1

www.michalmalysa.pl
Jak pisa ksikowe recenzje

Cze!

Recenzowanie ksiek stao si w ostatnich latach niezwykle popularne.
Serwisy czytelnicze oferujce wspprac recenzenck, wydawcy coraz chtniej
decydujcy si na promocj przy pomocy blogerw ksikowych, a w kocu i
boom zwizany z sam ide blogowania wszystkie te czynniki sprawiaj, e
coraz wicej ludzi prbuje swoich si w spisywaniu wrae z lektury i dzieli si
opiniami z szerszym gronem.

Celem niniejszej publikacji jest przekazanie praktycznej wiedzy o pisaniu
recenzji, ktr nabyem podczas niemal piciu lat ich konstruowania. Nauka nie
bya prosta i przyjemna, popeniem wiele bdw, ale w kocu zaczem by
zadowolony z kolejnych tekstw. Moe nie wpadniesz w te same sida, co ja?

Blogowe kwestie filozoficzno-rzemielnicze podejmowane byy setki razy w
ksikach oraz notkach ludzi znacznie bardziej ode mnie kompetentnych. Ja chc
podzieli si z tob spostrzeeniami na temat najwaniejszej czci ksikowych
blogw contentu. Rozmylanie o kwestiach technicznych i finansowych zda si
na nic, jeeli nie bdzie miao solidnego poparcia w tekstach.

Nie przeduam wic i zachcam do przewinicia e-booka w kierunku
kolejnych stron. Jeli jeszcze nie zacze pisz i czytaj o ksikach. Warto!





2

www.michalmalysa.pl
SPIS TRECI
Czym jest recenzja .................................................................................. s. 3
Czy warto recenzowa ............................................................................ s. 5
Zalety recenzji ......................................................................................... s. 6
Co przed napisaniem recenzji ................................................................. s. 8
Postaw sobie cel ...................................................................................... s. 10
Trzy kroki do napisania recenzji ............................................................. s. 11
Jak unikn schematw w schematach ................................................... s. 12
Co umieci musisz w rozwiniciu ......................................................... s. 14
Bd kardynalny ...................................................................................... s. 17
Dla kadego co miego .......................................................................... s. 18
Czy warto miesza tematyk ................................................................... s. 20
Dywersyfikacja ........................................................................................ s. 22
Zasadno ocen punktowych ................................................................... s. 23
Roztaczamy tez ...................................................................................... s. 24
Podsumowanie ........................................................................................ s. 25













3

www.michalmalysa.pl
Czym jest recenzja
Recenzja to super sprawa.

Pozwala podzieli si wraeniami z lektury, zniechci lub zachci
potencjalnego czytelnika, uporzdkowa estetyczne odczucia wzbudzone przez
ksik wydaje si mie same zalety.

I do pewnego momentu tak jest.

Celowo pominem na pocztku definicj recenzji, gdy zgbianie si w ni
moe przynie sporo szkd. Szk recenzyjnych istnieje caa masa, rne grona
maj odmienne spojrzenia na teksty ewaluujce przeczytane ksiki i
przytoczenie kilku z nich wyuszczy moe ten problem.

Wierzenia krytycznoliterackie kompleksowe kobyy na minimum dziesi
tysicy znakw, fachowe sownictwo, rozlega wiedza prezentowana przez
piszcych teksty w nurcie akademickim. Wystpuje element pogardy dla
pozostaych form.

Pomysy eklektyczne przystpniejsze dla ogu, ale nadal starajce si jak
najpeniej zanalizowa oceniane dzieo. Kwestie warsztatowe pisarzy stoj w
oczach oceniajcych na rwni z wraeniami pyncymi z lektury, opisy mniej
skupiaj si na motywach i toposach, bardziej na wikszych strukturach
fabularnych. Wystpuje element pogardy dla pozostaych form.

Idee pozytywistyczne teksty skupione na wraeniach estetycznych i
duchowych, bez pogbiania myli uywaniem fachowego sownictwa oraz
odwoywaniem si do zagadnie teoretycznych. Czsto zacicie popularyzujce,

4

www.michalmalysa.pl
nastawione na przekazanie bakcyla lektury. Wystpuje element pogardy dla
pozostaych form.

Widzisz ju, w czym tkwi problem?

Przedstawiciele wszystkich powyszych szk (jest ich znacznie wicej, ale
wymienione przebijaj si najskuteczniej do gosu) prbuj z pasj i
zaangaowaniem przekona ludzko do swoich racji.

Dziaanie godne podziwu, jednak przyrwna naley je do przelewania wody
sitem. Kada z form moe by nonikiem ciekawych i przydatnych treci, ktre
nazywa si oglnie recenzjami. Ponowne spojrzenie (ang. re-view) czy wrcz
ponowne ocenienie (re-censeo ac. oceniam na nowo) moe przybiera
najrniejsze formy i szkoda byoby to niszczy.

