i uytkownik moe
w kadej chwili dokonac zmian parametrw wstawianych danych
Kontrolki GeoSchowka sq zawsze umieszczone w odpowiednich ramkach. Wyglqd ramki
pokazano na rysunku poniej:
GeoSchowek
GeoSchowek zostaI zaimplementowany do nastpujqcych danych:
- warstwy 2D, w tym rwnie kopiowanie wyznaczonego ZWG i topologii poszczeglnych faz
budowy w programie MES.
-51-
5opiowanie i wk#ejanie warstw 9D
GeoSchowek pozwala kopiowac i wstawiac warstwy 2D pomidzy nastpujqcymi trybami:
- Warstwy
- Nasyp i Wykop
- Woda
- PodIoe Niescisliwe
Pozwala on take kopiowac dane z programu MES:
- w trybie "$7#iczenia" umoliwia skopiowanie wyznaczonego ZWG, szczeglnie po
przeprowadzeniu obliczen przepIywu wody
- w trybie "+ktywacja" pozwala skopiowac peIny profil 2D (warstwy) z uwzgldnieniem
obszarw aktywnych i nieaktywnych.
Moliwe jest kopiowanie nastpujqcych elementw:
- bieqcq warstw
- wybrane warstwy
- teren z bieqcej fazy budowy
Wstawianie danych z GeoSchowka jest jednakowe jak ich definiowanie krok po kroku.
Wstawiane parametry wstawiane mogq byc okreslone w nastpujqcym oknie:
Wklejanie z GeoSchowka
W powyszym oknie mona okreslic, ktre warstwy bdq wstawiane (kolumna "!staw"),
ustalic kolejnosc wstawiania (zmiana poprzez kliknicie myszkq na kursory lub klawisze
Ctrl+Shift+strzaIka w gr lub w dI) oraz umiescic je w poqdanej lokalizacji. W tym samym
trybie istnieje moliwosc wstawienia pojedynczej warstwy, wwczas kolumna "!staw" dziaIa
jak przycisk aktywujqcy a kolumna "5o#ejno" jest ukryta.
Program zawsze prezentuje podglqd zmian dokonanych przy wstawianiu warstw, a wynik
wstawiania opisany jest w kolumnie "4otatka". Dane zostajq zmienione po nacisniciu
przycisku "!staw".
Istnieje ponadto moliwosc wielokrotnego wstawiania tej samej warstwy ze zmienionq
lokalizacjq w celu uzyskania ukosnie uwarstwionego podIoa.
$pcje
Okno dialogowe "$pcje" sIuy do ustawiania niektrych specjalnych funkcji programu
(kopiowanie do schowka, widok wydruku, siatka i krok, itp.).
To okno dialogowe otwiera si z grnego menu (pozycje "Ustawienia", "$pcje").
-52-
Okno zawiera indywidualne arkusze zakIadek (liczba i zawartosc moe si rnic w
poszczeglnych programach), ktre umoliwiajq konfiguracj ustawien.
Okno dialogowe "Opcje"
$pcje 0 kopiuj do sc@owka
ZakIadka "5opiuj do sc@owka" umoliwia konfiguracj parametrw sterujqcych:
2ozmiar
rysunku
- ustawienie to definiuje rozmiar rysunku. Istnieje moliwosc rcznego
przypisania szerokosci lub wysokosci. Drugi rozmiar jest zawsze
ustawiany automatycznie
Format rysunku - ustawienie to definiuje format rysunku (*.EMF, *.WMF, *.BMP), jego
rozdzielczosc i kolor. Zalecane ustawienie zostaIo przedstawione na
rysunku (format: *.EMF, rozdzielczosc: 600 dpi, kolor)
$pcje - ustawienie to definiuje ramk rysunku i nagIwek. Jeeli obie opcje sq
zaznaczone, rysunek wwczas posiada obramowanie i nagIwek
Przycisk "Domy#ny" w oknie przywraca wartosci domyslne parametrw.
-53-
Okno dialogowe "Opcje" zakadka "Kopiuj do schowka"
$pcje 0 druk rysunku
To okno dialogowe otwiera si z grnego menu (pozycje "Ustawienia", "$pcje"). ZakIadka
"Druk rysunku" pozwala na ustawienie parametrw rysunku do wydruku lub eksportu w oknie
dialogowym "Wydruk i eksport rysunku".
$pcje - ustawienie to definiuje obramowanie i nagIwek rysunku - jeeli obie
opcje sq zaznaczone, wwczas rysunek zawiera obramowanie i
nagIwek
Przycisk "Domy#ny" w oknie przywraca wartosci domyslne parametrw.
-54-
Okno dialogowe "Opcje" zakadka "Druk rysunku"
$pcje 0 wprowadzanie danyc@
Okno dialogowe "Opcje", zakIadka "!prowadzanie danyc@" umoliwia ustawienie
parametrw "Siatki" oraz parametrw funkcji "1o%nij" i "Pon(w".
ZakIadka ta wykorzystywana jest ty#ko w programac@ 9D (Statecznosc zbocza, Osiadanie,
Belka, itp.).
Siatka - ustawia poczqtek siatki oraz krok w kierunkach X i Z
Poka siatk/ - pokazuje / ukrywa siatk na pulpicie
Dowi. do siatki - wIqcza / wyIqcza opcj dowiqzywania do siatki za pomocq myszy
(podczas przesuwania myszy, kursor przeskakuje ponad
zdefiniowanq siatkq - punkt poza siatkq mona okreslic naciskajqc
klawisz "1,2'")
Podzia>ka pozioma - pokazuje / ukrywa poziomq podziaIk ze skalq odlegIosci na
pulpicie
Podzia>ka pionowa - pokazuje / ukrywa pionowq podziaIk ze skalq odlegIosci na
pulpicie
Funkcja 31o%nij i
Pon(w3
- wIqcza / wyIqcza moliwosc uywania tych funkcji w programie
(przyciski te sq "zamg#one" na poziomym pasku narzdzi)
-55-
Okno dialogowe "Opcje" zakadka "Wprowadzanie danych"
!sp(#ne wprowadzanie danyc@
RozdziaI ten zawiera wyjasnienia zagadnien, ktre stanowiq informacje uzupeIniajqce do
rozdziaIu ",ry7y wprowadzania danyc@ i ana#izy" lub sq wsplne dla kilku programw GEO.
!prowadzanie i edycja grunt(w
Okno dialogowe "Dodaj nowy grunt" sIuy do wprowadzania nazwy oraz parametrw gruntu,
ktre naley uzyskac z pomiarw laboratoryjnych lub badan geologicznych.
Naley wypeInic wszystkie pola danych w tym oknie. Jedynym wyjqtkiem jest
wartosc D
sat
(ciar gruntu nawodnionego) w czsci okna "!yp(r". Jeeli pole to pozostanie
puste, wwczas program automatycznie doda wartosc D (ciar objtosciowy).
Nacisnicie przycisku podpowiedzi " " dostarczy informacji o teorii analiz powiqzanych z
poszczeglnymi wprowadzanymi wartosciami.
Kolor i kategori szrafury gruntu wybiera si z list rozwijanych z prawej strony okna
dialogowego.
W przypadku, gdy dane badan geologicznych lub testw laboratoryjnych sq niedostpne,
wwczas grunt mona okreslic za pomocq bazy danych gruntw zawierajqcej przyblione
wartosci podstawowych parametrw. Przycisk "5#asy%ikuj" otwiera okno
dialogowe "Klasyfikacja gruntu" z wartosciami zaproponowanymi do wprowadzenia w tym
oknie. Przycisk "Usu6" pozwala usunqc informacje o gruntach sklasyfikowanych w katalogu.
Parametry gruntu, ktre nie wystpujq w katalogu ("Kqt tarcia konstrukcja-grunt" na rysunku)
naley w kadym przypadku wprowadzic rcznie.
-56-
Okreslony grunt jest wprowadzany do listy gruntw poprzez nacisnicie przycisku "Dodaj".
Okno dialogowe "Dodawanie nowych gruntw"
5#asy%ikacja grunt(w
Przyblione wartosci gruntw mona uzyskac z katalogu gruntw zgodnie ze standardem CSN
73 1001 "Grunt fundamentowy pomidzy stopami fundamentowymi". Rozwijana lista sIuy do
wyboru poqdanego gruntu i okreslenia jego konsystencji lub spjnosci, odpowiednio.
Parametry gruntu uzyskuje si z katalogu wyswietlanego w oknie.
-57-
Okno dialogowe "Klasyfikacja gruntw"
Nacisnicie przycisku "$5" pokazuje w oknie "Dodawanie nowego gruntu" zalecane
wartosci obok odpowiednich pl wprowadzania danych (patrz Rys.). Nacisnicie przycisku
"$5-Przypisz" przypisuje do poszczeglnych pl srednie wartosci parametrw gruntu.
Przycisk "+nu#uj" zamyka okno bez zapisywania danych.
Przycisk "2/cznie" otwiera okno dialogowe "Rczna klasyfikacja gruntw", ktre umoliwia
klasyfikacj gruntu, jeeli jego parametry sq znane, np. z pomiarw
laboratoryjnych (uziarnienie, wilgotnosc, spjnosc..).
-58-
Klasyfikacja gruntw zalecane zakresy wartoci
Sym7o#e grunt(w i ska>
Do gruntw wprowadzanych rcznie lub z katalogu gruntw mona z listy rozwijanej wybrac
kategori szrafury (szrafury programw GEO5, peIny kolor, szrafury gINT lub szrafury wedIug
normy chinskiej YS 5204
1
) oraz kolor. Szrafury i kolor sq wyswietlane w definiowanym profilu.
Kolor wybrany z rozwijanej listy "5o#or" jest kolorem uywanym do kreslenia gruntw (skaI)
na pulpicie (rocks) oraz na rysunkach, ktre sq zapisywane na "Liscie rysunkw" lub
drukowane za pomocq funkcji "Druk i eksport rysunkw" (w celu wizualizacji tych samych
(peInych) kolorw na rysunkach naley wybrac opcj "pe>ny ko#or" w "Ustawieniach stylu
wizualizacji").
Kolor szrafury, aby byI wystarczajqco widoczny, powinien byc wybrany z uwzgldnieniem tIa
pulpitu lub koloru papieru.
Okno dialogowe "Dodaj nowy grunt" - wybr koloru i kategorii szrafury
-59-
Szrafury gruntw - GEO5
Szrafury gruntw - gINT
Szrafury gruntw - YS 5204 - 2000
-60-
Literatura:
1
- YS 5204-2000 - Specification for mapping symbol of geotechnical investigation report
2/czna k#asy%ikacja grunt(w
To okno dialogowe umoliwia okreslanie parametrw gruntu, ktre sq nastpnie dodawane do
katalogu gruntw. Przycisk "$5" przeIqcza z powrotem do okna dialogowego "5#asy%ikacja
gruntu" z ustawieniami i sklasyfikowanymi gruntami.
Okno dialogowe "Rczna klasyfikacja gruntw"
!arstwy w rodowisku 9D
Lewa czsc pulpitu zawiera tabel z listq warstw. Warstwy sq porzqdkowane w tabeli od gry
do doIu. Dla aktualnie wybranej warstwy, program wyswietla kolejnq tabel z listq
poszczeglnych punktw warstwy w srodkowej czsci pulpitu.
Pasek narzdzi w grnej czsci pulpitu zawiera przyciski do zarzqdzania warstwami:
Pasek narzdzi "Warstwy"
;arginesy - otwiera okno dialogowe "Wymiary", ktre umoliwia ustawianie
wymiarw modelu (lewa i prawa krawdz)
Dodaj - wIqcza tryb wprowadzania nowej warstwy - poszczeglne warstwy
mona dodawac w dowolnej kolejnosci. Kada warstwa jest
automatycznie przechowywana na liscie warstw po opuszczeniu trybu
wprowadzania
<dytuj - wIqcza tryb edycji warstwy - tryb ten uruchamia si rwnie przez
-61-
kliknicie poqdanej warstwy na pulpicie
Usu6 - przycisnicie przycisku "Usu6" powoduje zaznaczenie wybranej
warstwy na czerwono oraz otwarcie okna dialogowego, potwierdzenia
operacji usuwania warstwy
!y7ierz - wybr warstwy za pomocq myszki
Istnieje moliwosc cofnicia kadej zmiany wykonanej w obrbie warstwy za pomocq
przyciskw "COFNIJ i PONW" na poziomym pasku narzdzi.
Mona take skopiowac i wstawic warstwy wykorzystujqc GeoSchowek.
Ramka "Warstwa"
Dodawanie warstwy
Przycisk "Dodaj" wIqcza tryb wprowadzania punktw dla nowej warstwy. PozostaIe przyciski na
tym samym pasku narzdzi do wprowadzania i edycji warstwy stajq si aktywne. Przycisk "$5"
(jasnozielony) zamyka tryb wprowadzania i zapisuje wprowadzone punkty. Przycisk "+nu#uj"
(jasnoczerwony) zamyka tryb wprowadzania bez zapisywania zmian.
Dostpne sq dwie opcje do okreslenia wspIrzdnych poszczeglnych punktw warstwy:
Uywaj.c ta7e#i: punkty warstwy wprowadzane sq na tabeli "4owe punkty warstwy".
Przycisk "Dodaj" otwiera okno dialogowe "4owy punkt", ktre umoliwia okreslenie
wspIrzdnych nowego punktu. Nastpnie, przycisk "Dodaj" wstawia punkt do tabeli. Przycisk
"+nu#uj" sIuy do zamykania trybu wprowadzania po wprowadzeniu wszystkich punktw
warstwy. Przyciski "<dytuj" i "Usu6" umoliwiajq edytowanie lub usuwanie wprowadzonych
-62-
punktw. Kada zmiana w geometrii warstwy natychmiast pojawia si na pulpicie.
Uywaj.c myszy: poszczeglne przyciski na pionowym pasku narzdzi sterujq trybem
wprowadzania. Dostpne sq nastpujqce tryby:

Dodaj punkt - punkt wstawia si poprzez kliknicie lewym przyciskiem myszy na
pulpicie - mona uyc opcji siatki podczas wstawiania punktu -
wprowadzony punkt jest automatycznie zaokrqglany do dwch
punktw dziesitnych - zatem, tryby wprowadzania za pomocq
myszy jak i klawiatury sq identyczne

Przesu6 punkt
myszk.
- kliknicie istniejqcego punktu warstwy lewym przyciskiem myszy
umoliwia wybranie tego punktu, a nastpnie przesunicie go do
nowego poIoenia

<dycja punktu w
oknie
dia#ogowym
- kliknicie istniejqcego punktu warstwy otwiera okno dialogowe,
ktre umoliwia edycj wspIrzdnych punktu

Usuwanie
punkt(w
- kliknicie istniejqcego punktu warstwy lewym przyciskiem myszy
otwiera okno dialogowe "Usu6 punkt" - po potwierdzeniu tego
dziaIania, punkt zostanie usunity
When inputting points, it is possible to utilize the template obtained from import DXF.
Program umoliwia rwnie wprowadzanie warstw pionowych - w takim przypadku program
wymaga wprowadzenie punktu na #ewo lub na prawo. Przyciski, ktre sIuq do potwierdzenia
dziaIania oznaczone sq kolorem - ten sam kolor uywany jest do wizualizacji obu opcji
wprowadzania danych na pulpicie.
Przycisk "$5" (jasnozielony) uywany jest do zapisu warstwy po wprowadzeniu jej wszystkich
punktw.
Program zawiera rwnie automatyczny mechanizm korygujqcy wprowadzonej warstwy, ktry
okresla koncowe punkty warstwy, a nastpnie dodaje t warstw do listy warstw.
Ramka "Warstwa"
-63-
<dycja warstwy
Przycisk "<dytuj" wIqcza tryb wprowadzania punktw nowej warstwy. Program otwiera take
aktualnie zaznaczonq warstw (warstwa wybrana jest w tabeli "'ista warstw" i wyswietlana
jest nieprzerywana, gruba linia na pulpicie). Warstw mona rwnie wybrac jako aktywny
o7iekt poprzez k#ikni/cie punktu, linii lub warstwy #ewym przyciskiem myszy.
Rzeczywista procedura edycji (dodawanie, przesuwanie, usuwanie punktw) jest taka sama, co
dla trybu dodawania warstwy.
Przycisk "$5" zamyka tryb edycji i zapisuje wszystkie wprowadzone zmiany. Przycisk "+nu#uj"
zamyka tryb bez uwzgldnienia wszystkich wczesniej wprowadzonych zmian.
Po wyjsciu z trybu edycji (podobnie do dodawania warstwy), program natychmiast uruchamia
mechanizm korygujqcy wprowadzonq warstw w celu sprawdzenia jej ksztaItu oraz modyfikacji
jej punktw koncowych, jeeli zachodzi taka koniecznosc.
;ec@anizm koryguj.cy wprowadzonyc@ warstw
Po zakonczeniu procesu wprowadzania lub edycji warstwy, program automatycznie modyfikuje
wprowadzonq warstw zgodnie z wymaganiami programu, tzn. koncowe punkty dotykajq
krawdzi modelu lub innych warstw. Automatyczny mechanizm korygujqcy mona dalej
wykorzystac do uproszczenia procesu wprowadzania - np. jeeli do okreslenia warstwy
uywany jest jeden punkt, wwczas program automatycznie tworzy poziomq warstw
zawierajqcq wprowadzony punkt.
Jeeli warstwa dotyka innej warstwy, wwczas mechanizm korygujqcy tworzy nowe punkty
koncowe bieqcej warstwy. Nastpnie, punkty te stajq si rwnie punktami dotykanej
warstwy. Zatem, wszystkie linie poszczeglnych warstw zaczynajq si i konczq w punkcie.
W przypadku nieprawidIowego wprowadzenia warstwy (patrz poniszy rysunek), warstwa ta
nie moe byc zapisana. W takim przypadku, naley zmodyfikowac warstw lub zatrzymac
proces wprowadzania warstwy za pomocq przycisku "+nu#uj".
Poniej podajemy przykIady funkcji mechanizmu korygujqcego warstw (prawidIowe lub
nieprawidIowe wprowadzenie):
-64-
Prawidowe i nieprawidowe ksztaty warstw
!ymiary mode#u
To okno dialogowe sIuy do okreslania wspIrzdnych modelu (wymiarw) dla danego zadania
- lewe i prawe krawdzie. Trzeci typ danych jest dodatkowy - okresla gIbokosc profilw ziemi
rysunku na pulpicie - nie ma wpIywu na wykonywane analizy.
Wymiary modelu mona zmienic w dowolnym momencie - podczas zmiany wymiarw,
wszystkie wprowadzone warstwy sq automatycznie wydIuane, natomiast przy zmniejszaniu
wymiarw, wszystkie punkty poza nowymi wymiarami modelu sq automatycznie usuwane.
-65-
Okno dialogowe "Wymiary modelu"
Przyporz.dkowywanie grunt(w
Do przyporzqdkowania gruntw do poszczeglnych warstw profili dostpne sq dwie opcje.
Kliknicie lewym przyciskiem myszy na przycisku paska narzdzi ponad tabelq wybiera
poqdany grunt (ustawienie kursora myszy na pasku ponad przyciskiem gruntu wyswietla
dymek podpowiedzi z nazwq gruntu). Grunt wstawiany jest poprzez przesunicie kursora
myszy (maska kursora zmienia si w "r/k/") najpierw do okreslonej warstwy, a nastpnie
przez nacisnicie lewego przycisku myszy.
Druga opcja wymaga otwarcia rozwijanej listy okreslonej warstwy, a nastpnie wybranie
poqdanego gruntu do przyporzqdkowania. Wszystkie zmiany w przyporzqdkowaniu gruntu sq
automatycznie wyswietlane na ekranie.
-66-
Ramka "Przyporzqdkowanie"
!sp(>czynniki projektu
Ramki "+na#iza" lub "$7#iczenie" (dla metodyki obliczen - metoda klasyczna), w ktrych
wyswietlana jest lista wyznaczonych siI, umoliwiajq okreslenie wspIczynnikw
obliczeniowych. WspIczynnik obliczeniowy mnoy odpowiedniq siI. Podczas wprowadzania
wspIczynnika do tabeli, wyniki sq automatycznie przeliczane, a na pulpicie wyswietlane sq siIy
zmodyfikowane.
WspIczynniki obliczeniowe sq w szczeglnosci korzystne do:
- Testowania konstrukcji, kiedy istnieje moliwosc wizualizacji odpowiedzi konstrukcji na
zwikszenie siIy okreslonej bezposrednio w oknie analizy.
- Wykluczenia pewnych siI z obliczen lub ich zmniejszenia.
- Okreslenia kombinacji obliczeniowych - np., rne wspIczynniki mona przypisac (w
nawiqzaniu do wytycznych EC) do gIwnych obciqen zmiennych i dodatkowych obciqen
zmiennych.
PrzykIadowo, istnieje moliwosc okreslenia nastpujqcych kombinacji podczas wykonywania
sprawdzenia sciany:
+na#iza 1 +na#iza 9 +na#iza =
- )ciana 1,0 1,0 1,0
-67-
- Parcie czynne 1,0 1,0 1,0
- Dod: o7ci.enie 1 1,0 0,5 0,5
- Dod: o7ci.enie 9 0,5 1,0 0,5
- Dod: o7ci.enie = 0,5 0,5 1,0
Ramka "Analiza" zastosowanie wspczynnikw obliczeniowych
!ykonywanie dodatkowyc@ ana#iz " sprawdze6
Wikszosc ramek, ktre wyswietlajq wyniki analiz, umoliwia zdefiniowanie wicej ni jednej
analizy do przeprowadzenia. Kilka analiz w jednej fazie budowy wykonuje si na przykIad dla:
- wymiarowania konstrukcji w kilku miejscach
- analiz rnych powierzchni poslizgu
- sprawdzenia z rnymi wspIczynnikami projektu
Pasek w grnej czsci ramki sIuy do zarzqdzania poszczeglnymi analizami.
Ramka "Analizy" pasek narzdzi "Wykonywanie dodatkowych analiz / sprawdzen"

Dodaj - dodaje dodatkowe analizy na pasek

Usu6 - usuwa aktualnie zaznaczone ana#izy

+na#yza 1898= - przeIqcza pomidzy poszczeglnymi analizami
-68-
:::
Ramka "Analiza" - "wykonywanie dodatkowych analiz / sprawdzen "
?.czenie program(w
W niektrych przypadkach istnieje moliwosc uruchomienia nowego programu z aktualnie
uruchomionego programu. Na przykIad, program ")ciana oporowa" umoliwia uruchomienie
programu "Stateczno z7ocza" w celu sprawdzenia konstrukcji bqdz programu "Fundament
7ezporedni" do sprawdzenie nosnosci fundamentw konstrukcji.
Nowy program pobiera dane konstrukcyjne, a nastpnie zachowuje si jako osobny program -
zamykajqc stary, jednak nieco si rni. Nacisnicie przycisku "$5" (po prawej pod paskami
narzdzi) zamyka program, a dane analizy przekazywane sq do pierwotnego programu. Nie
dzieje si tak jednak w przypadku zamknicie programu za pomocq przycisku "+nu#uj".
Program, podczas jego pierwszego uruc@omienia, tworzy dane konstrukcyjne i przekazuje
wymiary konstrukcji, dane geologiczne, obciqenia, dodatkowe obciqenia oraz pozostaIe dane.
Nastpnie, program wymaga wprowadzenia dodatkowyc@ danyc@, np. metod analizy,
ustawienia analizy, powierzchnie poslizgu, fazy budowy, itp.
Podczas ponownego uruc@omienia programu (jest to zawsze konieczne, jeeli w
oryginalnym programie zostaIy wprowadzone zmiany), program ponowne generuje dane do
przekazania, ale zatrzymuje dane ju wprowadzone w tym programie. Na przykIad,
podczas Iqczenia oryginalnego programu z programem "Fundament 7ezporedni", nowy
program zatrzymuje dodatkowo wprowadzonq podsypk piaskowo-wirowq razem z
wprowadzonym gruntem - wymiary fundamentw, geometria fundamentw oraz program
fundamentw sq jednak ponownie generowane.
Niektre dziaIania nie sq dozwolone w nowym programie - np. zmiana podstawowych ustawien
projektu, jednostek, itp. Wygenerowane zadanie mona jednak zapisac do nowego pliku
-69-
danych za pomocq przycisku "Zapisz jako" i pracowac z nim, jak z dowolnym niezalenym
zadaniem.
Uruchomienie programu "Fundament bezporedni" z programu "Sciana kqtowa"
!y7(r i zapisywanie widok(w
Programy oferujq kilka sposobw wyswietlania wynikw. Istnieje moliwosc wyboru okreslonej
opcji z okna dialogowego "Wizualizacja wynikw". Przy prezentacji wynikw obliczen, bardzo
czsto pojawia si koniecznosc dokonania skomplikowanych i nuqcych ustawien widoku - na
przykIad, jeeli chcemy pokazac rozkIad siI wewntrznych w belkach (wyznaczonych w
programie MES), naley wyIqczyc zakres koloru, narysowac jedynie nieodksztaIconq
konstrukcj, wybrac zmienne do wyswietlania, wybrac powikszenie, itp.
W celu uproszczenia sposobu zarzqdzania poszczeglnymi widokami, programy umoliwiajq
zapisanie aktua#nego widoku oraz przechodzenie pomi/dzy widokami poprzez uywanie
paska "!y7(r i zapisywanie widok(w" we wzgldnie prosty sposb.
Zapisany widok zac@owujeE
- wszystkie ustawienia z "Wizualizacji wynikw", lub odpowiednio "MES - ustawienia
wizualizacji wynikw"
- narysowane zmienne
- zakres koloru
- powikszenie rysunku
Widok zapisywany jest dla wszystkich faz budowy - jeeli nie mona wykonac takiego
ustawienia w konkretnej fazie budowy (np. w pierwszej fazie budowy osiadanie i niecka nie sq
zdefiniowane), wwczas programy wyswietlajq najblisze moliwe ustawienie a definiowany
widok przeIqczany jest do trybu FadneG.
-70-
Jednostki sterowania paska narzdzi "Wizualizacja wynikw"
Nastpujqce jednostki sterowania dostpne sq do zarz.dzania widokami:

Okresl widok - otwiera okno dialogowe "Ustawienie wizualizacji
wynikw", ktre sIuy do definiowania
szczegIw wyswietlania wynikw

Wybierz widok - lista rozwijana umoliwia wybranie wczesniej
zdefiniowanego i zapisanego widoku

Zapisz bieqcy widok - otwiera okno dialogowe "4owy widok" w celu
zapisania nowego widoku

Otwrz menadera
widokw
- otwiera okno z listq widokw
Ustawienia wizua#izacji wynik(w
Okno dialogowe "$siadanie 0 ustawienia wizua#izacji wynik(w" zapewnia narzdzia do
przejrzystego wyswietlania wynikw na ekranie oraz na wydruku:
- parametry do rysowania niecki osiadania oraz gIbokosci aktywnej
- ustawienie widokw powierzchni i kolor rysunku
- ustawienie i rysowanie pochyIych sekcji
Programy oparte na metodzie e#ement(w sko6czonyc@ pozwalajq dalej na ustawienie:
- parametrw rysowania siatki elementw skonczonych
- parametrw rysowania konstrukcji - odkszta>conej " nieodkszta>conej (opcja
nieodksztaIcone musi byc wybrana podczas wyswietlania wewntrznych siI belki)
- rozk>ad si> wewn/trznyc@ wzdIu Iqczen i elementw belki
Wszystkie informacje okreslone w tym oknie (Iqcznie z ustawieniem aktualnego powikszenia)
moe byc zapisane za pomocq paska do wyboru u zapisania widokw.
-71-
Okno dialogowe "Osiadanie ustawienia wizualizacji wynikw"
Ustawienia zakresu ko#oru
Zakres koloru jest wanym narzdziem zapewniajqcym pIynnq wizualizacj wynikw. Program
oferuje dwa zdefiniowane typy zakresw koloru - "Cedno#ity" i "Przez zero". Oba zakresy
posiadajq zmiennq wartosc maksymalnq i minimalnq oraz zdefiniowane kolory. Maksymalne i
minimalne wartosci automatycznie generowane po zmianie parametru lub fazy budowy.
Zakres "Cedno#ity" oznacza, e kolory sq rwnomiernie rozIoone od minimalnej do
maksymalnej wartosci. Zakres "Przez zero" rysuje dodatnie wartosci za pomocq ciepIych
kolorw (Ity, czerwony), natomiast zimne kolory (zielony, niebieski) uywane sq do
przedstawienia ujemnych wartosci.
Program umoliwia wprowadzenie zakres(w de%iniowanyc@ przez
uytkownika ze sta>. oraz zmienn. wartosciq minimalnq i maksymalnq. Zakres
zdefiniowany przez uytkownika jest okreslany w oknie dialogowym "Definicja skali barw".
Zakres jest zawsze definiowany dla aktualnej jednostki (np. kPa, m) - w przypadku
przeIqczenia jednostek, program zawsze ustawia zakres dla danej jednostki.
Jednostki sterowania paska narzdzi "Zakresy"
Nastpujqce jednostki sterowania dostpne sq do zarz.dzania zakresami:

!y7ierz zakres - rozwijana lista pozwala wybrac ju okreslony i
zapisany zakres

Zde%iniuj zakres 7arw - otwiera okno dialogowe "Definicja skali barw" w
celu utworzenia zakresu zdefiniowanego przez
uytkownika
-72-

Zapisz aktua#ny zakres - otwiera okno dialogowe "4owy zakres" w celu
zapisania nowego zakresu

