Wykad I

Wspczesna psychoanaliza
W obszarze zaoe teoretycznych i praktyki klinicznej to bardzo zrnicowany sposb
rozumienia natury czowieka, istoty zaburze psychicznych i ich natury.
Metapsychologia oglne zaoenia na temat dynamicznego, topograficznego i rozwojowego
aspektu procesw psychicznego, funkcjonowania czowieka oraz genezy i struktury rnych
form psychopatologii ich relacji.
Gwne zaoenia wsplne dla rnych nurtw:
Zjawiska psychiczne, szczeglnie motywy ludzkiego postpowania s w istotnym stopniu
zdeterminowane dziaaniem niewiadomych, czsto przeciwstawnych si psychicznych
pozostajcych pod wpywem albo bardziej pierwotnych albo bardziej dojrzaych
mechanizmw obronnych konstytuujcych organizacj struktury osobowoci.
Freud nie mwi o podwiadomoci a o NIEWIADOMOCI
Rozwj psychiczny ma charakter fazowy i prospektywny: zmienia si od mniej do bardziej
dojrzaych organizacji intrapsychicznych na takie przeksztacenie procesw pierwotnych
i wtrnych
Psychoanalityczna metoda leczenia oparta jest na analizie wolnych skojarze, snw, analizie
przeniesienia i oporu.
Kierunki wspczesnej psychoanalizy
Teoria popdw (Z. Freud)
Psychologia ego (A. Freud, H. Hartmann)
Teoria relacji z obiektem (M. Klein, W.R.D. Fairbairn, O. Kernberg, D.W. Winnicott,
R. Spitz, J. Bowlby, M. Mahler, H. Kohut, W.R. Bion, H. Rosenfeld)
Teorie popdw Z. Freuda
Prace Freuda:
Studia przypadkw:
Studia nad histeri (1885) przypadek Anny O.
Fragment analizy pewnej histerii (1905) przypadek Dory
Analiza fobii 5-latka (1909) may Hans
Psychoanalityczne uwagi o autobiograficznie opisanych przypadkach paranoi
przypadek Schebera
Uwagi na temat pewnego przypadku nerwicy natrctw (1909) Czowiek
Szczur
Z historii nerwicy dziecicej (1918/1914) Czowiek Wilk geneza za
pomoc snu
O genezie pewnego przypadku eskiego homoseksualizmu (1920)
Analiza marze sennych zaoenie o kompleksie Edypa
Sen na pocztku Freud uznawa zawsze jako spenienie pragnie/ po wojnie modyfikacja:
sen peni te funkcj poradzenia sobie z traum
Prace Freuda: Psychopatologia ycia codziennego, Dowcip i jego stosunek do
niewiadomoci, Trzy rozprawy z teorii seksualnej natura ego i id, Kultura jako rdo
cierpie
Popd stanowi psychiczn reprezentacj pobudzenia pochodzcego z wntrza
organizmu (czym midzy a. psychicznym a somatycznym)
Psychiczna reprezentacja popdu pragnienia
Pobudzenie organiczne, z ktrego pragnienie wynika potrzeba
Popd jest zawsze niewiadomy uwiadomione moe by jedynie reprezentujce go
wyobraenie
Reprezentantem pragnie seksualnych libido
Energia popdowa bywa obsadzana (zwizana z obiektem kateksja), moe by tez
wycofana i skierowana gdzie indziej.
Kady popd ma 4 charakterystyczne cechy:
1. Napr sia czy intensywno
2. Cel zawsze zaspokojenie, neutralizacja stanu pobudzenia
3. Obiekt taki, n ktrym lub za pomoc ktrego popd moe zrealizowa swj cel.
4. rdo (potrzeba)
Popd zawsze charakter regresywny przywraca osob o stanu sprzed pojawienia si
popdu i konserwatywny celem jest zachowanie rwnowagi organizmu przez usunicie
zaburzajcych j pobudze.