Pozostamy wic przy definicji recenzji klasyfikujcej j jako co super.
Zakwalifikuj si i dugie opracowania, i krtkie teksty impresyjne.

Pojawia sie jednak w tym miejscu drugie, znacznie trudniejsze pytanie.











5

www.michalmalysa.pl
Czy warto recenzowa?
O ile pierwsza z omawianych kwestii mogaby wywoa sporo sporw
technicznych, tak druga zachacza o blogow filozofi. Andrzej Tucholski,
prowadzcy jednoosobow instytucj kulturaln jestkultura.pl, stanowczo i
dobitnie twierdzi, e w wikszoci przypadkw mija si to z celem
1
.

(Pierwszy i ostatni raz przywouj w niniejszej publikacji konkretnego bloga,
ale teza Andrzeja jest tak wyrazista, e stanowi punkt wyjcia do rozwaa
porwnywalny z dzieami Platona.)

Argumenty ma do przekonujce. Brak fachowej wiedzy na kady temat,
brak praktycznego zapotrzebowania na recenzje, pewien rodzaj odgradzania si
od spoecznoci bloga wszystko to wydaje si sensowne i logiczne.

Rozbijaj si te wady o osobiste definicje recenzji. Co zreszt porednio w
opinii Andrzeja wybrzmiao, ale warto podkreli w fakt dobitniej.

Recenzja nie musi by skostniaym tekstem pisanym z pozycji eksperta
prowadzcego za rczk dziecko we mgle. Jeeli celem Twojego bloga jest
edukowanie w kwestiach literackich oraz krytyczne, profesjonalne spojrzenie
rb to dla czytelnikw poszukujcych takiej wizji. S jednak rwnie internauci
zainteresowani innym rodzajem przekazywania wrae.

Jeli zdajesz sobie spraw do jakiego rodzaju publiki si zwracasz i czego
Twoi czytelnicy wymagaj pisanie recenzji ma sens znacznie atwiejszy do
znalezienia ni sens ycia. I jest bardzo praktyczne, co udowadnia kilka
poniszych zalet tekstw oceniajcych ksiki.

1
http://jestkultura.pl/2014/jak-skutecznie-blogowac-o-kulturze-darmowy-webinar/

6

www.michalmalysa.pl
Zalety recenzji
Czytelnicy blogw ksikowych przyzwyczajeni s do recenzji. To rzecz
pewna, gdy o ile w przypadku serwisw filmowych lub muzycznych wiele
powica si miejsca aktorom, piosenkarzom, technice czy ciekawostkom, lwi
cz stron ksikowych stanowiy od zawsze recenzje.

Moesz na tym tylko skorzysta. Wiesz, jak zostali uksztatowani czytelnicy,
wic znacznie atwiej tworzy ci profilowane pod nich teksty. Wiesz, co znajduje
si na wszystkich blogach ksikowych, i moesz dziki temu wprowadza
innowacje, o ktrych wikszo blogerw baaby si nawet pomyle. Wiesz w
kocu jak pj cakowicie pod prd, co staje si zazwyczaj drog chway lub
wiecznego potpienia.

Wz albo przewz. Ty wybierasz.

Wyciszmy jednak epick muzyk z filmw katastroficznych i wrmy do
rzeczy.

Recenzje s contentem relatywnie atwym i przyjemnym do tworzenia. Jeeli
zamierzasz recenzowa ksiki, i tak zapewne je czytasz. Pomijajc kwestie
zwizane z researchem (o czym pniej) oraz wybraniem adekwatnej formy,
recenzja skada si w zdecydowanej wikszoci z twoich wrae i przemyle.

Wspominaem ju chyba, e recenzja jest super spraw? Gwnie dlatego, e
autor jest jej integraln czci zdecydowanie wyraniej ni w przypadku
nieautobiograficznych ksiek.

Wiksz cz roboty mamy ju za sob w momencie przeczytania ostatnich
sw ksiki. Pozostaje tylko przelanie myli na papier, co moe by wprawdzie

7

www.michalmalysa.pl
problematyczne, ale nic nie odbierze temu procesowi olbrzymiej dawki
satysfakcji.

Trzeci cenn wartoci, jak niesie ze sob recenzja, jest systematyczno.
Spisywanie samych wrae, bez prb ich ewaluowania, moe doprowadzi do
podejcia impresyjnego, pozbawionego jakichkolwiek podstaw porzdku. Bdc
czowiekiem kompletnie roztrzepanem i chaotycznym, ceni sobie odrobin
porzdku wprowadzanego w moje ycie umysowe dziki recenzjom.

