1.

Narysuj szkic i podaj zasad dziaania wycznika rnicowo-

prdowego oraz podaj wartoci prdw wyzwalania wycznika
rnicowo-prdowego.
1. Zestyki torw prdowych wraz z zamkiem i dwigni zaczajc (w postaci cewki).
2. Wyzwalacz rnicowoprdowy, najczciej jest to przekanik spolaryzowany
3. Przekadnik Ferrantiego - w postaci piercienia ferromagnetycznego, przez ktry
przechodz przewody fazowe i przewd neutralny
4. Obwd testowania wycznika.
Zasada dziaania:
Podczas normalnej pracy wektorowa suma prdw pyncych
przez przekadnik jest rwna zero. Std w [3] nie indukuje si
SEM, przekanik spolaryzowany jest zamknity a styki gwne
zamknite.
Jeeli w chronionym obwodzie pojawi si prd upywowy (np. przez ciao czowieka
do ziemi lub przez przewd PE), to wtedy suma prdw w oknie [3] bdzie rna od
zera. W uzwojeniu wtrnym indukuje si SEM, ktra powoduje przepyw prdu przez
cewk przekanika spolaryzowanego. Pole magnetyczne wytworzone przez cewk
kompensuje pole magnetyczne magnesu staego przekanika. Jeli prd upywu
przekroczy prg zadziaania wycznika (I
n
), przekanik spolaryzowany zostanie
otwarty zwalniajc zamek i otwierajc styki gwne, a przez to odczajc zasilanie
obwodu.
Wysokoczue - prd zadziaania nie wikszy od 30mA
rednioczue - prd zadziaania pomidzy 30 a 500mA
Niskoczue - prd zadziaania powyej500mA
(http://pl.wikipedia.org/wiki/Wy%C5%82%C4%85cznik_r%C3%B3%C5%BCnicowopr%C4
%85dowy)
2. Opisz sie energetyczn i podaj schemat pocze dla sieci typu TN-S
wraz ze sposobem zabezpiecze przeciwporaeniowych.


TN-S - z oddzielnym przewodem ochronnym PE. Przewd ten suy wycznie do ochrony
urzdze, nie mona wcza go w jakikolwiek obwd prdowy, suy do tego oddzielny
przewd neutralny N. System ochrony przeciwporaeniowej zerowanie - szybkie
samoczynne wyczenie nadmiarowoprdowe oraz wyczenie za pomoc RCD (jeli
zastosowano). W roli ochrony przeciwporaeniowej musz zosta zastosowane RCD o
prdach < 30 mA. Inne rnicwki nie s ochron przeciwporaeniow a jedynie
przeciwpoarow.
Ukad sieci TN-S daje moliwo zastosowania najskuteczniejszej ochrony
przeciwporaeniowej spord wszystkich ukadw typu TN. W ukadzie tym przewd
ochronny PE jest rozdzielony od przewodu neutralnego N na caej dugoci instalacji i jest
uziemiony przez gwne uziemienie ukadu. W trakcie normalnej pracy ukadu prd roboczy
pynie tylko przez przewd N. Zalet tego ukadu jest to, e przewd PE na caej dugoci
moe by poczony z wieloma poczeniami uziomami i poczeniami wyrwnawczymi. W
kadym miejscu instalacji istnieje take moliwo stosowania urzdze rnicowo-
prdowych RCD.
3. Opisz sie energetyczn i podaj schemat pocze dla sieci typu TN-
C wraz ze sposobem zabezpiecze przeciwporaeniowych

Najistotniejsz wad ukadu TN-C jest to, e przewd PEN spenia rol przewodu neutralnego
i ochronnego. Oznacza to, e jest on jednoczenie przewodem roboczym i w ukadach
jednofazowych pyn przez niego pene prdy obcienia, a w ukadach trjfazowych jest
naraony na obcienia bdce skutkiem asymetrii w ukadzie. Dodatkowo w sytuacji
wystpienia przerwy w przewodzie PEN na urzdzeniach I klasy ochronnoci wystpi
niebezpieczne napicia raenia. W ukadzie jednofazowym mona si wtedy spodziewa
napi dochodzcych do wartoci znamionowej sieci.
Natomiast przy uszkodzeniu przewodu PEN w obwodzie trjfazowym napicie w obwodach
jednofazowych mog dochodzi nawet do wartoci bliskich napiciu midzyfazowemu sieci
w zalenoci od obcie poszczeglnych faz w chwili wystpienia awarii.
Niebezpieczestwo wystpienia poraenia lub uszkodzenia odbiornikw jest tym wiksze, e
w przy takiej awarii nie zadziaaj zabezpieczenia nadmiarowoprdowe, a do momentu
przekroczenia wartoci prdu ich zadziaania.
Istotne jest take, e w ukadach tych nie mona stosowa wycznikw rnicowo-
prdowych, gdy nie ma zapewnionych warunkw do ich prawidowej pracy. Przewd PEN i
czci przewodzce przyczone do niego nie zapewniaj cakowitego odizolowania od ziemi.
Ochrona przeciwporaeniowa: zerowanie. Polega on na bezporednim poczeniu czci
metalowych urzdzenia podlegajcego ochronie z uziemionym przewodem ochronnym PE
lub ochronno-neutralnym PEN sieci. Przy przebiciu izolacji na urzdzeniu w ptli zwarcia
przepywa prd zwarciowy, ktry powinien spowodowa zadziaanie zabezpiecze
nadprdowych (np. przepalenie wkadek bezpiecznikowych) w wymaganym czasie 0,2s; 0,4s
lub 5s.
4. Opisz sie energetyczn i podaj schemat pocze dla sieci typu TN-
C-S wraz ze sposobem zabezpiecze przeciwporaeniowych



Ukad sieci TN-C-S jest obecnie najczciej budowanym ukadem w instalacjach domowych.
Dotyczy to zarwno instalacji nowobudowanych jak i modernizowanych. Ukad ten stanowi
sie TN-C wraz z zasilan z niej sieci TN-S. Jest on bezpieczniejszy od ukadu TN-C, ale
posiada take jego pewne wady. W punktach rozdziau sieci TN-S od TN-C zaleca si
stosowanie dodatkowego uziomu zgodnego z normami. Jednak w sytuacjach wystpienia
przerwy w przewodzie PEN uziom ten nie zapewnia odpowiedniej ochrony
przeciwporaeniowej. Sposb zabezpiecze przeciwpoarowych zerowanie (objte
systemem samoczynnego wyczenia zasilania). W ukadzie istnieje moliwo stosowania
wycznikw rnicowo-prdowych RCD jako dodatkowej ochrony przeciwporaeniowej.
5. Opisz sie energetyczn i podaj schemat pocze dla sieci typu TT
wraz ze sposobem zabezpiecze przeciwporaeniowych


TT - punkt neutralny transformatora jest uziemiony (przewd neutralny poczony z uziomem
roboczym transformatora), natomiast punkty PE odbiornikw oraz czci przewodzce
dostpne (np. metalowe obudowy urzdze) s uziemione niezalenie od sieci energetycznej,
najczciej bezporednio w miejscu zainstalowania, uziemieniem ochronnym oddzielnie dla
kadego odbiornika.
W sieciach z uziemionym punktem gwiazdowym przepywajcy prd zwarciowy przy
przebiciu izolacji na chronionym urzdzeniu powinien spowodowa: 1) dostateczne szybkie
zadziaanie zabezpiecze(warunek Iz<Ia) lub 2) skuteczne obnienie napicia uszkodzenia do
wartoci napicia bezpiecznego (tzn. np. poniej 50 VAC).
Warto doda, e o ile w sieciach TN nie trzeba si specjalnie troszczy o wyczniki
nadmiarowoprdowe (dobiera si je odpowiednio do maksymalnej obcialnoci instalacji) to
w sieci TT musz by spenione wspomniane warunki 1) i 2) co jest problematyczne bo: ad 1)
prd ziemnozwarciowy musi by na tyle duy eby wywali zabezpieczenia (nie musi si tak
zdarzy jeli mamy kiepskie uziomy albo np. susz) ad 2) uziom o duej rezystancji
spowoduje, e przy przebiciu izolacji do obudowy urzdzenia porazi nas trwale (a to znw
z powodu 1) )
6. Opisz sie energetyczn i podaj schemat pocze dla sieci typu IT
wraz ze sposobem zabezpiecze przeciwporaeniowych.

IT - punkt neutralny transformatora izolowany, punkty PE poczone z uziemieniem
ochronnym oddzielnie dla kadego odbiornika. System ochrony przeciwporaeniowej
Uziemienie ochronne
Wersja1

IT - punkt neutralny transformatora izolowany (podczony przez bezpiecznik przeskokowy z
uziomem), punkty PE poczone z uziemieniem ochronnym oddzielnie dla kadego
odbiornika; System ochrony przeciwporaeniowej Sie ochronna
Wersja 2

W sieciach z izolowanym punktem gwiazdowym IT przy przebiciu izolacji na chronionym
urzdzeniu nastpuje doziemienie zwizane z przepywem prdu pojemnociowego. Prd ten
z reguy nie powoduje zadziaania zabezpiecze nadprdowych, ale skutecznie obnia
napicie uszkodzenia do UL<50VAC. Dla wyeliminowania moliwoci podwjnych
doziemie w sieciach tych instaluje si ukady do cigej kontroli stanu izolacji.
7. Opisz system ochrony przeciwporaeniowej przez ZEROWANIE

Wg norm nie ma czego takiego jak zerowanie (pojcie przestarzae), tylko system
samoczynnego szybkiego odczenia zasilania, a przewd zerowy zosta zastpiony przez
przewody PE lub PEN.

Zerowanie - rodek ochrony przeciwporaeniowej dodatkowej w instalacjach elektrycznych,
polegajcy na podczeniu czci przewodzcych dostpnych (np: metalowej obudowy
urzdzenia) z przewodem ochronnym PE lub przewodem ochronno-neutralnym PEN. W
warunkach zakceniowych (uszkodzenie izolacji) umoliwia samoczynne odczenie
zasilania, poprzez szybkie zadziaanie zabezpieczenia elektrycznego . Jeeli na elemencie
pojawi si napicie niebezpieczne zostanie zamknity obwd prdowy (ptla zwarciowa),
popynie duy prd powodujcy zadziaanie zabezpieczenia.

Moe by stosowanie w instalacjach elektrycznych o napiciu do 500V, w ukadzie
sieciowym TN. W ukadzie tym punkt neutralny zasilajcego transformatora jest
bezporednio uziemiony, natomiast chronione czci przewodzce odbiornikw s poczone
z punktem neutralnym:
przewodem ochronnym PE w ukadzie sieciowym TN-S;
przewodem ochronno-neutralnym PEN w ukadzie sieciowym TN-C;
w czci ukadu (zwykle od strony zasilania) przewodem ochronno-neutralnym PEN, a
w drugiej czci przewodem ochronnym PE w ukadzie sieciowym TN-C-S;
8. Opisz system ochrony przeciporaeniowej przez uziemienie
ochronne

Uziemienie ochronne polega na metalicznym poczeniu czci metalowych urzdze
podlegajcych ochronie z czciami metalowymi zakopanymi w ziemi tzw. uziomami
(naturalnymi lub sztucznymi). Uziemienie ochronne mona stosowa w sieciach do 1 kV i
powyej 1 kV zarwno z uziemionym punktem gwiazdowym (typu TT), jak i z izolowanym
punktem gwiazdowym (typu IT).
// ewentualnie rysunki z zadania 5 i 6
Pierwsza litera symbolu okrela sposb poczenia pkt. neutralnego sieci z ziemi:
T bezporednie poczenie pkt. neutralnego z ziemi,
I izolowanie wszystkich czci sieci od ziemi.
Druga litera symbolu oznacza:
T poczenie zacisku ochronnego PE urzdze z ziemi,
N poczenie zacisku ochronnego PE urzdzenia z punktem neutralnym sieci.
Sieci TT s to sieci, w ktrych wykonane s bezporednie uziemienia punktw neutralnych
N, a zaciski ochronne PE odbiornikw s poczone przewodem ochronnym tylko z ziemi.

