TYBETASKA

KSIGA
UMARYCH
przeoy IRENEUSZ KANIA
WIELKIE WYZWOLENIE
Z BAR!O
"RZEZ
SUCHANIE




BAR!O THOSGROL
#zy$%
TYBETASKA KSIGA UMARYCH

Przedstawiony tekst domaga si krtkiego choby wprowadzenia, i to nie tylko dlatego,
e jest to pierwszy jego przekad na jzyk polski wprost z tybetaskiego oryginau
!ie znaczy to, e jest on w naszym kraju cakowicie nieznany "wszem, niektrzy
spo#rd orientalistw, przede wszystkim za# wcale ju liczna gromadka buddystw
polskich $praktykuj%cych rne tradycje tybetaskiej &ahajany', mieli okazj zetkn% si
z Bar-do Thos-grol
(
w przekadzie angielskim $wersja )*ans+,entza i -amy .azi
/awa+0amdup z roku (123 oraz najnowsza + 4ranceski 4remantle i 5h6gyam 7rungpy z
roku (189
2
' :y moe nieco szerzej znany jest take komentarz, jaki do tego tekstu
napisa 5; <ung ,szystko to nie zmienia jednak =aktu, e Bar-do Thos-grol nadal ma
u nas status >ksigi dla wtajemniczonych> + a tak wcale by nie powinno
!ie powinno tak by po pierwsze dlatego, e jest to tekst z rnych powodw bardzo
interesuj%cy, nie tylko dla specjalistw Po drugie + w nim samym zawarty jest nakaz
rozpowszechniania go wszelkimi sposobami w#rd wszystkich ludzi, >goszenia go na
ulicach> + jak mwi orygina !awet je#li przyjmiemy, e zalecenie takie odnosi si do
buddystw, to przecie uzna mona w kadym razie, i na naszym terenie oznacza ono
moliwo# i celowo# zdjcia z Bar-do Thos-grol pieczci ezoteryczno#ci, ktra moc%
jakiego# nieporozumienia przylgna do na do# dugo
Po trzecie + od pewnego czasu o Bar-do Thos-grol go#no na ?achodzie 7ytu ten
$niemal wy%cznie tytu' pojawia si ostatnio do# czsto w literaturze tanatologicznej +
ktrej niebywaego rozkwitu jeste#my #wiadkami + a take religioznawczej 4aktem jest,
e wiele do#wiadcze i przey osb odratowanych ze #mierci klinicznej, przey, ktre
opisa @aymond &oody w bestsellerze sprzed paru lat, ksi%ce Life after Life, mniej czy
bardziej dokadnie przypomina pewne stronice Bar-do Thos-grol, tekstu datowanego,
b%dA co b%dA, na wiek BCD wedle najostroniejszych przypuszcze, w rzeczywisto#ci
zapewne znacznie starszego
E

5zwarta przyczyna + w moim przekonaniu najgbiej le%ca i najistotniejsza + to ta, e
wbrew pozorom Bar-do Thos-grol nie jest wy%cznie ksig% o #mierci i umieraniu <e#li
spojrze na z punktu widzenia typologii religioznawczej, jawi si ten tekst jako
klasyczny scenariusz inicjacyjny z gwnymi jego elementamiF zej#cie do >przestrzeni
po#miertnej> $bar+do', wdrwka w niej + przej#cie przez rnorakie prby + i
wyzwolenie, czyli zmiana statusu bytu
" tym, e wiele naszych do#wiadcze i przey mona porwnywa ze #mierci% za
ycia, e umiera si wielokrotnie + wie kady dorosy czowiek Pouczaj% nas o tym
rwnie wielcy my#liciele doby wspczesnej, jak &ircea )liade czy .arl @ahner Gycie
nasze czsto objawia >struktur inicjacyjn%> $zwaszcza etap zwany descensus ad
inferos', i to szczeglnie chyba w ostatnich czasach !ie mog% zatem zaskakiwa
nastpuj%ce sowa 4ranceski 4remantle, tumaczki Bar-do Thos-grolF >7ak wic,
jakkolwiek ksi%k t napisano rzekomo dla umarych, w rzeczywisto#ci traktuje ona o
yciu 0am :udda nie zwyk roztrz%sa tego, co dzieje si po #mierci, bo takie pytania
nie s% uyteczne w poszukiwaniu rzeczywisto#ci hic et nunc <ednakowo nauki o
reinkarnacji, sze#ciu rodzajach istnienia i bar+do, stanie po#rednim pomidzy nimi, w
duej mierze odnosz% si do obecnego ycia, niezalenie od tego, czy stosuj% si one
rwnie do istnienia po#miertnego Podkre#la si czsto, e celem odczytywania Bar-do
Thos-grol czowiekowi zmaremu jest przypomnienie jego postpowania za ycia
Ksiga umarych moe nas pouczy, jak y> $,stp, s BCB+BB'
Podobnego zdania jest rwnie 5h6gyam 7rungpa, yj%cy w H0I tybetaski mistrz,
autorytet w problematyce tanatologicznej, jak by#my powiedzieli, i autor wstpnego
komentarza do wzmiankowanego przekadu 4ranceski 4remantle Powiada on takF >Bar-
do znaczy rozsiew <est to nie tylko przerwa, zawieszenie po naszej #mierci, ale rwnie
zawieszenie w jakiej# sytuacji yciowejJ umieranie zdarza si take za ycia
/o#wiadczenie bar+do jest cz#ci% naszej podstawowej struktury psychologicznej Przez
cay czas zdarzaj% nam si wszelkie rodzaje do#wiadczenia bar+do + do#wiadczenia
paranoi czy te zagubienia w codziennym yciuJ jest to tak, jakby#my nie byli pewni
ziemi pod stopami, nie wiedz%c, o co mam chodzi i dok%d zmierzamy 7ote niniejsza
ksi%ka jest nie tylko przesaniem dla tych, ktrzy wa#nie maj% umiera lub ju umarliJ
jest to rwnie przesanie dla tych, co si narodzili !arodziny i #mier dotycz% kadego,
ci%gle, w tej wa#nie chwili>, $s (+2'
&amy wic do czynienia ze znamienn% zbieno#ci% postaw my#licieli ,schodu i
?achodu, wywodz%cych si wszak z wielce odmiennych tradycji duchowych ,olno
mniema, e ta konwergencja odzwierciedla pewien stan oglniejszej #wiadomo#ci
egzystencjalnej + moe nie tyle radykalnie nowy, ile coraz powszechniejszy, i e na jej
wytworzenie si jaki# wpyw miaa + obok czynnikw natury hermeneutycznej + rwnie
cakowicie nowa sytuacja wspczesnego czowieka, poddanego zagroeniu
absolutnemu, i caych zbiorowo#ci, przeywaj%cych coraz cz#ciej t cz# scenariusza
inicjacyjnego, ktr% okre#lamy mianem descensus ad inferos
,szystko to jest niew%tpliwie interesuj%ce, ale nie wystarczaoby do uznania
tybetaskiej Ksigi umarych za tekst niezwyky, co uczyniem na pocz%tku 7ekstw
bd%cych scenariuszami inicjacyjnymi znaj% wszak do# duo zarwno dzieje religii, jak
i dziea literackie rnych narodw i epok, by wspomnie bodaj najsawniejsze z nich +
Bosk Komedi Bar-do Thos-grol wyraAnie jednak rni si od nich wszystkich !iej
postaram si jak najkrcej przedstawi gwn% osobliwo# tej ksigi, z zastrzeeniem, e
z braku miejsca musz to uczyni pobienie i upraszczaj%c wiele spraw zasuguj%cych na
znacznie gbsze i wszechstronniejsze o#wietlenie, co moe bd mia sposobno# zrobi
przy innej okazji 7utaj luk t cz#ciowo staram si wypeni w przypisach
?akadam przy tym u 5zytelnika minimum oglnej wiedzy o buddyzmie
7ybetaskie sowo bar-do $lub bar-ma-do' znaczy >to, co jest midzy $dwoma'>,
>przestrze po#rednia>, i w literaturze tybetaskiego buddyzmu peni =unkcj
odpowiednika terminu sanskryckiego antarabhawa, dosownieF >midzy+byt> 7ermin
ten oznacza sytuacj kogo#, kto rozsta si z tym yciem, a nie wszed jeszcze w now%
=orm istnieniaJ stoi przed nim otworem sze# s=er samsary, ale take moliwo#
ostatecznego uwolnienia si od koowrotu egzystencji + czyli moliwo# nirwany 7o,
gdzie si w kocu znajdzie, zaley w duej mierze od jego dobrego i zego karmana
$uczynkw w poprzednich ywotach', ale rwnie od wasnego wyboruJ ten za#
zdeterminowany jest zdolno#ci% przebrnicia przez prby, ktre polegaj% na
rozpoznawaniu wa#ciwej istoty pojawiaj%cych si w bar+do gniewnych i spokojnych
postaci rnych bstw tantrycznych oraz #wiato#ci ?dolno# t nazywa si w Bar-do
Thos-grol $roz'poznawaniem, rozumieniem, wiedz%J peni ona =unkcj soteriologiczn%
Ngo-es-a dang grol-ba dus-mnyam-du !ong-ngo $>?e zrozumieniem przychodzi
wyzwolenie>' + oto motyw przewodni caej ksigi, nadaj%cy jej + obok przepeniaj%cych
j% #wiato#ci i blaskw, w czym przypomina niektre teksty .abay, jak "efer Bahir czy
#ohar + silnie gnostyczny koloryt
Tybeta$ska ksiga umarych jest wa#nie kompendium takiej wiedzy i jakby
przewodnikiem dla zmarego po owym limbo buddyjskimJ instrukcje w niej zawarte
zapewniaj% mu moliwie najlepsze >urz%dzenie si> w najbliszej egzystencji
7ermin antarabhawa konotuje jak%# przestrze i jaki# czas ? czasem sprawa jest prostaF
sytuacja >midzy+bytu> moe trwa jeden, dwa, trzy, cztery, pi, sze# lub najwyej
siedem tygodni + tak eKpressis *erbis stwierdza si w tek#cie I co z przestrzeni%L ;dzie
znajduje si owo bar+doL
"t jest ono wszdzie + i nigdzie, inaczej mwi%c, w punkcie usytuowanym pomidzy
>wszdzie> a >nigdzie>F w nas :ar+do to przestrze wasnej naszej jaAni, umysu $tyb
rig-a', >nieobjtego jak #wietlisty przestwr nieba>, istotowo tosamego z Pustk% $skr
%un&ata' Pojawiaj%ce si nam po #mierci zjawy, opisywane tak plastycznie w Bar-do
Thos-grol + zjawy jak z koszmarnych to znw bogich snw, kolory, #wiato#ci + s%
produktami naszej wasnej jaAni $umysu', jej tajemnych energiiJ #ci#lej bior%c,
emanacjami, projekcjami
M
jej obaw, lkw, skonno#ci, pasji, d%e, kompleksw,
pragnie i neuroz + sowem wszystkiego, co stanowi tre# rnych warstw, w tym i
najgbszych, naszej pod#wiadomo#ci 5zy mona si dziwi, e Tybeta$ska ksiga
umarych tak interesowaa <ungaL
&amy wic do czynienia z sui generis przewodnikiem po naszym umy#le, ktry sam jest
matryc% powouj%c% do uudnego bytu trapi%ce go lki oraz namitno#ci, i wobec tego
sam wadny jest si od nich uwolni
/ziaania te $a z nimi >prby>' przebiegaj% wedle pewnego porz%dku, #ci#le okre#lonego
sam% struktur% umysu, ktra okazuje si struktur% mandali :uddy ,airoczany, jak
przedstawiaj% j% thanki, synne malowida tybetaskie 7ak na przykad kada z kolejno
ukazuj%cych si postaci :uddw mandali symbolizuje jak%# wadz umysu, jaki# rodzaj
energii psychicznej $w jej aspektach pozytywnych i negatywnych', jaki# skadnik
osobowo#ci , tradycji tybetaskiej podkre#la si, e wygl%d tych postaci nie jest
cakowicie arbitraln% kreacj% wyobraAni, lecz e #ci#le odpowiada on rodzajowi
symbolizowanej energii /otyczy to te innych zjawF upiorw, demonw, diablic o
przeraaj%cych i dziwacznych ksztatach jak na ptnach :oscha, zjaw emanowanych
przez centra energetyczne $czakry' pooone wzdu awadhuti, centralnego kanau
energetycznego w ciele czowieka
?biega si to wszystko z konstatacjami nowoczesnej psychologii, ktra odnajduje w
owych ksztatach =ormy archetypiczne, pojawiaj%ce si regularnie w snach czy pewnych
stanach patologicznych u rnych ludzi
, Bar-do Thos-grol wszystkie postacie wystpuj% na og pod imionami stanowi%cymi
kalki imion analogicznych sanskryckich bstw panteonu hinduistycznego i tantrycznego,
tote w tek#cie przekadu daj je konsekwentnie wa#nie w wersjach sanskryckich, dla
atwiejszej identy=ikacji w innych Ardach ?e wzgldu na #ciso# naukow% najlepiej
byoby je transliterowa wedle przyjtego w indologii systemu !iestety, z powodw
technicznych zmuszony jestem do podawania ich w przyblionej transkrypcji
=onetycznej /otyczy to rwnie pewnych sanskryckich i tybetaskich terminw
technicznych, nie maj%cych dokadnych odpowiednikw w jzykach europejskich,
terminw, ktre obja#niam pokrtce w przypisach 0% one sanskryckie, o ile nie
zaznaczono inaczej 0owa w nawiasach kwadratowych nie maj% odpowiednikw w
oryginaleJ dodaem je dla jasno#ci
Przekad niniejszy obejmuje tekst podstawowy Bar-do Thos-grol 'hen-mo $,ielkie
,yzwolenie z :ar+do przez 0uchanie', ktry skada si z trzech cz#ci i kilku tekstw
towarzysz%cych, mniej istotnych
/edykuj go z wdziczno#ci% moim przyjacioom z krakowskiej sanghi .agjut Bkra-
is-og $!iech to bdzie na szcz#cie'
.rakw, paAdziernik+listopad (13M


( ,ymowa w przyblieniuF 7h6+tr6l
2 The Titbetan Book of the (ead) The *reat Liberation through +earing in the Bardo,
0hambhala, :erkeley and -ondon (189
E 7ybetologowie uwaaj%, e jego autorem jest .arma -ingpa $(E2E+(E3E'J
7ybetaczycy przypisuj% go samemu Padmasambhawie
M 7ym sowem, wzitym z nowoczesnej psychologii, 4rancesca 4remantle oddaje tyb
snang ,edug mnie jest ono do# jaskrawym anachronizmem w tek#cie b%dA co b%dA
bardzo leciwym /latego sam wolaem raczej >emanacje>




"OUCZENIE O SAMOWYZWOLENIU SI
Z BAR!O CHWILI &MIERCI


KSIGA GBOKIE' NAUKI
'ASNO "RZY"OMINA'(CA
WIELKIE WYZWOLENIE Z BAR!O !HARMATY
)

S"O! WA!ZY
STRA*NIK+W GNIEWNYCH ORAZ S"OKO'NYCH
,


Pokon wszystkim guru, 7rikaji
E
,
Padmasambhawie, ktry pojawi si,
aby mie w pieczy wszelkie stworzenie,
i bstwom lotosu gniewnym oraz spokojnym,
i doskonaej 0ambhogakaji,
pokon bezbrzenej /harmakaji :uddy ImitabhyN

7a metoda ,ielkiego ,yzwolenia z :ar+do, przeznaczona dla joginw o #rednich
zdolno#ciach, ma sens potrjnyF wstpny, podstawowy i kocowy
,stpny dotyczy sposobu wyzwolenia czowieka z krwi i ko#ci !ajpierw naley
przyswoi sobie pouczenia, z ktrych pomoc% ci o najwyszych zdolno#ciach
niezawodnie osi%gaj% wyzwolenie <e#li go nie osi%gn%, trzeba si uciec do
samowyzwolenia drog% przeniesienia #wiadomo#ci
M
w :ar+do 5hwili Omierci 7ym
sposobem joginowie o przecitnych zdolno#ciach niezawodnie dostpuj% wyzwolenia
;dy okae si to niemoliwe, naley usilnie praktykowa t oto metod osi%gania
,ielkiego ,yzwolenia z :ar+do /harmaty poprzez 0uchanie
!ajpierw jogin powinien obserwowa wszystkie stopniowo przychodz%ce oznaki
umierania, wedle 0amowyzwolenia, Pjakie chce uzyskaQ .iedy wszystkie one s% ju
wyraAne i niew%tpliwe, naley dokona samowyzwalaj%cego przeniesienia #wiadomo#ci
<e#li to si uda, zbdne si staje recytowanie tego ,y-wolenia r-e- "uchanie ;dy
jednak nie dochodzi do przeniesienia #wiadomo#ci, trzeba go#no i wyraAnie odczyta
tekst tego ,y-wolenia r-e- "uchanie obok ciaa zmarego <e#li ciaa ju nie ma, to
siedz%c na ou zmarego albo na jego krze#le naley przemawia z ca% moc% prawdy i
przywoywa jego #wiadomo# wyobraaj%c sobie, e siedzi naprzeciwko i sucha
,wczas zgromadzeni bliscy, krewni i przyjaciele nie powinni wznosi go#nych
okrzykw bole#ci ani lamentwJ powinno si ich usun%
<eeli ciaa nie zabrano, a tchnienie zewntrzne
9
ju ustao, to + nim ustanie tchnienie
wewntrzne + guru zmarego, jego brat w /harmie
R
lub kto# z tych, ktrych lubi i
ktrym u=a, powinien mu odczyta ten tekst ,ielkiego ,y-wolenia, przystawiaj%c usta
do jego ucha, lecz nie dotykaj%c go
Prawdziwe pouczenie o wyzwoleniu przez suchanie
<e#li s% moliwo#ci, naley zoy ob=ite o=iary 7rzem .lejnotom
8
;dy moliwo#ci nie
ma, trzeba przygotowa w my#li przedmiot o=iary i ob=icie uzupeni go w bezmiernej
wyobraAni wzrokowej Potem trzeba siedem albo trzy razy wyrecytowa baganie
przyzywaj%ce na pomoc buddw i bodhisattww !astpnie wypowiedzie naley
gosem dobitnym baganie do 0trasznych 0tranikw :ar+do, baganie o wyrwanie z
w%skiego przesmyku bar+do i baganie *.wnych "trof Bar-do, po czym odczyta +
siedmiokro albo trzykro, stosownie do okoliczno#ci + ten tekst ,ielkiego ,y-wolenia
r-e- "uchanie Pozwala on rozpozna trzy rodzaje bar+doF #wiato# :ar+do 5hwili
Omierci, wielkie i jasne widzenie w :ar+do /harmaty i :ar+do GyciaJ tu stosowne
wskazwki umoliwiaj% zamykanie bram ona
!ajpierw pouczenie o #wiato#ci :ar+do 5hwili Omierci
!ieraz nawet czowiek o bystrym rozumie nie potra=i jej rozpozna ?wykli ludzie,
nawet je#li s% do tego zdolni, to przecie z powodu sabego obeznania z praktyk%
medytacji + potrzebuj% wszelkiego rodzaju wskazwek Po odczytaniu im PtekstuQ
rozpoznaj% oni gwn% #wiato# i unikaj%c bar+do, szybko i atwo osi%gaj% nie zrodzon%
/harmakaj
!ajlepiej je#li przy zmarym bdzie obecny jego gwny guru, ktrego prosi o
pouczenie <e#li nie on + to brat w /harmie zmarego, z ktrym skada on #luby 0amaji
3