Mam nadziej, e nie tylko nie odwiodem Ci od pisania recenzji, ale i
zainspirowaem do przekraczania gatunkowych barier. Czy masz bowiem
ambicje krytyczno-literackie, czy chcesz si wycznie dzieli wraeniami, nikt
nie broni Ci przeamywania schematw i tworzenia wasnej historii nowatorskim
podejciem.

Amerykaski sznyt takiego mylenia moe wydawa si nieco sztuczny, ale
bez niego nie moesz liczy na ponadczasowe rezultaty!













8

www.michalmalysa.pl
Co przed napisaniem recenzji
Otwrz okno. Walnij set i popraw dobrym buchem. Zrb dziesi pompek.
Zrelaksuj si. Oczy umys.

Tak jako powinno to brzmie.

Nie bd sprzedawa uniwersalnych porad na temat najlepszych przygotowa
do napisania recenzji. Z prostej przyczyny nie znam takowych i wtpi w ich
istnienie. Chciabym jednak podzieli si z wami mdroci, jak przekazywa
wszystkim swoim uczniom sawny doktor Pai-Chi-Wo.

Dokadnie ten sam mdrzec, ktry zakaza dzielenia przez zero i wlewania
wody do kwasu.

Rbcie research. Tak oto rad pozostawi adeptom sztuki recenzenckiej
znikajc w kbie dymu.

Resarch, czyli badania nad podejmowanym tematem, nie musi opiera si na
grubych tomiszczach z Dziau Ksig Zakazanych oraz studiach kompleksowej
literatury przedmiotu.

Dowiedz si, jaki gatunek reprezentuje dana ksika. Mio byoby, gdyby
potrafi wskaza jej wyrniki, odmiennoci od danego nurtu, porwna
bohaterw do uniwersalnych archetypw, okreli estetyk i stosowane chwyty
jzykowe.

Dowiedz si, kim jest autor. Co wyda wczeniej, jak wie si to z jego
yciorysem, czemu podj tematyk tak, a nie inn. Moe oglnodostpny jest
konspekt jego pracy magisterskiej, opowiadania wiadczce o stylu czy

9

www.michalmalysa.pl
umiejscowione w podobnych do recenzowanej ksiki realiach. Przeczytaj trzy
ostatnie wywiady, notk O autorze na oficjalnej stronie jego lub wydawnictwa.

Dowiedz si wszystkiego, co przyjdzie Ci na myl. Na pocztku bywa
research czasochonny, ale z kadym kolejnym badaniem bdzie znacznie atwiej.

Jedn z form przygotowa do napisania recenzji jest czytanie innych recenzji.
Mi zbytnio wbijaj si do gowy tezy i sformuowania, ale istniej liczni ludzie
uwaajcy skonfrontowanie swojego zdania z opini innych za rzecz
podstawow. Nie ma innej ni empiryczna opcji na sprawdzenie swojego
podejcia!

Rzecz niezbdn jest te notowanie podczas lektury. Rzecz bardzo cenna
(chocia rednio pasujca do tematu researchu). Wypisywanie na bieco wad i
zalet, co fajniejszych cytatw, bdw oraz literwek niezwykle istotny nawyk
pozwalajcy wprowadzi recenzje na znacznie wyszy poziom merytoryczny!

A na koniec zdradz Ci ma tajemnic dobry research jest jak ninja. Nie
rzuca si w oczy. Dowiadujesz si wszystkich tych szczegw nie po to, aby
epatowa nimi w recenzjach i olni czytelnika nabyt wanie wiedz.

Poznajesz lepiej temat eby nie karmi czytelnika bdnymi stwierdzeniami
oraz paskudnymi bdami merytorycznymi. Rol researchu nie jest naukowa
analiza oczywistych oczywistoci. Na to znale mona znacznie lepsze miejsca.






10

www.michalmalysa.pl
Postaw sobie cel
Brzmi owa porada niczym tekst wyjty z zielonej ksieczki Kadafiego lub
ksigi aforyzmw Josepha Murphyego, ale jak wiele innych banaw jest
prawdziwa.

Prowadzisz bloga ksikowego, naturaln czci procesu czytelniczego jest
po zakoczonej lekturze napisanie recenzji. Nie nazwabym tego ukoronowaniem
czytelniczych de, a raczej rozwiniciem czynnoci czytania. Wstajc rano i
planujc w mylach dzie nie stawiasz sobie za cel przeycia, prawda?