Sieci IT s to sieci, ktrych aden punkt nie jest poczony bezporednio z ziemi, lub sieci, w
ktrych punkt neutralny albo inny punkt sieci jest poczony z ziemi przez impedancj o
dostatecznie duej, a zacisk ochronny jednego urzdzenia jest bezporednio poczony z
ziemi.

W przypadku przebicia, zabezpieczenie takie zapewnia skuteczne obnienie napicia do
wartoci 'bezpiecznej', U < 50VAC
9. Podaj definicj kompatybilnoci elektromagnetycznej oraz
rodowiska elektromagnetycznego

Kompatybilno elektromagnetyczna (ang. ElectroMagnetic Compatibility EMC)
zdolno danego urzdzenia elektrycznego lub elektronicznego do poprawnej pracy w
okrelonym rodowisku elektromagnetycznym i nieemitowanie zaburze pola
elektromagnetycznego zakcajcego poprawn prac innych urzdze pracujcych w tym
rodowisku.
rodowisko elektromagnetyczne jest to miejsce uytkowania urzdzenia okrelone
poziomem i charakterem zaburze pochodzcych od ich rde. rdami tymi mog by
obiekty emitujce fale elektromagnetyczne celowo (np. nadajniki radiowe, telewizyjne lub
radiolokacyjne) lub przypadkowo (np. urzdzenia AGD).
10. Przedstaw opisowo i w sposb graficzny wzajemne oddziaywanie
rodowiska elektromagnetycznego i urzdzenia


Naturalne zjawiska elektromagnetyczne:
Stae pole geomagnetyczne jego natenie zalene jest od pooenia i czasu i wacha si od 16
do 56 A/m nie trzeba wikszoci urzdze od niego zabezpiecza jedynie czue aparaty
pomiarowe np. w medycynie
Szumy radiowe pochodzce z atmosfery, wyadowania atmosferyczne (moe dochodzi do
kilkudziesiciu V/m), rednio nad ldem naturalne pole elektryczne pomidzy zjonizowanymi
warstwami atmosfery wynosi od 100 do 130 V/m
Ziemia wraz z warstw jonosfery tworzy kondensator kulisty okoo 0.1F
Inne systemy i urzdzenia
Pracy urzdze nieodcznie towarzysz zjawiska elektromagnetyczne uboczne zakcajce
prace innych urzdze. Dodatkowo niektre urzdzenia celowo wykorzystuj zjawiska
elektromagnetyczne mogce zakci prac innych urzdze znajdujcych si w otoczeniu.
11. Wymie naturalne pola elektromagnetyczne wystpujce na
Ziemi, podaj ich rdo, zakres wielkoci oraz wpyw na
urzdzenia/systemy.

Naturalne pola elektromagnetyczne
magnetyczne
Zwizanie jest gwnie z waciwociami magnetycznymi jdra Ziemi oraz w
mniejszym
stopniu grnych warstw skorupy ziemskiej. Jego natenie na powierzchni Ziemi zaley
od szerokoci geograficznej i waha si od 16 do 56 A/m
Do istnienia zmiennego pola magnetycznego na powierzchni Ziemi, przyczynia si
gwnie Soce, ktrego promieniowanie wpywa na prdy pynce w jonosferze. Soce jest
rdem PEM o czstotliwoci od 500 MHz do 10 GHz.
elektryczne
Przyczyn wystpowania staego pola elektrycznego Ziemi jest zgromadzony na niej
adunek ujemny i dodatnia jonizacja grnych warstw atmosfery.. Jego natenie
przyjmuje najwiksze wartoci (150 250 V/m) w styczniu lutym, a najmniejsze
(100 120 V/m) w czerwcu lipcu
rdem naturalnego zmiennego pola elektrycznego s gownie burze a waciwie
wyadowania atmosferyczne. Zakres czstotliwoci tych pl jest bardzo zrnicowany: od
kilku Hz do 30 MHz
Z podanych wyej informacji wynika, e na powierzchni Ziemi wrd rnych PEM
wystpuj naturalne pola o czstotliwoci 50/60 Hz, tzn. takiej, jak maj linie przesyowe.
Jednak ich wartoci s niewielkie .

(http://www.kt.agh.edu.pl/~mwagrow/komorki/wyklad/SK_w07.pdf str 13)
12. Jakie czynniki wpywaj na wzrost zagroe zwizanych z
zaburzeniami elektromagnetycznymi. Omw przyczyny oraz
dominujce skutki tych oddziaywa.
13. Wymie i zdefiniuj podstawowe parametry i tryby pracy
oscyloskopu cyfrowego, podaj przykadowe ich wielkoci.
Parametry:
Parametr Przykadowe parametry
Prbkowanie 250 MS/s (w czasie rzeczywistym)
50 MS/s (ekwiwalentne)
Liczba kanaw pomiarowych 2
Pasmo przenoszenia 100 MHz
R wewntrzne 1 Mohm
C wewntrzne 16 pF
Rozdzielczo ekranu 320x234
Maks napicie wejciowe 300V (AC i DC kat 1 i 2)
150 V (AC i DC kat 3)
Pami prbek 32 000 na kana
Tryby pracy: obserwacja napicia, obserwacja prdu, FFT, Kana 1 + kana 2, X Y
Tryby wyzwalania: poziom, zbocze
rda wyzwalania: CH1, CH2, EXT, LINE
14. Jaka jest standardowo impedancja wejciowa oscyloskopu, jakie
parametry charakteryzuj napiciow sond oscyloskopow oraz jaka
jest ich budowa (podaj co najmniej 3 typy sond)

Impedancja wejciowa oscyloskopu = 1Mohm (np. nasze oscyloskopy Tektronix).
Parametry sondy napiciowej: Dzielnik, pasmo przenoszenia[MHz], impedancja wejciowa,
zakres kompensacji [pF], czas narastania, max napicie wejciowe
Sondy napiciowe:
1) Bierne
2) Czynne (=aktywne, = wtrnikowe)
3) Wysokonapiciowe (=rezystorowe)

Sondy bierna i czynna su do badania sygnaw pochodzcych ze rde o wielkiej
impedancji.
1) Rezystancja wejciowa BIERNEJ sondy wynosi zwykle 10-100 M. Pojemno
pasoytnicza C
pk
bocznikujca rezystancj wejciow oscyloskopu kompensowana jest
przez zastosowanie zmiennego kondensatora C
S
wczonego rwnolegle do opornika R
S
.
Przy odpowiednim dobraniu wartoci C
S
stosunek podziau dla tego ukadu nie zaley od
czstotliwoci sygnau. Dziki temu sygna dociera do oscyloskopu bez znieksztace,
cho z odpowiednio mniejsz amplitud. Sondy bierne, ze strojona pojemnoci C
montowane w niewielkich obudowach z wyprowadzonym kablem czcym je z
oscyloskopem. Kocwki wejciowe sondy wyposaa si w uniwersalne chwytaki
niewielkich rozmiarw pozwalajce na atwe podczenie jej do badanego obwodu.

2) Wady tej (zmniejszania amplitudy jak w sondzie biernej) nie ma sonda wtrnikowa
(tzw. aktywna lub czynna), Stanowi j wzmacniacz - wtrnik napiciowy o wielkiej
rezystancji wejciowej (1-100 M), charakteryzujcy si take niewielk pojemnoci
wejciow (4-8 pF) i czstotliwoci graniczn przekraczajc nawet 1 GHz. Sonda
montowana jest w niewielkiej obudowie metalowej poczonej z oscyloskopem kablem
sygnaowym i zasilajcym. Wyjcie jej dopasowane jest do impedancji falowej kabla
sygnaowego. Dziki temu moliwy jest pomiar szybkich sygnaw pochodzcych ze
rde o wielkich rezystancjach, bez wprowadzania znieksztace i bez zmniejszenia
amplitudy napicia.

3) Wysokonapiciowe (rezystorowe) -Do pomiaru sygnaw o amplitudach od setek do
dziesitkw tysicy woltw stosuje si sondy rezystorowe - dzielniki napicia
wykonane z opornikw wysokonapiciowych, tumice sygna zwykle od 10 do 1000
razy. Pasmo przenoszenia niektrych z tych sond dochodzi do 4 GHz.


INNY podzia sond:
1. Prdowe - sonda zakadana w postaci cgw na przewodzie, brak galwanicznego
poczenia, najczciej wymaga zasilania, dziaa na podstawie pomiaru pola
elektromagnetycznego wok przewodnika z prdem
2. Napiciowe przykady z opisem powyej
3. Rnicowe - umoliwia badanie rnicy potencjaw bez podczania masy, czyli np.
mona mierzy napicie skuteczne 1V ale na potencjale 300V wzgldem masy
rda:
http://student.agh.edu.pl/~pioslu/wiki/dokuwiki-2011-05-25/doku.php
http://student.agh.edu.pl/~pioslu/wiki/dokuwiki-2011-05-25/doku.php
+ dokumentacja Tektronix z materiaw
15. Narysuj i podaj definicje czasu narastania, opadania i trwania
impulsu

Czas trwania impulsu (tp) to czas, kiedy sygna osiga
ponad 90% napicia maksymalnego Czas narastania (tr)
to czas zbocza rosncego midzy 10% a 90% napicia,
czas opadania (tf) to czas zbocza malejcego midzy
napiciem 90% a 10%.
16. W jaki sposb mona zmierzy (wysokie) napicie sieciowe fazowe
i midzyfazowe

Mona tego dokona przez zastosowanie dla:
Napicia fazowego: dzielnika napicia, dzielnika pojemnociowego, przekadnikw
napiciowych
Napicia midzyfazowego: sonda rnicowa, oscyloskop z izolowanymi kanaami (Masy
kanaw pomiarowych tego typu oscyloskopw s galwanicznie odseparowane od masy
przyrzdu oraz od siebie nawzajem. Stwarza to dodatkowe moliwoci jednoczesnych
pomiarw w obwodach wysokonapiciowych (np. falowniki, zasilacze impulsowe), gdzie
poziom odniesienia kadego z kanaw moe znajdowa si na innym, wysokim potencjale)
17. W jaki sposb zmierzy charakterystyki amplitudowo-fazowe przy
pomocy oscyloskopu

Ch-ka amplitudowa: Na wejcie badanego ukadu podajemy sygna zmodulowany
czstotliwociowo i ten sam sygna podajemy na kana X oscyloskopu. Natomiast na kana Y
podajemy sygna z wyjcia badanego ukadu. Wywietlajc obydwa sygnay dostajemy
charakterystyk amplitudow.
Ch-ka fazowa: Badanie charakterystyki fazowej mona przeprowadzi wykorzystujc tryb
XY i tzw. krzywe Lissajous. W przypadku badania fazy bd one elipsami. Przesunicie
fazowe pomidzy sygnaami w kanaach X i Y wyznaczamy zgodnie z rwnaniem:
arcsin , gdzie c i d wyznaczamy zgodnie z rysunkiem:



18. Wyjanij i podaj przykady aliasingu w dziedzinie czasu

Aliasing w dziedzinie czasu moze byc rozumiany jako niejednoznacznosc odwzorowania
sygnau na podstawie jego prbek: jezeli nie znamy grnej czestotliwosci sygnau
oryginalnego to nie mozemy go jednoznacznie odwzorowac na podstawie jego prbek, gdyz
prbki te mozna poaczyc sinusoidami o rznych czestotliwosciach. Wizualnie zjawisko to
jest widoczne w postaci iluzorycznego obrazu sinusoidy o czestotliwosci innej niz faktyczna
czestotliwosc.


