Sl kuchenna czyli tzw.

chlorek sodu

ma wiele waciwoci fizycznych i chemicznych. Pospolita sl kuchenna skada si z dwch
pierwiastkw z sodu i chloru. Chlor w czystej postaci jest silnie trujcym dla czowieka gazem. Sd nie
wystpuje w przyrodzie w czystej postaci, gdy czy si z wod wytwarzajc przy tym ciepo. Po
poczeniu pierwiastki te tworz prosty zwizek NaCl, czyli sl kuchenn. Nie jest szkodliwa, pod
warunkiem jednak, e nie jest naduywana.

Sl kuchenna jest gwnym rdem sodu w naszej diecie. Sd jest niezbdny do funkcjonowania
naszego organizmu. Jednak spoywany w nadmiernych ilociach zwaszcza przez osoby otye,
naduywajce alkoholu oraz palce papierosy moe by czynnikiem ryzyka prowadzcym do
nadcinienia. wiatowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby dzienne spoycie soli nie przekraczao 5
gram, czyli tyle ile zmieci si na jednej yeczce od herbaty.

Sl dodajemy do potraw jako przypraw, najwicej uywamy jej kiedy gotujemy ziemniaki, kasz,
makaron, zup. Soli uywa si take do konserwowania ywnoci. Jednak ponad 75% spoywanej
przez nas soli zjadamy w kupowanych gotowych produktach. Te produkty to: pieczywo, gotowe dania,
zupy, patki niadaniowe, sone snacki a take wdliny.
Okazuje si take, e zwyka sl kuchenna oprcz podkrelenia smaku potraw ma jeszcze inne
waciwoci: utrzymuje wieo mleka, wydobywa zapach z gotujcych si jabek, zmikcza je
szybciej, przyspiesza ubijanie mietany i biaek na krem, dodaje smaku kawie i herbacie, odkwasza
rabarbar i pozwala na uycie mniejszej iloci cukru. Poza tym podnosi smak czekolady w kremach i
tortach, dodaje smaku melonom, pomaraczom i grejpfrutom, zapobiega pkaniu jajek gotowanych.
Badania pokazuj, e
Polacy zjadaj 2-3 razy wicej soli ni zaleca WHO.

Solonego si nie soli

Chcc ograniczy nadmierne spoywanie soli rezygnujemy z mroonej pizzy, chipsw, czy sonych
paluszkw. I bardzo dobrze, ale wielu z Nas nawet nie zdaje sobie sprawy jak wiele produktw z
naszego codziennego menu ma w sobie bardzo duo soli.
Sl pojawia si praktycznie we wszystkich, codziennych produktach jakie spoywamy. Nie chodzi tu
tylko o przekski, czy dania gotowe. Obecna jest take w pieczywie, tym serze, wdlinach, a take
w warzywach, gdzie w zdrowych ilociach jest jednym z naturalnych skadnikw.
Odnoszc si do Raportu Mniej Soli sporzdzonego przez 4P research mix i opublikowanego na stronie
mniejsoli.pl, przecitny polski konsument spoywa 8,5 grama soli kuchennej, uywajc jej w domu do
gotowania i przyprawiania. Kolejne 4,4 grama zjada w gotowych produktach. Daje to prawie 13
gramw soli spoywanej na co dzie, co jest jedn z najwyszych rednich w Europie. Tymczasem
Polacy zupenie nie zdaj sobie z tego sprawy i w wikszoci s przekonani, e jedynie pokrywaj
dziennie
zapotrzebowanie na sl. W sumie maj racj, tylko e pokrywaj je trzykrotnie...
Musimy pamita, e sl jest we wszystkim co jemy, nie tylko w gotowych daniach, ale take w tych
zdrowych, na ktrych przygotowanie powicamy wicej czasu i uwagi. Dosalanie i podjadanie sonych
przeksek midzy posikami tylko pogarsza ten stan.
Tymczasem nadmierne spoycie soli, prowadzi do chorb ukadu krenia, w tym nadcinienia
ttniczego i jego powika, z powodu ktrych kadego roku umiera ponad 170 tysicy osb. Oznacza
to, e z mapy Polski znika miasto wielkoci Olsztyna. Na nadcinienie cierpi 8,5 miliona Polakw,
kolejne 9 jest nim powanie zagroonych.

Sd zawarty w soli bierze udzia w wielu procesach metabolicznych w organizmie czowieka. Jednak
jego wysoki poziom w diecie moe przyczyni si do rozwoju nadcinienia ttniczego, udaru mzgu, a
take mie zwizek z zapadalnoci na nowotwr odka. Dlatego naley ogranicza spoycie soli do
5-6 g dziennie (1 paska yeczka od herbaty). Do zalece tych powinny w szczeglnoci dostosowa
si osoby z nadcinieniem ttniczym. Aby zmniejszy spoycie soli, trzeba ogranicza jej dodawanie
do
potraw, nie uywa przypraw typu kostka rosoowa i zup w proszku, zastpowa sl przyprawami
zioowymi, unika jedzenia konserw, sonych wdlin, serw tych i pleniowych, solonych orzeszkw
i chipsw

