79

P R A C A P O G L D O W A ISSN 17343321
www.endokrynologia.viamedica.pl
Anna Lewitt, Elbieta Mdro, Andrzej Krupienicz
Zakad Podstaw Pielgniarstwa Akademii Medycznej w Warszawie
Podstawy teoretyczne i zastosowania
analizy impedancji bioelektrycznej (BIA)
Theoretical foundations and practical applications of bioelectrical impedance analysis (BIA)
Endokrynologia, Otyo, Zaburzenia Przemiany Materii 2007, tom 3, nr 4, s. 7984
Adres do korespondencji: mgr Anna Lewitt
Zakad Podstaw Pielgniarstwa Akademii Medycznej w Warszawie
ul. E. Cioka 27, 01445 Warszawa
tel. kom.: 604 644 977
e-mail: anna.lewitt@interia.pl
Copyright 2007 Via Medica
Nadesano: 22.10.2007 Przyjto do druku: 21.11.2007
S T R E S Z C Z E N I E
Analiza bioimpedancji elektrycznej (BIA, bioelectrical impedance
analysis) stanowi wiarygodny, nieinwazyjny, bezpieczny i skuteczny
sposb badania skadu ciaa u osb zdrowych i cierpicych na
cukrzyc, nadcinienie ttnicze, otyo i inne choroby. Polega
ona na zmierzeniu cakowitego wypadkowego oporu elektryczne-
go ciaa, stanowicego pochodn rezystancji (oporu biernego)
i reaktancji (oporu czynnego) przy zastosowaniu zestawu elek-
trod powierzchniowych poczonych z analizatorem komputero-
wym i przy uyciu prdu o danej czstotliwoci i nateniu. Mierzy
si ilo cakowit (TBW, total body water), wewntrzkomrkow
(ICW, intra-cellular body water) i zewntrzkomrkow (ECW, extra-
cellular body water) wod w organizmie, jak rwnie komrkow
mas ciaa (BCM, body cell mass), a w konsekwencji tkank tusz-
czow (FM, body fat mass) i miniow (FFM, fat-free body mass).
Analiza bioimpedancji elektrycznej umoliwia ocen zmian ska-
du ciaa podczas programu dietetycznego i odpowiednio korygo-
wa diet. Na wyniki badania BIA wpywaj zmienne czynniki, kt-
re zale od prawidowej obsugi urzdzenia, jak rwnie od od-
powiedniego przygotowania osoby badanej.
Sowa kluczowe: impedancja bioelektryczna, bioimpedancja,
BIA, skad ciaa, dietetyka, cakowita woda w ciele, TBW,
masa beztuszczowa, FFM, FM, komrkowa masa ciaa, BCM,
odchudzanie
A B S T R A C T
Bioelectrical Impedance Analysis (BIA) is a reliable, non-inva-
sive, safe and effective method of determining body composi-
tion in healthy individuals as well as in patients with diabetes,
hypertension, obesity and other diseases. BIA is about mea-
suring the overall electrical resistance of the body, which is
related to both passive and active resistance (reactance) us-
ing a set of surface electrodes connected to a computer anal-
yser and by means of known intensity and frequency of elec-
trical current. The parameters assessed are: total body water
(TBW), intra-cellular body water (ICW), extra-cellular body water
(ECW), body cell mass (BCM) and thus body fat mass (FM)
and lean, fat-free body mass (FFM). BIA allows for following
body composition changes during dietary programs and helps
tune the diet adequately to them. BIA test results are influenced
by variable factors dependent on correct usage of the measur-
ing device and appropriate preparation of the individual to be
examined.
Key words: bioelectrical impedance, bioimpedance, BIA, body
composition, dietetics, total body water, TBW, fat-free mass, FFM,
FM, body cell mass, BCM, slimming
Wstp
Impedancja bioelektryczna, nazywana take rza-
dziej bioimpedancj elektryczn (BIA, bioelectrical
impedance analysis), jest coraz szerzej stosowan nie-
inwazyjn metod pomiaru skadu ciaa. Jest stoso-
wana w rnych instytucjach zajmujcych si bada-
niem skadu ciaa, poczwszy od klinik i gabinetw le-
80
Endokrynologia, Otyo i Zaburzenia Przemiany Materii 2007, tom 3, nr 4
www.endokrynologia.viamedica.pl
karskich, a skoczywszy na klubach fitness. Mona j
stosowa u osb obu pci, w kadym wieku, praktycz-
nie niezalenie od stanu zdrowia. Wyniki otrzymane za
pomoc analizy impedancji bioelektrycznej s atwe do
uzyskania, wysoce powtarzalne, a sprzt potrzebny do
jej wykonania jest przenony i stosunkowo niedrogi.