$tw(rz menadera
zakres(w
- otwiera okno z listq automatycznych i
zdefiniowanych przez uytkownika zakresw
De%inicja ska#i 7arw
Okno dialogowe "De%inicja ska#i 7arw" sIuy do tworzenia ska#i 7arw uytkownika.
Pole wyboru "Zmienne minimum i maksimum" okresla podstawowy rodzaj skali. Po
zaznaczeniu, wartosci minimum oraz maksimum skali sq automatycznie ustawianie w
przypadku zmiany parametru lub fazy budowy. Zatem, istnieje moliwosc ustawienia:
- dostosowanie ska#i (minimalna liczba poziomw wynosi 4, a maksymalna 100)
- 7arwy ska#i
- ska#a jedno#ita " przez zero
'icz7a poziom(w ska#i i rodzaj ska#i sq okreslane w oknie dialogowym "*enerowanie
wartoci", ktre otwierane jest po nacisniciu przycisku "*eneruj wartoci". Istnieje
moliwosc ustawienia wartoci i 7arw w tabeli w lewej czsci tego okna dialogowego.
Wartosci zakresu mona Iatwo zmienic w tabeli. Jeeli pole kolumny "5ontro#ka 7arwna" jest
zaznaczone, mona wwczas wybrac dowolny kolor z rozwijanego pola. Barwa w posrednich
niezaznaczonych wierszach jest automatycznie mieszana z wprowadzonych barw w
zaznaczonych wierszach. Domyslne wartosci mona zawsze przywrcic poprzez nacisnicie
przycisku "Ustaw 7arwy prede%iniowane".
Istotnq wIasciwosciq programu jest definicja zakresu ze sta>ym minimum i maksimum.
Jeeli pole "Zmienne minimum i maksimum" nie jest zaznaczone, wwczas zakres barw jest
staIy, a wprowadzane sq jego wartosci minimum i maksimum. W przeciwienstwie do zakresu
zmiennego, mona dalej okreslic:
- punkty ko6cowe zakresu (w oknie dialogowym "*enerowanie ska#i")
- 7arwy do wyswietlania wartoci poza zakresem
Podczas zmiany parametru lub fazy budowy zakres 7arw pozostaje taki sam, zachowujqc te
same zakresy koncowe. Wartosci znajdujqce poza zakresem (poniej wartosci minimum bqdz
powyej wartosci maksimum) rysowane sq za pomocq kolorw okreslonych w prawej czsci
okna. !artoci minima#nego i maksyma#nego zakresu wprowadza si w oknie
dialogowym "*enerowanie ska#i". Wprowadzone wartosci minimum i maksimum po>.czone
s. z t. sam. jednostk. - np. w przypadku okreslenia zakresu 0 - 200 kPa, zakres ten jest
zachowywany dla wszystkich parametrw okreslanych w kPa - podczas zmiany aktualnie
wyswietlanego parametru do parametru osiadania, aktualny zakres jest przeIqczany do
jednostek osiadania.
Dla skali zmiennej jak i staIej, istnieje moliwosc wyboru, czy barwy w zakresach sq
rozkIadane jedno#icie czy przez zero. Skala "Cedno#ita" oznacza, e barwy sq gIadko
rozIoone od minimalnej do maksymalnej wartosci skali. Skala "Przez zero" rysuje barwy
powyej wybranej wartosci za pomoocq ciepIych kolorw (Ity, czerwony), natomiast zimne
kolory (zielony, niebieski) uywane sq do przedstawienia zakresu poniej wybranej wartosci.
-73-
Okno dialogowe "Definicja skali barw"
Hmport A eksport DIF
Programy 2D (Statecznosc zbocza, Osiadanie, MES, Belka), pozwalajq na importowanie i
eksportowanie danych w formacie DXF. Programy 1D (ciana kqtowa, Gabion, Fundament
bezposredni, Pal.) pozwalajq jedynie na eksportowanie danych w formacie *.DXF. GIwne
menu programu (pozycja "Plik") zawiera funkcje "Hmportuj" - "Format DIF d#a sza7#onu"
lub "Format DIF d#a warstw" oraz "<ksportuj" - "Format DIF".
Menu i pasek narzdzi dla moduu "Eksport-import DXF"
Importowanie danych odbywa si w nastpujqcych krokach:
- Wczytywanie danych do szablonu
- Wczytywanie danych do warstw
- Wprowadzenie danych za pomocq szablonu
- Modyfikacja szablonu podczas wprowadzania danych
-74-
Dane wprowadzane do programu mogq byc w dowolnym momencie eksportowane w formacie
DXF.
!czytywanie danyc@ do sza7#onu
W menu programu ("Plik") wybierz opcj "Hmport", "Format DIF d#a sza7#onu", a nastpnie
zwyczajnie wybierz plik do importowania. Wczytywane dane sq wyswietlane w oknie
dialogowym, co pozwala na wy7(r poszczeg(#nyc@ warstw, ktre bdq kolejno wczytywane
do szablonu. Do programu zawsze wczytywane sq wszystkie dane, tote wybr warstw
mona modyfikowac w dowolnym momencie.
To samo okno dialogowe pozwala take na okreslenie jednostek przy tworzeniu pliku DXF.
Program podejmuje prb oszacowania jednostek, jednak zawsze konieczne jest
sprawdzenie czy jednostki zostaIy zdefiniowane prawidIowo. Istnieje rwnie moliwosc
przesunicia konstrukcji. Program oferuje nastpujqce moliwosci:
- nie przesuwaj - dane wczytywane sq dokIadnie w ten sam sposb jak byIy utworzone
- automatycznie od zera - lewy dolny rg konstrukcji zostanie przesunity do poczqtku
ukIadu wspIrzdnych
- de%iniuj - ta opcja pozwala uytkownikowi na rczne zdefiniowanie przesunicia
konstrukcji.
Przy importowaniu danych moliwe jest dopasowanie zakresu modelu z wykorzystaniem
importowanych danych - jest to szczeglnie uyteczne, gdy definiowane jest nowe zadanie.
Importowane dane nie sq bezposrednio przenoszone do programu. Zamiast tego, sq one
wczytywane do szablonu, ktry pozwala na pzniejszy transfer tych danych do programu. Gdy
dane sq przenoszone, na ekranie komputera wyswietlany jest szablon i dostpne sq przyciski
funkcyjne na poziomym pasku narzdzi, stosowane do obsIugi szablonu.
-75-
Wczytywanie danych do szablonu
Moyfikacja zakresu modelu (dopasowanie obszaru)
!czytywanie danyc@ do warstw
W menu programu ("Plik") wybierz opcj "Hmport", "Format DIF d#a warstw", a nastpnie
zwyczajnie wybierz plik do importowania. Wczytywane dane sq wyswietlane w oknie
dialogowym, co pozwala na wybr poszczeglnych warstw, ktre bdq kolejno wczytywane do
szablonu. To samo okno dialogowe pozwala take na okreslenie jednostek przy tworzeniu pliku
DXF. Program podejmuje prb oszacowania jednostek, jednak zawsze konieczne jest
sprawdzenie czy jednostki zostaIy zdefiniowane prawidIowo. Istnieje rwnie moliwosc
przesunicia konstrukcji. Program oferuje nastpujqce moliwosci:
- nie przesuwaj - dane wczytywane sq dokIadnie w ten sam sposb jak byIy utworzone
- automatycznie od zera - lewy dolny rg konstrukcji zostanie przesunity do poczqtku
ukIadu wspIrzdnych
-76-
- de%iniuj - ta opcja pozwala uytkownikowi na rczne zdefiniowanie przesunicia
konstrukcji.
Przy importowaniu danych program automatycznie dopasowuje zakres modelu na podstawie
importowanych danych.
Jesli nie wszystkie wybrane warstwy konstrukcji zostanq prawidIowo wczytane, program
umoliwia zastosowanie wgranego pliku DXF jako szablonu.
Wczytywanie danych do warstw
Warning - importing data as a template
!prowadzanie danyc@ za pomoc. sza7#onu
Wprowadzanie danych za pomocq szablonu zasadniczo nie rni si od standardowego
definiowania danych w programie. GIwnq rnicq jest moliwosc dodawania punktw z
szablonu do wprowadzanych danych. Podczas wprowadzania (danych), kursor myszki
wyswietlany jest jako krzy osiowy, ktry przy dojsciu do szablonu zamienia si w maIy
krzyyk, a dIugie linie osiowe znikajq. Jesli w tym momencie wprowadzac bdziemy punkt (za
-77-
pomocq lewego przycisku myszki), to wstawiony zostanie punkt z szablonu (wprowadzany
punkt bdzie miaI te same wspIrzdne, jak punkt z szablonu). Aby przyspieszyc
wprowadzanie poszczeglnych elementw, uyteczne moe byc zastosowanie narzdzi
zmieniajqcych wielkosc obrazu (zoom). Po zdefiniowaniu warstw, procedur mona zastosowac
do wprowadzenia innych obiektw. Podczas operacji definiowania, w kadym momencie
moliwe jest modyfikowanie szablonu.
Wprowadzanie danych za pomocq szablonu
;ody%ikowanie sza7#onu podczas wprowadzania
danyc@
Podczas operacji wprowadzania danych, w kadym momencie moliwe jest modyfikowanie
szablonu. W szczeglnosci, nacisnicie przycisku 3<dytuj3 na pasku narzdzi "Sza7#on DIF"
spowoduje otworzenie okna dialogowego z poszczeglnymi warstwami szablonu. Na przykIad,
gdy definiowane sq kotwy, moliwe jest wyIqczenie wszystkich warstw, z wyjqtkiem warstwy
kotew - w ten sposb wprowadzanie kotew stanie si proste i przejrzyste.
-78-
Wqczanie / wyqczanie warstw w szablonie
Obraz wywietlany po modyfikacji warstw w szablonie
<ksport DIF
W celu wykonania eksportu DXF, korzystamy z menu programu (zakIadka 3P#ik3) i wybieramy
funkcje "<ksportuj", "Format DIF". Nastpnie, wybieramy nazw pliku, ktry ma byc
-79-
eksportowany. Informacje dotyczqce wykonywania eksportu danych sq wyswietlane przez
program w oknie dialogowym.
Informacje dotyczqce wykonywania eksportu danych
Eksport danych mona zweryfikowac, poprzez wykonanie ich zwrotnego importu, z powrotem
do programu.
Sprawdzenie eksportowanych danych
HmportJ'andI;'
Program ",eren" umoliwia import danych w formacie LandXML. Wybierz pozycj "Hmport",
"Format 'andI;'" item w menu programu ("P#ik") nastpnie w standardowy sposb wybierz
plik do importowania.
-80-
Import LandXML
Wczytywane dane pokazywane sq w oknie dialogowym, ktre umoliwia dokonanie wyboru
poszczeglnych warstw do wczytania w postaci punktw i warstw. To samo okno dialogowe
pozwala take na modyfikacj jednostek wykorzystywanych przy tworzeniu pliku LandXML.
Konstrukcja moe byc rwnie przesuwana. Program oferuje nastpujqce opcje:
- nie przesuwaj - ta opcja wczytuje dane w taki sam sposb jak byIy definiowane
- automatycznie do zera - ta opcja przesuwa lewy dolny rg konstrukcji do poczqtku
ukIadu wspIrzdnych
- definiuj - ta opcja umoliwia definiowanie rczne przesunicia konstrukcji
Podczas importu program automatycznie dostosowuje wymiary obszaru na podstawie
wczytywanych danych.
Elementy LandXML, ktre mogq byc importowane: Jednostki, Wyrwnania, PunktyCg, Pakiety,
FunkcjePrzestrzenne, Drogi, Powierzchnie, Badania.
Elementy LandXML, ktre nie moga byc importowane: GradeModel, krzywe spiralne z
wyIqczeniem klotoid.
-81-
Wczytywanie danych
Hmport gH4,
Program umoliwia import danych w formacie gINT (*.gi*) .
Format gINT (*.gi*) stosowany jest do obrbki i przedstawiania danych geotechnicznych,
geologicznych i hydrologicznych. Odnosne szczegIowe dane mona uzyskac na
stronie www:gintso%tware:com and www:%ine:cz"gint.
GIwne menu programu (zakIadka "P#ik") zawiera funkcje "Hmportuj" - "Format *HB" .
Program pozwala na wczytanie trzech typw plikw z programu gINT:
- B:*H1 - Punkty powierzchni terenu dla programu ",eren"
- B:*H9 - Grunty i profil geologiczny dla wszystkich programw
- B:*H= - Dane CPT dla programu "Pa#e 1P,"
-82-
Menu "Import gINT"
Hmport punkt(w powierzc@ni terenu
Program ",errain" pozwala na import punktw powierzchni terenu. Plik gINT jest w takim
przypadku zapisywany z rozszerzeniem *.gi1. GIwne menu programu (pozycja "Plik") zawiera
funkcje "Hmportuj" - "Format *H1 (gH4, punkty warstw". Uycie przycisku 3$tw(rz3 w
oknie dialogowym "Hmport danyc@ w %ormacie gH4, ", umoliwia wczytanie pliku gINT, czyli
import zestawu punktw powierzchni terenu. Uycie przycisku 3Dodaj3 stwarza moliwosc
zaimportowania dowolnej liczby warstw w formacie gINT.
Uycie przycisku "$tw(rz", znajdujqcego si w dolnej czsci okna dialogowego, umoliwia
wczytanie pliku "punktw zwierciadIa wody" , w sposb opisany powyej.
Podczas importowania, program automatycznie przeksztaIca format jednostek importowanych
danych na format stosowany w programie.
-83-
Okno dialogowe "Import danych w formacie gINT"
Hmport grunt(w i pro%i#u
Uycie przycisku "$tw(rz" w oknie dialogowym "Hmport gH4, (grunty i pro%i#" umoliwia
zaIadowanie pliku gINT . W tym przypadku, plik gINT zapisywany jest z rozszerzeniem *.gi2.
Lista "!y7rany pro%i#" sIuy do wybierania profilu. Nastpnie w "Parametrac@ importu
dokonujemy wyboru importowanych danych (import gruntw, profilu, czy import
przyporzqdkowania).
Podczas importowania, program automatycznie przeksztaIca format jednostek importowanych
danych na format stosowany w programie.
Program "Terein" pozwala na importowanie Iqcznie wikszej liczby profili (odwiertw) - opcja
"!szystkie pro%i#e" na liscie rozwijanej "!y7rany pro%i#". Wszystkie importowane profile
muszq miec t samq liczb warstw. Jesli profile majq rny porzqdek przypisanych gruntw, to
przyporzqdkowanie wykonywane jest zgodnie z ostatnim profilem.
Okno dialogowe "Import gINT" (grunty i profil)
-84-
Dziedziczno A Faza 7udowy
Dla poszczeglnych elementw definiowania (przyporzqdkowanie gruntu, kotwy, podpory,
itp...) zawsze istnieje zalenosc pomidzy nimi na przestrzeni faz budowy. Istniejq dwa typy
dziedzicznosci:
Dziedziczno de%iniowana - (kotwy, podpory, obciqenie, itp.) - obiekty te zawsze
zapamitujq faz, w ktrej zostaIy utworzone. Jest to rwnie faza, w ktrej obiekty mogq byc
edytowane. We wszystkich nastpnych fazach obiekty te mogq byc usunite lub istnieje
moliwosc modyfikacji niektrych ich parametrw (dodatkowe sprenie kotew, zmiana
wartosci obciqenia, przesunicie podpr, itp.). Podczas definiowania nowej fazy budowy,
obiekty te sq automatycznie przenoszone do tej fazy.
Dziedziczno automatyczna - (przyporzqdkowanie gruntu, profil terenu, wpIyw wody,
ustawienia obliczen .) - dla takich elementw definowania, parametry z poprzednich faz sq
przenoszone do nowo utworzonej fazy. Podczas zmiany parametrw w bieqcej fazie budowy,
program postpuje w nastpujqcy sposb:
- Jeeli parametr w nastpnej fazie pozostaje taki sam, jak w poprzedniej fazie, wwczas
otrzymuje etykiet nowy - zmiana ta ma rwnie zastosowanie do wszystkich nastpnych
faz.
- Jeeli parametr w nastpnej fazie rni si od tego w poprzedniej fazie (oznacza to, e
parametr ten zostaI zmodyfikowany w nastpnej fazie), wwczas zmiana ta nie jest
przenoszona do nastpnych faz.
Zmiany na przestrzeni faz budowy dziedziczno automatyczna
4ormy i metody o7#iczeniowe
Poczqwszy od wersji 15, programy GEO5 umoliwiajq wsplne zarzqdzanie i definiowanie
parametrw dotyczqcych norm i metod obliczeniowych.
We wszystkich programach GEO5, parametry te mogq byc definiowane w ramce
3Ustawienia3, ktra umoliwia uytkownikowi:
- dokonac wyboru parametw obliczen z Listy ustawien
- przechowywac i zarzqdzac ustawieniami w Administratorze ustawien
- zarzqdzac i tworzyc wIasne ustawienia uytkownika
+dministrator Ustawie6
Administrator Ustawien jest gIwnym narzdziem do zarzqdzania poszczeglnymi
"Ustawieniami". W szczeglnosci umoliwia uytkownikowi:
-85-
- okreslic widoczno Ustawie6 na "Liscie ustawien" (poprzez zaznaczenie pola wyboru w
kolumnie "widoczny")
- zo7aczy Ustawienia podstawowe wybrane w danym momenice (dostpne poprzez
przycisnicie przycisku "<dytuj")
- doda Ustawienia w>asne (przycisnicie przycisku "Dodaj do administratora" otwiera
okno dialogowe "4owe ustawienia" z kopiq aktualnie wybranego Ustawienia)
- edytowa zde%iniowane Ustawienia w>asne uytkownika (przyciskajqc
przycisk"<dytuj")
- kasowa Ustawienia w>asne uytkownika (przyciskajqc przycisk "Usu6").
Dodatkowo, Administrator Ustawien umoliwia eksport i import Ustawien przechowywanych na
dysku.
"Settings Administrator" dialogue window
<ksport i import ustawie6
Ustawienia uzytkownika wybrane w "Administratorze Ustawien" mogq byc zapisywane do pliku
("<ksport") w formatach B:gKc oraz B:L#m8 a nastpnie mogq byc wczytywane ("Hmport") na
innym komputerze, na ktrym zainstalowano programy GEO5. Umoliwia to wsplne
-86-
uytkowanie ustawien obliczen przez wielu uytkownikw, np. w firmach, w ktrych w wielu
biurach wykupione zostaIy licencje na oprogramowanie GEO5.
Formaty te mogq byc rwnie przydatne przy przesyIaniu rnorodnych problemw do obsIugi
technicznej Fine.
Eksport (Import) wybranych "Ustawien" parametrw obliczeniowych
'ista ustawie6
Okno dialogowe "'ista ustawie6" pozwala uytkownikowi na wybranie "Ustawienia" dla
bieqcego projektu, ktre bdzie sterowaIo analizq obliczeniowq danego zadania.
Lista ta zawiera dwa rodzaje ustawien:
- podstawowe, dostarczane z oprogramowaniem; nie moe byc ani edytowane ani
usuwane,
- uytkownika, wIasne - definiowane przez uytkownika.
Lista dotyczy wszystkich programw GEO5, jedynie niektre Ustawienia mogq byc dedykowane
konkretnym programom.
Upraszczajqc, tylko Ustawienia, ktre sq zaznaczone jako widoczne w "Administratorze
Ustawien" sq wyswietlane. Przy pierwszym uytkowaniu programu widocznosc ustawien
okreslona jest na podstawie kraju docelowego uytkowania. W dalszej kolejnosci program
zapamituje wIasne ustawienia wprowadzone i zachowane przez uytkownika.
W celu zwikszenia efektywnosci pracy z programami GEO5, wystarczy zdefiniowac jedno lub
wicej specyficznych "Ustawien". Nastenie, w celu rozwi.zania poszczeg(#nyc@ zada6
uytkownik jedynie wybiera stosowne Ustawienie. Wwczas nie ma ju koniecznosci
definiowania metod obliczeniowych, wartosci wspIczynnikw obliczeniowych oraz metodologii
obliczen. W rezultacie praca z programem jest klarowna i prosta.
-87-
Okno dialogowe "Lista ustawien"
Ustawienia o7#icze6
Ustawienia obliczen to zestaw danych, decydujqcych o przebiegu rnorodnych obliczen w
danym programie. Sq to na przykIad:
- metody oraz teorie obliczeniowe
- metodologia obliczen; sposb zapewnienia bezpieczenstwa projektowanej konstrukcji
(wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, EN 1997, LRFD)
- wartosci wspIczynnikw czsciowych oraz wspIczynnikw bezpieczenstwa dla
poszczeglnych sytuacji obliczeniowych.
Ustawienia obliczen sq zwykle jednakowe dla wielu zagadnien - dlatego, program umoliwia
stworzenie "Listy ustawien". Poszczeglne ustawienia mogq byc edytowane, eksportowane i
importowane w "Administratorze Ustawien".
Ustawienia moga byc o7owi.zuj.ce dla wszystkic@ program(w *<$K lub te tylko dla
jednego wy7ranego programu.
-88-
Okno dialogowe "Edycja ustawien biezqcego zadania"
;ateria>y i normy
ZakIadka ";ateria>y i normy" sIuy do definiowania materiaIw i norm obliczeniowych dla:
- Konstrukcji betonowych
- Konstrukcji betonowych przyczIkw mostowych
- WspIczynniki EC2 do analizy konstrukcji betonowych sq okreslane na podstawie EN 1992-
1-1. Mona zastosowac zarwno wartosci domyslne jak i wIasne, definiowane przez
uytkownika.
- Konstrukcje murowe (definiowane jedynie w programie ";ur oporowy3)
- Konstrukcje stalowe (definiowane jedynie w programie "P>yta")
- Obciqenia i kombinacje obciqen ((definiowane jedynie w programach: "P>yta" i "Me#ka")
- AASHTO - umoliwia redukcj tarcia pomidzy gruntem a konstrukcjq (element
kontaktowy) w o7#iczeniac@ cian wykop(w8 w postaci:
- SNiP - umoliwia wprowadzenie wspIczynnikw obliczeniowych zgodnych z normq
rosyjskq SNiP
-89-
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Materiay i normy"
5onstrukcje oporowe
ZakIadka "5onstrukcje oporowe" sIuy do definiowania parametrw dotyczqcych obliczen
analizy konstrukcji oporowych:
- Wyznaczanie Parcia czynnego (Caquot, Coulomb (CSN 730037), Mller-Breslau (DIN
4085), Mazindrani (Rankin), Absi).
- Wyznaczanie Parcia biernego (Caquot-Kerisel (CSN 730037), Coulomb, Mller-Breslau,
Sokolovski (DIN 4085), Mazindrani (Rankin), Absi).
- Analiza wpIywu obciqen sejsmicznychs (Mononobe-Okabe, Arango).
- KsztaIt Klina odIamu (Wyznaczaj jako ukosny, Uwzgldniaj zawsze pionowy).
- Odsadzka sciany (Odsadzka uwzgldniana jest jako odpr na licu konstrukcji, Odsadzka
uwzgldniana jako nachylona podstawa fundamentu).
- Hinge Height Concept - reprezentuje metod obliczania scian prefabrykowanych wedIug
AASHTO, w ktrej oddziaIywanie korzystne ciaru czsci konstrukcji jest redukowane.
Podejscie takie jest wprowadzone w programie"2edi 2ock !a##". Program ten umoliwia
take na wprowadzenie 3!sp(>czynnika redukcji podstawy pierwszego 7#oku".
- W przypadku metodologii obliczen wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub wedIug teorii
stanw granicznych istniej e moliwosc redukcji parametrw kontaktu na styku
fundamentu z gruntem. WspIczynnik redukcji parametrw kontaktu konstrukcja-grunt
reprezentuje zakres wytrzymaIosci sciany w odniesieniu do poslizgu lub odpowiednio
przesuwu w przypadku kontaktu z gruntem.
- W przypadku metodologii obliczen wedIug teorii stanw granicznych, program umoliwia
redukcj tangensa kqta tarcia wewntrznego z zastosowaniem wspIczynnika
m
.
- Metodologia obliczen (wsplczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, analiza wedIug EN
1997, analiza wedIug LRFD).
- Sytuacje obliczeniowe okreslane sq dla wszystkich metodologii obliczen.
-90-
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Konstrukcje oporowe"
!ykopy
ZakIadka "!ykopy" sIuy do definiowania parametrw dotyczqcych obliczen gIbokich
wykopw oraz wyznaczania parc gruntu:
- Wyznaczanie Parcia czynnego (Caquot, Coulomb (CSN 730037), Mller-Breslau (DIN
4085), Mazindrani (Rankin), Absi).
- Wyznaczanie Parcia biernego (Caquot-Kerisel (CSN 730037), Coulomb, Mller-Breslau,
Sokolovski (DIN 4085), Mazindrani (Rankin), Absi).
- Analiza wpIywu obciqen sejsmicznych (Mononobe-Okabe, Arango).
- KsztaIt klina odIamu (Wyznaczaj jako ukosny, Uwzgldniaj zawsze pionowy).
- Redukcja moduIu reakcji podIoa dla wykopw rozpieranych - funkcja ta jest dostpna
jedynie w programie ")ciana ana#iza", w ktrym podczas analizy wykopw rozpieranych
program automatycznie redukuje wartosci moduIu reakcji.
- Metodologia obliczen (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, obliczenia wedIug
EN 1997, obliczenia wedIug LRFD).
- Sytuacje obliczeniowe definowane sq dla wszystkich metodologii obliczen.
-91-
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Wykopy"
+na#iza statecznoci
ZakIadka "+na#iza statecznoci" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy
statecznosci:
- Metodologia obliczen (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, obliczenia wedIug
EN 1997)
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Analiza statecznoci"
$siadania
ZakIadka "$siadania" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy osiadan:
Metody analizy:
- CSN 73 1001 (obliczenia z wykorzystaniem moduIu edometrycznego)
- Analiza z zastosowaniem wspIczynnika sciskania
-92-
- Analiza z wykorzystaniem wskaznika sciskania
- NEN (Buismann, Ladde)
- Model soft soil
- Teoria Janbu
- Analiza z wykorzystaniem DMT (moduIu ograniczonego)
Ograniczenia gIbokosci aktywnej:
- na podstawie wytrzymaIosci strukturalnej
- jako procent
or
(WspIczynnik ograniczajqcy gIbokosc aktywnq definiowany jest w [%])
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Osiadania"
Fundamenty 7ezporednie
ZakIadka "Fundamenty 7ezporednie" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych nosnosci
fundamentw bezposrednich:
+na#iza w warunkac@ z odp>ywem:
- podejscie standardowe
- CSN 73 1001
- PN-81B-03020
- IS:6403-1981
- EC 7-1 (EN 1997-1:2003)
- NCMA
- GB 50007-2002
- SNiP 2.02.01-83
+na#iza w warunkac@ 7ez odp>ywu:
- CSN 73 1001
- IS:6403-1981
- EC 7-1 (EN 1997-1:2003)
+na#iza %undamentu 7ezporedniego posadowionego na pod>ou ska#nym:
-93-
- CSN 73 1001
- EC 7-1 (EN 1997-1:2003)
+na#iza %undamentu rozci.ganego
- podejscie klasyczne
- metoda stoka
- DL/T 5219-2005
Metodologia obliczen (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, analiza wedIug EN 1997,
analiza wedIug LRFD).
Sytuacje obliczeniowe okreslane sq dla wszystkich metodologii obliczen.
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Fundamenty bezporednie"
Pa#e
ZakIadka "Pa#e" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy pali:
+na#iza w warunkac@ z odp>ywem:
- CSN 73 1002
- Effective stress
- NAVFAC DM 7.2
+na#iza w warunkac@ 7ez odp>ywu:
- Tomlinson
- NAVFAC DM 7.2
5rzywa o7ci.eniowaE
- nieliniowa (Masopust)
- liniowa (Poulos)
Metodologia obliczen (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, analiza wedIug EN
-94-
1997).
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Pale"
Pa#e 1P,
ZakIadka "Pa#e 1P," sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy pali CPT:
;etodo#ogia o7#icze6 (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, NEN 6743, EN 1997-
2).
2odzaj ana#izyE
- EN 1997-2
- NEN 6743
- LCPC (Bustamante)
- Schmertmann
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Pale CPT"
-95-
;ikropa#e
ZakIadka ";ikropa#e" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy mikropali:
+na#iza nonoci rdzeniaE
- metoda geometryczna (Eulera)
- metoda Salas'a
- metoda Vas'a-Souche'go
+na#iza nonoci 7u>awyE
- metoda Lizzi
- metoda Littlejohna
- metoda Bowles
- metoda Zwecka
- metdoa Vas'a
- buIawa w skale
- metoda Bustamante (SPT, Presjometr Mnarda)
Metodologia obliczen (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne).
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Mikropale"
*rupa pa#i
ZakIadka "*rupa pa#i" sIuy do definiowania ustawien dotyczqcych analizy grupy pali:
- Analiza w warunkach z odpIywem: CSN 73 1002, Napren efektywnych, NAVFAC DM 7.2
- Efektywnosc pali w grupie: UFC 3-220-01A, La Barr (CSN 73 1002), Seiler-Keeney,
definiowanie efektywnosci
- Metodologia obliczn (wspIczynnik bezpieczenstwa, stany graniczne, analiza wedIug EN
1997).
-96-
Okno dialogowe "Nowe ustawienia" - zakadka "Grupa pali"
Dodawanie nowego Ustawienia
Program zawiera stosunkowo znacznq liczb Ustawie6 podstawowyc@ dostosowanych do
potrzeb krajowych oraz do teorii obliczeniowych. Pomimo to, wiekszosc uytkownikw zechce
te ustawienia zmodyfikowac i na tej podstawie stworzyc wIasne Ustawienia uytkownika.
Dane Ustawienie moe byc dostpne dla wszystkich programw GEO5 lub tylko dla bieqcego
programu (t opcj mona wybrac w prawym grnym rogu okna).
Nacisnicie przycisku "Dodaj do +dministratora" otwiera okno dialogowe, ktre wyswietla
aktualne Ustawienia programu:
- jesli ustawienie "Zde%iniowane d#a 7ie.cego zadania" jest ustawieniem aktualnym,
otwierane jest okno w trybie odpowiednim dla bieqcego programu.
- jesli ustawienie bieqce wybierane jest z 'isty ustawie6, otwierana jest kopia tego
ustawienia z takq samq wanosciq.
Po zakonczeniu edycji i okresleniu nazwy nowego Ustawienia, przy pomocy przycisku
"Dodaj" Ustawienie to jest zapisywane do "Administratora ustawien", aby nastpnie mogIo byc
wybierane z "Listy ustawien".
Wskazane jest definiowanie wIasnych Ustawien uytkownika przykIadowo w nastpujqcych
przypadkach:
1 w odniesieniu do kraj(w i norm
- ustawienia dla Boguto
- ustawienia dla Borito
- ustawienia dla Borito, konstrukcje mostowe
9 w dostosowaniu do inwestora
- ustawienia dla autostrad
-97-
- ustawienia dla kolei
- ustawienia dla budynkw
= w odniesieniu do metod o7#iczeniowyc@
- obliczenia z wykorzystaniem teorii Mazindrani
- obliczenia z wykorzystaniem teorii Coulomba.....
N indywidua#nie
- moje wIasne
- ustawienia Piotra
Celem jest utworzenie "Listy ustawien", takiej e w przyszIosci uytkownik nie bdzie musiaI
zajmowac si definiowaniem rnych rodzajw obliczen i odpowiadajqcych im wspIczynnikw.
Utworzone ustawienia mogq byc w kadej chwili "Eksportowane" i udostpniane innym
uytkownikom. W przypadku, gdy Ustawienia wIasne uytkownika bdq miaIy szerszy zasig
zastosowania - FINE zaimplementuje je w oprogramowaniu, aby byIy dostpne dla wszystkich
uytkownikw GEO5.
Hmport starszyc@ danyc@
Starsze dane z programw GEO5 sq, po zaimportowaniu do wersji 15, automatycznie
dostosowywane i transformowane do nowego formatu Ustawien. Import przeprowadzany jest
w nastpujqcych krokach:
- Wczytywane sq stare dane z ustawieniami z ich programu
- Wczytane dane zostajq porwnane z Ustawieniami widocznymi na "Liscie ustawien". Jesli
dane sq porwnywalne z jednym z Ustawien na liscie, Ustawienie to jest przejmowane i
import zostaje zakonczony.
- Wczytywane dane sq porwnywane z wszystkimi Ustawieniami dostpnymi w
"Administratorze Ustawien". Jesli dane sq porwnywalne z jednym z Ustawien na liscie,
Ustawienie to jest przejmowane jako bieqce i pojawia si jako widoczne na liscie.
- Jesli program nie znajdzie adnego kompatybilnego ustawienia, ustawienia wczytanych
danych zostajq zapisane jako "Zde%iniowane d#a 7ie.cego zadania". W takim
przypadku zaleca si utworzenie z tych danych nowego - wIasnego, zdefiniowanego przez
uytkownika Ustawienia. Zapewni to, e dane ustawienie zostanie nastpnie przypisane do
innych importowanych plikw.
W wikszosci przypadkw, program wgrywa dane w taki sposb, e otrzymywane w
obliczeniach wyniki sq identyczne z wynikami z wersji oryginalnej. Niemniej jednak, istniejq
pewne wyjqtkowe przypadki, w ktrych peIna zgodnosc wynikw nie moe byc uzyskana.
Podstawowe zmiany w ustawieniac@ pomi/dzy
wersj. 1K i starszymi wersjami
Podczas wczytywania pliku utworzonego w starszej wersji programu, niemal zawsze ustawienia
pozostanq takie same jak zdefiniowane w poprzednich wersjach. Ustawienia bdq
niekompatybilne w nastpujqcych przypadkach:
1. W obliczeniach wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub stanw granicznych w
przypadku, gdy w poszczeglnych fazach budowy zdefiniowane sq rne wspIczynniki.
W takim przypadku, program przyjmuje ustawienia tylko z pierwszej fazy i przypisuje je
-98-
do staIych i przejsciowych sytuacji obliczeniowych. Ustawienia z pozostaIych faz budowy
nie sq wczytywane, dlatego koniecznym jest rczne zdefiniowanie ich do odpowiednich
sytuacji obliczeniowych.
2. W programie "*wo&dzie", przy wykonywaniu obliczen wedIug teorii stanw
granicznych, wspIczynnik redukujqcy ciar wIasny gruntu za konstrukcjq jest rny od
jednosci. ! wersji 1K wspIczynnik ten zosta> z#ikwidowany. W celu uzyskania
jednakowych wynikw naley wprowadzic zmodyfikowanq wartosc ciaru gruntu w
zakIadce "*runty".
3. W programach "Parcie", ")ciana projekt" i ")ciana ana#iza", obliczenia wedIug EN
1997, podejscie obliczeniowe 2, wprowadzono nowy wspIczynnik czsciowy,
!sp(>czynnik cz/ciowy redukuj.cy odp(r gruntu (
Re
), ktry redukuje wartosc
biernego parcia gruntu (odporu). Domyslna wartosc tego wspIczynnika wynosi 1,4. W
celu uzyskania jednakowych wynikw naley zdefiniowac wartosc tego wspIczynnika w
oknie "Wykopy" jako rwnq 1.0.
;etody ana#izy
Program umoliwia analiz konstrukcji z zastosowaniem czterech nastpujqcych metod:
- Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa
- Analiza wedIug stanw granicznych
- Analiza wedIug EN 1997
- Analiza wedIug LRFD
Specyficzne obliczenia (tj. obliczenia parcia, wyznaczanie nosnosci podIoa gruntowego) sq
jednakowe dla wszystkich czterech metod - rniq si jedynie sposobem wprowadzania
wspIczynnikw obliczeniowych, wartosci kombinacyjnych i procedurq weryfikacji
bezpieczenstwa konstrukcji.
+na#iza wed>ug wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa
Metodologia obliczen z wykorzystaniem "!sp(>czynnika 7ezpiecze6stwa" jest historycznie
najstarszq metodq i jednoczesnie najczsciej stosowanq do sprawdzania bezpieczenstwa
konstrukcji. GIwnymi zaletami tej metody sq prostota i klarownosc.
Bezpieczenstwo konstrukcji zapewnione jest poprzez zastosowanie wspIczynnika
bezpieczenstwa:
gdzie: FS - Wyznaczony wspIczynnik bezpieczenstwa
X
pas
- Zmienna zapobiegajqca zniszczeniu (siIa utrzymujqca, wytrzymaIosc,
nosnosc)
X
act
- Zmienna powodujqca zniszczenie (siIa przesuwajqca, naprenie)
FS
re
q
Wymagany wspIczynnik bezpieczenstwa
Przy wykonywaniu obliczen z wykorzystaniem "!sp(>czynnika 7ezpiecze6stwa", ani
-99-
obciqenia ani parametry gruntu nie sq redukowane wspIczynnikami obliczeniowymi.
SzczegIowy opis metody dla poszczeglnych programw i typw konstrukcji mona znalezc w
nastpujqcych rozdziaIach: Wykopy i konstrukcje oporowe, Statecznosc zbocza, Fundament
bezposredni, Pale, Statecznosc zbocza skalnego, Mikropal, Pale, Grupa pali.
+na#iza wed>ug stan(w granicznyc@
W metodologii obliczen z wykorzystaniem teorii "Stan(w granicznyc@" bezpieczenstwo
konstrukcji weryfikowane jest poprzez porwnanie zmiennej utrzymujqcej (siIa utrzymujqca,
wytrzymaIosc, nosnosc) do zmiennej powodujqcej zniszczenie (siIa przesuwajqca, naprenie).
gdzie: X
pas
- Zmienna zapobiegajqca zniszczeniu (siIa utrzymujqca, wytrzymaIosc,
nosnosc)
X
pas
- Zmienna powodujqca zniszczenie (siIa przesuwajqca, naprenie)
X
act
okreslane jest na podstawie parametrw obliczeniowych gruntw i obciqenia:
- parametry gruntw redukowane sq poprzez odpowiednie wspIczynniki
- obciqenia (ich oddziaIywania) sq zwikszane przez odpowednie wspIczynniki
X
pas
okresla si przyjmujqc nastpujqce zaIoenia:
- parametry gruntw redukowane sq poprzez odpowiednie wspIczynniki
- wyznaczony odpr konstrukcji redukowany jest poprzez odpowiednie wspIczynniki
Mona stwierdzic, e metoda "Stan(w granicznyc@" jest metodq bardziej nowoczesnq i
adekwatnq w porwnaniu do metody "WspIczynnika bezpieczenstwa". Jednake nie jest tak
prosta i klarowna.
Nowoczesne normy wykorzystywane do weryfikacji bezpieczenstwa konstrukcji (EN 1997,
LRFD) bazujq na metodzie stanw granicznych. Dodatkowo, wprowadzajq one zrnicowane
wartosci wspIczynnikw czsciowych dla oddziaIywan korzystnych lub niekorzystnych.
SzczegIowy opis metody dla poszczeglnych programw i typw konstrukcji mona znalezc w
nastpujqcych rozdziaIach: Wykopy i konstrukcje oporowe, Statecznosc zbocza, Fundament
bezposredni, Pale, Statecznosc zbocza skalnego, Mikropale, Pale CPT, Grupa pali).
+na#iza wed>ug normy <4 1OOP
Projektowanie konstrukcji wedIug Eurokod EN 1997-1 wykorzystuje metod stanw
granicznych.
WspIczynniki czsciowe, dostosowujqce charakterystyczne wartosci oddziaIywan, materiaIw i
oporu, wprowadzane sq do analizy w zalenosci od wybranego "Podejscia obliczeniowego".
WspIczynniki czsciowe sq identyczne dla wszystkich analiz w obrbie jednego programu.
Natomiast, istnieje moliwosc wyboru "Sytuacji obliczeniowej" dla poszczeglnych faz budowy.
Programy mona pogrupowac do kilku kategorii na podstawie wybranego podejscia:
- Analiza konstrukcji oporowych (ciany oporowe, PrzyczIek, Gwozdzie)
- Analiza scian wykopw (ciana projekt, ciana analiza, Parcie)
- Analiza fundamentw (Fundament bezposredni, Pale)
-100-
- Analiza statecznosci zboczy
!sp(>czynniki cz/ciowe
Okno dialogowe "Ustawienia" sIuy do definiowania wspIczynnikw czsciowych dla analizy
wedIug EN1997.
Lista rozwijana "Podejcie o7#iczeniowe" umozliwia dokonanie wyboru "Podejscia
obliczeniowego". W zalenosci wybranego podejscia okno dialogowe wyswietla wsp(>czynniki
cz/ciowe do oddzia#ywa68 parametr(w gruntowyc@ i opor(w, a take wspIczynniki
kombinacyjne do oddziaIywan zmiennych.
W czsci dotyczqcej definiowania wspIczynnikw do oddziaIywan istnieje rwnie moliwosc
redukcji oddziaIywana wody.
"Administrator ustawien" oraz "Lista ustawien" zawierajq znacznq liczb predefiniowanych
ustawien dla poszczeglnych kraj(w <U 0 ustawienia <4 1OOP wedIug wybranych
zaIqcznikw krajowych (ZK). W wikszosci krajw, jest zatem zdefiniowane tylko jedno
Podejscie obliczeniowe zgodnie z zaIqcznikiem krajowym i w odniesieniu do stosowanego
programu (rodzaju zagadnienia geotechnicznego). Wiele predefiniowanych ustawien
dostpnych jest tylko dla niektrych krajw.
Program umoliwia zdefiniowanie kadego zestawu parametrw cztery razy - dla
poszczeglnych sytuacji obliczeniowych. Nastpnie, w obliczeniach, program przyjmuje
wspIczynniki na podstawie sytuacji obliczeniowej wybranej w ramce "Ustawienia %azy".
"Nowe ustawienia - okno suzqce do definiowania wspczynnikw czeciowych dla analizy
wedug EN 1997
-101-
Podejcia o7#iczeniowe
Eurokod EN 1997-1 wprowadza do analizy, tzw. podejcia o7#iczeniowe, ktre rniq si
midzy sobq zastosowanymi wspIczynnikami czsciowymi.
WedIug Eurokodu EN 1997-1, wspIczynniki czsciowe sq stosowane do oddziaIywan lub
wynikw oddziaIywan, do parametrw masywu gruntowego , lub do odporw R lub obydwu
tych wartosci. Wartosci wspIczynnikw czsciowych rniq si nie tylko ze wzgldu na
przyjte podejcie o7#iczeniowe, ale rwnie ze wzgldu na rodzaj zadania geotechnicznego
(konstrukcje oporowe, pale, itp.) Wartosci wspIczynnikw czsciowych sq zdefiniowane w
Za>.cznikac@ + do Eurokodu; za>.czniki krajowe zawierajq natomiast wartosci zalecane w
danym panstwie. Program automatycznie wyswietla odpowiednie wspIczynniki, zgodnie z
wybranym podejsciem obliczeniowym lub na podstawie wyboru innych parametrw w
Ustawieniach.
Naley pamitac, i kade Podejcie o7#iczeniowe wprowadza wspIczynniki czsciowe do
analizy w inny sposb (np. wspIczynniki czsciowe do oddziaIywan i oporw lub oddziaIywan i
parametrw masywu gruntowego), w konsekwencji wyniki uzyskane przy pomocy kadego z
podejsc obliczeniowych mogq znaczqco rnic si midzy sobq. Jeeli dla konkretnego zadania
geotechnicznego, Za>.cznik 5rajowy nie precyzuje zalecanego Podejcia o7#iczeniowego,
to jego wybr zaley od projektanta (jego obowiqzkiem bdzie rwnie ocena, czy wyniki
odpowiadajq analizowanej sytuacji).
- Podejscie obliczeniowe 1 - Analiza wykonywana jest z zastosowaniem dwch zestaww
wspIczynnikw (5om7inacja 1 i 5om7inacja 9), w dwch niezalenych obliczeniach.
WspIczynniki dotyczq oddzia>ywa6 oraz parametr(w materia>owyc@.
- Podejscie obliczeniowe 2 - Stosowane sq wspIczynniki czsciowe
do oddzia>ywa6 i opor(w (nosnosci).
- Podejscie obliczeniowe 3 - Stosowane sq wspIczynniki czsciowe do oddzia>ywa6 i
jednoczesnie do materia>(w (parametrw materiaIowych gruntu).
Okno dialogowe "Nowe ustawienia", obliczenia wedug EN1997 Wybr podejcia
-102-
obliczeniowego
Podejcie o7#iczeniowe 1
Analiza wykonywana jest z zastosowaniem dwch zestaww wspIczynnikw (5om7inacja
1 i 5om7inacja 9), w dwch niezalenych obliczeniach. WspIczynniki
dotyczq oddziaIywan oraz parametrw materiaIowych. W kom7inacji 1, stosowane sq jedynie
wspIczynniki do oddzia>ywa6, natomiast pozostaIe wspIczynniki przyjmujq wartosc 1,0.
W kom7inacji 9, stosowane sq wspIczynniki do parametr(w materia>owyc@ (parametry
materia>owe gruntu oraz do oddzia>ywa6 zmiennyc@, natomiast pozostaIe wspIczynniki
przyjmujq wartosc 1,0.
W programach do analizy konstrukcji oporowych oraz przeprowadzajqcych analiz statecznosci
obliczenia wykonywane sq automatycznie z zastosowaniem o7ydwu kom7inacji, a
przedstawiane sq wyniki najbardziej niekorzystne. SzczegIowe zestawienie wynikw dla
obydwu kombinacji dostpne jest w raporcie koncowym.
W programach do analizy scian,
Ten rodzaj podejscia nie dotyczy programu "ciana analiza". W programie tym, kombinacj,
dla ktrej chcemy przeprowadzic analiz, musimy wybrac w oknie dialogowym "Ustawienia
obliczen".
Programy "Fundament bezposredni" oraz "Pal" wymagaja zdefiniowania obciqenia
charakterystycznego nawet dla obliczen nosnosci. $7ci.enie o7#iczeniowe przyjmowane
jest w obliczeniach z zastosowaniem kombinacji 1, o7ci.enie c@arakterystyczne - w
kombinacji 2.
Definiowanie wspczynnikw czciowych dla podejcia obliczeniowego 1
Podejcie o7#iczeniowe 9
Podejscie obliczeniowe 2 stosuje wspIczynniki czsciowe
do oddzia>ywa6 i opor(w (nosnosci).
-103-
Podejcie o7#iczeniowe =
Podejscie obliczeniowe 3 wykorzystuje wspIczynniki czsciowe do oddzia>ywa6 i
jednoczesnie do materia>u (parametry materiaIowe gruntu).
W odrnieniu od pozostaIych podejsc obliczeniowych, wprowadza o7ci.enia geotec@niczne
A Stan *<$ (obciqenia zwiqzane z gruntem, np. parcie gruntu, parcia zwiqzane z
dodatkowym obciqeniem, oddziaIywanie wody) oraz o7ci.enia zwi.zane z konstrukcj. A
Stan S,2 (program uwzgldnia ciar wIasny konstrukcji, zdefiniowane siIy oddziaIujqce na
konstrukcj, kotwy, zbrojenie gruntu, przedIuenia siatki). Dla kadego rodzaju obciqenia,
stosowany jest inny zestaw wspIczynnikw, wyszczeglniony w oknie
dialogowym "WspIczynniki czsciowe". Wartosci wspIczynnikw czsciowych stosowanych do
obciqen geotechnicznych sq zazwyczaj nisze ni wartosci dotyczqce obciqen
konstrukcyjnych.
Za>.cznik 5rajowy (Z5
Za>.cznik 5rajowy (Z5 okresla w szczegIowy sposb stosowanie Eurokodu na poziomie
krajowym (w danym panstwie UE) i jest zwykle publikowany razem z wersjq Eurokodu (ENV)
dla danego kraju.
-104-
ZaIqcznik Krajowy okresla wic wybr wspIczynnikw czsciowych na poziomie kraju oraz
stosowanie podejsc obliczeniowych dla konkretnych zadan geotechnicznych. Ze wzgldu na
fakt, i tresc ZaIqcznikw Krajowych pozostaje nieustalona dla niektrych panstw, obecnie nie
wszystkie ZaIqczniki Krajowe sq uwzgldnione w poszczeglnych programach.
Poszczeglne zaIqczniki krajowe mona wybierac z ustawien predefiniowanych dostpnych w
administratorze ustawien i na liscie ustawien.
Nowe ustawienia mona dodawac bazujqc na istniejqcych ustawieniach predefiniowanych, w
ten sposb tworzqc w>asne Za>.czniki krajowe:
!sp(>czynniki cz/ciowe do oddzia>ywania wody
WspIczynnik czsciowy do oddziaIywania wody zmienia wartosc siIy wynikajqcej z
oddziaIywania wody lub wartosc cisnienia porowego.
Wspczynniki czciowe do oddziaywania wody
Ze wzgldu na fakt, e norma EN 1997 proponuje kilka sposobw uwzgldniania wpIywu
obciqenia hydrostatycznego, w programach GEO5 umoliwono take definiowanie
wspIczynnika czsciowego do oddziaIywania wody. Norma proponuje dwa podstawowe
podejscia do tego tematu:
- !ariant 1 - wspIczynnik czsciowy do oddziaIywania wody przyjmuje si rwny 1,! lub
1,!" (w niektrych zaIqcznikach krajowych). W tym przypadku w obliczeniach przyjmuje
si rzeczywisty poziom wody gruntowej, a jej oddziaIywanie przemnaane jest przez
zadany wspIczynnik czsciowy.
- !ariant 9 - wspIczynnik czsciowy do oddziaIywania wody przyjmuje si rwny 1,0 co
oznacza, e wartosc oddziaIywania wody nie jest korygowana w analizie. W tym
przypadku, uwzgldnic naley maksymalny dopuszczalny poziom zwierciadIa wody
gruntowej.
-105-
Wspczynniki czciowe do oddziaywania wody
Wyboru konkretnego wariantu analizy dokonuje uytkownik.
Jesli uytkownik wykorzystuje obydwa warianty, zaleca si wprowadzenie dwch ustawien do
"Administratora ustawien", rniqcych si wartosciq wspIczynnika czsciowego
#
.
Lista ustawien predefiniowane ustawienia obydwu wariantw wsp. czciowych do
oddziaywania wody
+na#iza konstrukcji oporowyc@
Obliczenia wedIug EN 1997 wprowadzajq rne wspIczynniki czsciowe zgodnie z wybranym
Podejsciem obliczeniowym (DA).
Projektowanie konstrukcji wedIug EN 1997-1 generalnie bazuje na teorii stanw granicznych.
2edukcja o7ci.e6 (D+18 D+98 D+=E
Wszystkie podejscia obliczeniowe uwzgldniajq wspIczynniki czsciowe do oddziaIywan. SIuq
one do mnoenia wartosci wszystkich siI wprowadzanych do analizy. W celu przeprowadzenia
obliczen poszczeglnych sposobw zniszczenia, program okresla, czy si>a #u7 parcie
oddzia>uje w spos(7 korzystny czy niekorzystny. Zalenie od tego, oddziaIywania te sq
nastpnie mnoone przez odpowiedni wspIczynnik czsciowy. Informacje dotyczqce
zastosowanych wspIczynnikw czsciowych sq prezentowane w raporcie z obliczen.
-106-
Raport z analizy
W ramce analiza mona take okreslic "Drugorz/dne oddzia>ywania zmienne -
odpowiednie wspIczynniki czsciowe sq mnoone przez kombinacyjne
wspIczynniki obciqenia.
Podczas analizy konstrukcji oporowych oddziaIywanie wody gruntowej, a wic i okreslenie
odpowiedniego wspIczynnika czsciowego do oddziaIywania wody jest niezwykle istotne.
2edukcja parametr(w materia>owyc@ (D+18 D+=E
Parametry gruntu podlegajq automatycznej redukcji z uyciem odpowiednich wspIczynnikw
czsciowych.
2edukcja opor(w (D+9E
Redukcji podlegajq wartosci siI odporu, momentw i nosnosci.
Przy wykonywaniu analizy wedIug Podescia obliczeniowego 1, caIa analiza przeprowadzana jest
dwukrotnie dla obydwu kombinacji obciqenia. Dla danego stanu granicznego, na ekranie
wyswietlajq si bardziej niekorzystne wartosci wynikw.
+na#iza cian wykop(w
W programach uwzgldniajqcych caIosciowe parcie gruntu (Parcie gruntu8 )ciana projekt8
)ciana ana#iza) przez wspIczynniki czsciowe mnoy si poszczeglne skIadowe parcia
oddziaIujqcego na konstrukcj.
Podstawowym zaIoeniem analizy jest, przyjcie e czynne parcie gruntu oddzia>uje
niekorzystnie, podczas gdy 7ierne parcie gruntu uwaane jest za
oddziaIywanie korzystne. Poszczeglne wykresy parcia mnoone sq przez odpowiedni
wspIczynnik czsciowy.
2edukcja materia>(w (D+18 D+=E
Parametry masywu gruntowego sq automatycznie redukowane z uyciem odpowiednich
wspIczynnikw czsciowych.
2edukcja odporu (D+9E jest uwzgldniana. WspIczynnik czsciowy do odporu redukuje
odpr gruntu (parcie bierne) na licu konstrukcji.
W uproszczeniu mona podac: DA1 - Kombinacja 2, DA2 i DA3 zwi/kszaj. warto parcia
czynnego i zmniejszaj. warto parcia 7iernego, podczas gdy DA1 - Kombinacja 1
jedynie zwi/ksza warto parcia czynnego.
Podejscie to moe wic, w niektrych przypadkach, zmienia zac@owanie si/ konstrukcji i
podawac 7>/dne wyniki. W zwiqzku z tym, naley zachowac ostronosc przy redukcji
-107-
wprowadzanych parametrw.
Reakcja ciany po odciqzeniu
$7#iczanie %undament(w (%undament 7ezporedni8
pa#e
Obciqenie oddziaIujqce na fundament przyjmowane jest jako wynik obliczen konstrukcji
powyej fundamentu.
- przypadki obciqen sq okreslane zgodnie z zasadami podanymi w EN 1990:2002
- kombinacje przypadkw obciqen sq okreslane zgodnie z zasadami podanymi w EN 1991
Wyniki obliczen dla kombinacji stanowiq dane wejsciowe dla programw Fundament
7ezporedni i Pa#.
W o7#iczeniac@ uwzgldniane sq zarwno o7ci.enia obliczeniowe (analiza nosnosci,
wymiarowanie zbrojenia) jak i c@arakterystyczne (analiza osiadania). W Podesciu
obliczeniowym 1, obliczenia przeprowadzane sq dla obydwu - zdefiniowanych obciqen
obliczeniowych (kombinacja 1) oraz zdefiniowanych obciqen charakterystycznych (kombinacja
2).
Only the structure se#%Aweig@ or the weig@t o% soi# a7oQe %ooting is multiplied by the
partial factors in the program. The specified design load must be determined in accord with the
<4 1OOR and <4 1OO1 standards - individual components of load must be mu#tip#ied by the
corresponding partial factors - t@e program does not c@ange t@e inputted #oad any
%urt@er.
Przez wspIczynniki czsciowe program mnoy tylko ci/ar w>asny konstrukcji lub ci/ar
gruntu nad %undamentem. Obciqenie obliczeniowe, wprowadzane do obliczen winno byc
okreslone zgodnie z normami <4 1OOR i <4 1OO1 - poszczeglne skIadowe obciqenia naley
przemnoyc przez odpowiednie wspIczynniki czsciowe - program nie wykonuje adnyc@
zmian na zde%iniowanej wartoci o7ci.enia.
-108-
Parametry gruntu sq automatycznie redukowane z uyciem odpowiednich wspIczynnikw
czsciowych.
2edukcja o7ci.enia (D+9 d#a pa#i (D+18 D+98 D+=E
Program "Pa# przyjmuje wspIczynniki czsciowe w zalenosci od rodzaju pala (wiercony8
w7ijany8 1F+). Okno sIuy do definiowania wszystkich wspIczynnikw czsciowych. Do
obliczen sq nastpnie przyjmowane wspIczynniki czsciowe w zalenosci od rodzaju pala
wybranego w ramce "*eometria. Analiza pa#a wyci.ganego zawsze uwzgldnia ciar
wIasny pala. W przypadku pa#a wciskanego, mona pominqc ciar wIasny pala, zalenie od
ustawienia w ramce "$7ci.enie. WIasciwa analiza odbywa si wedIug teorii stanw
granicznych.
W programie "Fundament 7ezporedni" nosnosc pionowa i pozioma fundamentu sq
redukowane.
+na#iza statecznoci z7ocza
Obciqenia oddziaIujqce na pasmo redukowane sq w obliczeniach poprzez
zastosowanie wspIczynnikw czsciowych. W zalenosci od nachylenia powierzchni poslizgu,
program ocenia, czy oddziaIywanie si>y grawitacji na dany blok jest korzystne czy
niekorzystne. Jeeli wartosc korzystnego oddziaIywania siIy jest wiksza od wartosci
oddziaIywania niekorzystnego, to program przyjmuje wspIczynnik korzystny. Na tej podstawie
ciar bloku W jest mnoony przez wspIczynnik czsciowy dla obciqenia trwaIego.
$ddzia>ywanie wody ijest rwnie redukowane przez wsplczynnik czsciowy, ktry zwiksza
wynikowe cisnienie porowe oraz siIy wynikajqce z oddziaIywania wody nieograniczonej powyej
powierzchni terenu.
Okrelenie, czy oddziaywanie siy jest korzystne, czy niekorzystne.
Dla wprowadzonych obciqen program najpierw ocenia, czy ich oddziaIywanie jest korzystne,
czy niekorzystne, a nastpnie mnoy o7ci.eniea ca>kowite przez odpowiedni wspIczynnik
czsciowy.
-109-
Parametry gruntu sq automatycznie redukowane z uyciem odpowiednich wspIczynnikw
czsciowych.
2edukcja opor(w (D+9E
Redukcji podlega opr na pIaszczyznie poslizgu.
$S,2Z<S<4H<
TTT
+na#iza statecznoci z7ocza wed>ug D+9 #u7 D+1 (kom7inacja 1 z
zastosowaniem parametr(w ca>kowityc@ (uog(#nionyc@ daje 7ardzo
nierea#istyczne wyniki. Jest to spowodowane zrnicowaniem redukcji
ciaru masywu gruntowego (oddziaIywanie korzystne lub niekorzystne). W
przypadku zastosowania wyej wymienionych podejsc
obliczeniowych za#ecamy r/czn. mody%ikacj/ wsp(>czynnik(w
cz/ciowyc@ (np. zwikszenie wspIczynnika czsciowego do statecznosci
globalnej i zmniejszenie wspIczynnikw czsciowych do oddziaIywan).
5om7inacje o7ci.e6
OddziaIywania obciqen dziaIajqcych jednoczesnie wprowadzane sq do obliczen za pomocq
kombinacji obciqen zdefiniowanych w normie <4 1ORR Podstawy Projektowania
konstrukcji. Wikszosc obciqen traktowana jest jako obciqenia staIe. Obciqenia dodatkowe
i siIy przyIoone mona wprowadzic w postaci obciqen zmiennych. Program automatycznie
ustala wartosci poszczeglnych wspIczynnikw czsciowych, w zalenosci od tego, czy dane
obciqenie oddziaIuje w sposb korzystny, czy niekorzystny.
Domyslnie, obciqenia zmienne uwaane sq za obciqenia g>(wne. Niemniej jednak,
okna +na#iza i !ymiarowanie umoliwiajq okreslenie obciqen zmiennych jako obciqenia
drugorzdne - takie obciqenie jest nastpnie mnoone przez odpowiedni wspIczynnik
redukujqcy jego wartosc. Jeeli wszystkie obciqenia zostanq w kombinacji podstawowej
potraktowane jako drugorzdne, to program wyswietli ostrzeenie i analiza nie zostanie
przeprowadzona.
Istnieje moliwosc zdefiniowania czterech typw kombinacji w ramce "Ustawienia %azy".
gdzie: $
k,,%
-wartosc charakterystyczna %-tego obciqenia staIego
$, %
-wspIczynnik czsciowy %-tego obciqenia staIego
&
k,'
-wartosc charakterystyczna '-tego obciqenia drugorzdnego
&
k,1
-wartosc charakterystyczna gIwnego obciqenia zmiennego
&, '
-wspIczynnik czsciowy '-tego obciqenia zmiennego
(
0
-wspIczynnik wartosci quasi-staIej obciqenia zmiennego
Przypadkowa sytuacja o7#iczeniowaE
gdzie: $
k,,%
- wartosc charakterystyczna %-tego obciqenia staIego
&
k,1
- wartosc charakterystyczna gIwnego obciqenia zmiennego
(
1
- wspIczynnik wartosci czstej obciqenia zmiennego
-110-
(
2
- wspIczynnik wartosci kombinacyjnej obciqenia zmiennego
)
*
- wartosc obliczeniowa obciqenia krytycznego
Sejsmiczna sytuacja o7#iczeniowaE
gdzie: $
k,,%
-wartosc charakterystyczna %-tego obciqenia staIego
&
k,'
-wartosc charakterystyczna drugorzdnego %-tego obciqenia zmiennego
(
2,'
-wspIczynnik wartosci quasi-staIej obciqenia zmiennego
)
+*
-wartosc obliczeniowa obciqenia sejsmicznego
!sp(>czynniki cz/ciowe o7ci.enia i wsp(>czynniki kom7inacyjne sq wprowadzane w
oknie dialogowym "WspIczynniki czsciowe.
Wprowadzanie obciqzen drugorzdnych
+na#iza wed>ug '2FD
W obliczeniach wedIug LRFD ('oad 2esistance Design Factor) wykorzystywana jest teoria
stanw granicznych.
Analiza wedIug LRFD wprowadza dwa rodzaje wspIczynnikw obliczeniowych:
- wspIczynniki modyfikujqce wielkosc obciqenia (!sp(>czynniki o7ci.enia) i
- wspIczynniki redukujqce odpr gruntu (!sp(>czynniki do odporu)
Program umoliwia wybr sposrd 2. wariantw analizy - wedIug LRFD 2003 lub wedIug LRFD
2012.
'2FD 9RR= zaimplementowano w programie w celu:
- Analizy scian (konstrukcji wsporczych)
- Analizy fundamentw
'2FD 9R19 zaimplementowano w programie w celu:
- Analizy scian (konstrukcji wsporczych)
- Analizy fundamentw
- Analizy statecznosci zboczy
-111-
'2FD 9R19 wprowadza nowe rodzaje sytuacji o7#iczeniowyc@ (WytrzymaIosciowa I,
Uytkowa I, Ekstremalna I).
'2FD 9RR= A +na#iza cian (konstrukcji wsporczyc@
Analiza wedIug LRFD wprowadza dwa rodzaje wspIczynnikw obliczeniowych - wspIczynniki
modyfikujqce wielkosc obciqenia (!sp(>czynniki o7ci.enia) i wspIczynniki redukujqce
odpr gruntu (!sp(>czynniki do odporu).
Analiza wedug LRFD 2003 Definiowanie wspczynnikw czciowych do analizy cian
W przypadku analizy poszczeglnych przypadkw zniszczenia program okresla czy si>a 7.d&
parcie oddzia>uj. w spos(7 korzystny czy niekorzystny, a nastpnie przemnaa siI
przez wIasciwy wspIczynnik czsciowy. W sprawdzeniu koncowym, caIkowita wytrzymaIosc
konstrukcji na zniszczenie jest przemnaana przez odpowiedni wspIczynnik wytrzymaIosciowy.
W przypadku konstrukcji wsporczych (scian), informacja o zastosowanych wspIczynnikach
obliczeniowych umieszczona jest w raporcie z obliczen.
-112-
Raport z obliczen
'2FD 9RR= A +na#iza %undament(w
Analiza wedIug LRFD wprowadza dwa rodzaje wspIczynnikw obliczeniowych - -
wspIczynniki modyfikujqce wielkosc obciqenia (!sp(>czynniki o7ci.enia) i wspIczynniki
redukujqce odpr gruntu (!sp(>czynniki do odporu).
W programie wspIczynniki czsciowe wykorzystywane sq do przemnoenia ci/aru
w>asnego %undamentu oraz ciaru nadk>adu gruntu nad %undamentem. Poszczeglne
skIadowe obciqenia powinny byc przemnoone przez odpowiednie wspIczynniki
czsciowe przed wprowadzeniem ich do programu - program w aden sposb nie
modyfikuje zdefiniowanych obciqen.
Podczas przeprowadzania ostatecznego sprawdzenia caIkowita wytrzymaIosc konstrukcji na
zniszczenie jest przemnaana przez odpowiedni wspIczynnik wytrzymaIosci.
Obliczenia wedug LRFD definiowanie wspczynnikw czciowych dla fundamentw
'2FD 9R19 A Sytuacje o7#iczeniowe
Do analizy: scian (konstrukcji wsporczych), fundamentw oraz statecznosci zboczy LRFD 2012
wprowadza nastpujqce sytuacje obliczeniowe:
- !ytrzyma>ociowa H: podstawowa sytuacja obliczeniowa, w ktrej redukowana jest
-113-
wytrzymaIosc konstrukcji oraz wartosc obciqen.
- Uytkowa H: w tej sytuacji obliczeniowej, dla wikszosci przypadkw, zakIada si
wspIczynniki czsciowe (redukcja o7ci.enia8 wytrzyma>oci) rwne 1,0.
- <kstrema#na H: w tej sytuacji obliczeniowej, dla wikszosci przypadkw, zakIada si
wspIczynniki czsciowe do redukcji wytrzyma>oci rwne 1,0.
Rodzaj sytuacji obliczeniowej wybiera si w ramce "Ustawienia %azy". Wartosci
wspIczynnikw czsciowych (redukcja o7ci.enia8 wytrzyma>oci) mozna modyfikowac w
ramce "Ustawienia".
LRFD 2012 - Wybr sytuacji obliczeniowej
Analiza z wykorzystaniem LRFD 2012 definiowanie wspczynnikw czciowych
'2FD 9R19 A +na#iza cian (konstrukcji wsporczyc@
Analiza wedIug LRFD wprowadza dwa rodzaje wspIczynnikw obliczeniowych - -
wspIczynniki modyfikujqce wielkosc obciqenia (!sp(>czynniki o7ci.enia) i wspIczynniki
redukujqce odpr gruntu (!sp(>czynniki do odporu).
-114-
WspIczynniki te wchodzq do obliczen zgodnie z wybranq sytuacjq obliczeniowq.
W przypadku analizy poszczeglnych przypadkw zniszczenia, program okresla czy si>a 7.d&
parcie oddzia>uj. w spos(7 korzystny czy niekorzystny, a nastpnie przemnaa siI
przez wIasciwy wspIczynnik czsciowy.
W sprawdzeniu koncowym, caIkowita wytrzymaIosc konstrukcji na zniszczenie jest
przemnaana przez odpowiedni wspIczynnik wytrzymaIosciowy.
Analiza wedug LRFD 2012 - definiowanie wspczynnikw czciowych dla analizy cian
W przypadku konstrukcji wsporczych (scian), informacja o zastosowanych wspIczynnikach
obliczeniowych umieszczona jest w raporcie z obliczen.
Raport z obliczen
-115-
'2FD 9R19 A +na#iza %undament(w
WspIczynniki czsciowe do obciqen wykorzystywane sq wyIqcznie do przemnoenia ci/aru
w>asnego %undamentu oraz ciaru nadk>adu gruntu nad %undamentem. Poszczeglne
skIadowe obciqenia powinny byc przemnoone przez odpowiednie wspIczynniki
czsciowe przed wprowadzeniem ich do programu - program w aden sposb nie
modyfikuje zdefiniowanych obciqen.
Podczas przeprowadzania ostatecznego sprawdzenia caIkowita wytrzymaIosc konstrukcji na
zniszczenie jest przemnaana przez odpowiedni wspIczynnik wytrzymaIosci.
Analiza wedug LRFD 2012 definiowanie wspczynnikw czciowych dla fundamentw
'2FD 9R19 A +na#iza statecznoci z7oczy
Zdefiniowane obciqenia sq sprawdzane czy oddziaIujq korzystnie czy niekorzystnie. !arto
o7ci.enia jest nastpnie przemnaana przez odpowiedni wspIczynnik czsciowy do obciqen
(<S lub '', odpowiednio).
2edukcja wytrzyma>oci (wsp(>czynniki wytrzyma>ociE
CaIkowita wytrzymaIosc na powierzchni poslizg jest redukowana przez wspIczynnik czsciowy
-116-
,
SS
. Przy analizie bezpieczenstwa modelu nastpujqcy warunek musi byc speIniony na
powierzchni poslizgu:
gdzie: ,
SS
- wspIczynnik wytrzymaIosci do statecznosci
F
pas
- siIy utrzymujqce (bierne) oddziaIujqce na powierzchni poslizgu
F
act
- siIy czynne oddziaIujqce na powierzchni poslizgu
iza wedug LRFD 2012 definiowanie wspczynnikw czciowych do analizy statecznoci
Sytuacje o7#iczeniowe
Programy umoliwiajq zdefiniowanie czterech sytuacji obliczeniowych, ktre mogq si rnic
wspIczynnikami obliczeniowymi. Sq to:
- ,rwa>a sytuacja o7#iczeniowa - najbardziej popularna sytuacja obliczeniowa i rodzaj
analizy, stosowana gdy w przypadkach naley zapewnic bezpieczenstwo pracy konstrukcji
w okreslonym czasie.
- Przejciowa sytuacja o7#iczeniowa - moe byc wykorzystywana dla konstrukcji
tymczasowych (fazy budowy). Zwykle w tym przypadku, wymagane sq nisze parametry
bezpieczenstwa ni w sytuacji trwaIej.
- !yj.tkowa sytuacja o7#iczeniowa - do zastosowania w przypadku wyjqtkowych
rodzajw oddziaIywan na konstrukcj (np. wybuch, uderzenie samochodu, powdz, poar,
itp.).
- Sejsmiczna sytuacja o7#iczeniowa - ma zastosowanie przy obliczeniach
uwzgldniajqcych odziaIywania sejsmiczne. Moe si wydawac zbliona do sytuacji
wyjqtkowej, jednake dla obciqen sejsmicznych zwykle stawiane sq wysze wymagania
odnosnie bezpieczenstwa konstrukcji. W niektrych krajach wymagany poziom
bezpieczenstwa dla sytuacji sejsmicznej rwny jest temu wymaganemu dla trwaIej
sytuacji obliczeniowej.
WspIczynniki obliczeniowe i czsciowe definiuje si w Ustawieniach obliczen.
WIasciwq sytuacj obliczeniowq dla danej fazy budowy wybiera si w ramce "Ustawienia
%azy".
-117-
Wybr sytuacji obliczeniowej
,ry7y wprowadzania i ana#izy
W rozdziale tym zawarto podstawowy opis poszczeglnych trybw wprowadzania danych do
programu.
Program Parcie
Projekt
Ramka "Projekt" uywana jest do wprowadzania podstawowych danych projektu oraz
okreslenia oglnych ustawien wykonywanych analiz. Ramka "Projekt" zawiera formularz do
wprowadzania podstawowych danych o analizowanym zadaniu, tzn. informacje i opis projektu,
data, itp. Informacje te sq wykorzystywane przy tworzeniu dokumentacji tekstowej oraz na
rysunkach.
Ramka "Projekt" umoliwia rwnie przeIqczanie jednostek analizy (metryczne / angielskie).
Ramka "Projekt"
Ustawienia
Ramka "Ustawienia" sIuy do definiowania podstawowych "Ustawien" programu, takich jak
normy i teorie stosowane w obliczeniach, sposb zapewnienia bezpieczenstwa konstrukcji czy
poszczeglne wspIczynniki obliczeniowe.
-118-
Program zawiera nie tylko predefiniowane Ustawienia podstawowe dla poszczeglnych
krajw, ale rwnie umoliwia stworzenie wIasnych Ustawie6 uytkownika, ktre mogq byc
zapisywane i wykorzystywane w pzniejszych obliczeniach we wszystkich programach GEO5.
Przycisk "!y7ierz" umoliwia dokonanie wyboru wczesniej utworzonego Ustawienia z "Listy
ustawien".
Przycisk "+dministrator ustawie6" otwiera okno dialogowe "Administrator", w ktrym
moliwe jest przeglqdanie i modyfikowanie poszczeglnych Ustawien. W tym miejscu
uytkownik bdzie mgI take zidentyfikowac ustawienia widoczne na Liscie ustawien. Dane z
Administratora ustawien mogq byc eksportowane i importowane.
Za pomocq przycisku "Dodaj do administratora" moliwe jest tworzenie ustawien wIasnych
uytkownika, ktre sq nastpnie dodawane do Administratora ustawien.
Przycisk "<dytuj" pozwala na szybkq wizualizacj oraz edycj bieqcego Ustawienia w
uytkowanym programie. Modyfikacja dowolnego parametru zmienia status (nagIwek)
Ustawiania na "de%iniowanie d#a 7ie.cego zadania". Poszczeglne obliczenia sq nastpnie
przeprowadzane z wykorzystaniem tego #oka#nego ustawienia. Jesli uytkownik zdecyduje,
e bieqce ustawienie bdzie rwnie wIasciwe dla innych zadan, moe dodac je do
"+dministratora ustawie6" poprzez wcisnicie przycisku "Dodaj do administratora".
Ustawienie "Zde%iniowane d#a 7ie.cego zadania" jest zwykle tworzone w przypadku
importu starszych danych.
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz "Wykopy".
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Ramka "*eometria" zwiera tabel z lista punktw konstrukcji. Dodawanie (edycja) punktw
odbywa si w oknie dialogowym "Dodaj (<dytuj punkt".
Istnieje moliwosc dalszej edycji istniejqcych punktw geometrii na pulpicie za
pomocq aktywnych obiektw - dwukrotne kliknicie wybranego punktu otwiera okna dialogowe
do edycji tego punktu.
Program umoliwia eksport geometrii konstrukcji w formacie *.DXF.
-119-
Ramka "Geometria"
Pro%i#
Ramka "Pro%i#" zawiera tabel z listq wprowadzonych warstw. Po zdefinowaniu poszczeglnych
warstw mona edytowac ich miqszosc za pomocq aktywnych wymiarw.
Dodawanie lub edycj warstw wykonuje si w oknie dialogowym "Dodaj (edytuj warstwy".
Rzdna z mierzona jest od grnego punktu konstrukcji (os--).
Program umoliwia obnienie lub podniesienie grnego punktu konstrukcji w oknie dialogowym
"Zmiana rz/dnej terenu", a zdefiniowane warstwy bdq wwczas przesunite, jednoczesnie
zachowujqc swojq miqszosc. Funkcja ta jest istotna podczas kopiowania profilu z programu
",eren".
Program umoliwia import profil w formacie gINT.
-120-
Ramka "Profil"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq wprowadzonych gruntw. Tabela ta dostarcza rwnie
informacje o aktualnie wybranym gruncie. Informacje te wyswietlane sq w prawej czsci ramki.
Dodawanie (edycja) gruntw wykonywana jest w oknie dialogowym "Dodawanie (edycja)
gruntu".
Parametry gruntu okreslane sq w programie "Parcie". Parametry te zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Spoczynkowe parcie gruntu" oraz "Naprenie
geostatyczne, wypr".
Program umoliwia import gruntw w formacie gINT.
-121-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Ta czsc okna dialogowego sIuy do definiowania podstawowych parametrw gruntw
- ci/aru o7j/tociowego8 k.ta tarcia wewn/trznego oraz sp(jnoci. Wartosci te
okreslane sq na podstawie badan laboratoryjnych lub in-situ dla kadego projektu
indywidualnie. Jesli dane te sq nieosiqgalne istnieje moliwosc skorzystania z wbudowanej bazy
gruntw, ktra zawiera wartosci parametrw gruntw okreslone na podstawie doswiadczenia
oraz literatury swiatowej.
Istnieje moliwosc definiowania wymiennie -
parametrw e%ektywnyc@ lub uog(#nionyc@ kqta tarcia wewntrznego i spjnosci w
zalenosci od wybranego ustawienia w liscie rozwijanej "Stan napr/e6". Decyzja o
zastosowaniu parametrw efektywnych czy uoglnionych zaley w szczeglnosci od rodzaju
gruntu, rodzaju obciqenia, czasu wykorzystania konstrukcji i warunkw wodnych.
W dalszej kolejnosci, w przypadku napren efektywnych definiuje si kqt tarcia pomidzy
konstrukcjq i gruntem, ktry zaley zarwno od rodzaju gruntu jak i rodzaju konstrukcji.
Szacunkowe wartosci tego parametru podano w tabeli wartosci zalecanych.
W przypadku napren caIkowitych natomiast naley zdefiniowac adhezj gruntu do lica
konstrukcji a.
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Parcie gruntu".
-122-
Okno dialogowe "Dodaj nowy grunt" - "Dane podstawowe"
Przyporz.dkowanie
Ramka "Przyporz.dkowanie" zawiera list warstw profilu zdefiniowanych w ramce "Pro%i#" i
powiqzanych z nimi gruntw. Lista zdefiniowanych gruntw jest graficznie przedstawiona za
pomocq ikon na pasku ponad tabelq lub jest dostpna z rozwijanej listy dla kadej warstwy
profilu.
Procedura przyporzqdkowania gruntu do warstwy zostaIa szczegIowo opisana poniej, w
rozdziale "Przyporzqdkowanie gruntw":
Program umoliwia import przyporzqdkowania gruntw w formacie gINT.
-123-
,eren
Ramka ",eren" umoliwia okreslenie uksztaItowania terenu za konstrukcjq. Wyboru ksztaItu
terenu dokonuje si sposrd ksztaItw charakterystycznych pokazanych na ikonach pod
pulpitem. Wybrany ksztaIt terenu z podpowiedziq graficznq wprowadzanych wartosci
("Sc@emat parametr(w") wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Wymiary wybranego
schematu terenu mona definiowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl bqdz na
pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
Wybr ostatniej ikony umoliwia zdefiniowanie dowolnego ksztaItu terenu. W takim przypadku,
pojawiajqca si ramka zawiera tabel z listq punktw terenu. Pierwszy punkt wspIrzdnych
[0,0] zbiega si z grnym punktem konstrukcji.
Metody analizy parcia gruntu w przypadku terenu pochyIego zostaIy opisane w teoretycznej
czsci pomocy "RozkIad parc gruntu dla terenu pochyIego":
-124-
Ramka "Teren"
!oda
Ramka "!oda" umoliwia okreslenie rodzaju wody gruntowej. Wyboru schematu obciqenia
wodq dokonuje si sposrd schematw charakterystycznych pokazanych na ikonach pod
pulpitem. Wybrany schemat z podpowiedziq graficznq wprowadzanych wartosci ("Sc@emat
parametr(w") wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Parametry (.
1
, .
2
...) wybranego
schematu mona definiowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl bqdz na pulpicie
za pomocq aktywnych wymiarw.
Wybr ostatniej ikony umoliwia zdefiniowanie dowolnego cisnienia porowego wody w gruncie
zarwno przed jak i za konstrukcjq. W takim przypadku, pojawiajq si dwie zakIadki
z tabelami "Przed konstrukcj." i "Za konstrukcj.". Tabele te wypeInia si wartosciami
cisnienia porowego odpowiednio przed lub za konstrukcjq na gIbokosci "-" (os--).
W programie istnieje rwnie moliwosc zdefiniowania zwierciadIa wody gruntowej ponad
konstrukcj. lub ponad profilem gruntu - w takim przypadku, poziom wody wprowadza si za
pomocq wartosci ujemnej.
Metody analizy parcia gruntu z uwzgldnieniem wpIywu wody zostaIy opisane w teoretycznej
czsci pomocy w rozdziale "WpIyw wody".
Ponadto, program umoliwia okreslenie gIbokosci rys rozciqganych wypeInionych wodq w
gruncie za konstrukcjq.
-125-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq wprowadzonych obciqen. Dodawanie (edytowanie)
obciqenia wykonuje si w oknie dialogowym "4owe (edycja o7ci.enie". Wprowadzone
obciqenia mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw lub aktywnych
obiektw.
Rzdna - zmierzona od grnego punktu konstrukcji jest okreslana (kierunek dodatni w dI)
podczas wprowadzania obciqenia na pewnej gIbokosci. Komputer wyswietla komunikat
bIdu, jeeli obciqenie znajduje si poza terenem.
W programie istnieje moliwosc zdefiniowania obciqen sta>yc@ lub zmiennyc@. Wybr
rodzaju obciqenia wpIywa na dobr stosownego wspIczynnika czsciowego do oddziaIywan.
Obciqenia zmienne oddziaIujqce w sposb korzystny nie sq w programie uwzgldniane.
WpIyw obciqen zewntrznych na parcia gruntu zostaI opisany w teoretycznej czsci pomocy w
rozdziale "WpIyw obciqenia na parcia gruntu".
-126-
Ramka "Obciqzenie"
$7ci.enia sejsmiczne
Ramka "$7ci.enia sejsmiczne" sIuy do wprowadzania parametrw obciqen sejsmicznych.
Kierunki skutkw obciqen sejsmicznych sq wyswietlane na pulpicie.
Jesli nie sq dostpne wyniki pomiarw wspIczynniki k
.
oraz k
/
mona wyznaczyc stosujqc
opisane w pomocy podejscie z normy EN 1998-5.
Metody analizy parcia gruntu z uwzgldnieniem obciqen sejsmicznych zostaIy opisane w
teoretycznej czsci pomocy w rozdziale "WpIyw obciqen sejsmicznych".
-127-
Ramka "Obciqzenia sejsmiczne"
Ustawienia %azy
Ramka "Ustawienia %azy" sIuy do definiowania ustawien wanych tylko dla wybranej fazy
obliczeniowej.
Wybrana sytuacja obliczeniowa okresla wspIczynniki bezpieczenstwa, ktre bdq zastosowane
w obliczeniach danej fazy budowy.
Wyglqd ramki zaley od wybranej metody analizy. LRFD 2012 wprowadza nowe rodzaje
sytuacji obliczeniowych (!ytrzyma>ociowa H, Uytkowa H, <kstrema#na H).
Ramka "Ustawienia fazy"
-128-
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" wyswietla wyniki analizy. Istnieje moliwosc przeprowadzenia dowolnej
liczby analiz w obrbie jednego zadania.
Wyglqd ramki jest dostosowany do wybranej metodyki obliczen.
- Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub na podstawie teorii stanw granicznych
- kolumna F tablicy umoliwia modyfikacj wspIcznnikw obliczeniowych, przykIadanych
do wyznaczonych siI. Wartosci tych siI sq wyswietlane na ekranie i sq automatycznie
odswieane przy kadej zmianie danych projektu lub ustawien w tablicy.
- Analiza wedIug EN 1997 - kolumna * tablicy umoliwia zdefiniowanie czy obciqenie
oddziaIujqce na konstrukcje jest uwzgldniane jako drugorzdne. Zagadnienie to zostaIo
szerzej omwione w rozdziale "Koombinacje obciqen". Jesli obliczenia wykonuje si z
zastosowaniem "Podejscia obliczeniowego 1", naley take wybrac numer kombinacji w
prawej czsci okna.
- Analiza wedIug LRFD - w tym przypadku kolumna F nie jest wyswietlana.
Ramka "$7#iczenia" sIuy do wyboru rodzaju obliczanego parcia gruntu (parcie czynne, parcie
spoczynkowe, bierne parcie). Dwie dodatkowe opcje "Tworzenie klina odIamu" oraz "Minimalne
parcie do wymiarowania" sq dostpne przy wyznaczaniu parcia czynnego.
Wyniki analizy wyswietlane sq na pulpicie i natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany
wprowadzonych danych bqdz ustawien. Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie
dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "Obliczenia"
-129-
Program )ciana projekt
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-130-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce Wykopy".
Ramka "Ustawienia"
Pro%i#
",eren".
-131-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
Parametry gruntu okreslane sq w programie. Parametry te zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe" oraz "Naprenie geostatyczne, wypr".
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
-132-
konstrukcji a.
Przyporz.dkowanie
profilu.
rozdziale " Przyporzqdkowanie gruntwj":
-133-
*eometria
Ramka "*eometria" uywana jest do okreslenia gIbokosci wykopu oraz do wyboru ksztaItu
dna wykopu (wybr ikony). Wybrany ksztaIt z podpowiedziq graficznq ("Sc@emat
parametr(w") wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Wymiary konstrukcji mona edytowac w
ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl lub na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
W ramce "*eometria" mona take zdefiniowac obciqenie dna wykopu oraz wspIczynnik
redukcji parcia gruntu pod dnem wykopu (wspIczynnik ten sIuy do analizy scian berlinskich).
-134-
Ramka "Geometria"
5otwy
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq definiowanych kotew. Dodawanie (edycja) kotew
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa kotew (<dycja kotwy". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych kotew na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
-135-
Ramka "Kotwy"
2ozpory
Ramka "2ozpory" zawiera tabel z listq definiowanych rozpr. Dodawanie (edycja) rozpr
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa rozpora (<dycja rozpory". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych rozpr na pulpicie za pomocq aktywnych
obiektw lub aktywnych wymiarw.
Ramka "Rozpory"
Podpory
Ramka "Podpory" zawiera tabel z listq wprowadzonych podpr. Dodawanie (edycja) podpr
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa podpora (<dycja podpory". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych podpr na pulpicie za pomocq aktywnych
-136-
Ramka "Podpory"
De%inicja parcia
Ramka "De%iniowanie parcia" umoliwia wybranie metody wyznaczania parcia czynnego
gruntu. SIuq do tego przyciski "!yznacz" oraz "De%iniuj". Wybranie opcji "!yznacz"
spowoduje automatyczne wyznaczenie czynnego parcia gruntu na podstawie zdefiniowanego
profilu (warstw).
W szczeglnych przypadkach (redystrybucja parcia ze wzgldu na obecnosc kotew,
niestandardowy obrt konstrukcji), zaleca si rczne okreslenie rozkIadu parcia gruntu na
konstrukcj. Wybr opcji "De%iniuj" otwiera w ramce tabel z listq definiowanych punktw i
odpowiadajqcych im wartosciom parcia. Parcie definiuje si do gIbokosci konstrukcji
zwikszonej o zagIbienie punktu zero (zagIbienie punktu zero definiuje si w grnej czsci
ramki). ZagIbienie punktu zero rwne zero definiuje si w przypadku, gdy wartosci parcia
bdq definiowane jedynie do gIbokosci wykopu. Poniej wykopu, program oblicza wartosci
parcia na podstawie zdefiniowanego profilu geologicznego. Jeeli parcie gruntu definiowane
jest rcznie, wwczas program nie uwzgldnia wpIywu ksztaItu terenu, obciqen oraz wody.
-137-
Ramka "Definicja parcia"
,erUn
czsci pomocy "RozkIad parc gruntu dla terenu pochyIego".
-138-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
Ponadto, program umoliwia okreslenie gIbokoscirys rozciqganych wypeInionych wodq w
-139-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
rozdziale "WpIyw dodatkowego obciqenia".
-140-
Ramka "Obciqzenie"
Zde%iniowane si>y
Ramka "Zde%iniowane si>y" zawiera tabel z listq definiowanych siI oddziaIujqcych na
konstrukcj. Dodawanie (edycja) siI wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa si>a
(<dycja si>y". Istnieje take moliwosc edycji zdefiniowanych siI na pulpicie za
pomocq aktywnych obiektw.
Zde%iniowane si>y reprezentujq dodatkowe obciqenia oddziaIujqce na konstrukcje oporowq,
scian wykopu czy nasyp zbrojony. W ten sposb istniej moliwosc modelowania takich
elementw jak: obciqenia od bilboardw, ekranw czy barier drogowych. program nie
dostosowuje (nie zmienia) zdefiniowanych siI w toku obliczen.
Obciqenia zewntrzne oddziaIujqce na naziomie (na powierzchni terenu) naley definiowac
jako Obciqenie.
-141-
Ramka "Siy"
.
oraz k
/
-142-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" wyswietla wyniki analizy. Analiza przeprowadzana jest poprzez
-143-
nacisnicie przycisku "Oblicz" w prawej czsci ramki. Istnieje moliwosc przeprowadzenia
dowolnej liczby analiz w obrbie jednego zadania.
Wyglqd ramki rni si w zalenosci od tego czy konstrukcja pracuje wspornikowo czy jest
kotwiona (rozpierana). Pierwszy wariant dotyczy scian w aden sposb nie rozpieranych a drugi
scian rozpieranych (lub kotwionych).
W przypadku konstrukcji wspornikowyc@ w ramce pojawia si moliwosc zdefiniowania
wspIczynnika redukcji parcia biernego (lub wspIczynnika bezpieczenstwa) oraz minimalnego
parcia do wymiarowania konstrukcji.
Dla konstrukcji kotwionych (rozpieranych) ramka umoliwia dokonanie wyboru warunku w
strefie zakotwienia sciany w gruncie - sciana utwierdzona w gruncie lub nie utwierdzona oraz
ustawienia parametrw obliczen (wspIczynnik redukcji biernego parcia gruntu minimalne
parcie do wymiarowania konstrukcji).
Przy obliczeniach z zastosowaniem EN 1997 lub LRFD wspIczynniki czsciowe definiuje si w
zakIadce "Wykopy". Jesli obliczenia wykonuje si z zastosowaniem <4 1OOP "Podejscia
obliczeniowego 1", naley take wybrac numer kombinacji.
Wyniki analizy wyswietlane sq na pulpicie. Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie
Ramka "Obliczenia" ciana nie utwierdzona w gruncie
-144-
Ramka "Obliczenia" ciana utwierdzona w gruncie
Stateczno
Ramka "Stateczno" sIuzy do przeprowadzenia analizy statecznosci globalnej konstrukcji z
zastosowaniem programu "Stateczno z7ocza". Ramka ta stosowana jest do zdefiniowania
geometrii konstrukcji - "Szerokoci przekroju ciany" oraz "Zag>/7ienia konstrukcji
poniej dna wykopu", dla konstrukcji kotwionych naley take podac odpowiednio "Si>y w
kotwac@".
Nacisnicie przycisku "Stateczno z7ocza" uruchamia program "Stateczno z7ocza".
Program ten pozwala na kompleksowq weryfikacj statecznosci globalnej analizowanej
konstrukcji. Przycisk ten jest aktywny tylko w przypadku, gdy program "Stateczno z7ocza"
jest zainstalowany.
Po zakonczeniu wszystkich analiz statecznosci naley nacisnqc przycisk "$5" aby opuscic
program - wszystkie dane sq wwczas przenoszone do raportu z obliczen generowanego w
programie ")ciana projekt".
-145-
Ramka "Stateczno"
-146-
Program "Stateczno zbocza"
Program )ciana ana#iza
Projekt
rysunkach.
-147-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz "Wykopy".
W przypadku wykonywania obliczen wedIug EN 1997 wedIug teorii stanw granicznych
program umoliwia dokonanie wyboru czy parametry materiaIowe gruntw bdq redukowane w
obliczeniach parc granicznych czy nie. W przypadku modelowania rzeczywistej pracy
konstrukcji zaleca si zrezygnowanie z redukcji parc.
Ramka Ustawienia umoliwia take uytkownikowi okreslenie podziaIu sciany na elementy
skonczone (domyslna liczba elementw wynosi 20) oraz zdecydowanie czy konstrukcja bdzie
obciqona minimalnym parciem do wymiarowania.
Ramka "Ustawienia"
-148-
Pro%i#
Rzdna - mierzona jest od grnego punktu konstrukcji (os--).
",eren".
Ramka "Profil"
;odu> reakcji pod>oa
Ramka ta sIuy do okreslenia sposobu wyznaczania moduIu reakcji podIoa, ktry jest
istotnym parametrem wejsciowym podczas analizy konstrukcji za pomocq metody zalenych
parc.
Program umoliwia zdefiniowanie dowolnego rozkIadu moduIu reakcji podIoa (na dIugosci
konstrukcji), zdefiniowanie moduIu jako parametr gruntu, iteracyjne wyznaczenie na podstawie
parametrw materiaIowych gruntw, bqdz jego obliczenie z wykorzystaniem rnych teorii.
ModuI reakcji podIoa moe byc liniowy lub nieliniowy.
Wybr opcji moduI reakcji podIoa "wyznacz A ;Unard" a take moduI Mnarda +
m
z opcjq
"de%iniuj 7adanie presjometryczne" uruchamia definiowanie badania presjometrycznego w
ramce "Madanie presjometryczne".
-149-
Wybr opcji "De%iniuj rozk>ad" w ramce "ModuI reakcji podIoa" otwiera tabel, ktra
umoliwia zdefiniowanie dowolnego rozkIadu wartosci moduIu reakcji podIoa przed oraz za
konstrukcjq. W przypadku wyboru innych opcji okreslania moduIu kh, parametry niezbdne do
obliczenia jego wartosci definiuje si jako parametry gruntu w ramce "Grunty".
Ramka "Modu reakcji podoza"
Madania presjometryczne
Ramka "Madanie presjometryczne" zawiera tabel z listq zdefiniowanych badan
presjometrycznych. Poszczeglne parametry badania definiowane sq w oknie dialogowym
"4owe 7adanie" ("<dycja 7adania")
Przycisk "Dodaj" w tym oknie dialogowym otwiera nastpne okno dialogowe "4owe 7adanie"
("<dycja 7adania"), ktre pozwala na okreslenie gIbokosci - mierzonej od poziomu terenu
oraz moduIu Mnarda +
m
. Parametry te omwiono szczegIowo w czsci teoretycznej
podrcznika.
Uytkownik moe zmienic zdefiniowane wartosci w oknie dialogowym "<dycja 7adania".
Wstawianie wartosci pomidzy wczesniej zdefiniowane odbywa si w oknie dialogowym
"!stawione 7adanie".
Wyniki badan presjometrycznych mogq byc rwnie importowane w formacie*.TXT.
-150-
Ramka "Badanie presjometryczne"
-151-
Okno dialogowe "Nowe badanie"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gruntw. Tabela ta dostarcza rwnie
Dodawanie (edycja) gruntw wykonywana jest w oknie dialogowym "Dodawanie (Edycja)
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Parcie spoczynkowe gruntu", "Naprenie geostatyczne,
wypr" oraz "ModuI reakcji podIoa"
-152-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-153-
*eometria
Ramka "*eometria" zawiera tabel z listq wprowadzonych sekcji konstrukcji tworzqcych
scian. Dla kadej sekcji tabela zawiera parametry przekroju poprzecznego () - pole
przekroju, 0 - moment bezwIadnosci) oraz parametry materiaIowe (+ - moduI sprystosci, $
- moduI sprystosci poprzecznej - podawane zawsze na 1 m bieqcy konstrukcji). Dodawanie
lub edycj sekcji wykonuje si w oknach dialogowych "Nowa sekcja (Edycja sekcji)".
Program umoliwia dodawanie (wstawianie) sekcji pomidzy dwie wczesniej zdefiniowane
sekcje konstrukcji. Nowq sekcj wstawia si w oknie dialogowym "!staw sekcj/",
analogicznego do okna "4owa sekcja". Sekcja wstawiana jest przed aktualnie wybranq
(zaznaczonq) sekcjq konstrukcji.
Istnieje moliwosc dalszej edycji wprowadzonych sekcji na pulpicie za pomocq aktywnych
obiektw - dwukrotne kliknicie na konstrukcji otwiera okno dialogowe z danq sekcjq.
-154-
Ramka "Geometria"
Dodawanie i edycja sekcji
Okno dialogowe "4owa sekcja (<dytuj8 !staw" zawiera nastpujqce pozycje:
2odzaj ciany - rozwijana lista sIuqca do wyboru rodzaju obudowy scian
wykopu (paloscianka, sciana elbetowa - prostokqtna, scianka
szczelna, scianka berlinska oraz definiowanie wIasnego
przekroju)
D>ugo sekcji - definiowanie dIugosci sciany lub dIugosci danej sekcji
konstrukcji
!sp(>czynnik redukcji
parcia gruntu pod dnem
wykopu
- wspIczynnik sIuqcy do analizy sciany berlinskiej (dla scian
ciqgIych wsp. ten wynosi jeden)
*eometria - sIuy do definiowania parametrw geometrycznych typowych
dla wybranego rodzaju obudowy (np. dla paloscianki - naley
podac srednic oraz rozstaw osiowy pali, dla sciany elbetowej
- jej grubosc itp.)
Pro%i# - pojawia si w przypadku definiowania obudowy w postaci
sciany berlinskiej i zawiera informacje o wybranym profilu
dwuteowym (przyciski "5ata#og" oraz "<dytuj" otwierajq okno
"5ata#og pro%i#i", ktre zawiera list wyboru profili)
;ateria> - zawiera informacje o materiale, z ktrego ma byc wykonana
projektowana konstrukcja (stal, beton)
Hn%ormacje - zawiera zestawienie parametrw zdefiniowanych sekcji
konstrukcji - pole powierzchni i moment bezwIadnosci sq
-155-
zawsze podawane na 1 mb dIugosci w kierunku poza
pIaszczyznq
Przycisk "5ata#og uytkownika" w dolnej czsci okna otwiera okno dialogowe "Katalog
uytkownika".
Okno dialogowe "Nowa sekcja"
5ata#og uytkownika
Katalog uytkownika umoliwia zdefiniowanie oraz zapisanie wIasnych przekrojw i ich
parametrw. Podczas pierwszego uycia katalogu (nie zostaI jeszcze utworzony), program
wyswietla komunikat ostrzegawczy z informacjq, e nie znaleziono katalogu. Wwczas,
nacisnicie przycisku "$5" otwiera okno dialogowe "Zapisz jako", ktre umoliwia
wprowadzenie nazwy katalogu i zapisanie go w okreslonym miejscu po nacisniciu przycisku
"Zapisz" (domyslnie wybierany jest folder, w ktrym zapisywane sq dane projektu).
Program umoliwia uytkownikowi utworzenie wicej ni jednego katalogu. Kolejny katalog
tworzy si poprzez nacisnicie przycisku "4owy" - program wyswietla zapytanie, czy aktualny
katalog ma byc zastqpiony (aktua#nie wczytany kata#og nie jest usuwanyT) i zapisuje
nowy katalog pod nowq nazwq. Przycisk "$tw(rz" umoliwia wczytanie dowolnego katalogu
uytkownika, natomiast "Zapisz jako" sIuy do zapisania katalogu pod innq nazwq.
Przycisk "Eksport TXT" pozwala na eksportowanie obecnie wczytanego katalogu uytkownika
-156-
do pliku tekstowego.
Okno dialogowe pojawiajqce si przy pierwszym uzyciu katalogu przekrojw wasnych
Okno dialogowe "5ata#og uytkownika" zawiera tabel z listq przekrojw zdefiniowanych
przez uytkownika. Przycisk "Dodaj" otwiera okno dialogowe "4owa pozycja kata#ogu",
ktre umoliwia okreslenie, a nastpnie zapisanie wIasciwosci nowego przekroju do katalogu.
Przyciski "<dytuj" i "Usu6" sIuq do edycji poszczeglnych pozycji w tabeli.
Przycisk "+kceptuj" akceptuje aktualne wIasciwosci przekroju poprzecznego okreslenie w
oknie dialogowym "Nowa sekcja" i otwiera okno dialogowe "4owa pozycja kata#ogu" do
modyfikacji i zapisania aktualnego przekroju.
Okno dialogowe "Katalog uzytkownika" i "Nowa pozycja katalogu"
Przyporz.dkowanie
profilu.
-157-
!ykop
Ramka "!ykop" sIuy do definiowania gIbokosci wykopu oraz ksztaItu dna wykopu. Wyboru
ksztaItu terenu w wykopie dokonuje si sposrd ksztaItw charakterystycznych pokazanych na
ikonach pod pulpitem. Wybrany ksztaIt terenu z podpowiedziq graficznq wprowadzanych
wartosci ("Sc@emat parametr(w") wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Wymiary
wybranego ksztaItu dna wykopu i jego gIbokosc mona definiowac w ramce poprzez
wprowadzenie wartosci do pl bqdz na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
Ramka umoliwia rwnie zdefiniowanie dodatkowego obciqenia lub warstwy nasypu w dnie
wykopu (grunt nasypu naley wybrac z listy rozwijanej zawierajqcej grunty wprowadzone w
trybie "Grunty"). W przypadku sciany berlinskiej przy definiowaniu nasypu zakIada si, e
sciana jest ciqgIa za nasypem (pale + opinka), tzn. parcia dziaIajq na caIq szerokosc
konstrukcji, jak w przypadku konstrukcji powyej dna wykopu.
-158-
Ramka "Wykop"
,eren
-159-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-160-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-161-
Ramka "Obciqzenie"
Zde%iniowane si>y
Ramka "Zde%iniowane si>y" zawiera tabel z listq definiowanych siI oddziaIujqcych na
konstrukcj. Dodawanie (edycja) siI wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa si>a
(<dycja si>y". Istnieje take moliwosc edycji zdefiniowanych siI na pulpicie za
jako Obciqenie.
-162-
Ramka "Zdefiniowane siy"
5otwy
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq definiowanych kotew. Dodawanie (edycja) kotew
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa kotew (<dycja kotwy". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych kotew na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
Program wymaga zdefiniowania zagIbienia gIowicy kotwy poniej wierzchu sciany, jej dIugosci
i kqta nachylenia, siIy sprajqcej oraz innych parametrw niezbdnych do okreslenia
sztywnosci kotwy (pole przekroju, moduI sprystosci). Kotew jest wprowadzana
automatycznie do ju odksztaIconej konstrukcji (uzyskanej z poprzednich faz budowy).
Sztywno kotwy mobilizuje si w nastpnych fazach budowy. OdksztaIcenie konstrukcji
powoduje zmian siIy normalnej w kotwie. W nastpnych fazach nie mona edytowac kotwy.
Jedynym dostpnym dziaIaniem jest zmiana siIy sprajqcej w kotwie.
UwagaE Program nie sprawdza nosnosci kotwy.
-163-
Ramka "Kotwy"
2ozpory
Ramka "2ozpory" zawiera tabel z listq definiowanych rozpr. Dodawanie (edycja) rozpr
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa rozpora (<dycja rozpory". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych rozpr na pulpicie za pomocq aktywnych
Program wymaga zdefiniowania zagIbienia poziomu rozparcia poniej wierzchu sciany,
dIugosci i rozstawu rozpr oraz innych parametrw niezbdnych do okreslenia sztywnoci
rozp(r (pole przekroju, moduI sprystosci).
Rozpory sq wprowadzane automatycznie do wczesniej odkszta>conej konstrukcji (uzyskanej
z poprzednich faz budowy). W nastpnych fazach nie mona edytowac rozpory. Jedynym
dostpnym dziaIaniem jest zmiana sztywnosci rozpory. W obliczeniach rozpory modelowane sq
podobnie jak kotwy, lecz z zaIoeniem zerowej siIy poczqtkowej.
UwagaE Program nie sprawdza nosnosci rozpr na sciskanie i wyboczenie.
-164-
Ramka "Rozpory"
Podpory
Ramka "Podpory" zawiera tabel z listq definiowanych podpr. Dodawanie (edycja) podpr
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa podpora (<dycja podpory". Istnieje take
moliwosc edycji zdefiniowanych podpr na pulpicie za pomocq aktywnych
Program wymaga okreslenia rodzaju przemieszczenia i obrotu podpory (swobodne,
utwierdzone, spryste lub przemieszczenie wymuszone). Podpory sq wprowadzane
automatycznie do ju odksztaIconej konstrukcji (uzyskanej z poprzednich faz budowy). W
nastpnych etapach, podpory nie mogq byc edytowane. Jedynym dostpnym dziaIaniem jest
wprowadzenie wymaganego (wymuszonego) przesunicia podpory oraz zmiany jej sztywnosci.
-165-
Ramka "Podpory"
.
oraz k
/
-166-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-167-
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" wyswietla wyniki analizy danej fazy budowy. PrzeIqczenie do tego trybu
automatycznie przeprowadza analiz. Ramka zawiera trzy przyciski, ktre sIuq do
wyswietlania wynikw analizy:
- 5
h
- parcia
Wykres wartosci moduIu reakcji podIoa wyswietlany jest w lewej czsci pulpitu (domyslnie
niebieskim kolorem kreskowania). W odniesieniu do metody zalenych parc, niektre
"sprynki (wartosci moduIu reakcji podIoa) sq usuwane z analizy (sztywnosc sprynki
wynosi zero). Obliczenie moe nie z7iega si/ w przypadku osiqgnicia stanu granicznego
przed i za konstrukcjq oraz niewystarczajqcego podparcia konstrukcji (kotwy, podpory).
Program nie znajduje wwczas rozwiqzania. W dolnej czsci ramki wyswietlany jest komunikat
bIdu - przypadek taki wymaga mody%ikacji wprowadzonyc@ danyc@ - np. dodania kotwy
lub rozpory, zmiany gIbokosci wykopu, zmiany parametrw gruntu, itp.
W niektrych etapach budowy wyswietlana jest (domyslnie Itq przerywanq liniq) deformacja
w momencie mobilizacji spoczynkowego parcia gruntu - jest to dodatkowa informacja
pokazujqca deformacj plastycznq konstrukcji.
RozkIad parc granicznych (domyslnie linie zielone - ciqgIa i przerywane) przedstawiony jest w
prawej czsci okna (parcie bierne, parcie spoczynkowe i parcie czynne). 2zeczywiste parcie
dzia>aj.ce na konstrukcj/ rysowane jest ciqgIq niebieskq liniq.
OdksztaIcona (domyslnie ciqgIa czerwona linia) i nieodksztaIcona konstrukcja pokazane sq w
prawej czsci pulpitu. SiIy w kotwach, podporach i rozporach sq rwnie pokazane w tym
oknie.
- Si>y wewn/trzne
Rysunek konstrukcji z siIami dziaIajqcymi w kotwach, podporach i rozporach wyswietlany jest
w lewej czsci pulpitu. RozkIady momentw zginajqcych oraz siI tnqcych rysowane sq po
prawej stronie pulpitu.
- Przemieszczenia - napr/enia
Rysunek konstrukcji z siIami dziaIajqcymi w kotwach, podporach i rozporach wyswietlany jest
w lewej czsci pulpitu. Wyznaczone teoretyczne przemieszczenia konstrukcji oraz wypadkowe
parcie dziaIajqce na konstrukcj wyswietlane sq po prawej stronie ekranu.
Jeeli moduI reakcji podIoa wyznaczany jest iteracyjnie, konieczne jest sprawdzenie przebiegu
iteracji w tym oknie dialogowym. SzczegIowe informacje zostaIy podane w czsci teoretycznej
pomocy 3ModuI reakcji podIoa wyznaczny iteracyjnie3.
-168-
Ramka "Obliczenia" modu reakcji podoza, parcia gruntu i przemieszczenie
Ramka "Obliczenia" moment zginajqcy i sia tnqca
-169-
Ramka "Obliczenia" deformacja i parcia dziaajqce na konstrukcj
Stateczno wewn/trzna
Ramka ta sIuy do sprawdzenia wewntrznej statecznosci kotew - zatem, ramka ta dostpna
jest tylko w fazach, w ktrych kotwy sq wprowadzane. Dla kadego rzdu
kotew, tabela pokazuje zdefiniowane siIy w kotwach oraz maksymalne dopuszczalne siIy w
kotwach. Sprawdzenie najbardziej wytonego rzdu kotew wyswietlane jest w prawej czsci
ramki.
-170-
Ramka "Stateczno wewntrzna"
Stateczno zewn/trzna
Nacisnicie przycisku "Stateczno zewn/trzna" uruchamia program "Stateczno
z7ocza". Program ten umoliwia sprawdzenie oglnej statecznosci analizowanej konstrukcji.
Przycisk ten jest dostpny, jeeli program "Stateczno z7ocza" jest zainstalowany.
Po zakonczeniu obliczen statecznosci w programie Statecznosc zbocza naley kliknqc przycisk
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu ")ciana ana#iza".
Wszystkie operacje (dane, obliczenia, dodane rysunki) przeprowadzone w programie
Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie ")ciana
ana#iza".
-171-
Ramka "Stateczno zewntrzna"
Stateczno dna wykopu
Ramka "Stateczno dna wykopu" sIuy weryfikacji utraty statecznosci dna wykopu
spowodowanego wyparciem (wyporem wody) oraz hydraulicznym unoszeniem czqstek gruntu.
Ramka ta jest dostpna jedynie w przypadku, gdy wpIyw wody uwzgldniany jest jako "Parcie
hydrodynamiczne" (podstawa konstrukcji zagIbiona jest w gruntach niespoistych, co pozwala
na swobodny przepIyw wody pod konstrukcjq).
-172-
Ramka "Statecznos dna wykopu"
$7wiednie
Ramka "$7wiednie" umoliwia wyswietlenie obwiedni siI wewntrznych i przemieszczen ze
wszystkich analiz (faz budowy). Domyslnie, obwiednia tworzona jest z wynikw wszystkich faz
budowy. Istnieje jednak moliwosc utworzenia obwiedni tylko z wybranych faz (nacisnicie
przyciskw wybiera fazy budowy, ktre uywane sq do utworzenia danej obwiedni). Program
umoliwia tworzenie wekszej liczby obwiedni z rnymi kombinacjami faz.
Maksymalne siIy wewntrzne oraz przemieszczenia wyswietlane sq w prawej czsci ramki.
-173-
Ramka "Obwiednie"
Program Stateczno z7ocza
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
-174-
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz "Analiza
statecznosci".
Ramka "Ustawienia"
!arstwa
Ramka "!arstwa" sIuy do definiowania poszczeglnych warstw gruntu. Metody definiowania i
edycji warstw zostaIy szczegIowo przedstawione w rozdziale "Warstwy w srodowisku 2D":
Program umoliwia import i eksport warstw w formacie *.DXF. Warstwy mona
take importowac w formacie gINT.
-175-
Ramka "Warstwa"
4asyp
Ramka "4asyp" umoliwia wprowadzanie warstw w celu utworzenia nasypu nad aktualnym
terenem. Ramka zawiera tabel z listq warstw tworzqcych nasyp. Tabela z listq punktw
aktualnie wybranej warstwy jest wyswietlana w srodkowej czsci ramki. Definiowanie warstwy
nasypu odbywa si identycznie jak w przypadku definiowania warstw gruntu.
Nie mona zdefiniowac nasypu w pierwszej fazie budowy. Nasypu nie mona rwnie
wprowadzic, jeeli w tej samej fazie zdefiniowany zostaI wykop - w takim przypadku naley
wprowadzic nowq faz budowy dla nasypu, lub najpierw usunqc istniejqcy wykop.
-176-
Ramka "Nasyp"
!ykop
Ramka "!ykop" sIuy do definiowania wykopu. Funkcja ta pozwala modyfikowac profil terenu
na danym fazie budowy. Istnieje moliwosc jednoczesnego wprowadzenia kilku wykop(w. W
takim przypadku, niektre linie wykopu sq czsciowo widoczne nad terenem.
Tabela z listq punktw warstwy wyswietlana jest w lewej czsci ramki. Definiowanie warstwy
wykopu odbywa si identycznie jak w przypadku definiowania warstw gruntu.
Nie mona zdefiniowac wykopu w pierwszej fazie budowy. Nie mona take zdefiniowac
wykopu, jeeli w danej fazie zostaI zdefiniowany nasyp - w takim przypadku naley najpierw
wprowadzic nowq faz budowy dla wykopu, bqdz usunqc istniejqcy nasyp.
-177-
Ramka "Wykop"
*runty
gruntu".
Parametry gruntw sq okreslane w programie "Stateczno Z7ocza". Parametry te zostaIy
szerzej opisane w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Naprzenie geostatyczne, Wypr",
"Foliacja" i "Parametry dla gwaItowne obnienie zwierciadIa wody gruntowej". Wprowadzane
parametry zalene sq take od wybranego rodzaju analizy (efektywny / caIkowity stan
naprenia), ktry naley wybrac z listy rozwijanej.
-178-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Metody obliczeniowe analizy statecznosci zboczy rniq si w przypadku:
- warunk(w z odp>ywemE do obliczen statecznosci zboczy, w celu wyznaczenia warunkw
rwnowagi na powierzchni poslizgu (koIowa, Iamana) uwzgldnia si enaprenia
efektywne zgodnie z rwnaniem 12t3
e4
5 c
e4
26.
- w warunkwc@ 7ez odp>ywuE w przypadku napren caIkowitych (uoglnionych) do
wyznaczania siI biernych na powierzchni poslizgu (koIowa, Iamana) uwzgldnia si w
postaci c
7
26.
W niektrych panstwach, przyjte jest definiowanie obydwu parametrw wytrzymaIosciowych
7
, c
7
w napreniach uoglnionych (caIkowitych). W takim przypadku, w programie
Statecznosc zbocza, naley zdefiniowac zadanie w napreniach efektywnych stosujqc
parametry
e4
, c
e4
.
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Analiza
statecznosci zbocza".
-179-
<#ementy sztywne
Ramka "<#ementy sztywne" zawiera tabel z listq elementw sztywnych. Elementy sztywne
sIuq do modelowania regionw o wyszej sztywnosci - np. e#ement(w
e#7etowyc@ lub pod>oa ska#nego. Tabela ta rwnie dostarcza informacje o aktualnie
wybranym elemencie sztywnym, ktre sq wyswietlane w prawej czsci ramki.
Dodawanie (edycja) elementw sztywnych odbywa si w oknie dialogowym "Dodaj nowy
e#ement sztywny". Okno to sIuy do definiowania ciaru objtosciowego elementu
sztywnego oraz wyboru koloru i szrafury. Elementy sztywne pojawiajq si nastpnie w ramce
"Przyporzqdkowanie" wraz ze zdefiniowanymi gruntami.
<#ementy sztywne wprowadza si w programie jako regiony o wyszej wytrzymaIosci,
ktrych nie 7/d. przecina>y ewentua#ne powierzc@nie po#izgu. Jeeli jednak
powierzchnia poslizgu ma mc przecinac element sztywny (np. sciana palowa), zaleca si
wwczas modelowanie elementu sztywnego jako gruntu o spjnosci odpowiadajqcej nosnosci
pali na poslizg.
-180-
Ramka "Elementy sztywne"
Przyporz.dkowanie
profilu.
-181-
5otwy
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq zdefiniowanych kotew. Dodawanie lub edycja kotew
odbywa si w oknie dialogowym "4owe kotwy (Zmiana parametr(w kotew".
Zdefiniowane kotwy mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
W celu zdefiniowania kotew naley podac ich lokalizacj (poczqtek), dIugosc i nachylenie oraz
rozstaw i siI sprajqcq. Poczqtek kotwy zawsze jest dowi.zywany do powierzc@ni terenu.
Wszystkie parametry kotew mona zmodyfikowac w fazie, w ktrej te kotwy zostaIy
zdefiniowane. W kolejnych fazach mona jedynie modyfikowac siI sprajqcq w kotwch (opcja
"Spr/enie kotwy").
Kotwy mona take wprowadzac z wykorzystaniem myszki. Tryb definiowania za pomocq
myszki uruchamiany jest poprzez wciskanie przyciskw poziomego paska "5otwy" poIoonego
nad listq kotew. Dostpne sq wwczas nastpujqce tryby:
- Dodaj kliknicie lewym klawiszem myszki umoliwia zdefiniowanie poczqtku i
konca kotwy. Mona w tym przypadku w trybie definiowania wykorzystac
funkcj siatki. Poczqtek kotwy zawsze jest dowi.zywany do
powierzc@ni terenu: W obydwu dostpnych trybach definiowania
(rcznie i za pomocq myszki) wspIrzdne definiowanych kotew sq
automatycznie zaokrqglane do dwch miejsc po przecinku - dziki czemu
sq one identyczne
- <dytuj kliknicie lewym klawiszem myszki na zdefiniowanej wczesniej kotwie
otwiera okno dialogowe "Zmiana parametr(w kotew", w ktrym mona
zmodyfikowac parametry wybranej kotwy.
- Usu6 kliknicie lewym klawiszem myszki na zdefiniowanej wczesniej kotwie
-182-
otwiera okno dialogowe potwierdzenia chci usuni/cia danej kotwy -
potwierdzenie spowoduje usunicie kotwy
OddziaIywanie kotew w obliczeniach zostaIo szczegIowo opisane w teoretycznej czsci
pomocy.
U!+*+E Program nie weryfikuje nosnosci kotew gruntowych.
Ramka "Kotwy"
Z7rojenie
Ramka "Z7rojenie" zawiera tabel z listq wprowadzonych zbrojen. Dodawanie (edycja)
zbrojenia odbywa si w oknie dialogowym "4owe z7rojenie (Zmiana parametr(w
z7rojeniaV Wprowadzone zbrojenia mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych
obiektw.
Definiujqc zbrojenie naley okreslic jego nastpujqce parametry: lokalizacj, dIugosc
zakotwienia na obydwu ko ncach - z lewej i z prawej, wytrzymaIosc na rozciqganie zbrojenia R
t
oraz zakonczenie zbrojenia (utwierdzone czy swobodne). Wszystkie parametry zbrojenia
mona modyfikowac jedynie w fazie budowy, w ktrej dane zbrojenie zostaIo zdefiniowane. W
kolejnych fazach budowy mona jedynie usuwac zbrojenia.
Zbrojenia mona take wprowadzac z wykorzystaniem myszki. Tryb definiowania za pomocq
myszki uruchamiany jest poprzez wciskanie przyciskw poziomego
paska "Z7rojenie" poIoonego nad listq zbrojen. Dostpne sq wwczas nastpujqce tryby:
- Dodaj kliknicie lewym klawiszem myszki umoliwia zdefiniowanie poczqtku i
konca zbrojenia. Mona w tym przypadku w trybie definiowania
wykorzystac funkcj siatki. Poczqtek zbrojenia zawsze
jest dowi.zywany do powierzc@ni terenu: W obydwu dostpnych
-183-
trybach definiowania (rcznie i za pomocq myszki) wspIrzdne
definiowanych kotew sq automatycznie zaokrqglane do dwch miejsc
po przecinku - dziki czemu sq one identyczne
- <dytuj kliknicie lewym przyciskiem myszy na zdefiniowanym wczesniej
zbrojeniu otwiera okno dialogowe "Zmiana parametr(w z7rojenia",
w ktrym mona modyfikowac parametry wybranego zbojenia
- Usu6 kliknicie lewym klawiszem myszki na zdefiniowanym wczesniej
zbrojeniu otwiera okno dialogowe potwierdzenia chci usuni/cia
danego z7rojenia - potwierdzenie spowoduje usunicie zbrojenia
Uwzgldnianie zbrojenia w obliczeniach zostaIo szczegIowo opisane w teoretycznej czsci
pomocy.
Ramka "Zbrojenia"
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie (edytowanie)
obciqenia wykonuje si w oknie dialogowym "4owe (edycja o7ci.enie". Zdefiniowane
obciqenia mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
Wszystkie zdefiniowane parametry obciqenia mogq byc modyfikowane w fazie budowy, w
ktrej obciqenie byIo definiowane. Jedynie wartosc obciqenia moe byc modyfikowana we
wszystkich kolejnych fazach (opcja "Zmiana wartoci").
-184-
rozdziale "Obciqenie".
Ramka "Obciqzenie"
!oda
Ramka "!oda" sIuy do wyboru metody uwzgldniania w obliczeniach wody gruntowej. Na
liscie rozwijanej dostpnych jest pic metod analizy wody gruntowej ("rodzajw wody).
Wprowadzenie zwierciadIa wody gruntowej lub izolinii jest identyczne ze
standardowym wprowadzaniem warstw.
W przypadku wprowadzania wody za pomocq izolinii !arstw 2u lub cinienia porowego w
prawej kolumnie tabeli dostpne jest pole do definiowania wartosci wspIczynnika Ru lub
cisnienia porowego. Nacisnicie przycisku z niebieskq strzaIkq obok pola danych otwiera okno
dialogowe "!sp(>czynnik 2u" lub "1inienie porowe" w celu wprowadzenia poqdanej
wartosci. Wszystkie wartosci mona wprowadzic jednoczesnie za pomocq "$5- " i "$5- ".
Wartosc danej wielkosci w okreslonym punkcie pomidzy dwoma izoliniami jest przybliona za
pomocq interpo#acji #iniowej wartosci odnoszqcych si do danych izolinii. W przypadku
wyboru opcji "!sp(>czynnik R
7
" pierwsza izolinia (pierwsza od gry) zawsze pokrywa si/ z
terenem - w zwiqzku z tym, nie mona jej usunqc.
Zwierciad>o wody gruntowej (lub odpowiednio powierzc@nia ssania czy pierwotne
Z!*) definiuje si w postaci ciqgIej warstwy (linii), ktra moe byc zadana take ponad
powierzchniq terenu.
Jeeli dane wprowadzone w poszczeglnych fazach sq rone, wwczas program pozwala na
zaakceptowanie danych z poprzedniej fazy budowy poprzez nacisnicie przycisku "+kceptuj".
Program ponadto umoliwia okreslenie gIbokosci rys rozciqganych wypeInionych wodq.
-185-
Ramka "Woda"
.
oraz k
/
-186-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-187-
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" wyswietla wyniki analizy statecznosci zbocza. Istnieje
moliwosc przeprowadzenia dowolnej liczby analiz w obrbie jednego zadania.
Pierwszym krokiem w obliczeniach statecznosci zbocza jest wybr ksztaItu i zdefiniowanie
wyjsciowej powierzchni poslizgu. W liscie rozwijanej zlokalizowanej w lewej grnej czsci ramki
dostpne sq do wyboru dwie moliwosci - ko>owa powierzc@nia po#izgu i >amana
powierzc@nia po#izgu. Po dokonaniu wyboru rodzaju i zdefiniowaniu pierwszej, dowolnej
powierzchni poslizgu obliczenia uruchamiane sq poprzez kliknicie przycisku "$7#icz" w dolnej
czsci ramki. Wyniki obliczen pojawiajq si w prawej czsci tej samej ramki.
Wyboru metody ana#izy statecznosci mona dokonac z listy rozwijanej znajdujqcej si w
srodkowej czsci ramki "$7#iczenia". W przypadku wyboru koIowej powierzchni
poslizgu dostpnych jest siedem, nastpujqcych metod obliczeniowych: Fellenius/Petterson,
Bishop, Spencer, Janbu, Morgenstern-Price, Shahunyants oraz ITF.
W przypadku Iamanej powierzchni poslizgu analiz mona przeprowadzic jednq z szesciu
nastpujqcych metod: Sarmy, Spencera, Janbu, Morgensterna-Price'a, Shahunyants lub ITF. W
obydwu przypadkach istnieje moliwosc przeprowadzenia obliczen z wykorzystaniem
wszystkich wymienionych metod jednoczesnie (w takim przypadku, jednake, nie ma
moliwosci przeprowadzenia optymalizacji powierzchni poslizgu).
Sprawdzenie statecznosci zbocza moe byc przeprowadzone w zalenosci od ustawien
wybranych w zakIadce "Analiza statecznosci", w sposb nastpujqcy:
- Analiza wedIug EN 1997, gdzie obciqenia sq przemnaane przez czsciowe wspIczynniki
bezpieczenstwa a analiza wykonywana jest z wykorzystaniem teorii stan(w
granicznyc@,
- Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa
- Analiza wedIug teorii stanw granicznych
W srodkowej czsci ramki "$7#iczenia znajduje si rwnie lista rozwijana wyboru rodzaju
obliczenia. Obliczenie standardowe oznacza przeliczenie jednej, zdefiniowanej przez
uytkownika powierzchni poslizgu.
Wybr opcji "$ptyma#izacja" umoliwia wyznaczenie najbardziej niekorzystnej koIowej lub
Iamanej powierzchni poslizgu oraz aktywuje przycisk "$graniczenia", ktry umoliwia
zdefiniowanie ograniczen przebiegu procesu optymalizacji (przebiegu powierzchni poslizgu).
W ramce "$7#iczenia istnieje rwnie moliwosc okreslenia sposobu uwzgldnienia kotew w
obliczeniach statecznosci (opcja: "Uwzg#/dniaj kotwy jako niesko6czone").
Przycisk "5onwertuj na >aman."ko>ow." pozwala na zamian powierzchni poslizgu na
podobnq - Iamanq lub koIowq, odpowiednio.
Jak wczesniej wspomniano przed rozpoczciem obliczen naley zdefiniowac powierzchni
poslizgu (w przypadku optymalizacji jest to powierzchnia wyjsciowa do obliczen). Dostpnych
jest kilka moliwosci definiowania powierzchni poslizgu:
- 5o>owa powierzc@nia po#izgu
za pomoc. myszki - wybierz przycisk "De%iniuj" w celu aktywacji trybu definiowania a
nastnie klikajqc lewym klawiszem myszki wprowadz trzy dowolne punkty definiujqce
koIowq powierzchni poslizgu (zdefiniowana powierzchnia moe byc pzniej modyfikowana
z wykorzystaniem przycisku "<dytuj" lub zdefiniowana ponownie poprzez zastosowanie
przycisku "Zast.p".
poprzez okno dia#ogowe - przycisk "De%iniuj" w ramce "5o>owa powierzc@nia
po#izgu" otwiera okno dialogowe "5o>owa powierzc@nia po#izgu", ktre umoliwia
-188-
zdefiniowanie promienia i wspIrzdnych srodka koIowej powierzchni poslizgu.
- ?amana powierzc@nia po#izgu
za pomoc. myszki - wybierz przycisk "De%iniuj" w celu aktywacji trybu definiowania -
definiowanie punktw powierzchni poslizgu wykonuje si nastpnie analogicznie
jak definiowanie warstw gruntu
z wykorzystaniem ta7#icy - wybr przycisku "De%iniuj" aktywuje szereg przyciskw
umoliwiajqcych wypeInienie poniszej tablicy poprzez zdefiniowanie wspIrzdnych
punktw Iamanej powierzchni poslizgu (przyciski "Dodaj", "<dytuj", "Usu6")
Wyniki analizy wyswietlane sq w prawej czsci ramki, a zoptymalizowana powierzchnia poslizgu
pojawia si na pulpicie. Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie dialogowym
"Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "Obliczenia" koowa powierzchnia polizgu
-189-
Ramka "Obliczenia" amana powierzchnia polizgu
$graniczenia procedury optyma#izacji
W ramce "$7#iczenia", po nacisniciu przycisku "$graniczenia", istnieje moliwosc
okreslenia ograniczen dla procesu optymalizacji powierzchni poslizgu.
4ieza#enie od wy7ranego rodzaju powierzc@ni po#izgu (koIowa, Iamana) istnieje
moliwosc wprowadzenia do modelu zbocza odcinkw (za pomocq myszy), ktre nie powinny
byc przecite przez zoptymalizowanq powierzchni poslizgu..
Odcinki te wyswietlane sq rwnie w tabeli w lewej czsci ramki.
Przy obliczeniach z zastosowaniem ?amanej powierzc@ni po#izgu mona rwnie wykluczyc
niektre punkty z optymalizacji, caIkowicie lub czsciowo, tzn. jedynie w okreslonym kierunku.
"Zac@owanie nieruc@omego punktu" podczas optymalizacji uzyskuje si poprzez
zaznaczenie pola w tabeli z odpowiadajqcym punktem.
Tryb definiowania ograniczen opuszcza si poprzez nacisniecie czerwonego przycisku "Powrt
do trybu obliczen".
-190-
Ramka "Obliczenia" ograniczenia dla optymalizacji powierzchni polizgu przez odcinki
;nonik wysokoci
Jeeli analizowane zbocze jest zbyt dIugie lub posiada niewielkq wysokosc, wwczas kreslona
powierzchnia poslizgu moe byc niewystarczajqco widoczna. Problem ten mona rozwiqzac
poprzez zmian skali w kierunku pionowym za pomocq mnonika wysokosci. Wartosc tego
mnonika ustawia si w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji" w zakIadce
"*#o7a#ny 9D". Standardowe ustawienie (";nonik wysokoci" rwny jeden) kresli
nieznieksztaIconeq konstrukcj proporcjonalnie do jej wymiarw.
Przy zastosowaniu opcji mnonika wysokosci, jedynie Iamane powierzchnie poslizgu mona
wprowadzac graficznie. KoIowe powierzchnie poslizgu naley w takim przypadku wprowadzac
rcznie w oknie dialogowym "5o>owa powierzc@nia po#izgu" za pomocq przycisku "Dodaj".
-191-
Ustawienia mnoznika wysokoci
Wizualizacja powstaej powierzchni polizgu z mnoznikiem wysokoci
Program )ciana k.towa
Projekt
-192-
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz
"Konstrukcje oporowe".
-193-
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Ramka "*eometria" umoliwia wybranie ksztaItu sciany poprzez wybr ikony. Wybrany ksztaIt
z podpowiedziq graficznq "Sc@emat geometrii ciany" wyswietlany jest w lewej czsci ramki.
KsztaIt sciany mona modyfikowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl danych lub
na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
Jeeli konstrukcja skIada si z pochyIych odcinkw, wymagane jest wprowadzenie stosunku
bokw pochyIego odcinka 189. Prost. konstrukcj/ okresla si poprzez wprowadzenie wartosci
zero.
-194-
Ramka "Geometria
;ateria>
Ramka ";ateria>" umoliwia wybr stosowanych materiaIw - betonu oraz stali zbrojeniowej
(zbrojenia podIunego).
W ramce ";ateria>" dostpne sq dwie opcje wyboru rodzaju materiaIu:
- Przycisk "5ata#og" otwiera okno dialogowe "5ata#og materia>(w" (dla betonu lub stali
zbrojeniowej); z zamieszczonej w nim listy materiaIw mona dokonac wyboru materiaIu.
- Przycisk "Uytkownika" otwiera okno dialogowe "<dytor materia>u A 7eton" (dla
betonu) lub okno dialogowe "<dytor materia>u 0 sta# z7rojeniowa" (dla zbrojenia
podIunego), ktre umoliwia rczne okreslenie parametrw materiaIu.
Zawartosc katalogu zalena jest od wyboru normy do konstrukcji betonowych. Wyboru normy
dokonuje si w zakIadce "MateriaIy i normy". Pole danych w grnej czsci ramki sIuy do
zdefiniowania ciaru objtosciowego sciany.
Ramka "Materia"
Pro%i#
-195-
",eren".
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Parcie spoczynkowe gruntu" oraz "Naprenie
-196-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-197-
Przyporz.dkowanie
profilu.
rozdziale "Przyporzqdkowanie gruntwj":
-198-
,eren
-199-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
Lista rozwijana w ramce sIuy do okreslenia, czy i w jaki sposb uwzgldniany jest wypr wody
pod fundamentem wynikajqcy z rnicy poziomw ZWG. Wypr moe byc uwzgldniany
jako liniowy lub paraboliczny. Przy sprawdzeniu sciany, wypr wody pod fundamentem
wynikajqcy z rnicy poziomw ZWG uwzgldniany jest w postaci dodatkowej siIy.
-200-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-201-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
Ramka "$dp(r na #icu" umoliwia okreslenie uksztaItowania terenu oraz parametrw odporu
na licu konstrukcji poprzez wybr ikony. Wybrany ksztaIt z podpowiedziami graficznymi
("Sc@emat parametr(w") wprowadzonych wartosci wyswietlany jest w lewej czsci ramki.
KsztaIt terenu mona edytowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl lub na pulpicie
Lista rozwijana w ramce "$dp(r na #icu" pozwala wybrac rodzaj odporu oraz grunt (lista
rozwijana zawiera grunty wprowadzone w trybie "Grunty"). W ramce tej mona rwnie
zdefiniowac wartosc obciqenia terenu przed licem konstrukcji oraz miqszosc warstwy ponad
najniszym punktem sciany.
Odpr na licu konstrukcji mona zdefiniowac jako parcie spoczynkowe, parcie
bierne bqdz zredukowane parcie bierne. PowstaIa na skutek zredukowanego parcia biernego
siIa jest okreslana jako siIa wypadkowa parcia biernego pomnoona przez odpowiedni
wspIczynnik, ktry wynika z rodzaju wybranego zredukowanego parcia biernego.
-202-
Ramka "Odpr na licu"
Zde%iniowane si>y
Ramka "Zde%iniowane si>y" zawiera tabeIe z lista siI dziaIajqcych na konstrukcj. Dodawanie
(edycja) siI odbywa si oknie dialogowym "4owa si>a (edycja si>y". Zdefiniowane siIy
mona rwnie edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
jako obciqenie.
-203-
.
oraz k
/
-204-
5otwienie %undamentu
Ramka "5otwienie %undamentu" sIuy do definiowania parametrw (geometria kotwienia,
nosnosc na wyciqganie i rozrywanie) okreslajqcych kotwienie fundamentu sciany. Geometri
kotwienia fundamentu mona okreslic w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl lub na
pulpicie za pomocq aktywnych obiektw. Wartosc nosnosci mona zdefiniowac lub obliczyc w
programie na podstawie podanych parametrw.
-205-
Ramka "Kotwienie fundamentu"
Ustawienia %azy
Ramka "Ustawienia %azy" sIuy do definiowania ustawien wanych wyIqcznie dla wybranej
fazy obliczeniowej.
W ramce "Ustawienia %azy mona take dokonac wyboru parcia oddziaIujqcego na scian z
uwzgldnieniem dopuszczalnych przemieszczen konstrukcji. Przy zaIoeniu dopuszczenia do
przemieszczen sciany przyjmuje si parcie czynne, w przeciwnym wypadku zastosowane
bdzie parcie spoczynkowe. Trzeci wariant pozwala na przyjcie obciqenia zarwno sciany jak
i odsadzki parciem czynnym.
-206-
+na#iza
- Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa, lub zgodnie z teoriq stanw granicznych -
kolumna F tablicy umoliwia modyfikacj wspIcznnikw obliczeniowych, przykIadanych do
wyznaczonych siI. Wartosci tych siI sq wyswietlane na ekranie i sq automatycznie
- Obliczenia wedIug EN 1997 - kolumna * tablicy umoliwia zdefiniowanie czy obciqenie
szerzej omwione w rozdziale "Kombinacje obciqen".
- Obliczenia wedIug LRFD - w tym przypadku kolumna F nie jest wyswietlana.
ciana jest obciqana parciem cznnym lub parciem spoczynkowym w zalenosci od danych
wprowadzonych w ramce "Ustawienia fazy".
Procedura analizy sciany zostaIa opisana w teoretycznej czsci pomocy.
wprowadzonych danych bqdz ustawien. Prawa czsc ramki przedstawia wyniki analizy sciany ze
wzgldu na o7r(t i przesuw. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe, ktre zawiera
szczegIowe zestawienie wynikw analizy.
Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu
wizualizacji".
-207-
Ramka "Analiza"
4ono
Ramka "4ono" wyswietla wyniki analizy nosnosci podIoa gruntowego. Naprenie w
podstawie fundamentu (zaIoono staIe) uzyskuje si na podstawie wszystkich obliczen
przeprowadzonych w ramce "Analiza". Program "Fundament 7ezporedni" traktuje wszystkie
obliczenia jako przypadki obciqen.
W ramce "4ono" dostpne sq trzy podstawowe opcje analizy:
- De%iniuj nono pod>oa
gruntowego
Pole to sIuy do okreslenia nosnosci podIoa gruntowego.
Wyniki analizy fundamentu ze wzgldu
na mimor(d oraz nosnosc pod>oa wyswietlane sq w
prawej czsci ramki. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno
dialogowe, ktre wyswietla szczegIowe wyniki analizy
nosnosci podIoa gruntowego.
Przy wykonywaniu obliczen wedIug EN 1997 - Podejscie
obliczeniowe 2 lub wedIug LRFD, zdefiniowana nosnosc
podIoa jest redukowana poprzez
odpowiedni wsp(>czynnik cz/ciowy do oporu..
- !yznacz nono pod>oa
gruntowego programem
3Fundament 7ezporedni3
Nacisnicie przycisku "Fundament
7ezporedni3 uruchamia program "Fundament
7ezporedni", ktry umoliwia obliczenie nosnosci gruntu
lub osiadanie i obrt fundamentu. Nacisnicie przycisku
"$5" zamyka tryb analizy - wyniki obliczen i wszystkie
rysunki kopiowane sq do programu wyjsciowego, tj.
")ciana k.towa". Program "Fundament 7ezporedni"
musi byc zainstalowany, aby przycisk ten byI dostpny.
-208-
- 4ie o7#iczaj (%undament na
pa#ac@
Nosnosc podIoa gruntowego nie jest obliczana.
wizualizacji".
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" sIuy do projektowania i wymiarowania zbrojenia przekroju sciany -
przekrj poddawany wymiarowaniu wybiera si z rozwijanej listy.
- +na#iza trzonu ciany
- +na#iza przekroju
ro7oczego
okreslana jest g>/7oko przekroju roboczego od grnej
krawdzi konstrukcji
- +na#iza przedniej
odsadzki ciany
- +na#iza ty#nej odsadzki
ciany
Wyglqd ramki jest dostosowany do wybranej metodyki obliczen:
-209-
Metody okreslania siI oraz ich oddziaIywania na analizowany przekrj opisane sq w rozdziale
"Wymiarowanie sciany":
Trzon sciany i przekrj roboczy sq zawsze obciqane parciem spoczynkowym. Podczas analizy
przedniej odsadzki sciany, sciana jest obciqana parciem czynnym lub parciem spoczynkowym
w zalenosci od wyboru dokonanego w ramce "Ustawienia fazy".
Metody wyznaczania rokIadu siI wewntrznych w poszczeglnych przekrojach zostaIy opisane w
teoretycznej czsci pomocy. Dodatkowo, siIa pochodzqca od parcia spoczynkowego
uwzgldniana jest w analizie zagadnien sejsmicznych.
Wymiarowanie konstrukcji elbetowych wykonywane jest zgodnie z normq okreslonq w
ramce "MateriaIy i normy".
Istnieje moliwosc przeprowadzenia wielu obliczen dla rnych przekrojw. Mona rwnie
okreslic rne wspIcznniki obliczeniowe dla poszczeglnych siI. Wyniki analizy (wyznaczone
siIy) wyswietlane sq na pulpicie i natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany
wprowadzonych danych bqdz ustawien. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe,
ktre prezentuje szczegIowe wyniki wymiarowania.
wizualizacji".
Ramka "Wymiarowanie"
Stateczno
Nacisnicie przycisku "Stateczno" uruchamia program "Stateczno z7ocza". Program ten
umoliwia sprawdzenie oglnej statecznosci analizowanej konstrukcji. Przycisk jest dostpny,
-210-
jeeli program "Stateczno z7ocza" zostaI zainstalowany.
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu ")ciana k.towa".
Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie ")ciana
k.towa".
Ramka "Stateczno"
Program ;ur oporowy
Projekt
rysunkach.
-211-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-212-
Ramka "Ustawienia"
,ypy 7#ok(w
Ramka ",ypy 7#ok(w" zawiera tabel z listq zdefiniowanych blokw. Dodawanie (edycj)
blokw wykonuje si w oknie dialogowym "4owy typ 7#oku (<dycja typu 7#oku".
Okna te sIuq definiowanu geometrii poszczeglnych blokw (szerokosci i wysokosci).
Program umoliwia dodawanie (wstawianie) nowych blokw pomidzy wczesniej zdefiniowane
bloki konstrukcji. Dodawanie nowego bloku wykonuje si w oknie dialogowym "Dodany typ
7#oku", ktre jest podobne do okna "4owy typ 7#oku". Dodawany blok wstawiany jest w
tabeli powyej aktualnie wybranego (zaznaczonego) bloku konstrukcji.
Ramka "Typy blokw"
-213-
*eometria
KsztaIt sciany mona modyfikowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl danych
bqdz na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
W odniesieniu do zdefiniowanej geometrii sciany, w prawej czsci ramki "*eometria i
materia> muru" okresla si liczb oraz wymiary blokw (elementw) muru, a take jesli
konieczne - grubosc pionowej spoiny midzy blokami. Dodatkowo naley rwnie zdefiniowac
wytrzymaIosci na sciskanie i scinanie muru, ktre sq podstawowymi parametrami wejsciowymi
do sprawdzenia nosnosci muru zbrojonego (wedIug EN 1996-1-1 oraz AS 3700).
Ramka "Geometria"
;ateria>
-214-
Ramka "Materia"
Pro%i#
",eren".
-215-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Spoczynkowe parcie gruntu" oraz "Naprenie
geostatyczne, Wypr".
-216-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-217-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-218-
,eren
-219-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-220-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-221-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
-222-
Zde%iniowane si>y
Zdefiniowane siIy reprezentujq dodatkowe obciqenia oddziaIujqce na konstrukcje oporowq,
jako obciqenie.
-223-
Frame "Inputted forces"
.
oraz k
/
-224-
Ramka "5otwienie %undamentu" sIuy do definiowania parametrw (geometria kotwienia,
nosnosc na wyciqganie i rozrywanie) okreslajqcych kotwienie fundamentu sciany. Geometri
kotwienia fundamentu mona okreslic w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl lub na
pulpicie za pomocq aktywnych obiektw. Wartosc nosnosci mona zdefiniowac lub obliczyc w
programie na podstawie podanych parametrw.
-225-
Ramka "Kotwienie fundamentu"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
bdzie parcie spoczynkowe. Trzeci wariant pozwala na przyjcie obciqenia zarwno sciany jak
i odsadzki parciem czynnym.
-226-
+na#iza
wizualizacji".
-227-
Ramka "Analiza"
4ono
gruntowego
odpowiedni wsp(>czynnik cz/ciowy do oporu.
rysunki kopiowane sq do programu wyjsciowego, tj. ";ur
oporowy". Program "Fundament 7ezporedni" musi byc
zainstalowany, aby przycisk ten byI dostpny.
-228-
pa#ac@
wizualizacji".
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
- +na#iza przekroju
ro7oczego
okreslany jest numer spoiny midzy blokami (liczqc od doIu
muru)
- +na#iza przedniej
odsadzki ciany
- +na#iza ty#nej odsadzki
ciany
-229-
Podczas analizy przedniej odsadzki sciany, sciana jest obciqana parciem czynnym lub parciem
spoczynkowym w zalenosci od wyboru dokonanego w ramce "Ustawienia fazy". Metody
wyznaczania rokIadu siI wewntrznych w poszczeglnych przekrojach zostaIy opisane w
teoretycznej czsci pomocy. Dodatkowo, siIa pochodzqca od parcia spoczynkowego
uwzgldniana jest w analizie zagadnien sejsmicznych.
Spoiny pomidzy blokami prefabrykatw sprawdzane sq zgodnie z normq AS 3700 lub EN
1996-1-1, w zalenosci od wyboru dokonanego w ramce "MateriaIy i normy". Program
weryfikuje nosnosc na zginanie, scinanie oraz kombinacj sciskania i zginania. Zbrojenie
mona zwymiarowac zarwno z przodu jak i z tyIu konstrukcji. Istnieje rwnie moliwosc
okreslenia dodatkowego obciqenia na przekrj (moment zginajqcy, normalna siIa sciskajqca
oraz siIa scinajqca). Te dodatkowe siIy dodaje si do siI obliczonych.
Wymiarowanie konstrukcji elbetowych wykonywane jest zgodnie z normq okreslonq w ramce
"MateriaIy i normy".
wizualizacji".
-230-
Stateczno
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu ")ciana
pre%a7rykowana". Wszystkie operacje (dane, obliczenia, dodane rysunki) przeprowadzone w
programie Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie
")ciana pre%a7rykowana".
Ramka "Stateczno"
Program )ciana oporowa
Projekt
rysunkach.
-231-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-232-
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Jeeli konstrukcja skIada si z pochyIych odcinkw, wymagane jest wprowadzenie stosunku
bokw pochyIego odcinka 1:x. Prost. konstrukcj/ okresla si poprzez wprowadzenie
wartosci zero.
-233-
Ramka "Geometria"
;ateria>
-234-
Ramka "Materia"
Pro%i#
",eren".
-235-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
-236-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-237-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-238-
,eren
-239-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-240-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-241-
Ramka "Dodatkowe obciqzenia"
$dp(r na #icu
-242-
Zde%iniowane si>y
dostosowuje (nie zmienia) zdefiniowanych siI w toku obliczen.Obciqenia zewntrzne
oddziaIujqce na naziomie (na powierzchni terenu) naley definiowac jako obciqenie.
-243-
.
oraz k
/
-244-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-245-
+na#iza
wprowadzonych danych bqdz ustawien.Prawa czsc ramki przedstawia wyniki analizy sciany ze
wizualizacji".
Ramka "Analiza"
4ono
-246-
gruntowego
")ciana oporowa". Program "Fundament 7ezporedni"
pa#ac@
wizualizacji".
-247-
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
- +na#iza przekroju
ro7oczego
krawdzi budowy
- +na#iza odsadzki ciany
Trzon sciany i przekrj roboczy sq zawsze obciqane parciem spoczynkowym.
Metody wyznaczania rozkIadu siI wewntrznych w poszczeglnych przekrojach zostaIy opisane
w teoretycznej czsci pomocy.
ramce "MateriaIy i normy" .
wizualizacji".
-248-
Stateczno
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu )ciana oporowa".
Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie )ciana
oporowa".
-249-
Ramka "Stateczno"
Program )ciana pre%a7rykowana
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
-250-
Ustawienia
ustawien".
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Ramka "*eometria" zawiera tabel z listq zdefiniowanych blokw prefabrykowanych
stanowiqcych konstrukcj sciany (najniszy blok posiada etykiet nr 1). Dodawanie (edycja)
blokw odbywa si w oknie dialogowym "4owy 7#ok (edycja 7#oku".
-251-
Okno dialogowe "4owy 7#ok (edycja 7#oku" sIuy do definiowania geometrii
7#oku, parametrw zbrojenia (przedIuenie, dIugosc kotwienia, nosnosc na wyciqganie,
wytrzymaIosc zbrojenia) oraz w>aciwoci materia>u (ciar, wytrzymaIosc na scinanie
pomidzy blokami, spjnosc).
Program umoliwia dodanie (wstawienie) kolejnego bloku pomidzy dwa istniejqce bloki
konstrukcji. Wstawienie nowego bloku odbywa si w oknie dialogowym "!staw", ktre jest
podobne do okna "4owy 7#ok". Blok wstawiany jest przed aktualnie wybranym blokiem
konstrukcji.
Wstawione bloki mona nastpnie edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych
wymiarw bqdz aktywnych obiektw - dwukrotne kliknicie na konstrukcji otwiera okno
dialogowe z danym blokiem. ! przypadku uywania try7u aktywnyc@ o7iekt(w na#ey
wy>.czy wizua#izacj/ szczeg(>owyc@ wymiar(w w oknie dia#ogowym "Ustawienia stylu
wizualizacji":
Ramka "Geometria"
Pro%i#
",eren".
-252-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
-253-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-254-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-255-
,eren
-256-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-257-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-258-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
-259-
Zde%iniowane si>y
jako obciqenie.
-260-
.
oraz k
/
-261-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-262-
+na#iza
wizualizacji".
Ramka "Analiza"
4ono
-263-
gruntowego
")ciana pre%a7rykowana". Program "Fundament
7ezporedni" musi byc zainstalowany, aby przycisk ten byI
dostpny.
pa#ac@
wizualizacji".
-264-
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" umoliwia sprawdzenie poIqczen pomidzy poszczeglnymi blokami
sciany. Pole "Przekr(j nad 7#okiem nr" sIuy do okreslenia przekroju, ktry zostanie poddany
weryfikacji. Sprawdzenie na o7r(t i przesuw wykonuje si identycznie jak dla caIej sciany -
tarcie pomidzy blokami materiaIu oraz spjnosc materiaIu, z ktrego wykonane sq bloki
definiuje si w ramce "Geometria".
wizualizacji".
-265-
Ramka "Stateczno wewn/trzna" sIuy do sprawdzenia stanu granicznego na przesuw
(poslizg) po zbrojeniu - jest wic ona dostpna tylko w tych fazach budowy, w ktrych
zdefiniowane jest zbrojenie.
Naley dokonac wybor numeru zbrojenia z listy rozwijanej - pojawiq si wwczas na pulpicie
siIy uwzgldniane w obliczeniach oraz rysowana jest bryIa poslizgu. Wyznaczone siIy pokazane
sq w tabel.
Istnieje moliwosc przeprowadzenia dowolnej liczby obliczen sprawdzajqcych dla kolejnych
poziomw zbrojenia. Mona rwnie okreslic rne wspIcznniki obliczeniowe dla
poszczeglnych siI. Wyniki analizy (wyznaczone siIy) wyswietlane sq na pulpicie i natychmiast
aktualizowane dla dowolnej zmiany wprowadzonych danych bqdz ustawien. Przycisk
"Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe, ktre prezentuje szczegIowe wyniki wymiarowania.
Metoda weryfikacji zalena jest od wyboru dokonanego w zakIadce "Konstrukcje oporowe" -
obliczenia prowadzone sq z wykorzystaniem oglnego wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa lub
wedIug teorii stan(w granicznyc@. Zastosowane rozwiqzania omwiono szczegIowo w
czsci teoretycznej pomocy w rozdziale "Statecznosc wewntrzna".
wizualizacji".
-266-
Stateczno
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu ")ciana
pre%a7rykowana". Wszystkie operacje (dane, obliczenia, dodane rysunki) przeprowadzone w
programie Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie
")ciana pre%a7rykowana".
-267-
Ramka "Stateczno"
Program *a7ion
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
-268-
Ustawienia
ustawien".
Ramka "Ustawienia"
;ateria#
Ramka ";ateria>" zawiera tabel z listq zdefiniowanych materiaIw koszy gabionowych
(wypeInienia i siatki). Dodawanie (Edycj) materiaIu wypeInienia i siatki wykonuje si w oknie
dialogowym "4owy materia> (<dycja materia>u".
Parametry materiaIu wypeIniania i siatki wybranego bloku gabionu wyswietlane sq w prawej
-269-
czsci ramki.
Szacunkowa wartosc kqta tarcia wewntrznego materiaIu wypeInienia gabionu dla
rnoziarnistego wiru jest w zakresie od =K A NR, dla wypeInienia kamiennego mona
przyjmowac wartosci wysze.
Ramka "Materia"
*eometria
Ramka "*eometria" zawiera tabel z lista zdefiniowanych blokw prefabrykowanych
stanowiqcych konstrukcj sciany (najniszy blok posiada etykiet nr 1). Dodawanie (edycja)
blokw odbywa si w oknie dialogowym "4owy 7#ok (edycja 7#oku".
Okno dialogowe "4owy 7#ok (edycja 7#oku" sIuy do definiowania geometrii
7#oku i parametrw siatki (przedIuenie, dIugosc kotwienia, nosnosc na wyciqganie).
Program umoliwia dodanie (wstawienie) kolejnego bloku pomidzy dwa istniejqce bloki
konstrukcji. Wstawienie nowego bloku odbywa si w oknie dialogowym "!staw", ktre jest
czsciq okna "Dodaj". Blok wstawiany jest przed aktualnie wybranym blokiem konstrukcji.
Wstawione bloki mona nastpnie edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych
wymiarw bqdz aktywnych obiektw - dwukrotne kliknicie na konstrukcji otwiera okno
dialogowe z danym blokiem. ! przypadku uywania try7u aktywnyc@ o7iekt(w na#ey
wy>.czy wizua#izacj/ szczeg(>owyc@ wymiar(w w oknie dia#ogowym "Ustawienia stylu
wizualizacji".
-270-
Ramka "Geometria"
Pro%i#
",eren".
-271-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
-272-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-273-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-274-
,eren
-275-
Frame "Terrain"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-276-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-277-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
-278-
Zde%iniowane si>y
jako obciqenie.
-279-
.
oraz k
/
-280-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-281-
+na#iza
wizualizacji".
Ramka "Analiza"
4ono
-282-
gruntowego
"*a7ion". Program "Fundament 7ezporedni" musi byc
zainstalowany, aby przycisk ten byI dostpny.
pa#ac@
wizualizacji".
-283-
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" umoliwia sprawdzenie poIqczen pomidzy poszczeglnymi blokami
sciany. Pole "Spoina nad 7#okiem nr" sIuy do okreslenia przekroju, ktry zostanie poddany
analizie. W ramce "!ymiarowanie" wykonywane sq: sprawdzenie na obrt, przesuw, parcie
boczne i przekrj pomidzy blokami.
wizualizacji".
-284-
Stateczno
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu "*a7ion". Wszystkie
operacje (dane, obliczenia, dodane rysunki) przeprowadzone w programie Statecznosc zbocza
bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie "*a7ion".
Ramka "Stateczno"
Program Fundament 7ezporedni
Projekt
rysunkach.
-285-
Ramka "Projekt" zakadka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy", "Osiadania"
oraz "Fundamenty bezposrednie".
W programie dostpne sq cztery rodzaje obliczen nosnosci pionowej fundamentu
bezposredniego:
- ana#iza w warunkac@ z odp>ywem
- ana#iza w warunkac@ 7ez odp>ywu
- ana#iza %undamentu posadowionego na pod>ou ska#nym
- de%iniowanie pionowej nonoci pod>oa gruntowego R
*
-286-
Ramka "Ustawienia"
Pro%i#
Rzdna z mierzona jest od grnego punktu konstrukcji.
",eren".
Ramka "Profil"
-287-
*runty
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Naprenie geostatyczne, wypr", "Nosnosc fundamentu"
oraz "Osiadanie".
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Parametry gruntu niezbdne do przeprowadzenia analizy rniq si w zalenosci od wybranego
rodzaju analizy i metody obliczeniowej (ramka "Ustawienia", zakIadka "Fundament
bezposredni").
Rodzaje analizy rniq si nastpujqco:
- ana#iza w warunkac@ z odp>ywemE zwykle stosowane sq parametry e%ektywne
-288-
wytrzymaIosci gruntu na scinanie c
e4
,
e4
.
- ana#iza w warunkac@ 7ez odp>ywuE nosnosc pionowa fundamentu zaley od wartosci
wytrzymaIosci gruntu na scinanie w warunkac@ 7ez odp>ywu c
7
. <%ektywny kqt tarcia
wewntrznego gruntu
e4
definiowany jest wyIqcznie w celu wyznaczenia parcia gruntu
przy obliczaniu nosnosci poziomej fundamentu.
- ana#iza %undamentu na pod>ou nieci#iwymE dla tego rodzaju analizy program
definiuje kqt tarcia wewntrznego skaIy , wytrzymaIosc na sciskanie
c
, wspIczynnik
uszkodzenia masywu skalnego :, wspIczynnik wytrzymaIosci strukturalnej m
'
oraz Indeks
WytrzymaIosci Geologicznej (GSI).
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Analiza nosnosci
fundamentu".
Przyporz.dkowanie
-289-
profilu.
Fundament
Ramka "Fundament" pozwala zdefiniowac rodzaj (typ) i wymiary fundamentu. Wybrany
rodzaj fundamentu z podpowiedziq graficznq ("Sc@emat geometrii ") wprowadzonych
wymiarw wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Wartosci mona edytowac w ramce poprzez
wprowadzenie wartosci do pl, lub na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
Ramka Fundament" sIuy rwnie do definiowania ciaru objtosciowego nadkIadu gruntu
nad fundamentem.
Istnieje moliwosc wyboru nastpujqcych typw fundamentw:
- $siowa stopa %undamentu - 5o>owa stopa %undamentowa
- ;imorodowa stopa %undamentu - 5o>owa stopa %undamentowa:
sc@odkowa
- ?awa %undamentowa - $siowa stopa %undamentowa ze skosem
- $siowa stopa %undamentowa8
sc@odkowa
- ;imorodowa stopa %undamentowa ze
skosem
- ;imorodowa stopa %undamentu8
sc@odkowa
W programie Fundament bezposredni profil gruntu definiuje si poczqwszy od poziomu
-290-
terenu pierwotnego. Nosnosc fundamentw zaley natomiast gIwnie od
zagIbienia %undamentu poniej poziomu terenu zmody%ikowanego. Jeeli poziom
terenu zmodyfikowanego znajduje si ponad poziomem posadowienia, naley przypisac t
samq gIbokosc do poziomu terenu zmodyfikowanego i poziomu pierwotnego terenu oraz
zdefiniowac w podIou dodatkowq warstw gruntu nasypowego. Ramka "Fundament"
umoliwia rwnie zdefiniowanie wysokoci %undamentu.
Po wykonaniu, fundament zazwyczaj zasypywany jest gruntem - w ramce "Fundament"
naley okreslic jego ciar objtosciowy (1i/ar o7j/tociowy nadk>adu). Jeeli do obliczen
wykorzystywana jest teoria stanw granicznych, ciar nadkIadu mnoony jest przez
wspIczynnik czsciowy
m
zdefiniowany w zakIadce "Fundamenty bezposrednie".
Dla fundamentw z podIoem bez odpIywu (typ obliczen wybiera si w ramce "Ustawienia")
istnieje moliwosc wprowadzenia nac@y#enia terenu zmody%ikowanego oraz nac@y#enia
podstawy %undamentu. We wszystkich pozostaIych przypadkach teren oraz podstawa
funadmentu sq poziome.
Ramka "Fundament"
$7ci.enia
Ramka "$7ci.enia" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie (edycja)
obciqen odbywa si w oknie dialogowym "4owe (edytuj o7ci.enie". Przy definiowaniu siI
naley zwrcic uwage na konwencj znakw wyswietlanq w prawej czsci tego okna
dialogowego.
Istnieje moliwosc wprowadzenia nastpujqcych typw obciqen:
- obciqenie obliczeniowe sIuy do analizy nosnosci fundamentu (1.SG)
- obciqenie charakterystyczne sIuy do obliczenia osiadania i obrotu fundamentu.
-291-
Wymiarowanie zbrojenia przeprowadza si dla obu typw obciqenia.
W przypadku prowadzenia analizy wedIug <4 1OOP #u7 '2FD (wybieranej w zakIadce
"Fundamenty bezposrednie") zakIada si, e obciqenie obliczeniowe zostaIo okreslone przez
projektanta zgodnie z obowiqzujqcymi normami, tzn. e przed wprowadzeniem do
programu poszczeglne skIadowe obciqenia 7y>y przemnoone przez odpowiednie
wspIczynniki czsciowe - program w aden spos(7 nie mody%ikuje zdefiniowanych przez
uytkownika obciqen.
Fundament jest zawsze obciqany na krawdzi poIqczenia sIupa i fundamentu. Program
automatycznie wyznacza ci/ar w>asny %undamentu oraz ci/ar nadk>adu gruntu nad
%undamentem.
Program umoliwia wyznaczenie obciqen charakterystycznych na podstawie wczesniej
zdefiniowanych obciqen obliczeniowych za pomocq przycisku "$7c: c@ar:" (dotyczy analizy
wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub wedIug teorii stanw granicznych).
Program umoliwia rwnie importowanie obciqen za pomocq przycisku "Hmportuj".
Ramka "Obciqzenia"
Hmportowanie o7ci.enia
Istnieje moliwosc importu wartosci obciqen do programu z plikw tekstowych. Parametry
importu ustawia si w oknie dialogowym "Hmport o7ci.e6". W polach "5o#umna" naley
okreslic numer kolumny w pliku tekstowym, z ktrego majq byc odczytane dane. Pole
";nonik" pozwala pomnoyc pierwotnq wartosc przez dowolnq liczb (np. cyfra jeden ze
znakiem minus zmienia kierunek obciqenia). Przycisk "Hmportuj" otwiera okno dialogowe
"$twieranie", ktre umoliwia wczytanie odpowiedniego pliku tekstowego. Nazwy
-292-
poszczeglnych obciqen, jeeli sq podane w pierwszej kolumnie pliku tekstowego, mona
wczytac podczas importu danych poprzez zaznaczenie pola "4azwa w pierwszej ko#umnie".
Okno dialogowe "Import obciqzen"
Program umoliwia import danych z dowolnego pliku tekstowego (B:,I,). Wszystkie wiersze
pliku tekstowego oznaczone na poczqtku srednikiem sq ignorowane przez program. Rysunek
przedstawia list zaimportowanych danych, w ktrej wartosci poszczeglnych siI rozpoczynajq
si w czwartej kolumnie.
Przykad pliku "Import obciqzen"
-293-
*eometria
Ramka "*eometria" umoliwia wybranie ksztaItu fundamentu poprzez wybr ikony. Wybrany
ksztaIt z podpowiedziq graficznq "Sc@emat geometrii" wprowadzonych wymiarw
wyswietlany jest w lewej czsci ramki. KsztaIt sciany mona edytowac w ramce poprzez
wprowadzenie wartosci do pl danych bqdz na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
,yp %undamentu oraz jego wysoko okreslane sq w ramce "Fundament".
Program automatycznie oblicza ci/ar %undamentu oraz ciar nadk>adu gruntu nad
%undamentem. Ciar wIasny fundamentu definiuje si w ramce "MateriaI". Jeeli do obliczen
wykorzystywana jest teoria stanw granicznych, jego ciar jest mnoony przez wspIczynnik
czsciowy zdefiniowany w ramce "Ustawienia".
Ramka "Geometria"
Przycisk "!yznacz wymiary" otwiera okno dialogowe "!yznaczanie wymiar(w
%undamentu", ktre sIuy do obliczania wymiarw fundamentu z pomocq programu. W oknie
tym mona zdefiniowac wytrzymaIosc gruntu pod fundamentem R
*
lub wybrac opcj
"!yznacz". W takim przypadku, program okresla wszystkie wymiaru fundamentu na
podstawie wprowadzonych parametrw (grunty, profil, wpIyw wody, podsypka piaskowo-
wirowa, ustawienia, itp.).
Po opuszczenia tego okna dialogowego przez nacisnicie przycisku "$5", wyznaczone wymiary
sq wczytywane do ramki "*eometria".
-294-
Okno dialogowe "Wyznaczanie wymiarw fundamentu"
Podsypka piaskowoAwirowa
Ramka "Podsypka piaskowoAwirowa" umoliwia wprowadzenie parametrw podsypki
piaskowo-wirowej pod fundamentem. Wymagane jest podanie grubosci podsypki oraz jej
zasigu poza obrys fundamentu. Wartosci te mona edytowac w ramce poprzez wstawienie
wartosci do pl lub na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
WypeInienie podsypki mona wybrac z rozwijanej listy, ktra zawiera grunty zdefiniowane w
trybie "Grunty".
Wprowadzona podsypka piaskowo-wirowa wpIywa na nosnosc fundamentu oraz osiad.
-295-
Ramka "Podsypka piaskowo-zwirowa"
;ateria>
betonu) lub okno dialogowe "Edytor materiaIu - stal zbrojeniowa" (dla zbrojenia
dokonuje si w zakIadce "MatariaIy i normy". Pole danych w grnej czsci ramki sIuy do
zdefiniowania ci/aru o7j/tociowego ciany.
-296-
Ramka "Materia"
Dodatkowe o7ci.enie
Ramka "Dodatkowe o7ci.enie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen
dodatkowych. Dodawanie (edytowanie) dodatkowego obciqenia wykonuje si w oknie
dialogowym "4owe (edycja dodatkowe o7ci.enie". Zdefiniowane dodatkowe obciqenia
mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw lub aktywnych obiektw.
W ramce "Dodatkowe o7ci.enie" mona take zdefiniowac poziom oddziaIywania
obciqenia dodatkowego Z, mierzony od poziomu posadowienia konstrukcji (kierunek dodatni
w dI).
Obciqenie dodatkowe uwzgldniane jest tylko podczas o7#iczania osiadania i obrotu
fundamentu. W takim przypadku, obciqenie dodatkowe zwiksza obciqenie gruntu pod
fundamentem. Podczas o7#iczania nonoci %undamentu, dodatkowe obciqenie nie jest
uwzgldniane - jego obecnosc zwikszyIaby nosnosc.
-297-
Ramka "Dodatkowe obciqzenie"
!oda8 pod>oe nieci#iwe
Ramka "!oda - P4" sIuy do okreslania g>/7okoci zwierciad>a wody gruntowej oraz
poziomu pod>oa nieci#iwego. Wartosci te mona edytowac w ramce poprzez wstawienie
wartosci do pl lub na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
Zdefiniowanie Z!* powoduje zmian napren geostatycznych w masywie gruntowym.
Pod>oe nieci#iwe odcina g>/7oko aktywn. pod fundamentem oraz wpIywa na redukcj
osiadania.
-298-
Ramka "Woda, podoze nieciliwe"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-299-
1:S* 0 nono %undamentu
Ramka "1: S*" sIuy do sprawdzenia pionowej i poziomej nonoci %undamentu. Istnieje
moliwosc wykonania dowolnej liczby obliczen. Obliczenie mona przeprowadzic dla
poszczeglnych zdefiniowanych siI lub te program automatycznie wybierze naj7ardziej
niekorzystne o7ci.enie (opcja dostpna na liscie rozwijanej zdefiniowanych obciqen).
Program do analizy wykorzystuje podejscie wybrane w zakIadce "Fundamenty bezposrednie".
ZakIadka ta umoliwia dokonanie wyboru metody obliczen (wedIug EN 1997, LRFD,
wspIczynnika bezpieczenstwa lub wedIug teorii stanw granicznych).
Analiza nosnosci pionowej wymaga wyboru ksztaItu naprenia kontaktowego (dowolny,
prostokqtny). KsztaIt naprenia kontaktowego wykreslany jest w lewej czsci pulpitu.
Analiza nosnosci poziomej wymaga zdefiniowania odporu gruntu, ktry moe byc w postaci
parcia spoczynkowego8 7iernego lub zredukowanego 7iernego.
W dalszej czsci ramki "1. SG" mona take dokonac redukcji parametr(w gruntu (kqta
tarcia konstrukcja-grunt, spjnosci konstrukcja-grunt) do obliczania nosnosci poziomej
fundamentu.
W przypadku analizy fundamentu rozciqganego widok okna dialogowego "+na#iza
%undamentu rozci.ganego" jest zmienny w zalenosci od metody analizy wybranej w ramce
"Ustawienia".
SzczegIowe wyniki obliczen wyswietlane sq w prawej czsci pulpitu. Wizualizacj wynikw
mona skonfigurowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "1.SG nono fundamentu"
-300-
9:S* 0 osiadanie i o7r(t %undamentu
Ramka "9:S*" sIuy do obliczania osiadania i obrotu fundamentu. Istnieje
poszczeglnych zdefiniowanych siI lub te program automatycznie wybierze naj7ardziej
Analizy osiadania i obrotu fundamentu wykonywana jest zgodnie z teoriq wybranq w
zakIadce "Fundamenty bezposrednie".
Naprenie w poziomie posadowienia mona odjqc od naprenia geostatycznego okreslonego
od:
- terenu pierwotnego
- zmienionego terenu
- nie okre#one
RozkIady napr/e6 geostatycznyc@ oraz przyrostu napr/enia pod poziomem fundamentu
wyswietlane sq w lewej czsci pulpitu. Etykieta pod poziomem fundamentu
przedstawia g>/7oko stre%y odkszta>cenia. Naprenie kreslone jest poniej fundamentu
w punkcie o charakterystycznym odksztaIceniu.
W ramce tej mona rwnie okreslic wspIczynnik redukcji obliczenia osiadania.
SzczegIowe wyniki analizy wyswietlane sq w prawej czsci pulpitu. Wizualizacj wynikw
mona skonfigurowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "2. SG osiadanie i obrt fundamentu"
-301-
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" umoliwia zaprojektowanie i sprawdzenie zbrojenia podIunego
fundamentu oraz analiz fundamentu ze wzgldu na przebicie. Istnieje moliwosc wykonania
dowolnej liczby obliczen. Obliczenie mona przeprowadzic dla poszczeglnych zdefiniowanych
siI lub te program automatycznie wybierze naj7ardziej niekorzystne o7ci.enie (opcja
dostpna na liscie rozwijanej zdefiniowanych obciqen).
Program wyznacza naprenie w przekrojach kontrolnych oraz siIy wewntrzne w wybranych
przekrojach.
Wymiarowanie elbetu przeprowadzane jest zgodnie z normq wybranq w zakIadce "MateriaIy i
normy".
Wynikowe informacje sq wyswietlane na pulpicie i aktualizowane po dowolnej zmianie danych
lub ustawien wykonanej w ramce. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe, ktre
zawiera szczegIowe zestawienie wynikw wymiarowania.
wizualizacji".
Program Pa#
Projekt
-302-
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz "Pale".
Nosnosc pionowq pala mona wyznaczyc zarwno korzystajqc z teorii konwencjonalnej
(rozwiqzan analitycznych) lub metody sprystej (MES). W programie dostpne sq dwa rodzaje
obliczen:
-303-
- ana#iza w warunkac@ z odp>ywem (CSN 73 1002, Effective stress method, NAVFAC DM
7.2)
- ana#iza w warunkac@ 7ez odp>ywu (Tomlinson, NAVFAC DM 7.2)
Ramka "Ustawienia"
Pro%i#
",eren".
-304-
Ramka "Profil"
Ta rozwijana lista sIuy do wyboru jednej z metod wyznaczania moduIu reakcji podIoa. W
zalenosci od wybranej metody - niezbdne parametry gruntu definiuje si nastpnie w ramce
"Grunty".
Wybr opcji "De%iniuj rozk>ad" otwiera tabel do definiowania dowolnych wartosci moduIu
reakcji podIoa wzdIu pala.
-305-
Ramka "Modu reakcji podoza"
*runty
gruntu".
Parametry gruntu potrzebne do przeprowadzenia obliczen w programie zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Naprenie geostatyczne, wypr", "ModuI edometryczny",
"ModuI reakcji podIoa", "Empiryczny wspIczynnik adhezji" oraz "WspIczynnik konsystencji".
Podane parametry zaleq od ustawien dotyczqcych moduIu reakcji podIoa oraz wyboru teorii
obliczeniowej dokonanego w zakIadce "Pale".
-306-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Definiowanie parametrw w dalszej kolejnosci zaley od wybranego rodzaju analizy i metody
obliczeniowej (okreslanych w ramce "Ustawienia" i zakIadce "Pale").
Rodzaje analizy rniq si nastpujqco:
- ana#iza w warunkac@ z odp>ywemE zwykle stosowane sq parametry e%ektywne
wytrzymaIosci gruntu na scinanie c
e4
,
e4
. ("CSN 73 1002","Naprenia efektywne").
- ana#iza w warunkac@ 7ez odp>ywuE w programie definiowana jest caIkowita
wytrzymaIosc na scinanie gruntu c
7
("Tomlinson").
- ;etoda 4+WF+1 D; P:9: metoda ta Iqczy powysze dwa rodzaje analizy. Dla kadej
warstwy gruntu definiuje si czy grunt bdzie uwzgldniany (analizowany) w warunkach z
odpIywem (niespoisty) czy bez odpIywu (spoisty).
Definiowanie parametrw w dalszej kolejnosci zaley od wybranego rodzaju analizy
definiowanego w ramce "Ustawienia" i zakIadce "Pale".
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Analiza pala".
-307-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-308-
$7ci.enie
obciqenia wykonuje si w oknie dialogowym "4owe (edycja o7ci.enie". SiIy definiowane
sq zgodnie z pokazanq w grnej czsci okna dialogowego konwencjq znakw.
W ramce "Obciqenie" mona zdefiniowac nastpujqce rodzaje obciqen:
- obciqenie obliczeniowe sIuqce do sprawdzenia nosnosci pionowej i poziomej
- obciqenie charakterystyczne sIuzqce do obliczenia osiadan pala (Poulos, Masopust)
W przypadku prowadzenia analizy wedIug <4 1OOP #u7 '2FD (wybieranej w zakIadce "Pale")
zakIada si, e obciqenie obliczeniowe zostaIo okreslone przez projektanta zgodnie z
obowiqzujqcymi normami, tzn. e przed wprowadzeniem do programu poszczeglne
skIadowe obciqenia 7y>y przemnoone przez odpowiednie wspIczynniki czsciowe -
program w aden spos(7 nie mody%ikuje zdefiniowanych przez uytkownika obciqen.
Program umoliwia wyznaczenie obciqen charakterystycznych na podstawie wczesniej
zdefiniowanych obciqen obliczeniowych za pomocq przycisku "$7c: c@ar:" (dotyczy analizy
wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub wedIug teorii stanw granicznych).
Program umoliwia rwnie importowanie obciqen za pomocq przycisku "Hmportuj".
-309-
Ramka "Obciqzenie"
*eometria
Ramka "*eometria" umoliwia zdefiniowanie przekroju pa#a (koIowy, koIowy zmienny,
prostokqtny, I-przekrj) na podstawie wybranej teorii ana#izy (okreslonej w zakIadce "Pale").
Wybrany ksztaIt z podpowiedziq graficznq wyswietlany jest w srodkowej czsci ramki. Pola
danych sIuq do okreslania wymiarw wybranego przekroju.
1@arakterystyki przekroju (pole i moment bezwIadnosci) sq obliczane domyslnie, lecz
istnieje rwnie moliwosc ich zdefiniowania (rury, przekroje puste, stalowe I-profile).
Dolna czsc ramki sIuy do okreslenia poIoenia pala (wysokosc oczepu i poziom terenu
zmienionego). Wysokosc oczepu moe byc ujemna - w takim przypadku pal jest zagIbiony w
gruncie.
Jeeli pal jest analizowany za pomocq metody elementw skonczonych oraz teorii
konwencjonalnych istnieje wwczas moliwosc uwzgldnienia technologii pala poprzez
wybranie okreslonego typu pala lub bezposrednie wprowadzenie wspIczynnikw.
-310-
Ramka "Geometria"
;ateria>
Ramka ";ateria>" umoliwia zdefiniowanie parametrw materiaIu. 1i/ar o7j/tociowy
konstrukcji oraz materiaI pala (7eton8 drewno8 sta#) definiuje si w polach w prawej czsci
ramki.
W przypadku pali drewnianyc@ lub sta#owyc@ definiuje si moduI sprystosci oraz scinania.
W przypadku pali betonowych istnieje koniecznosc zdefiniowania parametrw betonu oraz
zbrojenia podIuengo i poprzecznego.
- przycisk "5ata#og" otwiera okno dialogowe "5ata#og materia>(w" (dla betonu lub stali
- przycisk "Uytkownika" otwiera okno dialogowe "<dytor materia>u A 7eton" (dla
dokonuje si w zakIadce "MateriaIy i normy".
-311-
Ramka "Materia"
!oda8 pod>oe nieci#iwe
Ramka "!oda - P4" sIuy do okreslania g>/7okoci zwierciad>a wody gruntowej oraz
poziomu pod>oa nieci#iwego. Wartosci te mona edytowac w ramce poprzez wstawienie
wartosci do pl lub na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw.
Pod>oe nieci#iwe odcina g>/7oko aktywn. pod poziomem fundamentu oraz wpIywa na
redukcj osiadania.
-312-
Ramka "Woda, podoze nieciliwe"
,arcie negatywne
Ramka ",arcie negatywne" sIuy do okreslenia osiadania terenu otaczajqcego pal oraz
gIbokosci aktywnej. SzczegIowe informacje na temat wpIywu tarcia ujemnego na
pobocznicy mona znalezc w czsci teoretycznej pomocy.
Ramka ta jest aktywna, tylko gdy do obliczen wybrana zostaIa metoda e#ement(w
sko6czonyc@ w ramce "Ustawienia".
-313-
Ramka "Tarcie ujemne"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
4ono pionowa 0 o7#iczenia z wykorzystaniem
teorii k#asycznej
Ramka "4ono pionowa" sIuy do wyznaczania nosnosci pionowej pojedynczego
-314-
pala. Istnieje moliwosc wykonania dowolnej liczby obliczen. Obliczenie mona przeprowadzic
dla poszczeglnych zdefiniowanych siI lub te program automatycznie wybierze naj7ardziej
UkIad ramki "4ono pionowa zmienia si w zalenosci od ustawien dokonanych w
ramce "Ustawienia".
Obliczenia przeprowadzane sq z wykorzystaniem teorii obliczeniowych wybranych w zakIadce
"Pale". ZakIadka ta sIuy do dokonania wyboru metody analizy (EN 1997-1, wspIczynnik
bezpieczenstwa, stany graniczne).
Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe, ktre prezentuje szczegIowe wyniki
obliczen. Wyniki analizy wyswietlane sq w prawej grnej czsci pulpitu i natychmiast
aktualizowane dla dowolnej zmiany wprowadzonych danych bqdz ustawien.
wizualizacji".
Ramka "Nono pionowa" obliczenia z zastosowaniem metody klasycznej
4ono pionowa ;<S
Ramka "4ono pionowa" umoliwia wykonanie sprawdzenia nonoci pionowej pala.
Analiza jest przeprowadzana automatycznie po przejsciu do tej ramki. Istnieje moliwosc
wykonania dowolnej liczby obliczen. Obliczenie mona przeprowadzic dla poszczeglnych
zdefiniowanych siI lub te program automatycznie wybierze naj7ardziej
Analiza przeprowadzana jest za pomocq metody elementw skonczonych. Wyniki sq
automatycznie aktualizowane po zmianie jednego z parametrw analizy ";aksyma#ne
osiadanie", "!sp(>czynnik zwi/kszania tarcia granicznego na skutek tec@no#ogii" lub
"Parametry wyznaczania zasi/gu stre%y wp>ywu".
Dostpne sq dwie metody wyznaczania zasigu strefy wpIywu:
-315-
- Domyslnie, analiza przeprowadzana jest zgodnie z procedurq opisanq w teoretycznej
czsci pomocy, w rozdziale "GIbokosc strefy wpIywu". GIbokosc strefy wpIywu jest k-t;
wielokrotnosciq srednicy pala. Wartosc k rosnie od 1 w przypadku zerowego obciqenia do
2," przy przekroczeniu nosnosci granicznej pobocznicy.
- Druga metoda zakIada, e strefa wpIywu poniej podstawy pala oraz na pobocznicy jest
przyjmowana konserwatywnie jako k-ta wielokrotnosc srednicy pala, a wartosc k moe byc
wybrana. Podczas zwikszania obciqenia pala wartosc k dla zasigu strefy wpIywu na
pobocznicy pala jest w sposb ciqgIy zmieniana od 1 na poczqtku obciqania do okreslonej
wartosci przy przekroczeniu nosnosci granicznej pobocznicy. Wartosc k dla zasigu strefy
wplywu poniej podstawy pala pozostaje staIa w toku obliczen.
Druga metoda zakIada, e strefa wpIywu jest k-tq wielokrotnosciq srednicy pala. Podczas
stopniowego zwikszania obciqenia pala, gIbokosc aktywna stale zmienia si od zera przy
zadanym obciqeniu do k-tej wielokrotnosci srednicy pala przy przekraczaniu caIkowitego
obciqenia.
Druga metoda, pierwotnie stosowana w starszej wersji GEO4, z wartosciq k < 2," zapewnia
mniej dokIadne wyniki i zazwyczaj niedoszacowuje nosnosci pala. Dlatego te, nowa opcja,
ktra umoliwia okreslenie gIbokosci strefy wpIywu przez analiz, zostaIa wprowadzona i jest
zalecana jako ustawienie domyslne.
PrzeIqczanie pomidzy wynikami moliwe jest w lewej czsci ramki (graniczna krzywa
obciqeniowa, rozkIad siI wewntrznych w palu, zalenosc: opr tarcia-osiadanie). Zalenosc
tarcie - osiadanie uzyskiwana jest dla danej gIbokosci mierzonej od gIowicy pala. Wyniki sq
automatycznie aktualizowane po zmianie gIbokosci.
Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe zawierajqce szczegIowe zestawienie
wynikw obliczen.
Wyniki analizy sq wyswietlane w prawej czsci pulpit. Wizualizacja wynikw moe byc
skonfigurowana w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
-316-
Ramka "Nono pionowa analiza MES"
$siadanie 0 #iniowa krzywa o7ci.eniowa (Pou#os
Ramka "$siadanie" sIuy do wyznaczenia krzywej o7ci.eniowej pa#a (zalenosci
osiadania od obciqenia). Istnieje moliwosc przeprowadzenia dowolnej liczby obliczen z
uwzgldnieniem rnych ustawien. Lista rozwijana z prawej strony ramki umoliwia wybr
rodzaju pala (pal na podIou niescisliwym, pal zawieszony).
Przy wyznaczaniu krzywej obciqeniowej konieczne jest przede wszystkim okreslenie osiadania
granicznego. Program wykre#a krzyw. o7ci.eniow. zawsze w taki sposb,
aby osiadanie graniczne nie zosta>o przekroczone.
Obliczenia wykonywane sq zgodnie z wybranq teoriq wyznacznia osiadan (liniowa). Wyboru
teorii obliczeniowej naley dokonac w zakIadce "Pale". Tablica umieszczona w dolnej czsci
ramki umoliwia bezposredniq edycj zdefiniowanych parametrw. Przycisk "<dycja +
s
"
otwiera okno dialogowe modyfikacji siecznego moduIu odksztaIcenia, zawierajqce pomoc
dotyczqcq doboru jego wartosci. Kliknicie przycisku "$5" w tym oknie zac@owuje
wprowadzone parametry dla danej warstwy gruntu i zapisuje je w tablicy.
!yniki ana#izy wyswietlane sq w prawej grnej czsci pulpitu. Przycisk "Szczeg(>owo"
otwiera okno dialogowe, ktre prezentuje szczegIowe wyniki obliczen.
Wyniki analizy (krzywa obciqeniowa) wyswietlane sq w prawej grnej czsci pulpitu i sq
natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany wprowadzonych danych bqdz ustawien.
wizualizacji".
Ramka "Osiadanie" liniowa krzywa obciqzeniowa (Poulos)
-317-
$siadanie 0 nie#iniowa krzywa o7ci.eniowa
(;asopust
Ramka "$siadanie" sIuy do wyznaczenia krzywej o7ci.eniowej pa#a (zalenosci
osiadania od obciqenia). Istnieje moliwosc przeprowadzenia dowolnej liczby obliczen z
uwzgldnieniem rnych ustawien.
Lista rozwijana z prawej strony ramki umoliwia wybr rodzaju uwzgldnianego obciqenia
(obliczeniowe, charakterystyczne). Mona rwnie okreslic wspIczynnik wpIywu ochrony
pobocznicy pala. Obliczenia krzywej obciqeniowej sq wykonywane zawsze jedynie
do granicznej wartoci osiadania wynosz.cej 9Kmm.
Obliczenia wykonywane sq zgodnie z wybranq teoriq wyznacznia osiadan (nieliniowa). Wyboru
teorii obliczeniowej naley dokonac w zakIadce "Pale".
Tablica umieszczona w dolnej czsci ramki umoliwia bezposredniq edycj zdefiniowanych
parametrw. Przyciski "<dycja a, =", "<dycja e, 4" oraz "<dycja +
s
" otwierjq okna dialogowe
modyfikacji wspIczynnikow regresji oraz siecznego moduIu odksztaIcenia, zawierajqce pomoc
dotyczqcq doboru ich wartosci. Kliknicie przycisku "$5" w tym oknie zac@owuje
wprowadzone parametry dla danej warstwy gruntu i zapisuje je w tablicy.
otwiera okno dialogowe, ktre prezentuje szczegIowe wyniki obliczen.
Wyniki analizy (krzywa obciqeniowa) wyswietlane sq w prawej grnej czsci pulpitu i sq
natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany wprowadzonych danych bqdz ustawien.
wizualizacji".
Ramka "Osiadanie" nieliniowa krzywa obciqzeniowa (Masopust)
-318-
4ono pozioma
Nosnosc pozioma pala sprawdzana jest w ramce "4ono pozioma". Istnieje
poszczeglnych zdefiniowanych obciqen, w tym take obciqenia przemieszczeniowego lub te
program automatycznie wybierze naj7ardziej niekorzystne warunki (opcja dostpna na
liscie rozwijanej zdefiniowanych obciqen). Przy definiowaniu obciqenia przemieszczeniowego
niezbdne jest okreslenie warunk(w 7rzegowyc@ w poziomie g>owicy
pa#a (przemieszczenie i obrt).
Dla wszystkich rodzajw obciqenia istnieje moliwosc przyjcia warunku brzegowego
- utwierdzenie w podstawie pa#a:
Dla pa#i e#7etowyc@, program umoliwia sprawdzenie zbrojenia na podstawie normy
wybranej w zakIadce "MateriaIy i normy".
Rozwijana lista sIuy do okreslenia kierunku (x,y), w ktrym pal ma byc sprawdzany; w
przypadku pali o przekroju koIowym, program pozwala take wyswietlic wyniki w kierunku
maksyma#nego napr/enia.
wynikw obliczen.
Wyniki analizy sq wyswietlane w prawej czsci pulpitu. Sposb wizualizacji wynikw moe byc
skonfigurowany w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "Nono pozioma"
-319-
Program $siadanie
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-320-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "Osiadania".
W zakIadce tej mona take dokonac wyboru czy wykonywane bdq obliczenia konsolidacji.
Ramka "Ustawienia"
!arstwa
Ramka "!arstwa" sIuy do wprowadzenia poszczeglnych warstw gruntw. SzczegIowy opis
obsIugi warstw zostaI umieszczony tutaj.
Program umoliwia import lub eksport warstw w formacie *.DXF. Warstwy mona
take importowac w formacie gINT.
Ramka "Warstwa"
-321-
4asyp
Ramka "4asyp" umoliwia wprowadzanie warstw w celu utworzenia nasypu nad aktualnym
terenem. Ramka zawiera tabel z listq warstw tworzqcych nasyp. Tabela z listq punktw
aktualnie wybranej warstwy jest wyswietlana w srodkowej czsci ramki. Wprowadzenie
warstwy nasypu odbywa si identycznie jak w przypadku standardowych warstw.
Nie mona okreslic nasypu w pierwszej fazie budowy. Nasypu nie mona rwnie wprowadzic,
jeeli w tej samej fazie znajduje si wykop - w takim przypadku naley wprowadzic nowq faz
budowy dla nasypu, bqdz najpierw usunqc istniejqcy wykop.
Ramka "Nasyp"
!ykop
Ramka "!ykop" sIuy do okreslania ksztaItu wykopu. Funkcja ta pozwala modyfikowac profil
terenu w danej fazie budowy. Istnieje moliwosc jednoczesnego wprowadzenia
kilku wykop(w. W takim przypadku, niektre linie wykopu sq czsciowo widoczne nad
terenem.
Tabela z listq punktw warstwy wyswietlana jest w lewej czsci ramki. Wprowadzenie warstwy
wykopu odbywa si identycznie jak w przypadku standardowych warstw.
Nie mona okreslic wykopu w pierwszej fazie budowy. Nie mona rwnie utworzyc wykopu,
jeeli w danej fazie zostaI okreslony nasyp - w takim przypadku naley wprowadzic nowq faz
budowy dla wykopu, bqdz najpierw usunqc istniejqcy nasyp.
-322-
Ramka "Wykop"
Pod>oe nieci#iwe
Ramka "Pod>oe nieci#iwe" sIuy do definiowania stropu pod>oa nieci#iwego:
Definiowanie stropu warstwy podIoa niescisliwego odbywa si identycznie jak
definiowanie standardowe warstwy.
Zdefiniowanie podIoa niescisliwego jest jednq z metod ograniczenia gIbokosci aktywnej - po
jego zdefiniowaniu, zasigi i przekroje ukosne rysowane sq tylko do stropu warstwy podIoa
niescisliwego. Poniej stropu warstwy podIoa niescisliwego nie wystpuje odksztaIcenie
gruntu.
-323-
Ramka "Podoze nieciliwe"
*runty
Ramka "Grunty" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gruntw. Tabela ta dostarcza rwnie
gruntu".
Parametry gruntu niezbdne do przeprowadzenia obliczen w danym programie zostaIy szerzej
opisane w rozdziaIach: "Naprenie geostatyczne, wypr" i "Analiza osidania". W obliczeniach
konsolidacji naley zdefiniowac wspIczynnik filtracji lub wspIczynnik konsolidacji. Zestaw
parametrw gruntw jakie naley zdefiniowac zaley od wyboru teorii obliczeniowej okreslonej
w zakIadce "Osiadania".
Wartosci te okreslane sq na podstawie badan laboratoryjnych lub in-situ dla kadego projektu
-324-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Ta czsc okna dialogowego sIuy do zdefiniowania ci/aru o7j/tociowego.
-325-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-326-
$7ci.enie
obciqenia mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
Wszystkie wprowadzone obciqenia mona edytowac na fazie budowy, w ktrym zostaIy
okreslone. Jedynie wielkosc obciqenia mona edytowac we wszystkich nastpnych etapach
budowy (opcja "!arto o7ci.enia").
rozdziale "Przyrost parcia gruntu na skutek obciqenia".
-327-
Ramka "Obciqzenie"
!oda
Ramka "!oda" sIuy do definiowania rodzaju zwierciadIa wody gruntowej.
Definiowanie zwierciadIa wody gruntowej lub izolinii wody gruntowej wykonuje si tak samo
jak definiowanie innych warstw (np. warstw gruntu).
Jeeli zdefiniowane w kolejnych fazach budowy dane rniq si, wwczas program umoliwia
prostq akceptacj danych wprowadzonych w poprzedniej fazie budowy poprzez nacisnicie
przycisku "+kceptuj".
-328-
Ramka "Woda"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
Ramka "Ustawienia %azy" umoliwia okreslenie poIoenia przekrojw kontrolnych oraz
miqszosci i lokalizacji warstw, w ktrych obliczane sq wartosci napren.
Program wyznacza napr/enia w poszczeg(#nyc@ przekrojac@ o7#iczeniowyc@. Teren jest
zawsze podzielony na dwadziescia rwnomiernie rozmieszczonych przekrojw. Dodatkowe
przekroje sq automatycznie generowane w punktach definiujqcych teren, nasyp, zwierciadIo
wody gruntowej, warstwy gruntu oraz w punktach koncowych zdefiniowanego obciqenia.
Przekroje obliczeniowe mogq byc wykreslone w ramce "Obliczenia".
Poszczeglne przekroje sq podzie#one na warstwy zgodnie ze zdefiniowanym przez
uytkownika rozstawem. Pierwsza warstwa zawsze pokrywa si z terenem pierwotnym.
Dodatkowo, wszystkie punkty okreslajqce warstwy gruntu, zwierciadIo wody gruntowej oraz
podIoe niescisliwe sq doIqczane. Domyslne ustawienie rozstawu warstw zapewnia rozs.dn.
pr/dko oraz dok>adno analizy.
Warstwy sq wprowadzane do gIbokosci 2"0 m. W rzeczywistej analizie, gIbokosc aktywna jest
ograniczana przez zdefiniowany strop podIoa niescisliwego lub jako procent naprenia
geostatycznego czy te z zastosowaniem wytrzymaIosci strukturalnej (zgodnie z ustawieniami
wybranymi w ramce "Osiadania" .
Liczb oraz poIoenie przekrojw obliczeniowych mona dostosowac po wybraniu opcji
"uytkownika". W takim przypadku istnieje moliwosc wyboru poIoenia przekrojw oraz
miqszosci i poIoenia warstw. Przekroje sq nastpnie tworzone na podstawie wprowadzonych
danych - dodatkowo, program automatycznie doIqcza wszystkie istotne punkty. Po wybraniu
-329-
opcji dok>adnego sposo7u rozmieszczenia, przekroje sq doIqczane do wszystkich punktw
terenu, warstw gruntu, nasypw, zwierciadIa wody gruntowej oraz punktw koncowych
obciqenia. Natomiast, po wybraniu opcji minima#nego sposo7u rozmieszczenia, przekroje
nie sq doIqczane do punktw warstw gruntu oraz warstw nasypw.
Dla standardowych analiz za#ecamy pozostawienie domyslnych ustawien analizy.
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" wyswietla wyniki analizy. +na#iza jest przeprowadzana na
podstawie teorii obliczeniowej wybranej w zakIadce "Osiadania". *>/7oko aktywna jest
okreslana na podstawie wprowadzonego podIoa niescisliwego bqdz teorii ograniczenia
napren geostatycznych lub teorii wytrzymaIosci strukturalnej.
Informacje zwiqzane z przebiegiem analizy, maksymalnego osiadania oraz gIbokosci aktywnej
sq drukowane w dolnej czsci ramki. W analizie konsolidacji (wybieranej w
ramce "Ustawienia") ta czsc ramki sIuy do definiowania parametrw konsolidacji.
Te wyniki jako gIwne dane wyjsciowe sq wyswietlane na ekranie. W celu przeglqdania
wynikw naley uyc paska poziomego w grnej czsci ekranu, ktry umoliwia
dostosowanie sposobu kreslenia i wyboru wartosci wynikowych. Pasek ten zawiera
nast/puj.ce e#ementy sterowaniaE
- przycisk do wywiet#enia okna dialogowego "Osiadanie - ustawienia wizualizacji
wynikw". To okno dialogowe pozwala okreslic wszystkie parametry rysunku: parametry
wyswietlania krzywej depresji i gIbokosci aktywnej, ustawienie zakresu barw, rysowanie
przekrojw ukosnych, izopowierzchni i izolinii, itp.
- opcja zapisania poszczeglnych widokw
- wy7(r wartoci do wizua#izacji - wartosci ca>kowite, ich zmiana w ostatniej %azie
o7#icze6 lub ich zmiana w por(wnaniu z pierwsz. %az.. Wybr tych wartosci jest
dostpny tylko w przypadkach, gdzie wizualizacja taka ma sens. Istnieje zatem moliwosc
wyswietlenia zmiany naprenia, osiadania lub deformacji w porwnaniu z poprzednimi
etapami - jednake, zawsze kreslona jest aktualna gIbokosc aktywna.
- wy7(r zmiennyc@
Sig
ma
Z,u
og
- caIkowite naprenie pionowe [kPa, ks4]
Sig - caIkowite pionowe naprenie efektywne [kPa, ks4]
-330-
ma
Z,ef
Cisn
ieni
e
por
owe
- cisnienie porowe wody [kPa, ks4]
Osi
ada
nie
- osiadanie warstwy [mm, 4eet]
Def
orm
acja
- wzgldne osiadanie warstwy [-]>1000
- opcja kre#enia (nie kresl, izopowierzchnie, izolinie)
'egenda 7arw jest widoczna w prawej czsci pulpitu. Przyciski do ustawienia skali
barw znajdujq si poniej legendy.
Sposb wizualizacji wynikw mona dostosowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu
wizualizacji".
Ramka "Obliczenia"
Parametry konso#idacji
W analizie konsolidacji (wybieranej w ramce "Ustawienia") dolna czsc okna w ramce
"Obliczenia" sIuy do definiowania parametrw konsolidacji.
W pierwszej fazie budowy naley zdefiniowac nastpujqce parametry do przeprowadzenia
-331-
obliczen konsolidacji: grnq i dolnq granic gruntu podlegajqcego konsolidacji oraz kierunek
wypIywu wody z tej warstwy (do gry, do doIu, do gry i do doIu).
Ramka "Obliczenia" konsolidacja (pierwsza faza budowy)
W kolejnych fazach budowy definiowane sq czas trwania fazy oraz obciqenia. Program
umoliwia dokonanie wyboru sposrd dwch opcji obciqenia: caIe obciqenie aktywowane na
poczqtku fazy lub liniowy przyrost obciqenia w czasie trwania fazy. Obliczenia sq wwczas
przeprowadzane jedynie w tej fazie, w ktrej wybrana/zaznaczona jest opcja "$siadanie
ca>kowite" (moe byc aktywowana w dowolnej fazie budowy poza pierwszq).
-332-
Ramka "Obliczenia" konsolidacja (kolejne fazy budowy)
Program Przycz(>ek
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
-333-
Ustawienia
ustawien".
Ramka "Ustawienia"
*eometria A przekr(j
Ramka "*eom: 0 przekr(j" umoliwia wybranie ksztaItu przyczIku mostu. Wybrany ksztaIt z
podpowiedziq graficznq "Sc@emat geometrii ciany" wyswietlany jest w lewej czsci ramki.
KsztaIt sciany mona edytowac w ramce poprzez wstawienie wartosci do pl danych bqdz na
-334-
W przypadku konstrukcji skIadajqcej si z pochyIych odcinkw, wymagane jest zdefiniowanie
stosunku bokw pochyIego odcinka 1:x. W takim przypadku prost. konstrukcj/ okresla si
poprzez wprowadzenie wartosci zero.
Ramka "*eom: 0 przekr(j" sIuy do zdefiniowania koncowego ksztaItu przyczIku Iqcznie ze
scianq zamykajqcq. PrzyczIek mona rwnie sprawdzac dla fazy budowy (bez sciany
zamykajqcej) na podstawie wyboru w ramce "Obciqenie - SO". DIugosc przyczIku oraz
dIugosc fundamentu przyczIku definiuje si w ramce "Geometria - rzut".
Ramka "Geometria - przekrj"
Skrzyd>a
Ramka "Skrzyd>a" umoliwia zdefiniowanie geometrii skrzydeI mostu. SkrzydIa mogq byc
symetryczne lub niesymetryczne. SkrzydIa niesymetryczne wymagajq oddzielnego
zdefiniowania wymiarw lewego i prawego skrzydIa. Aktualnie definiowane skrzydIo jest
zawsze wyswietlane na ekranie - jedynie lewe skrzydIo jest nastpnie przedstawiane w
pozostaIych ramkach.
Ramk "Geometria - rzut" mona rwnie wykorzystac do wprowadzenia lub edycji grubosci
oraz dIugosci skrzydeI.
Przekrj roboczy skrzydIo - przyczIek mona rwnie sprawdzic w ramce "Wymiarowanie".
Obciqenie momentem jest wwczas uwzgldniane. CaIe skrzydIo jest obciqane parciem
czynnym powstaIym za scianq. W oknie dialogowym "Wymiarowanie" mona rwnie
zdefiniowac wartosci o7ci.enia powierzc@ni w celu wyznaczenia parcia skrzydIa. W takim
przypadku obciqenie zdefiniowane w ramce "Obciqenie" nie jest uwzgldniane, a teren za
skrzydIem jest uwaany za pIaski. PowstaIy moment przykIadany do przekroju jest uzyskiwany
-335-
poprzez pomnoenie wypadkowej wartosci parcia gruntu dziaIajqcego na powierzchni sciany
oraz przez rnic srodkw masy parcia i przekroju.
DIugosc przekroju zastosowanego do wymiarowania uwaana jest domyslnie jako wysokosc
skrzydIa - istnieje rwnie moliwosc okreslenia innej dIugosci przekroju skrzydIo - przyczIek
po wybraniu opcji "2edukuj do wymiarowania".
W przypadku stosowania wydIuonych scian skrzydIa, istnieje moliwosc zdefiniowania
wymiarw fundamentu pod scianq. Taka odsadzka fundamentu jest odzwierciedlana w analizie
poprzez obliczenie fikcyjnej szerokosci fundamentu jako:
gdzie: )
tot
-caIkowite pole fundamentu Iqcznie ze wszystkimi odsadzkami
S -dIugosc fundamentu przyczIku
*
4'ct
-fikcyjna szerokosc fundamentu do analizy
Fundament jest nastpnie uwaany za prostokqtny, co jest uproszczonym, ale raczej
konserwatywnym zaIoeniem.
Ramka "Skrzyda"
*eometria A rzut
Ramka "*eometria A rzut" umoliwia zdefiniowanie dIugosci przyczIku, dIugosci fundamentu
przyczIku oraz wymiarw skrzydeI przyczIku.
Wymiary mona modyfikowac w ramce poprzez wprowadzenie wartosci do pl danych lub na
-336-
SzczegIowe informacje na temat wp>ywu wymiar(w przycz(>ku na wyniki analizy zostaIy
przedstawione w rozdziale "Obliczanie siI przyczIku".
Ramka "Geometria - rzut"
Stopnie %undamentu
Ramka "Stopnie %undamentu" sIuy do definiowania stopni fundamentu pod przyczIkiem.
Opcja ta umoliwia zatem zdefiniowanie rnorodnych ksztaItw przyczIku mostu.
Dodawanie (edycja) stopni fundamentu odbywa si w oknie dialogowym "4owy stopie6".
Zdefiniowane stopnie fundamentu mona modyfikowac w ramce poprzez wprowadzenie
wartosci do pl danych lub na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw lub aktywnych
obiektw.
-337-
Ramka "Stopnie fundamentu"
;ateria>
Pro%i#
-338-
",eren".
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
-339-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-340-
$7ci.enie A S$
Ramka "$7ci.enie 0 S$" sIuy do definiowania poszczeglnych stan(w
o7ci.enia (tymczasowy, docelowy) oraz obciqenia spowodowanego przez most i pIyt
przejsciowq. Analiza obliczen i wymiarowania caIego przyczIku mostu lub jego czsci
przeprowadzana jest zgodnie z okreslonym rodzajem SO.
Przy wykonywaniu obliczen wedIug EN1997 lub LRFD definiowane siIy od mostu i p>yty
przejciowej nie s. zwi/kszane adnymi wspIczynnikami czsciowymi. SiIy naley
definiowac jako obliczeniowe zgodnie z odpowiednimi normami (EN1990, EN1991).
Nie zdefiniowanie obciqenia w stanie tymczasowym powoduje, e przyczIek jest
weryfikowany w danym etapie budowy bez sciany zamykajqcej i skrzydeI mostu.
W przypadku stanu doce#owego, przyczIek jest obciqany siIq od mostu i p>yty
przejciowej, a analizowany jest caIy przyczIek.
W celu peInego policzenia przyczIka, dobrze jest wykorzystac moliwosc definiowania
wielu faz budowy i definiowac w poszczeglnych fazach rne stany obciqenia (np. stan
tymczasowy, stan docelowy bez obciqenia uytkowego, stan docelowy ze wszystkimi
obciqeniami). W poszczeglnych fazach mona take definiowac rne obciqenia, ksztaIty
terenu, rodzaje parcia (czynne, spoczynkowe), wspIczynniki obliczeniowe, itp.
-341-
Ramka "Obciqzenie - SO"
Przyporz.dkowanie
profilu.
-342-
,eren
-343-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-344-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-345-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
-346-
Zde%iniowane si>y
jako obciqenie.
-347-
.
oraz k
/
-348-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
bdzie parcie spoczynkowe.
-349-
+na#iza
Obliczone siIy wyswietlane sq na pulpicie i natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany
wizualizacji".
-350-
Ramka "Analiza"
4ono
gruntowego
"Przycz(>ek". Program "Fundament 7ezporedni" musi
-351-
byc zainstalowany, aby przycisk ten byI dostpny.
pa#ac@
wizualizacji".
Ramka "Nono"
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" sIuy do projektowania i analizy zbrojenia przekroju przyczIku -
przekrj poddany wymiarowaniu wybiera si z rozwijanej listy. W tabeli zestawione sq siIy
przyczIka.
Dostpnosc przekrojw do wymiarowania zaley od wybranego stanu obciqenia (tymczasowy,
docelowy). Nastpujqce przekroje dostpne sq dla stanw tymczasowego i docelowego:
- +na#iza przekroju
ro7oczego
krawdzi konstrukcji
- +na#iza odsadzki ciany
Stan docelowy umoliwia rwnie sprawdzenie:
- +na#iza cianki
zamykaj.cej
- +na#iza skrzyd>a
przycz(>ku
wprowadzana jest powierzchnia obciqana terenem,
rzeczywista analiza zostaIa opisana w rozdziale "SkrzydIa"
-352-
PrzyczIek jest obciqany parciem cznnym lub parciem spoczynkowym w zalenosci od danych
wprowadzonych w ramce "Ustawienia fazy" oraz parciem czynnym w przypadku analizy
skrzydeI przyczIku.
Metody wyznaczania rozkIadu siI wewntrznych w poszczeglnych przekrojach zostaIy opisane
w teoretycznej czsci pomocy.
ramce "MateriaIy i normy". Analiza oparta na normie CSN 73 6206 "Projektowanie
7etonowyc@ i e#7etowyc@ konstrukcji most(w" zostaIa opisana poniej.
wizualizacji".
-353-
Stateczno
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu "Przycz(>ek". Wszystkie
bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie "Przycz(>ek".
Ramka "Stateczno"
Program *wo&dzie
Projekt
rysunkach.
-354-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy", "Konstrukcje
oporowe" oraz "Analiza statecznosci".
-355-
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Ramka "*eometria" zawiera tabel z lista wprowadzonych punktw lica konstrukcji.
Dodawanie (edycja) punktw odbywa si w oknie dialogowym "Dodawanie (edycja
punktu".
Wprowadzone punkty mona edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych wymiarw -
dwukrotne kliknicie wprowadzonego punktu otwiera okno dialogowe do jego edycji.
Uytkownik musi zdefiniowac gIbokosc (wspIrzdna - mierzona od grnego punktu
konstrukcji - zaIoono, e kierunek dodatni jest w dI) oraz wspIrzdnq 9 (zaIoono, e
kierunek ujemy jest w lewo, nie dopuszcza si przewieszen konstrukcji).
-356-
Ramka "Geometria"
,yp gwo&dzi
Ramka ",yp gwo&dzi" sIuy do definiowania typu gwozdzi specjalnie do tego celu
przeznaczonej tabeli. Parametry wytrzymaIosci gwozdzi mogq byc zde%iniowane bezposrednio
przez uytkownika bqdz wyznaczone przez program w zalenosci od wprowadzonych danych.
Tabela zawiera list danych, zdefiniowanych lub wyznaczonych - wytrzyma>o na
rozci.ganie, nono na wyci.ganie, nono g>owicy gwo&dzi na 1 m (1 ft).
-357-
Ramka "Typ gwozdzi"
*eometria gwo&dzi
Ramka "*eometria gwo&dzi" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gwozdzi. Dodawanie
(edycja) gwozdzi odbywa si w oknie dialogowym "4owy rz.d gwo&dzi (<dycja gwo&dzia)".
Zdefiniowane gwozdzie mona rwnie edytowac na pulpicie za pomocq aktywnych obiektw.
Uytkownik musi okreslic zagIbienie gwozdzi, g>/7oko rz/du od danego
gwo&dzia (nastpny gwzdz musi znajdowac si poniej rzdu grnego gwozdzia), dIugosc
gwozdzia, jego srednic i rozstaw.
Nachylenie gwozdzi uwzgldniane jest od linii poziomej w kierunku wskazwek zegara I jest
staIe dla wszystkich gwozdzi.
-358-
Ramka "Geometria gwozdzi"
;ateria>
-359-
Ramka "Materia"
Pro%i#
",eren".
-360-
Ramka "Profil"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gruntw. Informacje te wyswietlane sq
w prawej czsci ramki.
gruntu".
-361-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
konstrukcji a.
-362-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-363-
,eren
-364-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-365-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-366-
Ramka "Obciqzenie"
.
oraz k
/
-367-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-368-
Ramka ta umoliwia sprawdzenie wewntrznej statecznosci konstrukcji,
zakIadajqc g>adk. bqdz >aman. p>aszczyzn/ po#izgu.
Sprawdzenie statecznosci wewntrznej przeprowadzane jest nastpujqco:
- WedIug EN 1997 (analiza wykonywana jest z zastosowaniem teorii stanw granicznych).
- WedIug LRFD (analiza wykonywana jest z zastosowaniem teorii stanw granicznych).
- Analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa, lub zgodnie z teoriq stanw granicznych
(analiza wykonywana jest zgodnie z ustawieniami w zakIadce "Analiza statecznosci").
Poszczeglne kroki procedury obliczeniowej statecznosci wewntrznej opisane zostaIy
szczegIowo w czsci teoretycznej pomocy w rozdziale Analiza statecznosci wewntrznej.
Ramka ta umoliwia rwnie sprawdzenie nosnosci gwozdzi.
+na#iza
-369-
W celu sprawdzenia statecznosci zewntrznej tworzona jest %ikcyjna konstrukcja (sciana),
ktra nastpnie poddawana jest analizie. Fikcyjna sciana skIada si z lica konstrukcji, linii
Iqczqcej punkty koncowe poszczeglnych gwozdzi, pionowej linii od punktu koncowego
pierwszego gwozdzia do gIbokosci terenu oraz od punktu koncowego ostatniego gwozdzia do
gIbokosci konstrukcji (zatem, dolna krawdz fikcyjnej konstrukcji jest zawsze pozioma).
Punkty sciany, ktre powodujq wklsIq krzywizn tylnej sciany konstrukcji sq automatycznie
wykluczane przez program. Konstrukcja jest obciqana czynnym parciem gruntu.
Obliczone siIy wyswietlane sq na pulpicie i natychmiast aktualizowane dla dowolnej zmiany
wizualizacji".
Ramka "Analiza"
4ono
Ramka "4ono" wyswietla wyniki analizy nosnosci podIoa gruntowego. Naprenie na dnie
fundamentw (zaIoono staIe) uzyskuje si ze wszystkich analiz wykonywanych w
ramce "Analiza". Program "Fundament 7ezporedni" traktuje wszystkie obliczenia jako
przypadki obciqen.
-370-
W ramce tej dostpne sq trzy podstawowe opcje analizy:
gruntowego
"Przycz(>ek". Program "Fundament 7ezporedni" musi
byc zainstalowany, aby przycisk ten byI dostpny.
pa#ac@
wizualizacji".
Ramka "Nono"
-371-
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" umoliwia projektowanie oraz analiz zbrojenia konstrukcji
betonowej. Grna czsc ramki sIuy do dokonania wyboru, ktre zbrojenie oraz jego lokalizacja
bdzie sprawdzane - pionowe czy poziome. Program nastpnie wyznacza siIy wewntrzne w
wybranej sekcji.
Tabela w dole ramki sIuy do okreslenia lokalizacji weryfikowanego przekroju. Sprawdzenie
zaprojektowanego zbrojenia przeprowadzane jest wedIug wybranej normy wymiarowania
konstrukcji elbetowych (wyboru normy dokonuje si w ramce "MateriaIy i normy"). Przekrj
obciqany jest momentem zginajqcym w danym punkcie. W ramce definiuje si
rwnie z7rojenie na rozci.ganie. Jeeli moment jest ujemny, zaprojektowane zbrojenie
umieszczane jest na licu konstrukcji, w przeciwnym razie na tylnej scianie konstrukcji.
Stateczno zewn/trzna
Nacisnicie przycisku "Stateczno zewn/trzna" uruchamia program "Stateczno
z7ocza". Program ten umoliwia sprawdzenie oglnej statecznosci analizowanej konstrukcji.
Przycisk jest dostpny, jeeli program "Stateczno z7ocza" zostaI zainstalowany.
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu "*wo&dzie". Wszystkie
bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie "*wo&dzie".
-372-
Ramka "Stateczno zewntrzna"
Program !yro7isko
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
-373-
Ustawienia
Ramka "Ustawienia" sIuy do definiowania metodologii obliczen, wyboru norm i metod
obliczeniowych.
Ramka "Ustawienia" umoliwia wybr metody wyznaczania niecki osiadania (Straty
objtosci, Teorie klasyczne) oraz jej ksztaItu (Gauss, Aversin). ZakIadka sIuy rwnie
do wprowadzania wspIczynnika obliczen punktu przegicia, (tylko dla teorii klasycznych),
ktry wpIywa na ksztaIt niecki osiadan.
Ramka "Metody obliczen"
Mudynki
Ramka "Mudynki" sIuy do definiowania obiektw ponad wyrobiskiem. Istnieje moliwosc
wprowadzenia dowolnej liczby budynkw zarwno na powierzchni gruntu, jak i na danej
gIbokosci.
-374-
Ramka "Budynki"
Pro%i#
Ramka "Pro%i#" zawiera tabel z listq wprowadzonych warstw. Po okresleniu warstw istnieje
moliwosc edycji miqszosci poszczeglnych warstw za pomocq aktywnych wymiarw.
Dodawanie (edycja) warstwy odbywa si w oknie dialogowym "Dodaj (edytuj warstw/".
Okreslona jest rzdna-z mierzona od grnego punktu konstrukcji.
Program umoliwia podniesienie lub obnienie grnego punktu konstrukcji w oknie
dialogowym "Zmiana rz/dnej terenu", tak e istnieje moliwosc przemieszczenia caIego
obszaru zachowujqc miqszosc poszczeglnych warstw. Funkcja ta jest istotna podczas
kopiowania profilu z programu ",eren".
Wprowadzanie danych w ramce jest moliwe pod warunkiem, e opcja o7#icze6 za pomoc.
teorii k#asycznyc@ jest wybrana w ramce "Ustawienia".
-375-
Ramka "Profil"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gruntw. Tabela podaje rwnie
informacje o aktualnie wybranym gruncie wyswietlane w prawej czsci ramki. Dodawanie
(edycja) gruntu jest przeprowadzane w oknie dialogowym "Dodaj (edytuj) grunt".
Wprowadzanie danych w ramce jest moliwe pod warunkiem, e opcja o7#icze6 za pomoc.
teorii k#asycznyc@ jest wybrana w ramce "Ustawienia".Wartosci te okreslane sq na podstawie
badan laboratoryjnych lub in-situ dla kadego projektu indywidualnie. Jesli dane te sq
nieosiqgalne istnieje moliwosc skorzystania z wbudowanej bazy gruntw, ktra zawiera
wartosci parametrw gruntw okreslone na podstawie doswiadczenia oraz literatury
swiatowej.
Szacunkowe wartosci kqta tarcia wewntrznego i spjnosci skaI mona znalezc w rozdziale
"Parametry skaI".
-376-
Ramka "Grunty"
Przyporz.dkowanie
profilu.
Wprowadzanie danych w ramce jest dozwolone zapewnienie klasycznej teorii analizy
wybranych w ramce "Ustawienia".
-377-
*eometria
Ramka "*eometria" zawiera tabel z listq zdefiniowanych wyrobisk. Okno dialogowe "4owe
wyro7isko (<dycja wyro7iska" sIuy do dodawania (edycji) wyrobisk. Zdefiniowane
wyrobiska mona rwnie modyfikowac na ekranie za pomocq aktywnych obiektw.
Parametry wyrobiska rniq si w zalenosci od metody obliczen wybranej w
ramce "Ustawienia"". Kade wyrobisko mona okreslic za pomocq promienia lub powierzchni
wyrobiska. Jeeli wprowadzane jest wyrobisko sekwencyjne, przydatnym jest okreslenie
powierzchni wyrobiska i umieszczenie fikcyjnego srodka wyrobiska w srodku cikosci tego
pola.
Dodatkowe parametry zostaIy omwione szczegIowo w rozdziaIach dotyczqcych
poszczeglnych metod analizy ((Strata objtosci, Teorie klasyczne).
-378-
Okno dialogowe "Nowe wyrobisko"
Ramka "Geometria"
Pomiar
Ramka "Pomiar" zawiera tabel z listq zdefiniowanych punktw pomiarw. Okno
dialogowe "4owy pomiar (<dycja pomiaru" sIuy do dodawania (edycji) punktw
pomiarowych. Zdefiniowane punkty pomiarowe mona rwnie modyfikowac na ekranie za
-379-
Zdefiniowane punkty pomiarowe nie wp>ywaj. na rzeczywist. ana#iz/ - ich wprowadzenie
do programu wynikIo wyIqcznie z potrzeb projektantw. Po wykopaniu pierwszej czsci tunelu
sekwencyjnego, przydatnym jest wprowadzenie do programu wartosci zmierzonych na
budowie, a nastpnie dodanie parametrw wejsciowych wyrobiska, tak aby o7#iczone i
zmierzone wartoci 7y>y identyczne. Doswiadczenie pokazuje, e wartosci parametrw
wejsciowych uzyskane w tej procedurze (np. wspIczynnik strat objtosci) sq wane ty#ko d#a
nast/pnyc@ %az.
Ramka "Pomiar"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
Ramka umoliwia wprowadzenie zasigu uszkodzen gradientowych oraz uszkodzen przy
rozciqganiu.
Wartosci te sIuq do weryfikowania uszkodzen budynku w ramce "Uszkodzenia". Program
oferuje ustawienia domyslne (ustawienia domyslne dla 7udynk(w z ceg>y) oraz ustawienia
uytkownika - istnieje tutaj moliwosc zdefiniowania dowolnych kryteriw zalecanych przez
normy bqdz uzyskanych na podstawie doswiadczenia dla dowolnych typw budynkw.
Wartosci zasigu muszq byc zdefiniowane odpowiednio w kolejnosci malejqcej lub rosnqcej.
Jeeli chcemy zdefiniowac mniej obszarw anieli okreslono w programie, istnieje wwczas
moliwosc scharakteryzowania pewnych zasigw tq samq wartosciq.
-380-
Ramka "Ustawienia"
$7#iczenia
Ramka "$7#iczenia" przedstawia wyniki obliczen niecki osiadania. Dla jednego zadania mona
przeprowadzic wicej ni jednq analiz na rnych gIbokosciach poniej powierzchni terenu.
Obliczone wartosci sq wyswietlane na ekranie i stale aktualizowane po wprowadzeniu w ramce
pewnych zmian we wprowadzonych wartosciach lub ustawieniach.
W celu szybkiego przeIqczania pomidzy rnymi stylami graficznej prezentacji wynikw
(niecka osiadania8 rozk>ad wartoci), istnieje moliwosc uycia przyciskw wyboru w czsci
"Pokazuj". Wizualizacj wynikw mona ustawic w oknie dialogowym "Ustawienie stylu
wizualizacji".
Ramka "Obliczenia" - "Osiadanie"
-381-
Ramka "Obliczenia" - "Wykresy"
Uszkodzenia
Ramka "Uszkodzenia" przedstawia wyniki analizy uszkodzen budynkw. W programie mozna
przeprowadzic weryfikacj czterech nastpujqcych warunkw:
- weryfikacja zarysowan przy rozciqganiu
- weryfikacja gradientu niecki
- weryfikacja wzgldnego przemieszcenia budynkw (przegicie, ugicie)
- weryfikacja wprowadzonej sekcji budynku
Program umoliwia uytkownikowi przeprowadzenie analizy dla bieqcej fazy budowy oraz
wszystkich poprzednich faz (o7wiednie ze wszystkic@ %az) lub istnieje moliwosc
wprowadzenia poszczeglnych faz i oceny ich wpIywu. Taka procedura umoliwia znalezienie
np. optymalnego procesu wykopu tuneli sekwencyjnych.
Dla jednego zadania mona przeprowadzic kilka analiz. Wizualizacj wynikw mona ustawic
w oknie dialogowym "Ustawienie stylu wizualizacji".
-382-
Ramka "Uszkodzenia" wizualizacja zarysowan przy rozciqganiu
Ramka "Uszkodzenia" wizualizacja gradientu niecki
-383-
Program Stateczno z7ocza ska#nego
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-384-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "Analiza statecznosci".
W ramce Ustawienia mona rwnie dokonac wyboru rodzaju powierzchni poslizgu, tj.:
- GIadka powierzchnia poslizgu
- Lamana powierzchnia poslizgu
- Klin skalny
Ramka "Ustawienia"
,eren
Ramka ",eren" zawiera tabel z listq zdefiniowanych odcinkw zbocza skalnego.
!sp(>rz/dne pocz.tku - pierwszy punkt terenu, po ktrym nastpujq zdefiniowane odcinki
- wprowadza si w grnej czsci ramki. W programie, zbocze jest zawsze skierowane od #ewej
do prawej.
Dodawanie (edycja) odcinkw odbywa si w oknie dialogowym "4owy odcinek (<dycja
odcinka". Odcinki mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq aktywnych obiektw.
Kady odcinek definiowany jest przez jego nachylenie, caIkowitq dIugosc odcinka, przez
dIugosc poziomq oraz wysokosc odcinka zbocza skalnego. Tylko dwie wy7rane wartoci sq
stosowane, natomiast pozostaIe sq automatycznie wyznaczane przez program (jeeli wicej ni
dwa pola do wprowadzania danych sq zaznaczone, wwczas wprowadzanie i obliczenia nie sq
przeprowadzane). Istnieje moliwosc przestawiania odcinkw poziomych i pionowych, jak
rwnie nawisw.
W przypadku prawidIowego wprowadzenia, program automatycznie kre#i zde%iniowany
odcinek na ekranie za pomocq przerywanej linii, zatem istnieje moliwosc sprawdzenia, czy
odcinek jest prawidIowo zdefiniowany przed nacisniciem przycisku "Dodaj".
-385-
Ramka "Teren"
Ska>a
Ramka "Ska>a" umoliwia wprowadzenie parametrw materiaIu (approximate value) zbocza
skalnego (w zalenosci od typu wytrzymaIosci na scinanie) Iqczenie z ciarem objtosciowym
skaIy. W programie dostpne sq trzy typu wytrzymaIosci na scinanie na powierzchni gIadkiej:
- Mohr - Coulomb
- Barton - Bandis
- Hoek - Brown
Parametry materiaIw skaIy sq nastpnie wprowadzane na podstawie wybranej metody.
-386-
Ramka "Skaa"
Powierzc@nia po#izgu 0 g>adka
Ramka "Powierzc@nia po#izgu" sIuy do okreslania ksztaItu i parametrw gIadkiej
powierzchni poslizgu. Powierzchnia poslizgu definiowana jest punktem w bryle skaIy oraz jej
nachyleniem. Program automatycznie wyznacza punkty przecicia powierzchni poslizgu i
terenu.
Program umoliwia rwnie zdefiniowanie sp/ka6 tensyjnyc@ z dowolnym nachyleniem (nie
dostpne dla schodkowej powierzchni poslizgu). Spkanie definiowane jest poziomq odlegIosciq
od poczqtku oraz jego nachyleniem.
GIadkq powierzchni poslizgu mona dalej nazwac gIadkq, szorstkq i stopniowq.
-387-
Ramka "Powierzchnia polizgu - gadka"
Powierzc@nia po#izgu A >amana
Ramka "Powierzc@nia po#izgu" zawiera tabel z listq zdefiniowanych odcinkw powierzchni
poslizgu. Dodawanie (edycja) odcinka odbywa si w oknie dialogowy "4owy odcinek (<dycja
odcinka". Odcinki mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq aktywnych obiektw.
WspIrzdne pocz.tku powierzchni poslizgu - punkt na powierzchni poslizgu, po ktrym
nastpujq pozostaIe odcinki - wprowadza si w grnej czsci ramki. Punkt moe si znalezc
nawet poza bryIq gruntu - program nastpnie oblicza przecicie powierzchni poslizgu z
terenem.
Poszczeglne odcinki powierzchni poslizgu mona zdefiniowac ich nachyleniem, caIkowitq
dIugosciq odcinka, dIugosciq poziomq oraz wysokosciq odcinka zbocza skalnego. Uywane sq
tylko dwie wy7rane wartoci, natomiast pozostaIe sq wyznaczane automatycznie przez
program (jeeli zaznaczone sq wicej ni dwa pola wprowadzania danych, wwczas
wprowadzanie i obliczenia nie sq przeprowadzane). Istnieje moliwosc przedstawiania
odcinkw poziomych i pionowych, jak rwnie nawisw.
W przypadku prawidIowego wprowadzania danych, program automatycznie kre#i
zde%iniowany odcinek na ekranie za pomocq przerywanej linii, tak e istnieje moliwosc
sprawdzenia, czy odcinek jest prawidIowo zdefiniowany przez nacisniciem przycisku "Dodaj".
-388-
Ramka "Powierzchnia polizgu - amana"
Parametry 0 >amana powierzc@nia po#izgu
Ramka "Parametry" zawiera tabel z listq blokw, ktre zostaIy utworzone poprzez
wprowadzanie Iamanej powierzchni poslizgu. Parametry poszczeglnych blokw edytuje si
w oknie dialogowym "<dytuj 7#ok". Bloki mona rwnie edytowac na ekranie za
Parametry wytrzymaIosci Mohr-Coulomb na powierzchni poslizgu oraz na ciosach
oddzielajqcych poszczeglne bloki Iqcznie z ciarem objtosciowym skaIy sq tutaj okreslane.
Okno sIuy rwnie do wprowadzania siI na skutek wody w blokach skalnych.
-389-
Ramka "Parametry" amana powierzchnia polizgu
Okno dialogowe "Edytuj blok"
!oda 0 g>adka powierzc@nia po#izgu
Poprzez nacisnicie przycisku, ramka "!oda" umoliwia wybranie rodzaju wody. Wybrany
rodzaj razem z podpowiedziq graficznq ("Sc@emat parametr(w") wprowadzonych wartosci
wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Parametry wody mona edytowac w ramce poprzez
wprowadzenie wartosci do pl lub na ekranie za pomocq aktywnych wymiarw.
Procedura rozwiqzania z uwzgldnieniem wody zostaIa opisana w teoretycznej czsci pomocy
zatytuIowanej "WpIyw wody na powierzchni poslizgu".
-390-
Ramka "Woda" gadka powierzchnia polizgu
$7ci.enie 0 g>adka i >amana powierzc@nia po#izgu
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq wprowadzonych obciqen. Dodawanie (edycja)
obciqenia odbywa si w oknie dialogowym "4owe (edytuj o7ci.enie". Wprowadzone
obciqenia mona rwnie edytowac na ekranie odpowiednio za pomocq aktywnych
wymiarw bqdz aktywnych obiektw.
Wprowadzenie siI obciqen do obliczen rni si dla gIadkich i Iamanych powierzchni poslizgu.
-391-
Ramka "Obciqzenie" gadka i amana powierzchnia polizgu
5otwy 0 g>adka i >amana powierzc@nia po#izgu
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq wprowadzonych kotew. Dodawanie (edycja) kotew
odbywa si w oknie dialogowym "4owa kotew (;ody%ikacja parametr(w kotwy".
Wprowadzone kotwy mona edytowac na ekranie za pomocq aktywnych obiektw.
Okreslane sq nastpujqce elementy - poIoenie (poczqtek), gIbokosc, dIugosc, nachylenie
zbocza, rozstaw pomidzy kotwami oraz siI kotwy. Poczqtek kotwy mona
automatycznie dowi.za do terenu (poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola). Wszystkie
parametry kotwy mona modyfikowac tylko w fazie budowy, w ktrej kotew zostaIa
wprowadzona. W nastpnych fazach mona jedynie ustawic siI kotwy (opcja "4apr/anie
kotwy").
GIadka powierzchnia poslizgu umoliwia zdefiniowanie aktywnych i pasywnych kotew.
Na Iamanej powierzchni poslizgu dostpne sq tylko aktywne kotwy.
-392-
Ramka "Kotwy" gadka i amana powierzchnia polizgu
Ramka "$7ci.enia sejsmiczne" sIuy do wprowadzania parametrw obciqenia
sejsmicznego. Kierunki wprowadzonych obciqen sejsmicznych sq wyswietlane na pulpicie.
Analiza zbocza skalnego z uwzgldnieniem obciqen sejsmicznych zostaIa opisana w
teoretycznej czsci podpowiedzi w rozdziale "WpIyw obciqen sejsmicznych".
-393-
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-394-
$7#iczenia 0 g>adka powierzc@nia po#izgu
W ramce "$7#iczenia" wyswietlane sq wyniki obliczen. Dla jednego zadania istnieje moliwosc
przeprowadzenia kilku obliczen.
Weryfikacj zbocza skalnego mona przeprowadzic zgodnie ze wspIczynnikiem
bezpieczenstwa " teoriq stanw granicznych na podstawie opcji wybranych w zakIadce "Analiza
statecznosci". Wyniki obliczen sq wyswietlane w ramce na dole ekranu.
W ramce tej program umoliwia wyznaczenie si>y kotwy potrze7nej do uzyskania
wymaganego wspIczynnika bezpieczenstwa. W takim przypadku pole "!yznacz wymagan.
si>/ w kotwie" musi byc zaznaczone, a ponadto naley wprowadzic nachylenie siIy kotwy od
poziomu.
Wizualizacj wynikw mona ustawic w oknie dialogowym "Ustawienie stylu wizualizacji".
Ramka "Obliczenia" gadka powierzchnia polizgu
$7#iczenia 0 >amana powierzc@nia po#izgu
W ramce "$7#iczenia" wyswietlane sq wyniki obliczen. Dla jednego zadania istnieje moliwosc
Weryfikacj zbocza skalnego mona przeprowadzic zgodnie ze wspIczynnikiem
bezpieczenstwa " teoriq stanw granicznych na podstawie opcji wybranych w zakIadce "Analiza
statecznosci". Wyniki obliczen sq wyswietlane w ramce na dole ekranu.
-395-
Ramka "Obliczenia" amana powierzchnia polizgu
*eometria
Ramka "*eometria" umoliwia wprowadzanie ksztaItu zbocza skalnego (klina skalnego).
Geometri klina skalnego definiuje si za pomocq kierunkw i nachylenia linii
opadajqcych tworzqcych klin. Geometria klina wyswietlana jest na ekranie za pomocq
rzutu stereograficznego.
Przycisk "Widok 3D" otwiera okno dialogowe do przeglqdania klina skalnego w przestrzeni.
-396-
Ramka "Geometria" wprowadzanie danych za pomocq kierunkw i nachylen lica skay
!idok =D
Widok 3D pozwala na gra%iczne sprawdzenie de%iniowanyc@ wartoci. Istnieje moliwosc
obrotu, przesunicia, powikszenia i pomniejszenia oraz podswietlenia obrazu w standardowy
sposb. Bezposredni wydruk o7razu nie jest dopuszczalny w tej wersji.
-397-
Okno dialogowe "Widok 3D "
Powierzc@nia po#izgu 0 k#in ska#ny
Ramka "Powierzc@nia po#izgu" sIuy do wprowadzania ksztaItu powierzchni poslizgu za
pomocq kierunkw i nachylen linii opadajqcych tworzqcych klin. Istnieje rwnie moliwosc
zdefiniowania spkania tensyjnego. Geometria klina skalnego wyswietlana jest na ekranie za
pomocq rzutu stereograficznego.
Przycisk "Widok 3D" otwiera okno dialogowe do przeglqdania klina skalnego w przestrzeni.
-398-
Ramka "Powierzchnia polizgu" klin skalny
Parametry 0 k#in ska#ny
Ramka "Parametry" sIuy do wprowadzania parametrw klina skalnego. Ciar objtosciowy
skaIy oraz parametry wytrzymaIosci Mohr-Coulomb powierzchni poslizgu muszq byc okreslone.
-399-
Ramka "Parametry" klin skalny
$7ci.enie 0 k#in ska#ny
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq wprowadzonych obciqen. Dodawanie (edycja)
obciqenia odbywa si w oknie dialogowym "4owe (edycja o7ci.enie".
SiIy obciqenia sq wprowadzane do obliczen statecznosci klina skalnego za pomocq rozkIadu
siI.
-400-
Ramka "Obciqzenie" klin skalny
5otwy 0 k#in ska#ny
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq wprowadzonych kotew. Dodawanie (edycja) kotew
dobywa si w oknie dialogowym "4owa kotew (;ody%ikuj parametry kotwy".
SiIy kotew sq wprowadzane do obliczen statecznosci ziemi za pomocq rozkIadu siI.
-401-
Ramka "Kotwy" klin skalny
!oda 0 k#in ska#ny
Ramka "!oda" pozwala wprowadzic wod do analizy. Jeeli wpIyw wody jest uwzgldniony,
wwczas zaznaczenie odpowiedniego pola otwiera pole do wprowadzenia wysokosci ZWG
ponad najniszym punktem klina skalnego.
Procedura rozwiqzania z uwzgldnieniem wody zostaIa opisana w czsci teoretycznej
pomocy "WpIyw wody gruntowej". Przycisk "Widok 3D" otwiera okno dialogowe do
przeglqdania klina skalnego w przestrzeni.
-402-
Ramka "Woda" klin skalny
$7#iczenia 0 k#in ska#ny
W ramce "$7#iczenia" wyswietlane sq wyniki analizy. Dla jednego zadania istnieje moliwosc
Weryfikacja zbocza skalnego moe byc przeprowadzona zgodnie ze wspIczynnikiem
bezpieczenstwa"teoriq stanw granicznych na podstawie opcji wybranych w zakIadce "Analiza
statecznosci". Wyniki obliczen sq wyswietlane w ramce w dolnej czsci pulpitu.
W ramce tej program umoliwia wyznaczenie si>y kotwy potrze7nej do uzyskania
wymaganego wspIczynnika bezpieczenstwa. W takim przypadku pole "!yznacz wymagan.
si>/ w kotwie" musi byc zaznaczone, a ponadto naley wprowadzic nachylenie siIy kotwy od
poziomu oraz jej kierunek.
-403-
Ramka "Obliczenia" Klin skalny
Program ,eren
Projekt
Ramka "Projekt" stosuje si do wprowadzania podstawowych danych projektu oraz
zdefiniowania oglnych ustawien obliczen. ZakIadka "Projekt" zawiera formularz do
wprowadzania podstawowych danych o analizowanym zadaniu, tzn. informacje o projekcie,
opis projektu, data, itp. Informacje te sq pzniej wykorzystywane w wydrukach graficznych i
tekstowych.
ZakIadka "Projekt" umoliwia rwnie przeIqczanie jednostek analizy (metryczne / angielskie).
W tym trybie definiowania przyjte ustawienia mona modyfikowac jedynie w pierwszej fazie
budowy.
-404-
Ramka "Projekt"
Podstawowe dane
Ramka "Podstawowe dane" sIuy do wprowadzania podstawowych parametrw zadania.
Ramka zawiera tabel z listq okreslonych warstw. Warstwy mona dodawac, wstawiac lub
usuwac za pomocq przyciskw po prawej stronie tabeli. Pierwszej warstwy nie mona ani
usunqc, ani te nie mona wstawic przed niq innej warstwy.
Czsc ramki "Ustawienia podstawowe" sIuy do definiowania wymiarw modelu. Podczas
zmniejszania lub zwikszania tych wymiarw, program wyswietla ewentualnie konsekwencje
tych dziaIan.
Czsc "Siatka de%iniowania" sIuy do okreslenia poczqtku i kroku siatki w kierunkach X i Y.
Okno dialogowe, ktre umoliwia ustawianie tych parametrw, zostaIo opisane w czsci
pomocy ")rodowisko uytkownika" w rozdziale "Wprowadzanie danych".
Zaznaczenie pozycji "De%iniowanie w g#o7a#nym uk>adzie wsp(>rz/dnyc@" zapewnia
sposb na wprowadzanie danych w globalnym ukIadzie wspIrzdnych (JTSK, Gauss-Kreger).
W liscie rozwijanej "Spos(7 de%iniowania warstw" istnieje moliwosc okreslenia sposobu
definiowania warstw. Warstwy mogq byc definiowane za pomocq miqszosci na podstawie
odwiertw lub za pomocq punktw.
W tym trybie definiowania przyjte ustawienia mona modyfikowac jedynie w pierwszej fazie
budowy.
Wizualizacja rysunku na ekranie moe byc modyfikowana w dowolnym trybie definiowania na
podstawie ustawien skonfigurowanych w oknie dialogowym "Ustawienie stylu wizualizacji" oraz
za pomocq przyciskw na pasku narzdzi "Wizualizacja 3D", "Skala i przesunicie" i
"Ustawienia kreslenia"..
-405-
Ramka "Podstawowe dane"
*#o7a#ny uk>ad wsp(>rz/dnyc@
Okno dialogowe "Uk>ady wsp(>rz/dnyc@" pozwala definiowac rodzaj globalnego ukIadu
wspIrzdnych.
Kluczowq zaletq jest moliwosc okreslania wspIrzdnych punktw i odwiertw w lokalnym i
globalnym ukIadzie wspIrzdnych oraz przeIqczania si pomidzy tymi ukIadami.
Orientacja globalnego ukIadu wspIrzdnych w odniesieniu do lokalnego ukIadu jest
definiowana za pomocq dwch punktw, gdzie jeden jest zawsze wprowadzany w lokalnym
ukIadzie wspIrzdnych, a jego obraz w globalnym ukIadzie wspIrzdnych.
Kierunek i konwencja znakw jest wyswietlana dla kadego globalnego ukIadu wspIrzdnych
w legendzie.
-406-
Okno dialogowe "Ukady wsprzdnych"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq wprowadzonych gruntw. Tabela zapewnia rwnie
informacje o aktualnie wybranym gruncie wyswietlanq w prawej czsci ramki.
Dodawanie (edycja) gruntu odbywa si w oknie dialogowym "Dodawanie (edycja)
gruntu". Program Teren wymaga jedynie okreslenia wspIczynnika pcznienia w celu obliczenia
objtosci wykopw lub nasypw. PozostaIe dane sq stosowane tylko do eksportu do innych
programw GEO i nie majq wpIywu na rzeczywiste obliczenia wykonywane w programie
",eren".
-407-
Ramka "Grunty"
Przyporz.dkowanie
Ramka "Przyporz.dkowanie" zawiera list warstw profilu oraz skojarzone grunty. Lista
gruntw jest graficznie przedstawiona za pomocq przyciskw na pasku ponad tabelq lub jest
dostpna z rozwijanej listy dla kadej warstwy profilu.
Procedura przyporzqdkowania gruntu do warstwy zostaIa szczegIowo opisana w dalszej csci
pomocy.
W kolejnych fazach budowy program automatycznie dodaje nowq warstw, do ktrej grunt
przylegajqcy do terenu jest automatycznie przyporzqdkowywany. W wielu przypadkach
(wykopy) warstwa ta moe nie miec objtosci - jej wprowadzenie jest konieczne, jeeli nowy
teren znajduje si ponad terenem poprzedniej fazy. Grunt jest zawsze przyporzqdkowany,
poniewa nie ma moliwosci oszacowania a priori, czy pewna czsc terenu w nowej fazie
bdzie znajdowac si nad pierwotnym terenem.
-408-
Punkty
Ramka "Punkty" sIuy do definiowania wspIrzdnych punktw terenu. Dostpne sq dwie
opcje okreslania wspIrzdnych poszczeglnych punktw:
Za pomoc. ta7e#i: punkty sq definiowane w tabeli. Nacisnicie przycisku "Dodaj" otwiera
okno dialogowe "4owy punkt"; wspIrzdne punktw sq nastpnie okreslane i poprzez
nacisnicie przycisku "Dodaj" dodawane do tabeli. Istnieje moliwosc zdefiniowania dowolnej
liczby punktw w ten sposb. Przycisk "+nu#uj" stosuje si do zamknicia okna. Punkty mona
dalej modyfikowac (w oknie dialogowym) za pomocq przycisku "<dytuj" lub usunqc za pomocq
przycisku "Usu6" (istnieje moliwosc zaznaczenia kilku punktw w tabeli w celu jednoczesnego
usunicia - przed usuniciem zaznaczona punkty sq wyswietlane na ekranie w
kolorze czerwonym). Kada zmiana jest natychmiast odzwierciedlana na ekranie.
Za pomoc. myszy: ten tryb wprowadzania wIqcza si poprzez nacisnicie odpowiedniego
przycisku na poziomym pasku. Dostpne sq odpowiednie opcje:
Dodaj - w celu wprowadzenia punktu naley kliknqc lewym przyciskiem myszy na
ekranie (kursor myszy zmienia si - patrz rysunek) - program nastpnie
otwiera okno dialogowe "4owy punkt", ktre umoliwia modyfikacj
wspIrzdnych punktu lub wprowadzenie wspIrzdnej Z - po nacisniciu
przycisku "OK" program dodaje punkt do tabeli. Jeeli nie mona dodac
punktu (np. powielanie wspIrzdnych), program wyswietla komunikat
ostrzegawczy;
- istnieje rwnie moliwosc uycia funkcji siatki przy okreslaniu punktu,
<dytuj - kliknicie ju istniejqcego punktu (patrz aktywne obiekty) lewym
przyciskiem myszy otwiera okno dialogowe "<dycja punktu", ktre
-409-
umoliwia edycj wspIrzdnych punktu - w oknie tym mona uywac
nastpujqcych przyciskw ("$5- " i "$5- ");
Usu6 - kliknicie punktu lewym przyciskiem myszy otwiera okno dialogowe, ktre
qda potwierdzenia usunicia wybranego punktu;
!y7ierz - wIqcza tryb graficznego wybierania punktw (typ wyboru ustawia si na
pasku narzdzi "Zaznaczanie").
Wybrane punkty mona rwnie importowac z plikw w formatach ,I,, +t#as D;,, DXF,
LandXML oraz gINT.
Program umoliwia import dalszych punktw i krawdzi do bieqcego zadania (np. w kolejnych
fazach budowy).
Podczas definiowania punktw program w niektrych przypadkach automatycznie oblicza ich
wspIrzdne-Z. Tylko jeden punkt mona przypisac do jednej pary wspIrzdnych X, Y.
W przypadku gdy w ramce "Podstawowe dane" wybrana zostanie opcja definiowania warstw za
pomocq "Punkt(w warstw" pasek narzdzi "Punkty" zawiera list rozwijanq "!arstwy".
Lista ta sIuy do dokonania wyboru warstwy, do ktrej punkty zostanq wprowadzone (dodane).
Wizualizacj rysunku na pulpicie mona modyfikowac w dowolnym trybie definiowania na
postawie ustawien wprowadzonych w oknie dialogowym "Ustawienie stylu wizualizacji" oraz za
pomocq przyciskw na paskach narzdzi "Wizualizacja 3D", "Skala i przesunicie",
"Zaznaczenia" i "Ustawienie kreslenia".
Ramka "Punkty"
-410-
Hmport punkt(w
Program umoliwia import danych w formatach DXF, LandXML, ATLAS DMT i TXT. Podczas
importu8 wszystkie stare dane sq usuwane i zastpowane nowymi. Wymiary obszaru sq
automatycznie wyznaczane zgodnie z minimalnymi i maksymalnymi wartosciami
wspIrzdnych 9 i ? - zatem, zaleca si dostosowanie wymiarw obszaru w ramce "Podstawowe
dane".
Program umoliwia importowanie danyc@ ,I, z odpowiednic@ p#ik(w. Kady punkt jest
zapisany w oddzielnym wierszu pliku, wspIrzdne sq oddzielone przecinkiem. Jeeli plik
zawiera najpierw nazw dla kadego punktu, istnieje wwczas koniecznosc zaznaczenia pozycji
"Oznaczenie punktw". W oknie dialogowym naley nastpnie okreslic kolejnosc
wspIrzdnych. Jeeli dane posiadajq przeciwnq konwencj znakw, mona pomnoyc
odpowiedni wiersz przez wartosc -1. Import danych jest przeprowadzany po nacisniciu
przycisku "Hmport".
The program also allows for importing terrain points in format gINT.
Okno dialogowe "Import" format "TXT"
Okno dialogowe "Import danych formatu Atlas"
-411-
+utomatyczne o7#iczanie wysokoci
Podczas definiowania punktw, odwiertw oraz punktw zwierciadIa wody gruntowej program
w niektrych przypadkach automatycznie oblicza wysokosc punktu (wspIrzdnq Z), jak
rwnie miqszosc warstwy. Funkcja ta jest szczeglnie przydatna podczas edytowania terenu
lub warstw.
Moliwosc obliczania wysokosci zaley od stanu generowanego terenu:
- jeeli aden teren nie jest generowany, wwczas wysokosc nie jest obliczana,
a odpowiednie pole pozostaje puste;
- jeeli teren jest generowany dla aktualnych danych (wyswietlane na ekranie w trybie
nieprzezroczystym oraz w trybach *eneruj8 Mudowy punktowe8 Mudowy
#iniowe oraz +ktywacje take w trybie kolorowym), wymagane wartosci sq wwczas
automatycznie obliczane na podstawie modelu terenu - dla punktu jest to wspIrzdna Z,
dla odwiertu program dalej wyznacza miqszosc warstwy oraz ewentualnie gIbokosc
zwierciadIa wody gruntowej - kiedy punkt lub odwiert jest okreslony, zmienia si stan
generowanego terenu, a rysunek jest przeIqczany do trybu przezroczystego (teren jest
generowany dla pierwotnych danych wejsciowych, a nie dla bieqcych);
- kiedy teren jest generowany, ale nie jest aktualnym terenem, wspIrzdne Z i miqszosci
warstw sq obliczane automatycznie dla ostatniego wygenerowanego terenu.
Hn%ormacje dotycz.ce stanu terenu (nie wygenerowany, wygenerowany, wygenerowany dla
pierwotnych danych) sq wyswietlane na pionowym pasku narzdzi. Ramka "Generuj" umoliwia
generowanie terenu lub usuwanie wygenerowanego modelu.
Okno dialogowe dodaj nowy punkt i oblicz wsprzdnq Z
-412-
Okno dialogowe dodaj nowy odwiert i oblicz wsprzdnq Z, gboko ZWG oraz miqzszo
warstwy
5raw/dzie
Ramka "5raw/dzie" sIuy do wprowadzania krawdzi Iqczqcych punkty terenu. Do
definiowania krawdzi dostpne sq dwie opcje:
Za pomoc. ta7e#i: krawdzie sq definiowane w tabeli. Nacisnicie przycisku "Dodaj" otwiera
okno dialogowe "4owa kraw/d&"; kolejne liczby punktw poczqtkowych i koncowych sq
nastpnie okreslane i poprzez nacisnicie przycisku "Dodaj" dodawane do tabeli. Istnieje
moliwosc zdefiniowania dowolnej liczby krawdzi w ten sposb. Przycisk "+nu#uj" stosuje si
do zamknicia okna. Krawdzie mona dalej modyfikowac (w oknie dialogowym) za pomocq
przycisku "<dytuj" lub usunqc za pomocq przycisku "Usu6" (istnieje moliwosc zaznaczenia
kilku krawdzi w tabeli w celu jednoczesnego usunicia - przed usuniciem zaznaczona
krawdzie sq wyswietlane na ekranie w kolorze czerwonym). Kada zmiana jest natychmiast
odzwierciedlana na ekranie.
Dodaj - w celu wprowadzenia krawdzi naley kliknqc lewym przyciskiem myszy na
punktach poczqtkowym i koncowym (kursor myszy zmienia si - patrz
rysunek) - po klikniciu punktu koncowego program dodaje odpowiedniq
krawdz do tabeli i jednoczesnie wyswietla jq na ekranie. Jeeli nie mona
dodac punktu (np. powielanie, krzyowanie), program wyswietla komunikat
ostrzegawczy;
<dytuj - kliknicie ju istniejqcej krawdzi (patrz aktywne obiekty) lewym
przyciskiem myszy otwiera okno dialogowe "<dytuj kraw/d&", ktre
-413-
umoliwia edycj kolejnych numerw punktw poczqtkowego i koncowego
- w oknie tym mona uywac nastpujqcych przyciskw ("$5- " i "$5-
")
Usu6 - kliknicie punktu lewym przyciskiem myszy otwiera okno dialogowe, ktre
qda potwierdzenia usunicia wybranej krawdzi;
!y7ierz - wIqcza tryb graficznego wybierania punktw (typ wyboru ustawia si na
pasku narzdzi "Zaznaczanie").
Krawdzie nie mogq przecinac innych krawdzi ani niwelacji terenu. Pomidzy dwoma
punktami moe byc zdefiniowana tylko jedna krawdz.
"Zaznaczanie" i "Ustawienie kreslenia".
Ramka "Krawdzie"
!oda
Ramka "!oda" sIuy do okreslania zwierciadIa wody gruntowej (ZWG). Rozwijana lista
"2odzaj wody" zawiera nastpujqce pozycje:
- 4ie zde%iniowano wody - woda nie zostaIa okreslona.
- !od/ zde%iniowano punktami - punkty zwierciadIa wody gruntowej definiuje si w
tabeli w ten sam sposb, jak punkty terenu. Podejscie to jest szczeglnie przydatne w
przypadku poziomego zwierciadIa wody - nastpnie, wystarczy zdefiniowac tylko jeden
-414-
punkt o danej wspIrzdnej Z, a program automatycznie wygeneruje poziomq lini
reprezentujqcq zwierciadIo wody gruntowej.
- !od/ zde%iniowano w odwiertac@ - Woda gruntowa jest definiowana pomidzy
odwiertami. Dana gIbokosc zwierciadIa wody gruntowej mierzona od powierzchni terenu
jest okreslana. Podejscie to jest przydatne, kiedy dostpne sq odwierty ze zmierzonq
gIbokosciq zwierciadIa wody gruntowej.
"Zaznaczenia" i "Ustawienie kreslenia".
pomocq przyciskw na paskach narzdzi "Wizualizacja 3D", "Skala i przesunicie" i "Ustawienie
kreslenia".
Ramka "Woda"
$dwierty
Ramka "$dwierty" sIuy do definiowania odwiertw (rzeczywistych, jak i fikcyjnych), ktre
umoliwiajq modelowanie poszczeglnych warstw geo#ogicznyc@ (w zalenosci od ustawienia
w ramce "Podstawowe dane") zwierciade> wody gruntowej (w zalenosci od ustawienia
w ramce "Woda").
W celu wprowadzenia punktw, ktre wyznaczajq poIoenie poszczeglnych odwiertw naley
postpowac w podobny sposb, jak podczas definiowania punktw terenu. Poza wspIrzdnymi
naley wprowadzic nazw odwiertu oraz miqszosc warstw. Wygenerowany profil geologiczny
mona Iatwo zmodyfikowac wykorzystujqc opcj automatycznego obliczania wysokosci Z na
-415-
podstawie miqszosci poszczeglnych warstw.
Odwierty mona definiowac ty#ko w pierwszej fazie budowy. Program automatycznie
zapewnia, aby dolna warstwa zawsze leaIa poniej grnej warstwy - "Krzyowanie warstw"
jest niedopuszczalne - warstwa dominuj.ca jest zawsze g(rn. warstw..
kreslenia".
Program umoliwia take bezposredni import otworw w formacie gINT.
Ramka "Odwierty" wprowadzanie, edycja
-416-
Ramka "Odwierty" zdefiniowane odwierty
4iwe#acja terenu
Ramka "4iwe#acja terenu" sIuy do definiowania niwelacji terenu. Niwelacji terenu nie mona
zdefiniowac w pierwszej fazie budowy.
Niwelacja terenu powinna znacznie uproscic wprowadzanie wykopw lub nasypw. Zasadniczq
czsciq niwelacji terenu jest kszta>t dna, od ktrego zbocza wykopw lub nasypw sq
skierowane do pierwotnego terenu. Punkty i krawdzie pierwotnego terenu znajdujqce si w
obszarze niwelacji terenu sq automatycznie usuwane podczas generowania.
W jednej fazie budowy mona zdefiniowac kilka niwelacji terenu. 4ie mog. one jednak
wzajemnie si/ przecina. Jeeli tak si stanie, niwelacje muszq byc poIqczone w jednq
niwelacj. Ponadto, adna czsc niwelacji nie moe przekraczac wymiarw obszaru - w takim
przypadku naley pamitac, e lica niwelacji terenu mogq przekraczac wymiary obszaru, nawet
jeeli dno jest zdefiniowane wewnqtrz.
Niwelacj terenu mona edytowac jedynie w fazie, w ktrej zostaIa utworzona. W
kolejnych fazach budowy niwelacja terenu jest przenoszona pod wzgldem nowych punktw i
krawdzi terenu.
Za pomoc. ta7e#i: niwelacje terenu sq definiowane w tabeli. Nacisnicie przycisku "Dodaj"
otwiera okno dialogowe "4owa niwe#acja terenu", ktre umoliwia okreslenie nazwy
niwelacji terenu (poprzez zaznaczenie odpowiednich pl mona zdefiniowac jednolitq gIbokosc
dna oraz jednolite nachylenie zbocza). Okno dialogowe zawiera dalej tabel do wprowadzania
punktw, ktre wyznaczajq rzut gruntu (oglny wielobok) niwelacji. W celu dodania tych
punktw naley postpowac podobnie do definiowania punktw terenu. Nacisnicie przycisku
"Dodaj" zamyka okno dialogowe, a nowa niwelacja terenu jest dodawana do tabeli.
Istnieje moliwosc dalszej modyfikacji niwelacji terenu (w tym oknie dialogowym) za pomocq
-417-
przycisku "<dytuj" lub usunicia za pomocq przycisku "Usu6" (istnieje moliwosc zaznaczenia
kilku niwelacji na tabeli w celu jednoczesnego usunicia - przed usuniciem zaznaczone
niwelacje sq wyswietlane na ekranie w kolorze czerwonym). Kada zmiana jest natychmiast
odzwierciedlana na ekranie.
Dodaj
niwe#acj/
terenu
- w celu wprowadzenia niwelacji terenu naley kliknqc lewym przyciskiem myszy
na ekranie, aby kolejno zdefiniowac punkty wieloboku, ktry wyznacza rzut
niwelacji terenu - wielobok musi byc zamknity - po zamkniciu wieloboku
program otwiera okno dialogowe ,4owa niwe#acja terenu". Aby kontynuowac
naley postpowac wedIug krokw przy wprowadzaniu za pomocq tabeli - jeeli
nie mona zdefiniowac niwelacji terenu lub niwelacja nakIada si na ju
istniejqcq, program wyswietla komunikat ostrzegawczy;
<dytuj
niwe#acj/
terenu
- kliknicie ju istniejqcej niwelacji terenu lewym przyciskiem myszy
(patrz aktywne obiekty) otwiera okno dialogowe "<dytuj niwe#acj/ terenu",
ktre umoliwia edycj odpowiedniej niwelacji (w oknie tym mona uywac
nastpujqcych przyciskw ("$5- " a "$5- ")
Usu6
niwe#acj/
terenu
- kliknicie niwelacji terenu lewym przyciskiem myszy otwiera okno dialogowe,
ktre qda potwierdzenia usunicia wybranej niwelacji terenu;
kreslenia".
Ramka "Niwelacja terenu" definicja, edycja
-418-
Ramka "Niwelacja terenu" zdefiniowana niwelacja terenu
*eneruj
Ramka "*eneruj" sIuy do generowania modelu terenu.
Parametry generowania mode#u, ktre obowiqzujq dla wszystkich nastpnych faz,
okreslane sq w pierwszej fazie budowy.
Naleq do nich: - wyg>adzanie mode#u (brak, srednie, maksymalne)
- aktywna kraw/d& - umoliwia modelowanie terenu wzdIu
krawdzi
Ponadto, ramka sIuy do definiowania parametr(w rysunku (krok siatki, krok warstwic).
Rzeczywisty model jest generowany po nacisniciu przycisku "*eneruj". Wygenerowany model
mona anulowac poprzez nacisnicie przycisku "+nu#uj mode#" - jest to przydatne do
zwikszenia przejrzystosci wprowadzanych danych.
Zaznaczenie opcji "!yznacz ku7atury" umoliwia obliczenie kubatury (z rozwijanej listy
mona wybrac numer fazy budowy, dla ktrej zostanq przeprowadzone obliczenia).
kreslenia".
-419-
Ramka "Generuj"
;ode#owanie terenu na kraw/dziac@
Szczeglnq uwag naley zwrcic na warunek 7rzegowy, aby prawidIowo utworzyc cyfrowy
model terenu - wysokosci punktw w rogach i brzegach (krawdzie) obszaru (wymiary
obszaru).
Punkty narone mona wprowadzic albo wstawic automatycznie w pierwszej fazie budowy.
Przy automatycznym generowaniu, punkt narony otrzymuje tq samq wysokosc, co najbliszy
ju zdefiniowany punkt lub odwiert.
Przy generowaniu terenu punkty narone s. po>.czone kraw/dzi.. W niektrych
przypadkach (zbocza) chcemy, aby krawdzie modelowaIy oglny kszta>t i nac@y#enie
terenu. W takich przypadkach mona uyc opcji aktywnej krawdzi. Aktywnq krawdz
wprowadza si jako cz/ procentowa wymiar(w o7szaru. Wszystkie punkty znajduj.ce
si/ na aktywnej kraw/dzi sq, podczas generowania, automatycznie rzutowane w kierunku
normalnym do krawdzi - nowe punkty sq nastpnie tworzone w tych samych miejscach (na
krawdziach) posiadajqcych tq samq wspIrzdnq Z. Nowe punkty sq zapisywane do danych
powiqzanych z nastpnq fazq budowy.
Kolejne warstwy modelu terenu zachowujq si w identyczny sposb. Miqszosci tych warstw na
krawdziach sq obliczane zgodnie z miqszosciami warstw najbliej odwiertw.
Rol aktywnej krawdzi dokIadnie widac na poniszym rysunku.
-420-
Teren wygenerowany bez i z aktywnq krawdziq
Mudowy punktowe
Ramka "Mudowy punktowe" sIuy do wprowadzania konstrukcji punktowych do terenu.
W celu wprowadzenia punktw, ktre wyznaczajq poIoenie poszczeglnych punktw budowy
naley postpowac w sposb podobny do definiowania punktw terenu (za pomocq tabeli lub
myszy). Okno dialogowe "4owa 7udowa punktowa" ("<dytuj 7udow/ punktow.")
umoliwia rwnie okreslenie nazwy programu do analizowania odpowiedniej budowy.
Ramk "Aktywacja" stosuje si nastpnie do uruchomienia programu obliczeniowego i
przeniesienia miqszosci warstw oraz przyporzqdkowania gruntw w programie.
Budowy punktowe mona definiowac, tylko jeeli prawidIowy model terenu
zostaI wygenerowany.
kreslenia".
-421-
Ramka "Budowy punktowe" wprowadzanie, edycja
Ramka "Budowy punktowe" zdefiniowane budowy
-422-
Mudowy #iniowe
Ramka "Mudowy #iniowe" sIuy do wprowadzania konstrukcji liniowych do terenu.
W celu wprowadzenia linii, ktre wyznaczajq poIoenie poszczeglnych budw liniowych naley
postpowac w sposb podobny do definiowania krawdzi terenu (za pomocq tabeli lub myszy).
Okno dialogowe "4owa 7udowa #iniowa" ("<dytuj 7udow/ #iniow.") umoliwia okreslenie
nazwy i rodzaju budowy liniowej:
"1i.g>a 7udowa #iniowa" definiowana jest wspIrzdnymi punktu poczqtkowego i koncowego
(tabela jest czsciq okna dialogowego). Z rozwijanej listy mona wybrac okreslony program
obliczeniowy (Osiadanie, Statecznosc zbocza, MES.). W celu uruchomienia programu naley
uyc ramki "Aktywacja". KsztaIt terenu i warstwy sq przenoszone w ten sam sposb, jak
przyporzqdkowywanie gruntw do warstw.
"'inia z punktami" jest definiowana wspIrzdnymi Iamanej linii i moe byc uywana do
okreslania nowej budowy punktowej. Budowy punktowe definiuje si w tabeli "Mudowy
punktowe na #inii", ktra jest czsciq okna dialogowego "4owa 7udowa #iniowa".
Ramk "Aktywacja" stosuje si nastpnie do uruchomienia programu obliczeniowego i
przeniesienia miqszosci warstw oraz przyporzqdkowania gruntw w programie.
Budowy liniowe mona definiowac, tylko jeeli prawidIowy model terenu zostaI wygenerowany.
kreslenia".
Okno dialogowe "Edycja budowy liniowej"- Dodaj, Edytuj
-423-
Ramka "Budowy liniowe" zdefiniowane budowy
+ktywacja
Ramka "+ktywacja" zawiera tabel z listq zdefiniowanych budw punktowych lub liniowych.
Na podstawie wyboru w tabeli i po nacisniciu przycisku "Uruc@om" uruchamiany jest
program powiqzany z danym zadaniem (naley zakupic odpowiedni moduI obliczeniowy).
Wymagane dane sq przenoszone do tego programu. Nastpnie, program umoliwia
przeprowadzenie okreslonych obliczen i weryfikacji. Jeeli program nie zostaI zakupiony,
wwczas przycisk Uruchom jest niedostpny.
Po przeprowadzeniu wszystkich obliczen, program zamyka si nacisniciem przycisku "$5" -
wyniki i zdefiniowane obrazy sq przenoszone z powrotem do odpowiedniego protokoIu
obliczeniowego w programie ",eren".
-424-
Ramka "Aktywacja"
Uruchomienie programu "Fundament bezporedni" z programu "Teren"
-425-
Program ;ikropa#
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-426-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "Mikropale".
Ramka "Ustawienia"
Pro%i#
Rzdna z mierzona jest od grnego punktu konstrukcji.
",eren".
Program umoliwia import profilu w formacie gINT.
-427-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
Parametry gruntu okreslane sq w programie ";ikropa#". Parametry te zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe" oraz "Naprenie geostatyczne, wypr". Parametry te
uzalenione sq od teorii obliczeniowych wybranych w zakIadce "Micropale".
-428-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Przy obliczaniu nosnosci rdzenia z zastosowaniem metody Salas'a dodatkowo definiowany jest
moduI sprystosci +.
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Mikropal".
-429-
*eometria
Ramka "*eometria" sIuy do definiowania przekroju mikropa#a (spawany, walcowany).
Wybrany ksztaIt przekroju wraz z podpowiedziq graficznq zdefiniowanych parametrw
wyswietlany jest w lewej czsci ramki. Wyboru przekroju dokonuje si w oknie dialogowym
otwierajqcym si po nacisniciu przycisku "Zde%iniuj spawany" lub "Zde%iniuj
wa#cowany" (wyboru przekrojw walcowanych dokonuje si w oknie dialogowym z
umieszczonego tam katalogu profili). W oknie tym, przycisk "Hn%ormacje" aktywuje okno, w
ktrym wyswietlana jest szczegIowa lista parametrw wybranego przekroju. Wybrane dane
mona rwnie zmodyfikowac po dokonaniu wyboru rodzaju przekroju mikropala.
W prawej, grnej czsci ramki wyszczeglnione sq podstawowe dane geometryczne przekroju:
- dIugosc wolna mikropala (odlegIosc od gIowicy mikropala do poczqtku buIawy mikropala)
- dIugosc buIawy
- srednica buIawy
- nachylenie mikropala (w zakresie od -@0A do @0A mierzone od pionu, wartosc dodatnia kqta
mierzona jest przeciwnie do kierunku wskazwek zegara)
- rozstaw (odlegIosc midzy gIowicami mikropali ponad powierzchniq terenu, w zakresie
od 0 do 10m).
Program umoliwia rwnie eksport geometrii konstrukcji w formacie *.DXF.
-430-
Ramka "Geometria"
;ateria>
Ramka ";ateria>" sIuy do okreslenia parametrw mieszanki betonowej oraz stali. Definiuje
si nastpujqce parametry: wytrzyma>o normowa na ciskanie betonu, wytrzymaIosc
normowa stali na rozciqganie oraz modu> spr/ystoci betonu i stali. Wartosci te wymagane
sq do sprawdzenia przekroju mikropala - nosnosc przekroju zIoonego.
-431-
Ramka "Materia"
Przyporz.dkowanie
profilu.
-432-
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie (edycj) siI
wykonuje si w oknie dialogowym "4owe (edytuj o7ci.enie". SiIy oraz momenty naley
definiowac zgodnie z konwencjq znakw pokazanq w prawej czsci okna dialogowego.
-433-
Ramka "Obciqzenie"
!oda
Ramka "!oda" sIuzy do definiowania zag>/7ienia zwierciad>a wody gruntowej poniej
powierzchni terenu.
Wartosci mona definiowac zarwno w odpowiednich polach w ramce, jak rwnie na pulpicie
wykorzystujqc wymiary aktywne.
-434-
Ramka "Woda"
Sondowanie SP, (Standard penetration tests
Ramka "SP," zawiera tabel z listq zdefiniowanych badan SPT (standard penetration tests).
Ramka sIuy do definiowania parametrw sondowania (interwaI gIbokosci penetracji *,
wskaznik energetyczny urzqdzenia badawczego +
r
) oraz korelacj danych pomiarowych.
Parametry te omwiono szczegIowo w czsci teoretycznej pomocy.
Nazw badania definiuje si w oknie dialogowym "4owe 7adanie" ("<dycja 7adania").
Przycisk "Dodaj" w tym oknie dialogowym otwiera kolejne okno dialogowe "4owa warto
7adania" ("<dycja wartoci 7adania"), ktre umoliwia zdefiniowanie gIbokosci z
mierzonej od poziomu powierzchni terenu oraz liczby uderzen.
Wyniki badan SPT mona rwnie importowac w formacie *.TXT.
-435-
Ramka "SPT"
-436-
Madanie presjometryczne
Ramka "Madanie presjometryczne" zawiera tablic z listq zdefiniowanych badan
pressiometrycznych. Poszczeglne parametry badania definiuje si w oknie dialogowym "4owe
7adanie" ("<dycja 7adania").
Przycisk "Dodaj" w tym oknie dialogowym otwiera kolejne okno dialogowe "4owa warto
7adania" ("<dycja wartoci 7adania"), ktre umoliwia zdefiniowanie gIbokosci -
mierzonej od poziomu powierzchni terenu, parcie presjometryczne p
6
oraz ModuI Mnarda +
m
.
Parametry te omwiono szczegIowo w czsci teoretycznej pomocy.
Uytkownik moe dokonac zmian wartosci zdefiniowanych w oknie dialogowym "<dycja
7adania". Wstawianie dodatkowych wartosci pomidzy wczesniej zdefiniowane moliwe jest w
oknie dialogowym "!stawione 7adanie".
Wyniki badan SPT mona rwnie importowac w formacie *.TXT.
-437-
Ramka "Badanie presjometryczne"
-438-
+na#iza przekroju
Wyniki analizy nosnosci przekroju wolnego (rury) mikropala obciqonego siIq sciskajqcq lub
rozciqgajqcq wyswietlane sq w ramce "+na#iza przekroju". W obrbie jednego zadania
moliwe jest przeprowadzenie dowolnej liczby obliczen. Lewa czsc ramki umoliwia
zdefiniowanie moduIu reakcji podIoa oraz wybranie opcji uwzgldniania wpIywu korozji w
obliczeniach.
Przy obliczaniu nosnosci rury (przekroju poprzecznego) rozrnia si obliczenia mikropali
sciskanych i rozciqganych.
W przypadku rozciqgania program okresla nosnosc przekroju zIoonego (wytrzymaIosc
mieszanki cementowej nie jest uwzgldniana).
W przypadku sciskania program sprawdza zarwno nosnosc przekroju zIoonego jak i nosnosc
wewntrznq przekroju, w zalenosci od metody wybranej w zakIadce "Micropale".
Wyniki obliczen wyswietlane sq w prawej czesci okna. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno
dialogowe ze szczegIowym zestawieniem wynikw obliczen.
Ramka "Analiza przekroju"
+na#iza 7u>awy
Wyniki obliczen buIawy wyswietlane sq w ramke "+na#iza 7u>awy". W obrbie jednego
zadania moliwe jest przeprowadzenie dowolnej liczby obliczen. W lewej czsci ramki istnieje
moliwosc zdefiniowania granicznego tarcia na pobocznicy mikropala.
Metody obliczeniowe dotyczqce analizy buIawy mikropali opisane sq szczegIowo w dalszej
czsci instrukcji.
Wyniki obliczen wyswietlane sq w prawej czesci okna. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno
-439-
dialogowe ze szczegIowym zestawieniem wynikw obliczen.
Ramka "Analiza buawy"
Program ;<S
,opo#ogia
Sposb wprowadzania danych w programie GEO MES rni si nieco od stosowanego w innych
programach pakietu GEO5, poniewa wymaga okreslenia topologii konstrukcji przed
wykonaniem obliczen. Krok ten obejmuje wprowadzanie warstw gruntu, konstrukcji liniowych,
parametrw gruntw oraz elementw kontaktowych, a na koniec wygenerowanie siatki
elementw skonczonych. W celu uniknicia niespodziewanych bIdw przy tworzeniu modelu
obliczeniowego uytkownik powinien najpierw zapoznac si z dostpnymi ukIadami
wspIrzdnych.
Wyboru trybu wprowadzania topologii dokonujemy wciskajqc przycisk "Topo" na pasku
poziomym.
-440-
Pasek Fazy budowy - przeqczanie midzy trybem Topologia i fazami obliczeniowymi
WIasciwa analiza wykonywana jest w poszczeglnych fazach budowy (fazy obliczeniowe), co
pozwala uytkownikowi na definiowanie aktywnosci konstrukcji, wprowadzanie belek, kotew i
obciqen dodatkowych, oraz na modelowanie oddziaIywania wody itp..
Zalenie od wybranego trybu, zmienia si rwnie pionowy pasek narzdzi.
Uk>ady wsp(>rz/dnyc@
*#o7a#ny uk>ad wsp(>rz/dnyc@
- jest prawostronny
- dodatnia os X skierowana jest od lewej do prawej
- dodatnia os Z skierowana jest od doIu ku grze
- dodatnia os Y wkrca si w pIaszczyzn XZ
- obrt wokI osi Y jest dodatni, jeeli mierzony jest w prawo

- globalny ukIad wspIrzdnych (GUW) jest uywany dla wspIrzdnych
- zasadniczo, zakIada si, e dodatnie obciqenie dodatkowe oddziaIuje w kierunku
przeciwnym do osi dodatniej, a obrt dodatni ma zwrot taki sam jak dodatni zwrot obrotu
globalnego
- zaleca si dokIadne sprawdzanie definicji kierunku dodatniego dla kadego przypadku
$7ci.enie dodatkowe
- zakIada si, e zawsze oddziaIuje wzdIu linii poziomej (lub punktowo)
- poczqtek (punkt poczqtkowy) i dIugosc - to niezbdne dane wejsciowe
- dodatnie obciqenie dodatkowe pod kqtem zero uwaane jest za oddziaIujqce
przeciwnie do kierunku dodatniego osi Z
- kqt rwny zero odpowiada obciqeniu pionowemu
- kqt wzrasta w prawo
- kqt przyjmuje wartosci od -1B0C do 1B0C

-441-
5otwy
- kotw mona rwnie opisac za pomocq poczqtku i kqta
- kqt zero odpowiada kierunkowi osi X
- kqt wzrasta w prawo

- kqt przyjmuje wartosci od -1B0C do 1B0C
Zak>adane przemieszczenia i o7r(t podp(r
- zakIadane przemieszczenia sq dodatnie w kierunku osi X, Z i wokI osi Y
- przemieszczenia sq dodatnie, gdy wystpujq przeciwnie do dodatnich kierunkw osi
wspIrzdnych

- obrt dodatni mierzony jest w prawo
$7ci.enie 7e#ek
- lokalny ukIad wspIrzdnych jest prawostronny
- dodatnia os X
D
belki - przyjmuje si, e ma kierunek od punktu poczqtkowego do punktu
koncowego
- dodatnia os Z
D
jest prostopadIa i obrcona w lewo o E0C w stosunku do osi belki
- obciqenie moe byc przyIoone w trzech kierunkach:
- globalnym Z
- globalnym X
- lokalnym normalnym (Z)
- obciqenie dodatnie w kierunku globalnym oddziaIuje przeciwnie do kierunku dodatniego
odpowiedniej osi
- obciqenie dodatnie w kierunku normalnym oddziaIuje przeciwnie do kierunku dodatniego
lokalnej osi Z
D
- kqt obciqenia dodatniego d mierzony jest w prawo
- moment jest dodatni, jeeli oddziaIuje w prawo
-442-

