Professional Documents
Culture Documents
Deklinacja I (żeńskie, nazwy męskich zawodów kończących się na –a, nazwy ludów ‘Persa’)
Sg Pl
Nom -A (Iulia, puella) -Ae (puellae, ancillae)
Gen -Ae (Iuliae, puellae) -arum (puellarum, ancillarum)
Dat
Acc -am (Iuliam, puellam)
Abl
Voc -a (Iulia! Puella!)
Męskie Nijakie
Sg Pl Sg Pl
Nom -us (-r), (servus, -i (servi, fluvii) Nom -um (oppidum, vocabulum) -a (oppida, vocabula)
fluvius)
Gen -i (servii, fluvii) -orum Gen -i (oppidi, vocabuli) -orum (oppidorum)
(servorum)
Dat Dat
Acc -um (servum, fluvium) Acc
Abl Abl
Voc Voc
Koniugacja czasowników
Istnieją cztery koniugacje – I, II, III, IV. O przynależności do danej koniugacji decydują:
1) 1 os. Indicativus praesentis activi (1 os. Trybu oznajmującego, cz. Terazniejszego, strony czynnej)
2) infinitivus praesentis activi (bezokolicznik)
Omówimy I, II i IV koniugację. Potrzebujemy tych dwóch form, ale w tej chwili potrzebny jest nam tak naprawdę
tylko bezokolicznik, punkt pierwszy będzie nam potrzebny do odmiany nr III.
Ogólnie chodzi o to, że jeśli chcemy przyporządkować czasownik do danej koniugacji, to od bezokolicznika
odcinamy końcówkę „–re” i w ten sposób otrzymujemy temat czasownika. Są możliwe trzy końcówki tematu (a
przynajmniej tyle nas póki co interesuje) –a, –e, –i. W ten sposób przyporządkujemy czasowniki do odpowiednio I
(-a), II (-e) i IV (-i) koniugacji.
Końcówki, które dodajemy w trakcie koniugacji są takie same dla wszystkich trzech, z drobnym wyjątkiem w IV.
To jest Łacina, więc wyjątek musi być
Os. Sg Pl
1 -o -mus
2 -s -tis
3 -t -nt
Jeśli wszystko jest jasne, to jedziemy dalej. Poszczególne koniugacje wraz z przykładami
Koniugacja I (końcówka tematu czasownika –a)
Inne:
pulsare - uderzać,
plorare - płakać,
vocare - wołać,
interrogare - pytać,
verberare – bić ( rózgą), byle mocno
Inne:
Ridere – śmiać się
Respondere – odpowiadać
Wcześniej wspomniałem, że występuje tu wyjątek. Brzmi to groźnie, ale w rzeczywistości jest to dość proste.
Zmienia się tu jedynie 3 os. L.mn. Mianowicie między tematem czasownika, a końcówką umieszcza się literkę „u”,
którą nazywamy spójką.
Inne:
Dormire – spać
Scire – wiedzieć
Przyp / Os 1 sg 2 sg 3 sg 1 pl 2 pl 3 pl
Nom Ego - Ja Tu - ty Is – on
ea – ona
id - ono
Gen
Dat
Acc Me - mnie Te - ciebie Eum - jego
eam – ją
Abl
Voc