Rzadko kocz lektur bez adnych przemyle. Znasz ten stan przepenienia
refleksjami intelektualnymi oraz emocjonalnymi, prawda? Szkoda, aby chaos
wypeniajcy parujc gow przelany zosta na papier. adna recenzja nie bdzie
bardziej pena ni ta, ktrej autor od pocztku do koca poda za wyznaczonym
celem. Harmonia jest pikna.

Chcesz po prostu zachci lub zniechci? Wybierz te elementy, ktre
najbardziej wpyn na czytelnika. Jeeli prbujesz odcign go od lektury z
powodu kiepskiego stylu, szczegy dotyczce fabuy lub kreacji bohaterw nie
musz by rozbudowane. Zachwycili ci realistyczni, wspaniali protagonici?
Skup si na nich, podziel tym, przesu pozostae elementy do ta.

Jednym z najpopularniejszych wykrzyknie podczas dziecicej zabawy w
wojn by tekst Cel, pal, ognia! Instynktowny okrzyk przedszkolnych
czogistw bardzo fajnie wpasowuje si w tematyk recenzenck.





11

www.michalmalysa.pl
Trzy kroki do napisania recenzji
Jedna z literackich teorii, pochodzca ju z czasw staroytnoci, nakazuje
widzie geniusz Homera we wrzuceniu czytelnika (de facto suchacza) in media
res, w rodek wojny trojaskiej, w kulminacyjny punkt gniewu Achillesa.

C, recenzji po homerowemu raczej nie napiszesz.

Trzymanie si schematu wstp, rozwinicie, zakoczenie nie jest wymysem
godnym konserwatywnego, zachowawczego umysu. Nie stanowi owa podstawa
hodu oddawanego braku kreatywnoci.

Jest po prostu kwesti grzecznociow. Wchodzc na zajcia w szkole lub na
uczelni witasz si z prowadzcym, uczestniczysz w zajciach i wychodzc
mwisz do widzenia.

W przypadku recenzji grzeczno polega na wprowadzeniu tematu, przejciu
do waciwego opisu oraz podsumowania. Schematem s utarte formuki, ktre
powinno si zapomnie od razu po wyjciu z gimnazjum. Na wstpie
chciabym, w pracy swojej podejm temat to tylko dwie klisze, ktre
przyszy mi od razu na myl, ale rozumiecie zapewne mj punkt widzenia.

Potraktujcie wstp, rozwinicie i zakoczenie jak cian bloku, ktra stanowi
bdzie podstaw pracy grafficiarza. Tylko od jego inwencji zaley, czy pojawi si
na nim wtpliwej urody napis HWDP, czy moe otaguje j cudownie i
zjawiskowo.





12

www.michalmalysa.pl
Jak unikn schematw w schematach
Schematy s spoko, poniewa s bardzo uyteczne to ju mamy za sob. Jak
jednak nie da si porwa monotonii i unikn zanudzania czytelnika jednolit
formu?

Myle.

Robic zakupy widzisz pomysow, przycigajc wzrok promocj?
Zastanw si, jak przeku jej hipnotyzujcy styl na tekst dotyczcy ksiki.

Znajomi opowiadaj z pasj o swoim nowym hobby i skutecznie zachcaj do
dzielenia zajawki? Zwr uwag na to, jakim posuguj si jzykiem (retoryka,
retoryka!) i jakie argumenty najmocniej przekonuj zebranych ludzi. Jeeli
zaczniesz dostrzega schematy, atwiej bdzie Ci zaraa czytelnikw
entuzjazmem.

Teraz z innej beczki kto odstraszy Ci od kupna produktu. Co stanowio
kluczowy punkt do zniechcenia? Czy uywajc podobnych argumentw
odradziby nabytek znajomym, przeoonemu albo rodzicom? Czym rniyby
si one w kadej z trzech sytuacji? Jeeli widzisz jakie punkty wsplne i potrafisz
je odpowiednio wykorzysta, jestemy w domu.

Zreszt, nastpujce po sobie cywilizacje nie odkryway koa na nowo. Jeli
odwiedzasz inne blogi ksikowe i zachwycaj Ci nowatorskie recenzje, sprbuj
ich elementy zaadaptowa do swoich tekstw. Wskazanie rda inspiracji na
kocu recenzji z pewnoci nie zaszkodzi. Kto wie, moe kolejna osoba wysnuje
wnioski z rnych realizacji podobnej idei i bdziesz czci przeomowej
zmiany?


13

www.michalmalysa.pl
Eksperymenty s wietne.

Pamitaj te, e czasami mona przesadzi i zbytnim wydziwianiem odrzuci
czytelnika od konkretnego tekstu. Gdybym trafi na recenzj powieci
fantastycznonaukowej, ktrej autor posuguje si klimatycznym, cho
kompletnie niezrozumiaym sownictwem zaczerpnitym z niej, raczej nie
doczytabym tekstu do koca.