;dyby i jego nie byo, to kto# z braci duchowych w tej samej tradycji /harmy
1

;dyby wszelako nie doszo do zetknicia si z adnym z nich, to kto# umiej%cy dobrze
recytowa powinien wielokrotnie, gosem dobitnym i wyraAnym, przeczyta ten tekst
,skutek tego zmary przypomni sobie udzielone przez guru wskazwki, jak
rozpoznawa ow% jasno#, i natychmiast, rozpoznawszy #wiato# gwn%, osi%gnie
wyzwolenie
5zas recytacji ;dy ustanie dech zewntrzny, prana
(S
rozpywa si w dhuti
((
,iedzy
(2
,
pojawia si natomiast #wietliste tchnienie #wiadomo#ci Potem prana powraca, spywa do
lewej i prawej nadi
(E
i ukazuje si na #ciekach bar+do w =ormie zjawJ dlatego naley
kontynuowa recytacj, zanim prana wejdzie w lew% i praw% nadi 5zas, kiedy usta ju
dech zewntrzny, ale pozosta jeszcze dech wewntrzny, trwa mniej wicej tyle, ile
trzeba na zjedzenie krtkiego posiku
I oto sposb pouczeniaF najlepiej, je#li wyrzucenie #wiadomo#ci
(M
nast%pi na chwil
przed ustaniem oddechu <e#li wszake nie uda si to, wyrzec trzeba nastpuj%ce sowaF
>0zlachetny synu $wymieni imi', ktremu teraz przyszo szuka drogiN ;dy tylko
przestaniesz oddycha, pojawi si przed tob% tak zwana ;wna <asno# Pierwszego :ar+
do, ktrej znaczenie wcze#niej zostao ci obja#nione przez guruN I gdy ustanie twj dech
zewntrzny, za#wita przed tob% /harmata wyrazista jak pusta przestrze nieba, jasna,
#wietlista, pozbawiona kracw i #rodka + nagi, wolny od zanieczyszcze umys
@ozpoznawaj j% wwczas i wstpuj w jej s=erN ,tedy i ja ci j% pokaN>
!im ustanie oddech zewntrzny, trzeba kilka razy wypowiedzie te sowa do ucha
zmarego i wrazi mu je w umys Potem, na chwil przed ustaniem tchu zewntrznego,
naley uoy go prawym bokiem na ziemi, w >pozycji lwa>
(9
, i nacisn% mocno dwie
pulsuj%ce >yy snu>, aby nie nabrzmieway ;dy przestan% nabrzmiewa, mocno
nacisn% ,wczas prana zatrzyma si w dhuti i nie bdzie moga powrci, na pewno
za# skieruje si ku otworowi :rahmy
(R
,tedy PtrzebaQ udzieli pouczenia
7o wa#nie jest tak zwane Pierwsze :ar+do + Owiato# /harmaty ,szystkim istotom
objawia si wolny od jakichkolwiek znieksztace Hmys /harmakaji
, czasie, gdy tchnienie zewntrzne ustaje, lecz wewntrzne + jeszcze nie, prana
rozpywa si w awadhuti ?wykli ludzie powiadaj%, e wtedy wa#nie traci si
#wiadomo# !ie wiadomo dokadnie, jak dugo to trwaF zaley to od dobrego albo zego
stanu naczynia
(8
, od stopnia przyswojenia sobie nauk i od umiejtno#ci skupienia w
medytacji H tych, ktrych naczynie byo dobre, trwa to moe dugo , ich pouczanie
trzeba wkada wiele wysikuJ a do chwili, gdy w otworach pojawi si ropny wyciek,
trzeba powtarza wskazwki , przypadku ludzi bardzo nieprawych i o zych
naczyniach czas ten nie bywa duszy ni pstryknicie palcamiJ w niektrych innych +
ni spoycie maego posiku 0utry i 7antry twierdz% na og, e zanik #wiadomo#ci trwa
cztery i p doby 0koro jest zazwyczaj tak, e nie#wiadomo# trwa przez cztery i p
doby
(3
, to przez ten czas naley stara si pilnie o pokazanie #wiato#ci
0posb pouczenia <e#li zmary potra=i, to niech dziaa samodzielnie podug wyej
podanych wskazwek <e#li nie potra=i, to niech guru, ucze, brat w /harmie lub
przyjaciel, duchem i umysem z%czony z nim, si%dzie obok i recytuje wyraAnieF >7eraz
ziemia przeistacza si w wod, woda w ogie, ogie w pran, prana + w czyst%
#wiadomo#> ?naki te wystpowa bd% stopniowo, a gdy si dopeni% i nast%pi
zatrzymanie PoddechuQ, tak% my#l naley powzi%F >0zlachetny synuN $albo, je#li jest to
guru' 5zcigodny mistrzuN @acz zapanowa nad chwiejnym umysemN> $Powiedzie mu
to do ucha, po cichu' <eeli za# jest to brat w /harmie lub przyjaciel albo kto# inny,
zawoa go po imieniu i tak mwiF
>0zlachetny synuN "to przyszed na ciebie czas tego, co nazywaj% #mierci%, i stoisz w jej
obliczu /latego my#li twoje niech bd% takieF
>Ich, skoro przyszed na mnie czas #mierci i stoj w jej obliczu, to wobec tej mojej
#mierci umys swj napeniam jedynie mio#ci%, wspczuciem i :odhiczitt%
(1
J obym dla
dobra wszystkich czuj%cych istot, podobnych w liczbie nieobjtym niebiosom, osi%gn%
stan :uddyN i wszystko, co zaistnieje w moim umy#le, a szczeglnie obecne moje my#li,
niech obrci si na dobro wszelkich czuj%cych istot !iechaj w jasno#ci #mierci
rozpoznam /harmakaj i w jej s=erze niech mi bdzie dane osi%gn% najwysze
urzeczywistnienie &ahamudry
2S
, dla poytku wszystkich czuj%cych istotN I je#libym
tego nie osi%gn%, to obym w bar+do mg pozna, e jestem w bar+do Hrzeczywistniaj%c
&ahamudrakaj poprzez jog bar+do, wszelkimi sposobami pragn dziaa dla dobra
wszelkich istot czuj%cych, nieskoczonych w liczbie swej jak nieboN> !ie porzucaj%c
takich wa#nie rodz%cych si w umy#le pragnie, przypominaj sobie wcze#niej
otrzymane pouczenia o praktyce medytacyjnejN>
,ypowiedziawszy te sowa wyraAnie, ustami przytknitymi do ucha umieraj%cego, i nie
pozwalaj%c nawet na chwil zachwia si jego uwadze, trzeba pilnie obserwowa ;dy
zewntrzny oddech ju usta, nacisn% mocno >y snu> i wyraAnymi sowy wyrzecF
$je#li jest to guru albo jaki# wyszy rang% od recytuj%cego przewodnik duchowy'
>5zcigodny mistrzu, oto ukazuje ci si teraz gwny, najwaniejszy blaskJ zechciej go
rozpoznaN @acz obserwowa go uwanieN> $7ak te trzeba poucza wszystkich innych'
>0zlachetny synu $wymieni imi', suchaj mnieN "to pojawia si teraz przed tob%
nieskazitelna #wiato# /harmaty @ozpoznaj j%N 0zlachetny synu, to, co teraz
postrzegasz jako #wietlist% pust% istno#, co# pozbawionego przymiotw takich jak
ksztat, kolor czy ciao + ta wic pusta #wietlisto# to twj wasny umys, /harmata
0amantabhadri ;dy za# rwnocze#nie z t% ukae si druga jasno#, nie zrodzona z
niczego, czysta, l#ni%ca, wyrazista, rozedrgana + wiedz, e jest to PtwjQ Hmys + :udda
0amantabhadra 7en twj umys + pusta jasno#, nie utworzona z jakiejkolwiek
substancji, a take ten twj umys trwaj%cy w stanie rozedrganej #wietlisto#ci + tworz%
nierozerwaln% istno#J nie zrnicowana jasno# i pustka trwaj%ca w wielkim snopie
#wiata, nie znaj%ca narodzin ni #mierci + to :udda !iezmienny :lask @ozpoznanie go
wystarczy ci Pdo wyzwoleniaQ
;dy rozpoznasz jasn% istot wasnego umysu jako :udd, to spogl%danie w g%b umysu
bdzie kontemplacj% :uddy>
,ypowiedzie to PnaleyQ trzy do siedmiu razy, sowami wyraAnymi
Pierwszy stopieF przypomnienie wcze#niejszych poucze guru, jak rozpoznawa /rugi
stopieF zmary zdany jest na samodzielne rozpoznanie #wiato#ci wasnego czystego
umysu 7rzeci stopieF rozpoznawszy siebie samego i po%czywszy si nierozdzielnie z
/harmakaj%, niezawodnie osi%ga wyzwolenie
7ym sposobem, rozpoznawszy pierwsz% #wiato#, zyskuje wyzwolenie Ile je#li
zachodzi obawa, e PzmaryQ nie rozpozna tej pierwszej #wiato#ci + pojawi si jeszcze
tak zwana #wiato# wtrnaJ przyjdzie ona po ustaniu tchu zewntrznego i upyniciu
czasu potrzebnego do spoycia maego posiku
0tosownie do dobrego lub zego karmana prana wpadnie do ktrego# z lewych lub
prawych kanaw i wyjdzie ktrym# z otworwJ nagle pojawi si jasna #wiadomo# <e#li
mwimy, e trwa to tyle, ile trzeba na zjedzenie posiku, to znaczy, e zaley to od stanu
naczynia i obznajmienia z praktyk%
,wczas #wiadomo# zmarego wydostaje si na zewn%trz i nie wie on ju, czy umar,
czy nie ,idzi, jak przedtem, postacie bliskich, krewnych, syszy nawet pacz i krzyki
!ie pojawiaj% si jednak jeszcze przeraAliwe zjawy karmiczne i jeszcze nie nadszed
wielki lk przed <am%, Panem Omierci ?nw naley recytowa pouczenia i wskazwki
0% dwa ich rodzaje, stosownie do stopnia medytacjiF wypenienia i tworzenia w
wyobraAni
2(
<e#li idzie o stopie wypenienia + naley trzykrotnie zawoa PzmaregoQ
po imieniu i recytowa ustawicznie podane wyej sposoby rozpoznawania #wiato#ci ,
przypadku stopnia tworzenia w wyobraAni naley odczytywa sadhan
22
i opis jego
Tidama
2E
F
>0zlachetny synu, medytuj nad twoim TidamemN 0kup swoj% uwagN 0koncentruj si na
TidamieN <ego pojawiaj%c% si =orm wyobraaj sobie jako pozbawion% samodzielnego
jestestwa, niby odbicie ksiyca w wodzieN !ie miej go za =orm rzeczywist%N>
,ypowiedzie to wyraAnie i jasno <e#li zmary by prostym czowiekiemF
>&edytuj nad Panem ,ielkiego &iosierdzia
2M
N> + 7ak ma go poucza
Po takich wskazwkach nawet ci, ktrzy nie rozpoznali bar+do, teraz na pewno je
rozpoznaj%
<e#li za ycia zmary otrzyma wskazwki od guru, lecz sabo by obznajmiony z
praktyk% medytacji, nie potra=i samodzielnie poradzi sobie w bar+doJ wwczas guru
albo brat w /harmie musi mu to rozja#ni Ile s% te i tacy, ktrzy byli biegli w
medytacji, lecz w chwili #mierci silna choroba przemoga ich i pomieszaa im pamiJ
takim nie pamitaj%cym trzeba koniecznie recytowa te pouczenia ?darzaj% si te
ludzie niegdy# obznajmieni z medytacj% Ocieki, ktrzy jednak zamali #luby i zaniedbali
praktyk 0amajiJ grozi im tra=ienie do niszych s=er samsary
29
, tote te pouczenia s% im
bardzo potrzebne
<e#liby zmary zrozumia w pierwszym bar+do + byoby najlepiejJ je#li nie + wyraAna
recytacja sprawi, e w drugim bar+do jego #wiadomo# si rozbudzi, i osi%gnie
wyzwolenie
, drugim bar+do #wiadomo# nie wiedz%ca, czy umar, czy nie, nagle si rozja#nia <est
to tak zwane >wyraAne ciao zudne>
2R
,wczas, jeeli pouczenie zostanie tam
zrozumiane, spotyka si ono z /harmat% + tak jak matka spotyka si z synem + i moc
karmana nie powiedzie go na manowce Podobnie promienie soca zwyciaj% mrok
Owiato# drogi przemaga potg karmana i nastpuje wyzwolenie 7ak wic owo tak
zwane drugie bar+do pojawia si na drodze >ciaa umysu>, a wadza poznania kr%y, jak
przedtem, w obszarze zmysu suchu <e#li wwczas dotrze do pouczenie, cel bdzie
osi%gnity !ie pojawiaj% si jeszcze karmiczne emanacje, tote PzmaryQ moe si uda,
dok%dkolwiek zechce, wedle swej woli
7ak wic, je#li nie rozpozna gwnej #wiato#ci, to rozpozna jednak #wiato# drugiego
bar+do i uzyska wyzwolenie <eeli za# i tym razem nie uzyska wyzwolenia, pojawi si
przed nim tak zwane trzecie bar+do, :ar+do /harmaty
? trzeciego bar+do wyoni% si omamy karmiczne ,wczas bardzie jest wane
odczytywanie ,ielkiego /ouc-enia o Bar-do (harmatyJ jego moc i korzystne dziaanie
s% ogromne
,szyscy bliscy pacz% wwczas, wznosz% krzyki i lamenty, zabieraj% mu poywienie,
#ci%gaj% ze ubranie, zamiataj% wok oa 5hocia on sam ich widzi, oni go nie widz%,
on syszy, e mwi% do niego, lecz oni nie sysz% jego gosu ? sercem zasmuconym
odchodzi
,wczas pojawiaj% si dAwiki, blask i promienie #wiata, on za# omdlewa z potrjnego
strachu, przeraenia i trwogi ,tedy trzeba recytowa ,ielkie /ouc-enie o Bar-do
(harmaty ?awoawszy zmarego po imieniu, jasno i wyraAnie naley mwi te sowaF
>0zlachetny synu, nat swoje wadze i suchaj z niezachwian% uwag%N :ar+do ma sze#
=orm <akichL PPierwszeFQ :ar+do ,asnych 7woich !arodzin, PdrugieFQ :ar+do &arzenia
0ennego, PtrzecieFQ :ar+do ;bokiej, !ieporuszonej 0amadhi
28
, PczwarteFQ :ar+do
5hwili Omierci, Ppi%teFQ :ar+do /harmaty i PszsteFQ :ar+do Gycia + razem sze#
0zlachetny synu, tobie przypady w udziale trzy + :ar+do 5hwili Omierci, :ar+do
/harmaty i :ar+do GyciaJ pojawi% si one przed tob%
I do wczoraj pojawiaa si przed tob% + w :ar+do 5hwili Omierci + #wiato# /harmatyJ
nie rozpoznae# jej wa#ciwie, dlatego musiae# w nim b%dzi 7eraz tworzy si przed
tob% dwoje bar+doF /harmaty i Gycia !ataj%c ca% uwag, staraj si dobrze zapamita
udzielone przeze mnie wskazwkiN
0zlachetny synu, teraz oto przysza na ciebie tak zwana chwila #mierci "dchodzisz z
tego #wiata na drug% stron, ale nie jeste# w tym jedyny ?darza si to wszystkim !ie
po%daj ju i nie tsknij do tego ycia ;dyby# jednak po%da go i tskni do, nie
bdziesz mg tutaj trwaJ nie wyzwolisz si z ustawicznego b%dzenia po kolisku
samsary !ie hoduj przywi%zaniuN !ie hoduj %dzomN Postpuj my#l% za 7rzema
.lejnotamiN
0zlachetny synu, choby w tym :ar+do /harmaty stany przed tob% najprzerniejsze
straszliwe i okropne zjawy, nie zapominaj tego, co ci powiedziano 0ens tych sw
zakarbuj sobie dobrze w umy#le i stosownie do niego idA dalej
!a tym polega rozpoznawanie
>Ich, teraz oto pojawia si przede mn% :ar+do /harmatyJ odrzucam wszelkie gniewne,
straszne i przeraaj%ce widziada i pojmuj, e to, co widz, to moje wasne emanacjeJ
wiem te, e w taki wa#nie sposb przejawia si bar+do , tej chwili, gdy przyszo na
mnie niebezpieczestwo, e nie osi%gn gwnego celu, nie bd poddawa si lkowi
przed tumem widziade spokojnych i gniewnychN> + &wi%c te sowa gosem dobitnym i
jasnym, pomny ich znaczenia, postpuj dalej , ten sposb nie zapomnisz, na czym
polega niezawodne rozpoznawanie wszelkich zjaw jako twych wasnych tworw
0zlachetny synuN , chwili, gdy rozdzielaj% si twoje ciao i duch, ujrzysz czyst%
/harmatF jej zjawa jest niewielka, jaskrawo byszcz%ca <ej poysk wprawi ci w wielki,
trwony niepokj Pojawi si ona przed tob% na ksztat roziskrzonego mirau ponad
rwnin% w czas letniego skwaru !ie bj si jejN !ie trw si ni%N !ie wpadaj w panikN
?rozum, e jest to tylko ksztat wasnej twojej /harmaty
? wntrza blasku wybiegnie potny gos /harmaty + silny niby grzmot @ozbrzmi on
jak dudnienie tysi%ca piorunw naraz i zahuczy rozgo#nie Ile wiedz i zrozum, e jest to
take gos wasnej twojej /harmaty, i dlatego nie trw si nim, nie przeraaj ani nie
wpadaj w panikN Posiadasz jedynie to, co zw% >ciaem umysowym> zakorzenionych
niedobrych skonno#ci
23
, ktre nie ma ksztatw z krwi i misa /latego te trzy +
dAwiki, blask i promienie nie mog% ci uczyni adnej krzywdy, nie mog% ci przyprawi
o #mier &oesz je uzna po prostu za widziada powstaj%ce w tobie samym ,iedz, e
to jest bar+do
0zlachetny synu, je#li nie umiesz rozpozna wasnych emanacji, to, jakkolwiek w
ludzkim #wiecie oddawae# si medytacjom, teraz nie potra=isz przyswoi sobie tych
pouczeJ przera% ci te #wiato#ci, rozgniewaj% dAwiki, wystrasz% promienie !ie
pojmiesz istoty wskazwek, nie rozpoznasz natury tych trzech + dAwikw, #wiato#ci i
promieni, i nadal bdziesz b%ka si w samsarze
0zlachetny synuN Po czterech i p dnia nie#wiadomo#ci odejdziesz st%d Ile gdy si z
niej przeckniesz i bdziesz si pytaF >5 to byo ze mn%L> + zrozumiesz, e wszystko to
jest bar+do
,wczas odwrci si koo samsary, wszystkie te emanacje bdziesz widzia jako
ja#niej%ce =ormy cielesne 5ay przestwr niebios bdzie jasnobkitny i l#ni%cy
,tedy ze Orodkowej, ,szechobejmuj%cej .rainy
21
wyoni si :udda ,airoczana o ciele
biaej barwy, zasiadaj%cy na tronie -ww , doni dziery on koo o o#miu szprychach
Hkae si w u#cisku ze swoj% &aonk%
ES
, pani% Przestworu !iebios Poniewa w
rzeczywisto#ci bytuje on w siedlisku skandhy #wiadomo#ci rozrniaj%cej
E(
, bkitna
#wiato# jest &%dro#ci% /harmadhatu
E2
, jasn% i czyst%, a w blask i l#nienie :uddy
,airoczany w u#cisku z &aonk% wystrzela z ich serc ku tobie, tak za# jest mocny, e
twoje oczy nie bd% go mogy znie# bez cierpienia @azem z nim zal#ni ku tobie #wiato
z dziedziny bogw + biae, bez poysku ,wczas ty, powodowany moc% zego karmana,
poczujesz wielki lk i trwog przed t% bkitn%, poyskliw% &%dro#ci% /harmadhatu, i
rzucisz si do ucieczki ?a to w umy#le twoim pojawi si sympatia do owego #wiata
biaej barwy, bez poysku Ile nie powiniene# wwczas czu niechci do tej najwyszej
m%dro#ci, przybranej w kolor niebieski, jaskrawy, #wietlisty i poyskuj%cyN !ie bj si
jej, albowiem jest to 7athagata
EE
#wietlistej &%dro#ci /harmadhatu Peen wiary i
uwielbienia oddaj mu cze#N ?ano# do baganie my#l%c o tym, e jest to blask
wspczucia :uddy ,airoczanyN 7o sam :udda ,airoczana wychodzi ci na spotkanie w
w%skim przesmyku bar+do <est to #wiato# wspczucia :uddy ,airoczanyN 7ote nie
wzbudzaj w sobie sympatii do owego #wiata biaej barwy bez poysku, ani
przywi%zania, ani namitno#ciN Ilbowiem je#li poweAmiesz do przywi%zanie, bdziesz
odt%d b%dzi w s=erze bytu sze#ciodzielnego koliska samsary przeznaczonej dla bogw, i
stanie si to wielk% przeszkod% na twej drodze do wyzwolenia /latego nie patrz na to,
lecz oddaj korny hod poyskliwej, niebieskiej #wiato#ci &ocno skup si w medytacji
na :uddzie ,airoczanie i wypowiedz + powtarzaj%c za mn% + t arliw% pro#bF
>Ich, gdy tak wskutek bezlitosnej !iewiedzy b%dz w kolisku samsary,
zechciej mnie powie#, czcigodny :uddo ,airoczano,
#wietlist% drog% &%dro#ci /harmadhatuN
!iechaj te mnie wspiera potna pani, twa &aonkaN
:agam, wyswobodA mnie ze straszliwego, w%skiego przesmyku bar+doN
,prowadA mnie do przeczystej s=ery 0penienia :uddyN>>
,ypowiedziawszy to baganie kornie i z wielkim Hwielbieniem zmary #wietlist% tcz%
rozpynie si w sercach :uddy ,airoczany i jego maonki, i stanie si sambhogakaj%
:uddy w #rodkowym, najwyszym niebie Ikanisztha
Ile je#li, nawet otrzymawszy pouczenia, poczuje lk przed tym blaskiem $wskutek
dziaania zaciemniaj%cej mocy wystpkw, gniewu i namitno#ci' i ucieknie, i je#li
pomimo wymwienia tej arliwej pro#by pjdzie bdn% drog% + to po dwch dniach
wyjd% mu na spotkanie zastpy deww
EM
,adrasattwy
E9
oraz zego karmana,
wiod%cego do piekie I oto pouczenie !aley zawoa zmarego po imieniu i wyrzec te
sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN , drugiej dobie pojawi si biae, jasne #wiato
ywiou wody ,wczas we wschodniej stronie, z bkitnego .rlestwa ,ielkiej
@ado#ci ukae si :udda Ikszobhja o ciele barwy niebieskiej, trzymaj%cy w doni
dorde
ER
o piciu ostrzach, siedz%cy na tronie 0onia i z%czony u#ciskiem ze swoj%
&aonk% imieniem :uddhaloczana
E8
7owarzysz% im bodhisattwowie .szitigarbha i
&ajtreja, maj%cy obok siebie swe &aonki + -asja i Puszpa, tak e uka% si jako
sze#cioro :uddw
? bytuj%cego w siedzibie rupaskandhy
E3
czystego, biaego, poyskliwego #wiata ,iedzy
?wierciadlanej
E1
, z serc ,adrasattwy i jego &aonki wystrzeli ku tobie blask, ktrego
twoje oczy nie bd% mogy znie# bez cierpienia @azem z nim ukae si u dou #wiato z
dziedziny piekielnej, o barwie dymu, bez poysku, obok owego blasku &%dro#ci , teje
chwili, powodowany przemon% si% gniewu i nienawi#ci, poczujesz wielki lk i trwog
przed tym l#ni%cym biaym blaskiem, i rzucisz si do ucieczkiJ poweAmiesz za to
upodobanie do matowego #wiata z piekie, koloru dymu ,wczas opanuj strach przed
owym biaym, jasnym, czystym i l#ni%cym #wiatem, zrozum i wiedz, e jest to &%dro#N
.ornie oddaj jej cze# i wzbudA w sobie wiar, albowiem jest to blask miosierdzia
,adrasattwyN "ddaj%c jej cze# pomy#lF >"to moje schronienie> + i zano# bagania
0am ,adrasattwa wyszed ci na spotkanie w straszliwym bar+do Gelaznym hakiem dla
ciebie jest #wiato miosierdzia ,adrasattwy, przeto oddaj mu cze# i nie spogl%daj z
upodobaniem na owo piekielne matowe #wiato barwy dymu, bo jest to pena mki droga
zaciemniaj%cych grzechw
MS
, nagromadzonych przez twoje silne uczucia gniewu i
nienawi#ci <e#li bdziesz trwa w przywi%zaniu do nich, wpadniesz w siedzib piekieln%,
w bagno niezno#nych udrkJ gdy ju w nim ugrzAniesz, nigdy si ze nie wydostaniesz
/latego jest to wielka zawada na drodze ku wyzwoleniu !ie spogl%daj wic na,
wyzb%dA si gniewu i nienawi#ci, przywi%zania i po%da, lecz skieruj swe uwielbienie
ku biaemu, poyskliwemu i jasnemu #wiatu ? ca% moc% skoncentruj si na
,adrasattwie i wypowiedz te oto sowa baganiaF
>Ich, gdy tak b%dz po kolisku samsary
wtr%cony w nie przez wasne silne namitno#ci,
zechciej, ,adrasattwo, poprowadzi mnie #wietlist% drog%
&%dro#ci czystej, podobnej zwierciaduN
!iechaj mnie te wspiera twoja czcigodna &aonka, :uddhaloczana
,yzwl mnie, prosz, z w%skiego przesmyku
straszliwego bar+doN
?aprowadA mnie do penej skoczonej doskonao#ci
siedziby :uddwN>>
Po wypowiedzeniu tego bagania z wielkim uwielbieniem i czci% PzmaryQ rozpynie si
#wietlist% tcz% w sercu ,adrasattwy i stanie si sambhogakaj% :uddy, w niebie
/oskonaej @ado#ci, na wschodzie
Ile nawet po takim pouczeniu niektrzy, wskutek zbytniej wybujao#ci >ja> i skae
wystpkami, poczuj% strach przed l#ni%cym elaznym hakiem wspczucia i uciekn%
/latego trzeciego dnia zastpy deww :uddy @abnasambhawy wyjd% PmuQ na spotkanie
#wietlist% drog% prowadz%c% do s=ery czowieczej Pouczenie jest nastpuj%ce 7rzeba
zawoa zmarego po imieniu i przemwi do tymi sowyF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN !adchodzi oto trzeci dzie, tote pojawi si przed
tob% jaskrawe #wiato ywiou ziemi , stronie poudniowej, z tego .rlestwa
5hway ukae si :udda @atnasambhawa o ciele tej barwy, z drogocennym
klejnotem
M(
w doni, siedz%cy na tronie @umaka, z%czony w u#cisku ze swoj% &aonk%
&amaki 7ak si ukae "taczaj%cy go bodhisattwowie Ika#agarbha i 0amantabhadra
bd% mieli za towarzyszki boginie o imionach &ala i /hupa 7ak si pojawi% z
przestworu tczy, blasku i #wiata, jako sze#cioro :uddw
:udda @atnasambhawa wraz ze swoj% &aonk% ukae si w s=erze ,edanaskandhy
M2
,
w jaskrawotym blasku &%dro#ci ?rwnuj%cej
ME
, przyozdobiony drobnymi l#ni%cymi
kr%kami, a taki bdzie promienisty i ja#niej%cy, e wzrok twj nie zniesie tego widoku
? serca @atnasambhawy i jego &aonki wybiegnie ku tobie, prosto do twego serca,
#wiato, ktrego nie wytrzyma oko <ednocze#nie do twojego serca wniknie
ciemnoniebieskie bezpoyskliwe #wiato ze s=ery czowieczej ,wczas, za spraw%
zbytnio wybujaego >ja>, uczujesz wielki lk i trwog przed tym jaskrawym tym
blaskiem i rzucisz si do ucieczkiJ tymczasem zrodzi si w tobie sympatia i przywi%zanie
do ciemnoniebieskiej, matowej #wiato#ci z czowieczej dziedziny samsary !ie bj si i
nie trw tego tego #wiata + jasnego, wyraAnego, byszcz%cego i jaskrawegoN
@ozpoznaj w nim &%dro#N ?araz po tym spokojnie wstpuj w s=er !iedziaaj%cej
&%dro#ci PoweAmij ku niej u=no# i uwielbienieN <e#li rozpoznasz w niej #wiato#
wasnego umysu, to nawet nie oddaj%c <ej czci ani nie wypowiadaj%c sw bagania,
stopisz si bez zrnicowania ze wszystkimi tymi postaciami i #wiato#ciami, i
osi%gniesz o#wiecenie
<eeli nawet nie rozpoznasz tego wa#nie tak, to pomy#l, e jest to #wiato# miosierdzia
:uddy @atnasambhawy i twoje schronienie &y#l% oddaj mu hod i zmw baganie
Poniewa jest to l#ni%cy elazny hak miosierdzia :uddy @atnasambhawy, oddaj mu
cze#
!ie spogl%daj z upodobaniem na owo matowe ciemnoniebieskie #wiato z dziedziny
ludzi, albowiem jest to pena udrk droga zgromadzonych przez twoje nazbyt wybujae
>ja> zych skonno#ci <e#li ci si ona spodoba, tra=isz ni% do czowieczej dziedziny
samsary i bdziesz do#wiadcza wszelkich utrapie narodzin, staro#ci, choroby i #mierci,
i nigdy nie wydostaniesz si z samsary 7o wielka zawada na drodze do wyzwolenia, a
wic nie spogl%daj tam i wyzb%dA si swego >ja> ,yzb%dA si zakorzenionych zych
skonno#ciN !ie lgnij do nichN Porzu po%daniaN "ddaj cze# jaskrawemu,
poyskliwemu temu #wiatuN 0kup si usilnie na @atnasambhawie i wypowiedz te oto
sowa baganiaF
>Ich, gdy tak b%dz po kolisku samsary
wtr%cony we przez zbyt silne >ja>,
zechciej, :uddo @atnasambhawo, poprowadzi mnie
#wietlist% drog% jasnej &%dro#ci ?rwnuj%cejN
!iechaj mnie te wspiera &amaki, czcigodna twoja &aonkaN
,yzwl mnie, prosz, z w%skiego przesmyku
straszliwego bar+doN
?aprowadA mnie do penej skoczonej doskonao#ci
siedziby :uddwN>>
,ypowiedziawszy to baganie z wielk% pokor% i uwielbieniem PzmaryQ #wietlist% tcz%
rozpynie si w sercach :uddy @atnasambhawy i jego &aonki, i stanie si
sambhogakaj% :uddy w stronie poudniowej, w .rlestwie 5hway
Po takich pouczeniach nawet czowiek sabych si bez w%tpienia osi%gnie wyzwolenie
Ile je#li nawet po wielekro bywa tak pouczany, lecz wskutek wielkich przewin i
sprzeniewierzenia si #lubom 0amaji wyczerpa swoje korzystne moliwo#ci + mimo
wszystko teraz nie rozpozna wa#ciwieJ miotany moc% namitno#ci oraz skae od
przewin poczuje strach przed dAwikami i #wiato#ci%, i zacznie ucieka
5zwartego dnia jednak tum deww :uddy Imitabhy wyjdzie mu na spotkanie na
#wietlistej drodze do s=ery Tidagw, zgodniaych upiorw + utworzonej przez karmana
pyn%cego z namitno#ci i zawi#ci Pouczenie jest takie 7rzeba zmarego zawoa po
imieniu i przemwi do w te sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN !adszed oto czwarty dzie, wic zjawi si przed
tob% czerwone #wiato ywiou ognia jako jaskrawy, wyraAny pomie ,wczas w
stronie zachodniej, z czerwonego obszaru nieba 0ukhawati
MM
wyoni si :udda Imitabha
o ciele barwy czerwonej, z lotosem w doni, siedz%cy na tronie Pawia i z%czony
u#ciskiem ze swoj% najwyborniejsz% maonk% imieniem Pandarawasini
M9
7ak si ukae
"bok bdzie mia bodhisattww Iwalokite#war i &adu#ri, ich za# towarzyszkami
bd% boginie ;ita i Iloka, z tczowego przestworu uka% si jako sze#cioro :uddw
:ytuje on w s=erze Pradniaskandhy
MR
, w #wietli#cie czerwonym i jaskrawym blasku
&%dro#ci @ozrniaj%cej
M8
, zdobnej w drobne kolorowe kr%ki <est jasny, #wietlisty,
l#ni%cy i promienny
? serc :uddy Imitabhy i jego &aonki wybiegnie ten blask prosto ku twemu sercu i
wniknie we, a adne oko go nie wytrzyma !iechaj ci on nie przeraaN .iedy wesp z
tym #wiatem m%dro#ci pojawi si ta, matowa po#wiata Tidagw, nie obdarzaj jej
swoj% yczliwo#ci%N Porzu przywi%zanie do niejN
,tedy, skutkiem dziaania potnych mocy po%da i namitno#ci, poczujesz trwog
przed owym czerwonym, jaskrawym i l#ni%cym #wiatem, i rzucisz si do ucieczki
!atomiast zrodzi si w tobie upodobanie i przywi%zanie do matowotej po#wiaty
Tidagw , owej chwili winiene# w tym jaskrawym, l#ni%cym czerwonym #wietle
rozpozna &%dro#, i nie ba si jej ?araz po tym spokojnie wstpuj w s=er
!iedziaaj%cej &%dro#ci i kornie oddaj jej cze# <e#li rozpoznasz w niej #wiato#
wasnej m%dro#ci, to nawet nie oddaj%c jej czci ani nie wypowiadaj%c sw bagania +
stopisz si bez zrnicowania ze wszystkimi tymi postaciami i #wiato#ciami, i
osi%gniesz o#wiecenie <eeli wszelako nie rozpoznasz jej tak wa#nie, to pomy#l, e jest
to #wiato# miosierdzia :uddy Imitabhy i twoje schronienie &y#l% oddaj mu hod i
zmw baganieJ jest to blask elaznego haka miosierdzia :uddy Imitabhy "ddaj mu
kornie cze#, nie uciekajN Ile choby# i uciek, pozostaniecie nierozdzielni !ie obawiaj
siN !ie zwracaj swojej sympatii ku owemu matowemu temu #wiatu Tidagw,
albowiem jest to nader przykra droga zgubnych skonno#ci zgromadzonych przez twoje
zbyt silne %dze i przywi%zania <e#li ci si ona spodoba, stoczysz si po niej w s=er
Tidagw i bdziesz do#wiadcza ,szelkich niezno#nych udrk godu i pragnienia <est to
wielka przeszkoda na drodze do wyzwolenia, a wic nie przywi%zuj si do niej i porzu
ze skonno#ciN !ie lgnij do nichN "ddaj cze# jaskrawemu, poyskliwemu czerwonemu
#wiatu, mocno skup si w medytacji na :uddzie Imitabha w u#cisku z &aonk% i
wypowiedz te oto sowa baganiaF
>Ich, gdy tak b%dz po kolisku samsary,
wtr%cony we przez zbyt silne po%dania,
zechciej, :uddo Imitabha, poprowadzi mnie
#wietlist% drog% jasnej &%dro#ci @ozrniaj%cejN
!iech mnie te wspiera Pandarawasini, twoja &aonkaNJ
,yzwl mnie, prosz, z w%skiego przesmyku,
straszliwego bar+doN
?aprowadA mnie do penej najdoskonalszej rozkoszyJ
siedziby :uddwN>>
,ypowiedziawszy to baganie z wielk% pokor% i uwielbieniem, PzmaryQ rozpynie si
#wietlist% tcz% w sercach :uddy Imitabhy i jego &aonki, i w stronie zachodniej, w
dziedzinie !ieba 0ukhawati, stanie si sambhogakaj% :uddy
Postpuj%c tak, nie sposb nie osi%gn% wyzwolenia 0kutkiem jednak hodowania za
ycia zym skonno#ciom i nawykom zmary nie potra=i si ich wyzby bez reszty, tote
zy karman i zawi# sprawi%, e zrodzi si w nim zo# i lk przed dAwikami oraz
#wiatem, tak e nie uowi go elazny hak miosierdzia /latego bdzie si b%ka tam,
gdzie# w dole, a do pi%tego dnia
,tedy wyjdzie mu na spotkanie sk%pany w blasku miosierdzia tum deww :uddy
Imoghasiddhi, krocz%cy jasn% drog% asurw $nie+bogw', zbudowan% z zazdro#ci i
udrki "to pouczenie 7rzeba zmarego zawoa po imieniu i wyrzec te sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN Pi%tego dnia ukae ci si zielono #wiato czystego
ywiou wiatru, w stronie pnocnej za#, z zielonego obszaru !ieba !ajwyszych Piter
wyoni si czcigodny :udda Imoghasiddhi, pan ze swoj% #wit% 5iao jego jest barwy
zielonej, w doni dziery skrzyowany podwjny dorde ?asiada na tronie ;arudy 0ang+
0ang
M3
, z%czony w u#cisku ze swoj% &aonk%, 0amajatar% 7ak si ukae, a obok niego
dwaj bodhisattwowie + ,adrapani i 0arwaniwaranawiskambhin Cch towarzyszkami s%
boginie ;andha i !aiwedja Hka% si z tczowego #wietlistego przestworu jako
sze#cioro :uddw
7o jaskrawe zielone #wiato, bytuj%ce w s=erze 0amskaraskandhy
M1
, jest zielonym,
l#ni%cym #wiatem &%dro#ci 5zynnej i ,ykonuj%cej
9S
J jej ostry poysk wzbudza
niepokj ? serc :uddy Imoghasiddhi i jego &aonki, zdobnych w rnokolorowe
kr%ki, wystrzeli ku tobie i wniknie w twoje serce w blask niezno#ny dla oczu !ie lkaj
si go, albowiem jest to gra twego wasnego umysu, przeto wstpuj w s=er wielkiego,
nieporuszonego skupienia, wolnego od wszelkich dalszych i bliszych wizw
namitno#ci i nienawi#ci
<ednocze#nie z tym #wiatem &%dro#ci pojawi si przed tob% pozbawiona l#nienia,
czerwona po#wiata z siedziby asurw, ktrej Ardem jest zazdro# &edytuj nad ni% z
zupen% obojtno#ci%, wyzbyty namitno#ci i gniewu <e#li# saby umysem, nie obdarzaj
jej swoj% yczliwo#ci%
,wczas, za spraw% przemonej siy zazdro#ci, poczujesz strach przed tym jaskrawym,
l#ni%cym zielonym blaskiem, i zaczniesz uciekaJ za to poweAmiesz gor%c% skonno# ku
matowej, czerwonej po#wiacie z siedziby asurw , owej chwili powiniene# w
jaskrawym, jasnym, byszcz%cym #wietle rozpozna wasn% m%dro# i porzuci lk przed
ni% ?araz po tym spokojnie wstpuj w s=er !iedziaaj%cej &%dro#ci 7ranscendentnej
9(
,
albowiem jest to #wiato# miosierdzia :uddy Imoghasiddhi, J twoje schronienie
&y#l% oddaj mu kornie hod i zano# bagania Poniewa jest to tik zwana &%dro#
5zynna i ,ykonuj%ca, l#ni%cy elazny hak miosierdzia :uddy Imoghasiddhi, oddaj jej
cze# i nie uciekajN -ecz gdyby# nawet uciek, pozostaniecie nierozdzielni Przeto nie
trw si jejN !ie lgnij do pozbawionej blasku #wiato#ci asurw, jest to bowiem pena
udrk droga karmana nagromadzonego przez twoj% nadmiern% zazdro# <e#li j% sobie
upodobasz, wpadniesz do s=ery bytu asurw, gdzie znosi bdziesz niewypowiedziane
katusze ktni, walki i wspzawodnictwa ,ielka to przeszkoda na drodze do
wyzwolenia, wic nie lgnij do tej drogi, odrzu ze skonno#ci i nawykiN "drzu
namitno#ciN "ddaj kornie cze# i uwielbienie zielonemu jaskrawemu #wiatu, ca% moc%
skup si w medytacji na :uddzie Imoghasiddhi i jego &aonce, i wypowiedz to oto
baganieF
>Ich, gdy tak b%dz po kolisku samsary
wtr%cony we przez wasn% nazbyt siln% zazdro#,
zechciej, :uddo Imoghasiddhi, poprowadzi mnie
#wietlist% drog% jasnej &%dro#ci 5zynnej i ,ykonuj%cejN
!iechaj mnie te wspiera najwyborniejsza twa &aonka, 0amajataraN
,yzwl mnie, prosz, z w%skiego przesmyku
straszliwego bar+doN
?aprowadA mnie do penej najdoskonalszej rozkoszy
siedziby :uddwN>>
,ypowiedziawszy to baganie z wielk% pokor% i czci%, PzmaryQ rozpynie si #wietlist%
tcz% w sercach :uddy Imoghasiddhi i jego &aonki, w pnocnej za# stronie, w
obszarze nieba 0koczonej /oskonao#ci stanie si sambhogakaj% :uddy
<e#li zmary, otrzymawszy takie wielokrotne i wielostopniowe wskazwki, przyswoi
sobie choby jedn% i rozpozna choby raz, to + nawet mimo osabnicia pomy#lnej siy
zasug dobrego karmana + musi dost%pi wyzwolenia
Ile pomimo otrzymania wielokrotnych poucze, skutkiem mnstwa zych skonno#ci i
nawykw, jakim hodowa za ycia, i nieobznajmienia z jasn% i czyst% ,iedz%
92
+ ta moc
zych skonno#ci bdzie ci%gn% go wstecz !ie uowi go byszcz%cy jasno, elazny hak
miosierdziaJ napeni go lk i trwoga przed t% jasno#ci%, wic bdnie bdzie pod%a w
d
Potem, szstego dnia, pojawi mu si jednocze#nie wszystkich picioro :uddw z
&aonkami i orszakami @azem te zaja#nieje owych sze# #wiato#ci z sze#ciu s=er
samsary
"to pouczenie !aley zawoa zmarego po imieniu i te wyrzec sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN I do wczoraj pojawiao si przed tob%, kada z
osobna, pi rodzajw jasno#ci ,brew udzielonym ci wskazwkom, moc zych
skonno#ci i nawykw sprawia, e przejy ci one za#lepieniem i lkiemJ dlatego a do
wczoraj b%kae# si po manowcu ;dyby# by rozpozna owych pi rodzajw blasku
&%dro#ci jako twoje wasne emanacje, to w postaci ktrej# z piciu rodzajw #wiato#ci
rozpyn%by# si #wietlist% tcz% i staby# si sambhogakaj% :uddy Ile skoro nie
rozpoznae#, to b%kasz si tutaj Patrz wic uwanieN
7eraz wyjdzie ci na spotkanie pi rodzajw doskonaych #wiato#ci oraz zjawy tak
zwanych czterech po%czonych m%dro#ci @ozpoznaj jeN 0zlachetny synu, oto pod
postaci% czterech jaskrawych kolorowych jasno#ci uka% ci si cztery ywioy Po#rodku,
z obszaru nieba ,szechobejmuj%cego .rgu, ukae si w postaci <ab+<um :udda
,airoczana, jak to wcze#niej powiedziano "d strony wschodniej, z obszaru nieba
?upenej @ado#ci ukae si :udda ,adrasattwa w postaci <ab+<um, wraz ze swoim
orszakiem , stronie poudniowej, z nieba 5hway ukae si w postaci <ab+<um :udda
@atnasambhawa ze swoim orszakiem Po stronie zachodniej, z obszaru nieba 0ukhawati,
zbudowanego pitrami na ksztat lotosu, ukae si :udda Imitabha w postaci <ab+<um,
ze swoim orszakiem Po stronie pnocnej, z obszaru nieba !ajwyszej /oskonao#ci,
ukae si :udda Imoghasiddhi w postaci <ab+<um, ze swoim orszakiemJ wychynie on
przed tob% ze #wietlistej tczy
0zlachetny synu, dalej, za tymi picioma <ab+<um :uddw, bram pilnuj% potni gniewni
stranicyF ?wyciski
9E
, Pan Omierci
9M
, .oski ;rzbiet
99
, ,owy 0plot !ektaru
9R
, oraz
straniczkiF /zier%ca Gelazny Uak
98
, /zier%ca Irkan
93
, /zier%ca Vacuch
91
,
/zier%ca /zwonek
RS
, a take mdrcyF siedziby bogw + Cndra, asurw+,emacitra, ludzi
+ 0iakjasimha, zwierz%t + /hruwasimha, Tidagw + /walamukha oraz piekie +
/harmarada Hka% si oni w postaciach sze#ciu mdrcw :uddy Hkae si te w
postaci <ab+<um :udda 0amantabhadra i 0amantabhadri + wsplny przodek duchowy
wszystkich :uddw
;dy tum czterdziestu dwu deww sambhogakaji wychynie z wntrza twego wasnego
serca, to + poniewa ukazuje si on tobie + rozpoznaj go jako twoj% wasn% czyst%
emanacj
0zlachetny synuN ,szystkie te obszary i krlestwa niebios nie znajduj% si w
jakimkolwiek miejscuJ w rzeczywisto#ci s% to cztery strony twego wasnego serca i jego
#rodek 7eraz zjawy te wychodz% na zewn%trz z gbi twego serca i ukazuj% si tobie !ie
wyaniaj% si one z jakiegokolwiek innego miejsca, przeto rozpoznaj w nich odwieczn%
zrczn% gr twego umysu
0zlachetny synuN 7e postacie nie bd% ani bardzo wielkie, ani bardzo maeJ we
wszystkich swoich cz#ciach bd% proporcjonalne .ada z nich bdzie mie wa#ciwe
sobie wspaniae szaty, kolor, poz, mudr i tron Postaci owe rozmieszczone s% w piciu
parach, kad% za# z nich otacza aureola #wiato#ci 0zlachetni bodhisattwowie wybrani
przez "jca i ich szlachetne &aonki wybrane przez &atk uka% si ,szyscy
jednocze#nie, jako doskonaa mandala @ozpoznaj ich jako twego TidamaN
0zlachetny synu, z serc tych piciu grup <ab+<um wybiegnie prosto ku twojemu sercu
cienka jak ni, jasna i l#ni%ca niby promie soca #wiato# zespolonych czterech
&%dro#ciF najpierw serce ,airoczany po%czy z twoim + niby tkanina + biay, poyskliwy,
byszcz%cy i jaskrawy promie ,iedzy /harmadhatu, wywouj%cy niepokj ,ewn%trz
tej tkaniny #wieci biay kr%ek, bardzo jasny i jaskrawy, niby dno zwierciada Hkae si
on w otoczeniu podobnych sobie drobnych kr%kw i plamek, nie bdzie mia #rodka ani
obwodu
? serca ,adrasattwy wyoni si ,iedza ?wierciadlana barwy niebieskiej, jasnaJ na jej i
szacie bd% widnie, jako ozdoby, niebieskie kr%ki w ksztacie odwrconej do gry
dnem miseczki mniszej z lapis+lazuli
? serca @atnasambhawy wyoni si te, jaskrawe i byszcz%ce #wiato &%dro#ci
,yrwnuj%cejJ jej szata zdobna jest w kr%ki te o ksztacie miseczki mniszej ze zota,
odwrconej do gry dnem
? serca Imitabhy wyoni si czerwony jaskrawy blask &%dro#ci @ozrniaj%cejJ jej
szat zdobi% czerwone #wietliste kr%ki o ksztacie niby odwrconej do gry dnem
miseczki mniszej z korala <ego barwa jest gbok% barw% m%dro#ci, poyskliwy jest i
l#ni%cy, zdobny picioma takimi kr%kami Hka% si one jako nie maj%ce obwodu ani
#rodka
Hkae si te po%czenie midzy tym ksztatem a twoim sercem
0zlachetny synu, wszystkie one s% =ormami powstaymi ze zrcznej gry twego wasnego
umysuJ nie wywiody si z czegokolwiek innego !ie miej do nich przywi%zania, nie
yw te przed nimi obawyJ spokojnie wstpuj w s=er my#lenia pozbawionego
re=leksji
R(
7am wszystkie owe postaci i #wiata roztopi% si w tobie i osi%gniesz
o#wiecenie
0zlachetny synu, zielony blask &%dro#ci 5zynnej i ,ykonuj%cej nie ukae ci si,
bowiem nie dopenia si jeszcze swobodna gra twej wasnej m%dro#ci
0zlachetny synu, wszystkie one s% jakoby zwidami poczwrnej &%dro#ci i stanowi% to,
co nazywamy >podziemn% drog% ,adrasattwy> ,wczas musisz sobie przypomnie
wskazwki i pouczenia, udzielone ci wcze#niej przez guru <eeli przypomnisz sobie ich
sens, napeni ci u=no# do wszystkich owych widzianych uprzednio zwidw, i bdzie to
jakby spotkanie matki z synem albo z przyjacielem z dawnych latJ rozpoznasz go,
zaledwie go zoczysz, i wszelkie w%tpliwo#ci rozwiej% si ;dy zrozumiesz, e zwidy te
od ciebie samego pochodz% + wst%pisz na jasn%, niezmienn% drog /harmaty 0kutkiem
tej u=no#ci zrodzi si w tobie nieporuszona samadhi, i roztopiwszy si w ksztacie
wielkiej, spontanicznej m%dro#ci staniesz si sambhogakaj% :uddy, tak e ju nie
powrcisz Pdo samsaryQ
0zlachetny synu, razem ze #wiatem &%dro#ci za#wita przed tob% sze# rodzajw
niewyraAnego, zwodniczego blasku <akich sze#L Pierwsze + biae, bezpoyskliwe
#wiato z dziedziny bogwJ drugie + czerwone, bezpoyskliwe #wiato z dziedziny
asurwJ trzecie + niebieskie, bezpoyskliwe #wiato z dziedziny ludziJ czwarte + zielone,
bezpoyskliwe #wiato z dziedziny zwierz%tJ pi%te + te, bezpoyskliwe #wiato z
dziedziny TidagwJ szste + popielate, bezpoyskliwe #wiato z otchani piekielnej
7owarzyszy one bd% owym wyraAnym jaskrawym #wiatom &%dro#ci !ie wolno ci
wwczas obdarza przywi%zaniem i sympati% adnego z nich, wstpuj spokojnie w s=er
#wiadomo#ci pozbawionej re=leksji
<eeli jednak przerazi ci jaskrawe #wiato &%dro#ci, poci%gnie za# mtna po#wiata
sze#ciu s=er samsary, obleczesz si w ciao jednego z sze#ciu rodzajw jej mieszkacw i
bez koca bdziesz b%dzi po rozlegym oceanie cierpie i udrk, a cakiem opadniesz z
si
0zlachetny synu, je#li nie otrzymae# poucze i wskazwek od guru, w obliczu tych
wszystkich postaci i #wiate &%dro#ci poczujesz lk i trwog, a w zamian poweAmiesz
sympati do niewyraAnego poblasku samsaryJ staraj si tego unikn%, kornie oddaj cze#
wszystkim owym jaskrawym i byszcz%cym, jasnym #wiatom &%dro#ci "ddaj im hod
my#l%c takF ><est to #wiato# &%dro#ci, miosierdzia piciu 7athagatw, ktrzy przybyli,
aby mnie podtrzymaJ oni s% moim schronieniem> 7ak wic nie zwracaj si yczliwie
ani nie lgnij do tych sze#ciu zwodniczych #wiato#ci, lecz z ca% moc% skup si w
medytacji na piciorgu <ab+<um i przemw w te sowaF
>Ich, gdy tak b%dz w kolisku samsary,
wtr%cony we przez pi straszliwych trucizn
R2