Dualizm popdw
1. Popdy seksualne / popdy ja, czyli samozachowawcze (np. godu)
2. Mio do obiektu / mio do siebie (narcyzm)
3. Popd seksualny / popd agresji
4. Popd ycia (Eros) / Popd mierci (Tanatos)
Popdy ycia su przetrwaniu jednostki i rozmnaaniu gatunku. Libido forma energii, za
ktrej porednictwem popdy wykonuj swoje funkcje.
Popd mierci inaczej popdy destrukcyjne, istnieje w czowieku niewiadome pragnienie
mierci, ktre jest konsekwencj zasady staoci (materia organiczna powraca do swego
pierwotnego stanu nieorganicznego)
Popd agresji bdcy pochodn popdu mierci jest to autodestrukcja zwrcona na
zewntrz, przeciw obiektom zastpczym, na skutek zablokowania popdu mierci przez siy
popdw ycia lub inne przeszkody w osobowoci.
Przymus powtarzania zjawisko polegajce na niewiadomym odtwarzaniu sytuacji
zwizanych z brakiem przyjemnoci szczeglnie w sytuacjach traumatycznych. Przymus
powtarzania znajduje swj wyraz zarwno w yciu, jak w przeniesieniu.
Freud zauway, e w tym, co jest powtarzane w przeniesieniu s wyparte fragmenty
zwizane z dowiadczeniami z dziecistwa.
Osoba nie dowiadcza tego samego zdarzenie biernie, ale aktywnie przyczynia si do
wywoania tych zdarze, cho robi to w sposb niewiadomy.
Model topograficzny
Niewiadomo jeden z systemw psychicznych, ktrego rdze stanowi
reprezentacje popdw, obejmuje akty utajone, czasowo niewiadome, a take akty
wyparte. W niewiadomoci panuje wiksza ni w wiadomoci ruchliwo obsad,
bezczasowo, czyli brak uporzdkowania wzgldem chronologii (skutek podawany
za przyczyn). Zachodzce w niewiadomoci procesy w niewielkim stopniu
uwzgldniaj rzeczywisto, kieruj si gwnie zasad rozkoszy. W systemie
niewiadomoci panuje proces pierwotny.
Wyparcie proces wyparcia polega na trzymaniu pewnych treci z dala od
uwiadomienia. To, co wyparte pozostaje w niewiadomoci, nie znika, treci mog
dalej rozwija si w niewiadomoci. Wyparcie nie jest zjawiskiem jednorazowym,
lecz wymaga staej pracy, nakadu energii, aby by podtrzymywane. Wyparte treci
wci wywieraj nacisk w kierunku wiadomoci. Kade zjawisko dy do
wiadomoci, gdy wtedy zyskuje dostp do motoryki, zaspokojenia. Treci
niewiadome prbuj si dosta do wiadomoci poprzez zwizki skojarzeniowe.
Wystpuj procesy zagszczenia zlepki rnych treci nakadaj si na siebie),
procesy przemieszczenia (emocje z jednego obiektu na drugi), substytucja
(zastpowanie jednego obiektu drugim). To co dochodzi do wiadomoci jest
wytworem kompromisu.
Wyparcie pierwotne dostp do wiadomoci jest uniemoliwiony przez cis
cenzur jak nakada na niewiadomo system przedwiadomoci.
Wyparcie waciwe (wtrne) treci, ktre dotary do wiadomoci zostaj stamtd
wyparte. Wyparcie utrzymuje si dziki specjalnej energii zwanej antykateksj
(przeciwobsadzeniem)
W niewiadomoci obsadzane s zwaszcza dziecice pragnienia, ktre domagaj si
zaspokojenia nie zwaajc na rzeczywisto i logiczne mylenie.
wiadomo system psychiczny, ktry odbiera informacje ze wiata zewntrznego,
jak i z ciaa oraz psychiki. Obejmuje on stan bycia wiadomym, integracj
wewntrzn i zewntrzn spostrzee oraz gotowo reagowania na otoczenie.
Dysponuje rozeznanie w czasie i przestrzeni. Jest efemeryczna zmienia si w
zalenoci od uwagi opartej na przesankach dynamicznych i pyncych z
rzeczywistoci. Pozostaje pod wpywem biecej sytuacji jednostki i jej przeszoci,
zalena jest od takich czynnikw jak: motywacja, afekt, pami, wiedza. Dziaa w
oparciu o procesy wtrne i zwerbalizowane mylenie logiczne.