Dodabym jednak bloga do zakadek, przejrza dwie czy trzy kolejne notki.
Warto zignorowa ewentualnych malkontentw i nastawi si na czytelnikw
ciekawskich. Czemu?

Dugo ycia recenzji nie jest przesadnie duga, po miesicu od
opublikowania czytaj je bowiem pojedyncze osoby (wyjtkiem s teksty
dotyczce naprawd popularnych ksiek). Nawet jeeli jeden eksperyment nam
nie wyjdzie, duo raczej nie stracimy.

Mylenie jest procesem podstawowym, jednak kluczowym imperatywem
zostanie niech zapisywanie. C ze wietnego pomysu, skoro po pitnastu
minutach przyjdzie nowy jak bdzie si zdawao lepszy? Kada platforma
blogowa daje moliwo zapisania szkicu, sporo ludzi nosi ze sob oldschoolowe
zeszyty, inni notuj myli na porozrzucanych po domu karteczkach.

Nie chodzi tu jednak o form. Trzeba po prostu myle i utrwala swoje
pomysy. Tyle wystarczy, aby unikn schematw w schematach.





14

www.michalmalysa.pl
Co umieci musisz w rozwiniciu
Opis fabuy i tematyki ksiki, charakterystyka bohaterw, informacje o stylu
autora jak i o nim samym, przyporzdkowanie gatunkowe. Oczywicie kady z
tych elementw powinien by odopowiednio oceniony.

Tak pisze si recenzje dugie i zanudzajce wikszo czytelnikw. Tak pisze
si recenzje najprociej i najbezmylniej. Tak pisze si w kocu recenzje, ktrych
napompowana do granic moliwoci objto jest odwrotnie proporcjonalna do
merytoryki.

W rozwiniciu (o ile oczywicie nie piszemy testu gimnazjalnego i nie
prbujemy wpasowa si w klucz) powinny znale si podstawowe informacje
o fabule, autorze, bohaterach, gatunku wszystko to w dwch, maksymalnie
trzech zdaniach.

Przykad? Pierwsze przychodzi mi do gowy odlege od moich zainteresowa
gatunkowych lepowidzenie Petera Wattsa. Przeczytaem zbyt duo recenzji tej
ksiki i za kadym razem, gdy myl o nudnych i przydugawych tekstach,
wanie te recenzje przychodz mi na myl. Jak widziabym byskawiczny opis
streszczajcy podstawowe informacje?

Peter Watts, uznany pisarz science-fiction, zyska na zachodzie powaanie
krytykw za spraw lepowidzenia. Wane pytania o ludzk wiadomo ubra
w szaty typowej powieci o pierwszym kontakcie, na ktrym koncentruje si
fabua.

Autor i najwaniejsza informacja o nim. Nie jest to jego wyuczony zawd czy
nieistotna w odniesieniu do tej konkretnej powieci narodowo. Piszc te sowa
zdaem sobie spraw, e dwukrotnie j powtrzyem. Wylatuje. Przy okazji

15

www.michalmalysa.pl
powiedziaem te o gatunku. Czytelnik Twoich recenzji nie jest gupi i potrafi
doda dwa do dwch. Jeeli przyporzdkujesz autora do danego nurtu i nie
zaznaczysz, e dokona spektakularnej wolty oczywisty bdzie gatunek
ocenianej ksiki.

Dalej najwaniejszy moim zdaniem temat powieci. Nawet jeeli jest ich
wicej, warto wybra jeden, najbardziej dla nas charakterystyczny. To ma by
tylko zarys, na szarowanie bdzie jeszcze troch miejsca.

Nie dla wszystkich jest to oczywiste, jednak piszc o bazowym motywie
czsto streszczamy te w wystarczajcy sposb fabu dzie. Klasyfikujc dan
ksik jako, dajmy na to, powie drogi nie musimy powica kolejnego zdania
zoonego na opis oczywistej oczywistoci jak jest podr gwnych bohaterw.

Przykad mojego opisu lepowidzenia ilustruje to chyba odpowiednio
wyranie. Logicznym jest, e w powieci o pierwszym spotkaniu z obc
cywilizacj zostaa wanie odkryta obca rasa i kto wyrusza na powitanie jej.

Zauwayliscie zapewne, e nie dodaem nic o bohaterach recenzujc
najsynniejsz powie Kanadyjczyka chciabym skupi si w pierwszej
kolejnoci na nich. Po co wic opisywa protagonistw dwukrotnie?

Dalsze rozwinicie rozwinicia jest wyborem recenzujcego, ale warto
wybra maksymalnie trzy elementy najbardziej rzutujce na wraenia z lektury i
wanie je opisa. Szatkowanie dziea i ocenianie kadego elementu z osobna
kompletnie nie ma sensu.