zechciejcie, o :uddowie piciu rodzin, by mi przewodnikami
na #wietlistej drodze czterech ?espolonych &%dro#ciN
!iech mnie te wspieraj% najwyborniejsze &atki piciu rodzinN
,yrwijcie mnie z jasnej drogi wiod%cej do sze#ciu nieczystych
s=er samsaryN
,yrwijcie mnie z w%skiego przesmyku
straszliwego bar+doN
?aprowadAcie mnie, prosz, do piciorakiej, czystej i wzniosej
dziedziny :uddwN>>
,ypowiedziawszy to baganie i poznawszy, e te pojawy s% tylko wasnymi jego
tworami, doskonay osi%ga niedwoisto# i zarazem stan :uddy <e#li jest #rednich
zdolno#ci, moc% wielkiej pokory pojmie to wszystko sam i osi%gnie wyzwolenie !awet
ludzie o maych zdolno#ciach za spraw% szczerego i czystego bagania osi%gn% to, e
wej#cia do sze#ciu s=er samsary zamkn% si przed nimi, a poprzez kontemplacj
poczwrnej &%dro#ci osi%gn% o#wiecenie, postpuj%c podziemn% #ciek% ,adrasattwy
"si%gn%wszy w ten sposb uspokojenie i rozpoznawszy jasno wikszo# s=er bytu, wielu
dostpuje wyzwolenia "statecznie jednak ci o najsabszych zdolno#ciach, choby i
otrzymali ,skazwki i obja#nienia, nie potra=i% prawidowo rozpozna wskutek tego, e
pob%dzili z winy zego karmana pochodz%cego z nieprawego ycia, nieobznajmienia z
/harm%, przebywania w otoczeniu barbarzyskim i sprzeniewierzenia si #lubom
0amaji /latego wejd% do niskiej s=ery samsary i dugo bd% w niej b%dzi
0idmego dnia z jasnego przestworu niebios 5zystej Przestrzeni wyjdzie mu na
spotkanie tum widjadharw
RE
J jednocze#nie otworzy si jasna droga wiod%ca do
dziedziny zwierz%t, powstaa ze skaenia gupot% i bezmy#lno#ci% ,wczas znowu
trzeba da pouczenie ?awoa zmarego po imieniu i przemwi do takF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN 0idmego dnia ukae ci si rnokolorowy jaskrawy
blask s=ery zych skonno#ci i nawykw ? jasnego obszaru nieba 5zystej Przestrzeni
wyjd% ci tumnie na spotkanie widjadharowie Po#rodku spowitej tczowym blaskiem
mandali ukae si !iezrwnany, 5akowicie .armicznie /ojrzay widjadhara imieniem
-otosowy Potny Pan 7aca
RM
<ego ciao mieni si picioma barwami "plata je swoim
ciaem czerwona /akini
R9
7acz%c trzyma on krzywy miecz i czaszk pen% krwi, czyni
gesty i spogl%da w niebo
Po wschodniej stronie mandali ukae si widjadhara imieniem ?amieszkay w /ziesiciu
.rainach
RR
, o ciele w kolorze biaym, z roze#mian% twarz%J oplata si wok niego biaa
/akini 7acz%c trzyma on w doniach zakrzywiony miecz oraz czaszk pen% krwi,
czyni gesty i spogl%da w niebo
Po stronie poudniowej mandali ukae si widjadhara imieniem ,adca Gycia, o ciele
barwy tej, bardzo urodziwyJ oplata si wok niego ta /akini 7acz%c trzyma on
w doniach zakrzywiony miecz oraz czaszk pen% krwi, czyni gesty i spogl%da w niebo
"d strony zachodniej mandali ukae si widjadhara imieniem &ahamudra, o ciele barwy
czerwonej, z roze#mian% twarz% "plata si wok niego czerwona /akini 7acz%c
trzyma on krzywy miecz i czaszk pen% krwi, czyni gesty i spogl%da w niebo
"d strony pnocnej mandali ukae si widjadhara imieniem 0amoistnie ?rodzony
R8
, o
ciele barwy zielonej, z obliczem wykrzywionym w grymasie gniewu "plata si wok
niego zielona /akini 7acz%c trzyma on krzywy miecz i czaszk pen% krwi, czyni gesty
i spogl%da w niebo
,idjadharom tym towarzyszy bd% ukazuj%ce si stopniowo nieprzebrane tumy dakiF
/akinie "#miu 5mentarzy, /akinie 5zterech 0=er, /akinie 7rzech 0iedzib, /akinie
/ziesiciu 0tron Owiata, /akinie /wudziestu 5zterech .rain + oraz mocarze i ich
orszaki, z biciem w bbenkiJ nadto opiekunowie i opiekunki /harmy, wszyscy przybrani
w sze# rodzajw ozdb z ko#ci Przy wtrze muzyki bbnw, =letw z piszczeli,
damaru
R3
, nios%c turkocz%ce proporce ze skry bydl%t, baldachimy i =rdzle z ludzkiej
skry, w#rd dymu ze sma%cych si ludzkich cia i rnorakiej muzyki cay ten tum
napeni wszystkie zak%tki #wiata =aluj%c, zataczaj%c si i trzs%c "d dAwikw tego
grania a pka gowa 7acz%c i pl%saj%c na rne sposoby krocz% oni na spotkanie +
zacnemu, by go powita, nieprawemu + by go ukara
0zlachetny synu, z serc tych piciu gwnych widjadharw wysnuje si i wniknie wprost
do twojego serca jaskrawa, jasna i wielobarwna jakby ni + jej blask jest przykry +
cienka, =aluj%ca, wij%ca si i mieni%ca picioma barwami ni jasnej &%dro#ci, zrodzonej
samoistnie w s=erze nie#wiadomych skonno#ci i nawykw <est ona jasna, byszcz%ca tak
mocno i jaskrawo, e oko tego znie# nie moe @azem z ni%, obok, Pojawi si zielone
matowe #wiato pochodz%ce z dziedziny zwierz%t + razem z blaskiem &%dro#ci
,wczas, skutkiem zwodniczej mocy zych skonno#ci i nawykw, zrodzi si w tobie
lk przed t% piciobarwn% #wiato#ci%, i zaczniesz ucieka, i poweAmiesz upodobanie do
matowej po#wiaty z dziedziny zwierz%t !ie powiniene# si jednak obawia owego
jaskrawego, piciobarwnego #wiataN !ie lkaj si goN ?rozum, e jest to &%dro#N
? wntrza tego blasku dobywa si bd% go#ne dAwiki, jakoby grzmot tysi%ca
piorunw, potne dudnienie i szum :dzie to jakby rozlegaj%cy si dAwik potnej
mantry !ie bj si goN !ie lkaj si goN !ie uciekaj przed nimN ,iedz, e jest to tylko
zrczna gra twego wasnego umysuN !ie lgnij do owego bezpoyskliwego zielonego
#wiata z dziedziny zwierz%tN <e#li bowiem znajdziesz w nim upodobanie, wpadniesz do
mrocznej s=ery zwierz%t, aby bez koca cierpie tam ndz gupoty, otpienia i
poddastwa, i nigdy nie bdziesz mg si z niej wydosta Przeto nie powiniene#
skania si ku niejN
?a to oddaj kornie cze# piciobarwnej, jaskrawej #wiato#ci ? ca% moc% skup si w
medytacji na tumie zwyciskich widjadharw, boskich nauczycieli ,szyscy oni, wraz z
tumem mocarzy i daki, wychodz% ci na spotkanie w niebie bodhisattww >Ich,
czcigodni, wszechwiedz%cy, i ja + tak ndzna istota, bez zasugN !iestety, nie zagarna
mnie jeszcze ostatecznie #wiato# miosierdzia tumu deww, towarzysz%cych piciu
7athagatom trzech czaswN 7ote wy, zastpy boskich widjadharw, odt%d ju mnie nie
opuszczajcie, pochwycie mnie elaznym hakiem miosierdzia i, prosz, natychmiast
prowadAcie prosto do czystych dziedzin nieba bodhisattwwN> + tak powiedz
0kupiwszy si z ca% moc%, wymw to oto baganieF
>,ejrzyjcie na mnie askawie, o widjadharowie,
zechciejcie z wielk% yczliwo#ci% prowadzi mniej dalejN
7eraz, gdy b%dz po kolisku samsary,
wtr%cony we przemon% moc% zych nawykw i skonno#ci,
zechciejcie, o potni widjadharowie i mocarze,
powie# mnie #wietlist% drog% samoistnej, jasnej wiedzyN
!iechaj mnie te wspiera tum najwyborniejszych dakiJ
wyrwijcie mnie z w%skiego przesmyku straszliwego bar+do
i powiedAcie do czystej dziedziny bodhisattwwN>>
,ypowiedziawszy sowa tego bagania z wielk% czci% i pokor%, PzmaryQ rozpynie si
#wietlist% tcz% w sercach widjadharw i niezawodnie odrodzi si w czystym niebie
bodhisattww 0t%d i wszyscy szlachetni kaljanamitrowie
R1
, rozpoznawszy P#wiato#Q w
ten sposb, osi%gn% wyzwolenie, i to niezawodnie, choby nawet obci%eni byli zymi
nawykami i skonno#ciami
7o, co powiedziano dot%d, byo pouczeniem o rozpoznawaniu #wiato#ci w :ar+do
5hwili Omierci oraz pouczeniem o ,ielkim ,yzwoleniu z :ar+do 0pokojnych :stw
/harmaty <est to koniec tej ksigi
0thi "ama&a 1g&a 1g&a 1g&a
8S