Badanie BIA polega na zmierzeniu impedancji (czyli
rodzaju oporu elektrycznego zoonego z rezystancji
i reaktancji) tkanek, przez ktre jest przepuszczany prd
elektryczny o niskim nateniu ( 1 mA). Zjawisko re-
zystancji wie si z oporem waciwym poszczegl-
nych tkanek, podczas gdy reaktancja wynika gwnie
z pojemnoci elektrycznej bon komrkowych, ktre ze
wzgldu na swoj budow dziaaj jak kondensatory.
Rys historyczny
Waciwoci elektryczne tkanek s znane od pra-
wie ptora wieku pisa o nich Hermann ju w 1871
roku [1]. W poowie XX wieku o zwizku pomiarw
impedancji bioelektrycznej z cakowit iloci wody
w ciele pisali Barnett [2], a nastpnie Thomasset [3] sto-
sujcy dwie elektrody podskrne, natomiast nieco
pniej Hoffer i wsp. [4], ktrzy uywali czterech elek-
trod umieszczonych na powierzchni skry. W latach
70. XX wieku Nyboer i wsp. [5] rozpoczli pionierskie
badania w zakresie pletyzmografii impedancyjnej,
w ktrych wskazali na zwizek zmian impedancji ciaa
ludzkiego ze zmianami w pulsacyjnym przepywie krwi
w narzdach, pulsie ttniczym oraz w oddychaniu.
Obecnie jest dostpnych wiele urzdze sucych
do analizy skadu ciaa na podstawie BIA, stosujcych
rne konfiguracje elektrod i rne czstotliwoci. Ist-
niej aparaty przypominajce zwyk wag domow
z wbudowanym systemem dwuelektrodowym, jak pro-
dukty firmy Tanita (konfiguracja dwuelektrodowa sto-
pastopa) czy te produkowany przez firm Omron
aparat wykorzystujcy ukad rkarka. S one proste
i wygodne w obsudze oraz czsto s stosowane
w klubach fitness lub w domu. W niniejszej pracy om-
wiono przede wszystkim procedury zwizane z uy-
ciem aparatw z systemem czteroelektrodowym (typu
Bodystat czy RJL Systems) w ukadzie przeciwstron-
nym rkastopa, poniewa wikszo dostpnej lite-
ratury wskazuje na znaczc dokadno wykonanych
za ich pomoc pomiarw. Wynika to midzy innymi
z faktu, e poczenie elektrod rkastopa umoliwia
przejcie prdu przez wikszy obszar ciaa bez skra-
cania obwodu. Ponadto dla dokadnoci pomiaru istot-
ne jest zajcie przez pacjenta pozycji horyzontalnej
w celu wyrwnania poziomu pynw oraz impedancji
wszystkich tkanek organizmu (patrz: Metodologia
pomiarw analizy bioimpedancji elektrycznej). Nie-
zalenie od stosowanej metody naley si skonsulto-
wa z lekarzem lub dietetykiem, aby prawidowo zin-
terpretowa uzyskane dane.
Rezystancja i reaktancja a bioimpedancja
Analiza impedancji bioelektrycznej opiera si na wy-
korzystaniu wiedzy o waciwociach elektrycznych ele-
mentw ciaa ludzkiego. Wskazwek dostarczaj elemen-
tarna znajomo budowy tkankowej i komrkowej orga-
nizmu oraz podstawy fizyki.
Wielko oporu elektrycznego (rezystancji, R) jednoli-
tego obiektu jest wprost proporcjonalna do jego dugoci
(L) i oporu waciwego (p), a odwrotnie proporcjonalna
do powierzchni jego przekroju poprzecznego (A). Impe-
dancja (Z) jest funkcj wspomnianej rezystancji i reaktan-
cji (X
C
), ktra z kolei jest odwrotnie proporcjonalna do cz-
stotliwoci prdu i pojemnoci elektrycznej ukadu.