19. W jakich przypadkach mona zastosowa oraz jakim
ograniczeniom podlega analiza widma sygnau za pomoc
oscyloskopu
Tradycyjnie, sygnay elektryczne s obserwowane w dziedzinie czasowej przy pomocy
oscyloskopu w trybie Y(t). Tryb ten dostarcza informacji na temat zalenoci sumy
skadowych sygnau w postaci amplitudy od czasu. Analizator widma pokazuje poszczeglne
skadowe widma sygnau w funkcji czstotliwoci - Y(f). Dostpne s oscyloskopy, ktre
obliczaj i wywietlaj matematycznie wyprowadzone widmo Fouriera, ale wyposaony w t
funkcj oscyloskop nie staje si w ten sposb analizatorem widma! Aby otrzyma stabilny
obraz sygnau jego skadowe musz powtarza si okresowo. Nadal pozostaj midzy nimi
podstawowe rnice, chocia takie oscyloskopowe widma furierowskie s wystarczajce w
wielu zastosowaniach. W oglnoci potrzebne s oba rodzaje przyrzdw gdy:
Oglnie, gdy potrzebujemy dokona analizy widma sygnau, gdzie dokadno, rozdzielczo
w czasie, czstotliwoci oraz niski zakres dynamiczny oscyloskopw ogranicza analiz
sygnaw wybieramy analizator widma.
1. Czuo analizatorw widma jest o kilka rzdw wielkoci wysza ni kadego
oscyloskopu. Ten fakt, w poczeniu z nastpnym punktem pozwala na analiz sygnaw,
ktre nie mog by pokazane na oscyloskopie.
2. Zakres dynamiczny analizatora widma jest o kilka rzdw wielkoci wikszy ni w
przypadku oscyloskopu i zawiera si najczciej w zakresie od 80 do 100dB.
3. Analizatory widma maj przewag w przypadku analizy znieksztace sygnaw
sinusoidalnych, detekcji sabej modulacji amplitudowej i czstotliwociowej sygnaw, w
pomiarach modulacji AM i FM takich jak okrelenie czstotliwoci nonej, czstotliwoci
modulacji, gbokoci modulacji itd.
4. W oscyloskopie we wzmacniaczu szerokopasmowym wzmacniany jest cay sygna i
doprowadzany do lampy oscyloskopowej lub do konwertera A/C. Due skadowe sygnau lub
interferencje narzucaj ustawienia wzmacniacza wejciowego tj. jego czuo i w
konsekwencji sabe sygnay lub ich czci skadowe nie s widoczne. Zwikszenie czuoci w
celu wykrycia sabych skadowych sygnau nie jest moliwe, poniewa spowodowaoby
przesterowanie i co za tym idzie wystpienie znieksztace. Analizator widma jest wysokiej
jakoci strojonym odbiornikiem z wskim filtrem wyposaonym w wysokiej jakoci filtry
wejciowe i wielostopniow superheterodyn dajc znane korzyci. Jest w stanie wykrywa i
mierzy bardzo sabe skadowe sygnau nawet w ssiedztwie znacznie wikszych amplitud.
5. Analizator widma jest w stanie pokazywa rwnoczenie szerokie pasmo
czstotliwoci z 80 dB zakresem dynamiki amplitud dziki zastosowaniu skali
logarytmicznej
6. W oscyloskopie widmo tworzone jest z postaci czasowej sygnau widocznej na ekranie
oscyloskopu. W przypadku wic przesterowania widmo obliczane jest niepoprawnie z
znieksztaconego obrazu.
20. Zaproponuj ukady pomiaru prdu dla nastpujcych zakresw 0-
10A oraz od DC do 1kHz



Sonda prdowa HZ56 pozwala na pomiar z du dokadnoci prdw staych, przemiennych
i sygnaw zoonych o wartoci szczytowej od 5mA do 30A dla zakresu czstotliwoci:
DC-100kHz. Jej napicie wyjciowe jest wprost proporcjonalne do mierzonego prdu, przy
czym poziom tego napicia jest kompatybilny do wikszoci standardowych przyrzdw
pomiarowych (np. oscyloskopu).

21. Zaproponuj ukady pomiaru prdu dla nastpujcych zakresw 0-
10A oraz od 10Hz do 10kHz







Sonda prdowa HZ56, wg specyfikacji:
Imax: 20A DC, 30A AC, zakres czstotliwoci DC - 100kHz
Oscyloskop bez problemu przeniesie pasmo 100kHz (jako e jego pasmo jest rzdu
dziesitek-setek MHz), wic po problemie. sonda ma Rwy 50Ohm, trzeba uwaa na nastawy
skali [V/A] w oscyloskopie (eby nie zmierzy np 2x mniejszego prdu ni w
rzeczywistoci).
22. Zaproponuj ukady pomiaru prdu dla nastpujcych zakresw 0-
10A oraz od DC do 100kHzb

Schemat:

Sonda prdowa HZ56, wedug specyfikacji:
Imax: 20A DC, 30A AC
zakres czstotliwoci DC - 100kHz
Oscyloskop bez problemu przeniesie pasmo 100kHz (jego pasmo jest rzdu dziesitek-setek
MHz). Sonda ma Rwy 50Ohm, naley uwaa na nastawy skali [V/A] w oscyloskopie - eby
nie zmierzy np 2x mniejszego prdu ni w rzeczywistoci
23. Zaproponuj ukad pomiaru prdu dla nastpujcych zakresw 0-
10A oraz od 100kHz do 10MHz



Oscyloskopy serii TDS1000B i TDS2000B

Sonda prdowa np. TCP303
Pasmo: DC 15 MHz,
Imax: 150 A DC

Znalazam na necie, wydaje si ok, ale rki sobie nie dam uci

24.Zaproponuj ukad pomiaru napicia dla nastpujcych zakresw 0-
100V oraz od DC do 50 MHz.


My

Kabelek BNC
pasmo 200MHz, maksymalne napicie wejciowe 300Vrms
Dla tumienia 1X pasmo 6MHz
25. Zaproponuj ukad pomiaru napicia dla nastpujcych zakresw
0-1000V oraz od DC do 5MHz

Oscyloskop lub woltomierz w.cz. z sond wysokonapiciow 100:1. (Sonda 10:1 ma za mae
tumienie - przebieg wychodziby poza ekran na oscyloskopie (typowo najmniejsza czuo to
10V/dz, a dziaek w pionie jest zazwyczaj 8)).






26. Zaproponuj ukad pomiaru napicia (system 50 Ohm) dla
nastpujcych zakresw 0-10V od DC do 200MHz

Sonda Hameg HZ52
Pasmo: 250MHz
Maksymalne napicie wejciowe: 600V (DC + peak AC)
dopasowana do 50 Ohm besporednio do podczenia do oscyloskopu
Oscyloskop P2220, pasywna
sonda
napiciowa
sonda Hameg
HZ53
Oscyloskop
Tektronix TDS2024B
Sonda Hameg H Z 5 2

Oscyloskop Tektronix TDS2024B
Pasmo 200MHz
27. Zaproponuj ukad pomiaru napicia (system 50 Ohm) dla
nastpujcych zakresw 0-10V od 1MHz do 1000MHz. (odp z
dokumentu z zeszego roku).

Nie byo mwione, e mamy zmierzy napicie w podstawie czasu, dlatego mona uy
analizatora widma z pasmem 1GHz. Od razu (w odrnieniu od oscyloskopu) mamy typow
impedancj 50. Z najnisz czstotliwoci 1MHz poradzi sobie kady, ten z laboratiorium
mia minimaln czstotliwo pomiaru ok. 100-150kHz
Plus - sonda aktywna.
28. Wymie podstawowe parametry i zdefiniuj podstawowe
parametry generatora funkcyjnego, podaj przykadowe ich wielkoci.

a) Zakres generowanych czstotliwoci (pasmo) - np. 020MHz, pasmo podawane jest
zazwyczaj dla sygnau sinusoidalnego i/lub trjktnego przy nierwnomiernoci amplitudy
np. 10%. Dla przebiegu prostoktnego istotnym parametrem jest minimalny czas
narastania/opadania zboczy.
b) Maksymalna amplituda sygnau wyjciowego - np. 20Vpp, podawane jest napicie
midzyszczytowe (p-p, peak to peak) bez podczonego obcienia.
c) Ksztaty sygnau wyjciowego - podstawowe to sinus, trjkt, prostokt. Do tego
dochodzi moliwo regulacji wspczynnika wypenienia dla sygnau prostoktnego
(symetrii dla trjktnego) oraz rnego rodzaju modulacje (FM, AM, PM, ASK, PSK). Czsto
moliwe jest automatyczne przestrajanie generatora bez zewntrznego sygnau modulujcego.
Generatory DDS (Direct Digital Synthesis) czsto mog generowa przebiegi o dowolnym
ksztacie zdefiniowanym np. w pliku tekstowym.
d) Impedancja wyjciowa - standardem jest 50 omw. Naley pamita, e amplituda
zadana w ustawieniach generatora dotyczy obcienia 50-omowego, bez obcienia generator
wytwarza sygna o 2 razy wikszej amplitudzie. W praktyce generator funkcyjny o pomijalnie
niskiej impedancji wyjciowej moe mie po prostu podczony rezystor 50-omowy tu przed
wyjciem sygnaowym, do ktrego podczamy si z zewntrz. Tak zbudowany generator
dokadnie odpowiada modelowi teoretycznemu.

29. Podaj parametry i funkcj mostka pomiarowego VSWR podaj
przykad

VSWR meter miernik wspczynnika fali stojcej WFS w linii przesyowej, jest
elementem urzdzenia radiowego stosowanym w celu sprawdzenia jakoci
dopasowania anteny i linii transmisyjnych do nadajnika, na podstawie pomiaru napi fali
biecej i fali odbitej.
Parametry:
- zakresy pomiarowe mocy np. 0 -10 W
- zakresy czstotliwoci pracy np.1,5 150 MHz
- impedancja np. 50 ohm
Przykad: mostek do pomiarw SWR Hameg HZ541
30. Podaj podstawowego parametry kabla pomiarowego stosowanego
w radiowych technikach pomiarowych, podaj przykadowe ich
wielkoci.

Kable koncentryczne: (przykad, kabel H1500 ze strony http://www.bestpartner.pl/kable.htm)
- rednica kabla(wymiar powoki zewntrznej (15,0 +-2 mm)
- rednica yy wewntrznej (4,2 mm)
- impedancja falowa (50 Ohm +-2)
- pojemno skuteczna(jednostkowa) (80 pF/m)
- wspczynnik skrcenia fali (0,83)
- rezystancja dla prdu staego (4,2 Ohm/km)
- tumienno falowa- podawana dla zakresw f, np.. ( dla 50MHz 1,8 dB/100m) -> zwiksza
si wraz ze wzrostem f
- minimalny promie zgicia (100 mm)
-temperaturowy zakres pracy (-40 do 80 st C)

Uwaga:
S te inne parametry ale wg mnie mao istotne. Moe jeszcze warto doda :
Rodzaj ekranowania (czy 1 czy 2 oploty, czy za ekran robi folia czy siatka itp.)
31. Jak rezystancj, zmierzon standardowym miernikiem
rezystancji, bdzie mia ??? metrowy kabel wcz. typu RG58 o
impedancji falowej 50 Ohm.

Rezystancja mierzona midzy kocami przewodu - dla yy wewntrznej ok. 38/km, dla
zewntrznej (oplotu) 24/km, Czyli liczymy 0,038*XXX m.
32. Jak bdzie wyglda przebieg na oscyloskopie (rys1) jeli:
amplituda napicia o przebiegu prostoktnym (wypenienie 50%) z
generatora rwna jest ...V (bez skadowej staej), warto R1=??? OHM
i R2=??? OHM, standardowa sonda oscyloskopowa 1:1, 1:10.


Sonda 1:1

Sonda 1:10


Sonda 1:10 w sposb znaczcy zmniejsza pojemno wejciow

33. Do czego suy sztuczna sie LISN, przedstaw jej budow oraz
podstawowe parametry

Sie sztuczna - LISN (ang. Line Impedance Stabilization Network) stabilizuje warunki
pomiarw napi i prdw zakce w obwodzie zasilania testowanego obiektu DUT (Device
Under Test). Spenia trzy gwne funkcje:
- filtruje napicie sieciowe i blokuje wysze czstotliwoci ni czstotliwo sieci.
- zapewnia odpowiedni impedancj wejciow na zaciskach badanego ukadu DUT
- napicie zaburze przewodzonych wytwarzanych przez DUT przenosi np. do analizatora
widma lub odbiornika EMI.