Przedwiadomo jeden z systemw aparatu psychicznego, zawiera treci
niewiadome, ktre mog si w atwy sposb dosta do wiadomoci, gdy zaistniej
korzystne okolicznoci i zostanie na nie skierowana uwaga, s niewiadome jedynie
czasowo, inaczej ni treci niewiadome, ktre nie mog atwo przepywa do
wiadomoci z uwagi na funkcjonowanie cenzury.
Procesy pierwotne mog mie wpyw na przedwiadomoci, ale najczciej tu mamy
do czynienia z procesami wtrnymi i zwerbalizowanym myleniem logicznym.
Model strukturalny
Osobowo skada si z trzech gwnych systemw:
ID jest systemem pierwotnym, macic ktrej dochodzi do uksztatowania ego i superego.
Reprezentuje wewntrzny wiat subiektywnych dozna i nie posiada adnej wiedzy o
rzeczywistoci obiektywnej. Jest zbiornikiem energii, ktr czerpie z procesu fizjologicznego.
Rzdzi si zasad przyjemnoci, dy do redukcji napicia. Dziaa za pomoc czynnikw
odruchowych i procesu pierwotnego.
Proces pierwotny usiuje rozadowa napicie przez wytworzenie obrazu przedmiotu, ktry
usunby to napicie (marzenia senne u zdrowych i halucynacje u psychotycznych). Nie
uwzgldnia on zwizkw logicznych, dopuszcza wspistnienie sprzecznoci, charakteryzuje
si brakiem wymiaru czasowego, brakiem przeciwiestw oraz uyczania porednich
reprezentacji i konkretyzacji (tworzenie obrazw)
Wykad II
Model strukturalny
EGO
Ego wyania si z Id, poniewa proces pierwotny nie jest w stanie realnie zaspokoi potrzeb
(dziecko nie jest w stanie nakarmi si wyhalucynowanym pokarmem, musi si wyoni ego,
ktre ma kontakt z rzeczywistoci)
Potrafi odrnia wiat wewntrzny od wiata zewntrznego
Kieruje si zasad rzeczywistoci. Ma zdolno zawieszenia zasady przyjemnoci.
Dziaa za porednictwem procesu wtrnego
Sprawuje kontrol nad wszystkimi funkcjami poznawczymi i intelektualnymi
Jest wadz wykonawcz osobowoci, musi godzi czsto sprzeczne wymagania Id,
superego i zewntrznej rzeczywistoci
Proces wtrny
Polega na myleniu realistycznym ,logiczny, za jego pomoc ego tworzy plan
zaspokojenia potrzeby, a nastpnie sprawdza ten plan przy pomocy jakiego dziaania,
czy przyniesie on podany skutek
Nazywa si to sprawdzaniem rzeczywistoci (reality testing)
Dziaa w oparciu o zwizana kateksj oraz werbalne, moliwe do odczytania symbole
SUPEREGO
Stanowi wewntrzn reprezentacj wartoci i ideaw spoeczestwa, przekazywanych
dziecku w interpretacji rodzicw i wpajanych za pomoc systemu nagrd i kar
Ostatni okres, okres krytyczny, gdy ksztatuje si superego jest kres edypalny
Jest instancj moralna
Dy do doskonaoci (stara si rozstrzygn co jest suszne a co nie)
Karze czowieka poczuciem winy i nagradza poczuciem dumy
Hamuje impulsy Id, zwaszcza seksualne i agresywne (uznaje je czsto za niemoralne)
Przekonuje ego by zastpowao cele realistyczne celami moralnymi
Pierwowzorem jest zinternalizowanie wymaga zwizanych z treningiem czystoci (2,
3 r..)
Waciwie superego powstaje pod koniec fazy fallicznej
Znaczc rol w jego ksztatowaniu ma lek kastracyjny i lek przed utrat mioci
matki
Wikszy wpyw na ksztatowanie superego ma imago ojca ni imago matki
Narcyzm (1914)
Freud napisa artyku dot. narcyzmu
Libido moe kierowa si na wasn osob, mio do siebie poprzedza mio do drugiej
osoby.