Nie sl - bdzie lepiej

Masz wysokie cinienie i postanowie mniej soli, by unikn zawau? To moe nie wystarczy.
Najnowsze badania zespou prof. Roda Taylora z University of Exeter dowodz bowiem, e niewielkie
ograniczenie iloci spoywanej soli wcale nie zmniejsza ryzyka choroby ukadu krenia.
Tylko troch nie wystarcza
Uczeni przeanalizowali siedem duych bada, w ktrych w sumie wzio udzia 6489 osb. Otrzymane
przez nich wyniki byy jednoznaczne: zazwyczaj ograniczenie spoycia soli nie zmniejsza ryzyka
zachorowania na m.in. chorob wiecow i nie wpywa te na zmniejszenie ryzyka zawau.
Dlaczego tak si dzieje? Odpowied jest prosta. - Ludzie biorcy udzia w tych badaniach ograniczyli
spoycie soli tylko troch, wic korzyci wynikajce z tego dziaania take byy niewielkie - mwi prof.
Taylor.
Za duo soli
Jeli wic chcemy doy do setki, warto pomyle o drastycznym ograniczeniu zjadanej soli. Z
przeprowadzonych do tej pory bada wynika, e wystarczy p roku takiej zmodyfikowanej diety, by
doprowadzi do obnienia wysokiego cinienia krwi, bdcego jedn z przyczyn chorb serca.
Ocenia si, e Polacy zdecydowanie naduywaj soli, zjadaj jej ok. 15 gramw dziennie. Tymczasem
zalecenia wiatowej Organizacji Zdrowia wspominaj o 6 gramach. Ostatnio pojawiy si gosy, by i t
ilo zmniejszy jeszcze o poow.

Anna Piotrowska
rdo informacji: EurekNews.pl


* BIAA MIER * ATAKUJE SZYBKO

Wysokie spoycie soli zaburza krenie ju w krtkim czasie po posiku, co na dusza met moe
prowadzi do zesztywnienia cian ttnic i nadcinienia.
Kiedy bya cenniejsza od zota, dzi nazywa si j bia mierci. O koniecznoci stosowania diety
niskosodowej wiemy nie od dzi. Nadmierna ilo soli w jadospisie grozi midzy innymi nadcinieniem,
chorobami nerek i niewydolnoci krenia. Ale naukowcy z Adelaide w Australii dokonali ostatnio
jeszcze bardziej szokujcego odkrycia. Okazuje si, e pojedynczy sony posiek jest w stanie
upoledza przepyw krwi w organizmie ju w 30 minut po jedzeniu.
W badaniu wzio udzia 16 dorosych, zdrowych osb, ktre poproszono o zjedzenie 2 posikw.
Jeden zawiera 4 gramy soli; w drugim zawarto sodu nie przekraczaa 0,3 grama. Zarwno przed,
jak i po posiku u badanych skontrolowano przepyw krwi w ttnicy ramiennej, ktrej puls jest
wykorzystywany do pomiaru cinienia i ktra jest wyznacznikiem zdrowia ukadu krenia.
Analizy wykazay, e sony posiek spowodowa zaburzenie krenia w cigu 30 minut od spoycia, a
po godzinie efekt ten by najsilniejszy.
Przewodniczcy brytyjskiej grupy lobbystycznej Consensus Action on Salt and Health Graham
MacGregor mwi, e to niewiarygodne, co z ttnicami mog zrobi 4 gramy soli. Podkrela
jednoczenie, e jedzc poza domem, najprawdopodobniej pochaniamy jej znacznie wicej.
Sigajc po sl, za kadym razem ingerujemy w funkcje komrek wycieajcych nasze ttnice, a
zaburzenia krenia s wczesnym predyktorem powanych chorb serca. Nadmierna ilo soli
zwiksza te ryzyko raka odka, wylewu, chorb nerek i osteoporozy.
Pamitajmy, e dzienne zapotrzebowanie na sd jest bardzo niewielkie i w caoci pokrywa go ilo
dostarczana z pokarmami. Dodatkowe stosowanie sodu w postaci soli kuchennej i rodkw
konserwujcych powoduje przekroczenie maksymalnego wskazanego spoycia

Autor: Aleksandra Banasik

Uwaga na ukryt sl

Fakt, e co nie jest sone w smaku wcale nie oznacza, e nie ma w tym soli. Czsto jest jej wicej ni
przewiduje norma dziennego zapotrzebowania na sd, a takie menu na dusz met grozi miadyc,
nadcinieniem i chorobami nerek.
Uwaga na ukryt sl
Fakt, e co nie jest sone w smaku wcale nie oznacza, e nie ma w tym soli. Czsto jest jej wicej ni
przewiduje norma dziennego zapotrzebowania na sd, a takie menu na dusz met grozi miadyc,
nadcinieniem i chorobami nerek.
Zapotrzebowanie na sd zalene jest od wieku i aktywnoci fizycznej. Uwaa si jednak, e dzienne
spoycie soli u osoby dorosej powinno ograniczy si do 6 gramw czyli 2400 mg sodu. Jedna
yeczka do herbaty zawiera okoo 2000 mg sodu, ale na nasze dzienne spoycie skada si nie tylko,
co dosypujemy do ziemniakw czy zupy. Wbrew pozorom, nastpujce produkty zawieraj mnstwo
soli:
makaron , gotowane krewetki ,
Surowy kurczak
Jeli kupujesz paczkowany drb, zwr uwag, czy na etykiecie malekim druczkiem nie widnieje
roztwr soli, ktrym szpikuje si na przykad piersi z kurczaka, by nada im delikatnoci i "pulchnego"
wygldu. Taki 10-procentowy roztwr to a 60 mg sodu w jednym filecie.
Patki kukurydziane
2 filianki patkw niadaniowych to ok 530 mg sodu. Co zatem wybra? Patki penoziarniste lub
owsiank (5 mg w 2 filiankach).
Keczup i musztarda
W yce musztardy musztardy kryje si 168 mg sodu. Ta sama ilo keczupu to 167 mg. Uywaj ich
oszczdnie.
Serek wiejski
Filianka serka wiejskiego to a 918 mg sodu. Jeli chcesz unikn takich nadwyek, wybieraj wersj
niskosodow lub zastp popularny przysmak niadaniowy zwykym twarogiem zmieszanym z mlekiem.
Wdzone ryby i indyk
Przed wdzeniem, ryby moczy si w roztworze soli, co w efekcie daje nam na przykad 600 mg sodu w
okoo 100 g wdzonego ososia