Schemat:


Podstawowe parametry:
- zakres czstotliwoci np. 9kHz - 30 MHz
- impedancja wyjciowa 50 Ohm
- maksymalny prd np. 16 A
- napicie zasilajce np. 230V/50-60 Hz
- obwd zastpczej doni np. 220 pF + 511 Ohm
- PE - sie symulujca przewd ochronny np. 50uH || 50Ohm

34. Przedstaw budow i schemat blokowy analizatora widma i
pomiarowego odbiornika zaburze EMC. Omw gwne rnice.


Gwnymi elementami analizatora widma s: wejciowy tumik RF, filtr selektywny
lub dolnoprzepustowy, mieszacz, wzmacniacz poredniej czstotliwoci, filtr poredniej
czstotliwoci, detektor, filtr video, lokalny oscylator (LO), generator przemiatania (sweep
generator) i wywietlacz.
Mieszacz jest trjwrotnikiem, ktry dokonuje przemiany czstotliwoci sygnau,
mnoc ze sob dwa sygnay wejciowe.
Filtr poredniej czstotliwoci jest filtrem pasmowo-przepustowym, ktry jest
uywany jako okno do wykrywania sygnau. Szeroko pasma tego filtru jest okrelana
rwnie jako RBW (Resolution Bandwidth), czyli rozdzielczo pasma analizatora i moe
by regulowana przez uytkownika.
Wejciowy tumik RF jest krokowym tumikiem wczonym pomidzy wrota
wejciowe analizatora widma a mieszacz. Umoliwia on regulacj poziomu sygnau
doprowadzonego do wrt wejciowych mieszacza, gdy przesterowanie mieszacza jest
niekorzystnym zjawiskiem wywoujcym kompresj wzmocnienia przemiany czstotliwoci,
co znieksztaca badany sygna.
Wzmacniacz IF jest wczony pomidzy mieszaczem a filtrem poredniej
czstotliwoci. Zapewnia kompensacj tumienia wprowadzanego przez wejciowy tumik
RF, w wyniku czego, zmiana wartoci tumienia wejciowego nie powoduje zmiany poziomu
sygnau obserwowanego na ekranie analizatora widma.
Schemat blokowy odbiornika zaburze EMI:

http://student.agh.edu
.pl/~pioslu/wiki/doku
wiki-2011-05-
25/lib/exe/detail.php
?id=38._przedstaw_b
udowe_i_schemat_bl
okowy_analizatora_
widma_i_pomiarowe
go_odbiornika_zabur
zen_emc._omow_glo
wne_roznice&media
=emirecev.jpg1.
Tumik wejciowy
2. Preselektor
3. Pierwszy mieszacz
4. Pierwszy lokalny
oscylator
5. Pierwszy filtr czstotliwoci poredniej
6. Wzmacniacz czstotliwoci poredniej
7. Drugi mieszacz
8. Drugi lokalny oscylator
9.Drugi filtr czstotliwoci poredniej
10. Wzmacniacz czstotliwoci poredniej
11. Detektory
12. Wzmacniacz
wywietlacza
13. Wywietlacz
14.Wzmaczniacz
Audio
15.Gonik
Gwna rnica midzy analizatorem widma z odbiornikiem zaburze EMI polega na
zastosowaniu preselektora.
Preselektor zawiera obwody zabezpieczajce przed zbyt du moc sygnau,
przedwzmacniacz oraz przestrajany filtr zsynchronizowany z heterodyn analizatora. Obwody
zabezpieczajce pozwalaj unikn uszkodzenia obwodw wejciowych po doprowadzeniu
do wejcia zbyt duej mocy. Przedwzmacniacz zmniejsza poziom szumw w badanym
sygnale, natomiast przestrajany filtr usuwa skadowe czstotliwociowe spoza zakresu
uytecznego.
35. Podaj i zdefiniuj podstawowe parametry analizatora widma, podaj
przykadowe ich wielkoci.
Najwaniejsze
1. Pasmo - zakres czstotliwoci, ktre mona analizowa - np. 100 kHz - 3GHz
2. Rozdzielczo - mwi nam o ile linia widmowa musi by oddzielona od ssiednich
sygnaw aby moliwa bya jej poprawna detekcja - np. 1kHz
3. Czuo - okrela zdolno wykonania pomiaru sygnau o minimalnym poziomie,
ktry jest porwnywalny z amplitud szumw - np. -100dBm
4. Dynamika - jest to stosunek poziomw dwch sygnaw, jednego o maksymalnym
dopuszczalnym poziomie, a drugiego o minimalnym poziomie moliwym do detekcji
przez analizator w tym samym czasie - np. 80 dB (dla 10dB/dz), 40 dB (dla 5dB/dz)
5. Szum - moc szumu generowanego przez urzdzenie dla konkretnych zakresw
czstotliwoci - np.
a. 150kHz - 1,5MHz - 90dBm;
b. 1,5MHz - 2,6GHz - 100dBm;
c. 2,6GHz - 3GHz - 90dBm

Dodatkowe

6. Stabilno czstotliwoci - zaley od stabilnoci pierwszego lokalnego oscylatora -
np. 1ppm
7. Stabilno dugookresowa - dugoterminowa stabilno analizatora widma
powodowana gwnie przez dryft czstotliwoci pierwszego oscylatora - np. 1ppm/rok
8. Maksymalny cigy poziom wejciowy - nie powodujcy uszkodzenia - np. 10dBm
(dla tumienia 0dB)
9. Maksymalne napicie wejciowe DC - np. +/- 25V
10. Impedancja falowa wejcia np. 50 ohm
36. Podaj podstawowe parametry generatora ledzcego (tracking
generator). Przedstaw system pomiarowy wykorzystujcy generator
ledzcy

Parametry generatora ledzcego:
- zakres czstotliwoci generowanej
- poziom sygnau wyjciowego
- odksztacenie sygnau wyjciowego
- tumienie sygnaw niepodanych



Generator ledzcy moe by zastosowany do pomiarw odpowiedzi czstotliwociowej
wzmacniaczy, tumikw i filtrw. Napicie wyjciowe generatora powinno by podane na
wejcie badanego urzdzenia, a wyjcie urzdzenia poczone z wejciem analizatora.
W takiej konfiguracji zestaw analizator widma/generator ledzcy staje si niezalenym,
kompletnym (rdo, detektor i wywietlacz), przemiatanym ukadem pomiaru czstotliwoci.

37. Jeli maksymalna moc dostarczona na wejcie analizatora wynosi
??? dBm (standard 50 Ohm) jakie maksymalna amplituda sygnau
sinusoidalnego moe by dostarczona na jego wejcie.

R = 50 Ohm, Usk napicie skuteczne, U amplituda napicia
Dla sygnau sinusoidalnego Usk = U/sqrt(2)
Teraz P[W] = Usk^2/R = U^2/(2R) U = sqrt(P*2R)
P[dBm] = 10*log(P[W]*1000) P[W] = 10^(P[dBm]/10) / 1000
Co daje ostatecznie U = sqrt(10^(P[dBm]/10) *2R / 1000) = sqrt(10^(P[dBm]/10) / 10)
38. Co to jest dynamika zakresu pomiarowego przyrzdu i podaj dynamik w
decybelach przetwornika (XXX) w pytaniu s ??? Bitowego.
Dynamika zakresu pomiarowego to rnica pomidzy maksymaln, a minimaln wartoci
sygnaw, ktre mog by poprawnie i rwnoczenie odbierane/mierzone. Najczciej
podawana jest w dB.
Do oblicze zakadamy, e przetwornik przetwarza tylko dodatnie wartoci. Najniszy
odbierany sygna jest rwny najniszemu poziomowi cyfrowemu przetwornika, czyli Q. Wic
przez Q rozumiemy szeroko jednego przedziau kwantyzacji. Najwikszy odbierany sygna
rwny jest Q*2^n. Gdzie n jest to dana z treci zadania - ilo bitw przetwornika.
Dynamika = 20*log(Q*2^n / Q) = 20*log(2^n) = 20*n*log(2) = 6,02*n [dB].
Wniosek : Dodanie jednego bitu przetwornika zwiksza odstp sygna/ szum o 6,02 dB.
Uwaga 1. Przetwornik przetwarza dodatnie i ujemne wartoci .Najwiksza warto bdzie
dwukrotnie mniejsza, natomiast najmniejsza bdzie taka sama (bierzemy najmniejsz warto
na modu, czyli szeroko kwantu). Czyli jeeli uwzgldnimy wartoci ujemne to tracimy
jeden bit na znak dynamika wynosi: 6,02(n-1)
Uwaga 2. Jeli mamy wartoci skuteczne - maksymaln i minimaln trzeba podzieli przez
pierwiastek z dwch .
39. Przeliczniki jednostek (standard 50 Ohm) (podaj wzory):


Moc[
W]

Moc[dBm]

Napicie
RMS[Vrms]

Napicie
RMS[dBuV]

Napicie
amplituda
Vp[mV]
Napicie
midzyszczyto
we Vpp[V]

P









40. Podaj klasyfikacj sposobw rozprzestrzeniania si zaburze
elektromagnetycznych oraz podaj ich charakterystyk (rysunek
pogldowy, opis, prawa i wzory)

Mechanizmy rozprzestrzeniania si zaburze e-m
1. Od roda zaburze, ktore moe mie charakter:
a. napiciowy (o duej impedancji wewntrznej)
b. prdowy (o maej impedancji wewntrznej)
2. Sygnay zakocajce przedostaj si do odbiornika - "ofiary" zakoce drog:
a. przewodzenia (sprzenie galwaniczne)
b. przez pole elektromagnetyczne (sprzenie polowe).













Zakocenia s generowane przez obwod 1, a przedostaj si do obwodu 2.
1. W pierwszym przypadku wystpuje bezporednie (galwaniczne) poczenie obu obwodow,
przy czym wspolnym elementem jest rezystancja R lub impedancja Z, wynikajca z
szeregowo poczonych elementow R i L.
2. W drugim przypadku, przy dominacji pola elektrycznego, wystpuje sprzenie
pojemnociowe, ktore zaley od czstotliwoci i odlegoci obwodow i ktore jest tym bardziej
niekorzystne, im obwod zakocany ma wiksz impedancj.
3. W trzecim przypadku, przy dominacji pola magnetycznego, wystpuje sprzenie
indukcyjne (na
indukcyjnoci wzajemnej).
4. W czwartym przypadku sprzenie nastpuje przez pole elektromagnetyczne, ktorego
charakter, zwizany z przewag skadowej elektrycznej lub magnetycznej w pobliu roda
zakoce, zaley od impedancji tego roda. Przy wikszym oddaleniu - w polu dalekim -
stosunek skadowej elektrycznej do magnetycznej,
nazywany impedancj falow, jest w przyblieniu stay i wynosi 377.


Mechanizmy rozprzestrzeniania si zaburze e-m:
Waciwoci pola elektromagnetycznego s okrelone przez:
1. rodo rozproszenia elektromagnetycznego,
2. orodek otaczajcy rodo,
3. odlego midzy rodem a punktem obserwacji

%%
W przestrzeni woko roda rozpraszania elektromagnetycznego mona wyroni trzy
obszary:
1. pole bliskie (indukcyjne) wystpujce w pobliu roda w odlegoci r </2 waciwoci
pola okrelone s przez waciwoci roda,
2. pole dalekie (promieniowania) w odlegoci r >/2 ( w przyblieniu 1/6 dugoci fali)
waciwoci pola zale gownie od orodka, w ktorym odbywa si propagacja,
3. obszar przejciowy woko granicy pomidzy tymi obszarami r/2
W praktyce za pole dalekie przyjmuje si obszar w odlegoci r > 2d2 /. Gdzie d to
najwikszy wymiar geometryczny roda. Dla pola dalekiego stosunek natenia pola
elektrycznego E do natenia pola magnetycznego H (impedancja
falowa) rowna si impedancji charakterystycznej (dla wolnej przestrzeni E/H = Zo = 377).
W polu bliskim stosunek E/H okrelony jest przez waciwoci roda rozpraszania
elektromagnetycznego i odlego od roda:
1. w przypadku gdy rodo ma duy prd i mae napicie wtedy stosunek E/H < 377 a w
polu bliskim przewaa pole magnetyczne
2. w przypadku gdy rodo ma may prd i due napicie wtedy stosunek E/H > 377 a w
polu bliskim przewaa
pole elektryczne.
41. Wymie podstawowe zaburzenia w sieciach zasilajcych: typy,
pochodzenie, metody redukcji.