W poczeniu szeregowym rwnanie impedancji ma ogln
posta (1),

gdzie wszystkie zmienne liczy si w omach [W],
a w poczeniu rwnolegym rwnanie ma posta (2):
(1) (2)
Pomiar impedancji bioelektrycznej wykonuje si
z zaoeniem, e w badanym ukadzie funkcjonuj wy-
cznie poczenia szeregowe, co oczywicie nie jest
prawd, gdy w organizmie wystpuj zarwno obwo-
dy w poczeniu szeregowym, jak i rwnolegym. Wo-
bec tego stosuje si matematyczne przeksztacenie
poczenia szeregowego na rwnolege, co daje na-
stpujcy wzr na impedancj bioelektryczn ciaa:
(3)
W uproszczeniu mona powiedzie, e impedan-
cja bioelektryczna organizmu to miara poczonego
oporu i przesunicia fazowego prdu, ktry przejdzie
przez ciao. Jest to okrelenie wielkoci zawady (prze-
szkody) jak ciao stanowi dla pyncego prdu elek-
trycznego. Wiadomo oczywicie, e ciao nie jest jed-
nolitym walcem, a jego oporno i pojemno elek-
tryczna s zmienne. Problem ten mona obej, uwia-
damiajc sobie, e poszczeglne tkanki maj swoiste
waciwoci w zakresie przewodzenia elektrycznego,
a szczeglne znaczenie w przewodzeniu prdu ma
woda wraz z rozpuszczonymi w niej elektrolitami, oraz
stosujc odpowiednie przeksztacenia matematyczne.
81
www.endokrynologia.viamedica.pl
Anna Lewitt i wsp., Podstawy i zastosowania BIA
Tkanka tuszczowa i woda zewntrzkomrkowa nie
wykazuj reaktancji (oporu pojemnociowego), gdy
nie zachowuj si jak kondensatory, za to posiadaj
opr elektryczny czynny (rezystancj). Natomiast re-
aktancja powstaje na bonie komrkowej tkanki o wy-
sokiej zawartoci wody, ktra dziaa jak kondensator
zoony z dwch okadek (przewodzce prd fragmen-
ty hydrofilowe fosfolipidw skierowane na zewntrz
i do wewntrz komrki) i warstwy dielektrycznej (nie-
przewodzce prdu fragmenty lipofilowe skierowane
do wewntrz bony komrkowej). Rezystancja powo-
duje spadek napicia, podczas gdy reaktancja wpy-
wa przede wszystkim na przesunicie fazowe przy-
oonego prdu zmiennego, reprezentowane w uj-
ciu wektorowym przez kt fazowy (j), ktry wynosi
j =arctan i zawiera si w przedziale od 90
o
do 0
o
.
Kt fazowy przyjmuje wycznie wartoci z tego za-
kresu, poniewa w poczeniu szeregowym reaktan-
cja jest wektorem prostopadym do rezystancji, a im-
pedancja to ich suma wektorowa o wartoci wyliczo-
nej ze wzoru (1). Wiadomo wic, e w miar jak ronie
czstotliwo prdu (a spada reaktancja), rosn take
kt fazowy i rezystancja. Takie wartoci, jak opr wa-
ciwy ciaa ludzkiego i jego pojemno elektryczna,
wyznacza si na podstawie danych statystycznych dla
danej populacji, rasy, wieku, pci, stanu zdrowia itp.
[6]. Otrzymany podczas pomiaru wynik cakowitej im-
pedancji bioelektrycznej, po niezbdnych przeksztace-
niach matematycznych i przy znanych parametrach an-
tropometrycznych ciaa i okrelonej charakterystyce
uytego prdu zmiennego, umoliwia uzyskanie warto-
ci objtoci wody w ustroju, co ma kluczowe znacze-
nie dla poznania dalszych elementw skadu ciaa.
