Babka zwyczajna

7a] Babka zwyczajna- Plantago maior

Rolina ta zawiera zwizki o podobnym skadzie jak babka lancetowata, cho w
innej proporcji.
Babka ta mniej garbnikw, natomiast wicej luzw i pektyn std gwne jej
zastosowanie to leczenie chorb przewodu pokarmowego jak przewleke nieyty,
bezkwano soku odkowego, choroba wrzodowa oraz uszkodzenia bony
luzowej odka czy jelit przez toksyny bakteryjne ! spoyte przypadkowo lub celowo trucizny.
Na skr zwyczajna babka dziaa podobnie jak lancetowata, natomiast ma mniejsze waciwoci
wykrztune.
Babk zwyczajn stosuje si gwnie w postaci naparw lub odwarw zalewajc " yk suszonych zi
" szkl wody.
Babka zwyczajna jest star ludow rolin lecznicz. # $hinach zbierano w celach leczniczych jej
licie i nasiona przed ponad %&&& lat. 'tosowano ju w chi(skim lecznictwie ludowym jako rodek
wykrztuny, moczopdny i leczcy bezpodno.
W lecznictwie luowym do tej pory stosuje si j przy przewlekych biegunkach, nieycie jelit i
czerwonce.
!ok dziaa przeciwblowo i przeciwzapalnie przy udleniu pszcz, os i trzmieli.
Na wzmocnienie odpornoci i regeneracj"
#erbatka i nalewka dziaaj przeciwzapalnie i bakteriobjczo.
Wzmacniaj$ naczynia krwionone, dlatego przyspieszaj gojenie si skry.
Babka poprawia te stan wosw.
%i& babki zwyczajnej zawiera wiele cennych substancji chemicznych takich jak) kwas *umarowy,
benzoesowy, garbniki, krzemionk, witaminy $ i +, sole mineralne ,przede wszystkim potasu-.
Rolina wykazuje waciwoci przeciwzapalne i wykrztune.
W meycynie luowej wiee licie przykadano na niewielkie zranienia, ropiejce rany, owrzodzenia,
napar suy do przemywania trudno gojcych si ran. # staroytnoci ,.recja, /zym- zalecana w
przypadku uksze( przez we i skorpiony.


7b] Babka 'wyczajna
Babka zwyczajna jest znanym zioem w leczeniu gojenia si ran oraz odparze(.
'io(o to jest rwnie uwaane jako antidotum przeciwko truciznom.
Babka zwyczajna oczyszcza organizm z toksyn, jest poyteczna w redukowaniu
gorczki, w leczeniu in*ekcji oraz problemw zwizanych ze skr.
)ziki zawartoci kleju rolinnego, babka zwyczajna posiada agodzce dziaanie
szczeglnie na ukad oddechowy, trawienny oraz moczowy.
Babka zwyczajna agodzi kaszel, zwaszcza duszcy i nerwowy.
*aniny zawarte w babce zwyczajnej posiadaj waciwoci cigajce, w zwizku z tym zioo to jest
uywane do redukowania opuchni oraz zapale(, hamuje krwawienia i przyspiesza gojenie,
wyjaniajc tym samym tradycyjne uycie babki zwyczajnej w leczeniu gru0licy, krwotokw
brzusznych oraz jelitowych, wymiotowania krwi, zapalenia okrnicy, jak rwnie w czasie
nadmiernych krwawie( miesiczkowych.
Babka zwyczajna hamuje wydzielanie luzu, szczeglnie jeli chodzi o system oddechowy, dlatego te
zioo to jest poyteczne w leczeniu przezibie(, katarw, zapalenia zatok, przekrwie( ,zastoju krwi- w
oskrzelach oraz w kondycjach alergicznych takich jak gorczka sienna czy astma.
W(aciwoci wykrztune babki zwyczajnej oczyszczaj puca z *legmy.
Babka zwyczajna moe by uywana w chorobach uszu, np. w przewlekym wysikowym zapaleniu
ucha rodkowego i we wszelkich in*ekcjach uszu.
)zia(anie antyseptyczne babki zwyczajnej znalazo zastosowanie w leczeniu przezibie(, blw garda,
zapalenia migdakw oraz in*ekcji w klatce piersiowej.
Babka zwyczajna rwnie pomaga w in*ekcjach jelit, jak rwnie w in*ekcjach ukadu moczowego,
zapaleniu pcherza, zapaleniu gruczou krokowego oraz zapaleniu cewki moczowej.
Babka zwyczajna agodzi oraz redukuje bl i podranienia spowodowane kolk.
Babka zwyczajna szybko hamuje krwawienia oraz pomaga w regeneracji zniszczonych tkanek.
Babka zwyczajna moe by uywana zamiast ywokostu lekarskiego w leczeniu stucze(, siniakw
oraz zamanych koci. +a& lub lotion jest stosowany w leczeniu hemoroidw, wrzodw.
!tosowana wewntrznie, babka zwyczajna posiada waciwoci moczopdne, wykrztune oraz
zmniejszajce przekrwienie.