Zaburzenia w sieciach:

1. Przepicia - wysokonapiciowe stany przejciowe pojawiajce si w sieci (impulsy Surge).

a) pochodzenie:

wyadowania atmosferyczne - uderzenie pioruna w sie, w bliskim ssiedztwie lub midzy
chmurami. Przepicia powyej 3,5kV pochodz od wyadowa.

zaczanie urzdze wikszej mocy - prdy udarowe indukuj wysokie napicia na
impedancjach rozproszonych.

przeczenia w sieci

zwarcia

b) metody redukcji:

stosowanie iskiernikw - (z wiki) zbudowany z dwch elektrod przedzielonych
izolatorem gazowym lub cieczowym. W takim ukadzie przy przekroczeniu pewnej
wartoci napicia na zaciskach tzw. napicia zaponu rezystancja wewntrzna
iskiernika gwatownie maleje i zaczyna przewodzi prd (nastpuje wybijanie
elektronw z elektrod i przewodnictwo w gazie, przy przebici rezystancja spada do ok
1 Ohma). Iskierniki najczciej wykorzystywane s w ukadach ochrony
przepiciowej rnych urzdze.

stosowanie warystorw http://pl.wikipedia.org/wiki/Warystor

stosowanie diod lawinowych

Zadaniem ogranicznikw jest kontrolowanie przebicia i rozproszenie energii przy poziomach
napicia ktre jest nisze ni chronione urzdzenie moe wytrzyma. Opis ogranicznikw z
podziaem na klasy znajduje si tutaj: http://www.tech.co.bydgoszcz.pl/ochr2.html

2. Szybkie stany przejciowe (Burst) - zaburzenia szerokopasmowe

a) pochodzenie:

zaczanie i rozczanie obwodu, procesy komutacji w sieci

b) metody redukcji

Impulsy Burst skadaj si z impulsw o wysokiej czstotliwoci. Zwyke filtry EMI
bd zatem pozytywnie oddziaywa na problemy zwizane z Burst.

3. Zaniki i zapady - zapad do krtkotrwae obnienie napicia sieciowego do pewnego
poziomu (np 50% wartoci znamionowej). Czas trwania zapadu wynosi od poowy okresu
czstotliwoci sieci do kilku sekund. Zaniki napicia do zapady 0%. Czas trwania tego typu
zaburze moe wynosi kilkanacie sekund ale najczciej nie przekracza 1 minuty. a)
pochodzenie:

zwarcia systemowe,

zaczanie odbiornikw duej mocy

zmiany konfiguracji sieci

odbiorniki o zmiennym obcieniu

b) metody redukcji

systemy bezprzerwowego zasilania UPS

42. Narysuj mostek Gretza z filtrem pojemnociowym Cf=??? uF i
rezystancyjnym obcieniem Robc=??? ? zasilany z sieci energetycznej
oraz narysuj przebiegi prdw i napi na wejciu i wyjciu ukadu w
stanie ustalonym i podczas wczania ukadu. Oszacuj
midzyszczytow warto napicia ttnie na obcieniu Robc




Rys. 2. Wejcie ukadu (szpilki to prd).







Wyjcie ukadu:

Rys. 6 Symulacja napicia wyjciowego z obcieniem 60W i pojemnoci 100 F .


napicie wejciowe stan nieustalony


I(t) = C*(dU/dT)
std :
U = Iwy*t/C = Iwy/(2*C*f),
gdzie:
U - midzyszczytowa warto napicia ttnie
Iwy - prd obcienia
C - pojemno filtrujca
f - czstotliwo = 1/t
t - czas midzy kolejnymi szczytami sinusoidy (mnoy si razy dwa bo szczyt w
prostowniku dwupowkowym jest 2 razy na okres)
Ale skd wzi Iwy to ja nie mam pojcia
43. Narysuj mostek Gretza z filtrem indukcyjno-pojemnociowym
Lf=??? mH, Cf=??? uF i obcieniem rezystancyjnym Robc=??? oraz
narysuj przebiegi prdw i napi na wejciu i wyjciu ukadu w
stanie ustalonym. Zaproponuj metod oszacowania impedancji sieci
energetycznej 230V AC i przedstaw przykadowe obliczenia (wzory z
opisem oraz wartoci liczbowe).

Prd na obcieniu

Napicie na obcieniu

Prd na wejciu sieci
Do wyznaczenia impedancji sieci zoony zosta ukad mostka Gretz'a i arwek jako
obcienia, a nastpnie zmierzony
zosta prd udarowy i spadek
napicia przy wczaniu zasilania.
Impedancj sieci mona
wyznaczy z zalenoci:
Z = deltaU/deltaI
deltaU -> warto prdu udarowego,
delta I -> spadek napicia sieciowego wywoany przez prd udarowy.
Wartoci zmierzonych parametrw wynosz: deltaI = 27A , deltaU = 140 V, std impedancja
sieci to ok. Z = 5,1 Ohm. Pomiar ten nie jest dokadny, ale rzd wielkoci jest odpowiedni,
poniewa typowe impedancje sieci wynosz kilka . Dua warto prdu udarowego
powoduje znaczcy spadek napicia na maej impedancji wewntrznej sieci.

44. Podaj zakres i cel wprowadzenia normy PN-EN 61000-3-2
dotyczcej dopuszczalnego poziomu emisji harmonicznych prdu
(fazowy prd zasilajcy odbiornika < 16 A) oraz jakimi parametrami
jakoci operuje.

Prba osignicia kompromisu pomidzy idealnym odbiorc energii pobierajcym
sinusoidalny prd w fazie z napiciem sieci a minimalizacj kosztw budowy ukadw
zasilajcych doprowadzia do wprowadzenia uregulowa prawnych zwizanych z norm
EN61000-3-2.
Uregulowania prawne zwizane z t norm wprowadzono gwnie w celu:
Zredukowania czasu w ktrym rdo energii jest niewykorzystywane (w ukadach z
mostkiem Graetza wynosi on tylko kilka milisekund na okres okoo 6ms/20ms)
Zredukowania znieksztace napicia sieciowego
Zwikszenia udziau skadowej podstawowej w prdach obcienia
Zwikszenia poziomu dysponowanej mocy przy istniejcej instalacji elektrycznej
Zredukowania strat cieplnych w przewodach i rdzeniach transformatorowych,
Zwikszenia niezawodnoci poprzez redukcj przepi i przete wystpujcych
podczas zjawisk rezonansowych
Zmniejszenie zakce wystpujcych w sieci energetycznej.

Parametry:
Wspczynnik mocy obwodu (PF)
Cakowity prd harmoniczny (suma harmonicznych od 2-ej do 40-ej)
Maksymalny dopuszczalny prd harmonicznej (dla konkretnych harmonicznych - w
postaci tabeli)
Maksymalny procentowy dopuszczalny prd harmonicznej wyraone w procentach
skadowej podstawowej ( j.w.)
Maksymalny dopuszczalny prd harmonicznej w przeliczeniu na wat

45. Narysuj przykadow konfiguracj stanowiska pomiarowego do
badania zaburze przewodzonych dla sprztu teleinformatycznego i
opisz krtko jej elementy skadowe

Konfiguracja stanowiska stosowana na Lab:
Kabina ekranowana typu EK-2 wyposaona w zastaw filtrw przeciwzakceniowych typ
FA 3 o znamionowym zakres tumienia filtrw: 0,16 900 MHz o stopniu ochrony zestawu
filtrw: IP22
Stabilizator impedancji sieci zasilajcej typ LISN typu HM6050-2
Sie sztuczna (Line Impedance Stabilising Network - LISN) zapewnia stabilizacj
warunkw pomiarw napi i prdw zakce w elektrycznych obwodach zewntrznych
doczonych do badanego obiektu (Equipment Under Test EUT) np. obwody zasilania,
sterowania lub sygnalizacji oraz umoliwienie podczenie miernika zakce. Jednak
najczciej stosowane s w liniach zasilania urzdzenia badanego.
Analizator widma HM5014-2 z oprogramowaniem
Badany obiekt
Stuczne obcienie (rezystor suwakowy, arwki)

46. Szeregowy obwd rezonansowy posiada nastpujce elementy: rdo sygnau
napiciowe o amplitudzie ??? V, rezystancji wewntrznej ??? Ohm; cewk ??? mH o
rezystancji uzwoje ??? Ohm; Kondensator o pojemnoci ??? nF o pomijalnej upywnoci
i stratach. Oblicz podstawowe parametry obwodu, narysuj napicie na kondensatorze w
funkcji czstotliwoci (wyskalowany i z wartociami).
UWAGA!! Tutaj ufam rozwizaniu i opisowi zadania z zeszych lat z t dobroci to sama
nie wiem jak, a z reszt si zgadzam. !!
Czstotliwo rezonansowa: f0 = 1/(2*pi*sqrt(LC)).
Prd pyncy w obwodzie (amplituda) to napicie zasilajce przez sum rezystancji
generatora i rezystancji szeregowej cewki (napicia na L i C si znios bo s rwne co do
wartoci i przeciwne w fazie). I=U/(Rg+Rc)
Impedancja kondensatora przy czstotliwoci rezonansowej wynosi: |Zc| = 1/(2*pi*f0*C).
Amplituda napicia na kondensatorze |Uc| = |I|*|Zc|
Do narysowanie adnego przebiegu brakuje nam dobroci roboczej ukadu, ktra
pozwoliaby wyznaczy pasmo przenoszenia.
Dobro mona wyliczy na dwa sposoby:
- policzy dobro dla jednego z elementw (cewka/kondensator) i jego dobro bdzie rwna
dobroci ukadu Qc = 1 / {R*2*pi*f0*C)
- policzy tumienno - alfa alfa = R/{2*L} delta_omega = 2*alfa Q = omega_zero /
delta_omega
Dobro wyliczona obiema metodami wychodzi taka sama ale pod warunkiem, e dobro Q
1. Jeli nie, to tylko sposb pierwszy Cytat z materiaw worka W celu okrelenia
jakoci danej realizacji wprowadza si parametr zwany dobroci ukadu Q, na ktr
wpywaj bezporednio dobrocie poszczeglnych elementw obwodu. W praktyce straty
wprowadzane przez kondensatory s znacznie mniejsze ni straty wprowadzane przez cewki,
dlatego za dobro wypadkow podstawowego ukadu rezonansowego uznaje si dobro
cewki. - W myl tego, nie moemy liczy dobroci zawsze ze wzgldu na kondensator.
Gwnie majc ma myli, ze nie znamy rezystancji cewki.
Mamy wygenerowa charakterystyk napicia na kondensatorze w funkcji czstotliwoci.
Sam punkt maksimum mona wzi z dwch wzorkw na dole - wzoru na Ucmax(f) oraz f0c.