Narcyzm pierwotny energia popdowa nie wychodzi poza ciao, faza omnipotencji, wiat
zewntrzny jest postrzegany w formie projekcji wiata wewntrznego.
Gdy pojawia si nadmiar pobudzenie zostaje ono przekserowane na obiekt dochodzi do
zwizania pobudzenia (libido) z obiektem = wyjcie z narcyzmu pierwotnego. (tego
dowiadcza kady)
Narcyzm wtrny zwizany z niepowodzeniami w obsadzeniu, niepowodzeniami w mioci,
dziecko wycofuje mio do obiektu i zaczyna kocha samego siebie.
Kateksja jakiego organu prowadzi do hipochondrii.
Etapy rozwoju psychoseksualnego (fazy przeksztacania si energii libido)
Narodziny s dowiadczenie urazowym, ktre staj si prototypem pniejszych
lekw.
W onie dziecko nie dowiadcza potrzeb i popdw
Po przyjciu na wiat dowiadcza duej dynamiki popdowej
Omnipotencja i halucynowanie piersi jest prb poradzenia sobie z dowiadczeniem
zalenoci, prba utrzymania stanu, ktry by w onie, gdy nie bya dowiadczana
potrzeba

Faza oralna
1 r. .
Stref erogenn s usta, piersi matki, smoczek
Przyjemno zwizana jest ze ssaniem
Pierwsze pobudzenia libidynalne zwizane s z procesem karmienia
Ssanie staje si prototypem wszelkiej pniejszej przyjemno seksualnej
Tsknota do piersi matki jest immanentna u kadego
W tej fazie dziecko pochania to, co kocha
Mio oralna jest destrukcyjna, obiekt istnieje o tyle, o ile jest potrzebny do
zaspokojenia potrzeby. Niektre osoby kochaj tylko pod wpywem potrzeby, gdy
mog eksploatowa obiekt, nie troszczc si o niego.
W zalenoci od tego jaki obiekt jest inkorporowany, gdy dobry, wtedy dziecko jest
wypenione dobrymi uczuciami.
Freud podzieli faz oraln na:
1. Oralno biern
2. Oralno agresywn gryzienie, ksanie
Fiksacja na fazie oralnej moe zaskutkowa naiwnoci. Osoba przeknie wszystko, co
jej si poda, Ew sarkazmem i ktliwoci w przypadku fazy oralno agresywnej.
Gd wiedzy moe rwnie odzwierciedla przemieszon przyjemno oraln.
Faza analna
Przyjemno czerpana jest z wydalania. Odraczanie defekacji jest rdem dodatkowej
satysfakcji
Dwie podfazy:
1. Analno ekspulsywna sadystyczna przyjemno czerpana z wydalania. W formie
sublimacji: folklor lub argon, niezahamowane posugiwanie si soczystym lub
wulgarnym jzykiem, gadulstwo
2. Analno wstrzymujca istotn rol odgrywa waloryzacja i uczuciowy stosunek do
stolca, stolec jako cenna rzecz. Ktra moe by nagrod lub kar, pierwsza rzecz,
ktr mona da matce w prezencie
Stolec staje si prototypem cennych rzeczy tj. pienidze, dzieci. Cech analn jest
kompulsywne zachowanie polegajce na gromadzeniu rzeczy.
Freud wyprowadzi z tej fazy czuo, pocztkowa ch zachowania stolca, pniej
zostaje przeniesiona na matk, dziecko zatrzymuje kochany obiekt, bo chce go
chroni.
Wanym osigniciem tej fazy jest troska o obiekt.
Wany w tym okresie jest trening czystoci
Gdy jest surowy, represyjny rozwijaj si tendencje do zatrzymywania stolca
(skpstwo, upr)
lub agresywnego wydalania w niewaciwym czasie (okruciestwo, tendencje do
nieporzdku)
Gdy matka ma zrozumienie dla przyjemnoci z defekacji, zauwaa, ze jest to dla
dziecka wane, ma to znaczenie dla rozwoju postaw twrczych
Faza urytralna
Przyjemno czerpana z oddawania moczu
Faza przejciowa ukad moczowy i pciowy s blisko ze sob zwizane
Gdy dziecko jest karane za wstrzymywanie lub nietrzymanie moczu, staje si to
rdem poczucia wstydu.