- zdefiniowanie obciqenia wzdIu osi X
D
- wspIrzdne, wspIrzdne poczqtku
- zasig (dIugosc) obciqenia
- rodzaje obciqen (zawsze we wspomnianych wyej kierunkach)
- siIa skupiona
- moment skupiony
- ciqgIe rwnomierne na caIej belce
- ciqgIe trapezowe na caIej belce
- ciqgIe rwnomierne na czsci belki
- ciqgIe trapezowe na czsci belki
4apr/enia i odkszta>cenia
- dodatnie normalne naprenie S'3ma odpowiada sciskaniu, ujemne rozciqganiu
- dodatnie normalne naprenie +ps'6oF odpowiada sciskaniu, ujemne rozciqganiu
Si>y wewn/trzne wzd>u 7e#ek
- dodatnia siIa normalna odpowiada rozciqganiu, ujemna sciskaniu
- positive normal strain +ps'6oF corresponds to compression, negative to tension
Projekt
The "Project" frame is used to input the basic project data and to specify the overall setting of
the analysis run. The frame contains an input form to introduce the basic data about the
analyzed task, i.e. project information, project description, date, etc. This information is
further used in text and graphical outputs.
The frame also allows the user to switch analysis units (metric / imperial).
-443-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
Ramka "Ustawienia" sIuy do dokonywania wyboru norm i metod wykonywania obliczen.
Ramka ta pozwala na definiowanie podstawowych charakterystyk obliczen przewidzianych do
wykonania, w tym rodzaju zadania i obliczen, metod obliczania naprenia poczqtkowego
(naprenie geostatyczne, procedura G
o
) oraz dostpnych norm dla konstrukcji betonowych i
stalowych.
Dost/pne rodzaje zagadnie6 (pIaski stan odksztaIcenia8 symetria osiowa i ana#iz
(napr/enie8 statecznosc8 przepIyw wody8 tunele za#ene s. od zakupionej kon%iguracji
programu:
! przypadku8 gdy dost/pne s. wszystkie try7y8 za#ecamy najwysz. ostrono przy
wy7orze rodzaju o7#icze6 A rodzaje 7ardziej z>oone wymagaj. znacznie wi/kszej
#icz7y danyc@ wejciowyc@ i mog. powodowa niepotrze7ne komp#ikacje w
korzystaniu z programu:
Zak>adka ta umo#iwia r(wnie wy7(r opcji 3Definiowanie zaawansowane38 kt(ra ma
wp>yw zar(wno na parametry wejciowe programu8 jak i na mo#iwo prezentacji
wynik(w o7#icze6:
Ponadto, zakIadka sIuy do wybrania metody obliczen naprenia poczqtkowego w pierwszej
fazie budowy - albo obliczania napr/enia geostatycznego w sposb standardowy, albo
wg procedury G
o
.
Ramka "Ustawienia"
-444-
+na#iza statecznoci
W programie MES dostpne sq dwie opcje rozwiqzania zadania dotyczqcego statecznosci
skarpy:
1. Ustawienie rodzaju obliczen jako "Stateczno z7ocza" w ramce "Ustawienia".
2. Uruchomienie moduIu w trybie "Stateczno z7ocza" w dowolnej fazie budowy dla
obliczen standardowych poprzez wcisnicie przycisku "Stateczno" - w takim
przypadku utworzone zostanie nowe zadanie uzupeIniajqce (ktre mona zapisac
niezalenie). W takim przypadku, rozwiqzanie odbywa si jak w kroku 1.
Stworzenie modelu i wprowadzanie danych w trybie "Stateczno z7ocza" realizowane jest w
taki sam sposb, jak w trybie "4apr/enie" - z tq rnicq, e przycisk
"$7#iczenia" uruchamia obliczanie statecznosci zbocza dla danej konstrukcji. Poszczeglne
obliczenia statecznosci zbocza w rnych fazach budowy sq zupeInie od siebie niezalene i nie
majq odniesienia do wczeniejszyc@ %az i o7#icze6.
P>aski stan odkszta>cenia
Ten moduI obliczeniowy sIuy do analizy zagadnien liniowych (tune#i8 nasyp(w8 zap(r, itp.),
ktrych wymiar podIuny jest o okoIo rzqd wielkosci wikszy od wymiarw przekroju
poprzecznego analizowanego modelu.
Paski stan odksztacenia
W takim przypadku obliczenia mogq byc przeprowadzone na 1 m bieqcy konstrukcji, patrz
Rysunek. Odpowiada to zaIoeniu pIaskiego stanu odksztaIcenia. SkIadowe wektora
odksztaIcenia powstaIe w pIaszczyznach normalnych do osi podIunej mogq byc wwczas
pominite. ZakIada si wic, e masyw gruntowy jest obciqony skIadowymi wektorw
naprenia i odksztaIcenia odpowiednimi do pIaszczyzny poprzecznej, normalnej do osi
wzdIunej oraz przez podIune naprenie normalne, ktre powstaje w wyniku efektu
Poisson'a. Odpowiadajqce, niezerowe skIadowe wektorw naprenia i odksztaIcenia sq
nastpujqce:
Uwzgldnianie elementw belkowych w analizie odpowiada rozwiqzaniu pasma pIyty o
szerokosci przekroju rwnej 1m. SkIadowe niezerowe generalizowanych przemieszczen wzIw
mona odczytac z nastpujqcego Rysunku, dla dwu-wzIowego elementu belkowego
kompatybilnego z trj-wzIowym trjkqtnym elementem pIaskim oraz trj-wzIowego
elementu belkowego kompatybilnego z szescio-wzIowym trjkqtnym elementem pIaskim.
-445-
Dwu-wzowy i trj-wzowy element belkowy
Odpowiednie skIadowe siI wewntrznych (patrz Rysunek) w odniesieniu do 1m szerokosci
przekroju wyznacza si nastpujqco:
Symetria osiowa
Ten model obliczeniowy jest odpowiedni do obliczen konstrukcji osiowo symetrycznych
(obrotowych). ZaIoenie to musi byc speInione zarwno w odniesieniu do konstrukcji jak i
obciqen. Typowe przykIady takich zadan to: analiza pojedynczego pala obciqonego siIq
pionowq, gIboki wykop o ksztaIcie koIowym czy pompowanie wody z okrqgIego otworu.
Analiza zagadnien osiowo symetrycznych
Podobnie jak w zagadnieniach modelowanych w pIaskim stanie odksztaIcenia i w tym
przypadku zagadnienie obliczeniowe jest trjwymiarowe, moe byc jednak sprowadzone do
zagadnienia dwuwymiarowego (patrz Rysunek). Obliczenia sq wwczas prowadzone w
odniesieniu do 1m dIugosci Iuku o srednicy rwnej 9(r). Os symetrii zawsze odpowiada
poczqtkowi wspIrzdnej 9(r). SkIadowe napren scinajqcych w kierunku obrotu mogq byc
pominite. Pozostajq zatem skIadowe wektorw odksztaIcenia i naprenia oddziaIujqce na
pIaszczyzn przekroju symetrycznego oraz skIadowe wektorw odksztaIcenia i naprenia w
kierunku obwodowym. Odpowiednie niezerowe skIadowe wektorw naprenia i odksztaIcenia
sq nastpujqce:
-446-
Oczywistym jest, e odksztaIcenie obwodowe, a przez to take wymuszone naprenie
normalne, przyjmujq wartosc nieskonczonq w osi symetrii. Dlatego te, uwzgldniajqc
aproksymacj elementw skonczonych, uzyskanie wiarygodnych wynikw o wIasciwej
dokIadnosci wymaga zastosowania stosunkowo gstej siatki wzdIu osi symetrii.
PrzyIoenie obciqen liniowych i powierzchniowych jest take warte omwienia. Kilka
przykIadw przyIoenia obciqen na powierzchni terenu pokazano na kolejnym Rysunku.
Ewidentne jest, e ich wpIyw zwiksza si wraz z odlegIosciq od osi symetrii. W zwiqzku z tym
zdefiniowanie tego typu obciqenia w osi symetrii nie daje adnego efektu. W takim przypadku
konieczne jest dokonanie rodzaju obciqenia osi symetrii. Program umoliwia zdefiniowanie
wyIqcznie siI skupionych.
Przykady obciqzen przyozonych na powierzchni terenu
W przypadku elementw belkowych rozwiqzanie odpowiada rozwiqzaniu pIaskiej membrany
osiowo symetrycznej z uwzgldnieniem efektw zginania. Niezerowe stopnie swobody sq
przyjte analogicznie dla elementw belkowych w analizie w pIaskim stanie odksztaIcenia.
Oprcz efektw osiowych (poIudnikowych) naley rwnie uwzgldnic efekty membrany oraz
zginania w kierunku obwodowym (patrz kolejny Rysunek).
-447-
Element belkowy w symetrii osiowej
Odpowiednie skIadowe siI wewntrznych (patrz Rysunek) w odniesieniu do 1m szerokosci
przekroju wyznacza si nastpujqco:
W specyficznym przypadku pIyty koIowej (kqt H < 0) mona odniesc si do promieniowych i
obwodowych skIadowych siI wewntrznych (patrz kolejny Rysunek).
Siy wewntrzne w pycie koowej
SiIy wewntrzne sq zwiqzane z odpowiednimi odksztaIceniami i krzywiznami w sposb
nastpujqcy:
Przyjmujqc r dqqce do nieskonczonosci uzyskuje si warunki pIaskiego stanu odksztaIcenia.
Naley take zauwayc, e wartosci siI tnqcych (w przeciwienstwie do analizy w pIaskim stanie
odksztaIcenia) sq silnie zalene od zagszczenia siatki elementw skonczonych. Podobnie jest
w przypadku reakcji pionowych.
Uwaga do przep>ywu wody
Podobnie jak w przypadku siI reakcji w obliczeniach napren przepIywy punktowe o
zdefiniowanej wartosci cisnien porowych sq analizowane w odniesieniu do 1 m dIugosci Iuku o
srednicy rwnej 9(r). W analizie zagadnien w pIaskim stanie odksztaIcenia odpowiednie
wartosci brane sq na 1 m bieqcy. Odpowiednie przepIywy caIkowite (napIyw/wypIyw) mogq
byc wyznaczone na podstawie przepIyww punktowych [m
!
/*o=I/m] w nastpujqcy sposb:
+na#iza w p>askim stanie odkszta>cenia
+na#iza zagadnienia osiowo symetrycznego
-448-
gdzie 1 oznacza liczb wzIw wzdIu danej linii siatki, w ktrych obliczane sq przepIywy
punktowe &
'
[m
!
/*o=I/m]. W przypadku analizy zagadnienia symetrii osiowej xi reperezentuje
wspIrzdnq 9-owq danego punktu. Z tego wzgldu, w symetrii osiowej otrzymuje si caIkowity
napIyw/wypIyw [m
!
/*o=I] przez np. powierzchni cylindrycznq (linia pionwa) lub powierzchni
koIowq (linia pozioma).
,une#e
Ramka "Ustawienia" umoliwia wybr opcji ",une#e". (ModuI ten musi byc zakupiony przez
uytkownika, w przeciwnym razie opcja nie bdzie dostpna). Wybranie trybu ",une#e"
udostpnia definiowanie i obliczanie:
- wykop(w (modelowanie efektw w 3D na scianie tunelu z zastosowaniem Nowej Metody
Austriackiej)
- stopniowego pogorszenia stanu 7e#ek
- poddania 7e#ek o7ci.eniom temperaturowym
- obciqen temperaturowych oddziaIujqcych w wybranych miejscach (niezbdna opcja
definiowania zaawansowanego)
- przy>oenie napr/e6 wynikaj.cyc@ z p/cznienia gruntu d#a wy7ranyc@ o7szar(w
- monitorowanie wynik(w
Tryb ",une#e" mona w kadej chwili wIqczyc/wyIqczyc. W takim przypadku, utracimy
wczesniejsze wyniki. Podczas gdy przeIqczenie z trybu standardowego na tryb ",une#e" jest
bezpieczne, to wykonanie tej czynnosci w odwrotnym kierunku skutkuje usuniciem wszystkich
wprowadzonych danych - przed wykonaniem tej czynnosci pojawia si ostrzeenie.
Ostrzezenie o modyfikacji danych przy wyjciu z trybu Tunel
De%iniowanie zaawansowane
Ramka "Ustawienia" umoliwia wybr opcji "De%iniowanie zaawansowane". Opcja
definiowania zaawansowanego umoliwia dodatkowo:
- definiowanie dodatkowych parametr(w materia>owyc@ gruntw (np. parametr Biota,
wspIczynnik sprystosci objtosciowej wody porowej, wspIczynnik rozszerzalnosci
cieplnej)
- dostpne sq e#ementy tr(jw/z>owe
- dostpne sq dodatkowe parametry wyjciowe
Domyslnie, opcja ta jest wyIqczona. Z drugiej strony, moe byc szczeglnie przydatna podczas
prac badawczych lub dla celw edukacyjnych. Ten tryb definiowania mona w kadej chwili
-449-
wIqczyc/wyIqczyc, ale czynnosc ta zawsze spowoduje skasowanie wszystkich wczesniejszych
wynikw.
Zaznaczenie opcji Definiowania zaawansowanego w ramce "Ustawienia" umoliwia jeszcze
dokIadniejsze sprecyzowanie wybranego modelu materiaIowego przez wybranie rodzaju gruntu
i ustawienie parametru Biota d oraz wspIczynnika rozszerzalnosci cieplnej d
t
.
W ustawieniach domyslnych przyjto (dIugotrwaIe) warunki graniczne "z odpIywem (warunki
stanu ustalonego). W takim przypadku odksztaIcenie gruntw nie powoduje zmiany wartosci
zakIadanego cisnienia porowego. Cisnienie porowe jest wtedy dodatkowym zrdIem obciqenia
zewntrznego i pozostaje staIe w trakcie obliczen (stan pod koniec konsolidacji, po peInym
rozproszeniu nadmiernego cisnienia porowego 7
e
). Ten konkretny skIadnik caIkowitego
aktywnego cisnienia porowego 7 jest oznaczany symbolem 7
s
. W odrnieniu od tego, warunki
brzegowe "bez odpIywu zakIadajq, e caIa krawdz otaczajqca dany grunt jest
nieprzepuszczalna. Prowadzi to do rozwiqzania w peIni sprzonego zadania ksztaItowania si
cisnien porowych w zalenosci od odksztaIcenia gruntu przy zaIoeniu, e wszystkie zmiany
majq charakter natychmiastowy (warunki krtkotrwaIe) - bez wpIywu czasu (stan na poczqtku
konsolidacji). Te, nadmierne cisnienia porowe oznaczane sq w programie symbolem 7
e
.
CaIkowite aktywne cisnienie porowe obliczane jest wwczas w nastpujqcy sposb:
Obliczenia wymagajq podania efektywnego wspIczynnika sprystosci objtosciowej wody
porowej G
e
:
gdzie: G
e
- efektywny wspIczynnik sprystosci objtosciowej
G
s
- wspIczynnik sprystosci objtosciowej ziaren
G
#
- wspIczynnik sprystosci objtosciowej wody porowej
F - porowatosc (objtosc porw / objtosc szkieletu)
H - parametr Biota
Rzeczywista wartosc tego parametru nie ma istotnego wpIywu na uzyskiwanq wartosc cisnien
porowych, pod warunkiem, e jest odpowiednio wysoka. Zazwyczaj pochodzi z przedziaIu 1000-
10000.
Zalenosc parametru Biota d od wspIczynnika sprystosci objtosciowej szkieletu G
sk
i
ziaren G
s
materiaIu podstawowego ma nastpujqcq postac:
gdzie: H - parametr Biota
G
sk
- wspIczynnik sprystosci objtosciowej szkieletu
-450-
G
s
- wspIczynnik sprystosci objtosciowej ziaren
Ustawienie domyslne zakIada niescisliwosc ziaren (G
s
JJ G
sk
) i stqd H < 1. CaIkowite naprenie
obliczane jest z wzoru:
gdzie: - tensor napren caIkowitych
- tensor napren efektywnych
- tensor napren oglnych
:
'%k6
- tensor podatnosci
- delta Kroneckera
7 - aktywne cisnienie porowe
Procedura 5o
Procedura Ko jest metodq umoliwiajqcq obliczanie naprenia geostatycznego (1. faza), gdy
niezbdne jest uwzgldnienie konkretnego stosunku midzy sk>adow. pionowq i poziom.
napr/enia. Na przykIad, dla gruntw prekonsolidowanych, rzeczywiste naprenie poziome
moe osiqgac znacznie wysze wartosci ni wystpujqce w normalnie skonsolidowanych
gruntach.
W przypadku o7#icze6 standardowyc@, poczqtkowe naprenie okreslane jest za pomocq
metody elementw skonczonych. Nieliniowe modele materiaIowe mogq byc stosowane w celu
uwzgldnienia rozwoju ewentualnych powierzchni zniszczenia, ju w 1. etapie obliczen. W
przypadku odksztaIcenia sprystego zalenosc skIadowej pionowej o
-
i
poziomej o
9
naprenia opisuje wzr:
gdzie:
-
- pionowe naprenie normalne
9
- poziome naprenie normalne
K - wspIczynnik Poissona
Ten rodzaj obliczen moe prowadzic do uzyskania odksztaIcen plastycznych.
Procedura G
o
prowadzi do uzyskania wyIqcznie odksztaIcen sprystych. Naprenie poziome
w 1. fazie budowy okresla wzr:
gdzie: G
o
- wspIczynnik naprenia poziomego w spoczynku zdefiniowany przez
-451-
uytkownika
-
- pionowe naprenie normalne
9
- poziome naprenie normalne
WspIczynnik G
o
jest przyjmowany jako parametr gruntu. Jeeli wartosc parametru G
o
nie
zostanie okreslona, to mona uzyskac jq ze wzoru:
Uzyskiwane naprenia mogq jednake naruszac warunek plastycznosci w 2. fazie budowy, w
ktrej stosowane sq nieliniowe modele materiaIowe. Iteracja rwnowagi jest wtedy
wykonywana nawet jesli w 2. fazie nie wystpujq adne zmiany.
Przep>yw wody
Program umoliwia wykonanie ana#izy stanu usta#onego #u7 nieusta#onego
(przejciowego przep>ywu wody w masywie gruntowym. Analiza stanu nieustalonego
(przejsciowego) pozwala na monitorowanie rozwoju cisnien porowych oraz stopnia nasycenia w
czasie. Czas, po ktrym nie powstajq dalsze zmiany dystrybucji cisnien porowych okresla czas
niezbdny do osiqgnicia warunkw stanu ustalonego. Wartosc ta zaley zarwno od
parametrw hydraulicznych gruntw (wspIczynnika filtracji) oraz rodzaju analizowanego
zagadnienia (np. przepIyw ograniczony/nieograniczony). W przypadku analizy przepIywu
ustalonego poszczeglne etapy obliczen sq od siebie niezalene. W analizie stanu
nieustalonego wyniki otrzymujemy podobnie jak w standardowych analizach napren.
Poszczeglne etapy obliczen (etapy konstrukcji) sq wic zalene od siebie. Pierwszy etap
konstrukcji pozostaje niezaleny i sIuy do ustalenia warunkw poczqtkowych, to znaczy
przypisania poczqtkowych cisnien porowych oraz stopnia nasycenia na poczqtku analiz
zalenych od czasu. Kolejne definiowane etapy wymagajq wprowadzenia czasu trwania danego
etapu, wraz z historiq obciqen (historia czasowa hydraulicznych warunkw brzegowych).
Aktualna wersja programu pozwala na wprowadzenie jednorazowo caIego obciqenia na
poczqtku wykonywania obliczen, lub na zaIoenie, e obciqenie wzrasta liniowo z czasem
podczas obliczen etapowych.
W obydwu przypadkach (stan ustalony/nieustalony) program opisuje oglnie przepIyw w
nienasyconym lub czsciowo nasyconym masywie gruntowym. PrzepIyw w peIni nasyconym
masywie gruntowym wystpuje jedynie poniej zwierciadIa wody gruntowej. Powyej ZWG
(przepIyw w czsciowo nasyconym masywie) przepIyw jest okreslany z wykorzystaniem
odpowiedniego modelu materiaIowego. Do analizy zagadnien przepIywu
nieograniczonegoprogram wprowadza trzy modele materiaIowe: mode# 'ogA#iniowy, mode#
*ardnera oraz Qmode# Qan *enuc@tena. Poniewa wybr modelu materiaIowego wpIywa na
ustalanie warunkw poczqtkowych (wartosc poczqtkowa stopnia nasycenia) dlatego program
nie zezwala na zmiany modeli materiaIowych w kolejnych fazach obliczen. Z tego samego
wzgldu zmiany geometrii w odniesieniu do pierwszej fazy nie sq dopuszczane.
W pierwszym kroku obliczen naley zdefiniowac warunki brzegowe, w punkcie albo
wzdIu linii brzegowej. Do wewnqtrz elementu gruntowego mona wprowadzic belk i elementy
kontaktowe. Wyniki obliczen przedstawiane sq w postaci rozkIadw cisnienia porowego i
zwierciadIa wody gruntowej, prdkosci i kierunkw przepIywu oraz danych dotyczqcych
caIkowitego dopIywu/odpIywu do/z elementu gruntowego.
-452-
$7#iczenia przep>ywu
Przep>yw nieusta#ony (przejciowy
Analiza przepIywu nieustalonego w czsciowo nasyconym medium oparta jest na rozwiqzaniu
rwnania Richardsa (rwnanie ciqgIosci):
gdzie: F - porowatosc materiaIu
- szybkosc zmian stopnia nasqczenia
G
r
- wspIczynnik przepuszczalnosci wzgldnej
- macierz przepuszczalnosci w peIni nasyconego medium
- gradient caIkowitej wysokosci cisnienia
& -
zrdIo (pompa/studnia) [m
!
Ls]
Dyskretyzacja czasu w rwnaniu Richardsa opiera si na w peIni jawnym schemacie iteracji
Picadrsa [1]. Odpowiada to opracowaniu hybrydowemu przy zapewnieniu zachowania masy.
Dziki rozwiqzaniu w zasadzie problemu nieliniowego, analiza wykonywana jest przyrostowo.
Dla speInienia warunkw rwnowagi stosowany jest schemat iteracyjny Newtona-Raphsona.
Analiza wymaga ustawienia warunkw poczqtkowych i przepIywu brzegowego.Naley
zauwayc, e na szybkosc i stabilnosc procesu iteracji, w duym stopniu ma wpIyw wybr
materiaIu modelu, czyli inaczej mwiqc, sposb wyliczania wspIczynnika przepuszczalnosci
wzgldnej, a w szczeglnosci aproksymacja przepustowosci. Mwiqc oglnie, analiza w ktrej
stosowany jest model Van Genuchtena jest bardziej czuIa pod kqtem wyboru parametrw
materiaIu i jest bardziej wymagajqca "obliczeniowo" w porwnaniu do innych modeli (log-
liniowy, Gardner) i mniej stabilna z punktu widzenia konwergencji. Model ten pozwala na
dokIadniejsze przedstawienie rzeczywistego zachowania si gruntu. SzczegIy mona znalezc w
[2].
Przep>yw usta#ony
Analiza stanu ustalonego zakIada brak zmian stopnia nasycenia w odniesieniu do czasu. Tak
wic rwnanie gIwne zostaje zredukowane do postaci:
W przeciwienstwie do przepIywu nieustalonego, analiza nie jest uzaleniona od czasu i wymaga
tylko wprowadzenia warunkw brzegowych. Jednake jest to nadal oglny problem
nieliniowosci (np. analiza przepIywu nieograniczanego), wymagajqcy stosowania iteracji
metodq Newtona-Raphsona. SzczegIy mona znalezc np. w [2].
Literatura:
[1] M. A. Celia and E. T. Bouloutas, A general mass-conservative numerical solutionfor the
unsaturated flow equation, Water Resources Research 26 (1990), no. 7, 14831496.
[2] M. Sejnoha, Finite element analysis in geotechnical design, to appear (2012)
!arstwy
Ramka "!arstwy sIuy do wprowadzania warstw midzy poszczeglnymi gruntami.
SzczegIowy opis postpowania z warstwami przedstawiono w dalszej czsci pomocy.
Szerokosc modelu geometrycznego mona zazwyczaj oszacowac bez wikszych problemw
(przy obliczaniu statecznosci naley pamitac o zachowaniu odpowiednio duej przestrzeni
-453-
otaczajqcej obszar krytyczny). GIbokosc siatki jest jednak dosc istotna. Najniszy punkt siatki
mona wyobrazic sobie jako grunt niescisliwy. Jeeli w profilu geologicznym nie ma takiej
warstwy materiaIu gruntowego lub skalnego, to mona przyjqc zaIoenie, i na pewnej
gIbokosci od powierzchni ziemi siIy wewntrzne zaniknq w zwiqzku z czym nie wystqpi
odksztaIcenie. Bdzie to najniszy punkt modelu geometrycznego.
Jeeli nie majq Panstwo pewnosci co do granic modelu geometrycznego, to przydatny bdzie
nastpujqcy sposb postpowania:
- W pierwszym kroku wprowadzic wiksze granice, uyc rzadszej siatki i obliczyc zmiany w
rozkIadzie napren wewnqtrz masywu gruntowego.
- W nastpnym kroku zmodyfikowac granice modelu (obszary bez widocznych odksztaIcen
lub zmian naprenia mona odciqc), utworzyc nowq, gstszq siatk i przeprowadzic
nowq, dokIadniejszq analiz.
Warstwy mona rwnie importowac z innych moduIw oprogramowania GEO za pomocq
schowka.
Program umoliwia import lub eksport warstw w formacie *.DXF. Warstwy mogq byc
rwnie importowane w formacie gINT.
Ramka "Warstwy"
*runty
Ramka "*runty" zawiera tabel z listq zdefiniowanych gruntw. Najwaniejsze dane dotyczqce
bieqcego gruntu wyswietlane sq w prawej czsci ramki.
Dane definiujqce grunt sq uzalenione od wybranego modelu materiaIowego.
Najwaniejsze parametry charakteryzujqce materiaI to moduI sprystosci
Younga + i wsp(>czynnik Poissona (niezbdne we wszystkich modelach).
-454-
Wikszosc modeli nieliniowych wymaga zdefiniowania k.ta tarcia
wewn/trznego i sp(jnoci gruntu. Program pozwala na modelowanie warunkw brzegowych
"z odpIywem" (obliczenia sq wykonywane dla warunkw stanu ustalonego po caIkowitym
rozproszeniu nadmiernego cisnienia porowego) lub warunkw brzegowych "bez odpIywu
(przedstawiany jest stan na poczqtku konsolidacji, tak e rozkIad cisnienia porowego wynika
bezposrednio z analizy zakIadajqcej peIne nasycenie i brak odpIywu wody). W obu przypadkach
do obliczen przyjmowane sq parametry e%ektywne kqta tarcia wewntrznego
e44
i
spjnosci c
e44
.
Lista parametrw materiaIowych, ktre naley wprowadzic zaley rwnie od wybranego trybu
definiowania. Wybranie trybu definiowania zaawansowanego (dostpny w ramce "Ustawienia")
umoliwia definiowanie dodatkowych (zaawansowanych) parametrw materiaIowych (np.
parametr Biota, efektywny wspIczynnik sprystosci objtosciowej wody porowej, itp.). W
wikszosci zastosowan praktycznych te parametry materiaIowe nie sq szczeglnie istotne i
sIuq gIwnie do celw badawczych.
Poszczeglne modele materiaIowe mona w obliczeniach Iqczyc - dla kadego rodzaju gruntu
mona przyporzqdkowac jego wIasny mode# materia>owy.
Dodawanie (edycja) gruntu wykonywane sq w oknie dialogowym "Dodaj (edytuj) grunt".
Ramka "Grunty"
;ode#e materia>owe
Wybr najwIasciwszego modelu materiaIowego wraz z wprowadzeniem wymaganych
parametrw materiaIowych jest jednym z najwaniejszych, a jednoczesnie jednym z
najtrudniejszych zadan przy modelowaniu konstrukcji z uyciem metody elementw
skonczonych.
-455-
Celem tworzenia modelu materiaIowego jest opis zachowania si gruntu (lub skaIy) jak
najbliszy rzeczywistosci. Modele mona podzielic na dwie grupy: liniowe i nieliniowe. Wybr
odpowiedniego modelu materiaIowego ma podstawowe znaczenie dla prognozowania reakcji
gruntu.
Wikszosc zadan wymaga stosowania modeli nieliniowych (np. modelowanie scian wykopw z
uyciem modeli liniowych prowadzi do uzyskania caIkowicie bIdnych wynikw). W niektrych
przypadkach, jednake, modele liniowe mogq okazac si uyteczne i adekwatne, i mogq
znacznie uproscic proces obliczen.
Okno dialogowe "Dodaj nowy grunt" wybr modelu materiaowego
;ode#e #iniowe
Modele liniowe pozwalajq na uzyskanie dosc szybko, ale niezbyt dokIadnego przyblienia
prawdziwej reakcji materiaIu. Modele te mona stosowac wtedy, gdy interesuje nas tylko stan
napren lub odksztaIcen osrodka gruntowego. Nie uzyskujemy informacji o umiejscowieniu i
moliwych mechanizmach zniszczenia.
Mona je stosowac do modelowania zachowania gruntu w obszarach, gdzie wystpuje jedynie
miejscowe zniszczenie, ktre nie ma wpIywu na rozwj zniszczenia globalnego, ale ktre moe
skutkowac zbyt wczesnq utratq zbienosci rozwiqzania. Przy zaIoeniu, e najwaniejszy jest
-456-
wiarygodny opis zachowania si gruntu, naley korzystac z modeli nieliniowych.
Modele liniowe obejmujq:
- Model sprysty
- Model sprysty modyfikowany
;ode# spr/ysty
Model liniowy jest podstawowym modelem materiaIowym, ktry zakIada liniowy zwiqzek
midzy napreniem i odksztaIceniem zgodnie z prawem Hookea. Niezbdne sq nastpujqce
dane:
- gstosc nasypowa gruntu
K - parametr Poissona
+ - moduI sprystosci
W przypadku zadania jednowymiarowego, prawo Hookea opisuje liniowq zalenosc
naprenia i odksztaIcenia Mza pomocq moduIu Younga + (moduI sprystosci), zob. Rysunek
poniej. W takiej sytuacji, model liniowy pozwala uzyskac liniowq zmiennosc przemieszczen w
funkcji przyIoonych obciqen.
Zwiqzek naprzenie-odksztacenie dla modelu liniowego
;odi%ied e#astic mode#
Oczywiste jest, i w przypadku gruntw zachowanie typu liniowego mona dopuscic tylko dla
stosunkowo maIych wartosci przyIoonych obciqen. Jest to wyraznie widoczne dla odciqenia,
ktre zazwyczaj wykazuje raczej niewielkq wartosc odksztaIcen sprystych w porwnaniu do
odksztaIcenia caIkowitego. W modelu liniowym zmodyfikowanym podjto prb przynajmniej
czsciowego uwzgldnienia tego zjawiska poprzez przyjcie rnych moduIw sprystosci dla
obciqania i odciqania, jak przedstawiono na Rysunku.
Spadek sztywnosci materiaIu wzdIu danej scieki obciqenia, przypisywany uplastycznieniu
wyraony jest za pomocq moduIu sprystosci +
*e4
, ktry mona wyobrazic sobie jako moduI
sieczny zwiqzany z pewnym poziomem naprenia.
Przyjmuje si, e przy odciqeniu wystpuje reakcja sprysta. Dla uzyskania wikszej
przejrzystosci sformuIowania modelu, moduI sprystosci dla odciqenia jest zastpowany
moduIem sprystosci dla odciqenia - ponownego obciqenia +
7r
, ktry decyduje o reakcji
-457-
gruntu na odciqenie i nastpujqce po nim ponowne obciqenie do osiqgnicia wartosci
naprenia w materiale przed odciqeniem.
Zgodnie z poniszym Rysunkiem, moduIy te wyraone sq za pomocq wzorw:
gdzie: +
*e4
-ModuI sprystosci przy odksztaIceniu [Pa]
N
7r
-ModuI sprystosci przy odciqeniu / ponownym obciqeniu [Pa]
(a) Rzeczywisty wykres obciqzenie-odksztacenie gruntu, (b) Uproszczony wykres obciqzenie-
odksztacenie dla modelu liniowego modyfikowanego
W trakcie poczqtkowego obciqania, o reakcji gruntu decyduje wic sieczny moduI
sprystosci, podczas gdy przy odciqaniu, reakcja ta przebiega wedIug scieki zalenej od
moduIu sprystosci przy odciqaniu / obciqaniu ponownym (moduI sprystosci). W
przyblieniu, wartosc tego moduIu rwna si trzykrotnosci moduIu siecznego. W kadym
przypadku naley zawsze uzyskac wartosci obu tych parametrw z wiarygodnych doswiadczen.
;ode#e nie#iniowe
Podstawowe modele nieliniowe mona rwnie podzielic na dwie grupy.
Pierwsza klasa modeli wykorzystuje klasyczne kryterium Mohra-Coulomba. Do tej kategorii
naleq w szczeglnosci modele Drucker-Pragera, Mohr-Coulomba i Modyfikowany model
Mohra-Coulomba. Za ich pomocq mona rwnie modelowac wzmocnienie lub osIabienie.
Cechq wsplnq tych modeli jest powstawanie nieograniczonych odksztaIcen sprystych przy
obciqeniu dziaIajqcym w kierunku osi geostatycznej. Widac to wyraznie na zamieszczonym
niej rysunku, prezentujqcym projekcje powierzchni plastycznosci, odpowiednio na pIaszczyzn
dewiatorowq i poIudnikowq (meridian plane). Przedstawiono przykIad efektu zastosowania
wybranego modelu.
Drugq grup podstawowych modeli materiaIowych reprezentuje Modyfikowany model Cam-
Clay, Uoglniony model Cam-Clay oraz Model Hipoplastyczny, w ktrych zastosowano
koncepcj stanu krytycznego gruntw.
-458-
Projekcja powierzchni plastycznoci na paszczyzn (a) dewiatorowq, (b) poudnikowq
(meridian)
Zastosowanie modeli nieliniowych pozwala na uchwycenie typowych, nieliniowych reakcji
gruntw.
Modele te opisujq rozwj trwaIego (plastycznego) odksztaIcenia materiaIu gruntowego.
Poczqtek odksztaIcenia plastycznego zaley od tzw. powierzchni plastycznosci. Powierzchnia
plastycznosci moe byc albo staIa (materiaI plastyczny sprysto-sztywny), albo moe zaleec
od bieqcego stanu napren (materiaI wykazujqcy wzmocnienie/osIabienie).
Wykres naprzenie-odksztacenie dla modeli nieliniowych
W przeciwienstwie do modyfikowanego modelu liniowego, modele nieliniowe wymagajq
zdefiniowania jedynie moduIu odksztaIcenia. Spadek sztywnosci materiaIu wynika z rozwoju
napren plastycznych i zwiqzanej z tym zmiany rozkIadu napren. W rezultacie otrzymujemy
chwilowq stycznq sztywnosc materiaIu jako funkcj bieqcego stanu naprenia
reprezentowanq na poniszym Rysunku przez chwilowy moduI styczny +
O
.
Poza podstawowymi parametrami materiaIowymi, ktre opisano w rozdziale "Model spysty",
modele nieliniowe wymagajq wprowadzenia pewnych parametrw wytrzymaIosciowych gruntu,
niezbdnych do zdefiniowania danej powierzchni plastycznosci. W odniesieniu do pierwszej
grupy materiaIw naley podac wartosci nastpujqcych parametrw.
- kqt tarcia wewntrznego [A]
c - spjnosc gruntu [kPa]
( - kqt dylatancji [A]
-459-
Kqt tarcia wewntrznego i spjnosc determinujq pocz.tek odkszta>cenia p#astycznego. Kqt
dylatancji ma wpIyw na rozwj plastycznego odksztaIcenia objtosciowego (dylatancja).
;o@rA1ou#om7 (;1
Model ten wymaga zdefiniowania nastpujqcych parametrw: moduI
odksztaIcenia +, wsp(>czynnik Poissona, k.t tarcia wewn/trznego i sp(jno. Dwa
ostatnie parametry sIuq do okreslenia warunku plastycznosci. Do zapisu rwnan
konstytutywnych wykorzystuje si e%ektywne parametry kqta tarcia wewntrznego
e44
i
spjnosci c
e44
. Naley rwnie zdefiniowac kqt dylatancji.
Powierzchnia plastycznosci Mohra-Coulomba moe byc rwnie definiowana za pomocq trzech
funkcji granicznych, ktre nakreslajq w przestrzeni napren gIwnych nieregularny ostrosIup o
podstawie rwnobocznego lecz rnokqtnego szescioboku. Projekcje tej powierzchni
plastycznosci na pIaszczyzn dewiatorowq i poIudnikowq (meridian) przedstawiono na
Rysunku. Na Rysunku widac wyraznie (czsc a), e funkcja plastycznosci MC posiada
wierzchoIki, co moe powodowac pewne komplikacje w zastosowaniu tego modelu w metodzie
elementw skonczonych. Z drugiej strony, zaletq jest to, i na tym modelu opiera si
tradycyjna mechanika gruntw i czsciowo mechanika skaI.
Projekcja powierzchni plastycznoci na: (a) paszczyzn dewiatorowq, (b) paszczyzn
poudnikowq
;ode# ;o@raA1ou#om7a z wyk#uczeniem rozci.gania
Oryginalna formuIa modelu materiaIowego Mohr-Coulomba zostaIa rozszerzona poprzez
wprowadzenie warunku plastycznosci Rankina, zob. Rysunek (a), umoliwiajqc redukcj
wytrzymaIosci gruntu na rozciqganie, ktra w przypadku modelu Mohra-Coulomba jest
wyraona przez c
>
cot3, gdzie c oznacza spjnosc, a kqt tarcia wewntrznego. Wartosc ta
moe byc redukowana przez zdefiniowanie wartosci wytrzymaIosci na rozciqganie
t
co widac
na Rysunku (b). Jeeli
t
J c
>
cot3, to program automatycznie ustawia wartosc
t
< c
>
cot3.
Model mona stosowac po wIqczeniu opcji definiowania zaawansowanego.
-460-
a) Projekcja warunku plastycznoci Rankinea na paszczyzn dewiatorowq, b) Projekcja
rozszerzonego warunku plastycznoci Mohra-Coulomba na paszczyzn o1 ,o3
;o@rA1ou#om7 ;ody%ikowany (;1;
konstytutywnych wykorzystuje si efektywne parametry kqta tarcia wewntrznego
e44
i
spjnosci c
e44
Podobnie jak w przypadku modelu DP, w Modyfikowanym Modelu Mohra-Coulomba wygIadzeniu
ulegajq wierzchoIki powierzchni plastycznosci Mohra-Coulomba. Jak widac na Rysunku,
projekcja powierzchni plastycznosci MCM na pIaszczyzn dewiatorowq MCM przechodzi przez
wszystkie wierzchoIki szescioboku Mohra-Coulomba i podobnie jak funkcja plastycznosci MC,
rwnie funkcja zniszczenia MCM zaley od sredniego naprenia efektywnego
m
i kqta
Lodego P. W odniesieniu do jej definicji, mona oczekiwac nieco sztywniejszej reakcji
materiaIu w modelu plastycznosci MCM w porwnaniu z modelami MC i DP.
Powierzchnie plastycznoci MCM i MC na paszczyznie dewiatorowej
;ode# DruckeraAPragera
-461-
konstytutywnych wykorzystuje si e%ektywne parametry kqta tarcia wewntrznego
e44
i
spjnosci c
e44
Model Druckera-Pragera (niekiedy okreslany jako rozszerzony model von Misesa) modyfikuje
funkcj plastycznosci Mohra-Coulomba w celu eliminacji osobliwosci zwiqzanych z
wierzchoIkami. Przeciwnie do modelu Mohra-Coulomba, powierzchnia plastycznosci Druckera-
Pragera jest gIadka i tworzy stoek w przestrzeni napren gIwnych. Podobnie jak w modelu
MC, powierzchnia plastycznosci DP zaley od sredniego efektywnego naprenia
m
. Bieqca
wersja modelu DP zastosowana w programie GEO MES jest oparta na zaIoeniu trjosiowego
rozciqgnicia. Innymi sIowy, projekcja powierzchni plastycznosci na pIaszczyzn dewiatorowq
styka si z wewntrznymi wierzchoIkami szescioboku Mohra-Coulomba (P < -!0
0
), gdzie P jest
to kqt Lodego.
Powierzchnie plastycznoci DP i MC na paszczyznie dewiatorowej
$s>a7ienie i wzmocnienie
Standardowe sformuIowanie modelu Drucker-Pragera i modyfikowanego modelu Mohra-
Coulomba zakIada spryste sztywno-plastyczne zachowanie si gruntu, podczas gdy
parametry wytrzymaIosciowe gruntu c i pozostajq staIe w trakcie obliczen. Rozszerzona
wersja obu modeli (przy wIqczonej opcji definiowania zaawansowanego) umoliwia rozwinicie
tych parametrw w postaci funkcji odpowiadajqcego im plastycznego odksztaIcenia
dewiatorowego:
gdzie:

- ekwiwalentne plastyczne odksztaIcenie dewiatorowe wyraa nastpujqcy
wzr:
where:

- ekwiwalentne plastyczne odksztaIcenie dewiatorowe
-462-

- tensor plastycznego odksztaIcenia dewiatorowego

- tensor odksztaIcenia plastycznego

- plastyczne odksztaIcenie objtosciowe

- delta Kroneckera
ZakIadana, odcinkami liniowa, zmiennosc parametrw wytrzymaIosciowych pokazana jest na
Rysunku.
Wielo-liniowe prawo wzmocnienia-osabienia: zalezno a) spjnoci oraz b) kqta tarcia
wewntrznego od ekwiwalentnego dewiatorowego odksztacenia plastycznego
Kqt dylatancji moe byc przyjty jako staIy, lub liczony w funkcji kqta tarcia wewntrznego
zgodnie z teoriq dylatancji Rowesa:
gdzie
c/
oznacza kqt tarcia wewntrznego przy staIej objtosci zgodnej z krytycznym stanem
gruntu (stan, w ktrym grunt ulega deformacji przy zerowych plastycznych odksztaIceniach
objtosciowych). Aby zapobiec nieskonczonemu wzrostowi wartosci kqta dylatancji (wzrost
plastycznych odksztaIcen objtosciowych wynikajqcych z rozciqgania) musi on zostac
ograniczony, np. zalenie od wartosci maksymalnego wskaznika porowatosci e
ma9
, ktra jest
akceptowalna do przyjcia dla danego materiaIu. Teoria dylatancji Rowesa wymaga
zdefiniowania nastpujqcych parametrw:
c/
- kqt tarcia wewntrznego przy staIej objtosci [-]
e
0
- poczqtkowy wskaznik porowatosci
e
ma9
- maksymalny wskaznik porowatosci [-]
Bieqcy wskaznik porowatosci e mona wyrazic za pomocq bieqcego odksztaIcenia
objtosciowego c
/
i wartosci poczqtkowego wskaznika porowatosci e
0
jako:
-463-
gdzie: e - bieqcy wskaznik porowatosci
e
0
M
/
- caIkowite odksztaIcenie objtosciowe
Gdy bieqcy wskaznik porowatosci e przekracza wartosc maksymalnego wskaznika
porowatosci e
ma9
, to wartosc kqta q ustawiana jest na 0.
5.t dy#atancji
5.t dy#atancji ma wpIyw na wielkosc plastycznego odksztaIcenia objtosciowego
powstajqcego w trakcie scinania plastycznego i uwaany jest za staIy podczas odksztaIcenia
plastycznego. Wartosc ( < 0 odpowiada odksztaIceniu przy scinaniu z zachowaniem objtosci.
IIy (niezalenie od warstw prekonsolidowanych) wykazujq bardzo maIq wielkosc dylatancji (( Q
0). W przypadku piaskw, kqt dylatancji zaley od kqta tarcia wewntrznego. Dla gruntw
niespoistych (piaski, wiry) o wartosci kqta tarcia wewntrznego J !0A wartosc kqta
dylatancji mona oszacowac na ( < - !0A. Ujemna wartosc kqta dylatancji jest dopuszczalna
tylko dla dosc luznych piaskw. W wikszosci przypadkw, mona jednake przyjqc
wartosc ( < 0.
!p>yw mode#u materia>owego
W celu zilustrowania wpIywu poszczeglnych modeli stosowanych do przewidywania reakcji
konstrukcji przedstawimy teraz przykIad pIytkiego fundamentu obciqonego rwnomiernym
obciqeniem q. Pewnym uproszczeniem tego zadania jest zaIoenie nieskonczenie sztywnego
fundamentu obciqonego przez okreslone przemieszczenia.
Na Rysunku przedstawiono model geometryczny i siatk elementw skonczonych dla
poszczeglnych zadan. Pominito wpIyw ciaru gruntu i ciaru wIasnego fundamentu na
reakcj. Ze wzgldu na symetri modelu, analizowano tylko jednq poIow konstrukcji.
Zadanie: awa fundamentowa
-464-
Model geometryczny i siatka elementw skonczonych
Wyniki analizy
Uzyskana w wyniku obliczen reakcja gruntu na dziaIanie obciqenia zewntrznego byIa
znacznie sztywniejsza w przypadku modelu MCM ni w modelach DP i MC, ktre w tym zadaniu
wykazaIy zachowanie podobne.
;ody%ikowany mode# 1amA1#ay (;11
Model MCC opracowano poczqtkowo dla warunkw obciqenia trjosiowego. Pomiary
doswiadczalne wykonywane w plastycznych iIach posIuyIy za podstaw opracowania
konstytutywnego modelu wyraajqcego zmiennosc wskaznika porowatosci e (odksztaIcenie
objtosciowe M
/
) w funkcji logarytmu sredniego naprenia efektywnego
m
e44
, co ilustruje
kolejny Rysunek. Midzy dwoma wykresami istnieje nastpujqca zalenosc:
,
R - nachylenie linii pcznienia [-]
S - nachylenie NCL (normalnej linii konsolidacji) [-]
e - bieqcy wskaznik porowatosci [-]
-465-
Reakcja materiaowa podczas konsolidacji izotropowej (model konstytutywny)
Wykres skIada si z normalnej linii konsolidacji (NCL) i szeregu linii pcznienia. Przy pierwszym
obciqeniu, zachowanie si gruntu rodzimego okresla linia NCL. Nastpnie, przyjmujemy, e
grunt byI poddany konsolidacji do pewnego poziomu naprenia, okreslanego mianem
naprenia prekonsolidacyjnego p
c
, a nastpnie zostaI odciqony zgodnie z bieqcq liniq
pcznienia. Potem, przy odciqeniu, zachowanie si gruntu przebiega poczqtkowo wzdIu linii
pcznienia, a do osiqgnicia stanu napren okreslonego przez parametr p
c
, istniejqcego
przed odciqeniem. W tym momencie grunt zaczyna zachowywac si w sposb okreslony przez
normalnq lini konsolidacji (piersze obciqenie - krzywa sciskania).
Do oszacowania wartosci parametrw R i S sIuq nastpujqce wzory:
gdzie: T
c
-wskaznik sciskania jednowymiarowego
T
s
-wskaznik pcznienia jednowymiarowego
Wartosci parametrw okreslane sq w prostym badaniu edometrycznym.
Powierzchnia zniszczenia jest gIadka bez moliwosci rozwoju napren rozciqgajqcych. Model
MCC umoliwia, w przeciwienstwie do pierwszej grupy modeli, bezposrednie modelowanie
wzmocnienia lub osIabienia z odksztaIcenia dla gruntw skonsolidowanych lub
prekonsolidowanych, nieliniowej zalenosci odksztaIcenia objtosciowego od sredniego
naprenia efektywnego i warunkw granicznych idealnej plastycznosci. Przy zastosowaniu
modelu MCC, grunty pod obciqeniem scinajqcym mogq byc odksztaIcane bez zniszczenia
(punkty 1, 2 dla wzmocnienia, punkt 2 dla osIabienia) a do osiqgnicia stanu krytycznego
(punkty 3 i 2, odpowiednio dla wzmocnienia i osIabienia). Grunt podlega dalszemu
-466-
odksztaIceniu w scinaniu przy zaIoeniu idealnej plastycznosci, bez zmiany e i
m
e44
. Przy
odciqeniu zakIada si liniowq odpowiedz masywu gruntowego.
Projekcja funkcji plastycznoci na paszczyzn poudnikowq i dewiatorowq
Ewolucja powierzchni uszkodzenia (wzmocnienie/osIabienie) przebiega pod wpIywem bieqcego
parcia prekonsolidacji p
c
gdzie:

- bieqce parcie prekonsolidacji

- przyrost plastycznego odksztaIcenia objtosciowego
e - bieqcy wskaznik porowatosci
Oprcz parametrw R i S, wartosci ciaru wIasnego i wspIczynnika Poissona, model MCC
wymaga zdefiniowania nastpujqcych trzech parametrw:
cs
- nachylenie linii stanu krytycznego [-]
UTR - wskaznik prekonsolidacji [-]
e
0
- poczqtkowy wskaznik porowatosci [-]
Sposb wiarygodnej inicjalizacji modeli opisano w rozdziale "Numeryczna implementacja
modeli MCC i GCC".
Nachylenie linii krytycznej
cs
moe byc wyznaczone z nastpujqcego wzoru:
, w przypadku trjosiowego sciskania
, w przypadku trjosiowego rozciqgania
-467-
gdzie
c/
jest kqtem tarcia wewntrznego przy staIej objtosci odpowiadajqcej stanowi
krytycznemu.
Uog(#niony mode# 1amA1#ay (*11
Model ten stanowi znaczne udoskonalenie modyfikowanego modelu Cam clay (MCC), zwIaszcza
przy modelowaniu gruntw w obszarze nadkrytycznym (zob. Rysunek), gdzie powierzchnia
plastycznosci jest zgodna z klasycznymi modelami Mohra-Coulomba, Drucker-Pragera i
Modyfikowanym Modelem Mohra-Coulomba. W odrnieniu od Modyfikowanego Modelu Cam
clay (linia przerywana), model GCC reprezentuje - tak, jak model MMC - trjkqt o
zaokrqglonych naroach na powierzchni dewiatorowej. Wykres modelu MCC, tak samo jak
modelu Druckera-Pragera, ma postac koIa. W obszarze podkrytycznym oba modele zachowujq
si w taki sam sposb. Przy odciqeniu zakIada si liniowq odpowiedz masywu gruntowego.
Model GCC jest dostpny tylko po wybraniu definiowania zaawansowanego. Sposb
wiarygodnej inicjalizacji modeli opisano w rozdziale "Numeryczna implementacja modeli MCC
and GCC".
Projekcja powierzchni plastycznoci w modelach MCC i GCC na paszczyzn poudnikowq i
dewiatorowq
Parametry materiaIowe niezbdne dla Uoglnionego Modelu Cam clay (GCC) sq takie same, jak
dane materiaIowe do modeli MCC i MMC:
R - kqt nachylenia linii pcznienia
S - kqt nachylenia normalnej linii konsolidacji (ang. NCL)
e
0
UTR - wskaznik prekonsolidacji
c - spjnosc
- kqt tarcia wewntrznego
c/
- kqt tarcia wewntrznego przy staIej objtosci [-]
Do oszacowania wartosci parametrw k i A sIuq nastpujqce wzory:
-468-
gdzie: T
c
-wskaznik sciskania jednowymiarowego
T
s
-wskaznik pcznienia jednowymiarowego
Wartosci parametrw okreslane sq w prostym badaniu edometrycznym.
Podobnie jak w przypadku modelu MCC, formuIa modelu GCC oparta jest o zwiqzek midzy
wskaznikiem porowatosci (odksztaIcenie objtosciowe) i srednim napreniem efektywnym,
jak pokazano na kolejnym rysunku. Midzy dwoma wykresami istnieje nastpujqca zalenosc:
,
Reakcja materiaowa podczas konsolidacji izotropowej (prawo konstytutywne)
Ewolucja powierzchni plastycznosci (wzmocnienie/osIabienie) przebiega pod wpIywem
bieqcego parcia prekonsolidacji p
c
:
gdzie:

- bieqce parcie prekonsolidacji
-469-

- przyrost plastycznego odksztaIcenia objtosciowego
e - bieqcy wskaznik porowatosci
4umeryczna imp#ementacja mode#i ;11 i *11
Wanym krokiem, zapewniajqcym niezawodne stosowanie modeli MCC i GCC jest okreslenie
wstpnego parcia prekonsolidacji p
c
'F
i odpowiadajqcego mu moduIu odksztaIcenia
objtosciowego G
'F
. Parametry te nie sq jednak bezposrednio definiowane przez uytkownika.
Sq one okreslane przez program na podstawie zakIadanego rozkIadu poczqtkowego naprenia
geostatycznego. Oto trzy podstawowe moliwosci okreslenia poczqtkowego naprenia
geostatycznego:
1: Z zastosowaniem procedury K
o
Zastosowanie procedury G
o
prowadzi do uzyskania nastpujqcej wartosci poczqtkowego
naprenia geostatycznego:
gdzie: G
o
- wspIczynnik parcia gruntu w spoczynku
- gstosc objtosciowa gruntu
. - aktualna gIbokosc pod powierzchniq terenu
Przy zaIoeniu normalnej konsolidacji wartosc p
c
'F
okreslana jest w taki sposb, e naprenie
uzyskane z pomocq procedury G
o
speInia warunek graniczny:
gdzie:
cs
- nachylenie linii stanu krytycznego
V - rwnowane naprenie dewiatorowe
m
- naprenie srednie
Wartosci V i
m
definiowane sq za pomocq nastpujqcych rwnan:

-470-
gdzie: +
*
- rwnowane naprenie dewiatorowe
e
'%
- tensor odksztaIcenia dewiatorowego
M
'%
- tensor napren oglnych
M
/
- odksztaIcenie objtosciowe
'%
- tensor naprenia
s
'%
- tensor naprenia dewiatorowego
W
'%
- delta Kroneckera
:
'%k6
- tensor podatnosci
$ - moduI sprystosci przy scinaniu
G - moduI sprystosci objtosciowej
+ - moduI Younga
W przypadku sciskania lub rozciqgania trjosiowego mona okreslic kqt nachylenia linii stanu
krytycznego
cs
korzystajqc z nastpujqcych rwnan:
Dla gruntw prekonsolidowanych, poczqtkowa wartosc p
c
'F
modyfikowana jest w nastpujqcy
sposb:
Poczqtkowa wartosc moduIu objtosciowego wynika ze wzoru:
gdzie bieqcy wskaznik porowatosci e zapisywany jest tak:
Dla maIych napren otrzymujemy:
9: Standardowa ana#iza (spr/ysta
Program umoliwia zmian modelu midzy fazami budowy. Jeeli nie mona zastosowac
-471-
procedury G
o
, to moliwe jest wykonanie obliczen przy zaIoeniu sprystej reakcji gruntu
ilastego. Uzyskane w ich wyniku wartosci napren sIuq do okreslenia poczqtkowych
wartosci p
c
'F
i G
'F
przy wykorzystaniu wczesniej zdefiniowanych wzorw. W kolejnych fazach
budowy, wstpny sprysty model materiaIowy jest zastpowany przez wymagany model MCC
lub GCC.
=: Standardowa ana#iza (p#astyczna
Opcja ta umoliwia konsolidacj gruntu przy zaIoeniu nieliniowego zachowania si podczas
powstawania naprenia geostatycznego. Efektem jest rozwj odksztaIcen plastycznych ju w
pierwszej fazie budowy. Tak, jak w procedurze G
o
rozwaamy tu grunt skonsolidowany
normalnie, ktry podczas odksztaIcenia wykazuje zachowanie si zgodne z normalnq liniq
konsolidacji, przy poczqtkowych wartosciach p
c
'F
i G
'F
rwnych:
Przed kolejnym krokiem obliczeniowym, wynikajqce odksztaIcenia plastyczne ustawiane sq na
wartosc zero. W pewnych przypadkach, taki sposb obliczen moe nie prowadzic do zbienych
wynikw.
;ode# @ipop#astyczny d#a i>(w
Model hipoplastyczny glin (iIw) ma zastosowanie w modelowaniu drobnoziarnistych gruntw
mikkich. Podobnie jak wszystkie inne modele naley on do rodziny standardowych modeli
fenomenologicznych. Jako model okreslajqcy reakcje gruntu zalicza si go do modeli stanw
krytycznych. (Cam clay, Uoglniony Cam clay). Model ten jednake uwzgldnia nieliniowq
reakcj gruntu zarwno przy obciqaniu, jak i odciqaniu. W porwnaniu do innych modeli
opartych na teorii plastycznosci, pozwala on na wyliczenie tylko caIkowitych odksztaIcen. Tak
wic nie ma w nim rozrnienia midzy odksztaIceniami sprystymi i plastycznymi. Wskazania
rodzaju i umiejscowienia potencjalnych uszkodzen (deformacji) gruntu, podawane w innych
modelach w postaci ekwiwalentnych dewiatorycznych odksztaIcen plastycznych, w modelu
hipoplastycznym mogq byc przedstawiane poprzez rozkIad aktywnego kqta tarcia
wewntrznego.
Przy okreslaniu reakcji gruntu, model ten pozwala na odzwierciedlenie rnych sztywnosci w
obciqaniu i odciqaniu, osIabianiu, lub wzmacnianiu, w zalenosci od zagszczenia gruntu i
zmianie objtosci przy scinaniu (rozszerzanie, kompresja). Rzeczywista sztywnosc zaley nie
tylko od kierunku obciqania, ale rwnie od stanu gruntu wyraanego jego porowatosciq.
Inaczej ni w modelach Cam clay, model ten caIkowicie wyklucza naprenia rozciqgajqce w
gruncie - zobacz rysunek 1a.
-472-
Rysunek 1: Stan brzegowy modelu hipoplastycznego - (a) w porwnaniu do powierzchni
plastycznoci w modelu Cam Clay, w paszczyznie poudnikowej; (b) w porwnaniu do
powierzchni plastycznoci w modelu Mohr-Coulomb'a, w paszczyznie dewiatorowej
W przypadku modelu hipoplastycznego standardowa powierzchnia plastycznosci zamieniona
jest przez tzw. powierzchni stanu brzegowego. Jej rzut na pIaszczyzn dewiatorowq jest
podobny jak dla modelu z rysunku 1.b. Niestowarzyszone prawo pIynicia powoduje tworzenie
niesymetrycznej macierzy sztywnosci (prosz porwnac np. z modelem Mohr-Coulomb gdy
mamy rne wartosci dla kqta tarcia wewntrznego i kqta rozszerzania (). SzczegIy
odnosnie opracowania modelu mona znalezc w [1].
Parametry mode#u
Podstawowa wersja modelu wymaga okreslenia 5. parametrw materiaIowych:
- Kqt tarcia wewntrznego dla staIej objtosci (kqt krytyczny tarcia wewntrznego)
c/
- Nachylenie linii pcznienia R>
- Nachylenie normalnej linii konsolidacji (NCL - normalna linia konsolidacji) S>
- Poczqtek normalnej linii konsolidacji 1
- Stosunek moduIw odksztaIcenia objtosciowego i scinania r
Parametry R>, S> oraz 1 wyznaczajq bilinearny (dwuliniowy) wykres konsolidacji izotropowej w
skali logarytmicznej - rysunek 2a. Jesli dostpne sq parametry bilinearnego modelu Cam clay
(skala pIlogarytmiczna, rysunek 2b), moliwe jest wprowadzenie tych wartosci, na podstawie
ktrych zostanq wyznaczone na podstawie analizy wstecz parametry modelu hipoplastycznego.
Parametrami bilinearnego modelu Cam clay sq:
- Nachylenie linii pcznienia R (w skali pIlogarytmicznej)
- Nachylenie normalnej linii konsolidacji S (w skali pIlogarytmicznej)
- Wskaznik porowatosci e
ma9
dla normalnej konsolidacji izotropowej przy cisnieniu 1kPa
-473-
Rysunek 2: Wykres bilinearny konsolidacji izotropowej - (a) Model Hipoplastyczny, (b) Model
Cam clay
5.t krytyczny tarcia wewn/trznego
c/
- Identyczny dla zarwno prbki oryginalnej (NNS), jak i prbki odtworzonej, a nastpnie
prekonsolidowanej
- Mona wyznaczyc na podstawie standardowego badania trjosiowego, stosujqc rne
cisnienia komorowe na odtworzonq prbk
- Mona wykonac badanie dla warunkw z drenaem i bez drenau (szybszy)
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 1BA X !"A
4ac@y#enie norma#nej #inii konso#idacji S>
- Wyznaczane graficznie z krzywej obciqenia w badaniu edometrycznym lub w badaniu
konsolidacji izotropowej - zobacz rysunek 3
- Dla glin (iIw) zwizIych preferowane jest wykonanie badania na prbce odtworzonej
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 0.04 X 0.1"
-474-
Rysunek 3: Przebieg symulacji badania edometrycznego z modelem hipoplastycznym
4ac@y#enie #inii p/cznienia R>
- Moe byc wyznaczone podobnie jak dla parametru S> - graficznie, lub poprzez wykonanie
badania parametrycznego - poprzez porwnanie pomiarw i symulacji po krzywej
odciqania w badaniu konsolidacji edometrycznej, lub izotropowej - zobacz rysunek 3
- Zwykle wartosci parametru R mieszczq si w zakresie 0.01 X 0.02
- Wskaznik (stosunek) SLR powinien byc wikszy ni 4.0
Pocz.tek norma#nej #inii konso#idacji 1
- Wyznaczany jest graficznie z krzywej obciqania w badaniu konsolidacji edometrycznej,
lub izotropowej
- Test naley przeprowadzac na prbce nienaruszonej - gdy szukane jest przecicie linii
"lambda" z osiq pionowq, moliwe jest wyznaczenie nachylenia "lambda" uzyskanego z
prbki odtworzonej - zobacz rysunek 3.
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 0.B X 1.@
!ska&nik (stosunek modu>(w odkszta>cenia o7j/tociowego i cinania r
- Fizyczne znaczenie tego parametru wyraone jest wzorem r < G
'
L$
'
- G
'
odpowiada stycznemu moduIowi odksztaIcenia objtosciowego przy kompresji
izotropowej, zgodnie z normalnq liniq konsolidacji.
- $
'
odpowiada stycznemu moduIowi scinania z badania na scinanie bez drenau, przy
zaIoeniu takiego samego stanu napren.
- Parametr r moe byc wyznaczony poprzez badania parametryczne w badaniu trjosiowego
scinania
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 0.0" X 0.Y
-475-
$kre#anie pocz.tkowego stanu gruntu
W modelu hipoplastycznym rzeczywisty stan gruntu jest powiqzany z rzeczywistq
zagszczeniem wyraanym wskaznikiem porowatosci. Implementacja modelu pozwala na
bezposrednie zdefiniowanie wskaznika porowatosci, lub moe to byc on wyliczony na podstawie
wprowadzonego wskaznika prekonsolidacji UTR.W pierwszym przypadku wprowadzona wartosc
e
0
odpowiada wskaznikowi porowatosci mierzonemu na nieobciqonej prbce wydobytej z
okreslonej gIbokosci - zobacz rysunek 4a. W drugim przypadku, definiowana jest wartosc
UTR. Parametr ten przedstawia stosunek midzy napreniem srednim na linii NCL i
poczqtkowym napreniem srednim - zobacz rysunek 4b.
Przy inicjalizacji zadania za pomocq proceduy G
0
, stan napren poczqtkowych odpowiada
stanowi z konca tego etapu obliczen. Jesli wyliczenia rozpoczniemy od zerowego naprenia
poczqtkowego (model hipoplastyczny jest ju wprowadzony w pierwszym etapie obliczen),
przyjmuje si, e wartosc naprenia poczqtkowego p
'F
< 1 kPa i utrzymuje si e
c7rr
< e
0
. Pod
warunkiem, e inny materiaI (uwzgldniony na przykIad w pierwszym etapie obliczen) zostanie
zamieniony przez model hipoplastyczny (np. w drugim etapie), przyjmowany jest poczqtkowy
stan napren z poprzedniego etapu obliczen.
Naley przypomniec, e przy zastosowaniu modelu sprystego, w pierwszej fazie obliczen,
wynikowy stan napren odpowiada wynikom osiqgnitym z zastosowaniem procedury G
o
dla
G
o
(gdzie K jest wsp. Poissona).
Rysunek 4: Inicjalizacja wskaznika porowatoci - (a) bezporednie wprowadzenie
poczqtkowego wskaznika porowatoci, (b) inicjalizacja poprzez OCR
Z rysunku 5 widac, e dla normalnie skonsolidowanych gruntw, stan, dla ktrego UTR < 1.0
odpowiada tylko konsolidacji izotropowej, dlatego rwnie G
o
< 1.0. Jesli grunt znajduje si w
niezerowym stanie naprenia dewiatorowego odpowiadajqcy UTR dla normalnie
skonsolidowanych gruntw jest wikszy od 1.0. DokIadna wartosc zaley zarwno od
parametw gruntu jak i scieki naprenia (wartosc G
o
). Rysunek 5 pokazuje zalenosc
minimw dla rznych wartosci G
o
i rnych rodzajw gruntw spoistych. Konkretne wartosci
podano rwnie w Tablicy 1. Podstawowe parametry materiaIowe tego zestawu gruntw
podano w Tablicy 2.
Wybr UTR < 1.0 dla gruntw normalnie skonsolidowanych oraz G
o
rznego od 1.0 powoduje
nieakceptowalny stan napren, ktry moe prowadzic do braku konwergencji obliczen.
-476-
Rysunek 5: Zalezno OCR od wspczynnika parcia spoczynkowego Ko
Tabliza 1: Wskaznik prekonsolidacji OCR dla wybranych gruntw w funkcji wartoci Ko
-477-
Tablica 2: Parametry materiaowe wybranych gruntw
$dkszta>cenia mi/dzyziarnowe
Podstawowa wersja modelu jest odpowiednia dla analiz z przewaajqcym kierunkiem scieki
napren. W przypadku obciqen cyklicznych (obciqanie - odciqanie - ponowne obciqanie)
bardziej odpowiednie jest stosowanie zaawansowanych formuI z zastosowaniem koncepcji
odksztaIcen midzyziarnowych. Pozwala to na ograniczenie nieakceptowanego wzrostu
deformacji staIych powstajqcych podczas maIych powtarzajqcych si zmianach obciqenia
(typu "zapadkowego"). Wprowadzenie odksztaIcen midzyziarnowych pozwala na modelowanie
duych sztywnosci, charakterystycznych dla gliny (iIu) w zakresie maIych odksztaIcen. Opcja ta
nie wchodzi do adnych innych modeli zastosowanych w programie GEO5 MES. Koncepcja
odksztaIcen midzyziarnowychh zakIada, e caIkowita deformacja gruntu skIada si z maIych
deformacji warstw midzyziarnowych (odksztaIcen midzyziarnowych), oraz deformacji
powodowanych przez wzajemne przesuwanie si ziaren. Zmiana scieki obciqenia powoduje
najpierw zmian odksztaIcenia midzyziarnowego. Po osiqgniciu wartosci granicznej
odksztaIcenia midzyziarnowego, ustalona zostaje deformacja powiqzana z ruchem ziaren.
Stosowanie koncepcji odksztaIcen midzyziarnowych wymaga zdefiniowania dodatkowych
piciu parametrw:
- Zakresu elastycznego odksztaIcenia midzyziarnowego R
- Parametrw m
R
oraz m
O
kontrolujqcych sztywnosc maIych odksztaIcen
- Parametrw Z
r
oraz [ kontrolujqcych stopien degradacji sztywnosci przy wzroscie
odksztaIcen scinajqcych.
Parametry te sq kalibrowane na podstawie znanych ju danych materiaIowych podstawowego
modelu hipoplastycznego.
;argines spr/ystej de%ormacji mi/dzyziarnowej R
- Wyznacza zakres maksymalnego odksztaIcenia midzyziarnowego
- Moe byc wyznaczony na podstawie badan parametrycznych krzywej degradacji $ < $(M
s
),
Rysunek 5
- Zamiennie moe byc uwzgldniony jako staIa niezalena od materiaIu R < 10
-4
-478-
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 2
>
10
-"
- 1
>
10
-4
Rysunek 6: Krzywa pokazujqca utrat sztywnoci moduu cinania
Parametr m
R

- Wyznacza wielkosc moduIu scinania przy zmianie scieki obciqenia w pIaszczyznie
poIudnikowej (
m
- V) o 1B0A
- Zalenosc liniowa midzy parametrem m
R
i poczqtkowym moduIem scinania $
0
uzyskiwana jest z wyraenia $
0
< p
>
(m
r
/(r
>
S>)
- Poczqtkowy moduI scinania moe byc wyznaczony z pomiaru propagacji fal scinania [2]
- Zwykle wartosci tego parametru mieszczq si w zakresie 4.0 X 20.0
Parametr m
O
- Wyznacza wielkosc moduIu scinania przy zmianie scieki obciqenia w pIaszczyznie
poIudnikowej (
m
- V) o E0A
m
R
Lm
O
< $
0
L$
E0
- Wskaznik (stosunek) moduIw poczqtkowych mona oszacowac na podstawie wskaznika
tych moduIw dla duych odksztaIcen.Wartosc stosunku m
R
Lm
O
zwykle miesci si w
zakresie 1.0 X 2.0
- Zwykle wartosci parametru m
O
mieszczq si w zakresie 2.0 X 20.0
Parametry Z
r
oraz [
- Wyznaczajq szybkosc degradacji sztywnosci przy wzrastajqcym odksztaIceniu scinajqcym
- Mogq byc wyznaczone poprzez badania parametryczne krzywej degradacji $ < $(M
s
)
- Zwykle wartosci parametru Z
r
mieszczq si w zakresie 0.0" X 0."
- Zwykle wartosci parametru [ mieszczq si w zakresie 0." X @
Literatura:
[1] D. Masn, A hypoplastic constitutive model for clays, International Journal for Numerical
and Analytical Methods in Geomechanics., 29:311-336, 2005.
;ode#e materia>owe w o7#iczeniac@ przep>ywu
Analiza przepIywu dla stanu ustalonego wykorzystuje prawo Darcy'ego, wyznaczajqce zwiqzek
midzy prdkosciq przepIywu i gradientu wysokosci hydraulicznej. W obecnej wersji programu
-479-
przyjto staIe wartosci wspIczynnikw filtracji niezalenie od cisnienia porowego.
Program wymaga ponadto zdefiniowania poczqtkowego wskaznika porowatosci e
0
dla
okreslenia porowatosci bieqcej F, a nastpnie rzeczywistej prdkosci wody pIynqcej tylko
przez pory /
s
< /LF, gdzie / oznacza prdkosc przepIywu przez caIq powierzchni filtracji.
Poprzez wprowadzenie wzgldnego wspIczynnika filtracji G
r
, program umoliwia sledzenie
strefy przejsciowej midzy strefq caIkowitej saturacji (S < 1, G
r
< 1) i aeracji (G
r
<J 0) w
obrbie elementu gruntowego. Jako przykIad, rozwaymy problem przepIywu swobodnego.
Proces sledzenia strefy przejsciowej wykorzystuje jeden z trzech modeli strefy przejsciowej
okreslajqcy zmiennosc wzgldnego wspIczynnika filtracji G
r
jako funkcji wysokosci cisnienia
porowego, zob. rysunki.
a) Model logarytmiczno-liniowy [1], (b) Model Van Genuchtena [2]
;ode# #ogarytmicznoA#iniowy
Logarytmiczno-liniowy model strefy przejsciowej, opisany m.in. w poz. [1], definiujq
nastpujqce parametry:
.p
m'F
- minimalna wartosc wysokosci cisnienia porowego w strefie peInej saturacji [kPa]
.
OZ
- szerokosc strefy przejsciowej [m]
R - parametr redukcji, liczba odpowiednio dua R<100 do 1000 [-]
Wzgldny wspIczynnik filtracji G
r
opisany jest nastpujqco:
;ode# *ardnera
Jest to model ekwiwalentny, zaleny tylko od jednego parametru H [1Lm]. Wzgldny
wspIczynnik filtracji Kr w tym przypadku opisany jest jako [4]:
;ode# Wan *enuc@tena
W tym przypadku, wartosc wzgldnego wspIczynnika filtracji G
r
wyraa wzr:
-480-
gdzie W [1Lm], F ,m < 1 - 1LF sq parametrami modelu. Ich wartosci mona uzyskac za pomocq
laboratoryjnych pomiarw krzywych retencji, ktrych przyblienie ma postac:
gdzie: S
sat
- stopien nasycenia gruntu wodq w stanie peInej saturacji; domyslnie: S
sat
< 1
.
OZ
- nieredukowalny stopien saturacji; domyslne ustawienie: S
'rr
< 0
- znormalizowana zawartosc wody
Parameter definiuje si nastpujqco:
gdzie: P
r
-
zawartosc wody rezydualnej (resztkowej) [m
!
Lm
!
]
P
S
-
zawartosc wody w stanie peInego nasycenia [m
!
Lm
!
]
Bieqcy stopien nasycenia S moe byc okreslony jako stosunek zawartosci wody P i porowatosci
F w sposb nastpujqcy:
Modele Logarytmiczno-liniowy i Gardnera przyjmujq uproszczonq wersj modelu van
Genuchtena wedIug [4]:
-481-
Tablica zawierajqca wspczynniki regresji dla rozmiarw ziaren USDA Van Genuchtena (1991)
Literatura:
Zagadnienie opisane jest szczegowo w [2].
[1] D.M. Potts, L. Zdravkovic, Finite element analysis in geotechnical engineering theory,
Thomas Telford, London, 1999.
[2] M. Th. Van Genuchten, A closed formulation for predicting the hydraulic conductivity of
unsaturated soils, Journal Soil Science Society of America 44, 239-259, 1988..
[3] M. Sejnoha, Finite element analysis in geotechnical design, to appear (2013)
[4] W. R. Gardner, Some steady-state solutions of the unsaturated moisture flow equation to
evaporation from a water table, Soil Science 85(4), 228232, 1958.
[5] I. Fatt, W.A. Kilkoff, Effect of fractional wettability on multiphase flow through porous
media, Transactions, AIME 216, 426-424, 1959.
!sp(>czynnik %i#tracji
Zdolnosc osrodkw porowatych (gruntw, skaI) do transportu wd o danych wIasnosciach (np.
wd podziemnych) okreslana jest mianem filtracji. Ilosc wody przepIywajqcej przez okreslonq
powierzchni mona wyrazic za pomocq wsp(>czynnika %i#tracji. WspIczynnik filtracji
reprezentuje kqt nachylenia zalenosci liniowej prdkosci przepIywu wody od gradientu
hydraulicznego (gradient wysokosci hydraulicznej) wedIug prawa Darcyego zapisanego w
postaci:
where: - prdkosc wody przepIywajqcej przez pory
F - porowatosc
G
r
- wzgldny wspIczynnik filtracji
- macierz przepuszczalnosci zawierajqca wspIczynniki filtracji gruntu w
-482-
stanie peInej saturacji k
9
, k
?
, ktrych wartosci mogq byc rne w
kierunku poszczeglnych osi wspIrzdnych
- gradient wysokosci hydraulicznej
Wysokosc hydrauliczna w danym punkcie obszaru przepIywu stanowi sum wspIrzdnej
pionowej i wysokosci cisnienia hydraulicznego, i stqd okresla wysokosc wody w piezometrze w
danym punkcie:
gdzie:
#
- wysokosc sIupa wody
Przyk>adowe wartoci wsp(>czynnik(w %i#tracji d#a r(nyc@ rodzaj(w grunt(w
(Myslivec)
2odzaj gruntu !sp(>czynnik %i#tracji
k [mL*o=I]
Przemieszczenie si/ cz.stki
wody o 1 cm dla gradientu
hydraulicznego ' < 1 w
okreslonym czasie
Piasek pylasty
10
2
- 10
6 s 10 min
Piasek ilasty (gliniasty)
10
-1
- 10
-2

100 min 18 godz.
II lessowy
10
-2
- 10
-4

18 godz. 70 dni
II
10
-4
- 10
-"

70 dni 2 lata
Grunt ilasty
10
-"
- 10
-@

2 lata 20 lat
II (glina)
10
-@
- 10
-Y

20 -200 lat
Istnieje wiele metod oznaczania wartosci wspIczynnika filtracji k. Dzielq si one na
nastpujqce grupy:
a Pomiary #a7oratoryjne
Dostpnych jest kilka metod dla zakresu k 10
4
- 10
-@
mL*o=I.
7 Pomiary w terenie
Prbne pompowanie lub sczerpywanie, pomiar prdkosci przepIywu, dla zakresu k 10
@
-
1mL*o=I.
c Z uyciem za#enoci empirycznyc@
Stosowane dla gruntw niespoistych, k 10
@
- 10mL*o=I, pozwalajq uzyskac tylko wartosci
przyblione, np. wg Terzaghiego:
-483-
gdzie: k - wspIczynnik filtracji [cmLs]
*
10
- srednica efektywna czqsteczki ciaIa staIego [cm]
e - wskaznik porowatosci [-]
d Za pomoc. o7#iczania wg procesu zag/szczenia za#enego od czasu
Niezbdna jest znajomosc wspIczynnika zagszczenia c
/
i krzywej zagszczenia (pI-
logarytmiczna zalenosc odksztaIcenia od czasu). Jest to wyIqcznie niebezposrednie okreslenie
wspIczynnika za pomocq wzoru:
gdzie: e
0
c
/
- wspIczynnik zagszczenia
\
#
- gstosc objtosciowa wody
3 - przyspieszenie grawitacyjne
a
/
- wspIczynnik scisliwosci
Dane podstawowe
Wszystkie modele wymagajq podania nastpujqcych parametrw materiaIowych.
1i/ar w>aciwy - przyjmowana jest gstosc nasypowa gruntu w stanie suchym (grunt
powyej zwierciadIa wd podziemnych). Gstosc nasypowa gruntu poniej zwierciadIa wd
podziemnych jest obliczana z innych parametrw wprowadzanych w czsci "Wypr".
;odu> odkszta>cenia +
ModuI odksztaIcenia opisuje sztywnosc materiaIu, ktrej wartosc przyjmowana jest jako staIa
w caIym okresie obciqania. W przypadku gruntw zaIoenie to jest jednak wane tylko dla
bardzo wqskiego przedziaIu odksztaIcen odwracalnych. ModuI odksztaIcenia +, po speInieniu
warunku plastycznosci, ma niewielki wpIyw na zachowanie modeli nieliniowych.
Nie istnieje niestety prosta odpowiedz na pytanie, z jakiej definicji skorzystac i jakq wartosc
tego parametru materiaIowego przyjqc (poczqtkowq, stycznq, siecznq, ...) dla danego modelu
materiaIowego. W celu wyboru danego rodzaju moduIu odksztaIcenia, naley
znac zac@owanie si/ gruntu w analizowanym zadaniu geotechnicznym oraz przypisac
odpowiedniq wartosc uzyskanq w 7adaniu tr(josiowym do odpowiednich scieek naprenia.
Nie mniej jednak, mona przedstawic pewne zalecenia.
Dostpne sq nastpujqce interpretacje moduIu sprystosci Younga +:
-c@wi#owy modu> odkszta>cenia +
0
w przypadku niewielkich obciqen (zaIoenie liniowej
zalenosci midzy odksztaIceniem i napreniem) lub gdy obliczymy chwilowq wartosc
osiadania,
-sieczny modu> odkszta>cenia +
"0
jest okreslany dla naprenia referencyjnego
rwnego "0% wartosci naprenia na poczqtku zniszczenia (stosowany np. przy obliczeniach
posadowien bezposrednich),
-modu> odkszta>cenia +
*e4
jest okreslany z krzywej obciqenia uzyskanej doswiadczalnie; jest
potrzebny, jeeli stosujemy zmodyfikowany model sprysty (model zakIadajqcy rone
-484-
zachowanie si przy obciqeniu i odciqeniu) - zastosowanie tego moduIu przy rozwiqzywaniu
problemu odciqenia gruntu (np. konstrukcje podziemne, pcznienie dna wykopu
fundamentowego) prowadzi do uzyskania wikszych odksztaIcen ni przy zastosowaniu
moduIu odksztaIcenia +
7
okreslonego wg linii odciqenia r krzywej obciqenia - stosowane jest
przyblione wyraenie:
-modu> edometryczny +
oe*
uzaleniony od poziomu naprenia w gruncie powinien byc
stosowany w zalenosci od oczekiwanego zakresu napren, ktre mogq w tym gruncie
wystqpic - zwiqzek midzy +
*e4
i +
oe*
okresla rwnanie:
gdzie: K - wspIczynnik Poissona
+
*e
4

- (sieczny) moduI odksztaIcenia
-modu> odkszta>cenia +
7r
okreslany wedIug linii odciqenia, jest stosowany przy
rozwiqzywaniu problemw odciqenia gruntu (wykopy); jest niezbdny, gdy korzystamy ze
zmodyfikowanego modelu sprystego.
Wartosc moduIw odksztaIcenia naley okreslac, jeeli to moliwe, w trakcie badan z uyciem
aparatu trjosiowego. Stosowanie innych metod (sondowania, piezometry itp.) wymaga uycia
wspIczynnikw korelacji podanych w zrdIach literaturowych.
Przy modelowaniu proponujemy przeprowadzenie najpierw analizy sprystej i sprawdzenie
uzyskanego pola odksztaIcen - odksztaIcenia takie wykazujq, zgodnie z prawem Hooka,
zalenosc liniowq od przyIoonego obciqenia i uytego moduIu odksztaIcenia. Jeeli uzyskane
odksztaIcenia (przemieszczenia) okaq si od razu z7yt due, to uytkownik
powinien ponownie oszacowa warto zastosowanego pocz.tkowo modu>u
odkszta>cenia.
!sp(>czynnik Poissona K - wspIczynnik odksztaIcenia poprzecznego jest w przypadku
jednorodnego materiaIu sprystego poddanego obciqeniu normalnemu w jednym kierunku
wyraony przez:
gdzie: M
?
- odksztaIcenie pionowe
M
9
- odksztaIcenie poziome
WspIczynnik Poissona okresla si w dosc prosty sposb. W celu wybrania jego wartosci mona
-485-
skorzystac z bazy danych gruntowych w programie. Jeeli zakIadamy niewielkie wartosci
obciqen i stosujemy chwilowy moduI odksztaIcenia +
0
, to musimy zastosowac rwnie wartosc
parametru Poissona K
0
uzyskanq dla obciqenia poczqtkowego.
4apr/enie geostatyczne8 wyp(r
Analiza naprenia oparta jest na istnieniu warstw gruntu okreslonych przez uytkownika
podczas wprowadzania danych. Program nastpnie wstawia fikcyjne warstwy w miejscach,
gdzie zmieniajq si naprenie i parcie boczne (ZWG, punkty konstrukcyjne, itp.). Normalne
naprenie w '
te%
warstwie jest obliczane w nastpujqcy sposb:
gdzie: .
'
-
miqszosc warstwy i
te%
'
- objtosciowy ciar gruntu
Jeeli warstwa znajduje si pod zwierciad>em wody gruntowej, wwczas ciar
objtosciowy gruntu pod zwierciadIem wody gruntowej oblicza si za pomocq wprowadzonych
parametrw gruntu w nastpujqcy sposb:
- dla opcji "Standardowe" z wyraenia:
gdzie:
sat
- ciar objtosciowy gruntu nawodnionego
#
- ciar objtosciowy wody
- dla opcji "$7#icz z porowatoci" z wyraenia:
gdzie: F - porowatosc
s
- ciar wIasciwy gruntu
#
gdzie: ] - objtosc gruntu
]
p
- objtosc pustek
*
- ciar objtosciowy gruntu suchego
Ciar jednostkowy wody zakIadany w programie wynosi 10 k1Lm
!
lub 0,00@2" ks'.
ZakIadajqc pochyIy grunt za konstrukcjq (Z ^ 0) oraz warstwowe podIoe, kqt Z, podczas
obliczania wspIczynnika parcia gruntu G, jest redukowany w '
te%
warstwie za pomocq
nastpujqcego wyraenia:
gdzie: - ciar jednostkowy gruntu w pierwszej warstwie pod ziemiq
-486-
'
-
ciar jednostkowy gruntu w warstwie '
te%
pod ziemiq
Z - nachylenie zbocza za konstrukcjq
<#ementy sztywne
Ramka "<#ementy sztywne zawiera tabel z listq zdefiniowanych elementw sztywnych.
Program pozwala na dodawanie elementw sztywnych. Jedynym parametrem niezbdnym do
wprowadzenia takiego elementu jest ciar objtosciowy elementu sztywnego. MateriaI
elementu sztywnego uwaa si za niesko6czenie sztywny. Elementy te sIuq gIwnie do
modelowania masywnych konstrukcji betonowych i scian, zarwno w analizie standardowej,
jak i analizie statecznosci.
Dodawanie (edycja) elementw sztywnych wykonywana jest w oknie dialogowym "Dodaj
nowy e#ement sztywny".
Ramka Element sztywny
-487-
Okno dialogowe Dodaj nowy element sztywny
Przyporz.dkowanie
Ramka "Przyporz.dkowanie zawiera list warstw profilu i zwiqzanych z nimi gruntw. Lista
gruntw jest przedstawiona graficznie za pomocq przyciskw na pasku nad tabelq, albo jest
dostpna z listy kombinacji dla kadej warstwy profilu.
Procedur przyporzqdkowywania gruntu do warstwy opisano w dalszej czsci pomocy.
W odrnieniu od innych programw grunty, ktre sq uaktywnianie w fazach obliczeniowych
przyporzqdkowuje si raczej do obszarw, a nie do warstw. Obszary sq tworzone
automatycznie podczas tworzenia geometrii modelu obliczeniowego.
Gdy nowy grunt jest przyporzqdkowywany w trybie topologii, jest on automatycznie
przyporzqdkowywany do wszystkich obszarw w danej warstwie geologicznej.
Program umoliwia import przyporzqdkowania gruntv w formacie gINT.
-488-
,ypy e#ement(w kontaktowyc@
Ramka ",ypy e#ement(w kontaktowyc@ zawiera tabel z listq elementw kontaktowych.
Dodawanie (edycja) elementw kontaktowych wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe
typy e#ement(w kontaktowyc@".
To okno dialogowe sIuy do definiowania nowych elementw kontaktowych, ktre mona
nastpnie wprowadzac do obliczen korzystajqc z ramek "Elementy belkowe" i "Elementy
kontaktowe". Model materiaIowy elementu kontaktowego moe byc liniowy albo nieliniowy.
-489-
Ramka Typy elementw kontaktowych
<#ementy kontaktowe znajdujq zastosowanie w przypadkach, gdy niezbdne jest
przeanalizowanie wzajemnych oddziaIywan midzy konstrukcjq i gruntem. Mogq byc ponadto
stosowane do modelowania zIqczy konstrukcyjnych lub granic pomidzy dwoma rnymi
materiaIami (granica grunt - skaIa). Typowym przykIadem zastosowania elementw
kontaktowych jest mode#owanie cianek szcze#nyc@8 cian oporowyc@ #u7 o7ud(w
tune#i. W takich zastosowaniach, elementy kontaktowe sIuq do modelowania stosunkowo
cienkich warstw gruntu lub skaIy obciqonych gIwnie napreniem scinajqcym.
Elementy kontaktowe mona rwnie definiowac niezalenie wzdIu poszczeg(#nyc@ warstw
grunt(w.
Umiejscowienie elementw kontaktowych przy modelowaniu ciany oporowej
Element kontaktowy jest elementem o zerowej grubosci, co pozwala na obliczanie naprenia
na granicy, jako funkcji wzgldnego przesunicia, ktre zachodzi wzdIu elementu
-490-
kontaktowego.
Konstrukcja cianki szczelnej reprezentowana przez element belkowy i elementy kontaktowe
<#ementy kontaktowe
W programie dostpne sq dwa modele materiaIowe elementw kontaktowych. Mona wybrac
albo mode# spr/ysty umoliwiajqcy wykreslenie napren kontaktowych przy zaIoeniu
sprystego zachowania si wzdIu elementu kontaktowego, albo mode# p#astyczny. Model
plastyczny bazuje na klasycznym modelu Mohra-Coulomba rozszerzonym o opcj wykluczenia
napren rozciqgajqcych.
Dlatego model ten nadaje si znakomicie do modelowania spkania tensyjnego. W pewnych
rodzajach zastosowan, takich jak scianki szczelne, model ten jest niezbdny do uzyskania
wiarygodnych prognoz reakcji gruntu i konstrukcji.
Podstawowe parametry modelu to: spjnosc c, kqt tarcia i kqt dylatancji .
Parametry c i mona rwnie zdefiniowac posrednio, redukujqc parametry nosnosci
gruntu c i taF_` w sqsiedztwie kontaktu. Jeeli zakIadany jest kontakt midzy dwoma
osrodkami gruntowymi (skalnymi), to do redukcji stosuje si osrodek o niszych wartosciach
parametrw c i .
Wtedy, parametry kontaktu definiowane sq nastpujqco:
W przypadku braku lepszych danych dotyczqcych redukcji parametrw, mona uyc
nastpujqcych wartosci. Dla konstrukcji stalowych w gruntach piaszczystych mona zastosowac
parametr redukcji rwny 2L!, natomiast dla iIw mona zastosowac wartosc 1L!. W przypadku
konstrukcji betonowych parametry te przyjmujq zazwyczaj wysze wartosci. Zasadniczo,
wartosc parametrw redukcji powinna byc nisza ni 1. Kqt dylatancji odgrywa tu takq samq
rol, jak w przypadku standardowych modeli gruntowych. Prosz pamitac, e ustawiajqc
wartosc ( < 0, zakIadamy a priori spryste zachowanie si w warunkach rozciqgania/sciskania.
Tak wic, odksztaIcenie plastyczne ograniczone jest tylko do scinania.
-491-
Dodatkowymi parametrami modelu materiaIowego strefy kontaktowej sq wartosci sztywnosci
sprystej, w kierunku norma#nym i stycznym - odpowiednio k
F
i k
s
. Mona je przedstawic
jako sztywnosci spryste wzdIu danej warstwy granicznej. PrawidIowy dobr wartosci tych
parametrw nie jest zadaniem Iatwym i zaley zwykle od rodzaju zadania. Problem mona
naswietlic odnoszqc te sztywnosci do parametrw materiaIowych gruntu w sqsiedztwie
elementu kontaktowego. W takiej sytuacji, zastosowanie znajdujq nastpujqce zwiqzki:
gdzie: t -zakIadana (fikcyjna) grubosc elementu kontaktowego (granicy)
$ -moduI sprystosci poprzecznej
+ -moduI sprystosci Younga
W przypadku odrbnych materiaIw (+
1
, +
2
, $
1
, $
2
)

przyjmujemy niszq wartosc k
s
i k
F.
Chocia w przypadku zachowania caIkowicie plastycznego wybr parametrw k
s
i k
F
nie jest
kwestiq podstawowq, to wartosci przypisane tym parametrom majq decydujqce znaczenie dla
rozwiqzania zadania nieliniowego. Jeeli wartosci te bdq zbyt wysokie (powyej 100000 k1Lm
!
)
proces iteracji moe oscylowac. Z drugiej strony, ustawienie zbyt niskich
wartosci k
s
i k
F
(poniej 10000 k1Lm
!
) prowadzi do otrzymania nierealistycznych odksztaIcen
konstrukcji.
Domyslnie ustawiona jest w programie wartosc 10000 k1Lm
!
.
Wizualizacja sztywnoci sprzystej
$7udowa
Ramka "$7udowa" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obudw. Ramka jest dostpna w
programie po wybraniu trybu ",une# w oknie "Ustawienia". ModuI "Obudowa -
MES" upraszcza modelowanie i lokalizacj poszczeglnych obudw tunelu.
ModuI "Obudowa - MES" jest niezalenym programem sIuqcym do projektowania obudw.
-492-
Punkty swobodne, linie swobodne, zagszczenie linii, kotwy, belki i obciqenia belek stworzone
w tym module sq przekazywane do programu MES. Chocia zachowujq si w sposb
standardowy, nie mona ich w programie MES edytowac. Edycja moliwa jest tylko w module
"Obudowa - MES".
Dodawanie (edycja) obudw wykonywana jest w module "Obudowa - MES". Dostpne sq
nastpujqce tryby:
- Dodaj Wcisnicie przycisku "Dodaj" uruchamia moduI "Obudowa - MES",
umoliwiajqcy tworzenie nowej obudowy.
- 'oka#izuj Wcisnicie przycisku "'oka#izuj" otwiera okno dialogowe "Zmiana
#oka#izacji o7udowy", ktre umoliwia zmian wspIrzdnych lokalizacji
obudowy. Zmiana lokalizacji obudowy w programie MES jest moliwa
nawet bez uruchamiania moduIu "Obudowa - MES".
Dialog window "Adjust lining location"
- <dytuj Wcisnicie przycisku "<dytuj" uruchamia moduI "Obudowa - MES",
umoliwiajqcy edycj wybranej obudowy.
- Usu6 Wcisnicie przycisku "Usu6" otwiera okno dialogowe sIuqce
zatwierdzeniu tej czynnosci - po zatwierdzeniu nastpuje usunicie
wybranej obudowy.
Obudow mona rwnie edytowac, przemieszczac i usuwac za pomoc. myszki. Tryb
definiowania aktywowany jest przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym
pasku "$7udowa". Po wybraniu trybu, dokonujemy wyboru obudowy na ekranie za pomocq
lewego przycisku myszki. Dalsze czynnosci naley wykonywac zgodnie z opisanymi wczesniej
krokami.
DokIadniejsze informacje przedstawiono w rozdziale "Obiekty aktywne".
-493-
Ramka "Obudowa"
$7udowa ;<S A ;<S
ModuI "$7udowa 0 ;<S" upraszcza modelowanie i lokalizacj poszczeglnych obudw tuneli.
ModuI udostpnia elementy gIwnego programu MES, w tym tryb ",opo" i fazy budowy. W
trybie "Topo" moduI udostpnia ramki "Punkty swobodne", "Linie swobodne", "Zagszczanie
linii" i "Ustawienia". Opis ramek dostpnych z faz budowy przedstawiono w punkcie
dotyczqcym trybu faz budowy programu MES.
Za pomocq przycisku "$5" mona zakonczyc prac w module i przesIac dane do programu
MES, podczas gdy przycisk "+nu#uj" konczy prac bez przesIania danych.
Program umoliwia import danych w formacie *.DXF.
Dane moduIu obudowy mona w tym oknie niezalenie zapisywac lub Iadowac za pomocq
standardowych funkcji "$tw(rz" i "Zapisz". Umoliwia to przenoszenie obudowy midzy
kilkoma analizowanymi zadaniami lub w ramach jednego zadania.
ZaIadowanie obudowy z mniejszq liczbq faz ni etap bieqcy spowoduje dodanie pozostaIych
faz. Jeeli obudowa posiada wicej faz, to odpowiednie fazy zostanq najpierw dodane w oknie
dialogowym a nastpnie w oknie gIwnym. Danych z trybu obudowy nie mona bezposrednio
zaIadowac do okna gIwnego.
-494-
Modu Obudowa - MES
Punkty swo7odne
Ramka "Punkty swo7odne" zawiera tabel z listq zdefiniowanych punktw swobodnych.
Praca z punktami swobodnymi przebiega wedIug takich samych zasad, jak w programie MES -
ramka "Punkty swobodne".
Ramka rni si funkcjami na poziomym pasku narzdzi, ktry zawiera przyciski "Generator
ksztaItu obudowy" i "Generator obszyrw kotwionych". Funkcja przycisku "Zakresy" jest taka
sama, jak w programie MES - ramka "Warstwy".
-495-
Ramka Punkty swobodne
'inie swo7odne
Ramka "'inie swo7odne" zawiera tabel z listq zdefiniowanych linii swobodnych. Praca z
liniami swobodnymi przebiega wedIug takich samych zasad, jak w programie MES - ramka
"Linie swobodne.
Ramka rni si funkcjami na poziomym pasku narzdzi, ktry zawiera przyciski "Generator
ksztaItu obudowy" i "Generator obszyrw kotwionych".
-496-
Ramka Linie swobodne
Zag/szczenie #inii
Ramka "Zag/szczenie #inii" zawiera tabel z listq zdefiniowanych punktw zagszczenia.
Praca z liniami zagszczanymi przebiega wedIug takich samych zasad, jak w programie MES -
ramka "Zagszczanie linii".
-497-
Ramka Zagszczenie linii
Ustawienia
Ramka "Ustawienia" umoliwia zmian definicji lokalizacji punktu, ktry nastpnie jest
lokalizowany w gIwnym oknie programu MES. Lokalizacja punktu moe byc zwiqzana z
wybranym punktem swobodnym lub okreslona za pomocq poczqtku ukIadu wspIrzdnych lub
przez wybranq wspIrzdnq. Pozwala to na precyzyjnq lokalizacj danego punktu konstrukcji
obudowy w gIwnym oknie programu MES.
Zastosowanie drugiego tunelu mona aktywowac po prawej stronie ramki. Drugi tunel pojawi
si w ramce "Ustawienia" jako podglqd, a nastpnie po przeniesieniu go do programu MES.
Drugi tunel jest "klonem pierwszego. Rni si tylko lokalizacjq wzgldem pierwotnie
zdefiniowanej konstrukcji.
-498-
Ramka Ustawienia
*enerator kszta>tu o7udowy
W zalenosci od poszczeglnych parametrw, generator tworzy odpowiednie elementy, ktre sq
nastpnie poddawane obrbce bez moliwosci modyfikacji parametrycznych. Jeeli parametry
tworzenia sq moliwe do zaakceptowania, to w trakcie ich modyfikowania program wyswietla
aktualnq postac graficznq utworzonych elementw.
W oknie "4owy kszta>t o7udowy" dostpnych jest szesc podstawowych ksztaItw obudowy
dla generowania punktw swobodnych i linii swobodnych. Kady ksztaIt jest definiowany przez
kilka parametrw (promienie, kqty, wysokosc, rozstaw, liczba czsci, punkty kontrolne).
-499-
Okno dialogowe "Nowy ksztat obudowy" - zakadka "Ksztat podstawowy"
ZakIadka "Sk#epienie do#ne" umoliwia dokonanie wyboru, czy sklepienie dolne ma byc
pIaskie czy Iukowe, definiowane parametrycznie za pomocq promienia, czy kqta.
Okno dialogowe "Nowy ksztat obudowy" zakadka "Sklepienie dolne"
W zakIadce "'oka#izacja" mona - za pomocq wspIrzdnych - zmienic lokalizacj obudowy.
-500-
Okno dialogowe "Nowy ksztat obudowy" zakadka "Lokalizacja"
*enerator o7szar(w kotwionyc@
tworzenia sq moliwe do zaakceptowania, to w trakcie ich modyfikowania program wyswietla
aktualnq postac graficznq utworzonych elementw.
Okno dialogowe "4owy o7szar kotwiony" sIuy do tworzenia punktw swobodnych i linii
swobodnych, w oparciu jednake o wczesniej zdefiniowane linie. Generowany jest obszar
zamknity, ktremu nastpnie w programie MES przypisywany jest specjalny rodzaj gruntu,
charakteryzujqcy gsto kotwiony obszar. Okno dialogowe wymaga podania numeru linii oraz
parametrw w oparciu o rodzaj systemu kotwienia (wzdIu caIej linii; sektor kqtowy, poczqtek i
dIugosc).
-501-
Okno dialogowe Nowy obszar kotwiony
Definiowanie obszaru kotwionego
Fazy 7udowy
Fazy budowy w module "$7udowa A ;<S" i w programie MES odpowiadajq sobie wzajemnie.
Kilka cech moe si jednak rnic.
Rne zachowanie si faz w module "$7udowa A ;<S":
- Moliwosc przeIqczenia do faz budowy z trybu ",opo" bez generowania siatki MES.
-502-
- Fazy budowy dodane w module "$7udowa A ;<S" sq, po zatwierdzeniu, przesyIane do
programu MES.
- Fazy budowy, pochodzqce sprzed momentu uruchomienia moduIu "$7udowa A ;<S", nie
mogq byc uyte.
- Fazy budowy zdefiniowane przed uruchomieniem moduIu "$7udowa A ;<S" nie mogq byc
usunite.
Punkty swo7odne
Ramka "Punkty swo7odne zawiera tabel z listq zdefiniowanych punktw swobodnych.
Dodawanie (edycja) punktw swobodnych wykonywana jest w oknie dialogowym "4owy
punkt swo7odny.
Punkty swobodne mona rwnie wprowadzac za pomocq myszki. Tryb wprowadzania jest
wIqczany przez kliknicie na odpowiednim przycisku na poziomym pasku narzdzi "Punkty
swobodne. Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Punkt wprowadza si za pomocq kliknicia lewym przyciskiem myszki w
qdanym poIoeniu ekranu.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju punkcie
swobodnym otwiera okno dialogowe "<dytcja w>aciwoci punktu
swo7odnego, w ktrym mona zmieniac jego parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju punkcie
swobodnym otwiera okno dialogowe "Usun punkt swobodny -
zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie wybranego punktu
swobodnego.
Punkty swobodne mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Program umoliwia wprowadzanie wybranej liczby wzIw swobodnych w dowolnym punkcie
wewnqtrz lub na zewnqtrz konstrukcji. WzIy (punkty) swobodne majq kilka gIwnych funkcji:
- w/z>y de%iniuj.ce konstrukcj/ (otwr tunelu, obudowa, scianki szczelne, belki)
- punkty dodatkowe dla zagszczenia siatki
- punkty dla de%iniowania warunk(w granicznyc@, definiowania siI, itp.
Jeeli wzeI swobodny znajduje si wewnqtrz lub na granicy konstrukcji, to staje
si automatycznie cz/ci. siatki e#ement(w sko6czonyc@. Opcja ta pozwala na
dostosowanie siatki elementw skonczonych lub na stworzenie wIasnej siatki.
-503-
Ramka Punkty swobodne
Siatka wygenerowana bez punktw swobodnych
-504-
Siatka wygenerowana z punktami swobodnymi
'inie swo7odne
Ramka "'inie swo7odne" zawiera tabel z listq zdefiniowanych linii swobodnych. Dodawanie
(edycja) linii swobodnych wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa #inia swo7odna".
Linie sq definiowane mi/dzy poszczeg(#nymi punktami (odcinki, Iuki, okrgi) lub wokI
poszczeglnych punktw (okrgi). Linie mona wprowadzac zarwno midzy punktami
swobodnymi i midzy punktami znajdujqcymi si na elementach kontaktowych, w tym na
powierzchni terenu.
Linie mogq si wzajemnie przecina i mog. mie dowo#n. #icz7/ punkt(w
kontaktowyc@ - punkty przecicia poszczeglnych linii sq okreslane przez program przy
dostosowywaniu modelu geometrycznego. Linii swobodnych mona uywac do wprowadzania
e#ement(w 7e#kowyc@ do modelu.
Linie swobodne mona rwnie wprowadzac za pomocq myszki. Tryb wprowadzania jest
wIqczany przez kliknicie na odpowiednim przycisku na poziomym pasku narzdzi "Linie
swobodne. Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Lini wprowadza si za pomocq kliknicia lewym przyciskiem myszki w
- 2odzaj
#inii
Lista rozwijana sIuy do wybrania qdanej linii (odcinek, Iuk, okrqg).
- odcinek Kliknicie pojedynczych punktw na ekranie lewym przyciskiem
myszki powoduje utworzenie linii od punktu do punktu.
- >uk Lista rozwijana sIuy do wybrania trybu definiowania odcinka
Iukowego (trzeci punkt, srodek, promien, wysokosc). Nastpnie,
klikajqc na ekranie lewym przyciskiem myszki, dokonujemy
-505-
wyboru punktw do zdefiniowania Iuku. Przy wyborze jednej z
dostpnych opcji - srodek, promien lub wysokosc, pojawi si
qdanie wyboru kierunku z listy kombinacji (dodatni, ujemny).
- okr.g Lista rozwijana sIuy do wybrania trybu definiowania okrgu
(srodek i promien, trzy punkty). Klikajqc lewym przyciskiem
myszki na ekranie wybieramy punkty, w ktrych zdefiniujemy
koIo. Lista rozwijana sIuy rwnie do wybrania kierunku
(dodatni, ujemny).
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju linii swobodnej otwiera
okno dialogowe "<dycja w>aciwoci #inii swo7odnej", w ktrym mona
zmieniac jej parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju linii swobodnej otwiera
okno dialogowe "Usu6 #ini/ swo7odn." - zatwierdzenie tej czynnosci
powoduje usunicie wybranej linii swobodnej.
Linie swobodne mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Ramka linie swobodne - rzne rodzaje linii swobodnych
Zag/szczenie punkt(w
Ramka "Zag/szczenie punkt(w" zawiera tabel z listq zdefiniowanych zagszczen punktw.
Dodawanie (edycja) zagszczen punktw wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe
zg/szczenia punktu".
Zag/szczenie siatki e#ement(w sko6czonyc@ wok(> punkt(w jest istotnq opcjq, ktra
pozwala na tworzenie wIasciwej siatki elementw skonczonych. Zarwno punkty swobodne, jak
i punkty odnoszqce si do poszczeglnych elementw kontaktowych - w tym do powierzchni
terenu - mogq byc stosowane do zagszczenia poczqtkowej siatki elementw skonczonych.
-506-
Zagszczenie siatki elementw skonczonych wokI punktw moe byc rwnie wykonywane za
pomoc. myszki. W zalenosci od przycisku wybranego na poziomym pasku "Zag/szczenie
punktu", dostpnych jest kilka trybw definiowania:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na ekranie wybieramy punkt
zagszczenia siatki. Okno dialogowe "4owe zag/szczenia punktu" sIuy
do wprowadzania wymaganych parametrw.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym (zagszczonym) ju
punkcie otwiera okno dialogowe "Edycja wIasciwosci zagszczenia punktu,
w ktrym mona zmieniac poszczeglne parametry zagszczania.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym (zagszczonym) ju
punkcie otwiera okno dialogowe "Usun zagszczenie punktu -
zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie wybranego zagszczenia
punktu.
Zagszczenie punktu mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Ramka Zagszczenie punktu
-507-
Okno dialogowe Nowe zagszczenia punktu
Zag/szczenie #inii
Ramka "Zag/szczenie #inii" zawiera tabel z listq zdefiniowanych zagszczen linii. Dodawanie
(edycja) zagszczenia linii wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe zag/szczenia #inii".
Zag/szczenie siatki e#ement(w sko6czonyc@ wok(> #inii jest istotnq moliwosciq, ktra
pozwala na tworzenie wIasciwej siatki elementw skonczonych. Do zagszczenia poczqtkowej
siatki elementw skonczonych mona stosowac zarwno linie swobodne i linie odnoszqce si do
poszczeglnych elementw kontaktowych, w tym do powierzchni terenu.
Zagszczenia siatki elementw skonczonych wokI punktw mona dokonywac rwnie za
pomoc. myszki. Na poziomym pasku "Zag/szczenie #inii" dostpnych jest kilka przyciskw
sIuqcych do wyboru trybu definiowania:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na ekranie wybieramy lini do
zagszczenia siatki. Okno dialogowe "4owe zag/szczenia #inii" sIuy do
wprowadzania wymaganych parametrw.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej (zagszczonej) ju linii
otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci zag/szczenia #inii", w
ktrym mona zmieniac poszczeglne parametry zagszczania.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej (zagszczonej) ju linii
otwiera okno dialogowe "Usu6 zag/szczenie #inii" - zatwierdzenie tej
czynnosci powoduje usunicie wybranego zagszczenia linii.
Zagszczenia linii mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
-508-
Ramka Zagszczenie linii
Okno dialogowe Nowe zagszczenia linii
*eneracja siatki
Ramka "*eneracja siatki" sIuy do definiowania podstawowego ukIadu generacji siatki (lewa
czsc) oraz przeglqdania informacji o wygenerowanej siatce (prawa czsc).
Pomy#nie wygenerowana siatka zamyka etap difiniowania topologii - analiza jest
nastpnie kontynuowana na etapie obliczen. Przy generacji siatki,
program automatycznie wprowadza standardowe warunki brzegowe. Informacje na temat
utworzonej siatki, w tym ostrzeenia o moliwych punktach sIabych siatki wyswietlana jest w
prawym dolnym okienku.
PrawidIowo wygenerowana siatka elementw skonczonych stanowi wany krok do uzyskania
-509-
dokIadnych i wiarygodnych wynikw. Program GEO MES posiada automatyczny generator
siatki, ktry moe znaczqco uproscic to zadanie. Nie mniej jednak, podczas tworzenia siatki
elementw skonczonych na#ey przestrzega pewnyc@ zasad:
- Podstawowq gstosc siatki mona zdefiniowac w oknie dialogowym "*eneracja siatki.
Przyjmuje si oglnq zasad, e im gstsza siatka, tym lepsze wyniki - jednake, obliczenia
oraz nastpujqca obrbka mogq zostac znacznie spowolnione. Celem jest wic znalezienie
optymalnej gstosci siatki - ma na to wpIyw doswiadczenie uytkownika. Pewne wskazwki
stanowiq siatki wygenerowane w zadaniach przykIadowych.
Ramka Generacja siatki - siatka bez lokalnego zagszczenia
- Siatka elementw skonczonych powinna byc wystarczajqco gsta w miejscach wystpowania
oczekiwanych duych gradientw naprenia (podpory punktowe, naroa, otwory, itp.). W
celu zapewnienia odpowiedniej gstosci mona zdefiniowac zagszczenie siatki w
sqsiedztwie tych miejsc. Zagszczenie siatki mnona zdefiniowac wokI
poszczeglnych punktw lub linii. Rozpitosc zagszczenia powinna byc co najmniej 3-5 razy
wiksza ni qdane zagszczenie w centrum zagszczenia. Wielkosc obu wartosci (gstosc i
rozpitosc zagszczenia) powinna rwnie byc uzasadniona z punktu widzenia zadanej
gstosci siatki stosowanej dla obszaru otaczajqcego. Zapewni to pIynne przejscie midzy
obszarami o rnych gstosciach siatki. Z pojedynczymi liniami naley postpowac w ten
sam sposb. W przypadku bardziej zIoonych zadan przydatne jest wykonanie analizy
najpierw z siatkq rzadszq, a nastpnie po zbadaniu wynikw, przeprowadzenie niezbdnego
zagszczenia siatki.
-510-
Definiowanie zagszczenia siatki wok okrgu
Nowa siatka po zagszczeniu poczqtkowej siatki wok okrgu
Program domyslnie przyjmuje X w/z>owe e#ementy tr(jk.tne z wygIadzaniem siatki.
DokIadnosc wynikw odpowiada mniej wicej dwa razy gstszej siatce zIoonej z 3 wzIowych
elementw trjkqtnych. Elementy 3 wzIowe sq dostpne tylko w trybie "Ustawien
rozszerzonych" i sIuq gIwnie do celw naukowych i badawczych. Obliczenia statecznosci,
mona jednake wykonywac tylko przy zastosowaniu trjkqtnych elementw 6 wzIowych. W
przypadku analizy nieliniowej naley uywac wyIqcznie tych elementw.
$strzeenia generatora siatki
W oknie dialogowym "+na#iza 7>/d(w 0 #ista pro7#em(w w konstrukcji uytkownik jest
informowany o wszystkich moliwych miejscach zdefiniowanej konstrukcji, ktre mogq
powodowac problemy podczas automatycznej generacji siatki. Ustawienie kursora na
-511-
poszczeglnych ostrzeeniach powoduje podswietlenie odpowiedniego obszaru krytycznego
konstrukcji na czerwono. Sprawdzane sq nastpujqce zagadnienia:
- czy odlegIosc midzy punktami jest wiksza ni jedna dziesiqta wymaganej dIugosci
krawdzi elementu
- czy odlegIosc midzy punktem a liniq jest wiksza ni jedna dziesiqta dIugosci krawdzi
elementu
- czy pole powierzchni obszaru jest wiksze ni dwukrotnosc dIugosci krawdzi elementu
- czy punkty i/lub linie znajdujq si wewnqtrz konstrukcji (w gruncie).
Ostrzeenia wskazujq miejsca, w ktrych generator siatki napotyka problemy. Mogq wystqpic
takie przypadki:
- siatka nie zostaIa wygenerowana => w tym przypadku naley na nowo zdefiniowac dane
geometryczne
- siatka zostaIa wygenerowana => w tym przypadku uytkownik podejmuje decyzj, czy
siatka jest odpowiednia - w kadym wypadku mona zignorowac ostrzeenie i
przeprowadzic analiz
Ostrzezenie po wykryciu odcinkw krytycznych w siatce ES
-512-
Odcinek krytyczny po powikszeniu - dwa punkty lezq zbyt blisko siebie
<dycja pocz.tkowej geometrii
Program posiada wbudowany tryb automatycznej korekcji zde%iniowanej geometrii.
Oznacza to, e przed wygenerowaniem siatki program automatycznie lokalizuje wszystkie
punkty przecicia linii, lokalizuje obszary zamknite i tworzy odpowiedni model geometryczny
(obliczeniowy).
Takie nowe obszary mogq nastpnie pozostac nieaktywne lub mona im przypisac nowy grunt.
Zalety tego systemu uwidaczniajq si najlepiej przy tworzeniu geometrycznych modelu tuneli
(drqenie etapowe) lub scianek szczelnych. Tworzenie nawet skomplikowanego modelu jest
wic zadaniem dosc prostym i moe byc wykonane bardzo sprawnie.
Korekcja poczqtkowego modelu geometrycznego moe spowodowac, e niektre punkty
modelu znajdq si zbyt blisko siebie, albo te powstanq zbyt maIe obszary. W takich
przypadkach, w prawym dolnym oknie pojawia si ostrzeenie wskazujqce te sIabe punkty
modelu.
-513-
Obszary po wykonaniu automatycznej korekcji modelu geometrycznego
Standardowe warunki 7rzegowe
Program automatycznie generuje standardowe warunki brzegowe. Dlatego, w przypadku
typowyc@ zada68 uytkownik nie musi przeprowadza de%iniowania podp(r:
Standardowe warunki brzegowe:
- podparcie swobodne wzdIu dolnego brzegu modelu geometrycznego
- podparcie przesuwne wzdIu pionowych krawdzi modelu geometrycznego
-514-
Standardowe warunki brzegowe
Fazy 7udowy
WIasciwa analiza konstrukcji wykonywana jest dla poszczeglnych faz budowy (fazy
obliczeniowe) po opracowaniu modelu geometrycznego i wygenerowaniu siatki elementw
skonczonych (faza topologii). Przejscia pomidzy fazami obliczeniowymi a trybem ",opo
dokonujemy za pomocq przyciskw znajdujqcych si na poziomym pasku narzdzi.
Pasek Fazy budowy przeqczanie midzy trybem Topo i fazami budowy
Fazy obliczeniowe sIuq do modelowania konstrukcji budowanych stopniowo. Bardzo wane
jest ich prawidIowe zdefiniowanie i wIasciwa kolejnosc. Analiza dla kadej fazy (za wyjqtkiem
analizy statecznosci) wykorzystuje wyniki otrzymane w %azie poprzedniej: Dane dotyczqce
poszczeglnych obiektw i ich wIasciwosci sq przekazywane z jednej fazy do nastpnej - przy
edycji bieqcej fazy lub tworzeniu fazy nowej program stosuje "zasad dziedzicznosci".
Niektre ramki ("!oda", "+ktywacja", "Przyporz.dkowanie") zawierajq przycisk
"+kceptuj" po lewej stronie paska. Przycisk staje si aktywny, gdy dane okreslone w ramce
-515-
rniq si od zdefiniowanych w poprzedniej fazie. Wcisnicie tego przycisku powoduje przejcie
odpowiednich danych ("!oda", "+ktywacja") z poprzedniej fazy.
Zmiana wprowadzanych danych - akceptacja danych z poprzedniej fazy budowy
Pierwsza faza budowy (o7#iczenia napr/enia geostatycznego) reprezentuje poczqtkowy
stan osrodka gruntowego (skalnego) przed rozpoczciem budowy - przemieszczenia zwiqzane z
tym etapem sq wic definiowane jako rwne zero.
Dla pewnego etapu budowy moe wystqpic utrata konwergencji. W takim przypadku (wyniki
nie sq dostpne dla konstrukcji niekonwergujqcej) nie mona analizowac kolejnych faz. W celu
uniknicia bIdw w modelowaniu, zalecamy postpowanie wedIug proponowanego sposobu
modelowania i analizowania konstrukcji.
+ktywacja
Program pozwala na usuwanie (deaktywacj/ grunt(w z poszczeglnych obszarw. Jako
przykIad rozwaymy analiz nasypu. W takim przypadku, naley go uwzgldnic ju w trybie
"topo" przy tworzeniu oglnego modelu geometrycznego. W pierwszej fazie obliczeniowej,
naley dokonac jego deaktywacji. Podobne podejscie stosuje si dla wyrobisk podziemnych i
otwartych (tunele, scianki szczelne). Przy deaktywacji obszaru poniej zwierciadIa wd
gruntowych naley opracowac prawidIowy model granicy obszaru.
-516-
Modelowanie nasypu - 1. faza obliczen
Nasyp mona nastpnie ponownie aktywowac w kolejnej fazie obliczen.
Modelowanie nasypu - aktywacja obszaru nasypu
-517-
Modeling embankment activity of embankment body
Istnieje rwnie moliwosc kopiowania bieqcego profilu jako warstw sortowanych oraz
wstawiania profilu do innego programu za pomocq GeoSchowka. Kopiowane warstwy sq
korygowane w taki sposb, aby zapewnic zgodnosc ze specyfikacjq profili 2D definiowanych od
gry do doIu.
+ktywacja o7szar(w poniej zwierciad>a w(d
gruntowyc@
Przy deaktywacji obszarw poIoonych poniej zwierciadIa wd gruntowych (ZWG)
rozpatrujemy dwa przypadki.
1 Grunt poddawany wydobyciu jest ca>kowicie ograniczony przez aktywne e#ementy
7e#kowe. Belka jest w takim przypadku uwaana za caIkowicie nieprzepuszczalnq dla wody i
zarwno grunt, jak i woda podlegajq usuniciu (usunicie napren caIkowitych - o7szar
nieaktywny jest wo#ny od wody). Ze wzgldu na nieprzepuszczalnosc elementw
belkowych, rozkIad cisnienia porowego pozostaje niezmieniony (zob. rysunek).
-518-
RozkIad cisnien porowych po usuniciu gruntu z obszaru ograniczonego aktywnymi elementami
belkowymi
9 Usunity grunt nie jest ograniczony e#ementami 7e#kowymi: W takim wypadku
zakIadamy, e woda w obszarze wyrobiska jest nada# aktywna: Stan taki uwidacznia si
doskonale w rozkIadzie cisnienia porowego przedstawionym na rysunku.
Rozkad cinienia porowego po usuniciu gruntu
Jego wpIyw mona zlikwidowac poprzez zmian/ poziomu zwierciad>a w(d gruntowyc@:
Rozkad cinienia porowego po zmianie poziomu zwierciada wd gruntowych
Przyporz.dkowanie
Ramka "Przyporz.dkowanie zawiera list warstw profilu i zwiqzanych z nimi gruntw. Jej
funkcje sq podobne jak w przypadku przyporzqdkowywania gruntw w trybie topologii.
W fazach obliczeniowych, aktywne grunty sq przyporzqdkowywane raczej do obszarw ni do
warstw. Obszary sq twozyone automatycznie podczas tworzenia modelu obliczeniowego.
-519-
Ramka Przyporzqdkowanie
$7udowa
Ramka "$7udowa" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obudw. Ramka jest dostpna w
programie po wybraniu trybu ",une#" w oknie "Ustawienia". W kolejnych fazach budowy
dozwolona jest tylko edycja Obudowy.
W celu przeprowadzenie edycji obudowy, program uruchamia moduI "Obudowa MES".
DokIadny opis funkcji przedstawiono w punkcie dotyczqcym trybu ",opo#ogia". Dla faz
budowy, moduI "Obudowa MES" udostpnia ramki "Elementy belkowe", "Kotwy" i "Obciqenie
belki".
-520-
Ramka Obudowa
<#ementy 7e#kowe
Ramka "<#ementy 7e#kowe zawiera tabel z listq zdefiniowanych elementw belkowych.
DziaIania, ktre mona wykonac na elementach belkowych sq takie same, jak stosowane w
fazach budowy w programie MES - ramka "Elementy belkowe".
Rodzaje elementw kontaktowych sIuqce do wprowadzania elementw kontaktowych na
belkach przejto z programu MES.
-521-
Ramka Elementy belkowe
5otwy
Ramka "5otwy zawiera tabel z listq zdefiniowanych kotew. DziaIania, ktre mona wykonac
na kotwach sq takie same, jak stosowane w fazach budowy w programie MES - ramka "Kotwy".
Rnicq jest to, e ramka posiada przycisk "Generator kotew na linii swobodnej" umieszczony
na poziomym pasku narzdzi.
-522-
Ramka Kotwy
$7ci.enie 7e#ki
Ramka "$7ci.enie 7e#ki zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. DziaIania, ktre
mona wykonac na obciqeniach belek sq takie same, jak stosowane w fazach budowy w
programie MES - ramka "Obciqenia belek".
-523-
Ramka Obciqzenia belek
*enerator kotew na #iniac@ swo7odnyc@
tworzenia sq akceptowalne, to w trakcie ich modyfikowania program wyswietla aktualnq postac
graficznq utworzonych elementw.
Okno dialogowe "4owe kotwy" stanowi rozszerzenie standardowego okna dialogowego
umoliwiajqce jednakowe rozmieszczenie kilku identycznych kotew wzdIu linii. Rozmieszczenie
kotew jest generowane w sposb stosowany do generowanie obszarw kotwionych (wzdIu
caIej linii, na wycinku okreslonym za pomocq kqta lub dIugosci). Istniejq trzy moliwosci
generowania wikszej liczby kotew: za pomocq liczby kotew na danej dIugosci, za pomocq kqta
lub odlegIosci midzy poszczeglnymi kotwami.
Wygenerowane kotwy powiqzane sq w programie MES ze zdefiniowanymi w nim liniami
swobodnymi.
-524-
Okno dialogowe Nowe kotwy
<#ementy 7e#kowe
Ramka "<#ementy 7e#kowe" zawiera tabel z listq zdefiniowanych elementw belkowych.
Dodawanie (edycja) elementw belkowych wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe
e#ementy 7e#kowe" ("<dycja w>aciwoci e#ementu 7e#kowego").
Elementy belkowe mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania
aktywowany jest przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi
"<#ementy 7e#kowe. Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Element belkowy wprowadza si za pomocq kliknicia lewym przyciskiem
myszki w qdanym poIoeniu ekranu.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju elemencie
belkowym otwiera okno dialogowe "<dytuj w>aciwoci e#ementu
7e#kowego", w ktrym mona zmieniac jego parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju elemencie
belkowym otwiera okno dialogowe usuwania e#ementu 7e#kowego -
-525-
zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie wybranego elementu
belkowego.
- 'oka#izacja Lokalizacj elementu belkowego wybieramy z listy kombinacji (linia siatki,
odcinek terenu, linia swobodna).
Zdefiniowane elementy belkowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych. The program employs the following coordinate systems.
<#ementy 7e#kowe sIuq do modelowania 7e#ek8 o7ud(w tune#i, cianek szcze#nyc@,
itp.. 2ozk>ady si> wewn/trznyc@8 takich jak momenty, siIy normalne i scinajqce rozwinite
wzdIu osi elementu belkowego mona otrzymac z siI dziaIajqcych na koncach belki.
Elementy belkowe sq przyporzqdkowane zdefiniowanym liniom (#inie swo7odne8 odcinki
terenu) - odpowiednia linia reprezentuje wtedy o e#ementu 7e#kowego: Program
udostpnia kilka podstawowych rodzajw przekrojw charakterystycznych dla elementw
belkowych (scianki szczelne, palisady, scianki berlinskie czy sciany szczelinowe). Nie mniej
jednak, uytkownik moe samodzielnie zdefiniowac dowolny wymagany przekrj.
Istotnym krokiem przy modelowaniu elementw belkowych jest zdefiniowanie e#ement(w
kontaktowyc@, ktre charakteryzujq zachowanie si kontaktu element belkowy - masyw
gruntowy. Elementy kontaktowe mona przyporzqdkowac do obu stron elementu belkowego.
PrawidIowe zdefiniowanie elementw kontaktowych jest niezwykle wane, zwIaszcza podczas
modelowania scianek szczelnych.
Dla kadego elementu belkowego mona zdefiniowac rodzaje poIqczen punktw krancowych.
W kolejnych fazach, belka moe zostac wzmocniona, albo oslabiona.
Program automatycznie uwzgldnia w obliczeniach ci/ar w>asny e#ementu 7e#kowego.
Mona jednak t opcj wyIqczyc podczas definiowania elementu belkowego.
Belki sq definiowane za pomocq e#ement(w 7e#kowyc@ o trzech stopniach swobody w
kadym wzle.
Elementy belkowe sq tworzone w oparciu o teori Mindlina. Teoria zakIada, e pIaszczyzna
przekroju normalna do osi belki przed odksztaIceniem pozostaje pIaszczyznq po odksztaIceniu,
ale niekoniecznie normalnq do odksztaIconej osi belki. Obecnie, siIy wewntrzne sq obliczane w
wzIach elementu oraz na podstawie siI dziaIajqcych na koncach belki.
-526-
Okno dialogowe Nowe elementy belkowe
Ramka Elementy belkowe
,ypy przekroj(w
Program umoliwia wprowadzanie parametr(w przekroj(w w %ormie cy%rowej lub wybr
-527-
sposrd predefiniowanych typw przekrojw. MateriaI przekroju jest wybierany z katalogu
materiaIw lub wprowadzany w formie cyfrowej za pomocq edytora materiaIow. Dostpne sq
nastpujqce typy przekrojw elementw belkowych:
- ciana 7etonowa o przekroju prostok.tnym (sciana szczelinowa)- wymaga
zdefiniowania grubosci belki
- pa#ocianka - wymaga zdefiniowania srednicy pali i odlegIosci midzy nimi
- sta#owa cianka szcze#na - przekroje grodzic wybiera si z bazy danych umieszczonej w
programie
- sta#owa o przekroju H (scianka berlinska) - rodzaj przekroju wybierany z bazy danych
programu, naley zdefiniowac odlegIosc miedzy elementami (rodzaj przekroju wybieramy
w oknie "Katalog przekrojw" lub zdefiniujemy w oknie "Edycja przekrojw"; rodzaj
materiaIu wybieramy w "Katalogu materiaIw" lub wprowadzamy w postaci cyfrowej w
oknie "Edytor materiaIu")
Wszystkie wprowadzone przekroje s. automatycznie prze#iczane na 1 m= (stop/. !yniki
dotycz.ce wewn/trznyc@ si> powstaj.cyc@ wzd>u 7e#ek s. r(wnie przedstawiane w
prze#iczeniu na 1 m (stop/ 7ie.cy konstrukcji: Dlatego, w razie potrzeby pale lub belki o
przekroju I naley dostosowac zalenie od odlegIosci midzy nimi.
Jeeli posiadajq Panstwo wIasnq baz danych cianek szcze#nyc@, ktra nie jest jeszcze
wbudowana do programu, to z przyjemnosciq zainstalujemy jq w programie. Nasz adres
kontaktowy: hotline@fine.cz.
Okno dialogowe Nowe elementy belkowe - wybr typu przekroju
2odzaje podpar e#ement(w 7e#kowyc@
Program udostpnia trzy rodzaje podparc (poIqczen) krancw elementw belkowych:

sta>e typ standardowy (domyslny)
-528-

przegu7owe (stosowany do wprowadzenia wewntrznego przegubu
pomidzy belkami - lokalizacje z zerowym momentem
zginajqcym)

stopa przykIadowo - podstawa sciany szczelinowej
Stopa jest szczeg(#nym rodzajem punktu podparcia belki w gruncie. Stosowana jest
dla punkt(w podparcia kra6c(w 7e#ki znajduj.cyc@ si/ w orodku gruntowym. Jeeli
przyjmiemy staIe podparcie, to element belkowy i element gruntowy sq poIqczone w jednym
punkcie (podparcie pojedyncze), co czsto skutkuje powstawaniem odksztaIcen plastycznych w
otaczajqcym gruncie i utratq konwergencji. Stopa pozwa#a na uzyskanie 7ardziej
rea#istycznego rozk>adu napr/e6 kontaktowyc@ i zapobiega ,wbijaniu si belki w grunt i
w efekcie pozwala na stabilizacj procesu konwergencji. Domy#nie8 szeroko stopy
(podstawy przyjto jako rwnq szerokosci elementu belkowego - mona jq dowolnie
dostosowywac (np. w celu powikszenia dolnej koncwki pala).
Podparcie (a) bez stopy (b) ze stopq
$s>a7ienie i wzmocnienie e#ement(w 7e#kowyc@
W kolejnych fazach, zdefiniowane elementy belkowe nie mogq byc edytowane w sposb
standardowy. W celu dokonania ich modyfikacji, naley wybrac jednq z opcji:
- usunicie wybranego elementu belkowego z analizy
- osIabienie wybranego elementu belkowego (dostpne tylko w trybie "Tunel")
- wzmocnienie przekroju wybranego elementu belkowego
- modyfikacja wIasciwosci elementw kontaktowych wzdIu elementu belkowego
Rodzaj zmian wybieramy w oknie dialogowym "<dycja w>aciwoci e#ementu 7e#kowego".
Stopien os>a7ienia e#ementu 7e#kowego wyraany jest w procentach, a sto procent
odpowiada usuniciu elementu belkowego.
!zmocnienie e#ementu 7e#kowego o przekroju prostokqtnym mona osiqgnqc poprzez
powikszenie jego grubosci (np. zwikszajqc grubosc warstwy torkretu). PozostaIe przekroje
mona modyfikowac bezposrednio wpisujqc nowe (wysze) wartosci parametrw przekroju.
-529-
Okno dialogowe Edycja waciwoci elementu belkowego - wzmocnienie elementu belkowego
5ata#og pro%i#i
W przypadku przekrojw stalowych program umoliwia wybr poszczeglnych przekrojw z
katalogu. W oknie dialogowym naley jedynie wybrac rodzaj przekroju. Rodzaj materiaIu
profilu wybierany jest podobnie jak w przypadku pozostaIych profili (sciana o przekroju
prostokqtnym, paloscianka, scianka szczelna...) w "Katalogu materiaIw" lub definiowana w
oknie "Edytor materiaIu". Wyboru rodzaju profilu (elementu belkowego) dokonujemy w oknie
dialogowym "Nowy element belkowy".
-530-
Okno dialogowe Katalog profili
<dytor przekroju
W przypadku profili stalowych, program umoliwia wprowadzanie przekrojw definiowanych
przez uytkownika. W oknie dialogowym naley jedynie zdefiniowac ksztaIt przekroju. Rodzaj
materiaIu profilu wybierany jest podobnie jak w przypadku pozostaIych profili (sciana o
przekroju prostokqtnym, paloscianka, scianka szczelna...) w "Katalogu materiaIw" lub
definiowana w oknie "Edytor materiaIu". Wyboru rodzaju profilu (elementu belkowego)
dokonujemy w oknie dialogowym "Nowy element belkowy".
Okno dialogowe Edytor przekroju - stal konstrukcyjna, caociowy spawany
5ata#og materia>(w
Program zawiera wbudowany katalog materiaIw betonowych i stalowych. W oknie dialogowym
naley jedynie wybrac rodzaj materiaIu. KsztaIt profilu wybierany jest w "Katalog profili" lub
definiowany w "Edytoze przekroju". W przypadku innych rodzajw profili (scianka o przekroju
prostokqtnym, paloscianka, scianka szczelna...), wyboru rodzaju profilu dokonujemy w oknie
dialogowym "Nowy element belkowy".
-531-
Okno dialogowe Katalog materiaw - stal
Okno dialogowe Katalog materiaw beton
<dytor materia>u
Poza korzystaniem z "Katalogu materiaIw", program umoliwia uytkownikowi wprowadzanie
parametrw materiaIowych dla stali i betonu w postaci cyfrowej. W oknie dialogowym naley
jedynie wybrac rodzaj materiaIu (parametry materiaIowe). KsztaIt profilu wybierany jest
w "Katalog profili" lub definiowany w "Edytoze przekroju". W przypadku innych rodzajw profili
(scianka o przekroju prostokqtnym, paloscianka, scianka szczelna...), wyboru rodzaju profilu
dokonujemy w oknie dialogowym "Nowy element belkowy".
-532-
Okno dialogowe Edytor materiau - Stal konstrukcyjna
Okno dialogowe Edytor materiau - Beton
<#ementy kontaktowe
Ramka "<#ementy kontaktowe" zawiera tabel z listq elementw kontaktowych. Dodawanie
(edycja) elementw kontaktowych wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe e#ementy
kontaktowe".
<#ementy kontaktowe znajdujq zastosowanie w przypadkach, gdy niezbdne jest prawidIowe
-533-
przedstawienie wzajemnych oddziaIywan midzy konstrukcjq i gruntem. Mogq byc ponadto
materiaIami (granica grunt - skaIa). Elementy kontaktowe sq przyporzqdkowane do wczesniej
zdefiniowanych linii - linii swobodnych lub linii siatki (np. warstw). Element kontaktowy opisuje
si wybierajqc odpowiedni typ elementu.
Elementy kontaktowe mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania
aktywowany jest przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku "<#ementy
kontaktowe". Dostpne sq nastpujqce tryby:
- Dodaj Element kontaktowy wprowadza si za pomocq kliknicia lewym
przyciskiem myszki w qdanym poIoeniu ekranu.
swobodnym otwiera okno dialogowe "Edycja wIasciwosci elementu
kontaktowego, w ktrym mona zmieniac jego parametry.
kontaktowym otwiera okno dialogowe usuwania e#ementu
kontaktowego - zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie
wybranego elementu kontaktowego.
- 'oka#izacja Lokalizacja elementu kontaktowego jest wybierana w ramce kombinacji
(linia siatki, odcinek terenu).
Zdefiniowane elementy kontaktowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych.
Ramka Elementy kontaktowe
-534-
<#ementy kontaktowe i 7e#kowe (przep>yw wody
Ramka "<#ementy kontaktowe" ("<#ementy 7e#kowe") zawiera (w trybie "PrzepIyw
wody") tabel z listq elementw kontaktowych (belkowych). Dodawanie (edycja) elementw
kontaktowych wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe e#ementy kontaktowe".
<#ementy kontaktowe znajdujq zastosowanie w przypadkach, gdy niezbdne jest prawidIowe
przedstawienie wzajemnych oddziaIywan midzy konstrukcjq i gruntem. Mogq byc ponadto
materiaIami (granica grunt - skaIa). Elementy kontaktowe sq przyporzqdkowane do wczesniej
zdefiniowanych linii - linii swobodnych lub linii siatki (np. warstw). Element kontaktowy opisuje
si wybierajqc odpowiedni typ elementu.
Elementy kontaktowe mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania
"<#ementy kontaktowe". Dostpne sq nastpujqce tryby:
- Dodaj Element kontaktowy wprowadza si za pomocq kliknicia lewym
przyciskiem myszki w qdanym poIoeniu ekranu.
swobodnym otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci e#ementu
kontaktowego", w ktrym mona zmieniac jego parametry.
kontaktowym otwiera okno dialogowe usuwania e#ementu
kontaktowego - zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie
wybranego elementu kontaktowego.
Zdefiniowane elementy kontaktowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych.
Element belkowy lub kontaktowy mona zdefiniowac jako:
- przepuszcza#ny
- nieprzepuszcza#ny
- cz/ciowo przepuszcza#ny
Elementy kontaktowe pozwalajq na modelowanie pewnych barier dla przepIywu wody w
masywie gruntowym. Rozwamy przykIad scianki szczelnej reprezentowany dla potrzeb analizy
napren przez elementy belkowe. cianka szczelna zakotwiona wewnqtrz obszaru moe byc
traktowana jako caIkowicie przepuszczalna, caIkowicie nieprzepuszczalna lub czsciowo
przepuszczalna. Chocia dwa pierwsze przypadki mogq byc rwnie rozwiqzywane z uyciem
elementw kontaktowych umieszczonych wzdIu odpowiedniej linii, to program traktuje je w
sposb automatyczny, bez koniecznosci wprowadzania tych elementw. Trzeci przypadek
reprezentuje problem przepIywu wody w cienkiej strefie o danej miqszosci *, zob. rysunek:
-535-
Czciowo przepuszczalny element kontaktowy
Odpowiednie wartosci strumienia w kierunku stycznym (kierunek s) q
s
i kierunku normalnym
(kierunek F) q
F
obliczane sq ze wzorw:
Definiowanie elementw kontaktowych wymaga wic podania nastpujqcych parametrw:
k
s
- przepuszczalnosc w kierunku stycznym (przepuszczalnosc podIuna), [mL*o=I]
k
F
- przepuszczalnosc w kierunku normalnym (przepuszczalnosc poprzeczna) [mL*o=I]
Podparcie punktowe
Ramka "Podparcie punktowe" zawiera tabel z listq zdefiniowanych rodzajw podparc
punktowych. Dodawanie (edycja) podparc punktowych wykonywane jest w oknie
dialogowym "4owe podparcia punktowe".
Podparcia punktowe mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb wprowadzania jest
wIqczany przez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi "Podparcia
punktowe". Dostpne sq nastpujqce tryby:
- Dodaj Podparcie punktowe wprowadza si za pomocq kliknicia lewym
przyciskiem myszki w qdanym poIoeniu ekranu. Niezbdne parametry
wprowadzane sq w oknie dialogowym "4owe podparcia punktowe".
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju podparciu
punktowym otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci podpar
punktowyc@", w ktrym mona zmieniac jego parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju podparciu
punktowym otwiera okno dialogowe usuwania podparcia punktowego -
zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie wybranego podparcia
-536-
punktowego.
Zdefiniowane podparcia punktowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych. W programie zastosowano nastpujqce ukIady wspIrzdnych.
Program posiada moduI automatycznej generacji standardowych warunkw brzegowych.
Dlatego te, w przypadku wikszosci zadan nie istnieje konieczno de%iniowania
warunk(w 7rzegowyc@ (podparcia.
Uwzgldniane sq nast/puj.ce rodzaje podpar punktowyc@:
- swo7odne
- utwierdzone
- spr/yste
- przemieszczeniowe
Podparcia sq definiowane w g#o7a#nym uk>adzie wsp(>rz/dnyc@.
Ramka Podparcie punktowe
Punkty A przep>yw
Ramka "Punkty A przep>yw" zawiera tabel z listq zdefiniowanych rodzajw przepIywu
punktowego wody. Dodawanie (edycja) przepIywu punktowego wykonywana jest w oknie
dialogowym "4owy przep>yw punktowy wody".
PrzepIyw punktowy wody mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb wprowadzania
jest wIqczany przez kliknicie na odpowiednim przycisku na poziomym pasku narzdzi "Punkty
A przep>yw. Dostpne sq nastpujqce tryby:
- Dodaj PrzepIyw punktowy wody wprowadza si za pomocq kliknicia lewym
-537-
przyciskiem myszki w qdanym poIoeniu ekranu. Niezbdne parametry
wprowadzane sq w oknie dialogowym "4owy przep>yw punktowy
wody".
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju przepIywie
punktowym otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci przep>ywu
punktowego wody", w ktrym mona zmieniac jego parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju podparciu
punktowym otwiera okno dialogowe usuwania
przep>ywu punktowego - zatwierdzenie tej czynnosci powoduje
usunicie wybranego przepIywu punktowego wody.
Zdefiniowane przepIywy punktowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych.
Mona zdefiniowac nastpujqce warunki brzegowe:
a 1inienie porowe w punkcie
- Numerycznie - definiowana jest wartosc cisnienia porowego w danym punkcie [kPa, ks4].
- Poprzez podanie lokalizacji zwierciadIa wd gruntowych (wysokosc hydrauliczna) -
definiowana jest wspIrzdna zwierciadIa wd gruntowych (ZWG).
7 4ap>yw"wyp>yw w punkcie
- Definiowane jest natenie pompowania/iniekcji [m
!
/*o=I/m, 4t
!
/*o=I/4t].
Podparcie #iniowe
Ramka "Podparcie #iniowe" zawiera tabel z listq zdefiniowanych podparc liniowych.
Dodawanie (edycja) podparc liniowych wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe
podparcia #iniowe".
Podparcia liniowe mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania
"Podparcia #iniowe". Dostpne sq nastpujqce tryby:
- Dodaj Podparcie liniowe wprowadza si za pomocq kliknicia lewym przyciskiem
myszki w qdanym poIoeniu ekranu. Wymagane parametry wprowadza
si w oknie dialogowym "4owe podparcia #iniowe".
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju podparciu liniowym
otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci podparcia #iniowego", w
ktrym mona zmieniac jego parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju podparciu liniowym
otwiera okno dialogowe usuwania podparcia #iniowego - zatwierdzenie
tej czynnosci powoduje usunicie wybranego podparcia liniowego.
- 'oka#izacja Lokalizacj podparcia liniowego mona wybrac z lisy kombinacji (linia
swobodna, odcinek terenu, linia siatki).
Wprowadzone podparcia liniowe mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw
aktywnych. W programie zastosowano nastpujqce ukIady wspIrzdnych.
Program zawiera moduI automatycznej generacji standardowych warunkw brzegowych.
Dlatego, dla wikszosci zadan de%iniowanie warunk(w 7rzegowyc@ nie jest wymagane:
Przyporzqdkowywanie podparc do linii wymaga najpierw wybrania rodzaju linii (#inia
-538-
swo7odna8 e#ement 7rzegowy8 #inia siatki).
Uwzgldniane sq nast/puj.ce rodzaje podpar #iniowyc@E
- swobodne
- utwierdzone
- przemieszczeniowe
Ramka Podparcia liniowe
'inie A przep>yw
Ramka "'inie A przep>yw" zawiera tabel z listq zdefiniowanych rodzajw przepIywu liniowego
wody. Dodawanie (edycja) przepIywu liniowego jest wykonywana w oknie dialogowym "4owy
przep>yw #iniowy wody".
PrzepIyw liniowy wody mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb wprowadzania
jest wIqczany przez kliknicie na odpowiednim przycisku na poziomym pasku narzdzi "'inie A
przep>yw". Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju liniowym przepIywie
wody otwiera okno dialogowe "<dycja w>aciwoci przep>ywu #iniowego
wody", w ktrym mona zmieniac jej parametry.
Zdefiniowane przepIywy liniowe wody mona rwnie edytowac na ekranie za
pomocq obiektw aktywnych.
Warunki brzegowe dotyczqce przepIywu wody muszq byc zdefiniowane dla wszystkich linii
brzegowych zadania. Mona zdefiniowac nastpujqce warunki brzegowe:
a 4ieprzepuszcza#ne
-539-
7 Przepuszcza#ne Cisnienie porowe na danej linii jest rwne zero.
c 1inienie porowe
- rozkIad cisnienia porowego p mona zdefiniowac numerycznie
- rozkIad cisnienia porowego mona zdefiniowac wprowadzajqc lokalizacj zwierciadIa wd
gruntowych (przypisujqc wysokosc hydraulicznq .)
d 4ap>yw"wyp>yw wody na #inii q X jest definiowany w jednostkach prdkosci,
np. [m/*o=I , 4t/*o=Ia - definiowana jest prdkosc przepIywu wody do/z obszaru. Ustawienie
domyslne odpowiada granicy nieprzepuszczalnej, dla ktrej q < 0.
e Powierzc@nia %i#tracji - ten warunek graniczny jest wprowadzany, jeeli nie mona
jednoznacznie podzielic granicy na czsc, dla ktrej okreslona jest wartosc cisnienia porowego,
oraz na czsc, dla ktrej okreslona jest wartosc napIywu/wypIywu (punkt wyjscia nie jest
znany). W takim przypadku obliczenia wykonuje si w dwch krokach. W pierwszy kroku
program lokalizuje punkty wyjscia. W drugim kroku przeprowadzane sq wIasciwe obliczenia
przepIywu dla znanych warunkw brzegowych. Istniejq przypadki, dla ktrych oba kroki
wymagajq kilkukrotnego powtrzenia. Jeeli stosowane jest definiowanie rozszerzone, program
wymaga podania fikcyjnej wartosci filtracji k
/
wyraonej w jednostce [m/*o=I]. Jest to
zasadniczo czynnik krytyczny bdqcy zwykle liczbq odpowiednio duq, ktra zapewnia, i na
granicy nieprzepuszczalnej wartosc wysokosci hydraulicznej . bdzie rwna wspIrzdnej ?
danego punktu (q < 0); dla czsci brzegu bez warunku przepIywu wartosc k
/
< 0. Midzy
zmiennymi q i . istnieje wtedy nastpujqcy zwiqzek:

jeeli . J 0 (S < 1) wewnqtrz osrodka gruntowego

jeeli . b 0 (S b 1) wewnqtrz osrodka gruntowego
5otwy
Ramka "5otwy" zawiera tabel z listq zdefiniowanych kotew. Dodawanie (edycja) kotew
wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe kotwy" ("<dytuj w>aciwoci kotew").
Kotwy mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania aktywowany jest
przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi "5otwy. Dostpne sq
nastpujqce polecenia:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na ekranie wybieramy punkty, w
ktrych zdefiniujemy punkt koncowy kotwy. Krok ten mona uproscic
korzystajqc z funkcji siatka. Punkt poczqtkowy jest dowiqzany do terenu, a
jego wspIrzdne sq zaokrqglone do dwch cyfr znaczqcych - mona wic
korzystac z myszki lub klawiatury.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju kotwie otwiera okno
dialogowe "Zmiana parametr(w kotew", w ktrym mona zmieniac jej
parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju kotwie otwiera okno
dialogowe usuwania kotwy - zatwierdzenie tej czynnosci powoduje
usunicie wybranej kotwy.
Wprowadzone kotwy mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych. W
programie zastosowano nastpujqce ukIady wspIrzdnych.
-540-
GIowica kotwy (punkt poczqtkowy) mona automatycznie dowi.za do terenu, wybranej
warstwy lub otworu (obudowa tunelu). GIowica kotwy jest w takim przypadku automatycznie
umieszczana na przeciciu linii kotwy okreslonej przez zdefiniowane punkty oraz wybranej linii.
Kotw mona take definiowac w sposb bezposredni, podajqc wspIrzdne obu punktw
krancowych.
Kotwy, jako elementy stabilizujqce lub wzmacniajqce, sq reprezentowane przez spr/ysty
e#ement pr/towy poddawany o7ci.eniom rozci.gaj.cym i ciskaj.cym,
charakteryzujqcy si staIq sztywnosciq normalnq. Graniczna wytrzymaIosc na rozciqganie
kotwy zaley od maksymalnej dopuszczalnej siIy rozciqgajqcej, ktra na niq
oddziaIuje. Element prtowy jest zakotwiony w gruncie tylko w punkcie poczqtkowym i
koncowym. Nie jest uwzgldniane oddziaIywanie midzy gruntem i kotwq wzdIu dIugosci
kotwy.
Kotwy sq definiowane za pomocq punktu poczqtkowego i koncowego oraz sztywnosci. Program
automatycznie Iqczy stopnie swobody kotwy z rzeczywistymi stopniami swobody
predefiniowanej siatki elementw skonczonych. Dlatego, kotw mona wprowadzac w
dowo#nym miejscu konstrukcji.
Sztywno kotwy definiowana jest za pomocq moduIu sprystosci i pola powierzchni.
Program umoliwia rwnie wprowadzanie srednicy kotwy - w tym przypadku pole powierzchni
okreslane jest automatycznie. W obliczeniach statecznosci, sztywnosc kotwy nie jest
uwzgldniana. Jej dziaIanie jest realizowane tylko poprzez siI sprenia wprowadzanq
automatycznie w postaci zewntrznej siIy sciskajqcej, ktra oddziaIuje na gIowic kotwy.
Inne wane parametry obejmujq si>/ spr/enia i wytrzyma>o na rozci.ganie (kotwa
ulega zniszczeniu po przekroczeniu granicznej wytrzymaIosci na rozciqganie). Dla elementw
niespronych, wartosc siIy sprajqcej jest ustawiana na zero. W celu uniknicia zniszczenia
kotwy, mona zdefiniowac odpowiednio duq wartosc wytrzymaIosci kotwy na rozciqganie.
Przyjto domyslnie, e kotew nie przenosi si> ciskaj.cyc@ - elementy kotew, ktre znajdq
si na pewnym etapie obliczen pod obciqeniem sciskajqcym zostajq czasowo deaktywowane.
Gdy w dalszej analizie pojawi si rozciqganie (w wyniku zmiany obciqenia, geometrii lub
parametrw materiaIowych gruntu), program automatycznie wprowadzi te elementy z
powrotem do analizy. Program umoliwia rwnie wprowadzenie reakcji kotwy na naprenie
sciskajqce. Jednake, w przypadku elementw przenoszqcych gIwnie obciqenia sciskajqce,
zalecamy zdefiniowanie ich jako rozpory.
W trakcie obliczen ujawniajq si odksztaIcenia kotew. OdksztaIcenia te, wraz z odksztaIceniami
otaczajqcego gruntu mogq powodowac zmniejszenie zde%iniowanej si>y spr/aj.cej w
kotwie. ZakIadajqc, e chcemy osiqgnqc konkretnq wartosc siIy sprajqcej w kotwie, musimy
albo dodatkowo spryc kotw do uzyskania danej wartosci w nastpnym etapie obliczen, albo
zastosowac odpowiednio duq wartosc wstpnej siIy sprajqcej na samym poczqtku w celu
skompensowania ewentualnego spadku jej wartosci (uzyskana siIa kotwienia po zakonczeniu
etapu obliczeniowego jest wyswietlana przy gIowicy kotwy poniej okreslonej siIy sprajqcej.
W kolejnych etapach program umoliwia tylko dodatkowe spranie kotwy - zmian
poczqtkowej siIy sprania lub usunicie kotwy z obliczen.
Wprowadzenie kotew wstpnie spronych do gruntu moe byc przyczynq powstania
odksztaIcen plastycznych gruntu w sqsiedztwie gIowicy i buIawy kotwy. W takim przypadku
niezbdne sq pewne modyfikacje w celu uniknicia zwiqzanej z tym faktem utraty
konwergencji obliczen.
-541-
Okno dialogowe ,Nowe kotwy
Punkty ko6cowe kotew
Wprowadzenie kotew wstpnie spronych do gruntu moe byc przyczynq
powstania odkszta>ce6 p#astycznyc@ gruntu w sqsiedztwie gIowicy i buIawy kotwy - w tym
przypadku obliczenia czsto nie konwergujq.
Zalecamy wtedy wprowadzenie nastpujqcych modyfikacji warunkw zdefiniowanych na
poczqtku:
- umieszczenie e#ementu 7e#kowego pod gIowicq kotwy (efektem jest lepsze przenoszenie
obciqenia do gruntu)
- umieszczenie buIawy kotwy w gruncie o odpowiedniej sztywnoci (naley zastosowac
sprysty lub sprysty modyfikowany model materiaIowy dla warstwy gruntu a
sqsiedztwie kotwy)
-542-
Obszary plastyczne w sqsiedztwie gowicy lub buawy kotwy
5otwy w o7#iczeniac@ statecznoci
W analizie statecznosci rzeczywista, wstpnie sprona kotew jest automatycznie zastpowana
przez odpowiadajqcq jej punktowq siI sciskajqcq, ktra dziaIa w miejscu lokalizacji gIowicy
kotwy.
Grunt w punkcie przyIoenia siIy moe jednak ulec odksztaIceniu plastycznemu. Z tego
wzgldu naley dokIadnie ocenic uzyskany rozkIad odksztaIcen plastycznych. Prosz pamitac,
e miejsce ekwiwalentnego odksztaIcenia plastycznego okresla lokalizacj potencjalnej
pIaszczyzny poslizgu. Dlatego te, jesli odksztaIcenia plastyczne przy gIowicy okaq si
znaczqce, to niezbdne jest wprowadzenie pewnych modyfikacji poczqtkowych danych.
-543-
Modelowanie kotwy w obliczeniach statecznoci skarpy
2ozpory
Ramka "2ozpory" zawiera tabel z listq zdefiniowanych rozpr. Dodawanie (edycja) rozpr
wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe rozpory" ("<dytuj w>aciwoci rozp(r").
Rozpory mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania aktywowany jest
przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi "2ozpory. Dostpne
sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na ekranie wybieramy punkty, w
ktrych zdefiniujemy punkt poczqtkowy i koncowy rozpory. Krok ten
mona uproscic korzystajqc z funkcji siatka.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju rozporze otwiera
okno dialogowe "<dycja w>aciwoci rozp(r", w ktrym mona zmieniac
jej parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju rozporze otwiera
okno dialogowe usuwania rozpory - zatwierdzenie tej czynnosci
powoduje usunicie wybranej rozpory.
Wprowadzone rozpory mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych. W
programie zastosowano nastpujqce ukIady wspIrzdnych.
Konce rozpory mona automatycznie dowi.za do terenu, wybranej warstwy lub otworu
(obudowa tunelu). Punkty te sq nastpnie automatycznie lokalizowane na przeciciach linii
rozpory wyznaczonych przez zdefiniowane punkty i wybrane linie. Rozpor mona definiowac w
sposb bezposredni, podajqc wspIrzdne obu punktw koncowych.
Rozpory sq reprezentowane przez spr/ysty e#ement pr/towy poddawany o7ci.eniom
-544-
ciskaj.cym, charakteryzujqcy si sztywnosciq normalnq. Rozpory przenoszq tylko obciqenie
sciskajqce. Jeeli znajdq si w warunkach rozciqgania, sq usuwane z analizy.
Rozpora jest dowiqzana do siatki elementw skonczonych w swoich dwch punktach
koncowych. Jeeli rozpora umieszczona jest w gruncie, to nie uwzgldnia si adnego
oddziaIywania midzy gruntem i rozporq wzdIu jej dIugosci.
Rozpory sq definiowane za pomocq punktu poczqtkowego i koncowego oraz sztywnosci.
Program automatycznie Iqczy stopnie swo7ody rozpory z rzeczywistymi stopniami
swobody predefiniowanej siatki elementw skonczonych. Dlatego, rozpor mona wprowadzac
w dowolnym miejscu konstrukcji.
Sztywno rozpory definiowana jest za pomocq moduIu sprystosci i pola powierzchni.
Program umoliwia rwnie wprowadzanie srednicy rozpory - w tym przypadku pole
powierzchni okreslane jest automatycznie.
W kolejnych fazach obliczen rozpr nie mona edytowac - mona je albo usunqc, albo od nowa
zdefiniowac.
Definiowanie rozpory
-545-
Ramka Rozpory
Z7rojenie
Ramka "Z7rojenie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych elementw zbrojenia. Dodawanie
(edycja) zbrojenia wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe z7rojenie" ("<dycja
w>aciwoci z7rojenia").
Zbrojenie mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania aktywowany jest
przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdziowym "Z7rojenie.
Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na ekranie definiujemy punkt
poczqtkowy i koncowy zbrojenia. Krok ten mona uproscic korzystajqc z
funkcji siatka.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju zbrojeniu otwiera
okno dialogowe "<dycja w>aciwoci z7rojenia", w ktrym mona
zmieniac jego parametry.
- 2emoQe Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju zbrojeniu otwiera
okno dialogowe usuwania z7rojenia - zatwierdzenie tej czynnosci
powoduje usunicie wybranego zbrojenia.
Wprowadzone zbrojenie mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
W programie zastosowano nastpujqce ukIady wspIrzdnych.
Punkty koncowe zbrojenia mona automatycznie dowi.za do terenu, wybranej warstwy lub
otworu (obudowa tunelu). Punkty te sq nastpnie automatycznie umiejscawiane na
przeciciach linii zbrojenia wyznaczonej przez zdefiniowane punkty i wybrane linie. Zbrojenie
mona rwnie definiowac w sposb bezposredni, podajqc wspIrzdne obu punktw
koncowych.
-546-
Zbrojenie reprezentuje e#ementy wzmacniaj.ce pod o7ci.eniem
rozci.gaj.cym (geotkaniny, geosiatki) i jest definiowane za pomocq punktu poczqtkowego i
koncowego oraz sztywnosci.
W przeciwienstwie do kotew lub rozpr, zbrojenie jest zwi.zane z podstawowq siatkq
elementw skonczonych wzd>u jej ca>ej d>ugoci. Jednake, podobnie jak w przypadku
kotew, program automatycznie wprowadza punkty koncowe zbrojenia do siatki elementw
skonczonych, tak e zbrojenie mona definiowac w kadym miejscu siatki. Podobnie jak w
przypadku kotew, zbrojenie jest modelowanie za pomocq e#ementu pr/towego
poddawanego o7ci.eniom rozci.gaj.cym"ciskaj.cym, ktry moe przenosi ty#ko
si>/ norma#n.. Ze wzgldu na charakterystyk geometrycznq, zbrojenie wymaga
zdefiniowania sztywnoci przekroju na 1 m7 (stop/ jego szerokoci. Takie dane
uytkownik powinien otrzymac od producenta wyrobu.
W dalszych fazach nie ma moliwosci edycji zbrojenia - mona je tylko usuwac.
Definiowanie zbrojenia
Program umoliwia rwnie rozpatrywanie zbrojenia w sciskaniu - jednak domyslnie, cz/
z7rojenia8 kt(ra jest ciskana zostaje w ana#izie deaktywowana. Stan taki jest
symulowany na rysunku przedstawiajqcym rozkIad normalnych siI rozciqgajqcych w aktywnych
czsciach poszczeglnych elementw zbrojenia. Czsc zbrojenia znajdujqca si w strefie
sciskanej zosta>a czasowo wy>.czona z analizy. Podobnie jak w przypadku kotew, moe
zostac ponownie aktywowana w momencie, gdy bdzie poddana rozciqganiu.
-547-
Naprzenie rozciqgajqce w zbrojeniu
5otwienie z7rojenia
Podczas wprowadzania zbrojenia do osrodka gruntowego naley pamitac o prawid>owym
zakotwieniu z7rojenia, poniewa program nie sprawdza z7rojenia pod wzg#/dem
zniszczenia spowodowanego cinaniem. NagIy wzrost wartosci siIy normalnej, jak
pokazano na rysunku, wskazuje na osobliwosc w napreniach kontaktowych i
prawdopodobienstwo zniszczenia zbrojenia spowodowanego scinaniem. Z tego punktu
widzenia, wyswietlone wyniki wprowadzajq w bIqd i sq zasadniczo nierealistyczne.
W takim przypadku, zbrojenie naley albo usunqc z analizy, albo zapewnic mu odpowiednie
zakotwienie, jak pokazano na rysunku.
-548-
Zbrojenie zakotwione w sposb niewystarczajqcy
Zbrojenie zakotwione prawidowo
-549-
Sztywno osiowa geosyntetyk(w
Geosyntetyki stanowiq rozciqgane zbrojenie gruntu (geotekstylia, geosiatki) definiowane
poprzez ich geometri (punkt poczqtkowy i koncowy) oraz przez sztywnosc normalnq (osiowq)
V
-
[k1Lm].
W przypadku geow>(knin sztywnosc podIuna nie jest zwykle uwzgldniana poniewa
elementy te wykorzystywane sq zazwyczaj jako warstwy oddzielajqce. *eotkaniny w zakresie
maIych odksztaIcen majq bardzo maIq sztywnosc poczqtkowq - w zakresie maIych odksztaIcen
(do 5%) pojawia si wic znaczqcy wzrost odksztaIcen przy staIym obciqeniu.
Przy projektowaniu geotekstyliw wIasciwosc powysza musi byc uwzgldniona. Wyrnia si
zatem zarwno d>ugoterminow. wytrzyma>o na rozci.ganie zalenq od czsciowych
wspIczynnikw redukcji (odzwierciedlajqcych zniszczenie elementw przy montau, peIzanie
geosyntetykw, efekty biologiczne i chemiczne) jak i pocz.tkow. sztywno norma#n. w
zakresie maIych odksztaIcen (od 0,"% do 2%).
W celu wyznaczenia minimalnej sztywnosci osiowej geozbrojenia mona zastosowac ponisze
wyraenie, gdzie dla napren odpowiadajqcych wybranym odksztaIceniom dopuszcza si
maksymalnie 10% odchylenia od czesci liniowej testu rozciqgania.
gdzie:
O
-
- wytrzymaIosc na rozciqganie przy odksztaIceniu 9% [k1Lm]
M - odksztaIcenie 9% (wydIuenie wzgldne) wedIug EN ISO 10 319 [%]
O
ma9
- maksymalna wytrzymaIosc na rozciqganie wedIug EN ISO 10 319 [k1Lm]
M
ma9
- maksymalne odksztaIcenie (wydIuenie wzgldne) wedIug EN ISO 10 319 [%]
Dostawcy i producenci geotekstyliw podajq zwykle wartosc wytrzymaIosci na rozciqganie przy
odksztaIceniu 2%. Wyraenie wwczas przybiera postac:
;inima#na (poczqtkowa) sztywno osiowa geotekstyliw z badan krtkoterminowych
(sposb obciqenia wedIug EN ISO 10 319) dla napren 9%jest okreslona jako:
gdzie:
M - odksztaIcenie 9% - (wydIuenie wzgldne) wedIug EN ISO 10 319 [-]
;aksyma#na (teoretycznie osiqgalna) sztywno osiowa geotekstyliw dla krtko-
terminowej sztywnosci osiowej wyznaczana jest w sposb nastpujqcy:
gdzie:
M
ma9
- maksymalne odksztaIcenie (wydIuenie wzgldne) wedIug EN ISO 10 319 [-]
Zakresy zalecanych wartosci sztywnosci osiowej (normalnej) geosyntetykw V
-
[k1Lm] podano
w tabeli poniej:
-550-
$pis zmiennej Pocz.tkowa
sztywno osiowa
geosyntetyk(w d#a
M < 2%
,eoretyczna
(maksymalna
sztywno osiowa
geosyntetyk(w
4otacja
(jednostka
V
M<9
[k1Lm] V
Mma9
[k1Lm]
5ategoria
geoz7rojenia
--- ---
GeowIkniny - -
Geotkaniny 250 - 500 1000
Jednoosiowe
geosiatki
500 - 1000 1500
Dwuosiowe geosiatki 100 - 500
dla M < 0."%
2500
Trjosiowe geosiatki 250 - 500
dla M < 0."%
5000
Geomaty 100 - 500 1000
Geokompozyty
drenaowe
- -
Kompozyty 100 - 500 1500
Geomeshes - -
Geocells - -
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie (edycja)
obciqen wykonywana jest w oknie dialogowym "4owe o7ci.enia" ("<dycja o7ci.enia").
Wprowadzone obciqenia mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Wszystkie zdefiniowane parametry obciqenia mogq byc edytowane w tej fazie budowy, w
ktrej wprowadzono obciqenie. W nastpnych fazach mona tylko zmieniac jego wartosc
(opcja "Zmiana wartoci").
Ramka ta sIuy do wprowadzania o7ci.e6 przyk>adanyc@ ty#ko do masywu gruntowego.
Obciqenie przyIoone do elementu belkowego jest wprowadzane w ramce - obciqenie belki.
Dowolnq liczb obciqen mona zdefiniowac w poszczeglnych fazach. Obciqenie moe
oddziaIywac albo na istniej.cy e#ement kontaktowy (w tym na powierzchni terenu), albo
moe byc przyIoone w dowo#nym miejscu masywu gruntowego.
W kolejnych fazach mona albo usuwac zdefiniowane obciqenie, albo zmienia jego
-551-
warto.
Prosz pamitac, e przyIoenie obciqenia bezposrednio na powierzchni gruntu moe
prowadzic do nadmiernyc@ odkszta>ce6 p#astycznyc@ w sqsiedztwie obciqenia i obliczenia
mogq nie konwergowac. W takim przypadku mona albo umiescic e#ement 7e#kowy pod
przyIoonym obciqeniem, albo wybrac spr/ysty lub sprysty modyfikowany model
materiaIowy dla gruntu poniej obciqenia.
Ramka Obciqzenie
-552-
Okno dialogowe Nowe obciqzenie
$7ci.enie 7e#ki
Ramka "$7ci.enie 7e#ki" zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie
(edycja) obciqen belek wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe o7ci.enie 7e#ki".
Obciqenia belki mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania
"$7ci.enie 7e#ki". Dostpne sq nastpujqce polecenia:
- Dodaj Klikajqc lewym przyciskiem myszki na wybranej belce. Wprowadzanie
parametrw obciqen wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe
o7ci.enie 7e#ki".
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcej ju belce otwiera okno
dialogowe "<dycja o7ci.enia 7e#ki", w ktrym mona zmieniac
parametry obciqenia.
belkowym otwiera okno dialogowe usuwania o7ci.enia 7e#ki -
zatwierdzenie tej czynnosci powoduje usunicie wybranego obciqenia
belki.
Wprowadzone obciqenia mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Wszystkie zdefiniowane parametry obciqenia mogq byc edytowane w tej fazie budowy, w
ktrej wprowadzono obciqenie. W nastpnych fazach mona tylko zmieniac jego wartosc
(opcja "Zmiana wartoci").
-553-
Ramka Obciqzenia belek
Okno dialogowe Nowe obciqzenia
-554-
!oda
Wody gruntowe mona w programie wprowadzac z uyciem trzech opcji:
- Zwierciad>o w(d gruntowyc@ mona zdefiniowac jako ciqgIq warstw poniej i poniej i
powyej poziomu terenu. W takim przypadku, program automatycznie dostosuje ciar
gruntu poniej zwierciadIa wd gruntowych.
- !artoci cinienia porowego definiowane w postaci izolinii. Definiowanie izolinii jest
identyczne jak definiowanie warstw. Pierwsza izolinia zawsze pokrywa si z powierzchniq
terenu. PozostaIe izolinie wprowadzane sq w taki sam sposb jak elementy kontaktowe
midzy poszczeglnymi warstwami gruntu. Wartosci cisnienia porowego wstawiane sq do
tabeli "Lista warstw cisnienia porowego po lewej stronie w dolnej czsci ekranu. Wartosci
pomidzy izoliniami okreslane sq przez interpolacj liniowq.
- !sp(>czynnik cinienia porowego r
7
reprezentuje stosunek cisnienia porowego i
naprenia geostatycznego w gruncie. Wartosci wspIczynnika r
7
sq definiowane dla
poszczeglnych izolinii. Pierwsza izolinia zawsze pokrywa si z powierzchniq terenu.
PozostaIe izolinie wprowadzane sq w taki sam sposb jak elementy kontaktowe midzy
poszczeglnymi warstwami gruntu. Wartosci wstawiane sq do tabeli "Lista warstw cisnienia
porowego po lewej stronie w dolnej czsci ekranu. Wartosci pomidzy izoliniami okreslane
sq przez interpolacj liniowq.
Przy wprowadzaniu wartosci cisnienia porowego lub wartosci wspIczynnika r
7
przyjmuje si
zaIoenie, e ci/ar o7j/tociowy gruntu w ca>ym orodku jest rwny ciarowi
objtosciowemu y niezalenie od wartosci cisnienia porowego lub wspIczynnika r
7
.
Najprostszym sposobem zdefiniowania wody jest wrysowanie rozkIadu cinienia porowego w
oknie wyniku.
Wizualizacja cinienia porowego
-555-
$7#iczenia
Obliczenia sq wykonywane dla poszczeglnych faz obliczeniowych w ramce "$7#iczenia" po
wcisniciu przycisku "$7#icz".
Podczas wykonywania o7#icze6 program dqy do rozwiqzania, ktre bdzie odpowiadaIo
danej wartosci obciqenia i warunkom granicznym r(wnowagi g#o7a#nej. W wikszosci
przypadkw ten krok prowadzi do procesu iteracyjnego. Proces iteracji i konwergencji
rozwiqzania jest wyswietlany na ekranie.
Obliczenia mona zatrzymac w kadym momencie wciskajqc przycisk "Przerwij". Wyniki sq
wtedy dostpne dla ostatniego konwergujqcego przyrostu obciqenia.
PrawidIowe wyniki uzyskiwane sq, gdy osiqgnito 100% przy>oonego o7ci.enia. Ze
wzgldu na brak konwergencji, program moe przerwac dziaIanie przed osi.gni/ciem
oczekiwanego poziomu o7ci.enia - osiqgnity zostaI tylko uIamek caIkowitego obciqenia.
W takim przypadku mona dostosowac parametery obliczen w ustawieniach obliczen.
Podczas modelowania bardziej zIoonych zadan inynierskich zalecamy, aby uytkownik
postpowaI wedIug sugerowanej procedury modelowania.
Obliczenia przepIywu nieustalonego mona wybrac w ramce "Ustawienia".
Wyniki obliczen, wraz z informacjq o przebiegu procesu obliczeniowego, sq widoczne na ekranie
natychmiast po zakonczeniu analizy.
SzczegIowe informacje na temat stosowanego podejscia obliczeniowego przedstawiono w
rozdziale"Przebieg obliczen". Sposb prezentacji wynikw na ekranie mona ustawic w oknie
W przypadku uwzgldnienia wody w obliczeniach, w wikszosci przypadkw istnieje moliwosc
skopiowania wyznaczonego (analizowanego) ZWG GeoSchowka i wstawienia go do innego
programu.
-556-
Ekran po zakonczeniu obliczen
$7#iczenia przep>ywu nieusta#onego
Obliczenia przepIywu nieustalonego prowadzone sq w minimum dwch fazach ("PrzepIyw
wody"), z ktrych pierwsza faza zawsze sIuy do okreslenia warunkw poczqtkowych, tj.
rozkIadu pierwotnych cisnien porowych, poczqtkowego zwierciadIa wody, stopnia nasycenia czy
przepuszczalnosci wzgldnej w momencie rozpoczcia obliczen przepIywu nieustalonego.
Dostpnych jest kilka opcji definiowania stanu poczqtkowego cisnienia porowego:
- Za pomocq ZwierciadIa Wody Gruntowej
- Bezposrednio z wykorzystaniem izolinii cisnienia porowego
- Wykonujqc obliczenia przepIywu w stanie ustalonym
Pierwsza opcja zakIada hydrostatycznq (linowq) dystrybucj cisnienia porowego na wysokosci.
Powyej ZWG program generuje dodatnie cisnienia porowe, a powyej ZWG ujemne cisnienia
porowe (ssanie). Druga opcja umoliwia uwzgldnienie suchego masywu gruntowego poprzez
zdefiniowanie, np. ujemnych cisnien porowych na caIym infiltrowanym obszarze. Trzecia opcja
wymaga przeprowadzenia analizy przepIywu w stanie ustalonym. Na podstawie przypisanego
modelu materiaIowego program okresla poczqtkowy stopien nasycenia oraz przepuszczalnosc
wzgldnq w funkcji poczqtkowego cisnienia porowego wyznaczonego na podstawie obliczen
przepIywu ustalonego.
Rysunek 1 pokazuje dystrybucj poczqtkowego cisnienia porowego wyznaczonego na
podstawie obliczen przepIywu ustalonego dla zaIoonych warunkw hydraulicznych.
Oczywistym jest, e jedynie cisnienia poniej ZWG sq pokazane. Stan poczqtkowy w masywie
nienasyconym lub czsciowo nasyconym moe byc czsciowo oszacowany poprzez narysowanie
przykIadowo rozkIadu poczqtkowego stopnia nasycenia, jak pokazano na Rysunku 2. Gdy
wybrana zostanie opcja "Mrak wody" wartosci poczqtkowych cisnien porowych sq
przyjmowane jako zerowe.
-557-
Rysunek 1 Pierwsza faza obliczeniowa: Rozkad poczqtkowych cinien porowych
-558-
Rysunek 2 Pierwsza faza obliczeniowa: Rozkad poczqtkowego stopnia nasycenia
Analiza przepIywu ustalonego wykonywana jest poczqwszy od drugiej fazy obliczen, od ktrej
kada kolejna faza jest nastpstwem poprzedniej. Kada faza obliczen wymaga zdefiniowania
czasu analizy, zmiennosci hydraulicznych warunkw brzegowych w czasie, a take dIugosci
kroku czasowego. Obecna wersja programu umoliwia wprowadzenie caIego obciqenia w
jednym momencie na poczqtku fazy obliczeniowej lub te przyjcie, i obciqenie wzrasta
liniowo w czasie w obliczen fazy ("PrzepIyw wody"). W pierwszym przypadku, poczqtkowy krok
czasowy przyjmowany jest jako 1L10 okreslonego kroku czasowego. Nastpnie obliczenia
kontynuowane sq z uwzgldnieniem zdefiniowanego kroku czasowego. Zaleca si
dostosowywanie kroku czasowego w kolejnych etapach obliczen. Krtszy krok czasowy
zalecany jest na poczqtku obliczen. Przy dIuszych krokach czasowych, gdy rozwiqzanie osiqga
warunki stanu ustalonego, krok czasowy moe byc znacznie wydIuony (np. z 1L10 doby do
kilku dni). Rysunki 3 i 4 pokazujq wyniki odpowiednio stanu posredniego oraz stanu ustalonego
odpowiadajqce nagIemu podniesieniu ZWG w drugiej fazie obliczeniowej. Rysunki 5 i 6
pokazujq analogiczne stany zwiqzane z nastpujqcym pzniej gwaItownym obnieniem ZWG,
zamodelowanym poprzez przywrcenie oryginalnego poziomu ZWG w sidmej fazie
obliczeniowej.
-559-
Rysunek 3 Druga faza obliczeniowa: Rozkad cinien porowych w wybranym momencie
obliczen (stan poredni)
-560-
Rysunek 4 Szsta faza obliczeniowa: Rozkad cinien porowych w stanie ustalonym
-561-
Rysunek 5 Sidma faza obliczeniowa: Rozkad cinien porowych w wybranym momencie
obliczen (stan poredni)
-562-
Rysunek 6 Osma faza obliczeniowa: Rozkad cinien porowych w stanie ustalonym
Za#ecana procedura mode#owania
Rozwiqzywanie zadan geotechnicznych za pomocq metody elementw skonczonych jest
zagadnieniem dosc zIoonym. Nie mniej jednak, wikszosc uytkownikw podejmuje prb
obliczania caIej, zIoonej konstrukcji ju od samego poczqtku - w takim przypadku znalezienie
przyczyny ewentualnej utraty konwergencji moe byc pzniej dosyc trudne. Sugerujemy
zastosowanie nastpujqcego podejscia:
1) Zde%iniowanie ca>ej topo#ogii konstrukcji
2) Przyjcie zaIoenia reakcji sprystej gruntu i elementw kontaktowych (uycie modeli
liniowych)
3) Wygenerowanie siatki oglnej
4) Zdefiniowanie wszystkich faz obliczeniowych
5) Wykonanie analizy wszystkich faz obliczeniowych (wystarczajqce jest uruchomienie analizy
ostatniej fazy budowy - obliczenia wszystkich poprzedzajqcych faz zostanq wykonane
automatycznie).
6) $cena prze7iegu o7#icze6
Jeeli obliczenia nie zakonczq si powodzeniem to znaczy, e model obliczeniowy nie zostaI
prawidIowo zdefiniowany - np. belki majq zbyt duo wewntrznych przegubw, co prowadzi do
uzyskania konstrukcji o nieokreslonej kinematyce; rozpory nie sq prawidIowo dowiqzane do
konstrukcji, itd.. Program zawiera pewnq liczb wbudowanych procedur sprawdzajqcych - ma
-563-
to na celu ostrzeganie uytkownika przed ewentualnymi wadami w definicji modelu. Czsc
bIdw nie jest niestety moliwa do wykrycia przed uruchomieniem programu.
Jeeli wszystkie fazy zostaIy z powodzeniem obliczone sugerujemy, aby uytkownik sprawdziI
otrzymane wyniki przemieszczen, a tym samym take obiektywnosc uytych parametrw
gruntu i sztywnosci konstrukcji. Prosz zauwayc, e stosowanie modeli nieliniowych zawsze
prowadzi do uzyskania wikszych przemieszczen w porwnaniu do reakcji czysto sprystej -
jesli przemieszczenia spryste sq ju nadmiernie due, to musimy dostosowac model
obliczeniowy zanim przyjmiemy ktrys z dostpnych modeli plastycznych.
Jeeli obliczenia zakonczyIy si powodzeniem i przemieszczenia majq realne wartosci, moemy
zastosowac nastpujqcy schemat postpowania:
7) Zast.pi mode#e #iniowe odpowiednimi modelami plastycznymi (Mohra-Coulomba,
Druckera-Pragera)
8) Wykonac obliczenia i ocenic wyniki wg kroku 6
9) Dodac nie#iniowe e#ementy kontaktowe
10) Wykonac obliczenia i ocenic wyniki wg kroku 6
11) WygIadzic i dostosowa siatk/ e#ement(w sko6czonyc@ oraz wykonac ostatnie
o7#iczenia.
Chocia podejscie takie moe si wydawac trudne i skomplikowane, to jednoczesnie moe
zaoszczdzic bardzo wiele czasu potrzebnego na ewentualne poszukiwanie przyczyny
niepowodzenia (utrata konwergencji) analizy skomplikowanych zadan.
Utrata konwergencji ana#izy nie#iniowej
Utrata konwergencji rozwiqzania obliczen nieliniowych wymaga wprowadzenia pewnyc@
mody%ikacji zastosowanego mode#u o7#iczeniowego - mona wykorzystac nastpujqce
kroki:
- Zwikszyc sztywnosc konstrukcji
- Zmniejszyc przyIoone obciqenia
- Podzielic wykonanie wykopu w gruncie na wikszq liczb krokw
- Podwyszyc parametry materiaIowe istniejqcych gruntw
- Zmienic model materiaIowy gruntw w miejscach uplastycznienia
- Dodac elementy zbrojenia (belki, kotwy)
- Dodac podparcia
- Zmienic ustawienia parametrw wpIywajqce na proces iteracji (zwikszyc liczb iteracji)
2ozk>ad odkszta>ce6 p#astycznyc@ moe do pewnego stopnia wyjasnic przyczyny braku
konwergencji obliczen. Prosz pamitac, i rozkIad rwnowanego odksztaIcenia plastycznego
wskazuje obszary prawdopodobnego powstawania powierzchni zniszczenia.
-564-
Analiza niekonwerguje - wykres rwnowaznego odksztacenia plastycznego
Ustawienia i opis ana#izy
Domy#ne ustawienia parametr(w decyduj.cyc@ o rozwi.zaniu o7#icze6 zostaIy
zoptymalizowane w celu zapewnienia odpowiedniej dokIadnosci i wydajnosci analizy. Nie mniej
jednak, doswiadczony uytkownik moe potrzebowac zmiany ustawien domyslnych lub
sprawdzenia wpIywu parametrw na dokIadnosc i przebieg obliczen. Ustawienia parametrw
mona zmieniac w oknie dialogowym "Ustawienia o7#icze6.
Przy zmianie standardowych ustawien naley jednak zac@owa ostrono. Przed
zdefiniowaniem jakichkolwiek zmian uytkownik musi byc swiadomy ewentualnych
konsekwencji. W szczeglnosci, nieprawidIowe ustawienia mogq w znaczny sposb spowolnic
proces obliczeniowy, mogq spowodowac rozbienosci i prowadzic do nieprawid>owyc@
wynik(w. W zakIadce ,Ustawienia obliczen istnieje moliwosc modyfikacji nastpujqcych
parametrw:
- Metoda rozwiqzania
- Zmiana macierzy sztywnosci
- Poczqtkowy krok obliczeniowy
- Maksymalna liczba iteracji
- Kryterium konwergencji
- Ustawienie metody Newtona-Raphsona
- Ustawienie metody Arc-length
- Metoda Line search
- Plastycznosc
-565-
Ustawienia domyslne mona w kadej chwili przywrcic za pomocq przycisku "Ustawienia
domy#ne".
;etoda rozwi.zania
Program GEO MES sIuy do analizy zadan geotechnicznych, ktre wykazujq nieliniowq reakcj
osrodka gruntowego lub skalnego. Zakonczone powodzeniem obliczanie wikszosci tego
rodzaju zadan wymaga zastosowania rozwiqzania iteracyjnego dla danej wartosci granicznej.
Zastosowanie metody elementw granicznych (MES) prowadzi w takich przypadkach do
przyrostowej postaci warunkw rwnowagi, zapisanych nastpujqco:
gdzie: c
d
- macierz sztywnosci chwilowej
e7 - wektor przyrostw przemieszczen w wzIach
e4 - wektor przyrostw siI niezrwnowaonych
Rwnanie to moe byc rozwiqzane tylko w sposb przybliony, z zastosowaniem odpowiedniej
metody numerycznej. Celem metody jest osiqgnicie, w procesie iteracji, takiego stanu
naprenia i odksztaIcenia, ktry speInia warunek e4 < 0. Program udost/pnia dwie
podstawowe metody prowadzqce do tego celu:
1. Metoda Newtona-Raphsona - NRM
2. Metoda Arc-length - ALM.
Ustawienia obliczeniowe - wybr metody rozwiqzywania
-566-
Zmiana macierzy sztywnoci
PeIna metoda 4ewtonaA2ap@sona zakIada, e macierz chwilowej stycznej sztywnosci
tworzona jest na poczqtku kadej iteracji.
Tworzenie nowej macierzy sztywnosci stycznej tylko na poczqtku nowego przyrostu obciqenia
prowadzi do tzw. zmodyfikowanej metody Newtona-Raphsona.
Jeeli macierz sztywnosci tworzona jest tylko raz na poczqtku analizy, to uzyskujemy tzw.
metod naprenia poczqtkowego.
Poszczeglne metody mona wybrac w oknie dialogowym "Ustawienia o7#icze6" z listy
rozwijanej "Zmiana macierzy sztywnosci. Dostpne sq nastpujqce ustawienia:
1. 4ie zmieniaj - metoda naprenia poczqtkowego
2. Po kadej iteracji - peIna metoda Newtona-Raphsona
3. Po kadym kroku o7ci.enia - zmodyfikowana metoda Newtona-Raphsona
Ustawienie domyslne zakIada algorytm peInej metody Newtona-Raphsona (aktualizacja
sztywnoci po kazdej iteracji). Prosz zauwayc, e utworzenie macierzy sztywnosci jest
zgodne z algorytmem aktualizacji naprenia. Takie sformuIowanie zapewnia kwadratowq
konwergencj peInej metody Newtona-Raphsona (NRM) w przeciwienstwie do zmodyfikowanej
NRM lub metody naprenia poczqtkowego, ktre - w porwnaniu z metodq peInq NRM -
wymagajq znacznie wikszej liczby iteracji do osiqgnicia rwnowagi.
Z drugiej strony naley nadmienic, i koszt obliczeniowy na jednq iteracj zaley gIwnie od
obliczenia i faktoryzacji macierzy sztywnosci stycznych. Przy zaIoeniu reakcji sprystej
konstrukcji tworzenie macierzy sztywnosci konstrukcyjnej wicej ni jeden raz (aktualizacja
sztywnosci - sprystosc przez caIy czas) jest rzeczq caIkowicie bezcelowq. W przeciwienstwie
do tego, podniesienie stopnia nieliniowosci sugeruje czstsze przeformuIowywanie sztywnosci
(aktualizacja sztywnosci - kada iteracja).
-567-
Metoda Newtona-Raphsona - opcje aktualizacji macierzy sztywnoci
Pocz.tkowy krok o7#iczeniowy
WIasciwy proces obliczeniowy jest prowadzony w sposb przyrostowy w kilku krokach
obciqenia a do osiqgnicia caIkowitego zakIadanego obciqenia.
Program wymaga jedynie ustawienia pocz.tkowego kroku o7ci.enia.
Parametr ten reprezentuje stosunek o7ci.enia przy>oonego w danym kroku
o7ci.enia do zak>adanego o7ci.enia ca>kowitego. Parametr ten podlega modyfikacjom
dostosowujqcym w zalenosci od przebiegu iteracji.
Domyslnie ustawiona jest wartosc 2"% caIkowitego zakIadanego obciqenia. Podobnie jak w
opisanych wyej przypadkach prawdq jest, i wzrost zIoonosci rozwiqzania w zwiqzku z
przyjciem podejscia nieliniowego wymaga zredukowania tego parametru. Jednake, w
przypadku reakcji sprystej, wartosc tego parametru mona ustawic na 1, co odpowiada
rozwiqzaniu danego zadania w jednym kroku obciqenia.
;aksyma#na #icz7a iteracji
Parametr ten oznacza maksyma#n. #icz7/ iteracji dopuszcza#nyc@ dla pojedynczego kroku
obciqenia do osiqgnicia stanu rwnowagi.
Przekroczenie tej liczby sprawia, e program automatycznie redukuje 7ie.c. warto
zak>adanego kroku o7ci.enia i ponownie rozpoczyna obliczenia od ostatniego poziomu
obciqenia, ktry jest zgodny ze stanem rwnowagi. Podobne dziaIanie wykonywane jest w
przypadku, gdy oscylacja lub dywergencja obliczen sq nieuchronne.
5ryterium konwergencji
Aby zapewnic skutecznosc strategii rozwiqzania przyrostowego opartego o jednq z metod
iteracyjnych naley wybrac odpowiednie kryteria (wstpne ustawienie wartosci tolerancji dla
osiqgnicia rwnowagi) dla zako6czenia procesu iteracji.
Prosz zauwayc, e luzne kryteria konwergencji mogq prowadzic do niedokIadnych wynikw,
podczas gdy zbyt niskie tolerancje konwergencji mogq skutkowac nieuzasadnionym wzrostem
kosztw obliczeniowych potrzebnych do uzyskania wynikw o nadmiernym stopniu
dokIadnosci.
W programie, konwergencja jest sprawdzana pod kqtem zmiany przyrostw przemieszczenia
wzIowego, zmiany siI niezrwnowaonych, jak te zmian energii wewntrznej. To ostatnie
kryterium daje pewne pojcie o tym, w jaki sposb przemieszczenia i siIy osiqgajq swoje
wartosci rwnowagi. Dostpne sq nastpujqce ustawienia:
1. ,o#erancja 7>/du przemieszczenia - tolerancja dla zmiany normy przyrostu
przemieszczenia
2. ,o#erancja 7>/du niezr(wnowaonyc@ si> - tolerancja dla zmiany normy siI
niezrwnowaonych
3. ,o#erancja 7>/du energii - tolerancja dla zmiany energii wewntrznej.
Wartosc ustawiona domyslnie dla wszystkic@ to#erancji konwergencji wynosi 0,01.
Ustawienia w metodzie 4ewtonaA2ap@sona
W metodzie Newtona-Raphsona (NRM) przebieg iteracji mona regulowac za pomocq
-568-
ustawienia nastpujqcych parametrw:
1 !sp(>czynnik re#aksacji - reprezentuje wartosc redukcji bieqcego kroku obciqenia dla
ponownego rozpoczcia obliczen w przypadku braku konwergencji rozwiqzania. Nowq wartosc
zakIadanego kroku obciqenia uzyskujemy z rwnania:
nowy krok o7ci.enia Y poprzedni krok o7ci.enia " wsp(>czynnik re#aksacji
9 ;aks: #icz7a re#aksacji dla pojedynczego kroku obciqzenia - parametr okreslajqcy ile
razy mona wykonac w/w czynnosc w trakcie caIej analizy. Przekroczenie tej wartosci
powoduje zatrzymanie obliczen przez program. Wyniki sq wtedy dostpne dla ostatniego
konwergujqcego poziomu obciqenia.
= ;in: #icz7a iteracji dla jednego kroku obciqzenia - parametr pozwalajqcy na ewentualne
przyspieszenie obliczen. W szczeglnosci, jeeli liczba iteracji, ktre majq konwergowac w
ostatnim kroku obciqenia, bdzie mniejsza ni ustawiona liczba minimalna, to krok obciqenia
dla nowego przyrostu obciqenia zostanie powikszony w nastpujqcy sposb:
nowy krok o7ci.enia Y poprzedni krok o7ci.enia B wsp(>czynnik re#aksacji
Domyslne ustawienie w/w parametrw odpowiada wartosciom wyswietlanym w ramce:
Parametry kierujqce procesem iteracji
Ustawienia w metodzie +rcA#engt@
Metoda Arc-length (ALM) jest stosunkowo mocnq metodq, ktra jest szczeglnie przydatna do
rozwiqzywania zadan wymagajqcych poszukiwania obciqenia niszczqcego dla danej
konstrukcji. Analiza statecznosci konstrukcji geotechnicznych (skarpy, nasypy) jest jednym z
takich zadan. W przeciwienstwie do metody NRM, w ktrej dla rozwiqzania decydujqce jest
wyIqcznie przypisanie przyrostw obciqenia, metoda ALM wprowadza dodatkowy parametr
reprezentujqcy pewne ograniczenie wartosci przyrostu obciqenia dla danego kroku
obciqeniowego. Wartosc kroku obciqenia zaley wic od przebiegu iteracji i jest bezposrednio
powiqzana z wybranq dIugosciq Iuku.
Podstawowym zaIoeniem tej metody jest, e zakIadane obciqenie zmienia si proporcjonalnie
w trakcie obliczen. Oznacza to, e dany poziom przyIoonego obciqenia mona wyrazic
nastpujqco:
gdzie: F - bieqca czsc caIkowitego przyIoonego obciqenia
S - wspIczynnik proporcjonalnosci
-569-
F - caIkowite zakIadane obciqenie
Prosz pamitac, e w metodzie ALM, wektor F reprezentuje tylko pewne obciqenie
referencyjne, ktre utrzymuje staIq wartosc w trakcie caIej sekwencji obliczen reakcji.
Faktyczna wartosc obciqenia na koniec obliczen jest rwna S pomnoonego przez F; S b 1
reprezentuje stan, gdy faktyczna nosnosc konstrukcji jest mniejsza ni zakIadane obciqenie
referencyjne; jeeli A na koniec obliczen reakcji przekracza wartosc 1, to program dokona
automatycznego dostosowania dIugosci Iuku, aby rozwiqzanie konwergowaIo z wartosciq S <
1 w wybranym zakresie tolerancji rwnym 0,01 (1% maksymalnego przyIoonego obciqenia).
Tej wartosci nie mona zmienic.
W literaturze wystpuje kilka sformuIowan metody ALM. Program zawiera metod
zaproponowanq przez Crisfielda i konsystentnie linearyzowanq metod przedstawionq przez
Ramma. Druga z tych metod jest znacznie prostsza, co najmniej z punktu widzenia
sformuIowania, ni metoda Crisfielda. Z drugiej jednak strony uwaana jest te za mniej
skutecznq. Domyslnie ustawiono metod Crisfielda.
Istotnymi parametrami w tej metodzie sq take "Ustawienie dIugosci luku" i "Automatyczna
kontrola dIugosci Iuku".
Arc-length wybr rodzaju metody Arc-length
Ustawienia +rcA#engt@
Arc length - dIugosc Iuku - jest podstawowym parametrem wpIywajqcym na obliczenia reakcji.
Wskazwkq dla wyboru dIugosci Iuku moe byc przebieg iteracji w poprzednim etapie
obliczeniowym. Niezalenie od tego program umoliwia ustawienie:
1. !yznacz z kroku o7#iczeniowego (kroku obciqenia) - dIugosc Iuku okreslana jest w
sposb automatyczny z poczqtkowego kroku obciqenia.
-570-
2. Przyjmij z poprzedniej %azy - wartosc dIugosci Iuku na koniec poprzedniej fazy
obliczeniowej jest stosowana jako wartosc poczqtkowa dla nowej fazy. Ta opcja staje si
aktywna w drugiej fazie obliczeniowej.
3. De%iniuj - umoliwia bezposrednie podanie wartosci dIugosci Iuku.
Jeeli nie mona okreslic reakcji konstrukcji a priori, to zalecamy stosowanie pierwszej opcji. W
zalenosci od przebiegu obliczen mona zmodyfikowac wartosc dIugosci Iuku i powtrzyc
obliczenia. W adnym wypadku nie mona jednak zapewnic konwergencji dla wybranej
wartosci dIugosci Iuku. Podobnie jak w metodzie NRM, jeeli wystqpiq problemy z
konwergencjq, to program umoliwi redukcj bieqcej dIugosci Iuku i rozpocznie obliczenia od
poczqtku.
Nastpnym parametrem kierujqcym procesem iteracji jest Maksymalna liczba krokw
obliczeniowych (obciqzenia). Program zawsze stosuje podanq liczb krokw obciqenia, jeeli:
- parametr S jest wikszy od 1
- przekroczona zostaIa maksymalna liczba relaksacji dIugosci Iuku
Jeeli obliczenia zostanq przerwane w wyniku przekroczenia maksymalnej liczby krokw
obciqenia i parametr A jest mniejszy od 1, to niezbdne jest zwikszenie liczby krokw i
rozpoczcie obliczen od poczqtku.
Arc-length - ustawienie dugoci uku
+utomatyczna kontro#a d>ugoci >uku
Strategia automatycznej kontroli dIugosci Iuku stanowi wany element przy korzystaniu z
dowolnej metody numerycznej. Program umoliwia dostosowywanie bieqcej dIugosci Iuku do
nowego kroku obciqenia w zalenosci od przebiegu iteracji w poprzednim kroku poprzez
wIqczenie opcji $ptyma#izuj. Program sprbuje dokonac wyboru wartosci dIugosci Iuku, ktra
-571-
utrzymuje qdanq liczb iteracji w kadym kroku obciqenia niezbdnq dla osiqgnicia
konwergencji - opcja $ptyma#na #icz7a iteracji w 1: kroku o7#iczeniowym (o7ci.enia.
Kolejnym parametrem kierujqcym procesem iteracji jest !ska&nik
o7ci.enie"przemieszczenie. Parametr ten stanowi czynnik skalarny, ktry dostosowuje
skal obciqenia wyraonego za pomocq parametru A i wektora przemieszczenia u, pod
warunkiem, e wartosc tego parametru jest wystarczajqco dua, aby decydujqcy wpIyw na
analiz miaI przyrost obciqenia. Jeeli wartosc parametru ustawimy na 0 (ustawienie
domyslne), otrzymamy tzw. cylindrycznq ALM, a obliczenia bdq zaleec od przyrostu
przemieszczenia. Podejscie takie jest bardziej stabilne i zalecane przez autorw. Nie mniej
jednak, program umoliwia optymalizacj tego parametru poprzez wIqczenie opcji Optymalizuj.
W takim przypadku, bieqca wartosc tego parametru ustawiana jest jako rwna parametrowi
bieqcej sztywnosci Bergana, ktry stanowi miar skalarnq stopnia nieliniowosci. Wartosc tego
parametru zmniejsza si wraz ze wzrostem stopnia nieliniowosci. Przy zblianiu si do
obciqenia niszczqcego, wartosc tego parametru dqy do zera, a na rozwiqzanie ma wpIyw
przyrost przemieszczenia. Strategia ta pozwala wic na zastosowanie metody cylindrycznej
(walcowej) przy wartosci !ska&nika o7ci.enia"przemieszczenia rwnej zero. Domyslnie,
opcja ta jest wyIqczona.
Arc-length - automatyczna kontrola dugoci uku
;etoda #ine searc@ (poszukiwania #inii
Podstawowym celem metody Line search jest okreslenie skalarnego mnonika , ktry jest
stosowany do skalowania bieqcego przyrostu przemieszczenia, tak aby speInic warunek
rwnowagi w danym kierunku. Rzeczywisty wektor przemieszczenia na koncu i-tej iteracji ma
wic nastpujqcq postac:
-572-
W zwiqzku z tym, proces obliczeniowy ulega przyspieszeniu f J 1, albo spowolnieniu, f b 1.
Oczywiscie, dla Line search wykonanej dla kadej iteracji wzrasta koszt iteracji. Z drugiej
strony, niedogodnosc ta jest kompensowana przez mniejszq liczb iteracji niezbdnych do
osiqgnicia konwergencji, oraz przez moliwosc uniknicia dywergencji lub oscylacji procesu
iteracji. W ustawieniu domyslnym metoda Line search jest wIqczona.
Uytkownikom o niewielkim doswiadczeniu zalecamy uycie ustawienia domyslnego
widocznego na rysunku.op
Ustawienie metody line search
P#astyczno
Okno dialogowe P#astyczno sIuy do ustawiania parametrw kierujqcych procedurq
aktualizacji naprenia.
Parametr ,o#erancja 7>/du powrotu do powierzc@ni p#astycznoci wskazuje tolerancj
speIniajqcq wybrany warunek zniszczenia. Przy zaIoeniu nieliniowego wzmocnienia/osIabienia,
tak jak w przypadku modyfikowanego modelu cam clay, mapowanie powrotu naprenia
wymaga zastosowania procesu iteracji.
Maksymalna dozwolona liczba iteracji jest wtedy wyraona za pomocq
parametru ;aksyma#na #icz7a iteracji d#a jednego kroku p#astycznego. W przypadku
stosowania sztywno-plastycznej wersji modelu Mohra-Coulomba, Druckera-Pragera lub
modyfikowanego modelu Mohra-Coulomba, parametry te nie majq zastosowania.
Zalecane jest stosowanie wartosci ustawionej domyslnie, ktra widoczna jest na rysunku.
-573-
Parametry kierujqce mapowaniem powrotu naprzenia
Prze7ieg o7#icze6
Przebieg obliczen widoczny jest w dolnej czsci ekranu.
Analiza spr/ysta realizowana jest w jednym kroku o7#iczeniowym. Analiza nieliniowa
wykonywana jest w kilku krokach - obciqenie zewntrzne wzrasta stopniowo w kilku krokac@
o7ci.enia (o7#icze6. Analiza konczy si powodzeniem, jeeli nie wystpuje utrata oglnej
konwergencji, tak i osiqgane jest 100 procent zakIadanego obciqenia.
Domy#ne ustawienia parametr(w, ktre kierujq rozwiqzaniem obliczen sq
zoptymalizowane w celu zapewnienia odpowiedniej dokIadnosci i wydajnosci obliczen. Pomimo
to, doswiadczony uytkownik moe potrzebowac zmiany ustawien domyslnych lub sprawdzenia
wpIywu parametrw na dokIadnosc i przebieg obliczen. Parametry mona modyfikowac w oknie
dialogowym "Ustawienia obliczen":
- Parametr "Procent osi.gni/tego o7ci.enia" przedstawia procent obciqenia
caIkowitego (wartosc oczekiwanq) na koniec bieqcego kroku obliczeniowego, przy
zaIoeniu udanej konwergencji dla bieqcego kroku obciqenia.
- Parametr "D>ugo kroku" przedstawia bieqcy czynnik skalujqcy do okreslenia przyrostu
obciqenia w bieqcym kroku obciqenia.
- Parametr "!sp(>czynnik 7ezpiecze6stwa" odpowiada oczekiwanej wartosci
wspIczynnika bezpieczenstwa przy zaIoeniu udanej konwergencji dla danych
parametrw c, .
Przebieg iteracji w ramach danego kroku obciqenia charakteryzowany jest za pomocq zmiany
parametrw konwergencji:
- f - parametr metody line search
-574-
- zmiana normy przyrostu przemieszczenia
- zmiana normy siIy niezrwnowaonej
- zmiana energii wewntrznej
Jeeli wszystkie trzy bIdy sq mniejsze ni ustawiona wstpnie wartosc to#erancji
7>/du (mona edytowac w oknie dialogowym "Ustawienia"), to analiza dla danego kroku
obliczeniowego zostanie przerwana.
Przycisk "Zatrzymaj" sIuy do przerwania procesu obliczeniowego. Wyniki sq wtedy dostpne
dla ostatniego poziomu obciqenia, ktry jest zgodny ze stanem rwnowagi.
Przebieg obliczen
!yniki
Wizualizacja (wykreslenie) wynikw jest jednq z najwaniejszych cech programu. Program
pozwala na wybranie sposrd kilku podstawowych stylw prezentacji graficznej wynikw, ktre
sq zdefiniowane w oknie dialogowym "MES - ustawienia wizualizacji wynikw":
- rysuje siatk/ odkszta>con.
- powierzchniowy wykres zmiennych powstaIych wewn.trz orodka gruntowego "
ska#nego (mona wyswietlic caIkowite wartosci lub ich przyrosty w odniesieniu do
poprzedniej fazy obliczeniowej)
- si>y wewn/trzne wzdIu belek, elementw kontaktowych
- si>y w kotwac@ i si>y reakcji
- niecka osiadania
- przekroje ukone zmiennych
- wektory i kierunki zmiennych
W programie wykorzystuje si nastpujqce ukIady wspIrzdnych do wyswietlania wynikw.
Pasek narzdzi "Wyniki" w grnej czsci ekranu sIuy do wyswietlania wybranych zmiennych i
wybrania sposobu ich prezentacji na ekranie. Schemat kolorw przedstawiony jest w prawej,
grnej czsci ekranu. Jego ustawienie mona dostosowac za pomocq paska narzdzi "Schemat
kolorw".
PrawidIowe ustawienie sposobu prezentacji wynikw moe byc czasochIonne, z tego te
wzgldu program wyposaono w wygodny system przechowywania i zarzqdzania rnymi
ustawieniami.
-575-
Wszystkie dane wyjsciowe oraz wybrane wyniki mona nastpnie drukowac korzystajqc
z raportu z obliczen.
Pasek narz/dzi A !yniki
Pasek narzdzi zawiera nastpujqce funkcje:
Pasek narzdzi Ustawienia wizualizacji wynikw
Poszczeglne elementy umoliwiajq wykonywanie nastpujqcych czynnosci:

Ustawienia sty#u
rysunku
- otwiera okno dialogowe "MES - ustawienia
wizualizacji wynikw", ktre pozwala
uytkownikowi na dokIadniejsze zdefiniowanie
stylu rysowania

'ista rysunk(w - lista rozwijana zawierajqca nazwy rysunkw
zapisane przez uytkownika

Zapisz rysunek - zapisuje w pamici bieqcy
rysunek wyswietlany na ekranie; okno
dialogowe sIuy do wprowadzania rysunku

;anager rysunk(w - otwiera okno "Manager rysunkw, sIuqce do
zarzqdzania (usuwanie, zmiana kolejnosci,
zmiana nazwy) rysunkami zapisanymi ju w
pamici

!artoci w %azac@
o7#iczeniowyc@
- wyswietla obliczone wartosci (mona
wyswietlic wartosci caIkowite lub przyrosty w
fazach)

2odzaj zmiennej - wyswietla wybranq wartosc zmiennq

2ysunek
powierzc@ni
- wIqcza/wyIqcza rysowanie izolinii,
izopowierzchni

Siatka - wIqcza/wyIqcza styl rysowania siatki ES (tylko
krawdzie, albo zgodnie z ustawieniem w
oknie dialogowym "MES - ustawienia
wizualizacji wynikw")

2ysunek
przemieszcze6
- dokonuje wyboru stylu rysowania siatki
odksztaIconej - nieodksztaIcona/odksztaIcona
(odksztaIcona o wartosc, odksztaIcona
wspIczynnikiem)
Pasek narzdzi zawiera najcz/ciej uywane %unkcje niezbdne dla przeglqdania wynikw
na ekranie. DokIadne ustawienia stylu rysowania wynikw dostpne sq w oknie
dialogowym "MES - ustawienia wizualizacji wynikw".
Podobnie jak w innych programach systemu GEO5, wyniki mona zapisywac w pamici i
drukowac. Styl rysunku mona zdefiniowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
-576-
Okno dialogowe ";<S A ustawienia wizua#izacji wynik(w" sIuy do wybrania rodzaju
wyswietlanych zmiennych oraz sposobu ich prezentacji na ekranie. Poszczeglne ustawienia
mona pzniej zapisywac za pomocq paska narzdzi "Wyniki.
ZakIadka "Podstawowe" sIuy do ustawiania podstawowych parametrw decydujqcych o
wizualizacji zmiennych powierzchniowych i siatki ES - pozostaIe zakIadki stosowane sq do
definiowania innych rodzajw wynikw.
Okno dialogowe "MES - ustawienia wizualizacji wynikw" - zakadka "Podstawowe"
Ze wzgldu na zachowanie przejrzystosci prezentacji graficznej nie mona wykonywac
wizualizacji niektrych wynikw jednoczenie. Nie mona rysowac siatki zdeformowanej
jednoczesnie z rozkIadami siI wewntrznych wzdIu belek - mona wybrac tylko jednq opcj.
Jeeli wybrano kombinacj niedopuszczalnq, to w dolnej czsci okna dialogowego program
wyswietli ostrzeenie. Przedstawiony przykIad pokazuje niedopuszczalnq kombinacj siatki
zdeformowanej/wartoci w wzach siatki ustawionych w zakIadce "Podstawowe".
Ostrzezenie o wystqpieniu konfliktu podczas prezentacji wynikw
'ista zmiennyc@
Mona wyswietlic nastpujqce zmienne (wartosci w osrodku gruntowym / skalnym):
'ista zmiennyc@ wywiet#anyc@ przez program A zmienne podstawowe
$znaczenie $pis Zmienna Cednostka
Przemieszczenie
:
Z
Przemieszczenie w kierunku Z *
-
[mm]
-577-
Przemieszczenie
:
X
Przemieszczenie w kierunku X *
9
[mm]
Sigma
Z, cagk.
CaIkowite naprenie normalne w kierunku Z
-.tot
[kPa]
Sigma
Z, e4.
Efektywne naprenie normalne w kierunku Z
-.e44
[kPa]
Cisnienie
porowe 7
.
Cisnienie porowe 7 [kPa]
Sigma
X, cagk.
CaIkowite naprenie normalne w kierunku X
9.tot
[kPa]
Sigma
X, e4.
Efektywne naprenie normalne w kierunku X
9.e44
[kPa]
Tau
X, Y.
Naprenie scinajqce h
9-
[kPa]
Epsilon
eq.
OdksztaIcenie ekwiwalentne M
eq
[ - ]
Epsilon
eq., p6.
Ekwiwalentne odksztaIcenie plastyczne M
eq,p6
[ - ]
'ista zmiennyc@ wywiet#anyc@ przez program 0 zmienne dost/pne w try7ie 3
Definiowania zaawansowanego 3
$znaczeni
e
$pis Zmienn
a
Cednostka
Epsilon
o=%.
OdksztaIcenie objtosciowe M
/o6.
[ - ]
Sigma
ir.cagk...
rednie caIkowite naprenie normalne
stj.tot
[kPa]
Sigma
ir.e4.
rednie efektywne naprenie normalne
stj.e44
[kPa]
Sigma
eq.
Rwnowane naprenie dewiatorowe V [kPa]
Epsilon
o=%,
p6.
Plastyczne odksztaIcenie objtosciowe M
/o6.p6
[ - ]
Epsilon
X
OdksztaIcenie normalne w kierunku X M
9
[ - ]
Epsilon
Z
OdksztaIcenie normalne w kierunku Z M
-
[ - ]
Gama
XZ
OdksztaIcenie ze scinania w pIaszczyznie XZ
9-

Epsilon
1.
Maksymalne odksztaIcenie gIwne M
1.pr'Fc
[ - ]
Epsilon
2.
Posrednie odksztaIcenie gIwne M
2.pr'Fc
[ - ]
Epsilon
!.
Minimalne odksztaIcenie gIwne M
!.pr'Fc
[ - ]
Sigma
1.
Maksymalne naprenie gIwne
1.pr'Fc
[kPa]
-578-
Sigma
2.
Posrednie naprenie gIwne
2.pr'Fc
[kPa]
Sigma
!.
Minimalne naprenie gIwne
!.pr'Fc
[kPa]
Epsilon
X, p6.
Normalne odksztaIcenie plastyczne w kierunku X M
9.p6
[ - ]
Epsilon
Z, p6
Normalne odksztaIcenie plastyczne w kierunku Z M
-.p6
[ - ]
Gama
XZ, p6.
Plastyczne odksztaIcenie ze scinania w
pIaszczyznie XZ
9-.p6

;onitory
Ramka ";onitory" zawiera tabel z listq zdefiniowanych monitorw. Dodawanie (edycja)
monitorw (punktw pomiaru przemieszczen) wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe
monitory".
Mona definiowac monitory punktowe lub liniowe. Okno dialogowe sIuy wtedy do podawania
wspIrzdnych monitora i jego aktywnosci.
Monitory mona rwnie wprowadzac za pomocq myszki. Tryb definiowania aktywowany jest
przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku "Monitory. Dostpne sq
nastpujqce polecenia:
- Dodaj Monitor wprowadza si za pomocq kliknicia lewym przyciskiem myszki w
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju monitorze otwiera
okno dialogowe "<dycja monitora", w ktrym mona zmieniac jego
parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju monitorze otwiera
okno dialogowe usuwania monitora - zatwierdzenie tej czynnosci
powoduje usunicie wybranego punktu swobodnego.
Monitory mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Program umoliwia definiowanie wybranej liczby monitorw punktowych i liniowych w
dowolnym punkcie wewnqtrz i na zewnqtrz konstrukcji. Monitory peIniq kilka funkcji:
- wyswietlanie wartosci zmiennych w danym punkcie (monitor punktowy)
- wyswietlanie wartosci rnicy odlegIosci midzy dwoma punktami w porwnaniu z faza
poprzedzajqcq *[1] lub w porwnaniu z fazq definiowania, gdzie 1 jest numerem fazy
(monitor liniowy)
Monitory punktowe przechowujq take wartosci zmiennych zapisane podczas analizy
poszczeglnych faz budowy. Mogq one byc nastpnie wprowadzone do raportu z obliczen lub
wykorzystane do tworzenia wykresw.
Lista zmiennych rysowanych dla poszczeglnych monitorw ustawiana jest w oknie "Ustawienia
monitorw". Do otwarcia okna sIuy przycisk "Ustawienia" na poziomym pasku narzdzi
";onitory".
-579-
Ramka Monitory
Ustawienia monitor(w
Okno dialogowe "Ustawienia monitor(w" sIuy do ustawiania zmiennych, ktrych wartosci
bdq prezentowane dla danego monitora (monitory punktowe). Ustawienia dla danej listy
zmiennych mona przejqc z poprzedniej fazy budowy za pomocq przycisku "Przejmij z
poprzedniej %azy. Domyslnie ustawiono wyswietlanie czterech zmiennych. Dodatkowe
zmienne mona dodac do listy uywajqc przycisku "Dodaj. Zmiennq mona usunqc z listy za
pomocq przycisku "Usu6.
W przypadku monitorw liniowych, okno dialogowe sIuy do aktywacji rysunku wartosci,
odpowiednio, wzgldem poprzedniej fazy lub fazy definiowania.
Zarwno dla monitorw punktowych jak i liniowych, mona zdefiniowac schemat kolorw dla
rysowanych wartosci.
-580-
Okno dialogowe Ustawienia monitorw
!ykresy
Ramka "!ykresy" zawiera tabel z listq zdefiniowanych wykresw. Dodawanie (edycja)
monitorw wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe wykresy". Okno dialogowe sIuy do
definiowania numeru monitora, dla ktrego wykres bdzie utworzony, a zmienne przyjte
odpowiednio dla osi X i Y.
Wykresy mona rwnie wprowadzac za pomoc. myszki. Tryb definiowania aktywowany jest
przez wcisnicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku "!ykresy. Dostpne sq
nastpujqce tryby:
- Dodaj Lokalizacj wykresu wprowadza si za pomocq kliknicia lewym
przyciskiem myszki na qdany monitor.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju wykresie otwiera
okno dialogowe"<dycja wykresu", w ktrym mona zmieniac jego
parametry.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na istniejqcym ju wykresie otwiera
okno dialogowe usuwania wykresu - zatwierdzenie tej czynnosci
powoduje usunicie wybranego wykresu.
Wykresy mona rwnie edytowac na ekranie za pomocq obiektw aktywnych.
Program umoliwia rwnie zdefiniowanie dowolnej liczby wykresw w punktach, w ktrych
zdefiniowane sq monitory. Wykresy pozwalajq na kreslenie wzajemnej zalenosci
poszczeglnych zmiennych przechowywanych w monitorach w trakcie obliczen.
-581-
Ramka "Wykresy"
Stateczno
W obliczeniach statecznosci (wspIczynnik bezpieczenstwa) program redukuje pocz.tkowe
parametry nonoci - kqt tarcia wewntrznego i spjnosc - do momentu wystqpienia
zniszczenia. Wynikiem obliczen jest wtedy wsp(>czynnik 7ezpiecze6stwa, ktry odpowiada
klasycznej metodzie rwnowagi granicznej.
Analiza z uyciem wspIczynnika bezpieczenstwa wymaga zastosowania elementw o szesciu
wzlach. Ze wzgldu na to, e gIwnym mechanizmem zniszczenia jest poslizg plastyczny
wymagane jest rwnie zastosowanie dla wszystkich gruntw modelu plastycznosci Mohra-
Coulomba, modyfikowanego modelu Mohra-Coulomba lub modelu Druckera-
Pragera. Ustwienia domyslne mona zmieniac w oknie dialogowym "Ustawienia o7#icze6".
W trybie obliczen statecznosci jedyne zmienne dostpne do prezentacji graficznej
to przemieszczenia (w kierunkach Z i X) oraz rwnowane im odkszta>cenia caIkowite i
plastyczne. OdksztaIcenie osrodka gruntowego odpowiada stanowi zniszczenia osiqgnitemu
dla zredukowanych parametrw gruntu - dlatego te nie odpowiada ono rzeczywistemu stanowi
odksztaIcenia osrodka gruntowego. Daje natomiast dobre wyobraenie o oglnej reakcji caIego
zbocza na poczqtku zniszczenia.
Dobrym sposobem przedstawienia wynikw analizy plastycznosci sq wektory
przemieszcze6 rysowane wraz z ekwiwa#entnym odkszta>ceniem p#astycznym.
Miejscowe odksztaIcenie plastyczne stanowi widocznq wskazwk umiejscowienia krytycznej
powierzc@ni po#izgu.
Ramka Stateczno
-582-
Rysunek ekwiwalentnego odksztacenia plastycznego - powierzchnia polizgu
Ustawienia g>(wnyc@ parametr(w o7#icze6 statecznoci
z7ocza (;<S
Obliczenia z zastosowaniem wspIczynnika bezpieczenstwa opierajq si na zaIoeniu, e
caIkowite obciqenie oddziaIujqce na masyw gruntowy/skalny jest wprowadzane w jednym
kroku obciqenia. WIasciwy wspIczynnik bezpieczenstwa obliczany jest za pomocq metody
redukcji parametr(w wytrzyma>oci c, . W zwiqzku z tym, wspIczynnik bezpieczenstwa
zostaI zdefiniowany jako skalarny mnonik redukujqcy poczqtkowe parametry c, a do
osiqgnicia stanu zniszczenia.
!sp(>czynnik 7ezpiecze6stwa ma nastpujqcq postac matematycznq:
gdzie:
or'3

-poczqtkowa wartosc kqta tarcia wewntrznego gruntu
4a'67re

-wartosc kqta tarcia wewntrznego gruntu w momencie zniszczenia
Poszukiwanie wartosci krytycznej wspIczynnika bezpieczenstwa wymaga systematycznej
modyfikacji (redukcji) parametrw wytrzymaIosciowych c, prowadzqcej do osiqgnicia stanu
zniszczenia. W ramach NRM, stan zniszczenia okresla si jako stan, w ktrym rozwiqzanie nie
konwerguje. Procesem poszukiwania krytycznych wartosci c, kierujq nastpujqce parametry.
1. 2edukcja - wspIczynnik redukcji (mnonik skalarny) sIuqcy do redukcji
parametrw c, . Parametr ten podlega ciqglej aktualizacji w toku obliczen.
-583-
2. ;inima#ny wsp(>czynnik redukcji - wartosc graniczna, poniej ktrej wartosc
wspIczynnika redukcji nie powinna spasc podczas procesu poszukiwania. Parametr ten
zapewnia, e obliczenia nie bdq kontynuowane dla niepotrzebnie niskich wartosci
wspIczynnika redukcji. Jest to jeden z parametrw decydujqcych o zakonczeniu
procesu poszukiwania.
3. Redukcja parametrw gruntowych - parametr umoliwia okreslenie, ktre z
parametrw c, naley zredukowac. Domyslnie ustawiono jednoczesnq redukcj
obydwu tych parametrw.
Ustawienia gwnych parametrw obliczen statecznoci zbocza (MES)
Ustawienia g>(wnyc@ parametr(w o7#icze6 statecznoci
z7ocza (;<S
Podobnie jak w obliczeniach standardowych, program dostosowuje wartosci wspIczynnika
bezpieczenstwa. Jeeli obliczenia nie konwergujq dla danego zbioru parametrw c, , to
wspIczynnik redukcji podlega relaksacji i obliczenia rozpoczynane sq od poczqtku. Podejscie to
definiowane jest za pomocq parametrw ustawianych w oknie "Ustawienia o7#icze6" -
zakIadka 4ewtonA2ap@son.
!sp(>czynnik re#aksacji sIuy do redukcji bieqcej wartosci Wspczynnika redukcji
parametrw c, . Obliczenia zostajq zakonczone, gdy wartosc wspIczynnika redukcji spadnie
poniej wartosci minimalnej, lub gdy nastqpi przekroczenie maksymalnej liczby dopuszczalnych
redukcji. Po wybraniu metody NRM, program umoliwia okreslenie parametrw c, , co
pozwala na doprowadzenie osrodka gruntowego do stanu statecznosci w przypadkach, gdy nie
znaleziono rozwiqzania dla poczqtkowych wartosci parametrw c, . W takim przypadku
program wykonuje sekwencj odwrotnq, tak e wartosci parametrw c, s. systematycznie
podnoszone8 a do osi.gni/cia statecznego rozwi.zania.
-584-
Parametry kierujqce procesem redukcji parametrw wytrzymaociowych c,
Program Pa#e 1P,
Projekt
rysunkach.
-585-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "Pale CPT".
W ramce "Ustawienia" mona rwnie wybrac opcj wprowadzenia do obliczen negatywnego
tarcia gruntu oraz wspIczynnika czsciowego do niepewnosci modelu
ca6
. Parametry
negatywnego tarcia gruntu definiuje si nastpnie w ramce "ZWG+NSF".
Ramka "Ustawienia"
Pro%i#
-586-
",eren".
Program umoliwia import profilu w formacie gINT.
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
Parametry gruntu niezbdne do przeprowadznia obliczen w programie zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe" oraz "Naprenie geostatyczne, wypr".
Parametry te zaleq od teorii obliczeniowej zdefiniowanej w zakIadce "Pale CPT".
-587-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano w rozdziale "Obliczenia
programie Pale CPT".
Do obliczen nosnosci pobocznicy wedIug EN 1997-2, NEN 6743 oraz LCPC (Bustamante) naley
nastpnie okreslic wspIczynnik redukcji tarcia na pobocznicy H
s
. Dla gruntw grubo ziarnistych
- piask(w oraz wir(w istnieje take koniecznosc zdefiniowania wartosci wskaznika
prekonsolidacji (OCR) oraz rozmiaru ziarn.
-588-
5onstrukcja
Ramka 35onstrukcja3 sIuy do dokonania wyboru rodzaju konstrukcji - pal pojedynczy
lub groupa pali. W ramce tej definiuje si take wartosci obciqen pali - obliczeniowe oraz
normowe. Wartosc obliczeniowa obciqen wykorzystywana jest do wyznaczania nosnosci pali, a
wartosc normowa do wyznaczania osiadan. W przypadku wykonywania obliczen zgodnie z NEN
obydwa rodzaje obciqenia sq uwzgldniane (stan 1B i 2).
-589-
Ramka "Konstrukcja" - pojedynczy pal
Jesli w ramce "Ustawienia" zaznaczona jest opcja 3Uwzg#/dniaj wp>yw negatywnego tarcia
gruntu3 (4SF, wwczas w ramce "Konstrukcja mona rwnie zdefiniowac
wartosc o7ci.enia na powierzc@ni8 a w ramce "ZWG+NSF dalsze parametry tarcia
negatywnego.
-590-
Ramka "Konstrukcja" - pojedynczy pal (wpyw NSF)
*rupa pa#i
Zdefiniowanie grupy pali wymaga okreslenia sztywnosci konstrukcji, ktra z kolei ma
decydujqcy wpIyw na obliczenia i analiz konstrukcji. Podstawowym zaIoeniem jest, e przy
sztywnej konstrukcji oczepu wszystkie pale majq jednakowe osiadanie, podczas gdy przy
konstrukcji podatnej kady pal osiada niezaleznie. W przypadku wykonywania obliczen zgodnie
z normq NEN6473 ramka ta sIuy rwnie do wybrania sposobu wykonywania badan CPT.
Zarwno dla konstrukcji sztywnych, jak i podatnych program umoliwia definiowanie lokalizacji
poszczeglnych pali za pomocq wspIrzdnych. W takim wypadku do zdefiniowania pali
niezbdne sq wartosci wspIrzdnych lokalizacji kadego pala (w ukIadzie wspIrzdnych x,y)
oraz obciqen oddziaIujqcych na poszczeglne zdefiniowane pale. Zaznaczenie opcji
"Uwzg#/dniaj wp>yw negatywnego tarcia na po7ocznicy" w ramce "Ustawienia" pozwala
na wprowadzenie o7ci.enia powierzc@niowego w ramce 35onstrukcja3. Do dodawania
(edycji) nowego pala sIuy okno dialogowe "4owy pa#".
Ramka "Grupa pali" - definiowanie lokalizacji pali za pomocq wsprzdnych
Jeeli uytkownik nie zdefiniuje wspIrzdnych lokalizacji pali, to ich parametry zostanq
wprowadzone bezposrednio w ramce dotyczqcej konstrukcji. Wybr konstrukcji sztywnej
pozwala na podanie liczby pali pod konstrukcjq (pale zostanq wtedy rozmieszczone w sposb
rwnomierny).
-591-
Ramka "Grupa pali"
*eometria
Ramka "*eometria" sIuy do definiowania przekroju pa#a (koIowy, prostokqtny, koIowy
zmienny, prostokqtny z poszerzonq podstawq) i rodzaju pala (pale wiercone betonowane in situ
lub prefabrykowane, pale CFA i inne). Nastpnie, w odpowiednich polach definiuje si rozmiary
wybranego przekroju.
W tej ramce definiuje si rwnie materia> pa#a (drewno, beton, stal), geometri/ pozycji
pa#a (dIugosc pala w gruncie, wysokosc oczepu i poziom terenu zmienionego). W prawej czsci
ramki wyswietla si wybrany ksztaIt wraz z graficznym zaznaczeniem zdefiniowanych wartosci.
W srodkowej czsci ramki definiuje si wspIczynnik nosnosci podstawy pala H
p
. Domyslnie,
wspIczynnik jest obliczany w sposb automatyczny wedIug wybranej procedury, przy
uwzgldnieniu rodzaju pala i otaczajqcego gruntu.
Przy analizie pali o przekroju prostokqtnym, wprowadza si wspIczynnik kszaItu s w celu
redukcji nosnosci podstawy. Podczas analizy pali z poszerzonq podstawq, wprowadzany
jest wspIczynnik stopy (podstawy) pala Z, sIuqcy do korekcji nosnosci podstawy poszerzonej.
-592-
Ramka "Geometria"
Z!* - 4SF
Ramka "Z!*" ("Z!* - 4SF") sIuy do definiowania g>/7okoci zwierciad>a w(d
podziemnyc@ i poIoenia pod>oa nieci#iwego.
Wartosci poszczeglne mona edytowac w odpowiednich polach umieszczonych w ramce, albo
na ekranie za pomocq wymiarw aktywnych. Zdefiniowanie Z!* powoduje zmian napren
geostatycznych w masywie gruntowym.
Pod>oe nieci#iwe odizolowuje stre%/ wp>ywu poniej fundamentu. WpIywa rwnie na
zmniejszenie osiadania.
-593-
Ramka "ZWG" bez wpywu NSF
Zaznaczenie opcji "Uwzg#/dniaj wp>yw negatywnego tarcia na po7ocznicy" w
ramce "Ustawienia" pozwala na wprowadzenie parametrw negatywnego tarcia na pobocznicy
za pomocq ramki "Z!* - 4SF" - granic obszaru, w ktrym uwzgldniamy wpIyw
negatywnego tarcia na pobocznicy lub warstwy poslizgu wraz z materiaIem i wartosciq
spjnosci.
-594-
Ramka "ZWG" z uwzgldnieniem wpywu NSF
Madania
Ramka "Madania zawiera tabel z listq zdefiniowanych badan, sondowan statycznych CPT.
Parametry poszczeglnych badan definiuje si w oknie dialogowym "4owe 7adanie 1P,"
("<dytuj 7adanie 1P,"). W oknie wprowadza si nazw badania, gIbokosc pierwszego
punktu CPT poniej terenu zmienionego, lokalizacj badania CPT (w ukIadzie
wspIrzdnych 9,?) oraz zmierzone wartosci oporu penetracji q
c
w odniesieniu do
gIbokosci - zmierzonej od poziomu pierwotnego (w obliczeniach wedIug Schmertmanna naley
zdefiniowac lokalne tarcie na pobocznicy 4
s
).
Przycisk "Dodaj" w oknie dialogowym definiowania badan CPT, otwiera okno "4owa warto
oporu na stoku" ("<dytuj op(r na stoku"), w ktrym wprowadza si zmierzone wartosci
oporu.
Kade wprowadzone badanie CPT jest automatycznie Iqczone ze standardowym profilem
wybranym w trybie "Profil". W celu wprowadzenia badania CPT do konkretnego profilu naley
zaznaczyc pole "Zmie6 parametry pro%i#u standardowego", znajdujqce si w dolnej czsci
okna dialogowego. Definiowanie nowych parametrw profilu odbywa si nastpnie w
poszczeglnych polach.
Mona rwnie importowac wyniki badan CPT.
-595-
Okno dialogowe "Edytuj badanie"
Edycja (wstawienie nowego badania pomidzy wczesniej zdefiniowane) wykonywana jest w
oknie "!stawione 7adanie 1P,.
-596-
Ramka "Badania"
Hmport 7adania 1P,
Program pozwala na importowanie wynikw badania CPT w formacie 1P, (*. CPT), gH4, (*.
gi3) i ,I, (*. txt). Okno dialogowe "Hmport 1P," zawiera tabel z listq importowanych
badan. Lista rozwiajna sIuy wyborowi typu pliku oraz qdanyego systemu jednostek.
B:1P, - standardowy plik tekstowy w szczeglnosci dla Holandii (stosowany, np. w
programach Geodelft M-Serie), ktry sIuy do definiowania gIbokosci poszczeglnych
punktw oraz wartosci oporu penetracji (moe zawierac wicej badan CPT)
B:*H= - format tekstu, ktry importuje dane z badan z oprogramowania gINT - plik ten
zawiera zestaw jednostek, poszczeglne punkty badan opisane sq za pomocq ich
zagIbienia od punktu zerowego (poczqtkowego)
B:,I, - oglny format tekstowy, definiowany nastpujqco:
1. rzqd - [nazwa] - scieka
2. rzqd - [rzdna punktu poczqtkowego badania] - liczba (pusty wiersz moe byc
wprowadzony)
3. rzqd - [gIbokosc punktu] [opr penetracji] - punkty oddzielone spacjq
Format TXT pozwala na wybr konkretnego systemu jednostek do przechowywania danych
badania. Przy imporcie program automatycznie konwertuje przyjty system jednostek do
uywanego w programie.
W celu prawidIowego obliczenia badanie musi byc wprowadzone do masywu gruntowego - w
oknie wymagane jest zatem zdefiniowanie rz/dnej (poziomu terenu pierwotnego.
Poszczeglne badania sq nastpnie wstawiane do masywu gruntowego w zalenosci od
zdefiniowanej rzdnej punktu poczqtkowego badania. Jeeli nie zdefiniowano rzdnej punktu
-597-
poczqtkowego badania badanie jest automatycznie umieszczone w poziomie terenu
pierwotnego.
W przypadku, gdy uywacie Panstwo innego typu pliku tekstowego badania CPT, nie
obsIugiwanego przez program, prosimy o kontakt na adres: hotline@fine.cz - zostanie
wprowadzony w kolejnej wersji programu.
Okno dialogowe "Import badania CPT"
Przyporz.dkowanie
profilu.
-598-
4ono
Ramka "4ono" sIuy do analizy pionowej nonoci pa#a. Wyniki analizy sq przedstawiane
w prawej dolnej czsci ramki. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno zawierajqce szczegIowy
wydruk wynikw analizy.
Styl rysunku mona zdefiniowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji.
-599-
Ramka "Nono"
$siadanie
Ramka "$siadanie" sIuy do analizy osiadania pala. Wyniki analizy sq przedstawiane w prawej
dolnej czsci ramki. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno zawierajqce szczegIowy wydruk
wynikw analizy.
W przypadku obliczania osiadania wg normy NEN6743 program wykresla, oprcz granicznej
krzywej obciqeniowej, rwnie wykres obciqenia (wykres siIa/osiadanie).
Wyniki analizy sq przedstawiane w grnej czsci ramki. Styl rysunku mona zdefiniowac w
oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
-600-
Ramka "Osiadanie" Graniczna krzywa obciqzeniowa
Ramka "Osiadanie" Rozkady Sia / Osiadanie
-601-
Program Me#ka
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
-602-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "MateriaIy i normy".
Ramka Ustawienia sIuy take do zdefiniowania podzia>u 7e#ki na e#ementy sko6czone
(ustawienie domyslne - 20 elementw). W dalszej czsci mona zdecydowac czy uwzgldniona
bdzie w obliczeniach rozciqganie gruntu - autorzy programu zawsze zalecajq prowadzenie
o7#icze6 z wyk#uczeniem rozci.gania grunt(w.
Lista rozwijana udostpnia wybr jednej z trzech metod definiowania parametrw pod>oa
Winklera-Pasternaka:
- Wyznaczanie T
1
i T
2
- parametry podIoa Winklera-Pasternaka obliczane sq przez program
na podstawie zdefiniowanych parametrw profilu geologicznego.
- Definiowanie T
1
i T
2
- parametry podIoa Winklera-Pasternaka sq definiowane
bezposrednio przez uytkownika.
- Definiowanie +
*e4
, F
?
, .
-
- parametry podIoa Winklera-Pasternaka sq obliczane przez
program na podstawie moduIu odksztaIcenia +
*e4
, wspIczynnika Poissona oraz gIbokosci
strefy oddziaIywania .
-
.
W pierwszym przypadku, gdy parametry T
1
i T
2
wyznaczane sq przez program, ramka
"PodIoe" nie jest dostpna. W pozostaIych dwch przypadkach nie sq dostpne ramki:
"Warstwa", "Lokalizacja", "Grunty", "Przyporzqdkowanie" oraz "Woda".
Ramka "Ustawienia"
Parametry 11 i 19 mode#u !ink#eraAPasternaka
;ode# !ink#era A Pasternaka d#a warstwy spr/ystej wprowadza nastpujqce rwnanie
rwnowagi w kierunku pionowym:
gdzie: c
1
, c
2
-parametry modelu Winklera - Pasternaka
# -odchylenie od pionu
4
-
-pionowe obciqenie oddziaIujqce na warstw
Program umoliwia obliczenie parametrw T
1
, T
2
na podstawie parametrw gruntu lub
wedIug profilu geologicznego.
-603-
$7#iczanie parametr(w 11 i 19 mode#u !ink#eraA
Pasternaka na podstawie pro%i#u geo#ogicznego
Przy obliczaniu parametrw modelu Winklera-Pasternaka (T
1
, T
2
) na podstawie profilu
geologicznego naley w pierwszej kolejnosci wybrac charakterystycznq kombinacj obciqenia.
Kombinacj t naley traktowac jako roboczq i powinna ona odzwierciedlac najczsciej
wystpujqce obciqenie. Obciqenie w dolnej czsci Iawy fundamentowej jest obliczane za
pomocq tej kombinacji, a nastpnie wyznaczana jest gIbokosc strefy oddziaIywania.
Parametry odksztaIceniowe (wspIczynnik Poissona, moduI odksztaIcenia) okreslane sq dla
obliczonej strefy oddziaIywania jako srednia waona parametrw odksztaIceniowych gruntu. Na
podstawie tych parametrw wyznaczane sq staIe Winklera-Pasternaka (T
1
, T
2
) w
opisany poniej sposb.
$7#iczanie sta>yc@ !ink#eraAPasternaka na podstawie
parametr(w odkszta>cenia grunt(w
StaIe T
1
i T
2
modelu

Winklera - Pasternaka obliczane sq w programie na podstawie warunku
macierzy rwnych podatnosci nieskonczenie sztywnej nieskonczenie dIugiej Iawy
fundamentowej opartej w podIou Winklera - Pasternaka i podIou sprystym. Warunek
przedstawiajq nastpujqce rwnania:
gdzie: [T] -macierz staIych T
1
a T
2
= -poIowa szerokosci fundamentu
c
1#
, c
2#
-staIe Winklera
k -gIbokosc strefy odksztaIcenia (wpIywu)
*eometria
Ramka "*eometria zawiera tabel z listq zdefiniowanych odcinkw belkowych. Dodawanie
(edycja) odcinkw belek wykonuje si w oknie dialogowym "4owe odcinki (<dycja
parametr(w odcinka". W oknie tym naley zdefiniowac dIugosc, szerokosc i wysokosc
ocinka (dla przekroju prostok.tnego). Program umoliwia take definiowanie dowolnego
ksztaItu przekroju belki (definiowane sq wwczas: powierzchnia przekroju i moment
bezwIadnosci).
-604-
Nastpnie naley zdefiniowac materia> przekroju korzystajqc z katalogu dostpnego w
programie lub wprowadzajqc parametry materiaIowe (moduI sprystosci, moduI sprystosci
poprzecznej, ciar objtosciowy).
Ramka "Geometria"
Pod>oe
Ramka "PodIoe" zawiera tabel, odpowiednio, wartosci parametrw T
1
i T
2
podIoa Winklera-
Pasternaka lub parametr(w odkszta>ceniowyc@ grunt(w (+
*e4
, F
?
, .
-
), zalenie od
ustawienia wybranego w ramce "Ustawienia".
Tryb definiowania lub edycji parametrw wybieramy z listy rozwijanej.
Tabela prezentuje wartosci parametru wybranego z listy rozwijanej umieszczonej nad tabelq.
Dodawanie (edycj) punktw wykonuje si w oknie dialogowym "4owe parametry pod>oa
(<dycja parametr(w pod>oa. Okno dialogowe sIuy do definiowania wspIrzdnej X oraz
wartosci parametru.
-605-
Frame "Podoze"
!arstwa
Ramka "!arstwa" sIuy do definiowania poszczeglnych warstw gruntu w podIou
gruntowym. SzczegIowy opis postpowania przy definiowaniu warstw przedstawiono w dalszej
czsci pomocy.
Program umoliwia import lub eksport warstw w formacie *.DXF. Warstwy mona rwnie
importowac w formacie gINT.
-606-
Ramka "Warstwa"
'oka#izacja
Ramka "'oka#izacja" sIuy do definiowania lokalizacji belki. Naley zdefiniowac poczqtek belki
- punkt o wspIrzdnych x i z.
-607-
Ramka "Lokalizacja"
*runty
gruntu".
Parametry gruntu okreslane sq w programie "Me#ka". Parametry te zostaIy szerzej opisane
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Settlement - oedometric modulus", "Settlement -
determination of the depth of influence zone" i "Naprenie geostatyczne, wypr".
-608-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Ta czsc okna dialogowego sIuy do zdefiniowania ci/aru o7j/tociowego.
-609-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-610-
!oda
Ramka "!oda" sIuy do definiowania poziomu zwierciadIa wd gruntowych. RozkIad ZWG
definiowany jest podobnie jak warstwy gruntu.
-611-
Ramka "Woda"
Podpory
Ramka "Podpory" zawiera tabel z listq zdefiniowanych podpr. Dodawanie (edycja) podpr
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owa podpora (<dycja podpory". Podpor mona
edytowac korzystajqc z przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z qdanq podporq
lewym przyciskiem myszki.
Rodzaj podpory okreslany jest wedIug konkretnego warunku brzegowego zdefiniowanego w
danym punkcie (przesunicie, obrt).
W programie mona zdefiniowac nastpujqce warunki 7rzegowe w punkcie:
- swobodne
- utwierdzone
- przemieszczeniowe
- spryste
-612-
Ramka "Podpory"
Stany o7ci.eniowe
Ramka "Stany o7ci.eniowe zawiera tabel z listq zdefiniowanych stanw obciqeniowych.
Dodawanie (edycja) stanw obciqeniowych i ich parametrw wykonywanae jest w oknie
dialogowym "4owy stan o7ci.eniowy". Edycj parametrw zdefiniowanego wczesniej stanu
obciqeniowego wykonujemy za pomocq przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z
qdanym stanem obciqeniowym lewym przyciskiem myszki.
-613-
Ramka "Stany obciazeniowe"
Parametry stan(w o7ci.eniowyc@
W oknie dialogowym "4owy stan o7ci.eniowy" definiowane sq nastpujqce parametry:
Hdenty%ikator stanu o7ci.eniowego
Identyfikator stanu obciqeniowego, zIoony z numeru stanu obciqeniowego i czIonu
literowego, wyswietlany jest przed polem wprowadzania nazwy stanu obciqeniowego. CzIon
literowy zaley od rodzaju stanu obciqeniowego:
* - obciqenie staIe
Z - obciqenie zmienne
+ - obciqenie wyjqtkowe
Identyfikator stanu obciqeniowego jest stosowany gIwnie w wydrukach kombinacji.
5od stanu o7ci.eniowego
Kod stanu obciqeniowego okresla jakie obciqenie, mona dla tego stanu zdefiniowac.
Dostpne sq nastpujqce opcje:
1i/ar
w>asny
-W tym stanie obciqeniowym obciqenie reprezentuje ciar wIasny konstrukcji i
jest ono automatycznie generowane przez program. Dla kadego zadania
mona przypisac tylko jeden stan obciqeniowy z tym kodem.
Si>owe -Dla stanu obciqeniowego oznaczonego tym kodem mona zdefiniowac dowolny
rodzaj obciqen od siIowych (siIy, momenty). Liczba stanw obciqeniowych
tego typu nie jest ograniczona.
,yp o7ci.enia
-614-
Okresla charakter stanu obciqeniowego w oparciu o ich zmiennosc w czasie. Wybr
konkretnego typu obciqenia odbywa si z wykorzystaniem klasyfikacji zawartej w normie EN
1990, art. 4.1.1.
!sp(>czynniki o7ci.enia
Program umoliwia zdefiniowanie czsciowego wspIczynnika obciqenia
4
. WspIczynnik
uwzgldnia niekorzystne odstpstwa obciqen od wartosci reprezentatywnych. W przypadku
obciqen staIych naley zdefiniowac inne wartosci dla oddziaIywania korzystnego (
4, 'F4
) i
niekorzystnego (
4, s7p
) w kombinacji. Przy definiowaniu obciqenia wedIug normy EN 1990
domyslne wartosci wspIczynnikw pobierane sq z tabeli A1.2(B).
5ategoria
Klasyfikacja stanw obciqeniowych na kategorie odpowiada klasyfikacji obciqen wg tabeli
A1.1 zamieszczonej w normie EN 1990. Na tej podstawie, rnym stanom obciqeniowym
przypisywane sq wspIczynniki kombinacyjne (
0
, (
1
i (
2
. Kategoria "de%iniowanie
uytkownika" pozwala na definiowanie wIasnych wartosci tych wspIczynnikw. Wybr
kategorii jest moliwy tylko dla stanw obciqeniowych definiowanych zgodnie z normq EN
1990 (wyboru normy dokonuje si w zakIadce "MateriaIy i normy").
!sp(>czynniki kom7inacyjne
Podstawowe wartosci wspIczynnikw do tworzenia kombinacji wynikajq z normy EN 1990 i
zaleq od kategorii stanu obciqeniowego. Po wybraniu definiowania uytkownika mona
wprowadzac wIasne wartosci tych wspIczynnikw. Do tworzenia kombinacji uywane sq
nastpujqce wspIczynniki:
l - !sp(>czynnik redukcji o7ci.e6 sta>yc@ w kom7inacji a#ternatywnej -
wspIczynnik jest przypisywany do wszystkich obciqen staIych i stosowany przy
tworzeniu alternatywnych kombinacji dla stanu granicznego nosnosci (kombinacja do
relacji 6.10.b, norma EN 1990).
(
0
- !sp(>czynnik d#a wartoci kom7inacyjnej - wspIczynnik dla obciqen
zmiennych; stosowany przy tworzeniu kombinacji zarwno nosnosci, jak i stanw
granicznych uytkowania.
(
1
- !sp(>czynnik d#a wartoci cz/stej - wspIczynnik dla obciqen zmiennych;
stosowany przy tworzeniu kombinacji przypadkowych i kombinacji dla stanw
(
2
!sp(>czynnik d#a wartoci [uasiAsta>ej - wspIczynnik dla obciqen zmiennych;
WspIczynniki kombinacyjne sq dostpne tylko dla stanw obciqeniowych definiowanych
zgodnie z normq EN 1990 (wyboru normy dokonuje si w ramce "Metody obliczen").
-615-
Okno dialogowe "Nowy stan obciqzeniowy"
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen. Dodawanie (edycja)
obciqen wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe o7ci.enie (<dycja o7ci.enia.
Edycj wykonujemy za pomocq przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z qdanym
obciqeniem lewym przyciskiem myszki.
Kade obciqenie jest przypisywane do stanu obciqeniowego. Stan obciqeniowy wybieramy z
listy rozwijanej "+ktywny stan o7ci.eniowy" umieszczonej nad tabelq.
-616-
Ramka "Obciqzenie"
5om7inacja S*4
Ramka "5om7inacja S*4" zawiera tabel z listq zdefiniowanych kombinacji stanw
granicznych nosnosci. Dodawanie (edycja) kombinacji i ich parametrw wykonywane jest
w oknie dialogowym "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@". Edycj wykonujemy za
pomocq przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z qdanq kombinacjq lewym
przyciskiem myszki.
Kombinacje mona tworzyc korzystajqc z generatora kombinacji stanw obciqeniowych
dostpnego w programie.
-617-
Ramka "Kombinacja SGN"
Parametry kom7inacji S*4
W oknie dialogowym "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@" definiowane sq
4owa kom7inacja
Krtki opis kombinacji wyswietlany jest u gry pola definiowania kombinacji. Wszystkie
uwzgldniane stany obciqeniowe sq oznaczone ich identyfikatorami. GIwne obciqenia
zmienne przesuwane sq na poczqtek listy i oddzielone od pozostaIych stanw obciqeniowych
dwukropkiem.
2odzaj kom7inacji (ty#ko d#a kom7inacji wed>ug normy <4 1OOR
Dla granicznego stanu obciqenia mona stworzyc nastpujqce kombinacje:
Podstawowa -Kombinacja podstawowa oparta na wyraeniu 6.10 z normy EN 1990
+#ternatywn
a
-Kombinacje oparte na wyraeniu 6.10a i 1.10b z normy EN 1.10b. W tym
przypadku do obliczen uywane sq dwa warianty kombinacji: jeden ze
zredukowanymi staIymi stanami obciqeniowymi, a drugi ze zredukowanymi
gIwnymi stanami obciqeniowymi.
!yj.tkowa -Kombinacja wyjqtkowa oparta na wyraeniu 6.11 z normy EN 1990.
!y7(r stan(w o7ci.eniowyc@
Tabela zawierajqca poszczeglne stany obciqeniowe umoliwia ich wybieranie w celu tworzenia
kombinacji. Stan obciqeniowy mona wprowadzac do kombinacji zaznaczajqc odpowiedni
kwadrat w kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla danego stanu obciqeniowego. Dalszy proces
definiowania w tabeli zaley od wyboru sposobu wprowadzania obciqen w zakIadce "MateriaIy
-618-
i normy".
$7ci.enia wg normy <4 1OORE
W kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla kadego obciqenia dostpny jest drugi kwadrat. Kwadrat
umoliwia przyporzqdkowanie korzystnego oddziaIywania staIym stanom obciqeniowym
(przyjcie wspIczynnika
4, 'F4
) lub zdefiniowanie obciqenia zmiennego jako obciqenia
wiodqcego. Liczba wiodqcych obciqen zmiennych w kombinacji jest nieograniczona.
Obciqenie przypadkowe mona wprowadzic do kombinacji oznaczonych jako "!yj.tkowe"
(wyboru mona dokonac tylko sposrd stanw obciqeniowych oznaczonych jako
"!yj.tkowe"). Dla kombinacji wyjqtkowych naley rwnie zdecydowac, czy wiodqce
obciqenie zmienne bdzie redukowane za pomocq wspIczynnika (
1
lub (
2
.
$7ci.enie og(#ne
Dla kadego stanu obciqeniowego mona zdefiniowac wspIczynnik uytecznosci sIuqcy
dostosowaniu uytecznosci stanu obciqeniowego w kombinacji.
Okno dialogowe "Nowa kombinacja stanw obciqzeniowych"
*enerator kom7inacji
Okno dialogowe "*enerator kom7inacji 0 kom7inacja 1: rz/du" umoliwia zbiorcze
tworzenie kombinacji stanw obciqeniowych w oparciu o zdefiniowane zasady tworzenia
kombinacji. Zgodnie z tresciq normy EN 1990 liczba generowanych kombinacji moe byc
stosunkowo dua, co w ekstremalnych przypadkach moe znacznie spowolnic proces
obliczeniowy. Z tego wzgldu informacja o oczekiwanej liczbie kombinacji do wygenerowania
jest pokazywana w prawym dolnym rogu okna. Dlatego przed rozpoczciem generowania
uytkownik moe sprawdzic ile kombinacji zostanie wygenerowanych i ewentualnie skorygowac
warunki generacji. Grna czsc okna sIuy do definiowania warunkw generowania kombinacji;
dolna czsc zawiera rne ustawienia generatora.
-619-
Okno dialogowe "Generator kombinacji - kombinacja 1.rzdu"
!sp(>dzia>aj.ce stany o7ci.eniowe i grupy
W tej czsci mona Iqczyc stany obciqeniowe, ktre bdq pojawiac si w kombinacjach zawsze
razem. Obciqen staIych i zmiennych nie mona Iqczyc w jednq grup. Jeeli w Parametrach
Generatora zaznaczymy pole !szystkie o7ci.enia sta>e zawsze w kom7inacji, to
tworzenie grup obciqen staIych nie wpIynie na ich obecnosc w kombinacjach, poniewa kada
wygenerowana kombinacja bdzie zawsze zawierac wszystkie staIe stany obciqeniowe. W
takim przypadku, Iqczenie staIych stanw obciqeniowych wpIynie tylko na uwzgldnienie
korzystnego/niekorzystnego oddziaIywania stanw obciqeniowych pod warunkiem, e nie
zaznaczono pola $7ci.enia sta>e oddzia>uj. ty#ko w spos(7 niekorzystny.
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Wzajemnie wspdziaajqce stany obciqzeniowe
!yk#uczone wsp(>dzia>anie stan(w o7ci.eniowyc@
W tej czsci mona okreslic, ktre stany obciqeniowe nie powinny pojawiac si razem w
kombinacji. Wybrane przypadki lub poIqczone grupy mona wzajemnie wykluczyc niezalenie
od rodzaju stanu obciqeniowego. Do definiowania grup, ktre bdq wykluczone sIuq dwie
opcje:
!zajemne
wyk#uczenie
-Do jednej grupy mona wprowadzic wybranq liczb stanw obciqeniowych. W
takim przypadku program nie wygeneruje adnej kombinacji zawierajqcej co
najmniej dwa stany obciqeniowe z tej grupy.
!yk#uczenie -Opcj mona wykorzystac, jeeli niezbdne jest utworzenie duej liczby
-620-
parami wykluczajqcych grup dwch rodzajw, gdzie jeden stan obciqeniowy jest ten
sam (np. wykluczenie wariantw zespoIw obciqen staIych i wszystkich
przypadkw obciqen uytkowych). Stan obciqeniowy przeznaczony do
wykluczenia wybieramy najpierw w pierwszej kolumnie. Druga kolumna sIuy
wtedy do wybrania qdanej liczby stanw obciqeniowych, potrzebnych do
stworzenia wykluczajqcych grup.
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Wykluczone wspdziaanie stanw obciqzeniowych
Stany o7ci.eniowe i grupy dzia>aj.ce jako wiod.ce o7ci.enie zmienne
Ta czsc jest dostpna tylko wtedy, gdy uwzgldnione jest definiowanie obciqen wg normy EN
1990 (wyboru normy naley dokonac w zakIadce "MateriaIy i normy"). Jeeli wybrany zostaI
tryb automatyczny, to kade obciqenie zmienne jest traktowane w tworzonych kombinacjach
jako wiodqce. Jeeli tryb ten jest wyIqczony, to mona rcznie korygowac list wiodqcych
obciqen zmiennych. Mona, na przykIad, usunqc qdany stan obciqeniowy z listy, tak aby nie
byI uwzgldniany jako wiodqcy stan obciqeniowy w kombinacjach. Jesli do listy dodana
zostanie nowa pozycja obejmujqca wicej stanw obciqeniowych, to wszystkie stany
obciqeniowe bdq traktowane jak wiodqce obciqenia zmienne w tych kombinacjach, w
ktrych wystpujq wsplnie.
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Stany obciqzeniowe i grupy dziaajqce jako
obciqzenie zmienne
Parametry generatora (parametry, ktre mona definiowac w dolnej czsci okna
dialogowego).
'ista rozwijana 35om7inacje pocz.tkowe3
Zac@owaj kom7inacje
pocz.tkowe
- Po wcisniciu przycisku "*eneruj program doda nowe
kombinacje, utworzone zgodnie z podanymi zasadami do
kombinacji poczqtkowych.
-621-
Usu6 wszystkie
kom7inacje
- Po wcisniciu przycisku "*eneruj program usunie wszystkie
kombinacje poczqtkowe i zastqpi je nowymi.
Usu6 wygenerowane
kom7inacje
- Po wcisniciu przycisku "*eneruj program usunie starsze
kombinacje i doda nowe, utworzone zgodnie z podanymi
zasadami.
Usu6 wszystkie
kom7inacje aktua#nego
rodzaju
kombinacje danego rodzaju i zastqpi je nowymi.
Usu6 wszystkie
wygenerowane
rodzaju
kombinacje danego rodzaju i doda nowe, utworzone zgodnie z
podanymi zasadami.
'ista rozwijana 3*eneruj kom7inacje3
Na podstawie normy EN 1990 mona wybrac nastpujqce rodzaje wygenerowanych kombinacji
obciqen:
Podstawowa - Generuje podstawowe kombinacje dla stanu granicznego
nosnosci w oparciu o wyraenie 6.10 z normy EN 1990.
+#ternatywna - Generuje kombinacje dla stanu granicznego nosnosci w oparciu o
wyraenia 6.10a i 1.10b z normy EN 1990. Ten wariant generuje
dwukrotnie wikszq liczb kombinacji, ale zapewnia lepsze
wyniki.
!yj.tkowa - Generuje przypadkowe kombinacje dla stanu granicznego
nosnosci w oparciu o wyraenie 6.11 z normy EN 1990. Mona
zdefiniowac wyjqtkowy stan obciqeniowy, ktry wystqpi w
kombinacjach wyjqtkowych. Naley rwnie zdecydowac, czy do
redukcji wiodqcego obciqenia zmiennego uyty zostanie
wspIczynnik (
1
czy (
2
.
$7ci.enia sta>e oddzia>uj. ty#ko w spos(7 niekorzystniy
Jeeli nie zaznaczymy tego ustawienia, program stworzy wszystkie moliwe kombinacje, w
ktrych uwzgldnione zostanie wprowadzenie wszystkich wariantw korzystnych i
niekorzystnych oddziaIywan obciqen staIych.
!szystkie o7ci.enia sta>e zawsze w kom7inacji
Jeeli nie zaznaczymy tego ustawienia, program stworzy kombinacje, w ktrych uwzgldnione
zostanie wprowadzanie kolejno wszystkich oddziaIywan obciqeniowych do kombinacji.
5om7inacja S*U
Ramka "5om7inacja S*U" zawiera tabel z listq zdefiniowanych kombinacji stanu granicznego
uytkowania. Do dodawania (edycji) kombinacji i ich parametrw sIuy okno dialogowe "4owa
kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@". Edycj wykonujemy za pomocq przycisku "<dytuj"
lub klikajqc na liscie linijk z qdanq kombinacjq lewym przyciskiem myszki.
Poszczeglne kombinacje mona tworzyc za pomocq wbudowanego w programie generatora
kombinacji.
-622-
Ramka "Kombinacja SGU"
Parametry kom7inacji S*U
Kombinacje SGU sIuq do oceny stanw dotyczqcych wyglqdu budowli, komfortu osb lub
funkcjonowania konstrukcji w trakcie normalnego uytkowania. Zwykle sprawdzenie dotyczy
tylko odksztaIcen, drgan itp. Okno dialogowe "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@"
(podobnie jak w przypadku kombinacji SGU) sIuy definiowaniu nastpujqcych parametrw:
2odzaje kom7inacji wg normy <4 1OOR
Dla stanu granicznego uytkowania mona stworzyc nastpujqce kombinacje:
1@arakterystyczna - kombinacja oparta na wyraeniu 6.14 z normy EN 1990
1z/sta - kombinacja oparta na wyraeniu 6.15 z normy EN 1990
ZuasiAsta>a - kombinacja oparta na wyraeniu 6.16 z normy EN 1990
Tabela zawierajqca poszczeglne stany obciqeniowe umoliwia ich wybranie w celu stworzenia
kombinacji. Stan obciqeniowy mona wprowadzic do kombinacji zaznaczajqc kwadrat w
kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla qdanego stanu obciqeniowego. WspIczynnik uytecznosci
mona zdefiniowac dla kombinacji definiowanych oglnie (wybierany w zakIadce "MateriaIy i
normy") w celu dostosowania stopnia uytecznosci stanu obciqeniowego w kombinacji.
-623-
*enerator kom7inacji
Okno dialogowe "*enerator kom7inacji 0 kom7inacja 1: rz/du" pozwala na zbiorowe
generowanie kombinacji stanw obciqeniowych dla granicznego stanu uytkowania.
Objasnienia funkcji generatora kombinacji zawarto w czsci dotyczqcej generatora kombinacji
dla stanu granicznego nosnosci.
Jeeli w zakIadce "MateriaIy i normy" zaznaczono definiowanie obciqen wg normy EN 1990, to
moliwe jest generowanie nastpujqcych kombinacji dla granicznego stanu uytkowania.
+na#iza
Ramka "+na#iza" sIuy do przeprowadzenia analizy oraz do prezentacji wynikw. Analiza jest
prowadzona metod. e#ement(w sko6czonyc@ z zastosowaniem podIoa Winklera-
Pasternaka. Dla jednego zadania mona wykonac kilka analiz wraz z prezentacjq wynikw.
Informacja o wykonanych obliczeniach jest prezentowana w prawym grnym rogu ramki. Jeeli
parametry obliczeniowe ulegnq zmianie, niezbdne jest powtrzenie analizy, ktre
uruchamiamy przyciskiem "$7#icz".
Jesli parametry podIoa gruntowego obliczane sq z profilu geologicznego, to z listy rozwijanej
naley wybrac opcj "5om7inacja c@arakterystyczna do o7#icze6 pod>oa".
Lista rozwijana "!yniki" sIuy do definiowania kombinacji SNG lub SGU (moliwe obwiednie
kombinacji stanw obciqeniowych), dla ktrych wyniki bdq wyswietlane na ekranie.
Dolna czsc okna sIuy do okreslenia, ktre zmienne bdq wizualizowane na ekranie
(Przemieszczenia, SiIa scinajqca, Moment,...) oraz sposb ich prezentacji.
-624-
Ramka "Analiza"
Program P>yta
Projekt
Ramka "Projekt" stosowana jest do wprowadzania podstawowych danych projektu i okreslenia
oglnych ustawien wykonywanej analizy. Ramka posiada formularz definiowania, w ktrym
mona wpisac podstawowe dane dotyczqce analizowanego zadania, tzn. informacje o
projekcie, opis projektu, dat, itp. Informacje te sq nastpnie zawarte w dokumentacji
tekstowej i w preyentacji graficznej.
Ramka pozwala rwnie uytkownikowi na wybr systemu jednostek stosowanych w analizie
(metryczny / angielski).
-625-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadce "MateriaIy i normy".
Ramka "Ustawienia"
!/z#y
Ramka "!/z>y" zawiera tabel z listq zdefiniowanych wzIw. Dodawanie (edycja) wzIw
wykonywane jest w oknie dialogowym "4owe w/z>y".
-626-
WzIy mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb wprowadzania jest aktywowany
poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi "!/z>y". Dostpne
sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewego przycisku myszki definiuje lokalizacj wzIa.
- <dytuj Kliknicie lewego przycisku myszki na ju istniejqcym wzle, otwiera okno
dialogowe "<dycja parametr(w w/z>a", pozwalajqce na modyfikacj
parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewego przycisku myszki na wzle, otwiera okno
dialogowe usuwania w/z>a - akceptacja takiej operacji usuwa wybrany
wzeI.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na wzle zaznacza wybrany wzeI.
WzeI ten jest jednoczesnie zaznaczany na liscie w tabeli. Opcja ta
pozwala na jednoczesnq edycj kilku wzIw (na przykIad kasowanie).
Wprowadzone wzIy mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za pomocq aktywnych
obiektw.
Ramka "Wzly"
'inie
Ramka "'inie" zawiera tabel z listq zdefiniowanych linii. Dodawanie (edycja) linii wykonywane
jest w oknie dialogowym "4owe #inie".
Linie (odcinki, Iuki, okrqgi) definiowane sq pomi/dzy poszczeg(#nymi punktami lub wokI
poszczeglnych punktw (okrqgi). Linie mogq dowolnie krzyowac si, lub stykac ze sobq -
-627-
przecicia zdefiniowanych linii sq automatycznie identyfikowane przez program, przy korekcji
wprowadzonej geometrii.
Linie mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb definiowania na ekranie jest
aktywowany poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku narzdzi "'inie".
Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewego przycisku myszki definiuje lokalizacj linii.
- 2odzaj
#inii
Dla wybrania poqdanego rodzaju linii (odcinek, Iuk, okrqg) sIuy rozwijalna lista.
- odcinek Kliknicie lewego przycisku myszki na wzle wprowadza
umiejscowienie linii.
- >uk Dla wybrania danego trybu definiowania odcinka Iuku (trzeci punkt,
srodek, promien, wysokosc, kqt zawarty) korzystamy z listy
rozwijanej. Nastpnie, kliknicie lewego przycisku myszki, wybiera
punkty definiujqce Iuk. Jesli wybierzemy jednq z opcji, takich jak
srodek, promien, lub kqt zawarty, poproszeni zostaniemy o wybranie
orientacji (dodatnia, ujemna) z listy rozwijanej.
- okr.g Dla wybrania danego trybu definiowania odcinka okrgu (srodek i
promien, trzy punkty) korzystamy z listy rozwijanej. Nastpnie,
kliknicie lewego przycisku myszki, wybiera punkty definiujqce okrqg.
Aby wybrac orientacj (dodatnia, ujemna), korzystamy z listy
rozwijanej.
- <dytuj Kliknicie lewego przycisku myszki na wczesniej zdefiniowanych liniach, otwiera
okno dialogowe 3<dycja parametr(w #inii3, pozwalajqce na modyfikacj
parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewego przycisku myszki na wczesniej zdefiniowanych liniach, otwiera
okno dialogowe usuwania #inii - akceptacja tej operacji usunie wybranq lini.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na linii, spowoduje zaznaczenie wybranej linii.
Linia ta zostanie jednoczesnie zaznaczona na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na
jednoczesnq edycj kilku linii (na przykIad kasowanie).
Linie mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za pomocq aktywnych obiektw.
-628-
Ramka "Linie"
;akroe#ementy
Ramka 3;akroe#ementy3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych makroelementw. Dodawanie
(edycja) makroelementw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe makroe#ementy3.
Okno dialogowe sIuy do definiowania listy linii okreslajqcych ksztaIt makroelementu, grubosc i
materiaI. MateriaI makroelementu mona wybrac z katalogu materiaIw lub zdefiniowac rcznie
podajqc jego parametry, pzy wykorzystaniu okna dialogowego 3<dytor materia>u3.
Makroelementy mona rwnie definiowac na ekranie za pomocq myszki. Tryb wprowadzania
jest aktywowany poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku
narzdzi 3;akroe#ementy3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki wprowadza makroelement.
Dodawanie makroelementw wykonywane jest w oknie
dialogowym 34owe makroe#ementy3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na na wczesniej zdefiniowany
makroelement otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry
makroe#ementu3, pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na makroelement otwiera okno
dialogowe usuwania makroe#ementu - akceptacja tej operacji usunie
wybrany makroelement.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na makroelemencie, spowoduje
zaznaczenie wybranego makroelementu. Makroelement ten zostanie
-629-
jednoczesnie zaznaczony na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na
jednoczesnq edycj kilku makroelementw (na przykIad kasowanie)
Zdefiniowane makroelementy mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
Ramka "Makroelementy"
$twory
Ramka 3$twory3 ("$penings") zawiera tabel z listq zdefiniowanych otworw. Dodawanie
(edycja) otworw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe otwory3 ("4ew openings").
Otwory mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb wprowadzania jest aktywowany
poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku
narzdzi 3$twory3 ("Openings"). Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na linie wprowadza otwory.
Dodawanie otworw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe
otwory3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany otwr
otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry otworu3, pozwalajqce na
modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na makroelement otwiera okno
dialogowe usuwania otworu - akceptacja tej operacji usunie wybrany
otwr.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na otworze, spowoduje zaznaczenie
-630-
wybranego otworu. Otwr ten zostanie jednoczesnie zaznaczony na
liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj kilku otworw
(na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane otwory mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za pomocq aktywnych
obiektw.
Ramka "Otwory"
Zag/szczenia w/z>(w
Ramka 3Zag/szczenia w/z>(w3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych zagszczen wzIw.
Dodawanie (edycja) zagszczenia wzIw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe
zag/szczenia w w/z>ac@3.
Zag/szczanie siatki e#ement(w sko6czonyc@ wok(> w/z>(w jest wanym elementem,
pozwalajqcym na utworzenie odpowiedniej siatki elementw skonczonych.
Zagszczenie wzIw mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb wprowadzania jest
aktywowany poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym pasku
narzdzi 3Zag/szczenia w/z>(w3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki wprowadza wzeI. Dodawanie
zagszczenia wzIw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe
zag/szczenia w w/z>ac@3 ("4ew joint re%inement").
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane
zagszczenie wzIa otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry
zag/szczenia w w/&#e3, pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw
-631-
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na zagszczenie wzIa otwiera okno
dialogowe usuwania zag/szczenia w/z>a - akceptacja tej operacji
usunie wybrane zagszczenie wzIa.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na zagszczenie wzIa, spowoduje
zaznaczenie wybranego otworu. Zagszczenie to zostanie jednoczesnie
zaznaczone na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj
kilku zagszczen (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane zagszczenia wzIw mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
Ramka "Zagszczenia wzw"
Okno dialogowe "Nowe zagszczenia w wzach"
-632-
Zag/szczenie #inii
Ramka 3Zag/szczenie #inii3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych zagszczen linii. Dodawanie
(edycja) zagszczenia linii wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe zag/szczenia #inii3.
Zag/szczanie siatki e#ement(w sko6czonyc@ wok(> #inii jest wanym elementem,
Zagszczenie linii mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania
narzdzi 3Zag/szczenie #inii3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na lini definiuje zagszczenie wokI
tej linii. Dodawanie zagszczenia linii wykonywane jest w oknie
dialogowym 34owe zag/szczenia #inii3.
zagszczenie linii otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry
zag/szczenia #inii3, pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na zagszczenie linii otwiera okno
dialogowe usuwania zag/szczenia #inii - akceptacja tej operacji usunie
wybrane zagszczenie linii.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na zagszczenie linii, spowoduje
zaznaczenie wybranego zagszczenia linii. Zagszczenie to zostanie
jednoczesnie zaznaczone na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na
jednoczesnq edycj kilku zagszczen (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane zagszczenia linii mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
-633-
Ramka "Zagszczenie linii"
Okno dialogowe "Nowe zagszczenia linii"
Zag/szczenia makroe#ement(w
Ramka 3Zag/szczenie makroe#ementu3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych zagszczen
makroelementw. Dodawanie (edycja) zagszczenia makroelementw wykonywane jest
w oknie dialogowym 34owe zag/szczenia makroe#ement(w3.
Zag/szczanie siatki e#ement(w sko6czonyc@ makroe#ement(w jest wanym elementem,
Zagszczenie makroelementw mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego
wprowadzania jest aktywowany poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na poziomym
-634-
pasku narzdzi 3Zag/szczenie makroe#ement(w3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na makroelement definiuje na nim
zagszczenie siatki. Dodawanie zagszczenia makroelementw
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe zag/szczenia
makroe#ement(w3.
zagszczenie makroelementu otwiera okno dialogowe 3<dytuj
parametry zag/szczenia makroe#ementu3, pozwalajqce na
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na zagszczenie makroelementu
otwiera okno dialogowe usuwania zag/szczenia makroe#ementu -
akceptacja tej operacji usunie wybrane zagszczenie makroelementu.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na zagszczenie makroelementu,
spowoduje zaznaczenie wybranego zagszczenia makroelementu.
Zagszczenie to zostanie jednoczesnie zaznaczone na liscie w tabeli. Opcja
ta pozwala na jednoczesnq edycj kilku zagszczen (na przykIad
kasowanie).
Zdefiniowane zagszczenia makroelementw mona rwnie edytowac na ekranie komputera,
za pomocq aktywnych obiektw.
Ramka "Zagszczenia makroelementw"
-635-
Okno dialogowe "Nowe zagszczenia makroelementw"
*eneracja siatki
Ramka 3*eneracja siatki3 sIuy do definiowania podstawowych ustawien generowania siatki
(dIugosc krawdzi elementu, typ siatki, wygIadzanie siatki) oraz do przeglqdania informacji o
wyniku genercji siatki (prawa strona ramki). Przycisk 3+na#iza 7>/d(w3, pozwala na
wyswietlenie listy bIdw, po prawej stronie ramki (lista problemw w modelu konstrukcji).
W dolnym, prawym oknie wyswietlana jest informacja o budowanej siatce, wraz z
ostrzeeniami odnosnie moliwych sIabych punktw w siatce.
Siatk mona utworzyc dla dowolnej czsci pIyty okreslonej liniami (odcinki, Iuki i okrgi).
PIyt mona zbudowac z jednego, lub wikszej liczby makcroelementw, gdzie wszystkie majq
staIq grubosc i identyczne wIasciwosci materiaIowe. PIyta moe take zawierac dowolnq
liczb otworw. Dodatkowo, moliwe jest wprowadzenie wewntrznych punktw i linii, ktre
nastpnie wykorzystywane sq jako wzIy i krawdzie. WzIy wzdIu linii i
wewnqtrz makcroelementw pozwalajq na zagszczenie siatki, charakteryzowane poprzez
poqdanq dIugosc krawdzi elementw w srodku zagszczenia i przez promien zagszczenia.
Uytkownik moe wybrac siatk trjkqtnq lub siatk hybrydowq (mieszanq) zawierajqcq
elementy zarwno trjkqtne jak i czworoboczne. Algorytm tworzenia siatki oparty jest na
triangulacji Delaunay'a, ulepszonej kilkoma metodami w celu modyfikacji i optymalizacji siatki
elementw skonczonych. W celu zminimalizowania obciqen obliczeniowych wzIy siatki sq
automatycznie przenumerowywane.
PrawidIowo wygenerowana siatka elementw skonczonych jest podstawq do uzyskania
dokIadnych wynikw. Optymalne elementy siatki powinny byc rwnoboczne w przypadku siatki
trjkqtnej i kwadratowe dla czworobocznej. Program posiada wbudowany automatyczny
generator siatki, co znacznie upraszcza prac uytkownikowi. Podstawowa gstosc siatki jest
specyfikowana w oknie 3*eneracja siatki3: Zagszczanie siatki zwiksza dokIadnosc
wynikw. Trzeba jednak pamitac, e dua gstosc siatki, znaczqco spowalnia obliczenia oraz
wizualizacj wynikw. Celem projektanta winno byc zatem utworzenie optymalnie
zagszczonej siatki - co w znacznym stopniu zaley od jego doswiadczenia.
Dziki sprawnosci generatora siatki, istnieje moliwosc wielokrotnego dopasowywania
parametrw wejsciowych definiowania siatki, w celu uzyskamy siatki optymalnej. Jakosc siatki
jest rwnie poprawiana za pomocq wbudowanego algorytmu "wygIadzania". Algorytm
wygIadzania mona aktywowac lub dezaktywowac. Realny czas przeprowadzenia obliczen jest
niezwykle krtki, nawet przy relatywnie gstych siatkach.
Za#ecana jest podana poniej procedura generowania siatki e#ement(w sko6czonyc@E
PrawidIowo wygenerowana siatka elementw skonczonych stanowi podstaw do uzyskania
dokIadnych i pewnych wynikw. Program MES, posiada automatyczny generator siatek, ktry
moe istotnie uproscic zadanie generacji siatki. Tym nie mniej, przy tworzeniu siatki
-636-
elementw skonczonych na#ey stosowa si/ do pewnyc@ zasad:
- W pierwszej kolejnosci dla caIej pIyty generowana jest jednorodna siatka, powiqzana z
grubosciq pIyty (1-5 krotnosc grubosci).
Ramka "Generacja siatki" - siatka bez lokalnego zagszczenia
- Siatka elementw skonczonych powinna byc wystarczajqco drobna (gsta) w miejscach,
gdzie oczekiwane sq due gradienty napren (punkty podparcia, naroa, otwory, itp.).
Zagszczenie siatki mona definiowac wokI pojedynczych wzIw, linii i
na makroelementach. Promien zagszczenia powinien wynosic przynajmniej 2-3
wielokrotnosci gstosci zakIadanej w srodku zagszczenia, przy czym, obie wartosci,
gstosc i promien, powinny byc sensowne w odniesieniu do zagszczenia przewidzianego
dla sqsiadujqcych obszarw. Zapewni to gIadkie przejscia midzy obszarami, przy rnych
gstosciach siatek. Z zagszczeniem wokI pojedynczych linii naley postpowac w taki
sam sposb.
-637-
Definiowanie zagszczenia siatki wok okrgu
Nowa siatka po zagszczeniu poczqtkowej siatki wok okrgu
$strzeenia generatora siatki
W oknie dialogowym 3!ynik generacji siatki3, uytkownik jest informowany o lokalizacji
moliwych wad modelu konstrukcji, ktre mogq powodowac problemy podczas
automatycznego generowania siatki. Po umieszczeniu kursora na poszczeglnych
ostrzeeniach, odpowiadajqce im krytyczne obszary, zaznaczane sq kolorem czerwonym.
Sprawdzane sq nastpujqce elementy:
- czy odlegIosc midzy dwoma punktami jest wiksza ni jedna dziesiqta wymaganej
dIugosci krawdzi elementu
- czy odlegIosc midzy punktem a liniq jest wiksza ni jedna dziesiqta dIugosci krawdzi
elementu
- czy powierzchnia obszaru jest wiksza ni podwjna dIugosc krawdzi elementu
- czy punkty i / lub linie znajdujq si wewnqtrz konstrukcji (w gruncie)
Ostrzeenia powysze sugerujq lokalizacje, w ktrych generator siatki napotyka na problemy.
Ostrzeeniom towarzyszq dwie nastpujqce moliwosci:
- siatka nie zostaIa wygenerowana => wymaga to poprawienia geometrii modelu
- siatka zostaIa wygenerowana => w tym przypadku, uytkownik decyduje czy siatka jest
poprawna. W kadym przypadku ostrzeenia mona zignorowac i przeprowadzic analiz
-638-
Ostrzezenie po wykryciu odcinkw krytycznych w siatce ES
-639-
Odcinek krytyczny po powikszeniu - dwa wezy lezq zbyt blisko siebie
Podpory w w/z>ac@
Ramka 3Podpory w w/z>ac@3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych podpr w wzIach.
Dodawanie (edycja) podpr w wzIach wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe podpory
w w/z>ac@3.
Podpory w wzIach mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania
narzdzi 3Podpory w w/z>ac@3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj podparcia w
wzle. Dodawanie (edycja) podparc w wzIach wykonywane jest w oknie
dialogowym 34owe podpory w w/z>ac@3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane podparcie
w wzle otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry podpory w w/&#e3,
pozwalajqce na modyfikacj jej parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na podpor w wzle otwiera okno
dialogowe usuwania podpory w w/&#e - akceptacja tej operacji usunie
wybranq podpor.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na podporze w wzle, spowoduje
zaznaczenie wybranej podpory. Podpora ta zostanie jednoczesnie
zaznaczona na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj
kilku podpr (na przykIad kasowanie).
-640-
Zdefiniowane podpory w wzIach mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
Pod uwag/ 7rane s. podane poniej rodzaje podp(r w w/z>ac@:
- swobodne
- utwierdzone
- spryste
Ramka "Podpory w wzach"
Okno dialogowe "Nowa podpora w wze"
-641-
Podpory #inii
Ramka 3Podpory #inii3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych podpr linii. Dodawanie (edycja)
podpr linii wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe podpory #inii3.
Podpory linii mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania jest
narzdzi 3Podpory #inii3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj podpory linii.
Dodawanie (edycja) podpr linii wykonywane jest w oknie
dialogowym 34owe podpory #inii3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na zdefiniowanej wczesniej podparcie
linii otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry podpory #inii3,
pozwalajqce na modyfikacj jej parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na podpor linii otwiera okno
dialogowe usuwania podpory #inii - akceptacja tej operacji usunie
wybranq podpor.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na podpor linii, spowoduje
zaznaczenie wybranej podpory. Podpora ta zostanie jednoczesnie
zaznaczona na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj
kilku podpr (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane podpory linii mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
Pod uwag/ 7rane s. podane poniej rodzaje podp(r #inii:
- swobodne
- utwierdzone
- spryste
-642-
Ramka "Podpory linii"
Okno dialogowe "Nowa podpora linii"
<#ementy 7e#kowe
Ramka 3<#ementy 7e#kowe3zawiera tabel z listq elementw belkowych. Dodawanie (edycja)
elementw belkowych wykonywane jest w oknie dialogowym 34owy e#ement 7e#kowy3.
Okno dialogowe sIuy do definiowania numeru linii, na ktrej bdzie zlokalizowany element
belkowy, materiaIu i przekroju belki. Po dokonaniu wyboru rodzaju materiaIu (beton, stal, inne)
mona przyjqc parametry tego materiaIu z katalogu lub zdefiniowac rcznie z
wykorzystaniem edytora materiaIw. Parametry przekroju (z uwzgldnieniem rodzaju
przekroju) mona wyliczyc w oknie 3!yznaczanie c@arakterystyk przekrojowyc@3 lub
zdefiniowac rcznie w oknie 3De%iniowanie c@arakterystyk przekrojowyc@ 3.
-643-
Elementy belkowe mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Taki tryb wprowadzania jest
narzdzi 3<#ementy 7e#kowe3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj elementu
belkowego. Dodawanie (edycja) elementw belkowych wykonywane jest
w oknie dialogowym 34owe e#ementy 7e#kowe3
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany element
belkowy otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry e#ementu
7e#kowegoV, pozwalajqce na modyfikacje jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na element belkowy otwiera okno
dialogowe usuwania 7e#ki - akceptacja tej operacji usunie wybranq
podpor.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na element belkowy spowoduje
zaznaczenie wybranej belki. Belka ta zostanie jednoczesnie zaznaczona na
liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj kilku elementw
belkowych (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane elementy belkowe mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
Ramka "Elementy belkowe"
-644-
Okno dialogowe "Nowy element belkowy"
5ata#og materia>(w
Program zawiera wbudowany katalog materiaIw dla betonu, stali i innych. W oknie
dialogowym naley wybrac jedynie rodzaj materiaIu. Rodzaj przekroju wybierany jest w oknie
dialogowym "!yznaczanie c@arakterystyk przekrojowyc@" lub definiowany w
oknie "De%iniowanie c@arakterystyk przekrojowyc@".
Okno dialogowe "Katalog materiaw" - Beton
-645-
Okno dialogowe "Katalog materiaw" - Stal
Okno dialogowe "Katalog materiaw" - Inny
<dytor materia>u
Niezalenie od wykorzystania "Katalogu materiaIw", program pozwala uytkownikowi na
zdefiniowanie wIasnych parametrw dla stali, betonu i innych materiaIw (okno
dialogowe 3<dytor materia>uAMeton"Sta#"Podstawowy3. Typ przekroju wybierany jest
wwczas z okna dialogowego "!yznaczanie c@arakterystyk
przekrojowyc@" lub "De%iniowanie c@arakterystyk przekrojowyc@". W oknie
dialogowym naley nastnie podac tylko parametry materiaIu.
-646-
Okno dialogowe "Edytor materiau" - Beton
Okno dialogowe "Edytor materiau" - Stal konstrukcyja
Okno dialogowe "Edytor materiau" - Podstawowy
-647-
,ypy przekroj(w
Program umoliwia uytkownikowi na wprowadzanie parametr(w przekroju dwiema
metodami - wybr w oknie dialogowym 3!yznaczanie c@arakterystyk
przekrojowyc@3 lub zdefiniowanie wIasnych w oknie 3De%iniowanie c@arakterystyk
przekrojowyc@3: Charakterystyki przekrojw wybierane sq w oknach dialogowych katalogu
profili i edytora przekrojw.
Okno dialogowe "Wyznaczanie charakterystyk przekrojowych"
Okno dialogowe "Definiowanie charakterystyk przekrojowych"
5ata#og pro%i#i
W przypadku przekrojw stalowych, program pozwala na wybranie poszczeglnych przekrojw
z katalogu profili. W oknie dialogowym podaje si tylko typ przekroju. Rodzaj materiaIu dla
przekroju wybierany jest z "Katalogu materiaIw", lub definiowany w "Edytorze materiaIu".
-648-
Okno dialogowe "Katalog profili"
<dytor przekroju
W przypadku przekrojw ze stali i betonu, program pozwala na wprowadzanie przekrojw
definiowanych przez uytkownika. W oknie dialogowym naley wybrac tylko ksztaIt przekroju.
Charakterystyki przekrojw wybierane sq w oknach dialogowych katalogu profili i edytora
materiaIu.
Okno dialogowe "Edytor przekroju" - Stal konstrukcyjna, caociowy spawany
-649-
Okno dialogowe "Edytor przekroju" - Stal konstrukcyjna, kompozytowy walcowany
Okno dialogowe "Edytor przekroju" - Beton, standardowy
Przegu7y wewn/trzne
Ramka 3Przegu7y wewn/trzne3zawiera tabel z listq przegubw wewntrznych. Dodawanie
(edycja) przegubw wewntrznych wykonywane jest w oknie dialogowym 34owy przegu7
wewn/trzny3. Okno dialogowe sIuy do zdefiniowania numeru linii, na ktrej bdq
-650-
zlokalizowane przeguby wewntrzne oraz typu przegubw wewntrznych (swobodny,
sprysty).
Przegub wewntrzny jest rodzajem warunku brzegowego, ktry pozwala na zdefiniowanie
niezalenych rotacji (obrotw) wokI osi 9 i ? pomidzy dwiema czsciami pIyty wzdIu
okreslonej linii, zachowujqc przy tym jednakowe ugicia pionowe wzdIu tej linii. Przegub
wewntrzny moe byc zdefiniowany wzdIu dowolnej linii tworzqc tym samym granic midzy
makroelementami. Obrt moe byc zarwno swobodny, jak i okreslony przez sprystq
sztywnosc skrtnq G
,,O
.
Przeguby wewntrzne mona take definiowac za pomocq myszki. Taki tryb wprowadzania jest
narzdzi 3Przegu7y wewn/trzne3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj przegubu
wewntrznego. Dodawanie (edycja) przegubw wewntrznych
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe przegu7y wewn/trzne3
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany przegub
wewntrzny otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry przegu7u
wewn/trznegoV, pozwalajqce na modyfikacje jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na przegub wewntrzny otwiera okno
dialogowe usuwania przegu7u - akceptacja tej operacji usunie wybrany
przegub.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na przegub wewntrzny spowoduje
zaznaczenie wybranego przegubu. Przegub ten zostanie jednoczesnie
zaznaczony na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj
kilku przegubw wewntrznych (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane przeguby wewntrzne mona rwnie edytowac na ekranie komputera, za
-651-
Ramka "Przeguby wewntrzne"
Okno dialogowe "Nowy przegub wewntrzny"
Pod>oe makroe#ementu
Ramka 3Pod>oe makroe#ementu3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych podIoy
makroelementw. Dodawanie (edycja) wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe pod>oa
makroe#ement(w3.
Okno dialogowe sIuy do wyboru numeru makroelementu i definiowania parametrw T
1
i T
2
.
StaIe T
1
i T
2
Winkler'a-Pasternak'a mona definiowac bezposrednio lub mogq
byc wyliczone przez program. Ta ostatnia opcja wymaga zdefiniowania parametrw deformacji
gruntu (moduI odksztaIcenia, wspIczynnik Poisson'a i gIbokosci strefy oddziaIywania,
nazwanej w programie gIbokosciq aktywnq) w oknie dialogowym 3!yznacz T
1
i T
2
3.
Parametry te mogq byc wyznaczone za pomocq programu 3Fundament 7ezporedni3 (2.
-652-
stan graniczny), a nastpnie wprowadzone do programu.
PodIoe makroelementw mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego
pasku narzdzi 3Pod>oa makroe#ement(w3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj podIoa
makroelementu. Dodawanie (edycja) podIoy makroelementw
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe pod>oa
makroe#ement(w3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane podIoe
makroelementu otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry pod>oa
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na podIoe makroelementu otwiera
okno dialogowe usuwania pod>oa makroe#ementu - akceptacja tej
operacji usunie wybrane podIoe makroelementu.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na podIoe makroelementu spowoduje
zaznaczenie wybranego podIoa. PodIoe to zostanie jednoczesnie
kilku podIoy makroelementw (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane podIoa makroelementw mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
Ramka "Podoze makroelementu"
-653-
Okno dialogowe "Nowe podoze makroelementu"
!ink#erAPasternak8 parametry 11 i 19
;ode# !ink#era A Pasternaka do ana#izy pod>oy spr/ystyc@8 wprowadza niej podane
rwnanie rwnowagi w kierunku pionowym:
gdzie: c
1
, c
2
-StaIe charakteryzujqce model Winklera - Pasternaka
# -Przemieszczenie po kierunku pionowym
4
-
-Obciqenie pionowe dziaIajqce na warstw
PodIoe spryste wprowadzane jest do obliczen, za pomocq lokalnych matcierzy sztywnosci,
ktre sq dodawane do macierzy sztywnosci poszczeglnych elementw spoczywajqcych na
danym podIou. W wyniku otrzymywane jest naprenie kontaktowe o.
!y#iczenie sta>yc@ !ink#erAPasternaka na podstawie
parametr(w de%ormacyjnyc@ gruntu
StaIe T
1
i T
2
Winklera - Pasternaka wyliczane sq w programie na podstawie warunku rwnej
zgodnosci macierzy - nieskonczonej sztywnosci nieskonczonego pasa fundamentu
spoczywajqcego na podIou Winklera - Pasternak'a i podIou sprystym. Warunek ten
przedstawiony jest nastpujqcymi rwnosciami:
-654-
gdzie: [T] -Macierz staIych T
1
i T
2
= -PI szerokosci fundamentu
c
1#
, c
2#
-StaIe Winklera
k GIbokosc strefy deformacji
Stany o7ci.eniowe
Ramka 3Stany o7ci.eniowe3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych stanw obciqeniowych.
Dodawanie (edycja) stanw obciqeniowych i ich parametrw wykonywane jest w oknie
dialogowym 34owy stan o7ci.eniowy3. Edycj zdefiniowanych stanw obciqeniowych
mona przeprowadzic korzystajqc z opcji 3<dytuj3, lub poprzez kliknicie w tabeli lewym
przyciskiem myszki odpowiedniego stanu obciqeniowego.
Ramka "Stany obciqzeniowe"
-655-
Parametry stan(w o7ci.eniowyc@
W oknie dialogowym "4owy stan o7ci.eniowy" definiowane sq nastpujqce parametry:
Hdenty%ikator stanu o7ci.eniowego
Identyfikator stanu obciqeniowego, zIoony z numeru stanu obciqeniowego i czIonu
literowego, wyswietlany jest przed polem wprowadzania nazwy stanu obciqeniowego. CzIon
literowy zaley od rodzaju stanu obciqeniowego:
* - obciqenie staIe
Z - obciqenie zmienne
+ - obciqenie wyjqtkowe
Identyfikator stanu obciqeniowego jest stosowany gIwnie w wydrukach kombinacji.
5od stanu o7ci.eniowego
Kod stanu obciqeniowego okresla jakie obciqenie, mona dla tego stanu zdefiniowac.
Dostpne sq nastpujqce opcje:
1i/ar
w>asny
-W tym stanie obciqeniowym obciqenie reprezentuje ciar wIasny konstrukcji i
jest ono automatycznie generowane przez program. Dla kadego zadania
mona przypisac tylko jeden stan obciqeniowy z tym kodem.
Si>owe -Dla stanu obciqeniowego oznaczonego tym kodem mona zdefiniowac dowolny
rodzaj obciqen od siIowych (siIy, momenty). Liczba stanw obciqeniowych
tego typu nie jest ograniczona.
,yp o7ci.enia
Okresla charakter stanu obciqeniowego w oparciu o ich zmiennosc w czasie. Wybr
konkretnego typu obciqenia odbywa si z wykorzystaniem klasyfikacji zawartej w normie EN
-656-
1990, art. 4.1.1.
!sp(>czynniki o7ci.enia
Program umoliwia zdefiniowanie czsciowego wspIczynnika obciqenia
4
. WspIczynnik
uwzgldnia niekorzystne odstpstwa obciqen od wartosci reprezentatywnych. W przypadku
obciqen staIych naley zdefiniowac inne wartosci dla oddziaIywania korzystnego (
4, 'F4
) i
niekorzystnego (
4, s7p
) w kombinacji. Przy definiowaniu obciqenia wedIug normy EN 1990
domyslne wartosci wspIczynnikw pobierane sq z tabeli A1.2(B).
5ategoria
Klasyfikacja stanw obciqeniowych na kategorie odpowiada klasyfikacji obciqen wg tabeli
A1.1 zamieszczonej w normie EN 1990. Na tej podstawie, rnym stanom obciqeniowym
przypisywane sq wspIczynniki kombinacyjne (
0
, (
1
i (
2
. Kategoria "de%iniowanie
uytkownika" pozwala na definiowanie wIasnych wartosci tych wspIczynnikw. Wybr
kategorii jest moliwy tylko dla stanw obciqeniowych definiowanych zgodnie z normq EN
1990 (wyboru normy dokonuje si w zakIadce "MateriaIy i normy").
!sp(>czynniki kom7inacyjne
Podstawowe wartosci wspIczynnikw do tworzenia kombinacji wynikajq z normy EN 1990 i
zaleq od kategorii stanu obciqeniowego. Po wybraniu definiowania uytkownika mona
wprowadzac wIasne wartosci tych wspIczynnikw. Do tworzenia kombinacji uywane sq
nastpujqce wspIczynniki:
l - !sp(>czynnik redukcji o7ci.e6 sta>yc@ w kom7inacji a#ternatywnej -
wspIczynnik jest przypisywany do wszystkich obciqen staIych i stosowany przy
tworzeniu alternatywnych kombinacji dla stanu granicznego nosnosci (kombinacja do
relacji 6.10.b, norma EN 1990).
(
0
- !sp(>czynnik d#a wartoci kom7inacyjnej - wspIczynnik dla obciqen
zmiennych; stosowany przy tworzeniu kombinacji zarwno nosnosci, jak i stanw
(
1
- !sp(>czynnik d#a wartoci cz/stej - wspIczynnik dla obciqen zmiennych;
(
2
!sp(>czynnik d#a wartoci [uasiAsta>ej - wspIczynnik dla obciqen zmiennych;
WspIczynniki kombinacyjne sq dostpne tylko dla stanw obciqeniowych definiowanych
zgodnie z normq EN 1990 (wyboru normy dokonuje si w zakIadce "MateriaIy i normy").
-657-
$7ci.enia w/z>(w
Ramka 3$7ci.enia w/z>(w3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen wzIw. Kade
obciqenie wzIa jest przypisane do pewnego stanu obciqenia i wprowadzonego wzIa.
Wyboru obciqenia dokonuje si na liscie rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3.
Dodawanie (edycja) obciqen wzIw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe
o7ci.enia w w/z>ac@3.
Program pozwala na definiowanie oddziaIywan mechanicznych (np. siI) lub
przemieszczeniowych (np. przemieszczen podpr).
Obciqenia wzIw mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania
narzdzi 3$7ci.enia w/z>(w3: Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki wprowadza lokalizacj wzIa.
Dodawanie obciqen wzIw wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe
o7ci.enia w w/z>ac@3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na zdefiniowane wczesniej obciqenie
w wzle otwiera okno dialogowe 3<dycja parametr(w o7ci.enia w
w/&#e3, pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na obciqenie w wzle otwiera okno
dialogowe usuwania o7ci.enia w w/&#e - akceptacja tej operacji
usunie wybrane obciqenie.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na obciqenie w wzle spowoduje
zaznaczenie wybranego obciqenia. Obciqenie to zostanie jednoczesnie
kilku obciqen w wzle (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane obciqenia wzIw mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
-658-
Program przyjmuje nastpujqcy ukIad wspIrzdnych (konwencj znakw).
Ramka "Obciqzenia wzw"
Okno dialogowe "Nowe obciqzenie w wzle"
$7ci.enia #inii
Ramka 3$7ci.enia #inii3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen linii. Kade
obciqenie linii jest przypisane do pewnego stanu obciqenia i zdefiniowanych linii. Wyboru
obciqenia dokonuje si na liscie rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3. Dodawanie
(edycja) obciqen linii wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe o7ci.enia #inii3.
-659-
Program pozwala na definiowanie oddziaIywan mechanicznych (np. siI), przemieszczeniowych
(np. przemieszczen krawdzi) lub temperaturowych.
Obciqenia linii mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania jest
narzdzi 3$7ci.enia #inii3: Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj linii. Dodawanie
obciqen linii wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe o7ci.enia
#inii3:
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane obciqenie
linii otwiera okno dialogowe 3<dycja parametr(w o7ci.enia
#inii38 pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na obciqenie linii otwiera okno
dialogowe usuwania o7ci.enia #inii - akceptacja tej operacji usunie
wybrane obciqenie linii.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na obciqenie linii spowoduje
zaznaczenie wybranego obciqenia. Obciqenie to zostanie jednoczesnie
kilku obciqen linii (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane obciqenia linii mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
Ramka "Obciqzenia linii"
-660-
Okno dialogowe "Nowe obciqzenie linii"
$7ci.enia temperaturowe
Obciqenia temperaturowe zakIadajq liniowq dystrybucj temperatury na grubosci pIyty. Takie
gradienty termiczne wywoIujq momenty w pIycie, wyliczane jak poniej:
gdzie: + - moduI sprystosci
. - grubosc pIyty
H - wspIczynnik rozszerzalnosci cieplnej
et - rnica temperatur
$7ci.enia makroe#ement(w
Ramka 3$7ci.enia makroe#ement(w3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych obciqen
makroelementw. Kade obciqenie makroelementu jest przypisane do pewnego stanu
obciqeniowego i wprowadzonego makcroelementu. Wyboru obciqenia dokonuje si na liscie
rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3. Dodawanie (edycja) obciqen makroelementw
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe o7ci.enia makroe#ement(w3.
Program pozwala na definiowanie oddziaIywan mechanicznych (np. siI) lub temperaturowych.
Obciqenia makroelementw mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego
pasku narzdzi 3$7ci.enia makroe#ement(w3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki wprowadza lokalizacj
makroelementu. Dodawanie obciqen makroelementw wykonywane jest
-661-
w oknie dialogowym 34owe o7ci.enia makroe#ement(w3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane obciqenie
makroelementu otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry o7ci.enia
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na obciqenie makroelementu otwiera
okno dialogowe usuwania o7ci.enia makroe#ementu - akceptacja tej
operacji usunie wybrane obciqenie makroelementu.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na obciqenie makroelementu
spowoduje zaznaczenie wybranego obciqenia. Obciqenie to zostanie
jednoczesnq edycj kilku obciqen makroelementw (na przykIad
kasowanie).
Zdefiniowane obciqenia makroelementw mona rwnie edytowac w na ekranie komputera,
Ramka "Obciqzenia makroelementw"
-662-
Okno dialogowe "Nowe obciqzenie makroelementu"
Swo7odne o7ci.enie puntowe
Ramka 3Swo7odne o7ci.enie punktowe3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych
swobodnych obciqen punktowych.
Kade swobodne obciqenie punktowe jest przypisane do pewnego stanu obciqeniowego i
moe uzyskac dowolnq lokalizacj na powierzchni pIyty. Wyboru obciqenia dokonuje si na
liscie rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3. Dodawanie (edycja) swobodnych obciqen
punktowych wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enia
punktowe3.
Swobodne obciqenia punktowe mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego
pasku narzdzi 3Swo7odne o7ci.enie punktowe3: Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje punkt obciqenia
swobodnego. Parametry obciqenia definiowane sq w oknie
dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enia punktowe3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane swobodne
obciqenie punktowe otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry
swo7odnego o7ci.enia punktowego3, pozwalajqce na modyfikacj
jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na swobodne obciqenie punktowe
otwiera okno dialogowe usuwania o7ci.enia punktowego - akceptacja
tej operacji usunie wybrane obciqenie punktowe.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na swobodne obciqenie punktowe
jednoczesnq edycj kilku swobodnych obciqen punktowych (na przykIad
kasowanie).
-663-
Zdefiniowane swobodne obciqenia punktowe mona rwnie edytowac w na ekranie
komputera, za pomocq aktywnych obiektw.
Ramka "Swobodne obciqzenie puntowe"
Okno dialogowe "Nowe swobodne obciqzenie punktowe"
Swo7odne o7ci.enie #iniowe
Ramka 3Swo7odne o7ci.enia #iniowe3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych swobodnych
-664-
obciqen liniowych.
Kade swobodne obciqenie liniowe jest przypisane do pewnego stanu obciqeniowego i moe
uzyskac dowolnq lokalizacj oraz kierunek na powierzchni pIyty. Wyboru obciqenia dokonuje
si na liscie rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3. Dodawanie (edycja) swobodnych
obciqen liniowych wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enia
#iniowe3.
Swobodne obciqenia liniowe mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego
pasku narzdzi 3Swo7odne o7ci.enie #iniowe3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki dwa razy definiuje dwa punkty
specyfikujqce obciqanq lini. Parametry obciqenia definiowane sq
w oknie dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enia #iniowe3.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowane swobodne
obciqenie liniowe otwiera okno dialogowe 3<dycja parametr(w
swo7odnego o7ci.enia #inii3, pozwalajqce na modyfikacj jego
parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na swobodne obciqenie liniowe
otwiera okno dialogowe usuwania o7ci.enia #inii - akceptacja tej
operacji usunie wybrane obciqenie punktowe.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na swobodne obciqenie liniowe
jednoczesnq edycj kilku swobodnych obciqen liniowych (na przykIad
kasowanie).
Zdefiniowane swobodne obciqenia liniowe mona rwnie edytowac w na ekranie komputera,
-665-
Ramka "Swobodne obciqzenie liniowe"
Okno dialogowe "Nowe swobodne obciqzenie liniowe"
Swo7odne o7ci.enie powierzc@niowe
Ramka 3Swo7odne o7ci.enie powierzc@niowe3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych
swobodnych obciqen powierzchniowych.
-666-
Kade swobodne obciqenie powierzchniowe jest przypisane do pewnego stanu
obciqeniowego, a zdefiniowane przy uyciu punktw, moe uzyskac dowolny ksztaIt i
lokalizacj na powierzchni pIyty. Wyboru obciqenia dokonuje si na liscie
rozwijanej 3+ktywny stan o7ci.eniowy3. Dodawanie (edycja) swobodnych obciqen
powierzchniowych wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enia
powierzc@nioweV.
Swobodne obciqenia powierzchniowe mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb
takiego wprowadzania jest aktywowany poprzez kliknicie odpowiedniego przycisku na
poziomym pasku narzdzi 3Swo7odne o7ci.enie powierzc@niowe3. Dostpne sq podane
poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje punkty okreslajqce
obciqanq powierzchni. Parametry obciqenia definiowane sq w oknie
dialogowym 34owe swo7odne o7ci.enie powierzc@niowe3.
swobodne obciqenie powierzchniowe otwiera okno dialogowe 3<dycja
parametr(w swo7odnego o7ci.enia powierzc@niowego3,
pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na swobodne obciqenie
powierzchniowe otwiera okno dialogowe usuwania swo7odnego
o7ci.enia powierzc@niowego - akceptacja tej operacji usunie
wybrane obciqenie powierzchniowe.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na swobodne obciqenie
powierzchniowe spowoduje zaznaczenie wybranego obciqenia.
Obciqenie to zostanie jednoczesnie zaznaczone na liscie w tabeli. Opcja
ta pozwala na jednoczesnq edycj kilku swobodnych obciqen
powierzchniowych (na przykIad kasowanie).
Zdefiniowane swobodne obciqenia powierzchniowe mona rwnie edytowac w na ekranie
komputera, za pomocq aktywnych obiektw.
-667-
Ramka "Swobodne obciqzenie powierzchniowe"
Okno dialogowe "Nowe swobodne obciqzenie powierzchniowe"
5om7inacja S*4
Ramka "5om7inacja S*4" zawiera tabel z listq zdefiniowanych kombinacji stanw
granicznych nosnosci. Dodawanie (edycja) kombinacji i ich parametrw wykonywane jest
w oknie dialogowym "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@". Edycj wykonujemy za
pomocq przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z qdanq kombinacjq lewym
przyciskiem myszki.
-668-
Parametry kom7inacji S*4
W oknie dialogowym "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@" definiowane sq
4owa kom7inacja
-669-
Krtki opis kombinacji wyswietlany jest u gry pola definiowania kombinacji. Wszystkie
uwzgldniane stany obciqeniowe sq oznaczone ich identyfikatorami. GIwne obciqenia
zmienne przesuwane sq na poczqtek listy i oddzielone od pozostaIych stanw obciqeniowych
dwukropkiem.
2odzaj kom7inacji (ty#ko d#a kom7inacji wed>ug normy <4 1OOR
Dla granicznego stanu obciqenia mona stworzyc nastpujqce kombinacje:
Podstawowa -Kombinacja podstawowa oparta na wyraeniu 6.10 z normy EN 1990
+#ternatywn
a
-Kombinacje oparte na wyraeniu 6.10a i 1.10b z normy EN 1.10b. W tym
przypadku do obliczen uywane sq dwa warianty kombinacji: jeden ze
zredukowanymi staIymi stanami obciqeniowymi, a drugi ze zredukowanymi
gIwnymi stanami obciqeniowymi.
!yj.tkowa -Kombinacja wyjqtkowa oparta na wyraeniu 6.11 z normy EN 1990.
Tabela zawierajqca poszczeglne stany obciqeniowe umoliwia ich wybieranie w celu tworzenia
kombinacji. Stan obciqeniowy mona wprowadzac do kombinacji zaznaczajqc odpowiedni
kwadrat w kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla danego stanu obciqeniowego. Dalszy proces
definiowania w tabeli zaley od wyboru sposobu wprowadzania obciqen w zakIadce "MateriaIy
i normy".
$7ci.enia wg normy <4 1OOR
W kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla kadego obciqenia dostpny jest drugi kwadrat. Kwadrat
umoliwia przyporzqdkowanie korzystnego oddziaIywania staIym stanom obciqeniowym
(przyjcie wspIczynnika
4, 'F4
) lub zdefiniowanie obciqenia zmiennego jako obciqenia
wiodqcego. Liczba wiodqcych obciqen zmiennych w kombinacji jest nieograniczona.
Obciqenie przypadkowe mona wprowadzic do kombinacji oznaczonych jako "!yj.tkowe"
(wyboru mona dokonac tylko sposrd stanw obciqeniowych oznaczonych jako
"!yj.tkowe"). Dla kombinacji wyjqtkowych naley rwnie zdecydowac, czy wiodqce
obciqenie zmienne bdzie redukowane za pomocq wspIczynnika (
1
lub (
2
.
$7ci.enie og(#ne
Dla kadego stanu obciqeniowego mona zdefiniowac wspIczynnik uytecznosci sIuqcy
dostosowaniu uytecznosci stanu obciqeniowego w kombinacji.
-670-
*enerator kom7inacji S*4
Okno dialogowe "*enerator kom7inacji 0 kom7inacja 1: rz/du" umoliwia zbiorcze
tworzenie kombinacji stanw obciqeniowych w oparciu o zdefiniowane zasady tworzenia
kombinacji. Zgodnie z tresciq normy EN 1990 liczba generowanych kombinacji moe byc
stosunkowo dua, co w ekstremalnych przypadkach moe znacznie spowolnic proces
obliczeniowy. Z tego wzgldu informacja o oczekiwanej liczbie kombinacji do wygenerowania
jest pokazywana w prawym dolnym rogu okna. Dlatego przed rozpoczciem generowania
uytkownik moe sprawdzic ile kombinacji zostanie wygenerowanych i ewentualnie skorygowac
warunki generacji. Grna czsc okna sIuy do definiowania warunkw generowania kombinacji;
dolna czsc zawiera rne ustawienia generatora.
Okno dialogowe "Generator kombinacji - kombinacja 1.rzdu"
!sp(>dzia>aj.ce stany o7ci.eniowe i grupy
W tej czsci mona Iqczyc stany obciqeniowe, ktre bdq pojawiac si w kombinacjach zawsze
razem. Obciqen staIych i zmiennych nie mona Iqczyc w jednq grup. Jeeli w Parametrach
Generatora zaznaczymy pole !szystkie o7ci.enia sta>e zawsze w kom7inacji, to
tworzenie grup obciqen staIych nie wpIynie na ich obecnosc w kombinacjach, poniewa kada
wygenerowana kombinacja bdzie zawsze zawierac wszystkie staIe stany obciqeniowe. W
takim przypadku, Iqczenie staIych stanw obciqeniowych wpIynie tylko na uwzgldnienie
korzystnego/niekorzystnego oddziaIywania stanw obciqeniowych pod warunkiem, e nie
zaznaczono pola $7ci.enia sta>e oddzia>uj. ty#ko w spos(7 niekorzystny.
-671-
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Wzajemnie wspdziaajqce stany obciqzeniowe
!yk#uczone wsp(>dzia>anie stan(w o7ci.eniowyc@
W tej czsci mona okreslic, ktre stany obciqeniowe nie powinny pojawiac si razem w
kombinacji. Wybrane przypadki lub poIqczone grupy mona wzajemnie wykluczyc niezalenie
od rodzaju stanu obciqeniowego. Do definiowania grup, ktre bdq wykluczone sIuq dwie
opcje:
!zajemne
wyk#uczenie
-Do jednej grupy mona wprowadzic wybranq liczb stanw obciqeniowych. W
takim przypadku program nie wygeneruje adnej kombinacji zawierajqcej co
najmniej dwa stany obciqeniowe z tej grupy.
!yk#uczenie
parami
-Opcj mona wykorzystac, jeeli niezbdne jest utworzenie duej liczby
wykluczajqcych grup dwch rodzajw, gdzie jeden stan obciqeniowy jest ten
sam (np. wykluczenie wariantw zespoIw obciqen staIych i wszystkich
przypadkw obciqen uytkowych). Stan obciqeniowy przeznaczony do
wykluczenia wybieramy najpierw w pierwszej kolumnie. Druga kolumna sIuy
wtedy do wybrania qdanej liczby stanw obciqeniowych, potrzebnych do
stworzenia wykluczajqcych grup.
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Wykluczone wspdziaanie stanw obciqzeniowych
Stany o7ci.eniowe i grupy dzia>aj.ce jako wiod.ce o7ci.enie zmienne
Ta czsc jest dostpna tylko wtedy, gdy uwzgldnione jest definiowanie obciqen wg normy EN
1990 (wyboru normy naley dokonac w zakIadce "MateriaIy i normy"). Jeeli wybrany zostaI
tryb automatyczny, to kade obciqenie zmienne jest traktowane w tworzonych kombinacjach
jako wiodqce. Jeeli tryb ten jest wyIqczony, to mona rcznie korygowac list wiodqcych
obciqen zmiennych. Mona, na przykIad, usunqc qdany stan obciqeniowy z listy, tak aby nie
byI uwzgldniany jako wiodqcy stan obciqeniowy w kombinacjach. Jesli do listy dodana
zostanie nowa pozycja obejmujqca wicej stanw obciqeniowych, to wszystkie stany
obciqeniowe bdq traktowane jak wiodqce obciqenia zmienne w tych kombinacjach, w
ktrych wystpujq wsplnie.
-672-
Okno dialogowe "Generator kombinacji" - Stany obciqzeniowe i grupy dziaajqce jako
obciqzenie zmienne
Parametry generatora (parametry8 kt(re mona de%iniowa w do#nej cz/ci okna
dia#ogowego
'ista rozwijana "5om7inacje pocz.tkowe"
Zac@owaj kom7inacje
pocz.tkowe
- Po wcisniciu przycisku "*eneruj program doda nowe
kombinacje, utworzone zgodnie z podanymi zasadami do
kombinacji poczqtkowych.
Usu6 wszystkie
kom7inacje
kombinacje poczqtkowe i zastqpi je nowymi.
Usu6 wygenerowane
kom7inacje
kombinacje i doda nowe, utworzone zgodnie z podanymi
zasadami.
Usu6 wszystkie
rodzaju
kombinacje danego rodzaju i zastqpi je nowymi.
Usu6 wszystkie
wygenerowane
rodzaju
kombinacje danego rodzaju i doda nowe, utworzone zgodnie z
podanymi zasadami.
'ista rozwijana 3*eneruj kom7inacje3
Na podstawie normy EN 1990 mona wybrac nastpujqce rodzaje wygenerowanych kombinacji
obciqen:
Podstawowa - Generuje podstawowe kombinacje dla stanu granicznego
nosnosci w oparciu o wyraenie 6.10 z normy EN 1990.
+#ternatywna - Generuje kombinacje dla stanu granicznego nosnosci w oparciu o
wyraenia 6.10a i 1.10b z normy EN 1990. Ten wariant generuje
dwukrotnie wikszq liczb kombinacji, ale zapewnia lepsze
wyniki.
!yj.tkowa - Generuje przypadkowe kombinacje dla stanu granicznego
nosnosci w oparciu o wyraenie 6.11 z normy EN 1990. Mona
zdefiniowac wyjqtkowy stan obciqeniowy, ktry wystqpi w
kombinacjach wyjqtkowych. Naley rwnie zdecydowac, czy do
redukcji wiodqcego obciqenia zmiennego uyty zostanie
wspIczynnik (
1
czy (
2
.
-673-
$7ci.enia sta>e oddzia>uj. ty#ko w spos(7 niekorzystniy
Jeeli nie zaznaczymy tego ustawienia, program stworzy wszystkie moliwe kombinacje, w
ktrych uwzgldnione zostanie wprowadzenie wszystkich wariantw korzystnych i
niekorzystnych oddziaIywan obciqen staIych.
!szystkie o7ci.enia sta>e zawsze w kom7inacji
Jeeli nie zaznaczymy tego ustawienia, program stworzy kombinacje, w ktrych uwzgldnione
zostanie wprowadzanie kolejno wszystkich oddziaIywan obciqeniowych do kombinacji.
5om7inacja S*U
Ramka "Kombinacja SGN zawiera tabel z listq zdefiniowanych kombinacji stanw granicznych
nosnosci. Dodawanie (edycja) kombinacji i ich parametrw wykonywane jest w oknie
dialogowym "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@". Edycj wykonujemy za pomocq
przycisku "<dytuj" lub klikajqc na liscie linijk z qdanq kombinacjq lewym przyciskiem
myszki.
Parametry kom7inacji S*U
Kombinacje SGU sIuq do oceny stanw dotyczqcych wyglqdu budowli, komfortu osb lub
funkcjonowania konstrukcji w trakcie normalnego uytkowania. Zwykle sprawdzenie dotyczy
tylko odksztaIcen, drgan itp. Okno dialogowe "4owa kom7inacja stan(w o7ci.eniowyc@"
(podobnie jak w przypadku kombinacji SGU) sIuy definiowaniu nastpujqcych parametrw:
-674-
2odzaje kom7inacji wg normy <4 1OOR
Dla stanu granicznego uytkowania mona stworzyc nastpujqce kombinacje:
Tabela zawierajqca poszczeglne stany obciqeniowe umoliwia ich wybranie w celu stworzenia
kombinacji. Stan obciqeniowy mona wprowadzic do kombinacji zaznaczajqc kwadrat w
kolumnie "Uwzg#/dniaj" dla qdanego stanu obciqeniowego. WspIczynnik uytecznosci
mona zdefiniowac dla kombinacji definiowanych oglnie (wybierany w zakIadce "MateriaIy i
normy") w celu dostosowania stopnia uytecznosci stanu obciqeniowego w kombinacji.
*enerator kom7inacji S*U
Okno dialogowe "*enerator kom7inacji 0 kom7inacja 1: rz/du" pozwala na zbiorowe
generowanie kombinacji stanw obciqeniowych dla granicznego stanu uytkowania.
Objasnienia funkcji generatora kombinacji zawarto w czsci dotyczqcej generatora kombinacji
dla stanu granicznego nosnosci.
Jeeli w zakIadce "MateriaIy i normy" zaznaczono definiowanie obciqen wg normy EN 1990, to
moliwe jest generowanie nastpujqcych kombinacji dla granicznego stanu uytkowania.
Parametry wimiarowania
Ramka 3Parametry wymiarowania3 sIuy do definiowania danych dla
wymiarowania z7rojenia pod>unego i z7rojenia na cinanie: Musi byc podany numer
kom7inacji (lub wszystkich kombinacje), ktra ma byc analizowana. MateriaI zbrojenia
podIunego wybierany jest z 35ata#ogu materia>(w3, lub moe byc zdefiniowany rcznie
przez uzytkownika w 3<dytorze materia>u3. Zbrojenie na scinanie specyfikowane jest w
-675-
postaci pr/t(w odginanyc@, lub strzemion (prty odginane wymagajq zdefiniowania kqta
odgicia).
Podczas przeprowadzania analizy wymiarowania, program wyznacza wartosci podanych poniej
wielkosci. Analiza przeprowadzana jest zgodnie z normq wybranq w zakIadce "MateriaIy i
normy".
Ramka "Parametry wimiarowania"
!imiarowanie makroe#ementu
Ramka 3!ymiarowanie makroe#ementu3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych
makroelementw. Edycja parametrw zbrojenia (mona modyfikowac - kierunek zbrojenia i
odlegIosc srodka cikosci zbrojenia dolnego i grnego od krawdzi pIyty), wykonywana jest w
oknie dialogowym 3<dytuj parametry wymiarowania makroe#ementu3.
Podczas wykonywania wymiarowania, program generuje podane poniej wartosci. Analiza
przeprowadzana jest zgodnie z normq okreslonq w zakIadce "MateriaIy i normy".
Wymiarowanie makroelementw mona definiowac rwnie za pomocq myszki. Tryb takiego
pasku narzdzi 3!ymiarowanie makroe#ement(w3: Dostpne sq podane poniej opcje:
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany
makroelement otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry
wymiarowania makroe#ementu3, pozwalajqce na modyfikacj jego
parametrw.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na wymiarowanie makroelementu
-676-
spowoduje zaznaczenie wybranego wymiarowania. Wymiarowanie to
zostanie jednoczesnie zaznaczone na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na
jednoczesnq edycj kilku wymiarowan makroelementw (na przykIad
kasowanie).
Wymiarowanie makroelementw mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
Ramka "Wimiarowanie makroelementu"
Okno dialogowe "Edytuj parametry wimiarowania makroelementu"
-677-
+na#iza
Wyniki analizy wyswietlane sq w ramce 3+na#iza3: +na#iza przeprowadzana jest za pomocq
metody elementw skonczonych. Analiza wymiarowania wykonywana jest zgodnie ze z normq
ustawionq w zakIadce "MateriaIy i normy".
Analiz mona wstrzymac w dowolnym momencie, naciskajqc przycisk 3Zatrzymaj3.
Po zakonczeniu analizy program natychmiast wyswietla wyniki i informacje o przebiegu
obliczen. Informacje te (z moliwq listq bIdw) pokazane sq w oknie w dolnej czsci ramki.
GIwnym narzdziem prezentacji wynikw z programu jest wizualizacja wynikw na
ekranie. Pasek narzdzi w grnej czsci ekranu sIuy do obsIugi prezentacji graficznej
wyznaczonych wartosci.
Zakres kolorw i przycisk do jego modyfikacji znajduje si u gry ekranu.
Sposb przedstawiania wynikw na ekranie mona ustawic w oknie dialogowym "Ustawienia
stylu wizualizacji".
Ramka "Analiza" - ekran po zakonczeniu analizy
Procedura ana#izy
Procedura rozwiqzan podzielona jest na kilka krokw, obejmujqcych stworzenie globalnej
macierzy sztywnosci, biorqc jednoczesnie pod uwag warunki podparcia (podpory utwierdzone,
lub spryste w wzIach lub wzdIu linii, podIoe spryste) oraz zbudowanie wektora
obciqenia i analiz ukIadu rwnan, przy wykorzystaniu metody Gaussa z rozkIadem
-678-
Choleskiego dla globalnej macierzy sztywnosci, ktra w tym przypadku jest symetryczna.
Nastpnie, wyznaczone w wzIach siatki wartosci zmiennych pierwotnych - #
-
,
9
i
?
,
wykorzystywane sq do wyznaczenia siI wewntrznych m
9
, m
?
, m
9?
, /
9
i /
?
, wraz z
wyprowadzeniem wartosci m
1
, m
2
oraz wartosci reakcji zmobilizowanych w podporach.
Elementy 2D
Na jakosc wynikw obliczen pIyt, uzyskiwanych metodq elementw skonczonych, znaczny
wpIyw ma rodzaj elementw pIyty. Aktualne sformuIowania korzystajq z wariantu
deformacyjnego metody elementw skonczonych, dla uzyskania elementw trjkqtnych i
czworokqtnych, okreslanych jako DKMT i DKMQ (Discrete Kirchhoff-Mindlin Triangle i
Quadrilateral).
FormuIy elementw pIyty wprowadzone do programu oparte sq na dyskretnej teorii Kirchoffa
zginania pIyt cienkich, co moe byc traktowane, jako specjalny przypadek teorii pIyt Mindlina,
opracowanej przy podanych poniej zaIoeniach:
- ciskanie pIyty w kierunku "-" jest nieznaczne w porwnaniu z przemieszczeniem
pionowym m
-
- Normalne do pIaszczyzny srodkowej pIyty pozostajq proste po deformacji, choc
niekoniecznie muszq byc normalnymi do zdeformowanej pIaszczyzny srodkowej pIyty
- Naprenie normalne
-
jest nieznaczne w porwnaniu z napreniami
9
,
?
Elementy DKMT i DKMQ majq 9 i 12 stopni swobody i odpowiednio trzy niezalene
przemieszczenia w kadym wzle:
m
-

- Odchylenie w kierunku osi "-"
9

- Obrt wokI osi "9"
?

- Obrt wokI osi "?"
Elementy speIniajq ponisze kryteria:
- Macierz sztywnosci ma prawidIowy rzqd (nie wystpuje generowanie stanw zerowych
energii)
- Przechodzq testy poprawek programowych
- Sq odpowiednie dla analizy pIyt cienkich i grubych
- Majq dobre parametry konwergencji (zbienosci)
- Nie obciqajq nadmiernie obliczeniowo
W przypadku dobrze wygenerowanej siatki, preferowane sq elementy czworokqtne, poniewa
lepiej speIniajq powysze kryteria w porwnaniu do elementw trjkqtnych.
Elementy1D
PIyta moe zostac wzmocniona belkami formuIowanymi na bazie jedno-wymiarowych
elementw belkowych z wbudowanym skrcaniem, kompatybilnych z elementami pIyty
(szczegIy mona znalezc w literaturze). Zmiennymi podstawowymi sq m
-
,
9
i
?
, a
odpowiadajqcymi siIami wewntrznymi sq
1
,
2
i ]
!
(momenty skrcajqce i zginajqce oraz
siIa tnqca).
Belka charakteryzowana jest poprzez momenty bezwIadnosci 0
t
i 0
2
(skrcanie, zginanie), pole
-679-
powierzchni ) i pole scinania )
s
. Parametry te mona wyznaczyc w programie, w oparciu o
zdefiniowany typ przekroju. W obliczeniach budowane sq lokalne macierze sztywnosci 6x6,
ktre nastpnie lokalizowane sq w globalnej macierzy sztywnosci konstruckji.
Literatura:
I. Katili, A new discrete Kirchhoff-Mindlin element based on Mindlin-Reissner plate theory and
assumed shear strain fields part I: An extended DKT element for thick-plate bending
analysis, Int. J. Numer. Meth. Engng., Vol. 36, 18591883 (1993)
I. Katili, A new discrete Kirchhoff-Mindlin element based on Mindlin-Reissner plate theory and
assumed shear strain fields part II: An extended DKQ element for thick-plate bending
analysis, Int. J. Numer. Meth. Engng., Vol. 36, 18851908 (1993)
Z. Bittnar, J. Sejnoha, Numerick metody mechaniky, CVUT, Praha, 1992
!yniki
Wizualizacj i interpretacja wynikw, stanowiq jednq z najwaniejszych czsci programu.
Bazujqc na ustawieniach pasca narzdzi, program wyswietla zmienne (odksztaIcenia,
momenty, obrt) dla dowolnych stanw obciqeniowych lub kombinacji SO (stanw
obciqeniowych). Dodatkowo, jesli zachodzi potrzeba, wyswietla parametry do
wymiarowania (wartosci niezbdnych przekrojw zbrojenia, wyznaczone zgodnie z normq
wybranq w zakIadce "MateriaIy i normy").
Wyliczenia wartosci dla definiowanych przez uytkownika punktw lub linii mona zdefiniowac
odpowiednio w ramkach "Wyniki" lub "RozkIady".
Program oferuje kilka podstawowych metod prezentacji graficznej, definiowanych w oknie
dialogowym "PIyta - ustawienia wizualizacji wynikw".
- wizualizacja konstrukcji
- powierzchniowa prezentacja wartosci zmiennych
- wizualizacja siatki elementw skonczonych
- rysowanie siatki
- rysowanie rozkIadw
- prezentacja wartosci na powierzchni
- prezentacja kierunkw momentw i reakcji
Pasek narzdzi "Wyniki" w grnej czsci ekranu sIuy do wyswietlania wybranych zmiennych i
sposobu ich przedstawiania na ekranie. Po prawej stronie ekranu pokazana jest skala barw
(legenda). Poszczeglne ustawienia kolorw mona dopasowac za pomocq paska
narzdzi "Skala barw".
Poniewa prawidIowe opracowanie wynikw moe czsto byc czasochIonne, program dysponuje
dogodnym systemem ustawien do wyboru i przechowywania widokw (stworzonych
rysunkw).
Wszystkie zapamitane widoki (rysunki) i wybrane wyniki mona nastpnie wydrukowac
jako dokumentacj (raport) z obliczen.
Pasek narz/dzi A !yniki
Pasek narzdzi Wyniki posiada podane poniej elementy operacyjne:
-680-
Pasek narzdzi "Ustawienia wizualizacji graficznej wynikw"
Poszczeglne elementy dziaIajq nastpujqco:

Ustawienia sty#u
wizua#izacji
- Otwiera okno dialogowe "PIyta -
ustawienia wizualizacji wynikw", w
ktrym uytkownik moe szczegIowo
definiowac styl wizualizacji (kolory,
grubosci linii itp.).

'ista widok(w
(rysunkw)
- Lista przewijalna zawierajqca nazwy
zapisanych przez uytkownika widokw.

Zapisywanie
widoku
- Zapisuje aktualny widok wyswietlany na
ekranie. Okno dialogowe sIuy do
wprowadzenia i zapisania nazwy widoku.

;enader
widok(w
- Otwiera okno dialogowe 3;enader
widok(w3, sIuy do zarzqdzania
wczesniej zapisanymi widokami
(kasowanie, zmiana kolejnosci, zmiana
nazwy).

!yniki
(obwiednie, stany
obciqeniowe,
kombinacje,
wymiarowanie)
- Wyswietla wybrane stany obciqeniowe,
kombinacje (ULS, SLS), obwiednie (ULS,
SLS) lub wymiarowanie

!y7(r zmiennej - Wyswietla wybranq zmiennq lub zmienna
wymiarowania

Spos(7
prezentacji na
powierzc@ni
- Wybr sposobu prezentacji wynikw w
postaci izolinii czy izopowierzchni

Siatka - WIqcza /wyIqcza rysowanie siatki ES
(elementw skonczonych) i pozwala na
wybr - tylko krawdzie lub zgodnie z
ustawieniem w oknie dialogowym "PIyta -
ustawienia wizualizacji wynikw".