Autor: Aleksandra Banasik

Sl a dieta

O tym, e nadmiar soli jest szkodliwy wiadomo ju od dawna. Dlaczego sl jest tak bardzo
niepodana w diecie? Normalne spoycie soli, czyli chlorku sodu (NaCl), nie jest zym nawykiem,
jednak jak wykazuj badania, norma ta jest znacznie przekraczana. Zapotrzebowanie na sl u osoby
dorosej waha si midzy 2-3 gramami dziennie. Naduycie soli pociga za sob niestety ze skutki.
Nadmiar soli sprzyja rozwojowi nadcinienia ttniczego, a ty samym zwiksza si znacznie ryzyko
choroby wiecowej.
Sl w nadmiarze, przyczynia si do zatrzymywania pynw w organizmie, sprzyja to obrzkom ng
oraz uczuciu ociaoci. Ponadto, zaburzony zostaje metabolizm biaek a take czsto dochodzi do
wydalania z organizmu potasu z moczem. Niski stosunek potasu do sodu, moe skutkowa take
skonnociami do zachorowania na raka jelita grubego
Zmniejszenie spoycia soli, korzystnie wpywa na zdrowie i samopoczucie. Moemy w prosty sposb
unika "sonych puapek". Wystarczy trzyma si kilku prostych zasad:
- stopniowo zacznijmy uywa mniejszych iloci soli w potrawach
- unikajmy solonego konserwowanego misa oraz parwek, kiebasy i wdlin puszkowanych-
zawieraj sporo soli
- ograniczmy spoycie piwa- zawiera due iloci sodu
- unikajmy w potrawach glutaminianu sodu (uwanie czytajmy etykiety)
- ograniczmy spoycie pikli i kiszonych ogrkw
- spoywajmy produkty o duej zawartoci potasu
- sone przekski (chipsy, paluszki, krakersy) zamiemy na suszone owoce, wiee owoce i warzywa,
orzechy
-chleby penoziarniste na og s mniej solone, unikajmy wic biaego pieczywa a najlepiej pieczmy
chleb sami
- ograniczmy spoycie serw- na og s przesolone
Stosowanie soli w kuchni wie si jeszcze z jedn spraw. Starajmy si unika bielusiekiej, sypkiej
soli- jest ona poddawana procesowi oczyszczania i zawiera niemal wycznie chlorek sodu (NaCl).
Jeeli ju solimy, stosujmy tzw. sl szar, kopalnian lub morsk. Ta naturalna sl, jest bogata w
biopierwiastki, ktre s potrzebne do prawidowego funkcjonowania organizmu.
W czasie upaw, sd jest wydalany przez skr (pocenie si) ale take potas. Niedobr potasu
wpywa na rozregulowanie cinienia osmotycznego pynw ustrojowych. Nie oznacza to jednak, e
mamy wwczas pi ogromne iloci wody z zawartoci soli- organizm ma wyksztacony mechanizm
zatrzymywania odpowiedniej iloci soli w organizmie. Jeli w takiej sytuacji dodatkowo podamy sl,
moemy doprowadzi do wyczerpania organizmu lub udaru, pod wpywem ciepa. Dodatkowe iloci
soli w potrawach
(oczywicie niewielkie), mog by jedynie korzystne przy diecie niskosolnej i bezsolnej- ale uwaga ta
dotyczy jedynie sytuacji nadmiernej utraty soli- czyli upaw.
Najlepiej stosowa zasad umiarkowania. Zbyt due iloci soli szkodz zdrowiu, jednak pozbycie si jej
zupenie te nie jest dobre. Sd reguluje bowiem rwnowag kwasowo-zasadow organizmu i jest
potrzebny ( wraz z potasem) do prawidowego funkcjonowania nerek.

Z sol nam nie po drodze

Pozostaje zatem pytanie w jaki sposb zmniejszy spoywanie soli, by cieszy si zdrowiem oraz
zachowa smak potraw?
Po pierwsze, pamitajmy: Umiar to podstawa
Z soli nie mona cakowicie zrezygnowa, poniewa dostarcza sodu, ktry jest niezbdny do
prawidowego funkcjonowania organizmu . Jednake spoywanie jej w nadmiarze szkodzi i dlatego nie
bez powodu sl nazywana jest niejednokrotnie "bia mierci".

Dzienne zapotrzebowanie soli nie powinno przekracza 5 gram (1 yeczka), wliczajc w to sl zawart
w produktach wysoko przetworzonych, gotowych do spoycia czy przyprawach. Dlatego te tym
waniejsza staje si wiadomo niebezpieczestw wynikajca z jej przedawkowania. Dietetycy oraz
lekarze alarmuj, e nagminne naduywanie soli jest jednym z czynnikw wpywajcych na
powstawanie chorb cywilizacyjnych takich jak nadcinienie ttnicze. Ma rwnie inne uboczne skutki.
Przesolenie organizmu
moe by przyczyn osteoporozy, poniewa nerki wydalajc sl z organizmu wypukuj rwnie cenny
wap. Ponadto nadmiar soli spowalnia metabolizm i zatrzymuje wod w organizmie, co prowadzi do
otyoci. wiadome oraz racjonalne spoywanie soli jest zatem niezbdne dla naszego zdrowia.

Jak ograniczy spoycie soli?