Dlatego dzieci, u ktrych wystpowao moczenie mimowolne, s bardzo ambitne ( w
ten sposb walcz z poczuciem wstydu)
Faza falliczna
4-6 r.
Przyjemno czerpana z manipulacji narzdami genitalnymi
Kompleks Edypa u chopcw, Elektry u dziewczt
Kady chopiec prbuje uwie matk demonstrujc penis i tym samym zaj miejsce
ojca, ktrego uwaa za rywala. Przegrywa w tym porwnaniu
Chopiec rnice pci postrzega jako moliwo utraty penisa pojawia si lk
kastracyjny. Obawa przed kastracj powoduje wyparcie seksualnego podania matki
i wrogoci wobec ojca, a take przyczynia si do identyfikacji chopca z ojcem.
Erotyczne uczucie do matki przeksztacaj si w przywizanie do niej
Wyparcie kompleksu Edypa powoduje ostateczne uksztatowanie superego
U dziewczt rozpoznanie rnic pci prowadzi do zazdroci o penisa
Nasila to mio dziewczynki do ojca (zmienia obiekt, odwraca si od pierwotnego
obiektu, jakim jest matka)
W matce rozpoznaje rdo pozbawienia penisa. Dziewczynka przeywa utrat
obiektu, ktry zostaje odzyskany przez identyfikacj
Rozwizanie przez wycofanie i powrt u dziewczt do matki, u chopcw do ojca.
Faza genitalna
Przypada na okres dojrzewania
W stadiach pregenitalnych kateksje miay charakter narcystyczny ( osoba uzyskiwaa
gratyfikacje przez manipulacje swym ciaem i stymulowanie go)
W tej fazie dochodzi do prawdziwego wyboru obiektu
Osoba zmienia si z narcystycznego, poszukujcego przyjemnoci niemowlcia, w
ukierunkowan na rzeczywisto, uspoecznion osob doros.
Podstawow funkcj biologiczna jest reprodukcja, aspekty psychologiczne pozwalaj
osign ten cel
Brytyjska szkoa relacji z obiektem Melanie Klein (1882 1960)
Ur. w Wiedniu
1921 zamieszkaa w Berlinie, podja psychoanaliz u C. Abrachama
1960 wyjechaa do Londynu i pozostaa tam do mierci
Po mierci Freuda niebezpieczestwo rozamu, nasilony konflikt midzy M. Klein
a A. Freud
Klein wyposaya dziecko w agresj
Najwaniejsza tez M. Klein brzmi:
Instynkty s nierozerwalnie powizane z obiektami, bo popdy jednostki d do
relacji z obiektami
W ten sposb skorygowaa klasyczne twierdzenie Freuda, e instynkty i popdy s
pocztkowo bezobiektowe
W swoich rozwaaniach Klein kadzie nacisk na okres preedypalny
Klein podkrelaa:
1. Tendencje niemowlcia do wizania si z obiektami czciowymi (np. pier
matki)
2. Aktywn, wrodzon natur dziecicego wita fantazji
3. Podkrelaa aspekt konstytucjonalny, biologiczny
4. Podkrela rol mechanizmw obronnych tj. projekcja, introjekcja w
tworzeniu wewntrznego wiata relacji z obiektem.
Wykad III
Obiekt libidinalny- termin wprowadzony przez Freuda. To co zaspokaja popd. Obiektem
moe by osoba, rzecz, miejsce, fantazja.
Obiekty:
Wewntrzne (ulegy introjekcji do ego)
Zewntrzne (prawdziwe, rzeczywiste)
Obiekty:
Czciowe( pier)
Caociowe( osoba)
Obiekty:
Dobre
Ze
M.Klein przyjmowaa za Freudem istnienie popdu mierci i ycia.
