Janusz Wojtal ( janusz.wojtal1@gmail.com, Tel.

793 021 559 ) Warszawa 29 kwietnia 2014

Zagadnienie Steinera.
Na paszczynie mamy dane n punktw. Naley znaled sied drg czc wszystkie punkty majc
najmniejsz dugod. Wiadomo, e jeli dla kadych trzech punktw speniony jest warunek i aden
kt takiego trjkta nie jest wikszy ni 120 to stworzenie takiej sieci wymaga dodania (n-2)
punktw porednich w ktrych schodzce si odcinki bd tworzyy kty 120.
W oglnym przypadku (dla dowolnego n) nie s znane jawne wzory na wsprzdne tych
dodatkowych punktw porednich, zalene tylko od wsprzdnych punktw wyjciowych. Poszukuje
si ich metodami przyblionymi.
W tej pracy wyprowadzimy takie wzory dla przypadku n=4. Bdziemy mied wic dwa dodatkowe
punkty porednie w ktrych schodzce si odcinki bd leed parami pod ktem 120.
Twierdzenie:
Na paszczynie mamy dane cztery punkty P
i
o wsprzdnych (x
i
, y
i
), i=1,2,3,4.
Punkty P
5
i P
6
s punktami Steinera minimalizujcymi dugod sieci czcej punkty P
1
, P
2
, P
3
, P
4
.
Wsprzdne dodatkowych punktw porednich P
5
i P
6
s nastpujce:








Dowd:
Postpimy wedug nastpujcego planu:
Oznaczmy przez kt midzy prost zawierajc odcinek P
1
P
5
a osi OX. Ten kt wyznacza kty
wszystkich pozostaych odcinkw wzgldem osi OX. Wynika to wanie z faktu, e w dodatkowych
punktach odcinki schodz si pod ktami 120. Tak wic wspczynniki kierunkowe wszystkich
prostych zawierajcych odcinki poszukiwanej sieci zale od jednej zmiennej, ktr jest kt .
Moemy wic napisad rwnania wszystkich prostych zawierajce odcinki sieci (w zalenoci od kta
) a nastpnie obliczyd wsprzdne punktw P
5
i P
6
. Nastpnie napiszemy rwnania prostych
przechodzcych przez punkty P
5
i P
6
. Bd one miay ten sam wspczynnik kierunkowy. Poniewa
proste te musz si pokrywad wic wystarczy porwnad ich wyrazy wolne i z tego rwnania
wyliczymy poszukiwany kt ( a raczej jego tangens).

Prosta L
1
ma oglne rwnanie:

Poniewa przechodzi ona przez punkt P
1
(x
1
,y
1
) to mamy:
, skd i wreszcie
L
1
:
Prosta L
2
ma oglne rwnanie: , gdzie
Poniewa przechodzi ona przez punkt P
2
(x
2
,y
2
) to mamy:
, skd i wreszcie
L
2
:
Znajdujemy odcit punktu przecicia prostych L
1
i L
2
.

Podstawiajc x
5
do rwnania na L
1
otrzymujemy rzdn:

Teraz napiszemy rwnanie prostej L
5
przechodzcej przez punkt P
5
(x
5
,y
5
).
Jego oglna postad to , gdzie:
Podstawiajc x
5
i y
5
otrzymujemy , skd
L
5
:
Teraz analogicznie postpujemy z prostymi L
3
, L
4
i L
6
.
L3:
L4:
Skd otrzymujemy wsprzdne punktu P
6
(x
6
,y
6
):


A nastpnie rwnanie prostej:
L
6
:
Poniewa, jak ju wczeniej zauwaylimy, proste L
5
i L
6
przedstawiaj t sam prost, moemy
porwnad ich wyrazy wolne piszc rwnanie:

Teraz korzystajc z wynikw porednich na x
5
, x
6
, y
5
,y
6
, oraz znanych wzorw na tg( - 60), tg(
+60), moemy zapisad powysze rwnanie jako rwnanie liniowe z jedn niewiadom, ktr jest
tg().
Podstawmy do rwnania (*) wzory na y
5
i y
6
.

Przegrupujmy wyrazy aby mied obok siebie x
5
i x
6
.

A nastpnie

Podstawiamy x5 i x6

Mnoymy obie strony przez (tg()-tg(+60)) i przegrupowujemy wyrazy

Wymnaamy pierwszy iloczyn nawiasw

Wycigamy przed nawias (y
1
-y
3
-tg()*(x
1
-x
3
))

Teraz zajmiemy si tangensami, wic dla wikszej przejrzystoci dalszych przeksztaceo podstawimy
na chwil a=y
2
-y
4
, b=x
2
-x
4
, c=y
1
-y
3
, d=x
1
-x
3


Podstawiamy wzory na tangens sumy i rnicy ktw zastpujc na chwil tg() przez x

Sprowadzamy obie strony do wsplnego mianownika

Mnoymy obie strony przez wsplny mianownik, wymnaamy i przegrupowujemy wyraenia w
nawiasach

Upraszczamy i wycigamy przed nawiasy

Skd

I wreszcie

Wracajc do wyjciowych oznaczeo otrzymujemy szukany


Koniec dowodu.



Przykad:
Mamy dane cztery punkty P1=(0,2; 0,1), P2=(0,1; 0,9), P3=(0,8; 1), P4=(0,9; 0,2).
Wyprowadzone wyej wzory daj (z dokadnoci do 6 miejsc po przecinku) punkty:
P5=(0,380227; 0,534311) i P6=(0,619773; 0,565689).




0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
P5
P6
P2
P3
P1
P4