2ysowanie
topo#ogii
- Wybr sposobu wizualizacji topologii
konstrukcji
Pasek narzdzi Wyniki zawiera najcz/ciej uywane e#ementy operacyjne, potrzebne do
wizualizacji wynikw na ekranie. SzczegIowe ustawienia stylu plotowania wynikw, dostpne
sq w oknie dialogowym "PIyta - ustawienia wizualizacji wynikw".
Podobnie jak w innych programach GEO5, wyniki mona zapisywac i drukowac. Styl wydrukw
mona dopasowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Okno dialogowe 3P>yta A ustawienia wizua#izacji wynik(w3 sIuy do wyboru zmiennych
(parametrw), ktre majq byc prezentowane oraz sposobu ich wizualizacji. Poszczeglne
ustawienia mona potem zapisac, korzystajqc z paska narzdzi "Wyniki".
-681-
ZakIadka 3Podstawowe3 sIuy do definiowania podstawowych parametrw prezentacji
wynikw, wyboru parametrw i prezentacji informacji o siatce. W celu zdefiniowania sposobu
wizualizacji innych wynikw, naley nastpnie zastosowac kolejne zakIadki w tym oknie.
Okno dialogowe "Pyta ustawienia wizualizacji wynikw"
'ista parametr(w
'ista parametr(w wywiet#anyc@ przez program8 d#a poszczeg(#nyc@ stan(w
o7ci.enia8 kom7inacji stan(w o7ci.enia (S*48 S*U8 #u7 o7wiedni (S*48 S*U
Parametr Cednostk
a
$pis
Przemieszczenie m
-
[mm] Przemieszczenie w kierunku Z
Obrt
9
[mra*] Obrt wokI osi X
Obrt
?
[mra*] Obrt wokI osi Y
Moment m
9
[k1mLm] Wartosc momentu wokI osi X
Moment m
?
[k1mLm] Wartosc momentu wokI osi Y
Moment m
9?
[k1mLm] Wartosc momentu
SiIa tnqca ]
9
[k1Lm] Wartosc siIy tnqcej w kierunku X
SiIa tnqca ]
?
[k1Lm] Wartosc siIy tnqcej w kierunku Y
Moment m
1
[k1mLm] Wartosc momentu gIwnego (maksymalny)
Moment m
2
[k1mLm] Wartosc momentu gIwnego (maksymalny)
SiIa tnqca ]
ma9
[k1Lm] Wartosc siIy tnqcej (maksymalna)
Naprenie
kontaktowe
[k1Lm
2
]
Wartosc naprenia kontaktowego
-682-
'ista parametr(w wymiarowania
W celu przeprowadzenia wymiarowania, w pierwszej kolejnosci naley wybrac (zaznaczyc)
opcj 3Przeprowad& wymiarowanie3 w ramce "Parametry wymiarowania". Wizualizacja
parametrw wymiarowania moe byc ustawiona na pasku narzdzi "Wyniki". Zapis zmiennych
(w szczeglnosci indeksw zmiennych) zmienia si zgodnie z normami uytymi dla
wymiarowania konstrukcji betonowych i stalowych, okreslonymi w zakIadce "MateriaIy i
normy".
'ista parametr(w (zmiennyc@ wymiarowania wywiet#ana przez program
Parametr Cednostk
a
$pis
Moment
*'m1, m'F
[k1mLm] Minimalny moment do wymiarowania w kierunku zbrojenia 1
Moment
*'m1, ma9
[k1mLm] Maksymalny moment do wymiarowania w kierunku
zbrojenia 1
Moment
*'m2, m'F
[k1mLm] Minimalny moment do wymiarowania w kierunku zbrojenia 2
Moment
*'m2, ma9
[k1mLm] Maksymalny moment do wymiarowania w kierunku
zbrojenia 2
Przekrj zbrojenia
)
71
[mm
2
Lm]
Powierzchnia przekroju zbrojenia grnego w kierunku 1
Przekrj zbrojenia
)
=1
[mm
2
Lm]
Powierzchnia przekroju zbrojenia dolnego w kierunku 1
Przekrj zbrojenia
)
72
[mm
2
Lm]
Powierzchnia przekroju zbrojenia grnego w kierunku 2
Przekrj zbrojenia
)
=2
[mm
2
Lm]
Powierzchnia przekroju zbrojenia dolnego w kierunku 2
Stopien zbrojenia
n
.1
[%] Stopien zbrojenia grnego w kierunku 1
Stopien zbrojenia
n
*1
[%] Stopien zbrojenia dolnego w kierunku 1
Stopien zbrojenia
n
.2
[%] Stopien zbrojenia grnego w kierunku 2
Stopien zbrojenia
n
*2
[%] Stopien zbrojenia dolnego w kierunku 2
SiIa tnqca ]
+*
[k1Lm] SiIa tnqca do wymiarowania
Przekrj
zbrojenia )
=,F7t
[mm
2
Lm
2
]
Powierzchnia przekroju zbrojeni na scinanie
SiIa tnqca ]
R*, c
[k1Lm] WytrzymaIosc na scinanie przekroju bez zbrojenia
-683-
SiIa tnqca ]
R*, ma9
[k1Lm] Max wytrzymaIosc na scinanie przy przebiciu
!yniki
Ramka 3!yniki3 pozwala na definiowanie punktw (lub wzIw), dowolnie rozmieszcczonych
na powierzchni pIyty. Dla tych punktw (wzIw) moliwe jest
wyswietlanie zmiennych (przemieszczenia, momenty, obroty), dla dowolnych stanw
obciqeniowych, kombinacji SO (stanw obciqeniowych) lub jesli zachodzi potrzeba
- zmiennych do wymiarowania (przekroje zbrojenia, wyliczane zgodnie z normq wybranq w
zakIadce "MateriaIy i normy").
Ramka zawiera tabel z listq zdefiniowanych punktw (wzIw). Dodawanie (edycja) punktw
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe wynikiV: Okno sIuy do specyfikacji sposobu
definiowania (punkt, wzeI), wspIrzdnych punktu/wzIa oraz wyboru stanu obciqeniowego,
kombinacji czy wymiarowania, dla ktrego naley wyswietlic wyniki. Wartosc w podpartym
wzle odpowiada sile reakcji w tej podporze.
Przy wymiarowaniu pewne wielkosci mogq byc oznaczone symbolem \B]. W takim przypadku,
niezbdny przekrj zbrojenia i minimalny stopien zbrojenia sq konieczne. Jesli dany punkt
znajduje si na granicy dwch makroelementw, program wyswietla dwa zestawy wartosci do
wymiarowania.
Punkty prezentacji wynikw mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego
wprowadzania aktywowany jest klkniciem odpowiedniego przycisku na poziomym pasku
narzdzi 3!yniki3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki wprowadza lokalizacj punktu (wzIa)
do prezentacji wynikw.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany punkt
(wzeI) otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry wyniku3,
pozwalajqce na modyfikacj jego parametrw.
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na punkt (wzeI) otwiera okno
dialogowe usuwania punktu - akceptacja tej operacji usunie wybrany
punkt (wzeI).
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na punkt (wzeI) spowoduje
zaznaczenie wybranego punktu (wzIa). Punkt ten zostanie jednoczesnie
zaznaczony na liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj
kilku punktw (wzIw) - na przykIad kasowanie.
Zdefiniowane punkty (wzIy) mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
-684-
Ramka "Winiky"
Okno dialogowe "Nowy wynik"
2ozk>ady
Ramka "2ozk>ady" sIuy do definiowania linii oglnych lub linii poIoonych na powierzchni
pIyty. Dla odcinkw (linii) moliwe jest wyswietlanie zmiennych (przemieszczenia, momenty,
obroty), dla dowolnych stanw obciqeniowych, kombinacji SO (stanw obciqeniowych) lub
jesli zachodzi potrzeba - zmiennych do wymiarowania (przekroje zbrojenia, wyliczane zgodnie
z normq wybranq w zakIadce "MateriaIy i normy).
Ramka "2ozk>ady" zawiera tabel z listq zdefiniowanych odcinkw (linii). Dodawanie (edycja)
-685-
wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe rozk>ady3: Okno sIuy do specyfikacji sposobu
definiowania (odcinek, linia), wspIrzdnych pierwszego i ostatniego punktu oraz wyboru stanu
obciqeniowego, kombinacji czy wymiarowania, dla ktrego naley wyswietlic wyniki.
W ramce wyswietlane sq:
- 2ozk>ady og(#ne RozkIady oglne (diagramy) na dowolnych odcinkach (liniach)
- 2ozk>ady na 7e#kac@ Jesli belka jest przypisana do linii, moliwe jest wyswietlnie
rozkIadw (diagramw) innych wielkosci (siIa scinania ]
!
, moment
zginajqcy
2
, moment skrcajqcy
1
)
- 2ozk>ady na #iniac@
podpartyc@
Jesli linia jest podparta, moliwe jest wyswietlenie rozkIadw
(diagramw) innych wielkosci (pionowej reakcji r
-
, reakcji
momentu r
m, t
).
RozkIady mona rwnie definiowac za pomocq myszki. Tryb takiego wprowadzania
aktywowany jest klkniciem odpowiedniego przycisku na poziomym pasku
narzdzi 32ozk>ady3. Dostpne sq podane poniej opcje:
- Dodaj Kliknicie lewym przyciskiem myszki definiuje lokalizacj rozkIadu.
- <dytuj Kliknicie lewym przyciskiem myszki na wczesniej zdefiniowany rozkIad
otwiera okno dialogowe 3<dytuj parametry rozk>adu3, pozwalajqce na
- Usu6 Kliknicie lewym przyciskiem myszki na rozkIad otwiera okno
dialogowe usuwania rozk>adu - akceptacja tej operacji usunie wybrany
rozkIad.
- !y7ierz Kliknicie lewego przycisku myszki na rozkIad spowoduje zaznaczenie
wybranego rozkIadu. RozkIad ten zostanie jednoczesnie zaznaczony na
liscie w tabeli. Opcja ta pozwala na jednoczesnq edycj kilku rozkIadw (na
przykIad kasowanie).
Zdefiniowane rozkIady mona rwnie edytowac w na ekranie komputera, za
-686-
Ramka "Rozkady"
Okno dialogowe "Nowy rozkad"
Uk>ad wsp(>rz/dnyc@ (konwencja znak(w
Si>y wewn/trzne
-687-
SiIy wewntrzne definiowane sq jako:
Dodatni kierunek siI wewntrznych pokazano na poniszym rysunku:
Momenty gIwne oraz kierunki osi gIwnych okreslone sq przez:
-688-
Znaczenie poszczeglnych zmiennych jest nastpujqce:siIy wewntrzne mogq byc
transponowane z ukIadu wspIrzdnych (9, ?) do ukIadu wspIrzdnych (9o, ?o) poprzez obrt
pIaszczyzny (9, ?) o okreslony kqt wokI osi -. Kqt H, w szczeglnosci, odpowiada kqtowi
obrotu, dla ktrego transformowany moment m
9o?o
osiqga wartosc zero a momenty m
9o
oraz m
?
o
osiqgajq swoje wartosci maksymalnq i minimalnq, odpowiednio - m
1
oraz m
2
.
Maksymalna siIa tnqca uzyskiwana jest w sposb analogiczny:
natomiast kqt pomidzy /
ma9
a osiq 9:
$7ci.enie
Konwencj znakw dla przyIoonych siI i momentw pokazano na poniszym rysunku:
Warto zauwayc, e zastosowano innq konwencj znakw dla obciqenia momentem (w
punkcie czy wzdIu linii) i dla momentu wewntrznego m. Gdy moment
9
obraca si wokI osi
9 (jak zwykle dla belek), moment wewntrzny obracajqcy si wokI osi 9 okreslany jest jako
m
?
.
-689-
Program 4asypy z7rojone
Projekt
rysunkach.
Ramka "Projekt"
;etody o7#icze6
ustawien".
-690-
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy", "Konstrukcje
oporowe" oraz "Analiza statecznosci".
Ramka "Ustawienia"
*eometria
Ramka "*eometria" umoliwia wybranie ksztaItu sciany poprzez wybr ikony.
Pierwszy rodzaj geometrii (sciana) pozwala na definiowanie fudamentu, a przy innych
rodzajach geometrii (nasypu) program pozwala na zdefiniowanie rwnie o7udowy. Wybrany
rodzaj geometrii ma wpIyw na inne ramki i zawarte w nich tryby wprowadzania danych (woda,
obciqenie, zbrojenie). Dla poszczeglnych rodzajw geometrii, dostpne sq podane poniej
opcje weryfikacji:
2odzaj *eometrii !ery%ikacja
1 ciana z opcjq definiowania
fundamentu
Analiza, wymiarowanie, nosnosc podIoa
gruntowego, statecznosc wewntrzna, nosnosc
zbrojenia, statecznosc globalna, statecznosc zbocza
2 Zbocze jednostronne Analiza, nosnosc podIoa gruntowego, statecznosc
wewntrzna, statecznosc globalna, statecznosc
zbocza
3 Zbocze dwustronne Statecznosc globalna, statecznosc zbocza
4 Jednostronne z tarasami Analiza, nosnosc podIoa gruntowego, statecznosc
wewntrzna, statecznosc globalna, statecznosc
zbocza
5 Dwustronne z tarasami Statecznosc globalna, statecznosc zbocza
-691-
Ramka "Geometria
;ateria>
Ramka ";ateria>" sIuy do wyboru parametrw materiaIw blokw lub obudowy. Definiowanie
materiaIw zaley od wybranego rodzaju "Geometrii". Pierwszy rodzaj geometrii wymaga
zdefiniowania ciaru objtosciowego blokw, spjnosci i tarcia.
Inne rodzaje geometrii umoliwiajq uwzgldnienie obudowy, co wymaga zdefiniowania ciaru
objtosciowego blokw oraz wytrzymaIosci na scinanie.
-692-
Ramka "Materia"
,ypy z7rojenia
Ramka 3,ypy z7rojenia3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych zbrojen i ich parametrw
(dIugoterminowa wytrzymaIosc zbrojenia i wspIczynniki interakcji). Dodawanie (edycja)
zbrojenia wykonywane jest w oknie dialogowym "Nowy typ zbrojenia (Edycja typu zbrojenia)".
-693-
Ramka "Typy zbrojenia"
Dodawanie i edycja typu z7rojenia
Okno dialogowe "4owy typ z7rojenia (<dytuj8 !staw" zawiera nastpujqce pozycje:
,yp z7rojenia - lista rozwijalna zawiera znajdujqce si w bazie poszczeglne typy
zbrojenia, lub umoliwia wprowadzenie typu zbrojenia
"uytkownika"
5r(tkoterminowa
wytrzym: c@arakt:
- wartosc wytrzymaIosci mona zmieniac tylko dla zbrojenia
zapisanego przy pomocy "Katalogu uytkownika"
$7#iczenie
wytrzyma>oci
d>#ugotrwa>ej
- Lista rozwijalna pozwala na wybr sposobu analizy wytrzymaIosci
dIugotrwaIej: 3de%iniuj wsp(>czynniki redukcji3 (bezposrednie
definiowanie wspIczynnikw), 3wyznacz wsp(>czynniki
redukcji3 (wspIczynniki wyznaczane sq na podstawie
definiowanych: "ywotnosci" zbrojenia, rozmiaru ziaren i Ph
gruntu), 3de%iniuj wytrzyma>o3 (definiuje si ju
zredukowanq wytrzymaIosc dIugoterminowq)
!sp(>czynniky
redukcyjne
- wartosci wspIczynnikw redukujqcych krtkoterminowq
wytrzymaIosc na rozciqganie. Mona je definiowac bezposrednio
lub wyliczac na podstawie wybranych z listy opcji (ywotnosc,
chemizm, rozmiar ziaren)
1a>kowity wsp:
niepewnoci mode#u
- definiowana jest wartosc wspIczynnika redukcji wytrzymaIosci
krtkoterminowej
D>ugoterminowa - Wyznaczona wartosc dIugoterminowej wytrzymaIosci na
-694-
wytrzyma>o
o7#iczeniowa
rozciqganie
Nosnosc na poslizg - 3!sp(>czynnik 7ezporedniego po#izgu po z7rojeniu3.
WspIczynnik ten mona definiowac bezposrednio lub wyliczac na
podstawie wybranego rodzaju gruntu
Nosnosc na wyciqganie - 3!sp(>czynnik interakcji gruntu i z7rojenia3: WspIczynnik
ten mona definiowac bezposrednio lub wyliczac na podstawie
wybranego rodzaju gruntu
Przycisk "5ata#og uytkownika" w dolnej czsci okna otwiera okno dialogowe "Katalog
uytkownika".
Okno dialogowe "Nowy typ zbrojenia"
5ata#og uytkownika
Katalog uytkownika umoliwia zdefiniowanie oraz zapisanie wIasnych typw zbrojen i ich
parametrw. Podczas pierwszego uycia katalogu (nie zostaI jeszcze utworzony), program
wyswietla komunikat ostrzegawczy z informacjq, e nie znaleziono katalogu. Wwczas,
nacisnicie przycisku "$5" otwiera okno dialogowe "Zapisz jako", ktre umoliwia
wprowadzenie nazwy katalogu i zapisanie go w okreslonej lokalizacji po nacisniciu przycisku
-695-
"Zapisz" (domyslnie wybierany jest folder, w ktrym zapisywane sq dane projektu).
Program umoliwia uytkownikowi utworzenie wicej ni jednego katalogu. Kolejny katalog
tworzy si poprzez nacisnicie przycisku "4owy" - program wyswietla zapytanie, czy aktualny
katalog ma byc zastqpiony (aktua#nie wczytany kata#og nie jest USU!+4^T) i zapisuje
nowy katalog pod nowq nazwq. Przycisk "$tw(rz" umoliwia wczytanie dowolnego katalogu
uytkownika, natomiast "Zapisz jako" sIuy do zapisania katalogu pod innq nazwq.
Okno dialogowe pojawiajqce si przy pierwszym uzyciu katalogu przekrojw wasnych
Okno dialogowe "5ata#og uytkownika" zawiera tabel z listq zbrojen zdefiniowanych przez
uytkownika. Przycisk "Dodaj" otwiera okno dialogowe "Nowy typ zbrojenia", ktre umoliwia
zdefiniowanie, a nastpnie zapisanie parametrw nowego zbrojenia do katalogu. Przyciski
"<dytuj" i "Usu6" sIuq do edycji poszczeglnych pozycji w tabeli.
Przycisk "Przyjmij" akceptuje aktualne parametry zbrojenia zdefiniowane w oknie dialogowym
"Nowy typ zbrojenia" i otwiera okno dialogowe "4owy typ z7rojenia", w ktrym mona
zmodyfikowac i zapisac te parametry.
Okno dialogowe "Katalog uzytkownika"
-696-
Z7rojenie
Ramka 3Z7rojenie3 zawiera tabel z listq zdefiniowanych zbrojen i ich geometrii.
Ramka "Zbrojenie"
Przycisk 3*eneruj3 otwiera okno dialogowe 3*eneruj3, pozwalajqce na ustawienie
automatycznych parametrw dla generowanej grupy zbrojen. Zbrojenia te mona sytuowac
tylko na poIqczeniach midzy blokami (zaznaczajqc opcj 3Uwzg#/dniaj z7rojenie3).
Nastpnym krokiem jest zdefiniowanie typu zbrojenia, poczqtkowego i ostatniego bloku, liczby
blokw do powtrzenia zbrojenia, geometrii zbrojenia (te same dIugosci zbrojenia, lub ten sam
typ zakonczenia zbrojenia). Wprowadzone zbrojenia mona rwnie edytowac na ekranie
komputera, odpowiednio za pomocq aktywnego wymiarowania, lub aktywnych obiektw.
Przycisk 3<dycja3 otwiera okno dialogowe 3<dycji 7#oku3, pozwalajqce na zmiany typu
zbrojenia, geometrii zbrojenia oraz do dokonania wyboru czy uwzgIedniac zbrojenie midzy
blokami. Przycisk 3Usu63 usuwa wszystkie zbrojenia.
-697-
Okno dialogowe "Generuj"
Z7rojenie
Ramka 3Z7rojenie3 zawiera tabel z listq wprowadzonych grup zbrojen i ich geometrii.
Ramka "Zbrojenie"
Dodawanie (edycja) grup zbrojen wykonywane jest w oknie dialogowym 34owe z7rojenie
(edycjaV: Zdefiniowane zbrojenia mona rwnie edytowac na ekranie komputera,
-698-
odpowiednio za pomocq aktywnego wymiarowania, lub aktywnych obiektw.
Kada zdefiniowana grupa zbrojen wymaga podania w oknie dialogowym liczby, typu i
wysokosci pierwszego zbrojenia oraz rozstawu zbrojen i ich geometrii.
Program pozwala na na wstawianie (wstaw) innych grup zbrojenia pomidzy wczesniej
zdefiniowanymi grupami. Wstawianie nowej grupy wykonywane jest w oknie dialogowym 3
!staw z7rojenie38 ktre jest identyczne do okna dialogowego 34owe z7rojenie3. Nowo
wprowadzone (wstawione) zbrojenie umieszczane jest poniej aktualnie wybranego bloku w
konstrukcji. Przycisk 3Usu63 usuwa grup zbrojen.
Okno dialogowe "Edycja zbrojenia"
Pro%i#
",eren".
-699-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe" i "Naprenie geostatyczne, wypr".
-700-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
- ci/aru o7j/tociowego8 k.ta tarcia wewn/trznego, sp(jnoci oraz k.ta tarcia
konstrukcjaAgrunt. Wartosci te okreslane sq na podstawie badan laboratoryjnych lub in-situ
dla kadego projektu indywidualnie. Jesli dane te sq nieosiqgalne istnieje moliwosc
skorzystania z wbudowanej bazy gruntw, ktra zawiera wartosci parametrw gruntw
okreslone na podstawie doswiadczenia oraz literatury swiatowej.
W dalszej kolejnosci definiuje si kat tarcia pomidzy konstrukcja i gruntem. Szacunkowe
wartosci kqta tarcia konstrukcja-grunt podano w tabeli wartosci zalecanych.
-701-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-702-
,eren
-703-
Ramka "Teren"
!oda
1
, .
2
...) wybranego
-704-
Ramka "Woda"
!oda
Ramka "!oda" pozwala na wybr typu wody. Poziom wd gruntowych mona okreslac na dwa
sposoby. Pierwsza z opcji pozwala na okreslenie wysokosci pIaskiego (poziomego) zwierciadIa
wd gruntowych. Druga opcja pozwala na definiowanie dowolnego poIoenia (ksztaItu)
poziomu wd gruntowych, przy uyciu wspIrzdnych.
Parametry definiowania wody gruntowej (wysokosc zwierciadIa wd gruntowych, wspIrzdne
poszczeglnych punktw) mona edytowac albo w ramce, poprzez wstawianie wartosci w
polach do wprowadzania, lub na ekranie komputera, za pomocq aktywnych wymiarw, lub
aktywnych blokw.
-705-
Ramka "Woda"
$7ci.enie
obiektw.
-706-
Ramka "Obciqzenie"
$dp(r na #icu
-707-
Zde%iniowane si>y
Ramka "Zde%iniowane si>y" zawiera tabel z listq siI dziaIajqcych na konstrukcj. Dodawanie
(edycja) siI odbywa si w oknie dialogowym "4owa si>a (edycja si>y". Zdefiniowane siIy
jako obciqenie.
-708-
.
oraz k
/
-709-
Ustawienia %azy
Ramka "Ustawienia %azy" sIuy do okreslenia ustawien wanych wyIqcznie dla bieqcej fazy
budowy.
Wybrana sytuacja obliczeniowa determinuje zestaw wspIczynnikw czsciowych, jakie bdq
zastosowane w obliczeniach danej fazy budowy.
-710-
+na#iza
Ramka 3+na#iza3 pokazuje wyniki analizy.
Dla wykonania weryfikacji statecznosci zewntrznej, program buduje %ikcyjn.
konstrukcj/ (scian), ktra nastpnie sprawdzana jest pod kqtem o7rotu i po#izgu.
Fikcyjna sciana tworzona jest przez lico przednie konstrukcji i krzywq Iqczqcq punkty koncowe
zbrojenia. Fikcyjna konstrukcja obciqana jest czynnym parciem gruntu. Procedura weryfikacji
opisana jest szczegIowo w czsci teoretycznej instrukcji.
Dla pojedynczego zadania mona wykonac kilka obliczen. Wyznaczone siIy wyswietlane sq na
ekranie i sq automatycznie uaktualniane przy kadej zmianie wprowadzanych danych i
ustawien. W prawej czsci ramki pokazane sq wyniki obliczen sciany na o7r(t i przesuni/cie.
Przycisk 3Szczeg(>owo3 otwiera okno dialogowe zawierajqce szczegIowe zestawienie
wynikw analizy sprawdzajqcej.
wizualizacji".
-711-
Ramka "Analiza"
!ymiarowanie
Ramka 3!ymiarowanie3 umoliwia sprawdzenie poszczeglnych poIqczen pomidzy blokami
na o7r(t i po#izg. Opcja 31a>a ciana3 pozwala na sprawdzenie caIej konstrukcji powyej
fundamentu, jak rwnie nosnosci podIoa gruntowego w ramce 34ono3. Zaznaczenie
opcji 3Sprawdzenie automatyczne3 powoduje sprawdzenie najbardziej krytycznego
poIqczenia ponad blokiem. Moliwe jest rwnie wybranie opcji 3Przekr(j nad 7#okiem nr3,
w celu przeprowadzenia analizy wybranego poIqczenia. Procedura wymiarowania scian opisana
jest szczegIowo w czsci teoretycznej pomocy.
Ramka umoliwia wykonanie dowolnej liczby analiz dla poszczeglnych poIqczen blokw sciany.
Mona rwnie podawac rne wspIcznniki obliczeniowe dla poszczeglnych siI. Wynikowe siIy
wyswietlane sq na ekranie i sq one uaktualniane przy kadej zmianie danych, lub ustawien
znajdujqcych si w ramce. Przycisk 3Szczeg(>owoV otwiera okno dialogowe zawierajqce
szczegIowe zestawienie wynikw wymiarowania.
wizualizacji".
-712-
4ono
Ramka 34ono3 wyswietla wyniki analizy nosnosci podIoa gruntowego. Naprenia w
podstawie fundamentu (zaIoono staIe) wyznaczane sq na podstawie wszystkich siI
wyznaczonych w ramce "Analiza". W przypadku zdefiniowanego fundamentu, nosnosc
wyznaczana jest na podstawie wszystkich siI wyznaczanych w ramce "Wymiarowanie" (musi
byc zaznaczona opcja 31a>a ciana3. Program 3Fundament 7ezporedni3 przyjmuje
poszczeglne obliczenia, jako stany obciqeniowe (przypadki obciqenia).
W ramce "Nosnosc" dostpne sq trzy podstawowe opcje analizy:
gruntowego
-713-
")ciana k.towa". Program "Fundament 7ezporedni"
pa#ac@
wizualizacji".
Ramka "Nono"
Po#izg wzd>u z7rojenia
Ramka 3Po#izg wzd>u z7rojenia3 umoliwia sprawdzenie poslizgu zbrojonego bloku
gruntu wzdIu zbrojenia, po zaznaczeniu pola "Z7rojenie nr3. Wybranie opcji 3Sprawdzenie
automatyczne3 zapewnia sprawdzenie najbardziej krytycznego zbrojenia. M#ok z7rojonego
gruntu wydzielony jest przez lico przednie sciany, sprawdzane zbrojenie, lini pionowq
przechodzqcq przez punkt koncowy zbrojenia i teren. Zbrojony blok gruntu obciqany
jest parciem czynnym i siIami utrzymujqcymi uzyskiwanymi ze zbrojenia wychodzqcego poza
granice bloku.
Procedura obliczeniowa analizy poslizgu wzdIu zbrojenia opisana jest szczegIowo w
teoretycznej czsci instrukcji.
-714-
Ramka pozwala na wykonanie dowolnej liczby analiz sprawdzajqcych, dla poszczeglnych
zbrojen. Mona rwnie podawac rne wspIcznniki obliczeniowe dla poszczeglnych siI.
Wynikowe siIy wyswietlane sq na ekranie i sq one uaktualniane przy dowolnej zmianie danych,
lub ustawien znajdujqcych si w ramce. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe
zawierajqce szczegIowe zestawienie wynikw dla statecznosci wewntrznej.
wizualizacji".
Ramka 3Stateczno wewn/trzna3 pozwala na sprawdzenie nosnosci zbrojenia
na wyci.ganie z gruntu oraz wytrzymaIosci poIqczen. Zaznaczenie pola 3Z7rojenie
nr3 spowoduje sprawdzenie tylko wybranego zbrojenia. Wybr opcji 3Sprawdzenie
automatyczne3 spowoduje sprawdzenie wszystkich zbrojen. Wyniki dla najbardziej
krytycznego zbrojenia wyswietlane sq po prawej stronie ekranu. Procedura analizy statecznosci
-715-
wewntrznej opisana jest w teoretycznej czsci instrukcji.
W kolumnie M pokazane sq siIy w poszczeglnych zbrojeniach wywoIane parciem
cznynnym dziaIajqcym na lico sciany. W kolumnach D8 < - punkty przyIoenia tych siI.
Kolumny _8 C przedstawiajq nosnosc zbrojenia na zerwanie i wynikajqce z tego wykorzystanie
na zerwanie. Kolumny C8 5 przedstawiajq nosnosc zbrojenia na wyci.ganie z gruntu i
zwiqzane z tym wynikowe wykorzystanie zbrojenia.
Ramka pozwala na wykonanie dowolnej liczby analiz sprawdzajqcych, dla poszczeglnych
zbrojen. Wyniki analizy (wyznaczone siIy) wyswietlane sq na ekranie i sq automatycznie
aktualizowane przy dowolnej zmianie wprowadzanych danych.
wynikw obliczen nosnosci zbrojenia.
Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji"
Ramka "Nono zbrojenia"
Stateczno g#o7a#na
Ramka 3Stateczno g#o7a#na3 umoliwia wykonanie analizy sprawdzajqcej statecznosci
zbocza po koIowej powierzchni poslizgu. Konieczne jest wprowadzenie parametrw powierzchni
poslizgu (srodek i promien), oraz metody analizy (Spencer, Bishop). Zaznaczenie
opcji 3$ptyma#izuj3 pozwala na analiz statecznosci najbardziej krytycznej powierzchni
poslizgu. 3Pocz.tkowa powierzc@nia po#izgu3 umoliwia automatyczne wprowadzanie
koIowej powierzchni poslizgu. Nastpnie obliczenia przeprowadzane sq po nacisniciu przycisku
"$7#icz".
$7#iczenia sprawdzaj.ce statecznosc zbocza przeprowadzane sq w zalenosci od ustawien w
-716-
ramce "Analiza statecznosci":
- Zgodnie z EN 1997, gdzie obciqenie redukowane jest poprzez czsciowe wspIczynniki
obliczeniowe, a obliczenie wykonywane jest z wykorzystaniem teorii stanw granicznych,
- Zgodnie z LRFD, gdzie analiza wykonywana jest podobnie jak w teorii stanw granicznych.
- WedIug wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa / zgodnie z teoriq stan(w granicznyc@ w
zalenosci od ustawien dokonanych w zakIadce "Konstrukcje oporowe".
W jednym zadaniu istnieje moliwosc przeprowadzenia dowolnej liczby analiz.
wynikw analizy statecznosci, np. parametry wynikowej powierzchni poslizgu i wspIczynnik
bezpieczenstwa lub zamiennie stopien wykorzystania (dla stanw granicznych).
Wyniki wyswietlane sq po prawej stronie ramki, a zoptymalizowana powierzchnia poslizgu, na
ekranie komputera.
Wizualizacj wynikw mona skonfigurowac w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji"
Ramka "Stateczno globalna"
Stateczno z7ocza
"$5" aby opuscic program i przekazac wyniki obliczen do programu ")ciana k.towa".
-717-
Statecznosc zbocza bdq dostpne w dokumentacji wynikowej projektu w programie "4asypy
z7rojone".
Ramka "Stateczno zbocza"
Program *rupa pa#i
Projekt
rysunkach.
-718-
Ramka "Projekt"
Ustawienia
ustawien".
Ustawienie "de%iniowaniee d#a 7ie.cego zadania" jest zwykle tworzone w przypadku
Ustawien parametrw analizy naley dokonac w zakIadkach "MateriaIy i normy" oraz "Grupa
pali".
W prawej czsci ramki mona dokonac wyboru metody obliczeniowej - teorii konwencjonalnej
(rozwiqzan analitycznych) lub metody sprystej (MES).
2ozwi.zanie ana#ityczne wymaga zde%iniowania rodzaju pod>oa gruntowegoE
- grunt niespoisty (analiza w warunkach z odpIywem)
- grunt spoisty (analiza w warunkach bez odpIywu)
;etoda spr/ysta wymaga zde%iniowaniaE
-719-
- typu pala (pal pracuje w pionie)
- sposobu poIqczenia pala z oczepem
- moduIu reakcji podIoa (pal pracuje w poziomie)
Ramka "Ustawienia"
5onstrukcja
Ramka "Konstrukcja" sIuy do wprowadzania szerokoci oczepu (p>yty, #icz7y i rednicy
pa#i oraz rozstawu pa#i.
Poszczeglne pale w grupie majq te same srednice. PrawidIowy i rzetelny projekt grupy pali
wymaga speInienia zasad konstrukcyjnych w zakresie:
- liczby pali w grupie (2-20)
- srednicy pali (from 0,!m)
- rozstawu pali (s
9
, s
?
< 1,"* do @*) - * jest srednicq poszczeglnych pali w grupie
- wystawania oczepu poza os pali zewntrznych
-720-
Ramka "Konstrukcja"
*eometria konstrukcji
Ramka "*eometria" sIuy do definiowania g>/7okoci od powierzc@ni terenu,
wyniesienia g>owicy pa#a, gru7oci oczepu i d>ugoci pa#i.
Poszczeglne pale w grupie majq takq samq dIugosc.
-721-
Ramka "Geometria konstrukcji"
;ateria>
-722-
Ramka "Materia"
$7ci.enie
Ramka "$7ci.enie" zawiera tabel z listq wprowadzonych obciqen. Dodawanie (edycj)
obciqen wykuje si w oknie dialogowym "4owe (edycja o7ci.enie". SiIy wprowadza si
zgodnie z konwencjq znakw wyswietlonq z prawej strony okna dialogowego.
Program pozwala rwnie na importowanie obciqen za pomocq przycisku "Hmportuj".
Obciqenie nakIadane na grup pali dziaIa na poziomie grnego lica oczepu - po srodku.
Wartosci te mona Iatwo uzyskac z analizy wykonanej przez dowolny program do obliczen
statycznych.
The program automatically back-calculates the pi#e cap se#% weig@t to be added to the
already existing load. This program further enables to consider t@e se#% weig@t o% pi#e
(using the button in the left part of the desktop)
Program automatycznie wylicza ci/ar w>asny oczepu, ktry ma byc dodany do wczesniej
zdefiniowanego obciqenia. Program pozwala na uwzg#/dnienie ci/aru w>asnego pa#a
(stosujqc przycisk po lewej stronie ekranu komputera).
Ciar wIasny oczepu uzyskujemy ze wzoru:
kde: =
9
-szerokosc oczepu w kierunku 9 [m]
=
?
-szerokosc oczepu w kierunku ? [m]
-723-
t -gruboss oczepu [m]
-
ciar objtosciowy konstrukcji [k1Lm
!
]
Ramka "Obciqzenie"
$7ci.enie dzia>aj.ce na grup/ pa#i
Grupa pali moe byc stosowana zarwno przy posadowieniach podpr mostowych, jak i w
dowolnych konstrukcjach inynierskich. Wyznaczenie obciqenia dziaIajqcego na grup pali
moe byc skomplikowane. Obciqenie moe byc nakIadane w kilku lokalizacjach, jako
obciqenie skupione (sIup), rozIoone wzdIu linii (sciana), lub na powierzchni. Ponisza
procedura pokazuje prosty sposb wyznaczania obciqenia dla danego punktu, poprzez
zastosowane dowolnego programu do obliczen statycznych.
1. Rozpoczynamy od modelu konstrukcji w programie do obliczen statycznych
2. Jesli nie ma zdefiniowanego poIqczenia w rodku oczepu, to je wprowadzamy
3. Do poIqczenia tego przypisywane jest sztywne podparcie (utwierdzenie we
wszystkic@ szeciu kierunkac@ (sztywne, sztywne, sztywne, sztywne, sztywne,
sztywne)
4. Jesli poIqczenie nie znajduje si na oczepie (model belkowy), Iqczymy je z aktualnq
konstrukcjq (sztywnosc powinna odpowiadac innym elementom)
5. Oprcz nowego poIqczenia usuwamy wszystkie warunki 7rzegowe z analizowanego
modelu
6. Wykonujemy analiz - reakcje w po>.czeniu odpowiadaj. o7ci.eniu, ktre jest
-724-
wprowadzone do programu "Grupa pali" - mona rwnie zastosowac funkcj
importowania obciqen
Uwaga: wewn/trzne przegu7y znajdujqce si w konstrukcji muszq byc zamienione na
podpory sztywne dla programu obliczen statycznych, aby uzyskac rozwiqzanie.
Konstrukcja z podparciem sztywnym
Reakcje podpr gotowe do importu do programu "Grupa pali"
-725-
Obciqzenia importowane do "Grupy pali" w ramce "Obciqzenie"
Pro%i#
",eren".
-726-
Ramka "Profil"
*runty
gruntu".
w rozdziaIach: "Dane podstawowe", "Naprenie geostatyczne, wypr", "Osiadanie", "ModuI
reakcji podIoa". Parametry te zaleq od rodzaju gruntu zdefiniowanego w ramce "Ustawienia" i
teorii analizy wybranej w zakIadce "Grupa pali".
-727-
Ramka "Grunty"
Dane podstawowe
Ta czsc okna sIuy do definiowania podstawowych parametrw gruntw - ci/aru
o7j/tociowego8 k.ta tarcia wewn/trznego i sp(jnoci. Poszczeglne wartosci
uzyskiwane sq z badan geotechnicznych, lub z badan laboratoryjnych. Jesli dane te nie sq
dostpne, mona przeszukac wbudowanq (do programu) baz danych gruntw, ktra zawiera
wartosci wybranych parametrw gruntw.
Analiza "Grupy pali" rni si w zalenosci od rodzaju podIoa gruntowego w sposb
nastpujqcy:
- grunty niespoisteE zwykle stosowane sq wartosci e%ektywne parametrw
wytrzymaIosciowych gruntu c
e4
,
e4
.
- grunty spoisteE w programie definiuje si jedynie wartosc ca>kowitej wytrzymaIosci na
scinanie gruntu c
7
, ktra determinuje nosnosc pionowq grupy pali (lub bloku gruntowego).
Dodatkowe parametry wprowadzane sq w zalenosci od ustawien z ramki "Ustawienia" i w
zakIadce "Grupa pali".
Podstawy teoretyczne dotyczqce omawianego zaganienia opisano szczegIowo w rozdziale
"Grupa pali".
-728-
Przyporz.dkowanie
profilu.
-729-
!oda
Ramka "!oda" sIuy do definiowania zag>/7ienia zwierciad>a wody gruntowej pod
powierzchniq terenu.
Wartosci mona edytowac w ramce za pomocq pola do definiowania, lub na ekranie komputera
-730-
Ramka "Woda"
,arcie negatywne
Ramka ",arcie negatywne" sIuy do okreslenia osiadania terenu otaczajqcego pal oraz
gIbokosci aktywnej. SzczegIowe informacje na temat wpIywu tarcia ujemnego na
pobocznicy mona znalezc w czsci teoretycznej pomocy.
-731-
Ramka "Tarcie negatywne"
Spr/yny pionowe
Ramka "Spr/yny pionowe" jest aktywna tylko przy analizowaniu pa#i zawieszonyc@.
Zdefiniowane spryny (podpory spryste) wyswietlane sq w tabeli.
Opcja "de%iniuj sztywnoci spr/yn" wymaga zdefiniowania:
- spryny w podstawie [1Lm]
- moduIu reakcji podIoa na scinanie wzdIu pala [1Lm
!
].
Zdefiniowane wartosci sq takie same dla wszystkich pali. W analizie, sztywnosci pionowe pali
wewntrznych i zewntrznych w grupie sq redukowane za pomocq poszczeglnych
wspIczynnikw.
Opcja "sztywnoci spr/yn wyznacz na podstawie parametr(w grunt(w" wymaga
zdefiniowania obciqenia typowego w celu uzyskania sztywnosci spryn na podstawie
obliczen.
-732-
Ramka "Sprzyny pionowe"
;odu> poziomy
Ramka ";odu> poziomy" sIuy do definiowania poziomego moduIu reakcji podIoa
charakteryzujqcego reakcj pala w kierunku poziomym.
Zdefiniowane wartosci moduIu reakcji podIoa na danych gIbokosciach profilu wyswietlane sq
w tabeli.
-733-
Ramka "Modu poziomy"
Ustawienia %azy
obliczeniowej.
-734-
4ono pionowa A rozwi.zanie ana#ityczne
Ramka "4ono pionowa A rozwi.zanie ana#ityczne" sIuy do weryfikacji nosnosci
pionowej grupy pali. W ramce istnieje moliwosc przeprowadzenia kilku obliczen.
Analiz sprawdzajqcq mona przeprowadzic dla poszczeglnych obciqen, lub te program
moe zidentyfikowac naj7ardziej krytyczne (wyboru mona dokonac z listy rozwijanej).
Analiza wykonywana jest zgodnie z teoriq ustawionq w ramce "Ustawienia" rozwiqzanie
analityczne):
- dla gruntu spoistego (w warunkach bez odpIywu) - analiza nosnosci bloku gruntu zgodnie
z FHWA
- dla gruntu niespoistego (w warunkach z odpIywem) - NAVFAC DM 7.2, Naprenia
efektywne, CSN 73 1002
Parametry potrzebne do analizy grupy pali definiowane sq dla poszczeglnych metod w lewej
czsci ramki.
Analiza sprawdzajqca wykonywana jest zgodnie z metodologiq wybranq w zakIadce "Grupa
pali" (wspIczynnik bezpieczenstwa, teoria stanw zalenych, EN 1997-1).
wynikw obliczen.
Wyniki analizy wyswietlane sq po prawej stronie ekranu komputera.
Ramka "Nono pionowa" - rozwiqzanie analityczne
-735-
$siadanie A grunt spoisty
Ramka "Osiadanie" (grunt spoisty), sIuy do wyliczania osiadania grupy pali w gruntach
spoistych. Analiza osiadania wykonywana jest zgodnie z teoriq ustawionq w zakIadce "Grupa
pali". Wyniki analizy wyswietlane sq w prawej czsci ekranu komputera.
Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe zawierajqce szczegIowy opis wynikw
analizy obliczeniowej.
Ramka "Osiadanie - grunt spoisty"
$siadanie A grunt niespoisty (krzywa o7ci.eniowa
Ramka "$siadanie" wyswietla liniowq krzywq obciqeniowq dla grupy pali. W ramce mona
przeprowadzic kilka analiz.
Lista rozwijalna umoliwia wybranie rodzaju pali (pa# zawieszony8 pa# na pod>ou
nieci#iwym). Krzywa obciqeniowa wyliczana jest zawsze dla zdefiniowaniego osiadania
granicznego.
Tabela w dolnej czsci ramki pozwala na edycj zdefiniowanych parametrw za pomocq
myszki. Przycisk "<dycja +
s
" otwiera okno dialogowe zawierajqce rozdziaI pomocy dotyczqcy
parametrw specyfikujqcych sieczny moduI odksztaIcenia. Nacisnicie przycisku "$5" w danym
oknie spowoduje zac@owanie zde%iniowanyc@ parametr(w danej warstwy w tabeli.
otwiera okno dialogowe, ktre prezentuje szczegIowe wyniki analizy obliczeniowej.
Wyniki analizy (krzywa obciqeniowa) wyswietlane sq w prawej czsci pulpitu.
-736-
Ramka "Osiadanie" - grunt niespoisty (krzywa obciqzeniowa)
+na#iza A metoda spr/ysta
Ramka "Analiza" (metoda sprysta) sIuy do analizy grupy pali za pomocq smetody
sprystej. Analiza wykonywana jest po nacisniciu przycisku "$7#iczenia".
Po wykonaniu analizy wyniki pokazane sq w prawej czsci ramki ("!yniki") gdzie podane sq
informacje o maksyma#nyc@ si>ac@ wewn/trznyc@8 przemieszczeniac@ i o7rocie
konstrukcji. Pprzedstawione w oknie dialogowym przemieszczenia konstrukcji wyznaczane sq
dla obciqen charakterystycznych. Przycisk "Szczeg(>owo" otwiera okno dialogowe, ktre
prezentuje szczegIowe wyniki analizy obliczeniowej.
W lewej czsci ramki istnieje moliwosc zdefiniowania sposobu prezentacji wynikw na
ekranie:
- !yniki - wyniki mogq byc wyswietlane dla poszczeglnych przypadkw obciqen lub ich
obwiedni.
- Poka wyniki - wyniki mogq byc wyswietlone dla wszystkich pali, lub tylko dla
poszczeglnych pali
- !yniki (wartoci - wizualizacja wartosci poszczeglnych zmiennych (momenty, siIy
normalne i tnqce, przemieszczenia, spryny, itp..)
- 5onstrukcja - pozwala na pokazanie zdeformowanej konstrukcji (dla obwiedni obciqen
moe byc wyswietlona tylko konstrukcja nie zdeformowana), nastpnie moliwe jest
pokazanie wartosci odchylenia oczepu pala, reakcje oraz wartosci spryn w podstawie
pala
-737-
- ,ry7 rysowania - definiuje styl prezentacji wynikw
Wyswietlane wyniki mogq byc w dowolnym momencie dodane do "Listy rysunkw" a nastpnie
wykorzystane w raporcie z obliczen.
Obrt, przyblienie (zoom) i podswietlenie konstrukcji mona dostosowywac za pomocq
poziomego paska narzdzi Wizualizacja 3D. Wizualizacj wynikw mona rwnie modyfikowac
w oknie dialogowym "Ustawienia stylu wizualizacji".
Ramka "Analiza" - metoda sprzysta
!ymiarowanie
Ramka "!ymiarowanie" pozwala programom na przyjcie wynikw obliczen wykonanych w
ramce "Analiza". Do wymiarowania zbrojenia mona wybrac zarwno obwiednie stanw
obciqenia, jak i poszczeglne przypadki obciqenia. Zbrojenie mona zaprojektowac dla
wybranego pala, lub mona przyjqc te samo zbrojenie dla wszystkich pali w grupie.
Wymiarowanie pali elbetowych wykonywane jest zgodnie z normq wybranq w zakIadce
"MateriaIy i normy".
-738-
Ramka "Wymiarowanie" - metoda sprzysta
Dane wyjciowe
Program zawiera trzy podstawowe opcje danych wyjsciowych:
- Druk i eksport dokumentu
- Druk i eksport rysunku
- Kopiuj do schowka
Dodawanie rysunku
Program umoliwia zapisanie aktualnego rysunku bez wzgldu na tryb programu. W tym celu
naley nacisnqc przycisk "Dodaj rysunek" na pionowym pasku narzdzi. Przycisk ten otwiera
okno dialogowe "4owy rysunek" i wstawia aktualny widok pulpitu do tego okna.
Rysunek jest zawsze powiqzany z pewnym trybem wprowadzania danych lub analizq. (Aktualny
tryb jest wyswietlany obok nazwy rysunku). Podczas drukowania dokumentu, rysunek jest
automatycznie dodawany do okreslonego trybu w drzewie.
Program umoliwia definiowanie rysunku dla okreslonego etapu budowy (lub dla aktualnej
analizy) lub konfiguracj ustawienia, aby rysunek zostaI dodany do dokumentu we wszystkich
etapach budowy (lub wszystkich analiz). Druga opcja jest uruchamiana przy wyborze
"wszystkie" na liscie rozwijanej "Faza" (lub na liscie "$7#iczenia").
Pole wyboru "2ysunek ca>ostronicowy" umoliwia wprowadzenie rysunku caIostronicowego
do raportu z obliczen.
-739-
$strzeenieE !szystkie wprowadzone rysunki s. automatycznie kre#one po
mody%ikacji danyc@:
Istnieje moliwosc dostosowania widoku rysunku za pomocq pionowego paska narzdzi "Skala
i przesunicie" w lewej czsci okna (edycja rozmiaru i poIoenia). Dodatkowe informacje na
temat poszczeglnych przyciskw zostaIy zawarte w rozdziale "Pasek narzdzi - skala i
przesunicie". Ostatni przycisk na tym pasku sIuy do ustawiania proporcji strony z rysunkiem.
Ramka "Ustawienia rysunku" w dolnej czsci tego okna dialogowego umoliwia dostosowanie
kolorw i stylu linii na rysunku (obiekcie) - patrz "Ustawienia stylu wizualizacji".
Przycisk "$5" zapisuje rysunek do "Listy rysunkw". Rysunek mona otwierac i modyfikowac w
dowolnym momencie.
Istnieje rwnie moliwosc wydrukowania rysunku z tego okna - nacisnicie przycisku
"Drukuj" otwiera okno dialogowe do wydruku i eksportu rysunkw. Jeeli rysunek jest
aktywny we wszystkich etapach (lub wszystkich analizach), wwczas wszystkie moliwe
kombinacje rysunkw sq drukowane od razu (kady rysunek na oddzielnej stronie).
Okno dialogowe "Nowy rysunek"
'ista rysunk(w
Rysunki zapisane za pomocq okna dialogowego "Nowy rysunek" sq umieszczane kolejno
w tabeli "'ista rysunk(w". Okno dialogowe "'ista rysunk(w" otwierane jest za pomocq
przycisku na pionowym pasku narzdzi. Tabela listy rysunkw zawiera nazw rysunku oraz
opis, tryb, w ktrym zostaI utworzony, i faz budowy lub numer analizy.
Poszczeglne rysunki mona edytowac za pomocq przycisku "<dytuj", ktry otwiera okno
dialogowe "<dycja rysunku" (okno to odpowiada oknu dialogowemu "Nowy rysunek",
-740-
zarwno w odniesieniu do wyglqdu, jak i funkcjonalnosci).
Istnieje moliwosc wydrukowania rysunkw z tego okna dialogowego poprzez nacisnicie
przycisku "Drukuj", ktry otwiera okno dialogowe do wydruku i eksportu rysunku. Jeeli
rysunek jest aktywny we wszystkich fazach budowy (we wszystkich analizach), wwczas
wszystkie moliwe kombinacje projektowe rysunku sq drukowane (kady rysunek na oddzielnej
stronie). W przypadku wyboru wikszej liczby rysunkw, wwczas wszystkie wybrane rysunki
sq od razu drukowane.
Okno dialogowe "Lista rysunkw"
Druk i eksport dokumentu
Okno dialogowe "Druk i eksport dokumentu" mona otworzyc z grnego menu (pozycje
"P#ik", "Druk dokumentu") lub za pomocq przycisku "Pliki" na poziomym pasku narzdzi.
Podglqd strony wydruku z wygenerowanym tekstem jest wyswietlany w tym oknie.
Okno to generuje dokument wyjsciowy z rysunkami zapisanymi na "Liscie rysunkw". W oknie
tym mona wydrukowac utworzony protokI lub wyeksportowac go do dalszego
uycia. Dokument jest zawsze aktua#ny - program ponownie tworzy ten dokument na
podstawie wprowadzonych danych (nawet z ponownie utworzonymi rysunkami) po kadym
otwarciu okna.
Jedynie okreslone czsci dokumentu Iqcznie z rysunkami mogq byc wygenerowane poprzez
zaznaczenie odpowiedniej pozycji na "drzewie" w lewej czsci okna. Zaznaczenie lub
odznaczenie dowolnej pozycji powoduje automatyczne generowanie dokumentu.
To okno dialogowe zawiera wIasne "Grne menu" oraz "Pasek narzdzi" do wykonczenia
wyglqdu strony (definicje nagIwka i stopki, rozmiaru strony i marginesw oraz numerowanie
stron).
Do przeglqdania dokumentu mona rwnie uyc pokrtIa myszy lub paskw przewijania.
-741-
W dolnej czsci tego okna dialogowego wyswietlane sq bieqce informacje (rozmiar strony,
bieqca strona dokumentu oraz caIkowita liczba stron).
Okno dialogowe "Druk i eksport dokumentu"
Druk i eksport rysunku
Okno to sIuy do druku lub eksportu jednego lub wicej rysunkw. W oknie tym dostpne sq
trzy opcje:
- Z grnego menu (pozycje "P#ik", "Drukuj") lub przycisk "Pliki" na pasku narzdzi do
wydruku danych z pulpitu.
- Za pomocq okna dialogowego "Nowy rysunek" przez nacisnicie przycisku "Drukuj".
- Za pomocq okna dialogowego "Lista rysunkw" przez nacisnicie przycisku "Drukuj".
Okno to moe zawierac wicej ni jeden rysunek w tym samym czasie (podczas drukowania
kilku faz budowy lub kilku analiz). Kady rysunek jest drukowany na oddzielnej stronie. Do
przeglqdania dokumentu mona rwnie uyc pokrtIa myszy lub paskw przewijania.
To okno dialogowe zawiera wIasne "Grne menu" oraz "Pasek narzdzi" do wykonczenia
wyglqdu strony (definicje nagIwka i stopki, rozmiaru strony i marginesw oraz numerowanie
stron).
W dolnej czsci tego okna dialogowego wyswietlane sq bieqce informacje (rozmiar strony,
bieqca strona dokumentu oraz caIkowita liczba stron).
-742-
Okno dialogowe "Dokumenty" druk i eksport biezqcego rysunku (widok)
;enu g(rne 0 Druk i eksport
Grne menu okien dialogowych "Druk i eksport dokumentu" i "Druk i eksport
rysunkw" zawiera nastpujqce pozycje:
Dokument
Zapisz jako - otwiera okno dialogowe "Zapisz
jako", ktre umoliwia zapisanie
pliku w formacie *.PDF lub *.RTF
!y#ij do - otwiera okno dialogowe programu
poczty elektronicznej i dodaje
rysunek jako zaIqcznik w formacie
*.PDF
$tw(rz do
poprawy
- otwiera edytor tekstu (skojarzony
w systemie Windows z
rozszerzeniem *.RTF), ktry
umoliwia rcznq edycj strony
Ustawienia
strony
- otwiera okno
dialogowe "WIasciwosci strony",
ktre umoliwia okreslenie stylu
strony (rozmiar, marginesy, ukIad)
4ag>(wek i
stopka
- otwiera okno
dialogowe "NagIwek i stopka",
ktre umoliwia wprowadzenie
nagIwkw i stopek dla
-743-
dokumentw
Drukuj - otwiera okno systemowe
"Drukuj"
Zako6cz - zamyka okno dialogowe
<dycja
5opiuj - kopiuje wybrany rysunek (tekst)
do schowka - parametry
ustawiane sq w oknie
dialogowym "Opcje" - na
zakIadce "Kopiuj do schowka"
!y7ierz
wszystko
- zaznacza wszystkie elementy na
stronie (na dokumencie)
+nu#uj wy7(r - anuluje caIe zaznaczenie
(rysunek, tekst)
!idok
1a>a strona - zmienia rozmiar strony, aby caIa
strona byIa widoczna w oknie
dialogowym
Szeroko
strony
- dopasowuje stron do
maksymalnej szerokosci okna
dialogowego dokumentu
Strona (pozycja ta jest dostpne, jeeli dokument zawiera wicej ni jednq stron)
Pierwsza strona - pokazuje pierwszq stron dokumentu
Poprzednia strona - pokazuje poprzedniq stron
4ast/pna strona - pokazuje nastpnq stron
$statnia strona - pokazuje ostatniq stron dokumentu
Pasek narz/dzi 3Druk i eksport3
Pasek narzdzi okien dialogowych "Druk i eksport dokumentu" i "Druk i eksport
rysunkw" zawiera nastpujqce ikony:
Pasek narzdzi "Druk i eksport"
Poszczeglne ikony posiadajq nastpujqce funkcje:

Zapisz jako - otwiera okno dialogowe "Zapisz jako", ktre
umoliwia zapisanie pliku w formacie *.PDF lub
*.RTF

Drukuj - otwiera okno systemowe "Drukowanie"
-744-

Ustawienia
strony
- otwiera okno dialogowe "WIasciwosci strony", ktre
umoliwia okreslenie stylu strony (rozmiar,
marginesy, ukIad)

4ag>(wek i
stopka
- otwiera okno dialogowe "NagIwek i stopka", ktre
umoliwia wprowadzenie nagIwkw i stopek dla
dokumentw

Sty# ko#oru - okresla styl widoku rysunku (kolorowy, skala
szarosci, czarno-biaIe)

5opiuj - kopiuje wybrany rysunek (tekst) do schowka -
parametry ustawiane sq w oknie
dialogowym "Opcje" - na zakIadce "Kopiuj do
schowka"

Pierwsza
strona
- pokazuje pierwszq stron dokumentu

Poprzednia
strona
- pokazuje poprzedniq stron

4ast/pna
strona
- pokazuje nastpnq stron

$statnia
strona
- pokazuje ostatniq stron dokumentu

Przesu6 - przesuwa aktualny widok w dowolnym kierunku -
w tym celu naley przesunqc mysz poqdanym
kierunku, jednoczesnie trzymajqc nacisnity lewy
przycisk myszy

Powi/ksz - powiksza skal widoku pulpitu, jednoczesnie
zachowujqc niezmienione poIoenie punktu pod
krzyem osi - czynnosc ta jest powtarzana za
pomocq lewego przycisku myszy, natomiast prawy
przycisk zamyka tryb zmiany skali

Pomniejsz - pomniejsza skal widoku pulpitu, jednoczesnie
zachowujqc niezmienione poIoenie punktu pod
krzyem osi - czynnosc ta jest powtarzana za
pomocq lewego przycisku myszy, natomiast prawy
przycisk zamyka tryb zmiany skali

!y7(r tekstu - umoliwia zaznaczenie tekstu pod krzyem osi - w
tym celu naley przesunqc mysz nad poqdany
tekst, jednoczesnie trzymajqc nacisnity lewy
przycisk myszy

Pe>na strona - zmienia rozmiar strony, aby caIa strona byIa
widoczna w oknie dialogowym

Szeroko
strony
- dopasowuje stron do maksymalnej szerokosci
okna dialogowego dokumentu
Ustawienie nag>(wka i stopki
To okno dialogowe sIuy do okreslenia wIasciwosci nagIwka i stopki dokumentu. Pole
zaznaczenia "drukuj nag>(wek (stopk/" okresla, czy nagIwek (stopka) dokumentu bdzie
-745-
drukowany.
Wiersze nagIwka i stopki mogq zawierac dowolny tekst i wstawione obiekty zdefiniowane w
programie. Obiekty te otrzymujq informacje o programie, takie jak:
- z okna dialogowego "Firma" (nazwa firmy, logo, adres)
- z ramki "Projekt" (nazwa i opis zadania, autor)
- z danych systemowych dokumentu (data, czas, numeracja stron)
Obiekty mona wstawiac za pomocq przycisku "!staw" (przycisk otwiera list obiektw).
Przycisk ten jest aktywny, gdy kursor znajduje si w jedynym z wierszy, ktre umoliwiajq
wstawienie tekstu (obiektu). Wstawione obiekty sq zapisywane wewntrznym formacie rnym
od pozostaIego tekstu i umieszczone w nawiasach klamrowych.
Program umoliwia zdefiniowanie rnych nagIwkw dla pierwszej strony oraz stron
nieparzystych i parzystych. W takim przypadku, poszczeglne nagIwki sq definiowane na
oddzielnych zakIadkach.
Opcja "zastosuj jako domy#ne" ustawia wprowadzone parametry nagIwka i stopki jako
domyslne dla nowo utworzonych danych. Przyjte ustawienie domyslne jest wsplne dla
wszystkich programw GEO. Rni uytkownicy komputera mogq stosowac rne ustawienia.
Format zapisu i powstaIy widok zostaIy przedstawione na poniszych rysunkach.
Okno dialogowe "Nagwek i stopka"
-746-
Widok nagwka i stopki dokumentu
Ustawienia strony
W tym oknie dialogowym mona skonfigurowac ukIad strony (format papieru, orientacj i
marginesy wydruku).
Opcja "zastosuj jako domy#ne" ustawia wprowadzone parametry nagIwka i stopki jako
domyslne dla nowo utworzonych danych. Przyjte ustawienie domyslne jest wsplne dla
wszystkich programw GEO. Rni uytkownicy komputera mogq stosowac rne ustawienia.
Okno dialogowe "Waciwoci strony"
4umerowanie stron
W tym oknie dialogowym mona skonfigurowac numeracj stron. Rozwijana lista sIuy do
zdefiniowania stylu numerowania (cyfry arabskie, cyfry rzymskie, za pomocq symboli). StaIy
tekst mona wstawic przed i za numerem strony. Opcja "4umeracja od" umoliwia
rozpoczcie numerowania od dowolnej liczby. Opcja "zastosuj jako domy#ne" ustawia
wprowadzone wIasciwosci numeracji stron jako domyslne dla nowo utworzonych danych.
Przyjte ustawienie domyslne jest wsplne dla wszystkich programw GEO. Rni uytkownicy
komputera mogq stosowac rne ustawienia.
-747-
Okno dialogowe "Numeracja stron"
$ %irmie
To okno dialogowe uruchamiane jest z grnego menu (pozycje "Ustawienia", "Firma").
ZakIadka "Podstawowe dane" sIuy do okreslenia podstawowych informacji o firmie.
Wprowadzone dane sq wykorzystywane w programie do drukowania i eksportowania
dokumentw (rysunkw) w nagIwku lub stopce dokumentu.
ZakIadka "'ogo %irmy" umoliwia uytkownikowi wczytanie logo firmy. Przycisk "Hmportuj"
otwiera okno dialogowe, ktre pozwala otworzyc rysunek w rnych formatach (*.JPG, *.JPEG,
*.JPE, *.BMP, *.ICO, *.EMF, *.WMF).
ZakIadka "Pracownicy" umoliwia wprowadzenie listy uytkownikw programu
(pracownikw). Po wypeInieniu listy nazwisk, nie ma ju koniecznosci podawania nazwy autora
w ramce "Projekt".
-748-
Okno dialogowe "O Firmie" zakadka "Dane podstawowe"
Okno dialogowe "O Firmie" zakadka "Logo firmy"
Okno dialogowe "O Firmie" zakadka "Pracownicy"
-749-
,eoria
Czsc teoretyczna pomocy zawiera szczegIowe informacje dotyczqce teorii obliczeniowych
stosowanych w programach GEO5.
4apr/enia w gruncie
Obliczanie napren w glebie w naszych programach opisano w nastpujqcych rozdziaIach:
- Naprenie geostatycne, wypr
- Naprenie efektywne / uoglnione
- Przyrost parcia gruntu na skutek obciqenia
- Przyrost parcia gruntu pod fundamentem
4apr/enie geostatyczne8 wyp(r
Analiza naprenia oparta jest na istnieniu warstw gruntu okreslonych przez uytkownika
podczas wprowadzania danych. Program nastpnie wstawia fikcyjne warstwy w miejscach,
gdzie zmieniajq si naprenie i parcie boczne (ZWG, punkty konstrukcyjne, itp.). Normalne
naprenie w '
te%
warstwie jest obliczane w nastpujqcy sposb:
gdzie: .
'
-
miqszosc warstwy i
te%
'
- objtosciowy ciar gruntu
Jeeli warstwa znajduje si pod zwierciad>em wody gruntowej, wwczas ciar
objtosciowy gruntu pod zwierciadIem wody gruntowej oblicza si za pomocq wprowadzonych
parametrw gruntu w nastpujqcy sposb:
- dla opcji "Standardowe" z wyraenia:
gdzie:
sat
- ciar objtosciowy gruntu nawodnionego
#
- dla opcji "$7#icz z porowatoci" z wyraenia:
gdzie: F - porowatosc
s
- ciar wIasciwy gruntu
#
gdzie: ] - objtosc gruntu
]
p
- objtosc pustek
-750-
*
- ciar objtosciowy gruntu suchego
Ciar jednostkowy wody zakIadany w programie wynosi 10 k1Lm
!
lub 0,00@2" ks'.
ZakIadajqc pochyIy grunt za konstrukcjq (Z ^ 0) oraz warstwowe podIoe, kqt Z, podczas
obliczania wspIczynnika parcia gruntu G, jest redukowany w '
te%
warstwie za pomocq
gdzie: - ciar jednostkowy gruntu w pierwszej warstwie pod ziemiq
'
-
te%
pod ziemiq
4apr/enia e%ektywne " uog(#nione
Normalne naprenie pionowe
-
jest definiowane w nastpujqcy sposb:
gdzie:
-
- pionowe, normalne naprenie caIkowite
e4
- ciar jednostkowy gruntu zanurzonego
- - gIbokosc pod powierzchniq gruntu
#
- ciar jednostkowy wody
Wyraenie to w swojej uoglnionej formie opisuje tak zwane pojcie naprenia efektywnego:
gdzie: - caIkowite naprnie (oglne)
e4
- naprenie efektywne (aktywne)
7 - naprenie neutralne (parcie wody w porach)
Cakowite, efektywne i neutralne naprzenie w gruncie
Pojcie naprenia efektywnego jest wane tylko dla naprenia normalnego o, bowiem
naprenie scinajqce 1 nie jest przenoszone przez wod, aby byIo efektywne. Naprenie
-751-
caIkowite wyznaczane jest za pomocq podstawowych narzdzi mechaniki teoretycznej, jako
rnica pomidzy napreniem caIkowitym a parciem neutralnym (porowym) (tzn. zawsze z
obliczen, nie istnieje moliwosc zmierzenia). Parcia porowe wyznaczane jest w laboratoriach,
na miejscu lub za pomocq obliczen. Decyzja, czy stosowac naprenie caIkowite czy te
efektywne, nie jest prosta. Ponisza tabela moe zawierac kilka oglnych zalecen wanych dla
wikszosci przypadkw. Naley zdac sobie spraw, e naprenie caIkowite zalene jest od
sposobu obciqenia gruntu ciarem wIasnym oraz siIami zewntrznymi. W przypadku parcia
porowego, zakIadamy, e dla wody przepIywajqcej przez pory parcie rwne jest cisnieniu
hydrodynamicznemu, w przeciwnym razie, cisnieniu hydrostatycznemu. Dla czsciowo
nawodnionych gruntw z wyszym stopniem, naley uwzgldnic fakt, e cisnienie porowe
powstaje w wodzie i pcherzykach powietrza.
Zak>adane warunki !arstwa z
odp>ywem
!arstwa 7ez
odp>ywu
krtkoterminowe naprenie efektywne naprenie caIkowite
dIugoterminowe naprenie efektywne naprenie efektywne
W podIou warstwowym o rnych ciarach jednostkowych gruntu w poszczeglnych
warstwach poziomych, pionowe naprenie caIkowite wyznaczane jest jako suma ciaru
wszystkich warstw ponad sprawdzanym punktem i parcia parowego:
gdzie:
-
- pionowe normalne naprenie caIkowite
- ciar jednostkowy gruntu
- ciar jednostkowy gruntu w stanie naturalnym dla gruntw ponad ZWG i
suchymi warstwami
- ciar jednostkowy gruntu pod wodq w innych przypadkach
* - gIbokosc zwierciadIa wody gruntowej pod powierzchniq gruntu
- - gIbokosc pod powierzchniq gruntu
#
Przyrost parcia gruntu na skutek o7ci.enia
Przyrost parcia gruntu w gruncie lub skale na skutek obciqenia obliczany jest za pomocq teorii
elastycznej podprzestrzeni (Bousinesquea).
Przyrost parcia gruntu w punkcie wewnqtrz gruntu lub skaIy na skutek niesko6czonego
o7ci.enia pasowego uzyskuje si z nastpujqcego schematu:
-752-
Obliczenia parcia gruntu na skutek nieskonczonego obciqzenia pasowego
$7ci.enie trapezowe jest automatycznie dzielone w programie na odcinki. Poszczeglne
odcinki traktowane sq jako obciqenia pasowe. PowstaIe parcie gruntu jest sumq czsciowych
obciqen z poszczeglnych odcinkw.
Przyrost naprenia na skutek o7ci.enia skupionego obliczany jest w nastpujqcy sposb:
gdzie:

Przyrost parcia gruntu pod %undamentem
W programie "Fundament 7ezporedni", rozkIad naprenia pod fundamentem jest
wyznaczany przez poIqczenie wykresw obciqenia podstawowego:
-753-
Wykres obciqzenia fundamentu
gdzie:
-754-
Parcie gruntu
Program GEO5 uwzgldnia nastpujqce kategorie parcia gruntu:
- czynne parcie gruntu
- bierne parcie gruntu
- spoczynmowe parcie gruntu
Podczas obliczania parc gruntu program GEO5 umoliwia rozrnienie pomidzy efektywnym a
caIkowitym stanem naprenia oraz ustanowienie kilku sposobw obliczania wyporu. Ponadto,
istnieje moliwosc uwzgldnienia skutkw wielkosci parcia gruntu:
- wpIyw obciqenia
- wpIyw parcia wody
- wpIyw terenu popkanego
- tarcie pomidzy gruntem a konstrukcjq
- przyleganie sciany - adhezja
- wpIyw klina gruntu przy odsadzkach wspornikowych
- wpIyw obciqen sejsmicznych
Nastpujqca konwencja znakw jest stosowana w programie, tekscie i przedstawionych
wyraeniach.
Podczas okreslania skaI istnieje koniecznosc wprowadzenia spoistosci skaIy c oraz kqt
wewntrznego tarcia skaIy . Wartosci te mona uzyskac z badan geologicznych bqdz z tabeli
zalecanych wartosci.
5onwencja znak(w
Nastpujqca konwencja znakw jest stosowana w programie, tekscie i przedstawionych
wyraeniach.
Konwencja znakw do obliczania par ziemi
- nachylenie powierzchni gruntu Z jest dodatnie, kiedy grunt wznosi si od sciany
- nachylenie tyIu konstrukcji H jest dodatnie, kiedy stopa sciany (na tylnej scianie)
umieszczona jest w kierunku gruntu przy pomiarze od linii pionowej przechodzqcej od
grnego punktu konstrukcji
-755-
- tarcie pomidzy gruntem a tyIem konstrukcji W jest dodatnie, jeeli wypadkowe parcie
gruntu (zatem, take parcie gruntu) i normalne do tyIu konstrukcji od kqta zmierzonego w
kierunku ruchu wskazwek zegara
1zynne parcie gruntu
Czynne parcie gruntu jest najmniejszym, bocznym, ograniczajqcym parciem gruntu powstaIym
przy pkniciu poslizgowym przez scian przesuwajqcq si od gruntu w kierunku dziaIajqcego
parcia gruntu (minimalny obrt sciany konieczny do powstania czynnego parcia gruntu wynosi
okoIo 2 mra*, tzn. 2 mmLm wysokosci sciany).
Nastpujqce teorie i podejscia sq stosowane do obliczen czynnego parcia gruntu
przy za>oeniu e%ektywnego stanu napr/enia:
- Teoria Mazindrani'ego
- Teoria Coulomb'a
- Teoria Mller'a - Breslau'a
- Teoria Caqouot'a
- Teoria Absi'ego
Dla gruntw spoistych przyjmowany jest stan odcicia naprenia, tzn. jeeli na skutek
spoistosci uzyskuje si ujemnq wartosc czynnego parcia gruntu lub zgodnie z bardziej
rygorystycznymi wymogami, wartosc "Minimalnego parcia do wymiarowania" jest
przekroczona, wwczas wartosc czynnego parcia gruntu spada do zera lub jest rwna
"Minimalnemu parciu do wymiarowania".
Program umoliwia rwnie przeprowadzenie analiz dla napren caIkowitych.
1zynne parcie gruntu 0 teoria ;azindraniègo
Czynne parcie gruntu wyznaczane jest z nastpujqcego wzoru:
gdzie:
-
- pionowe naprenie geostatyczne
G
a
- wspIczynnik czynnego parcia gruntu wg Rankina
Z - nachylenie zbocza
- ciar gruntu
- - zaIoona gIbokosc

- wspIczynnik czynnego parcia gruntu wg Mazindraniego
gdzie: Z - nachylenie zbocza
- kqt wewntrznego tarcia gruntu
-756-
c - spjnosc gruntu
Przyjmujqc grunty niespoiste (c < 0) oraz poziomq powierzchni gruntu (Z < 0) daje
rozwiqzanie Rankina, dla ktrego czynne parcie gruntu wyznaczane jest z:
a wspIczynnik czynnego parcia gruntu przyjmuje:
gdzie: - kqt wewntrznego tarcia gruntu
Poziome i pionowe skIadowe czynnego parcia gruntu przyjmujq:
gdzie:
a
W - kqt tarcia konstrukcja - grunt
H - nachylenie tylnej sciany konstrukcji
Literatura:
Mazindrani, Z.H., and Ganjali, M.H. 1997. Lateral earth pressure problem of cohesive backfill
with inclined surface. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE,
123(2): 110112.
1zynne parcie gruntu 0 teoria 1ou#om7à
gdzie:
-
c
e4
- efektywna spjnosc gruntu
G
a
- wspIczynnik czynnego parcia gruntu
G
ac
- wspIczynnik czynnego parcia gruntu ze spoistosci
WspIczynnik czynnego parcia gruntu G
a
wyznaczany jest z:
ac
wyznaczany jest z:
dla:
-757-
dla:
gdzie:
a
Literatura:
Arnold Verruijt: Soil mechanics, Delft University of Technology, 2001, 2006,
"http://geo.verruijt.net/"
1zynne parcie gruntu A teoria ;a##erAMres#au
gdzie:
-
c
e4
G
a
- wspIczynnik aktywnego parcia gruntu
G
ac
- wspIczynnik aktywnego parcia gruntu ze spoistosci
a
wyznaczany jest z:
-758-
ac
wyznaczany jest z:
dla:
dla:
gdzie:
a
Literatura:
Mller-Breslau's Erddruck auf Stutzmauern,Stuttgart: Alfred Kroner-Verlag, 1906 (German)
1zynne parcie gruntu A teoria 1a[uotà
gdzie:
-
c
e4
G
a
- wspIczynnik aktywnego parcia gruntu
G
ac
- wspIczynnik aktywnego parcia gruntu ze spoistosci
Nastpujqce rozwiqzanie analityczne (Boussinesque, Caqouot) stosowane jest w GEO5 do
obliczenia wspIczynnika czynnego parcia gruntu G
a
:
-759-
gdzie: G
a
- wspIczynnik czynnego parcia gruntu wg Caquota
G
a
To76om=

- wspIczynnik czynnego parcia gruntu wg Coulomba
\ - wspIczynnik przeksztaIcenia - patrz dalej
gdzie: Z - nachylenie zbocza za konstrukcjq
ac
wyznaczany jest z:
dla:
dla:
gdzie:
a
-760-
1zynne parcie gruntu A teoria +7siègo
gdzie:
-
c
e4
G
a
G
ac
- wspIczynnik czynnego parcia gruntu ze spoistosci
Program pobiera wartosci wspIczynnika czynnego parcia gruntu G
a
z bazy danych zbudowanej
na podstawie wartosci opublikowanych w ksiqce: Krisel, Absi: Tabele czynnego i biernego
parcia gruntu, 3rd Ed. A.A. Balkema, 1990 ISBN 90 6191886 3.
ac
wyznaczany jest z:
dla:
dla:
gdzie:
a
Literatura:
Krisel, Absi: Active and Passive Earth Pressure Tables, 3rd ed., Balkema, 1990 ISBN 90
6191886 3
1zynne parcie gruntu 0 napr/enie ca>kowite
Przy wyznaczaniu czynnego parcia gruntu w spoistych w peIni nawodnionych gruntach, w
-761-
ktrych zazwyczaj zapobiega si konsolidacji (warunki bez odpIywu), poziome, normalne
naprenie caIkowite
9
jest wyznaczane z:
gdzie:
9
- poziome naprenie caIkowite (normalne)
-
G
7c
- wspIczynnik parcia gruntu
c
7
- caIkowita spjnosc gruntu
WspIczynnik parcia gruntu G
7c
wyznaczany jest z:
gdzie: G
7c
c
7
a
7
- caIkowita spjnosc gruntu do konstrukcji
Mierne parcie gruntu
Bierne parcie gruntu jest najwyszym bocznym parciem ograniczajqcym powstaIym przy
pkniciu poslizgowym przez scian przesuwajqcq si (penetrujqcq) w kierunku przeciwnym do
dziaIajqcego parcia gruntu (minimalny obrt sciany niezbdny do powstania biernego parcia
gruntu wynosi okoIo 10 mra*, tzn. 10 mmLm wysokosci sciany). W wikszosci wyraen
stosowanych do obliczania biernego parcia gruntu przyjta zostaIa konwencja znakw, e
zwykIe wartosci Wodpowiadajqce pionowemu kierunkowi powstaIego tarcia sq ujemne. Jednak,
program przejmuje, e wartosci te sq dodatnie. Rzadki przypadek tarcia dziaIajqcego w gr
nie jest rozwaany w programie.
Nastpujqce teorie i podejscia zostaIy wykorzystane do obliczen biernego parcia gruntu przy
za>oeniu e%ektywnego stanu napr/enia:
- Teoria Rankin'a i Mazindrani'ego
- Teoria Coulomb'a
- Teoria Caquot'a - Krisel'a
- Teoria Mller'a - Breslau'a
- Teoria Absi'ego
- Teoria Sokolovski'ego
Program umoliwia rwnie przeprowadzenie analiza dla napren caIkowitych.
Mierne parcie gruntu 0 teoria 2ankinà i
;azindraniègo
Bierne parcie gruntu wyznaczane jest z nastpujqcego wzoru:
gdzie:
-
-762-
G
p
- wspIczynnik biernego parcia gruntu wg Rankina
- ciar gruntu
- - przyjta gIbokosc

- wspIczynnik biernego parcia gruntu wg Mazindraniego
WspIczynnik biernego parcia gruntu G
p
wyznaczany jest z:
c - spjnosc gruntu
W przypadku braku tarcia (W < 0) pomidzy konstrukcjq a gruntami niespoistymi (c < 0),
powierzchnia gruntu jest pozioma (Z < 0) a powstaIa powierzchnia poslizgu znajduje si na
jednej pIaszczyznie ze zboczem:
teoria Mazindraniego jest redukowana do teorii Rankina. WspIczynnik biernego parcia gruntu
jest wwczas wyznaczany z:
Bierne parcie gruntu
p
wg Rankina dla gruntu niespoistego wyznaczana jest z:
gdzie: - ciar jednostkowy gruntu
- - przyjta gIbokosc
G
p
- wspIczynnik biernego parcia gruntu wg Rankina
Literatura:
http://geo.verruijt.net/
Mazindrani, Z.H., and Ganjali, M.H. 1997. Lateral earth pressure problem of cohesive backfill
with inclined surface. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, ASCE,
123(2): 110112.
-763-
Mierne parcie gruntu A teoria 1ou#om7à
gdzie:
-
- efektywne, pionowe naprenie geostatyczne
G
p
- wspIczynnik biernego parcia gruntu wg Coulomb
c - spjnosc gruntu
p
wyznaczany jest z:
gdzie: - kqt tarcia wewntrznego gruntu
Pionowe
p9
i poziome
p-
skIadowe biernego parcia gruntu sq wyznaczane z:
gdzie: W - kqt tarcia konstrukcja - grunt
Literatura:
Mierne parcie gruntu A teoria 1a[uotà 0 5Urise#à
gdzie: G
p

- wspIczynnik biernego parcia gruntu dla W < -, patrz tabela
( - wspIczynnik redukcji ( dla pWp b , patrz tabela
c - spjnosc gruntu
-

Pionowe
p9
i poziome
p-
skIadowe biernego parcia gruntu sq wyznaczane z:
-764-
!sp(>czynnik 7iernego parcia gruntu 5p
Wspczynnik bierneg parcia gr!nt! G
p
dla W < -
H
[A]

[A]
G
p
kiedy ZA
" 5 1" 15 2" 25 #" #5 4" 45
10 1,1
7
1,4
1
1,5
3
15 1,3
0
1,7
0
1,9
2
2,0
8
20 1,7
1
2,0
8
2,4
2
2,7
1
2,92
25 2,1
4
2,8
1
2,9
8
3,8
8
4,22 4,
43
$
#"
30 2,7
8
3,4
2
4,1
8
5,0
1
5,98 8,
94
7,4
0
35 3,7
5
4,7
3
5,8
7
7,2
1
8,78 10
,8
0
12,
50
13,80
40 5,3
1
8,8
7
8,7
7
11,
00
13,70 17
,2
0
24,
80
25,40 28,40
45 8,0
5
10,
70
14,
20
18,
40
23,80 90
,6
0
38.
90
49,10 60,70 69,
10
10 1,3
6
1,5
8
1,7
0
15 1,6
8
1,9
7
2,2
0
2,3
8
20 2,1
3
2,5
2
2,9
2
3,2
2
3,51
-765-
25 2,7
8
3,3
4
3,9
9
4,8
0
5,29 5,
57
$
2"
30 3,7
8
4,8
1
8,5
8
8,8
1
7,84 9,
12
9,7
7
35 5,3
8
8,8
9
8,2
8
10,
10
12,20 14
,8
0
17,
40
19,00
40 8,0
7
10,
40
12,
00
18,
50
20,00 25
,5
0
38,
50
37,80 42,20
45 13,
2
17,
50
22,
90
29,
80
38,30 48
,9
0
82,
30
78,80 97,30 11
1,0
4
10 1,5
2
1,7
2
1,8
3
.
15 1,9
5
2,2
3
2,5
7
2,8
8
20 2,5
7
2,9
8
3,4
2
3,7
5
4,09
25 3,5
0
4,1
4
4,9
0
5,8
2
8,45 8,
81
$
1"
30 4,9
8
8,0
1
7,1
9
8,5
1
10,10 11
,7
0
12,
80
35 7,4
7
9,2
4
11,
30
13,
80
18,70 20
,1
0
23,
70
2,00
40 12,
0
15,
40
19,
40
24,
10
29,80 37
,1
0
53,
20
55,10 61,80
45 21,
2
27,
90
38,
50
47,
20
80,80 77
,3
0
908
,20
124,00 153,00 17
8,0
0
10 1,8
4
1,8
1
1,9
3
15 2,1
9
2,4
6
2,7
3
2,9
1
20 3,0
1
3,4
4
3,9
1
4,4
2
4,66
-766-
25 4,2
8
5,0
2
5,8
1
8,7
2
7,71 8,
16
" 30 8,4
2
7,6
9
9,1
9
10,
80
12,70 14
,8
0
15,
90
35 10,
2
12,
60
15,
30
18,
80
22,30 28
,9
0
31,
70
34,90
40 17,
5
22,
30
28,
00
34,
80
42,90 53
,3
0
78,
40
79,10 88,70
45 33,
5
44,
10
57,
40
74,
10
94,70 12
0,
00
153
,00
174,00 240,00 27
5,0
0
10 1,7
3
1,8
7
1,9
8
15 2,4
0
2,6
5
2,9
3
3,1
2
20 3,4
5
3,9
0
4,4
0
4,9
6
5,23
1" 25 5,1
7
5,9
9
6,9
0
7,9
5
9,11 9,
67
30 8,1
7
9,6
9
11,
40
13,
50
15,90 18
,5
0
19,
90
35 13,
8
16,
90
20,
50
24,
80
29,80 35
,8
0
42,
30
46,6
0
40 25,
5
32,
20
40,
40
49,
90
61,70 76
,4
0
110
,00
113,
00
127,00
45 52,
9
69,
40
90,
90
116
,00
148,0
0
i88
,0
0
239
,00
303,
00
375,00 431,00
10 1,7
8
1,8
9 I
2,0
1
15 2,5
8
2,8
21
3,1
1
3,3
0
20 3,9 4,3 4,9 5,5 5,83
-767-
0 8 2 3
2" 25 6,1
8
7,1
2
8,1
7
9,3
9
10,70 11
,4
0
30 10,
4
12,
30
14,
40
16,
90
20,00 23
,2
0
25,
00
35 18,
7
22,
80
27,
60
33,
30
40,00 48
,0
0
56,
80
62,5
0
40 37,
2
46,
90
58,
60
72,
50
89,30 11
1,
00
158
,00
164,
00
185,00
45 84,
0
110
,00
143
,00
184
,00
234,0
0
29
7,
00
378
,00
478,
00
592,00 680,00
!sp(>czynnik redukcji 7iernego parcia gruntu
WspIczynnik redukcji ( dla pWp b
[A] ( dla pWp b
5 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0
10 1,00 0,999 0,962 0,929 0,898 0,864
15 1,00 0,979 0,934 0,881 0,830 0,775
20 1,00 0,968 0,901 0,824 0,752 0,678
25 1,00 0,954 0,860 0,759 0,666 0,574
30 1,00 0,937 0,811 0,686 0,574 0,467
35 1,00 0,916 0,752 0,603 0,475 0,362
40 1,00 0,886 0,682 0,512 0,375 0,262
45 1,00 0,848 0,600 0,414 0,276 0,174
Mierne parcie gruntu A teoria ;a##er 0 Mres#au
gdzie: G
p
- wspIczynnik biernego parcia gruntu
-768-
c - spjnosc gruntu
-
p
wyznaczany jest z:
Pionowe
p/
i poziome
p.
skIadowe biernego parcia gruntu sq wyznaczane przez:
Literatura:
Mller-Breslau's Erddruck auf Stutzmauern,Stuttgart: Alfred Kroner-Verlag, 1906 (German)
Mierne parcie gruntu A teoria +7siègo
Bierne parcie gruntu wynika z nastpujqcego wzoru:
gdzie: G
p
c - spjnosc gruntu
-
Program pobiera wartosci wspIczynnika G
p
z bazy danych zbudowanej na podstawie ujtych w
tablice wartosci opublikowanych w ksiqce: Krisel, Absi: Tabele czynnego i biernego parcia
gruntu, 3rd Ed. A.A. Balkema, 1990 ISBN 90 6191886 3.
Pionowe
p/
i poziome
p.
skIadowe biernego parcia gruntu sq wyznaczane przez:
-769-
Literatura:
Krisel, Absi: Active and Passive Earth Pressure Tables, 3rd ed., Balkema, 1990 ISBN 90
6191886 3
Mierne parcie gruntu 0 teoria Soko#oQskiègo
gdzie: G
p3
- wspIczynnik biernego parcia gruntu dla gruntw niespoistych
G
pc
- wspIczynnik biernego parcia gruntu ze spoistosci
G
pp
- wspIczynnik biernego parcia gruntu z obciqenia
-
Poszczeglne wyraenia do wyznaczania wielkosci biernego parcia gruntu oraz powierzchni
poslizgu sq kolejno wprowadzone; znaczenie poszczeglnych zmiennych wynika z Rys.:
Powierzchnia polizgu biernego parcia gruntu wg Sokolovskiego
Kqty opisujqce powierzchni poslizgu:
-770-
W
p
- kqt tarcia konstrukcja - grunt
Wektor promienia powierzchni poslizgu:
Jeeli q b 0 obie proste krawdzie strefy r
1
i r
2
nakIadajq si numerycznie i tworzq pIaszczyzn
poslizgu w miejscu nakIadania. WspIczynniki biernego parcia gruntu G
p3
, G
pp
, G
pc
wynikajq z:
W
p
Dodatkowe zmienne: '
p3
, '
pp
, '
pc
, 3
p3
, 3
pp
, 3
pc
, t
p3
, t
pp
, t
pc
d
l
a
:

-771-
gdzie:
Dla gruntw z wartosciq zero kqta tarcia wewntrznego stosuje si nastpujqce wyraenia do
wyznaczenia wspIczynnikw biernego parcia gruntu:
gdzie:
Literatura:
Sokolovski, V.V., 1960. Statics of Soil Media,Butterworth, London.
Mierne parcie gruntu 0 napr/enie ca>kowite
Przy wyznaczaniu biernego parcia gruntu w spoistych i w peIni nawodnionych gruntach, w
ktrych zazwyczaj zapobiega si konsolidacji (warunki bez odpIywu), poziome, normalne
naprenie caIkowite
9
jest wyznaczane z:
gdzie:
9
- poziome naprenie caIkowite (normalne)
-
G
7c
c
7
WspIczynnik parcia gruntu G
7c
wyznaczany jest z:
gdzie: G
7c
c
7
a
7
- caIkowita spjnosc gruntu do konstrukcji
-772-
Spoczynkowe parcie gruntu
Spoczynkowe parcie gruntu jest parciem poziomym dziaIajqcym na konstrukcje sztywne. Parcie
te jest zakIadane w przypadkach, kiedy istnieje koniecznosc zminimalizowania bocznego i
poziomego odksztaIcenia gruntu warstwowego (np. do bocznego wsparcia konstrukcji w
wykopie do gIbokosci poniej aktualnych fundamentw lub oglnie, umacniajqc grunt
konstrukcjami wraliwymi na niejednolite osiadanie), lub gdy konstrukcje obciqane parciami
gruntu sq niezwykle sztywne ze wzgldw technologicznych i nie umoliwiajq odksztaIcania w
kierunku obciqenia w celu mobilizacji czynnego parcia gruntu.
Spoczynkowe parcie gruntu jest wyznaczane z:
Dla grunt(w spoistyc@, wzr Terzaghiego do obliczania G
r
jest stosowany w programie:
gdzie: K - stosunek Poissona
Dla grunt(w niespoistyc@ stosuje si wyraenie Jkyego:
Przy obliczaniu parcia spoczynkowego dla gruntw spoistych o
r
za pomocq wzoru Jkyego do
wyznaczania wspIczynnika spoczynkowego parcia gruntu G
r
, zaleca si
zastosowanie alternatywnego kqta tarcia wewntrznego
F
.
Na sposb obliczania spoczynkowego parcia gruntu moe zatem wpIynqc wybr typu gruntu
(spoisty, niespoisty) przy obliczaniu jego parametrw. Nawet typowe grunty niespoiste (piasek,
wir) naley wprowadzac jako spoiste, jeeli parcie spoczynkowe ma byc obliczone za pomocq
stosunku Poissona i odwrotnie.
Dla grunt(w przekonso#idowanyc@ stosuje si wyraenie zaproponowane przez
Schmertmanna do obliczenia wspIczynnika spoczynkowego parcia gruntu G
r
:
gdzie: G
r
- wspIczynnik spoczynkowego parcia gruntu
UTR - stosunek przekonsolidowania
Istnieje rwnie moliwosc 7ezporedniego wprowadzenia wartosci wspIczynnika
spoczynkowego parcia gruntu.
!p>yw poc@y>em powierzc@ni gruntu z ty>u konstrukcji na spoczynkowe parcie
gruntu zostaI opisany w niniejszym podrczniku.
Literatura:
-773-
Spoczynkowe parcie gruntu d#a poc@y>ej powierzc@ni
gruntu z ty>u konstrukcji
Dla nachylonej powierzchni gruntu za konstrukcjq (0A b Z r ) spoczynkowe parcie gruntu
przyjmuje postac:
-
G
r
Dla nachylonego tyIu sciany, wartosci spoczynkowego parcia ziemi wyprowadza si z:
gdzie: H - nachylenie tylnej sciany konstrukcji
-
G
r
Normalne i tangensowe skIadowe wyznaczane sq z:
-
G
r
Kqt odchylenia od normalnej linii do sciany W:
G
r
+#ternatywny k.t wewn/trznego tarcia gruntu
W niektrych przypadkach bardziej odpowiednie dla analizy parc gruntu jest wprowadzenie
alternatywnego kqta tarcia wewntrznego dla gruntw spoistych %
F
, ktry rwnie uwzgldnia
wpIyw gruntu spoistego w poIqczeniu z normalnym napreniem powstaIym w gruncie.
Wielkosc normalnego naprenia do wyznaczenia wielkosci alternatywnego kqta tarcia
wewntrznego zaley od typu problemu geotechnicznego, stanu fundamentu, itp. Dla gIboko
osadzonych wykopw fundamentowych bqdz konstrukcji w jednorodnym lub wzgldnie
prostym srodowisku, normalne naprenie wprowadza si w srodku masy obciqenia. W
-774-
przypadku pIytkich wykopw lub zIoonego srodowiska, normalne naprenie zakIada si na
krawdzi wykresu obciqenia - patrz rysunek:
Wyznaczanie normalnego naprzenia dla alternatywnego kqta wewntrznego tarcia gruntu n
Alternatywny kqt wewntrznego tarcia gruntu wyznaczany jest z:
gdzie:
-
c - spjnosc gruntu
Przy obliczaniu parcia spoczynkowego dla gruntw spoistych
r
za pomocq wzoru Jkyego do
wyznaczania wspIczynnika spoczynkowego parcia gruntu G
0
, zaleca si zastosowanie
alternatywnego kqta tarcia wewntrznego
F
.
Wyznaczanie alternatywnego kqta tarcia wewntrznego dla gruntu spoistego
+#ternatywny k.t wewn/trznego tarcia gruntu
Rysunki przedstawiajq procedur analizy parcia gruntu w przypadku terenu pochyIego.
PowstaIy ksztaIt rozkIadu parcia gruntu dziaIajqcego na konstrukcj uzyskuje si z sumy
trjkqtnych rozkIadw powstaIych z poszczeglnych skutkw dziaIajqcych na konstrukcj.
-775-
Zasada obliczania parcia gruntu w przypadku terenu amanego
Zasada obliczania parcia gruntu w przypadku terenu amanego dla >
!p>yw wody
WpIyw wody gruntowej moe byc odzwierciedlony za pomocq jednej z nastpujqcych opcji:
- Bez wody gruntowej, woda nie jest uwzgldniana
- Parcie hydrostatyczne, woda gruntowa za konstrukcjq
- Parcie hydrostatyczne, woda gruntowa za i przed konstrukcjq
- Parcie hydrodynamiczne
- Specjalny rozkIad parcia wody
-776-
Mez wody gruntowej8 woda nie jest uwzg#/dniana

Mez wody gruntowej8 woda nie jest uwzg#/dniana
W opcji tej, wpIyw wody nie jest uwzgldniany.
Informacje uzupeIniajqce:
Jeeli pod poziomem ZWG znajdujq si grunty drobnoziarniste, naley wwczas ostronie
oceniac wpIyw peInego nawodnienia w tym regionie przyciqgania powierzchniowego.
Przyciqganie powierzchniowe jest odzwierciedlone w analizie jedynie przez zwikszenie stopnia
nawodnienia i dlatego wartosc
sat
jest wstawiana do parametrw gruntu.
W celu rozrnienia regionw o rnym stopniu nawodnienia mona wstawic kilka warstw tego
samego gruntu o rnych ciarach jednostkowych. Ujemne cisnienie porowe nie jest
uwzgldniane. Jednak dla warstw o rnym stopniu nawodnienia mona zastosowac rne
wartosci wytrzymaIosci na scinanie z uwzgldnieniem ssania (rnica w cisnieniu porowym
wody i gazu 7
a
- 7
#
).
Parcie @ydrostatyczne8 woda gruntowa za konstrukcj.

Parcie @ydrostatyczne8 woda gruntowa za konstrukcj.
Tylna krawdz konstrukcji jest osadzona w podIou nieprzepuszczalnym, co zapobiega
przepIywowi wody pod konstrukcjq. Woda znajduje si tylko za tylnq scianq konstrukcji. Na
przedniq scian konstrukcji nie dziaIa woda. Przypadek taki moe wystqpic, kiedy woda z
przodu konstrukcji przepIywa swobodnie na skutek grawitacji lub zastosowania gIbokiego
odpIywu. Tylna strona konstrukcji obciqona jest cisnieniem hydrostatycznym:
gdzie:
#
.
#
- rnica zwierciadeI wody
-777-
Dziaanie cinienia hydrostatycznego
Parcie @ydrostatyczne8 woda gruntowa za i przed
konstrukcj.

Parcie @ydrostatyczne8 woda gruntowa za i przed konstrukcj.
Tylna krawdz konstrukcji jest osadzona w podIou nieprzepuszczalnym, co zapobiega
przepIywowi wody pod konstrukcjq. ZakIada si obciqenie na skutek wody przed i za
konstrukcjq. Woda przed konstrukcjq usuwana jest dziaIaniem grawitacji lub obniana za
pomocq pomp. Przd i tyI konstrukcji jest obciqany cisnieniem hydrostatycznym na skutek
rnicy zwierciadeI wody (.
1
i .
2
). Wymiar .
#
przedstawia rnic w zwierciadIach wody przed i
za konstrukcjq - patrz rysunek:
-778-
Dziaanie cinienia hydrostatycznego
Parcie @ydrodynamiczne

Parcie @ydrodynamiczne
Tylna krawdz konstrukcji osadzona jest na podIoy przepuszczalnym, ktre umoliwia
swobodny przepIyw wody pod konstrukcjq - patrz rysunek. Ciar jednostkowy gruntu
unoszonego parciem od doIu &
s7
jest modyfikowany w celu uwzgldnienia cisnienia przepIywu.
Modyfikacje te zalene sq od kierunku przepIywu wody.
-779-
Dziaanie cinienia hydrodynamicznego
Podczas obliczania parcia gruntu w obszarze opadajqcego przepIywu, program wprowadza
nastpujqcq wartosc ciaru jednostkowego gruntu:
natomiast nastpujqcq wartosc w obszarze wznoszqcego przepIywu:
gdzie:
s7
- ciar jednostkowy zanurzonego gruntu
e - zmiana ciaru jednostkowego gruntu
' - wspIczynnik sredniego przesqczania
#
rednie zbocze hydrauliczne jest dane:
gdzie: ' - wspIczynnik sredniego przesqczania
.
#
- rnica zwierciadeI wody
*
*
- opadajqca scieka przesqczania
*
7
- wznoszqca scieka przesqczania
Jeeli zmiana ciaru jednostkowego e wyznaczonego z:
gdzie: ' - wspIczynnik sredniego przesqczania
#
jest wikszy ni ciar jednostkowy nawodnionego gruntu
s7
, wwczas wystpuje
wypIukiwanie z przodu konstrukcji - w konsekwencji przepIywu wody, grunt zachowuje si jak
w niewakosci, a zatem nie moe przenosic obciqen. Program nastpnie wyswietla komunikat
ostrzegawczy i przyjmuje wartosc < 0. Wynik nie odpowiada wprowadzonym danym - jest
bezpieczniejszy.
Specja#ny rozk>ad parcia wody

Specja#ny rozk>ad parcia wody
Opcja ta umoliwia niezalene wprowadzenie (rczne) rozkIadu obciqenia na skutek wody z
tyIu i z przodu konstrukcji za pomocq rzdnych cisnienia porowego na rnych gIbokosciach.
Rnica cisnien pomidzy poszczeglnymi wartosciami jest liniowa. Jednoczesnie, istnieje
koniecznosc wprowadzenia poziomw zwierciadeI peInego nawodnienia gruntu z tyIu .
1
i z
przodu .
2
konstrukcji, Iqcznie z moliwym zmniejszeniem ciaru jednostkowego W
?
z przodu
konstrukcji na skutek przepIywu wody.
Przyk>adE Dwie oddzielone linie horyzontu wody gruntowej.
-780-
Istniejq dwie przepuszczalne warstwy (piasek i wir) oddzielone jednq nieprzepuszczalnq
warstwq iIu, ktra powoduje rozdzielenie dwch hydraulicznych linii horyzontu - patrz rysunek:
Przykad rozkadu cinienia porowego
Zmiana cisnienia porowego nad warstwq iIu napdzana jest swobodnym zwierciadIem wody
gruntowej $mO
1
. RozkIad cisnienia porowego pod warstwq iIu wynika ze stosunku w niszym,
oddzielonym zwierciadle wody gruntowej $mO
2
gdzie woda gruntowa jest naprana. RozkIad
cisnienia porowego w ile jest mniej wicej liniowy.
Przyciqganie powierzchniowe jest odzwierciedlone w analizie jedynie przez zwikszenie stopnia
nawodnienia i dlatego wartosc
sat
jest wstawiana do parametrw gruntu.
W celu rozrnienia regionw o rnym stopniu nawodnienia mona wstawic kilka warstw tego
samego gruntu o rnych ciarach jednostkowych. Ujemne cisnienie porowe nie jest
uwzgldniane. Jednak dla warstw o rnym stopniu nawodnienia mona zastosowac rne
wartosci wytrzymaIosci na scinanie z uwzgldnieniem ssania.
!yp(r u podstawy %undamentu
Zmiana wyporu u podstawy fundamentu na skutek rnicy w zwierciadIach wody przyjmuje si
-781-
zgodnie z oczekiwanym efektem liniowym, paraboliczny lub nie jest uwzgldniany.
Wypr u podstawy fundamentu
!p>yw rys rozci.ganyc@
Program umoliwia uwzgldnienie wpIywu rys rozciqganych powierzchni wypeInionych wodq.
Procedura analizy zostaIa przedstawiona na rysunku. GIbokosc rys rozciqganych jest tylko
parametrem wejsciowym.
Wpyw rys rozciqganych
;inima#ne parcie do wymiarowania
Podczas obliczania wielkosci oraz rozkIadu parc gruntu bardzo ciko jest okreslic proporcje
poszczeglnych efektw. Sytuacja ta prowadzi do niepewnosci w wyznaczaniu wykresu
obciqen parc ziemi. W rzeczywistosci, istnieje koniecznosc zastosowania w projekcie
najbardziej niekorzystnego rozkIadu, aby zapewnic bezpieczenstwo konstrukcji. Na przykIad, w
przypadku konstrukcji kotwowych w gruntach spoistych, przy stosowaniu rozsqdnych wartosci
parametrw wytrzymaIosci gruntu wzdIu caIej konstrukcji mogq wystqpic naprenia
rozciqgajqce w grnej czsci konstrukcji - patrz rysunek. Takie naprenia rozciqgajqce nie
mogq jednak wywierac nacisku na konstrukcj scianki (w skutek oddzielenie gruntu przez
technologi budowy, izolacja i odwodnienie warstwy). W celu zapewnienia bezpiecznej
konstrukcji scianki szczeglnie w miejscach pod powierzchniq gruntu, gdzie naprenia
rozciqgajqce powstajq podczas obliczen czynnego parcia gruntu, program oferuje moliwosc
uycia opcji ";inima#nego parcia do wymiarowania" w analizie.
W celu wyznaczenia minimalnego parcia do wymiarowania, program stosuje alternatywny
wspIczynnik G
a
< 0,2 dla warstw gruntw spoistych jako minimalnq wartosc wspIczynnika
czynnego parcia gruntu. Dlatego, zapewnia si, e wartosc obliczonego czynnego parcia gruntu
spadnie poniej 20% parcia pionowego (G
a
s 0,2) - patrz rysunek. Zastosowanie minimalnego
parcia do wymiarowania zakIada na przykIad moliwosc zwikszenia parcia bocznego na skutek
-782-
wypeInienia wodq deszczowa przekroju za konstrukcjq scianki. Jeeli opcja minimalnego parcia
do wymiarowania nie jest wybrana, wwczas program zakIada po prostu przerwanie
naprenia (G
a
s 0).
Minimalne parcie do wymiarowania
5#in parcia gruntu
Jeeli konstrukcja z przekrojem wspornikowym (pIyta fundamentowa sciany oporowej,
modyfikacja w celu redukcji parc gruntu) jest rozwaana podczas obliczania parc gruntu,
istnieje wwczas moliwosc obliczenia parc gruntu dziaIajqcych na rzeczywistq, tylnq scian
konstrukcji z wprowadzonym kqtem tarcia W r 2L! lub na alternatywnq, tylnq scian
konstrukcji. Alternatywna tylna sciana konstrukcji zastpuje rzeczywistq scian Iamanq
pIaszczyznq poslizgu przechodzqcq od grnego punktu tyIu sciany w kierunku grnego punktu
zewntrznego przekroju i tworzy klin gruntu - patrz rysunek. CaIkowicie zmobilizowany kqt
tarcia W < przyjmuje si wzdIu tej pIaszczyzny. Ciar klina gruntu utworzonego pod
alternatywnq scianq tylnq przyczynia si dalej do obciqenia konstrukcji. W celu wprowadzenia
alternatywnej, tylnej sciany konstrukcji do analizy naley wybrac opcj ",worzenie k#ina
od>amu" w programie Parcie GEO5. W pozostaIych programach, klin gruntu jest tworzony
automatycznie.
Obliczenie z oraz bez klina parcia gruntu
-783-
Wyznaczenie parcia klina odamu w przypadku czynnego parcia gruntu
Powierzchnia poslizgu klina odIamu nachylona jest od linii poziomej pod kqtem t
a
z:
. - wysokosc klina odIamu
KsztaIt klina odIamu w podIou warstwowym wyznaczany jest w taki sposb, e dla
poszczeglnych warstw gruntu nad fundamentem sciany program oblicza kqt t
a
, ktry
nastpnie sIuy do okreslenia kqta t
as
. Dalej, program wyznacza przecicie linii kreslonej pod
kqtem t
as
od grnego, prawego punktu bloku fundamentu z nastpnq warstwq. Procedura
nastpnie rysuje kolejnq lini od poprzednio wyznaczonego przecicia nachylonq pod
kqtem t
as
. Procedura konczy si, kiedy linia przecina teren lub powierzchni sciany. KsztaIt
klina jest dalej zakIadany w formie trjkqta (przecicie ze scianq) lub prostokqta (przecicie z
terenem).
!p>yw o7ci.enia na parcia gruntu
Nastpujqce typy obciqen zostaIy wprowadzone w programie GEO5:
-784-
1zynne parcie gruntu
- Obciqenie powierzchniowe
- Obciqenie pasowe
- Obciqenie trapezowe
- Obciqzenie skupione
- Obciqzenie liniowe
Spoczynkowe parcie gruntu
- Obciqzenie powierzchniowe
- Obciqzenie pasowe
- Obciqzenie trapezowe
- Obciqzenie skupione
Mierne parcie gruntu
- Obciqzenie powierzchniowe
$7ci.enie powierzc@niowe
Przyrost czynnego parcia gruntu przy spoczynku na skutek obciqenia powierzchniowego
wyznaczany jest z:
gdzie: p - pionowe obciqenie jednolite
G
a
Pionowe obciqenie jednolite p przyIoone do powierzchni gruntu wywiera na caIej wysokosci
konstrukcji staIy przyrost czynnego parcia gruntu - patrz rysunek:
Przyrost czynnego parcia gruntu na skutek pionowego, jednolitego obciqzenia powierzchni
gruntu
-785-
$7ci.enie pasmowe
Dla pionowego obciqenia pasmowego 4
a
dziaIajqcego rwnolegle do konstrukcji na
powierzchni gruntu wzdIu nieskonczenie dIugiego pasa, zakIada si trapezowy przyrost
czynnego parcia gruntu zastosowanego na konstrukcj w danym odcinku .
4
- patrz rysunek.
Wykres przyrostu czynnego parcia gruntu na skutek obciqzenia pasmowego fa
Odcinek ten wyznaczany jest w miejscu przecicia konstrukcji i linii nakreslonej od punktw
krawdzi obciqenia pasmowego posiadajqcego zbocza zwiqzane z kqtami i u
a
. Kqt u
a
odpowiadajqcy maksymalnej powierzchni poslizgu wynika z:
Wzr ten zostaI szczegIowo opisany w rozdziale "Czynne parcie gruntu - obciqenie liniowe".
Zmiana przyrostu parcia jest trapezowa; im wiksza intensywnosc e
4s
jest stosowana na
grnym koncu, tym mniejsza intensywnosc e
4'
na dolnym koncu. Te dwa przyrosty sq
wyznaczane z:
gdzie: 4
a
- wielkosc obciqenia pasmowego
= - szerokosc obciqenia pasmowego dziaIajqcego normalnie do konstrukcji
.
4
- kqt maksymalnej powierzchni poslizgu
-786-
gdzie: u
a
Wynikowy przyrost czynnego parcia gruntu na skutek obciqenia pasmowego 4
a
wyznaczany
jest z:
gdzie: u
a
4
a
- wielkosc obciqenia pasmowego
= - szerokosc obciqenia pasmowego
Dla gruntw niejednorodnych program postpuje w nastpujqcy sposb.
$7ci.enie trapezowe
Obciqenie trapezowe jest dzielone w programie na dziesic odcinkw. Poszczeglne odcinki sq
traktowane jako obciqzenia pasmowe. Wypadkowe parcie czynne jest sumq czsciowych
obciqen uzyskanych z poszczeglnych odcinkw.
$7ci.enie skupione
Obciqone skupione (wypadkowa F na skutek obciqenia skupionego lub powierzchniowego -
patrz rysunek) przeksztaIcane w obciqenie liniowe o ograniczonej dIugosci. Jeeli szerokosc
obciqenia powierzchniowego = jest mniejsza od odlegIosci a od tyIu sciany (patrz rysunek),
wwczas alternatywne obciqenie liniowe 4 o dIugosci 152(a5=) wynika ze wzoru:
gdzie: F - wypadkowa obciqenia powierzchniowego lub skupionego
a - odlegIosc obciqenia od tyIu sciany
6 - dIugosc obciqenia
= - szerokosc obciqenia powierzchniowego
Jeeli szerokosc = obciqenia powierzchniowego jest wiksza od odlegIosci a od tyIu sciany
(patrz rysunek), linia obciqenia alternatywnego 4 o dIugosci 152(a5=) i
szerokosci (a5=) wynosi:
gdzie: F - wypadkowa obciqenia powierzchniowego lub skupionego
a - odlegIosc obciqenia od tyIu sciany
-787-
6 - dIugosc obciqenia
= - szerokosc obciqenia powierzchniowego
Obciqzenie alternatywne do obliczenia przyrostu aktywnego parcia gruntu
$7ci.enie #iniowe
Pionowe, nieskonczenie dIugie obciqenie liniowe 4 dziaIajqce na powierzchnie gruntu
rwnolegle do konstrukcji prowadzi do trjkqtnego przyrostu czynnego parcia gruntu na
konstrukcj w danym odcinku .
4
- patrz rysunek:
Wykres przyrostu czynnego parcia gruntu na skutek pionowego obciqzenia liniowego
dziaajqcego na powierzchni gruntu
-788-
DziaIanie obciqenia liniowego wyznaczane jest w taki sposb, e dwie linie kreslone sq od
punktu przyIoenia nastpujqcych kqtw oraz u
a
(odpowiadajqce maksymalnej powierzchni
poslizgu) z:
M - kqt uzyskany z nastpujqcych wzorw
c - spjnosc gruntu
. - przyjta gIbokosc
Dla gruntu niejednorodnego i nachylenia powierzchni gruntu ' mniejszej ni kqt wewntrznego
tarcia gruntu , wartosc kqta M wyznaczana jest z:
Wypadkowa przyrostu czynnego parcia gruntu na skutek obciqenia liniowego 4 wynika z:
gdzie: u
a
- kqt maksymalnej pIaszczyzny poslizgu
4 - wielkosc obciqenia liniowego
-789-
$7ci.enie powierzc@niowe w gruntac@
niejednorodnyc@
Dla gruntw niejednorodnych naley postpowac w nastpujqcy sposb:
- Obliczyc kqt u
a
dla danej warstwy gruntu.
- Wyznaczyc odpowiedniq wielkosc siIy S
a
i rozmiar wykresu parcia.
- Wyznaczyc wielkosc parcia gruntu dziaIajqcego pod dolnq krawdziq danej warstwy oraz
jego stosunek do oglnej wielkosci parcia.
- Obciqenie jest redukowane przez powyszy stosunek, nastpnie wyznaczane jest
poIoenie tego obciqenia na grnej krawdzi nastpnej warstwy.
- Obliczyc ponownie kqt u
a
dla nastpnej warstwy i powtrzyc kroki a do osiqgnicia spodu
konstrukcji lub caIkowitego wyczerpania obciqenia.
Przyrost jednolicie rozIoonego spoczynkowego parcia gruntu e
r
spowodowanego pionowym
obciqeniem powierzchniowym na grunt za konstrukcjq obliczane jest za pomocq
nastpujqcego wzoru:
gdzie: 4 - wielkosc obciqenia powierzchniowego
G
r
Wykres przyrostu spoczynkowego parcia gruntu na skutek pionowego, jednolitego obciqzenia
powierzchniowego dziaajqcego na grunt
-790-
$7ci.enie pasmowe
Jednolite obciqenie pasmowe 4
a
dziaIajqce na powierzchni gruntu za konstrukcjq rwnolegle
do konstrukcji pionowej (patrz rysunek) tworzy przyrost spoczynkowego parcia
gruntu e
r
posiadajqcego wielkosc wyznaczonq z:
gdzie: 4
a
- pionowe obciqenie pasmowe
H, H
1
, H
2
- widoczne na rysunku
Przyrost parcia gruntu na skutek pionowego obciqzenia pasmowego
$7ci.enie trapezowe
Obciqenie trapezowe jest dzielone w programie na pic odcinkw. Poszczeglne odcinki
traktowane sq jako obciqzenia pasmowe. Wypadkowe parcie gruntu jest sumq czsciowych
obciqen uzyskanych z poszczeglnych odcinkw.
$7ci.enie skupione
Zastosowanie obciqenia skupionego daje przyrost spoczynkowego parcia
gruntu e
r
dziaIajqcego na konstrukcj pionowq i posiadajqcego wielkosc:
gdzie: F - skupiona siIa dziaIajqca na powierzchni gruntu
9,- - wspIrzdne widoczne na rysunku
-791-
Przyrost spoczynkowego parcia gruntu na skutek skupionej siy pionowej
Dla biernego parcia gruntu wyznaczany jest tylko przyrost na skutek pionowego obciqenia
jednolitego 4
a
ze wzoru:
gdzie: 4
a
- pionowe obciqenie powierzchniowe
G
p
Pionowe obciqenie jednolite q dziaIajqce na powierzchni gruntu powoduje zatem staIy
przyrost parcia biernego na caIq dIugosc sciany - patrz rysunek.
Przyrost biernego parcia gruntu
-792-
!p>yw o7ci.e6 sejsmicznyc@
Obciqenia sejsmiczne zwikszajq efekt parcia gruntu i redukujq efekt parcia biernego. Teorie
zastosowane w GEO5 (Mononobe-Okabe, Arrango) zakIadajq grunty bez spoistosci oraz
wpIywu wody. Dlatego te, przyjmuje si, e wszystkie wprowadzone grunty sq bez spoistosci
przy stosowaniu tych teorii, aby uwzgldnic wpIyw obciqen sejsmicznych. Efekty obciqen
sejsmicznych na skutek obciqen dodatkowych nie sq uwzgldniane w programie - uytkownik
moe wprowadzic te skutki (w zalenosci od typu obciqenia) jako "Zde%iniowane si>y"
Przyjmuje si, e wspIczynnik k
.
jest zawsze dodatni i taki, e jego skutki sq zawsze
niekorzystne. WspIczynnik k
/
moe osiqgac dodatnie jak i ujemne wartosci. Jeeli
wspIczynnik przyspieszenia a
/
dziaIa w dI (od powierzchni gruntu), wwczas siIy
bezwIadnosci k
/>
m
s
bdq dziaIaIy na klin gruntu w przeciwnym kierunku (unoszqc klin).
ZakIada si, e wartosci rwnowanego przyspieszenia a
/
(a zatem rwnie wspIczynnika k
/
) i
siIy bezwIadnosci k
/>
m
s
sq dodatnie. Wyraznie widac, e siIy bezwIadnosci dziaIajq w kierunku
przeciwnym do przyspieszenia (jeeli zakIada si przyspieszenie w dI - a
/
< - k
/>
3, wwczas
siIa bezwIadnosci dociska klin gruntu do doIu: -k
/>
m
s
. Podczas badania skutkw obciqen
sejsmicznych zakIada si kierunek z najbardziej niekorzystnymi wpIywami na konstrukcj.
Dla konstrukcji scianek istnieje moliwosc zaniedbania wpIywu pionowego przyspieszenia
rwnowanego k
/>
m
s
oraz dane wejsciowe k
/
< 0.
Konwencja znakw
Sejsmiczny kqt bezwIadnosci wyznaczany jest ze wspIczynnikw k
.
i k
/
(tzn. kqt pomidzy
wypadkowymi siIami bezwIadnosci oraz liniq pionowq) ze wzoru:
gdzie: k
/
- wspIczynnik sejsmiczny przyspieszenia pionowego
k
.
- wspIczynnik sejsmiczny przyspieszenia poziomego
Parcie z o7ci.e6 sejsmicznyc@
Przyrost czynnego parcia gruntu na skutek obciqen sejsmicznych (obliczany od doIu
-793-
konstrukcji) wynika z:
gdzie:
'
-
te%
G
ae,
'

- wspIczynnik czynnego parcia gruntu (statycznego i sejsmicznego) w
warstwie '
te%
G
a
-
wielkosc parcia gruntu w warstwie '
te%
wg Coulomb'a
.
'
-
miqszosc warstwy '
te%
k
/
Redukcja parcia biernego ze wzgldu na obciqenia sejsmiczne (liczona od doIu konstrukcji)
wyznaczana jest nastpujqco:
gdzie:
'
-
te%
G
pe,
'

- wspIczynnik czynnego parcia gruntu (statycznego i sejsmicznego) w
warstwie '
te%
G
p
-
wielkosc parcia gruntu w warstwie '
te%
wg Coulomb'a
.
'
-
miqszosc warstwy '
te%
k
/
WspIczynniki czynnego parcia gruntu G
ae,'
i G
pe,'
obliczane sq na postawie teorii Mononobe-
Okabe lub teorii Arrango. Jeeli w gruncie istnieje woda gruntowa, program uwzgldnia ten
fakt.
Podstawowym zaIoeniem w programie przy obliczaniu obciqenia sejsmicznego jest pIaska
powierzchnia gruntu za konstrukcjq o nachyleniu Z. W przeciwnym razie, program aproksymuje
ksztaIt terenu przez pIaskq powierzchni wedIug rysunku:
-794-
Aproksymacja ksztatu terenu
Punkt przy>oenia si>y wypadkowej
Wypadkowa siIa jest automatycznie ustawiana przez program w srodku wykresu naprenia.
Rne teorie zalecajq jednak rne poIoenia siIy wypadkowej - z tego wzgldu istnieje
moliwosc wybrania punktu przyIoenia siIy wypadkowej w zakresie 0,!! - 0,Yk_kjest
wysokosciq konstrukcji). Zalecanq wartosciq (domniemanq) jest0,@@k. Majqc siI wypadkowq,
program wyznacza ksztaIt trapezowy naprenia zachowujqc wprowadzony punkt przyIoenia
siIy wypadkowej oraz jej wielkosc.
,eoria ;onono7e0$ka7e
WspIczynnik G
ae
dla aktywnego parcia gruntu wyznaczana jest z:
WspIczynnik G
pe
dla biernego parcia gruntu wyznaczany jest z:
k - wysokosc konstrukcji
W - kqt tarcia grunt - konstrukcja
k
/
-795-
k
.
( - kqt bezwIadnosci sejsmicznej
Dla aktywnego parcia gruntu, odchylenie siI sejsmicznych ( musi byc zawsze mniejsze lub
rwnie rnicy kqta tarcia wewntrznego a nachyleniem powierzchni gruntu (tzn. - Z). Jeeli
wartosc (jest wiksza, wwczas program przyjmuje wartosc ( < - Z. W przypadku biernego
parcia gruntu, wartosc odchylenia siI sejsmicznych ( musi byc zawsze mniejsza lub rwna
sumie kqta tarcia wewntrznego i nachylenia powierzchni gruntu (tzn. 5 Z). Wartosci te sq
obliczane, a zmodyfikowany kqt moe byc wizualizowany jako dane wyjsciowe - w drugim
przypadku, sIowo ;$DHFH<D jest rwnie wyswietlane.
Przykad danych wyjciowych programu
Literatura:
Mononobe N, Matsuo H 1929, On the determination of earth pressure during earthquakes. In
Proc. Of the World Engineering Conf., Vol. 9, str. 176
Okabe S> 1926 General theory of earth pressure. Journal of the japanese Societz of civl
Enginners, tokz, Japan 12 (1)
,eoria +rrango
Program wykorzystuje teori Coulomba do obliczenia wartosci G
a
i G
p
jednoczesnie
uwzgldniajqc wartosci dynamiczne (H
>
, Z
>
).
D#a czynnego parcia gruntuE
D#a 7iernego parcia gruntuE
( - nachylenie siI sejsmicznych
WspIczynniki parc gruntu G
ae
i G
pe
wyznaczane sq przez pomnoenie
wspIczynnikw F
ae
i F
pe
odpowiednio przez wartosci G
a
i G
p
.
-796-
( - nachylenie siI sejsmicznych
Jeeli wartosc kqta Z
>
staje si wiksza ni , wwczas program przyjmuje wartosc (Z
>
< ).
Wartosci obliczonego i zmodyfikowanego kqta Z
>
mogq byc wizualizowane w danych
wyjsciowych - w drugim przypadku, wyswietlane jest rwnie sIowo ;$DHFH<D. Obowiqzkiem
uytkownika jest sprawdzenie czy uzyskane wyniki sq realistyczne.
Przykad danych wyjciowych programu
Literature:
Design of sheet pile walls, Pile Buck Inc., Vero Beach, Florida, www.pilebuck.com
!p>yw wody
Podczas analizy wpIywu wody gruntowej na wartosci parc gruntu program rozrnia wod
zwiqzanq i swobodnq. Jesli sciana jest zalana wodq od strony frontowej wwczas wyznaczane
jest parcie hydrodynamiczne oddziaIujqce na jej lico (front).
!oda zwi.zana
Ten typ stosuje w gruntach o niszej przepuszczalnosci - poniej wartosci k < 1910
-!
cmLs. W
takich gruntach na przepIyw wody wpIywa na przykIad rzeczywista wielkosc ziaren (ich ksztaIt i
szorstkosc) lub opr tarcia przylegajqcej wody. Oglne wzory zaproponowane przez Mononobe-
Okabe lub Arrango stosowane sq do analizy wpIyww obciqen sejsmicznych. Jedyna rnica
polega na zastqpieniu wartosci kqta sejsmicznego (

by (
>
:
gdzie:
sat
- ciar jednostkowy caIkowicie nawodnionego gruntu
s7
k
.
k
/
!oda swo7odna
Ten typ stosuje si w gruntach o niszej przepuszczalnosci - powyej wartosci k J 1910
-1
cmLs.
W takich gruntach przyjmuje si, e przepIyw wody w porach jest mniej wicej niezaleny od
-797-
ziaren gruntu (np. burzliwy przepIyw w gruncie gruboziarnistym). Oglne wzory
zaproponowane przez Mononobe-Okabe lub Arrango stosowane sq do analizy wpIyww
obciqen sejsmicznych. Jedyna rnica polega na zastqpieniu wartosci kqta
sejsmicznego (
e

by (
e
5
:
gdzie:
*
- ciar jednostkowy suchego gruntu
s7
k
.
k
/
$
S
- ciar wIasciwy ziaren gruntu
gdzie: \
S
- gstosc bryI gruntu
\
#
- gstosc wody
Poza parciem dynamicznym, konstrukcja jest rwnie obciqana parciem hydrodynamicznym
powodowanym swobodnq wodq, co wyraane jest parciem dynamicznym na konstrukcje.
Rzeczywisty rozkIad paraboliczny jest aproksymowany w programie rozkIadem trapezowym.
Wypadkowa parcia hydrodynamicznego za konstrukcj. P
#*
jest odlegIa o ?
#*
od krawdzi
konstrukcji:
gdzie: k - wysokosc konstrukcji
a wielkosc wynika z:
gdzie:
#
k
.
Parcie @ydrodynamiczne oddzia>uj.ce na #ico ciany
Wypadkowa parcia hydrodynamicznego na #ico ciany P
#*
jest odlegIa o ?
#*
od krawdzi
konstrukcji:
gdzie: k - wysokosc konstrukcji
a wielkosc wynika z:
-798-
gdzie:
#
k
.
<4 1OObAK $ddzia>ywania sejsmiczne
W przypadku gdy obliczenia prowadzone sq wedIug PN-EN 1998-5:2005 (U) Eurokod 8:
Projektowanie konstrukcji poddanych oddziaIywaniom sejsmicznym - Czsc 5: Fundamenty,
konstrukcje oporowe i inne zagadnienia geotechniczne, a wspIczynniki k
.
oraz k
/
nie
pochodzq z badan in situ, konieczne jest zdefiniowanie rczne tych parametrw w nastpujqcy
sposb:
gdzie: H - stosunek obliczeniowego przyspieszenia gruntu typu A wzgldem
przyspieszenia ziemskiego (a
3
L 3)
S - wspIczynnik do gruntu zdefiniowany w EN 1998-1:2004, rozdziaI 3.2.2.2
R - wspIczynnik do wyznaczania wspIczynnika sejsmicznego przyspieszenia
poziomego - por. tab.
dla:

w innych:

,yp o7udowy R
Swobodne sciany oporowe, w ktrych mona dopuscic przemieszczenie do
(mm)
2
Swobodne sciany oporowe, w ktrych mona dopuscic przemieszczenie do
(mm)
1,5
Zginane sciany elbetowe, kotwione lub rozpierane, elbetowe sciany posadowione na
pionowych palach, ograniczone sciany podziemia i przyczIki mostowe
1
Szczeg(>owy opis mona zna#e& w normie <4 1OObAKE rozdzia> P:=:9:9
$ddzia>ywania sejsmiczne:
!p>yw tarcia pomi/dzy gruntem a konstrukcj.
Wielkosc czynnego lub biernego parcia gruntu zalene jest nie tylko od wybranej teorii
rozwiqzania, ale rwnie od tarcia pomidzy gruntem a scianq oraz przylegania gruntu do lica
konstrukcji wyraane kqtem W. Jeeli W < 0, wwczas parcie o dziaIa w kierunku normalnym do
sciany, a wypadkowa parcia gruntu P jest rwnie w kierunku normalnym do sciany - patrz
rysunek:
-799-
Rozkad parcia gruntu wzduz konstrukcji dla = 0
Jeeli tarcie pomidzy gruntem a scianq jest uwzgldniane w analizie parc gruntu, wwczas
parcie gruntu i jego wypadkowa P nachylone sq od sciany pod kqtem W. Kierunek kqtw
tarcia Wod normalnego do sciany musi byc wprowadzony zgodnie ze wsplnym ruchem
konstrukcji i gruntu. Przy rosnqcej wartosci W zmniejsza si wartosc parcia gruntu, tzn.,
wypadkowa siIy czynnego parcia gruntu odchyla si w normalnym kierunku - patrz rysunek:
Rozkad parcia gruntu wzduz konstrukcji dla = 0
Wielkosc W mona zazwyczaj wyznaczyc w zakresie W r 1L! do W < 2L!. Wartosc kierunku kqta
tarcia W pomidzy gruntem a konstrukcjq jest zapisywana w tabeli wartosci W dla rnych
warstw oraz w tabeli zalecanych wartosci dla pWp L . Wartosc W r 1L!moe byc uyta przy
zaIoenia gIadkiego wykonczenia konstrukcji scianki (folia i powIoka przed wodq gruntowq).
Dla powierzchni niewykonczonych nie zaleca si przekraczac wartosci W < 2L! . Przy wyborze
wartosci Wnaley rwnie odzwierciedlic pozostaIe warunki, szczeglnie rwnanie siIy
rwnowagi w kierunku pionowym. Naley zadecydowac, czy konstrukcja moe przenosic
obciqenia pionowe na skutek tarcia na wIasnej scianie bez nadmiernego odksztaIcenia
pionowego. W przeciwnym razie, naley zredukowac wartosc W, bowiem wystqpic moe tylko
czsciowa mobilizacja tarcia na scianie. W przypadku niepewnosci zawsze bezpieczniej jest
przyjqc mniejszq wartosc W.
-800-
,a7e#a k.t(w tarcia na styku konstrukcji z gruntem d#a
materia>(w nietypowyc@
!artoci k.ta W d#a r(nyc@ warstw (wg NAVFAC)
;ateria> warstwy !sp(>czyn
nik tarcia
t3(W)
5.t
tarcia WA
Meton masywny na nast/puj.cyc@ materia>ac@
%undamentowyc@E
Czysta, mocna skaa 0,7 35
Czysty zwir, mieszanka piaskowo-zwirowa, piasek gruby 0,55 do 0,6 29 do 31
Czysty piasek od drobnego do redniego, pylasty piasek
od drobengo do redniego, pylasty lub ilasty zwir
0,45 do 0,55
Czysty piasek drobny, ilasty lub pylasty piasek od
drobnego do redniego
0,35 do 0,45 19 do 24
Drobny py piaszczysty, nieplastyczny py 0,30 do 0,30 17 do 19
Bardzo twardy i rezydualny lub prekonsolidowany 0,40 do 0,50 22 do 26
Twardoplastyczna i pzwarty i i i pylasty 0,30 do 0,35 17 do 19
Sta#owa cianka szcze#na z nast/puj.cymi
gruntamiE
Czysty zwir, mieszanki piaskowo-zwirowe, dobrze
sortowany nasyp skalny z odamkami
0,4 22
Czysty piasek, pylasta mieszanka piaskowo-zwirowa,
jednorodny nasyp z twardej skay
0,3 17
Piasek pylasty, zwir lub piasek zmieszany z iem lub
pyem
0,25 14
Drobny py piaszczysty, nieplastyczny py 0,20 11
Meton %ormowany #u7 7etonowa ciana szcze#na z
nast/puj.cymi gruntamiE
Czysty wir, mieszanki piaskowo-wirowe, dobrze
sortowany nasyp skalny z odIamkami
0,40 do 0,50 22 do 26
Czysty piasek, pylasta mieszanka piaskowo-wirowa,
jednorodny nasyp z twardej skaIy
0,3 do 0,4 17 do 22
Piasek pylasty, wir lub piasek zmieszany z iIem lub
pyIem
0,3 17
Drobny pyI piaszczysty, nieplastyczny pyI 0,25 14
-801-
2(ne materia>y 7udow#aneE
Ciosana skaa mikka na ciosanej skale mikkiej 0,7 35
Ciosana skaa twarda na ciosanej skale mikkiej 0,65 33
Ciosana skaa twarda na ciosanej skale twardej 0,55 29
Mur na drewno (grube ziarno) 0,5 26
Stal na stal na qczeniach cianki szczelnej 0,3 17
Przy#eganie gruntu A ad@ezja
Podczas przeprowadzania analizy w stanie caIkowite naprenia naley uyc nie tylko
parametrw naprania scinajqcego gruntu
7
, c
7
, ale take znac wartosc adhezji
a (przylegania) gruntu do lica konstrukcji. Wartosc adhezji a jest zazwyczaj rozwaana jako
spjnosc gruntu c. Typowe wartosci a dla danego zakresu spoistosci c zostaIy przedstawione w
nastpujqcej tabeli.
!sp(#ne wartoci ad@ezji gruntu a
*runt Sp(jno c [kPa] +d@ezja a [kPa]
Mikkoplastyczny i
plastyczny grunt spoisty
0 - 12 0 12
Twardoplastyczny grunt
spoisty
12 - 24 12 24
PIzwarty grunt spoisty 24 - 48 24 - 36
Zwarty grunt spoisty 48 - 96 36 46
Parametry ska>
Orientacyjne parametry skaIy w odniesieniu do wytrzymaIosci skaIy w czystym sciskaniu.
-802-
!ytrzyma>o
ska>y na
ciskanie

c'
[Pa]
Parametr wytrzyma>oci
ska>y wg _oek
m
'
[-]
*SH
[-]
Sp(jno ska>y
c [kPa]
5.t tarcia
wewn/trznego ska>y
[A]
150 25 75 7000 - 13000 46 - 68
80 12 50 3000 - 4000 30 - 65
50 16 75 2000 - 4000 40 - 60
30 15 65 1000 - 2000 40 - 60
20 8 30 400 - 600 20 - 44
15 10 24 300 - 500 24 - 38
5 10 20 90 - 100 23 - 28
W przeciwienstwie do gruntw (spoistych jak i niespoistych), wielkosc kqta tarcia
wewntrznego (czasem zwana kqtem wytrzymaIosci na sciskanie) rni si i zaley od
aktualnego stanu naprenia w skale. Na rysunku wielkosc ta przedstawiona jest kqtem
tangensa do obwiedni kI Mohra utworzonych dla koncowego stanu naprenia.
Wartosc zmniejsza si stopniowo zwikszajqc wartosc naprenia . Jeeli warunek
elastycznosci zostanie przekroczony (na skutek odksztaIcenia plastycznego), ustawiamy
wwczas < 0. Jako reprezentatywnq wartosc kqta tarcia wewntrznego przyjmuje si
wartosc
0
zwiqzanq z napreniem < 0. W zastosowaniach praktycznych, czsc obwiedni
Mohra pomidzy koIami rozciqgajqcym R
t
a sciskajqcym R
*
jest zazwyczaj zastpowana
tangensem do obu kI (patrz Rys.) Wielkosc kqta tarcia wewntrznego wynika wwczas z:
Wyznaczanie 0 z koa Mohra
Kqt tarcia wewntrznego mona oszacowac poprzez zmierzenie kqtw pIaszczyzn poslizgu na
pozostaIych czsciach testowanych prbek razem nastpujqcym wzorem:
4iekt(re wartoci orientacyjne:
-803-
zwietrzaIy konglomerat piasku, nisko spkany 35 44
niezwietrzaIy Iupek ilasty, srednio spkany 30 - 40
niezwietrzaIy tuf, srednio spkany 33 - 42
niezwietrzaIy diabaz 39 - 50
niezwietrzaIy fantanit, nisko spkany 45 - 52
*wo&dzie
Program "*wo&dzie" umoliwia przeprowadzenie nastpujqcych analiz:
- analiza wewntrznej statecznosci konstrukcji (gIadkie lub Iamane powierzchnie
poslizgu, nosnosc gwozdzi)
- analiza sciany fikcyjnej - analogicznie jak sciany oporowej
- analiza betonowej obudowy konstrukcji (wymiarowanie)
- analiza oglnej statecznosci w programie "Stateczno z7ocza"
+na#iza statecznoci wewn/trznej
Wewntrzna statecznosc konstrukcji sprawdzana jest przy zaIoeniu dwch typw powierzchni
poslizgu:
- P>aska powierzc@nia po#izgu
Paska powierzchnia polizgu
- ?amana powierzc@nia po#izgu
Lamana powierzchnia polizgu
W obu przypadkach okreslona powierzchnia poslizgu badana jest ze wzgldu na zmian kqta u.
-804-
Podczas przeprowadzania analizy optyma#izacyjnej, obliczenia wykonywane sq dla Iaw ze
zmianq katq powierzchni poslizgu (od 1 do 89 stopni z krokiem jednego stopnia.
Analiza wewntrznej statecznosci moe byc przeprowadzona za pomocq wspIczynnika
bezpieczenstwa lub teorii stanw granicznych w zalenosci od ustawienia w ramce
"Ustawienia".
Analiza sprawdza, czy stosunek siI oporu i scinania (napdowe) dziaIajqcych na powierzchni
poslizgu sq wiksze od wprowadzonego wspIczynnika bezpieczenstwa. Stosuje si
nastpujqce siIy:
Si>y cinaniaE
- skIadowa siIy cikosci rwnolegIa do powierzchni poslizgu
- w przypadku Iamanej powierzchni poslizgu - skIadowa czynnego parcia gruntu
dziaIajqcego na pionowq czsc konstrukcji oraz rwnolegle do powierzchni poslizgu (parcie
wyznaczane jest bez redukcji parametrw wejsciowych)
- siIy poziome na skutek obciqen sejsmicznych
Si>y oporuE
- tarcie i spjnosc gruntu wzdIu powierzchni poslizgu
- suma siI przenoszonych przez gwodzie
+na#iza nonoci gwo&dzi
Dla kadego gwozdzia wprowadza si lub oblicza nastpujqce nosnosci:
R
4
nosnosc gIowicy gwozdzia
R
t
wytrzymaIosc gwozdzia na zginanie
O
p
nosnosc gwozdzia na wyciqganie
1@arakterystyki wytrzyma>ociowe gwo&dzia reprezentujq podstawowe parametry do
obliczenia rzeczywistej siIy w gwozdziu.
!ytrzyma>o gwo&dzia na zerwanie wynika z:
gdzie: R
t
- wytrzymaIosc na zerwanie
*
s
- srednica gwozdzia
4
?
- wytrzymaIosc materiaIu gwozdzia
Sv
O
- wspIczynnik bezpieczenstwa na zerwanie
4ono gwo&dzi na wyci.ganie wyznaczana jest jednq z nastpujqcych metod:
1) *yznaczanie na p+sta*ie n,n,ci graniczne-.
-805-
gdzie: O
p
- nosnosc gwozdzia na wyciqganie [k1Lm]
* - srednica otworu
3
s
- nosnosc graniczna
Sv
e
- wspIczynnik bezpieczenstwa na wyciqganie
2) *yznaczanie z napr/0e1 e2ekty*nyc3
gdzie:
gdzie: O
p
* - srednica otworu
-
- efektywny kqt tarcia wewntrznego gruntu
c - efektywna spjnosc gruntu
Sv
e
#) Wyznaczanie *e+!g 45 68674
gdzie: O
p
* - srednica otworu
F
- rednie promieniowe naprenie efektywne
- efektywny kqt tarcia wewntrznego gruntu
c - efektywna spjnosc gruntu
Sv
e
rednie promieniowe naprenie efektywne wyznaczane jest z nastpujqcego wzoru:
gdzie:
-
-pionowe naprenie geostatyczne
gdzie:
-806-
4ono g>owicy gwo&dzia okreslana jest z nastpujqcego wzoru:
gdzie: R
t
- nosnosc gwozdzi na zerwanie
6 - dIugosc gwozdzia
O
p
S
ma
9
- maksymalny rozstaw gwozdzi w konstrukcji
Sv
4
- wspIczynnik bezpieczenstwa do nosnosci gIowicy gwozdzia
W przypadku, gdy gwozdzie nie sq zakotwione w obudowie konstrukcji, istnieje moliwosc
zdefiniowania zerowej nosnosci gIowicy gwozdzi.
Szacowana nono graniczna
Szacowna nono graniczna gwo&dzi gruntowyc@ w gruncie i ska#e (zrdIo: Elias a
Juran, 1991)
;ateria# ;etoda
wykonania
,yp gruntu "
ska>y
4ono
graniczna
q
s
[kPa]
Ska>a !iercenie
o7rotowe
Margiel / wapien 300 - 400
Fylit 100 - 300
Kreda 500 - 600
Mikki dolomit 400 - 600
Szczelinowy
dolomit
600 - 1000
ZwietrzaIy
piaskowiec
200 - 300
ZwietrzaIy Iupek
ilasty
100 - 150
ZwietrzaIy Iupek 100 - 175
Bazalt 500 - 600
Lupek / twardy
Iupek ilasty
300 - 400
-807-
*runty niespoiste !iercenie
o7rotowe
Piasek / wir 100 - 180
Piasek pylasty 100 - 150
PyI 40 - 120
Piedmont
rezydualny
40 - 120
Drobne koluwium 75 - 150
!7ijanie w
o7udowie
Piasek / wir
- niski nadkIad
- wysoki nadkIad
190 - 240
280 - 430
Zwarta morena 380 - 480
Koluwium 100 - 180
!iercenie
widrem
ru7owym
Nasyp z piasku
pylastego
20 - 40
Drobny piasek
pylasty
55 - 90
Pylasty piasek
gliniasty
60 - 140
Hniektowanie Piasek 380
Zwir piaskowy 700
*runty
dro7noziarniste
!iercenie
o7rotowe
II pylasty 35 - 50
!7ijanie w
o7udowie
PyI ilasty 90 - 140
!iercenie
widrem
ru7owym
Less 25 - 75
Glina mikka 20 - 30
Glina twarda 40 - 60
Twardy pyI ilasty 40 - 100
Wapienna iI
piaszczysty
90 - 140
UwagaE PrzeksztaIcic wartosci w kPa do ps4 poprzez pomnoenie
-808-
przez 20.E
PrzeksztaIcic wartosci w kPa do psi poprzez pomnoenie
przez 0.14"
1a>kowita nono gwo&dzi
Nosnosc gwozdzia wyznaczana jest na podstawie poIoenia jego przecicia z powierzchniq
poslizgu. Jeeli gwzdz znajduje si caIkowicie przed powierzchniq poslizgu, wwczas nie
uwzgldnia si go w obliczeniach. Jeeli natomiast gwzdz przecina powierzchni poslizgu,
wwczas jego nosnosc wyznaczana jest z:
gdzie: 9 - dIugosc gwozdzia za powierzchniq poslizgu w kierunku masywu
gruntowego
? - dIugosc gwozdzia przed powierzchniq poslizgu
R
4
- nosnosc gIowicy gwozdzia
R
t
- wytrzymaIosc gwozdzia na zerwanie
O
p
- nosnosc gwozdzia na wyciqganie
Rozkad siy rozciqgajqcej wzduz gwozdzia
+na#iza A wsp(>czynnik 7ezpiecze6stwa
W obliczeniach przeprowadzane jest sprawdzenie, czy stosunek siI oporu i cinania
dziaIajqcych na powierzchni poslizgu jest wikszy od wprowadzonego wspIczynnika
bezpieczenstwa.
WspIczynnik bezpieczenstwa dla wprowadzonych siI poslizgu wyznaczany jest z:
-809-
gdzie: $ - siIa cikosci
S
a,s/
- pionowa skIadowa parcia czynnego
S
a,/o*
- pozioma skIadowa parcia czynnego
*
'
-
dIugosc odcinka i
te3o
powierzchni poslizgu
* - dIugosc powierzchni poslizgu
F
.,F
-
nosnosc n
te3o
gwozdzia za powierzchniq poslizgu na 1m bieqcy
c
'
-
spjnosc i
te%
warstwy gruntu
'
-
kqt tarcia wewntrznego i
te%
warstwy
t - nachylenie powierzchni poslizgu
H - nachylenie gwozdzi od poziomu
+na#iza A teoria stan(w granicznyc@
W obliczeniach przeprowadzane jest sprawdzenie, czy si>y 7ierne (oporowe) F
p
dziaIajqce na
powierzchni poslizgu sq wiksze od si> czynnyc@ (scinajqcych) F
a
:
gdzie: $ - siIa cikosci
S
a,s/
- pionowa skIadowa parcia czynnego
S
a,/o*
- pozioma skIadowa parcia czynnego
*
'
-
dIugosc odcinka i
te3o
powierzchni poslizgu
* - dIugosc powierzchni poslizgu
F
.,F
-
nosnosc n
te3o
gwozdzia za powierzchniq poslizgu na 1m bieqcy
c
'
-
spjnosc i
te%
warstwy gruntu
-810-
'
-
kqt tarcia wewntrznego i
te%
warstwy
t - nachylenie powierzchni poslizgu
H - nachylenie gwozdzi od poziomu
Si>a w gwo&dziu
Wartosc czynnego parcia gruntu jest redukowana za pomocq wspIczynnika G
F
, ktry
mona rwnie zdefiniowac w ramce "Ustawienia". Zalecana (wyznaczona eksperymentalnie)
wartosc wynosi G
F
< 0,B".
SiIy przenoszone przez poszczeglne gwozdzie sq wyznaczane tak, e dana czsc obliczonego
parcia gruntu jest przypisywana do danego pasa (odcinka. Nastpnie, kady gwzdz jest
obciqany odpowiedniq czsciq czynnego parcia gruntu.
Siy przenoszone przez poszczeglne gwozdzie
Si>a w gwo&dziu wyznaczana jest z:
gdzie: = - rozstaw gwozdzi
H - nachylenie gwozdzia
G
F
- wspIczynnik redukcji
O
a,/o*
- czynnego parcie gruntu dziaIajqce na pas (odcinek) sciany
!ymiarowanie os>ony 7etonowej
$s>ona 7etonowa z7ocza gwo&dziowanego sIuy do zabezpieczenia przed czynnym
parciem gruntu. W tym celu zakIada si, e konstrukcja jest podzielona na poszczeglne pasy
(odcinki) posrednie.
W kierunku pionowym, gIowica gwozdzia modelowana jest jako podpora, a poIqczenie
pomidzy pasami (odcinkami) jako przeguby wewntrzne.
W kierunku poziomym, program generuje (domyslnie) konstrukcj z picioma podporami
jednolicie obciqonymi parciem czynnym do gIbokosci gIowicy gwozdzia.
-811-
Program umoliwia sprawdzenie zbrojenia osIony betonowej konstrukcji obciqanej momentem
zginajqcym.
Schemat 7udowy mode#u konstrukcji Iqcznie z obciqeniem jest widoczny na rysunku:
Wymiarowanie osony betonowej
4asypy z7rojone
Program przeprowadza nastpujace sprawdzenia:
+na#iza
Program przeprowadza analiz statecznosci zewntrznej, tzw. konstrukcji %ikcyjnej, tj. bryIy
ograniczonej przez lico konstrukcji rzeczywistej i krzywq przebiegajqcq przez konce zbrojenia.
Konstrukcja fikcyjna obciqona jest wyznaczonymi siIami przyIoonymi na konstrukcj i
sprawdzana na o7r(t i przesuni/cie - podobnie jak przy analizie scian oporowych.
!ymiarowanie
Na podstawie siI oddziaIujqcych na konstrukcj program wyznacza siIy w wymiarowanym
przekroju. Do wymiarowania przyjmowane sq jedynie siIy oddziaIujqce powyej sprawdzanego
przekroju (por. rysunek). Zbrojenie uwzgldniane jest poprzez przyIoenie siI stabilizujqcych o
wartosci rwnej mniejszej z dwch wyznaczanych nosnosci (na zerwanie i na wyciqganie).
Natpnie wykonywane jest sprawdzenie na o7r(t i przesuni/cie. Program umoliwia take
automatyczne sprawdzenie najbardziej wytonego przekroju.
4ono
-812-
Program przeprowadza sprawdzenie nosnosci podIoa pod konstrukcj. %ikcyjn.. Naprenie
(staIe) pod podstawq konstrukcji fikcyjnej wyznaczane jest z uwzgldnieniem wszystkich siI
oddziaIujqcych na konstrukcj wyznaczonych w ramce "Analiza". W przypadku obliczen
konstrukcji ze zdefiniowanym fundamentem nosnosc wyznaczana jest z uwzgldnieniem
wszystkich siI oddziaIujqcych na konstrukcj wyznaczonych w ramce "Wymiarowanie" (opcja
"1a>a ciana" musi byc aktywowana).
Po#izg wzd>u z7rojenia
W ramce tej sprawdzany jest poslizg z7rojonego 7#oku gruntu po zbrojeniu. Blok gruntu
zbrojonego wydzielony jest poprzez lico sciany, zbrojenie podlegajqce weryfikacji oraz lini
pionowq poprowadzonq od punktu koncowego zbrojenia do powierzchni terenu. Blok ten
obciqany jest parciem czynnym gruntu, siIami stabilizujqcymi pochodzqcymi od zbrojenia
wykraczajqcego poza obrys bloku oraz innymi siIami. Program umoliwia automatyczne
sprawdzenie poslizgu po poszczeglnych zbrojeniach i znalezienie najbardziej niekorzystnego
wyniku.
Poszczeglne zbrojenia weryfikowane sq na zerwanie i wyci.ganie z masywu gruntowego.
Program umoliwia automatyczne wyszukanie i sprawdzenie najbardziej wytonego zbrojenia.
Stateczno g#o7a#na
Program umoliwia przeprowadzenie analizy statecznosci globalnej z uwzgldnieniem kolowej
powierzchni poslizu. Powierzchnia poslizgu moe byc automatycznie optymalizowana, tzn.
program automatycznie wyszukuje najbardziej krytycznq powierzchni poslizgu.
Analiza statecznosci moe byc wykonana z zastosowaniem jednej z dwch metod
paskowych: Spencera (rygorystyczna, bardziej dokIadna metoda) oraz Bishopa (bardziej
konserwatywna, prostsza, Iatwiej wyszukuje rozwiqzanie speIniajqce warunki rwnowagi).
Stateczno z7ocza
Analiza statecznosci oglnej (globalnej) zbocza za pomocq programu "Stateczno z7ocza".
4ono z7rojenia
Si>a w z7rojeniu
Obliczenie siI w zbrojeniu wykonywane jest przez dekompozycj i przyporzqdkowanie
wyznaczonych parc gruntu do poszczeglnych warstw. Kade zbrojenie przejmuje czsc parcia
czynnego, oddziaIujqcego w odpowiedniej warstwie8 tj. siI zmobilizowanq w
zbrojeniu F
9
< wO
a,.or
.
Obliczenie przeprowadzane jest zawsze dla pIaskiego terenu. WpIyw terenu zaIamanego
uwzgldniany jest jako dodatkowe obciqenie (zwikszenie naprenia geostatycznego
-
).
Parcie gruntu uwzgldniane jest jako czynne w przypadku zbrojenia podatnego (Standardowo -
prosta powierzchnia poslizgu, AASHTO - Podatne, FHWA NHI-10-024), lub jako kombinacja
parc w przypadku zbrojenia niepodatnego (AASHTO - Niepodatne, JTGD30 - 2004 Highway
China Code, TB 10025 Railway China Code, BS 8006 - Coherent Gravity Method). Powierzchnia
poslizgu ma inny ksztaIt (prosta, zaIamana) zgodnie z wybranq normq obliczeniowq.
-813-
Siy przekazywane przez poszczeglne zbrojenia
Sprawdzenie wytrzyma>oci z7rojenia
DIugoterminowa, obliczeniowa wytrzymaIosc zbrojenia R
t
wyznaczana jest na podstawie
zdefiniowanych parametrw zbrojenia w sposb nastpujqcy:
gdzie: R
t
- dIugoterminowa wytrzymaIosc zbrojenia
O
76t
- krtkoterminowa wytrzymaIosc charakterystyczna zbrojenia
RF
TR
- wspIczynnik redukcji uwzgldniajqcy dIugoterminowq deformacj zbrojenia
(wyznaczana na podstawie ywotnosci zbrojenia)
RF
:
- wspIczynnik redukcji ze wzgldu na trwaIosc zbrojenia (wyznaczany na
podstawie pH gruntu)
RF
0:
- wspIczynnik redukcji uwzgldniajqcy uszkodzenie zbrojenia przy instalacji
w gruncie (wyznaczany na podstawie uziarnienia gruntu)
FS
x1
T
- caIkowity wspIczynnik niepewnosci modelu
4ono z7rojenia na wyci.ganie
WytrzymaIosc zbrojenia na wyciqganie z masywu gruntowego wyznaczana jest na
podstawie zdefiniowanych parametrw zbrojenia oraz siIy normalnej oddziaIujqcej w kierunku
normalnym do jego powierzchni przekroju:
gdzie: O
p
- nosnosc na wyciqganie
D - dIugosc zbrojenia (od lica do konca zbrojenia)
T
'
- wspIczynnik interakcji gruntu i zbrojenia
-
- kqt tarcia wewntrznego gruntu
-814-
Sprawdzenie nosnosci zbrojenia na wyciqganie moe byc przeprowadzone zgodnie z teoriq
stanw granicznych lub z uwzgldnieniem oglnego spIczynnika bezpieczenstwa.
+na#iza 0 wsp(>czynnik 7ezpiecze6stwa
GIownymi zaletami tej metody sq jej przejrzystosc i jednoznacznosc, poniewa ani parametry
gruntu ani oddziaIujqce siIy nie sq redukowane.
Sprawdzenie na zerwanieE
gdzie: F
9
- siIa zmobilizowana w zbrojeniu
R
t
- dIugoterminowa obliczeniowa wytrzymaIosc zbrojenia
FS
st
- wspIczynnik bezpieczenstwa dla wytrzymalosci zbrojenia (definiowany w
zakIadce "Konstrukcje oporowe")
Sprawdzenie na wyci.ganieE
gdzie: F
9
O
p
- nosnosc zbrojenia na wyciqganie
FS
po
- wspIczynnik bezpieczenstwa dla wytrzymaIosci zbrojenia na wyciqganie
(definiowany w zakIadce "Konstrukcje oporowe")
+na#iza 0 stany graniczne
Parametry gruntu redukowane sq zgodnie z ustawieniami wybranymi w zakIadce "Konstrukcje
oporowe". W wyniku otrzymujemy wykorzystanie zbrojenia w odniesieniu do 100%.
Sprawdzenie na zerwanieE
gdzie: F
9
R
t
- dIugoterminowa obliczeniowa wytrzymaIosc zbrojenia na zerwanie
Sprawdzenie na wyci.ganieE
gdzie: F
9
O
p
-815-
5szta>ty powierzc@ni po#izgu
Powierzchnia poslizgu bdzie miaIa rny ksztaIt w zalenosci od wybranej normy
obliczeniowej:
- Prosta powierzc@nia po#izgu - Standard, AASHTO - Podatne, FHWA NHI-10-024
- Za>amana powierzc@nia po#izgu - AASHTO - Niepodatne, JTGD30 - 2004 Highway
China Code, TB 10025 Railway China Code, BS 8006 - Coherent Gravity Method.
Ksztaty powierzchni polizgu wedug poszczeglnych norm obliczeniowych
-816-
Z7rojenie podatne A parcie czynne
Dla zbrojenia podatnego (Standard - prosta powierzchnia poslizgu, AASHTO - Podatne, FHWA
NHI-10-024) w obliczeniach statecznosci wewntrznej uwzgldniane jest parcie czynne.
Program umoliwia take przemnoenie wyznaczonego parcia gruntu przez wspIczynnik k
r
/k
a
(wedIug norm AASHTO). Wartosci zalecane przedstawiono na poniszym rysunku.
Zmienno wskaznika parcia poziomego kr/ka na gbokoci dla zbrojenia podatnego
Literatura:
AASHTO LRFD Bridge Design Specifications 2004 (SI).
Z7rojenie niepodatne A kom7inacja par gruntu
Dla zbrojenia niepodatnego (AASHTO - Niepodatne, JTGD30 - 2004 Highway China Code, TB
10025 Railway China Code, BS 8006 - Coherent Gravity Method) w obliczeniach statecznosci
wewntrznej uwzgldnia si kombinacj czynnego parcia gruntu oraz parcia spoczynkowego
gruntu.
-817-
Determination of failure plane location and variation of earth pressure coefficients Ka, Ko with
depth for inextensible reinforcements
Literature:
AASHTO Highway Bridges.
+na#iza cian
Analiza sciany moe byc przeprowadzona za pomocq:
- teorii stanw granicznych (w przypadku wykonywania obliczen wedIug <4
1OOP lub '2FD konstrukcja obliczana jest w ten wIasnie sposb)
- wspIczynnika bezpieczenstwa
Ponadto, nosnosc podIoa jest badana w obu przypadkach.
Nastpujqce siIy stosowane sq w analizie:
- ci/ar ciany - zaley od ksztaItu i ciaru jednostkowego sciany (do wprowadzenia tych
danych sIuy okno dialogowe ";ateria>") - wypr wprowadza si dla scian znajdujqcych
si poniej zwierciadIa wody gruntowej
- odp(r na #icu - przy wprowadzeniu odporu na licu, odpowiednie siIy dziaIajq jako parcie
spoczynkowe, parcie bierne lub te zredukowane parcie bierne
- siIy cikosci klinw gruntu - dowolna liczba tych siI moe wystqpic w zalenosci od
ksztaItu konstrukcji
- czynne parcie gruntu lub parcie spoczynkowe dziaIajqce na konstrukcj - podstawowe
-818-
obciqenie konstrukcji na skutek parc gruntu - w zalenosci od opcji wybranej w ramce
"Ustawienia", parcie obliczane jest z lub bez redukcji wprowadzonych parametrw gruntu
- siIa na skutek wplywu wody lub parcia porowego
- siIy na skutek dodatkowego obciqenia - jedna siIa odpowiada kademu wprowadzonemu
obciqeniu. Jeeli wielkosc siIy na skutek obciqenia rwna si zero (obciqenie nie ma
wpIywu na konstrukcj), wwczas nie jest ona widoczna na rysunku, ale tylko w tabeli.
- zde%iniowane si>y - wyswietlane sq siIy stosowane w analizie
- si>y na skutek o7ci.e6 sejsmicznyc@ - kilka siI obciqen sejsmicznych stosuje si w
analizie - zwikszenie parcia gruntu dziaIajqcego na konstrukcj, redukcja biernego parcia
na licu konstrukcji, lub siIa na skutek wody wolnej za konstrukcjq
- nawisy z siatki i geo-zbrojenia sq wyswietlane i doIqczane, jeeli sq uwzgldniane w
analizie
- kotwienie podstawy sciany
!yznaczanie si> w poziomie podstawy %undamentu
Po wyznaczeniu siI oddziaIujqcych na konstrukcj program okresla caIkowite siIy - pionowq F
/
i
poziomq F
.
, a nastpnie wyznacza siIy oddziaIujqce w poziomie podstawy fundamentu (siIa
normalna 1 i siIa tnqca k):
Siy oddziaujqce w poziomie podstawy fundamentu
+na#iza 0 stany graniczne
Program wyznacza siI normalnq i tnqcq w poziomie podstawy fundamentu, a nastpnie
przeprowadza sprawdzenie konstrukcji na obrt i poslizg. W przypadku scian z pIaskq
podstawq fundamentu i zdefiniowanq odsadzkq istnieje moliwosc uwzgldnienia odsadzki w
postaci parcia oddziaIujqcego na scian przedniq lub w postaci sciany z pochylonq podstawq
fundamentu.
Sprawdzenie na o7r(tE
-819-
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
o
- wspIczynnik redukcji do obrotu
res
- moment utrzymujqcy
Sprawdzenie na przesuwE
gdzie: 1 - siIa normalna dziaIajqca na podstaw fundamentu
*
- obliczeniowy kqt tarcia konstrukcja-grunt
c
*
- obliczeniowa spjnosc konstrukcja-grunt
* - szerokosc podstawy fundamentu
e - mimosrd
s
- wspIczynnik redukcji wytrzymaIosci na przesuw
k siIa tnqca dziaIajqca na podstaw fundamentu
F
res
- siIa utrzymujqca (pochodzqca od zbrojenia i przedIuenia siatki)
gdzie mimosrd e:
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
res
1 - siIa normalna dziaIajqca na podstaw fundamentu
Poziome skIadowe siI sq uwzgldniane w sile tnqcej i momencie obracajqcym, natomiast
skIadowe pionowe siI sq uwzgldniane w sile normalnej i momencie utrzymujqcym. SiIy i
momenty utrzymujqce zawierajq take poziome skIadowe siI pochodzqce ze zbrojenia oraz
przedIuonych siatek.
+na#iza 0 wsp(>czynnik 7ezpiecze6stwa
Program wyznacza siI normalnq i tnqcq w poziomie podstawy fundamentu, a nastpnie
przeprowadza sprawdzenie konstrukcji na obrt i poslizg. W przypadku scian z pIaskq
podstawq fundamentu i zdefiniowanq odsadzkq istnieje moliwosc uwzgldnienia odsadzki w
postaci parcia oddziaIujqcego na scian przedniq lub w postaci sciany z pochylonq podstawq
fundamentu.
Sprawdzenie na o7r(tE
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
-820-
res
SF
o
- wspIczynnik bezpieczenstwa na obrt
Sprawdzenie na przesuwE
gdzie: 1 - siIa normalna dziaIajqca na podstaw fundamentu
*
- obliczeniowy kqt tarcia konstrukcja - grunt
c - spjnosc konstrukcja - grunt
e - mimosrd
y siIa tnqca dziaIajqca na podstaw fundamentu
F
res
- siIa utrzymujqca (pochodzqca od zbrojenia i przedIuenia siatki)
SF
s
- wspIczynnik bezpieczenstwa na przesuw
gdzie mimosrd e:
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
res
1 - siIa normalna dziaIajqca na podstaw fundamentu
Poziome skIadowe siI sq uwzgldniane w sile tnqcej i momencie obracajqcym, natomiast
skIadowe pionowe siI sq uwzgldniane w sile normalnej i momencie utrzymujqcym. SiIy i
momenty utrzymujqce zawierajq take poziome skIadowe siI pochodzqce ze zbrojenia oraz
przedIuonych siatek.
Teoria stanw granicznych umoliwi take sprawdzenie moliwosci poslizgu konstrukcji wzdIu
zbrojenia. Dla wybranego zbrojenia program poszukuje krytycznej powierzchni poslizgu w
zakresie 4" - E0
o
od konca analizowanego zbrojenia.
Dla kadej powierzchni poslizgu program wyznacza siIy tnqce i utrzymujqce i przeprowadza
weryfikacj.
Si>y tn.ce o7ejmuj.E
- parcie czynne na scian zastpczq
- siIy wywoIane obciqeniami za scianq
Si>y utrzymuj.ce o7ejmuj.E
- wytrzymaIosc konstrukcji na przesuw (wyznaczana jak przy wymiarowaniu sciany)
-821-
- tarcie pomidzy zbrojeniem i blokiem analizowanym na przesuw
- siIy uzyskane od innych zbrojen
SiIa utrzymujqca uzyskana dziki tarciu pomidzy zbrojeniem i blokiem analizowanym na
poslizg wyznaczana jest w sposb nastpujqcy:
gdzie: 1 - siIa normalna dziaIajqca na zbrojenie (wynikajqca z ciaru wIasnego gruntu
i obciqenia za scianq zastpczq)
- kqt tarcia wewntrznego gruntu otaczajqcego zbrojenie
T
*s
- wspIczynnik redukcji tarcia na zbrojeniu
Sprawdzenie jest nastnie przeprowadzane z zastosowaniem danych wprowadzonych w
zakIadce "Konstrukcje oporowe" wedIug teorii stanw granicznych i wspIczynnika
bezpieczenstwa. Muszq byc speInione nastpujqce zalenosci:

odpowiednio:
gdzie
gdzie: F
res
- siIa utrzymujqca
F
act
- siIa czynna
SF
sr
- wymagany wspIczynnik bezpieczenstwa na poslizg po geo-zbrojeniu
*eoAz7rojenia8 przed>uenia siatki
Geo-zbrojenia lub nawisy/przedIuenia siatki za scianq mogq znaczqco zwikszyc statecznosc
sciany. Podstawowym parametrem zbrojenia jest wytrzyma>o na rozci.ganie R
t
. We
wszystkich programach (z wyjqtkiem programu RediRock wall) stosowana jest wartosc
obliczeniowa tego parametru, tj. wytrzymaIosc na rozciqganie zbrojenia zmniejszona
wspIczynnikami uwzgldniajqcymi trwaIosc, peIzanie, srodowisko chemiczne czy uszkodzenia
przy wykonaniu. SiIa przkazywana przez zbrojenie nigdy nie moe przekroczy
zde%iniowanej wartoci wytrzyma>oci na rozci.ganie R
t
(dla gabionw przyjta zostaIa
wartosc domyslna 40 k1Lm).
Drugim parametrem zbrojenia jest nono na wyci.ganie O
p
. Parametr ten determinuje
dIugosc zakotwienia, tj. wymaganq dIugosc zbrojenia w gruncie, dla ktrego zbrojenie jest w
peIni naprone osiqgajqc wartosc R
t
. Poniewa realna wartosc nosnosci na wyciqganie jest
trudna do okreslenia, program oferuje trzy moliwosci jej wyznaczania lub odpowiednio
wyznaczania siIy F przekazywanej przez zbrojenie.
-822-
Schemat zastosowania nawisw z siatki
!yznaczanie nonoci z7rojenia
SiIa wyciqgajqca F wyznaczana jest ze wzoru:
gdzie: - naprenie normalne wynikajqce z ciaru wIasnego w punkcie przecicia
zbrojenia i powierzchni poslizgu
T - wspIczynnik interakcji (domyslnie 0,B)
6 - dIugosc zbrojenia w gruncie poza powierzchniq poslizgu
Obliczanie kqta t
a
zostaIo opisane w rozdziale klin parcia gruntu.
De%iniowanie d>ugoci zakotwienia z7rojenia 6
k

W programie istnieje moliwosc zdefiniowania wartosci dIugosci zakotwienia 6
k
. Parametr ten
zdeterminowany jest przez wytrzymaIosc na scinanie mobilizujqcq si pomidzy zbrojeniem a
gruntem, narastajqcq stopniowo od zera do jej wartosci granicznej (mierzona od konca
zbrojenia zakotwionego w gruncie).
gdzie: 6 - dIugosc zbrojenia w gruncie poza powierzchniq poslizgu
6
k
- dIugosc zakotwienia
R
t
- wytrzymaIosc na rozciqganie
De%iniowanie nonoci na wyci.ganie O
p

SiIa wyciqgajqca F definiowana jest jako:
-823-
O
p
Kotwienie fundamentu sciany mona zdefiniowac w programie ")ciana k.towa". W takim
przypadku istnieje koniecznosc okreslenia poIoenia kotwy, wymiarw wierconego otworu oraz
rozstawu kotew.
Dla kotew zdefiniowane sq dwa stany graniczne nosnosci - nono na wyci.ganie O
p
(k1Lm)
oraz wytrzyma>o kotwy R
t
(k1).
Kotwienie podstawy
Nosnosci mona wprowadzic bqdz obliczyc na podstawie zdefiniowanych wartosci z
nastpujqcych wyraen:
gdzie: O
p
- wytrzymaIosc na wyciqganie
* - srednica otworu wierconego
a - przyczepnosc graniczna
FS
p
gdzie: R
O
- wytrzymaIosc kotwy
*
s
- srednica kotwy
4
?
- granica plastycznosci kotwy
FS
O
Przy7#ione wartoci nonoci na wyci.ganie
-824-
;ateria# Przyczep
no
graniczna

[1Lmm
2
]
4ono graniczna d#a kre#onej rednicy otworu [k1Lm]
65 mm 75 mm 90 mm 100 mm 150 mm
Mikki Iupek
ilasty
0,21 -
0,83
42 - 169 49 - 195 59 - 234 65 - 260 98 - 391
Piaskowiec 0,83 -
1,73
169 - 350 195 - 407 234 - 486 260 - 543 391 - 562
Lupek, twardy
Iupek ilasty
0,86 -
1,38
175 - 281 202 - 325 243 - 390 270 - 433 405 - 562
Mikki wapien 1,00 -
1,52
204 - 310 235 - 358 282 - 429 314 - 477 471 - 562
Granit, bazalt 1,72 -
3,10
351 - 562 405 - 562 486 - 562 540 - 562 562 - 562
Beton 1,38 -
2,76
281 - 562 325 - 562 390 - 562 433 - 562 562 - 562
Uwzg#/dnienie odsadzki ciany
Dostpne sq dwie metody uwzgldnienia odsadzki sciany fundamentu w analizie pokazane na
rysunku (programy ")ciana k.towa" i ";ur oporowy").
Metody uwzgldniania odsadzki ciany
Jeeli przyjmuje si odsadzk jako nac@y#on. podstaw/ %undamentu, rozwaa si wwczas
nowy ksztaIt podstawy fundamentu, a odpr na licu konstrukcji uwzgldniany jest jedynie na
wysokosci lica sciany.
Jeeli wpIyw odsadzki rozwaany jest jako odp(r na #icu, wwczas analiza przyjmuje pIaskq
podstaw fundamentu (jak gdyby nie istniaIa odsadzka), ale odpr na licu konstrukcji
uwzgldniany jest do gIbokosci odsadzki. W takim przypadku, obliczenia odporu na licu
-825-
konstrukcji muszq byc take wprowadzone - w przeciwnym razie wpIyw odsadzki zostanie
pominity.
Odsadzka zdefiniowana poniej fundamentu sciany jest zawsze rozwaana jako odpr na licu
konstrukcji.
Zaozenie odsadzki ciany na rodku
!ymiarowanie ciany murowanej
Zbrojona sciana jest weryfikowana ze wzgldu na obciqenia na skutek momentu zginajqcego,
siIy tnqcej oraz poIqczenia siIy normalnej i momentu zginajqcego. Jeeli rozwaane jest
obciqenie na skutek siIy normalnej, istnieje rwnie koniecznosc okreslenia smukIosci S
r
.
$7#iczenie e#ement(w na ciskanie i zginanie
gdzie: F
*
- obliczeniowa siIa sciskajqcq dziaIajqca na przekrj poprzeczny
, - wspIczynnik redukcji wydajnosci - 0,Y"
k
s
- wspIczynnik redukcji przyjty jako 1,1B - 0,0!S
r
lecz nie wikszy ni 1,0
4o
7c
- charakterystyczna, niewspIkoncowa wytrzymaIosc na sciskanie sciany
murowanej
4o
m
- charakterystyczna wytrzymaIosc na sciskanie sciany murowanej
)
=
- pole uwarstwowione murowanego przekroju poprzecznego
4
s?
- obliczeniowa granica plastycznosci zbrojenia
)
s
- caIkowite pole przekroju poprzecznego gIwnego zbrojenia
$7#iczenie e#ement(w na zginanie
-826-
gdzie:
*
-obliczeniowa siIa sciskajqca dziaIajqca na przekrj poprzeczny
, -wspIczynnik redukcji wydajnosci - 0,Y"
4
s?
-obliczeniowa granica plastycznosci zbrojenia
)
s*
-czsc pola przekroju poprzecznego gIwnego zbrojenia na rozciqganie
zastosowana dla celw obliczeniowych w zbrojonym elemencie sciany murowanej
mniejszy od i )
st
4o
m
-charakterystyczna wytrzymaIosc na sciskanie sciany murowanej
* -efektywna gIbokosc zbrojonego elementu sciany murowanej
4
7c
-charakterystyczna, niewspIkoncowa wytrzymaIosc na sciskanie sciany
murowanej
cinanie w cianie poza p>aszczyzn.
ciana zbrojona poddana scinaniu poza pIaszczyznq powinna byc taka, e:
ale nie wiksza ni:
gdzie: ]
*
- obliczeniowa siIa sciskajqca dziaIajqca na przekrj poprzeczny sciany
murowanej
, - wspIczynnik redukcji wydajnosci - 0,Y"
4o
/m
- charakterystyczna wytrzymaIosc na scinanie zbrojonej sciany murowanej
- 0,!" pa
* - efektywna gIbokosc zbrojonej sciany murowanej
4
/s
- obliczeniowa wytrzymaIosc na scinanie gIwnego zbrojenia - 1Y," pa
4
s/
- obliczeniowa granica plastycznosci zbrojenia
)
st
- pole przekroju poprzecznego caIkowicie zakotwionego zbrojenia podIunego
w strefie naprenia przekroju poprzecznego
!ymiarowanie muru zgodnie z <4 1OOXA1A1
Zbrojony mur jest weryfikowany pod kqtem obciqen spowodowanych kombinacjq sciskajqcych
siI normalnych i momentw zginajqcych, oraz obciqen powodowanych siIami tnqcymi.
!ery%ikacja parcia i zginania
ZaIoenia analizy:
- PIaskie przekroje pozostajq pIaskie
- OdksztaIcenia stali sq takie same, jak odksztaIcenia powiqzanego muru
-827-
- WytrzymaIosc na rozciqganie muru przyjmowana jest jako rwna zeru
- OdksztaIcenia graniczne muru przy sciskaniu wynoszq 0,00!"
- OdksztaIcenia graniczne stali przy rozciqganiu wynoszq 0,01
- Zmiennosc napren, jako funkcja odksztaIcen muru, przyjmowana jest jako
paraboliczno-prostokqtna
- Zmiennosc napren, jako funkcja odksztaIcen stali przyjmowana jest, jako ograniczona
przez poziome grne odgaIzienie
- WIasciwosci betonu wypeIniajqcego uwaane sq za takie same, jak wIasciwosci muru
(konieczne jest zastosowanie gorszego z tych dwch materiaIw)
- WytrzymaIosc obliczeniowa muru (betonu) uzyskiwana jest z:
Gdzie: 4
k
- WytrzymaIosc charakterystyczna muru (betonu) - siIa tnqca
- 1,B
- Jesli smukIosc uzyskana z proporcji wysokosci i szerokosci sciany jest wiksza ni 12, pod
uwag brany jest efekt teorii II-rzdu, poprzez doIqczenie dodatkowego, projektowego
momentu zginajqcego, uzyskiwanego z:
Gdzie: 1
+*
- Wartosc obliczeniowa siIy normalnej
.
e4
- Wysokosc wyboczenia sciany
t - Grubosc sciany
- Jesli smukIosc jest wiksza ni 2Y, przeprowadzenie analizy nie jest moliwe i konieczne
jest uzyskanie bardziej odpowiedniej smukIosci, poprzez zmian geometrii.
!ery%ikacja cinania
Gdzie: ]
+*
- Wartosc obliczeniowa siIy tnqcej
4
/*
- Wartosc obliczeniowa wytrzymaIosci muru (betonu) na scinanie
t - Grubosc sciany
6 - DIugosc sciany - 1 metr bieqcy
4ono pod>oa %undamentowego
Analiza nosnosci podIoa fundamentowego uwzgldnia siIy uzyskane z wszystkich
przeprowadzonych wczesniej analiz oglnej statecznosci konstrukcji (teoria stanw
granicznych, wspIczynnik bezpieczenstwa). W tym celu stosuje si nastpujqce zalenosci:
-828-
gdzie: 1 - normalna siIa dziaIajqca w podstawie fundamentu
* - szerokosc tylnej krawdzi sciany
R
*
- nosnosc podIoa fundamentowego
e - mimosrd
e
a6
#