( /harmata znaczy >zasada, istota rzeczy> i jest synonimem Ounjaty, bd%cej ostateczn%
natur% wszystkiego, niepochwytn% dla kategorii rozumu, de=iniowan% jedynie
negatywnie i moliw% do urzeczywistnienia w pewnych rodzajach medytacji $np
&ahamudra' /harmata to rwnie ostateczna natura umysu + #wietlista, nieobjta
przestrze
2 Postacie bstw tantrycznych o wygl%dzie agodnym oraz przeraaj%cym, pojawiaj%ce
si w medytacji i w bar+doJ s% one w istocie projekcjami umysu podmiotu i symbolizuj%
rne tego umysu wadze, skaenia i pod#wiadome skonno#ci
E >7rzy ciaa> $kaja'F /harmakaja $ciao /harmy, abstrakcyjna ostateczna natura
:uddy'J 0ambhogakaja $ciao przyjemno#ci, uywania' + po#rednik midzy :udd% a
ludAmi, przekazuj%cy !aukJ !irmanakaja $ciao przejawione, widzialne ciao :uddy'
M 7yb Wpho+ba Praktykowana przez joginw w chwili #mierci specjalna technika
przenoszenia #wiadomo#ci poza dotychczasowe ciaoJ zapewnia ona dobre ponowne
narodziny
9 7yb phyiJ moe znaczy >zewntrzne>, jak i >ostatnie>
R 5zyli ucze tego samego guru
8 /harma $!auka', :udda i 0angha $wsplnota wyznawcw'
3 Hroczyste #luby, dotycz%ce praktykowania /barmy i medytacji
1 5hodzi tu o rne odmiany buddyzmu w 7ybecieJ !ingma, .agyut, ;elug, .adam itd
(S /osownieF >dech, tchnienie>J symbol energii yciowej
(( /huti $albo awadhuti' to w systemie <ogi centralny przewd energetyczny w ciele
czowieka, %cz%cy poszczeglne o#rodki energetyczne, tak zwane czakry
(2 5hodzi tu o ,iedz 7ranscendentn% o ostatecznej naturze wszystkiego $Ounjata',
realizowan% w medytacji
(E :oczne kanay energetyczne, po obu stronach awadhuti
(M 5hodzi tu o #wiadomo# stanowi%c% o naszej tosamo#ci osobowej, wyrzucan%
$celowo' przez otwr w szczycie czaszki $randhra', tak by moga wcieli si w nowy byt,
zgodnie z naszym yczeniem 5zynno# ta nazywa si po tybetasku Wpho+ba
(9 Pozycja le%ca, na boku, z prawe doni% pod gow% , takiej pozycji mia umrze
:udda 0iakjamuni
(R :rahmarandhra, otwr na ciemieniu, ktrym koczy si awadhuti
(8 7yb rten 5hodzi tu zarwno o cae ciao adepta, jak i dhuti oraz nadiJ ich stan zaley
od stopnia wywiczenia w medytacji
(3 , oryginale zhag phyed dang bzhl, co moe znaczy rwnie >trzy i p doby>
?wraca uwag =akt, e jest to akurat poowa tygodnia
(1 >&y#l o "#wieceniu> + jeden ze skadnikw medytacji w buddyzmie mahajanyJ
towarzyszy jej intencja zdobycia o#wiecenia w interesie wszystkich istot yj%cych
2S >,ielka Piecz> albo >,ielki 0ymbol> Praktyka medytacyjna buddyzmu
tantrycznego, obejmuj%ca cao# do#wiadczenia egzystencjalnego adepta /ochodzi
wwczas do zjednoczenia &iosierdzia i ,iedzy $.aruna i PradniaJ Cnnymi ich
aspektami s% &etoda i Pustka + Hpaja i Ounjata', czyli mskiego i eskiego elementu
praktyki, symbolizowanych odpowiednio przez posta ktrego# z :uddw $tyb <ab +
>ojciec>' w u#cisku miosnym ze swoj% &aonk% $tyb <um + >matka>'
2( 0ampannakrama i utpannakrama + dwa stadia medytacji Htpannakrama polega na
tworzeniu w wyobraAni $wizualizacji' postaci bstw i utosamianiu si z nimi, w =azie
sampannakramy ma miejsce do#wiadczenie rozpywania si tych ksztatw w #wietlistej
przestrzeni
22 Cnstrukcja dotycz%ca sposobu medytowania oraz opis bstw bd%cych jej
przedmiotem
2E >:stwo opiekucze> adepta, wybrane dla przez guru tak, aby jak najlepiej
odpowiadao psycho=izycznej strukturze adepta, jego skonno#ciom itd
2M Przydomek bodhisattwy Iwalokite#wary
29 0amsara, czyli odwieczny koowrt stawania si i przemijania =orm bytu, dzieli si w
tradycji buddyjskiej na sze# sterF bogw, asurw $nie+bogw', ludzi, pretw $tyb yi+
dag wygodniae upiory', zwierz%t i piekie
2R &aja#arira, zjawa maj%ca =orm naszego ciaa, a bd%ca projekcj% $emanacj%'
naszego umysu, jego pod#wiadomych skonno#ci
28 ;boka medytacja
23 Por przyp 2R 5hodzi tu zwaszcza o niekorzystne nasze skonno#ci, zahamowania,
pragnienia wyparte do pod#wiadomo#ci i bd%ce Ardem neuroz
21 7a i jej podobne nastpne poetyczne nazwy s% nazwami nieb, w jakich bytuj%
odpowiedni gwni :uddowie mandali w liczbie piciu, wymienieni w dalszym ci%gu
ES Por przyp 2S
E( ,idnianaskandha + jedna z piciu skandh $zespow zmysowo+mentalnych' w
buddyjskiej psychologii
E2 /harmadhatu + >przestrze, s=era /harmy>J synonim Ounjaty
EE 0ynonim :uddy
EM :stwo, pomniejszy bg
E9 >Cstota /iamentowa>, imi :uddy Ikszobhji
ER 7ybJ skr wajra $diament, piorun' + cudowny or w ksztacie sztyletu o dwu
ostrzach, symbolizuj%cy zwycistwo nad !iewiedz% i wrogami /harmy
E8 >"ko :uddy>, czyli ,iedza 7ranscendentna
E3 0kandha ciaa, ksztatu, empirycznej osobowo#ci czowieka
E1 Idar#anadniana, zdolno# postrzegania jasnego i obiektywnego
MS 0zkodliwy wpyw tak zwanych grzechw polega gwnie na powodowanych przez
nie skaeniach naszego umysu i umacnianiu bdnych mniema $zwaszcza co do
prawdziwej natury ego i rzeczy'
M( @atnaJ chodzi tu zwaszcza o tak zwany 5zintamani, klejnot speniaj%cy yczenia
M2 0kandha czucia, dozna $na przykad blu lub przyjemno#ci'
ME 0amatapradnia, zapewniaj%ca rwnowag ducha jako przeciwwag dla pychy
MM >Pene 0zcz#cia>
M9 >, biaych szatach>
MR Pradniaskandha lub 0amdniaskandha + s=era wiedzy $#wiadomie' postrzegaj%cej
M8 Pratjawekszanadniana
M3 &ityczny ptak o skrzydach i apach ptasich a tuowiu ludzkim
M1 0kandha obejmuj%ca czynno#ci emocjonalne i intelektualne, tworz%ce nasz obraz
#wiata i okre#laj%ce nasz% wobec niego Postaw "dpowiedzialna za gromadzenie
karmana
9S .rytjanuszthanadniana
9( Pradnia, m%dro# dotycz%ca Ounjaty
92 Por przyp 9(
9E <ina
9M <amantaka
99 Uajagriwa
9R Imrytawarta albo Imrytakundali
98 Inku#a
93 Pa#a
91 Orynkhala
RS ;hanta
R( Iwikalpana
R2 Pycha, %dza, gniew, zazdro#, bezmy#lno# $gupota'
RE ,idjadharowie + >dzieryciele wiedzy>, grupa pomniejszych bstw, patronuj%cych
szczeglnie wiedzy magicznej
RM ,ipakanuttara Padmanate#wara
R9 /akinie to liczna grupa bstw eskich, symbolizuj%cych energie eskie i
utosamianych z Cnteligencj%
RR /a#abhumi + dziesi stadiw doskonalenia si bodhisattwy
R8 !irabhoga
R3 :benek zrobiony z powki ludzkiej czaszki $czsto podwjny',uywany w
obrzdach tantrycznych
R1 >Przyjaciel cnoty> + tytu wybitnych nauczycieli /harmy
8S 0% to sylaby mantryczne, >no#niki> okre#lonych energiiJ peni% w tantryzmie wane
=unkcje w technikach medytacji, nadto maj% znaczenie magiczne