16

www.michalmalysa.pl
Jeeli nie zwrcie uwagi na metaforyk czy plastyczno opisw olej je.
Bohaterowie byli nijacy, ale nie przeszkadzao to w lekturze? Zaznacz fakt w
jednym zdaniem, nawet podrzdnym, i przejd do konkretniejszych elementw.

Czytelnik recenzji chce dowiedzie si co jest w ksice fajne, a co od niej
odpycha. Po co mu wiedza na temat rnych odcieni szaroci, rzeczy niewartych
uwagi?

Pamitajc wic o niewtpliwej inteligencji czytelnika i odpowiedniej selekcji
materiaw napisa mona treciw recenzj, ktra nie zanudzi na mier. Nie
chc oczywicie uoglnia oraz sugerowa, e wszystkie dziesiciotysiczne
teksty s z zasady nieciekawe. Chocia w miadcej wikszoci przypadkw tak
wanie jest.

















17

www.michalmalysa.pl
Bd kardynalny
Zapewne nie raz zdarzyo Ci si przeczyta recenzj, ktrej autor
przelizgiwa si po sowach z dostojnoci hawajskiego surfera, z atwoci
wycigajc na wierzch soczysto ksiki, bdc za pan brat z bohaterami oraz
fabu. Klimat powieci wylewa si wrcz z tekstu, ujawnia w sownictwie i
metaforyce.

Czytaoby si to piknie, gdyby tylko wicej rozumia. Skrty mylowe to
take moje przeklestwo! Id o zakad, e podczas lektury tego ebooka co
najmniej raz nasuna Ci si do gowy myl z cyklu co on chcia przekaza. To
zdecydowanie nie jest Twoja wina.

Konstruujc kolejne zdania recenzji staraj si pisa tak, jakby odbiorca nie
zna ksiki. Co swoj drog jest wysoce prawdopodobne. Nie chodzi tu
oczywicie o traktowanie czytelnikw jak gbw, podchodzenie do nich z
wyszoci. Co to, to nie! Jak zdyem ju wspomnie w rozdziale wyej, osoby
zainteresowane tekstami ksikowymi maj tendencje do bycia inteligentnymi
ponadprzecitnie.

A nic nie irytuje czowieka oczytanego tak, jak pswka. Tutaj umiecisz
jak aluzj, tutaj mrugniesz okiem w stron publiki zapoznanej ju z dzieem, i
stworzysz w ten sposb (zupenie niechccy!) atmosfer niezbyt przyjazn dla
czytelnikw.

Dobrze profilowa teksty pod jak najszersz grup odbiorcw.





18

www.michalmalysa.pl
Dla kadego co miego
Problem ten zahacza o podsumowania recenzji, ale w gruncie rzeczy jest
kluczowy ju w chwili jej czytania.

Ksika mi si nie podobaa, bo w zasadzie na kadym polu nie nadawaa si
do czytania, jednak pojawiy si rowe sonie, wic moe przypa do gustu
absztyfikantom tych uroczych zwierztek. Och, pyway one po Amazonce, wic
wielbiciele poudniowoamerykaskiej rzeki rwnie znajd co dla siebie.

Mao zachowa recenzenckich irytuje mnie tak, jak doszukiwanie si w
ksice pozytyww zupenie na si. Jeeli kniga jest saba, niech jako taka
zostanie oceniona. Szukajc w letni noc lenych wietlikw moemy chocia
liczy na wspaniae doznania estetyczne. Jaskini zej literatury drobne promyczki
nie rozwietl jednak wystarczajco.

Ale jest inna praktyka, ktra bardzo mi si nie podoba. Irytuje jeszcze
mocniej, ni poprzednia. Tym bardziej, e sam czsto wpadam w jej sida, a
maskuje si spryciara bardzo dobrze.

Kompulsywne polowanie na wady. To zo w najczystszej postaci. Gwnie
dlatego, e bardzo ciko pomyli owo zjawisko z uczciwym spojrzeniem na
potknicia najlepszego nawet autora, na niedorbki znajdujce si w najlepszej
nawet ksice.

Kompletnie nie mam pojcia, jak sobie z tym poradzi. Kiedy sumienno
zamienia si w drobiazgowo balansujc niebezpiecznie na granicy
czepialstwa? Kiedy nie potrafimy rozpozna opus magnum? Czy przychodzi ta
umiejtno z wiekiem, czy nie przychodzi nigdy.


19

www.michalmalysa.pl
Moe uda mi si znale odpowiedzi na te pytania, gdy tylko podwoj swj
picioletni sta recenzencki. Gorzej, jeeli pozostan one bez odpowiedzi.




