- dopuszczalny mimosrd
!ymiarowanie ciany
Po obliczeniu siI dziaIajqcych na konstrukcj, program wyznacza wszystkie siIy wewntrzne w
analizowanym przekroju poprzecznym (normalna siIa 1, siIa tnqca & i moment ), a
nastpnie weryfikuje nosnosc przekroju poprzecznego stosujqc jedno z ustawien wybranych w
zakIadce "Konstrukcje oporowe". Tylko siIy znajdujqce si ponad weryfikowanym poIqczeniem
(patrz rysunek) przyjmowane sq do wymiarowania. SiIy te nie sq mnoone przez aden ze
wspIczynnikw obliczeniowych.
Siy uwzgldnione w analizie
Przednia odsadzka ciany analizowana jest ze wzgldu na obciqenie momentem
zginajqcym i siIq tnqcq. Naprenie w podstawie fundamentu mona zaIoyc jako sta>e (CSN)
lub #iniowe (EC).
Przy zaIoeniu #iniowej zmiany napr/enia u podstawy fundamentu, rozkIad napren
wyznaczany jest z:
lub przy wykluczeniu rozciqgania:
gdzie: e - mimosrd siIy normalnej 1
* - szerokosc fundamentu sciany
-829-
1 - normalna siIa dziaIajqca w podstawie fundamentu (patrz analiza zgodnie z
teoriq stanw granicznych lub wspIczynnika bezpieczenstwa)
Moment zginajqcy i siIa tnqca wyznaczane sq jako reakcja na belk wspornikowq pokazanq na
rysunku:
Siy wewntrzne dziaajqce na odsadzk ciany
Sprawdzenie odsadzki ty#nej sciany (odpowiednio grnego rozciqganego zbrojenia w
odsadzce) wykonywane jest w niektrych panstwach, zwykle jednak nie jest wymagane.
Programy ")ciana k.towa" i ";ur oporowy" w wersji 5.5 umoliwiajq zaprojektowanie
zbrojenia odsadzki tylnej. Przekrj jest wwczas obciqany ciarem wIasnym konstrukcji,
klinem odIamu gruntu, obciqeniem naziomu, siIq w kotwieniu oraz siIq zwiqzanq z
napreniem kontaktowym w gruncie. SiIy wynikajqce z napren sq uwzgldniene jedynie
jesli oddziaIujq w sposb negatywny. SiIy zdefiniowane przez uytkownika nie sq
uwzgldniane.
Przekrj sprawdzany jest przy obciqeniu momentem zginajqcym oraz siIq tnqcq.
Stateczno wewn/trzna ga7ionu
Wewntrzna statecznosc konstrukcji z gabionw analizowana jest za pomocq:
- teorii stanw granicznych
- wspIczynnika bezpieczenstwa
Analiza Iqczen pomidzy poszczeglnymi blokami jest przeprowadzana w oknie dialogowym
,!ymiarowanie. Konstrukcja ponad blokiem jest obciqana parciem czynnym, a
odpowiednie siIy wyznaczane sq w ten sam sposb, co analiza caIej sciany. W analizie stosuje
si luzne wypeInienie - nie rcznie nakIadane wypeInienie skalne - ale jego efekt mona
symulowac za pomocq bardzo wysokiego kqta tarcia wewntrznego. Istnieje moliwosc
zaIoenia, e po upIywie pewnego czasu na skutek dziaIania wypeInienia kruszywem
naprenie w siatkach spada. Poszczeglne przekroje sciany gabionu sprawdzane sq ze
wzgldu na maksymalne naprenie normalne i scinajqce. Za pomocq tych zmiennych istnieje
moliwosc zmodyfikowania zbocza lica konstrukcji poprzez utworzenie tarasw lub zwikszenie
zbocza lica sciany H.
Za>oenie o7ci.enia przy>oonego do podstawy 7#oku przedstawiono schematycznie na
nastpujqcym rysunku:
-830-
Obciqzenie u podstawy bloku
Normalne naprenie w srodku podstawy bloku wyznaczane jest z:
gdzie: 1 - normalna wypadkowa obciqenia dziaIajqcego na podstaw bloku
v - szerokosc grnego bloku
e - mimosrodowosc
- moment dziaIajqcy na podstaw bloku
. - wysokosc podstawy bloku
- ciar jednostkowy materiaIu podstawy bloku
H - nachylenie gabionw
Parcie dzia>aj.ce na cian/ do#nego 7#oku wyznaczane jest jako zwikszone parcie
czynne:
gdzie:
*
- kqt obliczeniowy wewntrznego tarcia materiaIu dolnego bloku
c
*
- spjnosc obliczeniowa materiaIu dolnego bloku
- ciar jednostkowy materiaIu dolnego bloku
-831-
. - wysokosc dolnego bloku
H - nachylenie gabionu
O - srednia wartosc parcia dziaIajqcego na lico dolnego bloku
- maksymalne normalne naprenie dziaIajqce na dolny blok
Szerokoci siatek do#nego 7#oku na jeden metr bieqcy sciany gabionu wynosi:
gdzie: :
7pp
- szerokosc grnej siatki pomidzy blokami obciqonymi siIami
rozciqgajqcymi
:
tota6
- oglna szerokosc siatek obciqonych siIami sciskajqcymi O
/ - odstpy pomidzy pionowymi siatkami
. - wysokosc dolnego bloku
Program pozwala na analiz gabionw z prostq i podwjnq siatkq umieszczonq pomidzy
blokami. Dla podwjnych siatek, wprowadzone naprenie rozciqgajqce siatki (okno dialogowe
,<dycja materia>u) powinno byc dwukrotnie wiksze od wartosci przyjtej dla prostych
siatek.
Geometria gabionw
-832-
!ewn/trzna stateczno ciany z ga7ion(w 0
wsp(>czynnik 7ezpiecze6stwa
Nastpujqce przypadku zakIada si przy analizie wewntrznej statecznosci sciany gabionu za
pomocq wspIczynnika bezpieczenstwa:
1 Sprawdzenie statecznoci na o7r(tE
gdzie:
o/r
-moment obracajqcy
res
-moment utrzymujqcy
SF
o
-wspIczynnik bezpieczenstwa na obrt
9 Sprawdzenie na przesuwE
gdzie: 1 -siIa normalna dziaIajqca na grne Iqczenie dolnego bloku
-obliczeniowy kqt tarcia wewntrznego materiaIu dolnego bloku
v -szerokosc grnego bloku
c -spjnosc materiaIu dolnego bloku
& -siIa tnqca
SF
s
-wspIczynnik bezpieczenstwa na przesuw
= Sprawdzenie nonoci ze wzg#/du na parcie 7oczneE
gdzie: O - srednia wartosc parcia dziaIajqcego na lico dolnego bloku
S - siIa na jeden metr bieqcy poIqczenia
S
7
- nosnosc poIqczenia (do definiowania danych sIuy zakIadka "MateriaI")
SF
F
- wspIczynnik bezpieczenstwa do wytrzymaIosci siatki (do wprowadzenia
danych sIuy zakIadka "Konstrukcje oporowe" - domyslna wartosc
wynosi 1,")
= - szerokosc = 1m
. - wysokosc bloku
:
tota6
- caIkowita szerokosc siatek pracujqcych w sciskaniu O
N Sprawdzenie nonoci po>.czenia pomi/dzy 7#okamiE
-833-
gdzie: 1
*
- siIa rozciqgajqca na jeden metr bieqcy grnego poIqczenia
1
7
- wytrzymaIosc siatki (do definiowania danych sIuy okno dialogowe
"Material")
SF
F
- wspIczynnik bezpieczenstwa do wytrzymaIosci siatki (do wprowadzenia
danych sIuy zakIadka "Konstrukcje oporowe" - domyslna wartosc
wynosi 1,")
&
tr
- siIa tnqca przenoszona tarciem i spjnosciq pomidzy blokami
t
- wspIczynnik redukcji tarcia pomidzy blokami (do definiowania danych
sIuy zakIadka "Konstukcje oporowe")
. - wysokosc bloku
:
tota6
- caIkowita szerokosc siatek pracujqcych w sciskaniu O
:
7pp
- szerokosc grnej siatki pomidzy blokami obciqonymi siIami
rozciqgajqcymi
Stateczno wewn/trzna ciany z ga7ion(w 0 stany
graniczne
W obliczeniach stosowane sq zredukowane parametry materiaIu gabionu, zalene od
wspIczynnikw ustawionych w zakIadce "Konstrukcje oporowe".
a Sprawdzenie statecznoci na o7r(tE
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
res
7 Sprawdzenie na przesuwE
gdzie: 1 - normalna siIa dziaIajqca na grne Iqczenie dolnego bloku
*
- kqt obliczeniowy tarcia wewntrznego materiaIu dolnego bloku
c
*
- spjnosc obliczeniowa materiaIu dolnego bloku
& - siIa tnqca
c Sprawdzenie nonoci ze wzg#/du na parcie 7oczneE
-834-
gdzie: O - srednia wartosc parcia dziaIajqcego na lico dolnego bloku
S - siIa na jeden metr bieqcy Iqczenia
S
7
- nosnosc Iqczenia (dane wprowadza si w oknie dialogowym "Material")
= - szerokosc = 1m
. - wysokosc podstawy bloku
:
tota
6

- oglna szerokosc siatek pracujqcych w sciskaniu O
d Sprawdzenie nonoci >.czenia pomi/dzy 7#okamiE
gdzie: 1
*
- siIa rozciqgajqca na jeden metr bieqcy grnego Iqczenia dolnego bloku
1
7
- wytrzymaIosc siatki (dane wprowadza si w oknie dialogowym "MateriaI")
&
tr
- siIa tnqca przenoszona tarciem i spjnosciq pomidzy blokami
t
- wspIczynnik redukcji tarcia pomidzy blokami (dane wprowadza si w
oknie dialogowym "Konstrukcje oporowe")
. wysokosc podstawy bloku
:
tota
6

oglna szerokosc siatek pracujacych w sciskaniu O
:
7pp
szerokosc grnej siatki pomidzy blokami obciqonymi siIami
rozciqgajqcymi
$7#iczanie si> przycz(>ku
PrzyczIek analizowany jest na 1m (14t) bieqcy. Wszystkie siIy w analizie sq zatem
uwzgldniane w nastpujqcy sposb:
- w>asny ci/ar przycz(>ka, na 1m (14t) bieqcy, obliczany jest z wprowadzonego
przekroju poprzecznego
- reakcje wprowadzane przez most i p>yt/ przejciow. wprowadza si w k1(kp') za
pomocq wartosci dla caIego przyczIku, wartosci te sq dzielone w analizie przez dIugosc
przyczIka
- parcie gruntu jest wyznaczane na 1m (14t) bieqcy, a nastpnie redukowane
stosunkiem d>ugoci o7ci.enia gruntem " d>ugoci przycz(>ka
- ciar klinw gruntu jest wyznaczany na 1m (14t) bieqcy, a nastpnie redukowane
-835-
- dodatkowe obciqenie jest wyznaczane na 1m (14t) bieqcy, a nastpnie redukowane
- zde%iniowane si>y i odp(r na #icu przyjmuje si na 1m bieqcy bez redukcji inputted
%orces and %ront %ace resistance
- ciany skrzyde> - ciar wIasny scian skrzydeI obliczany jest z ich geometrii; przed
wprowadzeniem do konstrukcji trzonu i obliczen fundamentu jest dzielony przez d>ugo
przycz(>ka (obowiqzkiem uytkownika jest doIqczenie lub wykluczenie wpIywu skrzydeI
scian z analizy)
Obliczenia poszczeglnych siI przyczIka zostaIo opisane bardziej szczegIowo w
rozdziale "Analizy sciany".
Wszystkie siIy dziaIajqce na przekrj roboczy, ktre zostaIy wprowadzone do obliczen (za
wyjqtkiem oporu na licu) sq redukowane stosunkiem d>ugoci przycz(>ka " d>ugoci
%undamentu.
Geometria przyczka mostu
Zredukowane parcie 7ierne gruntu
Mobilizacja parcia biernego gruntu
p
odpowiada maksymalnemu przemieszczeniu konstrukcji
w stron gruntu. Takie przemieszczenie moe jednake nie wystqpic (na przykIad w przypadku
scian utwierdzonych w gruncie), wwczas konstrukcja obciqona bdzie zredukowanym
parciem biernym gruntu
ps
. Wartosc zredukowanego parcia biernego gruntu
ps
moe si
zawierac w zakresie od wartosci parcia spoczynkowego
r
(w przypadku zerowej deformacji),
do wartosci parcia biernego
p
. Na rysunku pokazano zalenosc wartosci parcia gruntu
niespoistego (opr gruntu), w odniesieniu do proporcji midzy rzeczywistym
przemieszczeniem * i przemieszczeniem maksymalnym *
ma9
(przy aktywacji parcia biernego
gruntu
p
).
-836-
Zaleznos wartoci par gruntu od wskaznika rzeczywistej deformacji konstruckji
)ciana A projekt
Analizy w programie ")ciana A projekt" mona podzielic na trzy grupy:
- Analizy scian bez kotwienia (np. scianka szczelna)
- Analiza scian kotwionych utwierdzonych w gruncie
- Analiza scian kotwionych z prostym podparciem w gruncie
Analiza scian berlinskich jest rwnie dostpna w programie.
+na#iza cianki szcze#nej
cianka szczelna jest analizowana za pomocq standardowego podejscia, ktre uwzgldnia efekt
parc gruntu (oglnie rzecz biorqc, czynne parcia gruntu powstajq za konstrukcjq,
natomiast bierne parcia gruntu wystpujq z przodu konstrukcji).
Na podstawie teorii stan(w granicznyc@, program wyszukuje w sposb iteracyjny punktu na
scianie, ktry speInia rwnanie momentu rwnowagi w postaci:
Po uzyskaniu tego punktu, program nastpnie wyznacza poIoenie tylnej krawdzi sciany, dla
ktrego speIniana jest rwnowaga siI scinajqcych (obliczenie gIbokosci staIego konca). W ten
sposb znajduje si oglnq dIugosc analizowanej konstrukcji.
Podczas stosowania podejscia opartego na wsp(>czynniku 7ezpiecze6stwa, program
wyszukuje w sposb iteracyjny punktu w celu uzyskania:
Oczywistym jest, e rozkIad siI wewntrznych wynikajqcych z tego podejscia jest daleki od
rzeczywistego. W niektrych panstwach jednak podejscie to jest wymagane.
Obliczenie mona przeprowadzic poprzez wybranie minimalnego parcia do wymiarowania lub
poprzez redukcj parcia 7iernego. Rzeczywista wielkosc biernego parcia gruntu zapewnia
odksztaIcenia analizowanej konstrukcji, ktre zazwyczaj nie mogq wystqpic. Rzeczywiste parcie
bierne moe przyjqc dla scian wolnych od odksztaIcen wartosc parcia spoczynkowego, jak
-837-
rwnie wszystkie wartosci posrednie do wartosci parcia biernego dla caIkowicie odksztaIconej
sciany (obrt o okoIo 10 mRa* - tzn. deformacja 10 mm na 1m wysokosci konstrukcji). Dlatego,
rozsqdnie jest rozwayc zredukowane wartosci biernego parcia gruntu, ustawiajqc wartosc
"!sp(>czynnika redukcji parcia 7iernego" na wartosc mniejszq lub rwnq jeden. Zaleca si
nastpujqce wartosci:
- 0,@Y - redukuje odksztaIcenia mniej wicej o poIow
- 0,"0 - w przyblieniu odpowiada odksztaIceniu konstrukcji obciqonej zwikszonym
czynnym parciem gruntu
- 0,!! - w przyblieniu odpowiada odksztaIceniu konstrukcji obciqonej parciem
spoczynkowym, konstrukcja osiqga okoIo 20 % swoich pierwotnych odksztaIcen
+na#iza cian kotwionyc@ utwierdzonyc@ w gruncie
ciany kotwione utwierdzone w gruncie analizowane sq jako ciqgIa belka za pomocq wariantu
odksztaIcenia metody elementw skonczonych, tak aby odpowiadaIy zaIoeniu kotwienia
utwierdzonego gruncie. WIasciwa analiza poprzedzana jest wyznaczeniem obciqenia na
skutek parcia gruntu na konstrukcj. ZakIada si czynne parcie dziaIajqce na tyI konstrukcji,
natomiast lico sciany obciqane jest parciem biernym.
Parcie bierne mona redukowac za pomocq wsp(>czynnika redukcji parcia 7iernego.
Rzeczywista wielkosc biernego parcia gruntu zapewnia odksztaIcenia analizowanej konstrukcji,
ktre zazwyczaj nie mogq wystqpic. Rzeczywiste parcie bierne moe przyjqc dla scian wolnych
od odksztaIcen wartosc parcia spoczynkowego, jak rwnie wszystkie wartosci posrednie do
wartosci parcia biernego dla caIkowicie odksztaIconej sciany (obrt o okoIo 10 mRa* - tzn.
deformacja 10 mm na 1m of wysokosci konstrukcji). Dlatego, rozsqdnie jest rozwayc
zredukowane wartosci biernego parcia gruntu, ustawiajqc wartosc "!sp(>czynnika redukcji
parcia 7iernego" na wartosc mniejszq lub rwnq jeden. Zaleca si nastpujqce wartosci:
- 0,!! - deformacja osiqga okoIo 20 % swoich pierwotnych wartosci
Program oferuje dwie opcje wyznaczania parcia czynnego:
- obliczenie z wprowadzonych parametrw gruntu, wody, dodatkowego obciqenia, terenu,
Iqcznie z wprowadzeniem minimalnego parcia do wymiarowania
- wprowadzenie dowolnego rozkIadu parcia gruntu do gIbokosci punktu zero (w ten sposb
istnieje moliwosc wprowadzenia dowolnej zmiany rozkIadu parcia gruntu)
Punkt wartosci zero, tzn. punkt, w ktrym parcie oglne rwna si zero, i wyznaczany jest z
gdzie: 7 - gIbokosc punktu wartosci zero
a
- wielkosc parcia czynnego za konstrukcjq na dnie wykopu
G - wspIczynnik parcia oglnego
- ciar jednostkowy gruntu pod dnem wykopu
Analiza konstrukcji kotwionej z utwierdzeniem w gruncie zakIada, e punkt zero
obciqenia 1 (na gIbokosci 7) jest identyczny z punktem zero momentu. Dla wIasciwej analizy,
konstrukcja jest dzielona na dwie czsci - grnq czsc (grna belka) do punktu wartosci zero,
-838-
oraz dolnq belk:
Analiza ciany kotwionej z tyu
Grna belka jest analizowana najpierw z ocenq siI kotwienia F i siIq reakcji R w punkcie
wartosci zero. Nastpnie, dIugosc dolnej belki 9 wyznaczana jest tak, e stan rwnowagi
momentu w odniesieniu do utwierdzenia jest speIniony (belka obciqana jest reakcjq R i
rnicq parc gruntu). W celu speInienia rwnowagi siIy scinajqcej, obliczona dIugosc
mocowanego konca wydIuana jest o wartosc e9 wedIug rysunku:
Wyznaczanie wyduzenia dugoci ciany o Ax
+na#iza cian kotwionyc@ z prostym podparciem w
gruncie
ciany kotwione z prostym podparciem w gruncie analizowane sq jako ciqgIa belka za pomocq
wariantu odksztaIcenia metody elementw skonczonych, aby odpowiadaIy zaIoeniu prostej
podpory konstrukcji. WIasciwa analiza poprzedzana jest wyznaczeniem obciqenia na
skutek parcia gruntu na konstrukcj. ZakIada si czynne parcie dziaIajqce na tyI konstrukcji,
natomiast lico sciany obciqane jest parciem biernym.
Parcie bierne mona redukowac za pomocq wsp(>czynnika redukcji parcia 7iernego.
Rzeczywista wielkosc biernego parcia gruntu zapewnia odksztaIcenia analizowanej konstrukcji,
ktre zazwyczaj nie mogq wystqpic. Rzeczywiste parcie bierne moe przyjqc dla scian wolnych
od odksztaIcen wartosc parcia spoczynkowego, jak rwnie wszystkie wartosci posrednie do
wartosci parcia biernego dla caIkowicie odksztaIconej sciany (obrt o okoIo 10 mRa* - tzn.
deformacja 10 mm na 1m of wysokosci konstrukcji). Dlatego, rozsqdnie jest rozwayc
zredukowane wartosci biernego parcia gruntu, ustawiajqc wartosc "!sp(>czynnika redukcji
-839-
parcia 7iernego" na wartosc mniejszq lub rwnq jeden. Zaleca si nastpujqce wartosci:
- 0,!! - deformacja osiqga okoIo 20 % swoich pierwotnych wartosci
Program oferuje dwie opcje wyznaczania parcia czynnego:
- obliczenie z wprowadzonych parametrw gruntu, wody, dodatkowego obciqenia, terenu,
Iqcznie z wprowadzeniem minimalnego parcia do wymiarowania
- wprowadzenie dowolnego rozkIadu parcia gruntu do gIbokosci punktu zero (w ten sposb
istnieje moliwosc wprowadzenia dowolnej zmiany rozkIadu parcia gruntu)
Punkt wartosci zero, tzn. punkt, w ktrym parcie oglne rwna si zero, i wyznaczany jest z
gdzie: 7 - gIbokosc punktu wartosci zero
a
- wielkosc parcia czynnego za konstrukcjq na dnie wykopu
G - wspIczynnik parcia oglnego
- ciar jednostkowy gruntu pod dnem wykopu
Dla prosto podpartych konstrukcji zakIada si, e moment i siIa scinajqca wynoszq zero z tyIu
sciany. Program najpierw umieszcza koniec konstrukcji w punkcie wartosci zero, a nastpnie
poszukuje poIoenia konca belki 9, gdzie speIniony jest powyszy warunek (patrz Rys.).
Procedura rozwiqzania dla scian wielokrotnie kotwionych jest identyczna.
Analiza ciany kotwionej z prostq podporq z tyu
)ciana A ana#iza
Program przeprowadza sprawdzenie zdefiniowanej konstrukcji za pomocq metody parc
zalenych. Obciqenie konstrukcji uzyskuje si na podstawie jej odksztaIcenia, umoliwia to
realistyczne modelowanie zachowania konstrukcji i zapewnia ekonomicznie efektywne
projektowanie. Analiza prawidIowo uwzgldnia proces 7udowy w postaci poszczeglnych %az
7udowy, Iqcznie ze stopniowym rozwojem odksztaIcenia oraz sprania kotew. Metoda ta
umoliwia ponadto modelowanie scian berlinskich.
Zastosowanie metody zalenych parc wymaga wyznaczenia moduIu reakcji podIoa, ktry
-840-
moe byc liniowy lub nieliniowy.
Program umoliwia take sprawdzenie wewntrznej statecznosci ukIadu kotwienia.
!>aciwa ana#iza przeprowadzana jest przez wariant odksztaIceniowy metody elementw
skonczonych. Przemieszczenia, siIy wewntrzne oraz moduI reakcji podIoa sq wyznaczane w
poszczeglnych wzIach.
Przyjmuje si nastpujqcq procedur do podziaIu konstrukcji na elementy skonczone:
- w pierwszej kolejnosci wzIy wstawiane sq we wszystkich punktach topologicznych
konstrukcji (punkty poczqtkowe i koncowe, punkty lokalizacji kotew, punkty wykopu,
punkty zmiany parametrw przekrojw poprzecznych, itp),
- na podstawie wybranego przez uytkownika podziaIu, program wyznacza wszystkie
pozostaIe wzIy w taki sposb, aby wszystkie elementy miaIy mniej wicej taki sam
rozmiar.
Wartosc moduIu reakcji podIoa przypisywana jest do kadego elementu - jako spryna
Winklera podIoa sprystego. Podpory umieszczane sq na ju odkszta>conej konstrukcji -
kada podpora reprezentuje wymuszone przesunicie konstrukcji.
5otwy, w przypadkach obciqenia, w ktrych sq definiowane lub sprane, uwzgldniane sq
jako siIy (wariant 0. na 2ys). W pozostaIych przypadkach obciqenia, kotwy modelowane sq
jako siIy i sprzyny o sztywnosci, k (wariant 00. na 2ys:):
Sciany berlinskie
Zmiana siIy w kotwie na skutek odksztaIcenia wyznaczana jest z:
gdzie: / - odlegIosc pozioma pomidzy kotwami
e# - przyrost odksztaIcenia w punkcie zastosowania kotwy
+ - moduI Younga kotwy
) - pole przekroju poprzecznego kotwy
-841-
6 - dIugosc kotwy
k - sztywnosc kotwy
H - nachylenie kotwy
;etoda par za#enyc@
Podstawowym zaIoeniem tej metody jest to, e grunt lub skaIa w pobliu sciany zachowuje si
jak idealnie sprysto-plastyczny materiaI Winklera. MateriaI ten wyznaczany jest z moduIu
reakcji podIoa k
.
, ktry charakteryzuje odksztaIcenie w obszarze sprystym, oraz poprzez
dodatkowe odksztaIcenia graniczne. Przy przekroczeniu tych odksztaIcen zakIada si, e
materiaI zachowuje si jak idealnie plastyczny.
Stosuje si nastpujqce zaIoenia:
- parcie dziaIajqce na scian moe przyjqc dowolnq wartosc pomidzy
parciem czynnym a biernym - ale nie moe znajdowac si poza tymi granicami
- parcie spoczynkowe dziaIa na nieodksztaIconq konstrukcj (# < 0)
Parcie dziaIajqce na odksztaIconq konstrukcj wyznaczane jest z:

dla:

dla:

gdzie:
r
- parcie spoczynkowe
k
.
- moduI reakcji podIoa
# - odksztaIcenie konstrukcji
a

p
- bierne parcie gruntu
Procedura obliczenia jest nastpujqca:
- moduI reakcji podIoa k
.
przypisywany jest do wszystkich elementw, a konstrukcja
obciqana jest parciem spoczynkowym - patrz rysunek:
-842-
Schemat konstrukcji przed pierwszq iteracjq
- przeprowadzana jest analiza i sprawdzany jest warunek dopuszczalnych wielkosci parcia
dziaIajqcego na scian. W miejscach, gdzie warunki te sq naruszane, program przypisuje
wartosc k
.
<0, a sciana jest obciqana odpowiednio parciem czynnym lub biernym - patrz
rysunek:
Schemat konstrukcji podczas procesu iteracji
Powysza procedura iteracji jest kontynuowana a do speInienia wszystkich wymaganych
warunkw.
W analizach kolejnych faz budowy, program uwzgldnia odksztaIcenie plastyczne sciany. Jest to
rwnie powodem okreslania poszczeglnych %az 7udowy, ktre sq zgodne z wIasciwym
procesem budowy.
Nastpujqce opcje dostpne sq w programie w celu zdefiniowania moduIu reakcji podIoa:
-843-
- w postaci rozk>adu (zaIoony rozkIad moduIu reakcji podIoa z przodu i z tyIu
konstrukcji jest definiowany przez uytkownika)
- jako parametr gruntu z odpowiedni. wartoci. (liniowq lub nieliniowq)
- wedIug Schmitt'a
- wedIug CUR166
- wedIug Mnard'a
- wedIug Chadeisson'a
- iteracja za pomocq charakterystyk odksztaIceniowych gruntw
ModuI poziomej reakcji gruntu generalnie odpowiada sztywnosci spryny w modelu Winklera
opisujqcej zwiqzek pomidzy obciqeniem przyIoonym do sztywnej pIyty a wynikowym
odksztaIceniem gruntu w postaci:
gdzie: p - obciqenie dziaIajqce wzdIu warstwy pIyty gruntu
k - sztywnosc spryny Winklera
? - przesunicie pIyty w stron podIoa
Definicja moduu reakcji podoza
;odu> reakcji pod>oa wed>ug 1U2 1XX
Nastpujqca tabela zawiera wartosci moduIu reakcji podIoa uzyskane z pomiarw
eksperymentalnych przeprowadzonych w Holandii (opisane w CUR 166). Tabelapodaje moduIy
sieczne, ktre w programie sq bezposrednio przeksztaIcane do siecznych moduIw reakcji
podIoa - patrz nieliniowe moduly reakcji podIoa.
-844-
k
.,1
(k1Lm
!
)
p
0
b p
.
b 0,"p
pas

k
.,2
(k1Lm
!
)
0,"p
pas
r p
.
r 0,Bp
pas

k
.,!
(k1Lm
!
)
0,"p
pas
r p
.
r 1,0
Piasek
luzny
srednio scisIy
scisIy
12000 - 27000
20000 - 45000
40000 - 90000
6000 - 13500
10000 - 22500
20000 - 45000
3000 - 6750
5000 - 11250
10000 - 22500
*#ina
mikka
sztywna
bardzo sztywna
2000 - 4500
4000 - 9000
6000 - 13500
800 - 1800
2000 - 4500
4000 - 9000
500 - 1125
800 - 1800
2000 - 4500
,or%
mikki
sztywny
1000 - 2250
2000 - 4500
500 - 1125
800 - 1800
250 - 560
500 - 1125
gdzie: p
0
-
wartosc parcia spoczynkowego k1Lm
2
p
pas
-
parcie bierne w k1Lm
2
p
.
-
parcie poziome w k1Lm
2
odpowiadajqce danemu przesuniciu konstrukcji
Wykres wyznaczania moduu reakcji podoza
Literatura:
CUR 166 Damwandconstructies, available at Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en
Regelgeving: P.O.Box 420, 2800 AK Gouda (NL)
;odu> reakcji pod>oa wed>ug Sc@mittà
Analiza kresli zwiqzek pomidzy moduIem edometrycznym a sztywnosciq konstrukcji opisany
przez Schmitta w Revue Francaise de Gotechnique n
o
71 i 74:
-845-
gdzie: +0 - sztywnosc konstrukcji
+
oe*
- moduI edometryczny
Literatura:
Schmitt. P.(1995). "Estimating the coefficient of subgrade reaction for diaphragm wall and
sheet pile wall design", in French. Revue Franaise de Gotechnique, N. 71, 2 trimestre 1995,
3-10
;odu> reakcji pod>oa wed>ug ;Unardà
Na podstawie wynikw badan doswiadczalnych (presjometr) odpowiedzi gruntu obciqonego
sztywnq pIytq, Mnard wyprowadziI nastpujqce wyraenie:
gdzie: +
- moduI presjometryczny, w razie koniecznosci mona zastqpic moduIem

edometrycznym gruntu
a - dIugosc charakterystyczna zalena od zagIbienia punktu utwierdzenia
konstrukcji w gruncie, wedIug Mnarda zaIoona na gIbokosci 2L! dIugosci
konstrukcji utwierdzonej poniej docelowej gIbokosci wykopu
H - wspIczynnik reologiczny gruntu
!artoci reo#ogicznego wsp(>czynnika gruntu HE
*#ina H> Piasek Swir
Przekonsolidowa
ny
1 2/3 1/2 1/3
Normalnie
skonsolidowany
2/3 1/2 1/3 1/4
Nieskonsolidowa
ny
1/2 1/2 1/3 1/4
Literatura:
Menard L., 1975, "The Menard Pressuremeter: Interpretation and Application of the
Pressuremeter Test Results to Foundations Design", Sols-Soils, No. 26, Paris, France.
;odu> reakcji pod>oa wed>ug 1@adeissonà
Na podstawie pomiarw konstrukcji scianek w rnych gruntach i obliczenia przesunicia
konstrukcji potrzebnego do mobilizacji wartosci granicznej parcia biernego R. Chadeisson
wyprowadziI wyraene do wyznaczenia moduIu reakcji podIoa w postaci:
-846-
gdzie: +
>
0 - sztywnosc konstrukcji
G
p
- wspIczynnik parcia biernego
G
0
cz - efektywna spjnosc
)
p
- wspIczynnik wpIywu spjnosci (1 - 1")
Literatura:
Chadeisson, R. 1961 Parois continues moules dans le sols. Proceedings of the 5
t.
European
Conf. on Soil Mechanics and Foundation Engineering,Vol. 2. Dunod, Paris, 563-568"
;odu> reakcji pod>oa wyznaczany iteracyjnie
Program umoliwia automatyczne obliczenie moduIu reakcji podIoa na podstawie
charakterystyk odksztaIcenia gruntu z procesu iteracji. Procedura oparta jest na zaIoeniu, e
odksztaIcenie pIprzestrzeni sprystej charakteryzowane moduIem
odksztaIcenia +
*e4
[Pa] podczas zmiany stanu naprenia powiqzanego ze zmianq parc
gruntu jest takie same, jak odksztaIcenie sciany w gruncie.
Zatem, celem jest znalezienie takich wartosci k
.
[1Lm
3
], aby ciqgIosc odksztaIcen sciany i
przylegIego gruntu zostaIo zachowane. $dkszta>cenie p#astyczne konstrukcji nie jest
rozwaane w analizie przez iteracj k
.
. Podejscie to jest wyjasnione na schemacie poprzez
obliczenie moduIu reakcji podIoa '
F-te3o
odcinka sciany bez kotew, patrz rysunek:
-847-
Wyznaczenie reakcji podoza in-tego odcinka
Dla zmiany naprenia
r
- program wyznacza jednolite obciqenie
o6
[Pa] poszczeglnych
odcinkw konstrukcji. Nastpnie, oglna zmiana naprenia przechodzqcego przez '
F-t?
odcinek
( [Pa
>
m]) jest obliczana. Zmiana ta spowodowana jest dodatkowym obciqeniem gruntu
na skutek odcinkw od 1 do F (
o6,1
$
o6,F
). Oglna zmiana naprenia e
'
jest redukowana
wytrzymaIosciq konstrukcji m
'>
or,'
[Pa]. Nowa wartosc sztywnosci spryny wynika z:
gdzie: +
*e4,'
- moduI odksztaIcenia pIprzestrzeni sprystej
o6,'
- jednolite obciqenie odcinkw konstrukcji

-
oglna zmiana naprenia za '
F-t?m
odcinkiem konstrukcji
Zmiana naprenia wewnqtrz gruntu wyznaczana jest zgodnie z teoriq Boussinesque'a.
Wprowadzenie nowej wartosci k bezposrednio do nowego obliczenia spowodowaIoby
niestatecznq iteracj - zatem, wartosc k wprowadzana do nowej analizy sciany jest
wyznaczana z pierwotnej wartosci k
p
i nowej wartosci k
F
moduIu reakcji podIoa:
gdzie: k
p
- pierwotna wartosc moduIu reakcji podIoa
k
F
- nowa wartosc moduIu reakcji podIoa
Maksymalny moduI reakcji podIoa '
F-te%
warstwy jest ograniczana jest wartosciq:
gdzie: +*e
4,'
-
moduI odksztaIcenia i
F-te%
warstwy
Procedura iteracji do obliczania moduIu reakcji podIoa jest nastpujqca:
1) Wyznaczyc macierz wartosci wpIywu w celu wyprowadzenia zmiany naprenia na
gIbokosci gruntu przechodzqcej przez '
F-t?
odcinek konstrukcji na skutek obciqenia
spowodowanego zmianq naprenia w innych odcinkach.
2) Pierwsza aproksymacja moduIu k
.
z przodu sciany jest wprowadzana - zakIada si trjkqtny
rozkIad wartosci z tyIu sciany k
.
= 10 1Lm
3
.
3) Wykonac analiz sciany.
4) Obliczyc nowe wartosci k
.
i wyznaczyc nowe wartosci dla nastpnej analizy.
5) Wyswietlane jest okno dialogowe do sprawdzenia iteracji, a program przechodzi do
nastpnego polecenia. Jeeli wybrane sq nastpne F iteracje, wwczas kroki ! i 4 sq
powtarzane F-razy, aby ponownie przejsc do kroku Fr ". Analiz zatrzymuje si w tym oknie
dialogowym przez nacisnicie przycisku "Stop".
Ten proces iteracji kontrolowany jest przez uytkownika, ktry decyduje, czy wyniki sq
sensowne.
-848-
!ewn/trzna stateczno kotew
Wewntrzna statecznosc systemu kotwienia sciany, wyznaczana jest niezalenie dla kadej
warstwy. Podczas analizy okreslana jest siIa kotwienia, ktra rwnoway system siI
oddziaIywujqcych na blok gruntu. Blok gruntu jest to obszar przestrzenny, wydzielony zarysem
sciany, terenu, linii Iqczqcej posadowienie sciany z buIawq kotwy, oraz liniq pionowq
przechodzqcq przez srodek buIawy kotwy do terenu (jak na rysunku ponizej).
Teoretycznq podstawq fundamentowq konstrukcji sciany jest punkt, w ktrym suma siI
poziomych pod dnem wykopu rwna jest zeru. Jeeli taki punkt znajduje si pod podstawq
fundamentu sciany obudowy, to teoretycznym punktem jest podstawa tej sciany.
Analiza wykonywana jest dla kadego metra bieqcego konstrukcji sciany. Tak wic, siIy
kotwienia sq wyliczane z uwzgldnieniem rozmieszczenia kotew w poszczeglnych warstwach.
Analiza statecznoci wewntrznej
Na rysunku pokazano schemat dla weryfikacji warstwy '
Fr
. Wyznaczana jest rwnowaga siI dla
bloku 589D. Do analizy zastosowanie majq podane niej siIy:
+
)
- Wypadkowa czynnego parcia gruntu, dziaIajqcego na scian (na linii 5D)
+
)'
- Wypadkowa czynnego parcia gruntu, powyej buIawy sprawdzanej kotwy (na
linii 89)
$
'
-
Ciar '
Fr
- blok gruntu 589D; dodatkowo, wartosc ta zawiera dodatkowe
obciqenie p oddziaIujqce na powierzchni terenu, pod warunkiem, e
nachylenie :
'
powierzchni poslizgu 58, jest wiksze ni wartosc srednia kqta tarcia
wewntrznego na tej powierzchni; w przypadku mniejszego nachylenia powierzchni
poslizgu 58 dodatkowe obciqenie gruntu nie jest uwzgldniane.
-849-
T
'
- Wypadkowa spjnosci gruntu na powierzchni poslizgu 58.
F
%
, F
k
, .
- SiIy zmobilizowane w pozostaIych kotwach, przy czym niektre z nich nie sq brane
pod uwag; tylko "kr(tsze" kotwy (w porwnaniu do kotwy '
Fr
) wIqczone sq do
analizy rwnowagi bloku '
Fr
;
Dla zdecydowania czy dana kotew (m
Fr
) ma byc wIqczona, lub wyIqczona w analizie
rwnowagi bloku '
Fr
stosowana jest nastpujqca zasada:
w pierwszej kolejnosci wybierana jest nisza kotew (m
Fr
lub '
Fr
); nastpnie
umieszczana jest pIaska powierzchnia poslizgu, od srodka buIawy wybranej kotwy;
pIaszczyzna ta nachylona jest pod kqtem 4"
o
-
F
L2 od linii pionowej (linia ab,
lub 8c na rysunku);
F
jest wartosciq sredniq kqta tarcia wewntrznego ponad
buIawq niszej kotwy; jesli buIawa '
Fr
jest powyej buIawy m
Fr
, a wyej umieszczona
buIawa ('
Fr
) znajduje si na zewnqtrz obszaru wyznaczonego pIaskq powierzchniq
poslizgu, to kotew m
Fr
jest wIqczana do analizy; takim samym przykIadem wIqczenia
kotwy m
Fr
do analizy, jest przypadek, gdy buIawa '
Fr
znajduje si pod buIawq m
Fr
, i
buIawa m
Fr
znajduje si wewnqtrz obszaru odcitego powierzchniq poslizgu; dwie
przeciwne sytuacje decydujq o wyIqczeniu kotew z analizy; pierwsza z nich to
buIawa '
Fr
powyej buIawy m
Fr
oraz '
Fr
jest wewnqtrz obszaru, a druga wtedy, gdy
buIawa '
Fr
znajduje si pod buIawq m
Fr
i m
Fr
jest na zewnqtrz obszaru; na podstawie
powyszych definicji wynika, e "krtsza" kotew F
k
zostaje wIqczona do analizy, a
kotew "dIusza" F
%
bdzie z analizy wyIqczona (zobacz rysunek).
&
'
- Rekcja na powierzchni poslizgu 58
F
'
SiIa w analizowanej kotwie; maksymalna dopuszczalna wartosc tej siIy wynika z
analizy rwnowagi przeprowadzonej dla bloku '
Fr
Rozwiqzanie problemu rwnowagi dla danego bloku wymaga zastosowania rwnan rwnowagi
siI poziomych i pionowych. Jest to ukIad dwch rwnan, ktre naley rozwiqzac dla znalezienia
niewiadomych &
'
(reakcja podIoa) , oraz F
'
(maksymalna dopuszczalna wartosc siIy w
kotwie).
Jako wynik programu podaje maksymalne dopuszczalne siIy w kotwach, dla kadego rzdu
kotew. Wartosci te sq nastpnie porwnywane do siI rzeczywiscie zmobilizowanych w
poszczeglnych kotwach.
)ciana 7er#i6ska
Podczas analizy scian berlinskich, nastpujqce podejscie zostaIo przystosowane do
wyznaczania parc gruntu:
Do gIbokosci wykopu, parcia wyznaczane sq w odniesieniu do jednego metra bieqcego
szerokosci konstrukcji. Poniej dna wykopu, parcia gruntu sq mnoone przez wspIczynnik
redukcji k ("!sp(>: redukcji parcia poniej dna" - definiowany w ramce "Geometria" jako
parametr przekroju konstrukcji) - parcia sq wyznaczane w odniesieniu do zredukowanej
szerokosci konstrukcji k>=. W przypadku sciany ciqgIej, wspIczynnik ten ustawiany jest na
jeden i redukcja parc nie jest wwczas zakIadana. Jeeli "*runt nasypu" nad wykopem (okno
dialogowe "Wykop") jest wprowadzony, wwczas parcia w tym przekroju obliczane sq w
-850-
odniesieniu do caIej szerokosci sciany (k < 1).
WspIczynnik k mona wyznaczyc w przyblieniu (dla bezpieczniejszej konstrukcji) zgodnie z:
gdzie: m - wzdIune rozmieszczenie belek
t - szerokosc belek
2zeczywista warto wspIczynnika zaley take od rodzaju gruntu i efektu przestrzennego
parcia gruntu. Wartosci rzeczywiste tego wspIczynnika sq dwu #u7 trzykrotnie wysze ni
wartosci wyznaczone za pomocq powyszego wzoru.
Sciana berlinska
4ie#iniowy modu> reakcji pod>oa
Model nieliniowy opisuje zalenosc moduIu reakcji podIoa k
.
- tzn. zmian k
.
pomidzy
wartosciami progowymi odpowiadajqcymi usterce na skutek biernego parcia gruntu O
p
i
czynnego parcia gruntu O
a
- patrz rysunek (moduI reakcji podIoa dany jest przez nachylenie
krzywej; dla spoczynkowego parcia porowego dziaIajqcego na konstrukcj istnieje moliwosc
rozwaenia wartosci k
.1
). Model ten uwzgldnia rwnie podpory sprynowe oraz wymuszone
ugicie konstrukcji, rne warunki graniczne, zastosowanie rozprek i kotew, itp.
-851-
Model oddziaywania w celu wyznaczenia kh
Wartosci moduIu reakcji podIoa mona wyprowadzic nastpnie z wartosci moduIu siecznych
reakcji podIoa (CUR 166) - patrz rysunek:
Model oddziaywania w celu wyznaczenia kh - CUR 166
Stateczno dna wykopu
+na#iza zniszczenia spowodowanego wyparciem (wyporem wody
Statecznosc dna wykopu ze wzgldu na zniszczenie spowodowane wyparciem (wyporem wody)
(HYD) sprawdzane jest wedIug teorii stanw granicznych ze wzoru:
gdzie: 7
*st
- destabilizujqce parcie wody
st=
- stabilizujqcy ciar gruntu
.
- wspIczynnik redukcyjny dla zniszczenia poprzez wyparcie
Statecznosc dna wykopu ze wzgldu na zniszczenie spowodowane wyparciem (wyporem wody)
(HYD) sprawdzane jest wedIug teorii wspIczynnika bezpieczenstwa ze wzoru:
-852-
gdzie: 7
*st
- destabilizujqce parcie wody
st=
- stabilizujqcy ciar gruntu
SF
.
- swspIczynnik bezpieczenstwa dla zniszczenia poprzez wyparcie
Zniszczenie spowodowane wyparciem (wyporem wody)
+na#iza @ydrau#icznego unoszenia cz.stek gruntu
Zniszczenie poprzez hydrauliczne unoszenie czqstek gruntu sprawdzane jest wedIug teorii
stanw granicznych ze wzoru:
gdzie: ' - gradient hydrauliczny
'
c
- krytyczny gradient hydrauliczny, gdzie '
c
=
s7
/
#
p
- wspIczynnik redukcyjny wewntrznej erozji gruntu
Zniszczenie poprzez hydrauliczne unoszenie czqstek gruntu sprawdzane jest wedIug teorii
wspIczynnika bezpieczenstwa ze wzoru:
gdzie: ' - gradient hydrauliczny
'
c
- krytyczny gradient hydrauliczny, gdzie '
c
=
s7
/
#
SF
p
- wspIczynnik bezpieczenstwa dla wewntrznej erozji gruntu
Literatura:
-853-
Eurocode 7: Geotechnical design Part 1:General rules.
+na#iza statecznoci z7ocza
Problem statecznosci zbocza jest rozwiqzywany w srodowisku dwuwymiarowym. Grunt
zbocza moe znajdowac si pod zwierciadIem wody gruntowej, woda moe rwnie przekcinac
powierzchni zbocza, ktre moe byc czsciowo lub caIkowicie zatopione. Zbocze moe byc
obciqone dodatkowym obciqeniem oglnego ksztaItu na powierzchni lub w obrbie masywu
gruntowego. Analiza pozwala uwzgldnic wpIyw kotew, ktre majq podpierac zbocze lub
wprowadzic elementy poziomego zbrojenia - geo-zbrojenia. Istnieje rwnie moliwosc
uwzgldnienia w analizie obciqen sejsmicznych.
Do programu wprowadzono dwa typy podejsc do analizy statecznosci - klasyczna analiza
zgodnie ze wspIczynnikiem bezpieczenstwa oraz analiza na podstawie teorii
stanw granicznych.
Powierzchnia poslizgu moe byc modelowana na dwa rne sposoby. Powierzchnia poslizgu
koIowa - wwczas uytkownik moe wybrac jednq z metod: Felleniusa/Pettersona, Bishopa,
Spencera, Janbu lub Morgensterna-Price'a, Shahunyants i ITF, powierzchnia poslizgu Iamana,
wwczas do wyboru sq metody: Sarmy, Spencera, Janbu lub Morgensterna-Price'a,
Shahunyants i ITF.
*runt
Grunt formowany jest warstwowym pro%i#em. Istnieje moliwosc uycia dowolnej
liczby warstw. Dla kadej warstwy definiowana jest jej geometria i materiaI. MateriaI warstwy
jest zazwyczaj reprezentowany gruntem o okreslonych wIasciwosciach. Naprenie
geostatyczne w gruncie wyznaczane jest podczas analizy.
Warstwa moe byc rwnie okreslona jako ciaIo sztywne. Taka warstwa reprezentuje podIoe
skalne lub sciank szczelnq. Powierzchnia poslizgu nigdy nie moe przechodzic przez ciaIo
sztywne.
!p>yw wody
Woda gruntowa moe byc przypisana do przekroju pIaszczyzny zbocza za pomocq jednej z
piciu opisanych poniej opcji:
1 Zwierciad>o wody gruntowej
ZwierciadIo wody gruntowej okreslane jest jako wielobok, ktry moe byc dowolnie
zakrzywiony, umieszczony caIkowicie w gruncie lub wprowadzony czsciowo nad
powierzc@ni. gruntu.
Obecnosc wody gruntowej zmienia wartosc cisnienia porowego w masywie gruntowym oraz
redukuje jego nosnosc na scinanie. Cisnienie porowe jest rozwaane jako cisnienie
hydrostatyczne, tzn. ciar wIasciwy wody przemnaany jest przez zredukowanq wysokosc
zwierciadIa wody gruntowej:
gdzie:
#
- ciar wIasciwy wody
.
r
- zredukowana wysokosc zwierciadIa wody gruntowej
-854-
gdzie:
gdzie: . - pionowa odlegIosc midzy punktem, w ktrym liczone jest cisnienie
porowe i punktem na powierzchni zwierciadIa wody gruntowej
H - nachylenie zwierciadIa wody gruntowej
SiIa wypadkowa cisnienia porowego w pewnym przekroju bloku stosowana w obliczeniach:
gdzie: 7 - cisnienie porowe w punkcie
6 - dIugosc przekroju
Pod zwierciadIem wody gruntowej, analiza jest kontynuowana przez wykorzystanie ciaru
jednostkowego gruntu nasyconego &
sat
i wyporu; nad zwierciadIem wody gruntowej, analiza
zakIada wprowadzony ciar objtosciowy gruntu &. SiIy tnqce wzdIu powierzchni poslizgu
wyznaczane sq z:
gdzie: O - siIa tnqca wzdIu odcinka powierzchni poslizgu
1 - siIa normalna dziaIajqca wzdIu odcinka powierzchni poslizgu
x - cisnienie porowe powstaIe wzdIu odcinka powierzchni poslizgu
c - spjnosc
* - dIugosc odcinka powierzchni poslizgu
W przypadku napren caIkowitych (wybieranych w ramce "Grunty") w obliczeniach
uwzgldniane sq parametry caIkowite a cisnienie porowe jest rwne zero.
9 Zwierciad>o wody gruntowej z ssaniem
Istnieje moliwosc wprowadzenia zwierciadIa ssania nad wprowadzonym zwierciadIem wody
gruntowej. Ujemna wartosc cisnienia porowego x jest wwczas zakIadana w obszarze
rozdzielonym przez te dwa zwierciadIa. Ssanie zwiksza ujemne cisnienie hydrostatyczne od
zwierciadIa wody gruntowej do zwierciadIa ssania.
= *wa>towne o7nienie zwierciad>a wody gruntowej
W programie istnieje moliwosc wprowadzenia pocz.tkowego zwierciadIa wody, powyej
zdefiniowanego poziomu zwierciadIa wody gruntowej (ZWG). Takie poczqtkowe zwierciadIo
poziomu wody symuluje stan sprzed gwaItownego obnienia zwierciadIa.
-855-
Analiza gwatownego obnizenie zwierciada wody gruntowej
Najpierw wyznaczane jest poczqtkowe cisnienie porowe 7
0
:
gdzie: .
0
- Wysokosc od poczqtkowego zwierciadIa wody do punktu P
#
- Ciar wIasciwy wody
Wysokosc .
0
zwykle jest odlegIosciq od punktu P wyznaczanego cisnienia porowego, do
poczqtkowego poziomu zwierciadIa wody - ma to zastosowanie, w przypadku gdy poczqtkowe
zwierciadIo znajduje si poniej powierzchni terenu. W przypadku, gdy poczqtkowe zwierciadIo
wody jest powyej terenu, stosowana jest wysokosc .
0
od punktu P8 do poziomu powierzchni
terenu (profil 1 na rysunku). Innym przypadkiem jest sytuacja, gdy zarwno poczqtkowe
zwierciadIo wody, jak i zwierciadIo wd gruntowych znajdujq si powyej terenu - wtedy
wysokosc .
0
jest odlegIosciq od poziomu zwierciadIa wd gruntowych, do punktu P (profil 2 na
rysunku).
Drugim krokiem jest wyliczenie zmiany cisnienia porowego na obszarze midzy poziomem
poczqtkowym i zwierciadIem wody gruntowej (ZWG):
gdzie: .
*
- Wysokosc od zwierciadIa poczqtkowego do poziomu zwierciadIa wody
gruntowej (ZWG)
#
- Ciar wIasciwy wody
Tak jak przy uprzednich wyliczeniach cisnienia, istniejq trzy moliwosci uzyskania wysokosci .
*
.
Jesli obydwa poziomy zwierciadIa wody znajdujq si poniej terenu, .
*
jest odlegIosciq midzy
zwierciadIem poczqtkowym i zwierciadIem wody gruntowej (ZWG). W przypadku, gdy
poczqtkowe zwierciadIo wody jest ponad terenem, .
*
jest mierzone od poziomu zwierciadIa
wody gruntowej do poziomu terenu (profil 1 na rysunku). Ostatnim przypadkiem jest sytuacja,
gdy obydwa poziomy zwierciadeI wody znajdujq si ponad terenem - wtedy wysokosc .
*
jest
zerowa (profil 2 na rysunku).
Trzecim krokiem jest wyliczenie ostatecznej wartosci cisnienia porowego 7. Zmiana ;7 cisnienia
-856-
porowego jest mnoona przez wspIczynnik X redukcji poczqtkowego cisnienia porowego, ktry
wymagany jest dla wszystkich gruntw (okno dialogowe "Grunty"). Stosowany jest
wspIczynnik 8 dla gruntu w obszarze punktu P (NIE dla gruntu midzy zwierciadIem
poczqtkowym i zwierciadIem wody gruntowej). W przypadku gruntw przepuszczalnych X < 1,
w innych przypadkach X < 0. Ostateczne cisnienie porowe obliczane jest jako:
gdzie: 7
0
- Poczqtkowe cisnienie porowe
X - WspIczynnik redukcji poczqtkowego cisnienia porowego
e7 - Zmiana cisnienia porowego
N !sp(>czynnik cinienia porowego R
u
WspIczynnik cisnienia porowego R
7
reprezentuje stosunek pomidzy cisnieniem porowym a
cisnieniem hydrostatycznym w gruncie. W obszarze, gdzie wartosc R
7
jest dodatnia,
uwzgldniana jest zdefiniowana wartosc ciaru gruntu nawodnionego
sat
; w przeciwnym razie
uwzgldnia si ciar objtosciowy gruntu .
Wartosci R
7
sq wprowadzane za pomocq izolinii Iqczqcych punkty o tej samej wartosci R
7
.
ZakIada si liniowq interpolacj w celu uzyskania wartosci posrednich. Cisnienie porowe
wyznacza si jako naprenie geostatyczne pomniejszone wspIczynnikiem R
7
:
gdzie: R
7
- wspIczynnik cisnienia porowego
.
'
- miqszosc i-tej warstwy gruntu
'
- ciar i-tej warstwy gruntu
K !artoci cinienia porowego
Wod gruntowq mona wprowadzic bezposrednio poprzez zdefiniowanie wartosci cisnienia
porowego w pIaskim przekroju masywu gruntowego. W obszarze, gdzie wartosc 7 jest
dodatnia, uwzgldniana jest zdefiniowana wartosc ciaru gruntu nawodnionego
sat
; w
przeciwnym razie uwzgldnia si ciar objtosciowy gruntu .
Wartosci cisnienia porowego sq wprowadzane za pomocq izolinii Iqczqcych punkty o tej samej
wartosci cisnienia porowego. ZakIada si liniowq interpolacj w celu uzyskania wartosci
posrednich. Wartosci cisnienia porowego sq wwczas wyprowadzane z wartosci cisnienia
porowego uzyskanego z okreslonych punktw w przekroju zbocza.
$7ci.enie
Analiza statecznosci zbocza uwzgldnia nawet obciqenie spowodowane sqsiadujqcymi
konstrukcjami. Obciqenie mona wprowadzic jako siIa skupiona lub jako obciqenie rozIoone
na powierzchni lub wewnqtrz gruntu.
Poniewa zazwyczaj zakIada si, e obciqenie powodowane jest ciarem obiektw
znajdujqcych si na zboczu, dlatego pionowa skIadowa obciqenia posiadajqca kierunek ciaru
(skIadowa materiaIowa) dodawana jest do ciaru blokw (segmentw). Oznacza to, e jeeli
wpIyw obciqen sejsmicznych jest uwzgldniany, skIadowa ta jest rwnie mnoona przez
wspIczynnik przyspieszenia poziomego lub pionowego obciqenia sejsmicznego. SkIadowa
materiaIowa obciqenia wpIywa take na lokalizacj srodka cikosci bloku. SkIadowe, ktre
nie dziaIajq w kierunku ciaru, przyjmuje si w rwnaniach rwnowagi zapisanych dla danego
-857-
bloku (segmentu) jako niewakie, a zatem nie przyczyniajq si do wpIywu bezwIadnosci
obciqen sejsmicznych oraz nie zmieniajq poIoenia srodka cikosci bloku.
Obciqenie jest zawsze rozwaane w analizie w odniesieniu do jednego metra bieqcego. Jeeli
obciqenie zasadniczo dziaIajqce na pole =
>
6 zostaIo wprowadzone jako siIa skupiona, wwczas
obciqenie jest przeksztaIcane przed przeprowadzeniem analizy do obciqenia
powierzchniowego do gIbokosci powierzchni poslizgu wzdIu zbocza 281 wedIug rysunku.
Schemat rozkadu obciqzenia skupionego na powierzchni polizgu
Analiza jest dalej kontynuowana z wypadkowq obciqenia powierzchniowego p posiadajqcego
wartosc:
5otwy
Kotwa okreslana jest za pomocq dwch punktw i siIy. Pierwszy punkt zawsze znajduje si na
powierzchni gruntu, natomiast siIa zawsze dziaIa w kierunku gruntu. Podczas obliczania
rwnowagi dla danego bloku (segmentu), siIa kotwy dodawana jest do obciqenia niewakiego
zbocza.
Do uwzgldnienia kotew dostpne sq dwie opcje:
- $7#icz si>/ kotew - analiza zakIada nieskonczone dIugosci kotew (kotwy sq zawsze
doIqczane do analizy) i oblicza wymagane dIugosci Iqczy kotew (odlegIosc pomidzy
gIowicq kotwy a przeciciem kotwy z powierzchniq poslizgu). Nastpnie, nasada kotwy
umieszczana jest za powierzchniq poslizgu. Podejscie te jest stosowane, kiedy kotwa ma
byc zawsze aktywna, a zatem przyczynia si do zwikszenia statecznosci zbocza i znana
jest jej minimalna odlegIosc.
- +na#iza z okre#onymi d>ugociami kotew - analiza uwzgldnia tylko te kotwy, ktre
posiadajq punkty koncowe (srodki nasad) za powierzchniq poslizgu. Podejscie te jest
stosowane w przypadku oceny aktualnego stanu zbocza z ju istniejqcymi kotwami,
bowiem moe si zdarzyc, e niektre kotwy sq zbyt krtkie, aby przeciqc krytycznq
powierzchni poslizgu, a zatem nie przyczyniajq si do zwikszenia statecznosci zbocza.
*eoAz7rojenia
Geo-zbrojenia sq poziomymi elementami wzmacniajqcymi umieszczonymi w gruncie, ktre
przyczyniajq si do zwikszenia statecznosci zbocza poprzez ich wytrzymaIosc na rozciqganie.
-858-
Geo-zbrojenia posiadajq swoje dokIadne poIoenie, dIugosc i dopuszczalnq siI rozciqgajqcq.
Jeeli geo-zbrojenie przecina powierzchni poslizgu, rwnania rwnowagi zapisane dla danego
segmentu sq modyfikowane w celu doIqczenia siIy dziaIajqcej w tym zbrojenia. W przeciwnym
razie nie sq podejmowane adne dziaIania.
Podstawowym parametrem zbrojenia jest wytrzyma>o na rozci.ganie R
t
. W programie
stosowana jest wartosc obliczeniowa tego parametru, tj. wytrzymaIosc na rozciqganie
zbrojenia zmniejszona wspIczynnikami uwzgldniajqcymi trwaIosc, peIzanie, srodowisko
chemiczne czy uszkodzenia przy wykonaniu. SiIa przkazywana przez zbrojenie nigdy nie
moe przekroczy zde%iniowanej wartoci wytrzyma>oci na rozci.ganie R
t
.
Schemat uwzgldnienia geo-zbrojen
Drugim parametrem zbrojenia jest nono na wyci.ganie O
p
. Parametr ten determinuje
dIugosc zakotwienia, tj. wymaganq dIugosc zbrojenia w gruncie, dla ktrego zbrojenie jest w
peIni naprone osiqgajqc wartosc R
t
. Poniewa realna wartosc nosnosci na wyciqganie jest
trudna do okreslenia, program oferuje trzy moliwosci jej wyznaczania lub odpowiednio
wyznaczania siIy F przekazywanej przez zbrojenie.
1 !yznaczanie nonoci z7rojenia
SiIa wyciqgajqca F wyznaczana jest ze wzoru:
gdzie: - naprenie normalne wynikajqce z ciaru wIasnego w punkcie przecicia
zbrojenia i powierzchni poslizgu
T - wspIczynnik interakcji (domyslnie 0,B)
6 - dIugosc zbrojenia w gruncie poza powierzchniq poslizgu
9 De%iniowanie d>ugoci zakotwienia z7rojenia l
k
W programie istnieje moliwosc zdefiniowania wartosci dIugosci zakotwienia 6
k
. Parametr ten
zdeterminowany jest przez wytrzymaIosc na scinanie mobilizujqcq si pomidzy zbrojeniem a
gruntem, narastajqcq stopniowo od zera do jej wartosci granicznej (mierzona od konca
zbrojenia zakotwionego w gruncie).
-859-
6
k
- dIugosc zakotwienia
R
t
- wytrzymaIosc na rozciqganie
= De%iniowanie nonoci na wyci.ganie z7rojenia T
p
SiIa wyciqgajqca F definiowana jest jako:
O
p
SiIy w zbrojeniu okreslone na podstawie wytrzymaIosci zbrojenia mogq uzyskac stosunkowo
due wartosci. Wprowadzenie tych siI w analizie daje wyszy wspIczynnik bezpieczenstwa dla
danej powierzchni poslizgu. W przypadku metod rygorystycznych (Spencer, Janbu,
Morgenstern-Price) wprowadzenie takich siI w zbrojeniu moe spowodowac utrat zbienosci.
Taka sytuacja moe miec miejsce przede wszystkim w przypadku, gdy siIy te sq na tyle due,
e nie jest moliwe osiqgnicie rwnowagi siI oddziaIujqcych na blokach z zachowaniem
podstawowych zaIoen poszczeglnych metod, np. zaIoenie zerowego momentu na koncu
powierzchni poslizgu. W takich przypadkach siIy w zbrojeniu zostanq zredukowane w
najmniejszym moliwym stopniu (do najwyszych wartosci akceptowalnych) tak, aby
osiqgnita byIa zbienosc rozwiqzania oraz aby uzyskane wyniki byIy akceptowalne.
Zredukowane wartosci siI sq wwczas wypisane Iqcznie z wynikami analizy statecznosci. Naley
podkreslic, e w przypadku gdy nie wystpuje koniecznosc redukcji siI w zbrojeniach (siIy nie
sq redukowane) siIy te nie sq uwzgldniane w zestawieniu wynikw.
Zako6czenie z7rojenia
W programie, zakonczenie zbrojenia moe byc uwzgldnione jako utwierdzone lub
swo7odne.
W przypadku zniszczenia zbocza zbrojonego moe nastapic jeden z pokazanych poniej
schematw zniszczenia zbrojenia.
W przypadku, gdy zbrojenie w punkcie poczqtkowym, przed powierzchniq poslizgu, jest
utwierdzone (np. zakotwione w obudowie zbocza) 3. rodzaj zniszczenia jest wykluczony -
wyciqgnicie zbrojenia przed powierzchniq poslizgu. Zniszczenia typu 1 oraz 2 sq zawsze
weryfikowane podczas analizy, typ 3. sprawdzany jest wyIqcznie w przypadku zbrojen o
swobodnych koncach, ktre pozwalajq na wystapienie tego typu zniszczenia.
-860-
Okno dialogowe "Nowe zbrojenie" - definiowanie konca zbrojenia
Zerwanie zbrojenia typ zniszczenia 1
Wyciqgnicie zbrojenia poza powierzchniq polizgu typ zniszczenia 2
-861-
Wyciqgnicie zbrojenia przed powierzchniq polizgu typ zniszczenia 3
Pogram umoliwia obliczenie wpIywu obciqen sejsmicznych za pomocq dwch zmiennych -
wspIczynnika przyspieszenia poziomego G
.
lub wspIczynnika poziomego obciqenia
sejsmicznego G
/
.
- !sp(>czynnik pionowego o7ci.enia sejsmicznego G
/

WspIczynnik pionowego obciqenia sejsmicznego zwiksza (G
/
J 0) lub zmniejsza (G
/
b 0)
ciar jednostkowy gruntu, wody w gruncie i materiaI obciqenia poprzez pomnoenie
odpowiednich wartosci przez 15G
/
. Warto zauwayc, e wspIczynnik G
/
moe przyjmowac
dodatniq i ujemnq wartosc, a w przypadku wystarczajqco duego wspIczynnika przyspieszenia
poziomego, odciqenie zbocza (G
/
b 0) jest bardziej niekorzystne anieli dodatkowe obciqenie.
- !sp(>czynnik przyspieszenia poziomego G
.

W oglnym przypadku, obliczenie przeprowadzane jest przy zaIoeniu wartosci zero
wspIczynnika G
.
. Ta staIa, jednak, moe byc wykorzystana do symulacji skutkw obciqenia
sejsmicznego poprzez ustawienie wartosci rnej od zera. Wartosc ta reprezentuje stosunek
pomidzy przyspieszeniami poziomym a grawitacyjnym. Zwikszenie
wspIczynnika G
.
powoduje odpowiednie zmniejszenie wspIczynnika bezpieczenstwa FS.
WspIczynnik przyspieszenia poziomego wprowadza do analizy dodatkowq siI poziomq
dziaIajqca w srodku cikosci danego bloku o wartosci G
.>
m
'
, gdzie m
'
jest caIkowitym
ciarem bloku, uwzgldniajqcym skIadowq materiaIowq obciqenia zbocza.
Nastpujqca tabela przedstawia list wartosci wspIczynnika G
.
, ktre odpowiadajq rnym
stopniom obciqen sejsmicznych na podstawie skali M-C-S.
Stopie6 ;A1AS Przyspieszenie
poziome
!sp(>czynnik
przyspieszenia
poziomego
(SG-@4) [mmLs] G
.

1 0,0 -

2,5 0,0 -

0,00025
2 2,5 -

5,0 0,00025 -

0,0005
3 5,0 - 10,0 0,0005 - 0,001
-862-

4 10,0 -

25,0 0,001 -

0,0025
5 25,0 -

50,0 0,0025 -

0,005
6 50,0 -

100,0 0,005 -

0,01
7 100,0 -

250,0 0,01 -

0,025
8 250,0 -

500,0 0,025 -

0,05
9 500,0 -

1000,
0
0,05 -

0,1
10 1000,0 -

2500,
0
0,1 -

0,25
11 2500,0 -

5000,
0
0,25 -

0,5
12 >

5000,
0
>

0,5
+na#iza wed>ug <4 1OOP
W przypadku prowadzenia obliczen wedIug EN 1997 istotnq rol odgrywa wybr Podejscia
obliczeniowego oraz WspIczynnikw czsciowych. SiIy i obciqenia sq redukowane we
wszystkich podejsciach obliczeniowych.
W przypadku gdy sprawdzenie wykonywane jest wedIug EN 1997 z zastosowaniem podejscia
obliczeniowego 2 program redukuje moment utrzymujqcy (przez odwrotnosc
Rs
). Wartosc
wykorzystania nosnosci ]
7
jest wyznaczana a nastpnie porwnywana do 100%. Wartosc
wykorzystania nosnosci wyznacza si jako:
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
Rs
- wspIczynnik redukcji wytrzymaIosci na powierzchni poslizgu
res
W przypadku podejscia obliczeniowego 1 oraz podejscia obliczeniowego 3 program redukuje
parametry wytrzymaIosciowe gruntu (spjnosc i kqt tarcia wewntrznego). Wartosc
wykorzystania nosnosci wyznacza si wwczas jako:
-863-
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
res
+na#iza zgodnie z teori. stan(w granicznyc@ "
wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa
Parametry obliczeniowe definiowane sq w zakIadce "Analiza statecznosci". Konstrukcja moe
byc analizowana wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub wedIug teorii stanw granicznych.
Analiza zgodnie z teori. stan(w granicznyc@:
Parametry gruntu (kqt tarcia wewntrznego, spjnosc) sq w tym przypadku redukowane za
pomoc. wsp(>czynnik(w o7#iczeniowyc@ wprowadzanych w zakIadce "Analiza
statecznosci".
Program oblicza wartosc wykorzystania ]
7
, ktra jest nastpnie porwnywana z wartosciq
100%. Wartosc wykorzystania jest wyznaczana z:
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
s
- wspIczynnik oglnej statecznosci konstrukcji
res
Analiza wedIug wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa:
gdzie:
o/r
- moment obracajqcy
res
SF
s
- wspIczynnik bezpieczenstwa
?amana powierzc@nia po#izgu
Rozwiqzanie zagadnienia statecznosci zbocza z zastosowaniem Iamanej (wielokqtnej)
powierzchni poslizgu bazuje na okresleniu stanu granicznego siI oddziaIujqcych na masyw
gruntowy powyej powierzchni poslizgu. W celu wyznaczenia tych siI masyw gruntowy powyej
powierzchni poslizgu dzielony jest na bloki pIaszczyznami podziaIu. Standardowo, powierzchnie
te sq przyjmowane jako pionowe, sq jednak wyjqtki, np. w metodzie Sarmy stosowane sq
zwykle powierzchnie ukosne.
-864-
Schemat statyczny
Na rysunku przedstawiono siIy oddziaIujqce na poszczeglne bloki masywu gruntowego. Jesli
obszar ponad powierzchniq poslizgu podzielony jest na bloki, wwczas w celu wyznaczenia
niewiadomych mamy: F siI normalnych 1
'
oddziaIujqcych na poszczeglne bloki i
odpowiadajqce im F siI tnqcych O
'
; F-1 siI normalnych pomidzy blokami +
'
oraz odpowiadajqce
im F-1 siI tnqcych X
'
; F-1 wartosci -
'
reprezentujqcych punkty przyIoenia
siI +
'
, F wartosci 6
'
reprezentujqcych punkty przyIoenia siI 1
'
oraz jednq wartosc wspIczynnika
bezpieczenstwa FS. W niektrych metodach siIy X
'
mogq byc zastqpione wartosciami
nachylenia siI +
'
.
Nastpujqcy ukIad rwnan wykorzystywany jest do rozwiqzania warunku
rwnowagi: F poziomych i F pionowych rwnan dla poszczeglnych blokw, F rwnan
rwnowagi momentw dla poszczeglnych blokw oraz F zwiqzkw pomidzy
siIami 1
'
i O
'
powstajqcymi na blokach wedIug teorii Mohra-Coulomba. Lqcznie do rozwiqzania
jest 4F rwnan dla @F-2 niewiadomych. Wynika z tego, e 2F-2 niewiadomych naley wybrac a
priori. Poszczeglne metody paskowe rniq si midzy sobq metodq wyboru tych wartosci.
Najczsciej wybierane sq miejsca lokalizacji przyIoenia poszczeglnych siI midzy blokami lub
ich nachylenia. Rozwiqzanie zagadnienia rwnowagi przebiega w sposb iteracyjny, gdzie
wybrane wartosci muszq pozwolic na speInienie warunkw rwnowagi, a otrzymane
rozwiqzanie musi byc dopuszczalne kinematycznie.
Program pozwala na zastosowanie jednej z nastpujqcych metod:
- Sarma
- Spencer
- Janbu
- Morgenstern-Price
- Shahunyants
- metoda ITF
W trakcie optymalizacji Iamanej (wielokqtnej) powierzchni poslizgu poszukiwana jest
najbardziej krytyczna powierzchnia (najniszy wspIczynnik bezpieczenstwa).
-865-
Sarma
Metoda Sarmy zawiera si w kategorii oglnych metod blokowych stanw granicznych. Metoda
oparta jest na speInieniu warunkw siIy i momentu rwnowagi na poszczeglnych blokach.
Bloki sq tworzone przez podziaI obszaru gruntu nad potencjalnq powierzchniq poslizgu na
pIaszczyzny, ktre mogq posiadac rne nachylenie. SiIy dziaIajqce na poszczeglne bloki
zostaIy przedstawione na rysunku.
Schemat statyczny metoda Sarmy
Tutaj, +
'
, X
'
reprezentuje siIy normalnq i scinajqcq pomidzy blokami. 1
'
,O
'
sq siIami
normalnq i scinajqca na blokach powierzchni poslizgu. m
'
jest ciarem bloku, a G
>
m
'
jest siIq
poziomq stosowanq w metodzie Sarmy do uzyskania stanu granicznego. Istnieje moliwosc
wprowadzenia oglnie nachylonego obciqenia w kadym bloku. Obciqenie to jest zawarte w
analizie razem z obciqeniem na skutek wody ze zwierciadIem wody swobodnej nad terenem,
oraz z siIami w kotwach. Wszystkie te siIy sq rzutowane wzdIu kierunkw poziomego i
pionowego, ktre sq nastpnie sumowane w skIadowych F9
'
i F?
'
:
G
.
jest staIym wspIczynnikiem przyspieszenia poziomego wprowadzonym do analizy w celu
speInienia rwnowagi w poszczeglnych blokach. Istnieje zwiqzek pomidzy G a
wspIczynnikiem statecznosci zbocza FS umoliwiajqcym to obliczenie. W zwykIych
przypadkach, analiza przeprowadzana jest z wartosciq G rwnq zero. Wartosc G rna od zera
stosowana jest do symulacji obciqenia poziomego, np. na skutek obciqen sejsmicznych
(patrz poniej).
Proces ana#izy
$7#iczenie r(wnowagi granicznej
Obliczenie rwnowagi granicznej wymaga rozwiqzania @F-1 niewiadomych, gdzie F oznacza
liczb blokw dzielqcych obszar gruntu nad potencjalnq powierzchniq poslizgu. Sq to:
+
'
- siIy pomidzy blokami
1
'
- normalne siIy dziaIajqce na powierzchni poslizgu
O
'
- siIy scinajqce dziaIajqce na powierzchni poslizgu
X
'
- siIy scinajqce pomidzy blokami
-866-
-
'
- poIoenie punktw przyIoenia siI
6
'
- poIoenie punktw przyIoenia siI
G
.
- wspIczynnik przyspieszenia poziomego
"F-1 rwnania dostpne sq dla wymaganych niewiadomych. W szczeglnosci, mamy:
a rwnania siIy poziomej rwnowagi na blokach:
7 rwnania siIy pionowej rwnowagi na blokach:
c rwnania momentu rwnowagi na blokach:
gdzie r9
'
i r?
'
sq ramionami siI F9
'
i F?
'
d zwiqzek pomidzy siIami normalnq a scinajqcq zgodnie z teoriq Mohra-Coulomba:
gdzie: Pm
'
- wypadkowa siIa cisnienia porowego na pIaszczyznach podziaIu

- srednia wartosc kqta tarcia wewntrznego na pIaszczyznach podziaIu

- srednia wartosc spjnosci na pIaszczyznach podziaIu
Oczywistym jest, e F-1 musi byc wybrane (szacowane) a priori. Wzgldnie niewielki bIqd
uzyskuje si przy szacowaniu punktw przyIoenia siI +
'
. Problem ten staje si statycznie
rozwiqzywany. Rozwiqzanie powstaIego ukIadu rwnan dostarcza wartosci wszystkich
pozostaIych niewiadomych. GIwnym rezultatem analizy jest wyznaczenie wspIczynnika
przyspieszenia poziomego G
.
.
$7#iczanie wsp(>czynnika statecznoci z7ocza FS
WspIczynnik statecznosci zbocza FS wprowadzany jest do analizy w celu zredukowania
parametrw wytrzymaIosci gruntu c i t3. Analiza rwnowagi jest wwczas przeprowadzana dla
zredukowanych parametrw w celu uzyskania wspIczynnika przyspieszenia
poziomego G
.
wIasciwego dla danego wspIczynnika statecznosci zbocza FS. Iteracja ta
powtarzana jest a wspIczynnik G
.
osiqgnie zero lub okreslonq wartosc.
!p>yw o7ci.enia zewn/trznego
Analizowane zbocze moe byc obciqone na swym gruncie obciqeniem nachylonym
posiadajqcym oglny ksztaIt trapezu. Obciqenie to jest uwzgldniane w analizie w taki sposb,
e jego pionowa skIadowa materiaIowa (jeeli posiada kierunek ciaru) dodawana jest do
ciaru odpowiedniego bloku. Powoduje to zmian ciaru bloku oraz jego srodka cikosci.
Jeeli skIadowa pionowa dziaIa przeciwnie do kierunku grawitacji, wwczas dodawana jest do
-867-
siIy F?
'
. SkIadowa pozioma dodawana jest do siIy F9
'
. rodek cikosci obciqenia jest zawsze
zakIadany na gruncie.
Literatura:
Sarma, S. K.: Stability analysis of embankments and slopes,Gotechnique 23, 423433, 1973.
Spencer
Metoda Spencera jest metodq paskowq utworzonq na bazie rwnowagi granicznej. Wymagane
jest tu speInienie rwnowagi siI i momentw oddziaIywujqcych na poszczeglne bloki. Bloki
tworzone sq poprzez dzielenie gruntu powyej powierzchni poslizgu, za pomocq pIaszczyzn
podziaIowych. SiIy oddziaIywujqce na poszczeglne bloki pokazane sq na rysunku poniej.
Schemat statyczny - metoda Spencera
Przyjmuje si, e dla kadego z blokw zastosowanie majq podane poniej siIy:
m
'
- ciar bloku , zawierajqcy dodatkowe obciqenie materiaIowe o charakterze ciaru
ujmujqce wpIyw wspczynnika G
/
pionowego trzsienia ziemi
G
.
.m
'
- pozioma siIa inercji reprezentujqca efekt trzsienia ziemi; G
.
jest wspIczynnikiem
przyspieszenia poziomego podczas trzsienia ziemi
1
'
- siIa normalna na powierzchni poslizgu
O
'
- siIa tnqca na powierzchni poslizgu
+
'
,+
'51
- siIy wywierane sqsiadujqcymi blokami, nachylone od pIaszyzny poziomej pod
kqtem W
F9
'
,F?
'
- inne siIy poziome i pionowe oddziaIywujqce na blok
1
'
- moment siI F9
'
F?
'
obracajqcych si wokI punktu , ktry jest srodkiem
segmentu '-tego powierzchni poslizgu
x
'
- wypadkowa cisnienia porowego na segmencie '-tym powierzchni poslizgu
W metodzie Spencera, dla wyliczenia rwnowagi granicznej siI i momentw dla poszczeglnych
blokw, przyjmowane sq podane poniej zaIoenia:
- PIaszczyzny podziaIu midzy blokami sq zawsze pionowe
-868-
- Linia oddziaIywania ciaru bloku m
'
przechodzi przez srodek segmentu '-tego powierzchni
poslizgu, reprezentowany jako punkt ;
- SiIa normalna 1
'
oddziaIywuje w srodku segmentu '-tego powierzchni poslizgu, w
punkcie ;
- Nachylenie siI +' oddziaIywujqcych midzy blokami jest staIe dla wszystkich blokw i
wynosi W; tylko na punktach koncowych powierzchni poslizgu W < 0
Dla uzyskania rozwiqzania stosuje si nastpujqce rwnania:

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)
Rwnanie (1) przedstawia zalenosc midzy efektywnq i caIkowitq wartosciq siIy normalnej
oddziaIywujqcej na powierzchni poslizgu. Rwnanie (2) odpowiada warunkom Mohr-
Coulomba, przedstawiajqc zalenosc midzy siIami normalnymi i tnqcymi dla danego segmentu
powierzchni poslizgu. Rwnanie (3) jest to rwnanie rwnowagi siI, po kierunku normalnym do
segmentu i-tego powierzchni poslizgu, a rwnanie (4) przedstawia rwnowag wzdIu
segmentu i-tego powierzchni poslizgu. FS jest wspIczynnikiem bezpieczenstwa, stosowanym
dla redukcji parametrw gruntu. Rwnanie (5) odpowiada rwnaniu rwnowagi momentw
wokI punktu , gdzie ?
3'
jest wspIrzdnq pionowq punktu przyIoenia wagi bloku, a ?
jest
wspIrzdnq pionowq punktu . Modyfikacja rwnan (3) i (4) daje nam podane poniej wzory
rekursywne:
-869-
Ten wzr pozwala na wyliczenie, przy danych wartosciach W, wszystkich skIadowych z siI
oddziaIywujqcych midzy blokami, znajqc wartosc z lewej strony na poczqtku powierzchni
poslizgu, gdzie -
1
< 0.
Dodatkowy wzr rekursywny uzyskujemy z rwnania rwnowagi momentw (5), w postaci:
Ten wzr pozwala na obliczenie, przy danych wartosciach W, wszystkich ramion - siI
oddziaIywujqcych midzy blokami, znajqc wartosc po lewej stronie na poczqtku pIaszczyzny
poslizgu, gdzie -
1
<0.
WspIczynnik bezpieczenstwa FS wyznaczany jest za pomocq podanego poniej procesu
iteracyjnego:
1. Wartosc poczqtkowa W ustawiona jest na zero, W < 0.
2. WspIczynnik bezpieczenstwa FS dla danej wartosci W wynika z rwnania (6), jesli
przyjmiemy wartosc +
F51
< 0 na koncu powierzchni poslizgu.
3. Wartosc W okreslana jest z rwnania (7), korzystajqc z wartosci + wyznaczonych w
uprzednim kroku, przy wymaganiu zerowego momentu na ostatnim bloku. Z rwnania
(7) nie wyznacza si wartosci -
F51
poniewa jest ona rwna zeru. Dla tej wartosci musi
byc speInione rwnanie rwnowagi momentw (5).
4. Nastpnie powtarzane sq kroki 2 i 3, dopki wartosc W nie przestanie si zmieniac.
Aby uzyskac stabilny proces iteracji, konieczne jest unikanie niestabilnych rozwiqzan. Takie
niestabilnosci pojawiajq si w miejscach, gdy zachodzi dzielenie przez zero w rwnaniach (6) i
(7). W rwnaniu (7) dzielenie przez zero wystpuje dla W < {L2 lub W < -{L2. Tak wic, wartosc
kqta W musi si zawierac w przedziale (-{L2 ; {L2).
Dzielenie przez zero w wyraeniu (6) pojawia si gdy:
Innym sprawdzeniem zapobiegajqcym niestabilnosci numerycznej jest weryfikacja
parametru m
H
- musi byc speIniony podany poniej warunek:
Tak wic, przed wykonaniem iteracji, wymagane jest znalezienie najwyszych wartosci
krytycznych (FS
m'F
) speIniajqcych wyej podane warunki. Wartosci poniej wartosci krytycznej
FS
m'F
znajdujq si w obszarze niestabilnych rozwiqzan, tak wic iteracj rozpoczyna si od
-870-
ustawienia wartosci FS na wartosc "tu" powyej FS
m'F
, a wszystkie wartosci wynikowe FS z
iteracji sq wysze ni FS
m'F
.
Naley zwrcic uwag na fakt, e metody rygorystyczne konwergujq znacznie gorzej ni
metody prostsze (Bishop, Fellenius). Problemy z konwergencjq mogq wystqpic, np. w
przypadku wystqpienia zbyt stromych odcinkw powierzchni poslizgu, skomplikowanej
geometrii, czy znaczqcych, gwaItownych przyrostw obciqen. Jesli wynik nie zostanie
uzyskany zaleca si drobnq korekt wprowadzonych danych, np. zdefiniowanie mniej stromej
powierzchni poslizgu, zdefiniowanie wikszej liczby punktw definiujqcych powierzchni
poslizgu. Innym rozwiqzaniem moe byc zastosowanie prostszej metody obliczeniowej.
Literatura:
Spencer, E. 1967. A method of analysis of the stability of embankments assuming parallel
interslice forces. Gotechnique, 17(1): 1126.
Can7u
Metoda Janbu jest metodq paskowq, opracowanq na bazie rwnowagi granicznej. Metoda ta
wymaga speInienia rwnowagi siI i momentw oddziaIywujqcych na poszczeglne bloki (tylko
rwnowaga momentw na ostatnim, najwyszym bloku nie jest speIniona). Bloki tworzone sq
poprzez dzielenie gruntu powyej powierzchni poslizgu, za pomocq pIaszczyzn podziaIowych.
SiIy oddziaIywujqce na poszczeglne bloki pokazano na rysunku poniej:
Static scheme Janbu method
m
'
- ciar bloku , zawierajqcy dodatkowe obciqenie materiaIowe o charakterze ciaru
ujmujqce wpIyw wspIczynnika G
/
pionowego trzsienia ziemi
G
.>
m
'
- pozioma siIa inercji reprezentujqca efekt trzsienia ziemi; G
.
jest wspIczynnikiem
przyspieszenia poziomego podczas trzsienia ziemi
1
'
- siIa normalna na powierzchni poslizgu
O
'
- siIa tnqca na powierzchni poslizgu
+
'
,
+
'51
- siIy wywierane sqsiadujqcymi blokami, nachylone od pIaszyzny poziomej pod
kqtem <
'
, odpowiednio <
'51
, znajdujq si na wysokosciach
odpowiednio -
'
lub -
'51
ponad powierzchniq poslizgu
-871-
F9
'
,
F?
'
- inne siIy poziome i pionowe oddziaIywujqce na blok
1
'
- moment siI F9
'
F?
'
obracajqcych si wokI punktu , ktry jest srodkiem
segmentu '-tego powierzchni poslizgu
x
'
- wypadkowa cisnienia porowego na segmencie '-tym powierzchni poslizgu
W metodzie Janbu przyjmowane sq podane poniej zaIoenia, dla wyliczenia rwnowagi
granicznej siI i momentw dla poszczeglnych blokw:
- PIaszczyzny podziaIu midzy blokami sq zawsze pionowe.
'
przechodzi przez srodek segmentu '-tego
spowierzchni poslizgu, reprezentowany jako punkt ;.
- SiIa normalna 1
'
oddziaIywuje w srodku segmentu '-tego powierzchni poslizgu, w
punkcie ;.
- Przyjmowana jest pozycja -
'
siI +
'
oddziaIywujqcych miedzy blokami; na punktach
koncowych powierzchni poslizgu - < 0.
Wybr pozycji -
'
moe miec znaczqcy wpIyw na konwergencj (zbienosc) w metodzie. Jesli
zrobimy zIe zaIoenie pozycji -
'
dla danego zbocza, moe stac si niemoliwe speInienie
warunkw rwnowagi (algorytm nie bdzie miaI zbienosci). Wysokosci -
'
ponad
powierzchniq

poslizgu ustawiane sq mniej wicej na jednq trzeciq wysokosci interfejsu midzy
blokami. W przypadku nie speIniania warunkw rwnowagi, algorytm zmienia wysokosci na
rne pozycje, na przykIad nieco wyej w strefie pasywnej, w pobliu podstawy, i niej w
strefie aktywnej, w pobliu szczytu zbocza.
Dla uzyskania rozwiqzania stosuje si nastpujqce rwnania:

(1)

(2)

(3)

(4)
-872-

(5)
Rwnanie (1) przedstawia zalenosc midzy efektywnq i caIkowitq wartosciq siIy normalnej
oddziaIywujqcej na powierzchni poslizgu. Rwnanie (2) odpowiada warunkom Mohra-
Coulomba, przedstawiajqcymi zalenosc midzy siIami normalnymi i scinajqcymi dla danego
segmentu powierzchni poslizgu. Rwnanie (3) przedstawia rwnanie rwnowagi siI, po
kierunku normalnym do segmentu '-tego powierzchni poslizgu, a rwnanie (4) przedstawia
rwnowag wzdIu segmentu '-tego powierzchni poslizgu. FS jest wspIczynnikiem
bezpieczenstwa, stosowanym dla redukcji parametrw gruntu. Rwnanie (5) odpowiada
rwnaniu rwnowagi momentw wokI punktu ;, gdzie ?
3'
jest wspIrzdnq pionowq punktu
przyIoenia ciaru bloku, a ?
jest wspIrzdnq pionowq punktu . Modyfikacja rwnan (3) i

(4) daje nam podany poniej wzr rekursywny (6):

(
6
)
Ten wzr pozwala na wyliczenie, przy danych wartosciach W
'
i FS , wszystkich
siI +
'
oddziaIywujqcych midzy blokami. Rozwiqzanie przyjmuje, e na poczqtku powierzchni
poslizgu, znana jest wartosc + i jest rwna +
1
< 0.
Wzr dla wyliczenia kqtw W
'
(7) wyprowadzony jest z rwnania rwnowagi momentw (5), w
postaci:

(
7
)
Ten wzr pozwala na obliczenie kqtw W dla danych wartosci -
'
, przy znanych wartosciach na
punktach koncowych powierzchni poslizgu, -
'
< 0.
iteracyjnego:
1. Wartosc poczqtkowa kqtw wynosi zero, W
'
< 0, a pozycje -
'
jest okoIo jednq trzeciq
-873-
wysokosci interfejsu.
2. WspIczynnik bezpieczenstwa FS dla danej wartosci W
'
wynika z rwnania (6), jesli
F51
3. Wartosc W
'
otrzymuje si z rwnania (7), korzystajqc z wartosci +
'
wyznaczonych w
uprzednim kroku.
4. Nastpnie powtarzane sq kroki 2 i 3, dopki wartosc FS nie bdzie si zmieniac.
Aby uzyskac pomyslny proces iteracji, konieczne jest unikanie rozwiqzan niestabilnych. Takie
niestabilnosci pojawiajq si w miejscach, gdy zachodzi dzielenie przez zero w wyraeniu (6), to
znaczy:
Innym sprawdzeniem zapobiegajqcym niestabilnosci liczbowej jest weryfikacja parametru m
H
-
musi byc speIniony podany poniej warunek:
krytycznych (FS
m'F
) speIniajqcych wyej podane warunki. Wartosci poniej wartosci
krytycznej FS
m'F
znajdujq si w obszarze niestabilnych rozwiqzan, tak wic iteracj rozpoczyna
si od ustawienia wartosci FS na wartosc "tu" powyej FS
m'F
, a wszystkie wartosci
wynikowe FS z iteracji sq wysze ni FS
m'F
.
Literatura:
Janbu, N. 1954. Application of Composite Slip Surface for Stability Analysis. European
Conference on Stability Analysis, Stockholm, Sweden.
Janbu, N. 1973. Slope Stability Computations. Embankment Dam Engineering - Casagrande
Volume, R.C. Hirschfeld and S.J. Poulos, eds., John Wiley and Sons, New York, pp 47-86.
;orgensternAPrice
Metoda Morgenstern-Price jest metodq paskowq, opracowanq na bazie rwnowagi granicznej.
Metoda ta wymaga speInienia rwnowagi siI i momentw oddziaIywujqcych na poszczeglne
bloki. Bloki tworzone sq poprzez dzielenie gruntu powyej powierzchni poslizgu, za pomocq
pIaszczyzn podziaIowych. SiIy oddziaIywujqce na poszczeglne bloki pokazano na rysunku
poniej:
-874-
Schemat statyczny metoda Morgenstern-Price'a
Dla kadego bloku zakIada si oddziaIywanie tych samych siI, co w metodzie Spencer'a. W
metodzie Morgenstern-Price'a przyjto podane poniej zaIoenia, aby wyliczyc rwnowag
granicznq siI i momentw dla poszczeglnych blokw:
- PIaszczyzny podziaIu midzy blokami sq zawsze pionowe.
'
przechodzi przez srodek segmentu '-tego powierzchni
poslizgu, reprezentowany jako punkt ;.
- Normalna 1
'
oddziaIywuje w srodku segmentu '-tego powierzchni poslizgu, w punkcie ;.
- Nachylenie siI +
'
oddziaIywujqcych midzy blokami rni si dla kadego bloku (W
'
), na
punktach koncowych powierzchni poslizgu W < 0.
Jedyna rnica midzy metodq Spencera i metodq Morgenstern-Price'a podana jest na
powyszej liscie zaIoen. Wybr kqtw nachylenia W
'
siI +
'
dziaIajqcych midzy blokami
realizowany jest za pomocq funkcji "pI-sinusoidy" - wybierana jest automatycznie jedna z
funkcji na poniszym rysunku. Wybr ksztaItu funkcji ma niewielki wpIyw na wyniki ostateczne,
ale odpowiedni wybr moe poprawic konwergencj metody. Wartosc funkcji pI-
sinusoidy 4(9
'
), na punkcie granicznym 9
'
pomnoona przez parametr S daje wartosc kqta
nachylenia W
'
.
Funkcja "p-sinusoidy"
Rozwiqzanie uwzgldnia wyraenia (1) - (5), podane w metodzie Spencera, tj.:
-875-

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)
(1) zalenosc midzy efektywnq a caIkowitq wartosciq siIy normalnej dziaIajqcej na
powierzchni poslizgu.
(2) Warunek Mohra-Coulomb'a przedstawiajqcy zalenosc midzy siIami normalnymi i tnqcymi
dla danego segmentu powierzchni poslizgu (1
'
i O
'
)
(3) rwnanie rwnowagi siI w kierunku normalnym do segmentu i-tego pIaszczyzny poslizgu
(4) rwnanie rwnowagi siI wzdIu segmentu '-tego pIaszczyzny poslizgu
(5) rwnanie rwnowagi momentw wokI punktu ;.
Modyfikacja rwnan siI (3) i (4) pozwala na uzyskanie podanego poniej wzoru rekursywnego
(6):

(
6
)
-876-
Ten wzr umoliwia wyliczenie wszystkich siI +
'
, przy danych wartosciach W
'
i FS ,
oddziaIywujqcych midzy blokami. Rozwiqzanie przyjmuje, e na poczqtku powierzchni
poslizgu, znana jest wartosc + i jest rwna +
1
<0.
Dodatkowy wzr rekursywny (7) wynika z rwnania rwnowagi momentw (5) i jest
nastpujqcy:

(
7
)
Ten wzr pozwala na obliczenie, przy danych wartosciach <
'
, wszystkich ramion siI
oddziaIywujqcych midzy blokami, przy znanej wartosci po lewej stronie na poczqtku
pIaszczyzny poslizgu, gdzie -
1
<0.
iteracyjnego:
1. Wartosc poczqtkowa kqtw W
'
ustawiona jest zgodnie z funkcjq pIsinusoidy
(Wi < S
>
4(9
'
)).
2. WspIczynnik bezpieczenstwa FS dla danej wartosci W
'
wynika z rwnania (6), jesli
F51
3. Wartosc W
'
otrzymuje si z rwnania (7), z wykorzystaniem wartosci +
'
wyznaczonych w
uprzednim kroku, przy wymaganiu zerowego momentu na ostatnim bloku. Wartosci
funkcyjne 4(9
'
) sq takie same przez caIy czas podczas iteracji, tylko parametr S jest
iterowany. Z rwnania (7) nie jest wyznaczana wartosc -
F51
poniewa jest rwna zeru.
Dla tej wartosci musi byc speInione rwnanie rwnowagi momentw (5).
4. Nastpnie powtarzane sq kroki 2 i 3, dopki wartosc W
'
(odpowiednio parameter S) nie
bdzie si zmieniac.
Aby uzyskac stabilny proces iteracji, konieczne jest unikanie niestabilnych rozwiqzan. Takie
niestabilnosci pojawiajq si w miejscach, gdy zachodzi dzielenie przez zero w rwnaniach (6) i
(7). W rwnaniu (7) dzielenie przez zero wystpuje dla W < {L2 lub W < -{L2. Tak wic, wartosc
kqta W
'
musi si zawierac w przedziale (-{L2 ; {L2).
Dzielenie przez zero w wyraeniu (6) pojawia si gdy:
Innym sprawdzeniem zapobiegajqcym niestabilnosci numerycznej jest weryfikacja
parametru m
H
- musi byc speIniony podany poniej warunek:
krytycznych (FS
m'F
) speIniajqcych wyej podane warunki. Wartosci poniej wartosci
krytycznej FS
m'F
znajdujq si w obszarze rozwiqzan niestabilnych, tak wic iteracj rozpoczyna
si od ustawienia wartosci FS na wartosc "tu" powyej FS
m'F
, a wszystkie wartosci
wynikowe FS z iteracji sq wysze ni FS
m'F
.
-877-
Literatura:
Morgenstern, N.R., and Price, V.E. 1965. The analysis of the stability of general slip surfaces.
Gotechnique, 15(1): 7993.
Morgenstern, N.R., and Price, V.E. 1967. A numerical method for solving the equations of
stability of general slip surfaces. Computer Journal, 9: 388393.
Zhu, D.Y., Lee, C.F., Qian, Q.H., and Chen, G.R. 2005. A concise algorithm for computing the
factor of safety using the MorgensternPrice method. Canadian Geotechnical Journal, 42(1):
272278.
S@a@unyants
Metoda Morgenstern-Price jest metodq paskowq, opracowanq na bazie rwnowagi granicznej.
Metoda ta wymaga speInienia rwnowagi siI i momentw oddziaIywujqcych na poszczeglne
bloki. Bloki tworzone sq poprzez dzielenie gruntu powyej powierzchni poslizgu, za pomocq
pIaszczyzn podziaIowych. SiIy oddziaIywujqce na poszczeglne bloki pokazano na rysunku
poniej:
Schemat statyczny metoda Shahunyants
gdzie: P
?'
- wypadkowa siI pionowych oddziaIujqcych na dany blok (ciar bloku,
obciqenie bloku, obciqenie sejsmiczne, siIy w kotwach.)
P
9'
- wypadkowa siI poziomych oddziaIujqcych na dany blok (obciqenie
bloku, obciqenie sejsmiczne, siIy w kotwach siIy w zbrojeniu.)
+
'51
, +
'
- siIy zmobilizowane pomidzy blokami
1
'
- reakcja pod blokiem normalna do segmentu powierzchni poslizgu
-878-
O
'
- siIa tarcia na segmencie powierzchni poslizgu
H
'
- nachylenie segmentu powierzchni poslizgu
6
'
- dIugosc segmentu powierzchni poslizgu
The following assumptions are adopted in the method to calculate the limit state on a given
block:
W metodzie Shahunyants przyjmowane sq podane poniej zaIoenia, dla wyliczenia rwnowagi
granicznej siI i momentw dla poszczeglnych blokw:
- PIaszczyzny podziaIu midzy blokami sq zawsze pionowe
- nachylenie siI +
'
oddziaIujqcych pomidzy blokami wynosi zawsze zero, siIy oddziaIujq
zawsze poziomo
Procedura rozwi.zaniaE
W pierwszej kolejnosci, siIy P
?'
oraz P
9'
sq transformowane z zastosowaniem wyraen (1) i (2)
do kierunkw siI O
'
oraz 1
'
. Dla dodatniego kqta H
'
(w taki sposb jak na pokazanym
schemacie) siIa P
1'
oddziaIuje w kierunku przeciwnym do 1
'
, a siIa P
&'
oddziaIuje w kierunku
przeciwnym do O
'
.
(1)
(2)
SiIy oddziaIujqce wzdIu segmentu powierzchni poslizgu sq powiqzane nastpujqcq
zalenosciq:
(3)
gdzie: x
'
- cisnienie porowe na segment powierzchni poslizgu
D#a uzyskania rozwi.zania stosuje si/ nast/puj.ce r(wnania r(wnowagi d#a kadego
7#okuE
Warunek rwnowagi w kierunku normalnym do segmentu powierzchni poslizgu:
(4)
Warunek rwnowagi w kierunku rwnolegIym do segmentu powierzchni poslizgu:
(5)
Wprowadzenie rwnania (3) do rwnania (5) daje:
(6)
-879-
Nastpnie, podstawienie rwnania (4) do rwnania (6) daje:
(7)
Po przeksztaIceniu:
(8)
Wykorzystujqc nastpujqce wyraenie matematyczne:
(9)
doprowadza si rwnanie 8) do postaci:
(10)
Nastpnie moe byc ono zmodyfikowane w sposb nastpujqcy:
(11)
w celu otrzymania wyraenia rekurencyjnego dla siI +
'
oddziaIujqcych pomidzy blokami:
(12)
Na tym etapie analiza dochodzi do wspIczynnika bezpieczenstwa G
7
. WspIczynnik
bezpieczenstwa jest wartosciq, ktra sprowadza siIy oddziaIujqce na poszczeglne bloki gruntu
do stanu stanw granicznych. Stan taki mona osiqgnqc przemnaajqc siIy aktywne, tj. siIy
powodujqce przesunicie masywu gruntowego po powierzchni poslizgu. W rwnaniu (12) siIy
aktywne sq zawarte w okresleniu P
&'
. Wyraanie to zawiera jednoczesnie siIy aktywne
powodujqce przesuw oraz siIy utrzymujqce - przeciwstawiajqce si przesuniciu. SiIy
przesuwajqce bdq opisane jako P
&',s*
a siIy utrzymujqce jako P
&',7*
. Rwnanie (12) przybiera
wwczas postac:
(13)
Jesli wartosc P
&'
jest dodatnia wwczas przyczynia si do powstania przesunicia i bedzie
przyjmowana jako siIa aktywna P
&',s*
. Jesli wartosc P
&'
jest ujemna, czyli przeciwstawia si
-880-
przesuniciu bdzie przyjmowana jako siIa P
&',7*
. Dlatego odejmowanie wartosci P
&',7*
, ktra
jest ujemna, w rwnaniu (13) oznacza dodanie wartosci dodatniej, wobec czego mona
zapisac:
(14)
Na poczqtku powierzchni poslizgu +
0
< 0. Wartosc +
1
opisana jest rwnaniem:
(15)
Wartosc +
2
natomiast mona przedstawic nastpujqco:
(16)
Podobnie mona wyznaczyc wartosci wszystkich siI oddziaIujqcych pomidzy blokami. Ponadto
w punkcie koncowym powierzchni poslizgu +
F
< 0. Wykorzystujqc wczesniejsze zalenosci
mona zapisac:
(17)
Powysze rwnanie pozwala bezposrednio podaje wspIczynnik statecznosci G
7
jako:
(18)
;etoda H,F (Hm7a#ance ,@rust Force ;et@od
Metoda ITF jest metodq stanw granicznych. W metodzie tej budowane jest rwnanie
rwnowagi siI oddziaIujqcych na poszczeglne bloki, natomiast nie uwzgldniane jest rwnanie
rwnowagi momentw. Podstawoe zasady oraz zaIoenia tej metody zaprezentowano na
schemacie poniej:
-881-
Siy oddziaujqce na blok
Ponisze zaIoenia zostaIy przyjte w odniesieniu do siI oddziaIujqcych na blok:
gdzie: m
'
-
ciar '
te3o
bloku, ciar bloku gruntu poniej zwierciadIa wody
gruntowej wyznaczany jest z gstosci objtosciowej gruntu poniej
ZWG
S7
, gdzie speInione jest:
S7
<
sat
-
#

F
?'
- reprezentuje pozostaIe obciqenie pionowe oddziaIujqce na blok
F
9'
- reprezentuje pozostaIe obciqenie poziome oddziaIujqce na blok
:
'
- siIa filtracji wody gruntowej :
'
<
#
]
'
Z
'
, gdzie Z
'
jest nachyleniem wody
oddziaIujqcej na dany blok
F
'
, F
'51
- siIy oddziaIujqce midzy blokami wzdIu kierunkw zdefiniowanych za
pomocq kqtw H
'
oraz H
'51
Rwnanie rwnowagi siI w kierunku normalnym do segmentu powierzchni poslizgu okresla:
SiIy na segment powierzchni poslizgu sq powiqzane ze sobq poprzez
gdzie:
'
c
'
- spjnosc gruntu
6
'
-
dIugosc segmentu powierzchni poslizgu powiqzana z '
t?m
blokiem
Rwnanie rwnowagi siI w kierunku '
te3o
segmentu powierzchni poslizgu (okreslonego przez kqt
H
'
) opisuje siI F
'
oddziaIujqcq midzy blokami jako:
Wprowadzajqc rwnania (1) oraz (2) do rwnania (3) otrzymujemy:
-882-
oraz po pewnych przeksztaIceniach algebraicznych uzyskuje si nastpujqcq form rwnania
rwnowagi siI:
Warunek rwnowagi bdzie speIniony po wprowadzeniu do obliczen wspIczynnika
bezpieczenstwa FS takiego, e parametry wytrzymaIosciowe danego gruntu c oraz taF sq
dzielone przez t wartosc. Rwnanie (4) otrzymuje wwczas form:
Nastpnie, poprzez proces iteracji, z rwnania (5) uzyskuje si poszukiwany wspIczynnik
bezpieczenstwa FS. Proces ten przeprowadzany jest w taki sposb, e siIa F
F
rwna 0 k1
przykIadana jest w najwyszym (koncowym) punkcie powierzchni poslizgu. SiIy F
'
oddziaIujqce
pomidzy blokami, wyznaczane sq dla zadanej wartosci wspIczynnika bezpieczenstwa FS z
rwnania (5). Krok ten powtarzany jest dla wielu wartosci wspIczynnika FS a do momentu,
gdy znaleziony zostanie taki wspIczynnik bezpieczenstwa FS, dla ktrego siIa F
0
w podstawie
zbocza staje si rwna 0 k1. Nie zakIada si rozciqgania wzdIu powierzchni poslizgu. W
przypadku, gdy warunek rwnowagi wymaga ujemnej wartosci siIy normalnej 1
'
, co oznacza,
e grunt jest rozciqgany, wwczas w nastpnym kroku iteracji wartosc tej siIy jest
przyjmowana jako zero, a siIa tnqca O
'
oddziaIujqca na dany segment wyznaczana jest
wyIqcznie na podstawie spjnosci gruntu.
Metoda ITF jest stosunkowo wraliwa na ksztaIt powierzchni poslizgu. W przypadku, gdy
powierzchnia poslizgu zawiera ostre nieciqgIosci segmentw wyznaczony z obliczen
wspIczynnik bezpieczenstwa jest wyszy od rzeczywistego. Zaleca si aby rnica pochylen
sqsiadujqcych ze sobq segmentw powierzchni poslizgu nie byIa wiksza ni 10|. Warunek ten
jest automatycznie weryfikowany przez program. Jesli rnica nachylen segmentw jest
znacznie wiksza od zalecanej pojawia si ostrzeenie, e wyniki obliczen mogq byc
przeszacowane. Zwykle problem ten nie dotyczy koIowej powierzchni poslizgu, powinien jednak
byc uwzgldniany w przypadku powierzchni Iamanych.
;etoda H,F 0 jednoznaczne rozwi.zanie
Rozwiqzanie jednoznaczne metody ITF zakIada odmiennq metod wprowadzania wspIczynnika
bezpieczenstwa do obliczen. Wwczas rozwiqzanie matematyczne nie wymaga iteracji a
wynikowy wspIczynnik bezpieczenstwa wyznaczany jest bezposrednio w pojedynczym kroku
obliczeniowym. Stosujqc takie podejscie uzyskuje si zwykle wysze wspIczynniki
bezpieczenstwa. Obnia to znaczqco wartosc tego rozwiqzania, szczeglnie w przypadku
zastosowania take Iamanej powierzchni poslizgu ze znaczqcymi rnicami nachylenia
sqsiednich segmentw.
Rozwiqzanie wykorzystuje rwnanie (4), do ktrego wprowadzany jest wsIczynnik
-883-
bezpieczenstwa FS taki, ktry przemnaa aktywne skIadowe siI, tj. skIadowe oddziaIujqce w
kierunku przesuwajqcym. Warunek rwnowagi przyjmuje postac:
Dla przejrzystosci wprowadzamy skIadowe siI aktywnych w postaci:
a nastpnie skIadowe siI biernych jako:
oraz funkcj pomocniczq:
Rwnanie (6) moe byc zapisane w bardziej kompaktowej formie w postaci:
W nastpnym kroku zakIada si znanq siI F
F
<0 w celu zapisania wyraen siI pomidzy blokami
F w postaci:
itd.
Ostatecznie, zakIadajqc, e siIa oddziaIujqca na dolny poczqtek powierzchni poslizgu ma byc
rwna 0 k1, otrzymuje si koncowq postac wspIczynnika bezpieczenstwa FS:
$ptyma#izacja >amanej powierzc@ni po#izgu
Optymalizacja Iamanej powierzchni poslizgu przeprowadzana jest w taki sposb, e program
zmienia poIoenia poszczeglnych punktw tej powierzchni i sprawdza, ktra zmiana poIoenia
danego punktu powoduje maksymalnq redukcj wspIczynnika statecznosci zbocza F
S
. Punkty
koncowe zoptymalizowanej powierzchni poslizgu sq przesuwane na powierzchni gruntu,
-884-
wewntrzne punkty sq przesuwane w kierunkach poziomym i pionowym. Wielkosc kroku
wybiera si na poczqtku jako jednq dziesiqta najmniejszej odlegIosci sqsiadujqcych punktw
wzdIu powierzchni poslizgu. Z kadym nowym przebiegiem, wielkosc kroku jest redukowana w
poIow. PoIoenie punktw powierzchni poslizgu jest optymalizowane od lewej do prawej, a
jest zakonczone, kiedy w ostatnim przebiegu nie zostanie przesunity aden punkt.
Podczas optymalizacji Iamanej powierzchni poslizgu, proces iteracji moe wypadac
w #oka#nym minimum (w odniesieniu do stopniowej zmiany poIoenia punktw wzIowych), a
zatem proces nie zawsze jest konczony poprzez zlokalizowanie krytycznej powierzchni poslizgu.
Szczeglnie w przypadku zIoonego profilu zbocza, korzystnie jest wprowadzic kilka poIoen
poczqtkowej powierzchni poslizgu. Zaleca si rwnie poIqczenie podejscia dla koIowych
powierzchni poslizgu. Dlatego, krytyczna powierzchnia poslizgu przyjmujqca ksztaIt koIowy jest
najpierw wyznaczana, a wynik jest nastpnie uywany do zdefiniowania poczqtkowej, Iamanej
powierzchni poslizgu.
Proces optymalizacji mona ograniczyc w rny sposb. Jest to szczeglnie przydatne, jeeli
wyszukiwana powierzchnia ma przechodzic przez pewien obszar lub go pomijac. Ograniczenie
dla procesu optymalizacji mona wprowadzic na dwa rne sposoby:
1. Ograniczenia optymalizacji sq okreslane jako zbir segmentw w gruncie. Nastpnie,
wymusza si obejscie tych segmentw przez zoptymalizowanq powierzchni poslizgu.
2. Innym sposobem ograniczenia procesu optymalizacji jest ustalenie poIoenia wybranych
punktw wzdIu zoptymalizowanej powierzchni poslizgu lub umoliwienie przesunicia tych
punktw jedynie w dwch kierunkach, poziomo lub pionowo.
Zmiana nac@y#enia p>aszczyzn dzie#.cyc@
Z rysunku jasno wynika, e pIaszczyzny dzielqce poszczeglne segmenty nie muszq byc
pionowe, ani nawet wzajemnie rwnolegIe. W pierwszym etapie analizy, kiedy procedura
optymalizacji przesuwa punkty, pIaszczyzna poslizgu zakIada pionowy ukIad pIaszczyzn
dzielqcych. W celu uzyskania nawet mniejszej wartosci statecznosci zbocza, istnieje moliwosc
zmiany wzajemnego ustawienia pIaszczyzn dzielqcych. Proces ten jest ponownie wykonywany
w kilku przebiegach przy ograniczonej wartosci kroku obrotu, a sam krok jest ponownie
redukowany w trakcie optymalizacji. Ten etap optymalizacji jest konczony, kiedy krok obrotu
spada poniej wartosci 1
o
i nie wystpuje zmiana obrotu w ostatnim przebiegu optymalizacji.
-885-
Schemat statyczny metoda Sarmy
5o>owa powierzc@nia po#izgu A Petterson8 Mis@op
We wszystkich metodach wykorzystujqcych teori stanw granicznych zakIada sie, e masyw
gruntowy powyej powierzchni poslizgu dzielony jest na bloki (pIaszczyzny podziaIu pomidzy
blokami sq zawsze pionowe). SiIy oddziaIujqce na poszczeglne bloki zostaIy pokazane na
rysunku.
Schemat statyczny metoda Bishopa
Tutaj, X
'
i +
'
sq siIami - scinajqcq i normalnq oddziaIujqcymi pomidzy poszczeglnymi
blokami, O
'
oraz 1
'
sq siIami - scinajqcq i normalnq oddziaIujqcymi na poszczeglnych
segmentach powierzchni poslizgu. m
'
sq ciarami poszczeglnych blokw.
Poszczeglne metody "paskowe" liczenia statecznosci rniq si w swoich zaIoeniach
dotyczqcych speIniania rwnan rwnowagi siI i momentw w odniesieniu do srodka $.
Program pozwala na zastosowanie jednej z nastpujqcych metod:
- Fellenius / Petterson
- Bishop
- Spencer
- Janbu
- Morgenstern-Price
- Shahunyants
- metoda ITF
Woda gruntowa okreslona w zboczu (za pomocq jednej z piciu opcji) wpIywa dwojako na
analiz. Najpierw przy obliczaniu ciaru bloku gruntu, a nastpnie przy wyznaczaniu siI
scinajqcych. Naley zwrcic uwag, e efektywne parametry gruntu sq stosowane w celu
odniesienia do siI normalnych i scinajqcych.
!prowadzenie do ana#izy si> kotew i wody ponad powierzc@ni. gruntu
SiIy kotew rozwaane sq jako obciqenie zewntrzne zbocza na jeden metr bieqcy [k1Lm] i
wprowadzane do rwnania momentu rwnowagi. SiIy te mogq przyczynic si do dodatkowej
statecznosci, jeeli nie mona ich uzyskac w inny sposb. Nie ma ograniczen co do wielkosci siI
kotew, a zatem naley pracowac z realistycznymi wartosciami.
-886-
WpIyw wody ponad powierzchniq gruntu rozwaany jest jako zbir siI dziaIajqcych
prostopadle na powierzchni gruntu razem z cisnieniem porowym wzdIu powierzchni poslizgu,
ktre jest wyprowadzane w zalenosci od gIbokosci powierzchni poslizgu mierzonej od
zwierciadIa wody gruntowej. SiIy dziaIajqce na powierzchni gruntu uwzgldniane sq w
rwnaniu momentu rwnowagi jako siIy dziaIajqce na ramionach mierzonych w kierunku
srodka powierzchni poslizgu.
Optymalizacja koIowej powierzchni poslizgu oznacza wyszukiwanie najbardziej krytycznej
powierzchni (tj. najniszego wspIczynnika bezpieczenstwa FS).
Fe##enius " Petterson
Ta najprostsza metoda paskowa przyjmuje tylko oglne rwnanie rwnowagi momentw, w
odniesieniu do srodka powierzchni poslizgu. SiIy tnqce i normalne pomidzy blokami X
'
i +
'
nie
sq uwzgldniane. WspIczynnik bezpieczenstwa FS wynika bezposrednio z podanego niej
wzoru:
gdzie: 7
'
- Cisnienie porowe w bloku
c
'
,
'
- Efektywne wartosci parametrw gruntu
m
'
- ciar bloku
1
'
- SiIa normalna na segmencie powierzchni poslizgu
H
'
- Nachylenie segmentu powierzchni poslizgu
6
'
- DIugosc segmentu powierzchni poslizgu
Literatura:
Petterson KE (1955) The early history of circular sliding surfaces. Geotechnique 5:275296
Mis@op
Uproszczona metoda Bishop'a przyjmuje zerowe siIy X
'
midzy blokami. Metoda oparta jest na
speInieniu rwnania rwnowagi momentw i rwnania rwnowagi siI pionowych.
WspIczynnik bezpieczenstwa FS znajdowany jest poprzez kolejne iteracje podanego poniej
wyraenia:
where: 7
'
- cisnienie porowe w bloku
c
'
,
'
- efektywne wartosci parametrw gruntu
m
'
- ciar bloku
-887-
H
'
- nachylenie segmentu powierzchni poslizgu
=
'
- pozioma szerokosc bloku
Literatura:
Bishop, A.W. (1955) "The Use of the Slip Circle in the Stability Analysis of Slopes",
Geotechnique, Great Britain, Vol. 5, No. 1, Mar., pp. 7-17
Spencer
Metoda ta przyjmuje nie-zerowe siIy midzy blokami. Wypadkowe siI tnqcych i normalnych,
oddziaIywujqcych midzy blokami, majq staIe nachylenie. Metoda Spencera jest metodq
rygorystycznq, w tym sensie, e speInione sq wszystkie trzy rwnania rwnowagi - rwnania
rwnowagi siI w kierunkach poziomym i pionowym, oraz rwnanie rwnowagi momentw.
WspIczynnik bezpieczenstwa FS znajdowany jest poprzez iteracj nachylenia siI dziaIajqcych
midzy blokami i wspIczynnika FS. Dalsze szczegIy mona znalezc w rozdziale opisujqcym
analiz wielokqtnej powierzchni poslizgu.
Can7u
Metoda Janbu przyjmuje nie-zerowe siIy midzy blokami. W metodzie tej speInione sq
rwnania rwnowagi siI w kierunkach poziomych i pionowych, dla wszystkich blokw, oraz
rwnanie rwnowagi momentw dla wszystkich paskw, oprcz ostatniego (szczytowego).
ZaIoeniem w tej metodzie jest wybr pozycji siI dziaIajqcych midzy blokami. WspIczynnik
bezpieczenstwa FS znajdowany jest poprzez iteracj siI dziaIajqcych midzy blokami i
wyliczanie nachylenia tych siI. Dalsze szczegIy mona znalezc w rozdziale opisujqcym analiz
wielokqtnej powierzchni poslizgu.
;orgensternAPrice
Metoda ta przyjmuje nie-zerowe siIy midzy blokami. Wypadkowe siI tnqcych i normalnych
dziaIajqcych midzy blokami majq rne nachylenie dla kadego bloku (ksztaIt funkcji
pIsinusoidalnej). Metoda Morgenstern-Price'a jest metodq rygorystycznq, w tym sensie, e
speInione sq wszystkie trzy rwnania rwnowagi - rwnania rwnowagi siI w kierunkach
poziomym i pionowym, oraz rwnanie rwnowagi momentw. WspIczynnik
bezpieczenstwa FS znajdowany jest poprzez iteracj nachylenia siI dziaIajqcych midzy blokami
i wspIczynnika FS. Dalsze szczegIy mona znalezc w rozdziale opisujqcym analiz
wielokqtnej powierzchni poslizgu.
S@a@unyants
SzczegIowy opis tej metody mona znalezc w analogicznym rozdziale dotyczqcym analizy
Iamanej powierzchni poslizgu.
;etoda H,F (Hm7a#ance ,@rust Force ;et@od
SzczegIowy opis tej metody mona znalezc w analogicznym rozdziale dotyczqcym analizy
Iamanej powierzchni poslizgu.
-888-
$ptyma#izacja ko>owej powierzc@ni po#izgu
Celem procesu optymalizacji jest zlokalizowanie powierzchni poslizgu z najmniejszym
wspIczynnikiem statecznosci zbocza F
S
. KoIowa powierzchnia poslizgu okreslana jest za
pomocq 3 punktw: dwa punkty na powierzchni gruntu oraz jeden wewnqtrz gruntu. Kady
punkt na powierzchni posiada jeden stopien wolnosci, natomiast punkt wewntrzny posiada
dwa stopnie wolnosci. Powierzchnia poslizgu definiowana jest za pomocq czterech niezalenych
parametrw. Wyszukanie takiego zbioru parametrw, ktry daje maksymalne wyniki, wymaga
analizy wraliwosci zapewniajqcej macierz zmian parametrw, ktre umoliwiajq szybkq i
niezawodnq procedur optymalizacji. Powierzchnia poslizgu, ktra daje najmniejszy
wspIczynnik statecznosci zbocza, jest uwaana za krytycznq. Za pomocq tego podejscia
zazwyczaj udaje si znalezc krytycznq powierzchni poslizgu bez napotkania problemu
wpadnicia w lokalne minimum podczas iteracji. Wydaje si zatem byc odpowiednim punktem
poczqtkowym przy optymalizacji oglnych powierzchni poslizgu, takich jak Iamane
powierzchnie poslizgu.
Proces optymalizacji mona ograniczyc w rny sposb. Jest to szczeglnie przydatne, jeeli
wyszukiwana powierzchnia ma przechodzic przez pewien obszar lub go pomijac. Ograniczenie
dla procesu optymalizacji mona okreslic jako zbir segmentw w gruncie. Nastpnie,
wymusza si obejscie tych segmentw przez zoptymalizowanq powierzchni poslizgu.
Fo#iacja
Istnieje moliwosc wprowadzenia gruntw z foliacjq. Oznacza to, e wzdIu kqta okreslonego
jako pewien przedziaI, ktry z kolei wprowadzany jest jako jeden z parametrw gruntu
<=bcze pcz>tk*e; =bcze k1c*e> grunt posiada znacznie rne (zazwyczaj gorsze)
parametry (c a ).
Jeeli zbocze segmentu powierzchni poslizgu lub zbocze warstwy pomidzy blokami jest
zawarte w przedziale <=bcze pcz>tk*e; =bcze k1c*e>, wwczas analiza
kontynuowana jest ze zmodyfikowanymi parametrami c i .
!p>yw rys rozci.ganyc@
Program umoliwia uwzgldnienie wpIywu rys rozciqganych, ktre wystpujq na powierzchni
gruntu i sq wypeInione wodq .. Jedynym parametrem wejsciowym jest gIbokosc rys
rozciqganych. WpIyw rys jest uwzgldniany przy obliczaniu siI normalnych i scinajqcych w
przekrojach powierzchni poslizgu zawierajqcej rysy - w przekroju z rysami rozciqganymi,
parametry wytrzymaIosci na scinanie sq ustawione na zero (c < 0, < 0). Nastpnie, siIa
pozioma F na skutek obecnosci wody w rysie rozciqganej wprowadzana jest do analizy (patrz
rysunek):
-889-
Wpyw rys rozciqganych
+na#iza nonoci %undamentu
Pionowa nosnosc gruntu fundamentowego sprawdzana jest zgodnie z teoriq stanw
granicznych za pomocq nastpujqcej nierwnosci:
lub na postawie wspIczynnika bezpieczenstwa jako:
gdzie: - skrajne, obliczeniowe naprenie stykowe pod fundamentem
R
*
- nosnosc obliczeniowa gruntu fundamentowego
R]
- wspIczynnik nosnosci pionowej fundamentu (wprowadzany w zakIadce
"Fundamenty bezposrednie")
SF
/
- wspIczynnik bezpieczenstwa do nosnosci pionowej
Skrajne, obliczeniowe naprenie stykowe pod fundamentem przyjmuje postac:
gdzie: ] - skrajna, obliczeniowa siIa pionowa
)
e4
- efektywne pole fundamentu
Pionowa nosnosc gruntu fundamentowego R
*
wyznaczana jest dla trzech podstawowych typw
podIoa fundamentowego:
- podIoe z odpIywem
- podIoe bez odpIywu
- podIoe skalne
Powysze obliczenia majq zastosowanie wyIqcznie dla gruntu jednorodnego. Jeeli pod
podstawq fundamentu znajduje si grunt niejednorodny (lub obecna jest woda gruntowa),
wwczas wstawiony profil przeksztaIcany jest do jednorodnego.
4ono pod>oa z odp>ywem
Jedno z nastpujqcych podejsc jest dostpne do oceny poziomej nosnosci gruntu przy
zaIoeniu warunku z odpIywem:
- standardowa analiza
- zgodnie z CSN 731001 "Zkladov puda pod plosnmi zklady" zatwierdzone 8.6. 1987
- zgodnie z polskq normq PN-81 B - 03020 "Grunty budowlane, Bezposrednie posadowienie
budowli, Obliczenia statyczne i projektowanie" od roku 1982
- zgodnie z normq indyjskq IS:6403-1981 "Przepisy techniczne do wyznaczania nosnosci
-890-
fundamentw pIytkich " od roku 1981
- zgodnie z EC 7-1 (EN 1997-1:2003) "Projektowanie konstrukcji geotechnicznych - Czsc
1: Zasady oglne"
- zgodnie z NCMA Segmentowe sciany oporowe - instrukcja, drugie wydanie.
Wszystkie podejscia wykorzystujq wspIczynniki wedIug Brincha - Hansena
(patrz standardowa analiza) w celu uwzgldnienia nachylonej powierzchni gruntu i nachylonego
dna fundamentu.
ZakIadajqc warunek z odwodnieniem podczas budowy, grunt pod fundamentem bezposrednim
deformuje si, Iqcznie z odksztaIceniem pod wpIywem napren scinajqcych i objtosciowych.
W takim przypadku, wytrzymaIosc gruntu przyjmuje si w efektywnych wartosciach kqta tarcia
wewntrznego
e4
oraz efektywnej spoistosci c
e4
. ZakIada si rwnie, e istnieje naprenie
efektywne w gruncie rwne napreniu caIkowitemu (stan skonsolidowany). Efektywne
parametry
e4
, c
e4
reprezentujq szczytowe parametry wytrzymaIosci.
Za wzgldu na fakt, e wybr warunkw z odpIywem zaley od kilku czynnikw (stopien
obciqenia, przepuszczalnosc gruntu, stopien nasycenia oraz stopien przekonsolidowania),
obowiqzkiem projektanta jest zadecydowanie, czy parametry efektywne powinny byc uywane
w zalenosci od rozwiqzywanego problemu.
Standardowa ana#iza
Domyslnie, stosuje si rozwiqzanie zaproponowane przez J. Brincha - Hansena, gdzie nosnosc
gruntu fundamentowego wynika z:
gdzie:

wsp(>czynniki nonociE

dla:

dla:

wsp(>czynniki wp>ywu g>/7okoci
%undamentuE

-891-

wsp(>czynniki z7ocza dna
%undamentuE

wsp(>czynniki wp>ywu z7ocza
terenuE

Oznaczenia kqtw i wspczynnikw b, g
gdzie: c - spjnosc gruntu
q
0
- rwnowane obciqenie jednolite uwzgldniajqce wpIyw
gIbokosci fundamentu
* - gIbokosc dna fundamentu
1
- ciar jednostkowy gruntu nad podstawq fundamentu
= - szerokosc fundamentu
1
c
, 1
*
,
1
=
- wspIczynniki nosnosci
s
c
, s
*
, s
=
- wspIczynniki ksztaItu fundamentu
*
c
, *
*
, *
=
- wspIczynniki wpIywu gIbokosci fundamentu
'
c
, '
*
, '
=
- wspIczynniki wpIywu zbocza obciqenia
3
c
, 3
*
, 3
=
- wspIczynniki wpIywu zbocza terenu
6 - dIugosc fundamentu
W - kqt odchylenia wypadkowej siIy od kierunku pionowego
-892-
Z - zbocze terenu
H - zbocze dna fundamentu
Literatura:
Brinch Hansen, J. (1970), A revised and extended formula for bearing capacity, Danish
Geotechnical Institute, Bulletin 28,5-11
4ono gruntu 7ez odp>ywu
Jedno z nastpujqcych podejsc jest dostpne do oceny poziomej nosnosci gruntu przy
zaIoeniu warunku bez odpIywu:
- standardowa analiza
- zgodnie z CSN 731001 "Zkladov puda pod plosnmi zklady" zatwierdzone 8.6. 1987
- zgodnie z normq indyjskq IS:6403-1981 "Przepisy techniczne do wyznaczania nosnosci
fundamentw pIytkich " od roku 1981
- zgodnie z EC 7-1 (EN 1997-1:2003) "Projektowanie konstrukcji geotechnicznych - Czsc
1: Zasady oglne"
Ponadto, wspIczynniki wedIug Brincha - Hansena stosowane sq w celu uwzgldnienia
nachylonego dna fundamentu (patrz standardowa analiza).
W przypadku warunkw bez odpIywu, zakIada si, e podczas budowy fundament bezposredni
przechodzi chwilowe osiadanie, czemu towarzyszq odksztaIcenia gruntu w obecnosci zmian
objtosciowych. Po zakonczeniu budowy, grunt doswiadcza podstawowej i drugorzdnej
konsolidacji ze zmianami objtosciowymi. WpIyw naprenia neutralnego objawia si w
redukcji wytrzymaIosci gruntu. WytrzymaIosc gruntu jest nastpnie prezentowana w postaci
wartosci caIkowitych kqta tarcia wewntrznego
7
i caIkowitej spoistosci c
7
(parametry te
mona rozwaac jako minimalne). W zalenosci od stopnia konsolidacji, wartosc caIkowitego
kqta tarcia wewntrznego
7
zawiera si w zakresie od 0 do
e4
, caIkowita spjnosc c
7
jest
wiksza od c
e4
. Za wzgldu na fakt, e wybr warunkw bez odpIywu zaley od kilku czynnikw
(stopien obciqenia, przepuszczalnosc gruntu, stopien nasycenia oraz stopien
przekonsolidowania), obowiqzkiem projektanta jest zadecydowanie, czy parametry efektywne
powinny byc uywane w zalenosci od rozwiqzywanego problemu. Niemniej jednak, parametry
caIkowite stosuje si zazwyczaj dla gruntw drobnoziarnistych.
Standardowa ana#iza
Domyslnie, stosowany jest nastpujqcy wzr:
z wspIczynnikami bezwymiarowymi:
-893-
gdzie: c
7
6 - dIugosc fundamentu
* - gIbokosc fundamentu
W - kqt odchylenia wypadkowej siIy od pionu
H - nachylenie dna fundamentu od poziomu
q - overburden pressure at the level of foundation base
4ono %undamentu na pod>ou ska#nym
Nastpujqce metody mona zastosowac do obliczenia nosnosci R
*
fundamentu z poziomym
dnem fundamentu przy zaIoeniu masy skalnej skIadajqcej si ze skaI lub mikkich skaI:
- Standardowe podejscie
- Rozwiqzanie zgodne z CSN 73 1001
- Rozwiqzanie zgodne z EC7
Standardowa ana#iza
Nosnosc gruntu fundamentowego skIadajqcego si ze skIad lub mikkich skal wyznacza si z
wyraenia zaproponowanego przez Xiao-Li Yang i Jian-Hua Yin
1
:
gdzie:
gdzie: s - parametr nieliniowy zaleny od wIasciwosci skaIy (wedIug Hoek i
Brown)
$S0 - Wskaznik wytrzymaIosci geologicznej
-894-
: - wspczynnik odzwierciedlajqcy uszkodzenie masy skalnej
1
s
, 1
q
,
1
- wspIczynniki nosnosci zalene od kqta tarcia wewntrznego

1
s
- wspIczynnik wytrzymaIosci skaIy w zalenosci od GSI i parametru
wytrzymaIosci m
'
- kqt tarcia wewntrznego skaIy
c
- nieosiowa wytrzymaIosc skaIy na sciskanie > 0," Pa
q
0
- rwnowane obciqenie jednolite uwzgldniajqce wpIyw gIbokosci
fundamentu
2
- ciar jednostkowy gruntu nad dnem fundamentu
1
Xiao-Li Yang, Jian-Hua Yin: Rozwiqzanie z ograniczeniem grnym dla nosnosci granicznej ze
zmodyfikowanym kryterium wytrzymaIosci Hoek-Brown, International Journal of Rock
Mechanics & Mining Sciences 42 (2005), str. 550-560
+na#iza nonoci %undamentu wed>ug 1S4 P= 1RR1
Nosnosc gruntu fundamentowego skIadajqcego si ze skaI lub mikkich skaI wynika z
artykuIw 97 - 99 normy CSN 73 1001 "*runt %undamentowy pod %undamentem
7ezporednim" zatwierdzonych 8.6. 1987.
Jako parametry wejsciowe, analiza wymaga ciaru jednostkowego gruntu&, nieosiowej
wytrzymaIosci na sciskanie
c
, stosunku Poisson'a v oraz moduIu odksztaIcenia +
*e4
.
+na#iza nonoci %undamentu wed>ug <1 PA1
Nosnosc fundamentu R
*
na poziomym dnie wyznaczana jest zgodnie z metodq obliczeniowq
wyprowadzenia oczekiwanej nosnosci fundamentw bezposrednich na podIou skalnym
przedstawionq do dodatku G (w celach informacyjnych) EC 7-1 (EN 1997-1:2003)
"Projektowanie konstrukcji geotechnicznych - Czsc 1: Zasady oglne". W przypadku niskiej
wytrzymaIosci lub uszkodzonych skaI z zamknitymi nieciqgIosciami zawierajqcymi kred o
niskiej porowatosci mniejszej ni !"%, wyprowadzenie oczekiwanej nosnosci wynika z
klasyfikacji skaI w grupy przedstawione w poniszej tabeli. Analiza wymaga wprowadzenia
rozmieszczenia nieciqgIosci S
*
, ciaru jednostkowego skaIy , stosunku Poisson'a Ki nieosiowej
wytrzymaIosci na sciskanie
c
. ZakIada si, e konstrukcja jest w stanie przenosic osiadanie
rwne 0," % szerokosci fundamentu. Oczekiwane wartosci nosnosci dla innych osiadan mona
oszacowac za pomocq bezposrednich proporcji. Dla skaI sIabych spkanych z otwartymi lub
wypeInionymi nieciqgIosciami, zaleca si zastosowanie niszych wartosci ni oczekiwane.
*rupy ska>
-895-
*rupa ,yp ska>y
1 Czyste wapienie i dolomity
Piaskowce wglanowe o niskiej porowatosci
2 Magmowe
Wapienie oolitowe i marglowe
Dobrze spiekane piaskowce
StwardniaIe, wglanowe Iupki osadowe
SkaIy metamorficzne, Iqcznie z Iupkami (pIaska
Iupliwosc / foliacja)
3 Wapienie bardzo marglowe
SIabo spiekane piaskowce
Lupki (stroma Iupliwosc / foliacja))
4 NiestwardniaIe Iupki osadowe i Iupki
Literature:
Eurocode 7:Geotechnical design Part 1:General rules
Parametry do o7#iczania nonoci %undamentu
Parametry do o7#iczania nonoci %undamentu na pod>ou ska#nym
Nastpujqce parametry stosowane sq w programie GEO5 do obliczania pionowej nosnosci
fundamentu:
- wartosci wspIczynnika : odzwierciedlajqce stan uszkodzenia masywu skalnego
- wartosci parametru wytrzymaIosci m
'
- wytrzymaIosc skaIy na proste sciskanie
c
- wspIczynnik Poisson'a K
- ciar objtosciowy skaIy
Szacowanie wsp(>czynnika za7urze6 :
-896-
$pis masywu ska#nego Sugerowana warto
:
Masyw skalny, nienaruszona silna skaIa,
wykop przez strzelanie lub tunelowq maszyn
wiertniczq
0
Masyw skalny, sIaba jakosc skaI, wykop
mechaniczny z finalnymi zaburzeniami
0
Masyw skalny, sIaba skaIa, wykop
mechaniczny, znaczne pcznienie spqgu,
czasowe odwrcenie geometrii poziomej
kolejnosci wykopu
0,5
Masyw skalny, bardzo sIaba skaIa czsto
bardzo zmieniona, skaIa bardzo , lokalne
uszkodzenia sqsiadujqcej skaIy (ok. 3 m )
0,8
Zbocze skalne lub wychodnia skalna,
modyfikacja przez kontrolowane strzelanie
0,7
Zbocze skalne lub wychodnia skalna,
modyfikacja przez kontrolowane strzelanie
powoduje niewielkie zaburzenia
1,0
Otwory kopalniane, wykop przez strzelanie 1,0
Otwory kopalniane, wykop mechaniczny 0,7
!artoci parametru wytrzyma>oci struktura#nej m
'
,yp ska>y Przyk>adowe ska>y m
'
[-]
SkaIy wglanowe z dobrze
rozwinitq Iupliwosciq
Dolomit, wapienie i
margle
= 7
SkamieniaIe skaIy ilaste Lupek osadowy,
piaskowiec
drobnoziarnisty, Iupek
= 10
SkaIa ilasta z mocno i
sIabo krystalicznie
Piaskowiec i kwarcyt = 15
Drobnoziarniste
polimineralne, krystaliczne
skaIy magmowe
Andezyt, doleryt, diabaz,
ryolit
= 17
Gruboziarniste
polimineralne, krystaliczne
skaIy magmowe i
metamorficzne
Amfibolit, gabro, gnejs,
granit i dioryt kwarcowy
= 25
-897-
4ieosiowa wytrzyma>o na ciskanie
c
8 wsp(>czynnik Poissona K oraz 1i/ar
jednostkowy ska>y
-898-
!ytrzyma>
o ska>
,yp ska>y
(przyk>ady
4ieosiowa
wytrzyma>o
na
ciskanie
c
[Pa]
!sp: Poi
ssonà
K
1i/ar
jednostkowy
ska>y
[k1Lm
!
]
Niezwykle
twarda skaIa
Bardzo twarda,
nienaruszona skaIa,
mocny i lity kwarcyt,
bazalt i inna niezwykle
twarda skaIa
>150 0,1 28,00 - 30,00
Bardzo
twarda skaIa
Bardzo twardy granit,
porfir kwarcowy, Iupek
kwarcowy, bardzo
twarde piaskowce i
wapienie
100 - 150 0,15 26,00 - 27,00
Twarda
skaIa
Lity i zwarty granit,
bardzo twardy
piaskowiec i wapien,
krzemionkowe rudy
elaza, twarde
zlepience, bardzo
twarde rudy elaza,
twardy kalcyt, nie
bardzo twardy granit,
twardy piaskowiec,
marmur, dolomit, piryt
80 - 100 0,20 25,00 - 26,00
Dosc twarda
skaIa
Normalny piaskowiec,
srednio twarda ruda
elaza, piaskowy Iupek,
pIyty kamienne
50 - 80 0,25 24,00
rednio
twarda skaIa
Twarde Iupki ilaste,
niezbyt twarde
piaskowce kalcyty,
mikkie pIyty
kamienne, niezbyt
twarde Iupki, spoisty
margiel
20 - 50 0,25
0,30
23,00 - 24,00
Dosc sIaba
skaIa
Mikki Iupek, mikkie
wapienie, kreda, sl
kamienna, gleby
mrozowe, antracyt,
normalny margiel,
naruszone piaskowce,
mikkie pIyty kamienne
i gleby z kruszywem
5 - 20 0,3
0,35
22,00 26,00
SIaba skaIa Zwarta glina, twarda 0,5 - 5 0,35 22,00 - 18,00
-899-
gleba (eluwium z
teksturq gruntu)
0,40
4ono pozioma %undamentu
Nosnosc pozioma fundamentu sprawdzana jest zgodnie z teoriq stanw granicznych za pomocq
nastpujqcej nierwnosci:
lub na podstawie wspIczynnika bezpieczenstwa jako:
gdzie:
gdzie: (
*
- kqt tarcia wewntrznego pomidzy fundamentem a gruntem
a
*
- spjnosc pomidzy fundamentem a gruntem
)
e4
- efektywne pole powierzchni fundamentu
S
p*
- opr gruntu
k
9
, k
?
- skIadowe siIy poziomej
& - skrajna, obliczeniowa siIa pionowa
Rk
- wspIczynnik nosnosci poziomej fundamentu (wprowadzany w zakIadce
"Fundamenty bezposrednie"
FS - wspIczynnik bezpieczenstwa
W przypadku wyboru metodologii obliczen wedIug EN 1997, przy zastosowaniu warunkw z
odpIywem czIon powyszego wyraenia zawierajqcy spjnosc (a
* >
)
e4
) jest pomijany w
obliczeniach, natomiast w warunkach bez odpIywu pomijany jest czIon wyraenia zawierajqcy
kqt tarcia pomidzy fundamentem i gruntem (&
>
taF(
*
).
Analiza zaley od obliczeniowego kqta tarcia wewntrznego pod podstawq fundamentu
*
,
wartosci obliczeniowej spjnosci pod podstawq fundamentu c
*
oraz wartosci obliczeniowej
oporu gruntu S
p*
. Jeeli kqt tarcia grunt - fundament oraz spjnosc grunt - fundament sq
mniejsze ni wartosci parametrw gruntu pod podstawq fundamentu, istnieje wwczas
koniecznosc zastosowania tych wartosci.
Opr gruntu zakIada si wedIug nastpujqcego rysunku:
-900-
Opr gruntu
Opr gruntu S
p*
wyznacza si za pomocq redukcji biernego parcia gruntu lub parcia
spoczynkowego, stosujqc wspIczynniki wpIywu:
gdzie: S
p
- Bierne parcie gruntu, parcie spoczynkowe lub zredukowane parcie bierne
mR
- wspIczynnik redukcji oporu gruntu (wprowadzany w ramce "Ustawienia")
- w analizie zgodnie z CSN przyjmuje wartosc
mR
< 1," dla parcia
biernego,
mR
< 1,! dla parcia spoczynkowego
!sp(>czynniki parcia gruntu wyznacza si z nastpujqcych wzorw:
dla parcia biernego:
dla parcia spoczynkowego w gruntach z odpIywem:
dla parcia spoczynkowego w pozostaIych gruntach:
Podczas wyznaczania zredukowanego parcia 7iernego8 siIa wypadkowa zawiera udziaI na
skutek parcia biernego lub parcia spoczynkowego. Istnieje moliwosc rozwaenia parcia
biernego, jeeli deformacja niezbdna do jego aktywacji nie powoduje niedopuszczalnych
napren lub deformacji w grnej konstrukcji.
_omogenizacja pod>oa warstwowego
Jeeli grunt pod dnem fundamentu nie jest jednorodny (lub obecna jest woda), wwczas
wprowadzony profil przeksztaIcany jest do gruntu jednorodnego na podstawie powierzchni
poslizgu Prandtla (patrz Rys.), ktra reprezentuje typ i poIoenia uszkodzenia fundamentu.
-901-
Powierzchnia polizgu Prandtla
Wyznaczanie wartosci rwnowanych (kqt tarcia wewntrznego), c (spjnosc
gruntu) (ciar jednostkowy gruntu pod dnem fundamentu) zostaIo przedstawione na
nastpujqcych wzorach. Ciar jednostkowy gruntu nad fundamentem wyprowadzany jest w
ten sam sposb.
Procedura obliczania wartoci dodatkowych
-902-
Po#e e%ektywne
Przy rozwiqzywaniu problemu mimosrodowo obciqonych fundamentw, program GEO5 oferuje
dwie opcje do postpowania z efektywnym wymiarem pola fundamentu:
- zaIoenie prostokqtnego ksztaItu pola efektywnego
- zaIoenie oglnego ksztaItu pola efektywnego
5szta>t prostok.tny
W takich przypadkach stosuje si uproszczone rozwiqzanie. W przypadku osiowej
mimosrodowosci (moment zginajqcy dziaIa tylko w jednej pIaszczyznie), analiza zakIada
jednolity rozkIad naprenia stykowego przyIoonego tylko do jednej czsci fundamentu 6
1
,
ktre jest dwukrotnie mniejsze od mimosrodowosci e w porwnaniu z caIkowitq dIugosciq 6.
Wyznaczanie efektywnego pola w przypadku osiowej mimorodowoci
Pole efektywne (= > 6
1
) zakIada si do obliczenia naprenia stykowego, a zatem mamy:
W przypadku oglnego obciqenia mimosrodowego (fundament obciqany jest siIa pionowq ] i
momentami zginajqcymi
1
i
2
), obciqenie jest zastpowane jednq siIq z danymi
mimosrodowosciami:
Rozmiar pola efektywnego wynika z warunku, e siIa ] musi dziaIac mimosrodowo:
$g(#ny kszta>t napr/enia stykowego
W przypadku obciqenia mimosrodowego, pole efektywne wyznaczane jest z zaIoenia, e
wypadkowa siIa ] musi dziaIac w srodku cikosci sciskanego obszaru. To teoretycznie
poprawne rozwiqzanie zostaIo przedstawione na rysunku.
-903-
Wyznaczanie naprzenia stykowego dla oglnej mimorodowoci oglny ksztat
Ze wzgldu na znacznq zIoonosc wyznaczania dokIadnego poIoenia neutralnej osi, ktra z
kolei jest decydujqca przy obliczaniu pola efektywnego, GEO 5 wykorzystuje rozwiqzanie
zaproponowane przez Hightera i Andersa
1`
, gdzie pola efektywne wyprowadzane sq za
pomocq wykresw.
Literatura:
1`
Highter, W.H. - Anders, J.C.: Wymiarowanie Fundamentw Poddawanych Obciqeniom
Mimosrodowym, Journal of Geotechnical Engineering. ASCE, Vol. 111, No GT5, str. 659 - 665
!yznaczanie si> wewn/trznyc@ przekroju
poprzecznego
Pod>une z7rojenie %undamentu sprawdzane jest ze wzgldu na obciqenie momentem
zginajqcym i siIq scinajqcq. ZakIada si, e naprenie pod fundamentem jest jedno#ite (CSN)
lub #iniowe (EC). Naprenia w poszczeglnych kierunkach 9, ? sq wyznaczane niezalenie.
W przypadku rozwaania #iniowego rozk>adu napr/enia pod fundamentem, wwczas
rozkIad naprenia w przekroju poprzecznym wyznaczany jest z:
lub przy wykluczeniu rozciqgania:
gdzie: e - mimosrodowosc siIy normalnej 1
* - szerokosc fundamentu
1 - siIa normalna dziaIajqca pod fundamentem
-904-
Moment zginajqcy i siIa scinajqca wyznaczane sq jako reakcja na belk oporowq pokazana na
rysunku:
Siy wewntrzne dziaajqce na odsadzk ciany
SiIy wewntrzne w przekroju poprzecznym odpowiadajqce sta>emu rozk>adowi
napr/enia wyznaczane sq z:
gdzie: - maksymalne naprenie pod fundamentem
*
/
- dIugosc odsadzki
e - mimosrodowosc siIy normalnej 1
* - szerokosc fundamentu sciany
1 - siIa normalna dziaIajqca pod fundamentem
+na#iza %undamentu rozci.ganego
Analiza fundamentu bezposredniego podlegajqcego rozciqganiu przeprowadzana jest w
przypadku przyIoenia do konstrukcji obciqenia ujemnq siIq normalnq 1 (siIa dziaIajqca do
gry). Analiza takiego fundamentu wykonywana jest z zastosowaniem odpowiedniej metody
analizy. Podczas obliczen program porwnuje maksymalnq siI rozciqgajqcq 1
t,ma9
wytrzymaIosciq na unoszenie R
t
. Program uwzgldnia trzy nastpujqce metody wyznaczania
nosnosci (wytrzymaIosci na unoszenie R
t
) fundamentu:
- podejscie klasyczne
- metoda stoka
- DL/T 5219-2005
Podejcie k#asyczne
WytrzymaIosc na unoszenie R
t
Iqczy ciar wIasny nadkIadu gruntu oraz ciar fundamentu +
tarcie na scianach fundamentu + fikcyjny (zastpczy) blok gruntu nad fundamentem. W
zakIadce "1: S*" okno dialogowe "+na#iza %undamentu rozci.ganego" sIuy do
definiowania obliczeniowego kqta tarcia wewntrznego nadkIadu gruntu
*
oraz obliczeniowej
-905-
spjnosci nadkIadu gruntu c
*
.
Okno dialogowe "Analiza fundamentu rozciqganego" podejcie klasyczne
Sprawdzenie nosnosci pionowej fundamentu rozciqganego (wytrzymaIosc na unoszenie)
wykonywane jest z wykorzystaniem wzoru:
gdzie:
9
- parcie spoczynkowe gruntu wynikajqce z nadkIadu gruntu
*
- obliczeniowy kqt tarcia wewntrznego nadkIadu gruntu
c
*
- obliczeniowa spjnosc nadkIadu gruntu
* - zagIbienie podstawy fundamentu
p - obwd fundamentu
$
p
- ciar wIasny fundamentu
Sprawdzenie fundamentu rozciqganego podejcie klasyczne
;etoda stoka
WytrzymaIosc na unoszenie R
t
Iqczy ciar wIasny fundamentu oraz ciar nadkIadu gruntu w
ksztaIcie stoka, jak pokazano na rysunku poniej.
-906-
Basis of the cone method
W zakIadce "1: S*" okno dialogowe "+na#iza %undamentu rozci.ganego" sIuy do
definiowania kqta stoka H. W analizie wytrzymaIosci na unoszenie R
t
istnieje rwnie
moliwosc uwzgldnienia wpIywu fundamentw sqsiednich zarwno w jednym jak i w dwch
kierunkach, co redukuje objtosc stoka gruntu.
Okno dialogowe "Analiza fundamentu rozciqganego" metoda stozka
-907-
Wpyw fundamentw sqsiednich
D'", K91O A 9RRK
Omawiana w tym rozdziale metoda obliczeniowa pochodzi z normy chinskiej D'", K91O A
9RRK. W przeciwienstwie do metody stoka oraz podejscia klasycznego wprowadza ona do
obliczen gIbokosc krytycznq .
c
, ktra zaley od rodzaju gruntu i ksztaItu fundamentu. Okno
dialogowe "+na#iza %undamentu rozci.ganego" pozwala zdefiniowac bezposrednio wartosc
.
c
lub wybrac opcj wyznaczenia tej wielkosci przez program na podstawie zdefiniowanego
rodzaju gruntu i ksztaItu analizowanego fundamentu zgodnie z tabelq X:=:1A1 0 *>/7oko
krytyczna .
c
.
,a7#e X:=:1A1 wartoci g>/7okoci krytycznej .
c
okre#one na podstawie normy
c@i6skiej D'", K91OA9RRK
Rodzaj gruntu Stan gruntu GIbokosc krytyczna .
c
dla fundamentw
rozciqganych
Fundament koIowy Fundament
prostokqtny
Piasek lub PyI bardzo zagszczony ~
zagszczony
2,": !,0v
II / Glina Zwarty ~
Twardoplastyczny
2,0: 2,"v
Plastyczny 1,": 2,0v
Mikkoplastyczny -
plastyczny
1,2: 1,"v
Uwaga 1: Dla fundamentw prostokqtnych, jesli stosunek pomidzy dIugosciq Do i szerokosciq
v jest mniejszy od !, naley obliczac .
c
jak dla fundamentu koIowego oraz :<0,@>_v5Do`.
Uwaga 2: Grunt musi byc w stanie naturalnym.
Ramka "4ono" w oknie dialogowym "+na#iza %undamentu rozci.ganego" sIuy do
definiowania kolejnego parametru wejsciowego tej metody, tj. kqta stoka H. Sposb
uwzgldniania wpIywu sqsiednich fundamentw opisano w rozdziale dotyczqcym metody
stoka. Pochylenie kolumny P nie ma wpIywu na wyznaczonq nosnosc fundamentu
rozciqganego (wytrzymaIosc na unoszenie).
-908-
Okno dialogowe "Analiza fundamentu rozciqganego" DL/T 5219-2005
Analiza fundamentu rozciqganego wedug DL/T 5219-2005
+na#iza pa#a
Rodzaje analiz dostpnych w programie Pa# mona podzielic na trzy gIwne grupy:
- Analiza nosnosci pionowej
- Osiadanie pala
- Analiza nosnosci poziomej
4ono pionowa
Analiz nosnosci pionowej pala mona przeprowadzic przy zastosowaniu:
- Teorii klasycznych
- Metody sprystej
-909-
2ozwi.zanie ana#ityczne
W rozwiqzaniu analitycznym zakIada si, e caIkowita nosnosc pala R
c
jest sumq oporu pod
podstawq pala R
=
i oporu wzdIu pobocznicy pala R
s
(wynikajqcej z tarcia otaczajqcego gruntu
na pobocznicy). W programie zastosowano nastpujqce, oglnie przyjte metody:
- NAVFAC DM 7.2
- Tomlinson
- Metoda napren efektywnych
- CSN 73 1002
Dla tych metod, istnieje moliwosc wyboru metodologii analizy:
- Metoda klasyczna
- EN 1997-1
Podczas prowadzenia analizy pa#a wciskanego, wprowadzany jest ciar wIasny pala zalenie
od ustawienia w oknie "Obciqenie". W przypadku pala wyciqganego, ciar wIasny pala jest
zawsze uwzgldniany automatycznie. Na podstawie wprowadzonego obciqenia, program
samodzielnie wykonuje analiz pa#a wciskanego a#7o wyci.ganego.
4+WF+1 D; P:9
Obliczenia pionowej nosnosci pala wykonywane sq wg publikacji: NAVFAC DM 7.2, Foundation
and Earth Structures, U.S. Department of the Navy 1984, w ktrej podano szczegIowy opis
wszystkich rodzajw podejsc. Analiza uwzgldnia opr pod podstawq pala R
=
i opr pobocznicy
pala R
s
. Dla gruntw niespoistych, program uwzgldnia gIbokosc krytycznq.
$p(r pod podstaw. pa#a
Opr pod podstawq pala w gruntac@ niespoistyc@ wyraa nastpujqcy wzr:
gdzie:
e4=
- naprenie efektywne w podstawie pala
1
q
- wspIczynnik nosnosci
)
=
- powierzchnia podstawy pala
WspIczynnik nosnosci 1
q
jest obliczany wstecznie przez program, jednake, jego wartosci
mona modyfikowac rcznie.
Dla grunt(w spoistyc@ obowiqzuje nastpujqcy wzr:
gdzie: c
7
- wytrzymaIosc na scinanie w podstawie w warunkach bez odpIywu
)
=
$p(r po7ocznicy pa#a
Opr pobocznicy pala w gruntac@ niespoistyc@ wyraa nastpujqcy wzr:
-910-
gdzie: G
%
- wspIczynnik bocznego parcia gruntu w %-tej warstwie
e4, %
- efektywna nosnosc gruntu w j-tej warstwie
W
%
- kqt tarcia na powierzchni pala (midzy materiaIem pala i otaczajqcym
gruntem w %-tej warstwie)
)
s%
- powierzchnia pobocznicy pala w %-tej warstwie
WspIczynnik bocznego parcia gruntu G jest obliczany wstecznie przez program, jednake,
jego wartosci mona modyfikowac rcznie w oknie dialogowym "Dodaj nowy grunt".
Dla grunt(w spoistyc@ obowiqzuje nastpujqcy wzr:
gdzie: H
%
- wspIczynnik tarcia na pobocznicy w %-tej warstwie
c
7, %
- spjnosc w %-tej warstwie w warunkach bez odpIywu
)
s%
!sp(>czynnik nonoci 4[
Wartosci referencyjne dotyczqce wspIczynnika nosnosci 1
q
przedstawiono w tabeli. Jeeli do
wykonania pala stosowany jest iniekcja strumieniowa (jet-grouting), to maksymalny kqt tarcia
wewntrznego q ma wartosc 28
A
.
!sp(>czynnik nonoci 1
q
5.t tarcia
wewn/trznego [A]
2
6
2
8
#
"
#
1
#
2
#
#
#
4
#
5
#
6
#
?
#
8
#
7
4
"
WspIczynnik
nosnosci 1
q
dla pali
wbijanych
1
0
1
5
2
1
2
4
2
9
3
5
4
2
5
0
6
2
7
7
8
6
1
2
0
1
4
5
WspIczynnik
nosnosci1
q
dla pali
wierconych
5 8 1
0
1
2
1
4
1
7
2
1
2
5
3
0
3
8
4
3
6
0
7
2
Literatura:
NAVFAC DM 7.2, Foundation and Earth Structures, U.S. Department of the
Navy, 1984.
!sp(>czynnik parcia 7ocznego gruntu 5
Grunt wokI pala wbijanego podlega w trakcie wykonywania sciskaniu, a poziome parcie
-911-
gruntu oddziaIujqce na powierzchni pala jest wiksze ni spoczynkowe parcie gruntu
(wyraone wspIczynnikiem G
0
) i mniejsze ni maksymalne parcie gruntu (bierne parcie gruntu
wyraone za pomocq wspIczynnika G
p
):
Wartosci referencyjne wspIczynnika bocznego parcia gruntu K przedstawiono w tabeli.
WspIczynnik parcia bocznego gruntu K obliczany jest w nastpujqcy sposb:
gdzie: G
0
- wspIczynnik parcia spoczynkowego gruntu

G
p
- wspIczynnik parcia biernego gruntu

G
a
- wspIczynnik parcia czynnego gruntu

Parcie na pal
!artoci odniesienia wsp(>czynnika parcia 7ocznego gruntu G p+an * tablicy
-912-
2odzaj pa#a G d#a pa#i
wciskanyc@
G d#a pa#i
wyci.ganyc@
Pale wbijane o przekroju _ 0,5 1,0 0,3 0,5
Pale wbijane
przemieszczeniowe (o
przekroju koIowym i
kwadratowym)
1,0 1,5 0,6 1,0
Pale wbijane
przemieszczeniowe,
stokowe
1,5 2,0 1,0 1,3
Pale wbijane -
podpIukiwane
0,4 - 0,9 0,3 - 0,6
Pale wiercone (mniejsze ni
Y0 cm)
0,7 0,4
Literatura:
Navy, 1984.
5.t tarcia na po7ocznicy pa#a
Wartosci referencyjne dotyczqce kqta tarcia miedzy materiaIem powierzchni pala i otaczajqcym
gruntem niespoistym podano w tablicy:
5.t tarcia na powierzc@ni pa#a W[|]
;ateria> pa#a W [|]
Pale stalowe 20
Pale drewniane 0,75
Pale z betonu zbrojonego 0,75
gdzie: - kqt tarcia wewntrznego gruntu
Literatura:
NAVFAC DM 7.2, Foundation and Earth Structures, U.S. Department of the Navy, 1984.
!sp(>czynnik ad@ezji
Wartosci referencyjne wspIczynnika adhezji Hprzedstawia tabela:
!sp(>czynnik ad@ezji H wyznaczony empirycznie
;ateria> pa#a 5onsystencja
gruntu
Zakres sp(jnoci !sp(>czynnik
ad@ezji H[-]
-913-
c
7
[k1Lm
2
]
Pa#e drewniane i
7etonowe
Mikkoplastyczna 0 - 12 0,00 - 1,00
Plastyczna 12 - 24 1,00 - 0,96
Twardoplastyczna 24 - 48 0,96 - 0,75
PIzwarta 48 - 96 0,75 - 0,48
Zwarta 96 - 192 0,48 - 0,33
Pa#e sta#owe Mikkoplastyczna 0 - 12 0,00 - 1,00
Plastyczna 12 - 24 1,00 - 0,92
Twardoplastyczna 24 - 48 0,92 - 0,70
PIzwarta 48 - 96 0,70 - 0,36
Zwarta 96 - 192 0,36 - 0,19
Literatura:
Navy, 1984.
*>/7oko krytyczna
W przypadku gruntw niespoistych, tarcie na pobocznicy nie wzrasta bez konca wraz z
gIbokosciq, jak to si dzieje np. z napreniem efektywnym, ale od pewnej, tzw. gIbokosci
krytycznej, przyjmuje wartosc staIq - porwnaj kolejny rysunek, na ktrym *
c
oznacza
gIbokosc krytycznq, S
c
stanowi tarcie na pobocznicy na gIbokosci krytycznej, a * jest
srednicq pala. Podobna zasada dotyczy oporu podstawy pala w gruntach niespoistych, dla
ktrego w celu uproszenia przyjmowane sq takie same wartosci gIbokosci krytycznej *
c.
Gboko krytyczna
Wartosc referencyjna gIbokosci krytycznej dla piasku luznego wynosi 10* (* jest srednicq lub
szerokosciq pala), dla piasku sredniozgszczonego i zagszczonego wartosci te wynoszq
-914-
odpowiednio 1"* i 20*.
!sp(>czynnik g>/7okoci krytycznej k
*c
mona ustawic w ramce "Nosnosc pionowa".
GIbokosc krytycznq oblicza si w nastpujqcy sposb:
gdzie: k
*c
- wspIczynnik gIbokosci krytycznej
* - srednica pala
,om#inson
Ta szeroko stosowana metoda przyjmuje parametry wytrzymaIosci gruntu na scinanie bez
odpIywu do obliczania nosnosci pala. Przyjmowane jest ponadto zaIoenie, e opr pobocznicy
pala zaley od parcia wynikajqcego z obciqenia nadkIadem gruntu.
$p(r po7ocznicy pa#a obliczany jest wg wzoru:
gdzie: c
a, %
- adhezja w %-tej warstwie (naprenie scinajqce midzy powierzchniq pala i
otaczajqcym gruntem)
)
s, %
H
%
- wyznaczony empirycznie wspIczynnik adhezji (uzaleniony od rodzaju
gruntu, rodzaju pala, itp.) w %-tej warstwie
c
7, %
- spjnosc w %-tej warstwie w warunkach bez odpIywu (wytrzymaIosc gruntu
na scinanie w warunkach bez odpIywu)
Empiryczny wspIczynnik adhezji H jest obliczany wstecznie przez program. Jego wartosci,
mona rwnie dostosowywac rcznie w oknie dialogowym "Dodaj nowy grunt".
Opr podstawy pa#a o7#iczany jest wg wzoru:
gdzie: q
=
- jednostkowy opr podstawy pala
)
=
c
7
- wytrzymaIosc gruntu na scinanie w warunkach bez odpIywu
!sp(>czynnik ad@ezji
Empiryczny wspIczynnik adhezji @ uwzgldnia zachowanie si gruntu wokI powierzchni pala,
a jego wartosc uzaleniona jest od rodzaju materiaIu pala, jakosci powierzchni pala i rodzaju
otaczajqcego gruntu. Wartosci wspIczynnika wprowadzane sq do programu na podstawie
wykresu pochodzqcego z ksiqki M.J. Tomlinsona: Pile Design and Construction Practice.
-915-
Wykres do okrelania wspczynnika adhezji
D>ugo e%ektywna
DIugosc efektywna : okresla dIugosc pala, ktra efektywnie przenosi obciqenie od pala na
grunt. Jeeli caIy pal umieszczony jest w gruncie nosnym, w ktrym obciqenie jest
przenoszone poprzez tarcie na pobocznicy, wwczas dIugosc efektywna odpowiada dIugosci
pala poniej powierzchni terenu - zob. rys. A. W przypadku gruntu uwarstwionego, warstwy o
duej scisliwosci (w ktrych obciqenie nie jest przenoszone do gruntu poprzez tarcie na
pobocznicy) oraz warstwy zalegajqce powyej nie sq wliczane do dIugosci efektywnej : - zob.
rys. B. Wprowadzenie do analizy dIugosci efektywnej i jej wartosci wykonywane jest w
oknie "Nosnosc pionowa".
Rys. A Dugo efektywna w gruncie nonym
-916-
Rys. B. Dugo efektywna w gruncie uwarstwionym
;etoda napr/e6 e%ektywnyc@
Metoda napren efektywnych umoliwia obliczanie pionowej nosnosci pojedynczego pala w
gruntach spoistych i niespoistych. Metoda nadaje si do stosowania dla warunkw z odpIywem,
tzn. warunkw, jakie wystpujq po odpowiednio dIugim czasie od zakonczenia budowy.
$p(r po7ocznicy pa#a wyraa wzr:
gdzie: q
s, %
- opr pobocznicy w %-tej warstwie
Z
p,%
- wspIczynniki wg Bjerruma i Burlanda w %-tej warstwie
0, %
- srednie naprenie efektywne od nadkIadu gruntu oddziaIujqce wzdIu
pala w %-tej warstwie
)
s%
$p(r podstawy pa#a wyraa wzr:
gdzie: q
p
- jednostkowy opr podstawy pala
)
=
1
p
- wspIczynnik oporu podstawy (wg Felleniusa)
p
- naprenie efektywne od oddziaIywania nadkIadu gruntu oddziaIujqce w
podstawie pala
!sp(>czynniki nonoci pa#a
Zalecane zakresy wartosci wspIczynnikw oporu podstawy pala 1
p
i
wspIczynnika Zprzedstawiono w poniszej tabeli. Wartosci wspIczynnika Zznajdujq si
zazwyczaj w podanym zakresie i rzadko przekraczajq wartosc 1,0.
Zakres wartoci wsp(>czynnik(w 1
p
i Z (Fellenius, 1991)
-917-
2odzaj gruntu
e4
1
p
Z
II 25 50 3 30 0,23 - 0,40
PyI 28 34 20 40 0,27 - 0,50
Piasek 32 40 30 150 0,30 - 0,60
Zwir 35 - 45 60 - 300 0,35 - 0,80
Literatura:
Felenius, B.H.: Foundation Engineering Handbook, Editor H.S. Fang, Van Nostrand Reinhold
Publisher, New York, 1991, 511 - 536
1S4 P= 1RR9
Do programu wprowadzono dwie metody obliczania pionowej nosnosci pala wg Komentarza do
normy 1S4 P= 1RR9 "Fundamenty pa#owe":
- +na#iza wg teorii 1: grupy stan(w granicznyc@
Procedura rozwiqzania zagadnienia opisana zostaIa w Komentarzu do normy CSN 73 1002
"Fundamenty palowe" w rozdziale 3 "Projektowanie" czsc B - rozwiqzanie oglne wg teorii 1.
grupy stanw granicznych (str. 15). Wszystkie podejscia obliczeniowe oparto na wzorach tam
podanych. ZakIada si, e pierwotne naprenie geostatyczne
or
oddziaIuje od zmienionego
(ostatecznego) poziomu podIoa. WspIczynnik warunkw zachowania si podIoa gruntowego
rozpatrywany jest dla gIbokosci z (zmierzonej od zmienionego podIoa).
Efektywna dIugosc pala stosowana w obliczeniach nosnosci wynikajqcej z tarcia na pobocznicy
pala redukowana jest o odcinek:
gdzie: * - srednica pala
- +na#iza pa#a opartego na pod>ou nieci#iwym
Analiza pala opartego na podIou niescisliwym (kategoria skaIy R1, R2) wykonywana jest wg
czsci G - Analiza nosnosci pionowej R
c
wg CSN 73 1004 - Komentarz do normy CSN 73 1002
"Fundamenty palowe". Opis rozpoczyna si na stronie nr 27 i zatytuIowany jest "Pale oparte na
podIou niescisliwym". W programie zastosowano te same procedury obliczeniowe. Wartosc
wspIczynnika osiadania 0
#p
jest interpolowana z Tabeli 16, ktra jest rwnie umieszczona w
programie.
Jeeli wybrana zostanie opcja "analiza wedIug CSN 73 1002" w zakIadce "Pale", to analiza
prowadzona jest wyIqcznie wedIug normy CSN 73 1002, a inne wspIczynniki nie sq
-918-
wykorzystywane. Jesli opcja ta nie zostanie wybrana analiza prowadzona jest wedIug wybranej
metody z uwzgldnieniem odpowiednich wspIczynnikw.
Literatura:
Ceskoslovensk sttn norma CSN 73 1002 Pilotov zklady, Normalizacn institut, Praha, 1987
Ceskoslovensk sttn norma CSN 73 1004 Velkoprmrov piloty, Normalizacn institut,
Praha, 1981
+na#iza
Sposb analizy nosnosci pala zaley od metody obliczeniowej wybranej w zakIadce "Pale" i
moe byc nastpujqcy:
- analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa
- analiza wedIug teorii stanw granicznych
- analiza wedIug EN 1997
Rzeczywista analiza (np. ocena oporu podstawy pala) jest taka sama dla obydwu wariantw, a
rnice dotyczq zastosowanych wspIczynnikw obliczeniowych, kombinacji oraz w pewnym
stopniu sposobu wykazania bezpieczenstwa konstrukcji. WspIczynniki
obliczeniowe (parametry analizy) sq definiowane w zakIadce "Pale".
Jeeli dokonano wyboru obliczen wed>ug 1S4 P= 1RR9, to analiza prowadzona jest wyIqcznie
wedIug Komentarza do normy CSN 73 1002:
+na#iza wg teorii stan(w granicznyc@
Jeeli analiza prowadzona jest z zastosowaniem stanw granicznych, to wymagane
wartosci wspIczynnikw obliczeniowych definiowane sq w zakIadce "Pale".
Program wykonuje analiz pa#a wciskanego w nastpujqcy sposb:
gdzie: R
c
- nosnosc pala
R
=
- opr podstawy pala
R
s
- opr pobocznicy pala
=
- wspIczynnik czsciowy oporu podstawy pala
s
- wspIczynnik czsciowy oporu pobocznicy pala
t
- wspIczynnik czsciowy caIkowitego oporu pala
]
*
- pionowe obciqenie krytyczne oddziaIujqce na pal
m
p
- ciar wIasny pala
Analiza pala wyciqganego wykonywana jest wg wzoru:
-919-
gdzie: R
s*t
- wytrzymaIosc pala na rozciqganie
R
s
st
- wspIczynnik czsciowy oporu pobocznicy pala wyciqganego
s
- wspIczynnik czsciowy oporu pobocznicy pala
]
*
- pionowe obciqenie krytyczne oddziaIujqce na pal
m
p
- ciar wIasny pala
!sp(>czynniki o7#iczeniowe
W zakIadce "Pale" mona dokonac wyboru sposrd dwch grup wspIczynnikw obliczeniowych
(czsciowych):
!sp(>czynniki cz/ciowe redukcji parametr(w gruntu
m
- wspIczynnik redukcji kqta tarcia wewntrznego
mc
- wspIczynnik redukcji spjnosci efektywnej
m
- wspIczynnik ciaru objtosciowego
Dostpny jest rwnie wybr redukcji t3.
!sp(>czynniki cz/ciowe oporu pa#a
=
- wspIczynnik oporu podstawy pala
s
- wspIczynnik oporu pobocznicy pala
=
- wspIczynnik caIkowitego oporu pala
st
- wspIczynnik oporu pobocznicy pala wyciqganego
Wartosci poszczeglnych wspIczynnikw podane sq w odpowiednich normach.
+na#iza wg wsp(>czynnik(w 7ezpiecze6stwa
Jeeli analiza prowadzona jest wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa, to wymaganq wartosc
wspIczynnika bezpieczenstwa SF dla nosnosci pionowej mona zdefiniowac w zakIadce "Pale".