"OUCZENIE O SAMOWYZWOLENIU SI
Z BAR!O !HARMATY


"becnie zostanie opisany sposb, w jaki objawia si :ar+do ;niewnych :stw
,yej opisany przesmyk 0pokojnego :ar+do mia siedem stopni 0tosownie do tego i do
odpowiednich dla kadego stopnia poucze zmary, je#li nawet nie rozpozna ktrego#,
lecz rozpozna tylko jeden + osi%ga bezmiernie wielkie wyzwolenie
,ielorakie moe by wyzwolenie ,ielka jest liczba rnych istot ywych, wielka jest
ilo# zego karmana, nieprzebrane jest mnstwo kalaj%cych wystpkw, dugowieczne s%
zakorzenione ze skonno#ci i nawyki Ile poniewa ten koowrt !iewiedzy ani nie
ro#nie, ani si nie zmniejsza, to wikszo# zmarych nie osi%ga wyzwolenia, nawet po
dokadnym wysuchaniu szczegowych poucze, i bdn% drog% d%y w d
? tej przyczyny bstwa spokojne, widjadharowie i dakinie w sromocie ustpuj%, po czym
pojawiaj% si przemienione w cakiem innego wygl%du bstwa gniewne, jarz%ce si
blaskiem, krwioerczeJ ukae si ich pidziesi%t osiem <est to :ar+do ;niewnych
:stw, przeto zmary idzie tu w moc strachu, trwogi i panikiJ rozpoznawanie jest tutaj
trudne Poniewa siy jego umysu s% sabe, szybko z nich opadnie i dotrze do horyzontu,
lecz je#li zachowa choby niewielk% zdolno# rozumienia, wyzwolenie przyjdzie mu bez
trudu /laczegoL + moe kto# spyta "t skoro pojawi% si zwidy strachu, trwogi i
zo#ci, umys nie ma czasu na roztargnienie, wic intensywnie skupia si w medytacji
"to i przyczyna <e#li w takiej chwili nie dochodzi do zrozumienia wymienionych wyej
poucze, to nawet gdyby kto# mia wiedz rozleg% jak ocean, nie uzyska z niej tutaj
adnego poytku !awet wielki znawca regu ,inaji
(
, nawet wielce biegy w =ilozo=ii
nauczyciel bdzie tutaj zwodzony i nie potra=i wa#ciwie rozpozna bar+do, tote
wpadnie w bdne kolisko samsary
!ajwicej wszelako jest ludzi pospolitychJ ci uciekaj% przed trwog%, lkiem i zo#ci% i
wpadaj% w czelu#, gdzie staj% si upem cierpie Cnaczej jogin obznajmiony z
7ajemnymi &antrami
2
J choby by z najpospolitszych ludzi, to przecie ujrzenie tumu
krwioerczych bstw jest dla niego jak spotkanie kogo# dobrze znanego od dawna +
rozpoznaje w nich swego Tidama i napenia go to u=no#ci%F roztapia si w niedwoisto#ci
i osi%ga stan :uddy Ilbowiem istot% osi%gania wyzwolenia jest rozpoznawanie w tych
wa#nie pojawiaj%cych si tu ciaach, postaciach i ksztatach tyche samych
krwioerczych bstw, ktre w #wiecie ludzkim byy przedmiotem rozmy#la i medytacji,
o=iar i hodw, ktre wyobraa si na wizerunkach malowanych, rzeAbionych i innych
.iedy za# umieraj% ludzie choby za ycia w czowieczym #wiecie bardzo biegli w
reguach ,inaji albo wielcy mistrzowie subtelnej =ilozo=ii, i nawet bardzo pilnie
praktykuj%cy /harm oraz zrczni w jej goszeniu + ich #mierci nie towarzysz% cudowne
znaki, jak tcza, relikwie czy te szkliste kulki
E
?a ycia nie przyswoili oni sobie
7ajemnych &antr, co wicej, odnosili si do nich z pogard% i lekcewaeniem, tote
skutkiem tego, e nie byli obznajmieni z rozlicznymi bstwami 7ajemnych &antr, nie
mog% rozpozna ich w bar+do, gdy si przed nimi pojawiaj% Hjrzawszy je nagle, a nie
widziawszy nigdy przedtem s%dz%, e oto zbliaj% si do nich wrogowie, wic odczuwaj%
przed nimi trwog i nienawi#, i dlatego staczaj% si w nisze s=ery bytu ? tej przyczyny
ludzie choby nie wiem jak biegli w subtelnej =ilozo=ii, lecz nie obznajmieni z
7ajemnymi &antrami, umieraj% pozbawieni znakw takich, jak blask tczy, relikwie czy
szkliste kulkiJ rzecz to bardzo znamienna
!atomiast ludzie hoduj%cy 7ajemnym &antrom, choby i najpospolitsi z pospolitych,
nie pochodz%cy ze znakomitych rodw, nieuczeni, nawet je#li postpowali szkaradnie, w
niezgodzie z moralno#ci%, nawet je#li nie potra=ili dokadnie sobie przyswoi owych
&antr + to jednak nie przyjm% bdnej postawy ani nie powezm% w%tpliwo#ciJ wa#nie
dlatego, e czcili 7ajemne &antry, osi%gn% tutaj wyzwolenie
C nawet je#li niepikna bya droga ich postpowania w ludzkiej s=erze bytu, to w chwili
#mierci towarzyszy im bd% znaki + jak na przykad #wietlista tcza lub relikwie,
albowiem 7ajemne &antry zapewniaj% bardzo wiele bogosawiestw
"bznajmiomy z 7ajemn% &antr% jogin o #rednich nawet zdolno#ciach, ktry oddawa si
recytowaniu &antry 0erca
M
oraz praktykowa dwustopniow% medytacj, nie musi potem
b%dzi po czelu#ciach :ar+do /harmatyJ zaraz gdy wyda on ostatnie tchnienie,
widjadharowie, mocarze i dakinie z ca% pewno#ci% zaprowadz% go do czystej s=ery
niebieskiej 7owarzyszy bd% temu rne, takie oto znakiF niebo czyste jak lustro,
spowite w tczow% jasno#, deszcz kwiatw, zapach wonnych kadzide, niebiaska
muzyka, promienie, relikwie !atomiast niezbdne jest recytowanie /ouc-enia o
,ielkim ,y-woleniu - Bar-do r-e- "uchanie znawcom regu ,inaji, wielkim
nauczycielom =ilozo=ii, ludziom ami%cym #luby 0amaji i wszelkiego rodzaju
pospolitakom 5o si za# tyczy mahasiddhw
9
, mistrzw medytacji nad &ahamudr% i
wszelkich innych znakomitych praktykw &ahasampanny
R
, to rozpoznaj% oni,
zapamituj% #wiato# :ar+do 5hwili Omierci i osi%gaj% dharmakaj "dczytywanie
/ouc-enia o ,ielkim ,y-woleniu - Bar-do r-e- "uchanie jest im zupenie
niepotrzebne <e#li w :ar+do 5hwili Omierci rozpoznaj% oni #wiato#, osi%gaj%
dharmakaj <eeli w :ar+do /harmaty rozpoznaj% pojawiaj%ce si dobrotliwe i gniewne
zjawy bstw + osi%gaj% sambhogakaj <e#li rozpoznaj% w :ar+do Gycia + osi%gaj%
nirmanakaj i odrodziwszy si w dobrych s=erach bytu spotykaj% si tam z t% nauk%J
poniewa za# nastpne ycie jest wynikiem PdawniejszychQ postpkw, to /ouc-enie o
,y-woleniu r-e- "uchanie ma gboki sens religijny, dotyczy bowiemF osi%gania
o#wiecenia bez uprzedniej praktyki medytacyjnej, osi%gania wyzwolenia jedynie poprzez
suchanie, prowadzenia czowieka bardzo nieprawego tajemn% drog%, momentalnego
odsaniania istoty rzeczy i momentalnego osi%gania stanu :uddy /ziki temu
wszystkiemu przychodz%ce ywe istoty na pewno nie pjd% do niszych s=er bytu 5zytaj
wic razem to ,y-wolenie i ,y-wolenie r-e- Nos-enie
8
, bo razem s% one niczym zota
mandala ozdobiona turkusami i innymi klejnotami
7eraz, gdy ukazano ju niezbdno# i poytek z tego pouczenia o wyzwoleniu przez
suchanie, zostanie obja#niony sposb, w jaki objawia si bd% bstwa gniewne ?nw
zawoawszy zmarego po imieniu, przemwi PtrzebaQ w te sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN !ie udao ci si rozpozna i zapamita bstw, jakie
ukazay ci si w poprzednim bar+do, tote nadal musisz b%ka si tutaj 7eraz, smego
dnia, zaczn% si pojawia gniewne bstwa !ie Poddaj%c si obawom, rozpoznawaj je
wyraAnieN
0zlachetny synu, pojawi si oto wspaniay ,ielki :udda Ueruka o ciele barwy
ciemnoczerwonej, o trzech gowach, sze#ciorgu Cmionach i czterech nogach szeroko
rozstawionych <ego oblicze po prawej jest barwy biaej, po lewej + czerwonej, #rodkowe
za# + ciemno+purpurowejJ ciao rzuca snop jarz%cego si blasku 0pojrzenie sze#ciorga
oczu budzi przeraenie, brwi wygite s% na ksztat byskawicy
,argi o ognistym poysku miedzi rozci%ga szyderczy #miechF >a la la>, >cha cha chaN> +
chichocz% go#no, #wiszcz%c przenikliwie Pomaraczowe wosy je% si sztywno i
pon% "zdobami jego gw s%F ksiyc, soce i wysche trupie czaszki, ciaa za# +
czarne we i #wieo odcite gowy , pierwszej z sze#ciu doni, po prawej, trzyma
czakr
3
, w #rodkowej topr o pokr%gym ostrzu, w ostatniej za# miecz , pierwszej po
lewej + dzwonek, w #rodkowej + lemiesz, w ostatniej + puchar zrobiony z czaszki ,ok
tuowia :uddy Ueruki oplata si jego &aonka + :uddhakrodhi#wari Praw% rk%
obejmuje ona jego szyj, lew% podtyka mu pod usta czaszk pen% krwiJ jej podniebienie
wydaje przeraAliwe, go#ne i hucz%ce dAwiki 0po#rd wosw w ksztacie dorde
wystrzelaj% pomienie ognia &%dro#ci ?asiada on na tronie unoszonym przez ;arud, z
jedn% par% ng wysunit% w bok, drug% podkurczon% Postacie te z twego wasnego
wywodz% si mzgu i objawiaj% si teraz, tutaj, tobie /latego nie trw si ichN !ie
lkaj si ichN !ie wpadaj w panikN @ozpoznaj w nich =orm twego umysu 7ym
bstwem jest twj wasny Tidam, przeto nie obawiaj si goN , istocie jest to <ab+<um
:uddy ,airoczany, przeto nie bj si goN ?e zrozumieniem przychodzi wyzwolenieN>
Po tym wezwaniu zmary, rozpoznawszy go jako Tidama, rozpynie si w niedwoisto#ci i
osi%gnie sambhogakaj :uddy + albo te, je#li owadnie nim strach i panika, i ucieknie
nie rozpoznawszy go, dziewi%tego dnia wyjd% mu na spotkanie krwioercze bstwa z
rodziny ,adra
1
"to pouczenie ?awoa zmarego po imieniu i przemwi do w te
sowaF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN /ziewi%tego dnia ukae ci si krwioerczy :udda
imieniem ,adraheruka, z rodziny ,adra <ego ciao jest barwy ciemnoniebieskiej, ma
on trzy oblicza, sze#cioro ramion i cztery szeroko rozstawione nogi Prawa twarz jest
biaa, lewa + czerwona, #rodkowa za# niebieska , pierwszej doni po prawej dziery
dorde, w #rodkowej + puchar z czaszki, w ostatniej + toprJ w pierwszej doni po lewej +
dzwonek, w #rodkowej + puchar z czaszki, w ostatniej + lemiesz <ego &aonka to bogini
,adrakrodhi#wari, oplataj%ca si wok jego tuowia Prawym ramieniem otacza jego
szyj, lewym za# podtyka mu pod usta czaszk pen% krwi Postacie te z wasnego twego
wywodz% si mzgu, z jego wschodniej strony, i objawiaj% si teraz, tutaj, tobie /latego
nie trw si ichN !ie lkaj si ichN !ie poddawaj si paniceN @ozpoznaj w nich =orm
twego wasnego umysuN 7ym bstwem jest twj Tidam, przeto nie obawiaj si goN ,
istocie jest to <ab+<um :uddy ,adrasattwy, przeto rozpoznawszy go oddaj mu kornie
hodN ?e zrozumieniem przychodzi wyzwolenieN>
Po tym wezwaniu zmary, rozpoznawszy go jako Tidama, rozpynie si w niedwoisto#ci i
osi%gnie sambhogakaj :uddy + albo te autkiem silnych skae karmicznych owadnie
nim trwoga i panika, i ucieknie nie rozpoznawszy wa#ciwie ,tedy dnia dziesi%tego
wyjdzie mu na spotkanie krwioerczy :udda z rodziny @atna
(S
"to pouczenie ?awoa
zmarego po imieniu i przemwi do takF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN "to dziesi%tego dnia ukae ci si krwioerczy :udda
z rodziny @atna, imieniem @atnaheruka <ego ciao jest barwy ciemnotej &a on trzy
oblicza, sze#cioro ramion i cztery szeroko rozstawione nogi Prawa PtwarzQ jest biaa,
lewa + czerwona, #rodkowa za# + ciemnota, pon%ca , pierwszej doni po prawej
dziery .lejnot, w #rodkowej + khatwang
((
, w ostatniej za# + maczug , pierwszej
doni po lewej trzyma dzwonek, w #rodkowej + puchar z czaszki, w ostatniej + trjz%b
<ego &aonka to bogini @atnakrodhi#wari, oplataj%ca si wok niego Prawym
ramieniem otacza mu szyj, lewym za# podtyka pod usta czaszk pen% krwi Postacie te
z twego wywodz% si mzgu, z jego poudniowej strony, i objawiaj% si teraz, tutaj,
tobie /latego nie trw si ichN !ie lkaj si ichN !ie poddawaj si paniceN @ozpoznaj w
nich =orm twego umysuN 7ym bstwem jest twj Tidam, przeto nie obawiaj si goN ,
istocie jest to <ab+<um :uddy @atnasambhawy, przeto oddaj mu hodN ?e zrozumieniem
przychodzi wyzwolenieN>
Po tym wezwaniu i rozpoznaniu go jako Tidama zmary rozpynie si w niedwoisto#ci
staj%c si :udd% <eeli jednak pomimo tego pouczenia zakorzenione ze skonno#ci
wezm% gr, poci%gn% go wstecz, tak e poczuje strach, gniew i zacznie ucieka nie
rozpoznawszy TidamaJ jeeli ujrzawszy <amantak, Pana Omierci nie rozpozna go + to
wwczas jedenastego dnia ukae si mu krwioerczy :udda z rodziny Padma
(2
"to
pouczenie ,ezwa zmarego po imieniu i przemwi do takF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN "to jedenastego dnia ukae ci si krwioerczy :udda
z rodziny Padma, imieniem Padmaheruka <ego ciao jest barwy ciemnoczerwonejJ ma
on trzy oblicza, sze#cioro ramion i cztery szeroko rozstawione nogi Prawa twarz jest
biaa, lewa + niebieska, #rodkowa + ciemnoczerwona , pierwszej doni po prawej
dziery lotos, w #rodkowej + khatwang, w ostatniej + pak , pierwszej doni po lewej
trzyma dzwonek, w #rodkowej + czaszk napenion% krwi%, w ostatniej + bbenek <ego
&aonka to bogini Padmakrodhi#wari, oplataj%ca si wok niego Praw% rk% otacza
mu szyj, lew% podtyka pod usta czaszk pen% krwi 7e z%czone w u#cisku postacie <ab+
<um z twojego wywodz% si mzgu i objawiaj% si teraz, tutaj, tobie /latego nie trw
si ichN !ie lkaj si ichN !ie wpadaj w panikN ,zbudA w sobie u=no#N @ozpoznaj w
nich =orm twego umysuN 7ym bstwem jest twj wasny Tidam, przeto nie obawiaj si
goN !ie poddawaj si paniceN , istocie jest to <ab+<um :uddy Imitabhy, przeto oddaj
mu hodN ?e zrozumieniem przychodzi wyzwolenieN>
Po tym wezwaniu i rozpoznaniu go jako Tidama zmary rozpynie si w niedwoisto#ci i
stanie si :udd% + albo te, jeeli pomimo tego pouczenia ze skonno#ci wezm% gr i
poci%gn% go wstecz, tak e poczuje strach, wpadnie w panik i zacznie ucieka nie
rozpoznawszy Tidama + to dwunastego dnia uka% mu si krwioercze bstwa z rodziny
.arma
(E
, w towarzystwie bogi .auri
(M
, Pi#aczi
(9
i innych potnych jogi !ie
rozpoznawszy ich poczuje strach "to pouczenie ,ezwa zmarego po imieniu i
przemwi do takF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN "to gdy nadszed dwunasty dzie, pojawia si przed
tob% krwioerczy :udda z rodziny .arma, imieniem .armaheruka <ego ciao jest barwy
ciemnozielonejJ ma on trzy oblicza, sze#cioro ramion i cztery szeroko rozstawione nogi
7warz po prawej jest biaa, po lewej + czerwona, #rodkowa za# + zielonaJ jej majestat
budzi lk , pierwszej doni po prawej trzyma miecz, w #rodkowej + khatwang, w
ostatniej pak , pierwszej doni po lewej ma dzwonek, w #rodkowej + puchar z
czaszki, w ostatniej za# + lemiesz <ego &aonka to bogini .armakrodhi#wari, opleciona
wok niego Praw% rk% obejmuje jego szyj, lew% za# podtyka pod usta czaszk pen%
krwi 7e z%czone w u#cisku postacie <ab+<um z twojego wywodz% si mzgu, z jego
pnocnej strony, i teraz ukazuj% ci si tutaj /latego nie trw si ichN !ie lkaj si ichN
!ie yw ku nim gniewuN @ozpoznaj w nich =orm twego umysuN 7ym bstwem jest twj
Tidam, przeto nie obawiaj si goN , istocie jest to <ab+<um :uddy Imoghasiddhi "ddaj
mu kornie cze#N ?e zrozumieniem przychodzi wyzwolenieN>
Po tym wezwaniu i rozpoznaniu go jako Tidama zmary rozpynie si w niedwoisto#ci i
stanie si :udd% @ozpoznawszy, dziki pouczeniom guru, we wszystkich tych
postaciach zrczn% gr wasnego umysu + osi%gnie wyzwolenie, podobnie jak wyzwala
si ten, kto spostrzega, e lew jest tylko wypchan% skr% "t ten, komu istota tego
wszystkiego nie jawi si jako wypchany lew, odczuwa trwog i panikJ podobnie
czowiek, pouczony co do takiego stanu rzeczy, rozpoznaje ow% ukryt% skaz i wyzbywa
si strachu ,szelako tutaj, gdy pojawiaj% si przed nim z obszarw podobnych
niebiosom krwioercze bstwa o wielkich postaciach i grubych czonkach, na pewno
owadn% nim lk i panika 0koro tylko jednak otrzyma pouczenie, rozpoznaje w nich
wasne swoje emanacje i wasnego Tidama, tote jasne #wiato uprzednich medytacji
oraz jasne #wiato, jakie pAniej samoistnie si w nim rodzi, %cz% si z sob% niby matka
z synem ,asne #wiato pomaga mu w samowyzwoleniuJ jest to dla jakby spotkanie z
kim# od dawna znanym ,asny umys i wasne #wiato daj% samowyzwolenie
<e#li jednak nie otrzyma on poucze, to choby by czowiekiem zacnym, zawrci st%d i
wpadnie w bdne kolisko samsary
Pojawi si przed nim osiem rozeAlonych bogi .auri i tum czarownic
(R
o rnych,
straszliwych twarzachJ wyoni% si one z jego wasnego mzgu "to pouczenie P7rzebaQ
zawoa zmarego po imieniu i przemwi do takF
>0zlachetny synu, suchaj uwanieN "to Pojawia si przed tob% osiem strasznych bogi
.auriJ wychodz% one z twego wasnego mzgu !ie bj si ichN ?e wschodniej strony
twego mzgu wyania si biaa .auriF w prawej rce trzyma trupa niby pak, w lewej +
czaszk pen% krwi 7ak si tobie pojawi !ie lkaj si jejN ?e strony poudniowej + ta
5zauri z napitym ukiem, gotowym do strzau ? zachodu + Pramoha, dzier%ca
proporzec z poaci% &akary
(8
? pomocy + czarna ,etali, mier%ca dorde i czaszk
pen% krwi ? poudniowego wschodu + Pukkasi barwy czerwonotej, w prawej rce
trzymaj%ca wyprute jelita, lew% podsuwaj%ca je sobie do ust ? poudniowego zachodu +
ciemnozielona ;hasmari , lewej doni trzyma ona czaszk pen% krwiJ miesza w niej
trzymanym w prawej doni dorde i podaje j% sobie do ust ? pnocnego zachodu +
jasnota 5zandali, odrywaj%ca gow od ciaa , prawej doni trzyma ona serce, w
lewej + zwoki, swoje poywienie ? pnocnego wschodu + ciemnoniebieska Oma#ani,
poeraj%ca ciao i oderwan% od niego gow
"wych osiem pojawiaj%cych si bogi .auri tworzy #wit piciu krwioerczych
:uddwJ wychodz% one z twego mzgu i ukazuj% si tobie w taki sposb !ie bj si
ichN
0zlachetny synu, suchaj uwanieN Po nich wyjdzie, jedna po drugiej, osiem 5zarownic z
o#miu krajw
(3
i ukae si tobieF ze wschodu + 0imhamukha barwy ciemnoczerwonej, o
gowie lwa i dwu apach z%czonych na piersiJ w paszczy trzyma trupa, grzyw ma
odrzucon% do tyu ? poudnia + ,jaghrimukha barwy czerwonej, o gowie tygrysa "bie
apy ma zaoone na ldAwieJ spogl%da przenikliwie i kurczy w grymasie wargi ?
zachodu + Orygalamukha, czarna, o gowie lisaJ w prawej doni trzyma brzytw, w lewej
+ wyprute jelita, ktre poera i zlizuje krew ? pnocy + Owanamukha, ciemnoniebieskiej
barwy, z gow% wilka "biema rkami podnosi do paszczy trupa i poera goJ spogl%da
wzrokiem przenikliwym ? poudniowego wschodu ;rydhramukha, bladota, o gowie
spa, na barkach nios%ca wielkie zwoki, w rce za# szkielet ? poudniowego zachodu +
.ankamukha, ciemnoczerwona, o gowie jastrzbia, nios%ca na barkach wielkie zwoki
? pnocnego zachodu + .akamukha barwy czarnej, o gowie krukaJ w lewej doni niesie
puchar z czaszki, w prawej dziery mieczJ poera puca i serce ? pnocnego wschodu +
Hlumukha, ciemnoniebieska, o gowie sowy , prawej doni niesie dorde, w lewej +
miecz, i zjada miso PtrupaLQ
7ych osiem 5zarownic z Po#miuQ krajw tworzy #wit piciu krwioerczych :uddwJ
wyszy one z twego wasnego mzgu i jemu si ukazuj% !ie lkaj si ichN ,e
wszystkich ukazuj%cych si zjawach rozpoznaj zrczn% gr twego umysu, wasne twoje
twory
0zlachetny synuN @ozpoznaj te wychodz%ce z twego mzgu cztery 0traniczki :ramN
"to ukae ci si, wyszedszy ze wschodniej strony twego mzgu, Inku#a, straniczka o
koskim obliczu, dzier%ca elazny hak, biaaJ w lewej doni trzyma puchar z czaszki
peen krwi ? poudnia + Pa#a, straniczka o #wiskim obliczu, dzier%ca arkan ?
zachodu + Orynkhala, straniczka o lwim obliczu, dzier%ca acuch, czerwona ?
pnocy + ;hanta, straniczka o wowym obliczu, zielona, trzymaj%ca dzwonek
,ychodz% te cztery straniczki z twego wasnego mzgu i ukazuj% si tobie @ozpoznaj
w nich twego Tidama, bo to wa#nie onN
0zlachetny synu, po trzydziestu straszliwych bstwach z rodziny Ueruka ukae ci si
kolejno dwadzie#cia osiem Potnych /am, jogi o przeraaj%cych twarzach rnego
wygl%du Potrz%saj%c wszelakiego rodzaju orem wychodzi one bd% z twego
wasnego mzgu i ukazywa si tobie !ie lkaj si ich, lecz rozpoznaj w nich
wszystkich zrczn% gr twego umysu 7eraz, gdy zblia si czas, e chc% ci przeszkodzi
w zrozumieniu gwnego sensu, przypomnij sobie pouczenia i wskazwki guru
0zlachetny synuN ?e wschodu Pukae ci siQ @akszasi $/iablica', ciemnoczerwona, o
gowie jaka, trzymaj%ca w doni dorde 5zerwonota :rahmi o gowie wa dziery w
doni lotos 5iemnozielona &ahadewi $,ielka :ogini' o gowie leoparda trzyma w rce
trjz%b !iebieska -obha $5hciwo#' o gowie asicy dziery czakr, natomiast czerwona
.umari $/ziewica', z gow% niedAwiedzia, ma w doni dziryt :iaa Cndrani $&aonka
Cndry', o gowie burej niedAwiedzicy, niesie w rku ptl z jelit "d wschodu pojawi si
tych sze# jogi wychodz%cych z twego mzgu !ie bj si ichN
0zlachetny synu, z poudnia ukae si ta ,adra o gowie maciory, dzier%ca w doni
brzytwJ czerwona 0anti $0pokj' o gowie krokodyla, trzymaj%ca w doni dzbanJ
czerwona Imryta $!ektar' o gowie skorpiona, z lotosem w doniJ biaa 5zandra
$.siyc' o gowie sokoa, z dorde w doniJ ciemnozielona /anda $Paka' o gowie
lisicy, wywijaj%ca pak%J ciemnota @akszasi o gowie tygrysa, trzymaj%ca w doni
czaszk pen% krwi 7a szstka <ogi Poudnia wyjdzie z twego mzgu i pojawi si przed
tob% !ie lkaj si ichN
0zlachetny synu, od zachodu pojawi si :hakszini $Poeraj%ca' w kolorze
ciemnozielonym i z gow% spa, trzymaj%ca maczugJ czerwona @ati $@ozkosz',
koskogowa, z kadubem trupa w doniJ biaa &ahabali $,ielce Potna' o gowie
;arudy, dzier%ca pakJ czerwona @akszasi, psiogowa, tn%ca dorde brzytw%J .arna
$G%dza' barwy czerwonej, z gow% dudka, napinaj%ca uk ze strza%J czerwono+zielona
,asuraksza $0trzeg%ca :ogactw' o gowie jelenia, dzier%ca dzban 7a szstka <ogi
?achodu wyjdzie z twego mzgu i pojawi si przed tob% !ie lkaj si ichN
0zlachetny synu, od pnocy pojawi si niebieska ,ajudewi $:ogini ,iatru' o gowie
wilka, wymachuj%ca mieczem badan
(1
J czerwonej barwy !ari $.obieta' o gowie kozicy,
maj%ca w doni pal do nabijania 5zarna ,arahi $&aciora' z gow% maciory, trzymaj%ca
w doni uzbion% ptl 5zerwona ,adra z gow% srocz%, nios%ca w doni zwoki
dzieckaJ ciemnozielona &ahahastini $,ielkonosa'
2S
o gowie sonia, z gnij%cym trupem
w doni, pij%ca z czaszki penej krwiJ niebieskiej barwy ,arunadewi $:ogini ,d' o
gowie wowej, dzier%ca ptl uczynion% z wa 7a szstka <ogi Pnocy wyjdzie z
twego mzgu i pojawi si przed tob% !ie lkaj si ichN
0zlachetny synu, z twojego mzgu wyjd% i pojawi% si przed tob% cztery <oginie ,rtF ze
wschodu + biaa ,adra o gowie kukuki, z elaznym hakiem w rceJ od poudnia + ta
,adra, koziogowa, z arkanem w doniJ od zachodu + ,adra czerwona, z gow% lwa i
elaznym acuchem w doniJ od pnocy + ciemnozielona ,adra o gowie, wa i z
dzwonkiem w doni 7e cztery <oginie ,rt wychodz% z twego mzgu i ukazuj% si
tobie
, tych dwudziestu o#miu joginiach rozpoznaj emanacje samoistnych boskich ksztatw
gniewnych Uerukw
0zlachetny synu, w postaci spokojnych bstw rozpoznaj emanacje cz#ci pustego
przestworu dharmakajiN 7e, ktre ukazuj% si w ksztacie bstw gniewnych, rozpoznaj
jako emanacje cz#ci jasnego przestworu sambhogakajiN
<e#li teraz wszystkie pojawiaj%ce si przed tob% krwioercze bstwa, w liczbie
pidziesiciu o#miu wychodz%ce z twego mzgu, rozpoznasz jako twory swego umysu,
natychmiast nast%pi zniesienie dwoisto#ci twego ciaa i owych krwioerczych bstw, i
staniesz si :udd%
0zlachetny synuN <eeli nie rozpoznasz ich wa#nie tak, jak ci powiedziano, lecz
owadnie tob% trwoga i zaczniesz ucieka, to czekaj% ci jeszcze wiksze mki samsary
<e#li nie rozpoznasz tych krwioerczych bstw wa#nie tak, to ujrzysz je jako <am, Pana
Omierci, i ogarnie ci lk przed nimi, poddasz si trwodze i panice, i omdlejesz ?jawy
zmieni% si w demony i runiesz w otcha samsary <eeli jednak nie owadnie tob%
trwoga ani panika, unikniesz b%dzenia w samsarze
0zlachetny synuN !ajwiksze spo#rd owych spokojnych i gniewnych postaci s% tak
olbrzymie, e sigaj% niebaJ #rednie s% jak ;ra &eru, a najmniejsze + jak osiemna#cie
twych postaci ustawionych jedna na drugiej Ile nie lkaj si ichN ,szystkie te twoje
wasne twory pojawiaj% si w postaciach #wietlistych 0koro tylko wszystkie owe
jawi%ce si w postaciach #wietlistych twory rozpoznasz jako #wietliste emanacje
wasnego umysu, #wietlisty twr i #wietlisty ksztat rozpyn% si w niedwoisto#ci i
staniesz si :udd% 0ynu, wszelkie widziane przez ciebie, okropne, budz%ce groz zjawy
winiene# rozpoznawa jako wasne twoje emanacjeN ,iniene# je rozpoznawa jako
jasne, byszcz%ce #wiato twego umysuN <e#li tak wa#nie je rozpoznasz, to bez w%tpienia
czeka ci stan :uddy, osi%gniesz go tak zwan% drog% momentaln% Przypomnij sobie
tylko Pte pouczeniaQ
0zlachetny synu, je#li natomiast samodzielnie teraz ich nie rozpoznasz, to wszystkie
postacie bstw dobrotliwych uka% ci si jako &ahakala
2(
, wszystkie za# postacie bstw
gniewnych + jako <ama /harmarada, Pan .rlestwa Omierci ,asne twoje emanacje
przemieni% si w demony i stoczysz si w bdny koomt samsary 0zlachetny synu,
je#li nie rozpoznasz w nich wasnych twoich emanacji, to choby# by mdrcom biegym
we wszelkich pismach, sutrach i tantrach, i praktykowa /harm przez ca% kalp
22
+ nie
osi%gniesz stanu :uddy Ile jeeli rozpoznasz je wa#ciwie, to skutkiem zrozumienia
jednej tylko istotnej rzeczy i jednego sowa + osi%gniesz ten stan <e#li nie rozpoznasz w
nich swoich emanacji, to w momencie #mierci ujrzysz je w bar+do jako posta Pana
Omierci, <amy /harmarady ,iksza posta <amy /harmarady bdzie olbrzymia jak
niebo, #rednia + jak ;ra &eru wypeniaj%ca sob% cay obszar #wiata ;rnymi zbami
k%sa on swoj% doln% warg, oczy ma jak ze szka ,os na jego gowie jest skudlony,
brzuch obwisy, szyja cienka, w rku dziery karbowan% pak, jego usta miotaj% krzykiF
>:ijN &ordujN> ,ypija mzgi, odrywa gowy od cia, wyszarpuje serca Podobne stwory
pojawiaj%c si napeniaj% sob% cay #wiat, ale ty, szlachetny synu, nie trw si, kiedy
zjawi% si przed tob%N <este# jedynie >umysowym ciaem> swoich zakorzenionych zych
skonno#ci, wic choby te postacie mordoway ci i siekay na kawaki, nie potra=i%
zada ci #mierci , istocie jeste# =orm% zrodzon% przez Ounjat, wic nie musisz si ich
obawia .ady z tych Panw Omierci to te tylko emanacja samoistnego blasku twego
umysu, przeto nie jest utworzony z substancji materialnej 7o, co z natury swej puste,
nie moe wyrz%dzi krzywdy Pustce !ie jest to nic innego, jak tylko ukazuj%ca si tobie
zrczna gra twego umysu 0potykane po tamtej stronie bstwa dobrotliwe, gniewne,
krwioercze, przeraaj%ce zjawy, #wietliste tcze, budz%ce groz postacie Pana Omierci i
inne im podobne nie maj% realnego bytu, to rzecz pewna 7ote gdy poznasz ich natur w
ten wa#nie sposb, uwolnisz si od lku i obawJ rozpywaj%c si w niedwoisto#ci,
staniesz si :udd% <e#li tak je rozpoznajesz, staj% si one Tidamem, wychodz% ci na
spotkanie w w%skim przesmyku bar+do PtwejQ jaAni i s% twoim schronieniem , my#li
oddawaj im kornie cze# i przypominaj sobie ci%gle o 7rzech .lejnotach Pamitaj
zawsze, e wszelkie te bstwa s% twoim Tidamem ,oaj go po imieniuN ;dy bdziesz
b%ka si po bar+do jaAni, wzywaj go na pomocN >!ajdroszy Tidamie, ogarnij mnie
swym miosierdziemN> + takie zano# bagania ,oaj po imieniu swego guru, a gdy
bdziesz b%ka si po bar+do, wzywaj go na pomoc, nie rezygnuj z miosierdzia i zano#
bagania "ddaj hod tumowi bstw krwioerczych i zano# baganie "dmawiaj to
baganieF
>Ich, gdy tak b%dz po kolisku samsary,
wtr%cony we przez nazbyt silne ze skonno#ci,
niechaj :uddowie spokojni i gniewni
poprowadz% mnie jasn% drog%, oczyszczon% ze zwidw
gniewu, trwogi i strachuN
!iechaj mnie te wspiera tum gniewnych potnych bogi niebiosN
,yrwijcie mnie, prosz z przesmyku straszliwego bar+doN
PoprowadAcie do skoczenie doskonaej i czystej
dziedziny :uddwN
;dy tak tu b%dz samotnie, od%czony od miych przyjaci
i ukazuj% mi si cielesne zudy, ktrych istot% jest Ounjata,
niechaj miosierdzie :uddw przyda mi si
i niech si w bar+do nie pojawia trwoga ni lkN
;dy w piciorakiej =ormie rozbyska tu przede mn%
jasna, wyraAna #wiato# &%dro#ci
+ obym bez strachu i trwogi mg w niej rozpozna siebie samegoN
;dy pojawiaj% si tu przede mn% postacie bstw gniewnych i spokojnych
+ obym z u=no#ci%, bez strachu, mg rozpoznawa w nich bar+doN
;dy do#wiadczam udrk wywoanych moc% zego karmana
+ niechaj je wszystkie rozproszy mj TidamN
;dy rozbrzmiewa niby huk grzmotu gos /harmaty
+ niechaj zmieni si on w dAwik sze#ciosylabowej mantryN
;dy tak tu b%dz miotany moc% karmana, pozbawiony obrony
+ bagam, niechaj obron% bdzie mi ,ielkie &iosierdzieN
;dy do#wiadczam tu udrk wywoanych przez ze skonno#ci
+ niech uka% si one jako bogo# jasnej, gbokiej 0amadhiN !iechaj picioro ywiow
nie bdzie mymi wrogami,
lecz niech je raczej zobacz jako niebiosa piciu rodzin :uddwN>
7akie maj% by sowa tego bagania, wypowiadane z gbok% czci% i uwielbieniem <est
to bardzo wane, bo tym sposobem unicestwia si obawy i wszelkie lki, i osi%ga
niezawodnie stan :uddy w sambhogakaji !ie miej obawN>
Powtrzy to PtrzebaQ trzy do siedmiu razy
7ym sposobem czowiek wszelkich, najwikszych nawet przewin i wszelkich,
najgorszych nawet osadw karmicznych nie moe nie dost%pi wyzwolenia <e#li jednak
w aden sposb nie potra=i rozpozna, bdzie musia wdrowa po trzecim bar+do + :ar+
do GyciaJ niej dokadnie zostanie o nim pouczony
!a og ludzie s% sabo obznajmieni Pz medytacj%Q i przygotowani, dlatego w chwili
#mierci, gdy mami% ich uudy, niewielu tylko moe si oby bez poucze tego
,y-wolenia - Bar-do r-e- "uchanie "bznajmieni dobrze z medytacj% po rozdzieleniu
si ich ducha i ciaa nagle widz% :ar+do /harmaty 5i, ktrzy za ycia rozpoznali natur
umysu, s% bardzo silni, kiedy w :ar+do 5hwili Omierci ukazuje si im #wiato#, dlatego
bardzo wane jest do#wiadczenie medytacyjne za ycia 5i, ktrzy za ycia praktykowali
medytacj obu stopni nad bstwami 7ajemnych &antr, widz%c w :ar+do /harmaty
zjawy spokojne i gniewne, zyskuj% wielk% si /latego bardzo jest wane, aby za ycia
dobrze przyswoi sobie to /ouc-enie o ,ielkim ,y-woleniu - Bar-do r-e- "luchanie
!aley pilnie przykada si do zgbiania go, wbi je sobie mocno do gowy,
odczytywa go#no, stosowa do umys, nie przywi%zywa si do trzech czasw, jasno i
dokadnie poj% sens sw i nie zapomina ich, nawet gdyby ci #cigao stu okrutnych
oprawcw Poniewa tekst ten nazywa si wa#nie /ouc-enie o ,ielkim ,y-woleniu -
Bar-do r-e- "uchanie, to nawet czowiek obci%ony picioma gwnymi wystpkami,
ktry przyswoi sobie te pouczenia poprzez ucho + na pewno dost%pi wyzwolenia /latego
te trzeba je rozgasza wszem wobec i rozpowszechnia 7ak wic dla tego, kto raz je
tylko usysza, choby nawet nie rozmy#la nad ich sensem + stan% si cakowicie jasne,
bo w bar+do umys jest dziewikro silniejszy ni przedtem, tote przypomni je tam
sobie co do sowa, niczego nie zapominaj%c /latego za ycia naley recytowa je
kademuF odczytywa u wezgowia chorych i obok zwok wszystkich ludzi, i w ogle jak
najszerzej rozpowszechnia, albowiem po ich przyswojeniu czeka bdzie PzmarychQ
bardzo dobry los
Przyswojenie jest jednak trudneJ wyj%tkiem s% tu ludzie, ktrzy zgromadzili zasugi oraz
oczy#cili si z mrokw niewiedzy Po Hsyszeniu Ptych pouczeQ dost%pi% wyzwolenia
przez samo to, e nie poddali si niewierze
/latego naley obdarza je wielk% czci%, albowiem jest to nektar /harmy
.oniec poucze odnosz%cych si do :ar+do /harmaty Pzawartych wQ /ouc-eniu o
,ielkim ,y-woleniu - Bar-do r-e- "uchanie i ,id-enie
?ostay one sprowadzone przez siddh .ar+ma gling+pa z gr s;am+po g/ar, z brzegw
?otej @zeki
"ar2a mangalam)
$!iech bdzie wszystkim na poytek'