Jeeli chcemy ograniczy spoycie soli, bez pozbawiania smaku potraw najlepszym sposobem jest
znalezienie dla niej odpowiedniej alternatywy.
Czy znajd si jacy sprytni specjalici, ktrzy temu zaradz? Okazuje si, e ju si znaleli!
Specjalici z japoskiej firmy Kikkoman proponuj zastpienie naszej tradycyjnej przyprawy specjaem
kuchni dalekiego wschodu. O co dokadnie chodzi?
Chodzi mianowicie o naturalnie warzony sos sojowy, produkowany wycznie z naturalnych
skadnikw: ziarna soi, pszenicy, wody oraz soli.
Warto podkreli, e czstotliwo uycia sosu sojowego w kuchni azjatyckiej porwnywalna jest z
zastosowaniem soli w kuchni polskiej. Sos sojowy jest idealnym dodatkiem wzbogacajcym i
uwydatniajcym smak: zup, saat, dressingw, marynat, dipw oraz potraw smaonych i duszonych.
wietnie komponuje si z misem, rybami i warzywami. Dziki tradycyjnej przyprawie kuchni kraju
kwitncej wini jestesmy w stanie zredukowa zawarto soli w codziennej diecie nie pozbawiajc
smaku ulubionych potraw.
Orientalna nuta sosu pozwoli wydoby peni smaku, troszczc si jednoczenie o nasze zdrowie.
Osobom, dla ktrych szczeglnie istotne s aspekty zdrowego ywienia i zawarto soli marka
Kikkoman dedykuje sos sojowy ze zredukowan o 43% zawartoci soli.
Zmniejszenie iloci soli w codziennej diecie moe znacznie zmniejszy ryzyko zachorowa na niektre
choroby. Do redukcji soli z pewnoci przyczyni si zastpienie jej sosem sojowym. Dziki temu
przygotowywane potrawy nie strac smaku, a my zadbamy o zdrowie swoje oraz swoich bliskich.

2011-07-22
5tka PR & Marketing Szeptany Sp. z o.o.


Sl bya cenniejsza ni zoto

wiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) bije na alarm! W krajach rozwinitych gwatownie ronie
konsumpcja soli zawartej w ywnoci.
Dlaczego ten nieodczny element naszego jadospisu jest traktowany jako straszak? Nadmierna ilo
soli staje si podstpnym zabjc, ktry midzy innymi podwysza cinienie krwi. Moe prowadzi do
uszkodzenia mzgu lub zawau serca; pojawia si take ryzyko zwizane z nowotworami i innymi
problemami zdrowotnymi.
Statystyki pokazuj, e przecitne codzienne spoycie soli w Polsce waha si w granicach 7 a 10
gramw. Jest to do alarmujca ilo, gdy zdrowemu dorosemu czowiekowi w peni wystarczy 6 g
soli dziennie. Najwiksze zagroenie stanowi przy tym sl ukryta w niektrych typach ywnoci. Czsto
nawet nie wiemy, co tak naprawd jemy i jak bardzo zasalamy nasz organizm.
Przemys spoywczy w krajach Unii Europejskiej musi zareagowa i odpowiedzialnie zmniejszy
zawarto soli w ywnoci - wzywa tegoroczne owiadczenie walczcej z nadmiern iloci soli w
jedzeniu midzynarodowej organizacji Consensus Action on Salt & Health z siedzib w Londynie.
Mamy w sobie kawaek morza
Od chwili, gdy przychodzimy na wiat, nosimy w sobie ma namiastk morza, w ktrym w
pradawnych czasach narodzio si ycie. Nasze pyny ciaa do dzi przechowuj w sobie skad wody
morskiej. I tak na przykad zy poza niecaymi 99 proc. wody zawieraj 1 proc. soli, a pot 1,5-3 proc.
W ciele czowieka znajduje si ok. 250 g soli, bez ktrej nie moglibymy y.
Naukowcom udao si dotychczas odkry w organizmie ludzkim 25 mineraw. Gwn rol odgrywa
sd (Na), jako wany element soli kuchennej, czyli chlorku sodu (NaCl). Za porednictwem soli
przyjmujemy szereg pierwiastkw ladowych - potas, magnez, wap, jod, czy fluor. Sl jest niezwykle
wana dla utrzymania rwnowagi wszystkich procesw przemiany materii.
Nasze ciao stale wydala ten skadnik za pomoc porw w skrze i wraz z moczem. Poniewa
organizm czowieka nie potrafi sam wyprodukowa soli, musimy mu go dostarcza w poywieniu.
Maa komrka - wysoka ranga dla zdrowiaWszystkie komrki organizmu czowieka do biecego
dziaania potrzebuj soli. Pomaga ona w utrzymywaniu rwnowagi pynw w organizmie, oraz
odpowiedniego poziomu cinienia krwi, ktrego optymalna warto mieci si poniej 140/90 mmHg
(torw). Sd jest niezbdny take z punktu widzenia prawidowego dziaania nerww (przenoszenie
impulsw nerwowych) i mini (z miniem sercowym wcznie), a take wchaniania okrelonych
skadnikw odywczych w jelicie
cienkim i nerkach. Jako stranik pilnujcy, by straty soli obniyy si do minimum, dziaaj nadnercza.
Wiemy, e duo soli tracimy podczas zwikszonego wysiku fizycznego, jak rwnie w gorcym i
wilgotnym rodowisku (np. pobyt w obszarach tropikalnych). Indywidualne zapotrzebowanie na sl
zmienia si nie tylko pod wpywem rodowiska, ale te i wieku. W jaki sposb? Seniorzy, ale czsto te
ludzie w rednim wieku (powyej 45 lat) powinni soli znacznie mniej ni osoby modsze.