Program wykonuje analiz pionowej nosnosci pala wciskanego w nastpujqcy sposb:
gdzie: ]
*
- maksymalne obciqenie pionowe oddziaIujqce na pal
R
c
- wytrzymaIosc pala na sciskanie
m
p
- ciar wIasny pala (definiowany do analizy wedIug ustawienia w
zakIadce "Obciqenie")
natomiast dla pa#a wyci.ganego:
-920-
gdzie: ]
*
- maksymalne obciqenie pionowe oddziaIujqce na pal
R
st
- wytrzymaIosc pala na rozciqganie
m
p
- ciar wIasny pala
4ono pionowa A metoda spr/ysta
ModuI "Pa# A metoda spr/ysta" jest czsciq programu Pa#. SIuy do wyznaczania nosnosci
pionowej pali w posadowionych w podIou uwarstwionym. W obliczeniach przeprowadzonych tq
metodq wyznaczane sq: graniczna krzywa obciqeniowa oraz rozkIady siI i przemieszczen
wzdIu pala.
GIwnq zaletq metody sprystej jest dostpnosc wymaganych parametrw wejsciowych
masywu gruntowego wokI pala - naley zdefiniowac jedynie: k.t tarcia wewn/trznego8
sp(jno8 ci/ar jednostkowy i modu> odkszta>cenia danego gruntu.
Procedura rozwiqzania w module "Pa#A metoda spr/ysta" wykorzystuje podejscie pI-
analityczne. Odpowiedz otaczajqcego pal gruntu wynika z dobrze znanego rozwiqzania podIoa
uwarstwionego w postaci uoglnienionego modelu Winklera-Pasternaka. Sprysta sztywno-
plastyczna odpowiedz na scinanie na styku pala z gruntem modelowana jest z zastosowaniem
kryterium wytrzymaIosciowego Mohra-Coulomba. Naprenie normalne dziaIajqce na pal
wyznaczane jest z naprenia geostatycznego i parcia spoczynkowego gruntu (mieszanki
betonowej).
!p>yw wody gruntowej w pobliu pala wprowadzany jest nie tylko do nosnosci na scinanie
pobocznicy pala, ale take wpIywa na gIbokosc strefy wpIywu poniej pala.
W przypadku gdy pal siga podIoa niescisliwego metoda sprysta nie moe byc zastosowana.
Na osiadanie pala moe take wpIywac osiadanie otaczajqcego terenu. W szczeglnosci,
osiadanie gruntu moe redukowac nosnosc pala. Osiadanie pala rosnie wwczas bez
zwikszania obciqenia. Zjawisko to jest modelowane w programie jako tak zwane ujemne
tarcie na pobocznicy.
Analiza moe rwnie uwzgldnic wpIyw technologii wykonania pala na sztywnosc fundamentu
palowego.
Rozwiqzanie podzielone jest na kilka krokw:
1) W obliczeniach pal dzielony jest na pewnq liczb elementw (segmentw). PodziaI na
pojedyncze elementy odpowiada warunkowi, e stosunek pomidzy dIugosciq pala a jego
srednicq powinien byc mniej wicej rwny 2,". Minimalna liczba segmentw wynosi 10.
2) W obliczeniach, kady segment charakteryzowany jest za pomocq podpory sprystej
(spryny). Sztywnosc tej spryny sIuy do modelowania zarwno wytrzymaIosci na
scinanie pobocznicy pala, jak i sztywnosci gruntu pod podstawq pala.
3) Dla kadego elementu wyznaczana jest wartosc graniczna siIy tnqcej przenoszonej przez
pobocznic O
6'm
.
4) Pal obciqany jest na grze przyrostami obciqenia pionowego. Dla kadego przyrostu
obciqenia wyznaczana jest wartosc siIy w podporze sprystej kadego elementu. Wartosc
ta nie moe przekroczyc wartosci granicznej siIy tnqcej na pobocznicy pala O
6'm
. Oczywistym
jest, e dla pewnego poziomu obciqenia, we wszystkich podporach sprystych siIy
przestanq przyrastac, a dodatkowy przyrost obciqenia spowoduje, e pal bdzie podparty
-921-
tylko podporq sprystq w podstawie, ktra nie ma ograniczen w odniesieniu do
przenoszonej siIy.
5) W wyniku przeprowadzonej analizy otrzymywane sq: graniczna krzywa
obciqeniowa, rozkIady siI zmobilizowanych w palu oraz wykres pokazujqcy zmian siIy
tnqcej w funkcji odksztaIcenia w danym poIoeniu.
*raniczna krzywa o7ci.eniowa
Graniczna krzywa obciqeniowa opisuje zmian obciqenia pionowego & w funkcji osiadania
pala.
Domyslnie, program oferuje budowanie tej krzywej dla maksymalnej wartosci osiadania
rwniej 2" mm. Jednak, wartosc t mona modyfikowac a do wartosci 100 mm przed
przeprowadzeniem obliczen. PrzykIad pokazujqcy typowy ksztaIt granicznej krzywej
obciqeniowej zostaI przedstawiony na rysunku.
Graniczna krzywa obciqzeniowa
4ono na cinanie po7ocznicy
Dla kadego elementu belki analizowanego pala, program wyznacza wartosc granicznq, ktra
moe byc przeniesiona przez pobocznic pala na obszarze danego elementu. Jego wartosc
zaley od naprenia geostatycznego
-
na gIbokosci danego elementu.
. - gIbokosc pod powierzchniq gruntu
Znak dodawania oznacza, e
-
sumowane jest na poszczeglnych warstwach gruntu.
Dopuszczalne naprenie scinajqce wynosi wwczas:
-922-
gdzie: c - spjnosc gruntu w miejscu belki
- kqt wewntrznego tarcia gruntu w miejscu belki
k - wspIczynnik wzrostu dopuszczalnego tarcia granicznego na pobocznicy ze
wzgldu na technologi
Jeeli belka znajduje si pod zwierciadIem wody gruntowej, dopuszczalne tarcie graniczne na
pobocznicy jest wwczas redukowane do postaci:
gdzie: 7 - cisnienie porowe pod zwierciadIem wody gruntowej
Dopuszczalna siIa scinajqca wynika z:
gdzie: U - dIugosc obwodu pala
6 - dIugosc elementu belkowego pala
!sp(>czynnik przyrostu tarcia granicznego na
po7ocznicy
Jeden z definiowanych parametw wejsciowych jest wspIczynnikiem przyrostu tarcia
granicznego na pobocznicy k na skutek stosowanej technologii budowy. Domyslna wartosc tego
wspIczynnika jest rwna jeden. Norma nie zaleca adnej okreslonej wartosci - jego
ustawienie zaley gIwnie od doswiadczenia projektanta. Pomiary in-situ na rzeczywistych
palach wykazaIy, e wartosc k jest zwykle wiksza ni 1 i moe osiqgac nawet wartosc 1,". Z
teoretycznego punktu widzenia, wspIczynnik moe rwnie osiqgac wartosci mniejsze ni 1.
*>/7oko stre%y wp>ywu
GIbokosc strefy wpIywu jest zmiennq, ktra znaczqco wpIywa na sztywnosc gruntu poniej
podstawy pala. Jest ona jednym z parametrw, ktre naley zdefiniowac w celu wyznaczenia
parametrw T
1
i T
2
modelu Winklera-Pasternaka. Im gIbsza jest strefa wpIywu tym mniejsza
sztywnosc podIoa. Gdy gIbokosc strefy wpIywu osiqga granicznie zero, sztywnosc podIoa
dqy do nieskonczonosci.
GIbokosc strefy wpIywu zaley zarwno od parametrw podIoa jak te od wartosci
przyIoonego obciqenia, a zatem od naprenia pod podstawq pala. Program zakIada, e
gIbokosc strefy wpIywu znajduje si w poIoeniu, gdzie naprenie pod podstawq pala rwna
si napreniu geostatycznemu. ZaIoenie to obrazuje poniszy schemat:
-923-
Okrelenie gbokoci strefy wpywu pod podstawq pala
Do cyfrowego okreslenia gIbokosci strefy wpIywu k sIuy funkcja F(Z). Jej rozkIad pokazano
na rysunku poniej. Funkcj t wyznaczono wykorzystujqc wyej opisane (pokazane)
zaIoenia. W programie umieszczona zostaIa w postaci tablicy. Jej zastosowanie jest klarowne
przy uwzgldnieniu nastpujqcych krokw. Wartosci F(Z) okreslane sq na podstawie bieqcych
wartosci naprenia 4
-
poniej podstawy pala oraz na podstawie wartosci naprenia
geostatycznego
.
. Dla tak okreslonej wartosci F(Z) wyznacza si wartosc parametru Z.
Wartosc ta sIuy do okreslenia dla zadanej wartosci wspIczynnika Poisson'a (oraz srednicy
pala r odpowiadajqcej gfIbokosci strefy wpIywu k.
Zmienno funkcji F()
GIbokosc strefy wpIywu moe byc take zalena od obecnosci wody gruntowej. W takim
przypadku sposb jej okreslania charakteryzuje poniszy schemat.
-924-
Okrelenie gbokoci strefy wpywu pod podstawq pala z uwzgldnieniem wody
Do cyfrowego okreslenia gIbokosci strefy wpIywu k sIuy wwczas funkcja $(Z).Jej rozkIad
pokazano na rysunku poniej. W obliczeniach funkcj t wykorzystuje si analogicznie jak
funkcj F(Z). Jedyna rnica przy okreslaniu wartosci $(Z) polega na zastosowaniu naprenia
hydrostatycznego
#>
.
#
.
-925-
Zmienno funkcji G()
Pod>oe nieci#iwe
Istnieje moliwosc okreslenia podIoa niescisliwego na pewnej gIbokosci pod powierzchniq
gruntu. Jeeli pal przekroczy tq okreslonq gIbokosc, wwczas wszystkie elementy belki
znajdujqce si poniej tej wartosci sq nieruchome zamiast byc oparte na sprynie. Zatem, pal
praktycznie nie doswiadcza osiadania. Jeeli pod palem znajduje si podIoe niescisliwe, ale nie
gIbiej ni zasig gIbokosci aktywnej (strefy wpIywu), wwczas gIbokosc strefy wpIywu do
obliczenia sztywnosci jest redukowana tak, e siga jedynie podIoa niescisliwego. W ten
sposb, podIoe niescisliwe pod palem zwiksza swojq sztywnosc, a zatem rwnie nosnosc
pala. Jeeli podIoe niescisliwe znajduje si poniej zasigu gIbokosci aktywnej, nie wpIywa to
wwczas na analizowany pal.
,arcie ujemne
Tarcie ujemne na pobocznicy pala jest zjawiskiem, ktre powstaje na skutek osiadania gruntu
w pobliu pala. Grunt odksztaIcajqcy si dokoIa pala pociqga pal w dI, redukujqc w ten sposb
jego nosnosc przy zadanym osiadaniu pala.
Parametry wejsciowe do oceny wpIywu tarcia ujemnego na pobocznicy sq to - osiadanie
powierzchni gruntu # oraz gIbokosc aktywna tej deformacji .. Dla jednolicie rozIoonych
obciqen wokI pala, wartosc # powinna byc mierzona w odlegIosci rwnej trzykrotnej srednicy
-926-
pala od powierzchni zewntrznej. Wartosc reprezentuje gIbokosc, na ktrq wpIywa osiadanie
powierzchni gruntu, poniej ktrej zakIada si grunt niescisliwy bez deformacji.
Obliczenie tarcia ujemnego przeprowadzane jest najpierw przez wyznaczenie granicznych siI
scinajqcych przenoszonych przez pal O
6'm
. Procedura rozwiqzania zakIada, e osiadanie gruntu
zmniejsza si liniowo wraz z gIbokosciq od wartosci # na powierzchni gruntu do 0 na
gIbokosci .. Okreslona wartosc osiadania gruntu jest zatem zakIadana dla kadego poziomu
pod powierzchniq gruntu do gIbokosci .. SiIy powstaIe w sprynach (podpierajqcych
poszczeglne elementy) na skutek ich odksztaIcenia sq wyznaczane, a nastpnie odejmowane
od O
6'm
w celu redukcji nosnosci pala.
Z przedstawionej teorii wynika, e dla wikszego osiadania # lub wikszej gIbokosci .,
wartosci O
6'm
mogq spadac do zera. W skrajnych przypadkach, tarcie ujemne moe caIkowicie
wyeliminowac nosnosc pobocznicy, tak e pal jest oparty jedynie na podIou sprystym pod
palem.
!p>yw tec@no#ogii
Technologia wykonania pali znacznie wpIywa na ich nosnosc. Program umoliwia okreslenie
technologii wykonania projektowanych pali. Zmobilizowane tarcie na pobocznicy i opr w
podstawie pala sq wwczas redukowane za pomocq wspIczynnikw zalenych od wybranej
technologii. Wartosci tych wspIczynnikw pochodzq z dunskiej normy NEN 6743 Fundamenty
palowe.
Poza moliwosciq wyboru technologii i odpowiednich wspIczynnikw, uytkownik moe
dowolnie przypisac wIasne wartosci tym wspIczynnikom. W ten sposb mona, wykorzystac
wIasne doswiadczenie lub informacje uzyskane z innych zrdeI w analizie.
!ytrzyma>o na cinanie
WytrzymaIosc pala na scinanie jest reprezentowana w analizie sztywnosciq spryn
podpierajqcych poszczeglne belki pala. Sztywnosc powiqzana jest parametrami
materiaIu T
1
i T
2
modelu Winklera-Pasternaka. Wartosci T
1
i T
2
wyznaczane sq z
parametru +
*e4
i zalene sq od gIbokosci aktywnej, ktra zmienia si wraz z deformacjq pala
(osiadanie). Zmiennosc gIbokosci aktywnej w analizie jest wyznaczana, tak e dla deformacji
zerowej osiqga wartosc 1x srednica pala, a dla deformacji przy uszkodzeniu powierzchniowym
rwna si 2,"9 srednica pala.
Decydujqcym parametrem do wyznaczenia wielkosci T
1
i T
2
jest moduI odksztaIcenia. Naley
zachowac ostronosc przy ocenie wartosci +
*e4
na podstawie norm. W szczeglnosci w
przypadku dIugich pali mamy w zasadzie do czynienia z gIboko osadzonymi fundamentami, a
grunt pod palem cechowaI si bdzie wyszq sztywnosciq, ni te zaproponowane przez normy
dla fundamentw bezposrednich. Ma to szczeglnie zastosowanie dla gruntw spoistych.
Najbardziej wiarygodne szacunki sq oczywiscie te, uzyskane bezposrednio z pomiarw in-situ.
Wzory podane poniej sIuq do wyznaczenia sztywnosci spryn reprezentujqcych
wytrzymaIosc pala na scinanie jako funkcj obliczonych parametrw podIoa sprystego. Sq
one zalene od przekroju poprzecznego, a dla zdefiniowanych przekrojw poprzecznych
przyjmujq postac:
5o>oE
-927-
gdzie: r - promien przekroju poprzecznego pala
T
1
, T
2
- parametry podIoa
G
1
(H
r
), G
2
(H
r
) - wartosci zmodyfikowanych funkcji Bessel
Parametr d osiqga wartosc:
Prostok.tE
gdzie a,= sq dIugosciami bokw prostokqta, a T
1
, T
2
sq parametrami podIoa i k
re*
jest
wspIczynnikiem redukcji, ktry redukuje sztywnosc w odniesieniu do smukIosci prostokqta.
Osiqga nastpujqce wartosci:

dla:

dla:
gdzie a jest dIugosciq krtszego boku prostokqta, a k jest gIbokosciq aktywnq.
Przekr(j poprzeczny 3H3E
Dla tych przekrojw poprzecznych, sztywnosc wyprowadzana jest ze sztywnosci prostokqtnego
przekroju poprzecznego zredukowanej przez odjcie sztywnosci odpowiadajqcej czterem
usunitym czsciom tego przekroju.
gdzie: a
1
,
=
1
-widoczne na poniszym rysunku
-928-
Sztywno pod>oa pod podstaw. pa#a
Sztywnosc gruntu pod podstawq pala wynika z wartosci sztywnosci T
1
modelu Winklera.
Wartosc T
1
wyznaczana jest dla parametrw +
*e4
i Kgruntu pod palem. Wartosc T
1
zaley
od gIebokosci strefy wpIywu pod palem. Sztywnosc podpory sprystej belki pod podstawq
pala jest wwczas wyznaczana ze wzoru:
gdzie: ) - pole przekroju poprzecznego pod palem
2ozk>ady si> dzia>aj.cyc@ na pa#
Poza granicznq krzywq obciqeniowq istnieje moliwosc sledzenia rozkIadu siIy normalnej w
palu oraz rozkIadu siIy tnqcej zmobilizowanej wzdIu pobocznicy pala. SiIy normalne
zmniejszajq si od gry ku podstawie pala, bowiem obciqenie jest stopniowo przenoszone
przez siI tnqcq mobilizujqcq si wzdIu pala. W przeciwienstwie do siIy normalnej, siIa tnqca
rosnie od gry do doIu. Obie siIy sq oceniane w wartosciach wzgldnych zwiqzanych z
wielkosciq obciqenia pionowego.
!p>yw cinania na de%ormacj/
Na dowolnej (wybranej) gIbokosci istnieje moliwosc przeglqdania rozkIadu tarcia jako funkcji
deformacji (osiadania) danego punktu pala. Wykres ten pokazuje proces stopniowej redukcji
sztywnosci scinania pala a do zera wraz z wzrostem deformacji. Zalenosc ta jest poczqtkowo
liniowa, szczeglnie na etapie, gdzie siIa spryny nie przekracza wartosci O
6'm
. Po
przekroczeniu tej wartosci, sztywnosc spryny zaczyna si stopniowo zmniejszac, co widac
poprzez spIaszczanie si krzywej.
$siadanie pa#a
Dostpne sq dwie opcje analizy osiadania pala:
- Teoria nieliniowa (Masopust)
- Teoria liniowa (Poulos)
,eoria nie#iniowa (;asopust
W teorii nieliniowej krzywa obciqeniowa (krzywa obciqenie - osiadanie) tworzona jest przy
zaIoeniu, e przebieg osiadania w funkcji oporu a do osiqgnicia mobilizacji peInego oporu na
pobocznicy pala moe byc reprezentowany przez parabol. Nastpnie, zwiqzek ma postac
liniowq, jak przedstawiono na rysunku. Metod t opracowano w oparciu o krzywe regresji
wykreslone na podstawie analizy statystycznej wynikw badan pali pod obciqeniem
statycznym; w celu okreslenia nosnosci pionowej w metodzie tej stosuje si wspIczynnki
regresji. Bardziej szczegIowy opis przedstawiony zostanie w dalszej czsci pomocy.
-929-
Krzywa obciqzeniowa
Literatura:
Masopust Jan: Vrtan piloty, Praha, Cenk a Jezek, 1994
Podejcie o7#iczeniowe wg ;asopusta
Krzywa obciqeniowa jest tworzona w nastpujqcy sposb:
1 *raniczny op(r (nono po7ocznicy q
s
jest wyznaczany wg wzoruE
gdzie: a, = - wspIczynniki regresji wIasciwego oporu pobocznicy
/
'
- gIbokosc od powierzchni terenu do srodka '-tej warstwy
*
'
- srednica pala w '-tej warstwie
natomiast opr (nosnosc) pobocznicy pala wyraa wzr:
gdzie: m
1
- wspIczynnik rodzaju obciqenia
m
2
- wspIczynnik zabezpieczenia pobocznicy
*
'
- srednica pala w '-tej warstwie
.
'
- miqszosc '-tej warstwy
q
s'
- graniczny opr (nosnosc) pobocznicy w '-tej warstwie
9 4ono podstawy pa#a q
=
o7#iczana jest wg wzoruE
gdzie: e, 4 - wspIczynniki regresji pod podstawq pala
-930-
: - dIugosc pala w gruncie
*
=
- srednica podstawy pala
= !sp(>czynnik o7ci.enia przenoszonego na podstaw/ pa#a ' wyraony jest za
pomoc. wzoruE
gdzie: q
=
- nosnosc podstawy pala
- srednia waona granicznego oporu (nosnosci) pobocznicy
: - dIugosc pala w gruncie
*
=
srednica podstawy pala
Obciqenie aktywujqce tarcie na pobocznicy R
s?
wyraa wzr:
gdzie: R
s
-opr (nosnosc) pobocznicy pala
Z -wspIczynnik obciqenia przenoszonego do podstawy pala
N $7ci.enie aktywuj.ce op(r R
s?
wyraa wz(rE
gdzie: 0
s
- wspIczynnik osiadania
R
s?
- obciqenie w momencie mobilizacji tarcia na pobocznicy
* - srednica pala
+
s
- sieczny modul odksztaIcenia otaczajqcego gruntu
K $7ci.enie w podstawie pa#a d#a przyj/tej wartoci osiadania (d#a granicznej
wartoci osiadania r(wnej 2" mm o7#iczane jest wg wzoruE
gdzie: Z - wspIczynnik obciqenia przenoszonego do podstawy pala
R
s?
- obciqenie w momencie mobilizacji tarcia na pobocznicy
s
6'm
- graniczna wartosc osiadania (przypisana), zwykle 25 mm
s
?
osiadanie aktywujqce opr pobocznicy
Opr pala dla danej wartosci osiadania S
6'm
wyraony jest za pomocq wzoru:
-931-
gdzie: R
=6'm
- obciqenie w podstawie pala dla danej wartosci osiadania
R
s
Podejcie obliczeniowe wg Masopusta
!sp(>czynniki regresji
Wartosc wIasciwego tarcia na pobocznicy zaley od wspIczynnikw regresji a, =. Nosnosc
podstawy pala, przy peInej mobilizacji oporu (nosnosci) pobocznicy pala, zaley od
wspIczynnikw regresji e, 4. Wartosci tych wspIczynnikw regresji uzyskano z rwnan
krzywych regresji wykreslonych na podstawie analizy statystycznej wynikw okoIo !"0 badan
pali pod obciqeniem statycznym.
Okno dialogowe sIuqce do wprowadzania wspIczynnikw regresji mona wyswietlic w
ramce "Osiadanie", za pomocq przyciskw "<dycja aA =" i "<dycja eA 4". Podczas
modyfikowania wartosci, w oknie widoczne sq zalecane wartosci wspIczynnikw regresji dla
rnych rodzajw gruntw i skaI.
-932-
Okno dialogowe Definiowanie dla krzywej obciqzeniowej - wprowadzanie wspczynnikw
regresji a, b, (e, f)
!sp(>czynniki m18 m9
!sp(>czynnik rodzaju o7ci.enia m
1
E
- dla obciqenia charakterystycznego 0,7
- dla obciqenia obliczeniowego 1,0
!sp(>czynnik za7ezpieczenia po7ocznicy m
2
E
- dla betonowania w suchym otworze i pod wodq 1,0
- dla betonowania z zawiesinq bentonitowq 0,9
- dla scianki szczelnej z PCV (grubosc powyej 0,Y mm) 0,7
- dla scianki szczelnej i siatki systemowej B 0,5
- dla stalowych rur osIonowych 0,15
-933-
Sieczny modu> odkszta>cenia <s
Wartosci siecznego moduIu odksztaIcenia +
s
naley okreslic doswiadczalnie za pomocq
pomiarw in-situ (badania presjometryczne). Okno dialogowe do wprowadzania wartosci
siecznego moduIu odksztaIcenia wyswietla si w ramce "Osiadanie" za pomocq przycisku
"<dycja +
s
". Podczas edycji, w oknie wyswietlane sq zalecane wartosci siecznego moduIu
odksztaIcenia.
Okno dialogowe Definiowanie danych dla krzywej obciqzeniowej - sieczny modu
odksztacenia Es
!sp(>czynnik osiadania Hs
Wartosc wspIczynnika osiadania jest uzaleniona od gIbokosci pala poniej spqgu warstwy
nosnej : i od srednicy pala *. WspIczynnik osiadania 0
s
wyraa wzr:
gdzie: 0
0
- wspIczynnik wpIywu osiadania podIoa
R
k
- wspIczynnik korekcyjny scisliwosci pala
R
.
- wspIczynnik korekcyjny skonczonej gIbokosci warstwy na podIou
sztywnym
-934-
,eoria #iniowa (Pou#os
Tworzenie krzywej obciqeniowej oparto na rozwiqzaniu opisanym w ksiqce H.G. Poulosa i
E.H. Davisa - "Pile Foundations Analysis and Design; opiera si ono na teorii sprystosci i
modyfikacjach wynikajqcych z pomiarw in-situ. PodIoe gruntowe charakteryzowane jest
wobec tego za pomocq moduIu sprystosci (odksztaIcenia) + i wspIczynnika Poissona (.
Metoda pozwala na tworzenie krzywych obciqen granicznych dla:
- Pali opartych na podIou sztywnym (niescisliwym)
- Pali zawieszonych w podIou scisliwym
Podstawowymi parametrami wprowadzanymi do analizy sq R
=
i R
s
. Wartosci te sq pozyskiwane
przez program z obliczen nosnosci wg wybranej przez uytkownika metody. Przyjmuje si
zaIoenie, e wszystkie wspIczynniki czsciowe w analizie majq wartosc jeden, tak wic
wartosc oporu wypadkowego jest wiksza ni wartosc uzyskana z analizy rzeczywistej
nosnosci.
Krzywa obciqzeniowa
Literature:
H.G. Poulos a E.H. Davis - Pile Foundations Analysis and Design
Pa#e oparte na pod>ou nieci#iwym
Podstawowym zaIoeniem w analizie jest okreslenie obciqenia w momencie aktywacji oporu
pobocznicy R
s?
. W tym momencie nie nastpuje dalszy wzrost oporu pobocznicy. Dalsze
obciqenie jest przejmowane wyIqcznie przez podstaw pala:
gdzie: R
s
-opr pobocznicy pala
Z -wspIczynnik przeniesienia obciqenia na podstaw pala
-935-
!sp(>czynnik przeniesienia o7ci.enia na podstaw/ pa#a Z wyznaczany jest wg wzoru:
gdzie: Z
0
- proporcja obciqenia podstawy dla pala niescisliwego
T
k
T
K
- wspIczynnik korekcyjny wsp. Poissona gruntu
T
=
- wspIczynnik korekcyjny sztywnosci gruntu
!arto osiadania przy aktywacji oporu po7ocznicy s
?
wyznaczana jest w nastpujqcy
sposb:
gdzie: 0 - wspIczynnik wpIywu osiadania
+
s
- moduI odksztaIcenia gruntu lub sieczny moduI odksztaIcenia gruntu wzdIu
pobocznicy pala
* - srednica pala
R
s?
- obciqenie przy aktywacji oporu pobocznicy pala
!sp(>czynnik wp>ywu osiadania 0 obliczany jest nastpujqco:
gdzie: 0
0
R
k
R
=
- wspIczynnik korekcyjny sztywnosci gruntu
R
/
1a>kowite osiadanie graniczne wyznaczane jest wg wzoru:
gdzie: 0 - wspIczynnik wpIywu osiadania
R
=7
- nosnosc podstawy pala
Z - wspIczynnik przeniesienia obciqenia na podstaw pala
* - srednica pala
+
s
moduI odksztaIcenia gruntu lub sieczny moduI odksztaIcenia gruntu wzdIu
pobocznicy pala
Pa#e w pod>ou ci#iwym
Osiadanie maksymalne s
6'm
wyznaczane jest wg wzoru:
-936-
gdzie: 0
s
- wspIczynnik wpIywu osiadania
+
s
- moduI odksztaIcenia gruntu lub sieczny moduI odksztaIcenia gruntu wzdIu
pobocznicy pala
* - srednica pala
Rs? - obciqenie przy aktywacji oporu pobocznicy pala
!sp(>czynnik wp>ywu osiadania 0
s
obliczany jest nastpujqco:
gdzie: 0
0
R
k
R
.
- wspIczynnik korekcyjny skonczonej gIbokosci warstwy na podIou
sztywnym
R
/
Pa#e w pod>ou ci#iwym
WspIczynnik korekcyjny wpIywu wsp. Poissona R
K
uwzgldnia wpIyw redukcji wsp. Poissona
gruntw w otoczeniu pala na wartosci osiadania pala dla staIego moduIu odksztaIcenia tych
gruntw. Wartosci te sq zwykle przedstawiane jako funkcja wsp. Poissona otaczajqcych
gruntw K
s
dla rnych wspIczynnikw sztywnosci pala G. W programie, wykresy dostpne sq
w postaci cyfrowej.
Wspczynnik korekcyjny wpywu wsp. Poissona gruntu - Rv
!sp(>czynnik korekcyjny sztywnoci gruntu 27
Wartosci wspIczynnika korekcyjnego R
=
sq zwykle przedstawiane jako funkcja stosunku
moduIu odksztaIcenia gruntu w podstawie pala i jego otoczeniu (+
=
/+) dla
rnych wspIczynnikw sztywnosci pala G i ronych stosunkw dIugosci pala do jego srednicy
(6/*). W programie, wykresy dostpne sq w postaci cyfrowej.
-937-
Wspczynnik korekcyjny sztywnoci gruntu - Rb
Wspczynnik korekcyjny sztywnoci gruntu - Rb
Proporcja o7ci.enia podstawy d#a pa#a nieci#iwego
Proporcja obciqenia ostrza dla pala niescisliwego Z
0
reprezentuje wpIyw sciskania
pIprzestrzeni sprystej, ktra przejmuje obciqenie przenoszone przez pal z podIoa
niesprystego. Wartosci wspIczynnika sq zwykle prezentowane jako funkcja stosunku
dIugosci pala do srednicy pala (6L*) dla rnych srednic pala do stosunku srednicy pala (*
=
L*).
Wykresy sq dostpne w programie w postaci cyfrowej.
-938-
Proporcja obciqzenia ostrza dla pala nieciliwego 0
!sp(>czynnik korekcyjny ci#iwoci pa#a 1k
Wartosci wspIczynnika T
k
sq zwykle prezentowane jako funkcja wspIczynnika sztywnosci
pala G dla rnego stosunku dIugosci pala do srednicy pala (*
=
/*). Wykresy sq dostpne w
programie w postaci cyfrowej.
Wspczynnik korekcyjny ciliwoci pala Ck
-939-
K
sq przedstawiane jako funkcja wsp. Piossona otaczajqcego
gruntu K
s
dla rnych wspIczynnikw sztywnosci pala G. Wykresy sq dostpne w programie w
postaci cyfrowej.
Wspczynnik korekcyjny wpywu wsp. Poissona gruntu Cv
!sp(>czynnik sztywnoci warstwy gruntu 17
=
sq prezentowane jako funkcja stosunku sprystosci gruntu w
podIou pala i gruntu w otoczeniu (+
=
/+) dla rnych wspIczynnikw sztywnosci pala G oraz
dla rnego stosunku dIugosci pala do srednicy pala (6/*). Wykresy sq dostpne w programie w
postaci cyfrowej.
-940-
Wspczynnik korekcyjny sztywnoci warstwy gruntu Cb ( L/d=10 )
Wspczynnik korekcyjny sztywnoci warstwy gruntu Cb ( L/d=5 )
!sp(>czynnik sztywnoci pa#a
WspIczynnik sztywnosci pala okreslany jest wg wzoru:
-941-
gdzie: +
p
- moduI sprystosci materiaIu pala
+
s
- moduI sprystosci otaczajqcego gruntu lub scislej sredni sieczny moduI
odksztaIcenia gruntu wzdIu pobocznicy pala
R
a
- stosunek pola przekroju pala do obszaru ograniczonego przez obwd
zewntrzny pala
gdzie: )
1
- srednie pole powierzchni pala
)
2
- pole powierzchni pobocznicy pala
(dla pali sztywnych R
a
< 1)
Podstawowy wsp(>czynnik wp>ywu osiadania Ho
Wartosc podstawowego wspIczynnika wpIywu osiadania 0
o
jest uzaleniona od dIugosci 6 i
srednicy pala *, wartosci wspIczynnika sq zazwyczaj przedstawiane w formie wykresu, na
ktrym zaznaczone sq rwnie ich zakresy:
Podstawowy wspczynnik wpywu osiadania Io
Wykresy sq dostpne w programie w postaci cyfrowej.
WspIczynnik korekcyjny R
k
przedstawia sztywnosc pala jako zalenosc wspIczynnika
-942-
sztywnosci pala G dla rnych wartosci stosunku dIugosci pala do srednicy pala (6/*). Jego
wartosci przedstawia wykres dostpny w programie w postaci cyfrowej.
Wspczynnik korekcyjny ciliwoci pala Rk
!sp(>czynnik korekcyjny d#a sko6czonej mi.szoci
warstwy na pod>ou sztywnym 2@
WspIczynnik korekcyjny R
.
przedstawia wpIyw warstwy niescisliwej poniej podstawy pala.
Wartosci wspIczynnika sq przedstawiane w literaturze graficznie dla rnych wartosci
stosunku dIugosci do srednicy pala (6/*) i wartosci stosunku dIugosci pala do miqszosci
warstwy scisliwej powyej warstwy niescisliwej (6/. lub ./6). Wykresy sq dostpne w programie
w postaci cyfrowej.
-943-
Wspczynnik korekcyjny dla skonczonej miqzszoci warstwy na podozu sztywnym Rh
4ono pozioma
4ono pozioma pa#a8 wymiarowanie
Poziomo obciqany pal jest analizowany za pomocq metody elementw skonczonych jako belka
na sprystym fundamencie Winklera. Parametry gruntu wzdIu pala sq reprezentowane
moduIem reakcji podIoa. Domyslnie, pal jest dzielony na 30 odcinkw. Dla kadego odcinka
program wyznacza wartosc moduIu reakcji podIoa, siI wewntrznych i deformacji. Program
umoliwia rwnie wymiarowanie zbrojonego pala betonowego na podstawie metody
okreslonej w ramce "Ustawienia" oraz na podstawie parametrw zdefiniowanych w zakIadce
"Pale".
Program pozwala take analizowac pal obciqany o7ci.eniem
przemieszczeniowym (przesunicie i obrt gIowicy pala). W takim przypadku, analiza
przeprowadzana jest tylko z okreslonym przesuniciem. Wprowadzone obciqenie mechaniczne
jest wykluczane.
W programie dostpne sq nastpujqce opcje do wprowadzenia modu>u reakcji pod>oa:
- de%iniuj rozk>ad (okresla si rozkIad moduIu reakcji podIoa wzdIu pala)
- staIy
- liniowy (Bowles)
- wedIug CSN 73 1004
- wedIug teorii Matlock'a i Rees's
- wedIug teorii Vesic'a
Oglnie rzecz biorqc, moduI reakcji podIoa odpowiada sztywnosci spryny w modelu
Winklera. Model ten opisuje osiadania sztywnej pIyty jako funkcj przyIoonego obciqenia.
Zalenosc ta zostaIa przedstawiona w nastpujqcym wzorze:
gdzie: p - obciqenie wzdIu warstwy pIyta-grunt
k - sztywnosc spryny Winklera
? - przesunicie pIyty do gruntu
Definicja moduu reakcji podoza
Sta>y rozk>ad modu>u reakcji pod>oa
ModuI reakcji podIoa i-tej warstwy wyznacza si z:
-944-
gdzie: +
*e4
- moduI odksztaIcenia gruntu
r - zredukowana szerokosc pala z:
Z - kqt dyspersji - wprowadza si w odniesieniu do kqta tarcia wewntrznego w
zakresie L4 -
'iniowy modu> reakcji pod>oa
ModuI reakcji podIoa na gIbokosci z wynika za wzoru:
6 - dIugosc pala
k - parametr gruntu wg Bowlesa
r - zredukowana szerokosc pala
gdzie: * -srednica pala
Z -kqt dyspersji - wprowadza si w odniesieniu do kqta tarcia wewntrznego w
zakresie L4 -
;o#iwe wartoci modu>u k wg Mow#esà [1Lm
!
] :
zagszczony wir piaszczysty 200 - 400
srednio zagszczony wir 150 - 300
piasek sredni 100 - 250
piasek drobny 80 - 200
iI pIzwarty 60 - 180
nawodniony iI pIzwarty 30 - 100
iI plastyczny 30 - 100
nawodniony iI plastyczny 10 - 80
iI mikkoplastyczny 2 - 30
;odu> reakcji pod>oa zgodnie z 1S4 P= 1RRN
ModuI reakcji podIoa dla gruntu spoistego przyjmuje postac:
-945-
gdzie: +
*e4
- moduI odksztaIcenia gruntu
* - srednica pala
ModuI dla grunt(w niespoistyc@ wyznaczany jest z:
gdzie: F
.
- moduI scisliwosci poziomej
* - srednica pala
- gIbokosc danego przekroju od skonczonego stopnia
;o#iwe wartoci modu>u F
.
d#a grunt(w niespoistyc@
*runt
F
.
[1Lm
!
]
Stopien zagszczenia 0
:
0,33 0,50 0,90
Suchy piasek i wir
Mokry piasek i wir
1,5
2,5
7,0
4,5
18,0
11,0
;odu> reakcji pod>oa wg ;at#ockà i 2eesà
Metoda ta ma zastosowania dla grunt(w 7ez spoistoci. ModuI reakcji podIoa wynika
wwczas z wyraenia:
gdzie: F
.
- moduI scisliwosci poziomej
- gIbokosc danego przekroju od skonczonego stopnia
;o#iwe wartoci modu>u F
.
d#a grunt(w niespoistyc@
-946-
*runt
F
.
[1Lm
!
]
Suchy piasek i wir
- luzny
- sredniozagszczony
- zagszczony
1,8 2,2
5,5 7,0
15,0 - 18,0
Mokry piasek i wir
- luzny
- sredniozagszczony
- zagszczony
1,0 1,4
3,5 4,5
9,0 - 12,0
;odu> reakcji pod>oa wg Wesicà
ModuI reakcji podIoa wyznaczany jest z:
gdzie: +
p
- moduI sprystosci pala
0
p
- moment bezwIadnosci pala
+
s
- moduI sprystosci gruntu
* - srednica pala
Literatura:
Vesic, A.S., Design of Pile Foundations, National Cooperative Highway Research Program
Synthesis 42, Transportation Research Board, 1977
*rupa Pa#i
Obliczenia wykonywane programem "*rupa pa#i" mogq byc podzielone na dwie grupy:
- Rozwiqzanie analityczne - wyliczenie nosnosci pionowej grupy pali dla gruntw spoistych i
niespoistych oraz wyznaczanie osiadania
- Analiza grupy pali za pomocq metody sprystej wraz z wymiarowaniem zbrojenia pali
2ozwi.zanie ana#ityczne
Analiz nosnosci pionowej grupy pali mona wykonac dla:
- gruntw niespoistych (analiza dla warunkw z odpIywem)
- gruntw spoistych (analiza dla warunkw bez odpIywu)
Rzeczywista analiza obliczeniowa wykonywana jest wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub
zgodnie z teoriq stanw granicznych.
-947-
Weryfikacja wykonywana jest tylko dla o7ci.enia pionowego. Obciqenia wynikajqce z
momentw i siI tnqcych nie sq uwzgldniane. W celu uwzgldnienia oddziaIywania poziomego
dla grupy pali naley wybrac metod sprystq w ramce "Ustawienia".
Metody analityczne pozwalajq na wyznaczenie osiadania grupy pali.
*runty niespoiste (ana#iza w warunkac@ z odp>ywem
W celu wyznaczenia nosnosci pionowej grupy pali stosowane sq te same metody obliczeniowe
jak dla analizy pojedynczego pala:
- NAVFAC DM 7.2
- metoda napren efektywnych
- CSN 73 1002
Nosnosc pionowq grupy pali wyznacza si na podstawie wzoru:
gdzie: F - liczba pali w grupie
R
c
- nosnosc pionowa pojedynczego pala
f
3
- efektywnosc grupy pali
<%ektywno grupy pa#i
UF1 =A99RAR1+
- dla osiowego rozstawu pali w grupie: !*
- dla osiowego rozstawu pali w grupie: @*
'a MarrU (1S4 P= 1RR9
gdzie: F
9
-liczba pali w kierunku 9
F
?
-liczba pali w kierunku ?
( -
kqt, ktrego tangens wynosi , podany w stopniach
s -rozstaw osiowy pali
* -srednica pali
!z(r Sei#eraA5eeneycego
-948-
gdzie: F
9
- liczba pali w kierunku 9
F
?
- liczba pali w kierunku ?
s - rozstaw osiowy pali
De%iniowanie e%ektywnoci
WIasne definiowanie stopnia efektywnosci w zakresie 0," - 1,0, wykonane przez uytkownika.
*runty spoiste (ana#iza w warunkac@ 7ez odp>ywu
Nosnosc bloku gruntu uzyskujemy ze wzoru:
gdzie: 6 -dIugosc pali
=
9
,=
?
-wymiary pIaszczyzny podstawy masywu gruntowego w postaci bloku gruntu
c
7s
-srednia wytrzymaIosc na scinanie w warunkach bez odpIywu, wzdIu pali (
)
c
7=
-wytrzymaIosc na scinanie w warunkach bez odpIywu w podstawie pali
1
c3
-wspIczynnik spjnosci nosnosci grupy pali
g
d
z
i
e
:
dla warunku:
dla warunku:
Uwaga: Masyw gruntowy przedstawiany jest za pomocq bloku o podstawie wynikajqcej z
pIaszczyzny zawierajqcej stopy poszczeglnych pali, a sciany pionowe bloku znajdujq si w
dlegIosci jednej srednicy pala od osi pali zewntrznych. Opr tak wydzielonego bloku gruntu
poddanego caIkowitemu obciqeniu grupq pali wynika z mobilizacji siI tnqcych wzdIu scian, tj.
tarcia na po7ocznicy oraz nosnosci jego podstawy.
Jesli analiza wykonywana jest wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa program przeprowadza
analiz obliczeniowq dla grupy pa#i poddanyc@ ciskaniu:
-949-
where: R
3
-nosnosc pionowa grupy pali
]
*
-maksymalna siIa pionowa (wraz z ciarem wIasnym oczepu)
m
p
-ciar wIasny pali (wyIqcznie w przypadku, gdy zaznaczona jest opcja
"Uwzg#/dniaj ci/ar w>asny pa#i")
SF
cp
-wspIczynnik bezpieczenstwa dla grupy pali w sciskaniu
+na#iza wed>ug teorii stan(w granicznyc@
Jesli analiza wykonywana jest wedIug teorii stanw granicznych program przeprowadza analiz
obliczeniowq dla grupy pali w gruntac@ niespoistyc@ w nastpujacy sposb:
gdzie: R
3
F -liczba pali w grupie
R
c
-nosnosc pionowa pojedynczego pala (R
=
+ R
s
)
t
wspIczynnik redukcyjny oporu caIkowitego
f
3
-efektywnosc grupy pali
]
*
m
p
Jesli analiza wykonywana jest wedIug teorii stanw granicznych program przeprowadza analiz
obliczeniowq dla grupy pali w gruntac@ spoistyc@ w nastpujacy sposb:
gdzie: R
3
]
*
m
p
t
-wspIczynnik redukcyjny oporu caIkowitego
W przypadku gdy analiza obliczeniowa prowadzona jest zgodnie z EN 1997-1 nosnosc pionowa
grupy pali w gruntach spoistych redukowana jest poprzez wspIczynnik oporu podstawy (
t
<
=
).
$siadanie grupy pa#i
*runt niespoisty
-950-
Analiza grupy pali w gruncie niespoistym zostaIa opracowana na podstawie liniowej teorii
osiadania (Poulos'a). Graniczna krzywa obciqeniowa dla grupy pali oraz wartosc osiadania
caIkowitego s
3
powikszane sq przez, tzw. wsp(>czynnik osiadania grupy 3
4
.
An immediate settlement of the pile group increased by the group settlement factor is provided
by:
Natychmiastowe osiadanie grupy pali powikszone poprzez wspIczynnik osiadania grupy
uzyskujemy ze wzorw:
gdzie: s
3
-osiadanie grupy pali
3
4
-wspIczynnik osiadania grupy dla gruntu niespoistego (zgodnie z Pile Buck
Inc. 1992)
s
0
-osiadanie pojedynczego pala (wyznaczone np. z granicznej krzywej
obciqeniowej)
* -srednica pala
=
9
-szerokosc grupy pali w kierunku 9
*runt spoisty
Osiadanie grupy pali w gruncie spoistym wyznaczane jest jako osiadanie fundamentu
zastpczego o szerokosci v i dIugosci vo, na gIbokosci 0,@Y>D.
SzczegIowy opis analizy osiadan zawarto w rozdziale "Analiza osiadania".
-951-
Scheme of substitute foundation settlement of pile group in cohesive soil
;etoda spr/ysta
W metodzie sprystej grupa pali analizowana jest za pomocq Metody Elementw
Skonczonych. Oczep przyjmuje si jako nieskonczenie sztywny. Obciqenie oglne przykIadane
jest w srodku oczepu i moe ono byc importowane z dowolnego programu wykonujqcego
analizy statyczne.
Pale modelowane sq w sposb pokazany na rysunku poniej:
-952-
Modelowanie pali
W ramce "Ustawienia" dostpne sq cztery warianty modelowania pali:
1. Pale zawieszone - wyznaczaj sztywnosc spryn na podstawie parametrw gruntu.
2. Pale zawieszone - definiuj sztywnosc spryn
3. Pale spoczywajqce na podIou skalnym (niescisliwym)
4. Pale utwierdzone w podIou skalnym (niescisliwym)
Wszystkie wyej wymienione wariantach istnieje koniecznosc zdefiniowania "Poziomego
moduIu reakcji podIoa" charakteryzujqcego zachowanie si pala w kierunku poprzecznym.
Pale zawieszone wymagajq nastpnie okreslenia sztywnosci spryn pionowych. Program
pozwala na wsteczne wyznaczenie sztywnosci tych spryn na podstawie dostpnych
parametrw gruntu i typowych obciqen. Mogq one byc take zdefiniowane bezposrednio w
ramce "Spryny pionowe".
Istnieje moliwosc wyboru przegubowego lub sztywnego poIqczenia pali z oczepem.
-953-
Poqczenie pala z oczepem (wybr w ramce "Ustawienia")
Rzeczywista analiza wykonywana jest za pomocq metody elementw skonczonych. Kady pal
dzielony jest na dziesic elementw. Dla kadego elementu program definiuje wartosci spryn
pionowych i poziomych. Nastpnie, w porwnaniu do pojedynczego pala, sztywnosc spryn
poziomych i pionowych jest redukowana zarwno dla pali zewntrznych jak i wewntrznych.
Sztywnosc pozioma redukowana jest wspIczynnikami: 0," dla pali zewntrznych oraz 0,2" dla
pali wewntrznych; sztywnosc na scinanie redukowana jest wspIczynnikami 0," oraz 0.1
odpowiednio dla pali zewntrznych i wewntrznych. Redukcje te dobrze odzwierciedlajq
rzeczywiste zachowanie grupy pali. Spryny w podstawie pala nie podlegajq redukcji.
!yznaczanie sztywnoci spr/yn pionowyc@
Przy wstecznym wyznaczaniu sztywnosci spryn pionowych konieczne jest zdefiniowanie
obciqenia typowego w ramce "Spr/yny pionowe". Obciqenie to powinno byc dobrane tak,
aby charakteryzowaIo w najlepszy sposb zachowanie si konstrukcji.
Sztywnosci wyznacza si nastpujqco:
1. Do poszczeglnych pali przykIadane jest obciqenie typowe
2. Sztywnosc na scinanie spryn pionowych rozIoonych wzdIu pala wyznaczana jest na
podstawie parametrw gruntu.
3. Sztywnosc spryny pionowej w podstawie pala wyliczana jest na podstawie sztywnosci
podIoa pod podstawq pala oraz gIbokosci strefy wpIywu. Dla pali rozciqganych
sztywnosc ta wynosi zero.
Sztywnosci te sq nastpnie dostosowywane w zalenosci od ich umiejscowienia w grupie pali -
sztywnosc na scinanie redukowana jest za pomocq wspIczynnika wynoszqcego odpowiednio
0," dla pali zewntrznych oraz 0,1 dla pali wewntrznych.
+na#iza osiadania
Osiadanie mona obliczac wykorzystujqc jednq z niej wymienionych metod:
- Z zastosowaniem moduIu edometrycznego
- Z zastosowaniem wspIczynnika scisliwosci
-954-
- Z zastosowaniem wskanika scisliwosci
- WedIug NEN (Buismann, Ladde)
- WedIug modelu Soft soil
- Z zastosowaniem teorii Janbu
- Na podstawie dylatometru Marchetiego DMT (moduIu dylatometrycznego)
Program udostpnia dwie opcje ograniczenia gIbokosci strefy oddziaIywania (strefy wpIywu):
- Z zastosowaniem wytrzymaIosci strukturalnej
- Jako procent naprenia geostatycznego
Do okreslenia naprenia w gruncie we wszystkich metodach dostpnych do analizy osiadania
wykorzystano teori sprystosci (teoria Bousinesqua).
Oglne teorie analizy osiadania stanowiq podstaw wszystkich w/w metod.
Podczas obliczania osiadania poniej podstawy fundamentu program oblicza
najpierw naprqenie w podstawie fundamentu, a nastpnie okresla osiadanie caIkowie oraz
obrt fundamentu.
Oglne podejscie wykorzystywane we wszystkich teoriach wykorzystuje podziaI podIoa
gruntowego na warstwy o rnej miqszosci w oparciu o gIbokosc poniej podstawy
fundamentu lub powierzchni gruntu. Nastpnie, obliczane jest odksztaIcenie kadej warstwy -
osiadanie caIkowite definiowane jest jako suma osiadan czsciowych poszczeglnych warstw w
strefie wpIywu (odksztaIcenia poniej strefy wpIywu przyjmujq wartosc zerowq lub sq
pomijane):
gdzie: s - osiadanie
s
'
- osiadanie w i-tej warstwie
4apr/enie pod %undamentem
Naprenie pod fundamentem mona zaIoyc jako:
- prostok.tne (jednolite pod fundamentem)
- og(#ne (trapezowe) o rnych wartosciach bokw
Oglny rozkIad naprenia wynika z rysunku:
-955-
Naprzenie pod fundamentem
gdzie:

gdzie: & - pionowe obciqenie fundamentu
6,= - szerokosc i dIugosc fundamentu
e
=
- mimosrodowosc obciqenia
- moment dziaIajqcy na fundament
k - siIa pozioma
1 - normalna siIa na mimosrodowym fundamencie
p - przesunicie osi kolumny od srodka fundamentu
Jeeli w niektrych punktach naprenie staje si ujemne, program postpuje dalej z
dostosowanymi wymiarami =>6 jednoczesnie wykluczajqc rozciqganie z analizy. Przed
obliczeniami, rozkIad naprenia na skutek obciqenia pod fundamentem jest redukowany
przez naprenie geostatyczne w nastpujqcy sposb:
W programie istniejq trzy opcje do okreslenia naprenia geostatycznego pod fundamentem:
- Z pierwotnego gruntu Rozwaa si zatem, czy dno fundamentu w otworze z
wydobytym gruntem mierzone od pierwotnego gruntu jest wolne od napren w czasie
krtszym ni niezbdny do pcznienia gruntu oraz utraty naprenia w podIou.
- Ze zmody%ikowanego terenu Zastosowanie majq powysze zaIoenia.
- 4ie uwzg#/dniane
$g(#ne osiadanie i o7r(t %undamentu
Na osiadanie fundamentu znacznie wpIywa oglna sztywnosc ukIadu w postaci konstrukcji
fundamentu i gruntu fundamentowego, ktrq mona wyznaczyc z:
gdzie: +
-ak6
-moduI elastycznosci fundamentu
t -grubosc fundamentu
+
*e4,pr7m
-srednia waona moduIu deformacji do gIbokosci aktywnej
6 -wymiary fundamentu w kierunku szukanej sztywnosci
Dla k J 1 zakIada si, e fundament jest sztywny i jako punkt reprezentacyjny do wyznaczenia
jego osiadania zakIada si punkt c@arakterystyczny (odlegIy o 0,!Y razy wymiar fundamentu
-956-
od swojej osi).
Dla k b 1 zakIada si, e fundament jest sztywny i jako punkt reprezentacyjny do wyznaczenia
jego osiadania zakIada si punkt rodkowy %undamentu.
$7r(t %undamentu wyznacza si z rnicy osiadan srodkw poszczeglnych bokw.
Rotation of spread footing principle calculation
!p>yw g>/7okoci posadowienia i pod>oa
nieci#iwego
Podczas obliczania osiadania istnieje moliwosc uwzgldnienia wp>ywu g>/7okoci
posadowienia poprzez wprowadzenie wspIczynnika redukcji R
1
:
dla fundamentu pasowego:
dla fundamentu bezposredniego:
gdzie: * - gIbokosc dna fundamentu
- - gIbokosc pod fundamentem
!p>yw warstwy nieci#iwej wprowadza si do analizy poprzez wspIczynnik redukcji B
2
:
gdzie: -
'c
- gIbokosc sztywnej podstawy pod dnem fundamentu
- - gIbokosc pod fundamentem
-957-
Wprowadzenie powyszych wspIczynnikw umoliwia przekszta>cenie pionowej skIadowej
naprenia
-
tak, e wIasciwa gIbokosc zastpowana jest wartoci. zast/pcz. -
r
z:
gdzie: R
1
- wspIczynnik gIbokosci dna fundamentu
R
2
- wspIczynnik sztywnej podstawy
- - gIbokosc pod dnem fundamentu
!p>yw podsypki piaskowoAwirowej
Jeeli pod fundamentem bezposrednim zostaIa okreslona podsypka piaskowo-wirowa,
wwczas parametry materiaIu X w poszczeglnych warstwach sq obliczane w nastpujqcy
sposb:
Dla warstwy .
a,'
:
gdzie: X
'
-
parametry materiaIu w warstwie '
te%
X
c
- parametry materiaIu podsypki piaskowo-wirowej
Dla warstwy .
=,'
:
gdzie: )
c
- pole podsypki piaskowo-wirowej
X
c
- parametry materiaIu podsypki piaskowo-wirowej
X
=,'
- parametry materiaIu warstwy =,'
=
'
-
szerokosci podsypki w warstwie '
te%
6
'
-
dIugosc podsypki w warstwie '
te%
-958-
Analiza Xi w podsypce piaskowo-zwirowej
+na#iza osiadania za pomoc. modu>u
edometrycznego
Rwnanie do obliczania sciskania '
te%
warstwy gruntu pod fundamentem posiadajqcej
miqszosc . wynika z definicji moduIu edometrycznego +
oe*
:
gdzie:
-,'
-
skIadowa pionowa przyrostu naprenia w srodku '
te%
warstwy
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
+
oe*,'
-
moduI edometryczny '
te%
warstwy
ModuI edometryczny +
oe*
mona okreslic dla kadego gruntu jako staIy lub za pomocq krzywej
edometrycznej (zalenosc
e4
LM). W przypadku zastosowania krzywej edometrycznej, program
przyjmuje dla kadej warstwy wartosc +
oe*
odpowiadajqcq danemu zakresowi naprenia
poczqtkowego i koncowego. Jeeli wartosc moduIu edometrycznego +
oe*
jest niedostpna,
istnieje moliwosc wprowadzenia moduIu odksztaIcenia +
*e4
, a program przeprowadza
odpowiednie przeksztaIcenie.
gdzie:
gdzie: K - wspIczynnik Poisson'a
+
*e4
- moduI odksztaIcenia
-959-
+na#iza osiadania za pomoc. sta>ej ciskania 1
Rwnanie do obliczenia sciskania '
te%
warstwy gruntu pod fundamentem, posiadajqce
miqszosc . wynika z definicji staIej sciskania T:
gdzie:
or,'
- pionowa skIadowa poczqtkowego naprenia geostatycznego w
srodku '
te%
warstwy
-,'
- pionowa skIadowa przyrostu naprenia (np. naprenia na skutek
obciqenia konstrukcji) Iqczenie ze sciskaniem warstwy
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
T
'
-
staIa sciskania w '
te%
warstwie
Program umoliwia wprowadzenie staIej sciskania T
'
lub staIej sciskaniaT
10
(program sam
przeprowadza przeksztaIcenie).
Literatura:
+na#iza osiadania za pomoc. wska&nika ciskania
Rwnanie osiadania przy zastosowaniu wskanika sciskania T
c
'
te%
warstwy wynika ze wzoru:
gdzie:
or,'
srodku '
te%
warstwy
-,'
e
o
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
T
c,'
-
wskaznik sciskania w '
te%
warstwie
Literatura:
+na#iza osiadania wed>ug 4<4 (Muismann8 'add
Metoda ta oblicza osiadanie pierwotne i wtrne. W obliczeniach, metoda uwzgldnia grunty
przekonsolidowane i rozrnia dwa moliwe przypadki:
-960-
- Suma bieqcego, pionowego naprenia efektywnego w gruncie i naprenie na skutek
zewntrznego obciqenia jest mniejsza ni cisnienie przed konsolidacjq, a zatem tylko
dodatkowe obciqenie jest rozwaane.
- Suma bieqcego, pionowego naprenia efektywnego w gruncie i naprenie na skutek
zewntrznego obciqenia jest wiksza ni cisnienie przed konsolidacjq, a zatem tylko
podstawowa konsolidacja jest ponownie ustawiana. Pierwotne osiadanie jest wwczas
wiksze w porwnaniu do pierwszego przypadku.
Pierwotne osiadanie
Pierwotne osiadanie '
te%
warstwy przekonsolidowanego gruntu (OCR > 1) jest wyznaczane z:
dla:
or
5
-
r
p
(suma bieqcych napren pionowych i jej przyrost jest mniejsza ni cisnienie
przed konsolidacjq):
dla:
or
5
-
J
p
(suma bieqcych napren pionowych i jej przyrost jest wiksza ni cisnienie
gdzie:
or,'
srodku '
te%
warstwy
-,'
p,'
-
cisnienie przed konsolidacjq w '
te%
warstwie
e
o
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
T
c,'
-
wskanik sciskania w '
te%
warstwie
T
r,'
-
wskanik wtrnego sciskania w '
te%
warstwie
Pierwotne osiadanie '
te%
warstwy normalnie skonsolidowanego gruntu (OCR = 1) wynosi:
gdzie:
or,'
srodku '
te%
warstwy
-,'
e
o
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
T
c,'
-
wskanik sciskania w '
te%
warstwie
-961-
!t(rne osiadanie
Wtrne osiadanie '
te%
warstwy przyjmuje postac:
dla:
or
5
-
r
p
(suma bieqcych napren pionowych i jej przyrost jest mniejsza ni cisnienie
pro
or
5
-
J
p
(suma bieqcych napren pionowych i jej przyrost jest wiksza ni cisnienie
gdzie: .
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
T
Hr, '
-
wskanik wtrnego sciskania poniej parcia przed konsolidacjq the '
t.
layer
T
H
-
wskanik wtrnego sciskania w '
te%
warstwie
t
p
- czas do zakonczenia podstawowej konsolidacji
t
s
- czas wymagany dla osiadania wtrnego
jeeli okreslimy wartosc wskaznika prekonsolidacji sciskania wtrnego takq samq jak dla
wskaznika sciskania wtrnego, wwczas program nie uwzgldni efektu parcia
prekonsolidacyjnego w obliczeniach osiadania wtrnego.
Literatura:
Netherlandish standard NEN6740, 1991, Geotechniek TGB1990 Basisen en belastingen,
Nederlands normalisatie-Institut
+na#iza osiadania za pomoc. mode#u So%t soi#
W analizie tej wykorzystano zmodyfikowany wskanik sciskania C, a sama metoda oparta jest
na elastyczno-plastycznym modelu Soft soil opracowanym na uniwersytecie w Cambridge.
Deformacja gruntu zakIada, e odksztaIcenie objtosciowe jest liniowo zalene od zmiany
sredniego naprenie efektywnego kreslonego na naturalnej skali logarytmicznej.
Osiadanie i
te%
warstwy jest wwczas wyznaczanie z:
kde:
or,'
-
pionowa skIadowa naprenia geostatycznego w srodku '
te%
warstwy
-,'
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
S -
zmodyfikowany wskaznik w '
te%
warstwie
-962-
Analiza ta wymaga wprowadzenia zmodyfikowanego wskaznika sciskania Suzyskiwanego
zazwyczaj z laboratoryjnych pomiarw trjosiowych.
Jeeli zmodyfikowany wskaznik sciskania S nie jest znany, istnieje wwczas moliwosc
okreslenia wskanika sciskania T
T
razem ze sredniq wartosciq wskanika porowatoscie (jeeli
ten rwnie nie jest znany, wystarczy wwczas podac poczqtkowy wskaznik porowatosci e
o
), a
program przeprowadzi przyblione obliczenia zmodyfikowanego wskaznika sciskania na
podstawie dostpnych informacji.
Literatura:
Burland J.B. The yielding and dilatation of clay (correspondence), Gotechnique, 15 (2),1965,
str. 211-214
+na#iza osiadania wed>ug teorii Can7u
Analiza oparta jest na zasadach nieliniowej deformacji elastycznej, gdzie zalenosc naprenie
- odksztaIcenie opisane jest przez funkcj dwch bezwymiarowych parametrw unikalnych dla
danego gruntu. Parametry sq wykIadnikiem %, a moduI Janbu m. Rwnania opisujqce osiadanie
uzyskuje si poprzez okreslenie Mz definicji moduIu deformacji +
t
i caIkowanie. Program
umoliwia obliczenie osiadania dla nastpujqcych typw gruntu:
- Grunty niespoiste
- Grunty gruboziarniste
- Piaski i iIy
- Przekonsolidowane piaski i iIy
- Grunty spoiste
- Przekonsolidowane grunty spoiste
Literature:
Method of settlement computation for various types of soils, Soil Mechanics and foundation
engineering, Springer, 7 (3), 1970, str, 201-206
+na#iza osiadania grunt(w niespoistyc@ wg Can7u
Dla gruntw niespoistych, wykIadnik naprenia nie jest rwny zero. Dla podIoa
warstwowego, wynikowe osiadanie rwna si sumie czsciowych osiadan poszczeglnych
warstw:
gdzie:
or,'
-
te%
warstwy
-,'
- pionowa skIadowa przyrostu naprenia (np. naprenie na skutek
%
'
-
wykIadnik naprenia w '
te%
warstwie
m
'
-
modul Janbu w '
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
-963-
+na#iza osiadania grunt(w gru7oziarnistyc@ wg Can7u
Dla zwartych gruntw gruboziarnistych (np. grunt lodowy), zalenosc naprenie -
odksztaIcenie (osiadanie) jest zazwyczaj przyjmowana jako "elastyczne", tzn. wykIadnik
naprenia % jest rwny jeden. Zatem, dla % < 1 i naprenia wzorcowego
r
< 100 kPa wynikowe
osiadanie rwna si sumie czsciowych osiadan poszczeglnych warstw:
gdzie:
-,'
obciqenia konstrukcji) Iqcznie ze sciskaniem warstwy - tzn. zmiana
naprenia efektywnego
m
'
-
moduI Janbu w '
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
+na#iza osiadania d#a piask(w i i>(w wg Can7u
Dla piaskw i iIw, wykIadnik naprenia % przyjmuje wartosc okoIo 0,", dla naprenia
wzorcowego
r
< 100 kPa wynikowe osiadanie rwna si sumie czsciowych osiadan
poszczeglnych warstw. Osiadanie mona wyprowadzic z nastpujqcego wzoru:
gdzie:
or,'

te%
warstwy
-,'
pionowa skIadowa przyrostu naprenia (np. naprenie na skutek
obciqenia konstrukcji) Iqcznie ze sciskaniem warstwy
m
'

moduI Janbu w '
te%
warstwie
.
'

miqszosc '
te%
warstwy
+na#iza osiadania d#a grunt(w i i>(w
przekonso#idowanyc@ wg Can7u
Jeeli koncowe naprenie w gruncie przekracza parcie prekonsolidacyjne (
or
5
-
J
p
),
wwczas osiadanie podIoa warstwowego wyznacza si z nastpujqcego wzoru:
gdzie:
or,'
-
te%
warstwy
p,'
-
parcie prekonsolidacyjne w '
te%
warstwie
-,'
m
'
-
moduI Janbu w '
te%
warstwie
-964-
m
r,'
-
moduI Janbu dekompresji w '
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
Jeeli naprenie na skutek obciqenia nie powoduje, e koncowe naprenie przekracza parcia
prekonsolidacyjne (
or
5
-
r
p
), istnieje wwczas moliwosc przyjcia nastpujqcych postaci
rwnan w celu obliczenia osiadania gruntu warstwowego lub podIoa ilastego:
gdzie:
or,'
-
te%
warstwy
p,'
-
te%
warstwie
-,'
m
r,'
-
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
+na#iza osiadania d#a grunt(w spoistyc@ wg Can7u
W przypadku gruntw spoistych, wykIadnik naprenia jest rwny zero. Dla normalnie
skonsolidowanych gruntw uzyskujemy z definicji styczny moduI deformacji (prze modyfikacj
i caIkowanie) +
t
rwnanie osiadania gruntu warstwowego utworzonego z gruntw spoistych w
postaci:
gdzie:
or,'
-
te%
warstwy
-,'
m
'
-
moduI Janbu w '
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
+na#iza osiadania d#a przekonso#idowanyc@ grunt(w
spoistyc@ wg Can7u
Najbardziej spoiste grunty w pierwotnym porzqdku - za wyjqtkiem bardzo mIodych lub
organicznych glin - sq przekonsolidowane. Jeeli koncowe naprenie w gruncie przekracza
naprenie przekonsolidacyjne (
or
5
-
J
p
), wwczas osiadanie podIoa warstwowego
powstaIego z gruntw spoistych obliczane jest z nastpujqcego zwiqzku:
dla:
or
5
-
J
p
-965-
dla:
or
5
-
r
p
gdzie:
or,'
-
te%
warstwy
p,'
-
te%
warstwie
-,'
m
'
-
moduI Janbu w '
te%
warstwie
m
r,'
-
te%
warstwie
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
+na#iza osiadania za pomoc. D;, (modu>
ograniczony
ModuI ograniczony
:O
[Pa] definiowany jest jako pionowy, zamknity moduI styczny
przy
/o
.
:O
uzyskuje si w tescie dylatometrycznym.
Jeeli wartosc ograniczonego moduIu
:O
jest niedostpna, istnieje wwczas moliwosc
wprowadzenia wspIczynnik scisliwosci objtosciowej m
]
[m
2
L1] (wyznaczanej na podstawie
testu edometrycznego), a program przeprowadza odpowiednie przeksztaIcenie:
gdzie:
:O
- moduI ograniczony
m
]
- wspIczynnik scisliwosci objtosciowej
Analiza wykorzystuje moduI ograniczony
:O
lub wspIczynnik scisliwosci objtosciowej m
]
i
oparta jest na metodzie Marchettiego. To oparte na elastycznosci liniowej podejscie podaje
osiadanie proporcjonalne do obciqenia, nie moe natomiast zapewnic przewidywan
nieliniowych.
Osiadanie '
te%
warstwy jest wwczas wyznaczane z:
gdzie:
-,'
-
pionowa skIadowa przyrostu naprenia w srodku '
te%
warstwy
.
'
-
miqszosc '
te%
warstwy
:O
- moduI ograniczony
-966-
Literatura:
Marchetti S. (1999) " The Flat Dilatometer and its applications to Geotechnical Design ",
Lecture notes (90 pp) Intnl Seminar on DMT held at the Japanese Geot. Society, Tokyo, 12
Feb 1999
,eoria osiadania
Jeeli naprenie w gruncie spowodowane jest obciqeniem powierzchni gruntu, znana jest
zmiana naprenia gruntu lub aktualnie utworzonej konstrukcji ziemnej, istnieje wwczas
moliwosc wyznaczenia deformacji gruntu. Deformacja gruntu jest oglnie nachylona, a jej
pionowa skIadowa warunkuje osiadanie. Oglnie rzecz biorqc, osiadanie jest niestacjonarnie
zalene od czasu, co oznacza, e nie wystpuje natychmiast po wprowadzeniu obciqenia, lecz
jest raczej zalene od wIasciwosci konsolidacji gruntu. Przepuszczalnie, mniej scisliwe grunty
(piasek, wir) odksztaIcajq si szybciej, natomiast nawodnione grunty gliniaste o niskiej
przepuszczalnosci doswiadczajq stopniowego odksztaIcenia zwanego konsolidacjq.
Osiadanie gruntu zalezne od czasu
Zastosowane obciqenie powoduje osiadanie, ktre mona podzielic na podstawie odpowiedzi
zalenej od czasu na trzy odrbne skIadowe:
- Osiadanie natychmiastowe (poczqtkowe)
- Osiadanie pierwotne (konsolidacja)
- Osiadanie wtrne (peIzanie)
$siadanie natyc@miastowe
Podczas osiadania natychmiastowego, grunt doswiadcza tylko deformacji pod wpIywem
napren scinajqcych powodujqcych zmian ksztaItu bez deformacji objtosciowej. Utrata
cisnienia porowego w gruncie wynosi zero.
$siadanie pierwotne
Ten etap deformacji gruntu charakteryzuje si odksztaIceniem szkieletowym na skutek ruchu i
sciskania ziaren widocznych w formie zmian objtosciowych. Jeeli pory sq wypeInione wodq
(szczeglnie w przypadku gruntw o niskiej przepuszczalnosci), woda zostanie przeniesiona ze
scisnitych porw do miejsc o niszym cisnieniu (grunt przejdzie konsolidacj). Pierwotne
osiadanie konsolidacyjne jest zatem zalene od czasu i konczy si po osiqgniciu zerowego
-967-
cisnienia porowego.
$siadanie wt(rne
Jeeli konsolidacja pierwotna przechodzi nad szkieletem, wwczas deformacja nie powoduje
zmiany cisnienia porowego (teoretycznie w nieskonczonym czasie). Przy wzroscie cisnienia,
ziarna stajq si ciasniej upakowane i zaczynajq si odksztaIcac, po czym nastpuje zmiana
objtosciowa - zjawisko to nazywa si deformacjq peIzaniowq szkieletu lub konsolidacjq
wtrnq (osiadaniem). W przeciwienstwie do konsolidacji pierwotnej, konsolidacja wtrna
postpuje pod staIym napreniem efektywnym. Szczeglnie w przypadku mikkich,
plastycznych lub zmiadonych gruntw, nie naley pomijac konsolidacji wtrnej - w
przypadku gruntw przekonsolidowanych, konsolidacja wtrna moe wynosic
okoIo 10% oglnego osiadania, natomiast dla normalnie skonsolidowanych gruntw nawet
okoIo 20%.
,eoria osiadania pierwotnego
Koncowe osiadanie pierwotne jest czsto zastpowane terminem osiadania. Wikszosc podejsc
obliczeniowych mona przypisac do jednej z dwch grup:
- 'iniowa de%ormacja e#astyczna
- 4ie #iniowa de%ormacja e#astyczna
'iniowa de%ormacja e#astyczna
Liniowa zalenosc naprenie - odksztaIcenie wynika z prawa Hooka:
gdzie: M - wywoIane odksztaIcenie warstwy gruntu
e
e4
- wywoIana zmiana naprenia efektywnego w warstwie gruntu
+ - moduI Younga w warstwie gruntu
K - liczba Poissona
Zastosowanie moduIu elastycznosci + Young'a jest zastpowane tylko w przypadkach, gdzie
dopuszcza si naprenie gruntu w kierunku poziomym. Jednak, jest to do przyjcia tylko dla
maIych fundamentw bezposrednich. Przy stosowaniu obciqenia na wikszej powierzchni,
naprony grunt nie moe - za wyjqtkiem krawdzi - odksztaIcac si na boki i doswiadcza
zatem tylko odksztaIcenia pionowego (jednowymiarowego) zwiqzanego z moduIem
edometrycznym +
oe*
, ktry jest wikszy od moduIu elastycznego +.
Osiadanie warstwy gruntu s jest wyznaczane poprzez pomnoenie deformacji warstwy
gruntu c przez miqszosc warstwy (wysokosc) k
o
:
gdzie: M - deformacja warstwy gruntu
k
o
- miqszosc warstwy gruntu
W przypadku podIoa warstwowego otrzymujemy caIkowite osiadanie przez dodanie osiadan
poszczeglnych warstw:
-968-
gdzie: s - osiadanie podIoa warstwowego
M
'
-
deformacja i
te%
warstwy gruntu
k
o'
-
miqszosc i
te%
warstwy gruntu
4ie#iniowa de%ormacja e#astyczna
Dla wikszosci gruntw, zalenosc naprenie - odksztaIcenie jest nieliniowe i czsto wpIywa
na niq historia obciqen. Nie mona pomijac tej nieliniowosci zwIaszcza przy obliczaniu
osiadania gruntw drobnoziarnistych (iIy, gliny). Oczywiscie, procedura oparta na zastosowaniu
moduIu elastycznosci Young'a nie jest oglnie stosowana. Nawet przy zastosowaniu moduIu
edometrycznego deformacji zalenego od naprenia, nie mona uzyskac rozsqdnych danych
szacunkowych zachowania pewnych gruntw przekonsolidowanych. Nieliniowa deformacja
elastyczna jest modelowana za pomocq wskanika porowatosci i wIasciwosci deformacji
uzyskanych z jednowymiarowego odksztaIcenia prbki gruntu (np. staIa sciskania, wskanik
scisliwosci, itp.).
Procedura obliczania osiadania nawodnionej warstwy gruntu za pomocq porowatosci e zostaIa
opisana na nastpujqcym elemencie gruntu posiadajqcym wysokosc k
o
i szerokosc v < 1m:
Analiza osiadania z wykresu fazowego
Ze wzgldu na fakt, e grunt jest substancjq trjstanowq (zawiera czqstki stale i pory
wypeInione cieczq i gazem), istnieje zatem moliwosc opisania czqstek staIych (czqstki skaI i
ziarna mineralne) poprzez ich objtosc ]
s
(rwna jednosci), natomiast stan porowaty mona
opisac wspIczynnikiem porowatosci e.
Element gruntu poddawany jest w swej grnej powierzchni jednolitemu
obciqeniu q powodujqcemu zamian naprenia wewnqtrz prbki, a take przesunicie
pionowe ek, ktre z kolei prowadzi do redukcji porw ]
p
, a zatem take do redukcji
-969-
wspIczynnika porowatosci (od swej wartosci poczqtkowej e
o
do nowej wartosci e).
OdksztaIcenie pionowe Dprbki gruntu dane jest ze stosunku ek do poczqtkowej wysokosci
prbki k
o
, i mona je wyrazic za pomocq wskaznika porowatosci e:
gdzie: M - pionowe sciskanie wzgldne
ek - deformacja pionowa
k
o
- pierwotna wysokosc elementu
s - osiadanie
e - wskaznik porowatosci
ee - zmiana wskaznika porowatosci
Poprzez zmodyfikowanie tego rwnania otrzymujemy wzr opisujqcy osiadanie prbki za
pomocq wspIczynnika porowatosci:
gdzie: M - pionowe sciskanie wzgldne
k
o
- pierwotna wysokosc elementu
s - osiadanie
e - wspIczynnik porowatosci
ee - zmiana wspIczynnika porowatosci
$siadanie wt(rne
W celu opisania stopniowego peIzania gruntu podczas wtrnego osiadania, program stosuje
metodq Buissmana, ktra wykorzystuje wskanik wtrnego sciskania T
H
wedIug Ladea. Z
obserwacji, sugerujqcych, e deformacja gruntu podqa scieka liniowq przy kresleniu na pI-
logarytmicznej skali do czasu, Buissman zaproponowaI zmian Mna skutek napren
dIugoterminowych w postaci form:
gdzie: M - caIkowita deformacja
M
p
- deformacja zwiqzana z konsolidacjq pierwotnq
M
s
- deformacja zwiqzana z konsolidacjq wtrnq
t - czas konsolidacji
t
0
- czas wzorcowy
-970-
Zmiana odksztacenia zalezna od czasu (konsolidacja pierwotna i wtrna)
$7#iczenia konso#idacji
Program umoliwia przeprowadzenie obliczen konsolidacji jesli aktywowana zostanie opcja
"Przeprowadz obliczenia konsolidacji w ramce "Ustawienia". Warstwa konsolidacyjna,
zbudowana z gruntu nieprzepuszczalnego lub w niewielkim stopniu przepuszczalnego osiada
stopniowo w czasie. Konsolidacja zmienia wartosci cisnienia porowego w gruncie. Parametry
gruntu zwiqzane z obliczeniami konsolidacji naley zdefiniowac w ramce "Grunty,
inne parametry konsolidacji definiuje si w ramce "Obliczenia" w poszczeglnych fazach
budowy.
WspIczynnik konsolidacji, zaleny od parametrw gruntu, wyznaczany jest nastpujqco:
gdzie: +
oe*
- moduI edometryczny
k - wspIczynnik filtracji

#
- ciar wody
W przypadku gdy podIoe gruntowe podlegajqce konsolidacji jest niejednorodne, wwczas
wspIczynnik c
/
wyznaczany jest jako srednia wartosci wspIczynnikw poszczeglnych
warstw.
Na obliczenia konsolidacji ma rwnie wpIyw czynnik czasu, zaleny od scieki wypIywu wody.
cieka ta jest rwna miqszosci warstwy konsolidacyjnej w przypadku, gdy wypIyw jest
jednokierunkowy (do gry lub w dI) lub poIowie warstwy konsolidacyjnej przy wypIywie
dwukierunkowym (do gory i do doIu). Rzeczywisty czynnik czasu okreslany jest na podstawie
gdzie: c
/
- wspIczynnik konsolidacji
-971-
t - czas rzeczywisty
k - scieka odpIywu wody
Czynnik czasu budowy jest zaleny od czasu trwania obciqenia. Jesli caIe obciqenie
przyIoone zostanie jednorazowo na poczqtku fazy budowy, czas budowy wynosi zero. W
przypadku, gdy obciqenie wzrasta liniowo w trakcie trwania fazy budowy, wwczas czas
budowy jest rwny czasowi trwania fazy budowy. Czynnik czasu budowy okreslany jest na
podstawie nastpujqcego wyraenia:
gdzie: c
/
- wspIczynnik konsolidacji
t
c
- czas budowy
k - scieka odpIywu wody
Stopien konsolidacji okreslany jest na podstawie nastpujqcych wyraen:
dl
a:
dl
a:
gd
zi
e:
gdzie: O
/
- czynnik czasu rzeczywistego
O
c
- czynnik czasu budowy
W celu uzyskania wynikowej wartosci deformacji wartosc poczqtkowa deformacji warstwy
konsolidacyjnej w danej fazie budowy przemnaana jest przez odpowiedni stopien
konsolidacji x
a/
, w sposb nastpujqcy
gdzie: M
4'F
- wynikowa wartosc deformacji
M - poczqtkowa wartosc deformacji
x
a/
- stopien konsolidacji
Obliczenia konsolidacji majq wpIyw na wartosci cisnienia porowego w warstwie konsolidacyjnej.
W momencie wprowadzania obciqenia wartosci cisnienia porowego sq najwysze. Gdy czas
dqy do teoretycznej nieskonczonosci - cisnienie porowe maleje do zera.
Cisnienie porowe:
dl
a:
-972-
dl
a:
gd
zi
e:
gdzie: t
/
- czynnik czasu rzeczywistego
t
c
- czynnik czasu budowy
k - scieka wypIywu wody
- - gIbokosc, na ktrej wyznaczana jest wartosc cisnienia porowego
7
0
- zmiana napren efektywnych wzgldem poprzedniej fazy budowy
(obciqenie)
Literatura:
Braja M. Das. Advanced Soil Mechanics; Taylor & Francis: London, 2008.pp278 - 316Verruijt
A. Soil Mechanics, Delft University of Technology, 2010, pp97-123,
http://geo.verruijt.net/software/SoilMechBook.pd
!yznaczanie g>/7okoci aktywnej
Z teoretycznego punktu widzenia, przy obciqaniu powierzchni gruntu moemy oczekiwac
zmiany naprenia w podIou do nieskonczonej gIbokosci. Grunt, jednak, deformuje si tylko
do pewnej gIbokosci, tak zwanej aktywnej. Program oferuje dwie opcje do okreslenia
gIbokosci aktywnej:
- Za popmocq teorii wytrzymaIosci strukturalnej
- Poprzez okreslenie pewnego procentu pierwotnego naprenia geostatycznego
!yznaczanie g>/7okoci aktywnej za pomoc.
wytrzyma>oci struktura#nej
WytrzymaIosc strukturalna reprezentuje wytrzymaIosc gruntu na deformacje na skutek
obciqenia na poczqtku rozerwania swojej wewntrznej struktury. Przy zmniejszaniu
wspIczynnika m odpowiedz gruntu dqy do liniowosci.
Jeeli wytrzymaIosc strukturalna uwzgldniana jest w analizie osiadania, wwczas:
a gIbokosc aktywna charakteryzuje si gIbokosciq pod dnem fundamentu, na ktrej
przyrost naprenia pionowego
-
staje si rwny wytrzymaIosci strukturalnej gruntu
(wyznaczanej przez pomnoenie poczqtkowego naprenia
geostatycznego
or
przez wspIczynnik m):
gdzie: m - wspIczynnik wytrzymaIosci strukturalnej
or
- poczqtkowe naprenie geostatyczne
7 podczas obliczania osiadania warstwy, przyrost naprenia pionowego
-
na skutek
-973-
obciqenia zredukowany przez wytrzymaIosc strukturalnq gruntu wyznaczany jest z:
gdzie: m -wspIczynnik wytrzymaIosci strukturalnej
or
-poczqtkowe naprenie geostatyczne
-
-przyrost naprenia w srodku warstwy
a osiadanie s wynika wwczas z naprenia oznaczonego na rysunku kreskowaniem i
wyznaczanego z:
gdzie: m -wspIczynnik wytrzymaIosci strukturalnej
or
-poczqtkowe naprenie geostatyczne
-
-przyrost naprenia w srodku warstwy
Gboko aktywna na podstawie teorii wytrzymaoci strukturalnej (pole efektywnego
obciqzenia jest kreskowane)
!yznaczanie g>/7okoci aktywnej poprzez
ograniczenie wartoci napr/enia pierwotnego
Jeeli w analizie osiadania przyjmiemy ograniczenia procentu pierwotnego naprenia
geostatycznego, wwczas:
a gIbokosc aktywna reprezentowana jest gIbokosciq pod fundamentem, gdzie przyrost
naprenia
-
osiqga pewien procent poczqtkowego naprenia geostatycznego:
gdzie:
9%
- rozwaana wartosc naprenia geostatycznego
or
- naprenie geostatyczne
-974-
7 osiadanie s wyprowadzone jest z wartosci naprenia oznaczonej kreskowaniem na rysunku
i otrzymuje postac:
gdzie:
-
- przyrost naprenia
or
- naprenie geostatyczne
Gboko aktywna wyznaczona ograniczeniem wartoci naprzenia pierwotnego
Parametry w ana#izie osiadania
W zalenosci od wybranej metody rozwiqzania, program GEO5 stosuje nastpujqce parametry
do obliczenia osiadania, ktre mogq rnic si typem eksperymentu wymaganego do
wyznaczenia lub sposobem przedstawienia zmierzonych zmiennych:
- Wskanik sciskania T
c

- ModuI edometryczny +
oe*

- StaIa sciskania T
- StaIa sciskania T
10

- Wskanik porowatosci e
- Wskanik dekompresji T
r

- Charakterystyki Janbu
- WspIczynnik korekcji m
- Zmodyfikowany wskasnik sciskania S
- Wskanik wtrnego sciskania T
H

- Wskanik przekonsolidowania sciskania wtrnego T
Hr

-975-
!ska&nik ciskania
Wskaznik opisuje zmian wskaznika porowatosci e jako funkcj zmiany naprenia
efektywnego
e4
kreslonego na skali logarytmicznej:
Wskaznik porowatoci e a naprzenie efektywne oef
Zatem, wskaznik reprezentuje charakterystyczne odksztaIcenie przekonsolidowango gruntu:
gdzie: ee - zmiana wskaznika porowatosci
e6o3
e4
- zmiana naprenia efektywnego
Zakres wska&nika ciskania T
c
(Dowdztwo Inzynierii Obiektw Okrtowych, Mechanika
gruntu, PODRCZNIK KONSTRUKCYJNY 7.01)
Typowy zakres wskaznika sciskania zawiera si od 0,1 do 10. Przyblione wartosci dla
jednorodnego piasku dla zakresu obciqenia od E" kPa do !E2@ kPa osiqgajq wartosci
od 0,0" do 0,0@ dla stanu luznego i od 0,02 do 0,0! dla stanu scisIego. Dla iIw wartosc ta
wynosi 0,20.
D#a #ekko skonso#idowanyc@ g#in i i>(w testowanyc@ w stanie 'ouisiana w US+8
5au%mann i
-976-
*runt <%ektywne
napr/enie
konso#idacyjne

ce4
[kPa]
5o6cowe
napr/enie
e%ektywne w
gruncie

e4
[kPa]
!ska&nik
ciskania T
c

[-]
CL iI plastyczny 160 200 0,34
CL iI zwarty 170 250 0,44
ML pyI o niskiej
plastycznosci
230 350 0,16
CH iI o wysokiej
plastycznosci
280 350 0,84
CH iI plastyczny z
warstwami pyIu
340 290 0,52
Pro%: Cuan ;:PestanaA4ascimento (Uniwersytet Stanu 5a#i%ornia w Merke#ey
proponuje nast/puj.ce typowe wartoci wska&nika ciskania T
c
:
*runt !ska&nik ciskania
T
c
[-]
Normalnie skonsolidowane iIy 0,20 0,50
iI z pyIem z Chicago (CL) 0,15 - 0,30
niebieski iI z Bostonu (CL) 0,3 0,5
iI z Vickburga - suchy w grudkach (CH) 0,3 0,6
Szwedzki iI (CL - CH) 1 3
Kanadyjski iI z Ledy (CL - CH) 1 4
iI z miastaMexico (MH) 7 10
IIy organiczne (OH) 4 i wicej
Torfy (Pt) 10 15
Organiczne pyIy i pyIy ilaste (ML - MH) 1,5 4,0
Osady z San Francisco (CL) 0,4 1,2
II ze starej zatokice San Francisco 0,7 0,9
II z Bangkoku (CH) 0,4
Ponadto8 istniej. empiryczne wyraenia dost/pne do wyznaczenia przy7#ionyc@
wartoci T
c
d#a py>(w8 i>(w i grunt(w organicznyc@: Cednake8 ic@ zastosowanie jest
mniej #u7 7ardziej #oka#neE
-977-
*runt 2(wnania !ed>ug
PrzeksztaIcone iIy

Skempton 1944
IIy

Nishida 1956
IIy brazylijskie
IIy Sao Paulo

Cozzolino 1961
IIy Nowy Jork

Terzaghi a Peck 1948
IIy o niskiej plastycznosci

Sowers 1970
IIy i pyIy z Taipei

Moh a kol. 1989
IIy

Pestana 1994
;odu> edometryczny
Jeeli wyniki badan edometrycznych przedstawiane sq w postaci krzywej edometrycznej
(eM < 4(e
e4
)), widac wwczas, e dla kadego punktu na krzywej otrzymujemy inny
stosunek
e4
L

M.
-978-
Wyznaczanie moduu edometrycznego Eoed
Jeeli krzywa naprenie - obciqenie zastpowana jest dla pewnego przedziaIu dwch
sqsiadujqcych napren
1,e4
-

2,e4
siecznq, dopuszczalne jest przyjcie liniowego zachowania
gruntu w tym przedziale i reprezentowanie scisliwosci gruntu jako e
e4
L eM - zwanym
edometrycznym moduIem deformacji. Edometryczny moduI deformacji jest zatem moduIem
siecznych poIqczonych z pewnym przedziaIem naprenia
1,e4
-

2,e4
wybranym na wykresie
naprenie - odksztaIcenie eM < (e
e4
):
Oglnie rzecz biorqc, enometryczny moduI deformacji +
oe*
dqy do zmniejszania swojej
wartosci zwikszajqc przedziaI naprenia. Dlatego, naley rozwayc dla kadej warstwy
okreslonq wartosc +
oe*
dotyczqcq danego przedziaIu naprenia (od poczqtkowego do
koncowego stanu naprenia). Jest to odzwierciedlone w programie przez sposb
wprowadzania +
oe*
, gdzie istnieje moliwosc okreslenia odpowiedniej krzywej edomerycznej
dla kadego gruntu (
e4
L Mwykres).
Doswiadczenia sugerujq jednak (np. dla glin) kilka rzdw rnicy wielkosci pomidzy
wartosciq +
oe*
wyprowadzonq z moduIu deformacji +
*e4
a wartosciq krzywej obciqenia
zmierzonej na miejscu.
Przy7#ione zakresy wartoci edometrycznego modu>u de%ormacji +
oe*
dla
poszczeglnych gruntw oraz typowe zakresy naprenia (Vancek: Mechanika zemin
(mechanika gruntw)):
*runt ;odu> edometryczny +
oe*
[Pa]
wiry 60 600
sredniozagszczone piaski do
zagszczonych piaskw
7 130
spoiste 2 30
-979-
Sta>a ciskania
Podczas kreslenia efektywnego naprenie pionowego do odksztaIcenia pionowego na pI-
logarytmicznej skali uzyskujemy czsto liniowq zalenosc.
Wyznaczanie staej ciskania C
Nachylenie tej krzywej jest jednym z parametrw gruntu szczeglnie w przypadku
jednowymiarowego odksztaIcenia, zwanym staIq sciskania T:
gdzie:
1e4
- poczqtkowe naprenie efektywne gruntu w edometrze
2e4
- koncowe naprenie efektywne gruntu w edometrze
Marginesy staIej sciskania C (J.Simek: Mechanika zemin)
*runt Sta>a ciskania T [-]
PyI lessowy 15 45
II 30 120
PyI 60 150
redniozagszczone i zagszczone piaski 150 200
Piasek ze wirem > 250
Sta>a ciskania 1R
W praktyce inynieryjnej, naturalny logarytm z podstawq jest czasem zastpowany
logarytmem z podstawq 10 przy kresleniu naprenia
e4
. W takim przypadku, staIq sciskania
-980-
powszechnie oznacza si indeksem dolnym 10: T
10
, bowiem:
istnieje moliwosc wyprowadzenie zalenosci pomidzy staIq sciskania T a T
10
:
Arnold Verruijt (Mechanika gruntu) proponuje nastpujqce wartosci staIej sciskania:
*runt T T
10

Piasek 50 500 20 200
PyI 25 125 10 50
II 10 100 4 40
Torf 2 - 25 1 - 1 0
!ska&nik porowatoci
Wskaznik porowatosci e opisuje porowatosc gruntu i wyznaczany jest z:
gdzie: ]
p
- objtosc porw
]
s
- objtosc ziaren gruntu
Zakresy wska&nika porowatoci e (Braja M. DAS: Zasady inzynierii fundamentw)
-981-
Grunt !ska&nik porowatoci
e [-]
Rwnoziarnisty piasek luzny 0,8
Rnoziarnisty piasek zagszczony 0,45
Piasek luzny z okrqgIymi ziarnami 0,65
Piasek zagszczony z okrqgIymi ziarnami 0,4
II zwarty 0,6
II plastyczny 0,9 1,4
Less 0,9
Organiczny iI plastyczny 2,5 3,2
II lodowcowy 0,3
!ska&nik dekompresji
Wskaznik dekompresji T
r
wyznaczany jest z wykresu przedstawiajqcego zmian wskaznika
porowatosci e jako funkcj naprenia efektywnego
e4
kreslonq na skali logarytmicznej dla
sekwencji odciqania - dociqania:
Wyznaczanie wskaznika dekompresji Cr
gdzie: ee - zmiana wskaznika porowatosci dla krzywej odciqania-dociqania
-982-
e6o3
e4
- zmiana naprenia efektywnego dla krzywej odciqania-dociqania
W przypadku braku wynikw laboratoryjnych lub pomiarw na miejscu, wskaznik
dekompresji T
r
mona w przyblieniu wyprowadzic z:
gdzie: T
c
- staIa sciskania
Parametry w teorii Can7u
Wartosci moduIu Janbu m oraz wykIadnika naprenia % (zgodnie z Podrcznikiem Kanadyjskiej
Inynierii Fundamentw 1992).
*runt ;odu> Can7u m !ska&nik
napr/enia %
II zwaIowy, lodowcowy zwarty i
bardzo zwarty
1000 300 1
Zwir 400 40 0,5
Zagszczony piasek 400 250 0,5
redniozagszczony piasek 250 150 0,5
Luzny piasek 150 100 0,5
Zwarty pyI 200 80 0,5
Twardoplastyczny pyI 80 60 0,5
Luzny pyI 60 40 0,5
II pIzwarty do zwartego 60 20 0
II twardoplastyczny do
pIzwartego
20 10 0
Mikkoplastyczny pyI ilasty 10 5 0
Mikkoplastyczne iIy morskie 20 5 0
IIy organiczne 20 - 5 0
Torfy 5 1 0
!p>yw @istorii o7ci.ania na parametry de%ormacyjne
Historia obciqenia ma znaczny wpIyw na rozkIad krzywej deformacji, a zatem take na
wartosci charakterystyk deformacji. Nastpujqcy rysunek przedstawia krzywq deformacji (ee <
4(e
e4
) schemat) wyprowadzonq na podstawie edometrycznego badania obciqenia
-983-
odpowiadajqcemu na przykIad naturalnemu gruntowi o zwartym piasku.
Historia obciqzenia a) Krzywa deformacji dla gliniastych gruntw na podstawie badan
edometrycznych b) Uproszczona interpretacja krzywej deformacji
Prbka gruntu byIa stopniowo obciqana w celu osiqgnicia poziomu naprenia
=e4
, zalenosc
naprenie - odksztaIcenie (
=e4
- M) w przedziale a-= jest liniowe i oznaczone jako pierwotne
lub dziewicze (tzn. napotkano wzgldne sciskanie). Po przekroczeniu poziomu
naprenia
=e4
prbka zostaIa elastycznie odciqona, a grunt przesunqI si w gr
przedziaIu =-c krzywej deformacji. Po dociqeniu, grunt przesunqI si dI przedziaIu =-c a do
osiqgnicia pierwotnego naprenia
=e4
przed odciqeniem. Przy obciqeniu powyej
=e4
krzywa deformacji zblia si asymptotycznie w przedziale *-e, linii pierwotnej towarzyszy
niesprysta deformacja prbki gruntu. Taka zIoona krzywa naprenia - odksztaIcenia jest
czsto upraszczana idealizowanq krzywq deformacji (rys. b). Taka krzywa charakteryzuje tak
zwane grunty przekonsolidowane, ktre w przeszIosci byIy poddawane duym napreniom, a
nastpnie byIy odciqane. Stopien przekonsolidowania ($12) reprezentuje wwczas stosunek
pomidzy maksymalnym napreniem przed konsolidacjq, jakiego grunt kiedykolwiek
doswiadczyI, a aktualnym napreniem pionowym. Przekonsolidowane grunty zazwyczaj
posiadajq krzywq deformacji wyznaczonq przez punkty c-*-e. Zmiana nachylenia wzdIu tej linii
(wyznaczona mniej wicej punktem *) odpowiada pionowemu napreniu
geostatycznemu
o
(normalnie skonsolidowane grunty) lub parciu przed
konsolidacjq
c
(przekonsolidowane grunty). Punkt ten wpIywa na deformacje gruntu, ktra
jest mniejsza w przedziale c-* w porwnaniu z przedziaIem *-e (gdzie dla wikszego stopnia
przekonsolidowania zwiksza si deformacja gruntu). Dodatkowe charakterystyki deformacji,
takie jak moduI deformacji po odciqeniu +
e
, jednowymiarowy wskaznik pcznienia T
e
,
wskaznik dekompresji T
r
, itp. zostaIy wprowadzone w celu opisania tak zIoonego zachowania
gruntu. Aktualnie, najczsciej stosowanym parametrem jest wskaznik
dekompresji T
r
odpowiedni do obliczenia osiadania gruntw przekonsolidowanych.
!sp(>czynnik m
WspIczynnik korekcji obciqenia na skutek wytrzymaIosci strukturalnej m wyznacza
wytrzymaIosc strukturalnq gruntu.
Wartosci wspIczynnika korekcji obciqenia m
-984-
,yp pod>oa gruntowego m
Bardzo scisliwe grunty drobne klasy F1 -F8
- o module odksztaIcenia +
*e4
< 4 MPa
- nieprekonsolidowane
- o konsystencji od mikkiej do twardej
(wszystkie 3 atrybuty muszq byc speInione),
wypeInienie, grunt nasypowy
osady drugorzdowe i trzeciorzdowe
skaIy klasy R1, R2
0,1
grunty drobnoziarniste klasy F1-F8, nie naleqce do
wspIczynnika
m = 0,1 nor 0,4 nor 0,6
piaski i wiry klasy S1, S2, G1, G2 poniej ZWG
skaIy klasy R3, R4
0,2
Piaski i wiry klasy S1, S2, G1, G2
ponad ZWG
piaski i wiry z pyIem, iIem lub gruntem
drobnoziarnistym
grunty klasy S3, S4, S5, G3, G4, G5
skaIy klasy R5, R6
0,3
eluwium skaI magmowych i metamorficznych 0,4
Zmody%ikowany wska&nik ciskania
Analiza wykorzystujqca model Soft soil zostaIa oparta na modelu elastyczno - plastycznym
opracowanym w uniwersytecie Cambridge. Tutaj, pionowa deformacja gruntu M zakIada liniowq
rnic w logarytmicznej zmianie efektywnego naprenia w gruncie. Zastosowanie tego
modelu wymaga wprowadzenia zmodyfikowanego wskaznika sciskania S zazwyczaj
uzyskiwanego z testw trjosiowych.
Jeeli zmodyfikowany wskaznik sciskania S jest niedostpny z pomiarw laboratoryjnych,
wwczas mona go aproksymowac ze wskaznika sciskania T
T
:
gdzie: T
T
- wskaznik sciskania
e - sredni wskaznik porowatosci (jeeli wartosc ta jest niedostpna, mona
wwczas zastqpic jq poczqtkowym wskaznikiem porowatosci e
o
)
-985-
!ska&nik ciskania wt(rnego
Wskaznik sciskania wtrnego jest proporcjonalny do logarytmu czasu i nachylenia pierwotnej
konsolidacji (jest silnie zaleny od koncowego naprenia efektywnego w gruncie):
gdzie: TH - wskaznik sciskania wtrnego
H - deformacja warstwy gruntu
t
1
- poczqtkowy czas okresu monitorowania (mierzony od poczqtku konsolidacji)
t
2
- koncowy czas okresu monitorowania
Wyznaczenie wartosci wskaznika sciskania wtrnego T
H
wymaga pomiarw laboratoryjnych
(np. jednowymiarowa konsolidacja w edometrze) lub na miejscu:
Wyznaczanie wskaznika ciskania wtrnego Cd
Zakresy wartoci wska&nika ciskania wt(rnego T
H
piasek 0,00003 0,00006
less pylasty 0,0004
iI 0,01
Stosunek pomidzy wskaznikiem sciskania wtrnego T
a wskaznikiem sciskania T
c
jest mniej
wicej staIy dla wikszosci normalnie skonsolidowanych glin dla obciqenia typowego w
pracach inynieryjnych. Jego srednia wartosc wynosi 0,0".
Zmiana naturalnej wilgotnosci gruntu jako funkcja wskaznika sciskania
wtrnego T
wyprowadzona przez Mesriego zostaIa przedstawiona na rysunku:

-986-
Zmiana naturalnej wilgotnoci gruntu jako funkcja wskaznika ciskania wtrnego Cd wg
Mesriego
1 II Whangamarino
2 II miasta Mexico
3 Wapienny pyI organiczny
4 iI Leda
5 Norweski iI plastyczny
6 Amorficzny torf
7 Kanadyjski muskeg
8 Organiczne osady morskie
9 Niebieski iI z Bostonu
10 Niebieski iI z Chicago
11 Organiczna iI pylasty
-987-
!ska&nik przekonso#idowania ciskania wt(rnego
Wskaznik przekonsolidowania sciskania wtrnego zaleny jest od pomiarw laboratoryjnych
(np. konsolidacja jednowymiarowa) i jest proporcjonalny do logarytmu czasu i linii nachylenia
konsolidacji dziewiczej, jeeli parcie przed konsolidacjq nie zostaIo przekroczone:
gdzie: TH
r
- wskaznik przekonsolidowania sciskania wtrnego
M - deformacja warstwy gruntu
t
1
- poczqtkowy czas okresu monitorowania (mierzony od poczqtku konsolidacji)
t
2
- koncowy czas okresu monitorowania
$7#iczenia w programie !yro7isko
Obliczenia wykonywane w programie "!yro7isko" mona podzielic na nastpujqce grupy:
- Analiza kszaItu niecki osiadania nad wyrobiskami
- Analiza uskodzen budynkw
Analiza uszkodzen budynkw przeprowadzana jest na podstawie ksztaItu niecki osiadania.
+na#iza niecki osiadania
Analiza niecki osiadania skIada si z kilku kolejnych krokw:
- Wyznaczenie maksyma#nego osiadania i wymiar(w niecki osiadania dla
poszczeglnych wyrobisk
- Analiza ksztaItu niecki osiadania
- Wsteczne obliczenie ksztaItu i wymiarw niecki osiadania pod warunkiem, e jest obliczana
na danej gIbokosci poniej powierzchni terenu
- Wyznaczenie oglnego ksztaItu niecki osiadania dla kilku wyrobisk
- Wyznaczanie innych zmiennych (deformacja pozioma, pochylenie)
Obliczenia maksymalnego osiadania i wymiarw niecki osiadania mona przeprowadzic za
pomocq teorii straty objtosci lub teorii klasycznych (Peck, Fazekas, Limanov).
Strata o7j/toci
Metoda straty objtosci jest pI-empirycznq metodq opartq czsciowo na gruncie
teoretycznym. Pomimo, e posrednio, metoda ta wprowadza do analizy podstawowe parametry
wyrobiska (w tym parametry mechaniczne osrodka, obudowa wyrobiska, itp.) za pomocq 2
wyczerpujqcych parametrw (wsp(>czynnik k do wyznaczania punktu
przegi/cia oraz procentu straty o7j/toci ]D). Parametry te jednoznacznie definiujq ksztaIt
niecki osiadania i sq wyznaczane empirycznie na podstawie wieloletnich doswiadczen.
-988-
Osiadanie wyrazone w objtoci
Maksymalne osiadanie S
ma9
, oraz poIoenie punktu przegicia D
'F4
sq przedstawione
nastpujqcymi wyraeniami:
gdzie: ) - obszar wyrobiska
Z - gIbokosc srodkowego punktu wyrobiska
k - wspIczynnik obliczania punktu przegicia (staIa materiaIu)
]D - procent straty objtosci
Deformacja stropu 7
a
wynika z:
gdzie: r

- promien wyrobiska
]
D

- procent straty objtosci
Literatura:
"http://www.groundloss.com/"
Za#ecane wartoci parametr(w do o7#icze6 straty
o7j/toci
Dane niezbdne do wyznaczenia niecki osiadania za pomocq metody straty objtosci:
!sp(>czynnik do o7#iczenia punktu przegi/cia k
-989-
*runt #u7 ska>a k
Grunt niespoisty 0,3
normalnie skonsolidowana glina 0,5
przekonsolidowana glina 0,6 - 0,7
Iupek ilasty 0,6 - 0,8
kwarcyt 0,8 - 0,9
Procent straty o7j/toci ]D
,ec@no#ogia ]D
TBM 0,5 - 1
Metoda wyrobisk sekwencyjnych (NATM) 0,8 - 1,5
Kilka zwiqzkw zostaIo rwnie wyprowadzonych do wyznaczenia wartosci straty
objtosci ]D na podstawie wspIczynnika statecznosci 1 zdefiniowanego przez Bromsa i
Bennermarkema:
gdzie:
/

- oglne naprenie wzdIu osi wyrobiska
t

- wytrzymaIosc obudowy wyrobiska (jeeli zainstalowano)
S
7

- niezdrenowana sztywnosc gliny
ZakIada si, e dla 1 b 2 grunt/skaIa obok wyrobiska jest elastyczna i stateczna. Dla
lokalne strefy plastyczne zaczynajq powstawac w otoczeniu wyrobiska, dla due strefy
plastyczne powstajq dokoIa wyrobiska, natomiast dla 1 < @ wystpuje utrata statecznosci lica
tunelu. Rysunek przedstawia zalenosc statecznosci i straty objtosci ]D.
-990-
Literatura:
Broms, B.B., Bennemark, H., 1967. Stability of clay at vertical openings. ASCE, Journal of Soil
Mechanics and Foundation Engineering Division, SMI 93, 7194.
,eoria k#asyczna
Analiza konwergencji wyrobiska i obliczenie maksymalnego osiadania w jednorodnej 7ry#e sq
identyczne dla wszystkich teorii klasycznych. Natomiast, analizy niecki osidania rniq si
w zalenosci od przyjtej teorii (Peck, Fazekas, Limanov).
Podczas obliczania osiadania program najpierw wyznacza obciqenie promieniowe kolistego
wyrobiska, jako:
gdzie:
-

- naprenie geostatyczne w srodku wyrobiska
G
r

- wspIczynnika cisnienia spoczynkowego gruntu spoistego
Deformacje stropu 7
a
i dna 7
=
wyrobiska wynikajq z:
gdzie: Z

- gIbokosc srodka wyrobiska
r- promien wyrobiska
-991-

+

- moduI sprystosci skaIy/gruntu w pobliu wyrobiska
K

- wspIczynnik Poisson'a skaIy/gruntu w pobliu wyrobiska
Maksymalne osiadanie terenu i dIugosc niecki osiadania sq wyznaczane w nastpujqcy sposb:
gdzie: Z

r

- promien wyrobiska
+

- moduI sprystosci skaIy/gruntu w pobliu wyrobiska
K

Kiedy wymaga si/ przemieszczenia stropu tune#u, wwczas maksymalne osiadanie
wyznaczane jest nastpujqcym wyraeniem:
gdzie: Z

r

- promien wyrobiska
7
a

- przemieszczenie stropu tunelu
K

+na#iza pod>oa warstwowego
Podczas wyznaczania osiadania podIoa warstwowego program oblicza najpierw osiadanie na
granicy pomidzy pierwszq warstwq na wyrobiskiem a warstwami nadkIadu S
'Ft
i wyznacza
dIugosc niecki osiadania wzdIu granic warstw. W takim przypadku, podejscie odpowiada
podejsciu stosowanemu dla gruntu jednorodnego.
Nastpnie (jak pokazano na Rysunku) program wyznacza dIugosc niecki osiadania D na
powierzchni terenu.
-992-
Analiza osiadania dla podoza warstwowego
Nastpne obliczenie rni si w zalenosci od wybranej teorii:
2ozwi.zanie za 'imanoQem
Limanov opisaI poziome przemieszczenie nad wyrobiskiem za pomocq utraconego obszaru F:
gdzie: D - dIugosc niecki osiadania
F - strata objtosci gruntu na 1 m bieqcy wyznaczana z:
gdzie: D
'Ft
- dIugosc niecki osiadania wzdIu warstw nad wyrobiskiem
S
'Ft
- osiadanie odpowiedniej warstwy
2ozwi.zanie za Fazekasèm
Fazekas opisaI poziome przemieszczenie na wyrobiskiem za pomocq nastpujqcego wyraenia:
gdzie: D - dIugosc niecki osiadania
D
'Ft
S
'Ft
2ozwi.zanie za Peckìem
-993-
Peck opisaI poziome przemieszczenie na wyrobiskiem za pomocq nastpujqcego wyraenia:
gdzie: D
'Ft
S
'Ft
D
'F4
- odlegIosc punktu przegicia niecki osiadania od osi wyrobiska na
powierzchni terenu
Literatura:
Szchy, Kroly, The art of tunelling,Budapest : Akadmiai Kiad, 1966
5szta>t niecki osiadania
Program oferuje dwa poszczeglne ksztaIty niecek osiadania - wedIug Gaussa lub Aversina.
5rzywa na podstawie *aussà
Wiele badan przeprowadzonych w USA i Wielkiej Brytanii wykazaIo, e poprzeczny ksztaIt
niecki osiadania mona dobrze oszacowac za pomocq funkcji Gaussa. ZaIoenie to pozwala
wyznaczyc poziome przemieszczenie w odlegIosci 9 od poziomej osi symetrii, jako:
gdzie: S
'
- osiadanie w punkcie o wspIrzdnych 9
'
S
ma9
- maksymalne osiadanie terenu
D
'F4
- odlegIosc punktu przegicia
5rzywa na podstawie +Qersinà
Aversin wyprowadziI - na podstawie badania wzrokowego i pomiarw konstrukcji podziemnych
w Rosji - nastpujqce wyraenie na ksztaIt niecki osiadania:
gdzie: S
'
- osiadanie w punkcie o wspIrzdnych 9
'
S
ma9
- maksymalne osiadanie terenu
D - zasig niecki osiadania
Literatura:
Szchy, Kroly, The art of tunelling,Budapest : Akadmiai Kiad, 1966
-994-
!sp(>czynnik o7#iczania punktu przegi/cia
Kiedy stosowane sq metody klasyczne, wprowadzony wspIczynnik k
'F4
pozwala na
wyznaczenie poIoenia punktu przegicia na podstawie D
'F4
< DLk
'F4
. W takim przypadku
wspIczynnik k
'F4
reprezentuje bardzo wany parametr wejsciowy silnie wpIywajqcy na ksztaIt i
nachylenie niecki osiadania. Jego wartosc zaley odpowiednio od sredniego gruntu lub skaIy w
nadkIadzie - literatura oferuje wartosci k
'F4
w zakresie 2,1 - 4,0.
Na podstawie szeregu obliczen MES, zalecane sq nastpujqce wartosci:
- grunty gruboziarniste G1-G3 k
'F4
< !,"
- piaski i grunty gruboziarniste S1-S5,G4,G5, skaIy
R5-R6
k
'F4
< !,0
- grunty drobnoziarniste F1-F4 k
'F4
< 2,"
- grunty drobnoziarniste F5-F8 k
'F4
< 2,1
WspIczynnik obliczania punktu przegicia wprowadza si w ramce "Ustawienia".
4iecka osiadania przy ki#ku wyro7iskac@
Zasad superpozycji stosuje si podczas obliczania osiadania spowodowanego strukturalnymi
wyrobiskami lub kilkoma wyrobiskami. Na podstawie parametrw wejsciowych, program
najpierw wyznacza niecki osiadania i poziome przemieszczenia dla poszczeglnych wyrobisk.
Nastpnie wyznaczana jest oglna/caIkowita niecka osiadania.
Inne zmienne, takie jak naprenie poziome i gradient niecki osiadania, sq wyznaczane na
podstawie oglnej/caIkowitej niecki osiadania.
+na#iza niecki osiadania na g>/7okoci
Liniowa interpolacja pomidzy maksymalnq wartosciq osiadania S
ma9
na powierzchni terenu a
przemieszczeniem stropu wyrobiska 7
a
jest uywana do obliczenia maksymalnego
osiadania S na gIbokosci . poniej powierzchni terenu w gruncie jednorodnym.
Obliczanie niecki osiadania na gbokoci
-995-
Szerokosc niecki osiadania na nadkIadzie 6 wyznaczana jest z:
gdzie: D - dIugosc niecki osiadania na powierzchni terenu
r - promien wyrobiska
- - analiza gIbokosci
Wartosci 6 i S sq nastpnie stosowane do wyznaczenia ksztaItu niecki osiadania w nadkIadzie
nad wyrobiskiem.
$7#iczanie innyc@ zmiennyc@
Pionowemu osiadaniu towarzyszy rozwijanie si przesunic poziomych, ktre mogq
spowodowac uszkodzenia pobliskich budynkw. Poziome przemieszczenie mona wyznaczyc z
osiadania pionowego pod warunkiem, e powstaIe wektory przemieszczenia sq skierowane do
srodka wyrobiska. W takim przypadku, przemieszczenie poziome gruntu jest wyznaczane z
nastpujqcego rwnania:
gdzie: 9 - odlegIosc punktu 9 od osi wyrobiska
s(9) - osiadanie w punkcie 9
Przemieszczenia poziome wyznaczane sq w sposb rnicowy wzdIu osi 9 i w kierunku
poprzecznym, mona je wyrazic nastpujqcym wyraeniem:
gdzie: 9 - odlegIosc punktu 9 od osi wyrobiska
s(9) - osiadanie w punkcie 9
Z - gIbokosc punktu srodkowego wyrobiska
D
'F4
- odlegIosc punktu przegicia
+na#iza uszkodze6 7udynk(w
Program najpierw wyznacza ksztaIt i wymiary niecki osiadania, a nastpnie przeprowadza
analiz ich wpIywu na budynki.
Program oferuje cztery typy obliczen:
- wyznaczenie zarysowania przy rozciqganiu
-996-
- wyznaczenie uszkodzenia gradientowego
- wyznaczenie wzgldnego przemieszczenia budynkw (do gry, do doIu)
- analiza fragmentu budynku
Zarysowanie przy rozci.ganiu
Jednq z przyczyn uszkodzen budynkw jest poziome naprenie przy rozciqganiu. Program
zaznacza kolorowym wzorem poszczeglne czsci budynku, ktre odpowiadajq danej klasie
uszkodzenia. Maksymalna wartosc naprenia przy rozciqganiu jest podana w polu
tekstowym.
Program oferuje zdefiniowane strefy uszkodzen dla budynkw z cegIy. Wartosci te mona
modyfikowac w ramce "Ustawienia fazy". Obszerne doswiadczenie uzyskane przy wielu
zrealizowanych tunelach pod terenami zabudowanymi pozwoliIy wyprowadzic powiqzania
pomidzy ksztaItem niecki osiadania a uszkodzeniami budynkw do takiej dokIadnosci, e na
tej podstawie istnieje moliwosc oszacowania zakresu kompensacji moliwych uszkodzen
spowodowanych wyrobiskami z dokIadnosciq akceptowalnq do przygotowania dokumentw
umownych, a dla wykonawcw do przygotowania ofert na roboty tunelowe.
Zalecane wartosci dla budynkw z cegIy od jednego do szesciu piter zostaIy podane w
poniszej tabeli.
Naprenia poziome (na mil)
Proporcjona#ne @:s: (na
mi#/
Uszkodzenia $pis
0.2 X 0." Mikro rysy Mikro zarysowania
0." - 0.Y" Bardzo maIe uszkodzenia
- powierzchowne
Pknicia tynku
0.Y" X 1.0 MaIe uszkodzenia MaIe pknicia scian
1.0 X 1.B rednie uszkodzenia,
funkcjonalne
Pknicia w scianach,
problemy z oknami i
drzwiami
1.B - Due uszkodzenia Szeroko otwarte pknicia
w scianach nosnych i
belkach
*radient niecki
Jednq z przyczyn prowadzqcych do uszkodzenia budynkw jest nachylenie niecki osiadania.
Program zaznacza kolorowym wzorem poszczeglne czsci budynku, ktre odpowiadajq danej
klasie uszkodzenia. Maksymalna wartosc naprenia przy rozciqganiu jest podana w polu
tekstowym.
Program oferuje zdefiniowane strefy uszkodzen dla budynkw z cegIy. Wartosci te mona
modyfikowac w ramce "Ustawienia fazy". Obszerne doswiadczenie uzyskane przy wielu
zrealizowanych tunelach pod terenami zabudowanymi pozwoliIy wyprowadzic powiqzania
pomidzy ksztaItem niecki osiadania a uszkodzeniami budynkw do takiej dokIadnosci, e na
tej podstawie istnieje moliwosc oszacowania zakresu kompensacji moliwych uszkodzen
-997-
spowodowanych wyrobiskami z dokIadnosciq akceptowalnq do przygotowania dokumentw
umownych, a dla wykonawcw do przygotowania ofert na roboty tunelowe.
Zalecane wartosci dla budynkw z cegIy od jednego do szesciu piter zostaIy podane w
poniszej tabeli.
Gradient:
*radient Uszkodzenia $pis
181200 - B00 Mikro rysy Mikro zarysowanie
18B00 - "00 Bardzo maIe uszkodzenia -
powierzchowne
Pknicia tynku
18"00 - !00 MaIe uszkodzenia MaIe pknicia scian
18!00 - 1"0 rednie uszkodzenia,
funkcjonalne
Pknicia w scianach,
problemy z oknami i
drzwiami
181"0 - 0 Due uszkodzenia Szeroko otwarte pknicia w
scianach nosnych i belkach
Przemieszczenie wzg#/dne
Definicja terminu przemieszczenia wzgldnego wynika z rysunku. Program przeszukuje obszary
na budynkach z maksymalnym wzgldnym przemieszczeniem w gr, jak i w dI. Niewqtpliwe,
z punktu widzenia uszkodzen budynku, najbardziej krytyczne jest uszkodzenie w gr
prowadzqce do "otwarcia przy rozci.ganiu" budynku.
Przemieszczenie wzgldne
Weryfikacja maksymalnego przemieszczenia wzgldnego po lewej stronie - ponisze tabele
przedstawiajq list najwyszych wartosci zalecanych przez literatur.
-998-
,yp 7udow#i ,yp uszkodzenia 4ajwi/ksze wzg#/dne ugi/cie eL6
Burland i Wroth Meyerhof Polshin i
Tokar
CSN
73
1001
Niezbrojone sciany
nosne
Pknicia w
scianach
Dla L/H = 1
- 0,0004
Dla L/H = 5
- 0,0008
0,0004 0,0004 0,0015
Pknicie w
konstrukcjach
nosnych
Dla L/H = 1
- 0,0002
Dla L/H = 5
- 0,0004
- - -
+na#iza %ragmentu 7udynku
W danej czsci program wyznacza nastpujqce zmienne:
- maksymalne odksztaIcenie
- maksymalny gradient
- maksymalne przemieszczenia wzgldne
- wzg#/dny gradient pomidzy wprowadzonymi punktami budynku
Ocena analizowanego fragmentu pozostawiona jest uytkownikowi - ponisze tabele
przedstawiajq zalecane najwysze wartosci wzgldnego obrotu i ugicia.
,yp
7udow#i
,yp
uszkodzeni
a
4ajwi/kszy gradient wzg#/dny
Skempton Meyerhof Polshin i
Tokar
Bjerrum CSN
73
1001
Konstrukcje
ramowe i
zbrojone
sciany
nosne
Strukturalne 1/150 1/250 1/200 1/150
Pknicia w
scianach
1/300 1/500 1/500 1/500 1/500
-999-
,yp 7udow#i ,yp uszkodzenia 4ajwi/ksze ugi/cie wzg#/dne eL6
Burland i Wroth Meyerhof Polshin i
Tokar
CSN
73
1001
Niezbrojone sciany
nosne
Pknicia w
scianach
Dla L/H = 1
- 0,0004
Dla L/H = 5
- 0,0008
0,0004 0,0004 0,0015
Pknicia w
konstrukcjach
nosnych
Dla L/H = 1
- 0,0002
Dla L/H = 5
- 0,0004
- - -
Stateczno z7ocza ska#nego
Program do analizy zbocza skalnego obejmuje nastpujqce rodzaje uszkodzen lica skaIy:
- Poslizg na gladkiej powierzchni poslizgu
- Przemieszczenie na Iamanej powierzchni poslizgu
- Oderwanie klina skalnego
Uszkodzenie lica skay na skutek przesunicia po gadkiej powierzchni polizgu
Przesunicie po amanej powierzchni polizgu
-1000-
Oderwanie klina skalnego
*>adka powierzc@nia po#izgu
Uszkodzenie gIadkiej powierzchni poslizgu objawia si w postaci bloku skalnego
przesuwajqcego si w dI tej powierzchni. Procedura rozwiqzania wymaga wyznaczenia si>y
norma#nej 1 dziaIajqcej na powierzchni poslizgu, si>y cinaj.cej O
act
(aktywnej i si>y
utrzymuj.cej O
res
(7iernej.
Siy na powierzchni polizgu
Parametry wytrzymaIosci na scinanie i siIa normalna 1 dziaIajqca na powierzchni poslizgu sq
gIwnymi danymi wejsciowymi do wyznaczenia siI oporu na scinanie O
res
. Na obliczenie
aktywnej siIy scinajqcej O
act
oraz siIy normalnej E wpIywa dalej ciar bloku (zaley od
geometrii i ciaru objtosciowego skaIy), kotwienie, obciqenie, wpIyw wody i obciqen
sejsmicznych. SiIy aktywna i normalna sq wyznaczane jako suma wszystkich siI
uwzgldnionych w analizie.
Program oferuje kilka rodzajw gIadkiej powierzchni poslizgu:
- gIadka
- szorstka
- schodkowa
Powierzchnia poslizgu moe byc okreslona spkaniem tensyjnym.
Wypadkowq weryfikacj mona przeprowadzic zgodnie z teoriq stanw granicznych lub z
uwzgldnieniem globalnego wspIczynnika bezpieczenstwa.
Literatura:
Charles A. Kliche:Rock slope stability, SME, USA, 1999,ISBN 0-87335-171-1
-1001-
Sc@odkowa powierzc@nia po#izgu
Jeeli bryIa skalna zawiera ukIad rwnolegIych nieciqgIych pknic nachylonych do grnego lica
skaIy, a drugi ukIad jest niewyrniony, wwczas istnieje moliwosc rozwaenia formacji
schodkowej (poszarpanej) powierzchni poslizgu w bryle skaIy. Powierzchni tq mona
wprowadzic do programu za pomocq teorii Calla i Nicholasa, ktra zwiksza opr na
powierzchni poslizgu o A1.
gdzie:
F
- normalne naprenie dziaIajqce w kierunku normalnym do powierzchni
poslizgu
K - kqt falistosci
O - efektywna wytrzymaIosc na scinanie stopni w nienaruszonej skale
k - czsc wysokosci .
t
powiqzana ze schodkami nienaruszonej skaIy (nie
utworzone przez drugorzdny ukIad pIaszczyzn)
.
t
- normalna wysokosc schodkowego klina spoczywajqcego na nachylonej
powierzchni gIwnego ukIadu nieciqgIych pIaszczyzn
O
0
- wytrzymaIosc na scinanie nienaruszonej skaIy
Schodkowa powierzchnia polizgu
Literatura:
Characterizing rock joint geometry with joint system models Journal Rock Mechanics and Rock
Engineering, Springer Wien ISSN 0723-2632 , Issue Volume 21, Number 1 / January, 1988
Pages 21-51
!ytrzyma>o na rozci.ganie ska>y
WytrzymaIosc na rozciqganie O
e
jest 20 do !0 ra-? mniejsza anieli wytrzymaIosc skaIy na
-1002-
proste sciskanie o
c.
!ytrzyma>o na proste rozci.ganie O
o
d#a wy7ranyc@ ska> nienaruszonyc@ \ Pa ]
Bazalt 3 - 18
Gnejs 7 - 16
Granit 11 - 21
Wapien 3 - 5
Marmur 7 - 12
Kwarcyt 4 - 23
Piaskowiec 5 - 11
Lupek 5 - 12
Lupek 2 - 17
Tuf 2 - 4
Szorstka powierzc@nia po#izgu
Jeeli rozwaana jest powierzchnia szorstka (w skali 0 do 10 m) - istnieje moliwosc
uwzgldnienia falistosci poprzez kqt v8
gdzie: H - gradient powierzchni poslizgu
H
'
- gradient of n-tego uskoku powierzchni poslizgu
Nierwnosc zwiksza wytrzymaIosc na rozciqganie hna powierzchni poslizgu o eh:
gdzie:
F
- normalne naprenie dziaIajqca w kierunek normalnym do powierzchni
poslizgu
K - kqt nierwnosci
-1003-
Szorstka powierzchnia polizgu
5otwienie z7ocza ska#nego
Istnieje moliwosc zdefiniowania dwch rodzajw kotew podczas przeprowadzania analizy
statecznosci zbocza na gIadkiej powierzchni poslizgu:
+ktywne
Kotwy aktywne sq reprezentowane przez kotwy sprone, w przypadku ktrych siIy sq
aktywowane zanim poslizg bloku skalnego ma miejsce. SiIa normalna zwiksza sprenie
normalne na powierzchni poslizgu, i jako taka rwnie siIy utrzymujqce; styczna skIadowa siIy
normalnej jest dodawana albo odejmowana od siI (aktywnych) scinajqcych.
Pasywne
Kotwy pasywne sq aktywowane przez przesuwajqcy si blok skalny (tzn. kotwy niesprone).
SiIa normalna zwiksza normalne sprenie na powierzchni poslizgu i jako taka rwnie siIy
utrzymujqce; styczna skIadowa siIy normalnej jest dodawana do siI utrzymujqcych.
-1004-
Rozkad si kotwy
$7ci.enie z7ocza ska#nego
Najpierw wyznaczane jest wynikowe obciqenie. Normalna skIadowa siIy wypadkowej zwiksza
normalne naprenie na powierzchni poslizgu, jak rwnie siIy utrzymujqce O
res
, styczna
skIadowa jest dodawana lub odejmowana od siI (aktywnych) scinajqcych O
act
:
Rozkad dodatkowego obciqzenia
!p>yw wody dzia>aj.cej na powierzc@ni/ po#izgu
Nastpujqce opcje pozwalajqce uwzgldnic wpIywy wody dostpne sq w programie:
Brak wody gruntowej, woda nie jest uwzgldniana

Cisnienie hydrostatyczne, ZWG nad podstawq skarpy

Cisnienie hydrostatyczne, ZWG na spkaniu tensyjnym

Cisnienie hydrostatyczne, ZWG na spkaniu tensyjnym

Cisnienie hydrostatyczne, cisnienie porowe tylko na spkaniu
tensyjnym

Cisnienie porowe tylko na powierzchni poslizgu

-1005-
Cisnienie porowe na powierzchni poslizgu i spkaniu tensyjnym

Zwierciad>o wody gruntowej nad podstaw. skarpy

1ienienie @ydrostatyczne8 zwierciad>o wody gruntowej nad podstaw.
skarpy
Powierzchnia poslizgu znajduje si caIkowicie lub czsciowo poniej zwierciadIa wody
gruntowej, maksymalne cisnienie porowe znajduje u podstawy lica.
Cinienie hydrostatyczne na powierzchni polizgu
Wartosc cisnienia porowego 7 nasady skarpy jest podana przez:
gdzie:
#
.
t
- wysokosc zwierciadIa wody gruntowej nad podstawq skarpy
Wypadkowa siIa sciskajqca wody dziaIajqca w kierunku normalnym do powierzchni poslizgu
jest dana przez:
gdzie:
#
.
t
H - ugicie powierzchni poslizgu od poziomu
-1006-
Zwierciad>o wody gruntowej na sp/kaniu tensyjnym

Powierzchnia poslizgu znajduje si caIkowicie poniej zwierciadIa wody gruntowej, ktre albo
przecina spkanie tensyjne lub jest wyrwnane z terenem, maksymalna wartosc cisnienia
porowego znajduje si u nasady lica.
Cinienie hydrostatyczne na powierzchni polizgu i na spkaniu tensyjnym, maks warto u
nasady skarpy
Wartosc cisnienia porowego 7 na przeciciu powierzchni poslizgu i spkania tensyjnego jest
wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
- wysokosc zwierciadIa wody gruntowej na liniq przecicia powierzchni
poslizgu i spkania tensyjnego
Wypadkowa siIa sciskajqcq wody ] dziaIajqca w kierunku normalnym do spkania tensyjnego
jest wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
- wysokosc zwierciadIa wody gruntowej na liniq przecicia powierzchni
- ugicie spkania tensyjnego po pionu
Wartosc cisnienia 7
1
u podstawy skarpy jest wyznaczana z:
gdzie:
#
-1007-
k
#
Wypadkowa siIa sciskajqca wody x dziaIajqca w kierunku normalnym do spkania tensyjnego
jest wyznaczana z:
gdzie: 7 - cisnienie porowe dziaIajqce na lini przecicia powierzchni poslizgu i
spkania tensyjnego
7
1
- cisnienie porowe u podstawy skarpy
.
t
- wysokosc zwierciadIa wody gruntowej nad liniq przecicia powierzchni
H - nachylenie powierzchni poslizgu od poziomu
k
#
Zwierciad>o wody gruntowej na sp/kaniu tensyjnym:

Powierzchnia poslizgu znajduje si caIkowicie poniej zwierciadIa wody gruntowej, ktre
przecina spkanie tensyjne lub jest wyrwnane z terenem. Maksymalna wartosc wyporu
znajduje si na przeciciu spkania tensyjnego i powierzchni poslizgu.
Cinienie hydrostatyczne na powierzchni polizgu i na spkaniu tensyjnym
wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
-1008-
Wypadkowa siIa sciskajqca wody ] dziaIajqca w kierunku normalnym do spkania tensyjnego
jest wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
- ugicie spkania tensyjnego od pionu
Wypadkowa wartosc cisnienia porowego 7
1
u podstawy skarpy wynosi zero.
jest wyznaczana z:
gdzie: 7 - cisnienie porowe na lini przecicia powierzchni poslizgu i spkania
tensyjnego
.
t
H - ugicie spkania tensyjnego od poziomu
k
#
1inienie porowe ty#ko na sp/kaniu tensyjnym

1inienie porowe ty#ko na sp/kaniu tensyjne
Powierzchnia poslizgu jest caIkowicie sucha; zwierciadIo wody gruntowej przecina spkanie
tensyjne albo jest wyrwnane z terenem, maksymalna wartosc cisnienia porowego znajduje si
na przeciciu powierzchni poslizgu i spkania tensyjnego.
Woda dziaajqca tylko na spkanie tensyjne
-1009-
wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
jest wyznaczana z:
gdzie:
#
.
t
- nachylenie spkania tensyjnego od pionu
Wartosc parcia wody dziaIajqcej na powierzchni poslizgu rwna si zero.
1inienie porowe ty#ko na powierzc@ni po#izgu

1inienie porowe dzia>aj.ce ty#ko na powierzc@ni po#izgu
Program umoliwia rczne wprowadzenie wartosci cisnienia porowego p
s
w [kPa] dziaIajqcego
na powierzchni poslizgu pod warunkiem, e rozkIad cisnienia jest staIy.
Warto cinienia porowego dziaajqcego na powierzchni polizgu
-1010-
1inienie porowe na powierzc@ni po#izgu i sp/kaniu
tensyjnym

1inienie porowe na powierzc@ni po#izgu i sp/kaniu tensyjnym
Program umoliwia rczne wprowadzenie wartosci cisnienia porowego p
t
w [kPa] dziaIajqcego
na spkanie tensyjne pod warunkiem, e rozkIady cisnienia sq staIe.
Wartoci cinienia porowego dziaajqcego na powierzchni polizgu i na spkanie tensyjne
?amana powierzc@nia po#izgu
Program przeprowadza obliczenia statecznosci bloku skalnego przemieszczajqcego si wzdIu
Iamanej powierzchni poslizgu. Ze wzgldu na zIoonosc oglnego rozwiqzania, program
dopuszcza nastpujqce zaIoenia:
- ruch blokw skalnych jest tylko przemieszczeniowy
- bloki przesuwajq si wzdIu Iamanej powierzchni poslizgu utworzonej przez pIaskie
powierzchnie lub powierzchnie o umiarkowanej falistosci,
- bloki skaI sq podzielone ciosami o znanych kierunkach,
- rzeczywista deformacja masy skalnej wewnqtrz blokw jest pomijalna,
- uszkodzenie na Iamanej powierzchni poslizgu oraz wzdIu ciosw prowadzona kryterium
uszkodzenia Mohr'a-Coulomb'a,
- ten sam wspIczynnik bezpieczenstwa jest zakIadany dla wszystkich ciosw wzdIu caIej
Iamanej powierzchni poslizgu,
- wszystkie bloki skalne stykajq si (nie dopuszcza si otwarcia ciosw),
- wytrzymaIosci na scinanie na Iamanej powierzchni poslizgu majq ten sam znak.
Parametry wytrzymaIosci na scinanie Mohr'a-Coulomb'a na powierzchni poslizgu oraz na
ciosach rozdzielajqcych poszczeglne bloki sq gIwnymi danymi wejsciowymi do wyznaczania
statecznosci blokw skalnych. Na rozwiqzanie wpIywa ponadto ciar bloku (zaleny
od geometrii i ciaru objtosciowego skaIy), kotwienie, obciqenie, wpIyw wody oraz obciqen
sejsmicznych.
-1011-
Podstawowe dane teoretyczne rozwiqzania zostaIy opisane poniej.
Lamana powierzchnia polizgu
Literature:
Rock mechanics 8, Stabilittsberechnung ebener und rumlicher Felsbschungen,1976, pp. 73
113
*eometria 7#oku ska#nego
Geometria bloku wyznaczana jest gradientem H, dIugosciq danej powierzchni poslizgu oraz
gradientem rozdzielajqcego ciosu dzielqcego kolejny blok, jak rwnie gradientem H i
dIugosciq 6 grnego lica zewntrznej powierzchni zbocza skalnego (profil naturalny). DIugosci
pIaszczyzn mona zdefiniowac caIkowitq dIugosciq bqdz dIugosciami ich pionowych i poziomych
rzutw. Naley zapewnic warunek, e wszystkie bloki skalne stykajq si (otwarcie pomidzy
ciosami jest niedopuszczalne).
Geometria n-tego elementu
Si>y w kotwac@8 o7ci.enie
Istnieje moliwosc wprowadzenia siI kotew i obciqen blokw skalnych. Wypadkowe siIy
dziaIajqce na '-ty blok w k1Lm sq nastpnie wyznaczane. Wszystkie siIy dziaIajqce na blok za
-1012-
wyjqtkiem parcia wody na powierzchni poslizgu oraz ciosy sq uwzgldniane.
$7ci.enie dzia>aj.ce na 7#ok
Istnieje moliwosc wprowadzenia powierzchniowego, pasmowego i trapezowego obciqenia
terenu. Program nastpnie wyznacza ich wpIyw na poszczeglne bloki skalne.
Si>y w kotwac@
Zastosowana siIa w kotwach jest ustawiana na 1m bieqcy na podstawie okreslonego
poziomego rozmieszczenia kotew.
Zewntrzne siy na n-tym elemencie
!p>yw wody
Istnieje moliwosc uwzgldnienia parcia wody wzdIu ciosw na powierzchni poslizgu. Parcie
wprowadzane jest jako obciqenie zewntrzne:
Parcie wody na ciosac@ (woda pomi/dzy 7#okami F
v
Musi byc wprowadzone do obliczen, kiedykolwiek oczekuje si obecnosci wody w ciosach
pomidzy blokami. Stosuje si je, jako siI wypadkowq F
/
w k1 (parcie dziaIajqce na
zanurzonq czsc ciosu na 1 m bieqcy jest rozwaane).
Parcie wody na zewn/trznej powierzc@ni po#izgu (cinienie porowe U
Definiowane jest jako cisnienie hydrostatyczne na kadej powierzchni poslizgu wieloboku
(zewntrzna powierzchnia poslizgu) oddzielnie i wprowadzane jako obciqenie zewntrzne
(cisnienie porowe) x w k1, ktre mona zredukowac w zalenosci od przenikalnosci
powierzchni poslizgu (cisnienie dziaIajqce na zanurzonq czsc ciosu na 1 m bieqcy jest
rozwaane).
-1013-
Siy wody dziaajqcej na blok skalny
Procedura rozwi.zania
Dla kadego bloku spoczywajqcego na Iamanej powierzchni poslizgu program stosuje
podstawowe rwnanie statecznosci zbocza skalnego przesuwajqcego si wzdIu powierzchni
poslizgu, jako:
gdzie: R - wypadkowa wszystkich aktywnych siI
k
1
,k
2
- wspIczynniki zalene od nachylenia zbocza, nachylenia siIy w kotwie,
kqta tarcia wewntrznego oraz wspIczynnika bezpieczenstwa
c - spjnosc na powierzchni poslizgu
$ - ciar bryIy skaIy zagroonej przesuniciem
takie e wypadkowa wszystkich aktywnych siI jest sumowana jako nieznana siIa
oddziaIywania G
'
pomidzy blokami skalnymi (patrz rysunek). Jeeli, poza siIq oddziaIywania,
n-ty blok skalny jest dalej obciqany przez inne siIy zewntrzne, wwczas siI oddziaIywania n-
tego bloku mona zapisac w postaci:
gdzie: c
'
- spoistosc na powierzchni poslizgu '-tego bloku
$
'
- ciar n-tego bloku
P
'
$

- oglna siIa zewntrza dziaIajqca na '-ty blok w kierunku pionowym
P
'
G

- oglna siIa zewntrza dziaIajqca na '-ty blok w kierunku siIy
oddziaIywania
G
'
$

- wielkosc siIy oddziaIywania na '-ty blok w kierunku pionowym
G
'
G

- wielkosc siIy oddziaIywania na '-ty blok w kierunku G
-1014-
k
1'
- wspIczynnik zaleny od gradientu powierzchni poslizgu H, nachylenie
zewntrznego obciqenia Z
'
, statecznosc zbocza skalnego i kqt tarcia
wewntrznego
'
k
2'
- wspIczynnik zaleny od nachylenia powierzchni poslizgu H, nachylenia
obciqenia zewntrznego Z
'
, statecznosci zbocza skalnego i kqta tarcia
wewntrznego
'
Poprzez poIqczenie powyszych siI istnieje moliwosc niejawnego wyraenia nachylenia siIy
oddziaIywania G
'
n-tego bloku jako:
gdzie: W
'
- nachylenie siIy oddziaIywania Ki n-tego bloku
c
'
- spoistosc powierzchni poslizgu n-tego bloku
)
'
- powierzchnia poslizgu n-tego bloku skalnego
R
'
- siIa oddziaIywania na n-ty blok
F - stosunek maksymalnej siIy utrzymujqcej na scinanie i dziaIajqcej siIy
scinajqcej
'
- kqt tarcia wewntrznego na powierzchni poslizgu n-tego bloku
Siy dziaajqce na powierzchnie polizgu pomidzy blokami (wewntrzne powierzchnie polizgu)
5#in ska#ny
Program przeprowadza analiz statecznosci klina skalnego, ktry znajduje si pomidzy
dwoma powierzchniami (pIaszczyzny) i przesuwa si w kierunku linii oddziaIywania (podstawa)
tych pIaszczyzn. Nachylenie tego przecicia musi byc znacznie wiksze ni kqt tarcia
wewntrznego wzdIu pIaszczyzn rozdzielajqcych, podczas gdy linia opadajqca obu pIaszczyzn
dzielqcych musi byc skierowana do linii przecicia. ZakIada si dalej, e podstawa znajduje si
w statecznej bryle skalnej.
Rozwiqzanie wymaga wyznaczenia si>y norma#nej 1, si>y cinaj.cej O
act
(aktywna) oraz si>y
utrzymuj.cej (pasywna O
res
dziaIajqcych na powierzchnie poslizgu )1 i )2. SiI
-1015-
aktywnq O
act
i siI normalnq 1 uzyskuje si jako sum wszystkich siI uwzgldnionych w analizie
po przeprowadzeniu rozkIadu przestrzennego tych siI.
Parametry wytrzymaIosci na scinanie Mohr'a-Coulomb'a oraz si>a norma#na 1 dziaIajqca na
powierzchni poslizgu sq gIwnymi danymi wejsciowymi do wyznaczania si>
utrzymuj.cyc@ O
res
. Na obliczenie aktywnej siIy scinajqcej O
act
oraz siIy normalnej 1 wpIywa
rwnie ciar bloku (zaley od geometrii i ciaru onjtosciowego skaIy), kotwienie,
obciqenie, wpIyw wody i obciqen sejsmicznych.
Powierzchnia poslizgu moe byc okreslona ze spkaniem tensyjnym. Wypadkowa weryfikacja
moe byc przeprowadzona zgodnie z teoriq stanw granicznych lub z wspIczynnika
bezpieczenstwa.
Skadowe dziaajqce na klin skalny
Literatura:
Charles A. Kliche: Rock slope stability, SME, USA, 1999,ISBN 0-87335-171-1
*eometria k#ina ska#nego
Wprowadzenie geometrii klina skalnego za pomocq nachylenia lub kierunku nachylenia sciany
grnej wymaga zdefiniowania przestrzennego poIoenia lica skaIy, terenu (sciana grna),
powierzchni poslizgu N1 oraz N2 i/lub spkania tensyjnego, takiego e:
- 4ac@y#enie jest kqtem nachylenia d przedstawiajqcym nachylenie powierzchni od
poziomu (moe osiqgac wartosci od 0 do 90).
- 5ierunek nac@y#enia (sciana grna) jest kqtem pomidzy rzutem poziomym linii
normalnej do kierunku uderzenia zmierzonym jako kqt okresowy (od pInocy w kierunku
zgodnym z ruchem wskazwek zegara) (scina grna odpowiada nachyleniu pIaszczyzny),
moe przyjmowac wartosci od 0 do 360.
-1016-
Przy definiowaniu poIoenia przestrzeni, program wyswietla te przestrzenie za poocq rzutu
stereograficznego.
Opis poozenia powierzchni (pionowe cicie przez mas skalnq i rzut paszczyzny)
2zut stereogra%iczny
Podczas definiowania geometrii klina i powierzchni poslizgu za pomocq rzutu stereograficznego,
program wyswietla poszczeglne powierzchnie za pomocq kI wielkich pIkulistego rzutu
Lambert'a.
Pkulisty rzut nachylonej paszczyzny
!p>yw wody gruntowej
Domyslnie, program przeprowadza analiz statecznosci klina skalnego bez uwzgldnienia wody
gruntowej. W przypadku zainteresowania wpIywem wody gruntowej, na klin skalny, naley
wprowadzic wysokosc zwierciadIa wody gruntowej od linii przecicia powierzchni poslizgu i lica
skaIy (zwierciadIo wody gruntowej przyjmuje dowolne poIoenie w caIej wysokosci klina
skalnego). Program przyjmuje, e woda moe przepIywac swobodnie w nieciqgIosciach
znajdujqcych si poniej zwierciadIa wody gruntowej (adne ograniczenia np. na skutek blokw
lodowych nie sq uwzgldniane).
Cisnienie porowe dziaIa w kierunku normalnym do powierzchni poslizgu przeciw normalnym
-1017-
skIadowym siI pasywnych. Jeeli wysokosc ?
#
nad punktem maksymalnego cisnienia
porowego P
ma9
jest rwna lub wiksza ni ZL2 i jest caIkowicie objta przez blok skalny, zakIada
si wwczas, e jej wartosc jest rwna ZL2 (przypadek A). Natomiast, jeeli wysokosc ?
#
nad
punktem maksymalnego cisnienia porowego P
ma9
jest mniejsza ni ZL2 (przypadek B),
wwczas jej wartosc jest redukowana przez:
gdzie: D> - dIugosc linii przecicia powierzchni poslizgu )1, )2
H
1
- nachylenie lica skaIy
W - nachylenie linii przecicia powierzchni poslizgu
Wypadkowe cisnienie porowe na powierzchnie poslizgu 1 i 2 jest wyznaczane z:
gdzie: Z - wysokosc zwierciadIa wody gruntowej na liniq przecicia powierzchni
poslizgu i lica skaIy
P
ma
9

- maksymalne cisnienie porowe na przecicie powierzchni poslizgu
#
)
1
#

- mokra czsc powierzchni poslizgu 1
)
2
#

- mokra czsc powierzchni poslizgu 2
Rozkad cinienia porowego na lini przecicia powierzchni polizgu
Jeeli spkanie tensyjne znajduje si caIkowicie lub czsciowo poniej zwierciadIa wody
gruntowej, wwczas wpIyw cisnienia porowego jest odzwierciedlony na powierzchni poslizgu 1 i
2 poprzez siIy P
1
i P
2
dziaIajqce na przecicie tych powierzchni oraz na spkanie tensyjne
poprzez siI P
!
dziaIajqcq w kierunku normalnym do spkania tensyjnego.
-1018-
Rozkad cinienia porowego przy uwzgldnieniu zwierciada wody gruntowej w spkaniu
tensyjnym
2ozk>ad dzia>aj.cyc@ si>
SiIy dziaIajqce na klin skalny (ciar klina skalnego, obciqenie zewntrzne, siIa kotwy)
rozkIadajq si w kierunkach normalnych do pIaszczyzn )
1
i )
2
(blok znajduje si pomidzy tymi
powierzchniami) oraz w kierunku do ich przecicia. RozkIad siI powoduje siIy normalne 1
1
,
1
2
dziaIajqce na powierzchnie )
1
i )
2
, siIy utrzymujqce (pasywne) O
res1
, O
res2
dziaIajqce wzdIu
pIaszczyzn )1 i )2.
Krok ten dalej generuje si>/ cinaj.c. (aktywna O
act
dziaIajqcq w kierunku linii przecicia
powierzchni poslizgu. Wynikowa si>a cinaj.ca (aktywna O
act
uzyskiwana jest jako suma
poszczeglnych siI scinajqcych O
act,'
.
Si>/ utrzymuj.c. (pasywna O
res
znajduje si poprzez zsumowanie
skIadowych O
res1
, O
res2
(np. na skutek obciqenia zewntrznego) oraz siI tarcia na
pIaszczyznach )
1
i )
2
na skutek siI normalnych:
where: c
1
-spoistosc na powierzchni poslizgu )
1
c
2
-spoistosc na powierzchni poslizgu )
2
1
-kqt tarcia wewntrznego na powierzchni poslizgu )
1
2
-kqt tarcia wewntrznego na powierzchni poslizgu )
2
O
/-*1
-siIy utrzymujqce na powierzchni poslizgu )
1
O
/-*2
-siIy utrzymujqce na powierzchni poslizgu )
2
Rozkad przestrzeni cizaru wasnego klina skalnego W
-1019-
!ery%ikacja
Weryfikacj mona przeprowadzic zgodnie z teoriq stanw granicznych lub z uwzgldnieniem
globalnego wspIczynnika bezpieczenstwa.
!ery%ikacja wed>ug wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa
Podczas przeprowadzania weryfikacji wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa, program
bezposrednio wyznacza wartosc wspIczynnika bezpieczenstwa SF. Warunek weryfikacji
posiada postac:
gdzie: O
act
-siIy scinajqce wzdIu powierzchni poslizgu
O
res
-siIy bierne wzdIu powierzchni poslizgu
SF -wspIczynnik bezpieczenstwa
SF
s
-wspIczynnik bezpieczenstwa (definiowany w zakIadce "Analiza
statecznosci")
Typowe wartosci dla wikszosci przypadkw przy badaniu statecznosci zboczy skalnych
wynoszq np. dla scian wyrobisk fundamentowych F <1,1 do 1,2", dla wciosw skalnych
autostrad F <1,2 do 1,", itp.
!ery%ikacja zgodnie z teori. stan(w granicznyc@
Podczas przeprowadzania weryfikacji zgodnie z teoriq stanw granicznych, program redukuje
parametry materiaIowe skaI (kqt tarcia wewntrznego lub tangens kqta tarcia wewntrznego,
spoistosc) za pomocq wspIczynnikw czsciowych wprowadzonych w zakIadce "Analiza
statecznosci". Warunek weryfikacji ma postac:
gdzie: O
pos
-siIy scinajqce wzdIu powierzchni poslizgu
O
/-*
-siIy bierne wzdIu powierzchni poslizgu
s
-wspIczynnik redukcji do oglnej statecznosci konstrukcji (definiowany
w zakIadce "Analiza statecznosci")
Podczas analizowania Iamanej powierzchni poslizgu, program porwnuje obliczonq wartosc z
wartosciq odpowiadajqcq caIkowicie napronej konstrukcji (stan rwnowagi z zerowym
zapasem bezpieczenstwa). Warunek weryfikacji ma postac:
gdzie: SF - wspIczynnik bezpieczenstwa obliczony ze zredukowanymi parametrami
materiaIu
SF
s
- wspIczynnik oglnej statecznosci konstrukcji
-1020-
Ska>a 0 kryteria wytrzyma>oci na cinanie
WytrzymaIosc na scinanie jest podstawowym kryterium do wyznaczania pasywnych siI
utrzymujqcych. SiIa utrzymujqca jest wyznaczana nastpujqcym wyraeniem:
gdzie: h - wytrzymaIosc na scinanie na powierzchni poslizgu
6 - length of the slip surface
WytrzymaIosc na scinanie pIaskiej powierzchni poslizgu mona zapisac jako:
- Mohr - Coulomb
- Hoek - Brown
- Barton - Bandis
;o@r A 1ou#om7
WytrzymaIosc na scinanie wedIug Mohr-Coulomba jest dana przez:
gdzie: 1 - siIa normalna dziaIajqca na powierzchni poslizgu
6 - dIugosc powierzchni poslizgu
c - spjnosc gruntu/skaIy
Przyblione zakresy parametrw kryterium wytrzymaIosci Mohra-Coulomba dla wybranych
gruntw zostaIy podane poniej.
Literatura:
Charles A. Kliche: Rock slope stability, SME, USA, 1999,ISBN 0-87335-171-1
Parametry ;o@rà 0 1ou#om7à
W miar moliwosci, parametry wytrzymaIosci powinny byc wyznaczane na miejscu. Wyniki
doswiadczen laboratoryjnych i pomiarw na miejscu wykazujq, e kqt tarcia wewntrznego
znajduje si, dla wikszosci nieciqgIosci w masie skalnej w zakresie od 2YA do 4YA. Przyblione
wartosci kqta tarcia wewntrznego i spjnosci c dla skaI na podstawie klasyfikacji RMR
zostaIy zapisane w nastpujqcej tabeli:
;asa ska#na H HH HHH HW W
RMR 100 - 81 80 - 61 60 41 40 - 21 < 20
kqt tarcia
wewntrznego[A]
> 45 35 - 45 25 45 15 - 25 < 15
spjnosc c [kPa] > 400 300 - 400 200 - 300 100 - 200 < 100
-1021-
_oek A Mrown
Zmodyfikowane kryterium wytrzymaIosci Hoeka-Browna opisuje uszkodzenia masy skalnej
(na podstawie przeprowadzonych analiz setek konstrukcji podziemnych i zboczy skalnych)
jako:
gdzie:
1e4
- gIwne naprenie podczas uszkodzenia skaIy
!e4
- mniejsze naprenie podczas uszkodzenia skaIy
c
- wytrzymaIosc skaIy nienaruszonej na proste sciskanie
m
=
,s - nieliniowa staIa materiaIowa zalena od jakosci skaIy
a - wspIczynnik zaleny od rozerwania skaIy
Podstawowe parametry zmodyfikowanego modelu Hoeka-Browna powinny byc wyznaczone na
podstawie pomiarw laboratoryjnych i na miejscu. W celach informacyjnych poniej zostaIa
przedstawiona krtka lista zakresw poszczeglnych parametrw.
Jeeli znana jest k#asy%ikacja mas ska#nyc@ za pomoc. *SH, istnieje wwczas moliwosc
wyznaczenia parametrw H-B przez program.
W rzeczywistej analizie, parametry H-B sq przeksztaIcane do parametrw M-C. Procedura
rozwiqzania jest wwczas identyczna z kryterium Mohr'a-Coulomb'a.
PrzeksztaIcenie to wykorzystuje rozwiqzanie wyprowadzone przez Hoeka i Browna w 1990
roku dla znanej wartosci efektywnego naprenia normalnego
F
, ktre jest typowe dla
rozwiqzania problemu statecznosci zbocza.
gdzie:
c
- wytrzymaIosc skaIy nienaruszonej na proste sciskanie
m - nieliniowa staIa materiaIowa zalena od jakosci skaIy
a - wspIczynnik zaleny od rozerwania skaIy
Literature:
Stability analysis of rock slopes with a modified Hoek-Brown failure criterion, ANG Xiao-Li ;
LIANG LI ; YIN Jian-Hua International journal for numerical and analytical methods in
geomechanics ISSN 0363-9061, 2004, vol. 28, no2, pp. 181-190
-1022-
Parametry _oek 0 Mrown
Parametr naruszenia ska>y a
Parametr jest wykIadnikiem przyjmujqcym wartosci od 0," do 0,@" (dla oryginalnego warunku
Hoeka-Browna rwna si 0,") i zaley od stopnia naruszenia skaIy.
Parametry nie#iniowe m
=
< m, s %or a Y 0,"
(Wskaznik r okresla wartosci resztkowe).
-1023-
SkaIy
wglanowe z
dobrze
rozwinitq
Iupliwosciq-
dolomit,
wapien,
marmur
SkaIy
glinkowe -
iIIowiec,
piaskowiec
drobnoziarni
sty , Iupek
SkaIy
piaszczyste
-
piaskowiec,
kwarcyt
Drobnoziarni
ste,
magmowe
skaIy
krystaliczne
- andezyt,
doleryt,
bazalt, riolit
Gruboziarnis
te
metamorficz
ne skaIy
magmowe -
gabro, gnejs,
granit
Nienaruszony materiaI
skalny
Prbki laboratoryjne
nie posiadajq
nieciqgIosci
RMR=100
Q=500
m < Y.00
s < 1.00
mr < Y.00
sr < 1,00
m < 10.00
s < 1.00
mr < 10.00
sr < 1.00
m < 1".00
s < 1.00
mr < 1".00
s < 1.00
m < 1Y.00
s < 1.00
mr < 1Y.00
s < 1.00
m < 2".00
s < 1.00
mr < 2".00
s < 1.00
Bardzo dobra jakosc
masy skalnej, skaIy
bez wyizolowanych
blokw, z
nieciqgIosciami nie
wskutek wietrzenia
RMR=85
Q=100
m < 2.40
s < 0.0B2
mr < 4.10
sr < 0.1BE
m < !.4!
s < 0.0B2
mr < ".B"
sr < 0.1BE
m < ".14
s < 0.0B2
mr < B.YB
sr < 0.1BE
m < ".B2
s < 0.0B2
mr < E.E"
sr < 0.1BE
m < B."@
s < 0.0B2
mr < 14.@!
sr < 0.1BE
Dobrej jakosci masa
skalna, lekko
uszkodzone skaIy bez
nieciqgIosci wskutek
wietrzenia
rozmieszczone od 1
do 3 m
RMR=65
Q=10
m < 0."Y"
s < 0.002E!
mr < 2.00@
sr < 0.020"
m < 0.B21
s < 0.002E!
mr < 2.B@"
sr < 0.020"
m < 1.2!1
s < 0.002E!
mr < 4.2EB
sr < 0.020"
m < 1.!E"
s < 0.002E!
mr < 4.BY1
sr < 0.020"
m < 2.0"2
s < 0.002E!
mr < Y.1@!
sr < 0.020"
Przecitnej jakosci
masa skalna,
czsciowo zwietrzaIe
nieciqgIosci,
rozmieszczone od
0,3 do 1 m
RMR=44
Q=1
m < 0.12B
s < 0.0000E
mr < 0.E4Y
sr < 0.001EB
m < 0.1B!
s < 0.0000E
mr < 1.!"!
sr < 0.001EB
m < 0.2Y"
s < 0.0000E
mr < 2.0!0
sr < 0.001EB
m < 0.!11
s < 0.0000E
mr < 2.!01
sr < 0.001EB
m < 0.4"B
s < 0.0000E
mr < !.!B!
sr < 0.001EB
SIabej jakosci masa m < 0.02E m < 0.041 m < 0.0@1 m < 0.0@E m < 0.102
-1024-
skalna, liczne
nieciqgIosci wskutek
wietrzenia,
rozmieszczone od
30 do 500 mm
RMR=23
Q=0,1
s < 0.00000!
mr < 0.44Y
sr < 0.0001E
s < 0.00000!
mr < 0.@!E
sr < 0.0001E
s < 0.00000!
mr < 0.E"E
sr < 0.0001E
s < 0.00000!
mr < 1.0BY
sr < 0.0001E
s < 0.00000!
mr < 1."EB
sr < 0.0001E
Bardzo sIabej jakosci
masa skalna, liczne
silnie zwietrzaIe
nieciqgIosci
wypeIniajqce
przestrzen o mniej
ni
50 mm,
drobnoziarnista skaIa
pIonna
RMR=3
Q=0,01
m < 0.00Y
s < 0.0000001
mr < 0.21E
sr < 0.00002
m < 0.010
s <0.0000001
mr < 0.!1!
sr < 0.00002
m < 0.01"
s < 0.0000001
mr < 0.4@E
sr < 0.00002
m < 0.01Y
s < 0.0000001
mr < 0."!2
sr < 0.00002
m < 0.02"
s < 0.0000001
mr < 0.YB2
sr < 0.00002
!ytrzyma>o ska> na proste ciskanie
c

,
WspIczynnik Poisson'a v i ciar
objtosciowy skaIy y
-1025-
Wytrzy
mao
skay
Rodzaj skay (przykady) Wytrzy
mao
o
c

}Paa
Wspczynni
k Poisson'a
v
Cizar
objtociowy
skay y
}k1Lm
!
a
SkaIa
zwizIa
twarda skaIa zwizIa,
nienaruszona zwarta skaIa
kwarcowa i bazaltowa, inne
niezwykle twarde skaIy
J1"0 0,1 2B,00 - !0,00
Bardzo
twarda
skaIa
bardzo twarda skaIa
granitowa, porfir kwarcowy,
bardzo twardy granit, twardy
Iupek krzemieniowy. kwarcyt,
bardzo twardy piaskowiec i
kalcyt
100 - 1"0 0,1" 2@,00 - 2Y,00
Twarda
skaIa
granit, bardzo twardy
piaskowiec i kalcyt, kwarcyt,
magnetyt, twardy zlepieniec,
bardzo twardy kruszec, twardy
wapien, marmur, dolomit, piryt
B0 - 100 0,20 2",00 - 2@,00
SkaIa piaskowiec, kruszec, srednio-
piaszczysty Iupek, pIyty
kamienne
"0 - B0 0,2" 24,00
SkaIa
srednia
twardy iIIowiec, miksza skaIa
piaskowa i kalcyt, glina
kredowa
20 - "0 0,2" X 0,!0 2! - 24,00
SkaIa
mikka
Iupek, mikki wapien, talk,
skaIa solna, zamarznity
grunt, antracyt, margiel,
reformowany piaskowiec,
mikki zlepieniec, grunt z
felzytem
" X 20 0,! X 0,!" 22,00 X 2@,00
Chuda
gleba
zwarta glina, eluwium
glebowe, czarny wgiel
0," - " 0,!" X 0,40 20,00 - 22,0
1B,00 - 20,00
$7#iczanie parametr(w _oekàAMrownà
Jeeli klasyfikacja masy skalnej wedIug GSI (Indeks Struktur Geologicznych) jest znana,
wwczas istnieje moliwosc wyznaczenia parametrw H-B w programie w nastpujqcy sposb:
-1026-
gdzie: $S0 - indeks struktur geologicznych
: - wspIczynnik uszkodzenia masy skalnej
m
'
- staIa wytrzymaIosci materiaIowej skaIy nienaruszonej dla warunkw
szczytowych
!artoci wsp(>czynnika uszkodzenia D d#a z7ocza ska#nego
$pis masy ska#nej Sugerowana warto
wsp(>czynnika :
Roboty strzelnicze na maIq skal na zboczach
powodujq nieznaczne uszkodzenia masy skalnej,
szczeglnie jeeli kontrolowane roboty
strzelnicze sq stosowane. Jednak, odpranie
powoduje niewielkie zaburzenia.
(Dobre roboty strzelnicze).
0,7
Roboty strzelnicze na maIq skal na zboczach
powodujq nieznaczne uszkodzenia masy skalnej,
szczeglnie jeeli kontrolowane roboty
strzelnicze sq stosowane. Jednak, odpranie
powoduje niewielkie zaburzenia.
(SIabe roboty strzelnicze).
1
Znaczne zaburzenia zboczy bardzo duy duych
kopalni odkrywkowych na skutek silnych robt
strzelniczych oraz odprania na skutek
usuwania nadkIadu.
(Produkcyjne roboty strzelnicze).
1
W niektrych mikkich skaIach, wyrobiska
mona przeprowadzac przez obrywk i
spychanie, a stopien uszkodzenia zbocza jest
mniejszy.
(Wyrobisko mechaniczne).
0,7
Przy7#ione wartoci sta>ej wytrzyma>oci materia>u ska>y nienaruszonej m
'
(za
Hoekiem)
-1027-
Rodzaj skaIy SkaIy reprezentatywne m
'
}-a
SkaIy wapienne z dobrze
krystalicznq
Dolomit, kalcyt, marmur = 7
Skonsolidowane skaIy
ilaste
Lupek ilasty, piaskowiec
drobnoziarnisty, Iupek
ilasty, Iupek
= 10
SkaIy piaszczyste z litymi
krysztaIami i sIabo
krystalicznq
Piaskowiec, kwarcyt = 15
Drobnoziarniste
magmowe skaIy
krystaliczne
Andezyt, doleryt, diabaz,
riolit
= 17
SkaIy gruboziarniste i
metamorficzne
Amfibolit, gabro, gnejs,
granit, dioryt
= 25
Marton A Mandis
Kryterium wytrzymaIosci na scinanie Bartona-Bandisa dla masy skalnej przyjmuje
nastpujqcq postac:
gdzie: VRT - wspIczynnik chropowatosci ciosu
F
- normalne naprenie dziaIajqce na powierzchni ciosu skalnego
VTS - wytrzymaIosc na sciskanie ciosu
=
- podstawowy kqt tarcia wewntrznego powierzchni poslizgu
W miar moliwosci, parametry wytrzymaIosci na scinanie powinny byc wyznaczane na
podstawie pomiarw na miejscu. Przyblione zakresy kryterium wytrzymaIosci Bartona-
Bandisa zostaIy podane poniej.
Literatura:
Bromhead, EM (1992). The Stability of Slopes (2nd Edition), Blackie Academic &
Professional: London
Parametry Martonà 0 Mandisà
!sp(>czynnik c@ropowatoci ciosu C21
Jeeli wartosci JRC nie mona wyznaczyc poprzez bezposrednie pomiary na powierzchni ciosu,
istnieje wwczas moliwosc uzyskania tej wartosci z wykresu Bartona (patrz rysunek)
pokazujqcego zmian wspIczynnika JRC jako funkcji dIugosci profilu i gIbokosci
chropowatosci.
-1028-
Diagram do wyznaczania JRC (za Bartonem)
Profile chropowatosci ciosu skalnego pokazujqce typowy zakres JRC zostaIy podane poniej.
-1029-
Profile chropowatoci ciosu skalnego pokazujqce typowy zakres JRC (Barton i Chubey 1977)
!ytrzyma>o na ciskanie nieci.g>oci C1S
Metody pozwalajqce na wyznaczenie wytrzymaIosci na sciskanie nieciqgIosci (powierzchnia
poslizgu) JCS sq generalnie zalecane przez ISRM. Wartosc JCS mona uzyskac z wykresu Deer-
Millera pokazujqcego jego zalenosc od wytrzymaIosci skaIy z pomiarw mIotkowych
Schmidta, patrz poniszy rysunek.
-1030-
Podstawowy k.t tarcia wewn/trznego na powierzc@ni po#izgu
=

Podstawowa wartosc kqta tarcia wewntrznego na powierzchni jest w przyblieniu rwna
wartosci resztkowej
r
. Niemniej jednak, wartosc mona zmierzyc w laboratoriach za pomocq
urzqdzen do pomiaru wytrzymaIosci na scinanie (typowe pole prbki wynosi "0 9 "0 mm).
Typowe zakresy podstawowego kqta tarcia wewntrznego dla zwietrzaIych powierzchni skaI
wynoszq od 2"A do !"A.
1i/ar o7j/tociowy ska>
Ciar objtosciowy skaIy y
-1031-
!ytrzyma>
o ska>y
2odzaj ska>y (przyk>ady 1i/ar
o7j/tociowy
ska>y [k1Lm
!
]
SkaIa
zwizIa
twarda skaIa zwizIa, nienaruszona zwarta
skaIa kwarcowa i bazaltowa, inne niezwykle
twarde skaIy
28,00 - 30,00
Bardzo
twarda skaIa
bardzo twarda skaIa granitowa, porfir
kwarcowy, bardzo twardy granit, twardy Iupek
krzemieniowy. kwarcyt, bardzo twardy
piaskowiec i kacyt
26,00 - 27,00
Twarda skaIa granit, bardzo twardy piaskowiec i kalcyt,
kwarcyt, magnetyt, twardy zlepieniec, bardzo
twardy kruszec, twardy wapien, marmur,
dolomit, piryt
25,00 - 26,00
SkaIa piaskowiec, kruszec, srednio-piaszczysty
Iupek, pIyty kamienne
24,00
SkaIa
srednia
twardy iIIowiec, miksza skaIa piaskowa i
kalcyt, glina kredowa
23,00 - 24,00
SkaIa
mikka
Iupek, mikki wapien, kalk, skaIa solna,
zamarznity grunt, antracyt, margiel,
reformowany piaskowiec, mikki zlepieniec,
ziemia z felzytem
22,00 - 26,00
Chuda gleba zwarta glina, eluwium glebowe, czarny wgiel 20,00 - 22,0
18,00 - 20,00
Program umoliwia uwzgldnienie obciqen sejsmicznych za pomocq dwch zmiennych -
wspIczynnika przyspieszenia poziomego G
.
wspIczynnika przyspieszenia pionowego G
/
.
WspIczynnik przyspieszenia jest liczbq bezwymiarowq, ktre reprezentuje przyspieszenie
sejsmiczne jako uIamek przyspieszenia grawitacyjnego. Obciqenia sejsmiczne wprowadza si
przez siI sejsmicznq S, ktra jest wyznaczana poprzez pomnoenie ciaru skaIy
podlegajqcego obciqeniu sejsmicznemu (np. blok skalny) przez wspIczynnik przyspieszenia.
Przy zaIoenia fal sejsmicznych tylko w kierunku poziomym, wwczas siIa sejsmiczna jest
wyznaczana przez:
gdzie: G
.
- wspIczynnik przyspieszenia poziomego
m - ciar bryIy skalnej
SiIa sejsmiczna zawsze dziaIa do srodka cikosci bryIy skalnej. Zazwyczaj, rozwaane sq
jedynie obciqenia sejsmiczne w kierunku poziomym. Niemniej jednak, program umoliwia
-1032-
take uwzgldnienie kierunku pionowego (za pomocq wspIczynnika przyspieszenia
poziomego G
/
). Obciqenia w obu kierunkach sq wwczas Iqczone.
!artoci wsp(>czynnika G
.
odpowiadaj. poszczeg(#nym stopniom o7ci.e6
sejsmicznyc@ wed>ug ska#i ;A1AS
;J1JS grade Przyspieszenie poziome Wspczynnik przyspieszenia
poziomego
(SG-@4)
[mmLs
2
]
G
.