20

www.michalmalysa.pl
Czy warto miesza tematyk
Pytanie to tyczy si gwnie blogerw wyspecjalizowanych. Czy znam na nie
odpowied? Wiem, e na pewno dobrze by twrc elastycznym.

Prowadzc bloga powiconego przede wszystkim kulturze i literaturze
antycznej znajduj czas i miejsce na recenzowanie ksiek od czapy. Teksty im
powicone maj znacznie mniej wywietle, a i nie zawsze przypadaj do gustu
czytelnikom. Pozwalaj jednak na utrzymanie lepszego stanu mentalnego mi,
czowiekowi piszcemu ca reszt notek. Pod tym wzgldem warto, obiektywnie
na spraw patrzc mam wtpliwoci.

Za kadym razem musz jednak pamita, e napisanie recenzji ksiki
odlegej od moich codziennych zainteresowa czytelniczych (a wic w duej
mierze take od gustu odbiorcw!) rzdzi si swoimi prawami.

Zdarzao mi si obserwowa naprawd fajne blogi skupione na jednym
gatunku. Znacznie bardziej polegam zreszt na zdaniu recenzenta, ktry
przeczyta ju sporo podobnych tematycznie ksiek i jest w stanie poleci mi
kilka pozycji lepszych ni przecitne dzieko.

Wracajc jednak do tematu. Kilkukrotnie skoczya si czytelnicza przygoda
z tym czy tamtym blogiem na recenzji ksiki z totalnie innej bajki. Pidziesit
twarzy Greya podsumowywane na blogu geekowskim albo Zmierzch oceniany
przez wielbiciela science-fiction. Z innej bajki kobiety narzekajce na zbyt du
ilo scen walki oraz przemocy w krwistym fantasy lub na odpychajcy sznyt
gwnych bohaterw czarnego kryminau.


21

www.michalmalysa.pl
Niefajne praktyki. Naley si ich wystrzega, myle o tych przypadkach gdy
tylko decydujemy si na zmian tematyki. Pki nie wypracujemy elastycznoci,
bdmy przynajmniej uwani.



























22

www.michalmalysa.pl
Dywersyfikacja
Bardzo lubi brytyjskie przysowie dont put all eggs into one basket, w
myl ktrego nie powinnimy stawia wszystkiego na jedn kart. Przede
wszystkim mam dobre wspomnienia z sytuacji, w ktrej je poznaem, jednak
nawet bez tej osobistej wizi prawdopodobnie potrafibym je doceni. Nie do,
e mdre, to jeszcze cenne dla recenzentw internetowych.

Ksika jest wielowtkowa, zachwyca Ci na kilku rnych paszczyznach,
wci znajdujesz w niej rda wiedzy oraz inspiracji? Wykorzystaj to!

Jeste blogerem, ograniczenia dyktowane przez przeoonych lub objto
czasopisma kompletnie Ci nie dotycz. Kilka oddzielnych artykuw,
dyktowanych przez szczery zachwyt i prawdziw zajawk, bdzie znacznie
atrakcyjniejsz opcj ni kobylasta recenzja.

Proste pomysy? Nawizania! Sam wystartowaem jaki czas temu z cyklem
artykuw dotyczcym antycznych nawiza w Harrym Potterze. W ten sposb
zarwno skadam hod ciekawej i frapujcej lekturze, jak i przycigam
czytelnikw. Podobnie zrobiem z kryminaami Marka Krajewskiego. Chocia
nie cieszyy si teksty o nich tak wielk popularnoci, zostay one z uwag
przestudiowane przez samego autora. Super sprawa, niezwykle mia i inspirujca!

A to jest tak oczywista rzecz. Jestem w tym momencie pewien dwch kwestii.
Po pierwsze, zaraz po zakoczeniu obecnej kampanii sam stara si bd
wymyli nowe, ciekawe dla czytelnikw sposoby na prezentowanie
przeczytanych ksiek. Po drugie, Ty rwnie zaczniesz nad tym myle. I z
pewnoci przyjdzie Ci do gowy co niezwykle kreatywnego!



23

www.michalmalysa.pl
Zasadno ocen punktowych
Nie wiem czy wiecie i pamitacie, ale w polskim szkolnictwie na szczeblu
podstawwkowym (pierwsza jego poowa) zamiast skali 1-6 stosuje si oceny
opisowe.

Dzieci w tym wieku nie musz si ciga, nie musz nic udowadnia, liczy si
jak najszersze rozwijanie zdolnoci. Ksiki powinny by traktowane podobnie,
z pasj i oddaniem. Czy da si znale bowiem skal, ktra sklasyfikuje w sposb
uczciwy i obiektywny (a wanie po to uywa si zazwyczaj cyferek) dany obiekt?