Dla potrzeb BIA przyjmuje si, e ciao skada si
z poczonych szeregowo piciu walcw: tuowia i czte-
rech koczyn (poniewa prd pynie najkrtsz mo-
liw drog, gowa nie jest brana pod uwag). Dla ua-
twienia, zamiast dugoci obwodu, ktra musiaaby by
mierzona od nadgarstka do kostki nogi, gdzie przyo-
ono elektrody, stosuje si warto wzrostu badane-
go, z uwzgldnieniem odpowiednich wspczynnikw,
o ktrych napisano wczeniej. Moliwe jest take za-
stosowanie dokadniejszych pomiarw antropome-
trycznych w celu okrelenia redniej powierzchni prze-
kroju poprzecznego koczyn i tuowia.
Warianty analizy bioimpedancji
elektrycznej
Urzdzenia mierzce BIA mona podzieli ze wzgl-
du na liczb elektrod oraz na uywane czstotliwoci.
Stosuje si systemy dwu-, cztero-, a nawet omioelek-
trodowe, z uyciem elektrod powierzchniowych, przy
rozmaitych konfiguracjach elektrod, na przykad
w poczeniu noganoga, nogarka, rkarka itp.
Najczciej stosuje si system tetrapolarny w ukadzie
przeciwstronnym, gdzie dwie elektrody umieszcza si
w okolicach nadgarstka/przedramienia badanego,
a dwie kolejne koo kostki nogi (wikszo powanych
bada z uyciem BIA wykorzystuje wanie taki system).
Wanym czynnikiem w badaniu metod BIA jest
uyta czstotliwo prdu. Przy czstotliwociach ni-
skich lub bliskich zeru prd nie przechodzi przez ba-
rier bony komrkowej, ktra dziaa jak izolator, pod-
czas gdy przy bardzo wysokich czstotliwociach bo-
na komrkowa zachowuje si jak niemal doskonay
kondensator, a zatem cakowita rezystancja ciaa od-
zwierciedla zarwno objto wody wewntrz-, jak
i zewntrzkomrkowej. Warto zauway, e przy czsto-
tliwoci 50 kHz, a taka jest najczciej uywana w apara-
tach BIA o jednej czstotliwoci prdu, prd przecho-
dzi zarwno przez pyn wewntrz-, jak i zewntrzkomr-
kowy i uzyskuje si redni waon ich rezystancji, kt-
ra ma kluczowe znaczenie dla badania BIA, poniewa
reaktancja stanowi okoo 10% otrzymanej impedancji.
Istniej dwa gwne typy aparatw BIA SF-BIA
i MF-BIA. W aparacie typu SF-BIA stosuje si jedn cz-
stotliwo, a w aparacie typu MF-BIA wiele czstotli-
woci. Pierwsze uwaa si za szczeglnie przydatne
w ocenie skadu ciaa u osb zdrowych, podczas gdy dru-
gie pozwalaj na dokadniejsz analiz zmian skadu ciaa
w organizmie pacjentw w okresie pooperacyjnym lub
charakteryzujcych si bardzo sabym zdrowiem. W urz-
dzeniach typu SF-BIA najczciej uywa si czstotliwo-
ci 50 kHZ przy nateniu rzdu 0,81 mA, a w apara-
tach MF-BIA stosuje si zakres czstotliwoci 0500 kHz,
chocia najwiksz powtarzalno wynikw notuje si
przy zakresie 5200 kHz. Dla potrzeb diagnostyki diete-
tycznej zwykle stosuje si jedn czstotliwo w syste-
mie tetrapolarnym przy pomiarze caego ciaa (a nie jego
pojedynczego segmentu, takiego jak klatka piersiowa czy
koczyna, co znajduje zastosowanie w diagnostyce in-
nych specjalnoci, np. w kardiografii impedancyjnej lub
w ocenie wielkoci urazw, obrzkw itd.).