Tymczasowo zastpuje yciodajn krew

NaCl jest ilociowo najbogatszym i najwaniejszym skadnikiem jonowym krwi. Ilo soli wie si
bezporednio z iloci krwi w naczyniach. Wraz z utrat NaCl, ubywa krwi. To wanie dlatego w
medycynie roztwory soli stosuje si jako tymczasowy substytut krwi. Znaczna utrata krwi lub pynw
(z powodu np. wypadku, operacji czy choroby) powinna zosta natychmiast wyrwnana. W takich
przypadkach pomaga iunfuzja fizjologicznego roztworu soli (ilo 9 g soli na litr pynu pod wzgldem
koncentracji
odpowiada naszej krwi).
Nierozczni kompani - sl i woda
Chlorek sodu peni w naszym organizmie take inne wane zadanie - zatrzymuje wod. Sl wspomaga
wewntrznie trawienie, suy do oczyszczania odka z toksyn, dziaa nawet jako rodek
przeczyszczajcy. Do dzi jako rodek do pukania stosuje si j profilaktycznie na bl garda,
zapalenie migdaw czy dzise. Stosowanie sonej wody w formie sprejw do nosa pomaga
zapobiega katarowi.
Ilo sodu (Na) w organizmie reguluj nerki. Jeli poziom Na jest zbyt niski, zaczynaj go
pieczoowicie odkada, przy nadwyce natomiast staraj si go wydali w moczu. Gdy nerki
opanowuj ju lawin soli, sd zaczyna si jednak gromadzi we krwi. Poniewa zatrzymuje ona pyny,
stale wzrasta objto krwi, a to wanie oznacza obcienie dla ukadu sercowo-naczyniowego i
powstanie dolegliwoci zdrowotnych. Poza wspomnianymi ju chorobami wymieni mona dodatkowo
marsko wtroby, czy
przewleke choroby nerek. Pojawia si te due ryzyko astmy, kamieni nerkowych i osteoporozy.
Wystarczy jedna yeczka
Mae biae ziarenka przy dugotrwaej, nadmiernej konsumpcji mog si przeksztaci w podstpnego
zabjc. wiatowa Organizacja Zdrowia (z ang. World Health Organization) jako maksymaln dawk
dzienn dla dorosych i dzieci od 11 roku ycia zaleca 3-6 gramw, czyli okoo jednej yeczki soli;
modsze dzieci powinny si ogranicza do 5 g, dzieci karmione piersi - 1 gram. Ostatnie badania
pokazay, e przecitny dorosy mieszkaniec Polski codziennie wraz z poywieniem przyjmuje 11,5 g
soli,
czyli ponad dwukrotnie wicej ni zaleca WHO!
Wedug raportw Centers for Disease Control and Prevention w Atlancie Amerykanie kadego dnia
spoywaj dwukrotnie wysz dawk soli ni zalecana dawk. Z bada londyskiego Urzdu ds.
Standardw ywieniowych wynika natomiast, e Brytyjczycy s w jeszcze gorszej sytuacji, gdy ich
codzienne spoycie soli przekracza ponad trzykrotnie zalecan ilo. W wielu innych krajach spoycie
soli ksztatuje si na podobnym poziomie.
Nadcinienie grozi udarem!
Przy stresie "przesolone rodowisko" z nadmiarem sodu stwarza idealne warunki dla nadcinienia,
ktre czsto uruchamia zielone wiato dla udaru mzgu czy zawau.
Nadmiar soli jest kluczem do wikszoci sercowo-naczyniowych problemw - przecienia serca,
blokady naczy sercowych, naczy mzgowych czy wyleww do mzgu.
Wszystko z umiarem
Ale uwaga! Niebezpieczna jest te druga skrajno. Ostra i naga redukcja soli moe prowadzi do
obnienia poziomu insuliny i zwikszenia poziomu cholesterolu we krwi.

Dlatego te specjalici zalecaj, by spoywa sl wedug zalece i zachowywa pewien umiar. W
przypadku doprawiania potraw sprawdza si stosowanie zi, cebuli, czosnku, oliwy z oliwek...
Niskiemu poziomowi soli przyjmowanej przez przewd trawienny towarzyszy nagy spadek wagi. Sl
zatrzymuje pyny w ciele, gdy jednak ubywa jej z organizmu, czowiek traci nawet dwa kilo wagi.
Istotny problem kryje si jednak gdzie indziej. Wielu ludzi nie wie, ile waciwie soli za porednictwem
gotowych posikw czy pproduktw przedostaje si do ich organizmu.
Gdzie tkwi niebezpieczestwo?
Jedn pit dziennego przydziau soli stanowi sl kuchenna, ktr dodajemy podczas przyrzdzania
posikw, czy ju bezporednio na stole. Kolejna jedna pita przypada na sd, ktry w naturalnej
formie wystpuje w nieprzetworzonych produktach. Pewna ilo soli kryje si rwnie w owocach,
warzywach, misie, rybach i zboach. Podczas gotowania warzyw nie zaleca si dodawania do wody
soli, ktra odbiera tym produktom ich naturalny smak.
A 60 proc. sodu do naszego ciaa trafia ze sztucznie przetworzonych artykuw spoywczych. Dotyczy
to wielu pproduktw, bardzo zdradliwe s m.in. konserwy, a niezdrowe - wdliny i wdzone misa.
Wszystkie te produkty zawieraj sl lub zwizki sodu - m.in. konserwant azotan sodu, glutaminian
sodu (wystpuje on w duych ilociach m.in. w zupkach chiskich i sosach). Bomb sodow bywaj
take pasztety i rne "doprawiacze" (musztarda, keczup). W ramach ciekawostki dodajmy, e jedna
yka sosu
sojowego zawiera 1000 mg sodu.
"Due drobnostki"
Zakoczymy optymistycznie - sowami dietetyczki, prof. Kristen Bibbins Doming z Uniwersytetu
Waszyngtoskiego - nieznaczne zmniejszenie iloci soli w poywieniu, ktre nie wpynie na smak,
moe mie ogromny wpyw na nasze zdrowie. Badania dowiody, e jeli dzienne spoycie soli
zmniejszymy o trzy gramy, to o 6 proc. zmniejszymy ryzyko wystpienia chorb serca i o 8 proc.
ryzyko zawau serca.
Specjalici jako pierwszy krok zmian zalecaj zastpienie tradycyjnej zawartoci solniczki
odpowiednimi zioami.
Naukowcom jako prowokatorzy jawi si dzi niektrzy badacze twierdzcy, e nadmiar soli (15-20 g
dziennie) by moe wcale nie podwysza w tak duym stopniu cinienia krwi. Wedug nich sl odkada
si w kociach i skrze. Specjalici ci z pokor przyznaj jednak, e powysza teza nie dotyczy osb z
nadwag!