Oceny punktowe czy procentowe s przeytkiem, niepotrzebnym
utrudnieniem i czynnikiem mylcym czytelnika.

Stosujemy si do niewzruszonego regulaminem? Brak elastycznoci prdzej
czy pniej wyjdzie na wierzch, drobne subtelnoci nie zostan wychwycone.
Ludzie lubi matematyk, odczuwaj przed ni respekt, ale rwnie ufaj jej
zdecydowanie chtniej ni sownym wywodom. Stary dowcip mwicy o tym, e
89% ludzi uwierzy w kad gupot ubran w dane statystyczne, wcale si nie
zdewaluowa.

Z drugiej strony, gdy tylko rozlunimy zasady oceniania, niecisoci szybko
stan si nemesis systemu punktowego. Diametralnie rne jakociowo ksiki
zostan ocenione podobnie nie bdzie si wszak dao zaznaczy w jednej cyfrze
wspartej nawet plusem czy minusem tych wszystkich cech, ktre doprowadziy
do jej nagicia.

Z opiswek jak ognia warto unika wycznie egzaminw z gramatyki
opisowej. Reszta nie gryzie.


24

www.michalmalysa.pl
Roztaczamy tez
Czasami przyjdzie nam do gowy wiekopomna teza, olbrzymia myl,
urastajca z kad minut do rangi wielkiego przeomu. Warto przela j na
papier, recenzja z pewnoci od niej nie zbiednieje.

W tym miejscu wchodzi kolejny cenny schemat, opierajcy si na harmonijce
teza uzasadnienie teza. Tym razem nie jest jednak kwesti kurtuazyjn, a
bardzo praktyczn. C bowiem po wielkim odkryciu ubranym w wielkie sowa,
skoro przecitny czytelnik (czowiek zabiegany i spieszcy si!) nie zwrci na
uwagi?

Na pocztku musisz klarownie, w kilku mocnych sowach przedstawi tez.
Potem powtrzy j na koniec wywodu. Skoro czytelnik i tak nie zapamita
wikszoci tekstu, niech w pamici ma chocia powtrzone meritum wypowiedzi.

Twoj opini. Twoj tez. Twoje zdanie.

Warto rwnie pamita, e opinie powinny by krtkie. Dugie elaboraty
nudz lub odstraszaj, a pki nie mamy naprawd sporego grona wiernych
czytelnikw, gotowych odda cenne minuty swojego ycia na czytanie naszych
wypowiedzi, warto o tym pamita.

Czasami jednak nie da si skrci tekstu, szczeglnie jeeli podchodzimy do
niego emocjonalnie. Warto ubra go w histori, uczyni ze spraw osobist.
Najlepiej prawdziw, poniewa dobremu blogerowi nie powinno ciekawych
opowieci brakowa. Szczeglnie ksikowemu, najbardziej oczytanemu i
elokwentnemu!



25

www.michalmalysa.pl
Zakoczenia, prawa kopiowania i inne pomniejsze kwestie
To chyba na tyle. Przede wszystkim: dziki za dotrwanie do koca! Sdz, e
byo warto, jednak przecitny internauta spdza podobno na poszczeglnych
stronach internetowych zaledwie osiem sekund. Jak czujesz si bdc
czowiekiem nie tylko godnym wiedzy, ale i nieprzecitnym?

Pamitaj, e wszystkie teorie wyoone powyej s tylko teoriami. Jestem ich
do pewien, ale nie dorosem jeszcze do monopolu na prawd. Czekam z
niecierpliwoci na krytyczne oraz polemiczne komentarze. Dziki nim moemy
doj do bardzo ciekawych wnioskw!

Nie zamieszczam jakich szczeglnych owiadcze o wasnoci intelektualnej
oraz zakazu kopiowania czy rozpowszechniania. Mam nadziej, e pasek z
nazwiskiem na kadej ze stron bdzie zabezpieczeniem wystarczajcym.

Bd niezwykle zadowolony, jeeli lektura koczcej si nieubaganie
publikacji przyniosa Ci jak wiedz lub uporzdkowaa ju posiadan. Wtedy
zadowolona/zadowolony bdziesz zapewne i Ty, a wszechwiat wybuchnie z
nadmiaru ukontentowania wszak dogodzenie wszystkim jest podobno
niemoliwe :)

Ostatecznym podkreleniem erupcji pozytywnej energii bdzie udostpnienie
informacji o ebooku wrd Twoich przyjaci i/lub czytelnikw. Sugeruj i
zachcam do uczynienia takiego kroku, pomc moe on wszystkim.

Do przeczytania!