Babka zwyczajna jest gwnie przepisywana przez zielarzy na nast,uj$ce olegliwoci zrowotne)
zapalenie odka, rozwolnienie, czerwonk, zesp jelita wraliwego, utrat gosu, wrzody trawienne,
krwawienia ukadu moczowego.
Babka zwyczajna zawiera iridoidy ,np. aucubin-, *lawonoidy ,apigenin-, taniny, kwasy rolinne, klej
rolinny.
Wyciska& sok ze wieych lici babki zwyczajnej. 1i "&ml soku trzy razy dziennie, w czasie zapalenia
pcherza moczowego, biegunki, in*ekcji puc.
Nalewka ,1. 2anceolata- 3 'porzdzi nalewk ze wieych lici babki lancetowatej o ile jest to
moliwe. 4alewka jest dobra na due iloci luzu, np. podczas alergicznego nieytu nosa.
-k(a 3 1rzykada wiee licie babki zwyczajnej na udlenia pszcz oraz na wolno gojce si
rany.
+a& 3 'marowa rany, oparzenia oraz hemoroidy.
)o ,rzemywania ran 3 5ywa soku z babki zwyczajnej na zapalenia, owrzodzenia, rany.
P(ukanka 3 5ywa rozcie(czonego soku do pukania w czasie blu garda, jamy ustnej lub w
przypadku zapalenia dzise.
!yro, 3 'tosowa syrop sporzdzony z soku na kaszel, szczeglnie jeli gardo jest obolae i wystpia
jego in*ekcja.
Na,ar 3 'tosowany gwnie na zatwardzenia. 6ala szklank gotujcej si wody " yeczk nasion
babki zwyczajnej. 7chodzi, nastpnie pi luzowaty napar razem z nasionami przed pjciem spa.
-.ywczy /zielony sok0 8 % szklanki ,"9&g- wieych lici babki zwyczajnej, 8 :;& ml czystego,
pynnego miodu, 8 " szklana butelka
6miady licie babki zwyczajnej. 7dsczy pyn. 6miesza " szklank ,:;&ml- zielonego soku z
miodem
i podgrzewa przez okoo "& minut na wolnym ogniu, mieszajc regularnie. 7studzi i wla do szklanej
butelki.
'ielony nektar stosowa " yk stoow na kaszel.
'ielony sok jest rwnie uywany w leczeniu blw garda, anemii, przemczenia oraz egzemy.
<ra " yk stoow % razy dziennie.
Babka zwyczajna 1Plantago major %"2
3nne nazwy4 babka szerokolistna, babka wielka, babka szeroka, skoojna, skoojrza, podrnik.
=ngielska) .reat 1lantain. >rancuska) .rand 1lantain. 4iemiecka) <reiter #egerich. /osyjska)
1odoronik bolszoj.
<abka ,zarwno zwyczajna, jak i lancetowata- jest niewtpliwie star ludow rolin lecznicz,
uznawan ju przez staroytne ludy.
# $hinach ponad % tysice lat temu zbierano w celach leczniczych nie tylko licie, ale rwnie nasiona
babki zwyczajnej, ktre pod nazw cze!cia(!czy stosowano jako skuteczny rodek wykrztuny,
moczopdny i leczcy bezpodno.
5zdrawiajca moc tych nasion znana bya rwnie w staroytnej .recji i /zymie, gdzie ca rolin
uwaano wrcz za zioo panaceum, najskuteczniejsze w zwalczaniu czerwonki, chocia 1liniusz 'tarszy
wymienia a :? choroby, ktre poddaj si wanie babce.
# @ wieku rolin zaczynaj wprowadza do leczniczych zestaww zioowych lekarze perscy i arabscy.
Aako lek znana bya w. Bildegardzie i =lbertowi #ielkiemu. 10niej opisali j <ock,
1aracelsus i Catthiolus. 2itwini wieego soku tej roliny zmieszanego z czerwonym winem uywali na
krwawienia wewntrzne.
# rosyjskim lecznictwie ludowym ! jak pisz 1. $zikow i A. Dapiew w ksice /oliny lecznicze i
bogate w witaminy ! nasionami babki zawierajcymi duo luzu leczono stany zapalne odka i jelit,
licie zalecano przy ostrym zapaleniu oskrzeli, skaleczeniach, ropniach, urazach, oparzeniach, blach
uszu i zbw ,pukanie odwarem lub przykadanie nalewki do zba-.
6 innych 0rde wiemy, e w medycynie ludowej uywano jej powszechnie do okadania trudno
gojcych si ran, a po zmieszaniu z biakiem nawet ran powstaych po ugryzieniu przez mije.
'proszkowane nasiona podawano chorym na *ebr i przewleke nieyty jelit.
= trudno uwierzy, e botanikom znanych jest okoo :&& gatunkw babkiE =le tylko trzy z nich
wystpujce w naszym kraju maj waciwoci lecznicze) babka zwyczajna, czyli szerokolistna, babka
lancetowata ,zwana inaczej wskolistn, barankowym jzykiem, jzyczkami polnymi czy biczykami- i
babka pesznik ! najrzadziej spotykana, rosnca przede wszystkim w uprawach zielarskich.