Od poziomu agresywnoci wrodzonej zaley kreowanie obiektw. Zdolno do gratyfikacji
po frustracji jest dobrym wskanikiem wrodzonej agresywnoci. Czy godne, wcieke
dziecko przyjmie czy odrzuci pokarm kiedy matka po chwili zwlekania mu go poda.
Introjekcja, projekcja i rozszczepianie su obronie przed lkiem.
Introjekcja- obiekty wiata zewn. wczone do ego. Matka opiekucza-> dziecko ma dobry
obiekt
Projekcja- dziecko przypisuje innym uczucia mioci i nienawici, przez co obiekty s
jakie. Gdy wrogo jest projektowana na obiekt, to staje si ono rdem lkw
przeladowczych.
Pierwotne obiekty dziecka skadaj si z prymitywnych odczu i wrodzonych obrazw( np.
dobra i za pier) wyprojektowanych na zewntrzne obiekty( tj matk)
Po wyprojektowaniu uczu na matk, dziecko ponownie je introjektuje, ale ju
zmodyfikowane przez zachowanie zewntrznego obiektu.
Rozszczepienie- prymitywny mechanizm psych, ktry pomaga niemowlciu uporzdkowa
dowiadczenia i zapanowa nad pierwotnym chaosem popdowym. Jest bardzo wany bo
porzdkuje wewntrzny wiat dziecka w pierwszych okresach ycia.
Polega na trzymaniu dobrego obiektu z dala od zego.
Dziki rozszczepieniu dziecko moe odrnia przyjemne aspekty obiektu od zych.
ZAWIC I ZACHANNO
(zazdro widzimy warto w danej rzeczy, te bymy jej chcieli; zawi zawiera element
niszczenia, deprecjonowania)
Zachanno- potrzebowanie wicej ni faktycznie potrzebuj lub wicej ni moe dac obiekt
Zwizana z nim jest niemono otrzymania satysfakcji( cieszy si tylko gratyfikacj
w momencie jej otrzymywania- np. zakupoholizm)
Zawi- jedna z najbardziej pierwotnych i fundamentalnych emocji wyraz destrukcyjnych
impulsw dziecka.
Podoe konstytucjonalne, psychiczny przejaw dziaania popdu mierci.
Po raz pierwszy zawi pojawia si w stosunku do dobrej piersi zawierajcej pokarm, ktry
dziecko chce mie.
Ma elementy niszczenia w przeciwiestwie do zazdroci
Zawistne ataki na dobr i podan pier, zmieniaj j w co niedobrego i zepsutego dziki
czemu dziecko nie czuje zalenoci i wdzicznoci.
Nasilona zawi upoledza asymilacj dobrych obiektw.
Najbardziej zawistni s narcystyczni
Szuka si przyczyn zawici w terapii
Wdziczno- gdy jest duo zachannoci czy zawici to nie ma wdzicznoci. Zalena od
zdolnoci obiektu do kochania, wyraa ch zatrzymania dobrej rzeczy, ktr si dostao.
Pojawia si u dziecka po zaakceptowaniu zalenoci od matki.
Reparacja- aktywno ego skierowana na napraw kochanego, uszkodzonego obiektu.
Rodzi si jako reakcja na lki depresyjne i poczucie winy. Obejmuje wszelkie wysiki
niemowlcia by uchroni obiekt przed zranieniem, czy zniszczeniem spowodowane wasn
wrogoci i zawici.
Pozycje rozwojowe
Paranoidalno- schizoidalna( do 4/5 miesica ycia)
Wystpuj relacje z obiektami czciowymi, ludzie s potrzebni do zaspokajania
potrzeb.
Gwne obrony:
Projekcja, introjekcja, rozszczepienie, identyfikacja projekcyjna introjekcyjna,
zaprzeczanie idealizacja
Przewaga dobrych dowiadcze nad zymi . warunkiem jest osabienie rozszczepienia
i uzyskanie przez niego zdolnoci do interpretacji co wie si z przejciem do pozycji
depresyjnej.
Sens rozwojowy:
W kierunku identyfikacji z dobrymi obiektami
W kierunku integracji?