Pasmo szeregowego ukadu RLC

Jeli jednak chcemy ca charakterystyk, to naley zrobi tak: Obliczenia punktw
charakterystyki:


Oczywicie tutaj w0 to pulsacja dla ktrej mamy maksimum napicia na kondensatorze
- to nie jest pulsacja rezonansowa.
47. Szeregowy obwd rezonansowy posiada nastpujc
charakterystyk napiciow/prdow w funkcji czstotliwoci
zmierzon na kondensatorze oraz elementy: rdo sygnau
napiciowe, sinusoidalne o amplitudzie ??? V i kondensator o
pojemnoci ??? nF o pomijalnej upywnoci i stratach. Oblicz i wyznacz
podstawowe parametry obwodu,

Skorzystamy ze wzoru na U_cmax(f), ktry wie ze sob napicie rda U, napicie
maksymalne na kondensatorze Ucmax i dobro Q. Znajc amplitud rda oraz warto
maksymaln dla kondensatora (i ponadto czstotliwo, dla ktrej wystpuje to maksimum),
moemy wyznaczy dobro ukadu. (Jedno rwnanie, jedna niewiadoma Q) Obliczenia bd
wyglday
tak:

Zostao ju tylko wyznaczy parametry cewki, indukcyjno wyznaczymy ze wzoru na
czstotliwo rezonansow f0 = 1/(2*pi*sqrt(LC)) f0 wyznaczymy ze wzoru
(fCmax odczytujemy z wykresu z zadania), jedyn niewiadom jest L.
Natomiast rezystancj szeregow cewki wyznaczymy po drutowemu. Zamy prac w
rezonansie. Czyli znamy omega0 = 2*pi*f0, czyli znamy impedancj kondensatora |Zc| =
1/(omega0*C). Znamy te napicie na kondensatorze (Uc) w rezonansie (odczytamy z
podanego przebiegu), wic prd pyncy przez obwd to I = Uc/Zc. Z rezonansu wiemy te,
e napicia na kondensatorze i cewce s sobie rwne. Piszemy, wic rwnanie oczkowe i
wychodzi nam, e napicie na rezystancji szeregowej to napicie z generatora pomniejszone o
podwjne napicie na kondensatorze. Znamy, wic prd pyncy przez rezystor, znamy
napicie na rezystorze, prawo Ohma wydaje si by dobrym narzdziem do policzenia
rezystancji.
48. Narysuj mostek Valley-Fill z obcieniem rezystancyjnym oraz
przebiegi prdw i napi na wejciu i wyjciu ukadu (opisz osie
wykresw i podaj wartoci jeli zasilany bdzie z sieci 230VAC)






Rysunek 1 Napiecie wejciowe

Rysunek 2 Prd wejciowy

Rysunek 3 Napicie wyjciowe

Rysunek 4 Prd wyjciowy
49. Narysuj schemat blokowy i opisz zasad dziaania aktywnych
ukadw PFC

Schemat zasilacza z aktywnym ukadem PFC:

Odpowiednie sterowanie konwerterem powoduje, e nawet mocno nieliniowe obcienia
widziane s od strony zasilania jako obcienie liniowe. Konwerter PFC uzyskuje ten efekt
poprzez programowanie prdu wejciowego w odpowiedzi na wejciowe napicie. Tak dugo
jak stosunek pomidzy napiciem i prdem jest stay, wejcie bdzie miao charakter
rezystancyjny i wspczynnik mocy bdzie mia warto bardzo zblion do jednoci. Jeli
stosunek ten odchyli si od staej wartoci, wejcie bdzie zawiera przesunicie fazowe i
znieksztacenia harmoniczne. Zarwno oba te czynniki jak i kady z osobna bd
przyczyniay si do zmniejszenia wspczynnika mocy.

50. Narysuj schemat stabilizatora impedancji sieci zasilajcej typ LISN
oraz opisz metod pomiarow zaburze przewodzonych w
odniesieniu do norm PN EN 55022

Sie LISN

W wikszoci przypadkw zaburzenia przewodzone s mierzone na kablach zasilajcych,
przy wykorzystaniu sieci
sztucznych (Line Impedance
Stabilizing Network - LISN,
lub Artificial Mains Network-
AMN ).
Pomiar napicia zaburze
przewodzonych za pomoc
sieci sztucznej:
EUT podczamy do sztucznej sieci. Z sztucznej sieci podczamy si do
analizatora/odbiornika EMI. naley pamita, e naraz dokonujemy pomiaru tyko na jednym
z przewodw fazowych.
Pomiary wykonywane s w
komorze ekranowanej.




51. Narysuj charakterystyk czstotliwociow kondensatora
elektrolitycznego o nastpujcych parametrach; C=??? uF, ESR=???
Ohm; ESL=??? nH. Zaznacz i opisz obszary pracy wraz z wartociami
charakterystycznymi

Schemat zastpczy kondensatora zawiera ( obrazka powyej nie trzeba zna ale wzr jest na
podstawie tego ) :
Gc Moliwo przepywu prdu przy staym napiciu na kondensatorze (f = 0, Uc = const).
Dla sygnaw zmiennych pomijalnie mae jednak pojawia si w dolnej granica zakresu
pracy
Rs = ESR (Equivalent Series Resistance ) Rezystancj szeregow
Ls = ESL (Equivalent Series Inductance ) Szeregow cewk
( To tylko krtkie oznaczenie symboli )
To co nas de facto interesuje i co musimy zna to wzr na impedancj tego obwodu i
wyprowadzenie :

Czci urojona impedancji kondensatora powinna by ujemna bo ma on wtedy charakter
pojemnociowy, jednak wraz ze wzrostem czstotliwoci czci urojona ronie przekraczajc
zero dla pewnej czstotliwoci . Powyej tej czstotliwoci czci urojona impedancji
kondensatora jest dodatnia, czyli kondensator zachowuje si jak cewka
Warunek na wyzerowanie czci urojonej a tym samym na grna czstotliwo graniczn :

Z racji tego, e to liczba zespolona to na wykresie przedstawiamy jej wartoci
bezwzgldn
Istnieje w literaturze jeszcze dolna granica zakresu pracy jednak z treci zadania nie znamy
wic wskazujemy tylko grn granic uytecznego zakresu pracy . Z racji tego, e
przedmiot KE jest raczej o wysokich czstotliwociach podanie tylko grnej granicy wydaje
si uzasadnione.
Jak co peen wzr z ksiki wyglda tak :


Po krtce jak to wszystko si ma do wykresu :
ESL na wykresie to pierwszy skadnik sumy na cz urojon , czyli

Xc na wykresie to drugi skadnik sumy na cz urojon , czyli
w punkcie ( dla niszych wartoci co si tam dziwnego dzieje ale to nas
nie interesuje)
, wedug oznacze z wykresu ale to ju
chyba na oko si rysuje


52. Jaki jest mechanizm powstawania wyadowa elektrostatycznych
ESD. Kiedy wystpuje najwiksze zagroenie na wyadowa
elektrostatycznych ESD

Po wystpieniu dostatecznie duej rnicy potencjaw (zwykle powyej 330V) midzy
naadowanym obiektem a jego otoczeniem, np. innym uziemionym obiektem, wystpuje
wyadowanie elektrostatyczne (ESD electrostatic discharge), zwizane z przepywem
w krtkim czasie stosunkowo bardzo duego prdu. Towarzysz temu efekty wizualne
(przeskok iskry), akustyczne (trzaski), cieplne i emisja promieniowania
elektromagnetycznego.

Mechanizm uszkodze ESD
1. Zniszczenie dielektryka lub zcza
2. Zgromadzenie adunku powierzchniowego
3. Destrukcja cieki przewodzcej (przewodnika)

Do gromadzenia si adunkw i wystpowania wyadowa elektrostatycznych przyczynia si
przede wszystkim czowiek. Wartoci potencjaw podczas wykonywania czynnoci na
stanowisku pracy wynosz od kilkuset woltw do kilkunastu bd nawet kilkudziesiciu
kilowoltw. Najwiksze wartoci napi (15kV lub nawet wicej) wystpuj przy chodzeniu
po dywanie lub wykadzinie z tworzyw sztucznych.

Warunki sprzyjajce wyadowaniom ESD:
- maa wilgotno powietrza
- lakierowane lub laminowane krzesa, stoy i podogi
- odzie z materiaw syntetycznych
- przedmioty z tworzyw sztucznych
53. Podaj model schematy i wartoci do modelu symulujcego
wyadowania ESD (HBM, MM, CDM) oraz przebiegi prdu
rozadowania.

HBM Human body model


MM Machine model


CDM Charged device model



54. Narysuj przykadow konfiguracj stanowiska pomiarowego do
badania odpornoci na wyadowania EDS dla sprztu
teleinformatycznego i opisz krtko jego elementy skadowe

Rysunek 5 Stanowisko pomiarowe z nieuziemionym urzdzeniem ustawianym na stole
Stanowisko pomiarowe powinno skada si ze stou drewnianego o wysokoci 0,8 m
stojcego na paszczynie ziemi odniesienia. Na stole naley umieci poziom paszczyzn
sprzgajc (HCP) o wymiarach 1,6 m x 0,8 m. Sprzt badany (EUT) i kable naley izolowa
od paszczyzny sprzgajcej stosujc podkadk izolacyjn o gruboci 0,5 mm. W przypadku
urzdze ustawianych na stole EUT jest umieszczone na poziomej paszczynie sprzgajcej i
na folii izolacyjnej (o gruboci 0,5 mm). Jeeli na EUT wystpuje jaka dostpna cz
metalowa, do ktrej powinien by generowany impuls ESD, to cz t naley poczy z
HCP kablem z rezystorami rozadowujcym.

Rysunek 6 Stanowisko pomiarowe z nieuziemionym urzdzeniem ustawianym na
pododze
Sprzt badany (EUT) i kable naley izolowa od ziemi odniesienia stosujc podstaw
izolacyjn o gruboci okoo 0,1 m. Wszelkie wsporniki montaowe zwizane ze sprztem
badanym (EUT) naley pozostawi na miejscu. Urzdzenia ustawiane na pododze, nie
majce jakichkolwiek pocze metalowych z ziemi odniesienia. Dostpne czci metalowe,
do ktrych powinny by generowane impulsy ESD, naley czy z ziemi odniesienia (GRP)
za pomoc kabla z rezystorami rozadowujcymi.
55. Podaj i sparametryzuj ksztat impulsu badania wyadowa ESD
zgodnie z norm PN EN 61000-4-2 oraz budow pistoletu
wyadowczego.





Budowa pistoletu wyadowczego:


Standardowe parametry:
Pojemno : 150pF 10%
Rezystancja : 33010%

56 . Wymie i opisz rodki ochrony dla urzdze i ukadw elektronicznych
przeciwdziaajcymi skutkom wyadowa ESD
transport i monta wraliwych elementw z zachowaniem odpowiednich procedur
(opakowania antystatyczne, pianki, uziemianie stacji lutowniczych)
zapewnienie odpywu adunku z powierzchni izolacyjnych do masy (chyba chodzi o
stosowanie elementw w tworzyw sztucznych z domieszkami ktre zmniejszaj
rezystancj - mam zanotowane ze rezystancja rzdu 1GOhm/kwadrat potrafi sobie
poradzi z odprowadzeniem adunku ESD)
zabezpieczanie wej wysokoimpedancyjnych o maych pojemnociach
stosowanie metalowych obudw
// opiswka ->
Do zabezpieczenia przed skutkami ESD stosuje si materiay osaniajce, przewodzce,
rozpraszajce adunki oraz materiay izolacyjne. Materiay te klasykowane s wedug ich
rezystancji powierzchniowej. Do materiaw osaniajcych od rozadowa ESD zaliczane s
materiay o rezystancji powierzchniowej (tzw. rezystancja na kwadrat rezystancja
kwadratowego wycinka materiau) mniejszej od 1 kOhm. Przykadem elementu osaniajcego
przed rozadowaniami ESD jest klatka Faradaya, ktra tumi oraz osabia energi pola
elektrycznego. Materiaami osaniajcymi najczciej stosowanymi s metale oraz wgiel.
Zadaniem materiaw przewodzcych (rezystancja powierzchniowa mniejsza od 100 kOhm)
jest szybkie przemieszczanie adunku przez materia do uziemienia. Materiay rozpraszajce
adunki s deniowane jako takie, ktrych rezystancja powierzchniowa jest z zakresu
10^510^12 ohm. adunki spywaj wolniej do uziemienia ni w przypadku materiaw
przewodzcych, ale wskutek tego nastpuje zmniejszenie niebezpiecznego, wysokiego
potencjau elektrycznego.

Materiay izolacyjne, to materiay o rezystancji powierzchniowej wikszej od 10^12 ohm.
Poniewa takie materiay s trudne do uziemienia, adunki elektrostatyczne przez dugi czas
pozostaj na ich powierzchni. Przykadami materiaw izolacyjnych s: szko, powietrze,
powszechnie stosowane opakowania plastikowe.