<abka zwyczajna rozprzestrzeniona jest w caej Furopie. # 1olsce wystpuj bardzo powszechnie jako
rolina przede wszystkim zbiorowisk kowo!pastwiskowych, ale czsto spotykamy j rwnie na
polach, miedzach i przydroach, na wysypiskach, skrajach lasw i brzegach wd, w Gatrach dochodzi a
do wysokoci ";:H m n.p.m.
6bieramy w okresie kwitnienia licie babki ,zarwno szeroko!, jak i wskolistnej- cinajc je tu nad
ziemi.
2icie babki zawieraj luzy, garbniki, *lawonoidy, pektyny, enzymy ! inwertyn i emulsyn, kwasy
organiczne ,m.in. cytrynowy, askorbinowy i nikotynowy-, liczne mikroelementy ,m.in. elazo, mied0,
magnez, mangan, cynk i krzem-, a take witaminy =, $ i +.
Przetwory z lici dziaaj przeciwzapalnie na bony luzowe jamy ustnej, garda i przewodu
pokarmowego, pobudzaj wydzielanie soku odkowego, s agodnym rodkiem wykrztunym w
nieytach drg oddechowych, przyspieszaj gojenie ran i regeneracj naskrka.
Na,ar z lici" " yk suszonych lici zalewamy szklank wrzcej wody, przykrywamy i odstawiamy na
"; minut. 1ijemy po przecedzeniu, % razy dziennie po " szklance w nieycie przewodu pokarmowego, a
take do pukania ust i garda, przemywa( i okadw.
,4iektrzy zielarze zalecaj odwar z babki ! wtedy licie gotujemy przez ; minut na maym ogniu.-
!yro, wykrztuny. ,/eceptura z ksiki =. 7arowskiego i #. Aaroniewskiego /oliny lecznicze i ich
praktyczne zastosowanie- I"&& g wieych lici babki poci na mae kawaki, doda "&& ml wody
przegotowanej i ostudzonej i zmiksowa lub zemle przez maszynk, wycisn sok z miazgi, przesczy
i rozpuci w nim "&& g cukru, po czym ogrzewa do wrzenia. /ozla do maych buteleczek i
przechowywa w lodwce. 'tosowa po " yeczce do "J: yki kilka razy dziennie jako rodek
wykrztuny i przeciwkaszlowy dla dzieci i modzieyK.
-k(ay z lici" 2icie dokadnie umy gorc ,ale nie wrzc- wod i po zmiadeniu przykada na
trudno gojce si rany lub inne chore miejsca.
'zymon 'yre(ski ,'yreniusz- zaleca zaywanie babki w trzech postaciach) naparu, soku i proszku do
zasypywania. 1isze m.in. e Inapar, czyli herbata suy we wszystkich za*legmieniach drg
oddechowych, w chorobach pcherzaL w zimnicach, czyli *ebrze, naley szklank herbaty albo yeczk
soku poda na : godziny przed atakiemL wszelkie karbunkuy, czyli ropnie i liszaje, oraz *iskuy leczy
znakomicie sok z babki oraz posypywanie proszkiem z tego ziela.
/any oparzelinowe goi tuczony misz z lici babki i przykadany na miejsca bolce. ,...- 6mczone i
nabrzmiae od chodzenia nogi nabieraj wieoci i siy od okadw z babki. +to duo chodzi musi
dobrze jest, gdy pod podeszw nogi trzyma wiee licie z babki. 4aley je czsto zmienia, a nogi nie
odczuj zmczeniaK.
Mnny synny zielarz i naturalista ! ksidz 'ebastian +neipp, skrupulatny zbieracz recept medycyny
ludowej w jej najbardziej pierwotnej *ormie tak pisze) I.dy wieniak skaleczy si przy pracy, to szuka
prdko licia babki i tak dugo go rozgniata, pki nie ukae si par kropli soku. #prost na wie ran
leje si sok lub macza w nim pateczek i na ran przykada. Aeeli li nie wyda soku, tylko zwilgnie
natarty, to przykadaj take rozduszone licie. $zy jest moe przy tem niebezpiecze(stwo zakaenia
krwiN #cale nie. 7wszem, taki opatrunek w pierwszej chwili cho pojedynczy, nieraz jednak jest
najlepszym, bo goi rany prdko. 'ok z babki, jak gdyby ni zota, ciga rozdart ranK.
Code licie babki w wielu krajach Furopy wchodz w skad bogatych w witaminy saatek wiosennych,
przede wszystkim razem z pokrzyw i mniszkiem lekarskim.
4iekiedy rolina ta gotowana jest podobnie jak kapusta.
4asiona babki, bogate w tuszcze i biako, s cennym dodatkiem do karmy dla ptakw dzikich i
hodowanych ! szczeglnie kanarkw.
/olin chtnie zjadaj dzikie zwierzta ! na przykad w pierwszych dwch tygodniach ycia u ko0lt
saren stanowi a okoo :;O poywienia. # niektrych krajach wysiewa si j razem z koniczyn w
przekonaniu, e jest doskona karm dla owiec.