Oprac. Justyna Kromkowska

Wyrzu sl, zachowaj smak!

Oglne zapotrzebowanie organizmu na sl wynosi ok. 5 g/dzie, co jest rwne 1 yeczce soli. Ta ilo
jest bardzo czsto przez nas przekraczana, z danych wynika, e w Polsce spoycie soli wynosi 15
g/dob, co trzykrotnie przewysza norm.
Co ciekawe, tylko 11 procent soli pochodzi z solniczki, 80 procent pochodzi z przetworzonej ywnoci.
Na szczcie nie musisz powica smaku, gdy chcesz ograniczy sl.
Cakowita rezygnacja z soli jest bardzo trudna. Zwaszcza jeli jestemy przyzwyczajeni do sonej
kuchni. S jednak sposoby na to, by przygotowywa smaczne a jednoczenie zdrowe posiki, nie
zawierajce duej iloci soli. Pomog nam w tym rnego rodzaju przyprawy zioowe.
Bazylia
Zajmuje wane miejsce w kuchni woskiej i francuskiej. Uywana zarwno suszona, jak i wiea. Ziele
bazylii moesz zastosowa do przyprawiania pasztetw, saatek, surwek, zup oraz kiszonej kapusty i
kiszonych ogrkw. Ma korzystny wpyw na nasz ukad trawienny.
Estragon
Najlepiej, gdy mamy moliwo uywania wieych rolin, gdy po wysuszeniu i sproszkowaniu aromat
szybko znika. Estragon stosuj do przyrzdzania mis, sosw, marynat, kiszonej kapusty i kiszonych
ogrkw.
Tymianek
Ma bardzo silny, przyjemny aromat i mocny, nieco piekcy smak. Ziele tymianku wietnie sprawdza si
do przyrzdzania przetworw misnych, zup, saatek i marynat. Doskonale maskuje zmniejszenie iloci
soli w potrawie.
Imbir
Najczciej zastosowanie znajduje do produkcji przetworw owocowych. Moesz go rwnie
wykorzysta do przyrzdzania mis, sosw i zup (np. flakw). Imbir w kawakach jest doskonaym
dodatkiem do marynat.
Czosnek w proszku
Jeli kochasz sl czosnkow, wyprbuj j, zamiast zwykej soli. Doskonaa i bardzo przydatna w kuchni
. Jest doskonaa do nacierania mis, drobiu , ryb - przed ich przyrzdzeniem. Rewelacyjna do sosw,
warzyw, twarogu, potraw grilla i saatek.
Zastp sl sol potasow
Sl potasowa nie podnosi cinienia, a odwrotnie obnia je i korzystnie wpywa na krenie. Moemy j
kupi w aptece. Spoywamy w niewielkich ilociach, pod okresow kontrol lekarza (badanie krwi na
potas), gdy jej nadmiar zagraa zdrowiu, zwaszcza jeli mamy niezdrowe nerki.
Zastanw si nad sosem do saatki
Wylewajc dressing na saatk, dodajesz do niej setki miligramw dodatkowego sodu. Zamiast tego,
skrop saatk octem balsamicznym, oliw z oliwek, zmielonym czarnym pieprzem.
Unikaj fast- foodw
Fast food s absolutnie bardzo bogate w sd. Zastp niezdrowe jedzenie przygotowanym w domu, na
przykad przygotuj saatke z makaronem z grillowanym kurczakiem i wieymi warzywami.

Uwaaj na produkty gotowe

Moesz by pewna, e podczas obrbki dodano do nich sl. Duo soli zawieraj midzy innymi: biae
pieczywo, kostki bulionowe, koncentraty sosw, bekon, szynka i inne wdliny, ryby wdzone (oso),
produkty ziemniaczane (frytki, chipsy), kwaszona kapusta, ogrki, sery. Warto sobie uwiadomi, e
ponad poowa wyrobw zawierajcych sl pochodzi z gotowych z produktw, co zupenie wystarcza
na dzienne zapotrzebowanie sodu lub jego zwizkw np. azotanu sodu, ktry jest stosowany do
konserwowania
misa, wglanu sodu sucego jako rodek spulchniajcy czy glutaminianu sodowego,
wzmacniajcego smak oraz zapach ywnoci.

www.fit.pl

Sl morska czy kamienna?

Coraz czciej sigamy po produkty nieprzetworzone lub przetworzone w sposb minimalny, a zamiast
zwykej oczyszczonej soli kuchennej wybieramy nieoczyszczon sl kamienn lub morsk
W kuchni i w przemyle spoywczym najczciej uywana jest sl warzona, czyli oczyszczona sl
kamienna, ktra niemale w 100% skada si z chlorku sodu. To wanie chlorek sodu posiada te
cechy, ktrych szukamy w soli przyrzdzajc na co dzie potrawy czy produkujc rnorodne
przetwory jest sony oraz ma waciwoci konserwujce (hamuje rozwj mikroflory oraz ogranicza
dziaanie enzymw, ktre powoduj psucie si ywnoci). S dwa powody, dla ktrych sl jest
oczyszczana po pierwsze w
takiej postaci robi dobre wraenie wizualne (w przeciwiestwie do tej nieoczyszczonej jest biaa,
czysta), po drugie pozbawiona jest wszelkich smakw innych ni sony. Proces warzenia soli ma
jednak jedn zasadnicz wad pozbawia sl wielu cennych i niezbdnych skadnikw, ktre naturalnie
w soli wystpuj. Moe zatem lepiej sign po nieoczyszczon sl kamienn lub morsk?