57. Opisz przebiegi zaburze przy badaniu odpornoci na szybkie
stany przejciowe PN EN 61000-4-4. W jakich sytuacjach wystpuj
tego typu zburzenia.

Ten rodzaj naraenia dobrze charakteryzuje zjawiska pochodzce od stanw przejciowych
czeniowych, towarzyszce przeczeniom obwodw zawierajcych obcienia indukcyjne,
zwizanych z drganiem stykw przekanikw elektromechanicznych itp. Powstajce
wwczas impulsy elektryczne cechuj si krtkimi, nanosekundowymi czasami narastania,
stwarzajc zagroenie dla szerokiego spektrum widma czstotliwoci, sigajc zakresu
powyej 300 MHz. Powszechno zjawisk zwizanych z generacj zakce o podobnym
charakterze spowodowaa, e testy odpornoci na krtkotrwae impulsy (EFT/B) nale do
grupy testw wymaganych przez wszystkie normy (bd ich projekty) odnoszce si do
sprztu elektronicznego, w tym telekomunikacyjnego.


Pierwsze zdjcie ukazuje przebieg w czasie kilku impulsw ktre szczegowo pokazuje
obrazek 3. Obrazek 2 to tak jak by oddalony obrazek 1. Dla obrazka 1 f = 5KHz dla u <5KV i
f=2.5kHz dla u>= 4kV. Naley opisa ksztat impulsu e czas narastania zbocza jest bardzo
krtki tzn ok. 5ns i to daje czstotliwo ok. 200 MHz i to wanie symuluje te szybkie stany
przejciowe.


58. Narysuj przykadow konfiguracj stanowiska pomiarowego przy
badaniu odpornoci na szybkie stany przejciowe PN EN 61000-4-4 i
opisz krtko jej elementy skadowe oraz wewntrzn budow
elementw stanowiska pomiarowego.

Schemat pomiarowy:

4.1 EUT: sprzt badany
4.2 przycze (port): interfejs sprztu badanego (EUT) z zewntrznym
rodowiskiem elektromagnetycznym
4.3 EFT/B: szybkie stany przejciowe/wizki zaburze elektrycznych
4.4 sprzenie: wzajemne oddziaywanie obwodw zwizane z przekazywaniem
energii z jednego obwodu do drugiego
4.5 ukad sprzgajcy: ukad elektryczny przeznaczony do przekazywania energii z
jakiego obwodu do innego
4.6 ukad odprzegajcy: ukad elektryczny przeznaczony do ochrony innych, nie
podlegajcych badaniu, urzdze, sprztu lub systemw przed oddziaywaniem napicia
szybkich elektrycznych stanw przejciowych (EFT) przykadanego do sprztu
badanego (EUT)
4.7 klamra sprzgajca: element o okrelonych wymiarach i charakterystykach
do asymetrycznego sprzgania sygnau zaburzenia z badanym obwodem, bez adnego
galwanicznego poczenia z tym obwodem
4.8 ziemia odniesienia (GRP): paszczyzna przewodzca stosowana w pomiarach
zakce, ktrej potencja jest przyjmowany jako potencja odniesienia [EEV 161-04-
36]






Jeli chodzi o wewntrzn budow to udao mi si znale tylko generator:


59. Narysuj schemat i opisz sie sprzgajco-odsprzgjc (CDN) dla
zasilania sieciowego,jednofazowego (PN EN 61000-4-4 ).
Wg mnie trzeba wywali linie L2,L3
niestety przykadu do linii jednofazowej nie
znalazem.
ukad sprzgajcy: Ukad elektryczny
przeznaczony do przekazywania energii
z jednego obwodu do drugiego.
ukad odsprzgajcy: Ukad
elektryczny zapobiegajcy
oddziaywaniu udarw doprowadzonych do badanego sprztu (EUT) na inne
urzdzenia, sprzt lub systemy, ktre nie podlegaj badaniu.
EUT: badany sprzt

Elementy opisane dokadnie w zadaniu 58

60. Narysuj schemat i opisz sie sprzgajco-odsprzgjc (CDN) dla
zasilania sieciowego, trjfazowego (PN EN 61000-4-4).

Sie sztuczna IEC 61000-4-4 jest znormalizowanym ukadem sprzgajcym / odsprzgajcym
(CDN), ktry zawiera dwie linie zasilania a.c./d.c. i tor przewodu ochronnego (PE). Sie
sztuczna umoliwia badanie odpornoci urzdze zasilanych prdem przemiennym lub
staym. Sie sztuczna wyposaona jest w ukad do przeczania linii zasilania sieciowego.
Ukad ten zapewnia jednoznaczne przyporzdkowanie przewodu fazowego i neutralnego do
zaciskw w gniedzie na pycie czoowej, niezalenie od sposobu doczenia zasilania do
wejcia. Sygnalizowana jest obecno napicia zasilania sieciowego oraz cigo poczenia
przewodu ochronnego do sieci sztucznej.


61. Narysuj schemat i opisz pojemnociow klamra sprzgajca (PN
EN 61000-4-4) oraz sposb jej uycia

Klamra umoliwia sprzenie serii szybkich stanw przejciowych z badanym obwodem bez
jakiegokolwiek poczenia galwanicznego z zaciskami przyczy urzdzenia badanego,
ekranami kabli lub z dowolnymi innymi czciami urzdzenia badanego (EUT)
Pojemno sprzgajca klamry zaley od rednicy i materiau kabli oraz od ich ekranowania
(jeeli jest stosowane).

Urzdzenie skada si z moduu klamrowego (wykonanego ze stali galwanizowanej, brzu,
miedzi lub aluminium) przeznaczonego do umieszczania kabli (paskich lub okrgych)
badanych obwodw; klamr naley umieci na ziemi odniesienia o minimalnej powierzchni
1 m2. Ziemia odniesienia powinna wystawa poza klamr ze wszystkich stron o co najmniej
0,1 m.

Lini naley wyposay z obu stron we wsposiowe zcza wysokonapiciowe
umoliwiajce poczenie z generatorem pomiarowym od strony kadego koca. Generator
naley doczy od strony tego koca klamry ktry jest bliszy urzdzenia badanego (EUT).

Klamr naley moliwie maksymalnie zacisn na kablu w celu uzyskania maksymalnej
pojemnoci sprzgajcej midzy kablem i klamr.
Zalecany ukad mechaniczny klamry sprzgajcej przedstawiono na rysunku 5; okrela on
takie parametry klamry, jak charakterystyka czstotliwociowa, impedancja itp.

Charakterystyki

- typowa pojemno sprzgajca midzy kablem i klamr: od 50 pF do 200 pF;

- uyteczny zakres rednic kabli okrgych: od 4 mm do 40 mm;

- wytrzymao izolacji: 5 kV (impuls probierczy: 1,2/50 ps).

Metoda sprzenia z zastosowaniem klamry wymagana jest do bada odbiorczych.
Przeznaczona jest do stosowania do linii poczonych z przyczami
wejciowymi/wyjciowymi (l/O) i teletransmisyjnymi, a take do przyczy zasilania prdem
przemiennym/staym, jeeli nie mona zastosowa ukadu sprzgajcego/odsprzgajcego
okrelonego w 6.2. Dopuszczalne jest stosowanie innych metod sprzenia (na przykad
ukadw sprzgajcych/odsprzgajcych) wedug normy dotyczcej wyrobu.


Klamra to jest to na rodku jedyny rysunek, ktry udao mi si znale i ktry
pokazuje co jest mniej wicej w rodku tego.

W wykadach (POT)Worka znalazem ten rysunek wiec poe o co takiego mu w tym zadaniu
chodzio. A nie schemat w sensie tym powyej.
62. Opisz i scharakteryzuj zaburzenia wystpujce w sieciach zasilania
zwizane z zapadami, krtkimi przerwami oraz wahaniami zwizane z
norm PN EN 61000-4-11.

Zapadami napicia nazywa si nage obnienia wartoci skutecznej, po ktrych
napicie wraca do wartoci pocztkowej lub bliskiej tej wartoci po czasie od kilku okresw
do wielu sekund. Przyczynami powstawania tych niekorzystnych zjawisk s zakcenia w
sieci spowodowane wiatrem, burz, zwarciem przewodw linii lub uszkodzeniem u
ssiedniego odbiorcy. W badaniu odpornoci, zagroenie wywoane zapadem
charakteryzowane jest dwoma parametrami: poziomem probierczym zapadu, wyraonym w
procentach napicia znamionowego U
T
(przy czym U
T
jest znamionowym napiciem zasilania
testowanego urzdzenia EUT) oraz czasem trwania wyraonym liczb okresw napicia
sieci.Skutkiem obnienia si napicia jest utrata zasilania o oczywistych konsekwencjach dla
pracy urzdze elektrycznych i elektronicznych.
Krtkie przerwy w zasilaniu wystpuj wtedy, gdy warto skuteczna napicia jest
mniejsza od 10% napicia znamionowego U
T
. Dodatkowym parametrem jest czas ich trwania.
Krtkie przerwy w zasilaniu wywoane s rnymi zjawiskami, takimi jak na przykad
uderzenie pioruna, lub uszkodzone urzdzenie. Czas trwania przerwy zaley od
charakterystyki zainstalowanych zabezpiecze i moe trwa od kilku sekund a do godzin w
przypadku uszkodzenia izolacji.
Zmian napicia nazywa si stopniow zmian napicia zasilania do niszej lub
wyszej wartoci ni napicie znamionowe. Warto napicia zasilajcego w rnych
punktach sieci rozdzielczej zmienia si w czasie. Wielko tych zmian oraz ich charakter
zaley od rnorodnych czynnikw poczynajc od zmian obcienia w poszczeglnych
fragmentach sieci, poprzez zaburzenia wynikajce z dynamicznego charakteru pracy
niektrych odbiornikw, do zanikw napicia wynikajcych z dziaania automatyki
elektroenergetycznej czy przerw w zasilaniu spowodowanych awariami. W badaniach
odpornoci, zmiany napicia wystpujce w sieciach rozdzielczych charakteryzowane s
przez tzw. poziomy probiercze obnionego napicia (dotyczce stopnia obnienia napicia,
wyraonego w % U
T
, gdzie U
T
jest znamionowym napiciem zasilania testowanego
urzdzenia - EUT). Obok stopnia obnienia napicia od wartoci znamionowej i czasu
trwania zmiany napicia, wanym parametrem jest rwnie szybko zmian napicia. Dla
niektrych urzdze stwierdzono zakcenie dziaania w przypadku, gdy zmiana napicia nie
bya gwatowna, lecz nastpowaa w czasie milisekund lub sekund.


Norma PN-EN 61000-4-11 Metody bada i pomiarw. Badania odpornoci na zapady
napicia, krtkie przerwy i zmiany napicia jest norm podstawow okrelajc metody
bada i pomiarw.

UWAGA!! nie znalazam w materiaach treci normy, a z tego co widz na necie jest
patny. Mam nadzieje ze te informacje tutaj wystarcz. Tekst poniej jest podobno
fragmentem normy, ale Niewinem czy te tabelki s przydatne. (rdo:
http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=pn-en%2061000-4-
11&source=web&cd=1&ved=0CGkQFjAA&url=http%3A%2F%2Fmatel.p.lodz.pl%2Fwee%
2Fk23%2Flabor_emc%2FPN-EN%252061000-4-11%2520(Zapady%2520-
%2520Przerwy%2520-
%2520Zmiany%2520Napi%25EAcia).doc&ei=AsHTT7GXAcbBtAau-
YyyDw&usg=AFQjCNHi-b9XOsAhiKS7gArduRhqbalBTg&cad=rja)
8.2.1 Zapady napicia i krtkie przerwy
Zapady napicia zasilania powinny wystpowa przy przejciu napicia przez zero oraz
przy dodatkowych ktach fazowych, uwzgldnionych jako krytyczne przez komitety
normalizacyjne do spraw wyrobw lub indywidualne wymagania techniczne, spord
preferowanych ktw: 45 , 90 , 135 , 180 , 225 , 270 i 315 , dla kadej fazy zasilania.
8.2.2 Zmiany napicia (opcjonalne) W przypadku kadej z wyszczeglnionych
zmian napicia, badany sprzt (EUT) podlega badaniom trzy razy w odstpach 10 s, dla
najbardziej reprezentatywnych trybw pracy.