( Przepisy reguluj%ce dyscyplin zakonn% i codzienne ycie wiernych, zawarte w
pierwszej cz#ci kanonu buddyjskiego $7ripitaki'
2 5zyli z praktykami buddyzmu tantrycznego
E 7yb ring+bsrel + mae, trwae, szkliste kulki koloru biaego lub zielonkawego, jakie +
wedle tradycji buddyjskiej + pozostaj% po spaleniu ciaa wybitnego jogina lub w ogle
#wi%tobliwego wyznawcy /harmy
M 7ak bywa okre#lana synna mantra sze#ciosylabowa "m mani padme hum
9 >,ielki sidha>, czyli jogin, ktry uzyska drog% praktyk medytacyjnych rnorakie
wadze paranormalne
R >,ielkie Hrzeczywistnienie>J okre#lenie to zdaje si by synonimem rezultatu
medytacji &ahamudry, zwanego mahasukha $>,ielka rozkosz albo bogo#>'
8 5hodzi tu o przyczepianie do zwok tekstw mantr, zapewniaj%cych wyzwolenie z bar+
doJ ich autorem mia by Padmasambhawa
3 .oo o o#miu szprychach, symbolizuj%ce midzy innymi /harm buddyjsk%
1 >/iament> albo >piorun>, tyb rdo+rje $dorde'
(S >.lejnot>, por przyp M( do cz#ci C
(( 7rjz%b z nadzianymi na odcitymi gowami
(2 >-otos>
(E >5zyn>, >dziaanie> $wa#ciwieF karman'
(M ,a#ciwieF ;auri
(9 Pi#aczi $tyb phra+men+ma + >czarownica>' + rodzaj krwioerczych demonw pci
eskiej, o gowach ptasich i zwierzcych
(R Por wyej
(8 <est to jaki# potwr wodny + krokodyl, moe del=in albo rekin
(3 Plegendarne #wite kraje buddyjskieJ wedug niektrych Arde s% toF 0inghala,
7hogar, -i, :al+po, .aszmir, ?ahor, Hrgjan, &agadha
(1 &iecz niszcz%cy !iewiedzJ wedle innych Arde + emblemat czy proporzec
ozdobiony jedwabnymi wstgami
2S 7yb sna+chen + okre#lenie sonia
2( >,ielki 5zarny> + epitet <amy, Pana Omierci, oraz bodhisattwy Iwalokite#wary $w
gniewnej postaci'
22 ME2S milionw lat ziemskich $w mitologii indyjskiej + >dzie :rahmy>'




"OUCZENIE O SAMOWYZWOLENIU SI
Z BAR!O *YCIA


KSIGA WIELKIEGO WYZWOLENIA
Z BAR!O *YCIA
"O"RZEZ SUCHANIE WSKAZ+WEK
I 'ASNE ICH "RZY"OMINANIE
B!(CA CZ&CI( KSIGI GBOKIE' NAUKI O WYZWOLENIU
S"O! WA!ZY STRA*NIK+W GNIEWNYCH ORAZ S"OKO'NYCH

.orny i peen czci pokon guru,
Tidamowi, /akiniom i bogomN
Prosz, wyswobodAcie mnie z bar+doN