Odczytywanie pomiarw analizy
bioimpedancji elektrycznej
Masa ciaa, jak odczytuje si na wadze, dostar-
cza znikomej iloci informacji na temat iloci tkanki
tuszczowej i mini lub oglnej hydratacji i kondycji
organizmu. Wyliczenie samego wskanika masy ciaa
82
Endokrynologia, Otyo i Zaburzenia Przemiany Materii 2007, tom 3, nr 4
www.endokrynologia.viamedica.pl
(BMI, body mass index) take nie stanowi wystarczaj-
cej podstawy do okrelenia poziomu metabolizmu czo-
wieka, a tym bardziej do skomponowania odpowied-
niej diety. Natomiast skad ciaa badany metod BIA
daje informacj o kluczowym znaczeniu proporcj
mini do tuszczu gdy pomiar technik czteroelek-
trodow przy staej czstotliwoci rwnej 50 kHz do-
starcza wiedzy na temat wody zewntrzkomrkowej
(ECW, extra-cellular body water) oraz jej stosunku do
cakowitej zawartoci wody w organizmie (TBW, total
body water). Dalej, dziki matematycznemu przekszta-
ceniu poczenia szeregowego na poczenie rwno-
lege (za pomoc do zoonego diagramu trjwymia-
rowego) badanie BIA dostarcza wiedzy take na temat
zmian w zawartoci wody wewntrzkomrkowej (ICW,
intra-cellular body water), czyli de facto o masie ko-
mrkowej organizmu (BCM, body cell mass). Ma to
zasadnicze znaczenie, poniewa na beztuszczow mas
ciaa skadaj (FFM, fat-free body mass) si wanie TBW,
BCM oraz w niewielkim stopniu mineralizacja koci,
a reszt masy ciaa stanowi tkanka tuszczowa (FM, body
fat mass). Wystarczy wic odj TBW + BCM od masy
ciaa, by otrzyma mas tkanki tuszczowej.
Co wicej, pomiary te daj dokadniejsze wyniki ni
MF-BIA czy spektroskopia impedancji bioelektrycznej
[8], ale s wiarygodne wycznie w przypadku prawi-
dowego nawodnienia organizmu, co wymusza utrzy-
manie pewnych warunkw przeprowadzania badania,
ktre zostan omwione pniej.
Jak ju wczeniej wspomiano, analiza impedan-
cji bioelektrycznej wymaga uycia wielu szczegowych
rwna [9], ktre uwzgldniaj dane empiryczne na
temat wpywu parametrw antropometrycznych na
wyniki pomiaru skadu ciaa. Dziki tym wanie prze-
ksztaceniom i przy uyciu toku rozumowania opisa-
nego wczeniej, z podstawowych odczytw aparatu
BIA mona odczyta dokadny skad ciaa. W praktyce
oblicze tych, wymagajcych uwzgldnienia tak wielu
zmiennych, dokonuje si za pomoc odpowiedniego
programu komputerowego wsppracujcego z urz-
dzeniem mierzcym bioimpedancj.
W ten sposb dietetyk dziki otrzymanemu ska-
dowi ciaa moe dobra odpowiedni strategi diete-
tyczn, majc na celu na przykad schudnicie lub
przybranie na wadze przy jednoczesnym uzyskaniu
korzystnego stosunku tkanki miniowej do tuszczo-
wej. W praktyce dietetyka czy lekarza prawidowo wy-
konane badanie BIA w poczeniu z indywidualn diet
i odpowiednimi wiczeniami moe stanowi baz dla
zapobiegania i leczenia chorb cywilizacyjnych, takich
jak: nadwaga, otyo, cukrzyca, nadcinienie czy te
choroby ukadu krenia.
Metodologia pomiarw analizy
bioimpedancji elektrycznej
Jak kada praca dowiadczalna, take BIA wyma-
ga standaryzacji warunkw przeprowadzania pomia-
ru, aby uzyskane wyniki byy wiarygodne.
Pierwsza grupa czynnikw majcych wpyw na wy-
niki badania wie si z prawidowym uywaniem apa-
ratu. Elektrody pokryte foli lub punktowe, podobne
do stosowanych w elektrokardiografii, musz by
umieszczone na skrze ostronie dla zapewnienia od-
powiedniego przewodzenia elektrycznego, po uprzed-
nim przemyciu skry alkoholem w miejscu aplikacji
elektrod dla usunicia zanieczyszcze. Kolejny, wa-
niejszy nawet czynnik, to prawidowe uoenie elektrod.
W systemie tetrapolarnym umieszcza si je na linii rod-
kowej grzbietowej powierzchni rk i stp. Przesunicie
elektrod o 1cm moe spowodowa zmian rezystancji
rzdu 2%. Naley pamita, e chocia rami stanowi
tylko okoo 4% masy ciaa, to jego wpyw na pomiar
cakowitej rezystancji wynosi okoo 45%, dlatego istot-
ne jest okrelenie staego miejsca umieszczania elek-
trod pomiarowych. Dotychczas brakuje peniejszych
danych na temat wpywu zastosowania innego umiej-
scowienia elektrod na dokadno wynikw pomiarw.