Sl morska powstaje na drodze krystalizacji sonych wd (mrz, jezior). Wydobywa si j z
podziemnych z w postaci blokw, bry i kamieni. W stanie nieoczyszczonym, w porwnaniu z t
warzon, moe wydawa si mniej sona i charakteryzowa si specyficznym posmakiem (np.
gorzkim), ktry pochodzi od zawartych w niej zwizkw mineralnych. To samo dotyczy soli morskiej,
ktra powstaje na drodze odparowania wody morskiej i jest alternatyw dla soli kamiennej.

Nierafinowana sl oprcz sodu i chloru dostarcza skadnikw mineralnych takich jak magnez, wap,
potas, elazo, mangan, cynk, selen i jod. Wikszo osb decyduje si na zastpienie oczyszczonej soli
kuchennej, naturaln sol kamienna lub morsk wanie ze wzgldu na zawarte w nich skadniki
mineralne. Oczywicie ma to sens, ale nie udmy si, e jedzc sl zaspokoimy zapotrzebowanie
organizmu na jakikolwiek inny skadnik mineralny ni sd. Biorc pod uwag, e sl jest jedynie
przypraw,
ilo skadnikw mineralnych jakie moemy dostarczy wraz z solonymi potrawami (nawet jeli lubimy
je sono) jest stosunkowo niewielka. Tyczy si to rwnie jodu. Jedna yeczka nieoczyszczonej,
niejodowanej soli morskiej lub kamiennej zaspokaja zapotrzebowanie dorosej osoby na jod zaledwie
w 3%, dlatego te ze wzgldw profilaktycznych specjalici radz, by stosowa sl jodowan.

Zarwna sl kamienna jak i morska ma swoich zwolennikw. Jedni twierdz, e to kamienna jest
najlepsza, bo jest bardziej szlachetna (ma starsz genez, pochodzi ze z dostpnych gboko pod
ziemi), drudzy uwaaj, e lepsza jest sl morska, bo zawiera wszystkie zwizki mineralne niezbdne
do ycia ywych organizmw.

Tak na prawd zarwno sl kamienna, jak i morska maj podobne rdo, a to co moe wpywa na
ich jako to przede wszystkim miejsce ich pochodzenia oraz sposb produkcji (np. temperatura w
jakiej odparowywana jest woda przy produkcji soli morskiej moe wpywa na poziom zanieczyszcze
w finalnym produkcie).

www.dieta.fit.pl

Kosztuje sono

Powinnimy je mniej soli, bo jej nadmiar w diecie bywa przyczyn wielu chorb, ostrzegaj lekarze:
internici, kardiolodzy, pediatrzy. Jak to zrobi, skoro jest w chlebie, serach, wdlinach? I czy wszyscy
maja jej unika? Kto moe soli wicej, kto z umiarem, a kto nie powinien w ogle i z czego warto
zrezygnowa, by nie przesoli, radzi dietetyk.

1. Czsto solimy jedzenie, zanim sprawdzimy, czy smak potrawy wymaga wzmocnienia. Potrzeba
organizmu czy kwestia przyzwyczajenia?

Niestety, zazwyczaj robimy to machinalnie mwi Aneta acuchowska z Poradni Dietetycznej "hlsa".
Poza tym sl jest uzaleniajca, co udowodnili naukowcy z uniwersytetu w Melbourne. Jedna grupa
myszy bya na diecie z ograniczon iloci soli, druga miaa jej pod dostatkiem, nastpnie sl
odstawiono. Okazao si, e komrki mzgowe zwierzt cierpicych na brak soli wytwarzay takie
proteiny, jak w przypadku uzalenienia od twardych narkotykw. Wystarczyo, e myszom podano sl,
a praca
mzgu wracaa do normy.

2 Jak powstrzyma apetyt na sone?

Naley zacz uywa soli z umiarem i nie doprawia jedzenia na talerzu. W pierwszych dniach smak
potraw moe wydawa si mdy. Dlatego ilo soli powinno si zmniejsza stopniowo radzi dietetyk
inaczej atwo si zniechci. Ile czasu potrzebujesz, by si od niej odzwyczai? Lekarze twierdz, e
wystarczy 48 godzin. Ju po kilku dniach bdziesz miaa okazj sprawdzi (albo przypomnie sobie),
jaki jest naturalny smak pomidora, ogrka, ziemniaka czy jajka. Dziki mniejszej iloci soli
szybciej stracisz te zbdne centymetry, bo jej nadmiar zatrzymuje wod w tkankach, wywoujc
obrzki. Nie musisz rezygnowa z soli cakowicie. Zreszt wykluczenie tego skadnika byoby bardzo
trudne (chyba e odywiaaby si wycznie surowymi owocami i warzywami). I dobrze, poniewa sl
peni szereg wanych funkcji w organizmie mwi Aneta acuchowska. Utrzymuje w nim rwnowag
kwasowo-zasadow, reguluje cinienie osmotyczne w pynach ustrojowych i chroni tkanki przed
nadmiern utrat
wody.