Tablica 1 Zalecane poziomy probiercze i czasy trwania zapadw napicia i krtkich
przerw

Poziom probierczy
% U
T

Zapady
napicia i
krtkie
przerwy
Czas trwania
(w okresach
sieci)

0

100

40

60

70

30
0,5*
1
5
10
* W przypadku czasu trwania wynoszcego 0,5 okresu, badanie naley wykonywa
przy polaryzacji dodatniej i ujemnej, to znaczy rozpoczynajc odpowiednio od fazy 0
i 180 .
UWAGI
1 Dopuszczalny jest wybr jednego lub kilku powyszych poziomw probierczych i
czasw trwania.
2 Jeeli sprzt EUT jest badany przy zapadach napicia o poziomie 100 %, to
zasadniczo nie ma potrzeby wykonywania badania przy innych poziomach dla tych
samych czasw trwania. Jednak w niektrych przypadkach (dotyczcych systemw
ochrony lub urzdze elektromechanicznych) nie jest to prawd. W wymaganiach
technicznych wyrobu lub zaleceniach komitetw normalizacyjnych do spraw wyrobw
powinny by podane wskazania dotyczce moliwoci zastosowania tej uwagi.





Rysunek 1 Ilustracja zapadu napicia (poziom probierczy zapadu 70%, czas trwania 10
okresw)




Tablica 2 Zalecane poziomy probiercze i czasy trwania zmian napicia zasilania



Rysunek 2 Ilustracja zmian napicia (poziomy probiercze i czasy wedug Tablicy 2)


63. Opisz przykadowy schemat wewntrznej ochrony odgromowej
obiektw budowlanych na udary (Surge). PN EN 61000-4-5. W jakich
sytuacjach wystpuj tego typu zburzenia.
Opisz elementy skadowe ochrony.
Ochrona urzdza elektronicznych wymaga rwnie zastosowania tzw. Wewntrznej ochrony
odgromowej, ktra obejmuje m. in. (wyrwnanie potencjaw wewntrz budynkw,
zachowanie odstpw izolacyjnych od elementw z prdem piorunowym, koordynacja
ukadania przewodw elektrycznych, linii przesyowych i instalacji odgromowej, waciwy
dobr ogranicznikw napi w instalacji elektrycznej i przesya sygnaw). Podstawowym
rodkiem ochrony odgromowej jest poczenie z szyn wyrwnujc potencjay wszystkich
instalacji przewodzcych doprowadzonych do obiektu (poczenie moliwie najbliej ich
wejcia do budynku). Optymalnym rozwizaniem jest, gwna szyna, do ktrej doczane s
bezporednio lub przez urzdzenia ograniczajce napicie wszelkiego rodzaju inne instalacje
przewodzce. Jeli niemoliwe jest doprowadzone wszystkich linii zasilajcych lub
telekomunikacyjny
ch z jednej strony,
naley zastosowa
kilka szyn
wyrwnawczych
poczonych ze
sob jak
najkrtszymi
przewodami. W
miejscach gdzie
wymagana jest
niezawodno
systemw
komputerowych
itp. Zaleca si
stosowanie pyty
metalowej w
miejscu wprowadzenie instalacji, ktre naley z kadej strony i po obwodzie poczy z
prtami uzbrojenia budynku, lub ekranem lub systemem uziomowym obiektu.


64. Opisz sposoby ochrony odgromowej anten umieszczonych na
dachach obiektw. Narysuj szkice i opisz elementy skadowe ochrony.
Na dachach obiektw budowlanych posiadajcych instalacj piorunochronn naley
metalowy maszt antenowy poczy u podstawy z najbliszym (w)zwodem lub przewodem
odprowadzajcym. Maszty wykonane z materiaw nieprzewodzcych powinny zosta
wyposaone w zwody pionowe poczone najbliszym przewodem siatki zwodw na dachu
obiektu.
Anteny powinny zosta umieszczone w przestrzeni chronionej utworzonej przez:
metalowy maszt antenowy
metalowy maszt z dodatkowym zwodem pionowym (rys.1) poczonym z konstrukcj
tego masztu (rozwizanie zalecane jeli strefa tworzona przez sam maszt nie zapewnia
ochrony)
dodatkowy zwd pionowy mocowany do
masztw nieprzewodzcych









rys.1
czc anten z urzdzeniem wewntrz obiektu budowlanego naley:
zastosowa koncentryczny kabel antenowy
kabel antenowy wprowadza do obiektu przez wsplne wejcie wszystkich instalacji
lub w pobliu gwnej szyny wyrwnawczej
ekran kabla poczy z gwn szyn wyrwnawcz











rys.2
W przedstawionym rozwizaniu cz prdu piorunowego pynie w ekranie kabla i wnika do
chronionego obiektu.
Cakowit ochron anten i urzdze wewntrz obiektu mona uzyska nie dopuszczajc do
wnikania czci prdu piorunowego do ekranu kabli antenowych. We wprowadzanej obecnie
normie europejskiej zalecane jest umieszczanie masztw antenowych w przestrzeniach
chronionych tworzonych przez nadbudwki lub elementy konstrukcyjne dachu lub dodatkowe
zwody umieszczane obok masztw. W obu przypadkach naley zachowa odstpy bezpieczne
pomidzy chronionymi masztami a elementami wykorzystywanymi do ochrony
odgromowej.Przykad rozwizania poniej:

rys.3
W przedstawionych rozwizaniach naley zachowa wymagane odstpy ochronne
pomidzy masztem i antenami a zwodem i innymi elementami urzdzenia piorunochronnego.
Jeli zachowanie wymaganych odstpw lub stworzenie przestrzeni chronionych przez zwody
pionowe jest trudne lub niemoliwe do realizacji to mona zastosowa jedno z poniszych
rozwiza:














- zwd pionowy i przewody odprowadzajce s mocowane do chronionego masztu,
bezpieczny odstp pomidzy tym przewodem a chronionym obiektem zapewniaj
odpowiednio dobrane izolacyjne elementy dystansujce




- do odprowadzania prdw piorunowych wykorzystywane s przewody w izolacji z
pokryciem pprzewodzcym

65. Opisz wewntrzn ochron odgromow obiektw budowlanych i podaj
charakterystyk ogranicznikw przepi.
Instalacja odgromowa wewntrzna zapobiega tworzeniu si tak zwanych przepi przez
wyrwnanie potencjaw midzy wszystkimi instalacjami w budynku. Stosuje si j
niezalenie od tego, czy w budynku jest przewidziana instalacja odgromowa zewntrzna.
Polega na zainstalowaniu w budynku pocze wyrwnawczych (szyny ekwipotencjalnej z
zaciskami) i ogranicznikw przejmujcych prd przepiciowy i odprowadzajcych go
bezporednio do uziomu.
- Ograniczniki pierwszego stopnia (klasy B) stosuje si w przypadku, gdy istnieje
prawdopodobiestwo przeniknicia prdu piorunowego do instalacji wewntrznej: w
budynkach z instalacj odgromow lub przyczem elektrycznym napowietrznym.
Ograniczniki instaluje si w zczu lub przy gwnej rozdzielnicy budynku.

- Ograniczniki drugiego stopnia (klasy C) instaluje si przy gwnej rozdzielnicy budynku (w
odlegoci kilku metrw od ogranicznikw klasy B).

- Ograniczniki trzeciego stopnia (klasy D) instaluje si bezporednio przed chronionymi
urzdzeniami.
66. Narysuj przykadow konfiguracj stanowiska pomiarowego do
badania odpornoci na udary (Surge) PN EN 61000-4-5 i opisz krtko
jej elementy skadowe oraz wewntrzn budow elementw
stanowiska pomiarowego.


Generator udarw 1,2/50-8/20 us jest urzdzeniem laboratoryjnym przeznaczonym do
wykonywania bada odpornoci sprztu elektrycznego i elektronicznego na udary, metod
okrelon w normie PN-EN 61000-4-5:1998 lub w normach zgodnych z ni merytorycznie
Wartoci elementw R, L, C dobiera si tak aby generator dostarcza udar napiciowy typu
1,2/50 us (w warunkach obwodu otwartego) i udar prdowy typu 8/20 us wstanie zwarcia,
przy czym generator ma efektywn impedancj wyjciow wynoszc 2 .
ukad sprzgajcy: Ukad elektryczny przeznaczony do przekazywania energii z
jednego obwodu do drugiego.
ukad odsprzgajcy: Ukad elektryczny zapobiegajcy oddziaywaniu udarw
doprowadzonych do badanego sprztu (EUT) na inne urzdzenia, sprzt lub systemy,
ktre nie podlegaj badaniu.
Ukady sprzgajce / odsprzgajce nie powinny znaczco wpywa na takie parametry
generatorw, jak na przykad napicie obwodu otwartego, prd zwarciowy, ktre
powinny mieci si w okrelonej tolerancji.
67. Podaj i opisz zalecane kryteria oceny jakoci dziaania urzdzenia badanego (EUT)
poddanego badaniom odpornoci (kategorie utraty funkcji lub obnienia jakoci dziaania)
Kryteria poprawnoci pracy obiektw:
Kryterium A: urzdzenie powinno pracowa zgodnie z przeznaczeniem podczas i po
zakoczeniu bada. Nie dopuszcza si adnego pogorszenia dziaania lub utraty
funkcji powyej poziomu dziaania okrelonego przez producenta.

Kryterium B: urzdzenie powinno pracowa zgodnie z przeznaczeniem po badaniach.
Nie dopuszcza si adnego pogorszenia dziaania lub utraty funkcji powyej poziomu
dziaania okrelonego przez producenta. Dopuszcza si podczas naraenia chwilow
utrat w funkcjonalnoci urzdzenia (przygaszanie wywietlaczy, bdne wskazania
diod LCD). Nie dopuszcza si zmiany stanu pracy lub utrata przechowywania danych.

Kryterium C: Dopuszcza si chwilow utrat funkcji pod warunkiem jej samoistnego
odtworzenia si moliwoci jej odtworzenia za pomoc operowania elementami
regulacyjnymi.

Kryterium D: Utrata funkcji albo obnienie jakoci dziaania, ktrego nie mona
usun z powodu uszkodzenia urzdzenia lub programu, albo utraty danych.
68. Jak bdzie wyglda przebieg na oscyloskopie cyfrowym oraz jego
widmo przy obserwacji sygnau z modulacj AM: parametry modulacji
f nona ??? , f modulujca ??? , gboko modulacji ???



a) fala nona wielkiej czstotliwoci zmodulowana sygnaem sinusoidalnym (m<1);
b) sygna przemodulowany (m>1)

Wspczynnik gbokoci modulacji m to stosunek amplitudy sygnau modulujcego do
amplitudy sygnau nonego.



Widmo sygnau modulujcego (zielony) i zmodulowanego amplitudowo (czerwony);
f
n
czstotliwo sygnau nonego
69. Jak bdzie wyglda przebieg na oscyloskopie cyfrowym oraz jego
widmo przy obserwacji sygnau z modulacj FM: parametry modulacji
f nona ??? , f modulujca ??? , dewiacja ???

Widmo to jest bardziej zoone ni dla przebiegu zmodulowanego amplitudowo. Teoretycznie
zawiera nieskoczenie wiele prkw o czstotliwociach f
N
-nf
m
i f
N
+nf
m
, gdzie n=1,2,...,
rozmieszczonych symetrycznie wzgldem przebiegu nonego f
N
. Amplitudy poszczeglnych
prkw, proporcjonalne do U
N
, s okrelone funkcjami Bessela o wartociach zalenych od
m
f
i n.

Przebieg czasowy i widmo



sygna zmodulowany

czstotliwo chwilowa



Wielko k
f
U
m
=\delta f, okrelajca maksymaln warto odchylenia czstotliwoci
chwilowej, czyli amplitud zmian czstotliwoci przebiegu zmodulowanego od czstotliwoci
f
N
przebiegu nonego, jest nazywana dewiacj czstotliwoci.