Oprcz tego specyfikacje urzdze pomiarowych musz
zawiera informacje dotyczce natenia i czstotliwo-
ci prdu, ksztatu fali elektromagnetycznej, przedziau
impedancji gwarantujcego bezpieczn prac urzdze-
nia, jak rwnie dokadnoci pomiaru i jej ewentualnych
zmian zalenych od zmian impedancji.
Kolejna grupa czynnikw wie si z osob badan.
Podczas pomiaru badany powinien przyj pozycj
lec na okoo 510 minut przed wykonaniem bada-
nia, poniewa stwierdzono, e impedancja wyranie
wzrasta w cigu 10 minut od chwili przyjcia pozycji
lecej i kontynuuje wzrost, cho w wolniejszym tem-
pie, przez nastpne 4 godziny. Koczyny powinny spo-
czywa luno pod ktem 30
o
45
o
do tuowia, gdy ich
skrzyowanie zania impedancj. W przypadku osb,
ktre nie mog odpowiednio pooy ng, chociaby ze
wzgldu na znaczc otyo, naley zastosowa mate-
ria izolacyjny oddzielajcy koczyny od siebie i od tuo-
wia. Pomiaru nie naley wykonywa wczeniej ni 4 go-
dziny po posiku (najlepiej wykonywa na czczo), ponie-
wa impedancja spada o 515 W przez 24 godzin po
spoyciu posiku. Ogromne znaczenie dla prawidowe-
go wyniku pomiaru ma take dokadne zmierzenie wzro-
stu osoby badanej. Bd rzdu 2,5 cm moe spowodo-
wa zmian wyniku TBW o 1 litr, a wymagana dokad-
no to 0,5 cm. Mas ciaa naley zmierzy z dokadno-
ci do 0,1 kg, gdy bd 1 kg powoduje bd odczytu
83
www.endokrynologia.viamedica.pl
Anna Lewitt i wsp., Podstawy i zastosowania BIA
TBW o 0,2 litra. Ponadto trzeba unika wykonywania
badania we wszelkich okolicznociach, ktre maj wpyw
na zaburzenie rwnowagi pynw w organizmie. Do oko-
licznoci tych nale: wiczenia fizyczne (konieczny jest
odstp co najmniej kilku godzin, a najlepiej dwunasto-
godzinny), spoywanie alkoholu, zaywanie lekw diu-
retycznych, obrzki czy te, najprawdopodobniej w nie-
wielkim tylko stopniu, cykl menstruacyjny.
Wiarygodno wynikw analizy
bioimpedancji elektrycznej
Przy zastosowaniu wyej wymienionych rodkw
ostronoci i utrzymaniu warunkw prawidowego
przeprowadzenia pomiaru, powtarzalno wynikw
otrzymanych metod BIA jest bardzo wysoka: wsp-
czynnik rzetelnoci testretest dla omawianego sys-
temu czteroelektrodowego wynosi a 99%. Ponadto
uzyskane przez Segal i wsp. [10] wyniki nie wykazy-
way praktycznie adnych odchyle w obrbie piciu
pomiarw, jeli elektrody pozostaway na miejscu przy
zastosowaniu opornikw o rnej dokadnoci. Otrzy-
mane wartoci nie odbiegay od spodziewanych
o wicej ni 2%. W swych obszernych badaniach, prze-
prowadzonych w duej grupie osb w rnym wieku,
rnej pci, pochodzenia, w tym zdrowych i chorych
na AIDS, Kotler i wsp. [11] stwierdzili wysok spraw-
dzalno i wystarczajc powtarzalno wynikw
bada BIA dla praktyki klinicznej. Rwnania dla okre-
lenia masy beztuszczowej ciaa potwierdzono
w badaniach porwnawczych z uyciem hydroden-
sytometrii ju w latach 70. XX wieku [12].