3. Jakie mog by skutki naduywania tej przyprawy?

Sl kuchenna to inaczej chlorek sodu. Jego nadmiar w diecie grozi powanymi schorzeniami:
nadcinieniem ttniczym, kamic nerkow, udarem mzgu, zawaem serca, osteoporoz i
zwikszonym ryzykiem raka odka. Najnowsze badania pokazuj, e na nadcinienie choruje 8,5
miliona Polakw, kolejne dziewi jest nim powanie zagroonych (raport "Mniej soli" przygotowany
przez 4P research mix). Kadego roku z powodu chorb ukadu krenia umiera w Polsce 170 tysicy
osb. To tak, jakby z mapy znikno
miasto wielkoci Olsztyna. wiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, e zmniejszenie dziennej
iloci spoywanej soli o 3 g pozwolioby na spadek liczby zgonw spowodowanych chorob wiecow
o 16 procent.

4. Ile soli dziennie zjadamy?

Z raportu wynika, e rednio jest to a 13 g soli (w tym 4,4 g w gotowych produktach). Od niedawna
atwiej jest nam kontrolowa jej ilo w diecie, bo prawo unijne zobowizuje producentw ywnoci
do podawania na opakowaniach penego skadu, w tym iloci soli lub sodu w 100 g produktu.

5. A ile soli mona zje bez ryzyka dla zdrowia?

WHO zaleca, aby spoywa maksymalnie 6 g soli na dob. Jak zbadali naukowcy, tak ilo nasze
nerki bez trudu usuwaj z organizmu. Ale to wskazanie dotyczy osb zdrowych. Chorzy z
nadcinieniem, nefropati cukrzycow czy kamic nerkow nie tylko powinni schowa solniczk
gboko do szuflady, ale te unika gotowych solonych produktw lub siga po nie okazjonalnie
ostrzega Aneta acuchowska. Za to nieco wicej ni zaleca norma mog soli osoby przyjmujce leki
moczopdne zwikszajce
wydalanie sodu, a take sportowcy, bo trac znaczne iloci tego pierwiastka z potem. Co z tymi, ktrzy
amatorsko biegaj, wicz w klubach fitness? Nie musz obawia si niedoborw sodu uspokaja
dietetyk. Jeli jednak podczas treningu intensywnie si poc, wystarczy sign po napj izotoniczny
albo samodzielnie go przygotowa (do litra redniozmineralizowanej wody dodajemy 200 ml soku
pomaraczowego i 1 g soli).

6. W jakich gotowych pokarmach jest najwicej soli?

Duo soli zawiera biae pieczywo (zwaszcza bagietki), ty ser, wdliny (szczeglnie suche), kiszonki,
przetwory mroone, gotowe dania. Na 100 g produktu uywa si w nich od 1,5 g do 4,5 g soli! Ale
przede wszystkim powinna unika zup, sosw i innych da instant oraz uwaa na mieszanki
przyprawowe, poniewa zwykle ich gwnymi skadnikami s sl kuchenna i glutaminian sodu
(ostatnio pojawiy si kostki rosoowe i wdliny z obnion zawartoci soli). Unikaj jedzenia fast
foodw i potraw
kuchni orientalnych.

7. Czym mona zastpi sl?

Dietetycy zalecaj, by zamiast sol przyprawia jedzenie zioami. Przyznajemy: trudno nie zauway
zmiany w smaku potraw. Ale nowe moe te znaczy lepsze, oryginalne, ciekawe. Do saatek i ryb
najbardziej pasuj lubczyk, pietruszka, koperek. Do mis: majeranek, bazylia, oregano, tymianek.
Zastpienie soli zioami nie tylko obnia ryzyko chorb krenia mwi dietetyk. Warto ich uywa take
dlatego, e zawieraj przeciwutleniacze i zwalczaj wolne rodniki. A jeli nie wyobraasz sobie
ziemniakw bez soli, niewielk jej ilo dodawaj dopiero pod koniec gotowania. Taki zabieg sprawi, e
ziemniaki nie bd mde, cho wikszo dodanej soli pozostanie w wodzie, ktr i tak wylejesz. A co
z zup? Ta sama zasada jak w przypadku ziemniakw: solimy tu przed podaniem i poow
dotychczasowej porcji. Wystarczy.

8. Kamienna, warzona, morska jak wybra?

Kada sl, ktr znajdziesz w polskich sklepach, jest jodowana wyjania ekspert. Jej pochodzenie,
podobnie jak rozmiar ziarenek, nie ma znaczenia dla zdrowia. Liczy si skad soli: czy zawiera inne
pierwiastki poza chlorem, sodem i dodawanym jodem. Godne polecenia s sole magnezowe i
potasowe, poniewa maj mniej sodu od zwykej soli, a dodatkowo dostarczaj organizmowi cennych
mineraw. Najnowsze badania naukowcw z amerykaskiego Center for Disease Control and
Prevention wskazuj, e
wysze spoycie potasu moe w pewnym stopniu niwelowa szkodliwe skutki spoywania zbyt duych
iloci sodu.

Twj STYL 9/2011

http://www.styl.pl/zdrowie/porady/news-kosztuje-slono,nId,384050

Sl niskosodowa wysokomagnezowa jodowana 500g, MagdiSol

Niskosodowa sl "Magdisol" jodowana z dodatkiem magnezu jest dietetycznym rodkiem spoywczym
zastpujacym tradycyjn sl kuchenn.
Przeznaczona dla osb z chorobami ukadu krenia a szczeglnie z nadcinieniem ttniczym oraz
innymi schorzeniami wymagajcymi ograniczonego spoycia sodu.
Niezastpiona rwnie w profilaktyce tych schorze, a take innych, wynikajcych z niedoboru jodu
bd magnezu.
Dodaje si j do potraw w iloci odpowiadajcej soli kuchennej. Uywanie wycznie tej soli pokrywa
dzienne zapotrzebowanie organizmu na magnez.