1 0,0 - 2,5 0,0 - 0,00025
2 2,5 - 5,0 0,00025 - 0,0005
3 5,0 - 10,0 0,0005 - 0,001
4 10,0 - 25,0 0,001 - 0,0025
5 25,0 - 50,0 0,0025 - 0,005
6 50,0 - 100,0 0,005 - 0,01
7 100,0 - 250,0 0,01 - 0,025
8 250,0 - 500,0 0,025 - 0,05
9 500,0 - 1000,
0
0,05 - 0,1
10 1000,0 - 2500,
0
0,1 - 0,25
11 2500,0 - 5000,
0
0,25 - 0,5
12 > 5000,
0
> 0,5
Literature:
Charles A. Kliche:Rock slope stability, SME, USA, 1999,ISBN 0-87335-171-1
;ikropa#
Program wykonuje analiz mikropali (zbrojonych rurq stalowq)
- wedIug teorii stanw granicynych
- wedIug teorii wspIczynnika bezpieczenstwa
W obydwu przypadkach analiza dotyczy buIawy i rdzenia mikropala (przekrj mikropala). Przy
obliczaniu rdzenia mikropala analiza moe obejmowac oczekiwany czas ywotnosci mikropala.
-1033-
+na#iza wed>ug teorii wsp(>czynnika 7ezpiecze6stwa
Program przeprowadza sprawdzenie rdzenia i buIawy mikropala:
Sprawdzenie przekroju rdzenia (rury
Zarwno statecznosc wewntrzna jak i nosnosc przekroju zIoonego sq weryfikowane.
1) Ftateczn,G *e*n/trzna przekr-!
where: 1
cr
-charakterystyczna, krytyczna siIa normalna, wyznaczana w zalenosci od
metody wybranej w ramce "Mikropale"
1
ma9
-maksymalna siIa normalna, definiowana w ramce "Obciqenie"
SF
4
-wspIczynnik bezpieczenstwa siIy krytycznej, definiowany w
zakIadce "Mikropale"
2) E,n,G przekr-! z0neg
where: R
s
-wytrzymaIosc normowa stali, definiowana w ramce "MateriaI"
s
-naprenie w stali, wyznaczone w zalenosci od sposobu obciqenia
(przekrj obciqony tylko siIa normalnq lub kombinacjq sily normalnej i
momentu zginajqcego)
SF
s
-wspIczynnik bezpieczenstwa nosnosci przekroju, definiowany w
Sprawdzenie 7u>awy
where: & -charakterystyczna nosnosc buIawy, wyznaczana w zalenosci od wybranej
metody obliczeniowej (patrz rozdziaI: "Nosnosc buIawy mikropala")
1
ma9
-maksymalna siIa normalna, definiowana w zakIadce "Obciqenie"
SF
r
-wspIczynnik bezpieczenstwa nosnosci buIawy, definiowany w
Program przeprowadza sprawdzenie rdzenia i buIawy mikropala:
Sprawdzenie przekroju rdzenia (rury
Zarwno statecznosc wewntrzna jak i nosnosc przekroju zIoonego sq weryfikowane.
1) Ftateczn,G *e*n/trzna przekr-!
-1034-
gdzie: 1
ma9
1
cr*
-obliczeniowa krytyczna siIa normalna
gdzie: 1
cr
-standardowa krytyczna siIa normalna, wyznaczona w zalenosci od
metody wybranej w zakIadce "Mikropale"
m4
-wspIczynnik redukcji siIy krytycznej, definiowany w
zakIadce "Mikropale" (stany graniczne)
2) E,n,G przekr-! z0neg
gdzie:
s
- naprenie w stali, wyznaczone w zalenosci od sposobu obciqenia
(przekrj obciqony tylko siIa normalnq lub kombinacjq sily normalnej i
momentu zginajqcego)
R
s*
- wytrzymaIosc obliczeniowa stali
gdzie: R
s
-normowa wytrzymaIosc stali, definiowana w ramce "MateriaI"
ms
-wspIczynnik niezawodnosci stali, definiowany w
zakIadce "Mikropale" (stany graniczne)
Sprawdzenie 7u>awy
gdzie: 1
ma9
&
r*
-obliczeniowa nosnosc buIawy
gdzie: & -charakterystyczna nosnosc buIawy, wyznaczana w zalenosci od wybranej
metody obliczeniowej (patrz rozdziaI: "Nosnosc buIawy mikropala")
mr
-wspIczynnik redukcji nosnosci buIawy, definiowany w zakIadce
"Mikropale" (stany graniczne)
+na#iza rdzenia mikropa#a
Przy obliczaniu nosnosci rdzenia mikropala (przekrj mikropala), program dokonuje
rozrnienia midzy palem rozciqganym i sciskanym.
W przypadku rozciqgania, program oblicza nosnosc przekroju zIoonego (nosnosc zaprawy
cementowej nie jest uwzgldniana). Analiza uwzgldnia rwnie redukcj nosnosci ze wzgldu
na korozj.
-1035-
W przypadku sciskania, program sprawdza zarwno statecznosc wewntrznq jak i nosnosc
przekroju zIoonego, zalenie od metody wybranej w zakIadce "Mikropale".
4ono przekroju z>oonego
W przypadku analizy nosnosci przekroju zIoonego, rdzen mikropala (rura) sprawdzany jest na
zniszczenie w wyniku obciqonia tylko siIa normalnq lub kombinacjq sily normalnej i momentu
zginajIcego.
Przy wyznaczaniu nosnosci przekroju zIoonego istnieje moliwosc uwzgldnienia wpIywu
oczekiwanego czasu ywotnosci mikropala.
Sywotno mikropa#a
Zywotnosc mikropala jest wprowadzana do analizy poprzez redukcj pola powierzchni rury
wzmacniajqcej, z uyciem wspIczynnika redukcji wpIywu korozji rury
stalowej r
e
i wspIczynnika F
7t
uwzgldniajqcego zespolenie mikropala z otaczajqcym
gruntem.
gdzie: : -srednica zewntrzna rury stalowej
t -grubosc scianki rury stalowej
F
7t
-wspIczynnik uwzgldniajqcy zespolenie mikropala i otaczajqcego gruntu
r
e
-wsplczynnik wpIywu korozji rury stalowej
Literatura:
BS EN 14199:2005 Execution of special geotechnical works. Micropiles British-Adopted
European Standard / 30-Mar-2005 / 52 pages ISBN: 0580457249
!sp(>czynnik Fut
!sp(>czynnik F
7t
uwzg#/dniaj.cy zespo#enie mikropa#a i otaczaj.cego gruntu
2odzaj F
7t
[-]
Za pomocq tulei z zewntrznym gwintem
bez zmniejszenia przekroju
1,0
Spiralny ze zwikszajqcym si przekrojem 1,0
Inne rodzaje zespolenia 1,0
Przypadki pozostaIe 0,5
!sp(>czynnik wp>ywu korozji
!sp(>czynnik wp>ywu korozji rury sta#owej r
e
\ mm ] (wg <4 1N1OO
-1036-
2odzaj gruntu !ymagana ywotno mikropa#a [6ata]
5 25 50 75 100
Grunty w stanie naturalnym 0,0 0,30 0,60 0,90 1,20
Grunty w stanie naturalnym,
zanieczyszczone
0,15 0,75 1,50 2,25 3,00
Grunty organiczne 0,20 1,00 1,75 2,50 3,25
Grunty luzne 0,18 0,70 1.20 1,70 2,20
Grunty specjalne (zawierajqce
rozpuszczalne sole)
0,50 2,00 3.25 4,50 5,75
Uwaga: Wartosci wspIczynnika wpIywu korozji rury stalowej r
e
reprezentujq wartosci srednie.
4ono przekroju z>oonego o7ci.onego si>. norma#n.
Si>a rozci.gaj.ca
W przypadku oddziaIywania na przekrj siIy rozciqgajqcej, naprenie w stalowej czsci
przekroju wyznaczane jest w sposb nastpujqcy:
gdzie:
s
- naprenie w stali
1 - siIa normalna dziaIajqca na przekrj
)
s
- pole powierzchni przekroju stali (rury) w przekroju zIoonym mikropala
Si>a ciskaj.ca
Nosnosc przekroju mikropala sciskanego, zredukowana wspIczynnikiem wyboczenia,
wyznaczana jest wedIug wzoru:
gdzie: [ - wspIczynnik wyboczenia
)
s
- pole powierzchni przekroju rury stalowej
)
c
- pole powierzchni przekroju wypeInienia betonowego
R
s
*

R
c
*

- wytrzymaIosc obliczeniowa mieszanki cementowej na sciskanie
WytrzymaIosci obliczeniowe sq rwne wartosciom charakterystycznym przy obliczeniach z
wykorzystaniem teorii wspIczynnika bezpieczenstwa.
W przypadku analizy z zastosowaniem teorii stanw granicznych wytrzymaIosci obliczeniowe
-1037-
stali oraz mieszanki cementowej wyznaczane sq w nastpujqcy sposb:
gdzie: R
s
- wytrzymaIosc normowa stali, definiowana w ramce "MateriaI"
ss
- wspIczynnik redukcyjny do wytrzymaIosci stali, definiowany w zakIadce
"Mikropale"
R
c
- wytrzymaIosc normowa na sciskanie mieszanki cementowej, definiowana w
ramce "MateriaI"
sc
- wspIczynnik redukcyjny do mieszanki cementowej, definiowany w
Naprenie w stalowej czsci przekroju wyznaczane jest w nastpujqcy sposb:
gdzie: 1 - siIa normalna dziaIajqca na przekrj
1
c,7
- nosnosc przekroju sciskanego, zredukowana ze wzgldu
na uwzgldnienie wyboczenia
R
s*
4ono przekroju z>oonego o7ci.onego kom7inacj.
momentu zginaj.cego i si>y norma#nej
Przekrj obciqony kombinacjq momentu zginajqcego i siIy normalnej wymaga wczesniejszego
okreslenia osi neutralnej dzielqcej przekrj na czsc rozci.gan. i ciskan.. W trakcie
okreslania pozycji osi neutralnej, uwzgldniany jest wpIyw wyboczenia, tzn. siIa normalna
zwikszana jest poprzez podzielenie przez wspIczynnik wyboczenia . Poszukiwanie osi
neutralnej przeprowadzane jest wedIug procedury znanej z wymiarowania przekrojw
elbetowych jako metoda rwnowagi granicznej. ciskanie przenoszone jest przez czsc rury
stalowej i mieszank cementowq. Rozciqganie przenoszone jest przez pozostaIq czsc rury, a
mieszanka cementowa nie jest uwzgldniana przy obciqeniu rozciqgajqcym.
Nosnosc pala zginanego jest wyznaczana ze wzoru:
gdzie: R
s
*

)
s,
t

- pole powierzchni przekroju rury stalowej przy rozciqganiu
)
s,
c

- pole powierzchni przekroju rury stalowej przy sciskaniu
-1038-
)
c,
c

- pole powierzchni przekroju wypeInienia mieszankq cementowq przy sciskaniu
t
s,t
- poIoenie srodka przekroju rury stalowej rozciqganej
t
s,c
- poIoenie srodka przekroju rury stalowej sciskanej
t
c,c
- poIoenie srodka przekroju mieszanki cementowej sciskanej
R
c
*

- wytrzymaIosc obliczeniowa mieszanki cementowej w sciskaniu
WytrzymaIosci obliczeniowe sq rwne wartosciom charakterystycznym przy obliczeniach z
wykorzystaniem teorii wspIczynnika bezpieczenstwa.
W przypadku analizy z zastosowaniem teorii stanw granicznych wytrzymaIosci obliczeniowe
stali oraz mieszanki cementowej wyznaczane sq w nastpujqcy sposb:
gdzie: R
s
- wytrzymaIosc normowa stali, definiowana w ramce "MateriaI"
ss
- wspIczynnik pewnosci dla stali, definiowany w zakIadce "Mikropale"
R
c
- wytrzymaIosc normowa na sciskanie mieszanki cementowej, definiowana w
ramce "MateriaI"
sc
- wspIczynnik pewnosci mieszanki cementowej, definiowany w zakIadce
"Mikropale"
Naprenie w stalowej czsci przekroju wyznaczane jest w nastpujqcy sposb:
gdzie: - moment zginajqcy dziaIajqcy na przekrj
7
- nosnosc na zginanie
R
s*
!p>yw wy7oczenia
Analiza poprzedzona jest okresleniem charakterystyki przekroju idealnego, w ktrym wpIyw
przekroju mieszanki cementowej jest przekazany na stal. SmukIosc przekroju wyznaczana jest
jako:
gdzie: 6
cr
- dIugosc wyboczeniowa elementu
' - promien bezwIadnosci przekroju idealnego
-1039-
gdzie: + - moduI sprystosci przekroju idealnego
0 - moment bezwIadnosci przekroju idealnego
1
cr
- standardowa krytyczna siIa normalna, wyznaczona w zalenosci od
metody wybranej w zakIadce "Mikropale"
gdzie: R
s*
- wytrzymaIosc obliczeniowa stali (w obliczeniach z zastosowaniem teorii
wspIczynnika bezpieczenstwa wartosc obliczeniowa rwna jest
charakterystycznej)
gdzie: R
s
- wytrzymaIosc charakterysytczna stali, definiowana w ramce "MateriaI"
ms
- wspIczynnik pewnosci stali, definiowany w zakIadce "Mikropale" (stany
graniczne)
WspIczynnik wyboczenia [ wyznaczany jest z uwzgldnieniem S
p
na podstawie nastpujqcych
wzorw:

4ono wewn/trzna
Nosnosc wewntrzna mikropala to sprawdzenie zniszczenia mikropala, w postaci wyboczenia w
kierunku otaczajqcego gruntu. Najwaniejszym krokiem do wyznaczenia wewntrznej nosnosci
mikropala jest okreslenie siIy normalnej 1
cr
, ktra jest uzaleniona od dIugosci pala, gruntu w
otoczeniu i innych czynnikw. W zakIadce "Mikropale" uytkownik moe dokonac wyboru
metody wyznaczania krytycznej siIy normalnej 1
cr
sposrd nastpujqcych, dostpnych w
programie metod:
- metoda geometryczna Eulera (zginanie belki prostej)
- rozwiqzanie wedIug Salasa
- rozwiqzanie wedIug Souch'go
-1040-
2ozwi.zanie uzyskane z r(wnania zginania 7e#ki prostej
Grunt w otoczeniu mikropala jest w programie reprezentowany za pomocq moduIu reakcji
gruntu (podIoa) +
p
(moduI Winklera k) zdefiniowanego przez uytkownika w ramce "Analiza
przekroju". Model konstrukcji przedstawiono na rysunku.
Model konstrukcji
W przypadku mikropala pod obciqeniem sciskajqcym oczekiwane jest wystqpienie zmiennej
liczby pI-fal, w zalenosci od geometrii i sztywnosci, odpowiednio: konstrukcji i otaczajqcego
gruntu. Rozwiqzanie w tym przypadku pochodzi z rwnania zginania belki prostej.
Po przeksztaIceniach, rwnanie zginania mona wyrazic w nastpujqcy sposb:

gdzie:

-1041-

StaIe caIkowania okreslane sq na podstawie czterech warunkw brzegowych zalenie od
przyjtego sposobu podparcia punktw koncowych.
Przyjmuj.c g>adkie przegu7y na o7ydwu ko6cac@8 mona uzyskac nastpujqce rwnanie:
przedstawiajqc liczb pI-fal w nastpujqcej postaci:
gdzie: +
'
- moduI sprystosci przekroju idealnego
0
'
- moment bezwIadnosci przekroju idealnego
6
p
- dIugosc mikropala
+
p
- moduI reakcji gruntu
F - liczba pI-fal
Przyjmuj.c g>adki przegu7 na jednym ko6cu i utwierdzenie na drugim ko6cu,
uzyskujemy nastpujqce rwnanie:
przedstawiajqc liczb pI-fal w nastpujqcej postaci:
gdzie: +
'
0
'
6
p
- dIugosc mikropala
+
p
- moduI gruntu
F - liczba pI-fal
SiI 1
cr
okresla si przez iteracj nastpujqcego rwnania:
-1042-
gdzie: +
'
0
'
1
cr
- krytyczna siIa normalna
6
cr
- dIugosc wyboczeniowa przekroju mikropala przy sciskaniu
2ozwi.zanie wg Sa#asa
SiIa krytyczna 1
cr
dla podstawowych warunkw podparcia gIowicy mikropala (determinujqcych
odchylenie mikropala) wyznaczana jest wg:
gdzie: +
a>
0
a
-sztywnosc przy zginaniu rury obsadowej mikropala
6 -wolna dIugosc mikropala
6
e4
-dIugosc fikcyjnego utwierdzenia
) -staIa odzwierciedlajqca rozdaj podparcia gIowicy mikropala
gdzie: 4 -wsplczynnik uzaleniony od stosunku moduIu sprystosci gruntu w
otoczeniu gIowicy i podstawy mikropala
6
e
-dIugosc sprysta mikropala wyraona jest za pomocq wzoru:
gdzie: +
a>
0
a
-sztywnosc przy zginaniu rury obsadowej mikropala
+
6
-moduI sprystosci gruntu w otoczeniu podstawy mikropala
Literatura:
Jimnez Salas J.A. a kol:Geotecnica y Cimientos III, Capitulo 3, Rueda, Madrid (Spanish)
Sta>a + odzwiercied#aj.ca rodzaj podparcia g>owicy
mikropa#a
Sta>a ) odzwiercied#aj.ca rodzaj podparcia g>owicy mikropa#a
-1043-
2odzaj podparcia g>owicy mikropa#a ) [-]
Przegubowe 2,045
Swobodne 0,25
Utwierdzenie 4,0
Przesuw w poziomie 1,0
!sp(>czynnik %
!sp(>czynnik 4
+
o
L +
6
1`
[-]
4 [-]
0 1,70
0,5 1,25
1 1,00
1`
+
o
- moduI sprystosci gruntu poniej poziomu terenu (przy gIowicy pala)
+
6
- moduI sprystosci gruntu w otoczeniu buIawy pala
2ozwi.zanie wg Souc@e`go
Metoda obliczania siIy 1
c
pochodzi z wykresw przedstawionych przez Vasa i Souchego
(patrz bibliografia). Wykresy sIuqce do okreslania krytycznej siIy normalnej 1
cr
sq tworzone
dla bezwymiarowych wartosci d,m8
gdzie: 6
P
-dIugosc mikropala
+
a
0
a
-wytrzymaIosc na zginanie rury zbrojeniowej mikropala
q -stosunek wolnej dIugosci mikropala (od poczqtku podstawy) do jego
dIugosci w gruncie
+
r*
-obliczeniowa wartosc moduIu reakcji poziomej
gdzie: +
r
-reakcja gruntu w kierunku poziomym
F
#
-wspIczynnik redukcji wartosci +
r
_F
#
< 1,2"`
-1044-
Literatura:
Vase, Souche: tude du fla,berment de pieux partiellernent immergs dans offrant
latralement une raction lastique pure, Annales de IITBTP, No. 423, Sene Soils et
Foundations, 187, mars avril 1984, str. 38 60 (French)
;odu> reakcji poziomej gruntu
Grunt w otoczeniu mikropala mona przedstawic jako zespI poziomych spryn wzdIu
mikropala, dla ktrego wielkosciq charakterystycznq jest moduI Winklera k. Dla wyboczenia
mikropala do gruntu w kierunku osi 9 mona zapisac nastpujqce wyraenie:
gdzie: p
.
-reakcja gruntu powodowana przemieszczeniem pala w kierunku osi 9 (grunt
pod obciqeniem sciskajqcym)
k
.
-sztywnosc spryny Winklera (moduI reakcji podIoa gruntowego +
p`
9 -przemieszczenie mikropala w kierunku osi 9
Jeeli rozpatrzymy reakcj gruntu na wpd mikropala na kady metr dIugosci mikropala,
otrzymamy:
gdzie: +
r
-reakcja gruntu w kierunku poziomym
P
.
-reakcja gruntu powodowana przemieszczeniem pala w kierunku osi 9 na
kady metr dIugosci mikropala
9 przemieszczenie mikropala w kierunku osi 9
Przedstawione wyej rwnania okreslajq relacj midzy moduIem reakcji podIoa
gruntowego +
p
}k1Lm
!
a i reakcj gruntu w kierunku poziomym +
r
}k1Lm
2
a (przy zaIoeniu staIej
wartosci +
r
w gruncie):
gdzie: : -srednica mikropala
k
.
-sztywnosc spryny Winklera (moduI reakcji podIoa gruntowego +
p
)
Reakcj gruntu w kierunku poziomym +
r
mona obliczyc znajqc wartosc moduIu +
m
.
$7#iczanie wartoci modu>u reakcji poziomej pod>oa gruntowego
<r
Wartosc moduIu reakcji poziomej gruntu mona okreslic znajqc wielkosc moduIu
presjometrycznego +
m
oraz wspIczynnika @
p
:
-1045-
gdzie: +
m
- moduI presjometryczny
H
p
- wspIczynnik rodzaju gruntu (zob. tabel poniej)
!artoci re%erencyjne +
m
i P
6'm

*runty +
m
[pa] P
6'm
[Pa]
niespoisty luzny 0 3,5 0 0,5
srednio zagszczony 3,5 12 0,5 1,5
zagszczony 12 22,5 1,5 2,5
bardzo zagszczony > 22,5 >2,5
spoiste pIynny 0 2,5 0 - 0,2
plastyczny 2,5 5 0,2 0,4
twardoplastyczny 5 12 0,4 0,8
pIzwarty 12 25 0,8 1,6
zwarty >25 >16
!artoci wsp(>czynnika rodzaju gruntu H
p

2odzaj gruntu tor% i>8 py> osadowy piasek wir i
posp(>ka
H
p
H
p
+
m
LP
6'm
H
p
+
m
LP
6'm
H
p
+
m
LP
6'm
H
p
+
m
LP
6'm

prekonsolidowa
ny
- 1 >16 2/3 >14 1/2 >12 1/3 >10
normalnie
skonsolidowany
1 2/3 9-16 1/2 8-14 1/3 7-12 1/4 6-10
metamorficzny - 1/2 7-9 1/2 5-8 1-3 5-7 14 -
!artoci modu>u reakcji pod>oa gruntowego <p
!artoci modu>u reakcji pod>oa gruntowego +
p
[1Lm!]
*runt
+p 'FLa9 [1Lm
!
] +Qerage Qa#ue k
.
[1Lm
!
]
iI mikkoplastyczny 2,0 - 5,0 3,5
iI twardoplastyczny 3,0 - 8,0 5,5
iI zwarty 6,0 - 16,0 11,0
piasek luzny o naturalnej 6,0 - 13,0 9,5
-1046-
wilgotnosci
piasek srednio zagszczony
o naturalnej wilgotnosci
20,0 - 40,0 30,0
piasek zagszczony o
naturalnej wilgotnosci
45,0 - 90,0 67,5
piasek luzny nawodniony 4,0 - 8,0 6,0
piasek srednio zagszczony
nawodniony
10,0 - 20,0 15,0
piasek zagszczony
nawodniony
30,0 - 60,0 45,0
iI piaszczysty
mikkoplastyczny
3,0 - 6,0 4,5
iI piaszczysty
twardoplastyczny
5,0 - 9,0 7,0
iI piaszczysty zwarty 8,0 - 17,0 12,5
piasek ilasty luzny o
4,0 - 9,0 6,5
piasek ilasty srednio
zagszczony o naturalnej
wilgotnosci
12,0 - 32,0 22,0
piasek ilasty zagszczony o
24,0 - 44,0 34,0
piasek ilasty luzny
nawodniony
3,5 - 6,5 5,0
piasek ilasty srednio
zagszczony nawodniony
7,0 - 11,0 9,0
piasek ilasty zagszczony
nawodniony
11,5 - 13,5 12,5
4ono 7u>awy mikropa#a
Nosnosc mikropala mona obliczyc korzystajqc z jednej z metod dostpnych w literaturze i
normach. Program GEO5 ;ikropa# udostpnia zestaw metod reprezentujqcych podstawowe
podejscia do obliczania nosnosci buIawy mikropala. Wyboru metody analizy dokonuje si
wybierajqc odpowiednie ustawienie w zakIadce "Mikropale". Do wyboru dostpne sq
nastpujqce metody:
metoda Lizzi - definiowana jest srednia wartosc tarcia granicznego na powierzchni
buIawy
-1047-
metoda
Littlejohna
- definiowana jest wartosc cisnienia iniekcji
metoda Zwecka - metoda wykorzystuje naprenie geostatyczne i parametry otaczajqcego
gruntu
metoda Bowlesa metoda wykorzystuje naprenie geostatyczne i parametry otaczajqcego
gruntu
metoda Vas'a - uwzgldnia konstrukcj pala i parametry otaczajqcego gruntu
buIawa w skale - definiowane sq parametry skaIy w otoczeniu
metoda
Bustamante
- metoda bazujqca na parametrach uzyskanych z badan
presjometrycznych oraz SPT
;etoda 'izzi
Metoda Lizzi jest obecnie najczsciej stosowanq metodq. Nosnosc buIawy jest wyznaczana wg
rwnania:
gdzie: * -srednica buIawy
6 -dIugosc buIawy
h
m
-srednie tarcie graniczne na pobocznicy buIawy
V -wspIczynnik uwzgldniajqcy wpIyw wielkosci otworu
WspIczynnik V uwzgldnia wpIyw srednicy otworu wiertniczego - jego wartosc miesci si w
zakresie od 1,0 dla otworw o srednicy 100 mm i mniejszej, do 0,B dla otworw o srednicy 200
mm i wikszej.
redniq wartosc granicznego tarcia na pobocznicy buIawy mikropala mona znalezc w
literaturze. W programie dostpne sq trzy tabele z wartosciami referencyjnymi granicznego
tarcia na pobocznicy. Pierwsza tabela zostaIa opracowana przez autorw programu wg rnych
zrdeI literaturowych, druga zawiera wartosci H
m
wg DIN 4128, a trzecia tabela przedstawia
wartosci opublikowane przez Kleina i Misova ("Inzenrskie stavby 1984). Tabela trzecia
zawiera zmierzone wartosci tarcia na pobocznicy buIaw kotew, dla rnych rodzajw gruntu,
srednic buIawy oraz liczby iniekcji, itp. (stosowanie tej tabeli pozwala uzyskac stosunkowo
realistyczne wyniki).
Literatura:
Lizzi, F. (1982). "The pali radice (root piles)". Symposium on soil and rockimprovement
techniques including geotextiles, reinforced earth and modern pilingmethods, Bangkok, D-3.
,arcie na po7ocznicy 7u>awy
!artoci re%erencyjne granicznego tarcia na po7ocznicy (za#ecane przez autor(w
*runt ,arcie
powierzc@niowe \ kPa
]
iI mikkoplastyczny 40 60
-1048-
iI twardoplastyczny 65 - 85
iI zwarty 130 170
piasek luzny o naturalnej wilgotnosci 110 150
piasek srednio zagszczony o naturalnej
wilgotnosci
140 180
piasek zagszczony o naturalnej
wilgotnosci
170 230
piasek luzny nawodniony 80 130
piasek srednio zagszczony nawodniony 120 160
piasek zagszczony nawodniony 160 200
iI piaszczysty mikkoplastyczny 50 70
iI piaszczysty twardoplastyczny 75 95
iI piaszczysty zwarty 125 165
piasek ilasty luzny o naturalnej
wilgotnosci
90 135
piasek ilasty srednio zagszczony o
135 165
piasek ilasty zagszczony o naturalnej
wilgotnosci
150 170
piasek ilasty luzny nawodniony 80 105
piasek ilasty srednio zagszczony
nawodniony
90 130
piasek ilasty zagszczony nawodniony 115 155
!artoci granicznego tarcia na po7ocznicy wg DH4 N19b
*runt )rednie tarcie graniczne na
po7ocznicy
pa#e wciskane
[kPa]
pa#e wyci.gane
[kPa]
piasek sredni do grubego 200 100
piasek i wir piaszczysty 150 80
grunty spoiste 100 50
-1049-
Za#ecane parametry 7u>aw kotew (Misove, Klein, Inzenrsk stavby 5/1986)
2odzaje podparcia
g>owicy mikropa#a
5o6cowe
cinienie
iniekcji
[Pa]
'icz7a
iniekcji
)rednica
7u>awy
[mm]
D>ugo
7u>awy
[m]
,arcie na
po7ocznic
y
[kPa]
skaIy twarde - 0 120 5-3 1000-
1600
skaIy mikkie 0,5-3,0 0-1 120-220 7-3 300-1000
wir, grunty iniektowalne 1,0 1-2 250-400 7-5 250-320
wir, grunty
nieiniektowalne
2,0-4,0 1-2 280-350 7-5 230
piasek sredni i drobny 1,5-4,0 2-3 220-350 12-7 150-180
grunty spoiste
twardoplastyczne i zwarte
1,5-3,0 1-3 200-280 17-8 130-190
grunty spoiste pIzwarte i
twardoplastyczne
1,0-2,5 2-3 150-400 20-9 100-130
grunty spoiste
mikkoplastyczne
0,5-2,0 3-4 300-450 27-13,5 50-70
;etoda 'itt#ejo@na
W metodzie Littlejohnna nosnosc buIawy jest wyznaczana wg rwnania:
6 -dIugosc buIawy
p
'
-wartosc cisnienia iniekcji
Wyniki badan doswiadczalnych mikropali wskazujq, e ich nosnosc zaley rwnie od metody
iniekcji oraz od cisnienia iniekcji (metoda iniekcji ma czsto wpIyw na nosnosc mikropali).
Nosnosc wzrasta znacznie w przypadku zastosowania iniekcji wielokrotnej. Wartosc cisnienia
iniekcji miesci si w zakresie od 0,1 do ! Pa, w pewnych przypadkach moe osiqgac do "-
Y Pa. WedIug metody Littlejohna, nosnosc jest wprost proporcjonalna do cisnienia iniekcji.
Literatura:
LITTLEJOHN, G. S. y BRUCE, D. A. (1975).: "Rock Anchors -State of the Art. Part 1. Design".
En Ground Engineering, Vol. 8, N 4.
;etoda Zwecka
Opisane tu metody zostaIy opracowane do analizy buIaw kotew - opierajq si one gIwnie na
wartosci naprenia geostatycznego w miejscu lokalizacji buIawy mikropala. Metody Zwecka i
-1050-
Bowlesa opierajq si na tych samych zaIoeniach - jednake wartosc parcia jest w tych
metodach redukowana z zastosowaniem wspIczynnika parcia spoczynkowego G
o
:
6 -dIugosc buIawy
G
o
-wartosc wspIczynnika parcia spoczynkowego
-
-srednie naprenie geostatyczne w otoczeniu buIawy mikropala
-srednia wartosc kqta tarcia wewntrznego w otoczeniu buIawy mikropala
;etoda Mow#esa
Metoda Bowlesa pozwala na uwzgldnienie wpIywu spjnosci na nosnosc buIawy, z tego
wzgldu metoda nadaje si lepiej w przypadku gruntw spoistych.
6 -dIugosc buIawy
G
o
-wspIczynnik parcia spoczynkowego gruntu
-
-srednie naprenie geostatyczne w otoczeniu buIawy mikropala
-srednia wartosc kqta tarcia wewntrznego w otoczeniu buIawy mikropala
Literatura:
J.E. Bowles - Foundation Analysis and Design, McGraw Hill book Company
;etoda WUasca
Metoda uwzgldnia wpIyw naprenia geostatycznego w otoczeniu buIawy mikropala oraz
metode iniekcji.
4ono w otoczeniu 7u>awy mikropa#a o7#iczana jest wg wzoruE
gdzie: R
=k
-nosnosc buIawy mikropala
R
sk
-nosnosc pobocznicy buIawy mikropala
4ono po7ocznicy 7u>awy mikropa#aE
-1051-
gdzie: F -liczba warstw, przez ktre przechodzi buIawa mikropala
)
s'
-pole powierzchni pobocznicy mikropala w '-tej warstwie
q
s'
-tarcie powierzchniowe (na pobocznicy) w '-tej warstwie
4ono 7u>awy mikropa#a o7#iczana jest wg wzoruE
Tarcie powierzchni q
s
na gIbokosci z poniej powierzchni terenu:
gdzie: - -gIbokosc - poniej powierzchni terenu, na ktrej okreslana jest wartosc tarcia na
pobocznicy
c -spjnosc efektywna gruntu na gIbokosci -
W -kqt tarcia midzy pobocznicq buIawy mikropala a gruntem na gIbokosci -:

o -efektywny kqt tarcia wewntrznego gruntu na gIbokosci -
.
(
-)
-skIadowa pozioma naprenia geostatycznego na gIbokosci -:
-dla metod iniekcji typu IR i IRS (z kontrolq cisnienia) przy gIbokosci - s "m:

-inne przypadki:

G
o
-wspIczynnik parcia spoczynkowego gruntu
-dla gruntw normalnie skonsolidowanych:

-dla gruntw prekonsolidowanych:

/
(-
)
-skIadowa pionowa naprenia geostatycznego na gIbokosci -
-1052-
p
'
-cisnienie iniekcji dla metod iniekcji typu IR i IRS, oraz gIbokosci
- s "m, dla pozostaIych przypadkw p
'
< 0
F
c
,
F
-wspIczynniki sposobu wykorzystania mikropala

Literatura:
Vase, Souche: tude du fla,berment de pieux partiellernent immergs dans offrant
latralement une raction lastique pure, Annales de IITBTP, No. 423, Sene Soils et
Foundations, 187, mars avril 1984, str. 38 60 (French)
!sp(>czynniki sposo7u wykorzystania mikropa#a
!sp(>czynniki sposo7u wykorzystania mikropa#a
Spos(7 wykorzystania
mikropa#a
F
c
[-] F
[-]
Fundamenty
nowobudowane
1,50 1,50
Existing foundations 1,20 1,20
4ono 7u>awy mikropa#a w ska#e
Metoda jest odpowiednia dla buIawy mikropala sigajqcej w podIoe skalne o
wskazniku R&: J @0 lub o wytrzymaIosci na sciskanie proste
c
J 20 Pa (ISRM < III).
Nosnosc buIawy jest wyznaczana wg rwnania:
gdzie: )
s
-pole pobocznicy buIawy mikropala
q
sr
-tarcie powierzchniowe (na pobocznicy) w skale
)
=
-pole powierzchni buIawy mikropala
q
=r
-nosnosc buIawy mikropala w skale
Literatura:
Gua para el proyecto y la ejecucin de micropilotes en obras de carretera, Ministerio de
fomento, 2005 (Spanish)
,arcie na po7ocznicy i nono 7u>awy mikropa#a w ska#e
,arcie na po7ocznicy w ska#e q
sr
oraz nono 7u>awy mikropa#a w ska#e q
=r

-1053-
2odzaj ska>y q
sr
[Pa]
q
=r
[Pa]
1)
Osadowe 0,15 0,40 0,07
c

Lupki i fylity 0,20 0,30 0,07
c

Piaskowce 0,30 0,45 0,07
c

Wapienie i dolomity 0,40 0,50 0,10
c

Granity, bazalty 0,40 0,60 0,10
c

1`

c
- wytrzymaIosc w prostym rozciqganiu w Pa
;etoda Mustamante (SP,8 Presjometer ;Unarda
W metodzie Bustamante obliczenia nosnosci buIawy mikropala prowadzone sq na podstawie
wynikw sondowan SPT lub sondowan presjometrycznych.
Wartosc tarcia na po7ocznicy 7u>awy mikropa#a q
s
[Pa] mozna odczytac z wykresw
Bustamante, ktre zaleq od rodzaju gruntu, w ktrym znajduje si buIawa oraz metody
iniekcj
4ono po7ocznicy 7u>awy mikropa#a R
s
wyznacza si ze wzoru:
gdzie: *
r
-srednica buIawy mikropala
6
r
-dIugosc buIawy mikropala
q
s
-tarcie na pobocznicy buIawy mikropala wyznaczona z wykresu)
4ono podstawy 7u>awy mikropa#a R
=
moe nie byc uwzgldniana w obliczeniach lub
przyjmowana jest jako:
gdzie: R
s
-Nosnosc pobocznicy buIawy mikropala
W programie, nosnosc podstawy buIawy mikropala R
=
przyjmowana jest ze wzoru:
gdzie: )
p
-pole przekroju podstawy buIawy mikropala
k
p
-wspIczynnik zalezny od rodzaju gruntu wokI podstawy mikropala
p
6
-parcie presjometryczne wedIug Mnarda
,arcie na po7ocznicy 7u>awy mikropa#a A wykresy
Analiza nosnosci pobocznicy buIawy mikropala R
s
w znacznym stopniu zaley od rodzaju
iniekcji formujqcej buIaw. Nastpujqce rodzaje iniekcji uwzgldniane sq w programie:
-1054-
- H2S: selektywna, powtarzalna iniekcja mankietowa buIawy mikropala, wykonywana
lokalnie (,u7eAeA;anc@ette),
- H*U: oglna iniekcja o ujednoliconym cisnieniu ('ooped ,u7e Systems).
W programie wbudowane sq nastpujqce wykresy sIuqce do analizy tarcia na po7ocznicy
7u>awy mikropa#a q
s
[Pa]:
-1055-
Przedstawione wykresy uwzgldniajq na osi poziomej graniczne naprenie presjometryczne
(parcie presjometryczne) p
6
wyznaczone badan presjometrycznych. W przypadku sondowan
SPT wykorzystuje si te same wykresy, jedynie parcie presjometryczne p
6
[Pa] jest wwczas
okreslane jako FAkrotno liczby uderzen sondy 1 na interwaI gIbokosci penetracji * < 0,! m,
np. SPO [1L0,! m]. Dla poszczeglnych rodzajw gruntu wartosci granicznego naprenia
presjometrycznego (parcia presjometrycznego) p
6
wedIug Menarda sq nastpujqce:
- piasek8 wir8 py> oraz s>a7a ska>aE p
6
< SPO L 20.
- i>y: p
6
< SPO L 1".
PrzykIadowo, dla gruntw piaszczystych i wartosci wielokrotnosci liczby uderzen sondy SPO <
120 graniczne naprenie presjometryczne (parcie presjometryczne) wyznaczane jest jako: p
6
< SPO L 20 < 120 L 20 < @,0 Pa.
Kolejny przykIad, dla gruntw ilastych i wartosci wielokrotnosci liczby uderzen sondy SPO < !0
graniczne naprenie presjometryczne (parcie presjometryczne) wyznaczane jest jako: p
6
<
SPO L 1" < !0 L 1" < 2,0 Pa.
Na osi pionowej wykresu podana jest natomiast wartosc tarcia na pobocznicy buIawy mikropala
q
s
zalena od wartosci granicznego naprenia presjometrycznego (parcia presjometrycznego)
p
6
oraz rodzaju zastosowanej iniekcji (H2S lub H*U, odpowiednio).
-1056-
$7#iczenia w programie Pa#e 1P,
Program Pale CPT sIuy do analizy nosnosci i osiadania pojedynczego pala lub grupy pali z
wykorzystaniem wynikw sondowan statycznych.
GIwnym celem jest okreslenie nosnosci podstawy i pobocznicy pala. Analiz mona
wykonywac z zastosowaniem nastpujqcych norm i podejsc obliczeniowych.
- EN 1997-2
- NEN 6743
- LCPC (Bustamante)
- Schmertmann
Dla wszystkich tych metod, gIwnymi parametrami wejsciowymi sq bezwymiarowe
wspIczynniki dostosowujqce, odpowiednio - wartosc nosnosci i tarcia na pobocznicy. W
rnych publikacjach spotyka si rne sposoby zapisu tych parametrw. W programie Pale
CPT uyto nastpujqcego zapisu:
H
p
-wspIczynnik podstawy pala
H
s
-wspIczynnik tarcia na pobocznicy
WspIczynniki sq obliczane automatycznie na podstawie rodzaju pala i otaczajqcego gruntu -
mona te parametry rwnie definiowac rcznie (H
p
mona definiowac w zakIadce "Geometria",
natomiast H
s
jako parametr charakteryzujqcy grunt).
Przy analizie pali o przekroju prostokqtnym, wprowadza si wspIczynnik kszaItu s w celu
redukcji nosnosci podstawy. Podczas analizy pali z poszerzonq stopq, wprowadzany
jest wspIczynnik kszaItu stopy pala Z, sIuqcy do korekcji nosnosci poszerzonej stopy pala.
Podczas obliczania nosnosci podstawy, program automatycznie uwzgldnia wpIyw zmiany
poziomu terenu.
Program umoliwia obliczenie krzywej obciqen granicznych i osiadania pala dla danego
obciqenia. Do analizy przyjmowane sq obliczone wartosci nosnosci podstawy i pobocznicy;
analiza wykonywana jest wg normy NEN 6743. Przy obliczaniu osiadania pala mona rwnie
uwzgldnic negatywne tarcie na pobocznicy.
Sposb analizy nosnosci pali zaley od metody obliczeniowej wybranej w zakIadce "Pale CPT".
4ono
Maksymalnq nosnosc pojedynczego pala wyznacza si z wykorzystaniem wartosci oporu gruntu
pod stokiem q
c
dla i-tego badania metodq sondowania statycznego, wg rwnania:
gdzie: F
ma9,'
-maksymalna nosnosc pala wyznaczona wg i-tego badania CPT
F
ma9,toea,'
-maksymalny opr podstawy pala wyznaczony wg i-tego badania CPT
F
ma9,s.a4t,'
-maksymalny opr na pobocznicy pala wyznaczony wg i-tego badania
CPT
Przy zaIoeniu F badan CPT, nosnosc pojedynczego pala jest sredniq arytmetycznq
dla F obliczonych nosnosci:
-1057-
Jeeli analiza wykonywana jest wg normy NEN 6743, to podejscie dla wikszej liczby badan
CPT jest inne i wynika bezposrednio z normy NEN 6743 (pkt 5.3.2.2).
;aksyma#ny op(r podstawy pa#a F
ma9,toe
wyznaczany jest wg wzoru:
gdzie: )
toe
-pole powierzchni podstawy pala
p
ma9, toe
-maksymalne parcie pod stopq pala wg badan CPT
;aksyma#ny op(r na po7ocznicy pa#a F
ma9,s.a4t
wyraa wzr:
gdzie: U
p
-powierzchnia pobocznicy pala w gruncie nosnym
p
ma9, s.a4t
-maksymalna siIa oddziaIujqca na pobocznic (tarcie) wg badan CPT
eD -dIugosc pala; dIugosc, w ktrej aktywowane jest tarcie na pobocznicy
lub dIugosc poszerzonej podstawy
- -wymiar pionowy wzdIu osi pala
Obliczenia maksymalnego oporu podstawy pala p
ma9,toe
oraz maksymalnej siIy dziaIajqcej
wzdIu pobocznicy p
ma9,s.a4t
wykonywane sq wedIug metody wybranej w zakIadce "Pale CPT".
<4 1OOPA9 (<1P
Norma Eurokod 7-2 "Projektowanie w oparciu o 7adania terenowe" okresla maksyma#ny
op(r podstawy pa#a p
ma9,toe
wg wynikw odpowiedniego i-tego badania CPT w nastpujqcy
sposb:
gdzie: q
c,0,m
-usredniony opr gruntu pod stokiem sondy w strefie podstawy
pala q
c,0
(zob. Aneks B4 do EN 1997-3)
q
c,00,m
-usredniony minimalny opr gruntu pod stokiem sondy w strefie
podstawy pala q
c,00
q
c,000,m
-1058-
pala q
c,000
H
p
s -wspIczynnik ksztaItu podstawy pala
Z -wspIczynnik ksztaItu stopy pala
;aksyma#ny op(r podstawy pa#a p
ma9,toe
ma wartosc granicznq 1" Pa. W gruntach
niespoistych, uwzgldniany jest wpIyw prekonsolidowania gruntu (OCR).
;aksyma#ny op(r na po7ocznicy pa#a p
ma9,s.a4t
wyraa wzr:
gdzie: H
s
-wspIczynnik tarcia na pobocznicy pala
q
c,-,a
-usredniony opr pod stokiem wzdIu pobocznicy pala
Literatura:
EN 1997-2 Geotechnical design. Ground investigation and testing
4<4 XPN=
Norma 6743 "Fundamenty pa#owe" okresla maksyma#ny op(r podstawy pa#a p
ma9,toe
wg
wynikw odpowiedniego i-tego badania CPT w nastpujqcy sposb:
kde: q
c,0,m
pala q
c,0
(zob. pkt 5.3.3.3 w normie NEN 6743)
q
c,00,m
-usredniony minimalny opr gruntu pod stokiem sondy w strefie
podstawy pala q
c,00
q
c,000,m
pala q
c,000
H
p
s -wspIczynnik ksztaItu podstawy pala
Z -wspIczynnik ksztaItu stopy pala
;aksyma#ny op(r podstawy pa#a p
ma9,toe
ma wartosc granicznq 1" Pa. W gruntach
niespoistych, analiza uwzgldnia wpIyw prekonsolidowania gruntu (OCR).
ma9,s.a4t
wyraa wzr:
where: H
s
-1059-
q
c,-,a
-usredniony opr pod stokiem wzdIu pobocznicy pala
Literatura:
NEN 6743:1991/A1:1997, Geotechniek - Berekeningsmethode voor funderingen op palen -
Drukpalen
'1P1 (Mustamante
Metoda LCPC (od Laboratoire Central des Ponts et Chausees) nazywana rwnie metodq
Bustamante, opartq na pracach Bustamante i Gianeselli) okresla maksyma#ny op(r
podstawy pa#a p
ma9,toe
wg wzoru:
where: H
p
q
c,eq
-rwnowany sredni opr gruntu pod stokiem sondy
ma9,s.a4t
wyraa wzr:
where: H
s
q
c,-,a
-opr koncwki
$kre#anie r(wnowanego redniego oporu gruntu pod
stokiem sondy
redni rwnowany opr gruntu pod stokiem sondy obliczany jest w nastpujqcy sposb:
1) obliczamy sredni opr stoka q
c,m
pod podstawq pala usredniajqc wartosci q
c
dla zakresu
od 1,"* poniej podstawy pala do 1,"* powyej podstawy pala (d - srednica pala),
2) odrzucamy wartosci q
c
, ktre sq wiksze od iloczynu liczby 1,! i sredniej wartosci oporu
gruntu pod stokiem sondy q
c,m
, i te ktre sq mniejsze od iloczynu liczby 0,Y i sredniej
wartosci oporu gruntu pod stokiem sondy q
c,m
jak pokazano na rysunku,
3) sredni rwnowany opr gruntu pod stokiem sondy q
c,eq
obliczamy usredniajqc pozostaIe
wartosci oporu pod stokiem sondy (q
c
) dla tego samego zakresu, ktre nie zostaIy
odrzucone (tzn. wartosci iloczynw liczb od 0,Y do 1,! i wartosci oporu q
c,m
)
-1060-
Okrelanie redniego rwnowaznego oporu gruntu pod stozkiem sondy qc,eq
Literatura:
Tom Lunne, Peter K. Robertson, John J.M. Powell: Cone Penetration Testing in Geotechnical
Practice, Spon Press, 1997, London
;etoda Sc@mertmanna
W metodzie Schmertmanna, maksyma#ny op(r podstawy pa#a p
ma9,to#
okreslany jest w
nastpujqcy sposb:
gdzie: H
p
q
7pr
-zmodyfikowany sredni rwnowany opr gruntu pod stokiem
sondy
gdzie: q
c1
, q
c2
- minimalna srednia wartosc oporu gruntu pod stokiem
W gruntach niespoistych w obliczeniach uwzgldniany jest wpIyw prekonsolidacji gruntu (OCR).
ma9,s.a4t
wyraajq wzory:
- d#a grunt(w niespoistyc@E
-1061-
gdzie: G -wspIczynnik korelacyjny

-usredniony, jednostkowy opr gruntu na tulei sondy 4
s
w zakresie
okreslonym w nawiasie w indeksie dolnym
)
s
-powierzchnia pobocznicy pala w danym zakresie
* -srednica pala
: -dIugosc zagIbienia pala
- d#a grunt(w spoistyc@E
gdzie: H
s, '
-wspIczynnik tarcia na pobocznicy wedIug Tomlinsona w i-tej
warstwie

-usredniony, jednostkowy opr gruntu na tulei sondy 4
s
w i-tej
warstwie
)
s,'
-powierzchnia pobocznicy pala w i-tej warstwie
Literatura:
Schmertmann J.H.: Guidelines for Cone Penetration Test, Performance and deign, U.S.
Departments of Transportation, report No. FHWA-TS-78-209, Washington,D.C., 1978
$kre#anie redniego oporu gruntu pod stokiem sondy
Minimalna srednia wartosc oporu gruntu pod stokiem sondy q
c
jest okreslana jako minimalna
wartosc sredniego oporu gruntu pod stokiem sondy q
c
w strefie oddziaIywania
od 0,Y*, do 4* poniej stopy pala (* - srednica pala). Minimalna srednia wartosc oporu gruntu
pod stokiem sondy q
c2
okreslana jest dla strefy oddziaIywania rozciqgajqcej si od B* powyej
stopy pala (* - srednica pala). Procedura obliczania sredniej wartosci oporu gruntu pod
stokiem sondy q
c1
, q
c2
jest nastpujqca (zob. rysunek):
1) obliczamy dwie srednie oporu pod stokiem w obrbie strefy poniej stopy pala, jednq dla
strefy o gIbokosci 0,Y* i jednq dla strefy o gIbokosci 0,4* wzdIu scieki od "a" do "b".
Mniejszq z tych wartosci zachowujemy do dalszych obliczen. (Wysokosc strefy 0,Y* jest
stosowana wtedy, gdy opr pod stokiem wzrasta z gIbokosciq poniej stopy pala).
2) obliczamy najmniejszy opr pod stokiem w strefie uytej w Kroku 1,
3) obliczamy srednie dwch wartosci wg Korku 1 i 2, Krok 4 sIuy do obliczenia sredniego
oporu pod stokiem w obrbie strefy,
4) okreslamy sredni opr pod stokiem w strefie B* powyej stopy pala, wyraone
wartosciq q
c
. Na koniec, obliczamy srednie wartosci z Kroku 3 i 4.
-1062-
Okrelanie redniego oporu gruntu pod stozkiem sondy qc1, qc2
1orre#ation coe%%icient 5
WspIczynnik korelacyjny tarcia na pobocznicy G definiowany jest w zakIadce "Pale
CPT".Wartosc tego wspIczynnika jest rwna stosunkowi jednostkowego oporu gruntu na
pobocznicy do jednostkowego oporu gruntu na tulei sondy. WspIczynnik korelacyjny K moe
byc wyraony na przykIad w funkcji dIugosci zagIbienia pala - patrz wykresy poniej.
-1063-
Funkcja dugoci zagbienia pala (D dugo zagbienia pala, b szeroko pala lub
rednica)
Literatura:
FHWA HI 97-013: Design and Construction of Driven Pile Foundations, Workshop manual
Volume 1, National Highway institute
4egatywne tarcie na po7ocznicy
Negatywne tarcie na pobocznicy powstaje w wyniku osiadania gruntu wokI pala. Grunt
podlegajqcy odksztaIceniu wokI pala pociqga pal ku doIowi, obniajqc tym samym jego
nosnosc. W przypadkach ekstremalnych, oddziaIywanie to moe caIkowicie wyeliminowac
tarcie na pobocznicy pala. W takim wypadku, pal opiera si tylko na podIou sprystym pod
podstawq.
4egatywne tarcie na po7ocznicy F
s,Fk,rep
wyraa wzr:
gdzie: U
p
-powierzchnia pala
F -liczba warstw w strefie tarcia negatywnego
.
'
-gIbokosc '-te% warstwy
G
0,',rep
-wartosc reprezentatywna wspIczynnika parcia spoczynkowego gruntu
W
',rep
-tarcie miedzy gruntem i palem w '-tej warstwie
-1064-

',rep
-reprezentatywna wartosc kqta tarcia wewntrznego gruntu w i-tej warstwie
/,'-1,rep
-naprenie poziome w gruncie w warstwie '-1
/,1,rep
-naprenie poziome w gruncie w '-te% warstwie
p
',a,rep
-obciqenie dodatkowe w '-te% warstwie
e
',/,#,rep
-zmiana naprenia pionowego w o
/
w '-te% warstwie
istnieje
nastpujqcy
zwiqzek:

Jeeli zdefiniowana jest powierzchnia poslizgu, to wartosc negatywnego tarcia na
pobocznicy F
s,Fk,rep
wyraona jest przez wzr:
gdzie: U
p
-powierzchnia pala
.
'
-gIbokosc i-tej warstwy
c
',rep
-reprezentatywna spjnosc powierzchni poslizgu
- dla bitumu 10 9 10
!
1Lm
2
- dla bentonitu 20.10
!
1Lm
2
- dla materiaIu syntetycznego "0.10
!
1Lm
2
Wartosc reprezentatywnej spjnosci wzdIu powierzchni poslizgu moe byc rwnie
zdefiniowana bezposrednio przez uytkownika.
!sp(>czynnik tarcia na po7ocznicy +'F+ s
WspIczynnik redukujqcy tarcie na pobocznicy d
s
rni si znaczqco w zalenosci od
zastosowanej metody obliczeniowej oraz rodzaju gruntu. W programie wprowadzone sq
wartosci tego wspIczynika:
- wedIug <4 1OOPA9 oraz 4<4 XPN=
Wartosci d#a piask(w oraz piask(w gru7yc@ i wir(w sq podane w nastpujqcej tablicy:
Pa#e @
s
}-a
wbijane prefabrykowane lub stalowe 0,010
wbijane Franki 0,014
wbijane drewniane 0,012
-1065-
wibrowane 0,012
wkrcane, betonowane in situ 0,00E
wkrcane prefabrykowane 0,00E
wkrcane, betonowane in situ, z dodatkowq iniekcjq 0,00@
wkrcane, prefabrykowane in situ, z dodatkowq iniekcjq 0,00@
rurowe (stal) 0,00Y
"
pal formowany slimakowym swidrem ciqgIym (pal CFA ) 0,00@
pale wiercone lub w zawiesinie bentonitowej 0,00@
pale wiercone z rurq osIonowq 0,00"
Dla piask(w 7ardzo gru7yc@ i wir(w powysze wartosci redukowane sq w obydwu
metodach poprzez wspIczynnik redukcyjny (piaski grube - 0,Y", wir - 0,").
Dla tor%u przyjmuje si wartosc d
s
= 0.
Dla i>(w i py>(w wartoci d
s
przyjmowane sq na podstawie <4 1OOPA9:
W przypadku zastosowania metody '1P1 (Mustamante wartosc wspIczynnika tarcia na
pobocznicy d
s
obliczana jest na podstawie oporu pod stokiem q
c
(orientacyjne wartosci
podano w tabeli poniej).
$rientacyjne wartoci wsp(>czynnika tarcia na po7ocznicy @
s
otrzymane na
podstawie oporu gruntu pod stokiem sondy q
c

LCPC
(Bustamante)
Rodzaj gruntu
Opr pod
stokiem
q
c
}Paa
d
s

dla pali
wierconych
d
s

dla pali
wbijanych
Maksymalny
opr na
pobocznicy
}kPaa
II b 1 0,011 0,033 15
1 b q
c
b " 0,025 0,011 35
" b q
c
0,017 0,008 35
Piasek q
c
b " 0,017 0,008 35
" b q
c
b 12 0,010 0,005 80
12 b q
c
0,007 0,005 120
Przy zastosowaniu metody Sc@mertmanna, uwzgldniany jest wspIczynnik tarcia na
pobocznicy d
s
wedIug Tomlinsona. Wartosci stosowane w programie zaczerpnite sq z
poniszego wykresu opublikowanego w: M.J. Tomlinson: Pile Design and Construction Practice.
-1066-

Literatura:
Tomlinson T.J.: Pile Design and Construction Practice, Taylor and Franci, 1994, ISBN 10:
0419184503
!p>yw prekonso#idacji ($12
Dla piaskw i wirw, maksymalny opr podstawy pala p
ma9,toe
(wyznaczony metodq wybranq
w zakIadce "Pale CPT") podlega redukcji zalenie od wartosci prekonsolidacji (OCR)
(zdefiniowanej jako parametr gruntu w oknie "Grunty") w nastpujqcy sposb:
+na#iza wed>ug <1PA98 4<4 XPN=E
- dla wszystkich gruntw niespoistych, maksymalny opr podstawy pala p
ma9,toe
wynosi 1"
Pa
- dla UTR r 2 nie stosuje si redukcji
- dla 2 b UTR 4, maksymalny opr podstawy pala p
ma9,toe
jest mnoony przez 0,@Y
- dla UTR J 4, maksymalny opr podstawy pala p
ma9,toe
jest mnoony przez 0,"0
Przy zastosowaniu metody Sc@mertmanna, redukcji dokonuje si przy uyciu
nastpujqcego wykresu:
-1067-
Redukcja redniego rwnowaznego oporu gruntu pod stozkiem sondy wg OCR (Schmertmann)
!sp(>czynnik kszta>tu podstawy pa#a s
WspIczynnik uwzgldnia oddziaIywanie pala o przekroju prostok.tnym, a w szczeglnosci
stosunek =La. Jego wartosci uzyskujemy z zamieszczonego poniej wykresu (funkcja =La):
Wykres suzqcy do okrelania wspczynnika ksztatu podstawypala s (a dugo boku
najmniejszego, b dugo boku najwikszego)
!sp(>czynnik kszta>tu stopy pa#a M<,+
WspIczynnik oznaczany jako Z reprezentuje wpIyw ksztaItu stopy pala, a jego wartosci
wyznaczane sq wg wykresu:
-1068-

(jako funkcja of ):
Wykres suzqcy do okrelania wspczynnika
gdzie: k -dIugosc pala
:
eq
-rwnowana srednica pala
*
eq
-rwnowana srednica podstawy pala
!sp(>czynnik podstawy pa#a +'F+ p
WspIczynnik podstawy pala H
p
identyfikuje rodzaj pala. Wartosci wspIczynnika otrzymuje si
na podstawie jednej z dostpnych w programie metod obliczeniowych, mogq byc rwnie
wprowadzane przez uytkownika. W programie wbudowane sq wartosci H
p
okreslane na
podstawie metod 4<4 XPN= oraz <1 1OOPA9:
Pa#e H
p
[-]
wbijane prefabrykowane lub stalowe 1,0
wbijane Franki 1,0
wbijane drewniane 1,0
wibrowane 1,0
-1069-
wkrcane, betonowane in situ 0,9
wkrcane prefabrykowane 0,8
wkrcane, betonowane in situ, z dodatkowq iniekcjq 0,9
wkrcane, prefabrykowane in situ, z dodatkowq iniekcjq 0,8
rurowe (stal) 1,0
pal formowany slimakowym swidrem ciqgIym (pal CFA) 0,8
pale wiercone lub w zawiesinie bentonitowej 0,5
pale wiercone z rurq osIonowq 0,5
W przypadku metody LCPC i metody Schmertmanna, wartosci wspIczynnika podstawy
pala d
p
sq wyznaczane na podstawie wartosci oporu gruntu pod stokiem
sondy q
c
(orientacyjne wartosci podano w poniszej tabeli):
LCPC
(Bustamante)
Rodzaj gruntu
Opr pod
stokiem
q
c
[Pa]
H
p

dla pali
wierconych
H
p

dla pali
wbijanych
II < 1 0,04 0,50
1 < q
c
< 5 0,35 0,45
5 < q
c
0,45 0,55
Piasek q
c
< 12 0,40 0,50
13 < q
c
0,30 0,40
*rupy pa#i
Analiza grupy pali uzaleniona jest od sztywnoci konstrukcji. Podstawowym zaIoeniem
jest, e w konstrukcji sztywnej wszystkie pale poddane sq takiemu samemu osiadaniu, podczas
gdy dla konstrukcji podatnej kady pal poddawany jest odksztaIceniu indywidualnemu - nie
zakIada si interakcji.
;aksyma#na nono sztywnego %undamentu pa#owego wyraona jest za pomocq wzoru:
gdzie: -liczba pali w fundamencie palowym
F
r,ma9,rep
-nosnosc pojedynczego pala w fundamencie palowym
Jeeli przyjmiemy podejscie wg normy NEN6743, to wspIczynnik redukcji nosnosci bdzie
wprowadzony do analizy zalenie od liczby pali i liczby badan CPT (pkt 5.3.2.1). Maksymalna
nosnosc podatnego fundamentu palowego jest okreslana wg nosnosci pala poddanego
najwikszemu obciqeniu w grupie:
-1070-
gdzie: F
r,'
-nosnosc w peIni wytonego pala w grupie
$7#iczanie osiadania podstawy pa#a
Wartosc osiadania gIowicy pala #
1,*
obliczana jest w nastpujqcy sposb:
gdzie: #
toe,*
-osiadanie podstawy pala w wyniku oddziaIujqcej siIy

#
toe,*,1
-osiadanie podstawy pala w wyniku oddziaIywania siIy na podstaw
#
toe,*,2
-osiadanie podstawy pala w wyniku siIy oddziaIujqcej na pobocznic
#
e6,*
-osiadanie pala w wyniku sciskania sprystego
Wielkosci osiadania #
toe,*,1
i #
toe,*21
otrzymywane sq z wykresw umieszczonych w programie,
wg normy NEN6743. Wartosc #
e6,*
okreslana jest wg wzoru:
gdzie: D -dIugosc pala
F
meaF,*
-srednia siIa oddziaIujqca na pal
)
p6ast
-pole powierzchni podstawy pala
+
p,mat,*
-moduI sprystosci materiaIu pala
!ykresy s>u.ce do o7#icze6 osiadania
Wykresy sIuqce do obliczen osiadania pochodzq z normy NEN6743 (pkt 6.2.1) i umoliwiajq
okreslenie:
- Wartosci osiadania pala zwiqzanego z dziaIaniem siIy pionowej (wartosc osiadania pala
wyraona w procentach rwnowanej srednicy pala, wykreslona jako funkcja pionowej siIy
dziaIajqcej na podstaw pala podanej jako procent maksymalnego oporu podstawy
pala F
ma9,toe
).
- Wartosc osiadania pala zwiqzanego z siIq oddziaIujqcq na pobocznic (wartosc osiadania
pala w mm wykreslona jako funkcja siIy dziaIajqcej na pobocznic podanej w procentach
maksymalnego oporu na pobocznicy F
ma9,s.a4t
).
-1071-
Wykres suzqcy do okrelania wtoe,d,1 (1 pale wbijane, 2 pale CFA , 3 pale wiercone)
Wykres suzqcy do okrelania wtoe,d,2 (1 pale wbijane, 2 pale CFA , 3 pale wiercone)
$7#iczanie granicznej krzywej o7ci.eniowej
Jednym z wynikw przedstawianych przez program jest wykres pala obciqonego pionowo
-1072-
- krzywa o7ci.enia granicznego - przedstawiajqcy osiadanie pionowe pala w funkcji
przyIoonego obciqenia.
Krzywa obciqenia granicznego obliczana jest jako suma osiadan wynikajqcych z siI
oddziaIujqcych na podstaw pala oraz na pobocznic, uzyskanych z wykresw uywanych do
obliczania osiadan pala. Na rysunku przedstawiono typowy przykIad granicznej krzywej
obciqeniowej.
Graniczna krzywa obciqzeniowa
$7#iczenia
Analiza nonoci pala (lub grupy pali) przeprowadzana jest zgodnie z metodq obliczeniowq
wybranq przez uytkownika w zakIadce "Pale CPT":
- analiza wedIug EN 1997-2
- analiza wedIug wspIczynnika bezpieczenstwa lub weIug teorii stanw granicznych)
- analiza wedIug NEN 6743
W przypadku obliczen osiadania wedIug normy NEN 6743 istnieje moliwosc zastosowania
zarwno krzywej obciqenia granicznego lub krzywej obciaenie-przemieszczenie.
+na#iza wed>ug <4 1OOPA9
W przypadku wyboru analizy wedIug EN 1997-2, wymagane wspIczynniki definiowane sq w
zakIadce "Pale CPT".
Program okresla nosnosci podstawy i pobocznicy pala. W wyniku otrzymuje si 1 wartosci
caIkowitej nosnosci pala dla 1 wynikw badan CPT:
gdzie: R
c,'
-caIkowita nosnosc pala na podstawie i-tego badania CPT
-1073-
R
=,'
-nosnosc podstawy pala na podstawie i-tego badania CPT
R
s,'
-nosnosc pobocznicy pala na podstawie i-tego badania CPT
Kada z wartosci redukowana jest wspIczynnikiem modelowym
ca6
:
WspIczynnik modelowy
ca6
wyznaczany jest na podstawie wartosci projektowych oraz badan
pali in-situ (metodami statystycznymi). WspIczynnik ten mona zdefiniowac w zakIadce "Pale
CPT".
Program automatycznie wyznacza charakterystyczne wartosci nosnosci pali przy sciskaniu:
- z wartoci minima#nej
gdzie:
- z wartoci redniej
gdzie:
Wspczynniki korelacyjne l
!
i l
4
do okreslenia wartosci nosnosci charakterystycznych
przyjmowane sq automatycznie na podstawie liczby badan CPT. Konstrukcje o wystarczajqcej
sztywnosci i wytrzymaIosci mona modelowac redukujqc wspIczynniki korelacyjne przez 1,1
(wynik nie moe byc mniejszy od 1,0 po dokonaniu dzielenia). Redukcj wspIczynnikw
korelacyjnych l
!
i l
4
mona zdefiniowac w ramce "Ustawienia".
Wynikowa wartosc charakterystyczna nosnosci jest wartosciq minimalnq z dwch wartosci
(minimalna i srednia nosnosc):
-1074-
Wartosci obliczeniowe nosnosci sq nastpnie wyznaczane na podstawie nosnosci
charkterystycznych:
- z wartoci minima#nej
- z wartoci redniej
Nosnosc redukowana jest wspIczynnikami
=
i
s
(podstawa i pobocznica). Wartosci domyslne
przyjto jako 1,0. Wartosci wspIczynnikw mogq si rnic w zalenosci od przyjtej
metodologii oraz kraju stosowania - uytkownik moe zdefiniowac wIasne wspIczynniki w
zakIadce "Pale CPT".
Wynikowa wartosc obliczeniowa nosnosci jest wartosciq minimalnq z dwch wartosci
(minimalna i srednia nosnosc):
Sprawdzenie nosnosci pala przeprowadzane jest na podstawie nastpujqcego wzoru:
gdzie: F
s,*
-siIa obliczeniowa
R
c,*
-nosnosc obliczeniowa pala
!sp(>czynniki kore#acyjne do wyznaczania nonoci
c@arakterystycznej pa#i
!sp(>czynniki kore#acyjne l do wyznaczania nonoci c@arakterystycznej pa#i na
podstawie wynik(w 7ada6 gruntu ( F 0 #icz7a 7ada6 1P,
l d#a F< 1 2 # 4 5 ? 1"
l
!
1,4
0
1,3
5
1,3
3
1,3
1
1,2
9
1,2
7
1,2
5
l
4
1,4
0
1,2
7
1,2
3
1,2
0
1,1
5
1,1
2
1,0
8
Metod analizy z zastosowaniem wspIczynnika bezpieczenstwa mona wybrac w
zakIadce "Pale CPT". W tej samej zakIadce mona rwnie zdefiniowac wymagany
wspIczynnik bezpieczenstwa dla nosnosci. W analizie pala stosowane jest wtedy nastpujqce
wyraenie:
-1075-
gdzie: F
s,*
-obciqenie pala
SF
=
-wspIczynnik bezpieczenstwa dla nosnosci pala
F
r,*
-nosnosc pala
Wyboru analizy wedIug teorii stanw granicznych dokonac w zakIadce "Pale CPT", Iqcznie z
ustaleniem wartosci wspIczynnika redukcji nosnosci pala. Jeeli korzystamy z normy NEN
6743, program przeprowadza analiz automatycznie wedIug tej normy;
zakIadka "Ustawienia" nie jest wwczas aktywna. Analiza pala dla pierwszego stanu
granicznego przybiera wtedy postac:
gdzie: F
s,*
-obliczeniowe obciqenie pala
t
-wspIczynnik redukcji nosnosci pala
F
r,*
-obliczeniowa nosnosc pala
Madania gruntu inAsitu
Niektre programy pakietu GEO5 wykorzystujq jako dane wejsciowe do obliczen wyniki
niektrych badan gruntu in-situ. W szczeglnosci, nastpujqce badania majq zastosowanie:
- sondowanie statyczne 1P, - program Pale CPT,
- sondowanie SP, - program Mikropal (metoda Bustamante),
- sondowanie presjometryczne - program ciana analiza (moduI reakcji podIoa wedIug
Mnarda), program Mikropal (metoda Bustamante).
Sondowanie statyczne 1P, (1one Penetration ,est
Sondowanie sond. statyczn. 1P, polega na pionowym wciskaniu w grunt ze staIq
prdkosciq wynoszqcq (20 - 2" mmLs) erdzi zakonczonych specjalnq koncwkq stokowq.
Podczas badania zapisywane sq wartosci oporu na stoku q
c
oraz #oka#ne tarcie na
po7ocznicy 4
s
. Opr na stoku reprezentuje opr penetracji stoka w grunt (podIoe).
rednica wierzchoIka stoka ma zwykle 2" - "0 mm.
$p(r na stoku q
c
[Pa] reprezentuje stosunek zmierzonej siIy na koncu stoka &
c
do
powierzchni )
c
.
'oka#ne tarcie na po7ocznicy 4
s
[kPa] reprezentuje stosunek zmierzonej siIy tarcia na
mankiecie F
s
oraz powierzchni pobocznicy )
s
.
Wynikiem sondowania statycznego CPT jest jego rozkIad wykreslony w postaci wykresu.
Opracowane wyniki sondowan CPT sIuq jako dane wejsciowe do obliczen w programie "Pa#e
1P,".
-1076-
Hmport sondowa6 1P,
Wyniki sondowan statycznych CPT mona importowac do programu w formacie B,I,. Pierwszy
rzqd stanowi arbitralnq nazw sondowania CPT. W kolejnych rzdach wymienione sq
poszczeglne wartosci (gIbokosc -, pomierzone wartosci oporu na stoku q
c
, pomierzone
wartosci lokalnego tarcia na pobocznicy 4
s
) zawsze oddzielone spacjq.
Format pliku tekstowego do importu wynikw sondowan statycznych CPT
Literatura:
EN ISO 22476-1: Geotechnical investigation and testing - Field testing. Part 1: Electrical cone
and piezocone penetration test, 2013.
EN ISO 22476-12: Geotechnical investigation and testing - Field testing. Part 12: Mechanical
cone penetration test (CPTM), 2009.
Sondowanie SP, (Standard Penetration ,est
Sondowanie SP, (standard penetration test) sIuy przede wszystkim do okreslania
parametrw wytrzymaIosciowych i odksztaIceniowych gruntw. Zasadq badania jest wbicie w
grunt koncwki poprzez uderzenie mIotem o masie m [k3] w podbabnik lub w kowadIo.
Wysokosc spadania mIota wynosi . [m]. Liczba uderzen 1, niezbdna do zagIbienia koncwki
w grunt na tzw. interwaI gIbokosci penetracji stanowi op(r penetracji.
Wyniki SPT prezentowane sq w formie liczby uderzen 1 na okreslonq gIbokosc, na ktrq
urzqdzenie zostaIo wbite w grunt lub skaI. GIbokosc ta nazywana jest interwa>em
g>/7okoci penetracji * [m]. Wartosc tego parametru zwyczajowo przyjmowana jest jako
rwna 0,! m. Dla pewnych, szczeglnych przypadkw wartosc ta moe byc modyfikowana.
!sp(>czynnik energetyczny urz.dzenia +
r
[%] stanowi stosunek rzeczywistej energii +
meas
i energii wyznaczonej +
t.eor
mIota.
Innymi istotnymi parametrami w interpretacji sondowania SPT so tzw. kore#acje lub
wspIczynniki korekcyjne (np. strata energii ze wzgldu na dIugosc systemu prtw, wpIyw
nadkIadu gruntu w piaskach, tip). Stosowane obecnie metody projektowe wykorzystujqce
wyniki sondowan SPT majq charakter empiryczny dlatego te istotnym jest stosowanie
odpowiednich parametrw wIasciwie zmodyfikowanych. Program zakIada dwa warianty
-1077-
zastosowania wspIczynnikw korekcyjnych:
- kore#acja T
1
d#a napr/enia pionowego o
]
- reprezentuje wpIyw nadkIadu gruntu w
piaskach. Przy czym nie naley stosowac wartosci wspIczynnika korekcyjnego T
1
wikszej ni 1," (wedIug rekomendacji EN ISO 22476-3).
- korelacja uytkownika S [-] - reprezentuje strat energii ze wzgldu na dIugosc systemu
prtw dla gruntw piaszczystych. Ten wspIczynnik korekcyjny moe byc zdefiniowany
przez uytkownika w programach w zakresie (0," - 1,0).
Iabela *b!+*anyc3 typ* krelac-i
,yp 2odzaj
konso#idacji
Zag/szczenie wzg#/dne 6
p
\%]
!sp(>czynnik kore#acji T
1
Typ 1 - EN ISO
22476-3 (Tab.
A2)
Normalnie
skonsolidowane
40 - @0
Typ 2 - EN ISO
22476-3 (Tab.
A2)
@0 - B0
Typ 3 - EN ISO
22476-3 (Tab.
A2)
Prekonsolidowa
ne
-
Typ 4 - EN ISO
22476-3
Normalnie
skonsolidowane
piaski
-
Typ 5 - FHWA
(1998), Peck
(1974)
- -
gdzie: o
]
- Pionowe naprenie efektywne
Wynikiem sondowania presjometrycznego jest jego rozkIad wykreslony w postaci wykresu.
Opracowane wyniki sondowan SPT sIuq jako dane wejsciowe do obliczen w programie
";ikropa#", metoda Bustamante.
Hmport sondowa6 SP,
Wyniki sondowan SPT mona importowac do programu w formacie B:,I,. Pierwszy rzqd
stanowi arbitralnq nazw sondowania SPT. W kolejnych rzdach wymienione sq poszczeglne
wartosci (gIbokosc - oraz liczba uderzen 1) zawsze oddzielone spacjq.
-1078-
Format pliku tekstowego do importu wynikw sondowan SPT
Literatura:
CSN EN ISO 22476-3: Geotechnical investigation and testing - Field testing. Part 3: Standard
penetration test, 2005.
Sondowanie presjometryczne
Madanie presjometryczne polega na umieszczeniu sondy presjometrycznej w gruncie i
systematycznym wypeInianiu komory sondy wodq. Nastpujqce wwczas peIzanie gruntu lub
skaIy w otoczeniu sondy wyznaczane jest jako zalenosc objtosci wprowadzonej do sondy
wody od przyrostu parcia zwikszanego stopniowo w interwaIach czasowych wczesniej
zdefiniowanych.
Z badania presjometrycznego uzyskuje si nastpujqce parametry w funkcji gIbokosci - [m]:
- modu> ;Unarda (modu> presjometryczny +
m
[Pa] - wyznaczany w badaniu
presjometrycznym, zaley od rodzaju pIaszcza sondy (is obtained from the pressiometric
test and depends on the type of s@eat@ o% pro7e (mankiet gumowy, osIona
perforowana).
- presjometryczne naprenie graniczne (parcie presjometryczne) p
6
[Pa] - odwzorowuje
przyrost parcia hydrostatycznego w komorze sondy w zalenosci od zmiany objtosci
gruntu lub skaIy.
Wynikiem sondowania presjometrycznego jest jego rozkIad wykreslony w postaci wykresu.
Opracowane wyniki sondowan presjometrycznych sIuq jako dane wejsciowe do obliczen w
programach ";ikropa#" (metoda Bustamante) oraz ")ciana ana#iza" (moduI reakcji podIoa
wyznaczany wedIug Mnarda).
Hmport 7ada6 presjometrycznyc@
Wyniki badan presjometrycznych mona importowac do programu w formacie B:,I,. Pierwszy
rzqd stanowi arbitralnq nazw badania presjometrycznego. W kolejnych rzdach wymienione
sq poszczeglne wartosci (gIbokosc -, pomierzone wartosci presjometrycznego naprenia
granicznego p
6
, pomierzone wartosci moduIu presjometrycznego Menrda +
m
) zawsze
oddzielone spacjq.
-1079-
Format pliku tekstowego do importu wynikw badan presjometrycznych
Literatura:
EN ISO 22476-4: Geotechnical investigation and testing - Field testing. Part 4: Mnard
pressuremeter test, 2005.
!ymiarowanie konstrukcji 7etonowyc@
Konstrukcje betonowe mona wymiarowac na podstawie nastpujqcych norm:
- EN 1992-1-1 (EC2) lub EN 1992-2
- CSN 73 1201R
- CSN 73 6206 (tylko dla fundamentw)
- PN-B-03264 : 2002
- BS 8110 : 1997
- IS 456
- ACI 318 - 11
- AS 3600 - 2001
- SNiP 52-101 - 2003
- GB 50010 - 2002
- NZS 3101-2006
<4 1OO9A1A1 (<19
Pomoc ta zawiera nastpujqce metody obliczeniowe:
- MateriaIy, wspIczynniki, oznaczenia
- Standardowe wartosci wspIczynnikw
- Analiza przekroju poprzecznego z betonu niezbrojonego
-1080-
- Prostokqtny przekrj elbetowy obciqony momentem zginajqcym i siIq tnqcq (M, V)
- Prostokqtny przekrj elbetowy obciqony momentem zginajqcym, normalnq siIq
sciskajqcq i siIq tnqcq (M, N, V)
- Analiza elbetowego przekroju koIowego
- Analiza fundamentu bezposredniego na przebicie
- Projektowanie zbrojenia podIunego w pIytach
- Projektowanie zbrojenia na scinanie w pIytach
;ateria>y8 wsp(>czynniki8 oznaczenia
Stosuje si nastpujqce oznaczenie parametrw materiaIu:
4
ck
- wartosc charakterystyczna wytrzymaIosci cylindrycznej betonu na sciskanie
4
c*
- wytrzymaIosc obliczeniowa betonu na sciskanie
4
cm
- srednia wartosc wytrzymaIosci betonu na rozciqganie
4
ctk0,0"
- nisza wartosc charakterystycznej wytrzymaIosci betonu na rozciqganie
4
ct*
- wytrzymaIosc obliczeniowa betonu na rozciqganie
4
?k
- wytrzymaIosc charakterystyczna stali
4
?*
- wytrzymaIosc obliczeniowa stali na rozciqganie
Charakterystyczna wytrzymaIosc betonu na sciskanie jest podstawowym parametrem
wejsciowym wynikajqcym z klasy betonu - sIuy do wyprowadzenia pozostaIych
wspIczynnikw niezawodnosci.

pro:

pro :

-1081-
Standardowe wartosci wspIczynnikw H
cc
,
c
, H
ct
,
s
sq wbudowane w programie - wartosci te
mona rwnie definiowac w zalenosci od wy7ranego za>.cznika krajowego.
Najbardziej powszechne oznaczenie dla parametrw geometrycznych:
= - szerokosc przekroju poprzecznego
. - wysokosc przekroju poprzecznego
* - wysokosc efektywna przekroju poprzecznego
- - rami dzwigni (rami siI wewntrznych)
Standardowe wartoci wsp(>czynnik(w cz/ciowyc@
Norma ta zawiera kilka wspIczynnikw, ktre mona dostosowac w suplementach norm
narodowyc@. Tabela przedstawia opis poszczeglnych wspIczynnikw, ich wartosci oraz
odpowiedni artykuI normy. W niektrych przypadkach wzr zawiera zmienna, ktra nie posiada
symbolu w normie - w takim przypadku zmienna ta jest oznaczona wyraeniu znakiem X.
!sp(>czyn
:
!arto Uwagi +rtyku>
c
1,5 2.4.2.4
s
1,15 2.4.2.4
H
cc
1 3.1.6
H
ct
1 3.1.6
H
cc,p6
0,8 12.3.1
H
ct,p6
0,8 12.3.1
k 1,5 12.6.3
\
m'F
0,0013 9.2.1.1
X 0,26 9.2.1.1
\
ma9
0,04 9.2.1.1
\
m'F
0,002 9.5.2
X 0,1 9.5.2
\
ma9
0,04 9.5.2
X 0,18 6.2.2
-1082-
K
m'F
- 6.2.2
X 0,5 6.2.2
K - 6.2.2
cot3 P
m'F
1 6.2.3
cot3 P
ma9
2,5 6.2.3
Za>.cznik krajowy A 2epu7#ika 1zeska (1S4 <4 1OO9A1A1 A 9R1R
!sp(>czyn
:
!arto Uwagi +rtyku>
H
ct,p6
0,7 12.3.1
pozostaIe wartosci standardowe
Za>.cznik krajowy A S>owacja (S,4 <4 1OO9A1A1 A 9RRb
wszystkie wartosci standardowe
Za>.cznik krajowy A Po#ska (P4 <4 1OO9A1A1 A 9RRb
!sp(>czyn
:
!arto Uwagi +rtyku>
c
1,4 2.4.2.4
cot3 P
ma9
2,0 6.2.3
<4 1OO9A9 A 9RRP
!sp(>czyn
:
!arto Uwagi +rtyku>
H
cc
0,85 3.1.6
-1083-
+na#iza przekroju poprzecznego z 7etonu
niez7rojonego
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, obciqony momentem zginajqcym
+*
, siIq
normalnq 1
+*
(przyIoonq do srodka przekroju poprzecznego) oraz siIq scinajqcq ]
+*
.
WytrzymaIosc na scinanie wyznaczana jest z:
gdzie: )
cc
- powierzchnia sciskana betonu
Standardowa wartosc wspIczynnika k jest wprowadzona w programie (Art. 12.6.3) - wartosc
t mona modyfikowac w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
WytrzymaIosc betonowego przekroju poprzecznego poddawana kombinacji momentu
zginajqcego i siIy normalnej wyznaczana jest z nastpujqcych wyraen w zalenosci od
mimosrodowosci siIy normalnej e:
Jako wiksza z:
Standardowe wartosci wspIczynnikw H
cc,p6
, H
ct,p6
,
c
sq wbudowane w programie - wartosci
te mona rwnie modyfikowac w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
-1084-
Prostok.tny przekr(j e#7etowy o7ci.ony momentem
zginaj.cym i si>. tn.c. (;8 W
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, zbrojony jednostronnie i obciqany momentem
zginajqcym
+*
.
Dopuszczalny moment dla danej powierzchni zbrojenia )
s
wynosi:
Obliczony stopien zbrojenia sprawdzany jest za pomocq nastpujqcych wyraen:

Standardowe wartosci wspIczynnikw \
m'F
, \
ma9
mona rwnie definiowac samemu w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
)cinanie
W pierwszej kolejnosci program wyznacza granicznq nosnosc na scinanie betonu ]
R*,c
.
gdzie:
Jesli graniczna nosnosc na scinanie betonu jest przekroczona wwczas maksymalna graniczna
-1085-
nosnosc na scinanie ]
R*,ma9
jest weryfikowana.
Nastpnie, niezbdna powierzchnia przekroju zbrojania jest wyznaczana jako:
Standardowe wartosci wspIczynnikw K, K
ma9
sq wbudowane w programie - wartosci te mona
rwnie definiowac samemu w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
zginaj.cym8 norma#n. si>. ciskaj.c. i si>. tn.c.
(;8 48 W
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, jednostronnie zbrojony i obciqony momentem
zginajqcym i normalnq siIq sciskajqcq. Program analizuje przekrj elbetowy za pomocq
metody odksztaIcen granicznych. Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu przy
sciskaniu wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenia sciskane nie sq uwzgldniane. Przyjto minimalny
mimosrd:
:

Wyznaczony stopien zbrojenia weryfikowany jest za pomocq nastpujqcych wyraen:

m'F
, \
ma9
mona rwnie definiowac samemu w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
)cinanie
R*,c
.
gdzie:
-1086-
Jesli graniczna nosnosc na scinanie betonu jest przekroczona wwczas maksymalna graniczna
nosnosc na scinanie ]
R*,ma9
jest sprawdzana.
ma9
rwnie definiowac samemu w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
+na#iza e#7etowego przekroju ko>owego
Program analizuje pal elbetowy za pomocq metody odksztaIcen granicznych. Maksymalne
dopuszczalne odksztaIcenie betonu przy sciskaniu wynosi 0,002 - 0,00!". WytrzymaIosc
betonu f
>
4
c*
jest redukowana o 10 procent na skutek ksztaItu przekroju poprzecznego (Art.
3.1.7).
Stopien zbrojenia jest sprawdzany za pomocq wzoru:
- Pa#
)
c
b 0,"m
2

\
m'F
< 0,00"
)
c
J 1m
2

\
m'F
< 0,002"
gdzie: )
c
- powierzchnia przekroju porzecznego pala
wartosci posrednie sq interpolowane

- S>up - sprawdzenie dominujqcego sciskania
-1087-

- Me#ka - sprawdzenie dominujqcego zginania

)
s
- powierzchnia przekroju zbrojenia
m'F
, \
ma9
mona rwnie modyfikowac w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
+na#iza %undamentu 7ezporedniego na prze7icie
Odcinek obciqany jest zdefiniowanymi momentami
+9
,
+?
oraz siIq
scinajqcq ]
+
wyznaczanq z:
gdzie: ) - pole fundamentu
] - przypisana siIa pionowa powstaIa w sIupie
)
t
- pole kreskowane na rys:
Wymiarowanie przekroju zbrojenia na cinanie At
Program tworzy przekroje kontro#ne w odlegIosciach od 0,"* do 2* w
przypadku %undamentu 7ez z7rojenia na cinanie: W przypadku z7rojonego
%undamentu8 od#eg>oci wynosz. od 0,"* do 4*8 gdzie * jest e%ektywn. (%aktyczn.
-1088-
wysokoci. %undamentu. Zbrojenie na scinanie rozwaane jest w przekrojach kontrolnych,
znajdujqcych si w odlegIosciach mniejszych ni 2* od kolumny. Przekroje kontrolne
uwzgldnia si w interwaIach co 0,2"*.
Naprenia obciqeniowe ]
+*
w kadym przekroju kontrolnym znajdujemy za pomocq 6.4.3
(3), WytrzymaIosc na przebicie podstaw fundamentowych, bez zbrojenia na scinanie, ]
R*,
c
uzyskiwana jest z 6.4.4 (2), przy czym, jesli zachodzi taka potrzeba, wytrzymaIosc na
przebicie fundamentw zbrojonych ]
R*, cs
, uzyskujemy z 6.4.5 (1).
Dodatkowo, wyliczana jest maksyma#na wytrzyma>o na cinanie przy prze7iciu na
o7wodzie s>upa ]
R*,ma9
, zgodnie z 6.4.5 (3). ]
R*,ma9
zaley od rozmiarw sIupa i grubosci
fundamentu.
Przekroje kontro#ne o najgorszych stosunkach (wspIczynnikach) obciqenia i
wytrzymaIosci, uwaane sq za krytyczne i sq zaznaczane w programie.
Literatura:
EN 1992-1-1 Eurocode 2: Design of concrete structures Part 1-1: General rules and rules for
buildings
Projektowanie z7rojenia pod>unego p>yt
Projektowanie zbrojenia przeprowadzane jest dla obciqen wywoIanych momentem
zginajqcym
+*
. Program wyznacza wymagane powierzchnie przekroju zbrojenia na
rozciqganie i sciskanie (jesli zachodzi potrzeba). Przy wymiarowaniu program uwzgldnia
rwnie warunki minimalnego i maksymalnego stopnia zbrojenia dla danego przekroju. W
pierwszej kolejnosci program wyznacza poIoenie osi obojtnej:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest poniej wartosci dopuszczalnej (9 b 9
ma9
), program wyznacza
przekrj zbrojenia na rozciqganie ()
st
) ze wzoru:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest powyej wartosci dopuszczalnej (9J9
ma9
), program wyznacza
zarwno przekrj zbrojenia na sciskanie ()
sc
) jak i zbrojenia na rozciqganie ()
st
), korzystajqc z
poniszego wzoru:
PoIoenie graniczne osi obojtnej uzyskujemy z:

Dla betonu C40/45 i poniej
-1089-

Dla betonu C45/50 i powyej
Minimalne przekroje zbrojenia, odpowiednio na sciskanie i rozciqganie, wyznaczane sq w ten
sam sposb, jak dla prostokqtnych przekrojw zbrojonych jednostronnie.
Jesli maksymalny stopien zbrojenia na rozciqganie (\
t,ma9
< 0,04) lub odpowiednio caIkowitego
zbrojenia (\
ma9
< 0,04), zostanie przekroczony, program informuje uytkownika, e dla danego
przekroju nie mona zaprojektowac zbrojenia podIunego.
Projektowanie z7rojenia na cinanie w p>ytac@
Program pozwala na wyznaczenie wymaganego zbrojenia na scinanie w postaci strzemion i
prtw odgitych.
W pierwszej kolejnosci program wyznacza granicznq siI tnqcq dla danego przekroju - siI
tnqcq przenoszonq przez beton ]
R*,c,
i maksymalnq dopuszczalnq siI tnqcq ]
R*,ma9
.
gdzie:
Dla strzemion, wymagany przekrj zbrojenia uzyskujemy z:
Dla prtw odginanych, wymagany przekrj zbrojenia uzyskujemy z:
m'F
rwnie zdefiniowac w zalenosci od wy7ranego Za>.cznika krajowego.
1S4 P= 19R1 2
- MateriaIy, wspIcznniki, oznaczenia
-1090-
- Analiza fundamentu bezposrednego na przebicie
R
=*
R
=t*
7
- wspIczynnik ksztaItu przekroju
WspIczynnik
7
wyznaczany jest z rwnania:
.
e
- wysokosc efektywna przekroju poprzecznego
niez7rojonego
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, obciqony momentem zginajqcym , normalnq
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) oraz siIq scinajqcq &. Nosnosc przekroju
poprzecznego poddanego dziaIaniu momentu zginajqcego wyznaczana jest z:
SiIa scinajqca wyznaczana jest z:
WytrzymaIosc betonowego przekroju poprzecznego poddanego dziaIaniu kombinacji momentu
zginajqcego i normalnej siIy wyznaczana jest z nastpujqcych wyraen w zalenosci od
-1091-
Nosnosc koncowa sprawdzana jest za pomocq nastpujqcego wzoru:
zginajqcym
*
.
Koncowy moment wyznaczany jest z:
Program nastpnie sprawdza, czy poIoenie osi neutralnej 9 jest mniejsze ni poIoenie
graniczne osi neutralnej 9
6'm
wyznaczanej z:
Obliczony stopien wzmocnienia jest sprawdzany za pomocq nastpujqcych wyraen:
)cinanie
W pierwszej kolejnosci program wyznacza granicznq nosnosc na scinanie betonu &
=7
.
gdzie: dla:

R
q
< 1,2"
dla:

R
q
< 1,"0
-1092-
dla:

R
q
< 1,@0
Jesli graniczna nosnosc na scinanie betonu jest przekroczona wwczas graniczna nosnosc na
scinanie &
ma9
jest sprawdzana.

gdzie:
Wartosc c ograniczona jest nastpujqcym wyraeniem:

(;8 48 W
metody odksztaIcen granicznych. Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie
wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane.

)cinanie
=7
.
gdzie: dla:

is: R
q
< 1,2"
-1093-
dla:

je R
q
< 1,"0
dla:

je R
q
< 1,@0
scinanie &
ma9
jest sprawdzana.
Nastpnie, wymagana powierzchnia przekroju zbrojenia wyznaczana jest ze wzoru:

gdzie:
Wartosc c jest ograniczona nastpujqcym wyraeniem:

Program analizuje zbrojony pal betonowy za pomocq metody odksztaIcen granicznychj.
Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie wynosi 0,002". Stopien zbrojenia
sprawdza si za pomocq wzoru:
-1094-
)
s
- pole powierzchni przekroju zbrojenia
Program umoliwia analiz fundamentu bezposredniego ze wzgldu na wytrzymaIosc na
przebicie lub zaprojektowanie wzmocnienia na scinanie. Krytyczny odcinek obciqony
sciskaniem x
cr
odlegIy jest od krawdzi kolumny o jednq poIow szerokosci fundamentu.
Odcinek obciqany zalecanymi momentami
9
,
?
oraz siIq scinajqcq &
r
wyznaczany jest z:
& - przypisana siIa pionowa powstaIa w sIupie
)
t
- pole kreskowane na rys.
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq &
*ma9
powstaIq w krytycznym odcinku, siIq
scinajqcq przenoszonq w betonie przy braku zbrojenia na scinanie &
=7
, oraz maksymalnq siI
dopuszczalnq &
ma9
:
d
gdzie dla: jest: lub inaczej:
Dla &
*ma9
b &
=7
zbrojenie na scinanie nie jest potrzebne.
Dla &
*ma9
J &
=7
i&
*ma9
b &
ma9
naley wprowadzic zbrojenie na scinanie. Koncowa siIa
scinajqca wynika z:
-1095-
gdzie: x
cr
- rozpitosc krytycznego przekroju poprzecznego
H - kqt hakw
)
s
- caIkowite pole hakw w fundamencie
Dla &
*ma9
J &
ma9
zbrojenie na scinanie nie moe byc zaprojektowane. Naley zatem zwikszyc
wysokosc przekroju poprzecznego.
Projektowanie zbrojenia wykonywane jest dla obciqen wywoIanych momentem zginajqcym .
Program wyznacza wymagane powierzchnie przekroju zbrojenia na rozciqganie i sciskanie (jesli
zachodzi potrzeba). Przy wymiarowaniu program uwzgldnia rwnie warunki minimalnego i
maksymalnego stopnia zbrojenia dla danego przekroju. W pierwszej kolejnosci program
wyznacza poIoenie osi obojtnej:
6'm
), program wyznacza
przekrj zbrojenia na rozciqganie )
st
ze wzoru:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest powyej wartosci dopuszczalnej (9 J 9
6'm
), program wyznacza
zarwno przekrj zbrojenia na sciskanie )
sc
jak i zbrojenia na rozciqganie )
st
, korzystajqc z
poniszego wzoru:
-1096-
Jesli maksymalny stopien zbrojenia na rozciqganie (n
st,ma9
< 0,0!) lub odpowiednio caIkowitego
zbrojenia (n
ma9
< 0,04) zostanie przekroczony, program informuje uytkownika, e dla danego
prtw odgitych.
tnqcq przenoszonq przez beton &
=7,
i maksymalnq dopuszczalnq siI tnqcq &
ma9
.
gdzie: dla:

jest: R
q
< 1,2"
dla:

jest: R
q
< 1,"0
dla:

jest: R
q
< 1,@0
gdzie:
Wartosc c jest ograniczona poniszym wyraeniem:
1S4 P= X9RX
Wybierajqc "1S4 P= X9RX", w ramce 3Projekt3, analiza decydujqcych Iqczen wykonywana
jest zgodnie z normq CSN 73 6206 "Projektowanie betonowych i elbetowych konstrukcji
mostw", ze zmianami a-10/1989 a Z2/1994. Program umoliwia analiz przekrojw
poprzecznych z betonu niezbrojonego lub betonu zbrojonego jednostronnie stalq. Wszystkie
obliczenia zwiqzane z betonem przeprowadzane sq za pomocq teorii dopuszcza#nyc@
napr/e6.
GIwnq rnicq w porwnaniu do pozostaIych norm jest wymiarowanie Iqczen betonowych,
gdzie parcie gruntu obliczane jest zawsze 7ez redukcji parametr(w
-1097-
wejciowyc@ niezalenie od danych wprowadzonych w ramce "Ustawienia".
Podczas przeprowadzania analizy przekrojw poprzecznych wykonanych z betonu
niezbrojonego lub zbrojonego stalq istnieje moliwosc wprowadzenia wsp(>czynnika
dopuszcza#nego napr/enia zgodnie z art. 47 1S4 P= X9RX w celu zwikszenia
dopuszczalnego naprenia materiaIu.
Istnieje moliwosc analizowania nastpujqcych Iqczen w programie:
,rzon przycz(>ku 0 %undament8 przekr(j ro7oczy 0 ten przekrj poprzeczny moe byc
wykonany z betonu niezbrojonego lub zbrojonego stalq. Lqczenie jest analizowane ze wzgldu
na obciqenie siIq normalnq i momentem zginajqcym. Sprawdzane sq dopuszczalne naprenia
betonu, stali i betonu na parcie wspIosiowe. W przypadku betonu zbrojonego, program
sprawdza rwnie stopien zbrojenia, przekroje poprzeczne z betonu niezbrojonego sq
nastpnie sprawdzane na przewracanie (.L2e b 1,!") i przesunicie (1
>
4 b 1,"); tarcie beton -
beton zakIada si jako 4 < 0,").
)ciana zamykaj.ca 0 7#ok nony - ten przekrj poprzeczny jest analizowany ze wzgldu na
obciqenie siIq normalnq i momentem zginajqcym. ZakIada si zawsze przekroje poprzeczne z
betonu zbrojonego stalq. Sprawdzane sq dopuszczalne naprenia betonu i stali oraz stopien
zbrojenia.
Skrzyd>o 0 przycz(>ek - Iqczenie to moe byc wykonane z betonu niezbrojonego lub betonu
zbrojonego stalq. Sprawdzane sq dopuszczalne naprenia betonu, stali i betonu na parcie
wspIosiowe. W przypadku betonu zbrojonego, program sprawdza rwnie stopien zbrojenia.
Przednia odsadzka %undamentu przycz(>ka - przednia odsadzka przyczIka jest
analizowana zgodnie z jej zabezpieczeniem. W przypadku zabezpieczenia odsadzki / b
0,".
-
(.
-
jest wysokosciq odsadzki fundamentu) program sprawdza wielkosc naprenia w
rozciqganiu gIwnym na skutek siI powstaIych na odsadzce nad fundamentem. Naprenie
wyznaczane jest jako:
gdzie: * - szerokosc Iqczenia nad fundamentem
,1 - moment i normalna siIa w odsadce nad fundamentem
W przypadku zabezpieczenia odsadzki / J 0,".
-
odsadzka analizowana jest jako sciana oporowa
zginana reakcjq (napreniem) gruntu fundamentowego. Lqczenie to moe byc wykonane z
betonu niezbrojonego lub betonu zbrojonego stalq. Sprawdzane sq dopuszczalne naprenia
betonu, stali i betonu na parcie wspIosiowe. W przypadku betonu zbrojonego, program
sprawdza rwnie stopien zbrojenia.
P4AMAR=9XN E 9RR9
-1098-
4
ck
- wytrzymaIosc charakterystyczna betonu na sciskanie
4
c*
4
ctk
- wytrzymaIosc charakterystyczna betonu na rozciqganie
4
ct*
4
?k
4
?*
4
ctm
gdzie: H
cc
< 1
H
ct
< 1
c
< 1," -dla konstrukcji betonowych zbrojonych stalq
c
< 1,B -dla konstrukcji betonowych
niez7rojonego
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, obciqony momentem zginajqcym
S*
, normalnq
siIq 1
S*
(przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) oraz siIq scinajqcq ]
S*
. Nosnosc
przekroju poprzecznego poddanego dziaIaniu momentu zginajqcego wyznaczana jest z:
-1099-
gdzie:
WytrzymaIosc betonowego przekroju poprzecznego poddanego dziaIaniu kombinacji momentu
zginajqcego i siIy normalnej wyprowadzana jest z nastpujqcych wyraen w zalenosci od
Jako wiksza z:
gdzie:
zginajqcym
s*
.
Dopuszczalny moment dla danego pola zbrojenia )
s
wynosi:
Program dalej sprawdza, czy poIoenie osi neutralnej 9 jest mniejsze ni poIoenie graniczne
osi neutralnej 9
6'm
wyznaczanej z:
gdzie:
-1100-
Obliczony stopien zbrojenia jest sprawdzany za pomocq nastpujqcych wyraen:
gdzie:

)cinanie
R*1
.
gdzie:
scinanie ]
R*2
jest weryfikowana.
where:

(;8 48 W
-1101-
gdzie:

)cinanie
R*1
.
gdzie:
scinanie ]
R*2
jest sprawdzana.
gdzie:

Program analizuje zbrojony pal betonowy za pomocq metody odksztaIcen granicznych.
Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie wynosi 0,002 - 0,00!". Stopien
zbrojenia jest sprawdzany za pomocq wzoru:
-1102-
)
s
- pole przekroju zbrojenia
Odcinek krytyczny obciqany na scinanie 7 jest odlegIy od krawdzi kolumny o poIow
szerokosci fundamentu. Odcinek obciqany jest zalecanymi momentami
9
,
?
oraz siIq
scinajqcq 1
S*
wyznaczanq z:
] - przypisana siIa pionowa powstaIa w kolumnie
)
t
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq 1
S*
powstaIq w krytycznym odcinku, siI scinajqcq
przenoszonq przez beton bez zbrojenia na scinanie 1
R*1
oraz maksymalnq siI
dopuszczalnq 1
R*,ma9
:
-1103-
Dla 1
S*
b 1
R*
zbrojenie na scinanie nie jest wymagane.
Dla 1
S*
J1
R*
i 1
S*
b 1
R*,ma9
naley wprowadzic zbrojenie na scinanie. Koncowa siIa scinajqca
wyznaczana jest z:
gdzie: 7 - krytyczna rozpitosc przekroju poprzecznego
H - kqt hakw
)
s#
Dla 1
S*
J

1
R*,ma9
wysokosc przekroju poprzecznego
Projektowanie zbrojenia wykonywane jest dla obciqen wywoIanych momentem
zginajqcym
s*
ma9
), program wyznacza
st
ze wzoru:
ma9
), program
wyznacza zarwno przekrj zbrojenia na sciskanie )
sc
st
,
korzystajqc z poniszego wzoru:
gdzie:
-1104-
sam sposb, jak dla prostokqtnych przekrojw zbrojonych po jednej stronie.
t, ma9
zbrojenia (\
ma9
< 0,04) zostanie przekroczony, program informuje uytkownika, e dla danego
prtw odgitych.
R*1,
R*2
.
gdzie:
gdzie:
MS b11R E 1OOP
-1105-
Stosuje si nastpujqce oznaczenia parametrw materiaIu:
4
c7
- charakterystyczna wytrzymaIosc kostkowa betonu na sciskanie
4
?
- charakterystyczna wytrzymaIosc zbrojenia
4
?*
- obliczeniowa wytrzymaIosc stali na rozciqganie
wejsciowym danym na podstawie klasy betonu.
Wszystkie obliczenia sq przeprowadzane zgodnie z teoriq stanw granicznych.
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) i siIq scinajqcq ].
WytrzymaIosc betonowego przekroju poprzecznego poddanego kombinacji momentu
zginajqcego i normalnej siIy scinajqcej i mimosrodowosciq e wyprowadzana jest z
gdzie: K
c
- wartosc obliczeniowa naprenia scinajqcego w betonie dla stopnia
zbrojenia podIunego \ < 0 (patrz: Analiza fundamentu bezposredniego na
przebicie)
-1106-
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, zbrojony jednostronnie i obciqony momentem
zginajqcym
7
.
Dopuszczalny moment dla danego przekroju zbrojenia )
s
wynosi:
ma9
wynikajqce z:
gdzie:

- for 4
?
< 4@0 1Lmm
2
- for 4
?
< 2"0 1Lmm
2
)cinanie
c
.
gdzie:
Wartosci K
c
sq dla 4
c7
wikszego ni 2" 1Lmm
2
przemnaane przez _4
c7
L 2"`
1L!
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana.
-1107-
gdzie:

(;8 48 W
zginajqcym i normalnq siIq sciskajqcq. Program analizuje zbrojony przekrj betonowy za
pomocq metody odksztaIcen granicznych. Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu przy
sciskaniu wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane. Zastosowano
mimosrd minimalny:

gdzie:
- dla 4
?
< 4@0 1Lmm
2
- dla 4
?
< 2"0 1Lmm
2
)cinanie
c
.
gdzie:
Wartosci K
c
sq dla 4
c7
wikszego ni 2" 1Lmm
2
przemnaane przez _4
c7
L 2"`
1L!
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana.
-1108-
gdzie:

Program analizuje zbrojony pal betonowy za pomocq metody odksztaIcen granicznych.
Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu przy sciskanieu wynosi 0,002 - 0,00!". Stopien

\
ma9
< 0,04
\
m'F
< 0,001!
- for 4
?
< 4@0 1Lmm
2
\
m'F
< 0,0024
- for 4
?
< 2"0 1Lmm
2

\
ma9
< 0,0@
\
m'F
< 0,004
)
s
Odcinek krytyczny obciqany na scinanie x
cr
jest odlegIy od krawdzi kolumny o poIow
9
,
?
oraz siIq
scinajqcq ]
r
wyznaczanq z:
-1109-
& - przypisana siIa pionowa powstaIa w kolumnie
)
t
Wymiarowanie pola zbrojenia na cinanie At
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq ] powstaIq w krytycznym odcinku, siI scinajqcq
przenoszonq przez beton bez zbrojenia na scinanie ]
c
, oraz maksymalnq siI dopuszczalnq ]
7
:
gdzie:
Wartosci K
c
sq dla 4
c7
powyej 2" 1Lmm
2
mnoone przez (4
c7
L2")
1L!
or " 1Lmm
2
K
7
-koncowa siIa scinajqca
Dla ] b ]
c
Dla ] J ]
c
i ]
c
b ]
7
naley zaprojektowac zbrojenie na scinanie. Dopuszczalna siIa scinajqca
wyznaczana jest z:
gdzie: 7 -krytyczna rozpitosc przekroju poprzecznego
H -kqt hakw
)
7s
-caIkowite pole hakw w fundamencie
-1110-
Dla ]
r
J ]
7
nie mona zaprojektowac zbrojenia na scinanie. Istnieje zatem koniecznosc
zwikszenia gIbokosci przekroju poprzecznego.
zginajqcym
*
. Program wyznacza wymagane powierzchnie przekroju zbrojenia na rozciqganie
i sciskanie (jesli zachodzi potrzeba). Przy wymiarowaniu program uwzgldnia rwnie warunki
minimalnego i maksymalnego stopnia zbrojenia dla danego przekroju. W pierwszej kolejnosci
program wyznacza poIoenie osi obojtnej:
ma9
), program wyznacza
st
ze wzoru:
ma9
), program
sc
st
,
PoIoenie graniczne osi obojtnej uzyskujemy z
Jesli maksymalny stopien zbrojenia na rozciqganie lub caIkowitego zbrojenia zostanie
przekroczony, program informuje uytkownika, e dla danego przekroju nie mona
zaprojektowac zbrojenia podIunego.
prtw odgitych.
c,
ma9
.
-1111-
gdzie:
Wartosci K
c
sq dla 4
c7
powyej 2" 1Lmm
2
mnoone przez (4
c7
L 2")
1L!
gdzie:
HS NKX
4
ck
- charakterystyczna wytrzymaIosc kostkowa betonu na sciskanie
4
c*
4
ctk
- wytrzymaIosc charakterystyczna betonu na rozciqganie
4
ct*
-1112-
4
?
4
?*
- obliczeniowa wytrzymaIosc stali na rozciqganie
wejsciowym wynikajqcym z klasy betonu - sIuy do wyprowadzenia pozostaIych
wspIczynnikw niezawodnosci.
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) i siIq scinajqcq ]:
gdzie: h
c
- wartosc projektowa naprenia w betonie podana w tabeli 19 normy IS456
dla stopnia zbrojenia podIunego \ < 0.
WytrzymaIosc betonowego przekroju poprzecznego poddanego kombinacji momentu
zginajqcego i normalnej siIy scinajqcej i mimosrodowosciq e wyprowadzana jest z
-1113-
gdzie:
zginajqcym .
s
wynika z:
ma9
wyznaczanej z:
- dla stali Fe 250
- dla stali Fe 400
- dla stali Fe 500
)cinanie
7c
.
gdzie: h
c
okreslane jest na podstawie tablicy 19 z normy IS 456 : 2000.
-1114-
scinanie ]
7c,ma9
jest sprawdzana.
gdzie: h
c,ma9
gdzie:

(;8 48 W
pomocq metody odksztaIcen granicznych. Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na
sciskanie wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane. Zastosowano
minimalny mimosrd:
)cinanie
7c
.
gdzie: h
c
scinanie ]
7c,ma9
jest sprawdzana.
gdzie: h
c,ma9
-1115-
gdzie:

Program analizuje zbrojony pal betonowy za pomocq metody deformacji granicznej.
Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie wynosi 0,002 - 0,00!".
Stopien zbrojenia jest sprawdzany za pomocq wzoru:
)
s
- pole powierzchni zbrojenia
Odcinek krytyczny obciqany na scinanie x
cr
jest odlegIy od krawdzi kolumny o poIow
9
,
?
oraz siIq
scinajqcq ]
r
wyznaczanq z:
gdzie: ) - pole powierzchni fundamentu
)
t
-1116-
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq ] powstaIq w krytycznym odcinku, siI scinajqcq
c
dopuszczalnq ]
ma9
:
gdzie:
gdzie: c
9
, c
?
- wymiary sIupa fundamentu
Dla ] b ]
c
Dla ] J ]
c
i]
c
b ]
ma9
naley zaprojektowac zbrojenie na scinanie. Dopuszczalna siIa scinajqca
wyznaczana jest z:
gdzie: 7 -krytyczna rozpitosc przekroju poprzecznego
H -kqt hakw
)
s/
-caIkowite pole hakw w fundamencie
Dla ] J ]
ma9
nie mona zaprojektowac zbrojenia na scinanie. Istnieje zatem koniecznosc
zwikszenia wysokosci przekroju.
zginajqcym
r*
-1117-
ma9
), program wyznacza
st
ze wzoru:
ma9
), program
sc
st
,

dla stali Fe 250

dla stali Fe 400

dla stali Fe 500
t, ma9
zbrojenia (\
ma9
< 0,0B), jest przekroczony program informuje uytkownika, e zbrojenie
podIune nie moe byc zaprojektowane dla danego przekroju.
prtw odgitych.
c7,
7c,ma9
.
gdzie: h
c
wyznaczane jest na podstawie tablicy 19 normy IS 456 : 2000.
gdzie: h
c,ma9
wyznaczane jest na podstawie tablicy 20 normy IS 456 : 2000.
-1118-
gdzie:
HS 2oad Mridges
+1H =1bA11
4o
c
+
c
- moduI sprystosci
ModuI sprystosci wyznaczany jest z:
-1119-
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) i siIq scinajqcq ]
F
.
zginajqcego i siIy normalnej wyprowadzana jest z nastpujqcych wyraen:
dla strony sciskania:
gdzie:
dla strony rozciqgania:
gdzie:
zginajqcym
7
.
Moment koncowy wyznaczany jest z:
-1120-
Program nastpnie sprawdza, czy poIoenie osi neutralnej c jest mniejsze ni poIoenie
graniczne osi neutralnej c
ma9
wynikajqce z:
)cinanie
c
.
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana.
gdzie:

(;8 48 W
-1121-
metody odksztaIcen granicznychj. Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie
wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojeniea na sciskanie nie jest uwzgldniane.
)cinanie
c
.
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana.
gdzie:

-1122-

)
s
- pole zbrojenia
przebicie lub zaprojektowanie zbrojenia na scinanie. Odcinek krytyczny obciqany na
scinanie x
cr
odlegIy jest od krawdzi kolumny z poIow szerokosci fundamentu. Odcinek
obciqany jest zalecanymi momentami
9
,
?
i siIq scinajqcq ]
7
wyznaczanq z:
)
t
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq ]
7
powstaIq w krytycznym odcinku, siI scinajqcq
c
dopuszczalnq ]
ma9
:
Dla ]
7
b ,
>
]
c
-1123-
Dla ]
7
J ,
>
]
c
i ]
7
b ,
>
]
ma9
wyznaczana jest z:
gdzie: x
cr
- krytyczna rozpitosc przekroju poprzecznego
H - kqt prtw odgitych
)
s
- caIkowity przekrj prtw odgitych w fundamencie
Dla ]
c
J ]
ma9
zginajqcym
s*
ma9
), program wyznacza
st
ze wzoru:
ma9
), program
sc
st
,
gdzie:
-1124-
Jesli maksymalny stopien zbrojenia na rozciqganie lub odpowiednio caIkowitego zbrojenia jest
przekroczony, program informuje uytkownika, e zbrojenie podIune nie moe byc
zaprojektowane dla danego przekroju.
prtw odgitych. W pierwszej kolejnosci program wyznacza granicznq siI tnqcq dla danego
przekroju - siI tnqcq przenoszonq przez beton ]
c,
ma9
.
gdzie:
+S =XRR A 9RR1
-1125-
4z
c
- charakterystyczna wytrzymaIosc cylindryczna betonu na sciskanie po 28 dniach
+
c
- srednia wartosc moduIu sprystosci betonu po 28 dniach
4 z
c4
- charakterystyczna wytrzymaIosc gitna betonu na rozciqganie
4 z
ct
- charakterystyczna wytrzymaIosc gIwna betonu na rozciqganie
4
s?
- wytrzymaIosc graniczna stali zbrojeniowej
wejsciowym wynikajqcym z klasy betonu. Najbardziej powszechne oznaczenie dla parametrw
geometrycznych:
: - wysokosc przekroju poprzecznego
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) i siIq scinajqcq ].
zginajqcego i siIy normalnej wyprowadzana jest z nastpujqcych wyraen:
gdzie:
-1126-
gdzie: )
3
- powerzchnia obciqona
zginajqcym M.
s
wynosi:
Program nastpnie sprawdza, czy parametr osi neutralnej G
7
jest mniejszy ni wartosc
graniczna:
gdzie: 9 - gIbokosc osi neutralnej
gdzie:
Program nastpnie sprawdza granicznq wytrzymaIosc na scinanie:
gdzie:
-1127-
(;8 48 W
sciskanie wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane.
gdzie:
Nastpnie program sprawdza granicznq nosnosc na scinanie:
gdzie:

-1128-


gdzie: : - srednica pala
)
s
przebicie. Odcinek krytyczny obciqany na scinanie x
cr
odlegIy jest od krawdzi kolumny z
poIow grubosci fundamentu. Odcinek obciqany jest zalecanymi momentami
9
,
?
i siIq
scinajqcq ]
>
wyznaczanq z:
] - przypisana siIa pionowa powstaIa w kolumnie
)
t
-1129-
Program sprawdza, czy wytrzymaIosc przekroju poprzecznego na rozerwanie jest
wystarczajqca zgodnie z zalenosciq:
gdzie:
gdzie: Z
.
- stosunek najdIuszego caIkowitego wymiaru efektywnego pola
obciqonego, Y, do wymiaru caIkowitego, X, mierzonego prostopadle do Y
a - wymiar krytycznego obwodu scinania mierzony rwnolegle do
kierunku
>
/
>
/

- moment zginajqcy przenoszony od pIyty do podpory w rozwaanym
kierunku
Analiza przeprowadzana jest niezalenie w kierunkach 9 i ?, dolnq wartosc ]
7
przyjmuje si
jako decydujqcq.
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest poniej wartosci dopuszczalnej (9 b k
7>
*), program wyznacza
st
ze wzoru:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest powyej wartosci dopuszczalnej (9 J k
7>
*), program
sc
st
,
-1130-
gdzie:
Jesli maksymalny stopien zbrojenia na rozciqganie lub odpowiednio caIkowitego zbrojenia jest
przekroczony, program informuje uytkownika, e zbrojenie podIune nie moe byc
zaprojektowane dla danego przekroju.
7c,
i maksymalnq dopuszczalnq siI
tnqcq ]
7,ma9
.
gdzie:
gdzie:
-1131-
S4iP K9A1R1 A 9RR=
R
=*
R
=t*
R
sc
- wytrzymaIosc obliczeniowa stali na sciskanie
R
s
.
e
- wysokosc efektywna przekroju poprzecznego
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku przekroju poprzecznego) oraz siIq scinajqcq &. Nosnosc przekroju
poprzecznego poddawana momentowi zginajqcemu wyznaczana jest z:
-1132-
zginajqcym .
R
wyznaczanej z:
Obliczony stopien wzmocnienia jest sprawdzany za pomocq nastpujqcych wyraen:

)cinanie
=
.
scinanie &
ma9
jest sprawdzana.
-1133-
gdzie:

(;8 48 W
sciskanie wynosi 0,002 - 0,00!". Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane.

)cinanie
=
.
scinanie &
ma9
jest sprawdzana.
gdzie:

Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie wynosi 0,002 - 0.00!". Stopien
zbrojenia sprawdza si za pomocq wzoru:
-1134-
)
s
sciskaniem x
cr
9
,
?
oraz siIq scinajqcq F wyznaczany jest z:
)
t
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq F powstaIq w krytycznym odcinku, siIq scinajqcq
przenoszonq w betonie przy braku zbrojenia na scinanie F
=,76t
dopuszczalnq F
76t,ma9
:
-1135-
For Fb F
=,76t
For F J &
=,76t
i Fb F
76t,ma9
wynika z:
gdzie: ]
cr
- rozpitosc krytycznego przekroju poprzecznego
H - kqt hakw
)
s
Dla F J F
76t,ma9
ma9
), program wyznacza
st
ze wzoru:
ma9
), program
sc
st
,
-1136-
przekroju - siI tnqcq przenoszonq przez beton &
=,
i maksymalnq dopuszczalnq siI tnqcq &
ma9
.
gdzie:
*M KRR1R A 9R1R
Podrcznik zawiera nastpujqce metody obliczeniowe:
R
=*
R
=t*
4 z
?
wytrzymaIosc obliczeniowa betonu na sciskanie
4z
?
wytrzymaIosc obliczeniowa betonu na rozciqganie
-1137-
niez7rojonego
siIq 1 (przyIoonq w srodku cikosci przekroju poprzecznego) oraz siIq scinajqcq ]. Nosnosc
przekroju poprzecznego poddawanego momentowi zginajqcemu wyznaczana jest z:
gdzie:
gdzie:
gdzie:
gdzie:
-1138-
zginajqcym .
dla:
dla: , wartosci posrednie uzyskiwane sq metodq interpolacji liniowej.
=
wyznaczanej z:
dla:
dla:

)cinanie
c
.
gdzie:
-1139-
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana wedIug wzoru:
dla:
dla: , wartosci posrednie uzyskiwane sq z zastosowaniem metody interpolacji
liniowej.

(;8 48 W

)cinanie
c
.
gdzie:
scinanie ]
ma9
jest sprawdzana wedIug:
dla:
-1140-
dla: , wartosci posrednie uzyskiwane sq z zastosowaniem metody interpolacji
liniowej.

zbrojenia sprawdza si za pomocq wzoru:
)
s
- pole zbrojenia
sciskaniem x
cr
9
,
?
oraz siIq scinajqcq &
r
wyznaczany jest z:
& - przypisana siIa pionowa zmobilizowana w sIupie
)
t
-1141-
Wymiarowanie przekroju zbrojenia na cianie At
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq F
6
powstaIq w przekroju krytycznym, siI scinajqcq
przenoszonq przez beton przy braku zbrojenia na scinanie F
c
dopuszczalnq F
ma9
:
gdzie skIadowe wyraenia definiowane sq wedIug pkt. 7.7.1 normy GB 50010-2010.
dla F
6
b F
c
dla F
6
J F
c
i F
6
< F
ma9
naley wprowadzic zbrojenie na scinanie. Koncowa siIa scinajqca wynika
z:
gdzie: 7
m
- krytyczne przsIo przekroju
H - kqt nachylenia prtw odgitych
)
s=
7

- caIkowita powierzchnia przekroju prtw odgitych w fundamencie
Dla F
6
J F
ma9
zbrojenie na przebicie nie moe byc zaprojektowane. Naley zwiszyc wysokosc
przekroju.
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest poniej wartosci dopuszczalnej (9b9
6'm
), program wyznacza
st
ze wzoru:
-1142-
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest powyej wartosci dopuszczalnej (9J9
6'm
), program wyznacza
zarwno przekrj zbrojenia na sciskanie ()
sc
) jak i zbrojenia na rozciqganie ()
st
), korzystajqc z
poniszego wzoru:
t,ma9
< 0,04) lub caIkowitego zbrojenia
(\
ma9
< 0,04), zostanie przekroczony, program informuje uytkownika, e dla danego przekroju
nie mona zaprojektowac zbrojenia podIunego.
c,
ma9
.
gdzie:
for:
for: , wartosci posrednie otrzymywane sq za pomocq interpolacji liniowej.
-1143-
4ZS =1R1A9RRX
4 z
c
- zdefiniowana wytrzymaIosc na sciskanie betonu
+
c
- moduI sprystosci betonu po 28 dniach
4 z
?
- nisza, charakterystyczna granica plastycznosci stali zbrojeniowej
Charakterystyczna wytrzymaIosc na sciskanie betonu jest podstawowym parametrem w tej
metodzie okreslanym na podstawie klasy betonu.
Wszystkie obliczenia prowadzone sq wedIug teorii stanw granicznych.
niez7rojonego
Przekrj poprzeczny jest prostokqtny, obciqony momentem zginajqcym >, normalnq
siIq 1> (przyIoonq w srodku cikosci przekroju poprzecznego) oraz siIq
scinajqcq ]>. WytrzymaIosc na scinanie wyznaczana jest z:
-1144-
gdzie:
dla przekrojw o wysokosci mniejszej ni 200mm
dla przekrojw o wysokosci wikszej ni 400mm, wartosci posrednie wyznacza
si na podstawie interpolacji liniowej.
4
c
z
jest ograniczone wartosciq "0Pa.
gdzie 1
F
okreslana jest jako wieksza z wartosci:
dla 4
c
z
b ""Pa jest H
1
< 0.B"
dla betonw o wyszej wytrzymaIosci przyjmuje si:

zginajqcym >.
dla 4
c
z
b ""Pa jest H
1
< 0.B"
-1145-
dla 4
c
z
b !0Pa is Z
1
< 0.B"
Program nastpnie sprawdza, czy poIoenie osi neutralnej c jest mniejsze ni poIoenie
graniczne osi neutralnej 0.Y"c
=
wyznaczanej z:
)cinanie
gdzie:
c
.
/
c
wyznaczane jest wedIug wzorw podanych poniej dla przekrojw o wysokosci wikszej ni
400mm, wartosci posrednie wyznacza si na podstawie interpolacji liniowej.
gdzie \
#
stanowi stopien zbrojenia, a wartosc 4
c
z
jest ograniczona do "0Pa.
scinanie ]
ma9
-1146-

(;8 48 W
wynosi 0,00!. Zbrojenie na sciskanie nie jest uwzgldniane.
)cinanie
gdzie:
c
.
/
c
wyznaczane jest wedIug wzorw podanych poniej dla przekrojw o wysokosci wikszej ni
400mm, wartosci posrednie wyznacza si na podstawie interpolacji liniowej.
gdzie \
#
jest stopniem zbrojenia a wartosc 4
c
z
jest ograniczona do "0Pa.
scinanie ]
ma9
-1147-

Maksymalne dopuszczalne odksztaIcenie betonu na sciskanie wynosi 0,00!.
Stopien zbrojenia sprawdza si za pomocq wzoru:
- Pa#
)
3
b 0,"m
2

\
m'F
< 2,4 L 4
?

)
3
J 2m
2

\
m'F
< 1,2 L 4
?

gdzie: )
3
- pole przekroju pala
wartosci posrednie wyznaczane sq wedIug:
)
s
-1148-
sciskaniem x
cr
Odcinek obciqany jest zdefiniowanymi momentami >
9
, >
?
oraz siIq
scinajqcq ]> wyznaczany jest z:
)
t
Program oblicza maksymalnq siI scinajqcq ]> powstaIq w krytycznym odcinku, siI scinajqcq
c
dopuszczalnq ]
ma9
:
gdzie:
gdzie H
s
: 20 - dla sIupa wewntrznego
15 - dla sIupa na krawdzi
10 - dla sIupa naronego
Z
c
jest stosunkiem dIuszego boku przekroju krytycznego do krtszego
dla ]
>
b ,]
c
dla ]
>

J ,]
c
oraz ]
>
b ,]
ma9
naley wprowadzic zbrojenie na scinanie. Graniczna siIa scinajqca
-1149-
wyznaczana jest z:
gdzie: =
o
- krytyczna rozpitosc przekroju poprzecznego
H - kqt prtw odgitych
)
/
- caIkowity przekrj prtw odgitych w fundamencie
Dla ]
>
J ,]
ma9
Projektowanie z7rojenia pod>unego w p>ytac@
zginajqcym >. Program wyznacza wymagane powierzchnie przekroju zbrojenia na rozciqganie
i sciskanie (jesli zachodzi potrzeba). Przy wymiarowaniu program uwzgldnia rwnie warunki
minimalnego i maksymalnego stopnia zbrojenia dla danego przekroju. W pierwszej kolejnosci
program wyznacza poIoenie osi obojtnej:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest poniej wartosci dopuszczalnej (c b 0.Y"c
=
), program
wyznacza przekrj zbrojenia na rozciqganie )
st
ze wzoru:
Jeeli poIoenie osi obojtnej jest powyej wartosci dopuszczalnej (c J 0.Y"c
=
), program
sc
st
korzystajqc z poniszych wzorw:
Wyznaczony stopien zbrojenia sprawdzany jest na podstawie poniszych wzorw:
-1150-
Jesli maksymalny stopien caIkowitego zbrojenia \
ma9
jest przekroczony, program informuje
uytkownika, e zbrojenie podIune nie moe byc zaprojektowane dla danego przekroju.
prtw odgitych.
c,
ma9
.
gdzie:
dla przekrojw o wysokosci wikszej ni 400mm /
c
wyznacza si z nastpujqcych wzorw, a
wartosci posrednie wyznacza si na podstawie interpolacji liniowej.
gdzie \
#
jest stopniem zbrojenia, a 4
c
z
jest ograniczone wartosciq "0Pa.
scinanie ]
ma9

-1151-
Hndeks
Administrator.......85-88, 97, 98, 101, 106, 119, 130, 148, 175, 193, 212, 232, 251, 269, 286,
303, 320, 334, 355, 384, 426, 586, 602, 626, 690, 719
Aktywacja...............................................................................52, 421, 423, 424, 515, 516
Analiza......67, 90-94, 96, 99-103, 109-114, 116, 129, 143, 175, 179, 188, 207-209, 227-229,
246-248, 263-265, 282-284, 289, 300, 307, 315, 324, 330, 341, 350-353, 355, 369, 370,
385, 393, 395, 403, 439, 448, 452, 453, 479, 486, 511, 515, 559, 569, 574, 582, 624, 636,
676, 678, 691, 711-713, 715, 717, 728, 735-738, 750, 805, 812, 813, 818, 828, 830, 837,
838, 840, 845, 849, 852-854, 857, 858, 864, 867, 895, 900, 905, 907-910, 918, 919, 921,
947, 951, 963, 966, 985, 988, 991, 1020, 1035, 1039, 1041, 1054, 1067, 1070, 1073, 1076,
1080, 1081, 1090, 1091, 1098, 1099, 1105, 1106, 1112, 1119, 1125, 1130, 1132, 1137, 1144
AS 3600 - 2001........................................................................................................1080
Badania...............................................................................................................81, 595
Badanie presjometryczne.....................................................................149, 150, 437, 1079
Barton - Bandis.................................................................................................386, 1021
Bierne parcie gruntu................................................................762-764, 768-770, 785, 901
Bishop.............................................................188, 716, 813, 854, 871, 874, 877, 886-888
BS 8110 : 1997........................................................................................................1080
Budowy liniowe...................................................................................................412, 423
Budowy punktowe........................................................................................412, 421, 423
Budynki.....................................................................................................................374
CSN 73 1002.......................................................94, 96, 304, 307, 735, 910, 918, 919, 948
CSN 73 6206..................................................................................353, 1080, 1097, 1098
Czynne parcie gruntu......................................................................756-759, 761, 785, 786
Dane podstawowe121, 132, 152, 178, 196, 216, 236, 253, 272, 288, 306, 339, 361, 428, 587,
608, 700, 727
Definicja skali barw.................................................................................................72, 73
Definiowanie zaawansowane.................................................................................444, 449
DL/T 5219 - 2005.......................................................................................................908
Druk i eksport dokumentu................................................................44, 739, 741, 743, 744
Druk i eksport rysunku..........................................................................................44, 739
Elementy belkowe....................................................489, 520, 521, 525, 526, 535, 643, 644
Elementy kontaktowe.....................................................................489, 490, 526, 533-535
Elementy sztywne...............................................................................................180, 487
EN 1992-1-1 (EC2)...................................................................................................1080
Fazy budowy.................................................................................................40, 502, 503
Fellenius / Petterson....................................................................................................886
Foliacja......................................................................................................................178
-1152-
Fundament.69, 74, 93, 100, 103, 108, 109, 208, 228, 247, 264, 283, 286, 288, 290-292, 294,
300, 301, 336, 351, 370, 371, 652, 713, 714, 753, 799, 890, 900, 904, 908, 918, 927, 983,
1053, 1059
Generacja siatki...........................................................................................509, 510, 636
Generator kombinacji............................................................................619, 624, 671, 675
Generuj...........................................................................73, 412, 419, 621, 622, 673, 697
Geo-zbrojenia.....................................................................................................822, 858
Geometria. . .109, 119, 134, 154, 155, 194, 214, 233, 251, 265, 270, 294, 310, 335, 336, 356,
358, 378, 396, 398, 430, 592, 604, 691, 721, 850, 1012, 1057
GeoSchowek.....................................................................................................51, 52, 62
Grunt....46, 57, 66, 82, 99, 121, 132, 150, 152, 158, 178, 196, 202, 216, 222, 236, 242, 253,
259, 272, 278, 288, 295, 305, 306, 324, 339, 346, 361, 376, 407, 408, 428, 454, 466, 483,
518, 543, 557, 587, 603, 608, 700, 707, 727, 802, 808, 850, 854, 855, 857, 890, 895, 908,
911, 926, 946, 947, 950, 951, 963, 971, 973, 977-983, 990, 1037, 1041, 1045, 1046, 1048,
1049, 1064, 1067
Grupa pali..................................................96, 100, 719, 724, 725, 727, 728, 735, 736, 947
Grupy pali..................................................................................................................728
Hoek - Brown....................................................................................................386, 1021
Import gINT.................................................................................................................84
IS 456..........................................................................................1080, 1114, 1115, 1118
Janbu....................93, 188, 854, 860, 865, 871, 872, 874, 886, 888, 955, 963-966, 975, 983
Katalog profili..............................................................................................155, 531, 532
Klin skalny.................................................................................................................385
Kombinacja SGN..........................................................................................617, 668, 674
Kombinacja SGU.........................................................................................................622
Konstrukcja........................................................81, 370, 589-591, 720, 737, 812, 830, 864
Konstrukcje oporowe.....90, 193, 212, 232, 251, 266, 269, 334, 355, 691, 717, 815, 822, 829,
833-835
Kopiowanie do schowka.................................................................................................51
Kotwienie fundamentu..................................................................................205, 225, 824
Kotwy......................................135, 163, 182, 392, 401, 442, 520, 522, 540, 541, 841, 1004
Kryterium konwergencji...............................................................................................565
LCPC (Bustamante)....................................................................95, 588, 1057, 1066, 1070
Linie..............................................................................494, 496, 505, 506, 539, 627, 628
Linie swobodne...........................................................................................................505
Lista zmiennych...................................................................................................577-579
Lokalizacja.....................................................................498, 500, 526, 534, 538, 603, 607
Makroelementy...........................................................................................................629
Maksymalna liczba iteracji....................................................................................565, 573
-1153-
Material...............................................................................................807, 825, 834, 835
Metoda Bowlesa........................................................................................................1051
Metoda Lizzi.............................................................................................................1048
Metody analizy......92, 124, 125, 127, 138, 139, 142, 159, 160, 166, 186, 199, 200, 204, 219,
220, 224, 239, 240, 244, 256, 257, 261, 275, 276, 280, 343, 344, 348, 364, 365, 367, 703,
704, 709
Mikropal..........................96, 100, 427-429, 1034-1036, 1038-1040, 1047, 1076, 1078, 1079
Minimalne parcie do wymiarowania...............................................................................129
Model Druckera-Pragera..............................................................................................462
Modele liniowe....................................................................................................456, 457
Mohr - Coulomb.................................................................................................386, 1021
Monitory....................................................................................................................579
Morgenstern-Price....................................................188, 860, 865, 874, 875, 878, 886, 888
Nasyp.....................................................................................52, 176, 322, 517, 718, 808
NAVFAC DM 7.2............................................94, 96, 304, 307, 735, 910, 911, 913, 914, 948
Negatywne tarcie na pobocznicy.................................................................................1064
NEN 6743.......................................95, 588, 927, 1057-1060, 1065, 1067, 1069, 1073, 1076
Niwelacja terenu.........................................................................................................417
Numeryczna implementacja modeli MCC i GCC...............................................................467
NZS 3101-2006........................................................................................................1080
Obliczenia......52, 106-109, 129, 143, 168, 188, 190, 207, 209, 210, 227, 229, 230, 246, 248,
263, 265, 282, 284, 315, 317, 318, 329-332, 350, 353, 369, 370, 381, 395, 403, 445, 446,
450, 511, 556, 557, 583, 584, 588, 711, 712, 715, 716, 737, 739, 836, 890, 910, 947, 971,
972, 988, 1058
Obudowa.......................................................................................492-494, 502, 503, 520
Obwiednie..................................................................................................................173
Odwierty............................................................................................................415, 416
Opcje......................................................................................34, 37, 39, 51-55, 744, 745
Osiadania................................................................................92, 286, 321, 324, 329, 330
Osiadanie.....40, 55, 71, 74, 288, 317, 318, 330-332, 423, 600, 727, 736, 909, 921, 932, 934,
936, 951, 954, 962, 964, 966-968
Otwory...............................................................................................................630, 897
Pale....82, 94, 95, 100, 303, 306, 307, 309, 310, 315, 317, 318, 586-588, 913, 914, 918-920,
944, 952, 953, 1057, 1058, 1063, 1065, 1067, 1069, 1073-1076
Parcie gruntu......................107, 122, 133, 153, 197, 217, 237, 254, 273, 340, 362, 701, 813
Parcie hydrodynamiczne........................................................................172, 776, 779, 798
PN-B-03264 : 2002...................................................................................................1080
Podparcie liniowe........................................................................................................538
Podparcie punktowe....................................................................................................536
-1154-
Podpory................................................................................136, 165, 612, 640, 642, 841
Podstawowe dane.................................................................405, 410, 411, 415, 748, 1012
Pole efektywne...........................................................................................................903
Pomiar.................................................................................................379, 465, 483, 923
Procedura analizy.......................................................................................................782
Procedura Ko..............................................................................................................451
Profil. . .120, 123, 131, 133, 149, 155, 157, 181, 195, 198, 215, 218, 235, 238, 252, 255, 271,
274, 287, 289, 304, 308, 326, 338, 342, 360, 363, 375, 377, 427, 432, 586, 595, 598, 610,
699, 702, 726, 729, 1029
Program MES.............................................................................................................636
Program Teren............................................................................................................407
Project......................................................................................................................443
Projekt. 100, 106-110, 118, 130, 147, 174, 192, 193, 211, 231, 250, 268, 285, 302, 303, 320,
333, 353, 354, 373, 384, 404, 426, 585, 602, 625, 690, 718, 746, 748, 799, 891, 893, 895,
918, 1058, 1081, 1089, 1091, 1096, 1097, 1099, 1104, 1106, 1111, 1112, 1117, 1119, 1124,
1125, 1130, 1132, 1136, 1137, 1142, 1144, 1150
Przyrost parcia gruntu pod fundamentem......................................................................750
Punkty.....................81, 82, 370, 409, 410, 417, 420, 493-495, 503, 537, 544, 546, 684, 884
Punkty swobodne........................................................................................................503
Ramki....................................................................................................................45, 67
Rozpory...............................................................................................136, 164, 544, 545
Sarma................................................................................................................865, 868
Shahunyants.................................................................................188, 854, 865, 879, 886
SNiP 52-101 - 2003...................................................................................................1080
Soils.......................................................................................................846, 1045, 1053
Spencer............................................188, 716, 813, 854, 860, 865, 868, 871, 875, 886, 888
Spoczynkowe parcie gruntu....................................................................121, 216, 773, 785
Stability.............................................................................868, 874, 888, 991, 1022, 1028
Standardowa analiza............................................................................................471, 472
Standardowe warunki brzegowe...................................................................................514
Stopnie fundamentu....................................................................................................337
Sytuacje obliczeniowe....................................................................................90-92, 94-97
Tabele.......................................125, 160, 200, 220, 240, 257, 276, 344, 365, 704, 761, 769
Tarcie negatywne................................................................................................313, 731
Tarcie ujemne............................................................................................................926
Teoria..............................................................................93, 463, 526, 756, 762, 821, 929
Teren......80, 82, 120, 124, 131, 138, 149, 159, 196, 199, 215, 219, 235, 239, 252, 256, 271,
275, 287, 304, 329, 339, 343, 360, 364, 375, 385, 407, 424, 427, 587, 699, 703, 726
Terrain........................................................................................................................83
-1155-
Tomlinson............................................................94, 304, 307, 910, 915, 1062, 1066, 1067
Topologia...................................................................................................................520
Tunele.......................................................................................................................449
Typy zbrojenia............................................................................................................693
Ustawienia.....38, 40, 43, 45, 48, 52, 54, 59, 85-88, 97-99, 101-103, 110, 114, 117-119, 128-
130, 143, 144, 148, 167, 175, 187, 189, 191, 193, 206, 207, 209, 210, 212, 226, 227, 229,
230, 232, 245-248, 251, 252, 262-266, 269, 270, 281-284, 286, 288, 291, 294, 299-303,
307, 313-320, 329-331, 334, 349, 350, 352, 353, 355, 368, 370, 371, 374-378, 380, 384,
385, 394, 405, 426, 444, 445, 449, 450, 455, 492, 494, 498, 520, 556, 565-567, 574-576,
579, 580, 582, 584, 586, 590, 591, 594, 599, 600, 602, 603, 605, 626, 678, 681, 690, 710-
712, 714-717, 719, 727, 728, 734, 735, 738, 740, 743, 745, 748, 805, 811, 819, 901, 944,
948, 953, 971, 995, 997, 1074, 1076, 1098
Uszkodzenia.........................................................................................380, 382, 997, 998
Warstwa........................................................................175, 321, 603, 606, 752, 854, 971
Warstwy...............................................52, 61, 175, 321, 329, 405, 410, 453, 454, 495, 606
Water........................................................................................................................453
Wczytywanie danych do szablonu...................................................................................74
Wczytywanie danych do warstw......................................................................................74
Weryfikacja...........................................................................403, 691, 827, 828, 948, 998
Widok 3D...............................................................................................41, 396-398, 402
Woda......44, 52, 125, 139, 160, 185, 200, 220, 240, 257, 276, 298, 312, 328, 344, 365, 390,
402, 414, 415, 434, 515, 516, 603, 611, 704, 705, 730, 777, 778, 797, 854, 886
Wykop............................................52, 91, 99, 100, 119, 131, 144, 148, 158, 177, 322, 850
Wykresy......................................................................581, 938-940, 942, 943, 1044, 1071
Wymiarowanie.....110, 209, 210, 229, 230, 248, 265, 284, 292, 302, 335, 352, 353, 372, 676,
677, 712, 713, 738, 812, 813, 830, 904
Wymiary modelu..........................................................................................................65
Wyniki. .108, 129, 144, 150, 188, 189, 207, 208, 210, 227, 228, 230, 246-248, 263-266, 282-
284, 315-319, 351, 353, 371, 395, 403, 435, 437, 439, 452, 528, 556, 569, 575, 577, 582,
599, 600, 624, 678, 680, 681, 683, 684, 713, 715-717, 735-737, 1021, 1050, 1076-1079
Zbrojenie.....183, 230, 546, 547, 675, 697, 698, 714, 715, 738, 812, 1089, 1093, 1101, 1108,
1115, 1122, 1128, 1134, 1140, 1147
ZWG + NSF........................................................................................................593, 594
-1156-
Fine Ltd. 2013
www$ineso$tware%&
-1157-

Geo5 Podrecznik Uzytkownika

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Geo5 Podrecznik Uzytkownika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Podrcznik Uytkownika

- moduI presjometryczny, w razie koniecznosci mona zastqpic moduIem

jest wspIrzdnq pionowq punktu . Modyfikacja rwnan (3) i

- wspIczynniki nosnosci zalene od kqta tarcia wewntrznego

wyprowadzona przez Mesriego zostaIa przedstawiona na rysunku:

-wspIczynniki sposobu wykorzystania mikropala

You might also like