Bezpieczestwo stosowania analizy
bioimpedancji elektrycznej
Badania przy uyciu BIA mona uwaa za cako-
wicie bezpieczne dla organizmu. Stosowane czsto-
tliwoci prdu nie powoduj podranienia nerww ani
minia sercowego, a natenie prdu jest cakowi-
cie niegrone, gdy natenie prdu jest tym bez-
pieczniejsze, im wiksza jest czstotliwo prdu, na
przykad miertelne natenie to 100 mA przy 0,5 kHz
(jak w domowym gniazdku elektrycznym), a ju dla 5
kHz prg miertelnoci wynosi 1000 mA. Poza tym
prg odczuwalnoci prdu u czowieka to 11,5 mA,
a wic uywany w pomiarze prd o nateniu 0,81 mA
jest praktycznie nieodczuwalny. Nie s take znane
przypadki wystpienia dziaa niepodanych, ktre
mona powiza z przeprowadzeniem badania BIA.
Ponadto, uycie baterii lub rde energii o niskim na-
piciu w znacznym stopniu minimalizuje ryzyko po-
raenia.
Ostatnim czynnikiem, ktry naley uwzgldni przy
przeprowadzaniu badania BIA, jest wpyw dziaania
aparatu BIA na inne urzdzenia emitujce pole elek-
tromagnetyczne i odwrotnie. Dotychcas nie rozwiza-
no tego problemu. Dopki kwestia ta nie zostanie wy-
janiona, osobom ze wszczepionym defibrylatorem
serca odradza si badanie BIA, poniewa nawet nie-
wielki prd moe zakci dziaanie urzdzenia. Uwa-
a si natomiast, e badanie BIA jest bezpieczne dla
osb z wszczepionym rozrusznikiem serca.
Podsumowanie
Wedug przedstawionych powyej danych metoda
BIA moe stanowi wiarygodny, bezpieczny i skuteczny
sposb badania skadu ciaa, jak rwnie innych para-
metrw wynikajcych z dystrybucji wody w organizmie.
Moe by stosowana przy badaniu skadu ciaa zarwno
u osb zdrowych, jak i cierpicych na choroby przewle-
ke, ze szczeglnym uwzgldnieniem chorb zwizanych
z metabolizmem. Na wyniki badania BIA wpywaj czyn-
niki, ktre zale od prawidowego doboru stosowane-
go wariantu BIA oraz obsugi urzdzenia, jak rwnie
odpowiedniego przygotowania osoby badanej.
Sownik wybranych skrtw i poj
BCM body cell mass, masa komrkowa ciaa wskazuje przede wszystkim na mas mini i organw we-
wntrznych (z wyczeniem tkanki tuszczowej); jej zmiany s charakterystyczne dla niektrych cho-
rb przewlekych, takich jak AIDS lub choroba nowotworowa
BIA bioelectrical impedance analysis, analiza impedancji bioelektrycznej nieinwazyjna metoda pozwa-
lajca na okrelenie iloci wody w ciele, a nastpnie jego skadu na drodze analizy wypadkowego
oporu elektrycznego, jaki wykazuje ciao wobec przepuszczonego przez nie prdu o niskim nateniu
i wysokiej czstotliwoci
BMI body mass index, wskanik masy ciaa znany rwnie jako wskanik Queteleta II, obliczany po-
przez podzielenie masy ciaa w kilogramach przez kwadrat wzrostu w metrach, wskazujcy do ogl-
nie na prawidowo lub zaburzenie masy ciaa, niepozwalajcy jednak na okrelenie skadu ciaa
cd.
84
Endokrynologia, Otyo i Zaburzenia Przemiany Materii 2007, tom 3, nr 4
www.endokrynologia.viamedica.pl
P i m i e n n i c t w o
1. Hermann L.: ber eine Wirkung galva-
nischer Strme auf Muskeln und Ne-
rven. Pflugers Arch. Gesamte Physiol.
1871; 5: 223275.
2. Barnett A.: Electrical method for stu-
dying water metabolism and transloc-
tion in body segments. Proc. Soc. Exp.
Biol. Med. 1940; 44: 142147.
3. Thomasset A.: Bio-electrical properties
of tissue impedance measurements.
Lyon Med. 1963; 207: 107118.
4. Hoffer E.C., Meador C.K., Simpson
D.C.: Correlation of whole-body impe-
dance with total body water volume.