,yej udzielono nauki o wyzwoleniu z :ar+do /harmatyJ teraz zaczyna si obja#nienie
:ar+do Gycia
Poza tymi, ktrzy po wielokro zapoznawali si z poprzednimi pouczeniami o :ar+do
/harmaty, i tymi, ktrzy dobrze s% obznajmieni z /harm% + ludziom sabo z ni%
obznajmionym oraz wielkim niegodziwcom trudno jest przyswoi sobie te pouczenia
wskutek strachu, lku i zego karmana /latego, pocz%wszy od dziesi%tego dnia, naley
przemawia wyraAnie tymi oto sowyF
>0kadam hod 7rzem .lejnotom i wzywam pomocy :uddw, bodhisattww, i zanosz
nich baganiaN>
Potem trzy+ albo siedmiokrotnie zawoa PtrzebaQ zmarego po imieniu i tak do
powiedzieF
>0zlachetny synu, suchaj dobrze i zapamitajF postacie z pieka, ze s=ery bogw i
wszystkie inne pojawiaj%ce si w bar+do wchodz% w istnienie moc% iluzji ;dy w
ksztatach bstw dobrotliwych i gniewnych ukazyway ci si one w :ar+do /harmaty,
nie potra=ie# ich rozpozna, tote po upywie czterech i p dnia #wiadomo# omdlaa w
tobie skutkiem strachu Ile gdy si ockn%e# z omdlenia i rozja#nia si ona, pojawio si
przed tob% podobne poprzedniemu ciao , tantrach czytamyF
>5ielesne ksztaty z dawniejszych i przyszych s=er bytu,
wyposaone we wszystkie wadze zmysowe,
obdarzone energi%, ktra jest dzieem machiny karmicznej zudy,
widziane czystym okiem boga o tej samej naturze>
7ak mwi% tantry >/awniejsze> znaczy tu, e oblekasz si w ksztat istoty z krwi i ko#ci
jedynie skutkiem mocy twych dawniejszych zych nawykw , ksztatach i proporcjach
ta posta #wietlista podobna jest do postaci z dobrej kalpy
(
, dlatego jest to zjawa
trwaj%ca przez krtki czas, zwiemy j% >my#lnym ciaem> bar+do <eeli wwczas masz
odrodzi si w s=erze bogw, pojawiaj% ci si ksztaty ze s=ery bogw, i tak dalej
0tosownie do miejsca ponownych narodzin + w s=erze bytu asurw, ludzi, zwierz%t,
Tidagw i pieka + bd% ci si ukazywa zjawy z tych s=er /latego zwiemy je
dawniejszymi Przed upywem czterech i p dnia pojawiay si + za spraw% zych
nawykw z poprzedniego ycia + ksztaty cielesne z dawniejszej s=ery bytuJ tak sobie
my#lae# /latego my#lae#F >dawniejsze>
Ile po tym czasie ukazuj% si ju zjawy ze s=er nastpnych narodzin /latego bya mowa
o >dawniejszych i przyszych s=erach bytu>
.iedy to nast%pi, nie d% za jak%kolwiek z pojawiaj%cych si postaci i nie przywi%zuj si
do niej, nie yw ku niej a=ektu <eeli poweAmiesz ku niej a=ekt, bdziesz musia si
b%ka w sze#ciu s=erach samsary i cierpie ich udrki
<eszcze do wczoraj, w :ar+do /harmaty, nie potra=ie# rozpozna jego zjaw, dlatego
musisz teraz b%dzi tutaj !ie b%dA sabego duchaN <e#li potra=isz sam sobie by
obroc%, to coraz wyraAniej bdziesz dostrzega, e ukazana ci przez guru #wietlista
&%dro# jest Ounjat% Potem spokojnie wstpuj w s=er !ie+dziaania i !ie+lgnicia !ie
wstpuj%c w bramy ona, osi%gniesz wyzwolenie
<e#li jednak nie potra=isz rozpozna samodzielnie, wwczas skup si w medytacji nad
twoim Tidamem lub twym guru, umieszczaj%c ich nad swoj% gow%, i oddaj im kornie
hod, z ca% moc% 7o bardzo waneN 7o bardzo waneN 5zy to z duchem
niezachwianym znowu i znowuN>
7ak PtrzebaQ przemwi <eeli PzmaryQ to zapamita, osi%gnie wyzwolenie bez
konieczno#ci wdrowania po sze#ciu s=erach samsary Ile jeeli skutkiem zego karmana
miaby trudno#ci z zapamitaniem, naley przemwi do w te sowaF
>0zlachetny synu, suchaj z umysem skupionymN "to wszystkie twoje zmysy zostaj%
oczyszczone, nie znaj% ju przeszkdN &ona by rzec, i za ycia twoje oczy byy #lepe,
uszy guche, a czonki + chromeJ teraz, w bar+do, oczy twoje jasno postrzegaj% ksztaty,
uszy wyraAnie sysz% dAwiki i wszystkie inne zmysy dziaaj% bezbdnie, jakby si
oczy#ciy /latego mwi si o oczyszczeniu wszelkich wadz zmysowych> <est to znak,
i umare# i b%dzisz po bar+do Przypomnij sobie udzielone ci pouczeniaN
0zlachetny synu, teraz nic nie stanowi dla ciebie przeszkody, albowiem stae# si >=orm%
umysu>, po rozdzieleniu si twego ducha i ciaa nie masz ju =ormy materialnej /latego
obecnie posiade# wadz przenikania bez przeszkd przez wyniose gry, #ciany domw,
ziemi, kamienie i skay + z wyj%tkiem jedynie ona matki i /iamentowego 7ronu
:uddy
2
&oesz teraz do woli kr%y tu i tam wok krlowej gr, #witej ;ry &eru
7o wa#nie jest znak twojej wdrwki po :ar+do Gycia, wic przypominaj sobie
pouczenia guruN i zano# bagania do Pana ,ielkiego &iosierdzia
0zlachetny synuN 7a twoja obecna magiczna sia pochodzi z karmana, nie zawdziczasz
jej swym cnotom ani nie jest ona czarodziejsk% moc% samadhi, lecz pochodzi jedynie z
energii karmana i jest z nim zgodna Pozwoli ci ona w jednym okamgnieniu okr%y
cztery kontynenty
E
i ;r &eru, i dotrze w jednej chwili, z chyo#ci% my#li,
gdziekolwiek tylko zechcesz &aj%c moc poruszania si tak szybko, jak czowiek otwiera
i zamyka do, moesz czyni przerne, niesychane, magiczne sztuki !ie bdzie dla
ciebie jakiejkolwiek my#li, ktrej by# nie mg przenikn%, ani rzeczy niewykonalnej
!ie zaznasz w tym adnej przeszkody ?rozum to i zano# bagania do guruN
0zlachetny synuN >0pogl%danie czystym okiem boskim> na stosowne s=ery bytu polega
na tymF w bar+do rne s=ery narodzin bd% si pojawia odpowiednio rnym ludziom
!a przykadF je#li kto# ma si odrodzi w s=erze bogw, ujrzy istoty ze s=ery bogw ,
taki sam sposb pojawia si bd% inne spo#rd sze#ciu s=er narodzin /latego nie lgnij
do nich, lecz medytuj o ,ielkim &iosierdziuN 7o wa#nie oznacza >spogl%da na nie
czystym okiem boga>J nie chodzi tu o potg pyn%c% z ask bogw czy innych tego
rodzaju istot, lecz o jasne, przenikliwe, boskie spojrzenie, bd%ce owocem
nieporuszonego, jasnego skupienia samadhi <eeli bdziesz pragn% widzie + zobaczysz
<e#li w medytacji swojej bdziesz saby i chwiejny + nie zobaczysz ,tedy nie
zobaczysz
0zlachetny synu, tego rodzaju cielesne ksztaty i postacie twych ziomkw, krewnych i
bliskich wychodzi ci bd% na spotkanie niby we #nie :dziesz zwraca si do nich
sowami mowy, lecz nie otrzymasz odpowiedzi w sowach ,idz%c smutek twoich
bliskich i twej ony pomy#liszF >Hmarem, wic c mog zrobiN> + i poczujesz wielkie
cierpienie, podobne udrce ryby wleczonej po gor%cym piasku Ile cho bdziesz bardzo
cierpia, nikomu nic dobrego z tego nie przyjdzie <e#li jest tam twj guru, zano# bagania
do niego albo do twego Tidama ,ielkiego &iosierdzia <akkolwiek mocno by# kocha
swoich bliskich, na nic si to teraz nie zda, przeto wyrzeknij si a=ektu ?ano# bagania
do Pana ,ielkiego &iosierdziaN ,wczas przestaniesz cierpie i straszliwe zjawy
przestan% si ukazywa
0zlachetny synu, zagarnia ci nie znaj%ca spoczynku wichura karmana Pozbawiony
jeste# si, duch twj rozsta si ju z ciaem, przeto wiatr ci niesie na podobiestwo
pirka, cwaujesz na rumaku wiatru, ktry miota tob% to tu, to tam ;dyby# nawet tym
wszystkim pacz%cym powiedziaF ><estem tutaj, nie paczcieN> + to i tak by nie usyszeli
,tedy pomy#lisz sobieF >HmaremN> + i zawadnie tob% wielkie cierpienie /latego nie
poddawaj si mu
!ie bdzie tam nocy ani dnia, lecz tylko niezmienna, szarawa, rozproszona po#wiata,
jakby jesienna , takim wa#nie bar+do bdziesz przebywa przez tydzie, dwa, trzy,
cztery, pi, sze# lub siedem tygodni + czterdzie#ci dziewi dni !a og te udrki w
:ar+do Gycia trwaj% dwadzie#cia jeden dni, tak twierdz% autorytety !ie jest to pewne, bo
dzieje si to sam% tylko moc% karmana
0zlachetny synu, wtedy wa#nie zakrci tob% potny huragan karmiczny + przeraaj%cy,
okropny, nie do wytrzymania, i poczujesz, jakby co# szturchao ci w plecy !ie lkaj si
tegoN 0% to twoje wasne uudne zjawy ?apadnie przed tob% przeraaj%cy, niewymownie
okropny, gsty mrok 0traszy ci bd% i bardzo trwoy takie oto rne okrzykiF >:ijN
?abijN> !ie obawiaj si ich
Cnnym, wielkim grzesznikom karmiczne misoerne demony
M
wychodz% naprzeciw,
potrz%saj%c wszelakim ostrym orem, krzycz%c >:ijN ?abijN>, podnosz%c wielki zgiek i
kc%c si Hkazywa si bd% zjawy rnych #cigaj%cych ci, budz%cych trwog
drapienych bestii ?acina bdzie deszcz ze #niegiem, podniesie si burza #niena
Hka% si prze#laduj%ce ci zjawy licznych wojownikw, spowinie ci gsty mrok
@ozbrzmi dudnienie jakby obsuwaj%cej si gry i ryk jakby wzbieraj%cego morza
Przera% ci te dAwiki i na o#lep rzucisz si do ucieczki, ale drog odetn% ci trzy ziej%ce
przed tob% przepa#cie, biae i czerwone, bardzo gbokie
9
? tej trwogi omal do nich nie
wpadniesz
0zlachetny synu, w rzeczywisto#ci wcale nie s% to przepa#cie, lecz twoje wasne
za#lepienie, %dza i gupota ,tedy u#wiadom sobie, e jeste# w :ar+do Gycia, i zwr
si po imieniu do ,ielkiego &iosierdziaF >Panie ,ielkiego &iosierdzia, mj guru i wy,
7rzy .lejnoty, nie posyajcie mnie $wymieni odpowiednie imi' do niszych s=er bytuN>
+ w taki sposb masz baga, bardzo usilnie, nie zapominaj%c
!atomiast wszyscy ci, co zgromadzili wiele zasug, lgnli do cnoty, stosowali si do
szlachetnej /harmy i spotykali na swej drodze 0zelk% pomy#lno# + bd% si PrwnieQ
cieszy wszelkim szcz#ciem i pomy#lno#ci% I znw ci, ktrzy nie uczynili nic dobrego
ani nic zego yj%c w obojtno#ci i bezmy#lno#ci + nie zaznaj% te ani szcz#cia, ani
cierpieniaJ czeka ich jedynie obojtno# i bezmy#lno# 7ak wa#nie si stanie
0zlachetny synu, nie lgnij do jakichkolwiek przedmiotw twych pragnie ani do
przyjemno#ciN !ie po%daj ichN "ddaj hod guru i 7rzem .lejnotomN Porzu w my#li
wszelkie namitno#ci i po%daniaN Po znikniciu zjaw przyjemno#ci i cierpie i ukazaniu
si zjaw rwnowagi ducha, z niezachwianym umysem, nie rozmy#laj%c, wstpuj
spokojnie w s=er &ahamudry 7o bardzo waneN
0zlachetny synu, w owym czasie bdziesz si zatrzymywa na krtkie chwile przy
mostach, , #wi%tyniach, klasztorach, stupach, chatach i innych budowlachJ nigdy na
duej, bowiem po oddzieleniu si twego umysu od ciaa nie potra=isz nigdzie duej
zagrza miejsca :dzie ci zimno, #wiadomo# twoja bdzie rozchwiana i niestaa
,wczas pomy#liszF >Ich, umarem ju, co mam teraz pocz%L> &y#lenie stanie ci si
przykre i nu%ce, i w sercu poczujesz dotkliwy chd :dziesz doznawa wielkiej,
niezmiernej udrki :dziesz musia wdrowa nie zatrzymuj%c si ani nie przywi%zuj%c
do jakiegokolwiek miejsca, niczego sobie nie przypominaj%c, o niczym nie my#l%c 0wj
umys wprowadA w stan doskonaego spoczynkuN /o jedzenia bdziesz mia tylko to, co
specjalnie dla ciebie zostawi% PbliscyQJ w%tpliwe te, czy bdziesz mia przyjaci 7o
znak, e po :ar+do Gycia b%dzi twoje >ciao umysowe>
,tedy twoje przyjemno#ci i przykro#ci zalee bd% od karmana Hjrzawszy rodzinne
okolice i wasnego trupa pomy#liszF >"to le umary <akie to straszneN> 7o >ciao
umysowe> bdzie wwczas bardzo cierpie Pomy#liszF >Ich, gdybym tak mg
otrzyma jakie# ciaoN> i wszdzie ujrzysz widziada jakby chodz%ce w poszukiwaniu
cia I dziewi razy bdziesz prbowa wst%pi w swego trupa, lecz skutkiem twojego
dugiego przebywania w :ar+do /harmaty, w zimie, mrz zetnie go w bry lodu, w lecie
za# zgnije on I je#li tak si nie stanie, to krewni wkrtce spal% go w ogniu, zo% do
grobu albo rzuc% na poarcie drapienemu ptactwu, i ju go nie znajdziesz, by we
wst%pi !apeni ci to wielkim przygnbieniem i zda ci si, e tuczesz si midzy
skaami, piaskiem i kamieniami 0zukaj%c ciaa nie uwolnisz si od cierpienia <est ono
sam% istot% :ar+do Gycia /latego z niezachwianym duchem wstpuj w s=er obojtno#ci
dla ciaaN>
Po tych pouczeniach zmary osi%gnie wyzwolenie w bar+do <eeliby jednak skutkiem
przemonej siy zego karmana te pouczenia nie tra=iy do niego, znw trzeba zawoa go
po imieniu i przemwi takF
>0zlachetny synu $wymieni imi', suchaj mnieN 7o, e# popad w takie cierpienia,
zawdziczasz swojemu karmanowiJ nie jest to niczyja odpata Poniewa to twj wasny
karman, bagaj usilnie 7rzy .lejnoty, a otrzymasz od nich wsparcie <e#li wszelako nie
uczynisz tego i je#li nie jeste# obznajmiony z medytacj% &ahamudry ani nie bdziesz
praktykowa medytacji swego Tidama + to zrodzone wraz z tob% twoje bstwo
opiekucze zgromadzi wszystkie dobre uczynki, a za kady z nich wyci%gnie biay
kamyk @wnocze#nie na pytanie przychodz%cego
R
za kady ze zgromadzonych
wystpkw wyci%gnie kamyk czarnyJ natenczas ogarnie ci wielki lk, panika i trwoga
/r%c bdziesz mwiF >!ie dokonaem tego zaN> + i skamiesz w ten sposb !a to
<ama rzeknieF
>Popatrz w zwierciado karmana> + i spojrzawszy w to zwierciado, jasno i wyraAnie
ujrzy w nim wszystkie twoje dobre i ze uczynki, tak e kamstwa na nic si nie zdadz%
<ama uwi%e ci powrz u szyi i poprowadzi za sob%J podernie ci gardo, wydrze serce,
wypruje jelita, bdzie ssa twj mzg, pi krew, poera ciao, kruszy w zbach twe
ko#ci, lecz ich nie poamie 5iao rozedrze ci na strzpy, ale jako# ocalejesz
7ortury te jednak przyczyni% ci wiele cierpie, tote podczas rachowania biaych
kamykw nie lkaj si i nie trwJ nie uciekaj si do kamstw, nie obawiaj si <amy <est
on twoim >ciaem umysowym>, wic cho pragnie ci zabi i torturowa, nie moe
spowodowa twej #mierci , istocie jest on tylko wizerunkiem twojej Ounjaty, wic nie
musisz si go ba ,szystkie zjawy <amy s% jedynie zudnymi emanacjami Ounjaty <est
to Ounjata >ciaa umysowego> twoich zych nawykw, a przecie Ounjata nie moe
zaszkodzi Ounjacie, to, co pozbawione jest istoty, nie moe szkodzi temu, co
pozbawione jest istoty Pojawiaj%ce si od strony nierzeczywistych, zudnych, wasnych
twoich emanacji czy te pochodz%ce z tamtej strony zjawy <amy, bogw, demonw albo
rakszasw o gowie byka, i im podobne ksztaty pozbawione s% rzeczywistego bytu, i
takimi je postrzegaj ?rozum, e s% one tym samym, co bar+doN ,chodA w gbok%
medytacj &ahamudry, a je#li tego nie potra=isz, to przynajmniej spogl%daj #miao na te
napawaj%ce ci tak% trwog% postacie Patrz na nie jako na wytwory Ounjaty, pozbawione
wasnej istoty !azywa si to /harmakaja Poniewa Ounjata nie jest cakowit% nico#ci%,
jej istota budzi lk, dlatego wpatruj si w ni% caym umysem 7o istota sambhogakaji
Owietlisto# i Ounjata nie rozdzielaj% si, przeto istot% Ounjaty Qest #wietlisto#,
#wietlisto#ci za# + Ounjata 7ak tedy umys + nierozdzielna Ounjata+#wietlisto# + zostaje
obnaony i bytuje teraz w s=erze tego, co nie stworzone <est to =orma samoistno#ci,
swabhawikakaja ,ynurzaj%ce si z niej bez przeszkd =ormy jej samoistnej gry s%
nirmanakaj% ,ielkiego &iosierdzia
0zlachetny synuN 7eraz patrz z niezachwian% uwag%N Poprzez samo tylko zrozumienie
osi%gniesz stan :uddy w jego poczwrnym ciele :acz pilnieN 7a przestrze oddziela
:uddw od wszelkich istot ywych 7o bardzo wana chwilaN <e#li teraz nie potra=isz
utrzyma uwagi, bez koca b%dzi bdziesz po bagnach samsary, nigdy z nich si nie
wydostaniesz
>, jednej chwili si rozdzielaj%,
w jednej chwili osi%gaj% pene o#wiecenie>
+ te sowa odnosz% si do tej wa#nie chwili
I do wczoraj umys twj by rozproszony, nie rozpoznae# bar+do, ktre ci si wwczas
pojawio, dlatego opady ci strach i trwoga 7ote bacz bardzo pilnie, bo je#li i teraz
uwaga twoja si zachwieje, przerwany zostanie sznur ,ielkiego &iosierdzia i pjdziesz
tam, sk%d nie ma wyswobodzenia>
<e#li zmary rozpozna tutaj wa#ciwie, to + choby nawet poprzednio nie rozpozna +
dziki tym pouczeniom osi%gnie tutaj wyzwolenie /o zwykego czowieka, nie
obznajmionego z medytacj%, naley przemwi takF
>0zlachetny synuN <eeli nie potra=isz teraz odda si medytacji, to przypomnij sobie
:udd, /harm, 0angh i ,ielkie &iosierdzie, i do nich zano# baganiaN " wszystkich
tych budz%cych lk i trwog zjawach medytuj jako o ,ielkim &iosierdziu lub twoim
wasnym TidamieN ,spomniawszy na twego guru wyjaw <amie+/harmarady tajemne
imiona, jakie otrzymywae# wraz z inicjacjami
8
w #wiecie ludzi i nawet gdyby# wpad
do otchani, nie stanie ci si krzywda, przeto porzu strach i obawyN>
;dyby nawet wcze#niej nie dost%pi wyzwolenia, to teraz, za spraw% tych poucze,
uzyska je na pewno <e#li jednak nie rozpozna, to wyzwolenia nie bdzieJ dlatego tak
wane jest ponawianie pilnego wysiku ?nw trzeba zawoa zmarego po imieniu i tak
do mwiF
>0zlachetny synuN &omentalnie ukazuj%ce si teraz zjawy wtr%ca ci bd% na przemian
w rozkosze i okropne cierpienia, niby katapulta lub inna podobna machina 7eraz nie
emanuj z siebie gniewu ani namitno#ciN <eeli masz si odrodzi w niebie, ukazywa si
bd% zjawy z niebaJ wwczas dla dobra nieboszczyka pozostali na #wiecie bliscy zo%
<amie w o=ierze wiele stworze ywych, odbieraj%c im ycie Hka% ci si wtedy zjawy
nieczyste i opanuje ci silna zo# i gniew, skutkiem czego wejdziesz w ono i odrodzisz
si w piekle /latego bez wzgldu na to, co si dzieje w #wiecie ludzi, nie wzbudzaj w
sobie zo#ci i gniewu, lecz medytuj z mio#ci% i wspczuciem
/alejF za ycia przywi%zany bye# do pozostawionych tam majtno#ci 7eraz, wiedz%c, e
dostan% si one w obce rce i korzysta z nich bdzie kto# inny, poczujesz do nich
przywi%zanie i poweAmiesz zo# do pozostawionych tam bliskich 0kutkiem tego
wst%pisz w ono i odrodzisz si na pewno albo w piekle, albo w#rd Tidagw, choby#
mia dane na niebo !awet je#li odczuwa bdziesz przywi%zanie do pozostawionych
majtno#ci, to przecie nie masz mocy, aby je zabra ?e swych bogactw nie bdziesz ju
mia adnego poytku, przeto porzu przywi%zanie do nich i pogdA si z tym !ie yw
zawi#ci do kogokolwiek, kto bdzie uytkowa twoje mienie, wyrzu j% z umysu
Pragnienia swoje skup w jedn% intencj o=iarowania Ptych bogactwQ twemu guru i 7rzem
.lejnotom, i trwaj w stanie wolnym od gniewu i namitno#ci
7eraz znw bd% odprawia, gwoli twemu poytkowi, ceremonie ka$ka
3
dla <amy, .rla
Omierci 5ho bd% to czyni z my#l% o tobie i dla oczyszczenia tych, co poszli do
piekie, to przecie wykonawcami tych obrzdw s% ludzie >tak peni przywar, sabo#ci i
nieczysto#ci, tak nieuwani i ospali, e gdy za spraw% twej, karmicznej inteligencji
ujrzysz to wyraAnie, gdy ujrzysz i poznasz ich ma% wiar, przewrotne i bdne
mniemania, ich czarny karman zrodzony ze strachu i zo#ci, ich nieczyste poczynania z
obrzdami /harmy + wwczas pomy#lisz sobieF >:iada mi, oni mnie oszukaliN 7ak, na
pewno, oszukali mnieN> i my#l ta wtr%ci ci w wielkie przygnbienie, wielki smutek
ogarnie twj umys, skutkiem czego nie zrodzi si w tobie uwielbienie dla jasnej
#wiato#ci, lecz raczej stracisz u=no# i wiar, tote wst%pisz w ono i na pewno pjdziesz
do niskich s=er samsary 7ak tedy wicej bdzie st%d szkody ni poytku
,idz%c, jak pozostawieni przez ciebie przyjaciele bdnie i nieczysto poczynaj% sobie z
obrzdami /harmy, pomy#liszF >5, moje wasne wyobraenia s% nieczyste !ie moe
by nieczysto#ci w nauce ?wyciskiegoN 7o jest tak, jakby w zwierciadle odbijaa si
moja wasna, zm%cona cieniem twarzN ,szystko tam dzieje si tak skutkiem mojej
nieczysto#ci ?a# co do tych ludziF ich ciao jest 0angh%, mowa + #wit% /harm%, my#li
istot% :uddy, przeto w nich jest moje schronienieN> 0zczerym sercem uwielbij je i oczy#
swe my#liN , ten sposb wszystko, cokolwiek uczyni% pozostawieni przez ciebie bliscy,
niezawodnie obrci si na twoje dobro /latego nie zapominaj, e bardzo jest wane
ywi czyst% my#l
<e#li masz odrodzi si w jednej z trzech niszych s=er bytu, bd% ci si ukazywa zjawy
z tej s=ery Ile kiedy zobaczysz, e twoi bliscy sprawuj% obrzdy /harmy z czystymi,
cnotliwymi sercami, bez domieszki grzechu, e guru i uczniowie praktykuj% jasn%
/harm w czysto#ci ciaa, mowy i umysu + wwczas ogarnie ci wielka rado# i moc%
tej rado#ci wa#nie wst%pisz w ono, a choby# mia pierwotnie pj# do piekie, to na
pewno odrodzisz si w niebiosach 7ote jest to bardzo poyteczne :ardzo wane, aby#
wyzby si nieczystych my#li i z czci% nieobjt% jak przestwory #wiata uwielbi czyste I
wic bacz pilnieN
0zlachetny synuN .rtko mona powiedzie takF poniewa teraz, w bar+do, umys twj
pozbawiony jest podpory, za# ukazuj%ce si w tej niestaej przestrzeni zjawy dobre i ze
obdarzone s% wielk% sil% + nie my#l o tych, ktre s% owocem zego karmana, lecz je#li
zgromadzie# by dobre uczynki, przypomnij je sobie <e#li ich nie masz, to przynajmniej
zau=aj czystym my#lom ?ano# bagania do twego Tidama i do ,ielkiego &iosierdzia
, gbokim skupieniu odmw te oto baganiaF
>Ich, gdy tak tutaj b%dz samotnie, od%czony od miych przyjaci,
i gdy ukazuj% mi si samoistne postaci Ounjaty
+ niechaj mnie ratuje moc miosierdzia :uddw,
niechaj nie ogarnia mnie trwoga i panika bar+doN
;dy przez zego karmana do#wiadczam wielu udrk,
niech je wszystkie rozproszy moc mego TidamaN
;dy rozlega si samoistny potny grzmot /harmaty
+ niech wszystek on si zmieni w dAwik sze#ciosylabowej mantryN
;dy tak pozbawiony schronienia d% #ladami karmana,
+ niechaj schronieniem bdzie mi ,ielkie &iosierdzieN
;dy przez karmana zych nawykw do#wiadczam tu udrk
+ niech zaja#nieje przede mn% bogo# samadhiN>
7akie oto baganie wypowiedz go#no, a ono na pewno ci poprowadzi <est to bardzo
waneJ ono ci nie oszuka>
;dy wypowiesz te sowa, umary przypomni sobie, zapamita i dost%pi wyzwolenia Ile
nawet po kilkakrotnym powtrzeniu bd% due trudno#ci z rozpoznaniem wskutek
przemonego zego karmanaJ wtedy znw naley wielokrotnie powtrzy, i wielka z
tego bdzie korzy# ?nw trzeba zawoa zmarego po imieniu i tak do przemwiF
>0zlachetny synuN <eeli przypomniae# sobie to wszystko, ale nie przyswoie# naleycie,
odt%d twoje ciao z poprzedniego ywota bdzie mtnie i stawa si niewyraAne, ciao
za# ycia przyszego bdzie coraz wyraAniejsze /latego pomy#liszF >;dziekolwiek si
odrodz, bd cierpia podobne obecnym mki, a wic poszukam sobie jakiegokolwiek
ciaa> :dziesz kr%y tu i tam, bezadnie, i zaja#niej% przed tob% #wiato#ci z sze#ciu
s=er bytu ,st%pisz w t, ktra wskutek twojej siy karmicznej zaja#nieje najsilniej
0zlachetny synu, posuchajN &oe kto# spytaF ><akie jest #wiato sze#ciu s=erL> "t
#wiato# z dziedziny bogw jest biaa i matowaJ podobnie matowe, ale czerwone jest
#wiato asurw Owiato ludzi jest niebieskie, zwierz%t + zielone, Tidagw + te I
#wiato piekie jest barwy dymu, matowe 7akie s% #wiato#ci z sze#ciu s=er bytu
Podobnie kolor ciaa bdzie taki, jaki jest kolor s=ery, w ktrej PzmaryQ ma si odrodzi
0zlachetny synuN , owej chwili bardzo wane jest zrozumienie sensu poucze i
wskazwekJ dlatego gdy pojawi si ktrakolwiek ze #wiato#ci, medytuj nad ni% jak nad
,ielkim &iosierdziem ?atem gdy pojawi si #wiato#, medytuj nad ni% my#l%cF >"to
jest ,ielkie &iosierdzie> , tym si zawiera najwaniejszy sens gbokiej nauki 7o
bardzo wane, bo zapobiega narodzinom
C znw medytuj dugo nad tym, e twj Tidam to tylko uudna zjawa, nie maj%ca
wasnego bytu <est to tak zwane czyste ciao zudy ,wczas Tidam niech zniknie z
kracw i niech na chwil wst%pi w s=er nie osadzonej w czymkolwiek, nie utworzonej
z czegokolwiek #wietlistej Pustki
C znw medytuj nad Tidamem i nad Owiato#ci% Po takiej krtkiej, penej uwielbienia
medytacji umys twj zniknie z kracwJ t sam% przestrze, jak% wypenia niebo,
wypenia umys 0pokojnie wstpuj w s=er !ie+dziaaj%cej /harmakaji, wolnej od >ja>
, taki sposb zapobiega si narodzinom>
5i jednak, ktrzy nie przykadali si do praktyk i medytacji, nie zrozumiej% sensu
poucze, pob%dz% i podejd% do bramy ona, tote bardzo s% wane te wskazwki
zamykaj%ce bramy ona !aley zawoa zmarego po imieniu i tak do przemwiF
>0zlachetny synuN <eeli nie przyswoie# sobie powyszych poucze, to teraz, pchany
moc% karmana, bdziesz mia wraenie, e wspinasz si pod gr, chodzisz tam i z
powrotem albo spadasz gow% w d Potem uka% si zjawy istot ywychJ wtedy
medytuj nad ,ielkim &iosierdziem, przypominaj je sobie
!astpnie, wedle tego, co ci wcze#niej posiedziano, ukae si twoja zjawa jakby #cigana
przez gromad ludzi, chostana wichur%, kurniaw%, gradem, spowita w ciemno#
zmierzchania ?aczniesz ucieka 7ym, ktrzy nie maj% zgromadzonych zasug, zda si,
e tra=ili w miejsce pene cierpieJ tym, ktrzy maj% zgromadzone zasugi, zda si, e
dotarli do miejsca penego bogo#ci i szcz#cia ,tedy, szlachetny synu, i tobie poka%
si wszelkie znaki mwi%ce o tym, na jakim narodzisz si kontynencie i w jakiej sytuacji,
tote suchaj bardzo pilnie, bowiem wieloraki i bardzo wany jest sens tych wskazwek
!awet je#li nie poj%e# naleycie sensu wcze#niejszych poucze, to tutaj, choby# sabo
by obznajmiony z praktyk% medytacyjn%, zdoasz zrozumie ich istot /latego suchaj>
7eraz bardzo jest wana pilna uwaga, bo pozwoli ona na zamknicie bram ona 0posoby
s% tu dwaF przeszkodzenie osobie, ktra wchodzi w ono, oraz zamknicie go I oto
pouczenie, jak przeszkodziF
>0zlachetny synu $wymieni imi', jakiekolwiek bstwo bd%ce twym Tidamem z istoty
swojej jest zud% nie maj%c% wasnego jestestwa, niby odbicie ksiyca w wodzieJ
winiene# jasno widzie to w ten sposb <e#li nie masz okre#lonego Tidama, to jest nim
Pan ,ielkiego &iosierdziaJ odtwarzaj go sobie dokadnie w medytacji ,yraAnie go
sobie wyobraajJ nastpnie zniknie on z kracw, ty za# medytuj nad #wietlist% pustk%,
bez jakiegokolwiek obiektu "to jest wany i gboki sens Iutorytety twierdz%, e w ten
sposb unika si wst%pienia w ono, a wic medytuj w taki sposb
;dyby i to ci nie zatrzymao i ju ju miaby# wst%pi w ono + s% jeszcze gbokie
pouczenia o drugim sposobieJ tedy suchaj Powtarzaj za mn% te oto sowa *.wnych
"trof Bar-do
>Ich, gdy ukazuje mi si :ar+do Gycia,
mocno skupiam swj umysJ
staram si usilnie przeduy skutki dobrego karmana
?amkny si bramy onaJ trzeba pamita o tym, by nie post%pi wsteczJ
jest teraz czas i potrzeba dzielno#ci, jasnej my#li
Porzu zawi#, medytuj nad twym guru i <ab+<umN>
,ypowiedz te sowa go#no i wyraAnie, tak by pobudzi pamiJ bardzo jest wane, aby#
rozmy#la nad sensem tych sw i zapamita je I oto i onF sowa >gdy ukazuje mi si
:ar+do Gycia> znacz%, e teraz b%dzisz po :ar+do Gycia, a oznak% tego jest, e kiedy
spojrzysz w lustro wody, nie zobaczysz w nim swego odbicia i e twoje ciao nie rzuca
cienia "becne twoje ciao nie jest obleczone w materi + w miso i krew, co jest
znakiem, i tu, w :ar+do Gycia, wdruje >ciao umysowe> 7ote musisz skupi teraz
ca% sw% uwag i skoncentrowa si 7o wa#nie mocne skupienie jest teraz
najwaniejsze, musi ono by jak wdzido na pysku konia ;dy osi%gniesz to mocne
skupienie Hmysu, wszystko stanie si moliwe, nie obracaj w umy#le zych uczynkw
7eraz przypominaj sobie /harm, wszelkie nauki, pouczenia, wskazwki oraz przekazy
mocy
1
, jakie otrzymae# w #wiecie ludzi, a take to Pouczenie o ,yzwoleniu z :ar+do
przez 0uchanie 0taraj si usilnie przeduy dziaanie dobrego karmana 7o bardzo
waneN !ie zapominajN !at uwagN 7eraz jest czas, kiedy oddzielona bdzie droga w
gor od drogi w d 7eraz jest czas, kiedy jedna chwila gnu#no#ci na zawsze wtr%ci ci
w cierpienie, i czas, kiedy mocna koncentracja zapewni ci wieczn% szcz#liwo# Przeto
skupiaj swego duchaN Przeduaj dziaanie dobrego karmanaN
>Przysza teraz chwila zamykania bram onaJ
gdy si zamkn%, pamitaj, by nie da si poci%gn% wsteczN
7rzeba ci teraz pilnego wysiku i jasnej my#liN>
7akie s% te pouczenia i naley dziaa stosownie do nich
!ajpierw o zamykaniu bram onaJ jest tu pi metod !aley dobrze je sobie przyswoi
0zlachetny synu, w owej chwili uka% ci si postacie istot mskich i eskich w trakci
podzeniaJ gdy tak je ujrzysz, nie wchodA pomidzy nie Pomy#l, e te mskie i eskie
istoty to twj guru w postaci <ab+<umJ tak o nich medytuj i w umy#le oddaj im hod
bardzo kornie i z wielkim uwielbieniem 0ama tylko mocna koncentracja my#li na
pragnieniu otrzymania poucze /harmy wystarczy, aby zamkny si bramy ona
<e#liby jednak okazao si to niewystarczaj%ce i ju zamierzaby# wst%pi w ono,
medytuj o swym guru w postaci <ab+<um jako o Tidamie albo o Tidamie jako o Panu
,ielkiego &iosierdzia w Postaci <ab+<um, i w my#li z im o=iar ze swego ciaa ?
wielk% czci% bagaj w my#li o !ajwysze HrzeczywistnienieJ tym sposobem ono
zostanie zamknite
<e#liby jednak i to nie pomogo, i ju zamierzaby# wst%pi w ono, to masz tutaj trzeci
sposb na pow#ci%gnicie %dzy narodzin 5ztery s% =ormy rodzenia si na #wiatF z jaja,
z ona, drog% cudu oraz z ciepa i wilgoci ? tych czterech rodzenie si z jaja i z ona s%
do siebie podobne 7ak wic je#li wdruj%c ujrzysz splecionych w objciu mczyzn i
kobiet i pchany si% %dzy PnarodzinQ wst%pisz w ono, to moesz si narodzi jako ptak,
ko, pies czy czowiek, i tak dalej
<e#li masz si narodzi jako istota pci mskiej, ukae ci si wasny wizerunek mski, i
uczujesz siln% zo# do ojca, zazdro# za# i gor%cy a=ekt poweAmiesz do matki
<e#li masz si narodzi jako istota pci eskiej, ukae ci si wasny twj wizerunek
eski i uczujesz siln% zawi# oraz zazdro# wobec matki, wobec ojca za# + gor%cy a=ekt
i bolesn% tsknot ? tej to przyczyny pjdziesz ku onu i wst%pisz w nieJ tam znajdziesz
si wewn%trz zlepka biaego i czerwonego nasienia i z rado#ci% do#wiadczy zechcesz
narodzin Owiadomo# omdleje w tobie z tej rozkoszy i odejdzie, ty za# =ormowa si
bdziesz w kulisty i podugowaty embrion, a gdy ciao twoje uksztatuje si zupenie,
poprzez ono matki wychyniesz na zewn%trz i otworzysz oczy, i stwierdzisz, e# narodzi
si szczeniciem Pierwej bye# czowiekiem, teraz w postaci psiej przyszede# na #wiat,
w norze po#rd psw, by cierpie udrki ich ycia Podobnie moesz narodzi si w
chlewie w#rd wieprzw, w mrowisku po#rd mrwek, po#rd robakw, krw, kz,
owiec i innych podobnych stworze + i nie bdzie dla ciebie powrotu :dziesz musia
znosi najprzerniejsze udrki okropnej gupoty, tpoty i bezmy#lno#ci Podobnie jest z
narodzinami w pozostaych s=erach samsary + pieka, Tidagw i tak dalejJ cierpi si w
nich bezmierne utrapienia i katusze 5zy jest co# wikszego i okropniejszego ni toL
!iestetyN 0traszne to jest, ach, niestetyN /latego ci, co nie otrzymali wskazwek od
najlepszego guru, bd% si b%ka w ten sposb, a run% w bezdenn% otcha, by cierpie
tam nieprzerwanie okropne mki 7ote suchaj moich swN /obrze zakarbuj sobie w
pamici moje pouczenia 7eraz otrzymasz wskazwki i nauki, jak zamyka bramy ona i
pow#ci%gn% %dz narodzin 0uchaj i zapamitajN >:ramy ona si zamkny, pamitaj
teraz, by si nie co=n%N Przyszed czas, gdy potrzeba ci pilnej wytrwao#ci i jasnej my#li
Porzu zazdro# i medytuj o twoim guru w postaci <ab+<umN> + tak powiadaj%
P&istrzowieQ 0tosownie do tego, je#li masz si narodzi jako istota pci mskiej,
poczujesz mio# do matki, do ojca za# + zo#J je#li masz si narodzi jako istota pci
eskiej poczujesz mio# do ojca, zo# za# do matki Pojawi si te zawi# "to
gbokie pouczenie na ow% chwil
0zlachetny synu, gdy zrodz% si w tobie takie wa#nie uczucia mio#ci i nienawi#ci,
medytuj w ten sposbF >Ich, przedtem b%dziem po samsarze wskutek tego, e podobnie
jak te stworzenia zgromadziem zego karmana, tote teraz odczuwam mio# i
nienawi#, i dlatego b%kam si PnadalQ <e#li bd oddawa si tym uczuciom, bez koca
b%dzi bd tutaj i dugo pywa bd po gbokich odmtach oceanu cierpie "dt%d
nie poddam si ju mio#ci ani nienawi#ci Ich, niestetyN> 7eraz z ca% moc% skup swego
ducha na my#li o tym, by nigdy nie ywi uczu mio#ci i nienawi#ciJ samo to wystarczy
do zamknicia bram ona + powiadaj% tantry
0zlachetny synu, nat uwag, skoncentruj siN <e#liby wszelako i to nie zamkno bram
ona i ju+ju zamierzaby# w nie wst%pi + zamkniesz je z pomoc% poucze
wskazuj%cych, e wszystko jest nieprawd% i omamem &edytowa masz w taki sposbF
>Ich, ojciec i matka, czarny deszcz, zawierucha, dudnienie grzmotw, okropne zjawy +
wszystkie te ksztaty obdarzone istnieniem pozbawione s% prawdziwego bytu, to iluzje
5okolwiek mi si ukazuje + to omam, nieprawda ,szystkie te zwidy s% zudzeniami,
kamstwem, jak mira !ietrwae, przemijaj%ce <aki tedy poytek z mio#ciL !a c
zda si strach i przeraenieL 7o tak, jakby kto# widzia co#, czego nie ma ,szystkie one
s% jedynie emanacjami mego wasnego ducha 0am ten duch jest zudzeniem, nigdy
naprawd nie istnia, wyania si on gdzie# z drugiej strony Przedtem nigdy tak o tym
nie my#laem i to, co nie istnieje, braem za istniej%ceJ to, co nierzeczywiste, braem za
rzeczywiste Hud braem za rzeczywisto# i dlatego tak dugo musz b%dzi w
samsarze <eeli teraz jeszcze nie rozpoznam w nich iluzji, to dugo bd wdrowa po
krgu samsary i na pewno utkn w bagnie jej rnorakich, mnogich udrk ,szystkie Pte
zwidyQ s% jak sen, omam, jak echo, jak napowietrzne miasta ;andharww
(S
, jak mira,
jak odbicie w lustrze, jak widziado, jak ksiyc w wodzie, ani przez chwil nie maj%
prawdziwej istno#ci> 0koncentruj si na my#li, e z pewno#ci% nie s% one rzeczywiste,
lecz pozorneJ w ten sposb wyzbdziesz si przekonania o ich rzeczywistym istnieniu
<e#li zdasz si w tym na sowo tantr, przeciwstawisz si wierze w jaA 0koro tylko
szczerze przyznasz w ten sposb, e wszystko to jest pozorem, bramy ona niezawodnie
si zamkn% Ile je#li nawet uczyniwszy tak nie zniszczysz przekonania o rzeczywistym
istnieniu + bramy ona si nie zamkn% i ju+ju bdziesz zamierza w nie wst%pi "to
stosowne do tego gbokie pouczenie
0zlachetny synu, je#li pomimo twoich wysikw bramy ona nie zamkn% si, medytuj nad
jasn% #wiato#ci%J to jest pi%ta metoda, z ktrej pomoc% je zamkniesz 0posb
medytowania jest nastpuj%cyF wszystkie te zwidy s% twoim wasnym umysem, przeto
ten umys jest jak Ounjata + nie zrodzony, nie podlegaj%cy #mierci ? my#l% twoj%,
duchem i umysem niech nic si nie miesza, niech trwa on sam w sobie, na swj sposb,
podobnie jak woda wlana do wody + spokojny, czysty, zwarty, nie utworzony 7ak
medytuj%c, bez w%tpienia zamkniesz bramy ona czterech rodzajw narodzin Ponawiaj
dopty tak% medytacj, dopki si one nie zamkn%>
Podane dotychczas pouczenia o zamykaniu bram ona s% bardzo gbokie i wiele razy
okazay si skuteczneJ stosuj%c je, wszystkie trzy kategorie ludzi + najsilniejsi, przecitni
i najsabsi + nie mog% nie osi%gn% wyzwolenia .to# spytaF /laczegoL "t, po
pierwszeF #wiadomo# w bar+do, w ktrej tkwi wyraAna wiedza o wasnych ndzach i
wystpkach, wszystko, cokolwiek powiem, natychmiast syszy Po drugieF choby kto
by guchy i #lepy, odzyskuje wwczas peni wadz i pojmuje kade sowo Po trzecieF
przez cay czas prze#laduje go lk i strach, wic my#l%c, jakie to okropne, pamita o tym,
uspokaja si, nata uwag i sucha wszystkiego, co mwi Po czwarteF #wiadomo#
pozbawiona jest teraz oparcia cielesnego, przeto atwo jej skupi rozpierzchnite
pragnienia i pokierowa nimi Pami staje si dziewiciokrotnie trwalsza, tote nawet
umys kogo# bardzo tpego rozja#nia si wtedy za spraw% karmana, tak e z atwo#ci%
uczy si wszystkiego i potra=i medytowa "to i gwne przyczyny ? tych samych
powodw bardzo jest korzystne odprawianie obrzdw za zmarych /latego wa#nie tak
wane jest pilne odczytywanie tego ,ielkiego ,y-wolenia - Bar-do r-e- "uchanie a
do czterdziestego dziewi%tego dnia
((