J. Appl. Physiol. 1969; 27: 531534.
5. Nyboer J., Thomas C.C.: Electrical
Impedance Plethysmography. Spring-
field, Illinois, 1970.
Sownik wybranych skrtw i poj cd.
ECW extra-cellular water, woda zewntrzkomrkowa
FFM fat-free body mass, beztuszczowa masa ciaa praktycznie tosama z mas mini i organw wewntrznych
FM body fat mass, masa tkanki tuszczowej w organizmie
hydrodensytometria waenie pod wod metoda pozwalajca na dokadne okrelenie objtoci, a zatem i gstoci cia-
a ludzkiego, a przez odpowiednie obliczenia take zawartoci tuszczu (FM)
ICW intra-cellular body water, woda wewntrzkomrkowa zawarta gwnie w miniach i narzdach we-
wntrznych (w bardzo niewielkim stopniu w tkance tuszczowej)
impedancja bioelektryczna opr elektryczny wypadkowy ciaa, cakowita przeszkoda (zawada), jak tkanki ciaa stanowi dla
przepywajcego przez nie prdu, wyraany w omach
kt fazowy miara przesunicia fazy prdu spowodowanego opnieniem wynikajcym z oporu zwizanego
z pojemnoci elektryczn bon komrkowych (reaktancji), zawierajca si w przedziale 090 stopni
MF-BIA multi-frequency bio-impedance analysis, analiza bioimpedancji elektrycznej przy uyciu kilku czstotli-
woci prdu (zwykle z przedziau 5200 kHz)
pletyzmografia impedancyjna plethysmos powikszenie; badanie zmian objtoci krwi w koczynach, klatce piersiowej lub in-
nych obszarach ciaa na podstawie zmian impedancji bioelektrycznej, majca zastosowanie m.in.
w diagnostyce kardiologicznej
reaktancja bioelektryczna opr elektryczny czynny ciaa zwizany z pojemnoci elektryczn bon komrkowych, powodujcy
przesunicie fazy prdu, wyraany w omach (stanowi okoo 10% wartoci impedancji)
rezystancja bioelektryczna opr elektryczny bierny ciaa zwizany z oporem waciwym skadnikw ciaa, wyraany w omach
(stanowi przewaajc cz wartoci impedancji)
SF-BIA single frequency bio-impedance analysis najczciej stosowana analiza bioimpedancji elektrycznej
przy uyciu jednej czstotliwoci prdu (zwykle 50 kHz)
TBW total body water, cakowita ilo wody w ciele odzwierciedlajca przede wszystkim mas beztusz-
czow ciaa (por. FFM)
6. Kyle U.G., Bosaeus I., De Lorenzo A.D.
i wsp.: Bioelectrical impedance analy-
sis-part I: review of principles and me-
thods. Clin. Nutr. 2004; 23: 12261243.
7. Gudivaka R., Schoeller D.A., Kushner
R.F., Bolt M.J.: Single-and multifrequ-
ency models for bioelectrical impedan-
ce analysis of body water compart-
ments. J. Appl. Physiol. 1999; 87:
10871096.
8. Gleichauf C.N., Roe D.A.: The menstru-
al cycles effect on the reliability of bio-
electrical impedance measurements
for assessing body composition. Am.
J. Clin. Nutr. 1989; 50: 903907.
9. Lukaski H.C, Bolonchuk W.W., Hall
C.B., Siders W.A.: Validation of tetra-
polar bioelectrical impedance method
to assess human body composition.
J. Appl. Physiol. 1986; 60 (4): 1327
1332.
10. Segal K.R., Gutin B., Presta E., Wang
J., Van Itallie J.B.: Estimation of human
body composition by electrical impe-
dance methods: a comparative study.
J. Appl. Physiol. 1985; 58: 15651571.
11. Kotler D.P., Wang J., Pierson R.N.:
Body composition studies in patients
with the acquired immunodeficiency
syndrome. Am. J. Clin. Nutr. 1985; 42
(6): 12551265.
12. Durnin J.U.G.A., Womersly J.: Body fat
assessed from total body density and
its estimation from skinfold thickness:
measurement on 481 men and women
aged 1672. Brit. J. Nutr. 1974: 7797.