<e#li PzmaryQ nie osi%gnie wyzwolenia po jednym pouczeniu, to osi%gnie je po drugim
/latego te trzeba te pouczenia powtarza duo razy, nie tylko raz Ilbowiem jest wiele
rodzajw ludzi, ktrzy nie osi%gaj% wyzwolenia 0% to ci, co nie przykadali si zbytnio
do dobrych uczynkw, i ci, co zawsze z upodobaniem czynili zo, i tacy, co skutkiem
zaciemnienia umysu licznymi i wielkimi wystpkami nie potra=i% poj% powyszych
wskazwek, jakkolwiek bd% wysila si w medytacji <e#li nie potra=ili oni zamkn%
ona wedle tego, co powiedziano wyej, to teraz, poniej, zostan% im wyoone gbokie
wskazwki i rady co do tego, jak maj% wybiera ono !aley wezwa na pomoc
:uddw, bodhisattww i mocarzy, wyrzec =ormu o 0chronieniu, trzykro zawoa
zmarego po imieniu i przemwi do takF
>0zlachetny synu $wymieni imi', ktry# odszed spo#rd ywych, suchajN Poniewa
nie zrozumiae# udzielonych ci wcze#niej poucze, tak e nie zamkny si bramy ona +
teraz nadszed dla ciebie czas oblekania si w ciao ,iele jest + nie jeden + rodzajw
jasnych i gbokich wskazwek co do tego, jakie masz obra sobie ono, tak wic skup
swj umys i uwanie suchaj, mocno si koncentruj%c
0zlachetny synu, teraz bd% pojawia si przed tob% kontynenty, na ktrych bdziesz si
rodzi, oraz ich rne znaki i przymiotyJ masz je rozpozna "trzymasz rady co do
znakw kontynentu, na ktrym si narodzisz
;dyby# mia si narodzi na kontynencie wschodnim o nazwie Purwawideha
(2
, ujrzysz
jezioro zdobne w pikne gsi i gsiory :acz, by# tam nie szed, zawracajN !arodziwszy
si tam bdziesz wprawdzie y w szcz#ciu i rozkoszy, ale nie poznasz /harmy, bo na
tym kontynencie jej si nie gosiJ dlatego nie wstpuj na
.ontynent poudniowy, /ambudwipa
(E
, pojawi si w ksztacie piknego, wygodnego
domu ,stpuj do niegoN
;dyby# mia si narodzi na kontynencie zachodnim o nazwie Iparagodanija
(M
+ ujrzysz
jezioro zdobne w pikne ogiery i klacze !ie idA tam, co=nij siN <est to kontynent
dobrobytu i wielkiego szcz#cia, ale nie gosi si na nim /harmy, przeto nie wchodA tam
;dyby# mia si narodzi na kontynencie pnocnym, zwanym Httarakuru
(9
, ukae ci si
jezioro zdobne w byki lub w zielone drzewa 7akie s% owe znaki twoich narodzinJ masz
je rozpoznaN 7am te nie wstpuj Gyje si na tym kontynencie dugo i zacnie, ale nie
gosi si na nim /harmy, przeto nie wchodA tamN
<e#li miaby# si narodzi w s=erze bogw, zobaczysz przepyszn% wielopitrow%
#wi%tyni, ca% z rnorakich drogocennych klejnotw ,stpuj tam, je#li moeszN
;dyby# mia si narodzi jako asura, ujrzysz rozkoszny park i co# jak wiruj%ce krgi
ogniaJ nie wchodA tam za adn% cen, pamitaj, by zawrciN
;dyby# mia si narodzi jako zwierz, zobaczysz szczeliny w skaach, dziury jak w
mrowisku, chaty kryte strzech% i co# jakby gst% mg 7utaj take nie wchodAN
;dyby# mia si narodzi w s=erze Tidagw, ujrzysz kikuty drzew, co# jak =aluj%ce cienie
lub jak rozrzucone mrowiska, jak chwiejne cienie <e#li tam pjdziesz, narodzisz si jako
Tidag i do#wiadcza bdziesz rnorakich m%k godu i pragnienia Pamitaj wicF nie
chodA tam, zawracajN :%dA dzielny i wytrwayN
;dyby# mia narodzi si w piekle, za spraw% zego karmana usyszysz miy #piewJ albo
nie bdziesz mia siy, by si oprze i wejdziesz, albo te ujrzysz jakby mroczny
kontynent lub czarny dom, lub czerwony dom, albo ciemny wykop, albo ciemny
go#ciniecJ tak si ukazuje pieko <e#li tam wst%pisz, wpadniesz do piekie, gdzie
bdziesz cierpia niezno#ne udrki gor%ca i zimna, i nigdy stamt%d nie wyjdziesz 7ak
wic musisz zwaa, by nie wst%pi pomidzy nie i za adn% cen nie utkwi w piekle
PamitajF po zamkniciu bram ona masz si wyco=aN>
7ak trzeba teraz przemawia
>0zlachetny synuN 5hocia nie masz ochoty i# dalej, to jednak idziesz wbrew swej woli,
bo #ciga ci okrutny prze#ladowca + moc karmana Przed tob% + oprawca, ktrym kieruje
%dza mordu, i mrok, i potna zawierucha, i tn%cy deszcz ze #niegiem, i grad, i zadymka
bdzie ci chostaJ ujrzysz te pierzchaj%ce postacie ?lkniesz si tego wszystkiego i
bdziesz szuka schronienia, usiuj%c znaleA ocalenie we wspomnianych wyej,
rozkosznych siedzibach, rozpadlinach skalnych, wykopach, parkach, w kielichach
lotosw i innych kwiatw Hkrywszy si w nich, bdziesz ba si wyj#, pomy#lisz wicF
>!ie, nie mog teraz st%d si ruszy> + i powodowany obaw% rozstania si z tym
schronieniem poczujesz do wielkie przywi%zanie ? obawy spotkania po wyj#ciu na
zewn%trz wszystkich tych przeraaj%cych zwidw bar+do poweAmiesz ku nim lk i
nienawi#J ukryty tam w #rodku przybierzesz na siebie byle jakie ndzne ciao i bdziesz
cierpie wszelkiego rodzaju mki <est to znak, e demony zamy#laj% dziaa na twoj%
szkodJ dlatego tak bardzo wane jest pouczenie na ow% chwil 0uchaj wic i dobrze je
zrozumN
,wczas, #cigany przez okrutnego oprawc i bez si, wydany na pastw przeraenia i
trwogi, w jednej chwili odzyskasz peni pamiciJ ukae ci si wielki i wspaniay :udda
Ueruka lub Uajagriwa albo ,adrapani + lub inny, bd%cy twoim Tidamem + o potnym
ciele i krzepkich czonkach, miad%cy w proch wszelkie domeny, w postaci gniewnej,
budz%cej trwog, w caej okazao#ci &oc% jego bogosawiestwa i miosierdzia
odpadn% od ciebie prze#ladowcy i dana ci bdzie zdolno# wybrania sobie ona 7ote
pojmij dobrze istot tych poucze, bo jest ona gboka i wyrazista
0zlachetny synu, musisz te wiedzie, e bogowie medytacji i inne im podobne istoty
kieruj% swymi narodzinami posuguj%c si moc% gbokiej samadhi Tidagowie i im
podobne demony rnych rodzajw + a jest ich wiele + staj% si w bar+do wytworami
#wiadomo#ci i mog% ukazywa si w zudnej magicznej postaci demonw i @akszasw
>5iao umysu> przeksztaci si wa#nie w ktrego# z nich Tidagowie mieszkaj%cy w
gbinach mrz i ci lataj%cy po niebie, i wszelkie inne rodzaje demonw, ktrych jest
osiemdziesi%t tysicy, przybior% posta >ciaa umysu> i tak si bd% pojawia
,wczas najlepiej by byo, gdyby# rozpamitywa Ounjat+&ahamudr, lecz je#li tego
nie potra=isz + poddawaj si tej jakby grze pozorw i zudze <e#li i do tego nie jeste#
zdolny, to jednak nie przywi%zuj si duchem do niczego &edytuj%c nad Tidamem
,ielkiego &iosierdzia ju tu, w bar+do, staniesz si sambhogakaj% :uddy
0zlachetny synu, jeeli skutkiem dziaania mocy karmana bdziesz musia wst%pi w
ono, to masz tutaj podane wskazwki i rady co do wybierania bram ona 0uchajN
!ie wchodA w jakiekolwiek, pierwsze lepsze onoN <e#li pojawi si oprawca, a ty nie
bdziesz na tyle silny, by nie wst%pi w ono + &edytuj nad Uajagriw%
7woja inteligencja jest teraz bardzo subtelna i dlatego rozpoznasz wszystkie ukazuj%ce
si kolejno siedziby Psamsaryl, przeto wybierajN 0% dwa pouczenia o wyborzeF pierwsze
tyczy przeniesienia si do czystej s=ery :uddw, drugie + wej#cia poprzez bramy ona w
nieczyst% samsar Postpuj stosownie do nich
5i o najwikszych zdolno#ciach wznios% si do 5zystej 0iedziby !iebieskiejJ posuwa
si bd% w taki oto sposbF >Ich, jakie to przykre tkwi tutaj, w bagnie samsary, przez
tak dugi czas + przez niezliczone, niepamitne kalpyN Ich, czemu w ci%gu tego caego
czasu nie zostaem jeszcze wyzwolony przez :uddwN 5oraz wikszy wstrt czuj do tej
bdnej wdrwki po samsarze, coraz wikszy jest strach i coraz tu ciemniej 7eraz
zbieram si do ucieczki st%d &usz si znaleA u stp :uddy Imitabhy w zachodnim
niebie 0ukhawati, cudownie odrodzi si tam w kielichu lotosu> + tak pomy#lisz, przeto z
upodobaniem i pilno#ci% skupiaj si w medytacji nad obszarem zachodniego niebo
0ukhawati !adto je#li bdziesz pilnie i arliwie skupia si w medytacji nad niebami
/oskonaej 5zysto#ci, ?upenej @ado#ci, nad niebami Ikanisztha, Ilakawati, nad ;r%
Potala
(R
, nad boskim Paacem -otosw :lasku w Hrgjan + to na pewno odrodzisz si w
ktrym# z nich
;dyby# za# pragn% znaleA si w pobliu bodhisattwy &aitreji w niebie 7uszita + to
skupiaj si na takiej my#liF >"to teraz, w bar+do, nadesza chwila pj#cia do nieba
7uszita, gdzie bytuje krl niezwycionej /harmy Cd tam> .oncentruj%c si mocno i
arliwie, narodzisz si w pobliu &aitreji, w kielichu lotosu, cudownym sposobem
<e#liby# jednak osi%gn% tego nie mg i musia wstpowa w ono, do nieczystej
samsary + tutaj masz wskazwki, jak je wybiera 0uchajN
,edle tego, co powiedziano wyej, masz wybra sobie jeden z kontynentw
Przepatrzywszy je okiem jasnej, subtelnej wiedzy, wst%pisz na taki, na ktrym szerzy si
/harm ;dyby# mia si narodzi magicznym sposobem w miejscu nieczystym, penym
brudu i plugastwa, zbudzi si w tobie upodobanie do kupy nieczysto#ciJ wyda ci si ona
mia i narodzisz si w niej <akiekolwiek zjawy tego rodzaju ci si poka% + nie lgnij do
nich, nie okazuj im te nienawi#ci, lecz wybieraj sobie czyste ono ,ane tu jest gor%ce
pragnienie, przeto postpuj takF
>Ich, obym dla dobra wszystkich czuj%cych istot mg narodzi si w doskonaym ciele
krla ,szech#wiata, 5zakrawartina, lub szlachetnego bramina, wielkiego jak drzewo
sala
(8
, lub syna jakiego# siddhy, w nieskalanej tradycji /harmy, jako syn religijnych
rodzicwN> +na tej my#li si skupiaj%c wchodzisz w ono ,wczas ono, w ktre
wstpujesz, bogosaw jako paac bogw, i zano# bagania do :uddw dziesiciu stron
#wiata, bodhisattww i mocarzy, do wszelkich Tidamw, szczeglnie za# do Pana
,ielkiego &iosierdzia ,stpuj%c w ono bagaj ich o udzielenie mocy
Ile nawet wybieraj%c ono w ten sposb mona pob%dzi i skutkiem dziaania karmana
ono dobre ujrze jako ze, ze za# ujrze jako dobre 7o b%d, dlatego te tak wany jest
w owej chwili sens tego pouczenia &asz post%pi takF jeeli ukae ci si zjawa dobrego
ona, nie lgnij do z sympati% <eeli ukae ci si zjawa zego ona + nie odpychaj go z
niechci% ,yzby si chci przyjcia i odrzucenia tego, co dobre i ze, wstpowa w
s=er spokojnej, zrwnowaonej medytacji, wolnej od uczu sympatii i niechci + oto
czysta i gboka istota Ptego pouczeniaQ !iewielu tylko ludzi potra=i j% sobie przyswoiJ
jest to trudne, czowiek tkwi bowiem we wadzy chorobliwych, zych nawykw i
skonno#ci, nie potra=i uwolni si od uczu niechci i sympatii, przeto co=a si i szuka
schronienia w#rd podobnych zwierztom ludzi nieprawych i najsabszego ducha>
?nw PtrzebaQ zawoa zmarego po imieniu i mwi do takF
>0zlachetny synu, skoro nie umiae# wybra sobie ona i nie potra=ie# uwolni si od
sympatii i niechci + ukazuj%ce ci si przedtem rnorakie zjawy zawoaj nazywaj%c je
imieniem 7rzech .lejnotw i szukaj w nich schronienia ?ano# bagania do Pana
,ielkiego &iosierdzia, unie# gow i idA dalej @ozpoznaj bar+doN Porzu a=ekt do
pozostawionych tam bliskich, synw, crek i przyjaciN 7eraz nie mog% ci oni pomc
,stpuj w niebiesk% #wiato# ze s=ery ludzi lub w bia% #wiato# bogwN ,stpuj w
paac z klejnotw, w rozkoszny parkN>
Powtrzy PtrzebaQ te sowa siedem razy, po czym zmwi bagania do :uddw,
bodhisattww i mocarzy, odczyta Baganie o 3chron r-ed Trwogami Bar-do i
Baganie o 4wolnienie - ,skiego /r-esmyku Bar-do + do siedmiu razy Potem naley
wyraAnie i go#no przeczyta tekst ,y-wolenia r-e- Nos-enie5 samoc-ynnie uwalnia&ce
"kandhy, a take ,y-wolenie r-e- /raktykowanie (harmy5 uwalnia&ce samoc-ynnie od
-ych skonnoci Postpuj%c w ten sposb, jogin o wysokim intelekcie dokona w chwili
#mierci przeniesienia #wiadomo#ci, tak e nie bdzie musia b%ka si po bar+do i atwo
osi%gnie wyzwolenie
-udzie niej od niego stoj%cy pod wzgldem zdolno#ci rozpoznaj% w :ar+do 5hwili
Omierci #wiato# /harmaty i d%%c w gr atwo osi%gn% stan :uddy
5zowiekowi stoj%cemu jeszcze niej w ci%gu kilku tygodni ukazuj% si w :ar+do
/harmaty rne spokojne i gniewne zjawyJ nawet je#li rnorakie skutki karmana i
wasne zdolno#ci nie zdoaj% go wyzwoli od razu, to jednak za ktrym# razem osi%gnie
on wyzwolenie
I zatem wikszo# ludzi, rozpoznaj%c stopniowo rne etapy w%skiego przesmyku,
zyskuje wyzwolenie
!atomiast ludzie o sabym dziaaniu dobrych skutkw karmicznych i obci%eni wielkimi
wystpkami i skaeniami musz% wdrowa jeszcze niej, w :ar+do Gycia 7am uzyskane
stosownie do stopnia Pzdolno#ciQ rnorakie wskazwki i pouczenia pozwalaj% im
wa#ciwie rozpozna + je#li nie za pierwszym razem, to za innym + i osi%gn%
wyzwolenie
5ho wszyscy tacy ludzie o bardzo sabych dobrych skutkach karmicznych nie potra=i%
rozpozna i wpadaj% w moc lku i przeraenia + to postpuj%c wedle tych rnorakich
poucze o zamykaniu i wybieraniu bram ona, rozpoznaj% wa#ciwie + je#li nie za
pierwszym, to za innym razem i jednocz%c si z przedmiotem medytacji osi%gn%
wzniosy stan bezmiernej zasugi 5i najgorsi, choby byli podobni zwierztom, uzyskaj%
bezmiern% zasug uciekaj%c si do 7rzech 0chronie, i zawrc% z drogi do piekie
,ezm% na siebie drogocenne, zupene, rzadko i trudno osi%galne ciao czowiecze a
spotkawszy w nastpnym yciu guru i przyjaci /harmy otrzymaj% od nich wskazwki,
dziki ktrym dost%pi% wyzwolenia , :ar+do Gycia dosignie ich ta nauka, wic,
podobnie jak rynna pooona w zniszczonym kanale nawadniaj%cym, wskazwki owe
przedu% dziaanie dobrego karmana Po wysuchaniu tych poucze nawet ludzie bardzo
niegodziwi nie mog% nie dost%pi wyzwolenia I dlaczegoL + mgby kto# spyta "t
w bar+do czowiek spotyka si zarwno z miosierdziem tumu deww i wszystkich
:uddw spokojnych i gniewnych, jak i z demonami i zymi mocami, usiuj%cymi mu
przeszkodzi ,tedy, tylko skutkiem usyszenia tej nauki, czowiek zmienia postaw i
dostpuje wyzwolenia 7a zmiana przychodzi atwo, poniewa jest on jedynie >ciaem
umysu>, pozbawionym oparcia z krwi i misa 5hoby dugo b%dzi w bar+do, to
przecie + wyposaony w subteln% inteligencj karmiczn% + widzi i syszy PdoskonaleQ,
st%d wielka jest korzy# i poytekJ zapamituje i przyswaja bardzo dobrze, potra=i%c
momentalnie zmienia swj umys Podobnie machina miotaj%ca pociski albo ogromny
kloc, ktrego nie moe udAwign% stu ludziJ gdy tylko spu#ci go na wod, w mgnieniu
oka mona go skierowa, dok%dkolwiek si tylko zapragnie Podobnie z koniem, ktrym
powoduje si zaoywszy mu wdzido na pysk 7ote, je#li zwok zmarego jeszcze nie
zabrano, w ich pobliu przyjaciele powinni ustawicznie powtarza go#no Pten tekstQ, a
do chwili, gdy z nosa pocieknie krew lub ropa /o tego czasu nie naley zwok rusza
!aley przy nich odprawi ceremonie za umarych, zgodnie ze #lubami 0amaji, ale nie
wolno zabija zwierz%t Pna o=iarQ .tokolwiek jest wwczas przy zwokach +
przyjaciele, bliscy + nie powinien wznosi krzykw blu ani lamentw, ani okazywa
zmartwienia, wzdycha, lecz tylko wykonywa jak najwicej dobrych uczynkw
Poza tym bardzo jest wane nieustanne odczytywanie poucze do%czonych na kocu
,ielkiego ,y-wolenia - Bar-do r-e- "uchanie ;dy ryche nadej#cie #mierci jest ju
pewne, naley wdraa umys do sensu ich sw oraz brzmienia 7rzeba rozpozna
oznaki umieraniaJ wwczas, je#li umieraj%cy potra=i recytowa tekst o wasnych siach,
niechaj to czyni i wbija sobie w umys te pouczenia <e#li nie potra=i, to niech przyjaciele
i bliscy poszukaj% tekstu i wyraAnie go odczytaj%J tym sposobem niew%tpliwie zapewni%
mu wyzwolenie
!auka ta obchodzi si bez praktyk medytacyjnychJ wyzwolenie osi%ga si tu przez samo
tyko ujrzenie, usyszenie, przeczytanie + oto gboka istota tych poucze
<eeli zmary, choby i wielki niegodziwiec, prowadzony przez te gbokie pouczenia
tajemn% drog%, bdzie si do nich stosowa nie zapomniawszy ich sw ani sensu, nawet
gdyby #cigao go siedem brytanw + to Pmona powiedzie, eQ lepszych poucze na
chwil #mierci nie znaleAliby nawet :uddowie wszechczasw, choby jak najpilniej
szukali
7aka to jest gboka nauka, esencja ,ielkiego ,y-wolenia - Bar-do r-e- "uchanie,
bd%ca cz#ci% poucze o wyzwalaniu si z bar+do ludzi z krwi i ciaa

0thi ha tha tha gya gya
(3

$<est to ksiga gter+ma
(1
, sprowadzona przez siddh .ar+ma gling+pa z gry s;am+po+
dar "by bya ona ku poytkowi /harmy i istot ywych "ar2a mangalam'


( .alpa + cykl kosmiczny w mitologii Cndyjskiej $por przyp 22 do cz#ci CC' 7utaj
chodzi raczej o jedn% z czterech cz#ci mniejszego cyklu $mahajuga', zwana krytajuga i
utosamiana ze >zotym wiekiem> ludzko#ci $"becnie yjemy w czwartym, >elaznym>
wieku, zwanym kalijuga'
2 ,adrasana + miejsce w :odhgaja, gdzie :udda 0iakjamuni dost%pi o#wiecenia
E , tradycyjnej kosmogra=ii indyjskiej $a st%d tybetaskiej' wszech#wiat skada si z
czterech kontynentw $dwipa, wa#ciwieF >wyspa>', oblanych wodami ,szechoceanu
Po#rodku stoi wielka, #wita gra &eru, >aKis mundi> "to nazwy kontynentw,
poczynaj%c od wschodu, poprzez poudnie itdF Purwawideha, /ambudwipa,
Iparagodanija, Httarakuru !asz #wiat znajduje si na drugim z nich
M Pi#acza, por przyp (9 do cz#ci CC
9 , moim oryginale tyb gting+ring+ba, co znaczy >bardzo gboki> &oliwe jednak, e
jest tu b%d i e naley raczej czyta mthing+ga + >niebieski>
R 7ym >przychodz%cym> jest <ama, Pan Omierci
8 , czasie wanych inicjacji $a w yciu buddysty moe ich by wiele' adept otrzymuje
nowe imi, tajemne, ktrego nie wolno wyjawia pierwszej lepszej osobie
3 !ie znana mi bliej ceremonia odprawiana za zmarych, maj%ca zapewne zwi%zek z
>ptakiem cmentarnym> $tyb kang+ka'W ywi%cym si trupami
1 5zyli inicjacja
(S ;andharwowie w mitologii indyjskiej byli grajkami i #piewakami bogwJ >miasta
;andharww> to synonim zudy, mirau
(( , oryginale tyb zhag zhe+dgu i bar+du 7ymczasem w ang przekadzie 4ranceski
4remantleF =or up to nine days $do dziewi%tego dnia>', co jest chyba bdem
zwaywszy, e czowiek moe b%dzi w bar+do a siedem tygodni
(2, (E, (M, (9 Por przyp E
(R &iejsce w poudniowych Cndiach, znane jako siedziba bstw
(8 0horea robusta
(3 Por przyp 8S do cz#ci C
(1 7yb, dosownie >skarb> 7ym mianem w tradycji tybctaskiej okre#la si teksty
autorstwa Padmasambhawy, ukryte przez niego w rnych miejscach i odnajdywane w
wiekach nastpnych przez jego duchowych spadkobiercw


. " ! C ) 5