W momencie narodzin istnieje ego zdolne do dowiadczania lku, uywania
mechanizmw obronnych i tworzenia pierwszych relacji z obiektem w fantazji i
rzeczywistoci

Wczesne ego jest sabo zorganizowane. Jest ono dodatkowo naraone na lk
wywoany polaryzacj popdw, cigym konfliktem midzy yciem a mierci.
Podlega bezporedniemu naciskowi rzeczywistoci zarwno lekotwrczej (trauma
narodzin) oraz yciodajnemu ( ciepo, mio, pokarm od matki)

Relacja z obiektem przeladowczym
W obliczu leku wywoanego przez popd mierci ego projektuje go na zewntrz w
obiekt- w rezultacie pier zaczyna by odczuwana jako za i wroga dla ego , co rodzi
uczucia przeladowcze
W ten sposb pierwotny lk wywoany popdem mierci zamienia si w lk
przeladowczy
Cz popdu mierci pozostajca w obrbie self, zostaje przeksztacona w agresj i
skierowana przeciw przeladowcom.

Relacja z obiektem idealnym

Libido jest tez projektowane na zewntrz by stworzy obiekt ktry zaspokoi
instynktowne denia ego do przetrwania
Ego projektuje tylko cz libido na zewntrz a reszty uywa do stworzenie
libidinalnej relacji z tym idealnym obiektem.
Relacje z obiektem
Ego wczenie wchodzi w relacje z dwoma obiektami, a waciwie pierwotnym
obiektem piersi rozszczepionym na 2 idealn i przeladowcza.
Fantazja o idealnym obiekcie czy si i znajduje gratyfikacj w dowiadczeniu
mioci i karmienia matki podczas gdy fantazje przeladowcze znajduj potwierdzenie
podczas dowiadczenia deprywacji i cierpienia.
Zaspokojenie nie tylko przynosi zado potrzebom komfortu i mioci i pokarmu, ale
jest tez potrzebne aby utrzyma w ryzach przeraenie przeladowaniem.
Deprywacja to nie tylko brak zaspokojenia, ale tez groba unicestwienia przez
przeladowcw.
Niemowl dy do zdobycia obiektu idealnego , uwewntrznienia go, oraz
identyfikacji z nim , postrzegania go jako dajcym ycie i ochraniania go, a take
prbuje utrzyma na zewntrz obiekt zy i t cz self z popdem mierci.
Podstawowy lek to obawa przed tym, e przeladowcze obiekty dostan si do
wntrza ego, opanuj je i unicestwi zarwno obiekt idealny jak i self ( lki
anihilacyjne?)
Podstawowy lk- paranoidalny

Ego i obiektyw stanie schizoidalnego rozszczepienia.
Przeciw wszechogarniajcemu lekowi przed unicestwieniem ego wyksztaca seri
mechanizmw obronnych ( introjekcja, projekcja, zaprzeczanie, identyfikacja
projekcyjna, rozszczepienie)
Istniej sytuacj gdy dobro jest projektowane by chroni przed tym co spostrzegane
jako wszechogarniajce zo wewntrzne oraz sytuacje w ktrych nastpuje introjekcja
przeladowcza a nastpnie identyfikacja z nimi w celu zdobycia kontroli.
Kiedy przeladowanie staje si tak silne, e nie mona go znie moe doj do
zaprzeczania.
Moe ono polegac na :
Fantacji o cakowitym unicestwieniu przeladowcy
Idealizajic obiektu przeladowczego i traktowaniu go jako idelany
W dorosym yciu nierozrnianie dobra od za oraz przwizanie do zych
obiektw, ktre mog by idealizowane.
Identyfikacja projekcyjna- obiekt jest identyfikowany z zawartoci projekcji . obiekt
przestaje by widziany jaki jest, ale widziane jest to co w niego wkadamy .
mechanizm przedwerbalny.
Rozszczepienie- pozwala ego wydoby si z chaosu i uporzdkowa swoje
dowiadczenia . jest to podstawa pniejszych zdolnoci rnicowania midzy dobrem
i zem. Przewaga dobrych dowiadcze nad zymi jest warunkiem osabienia
rozszczepienia i uzyskania przez ego zdolnoci do integracji , co wie si z przejcie
do pozycji depresyjnej .
Przewaga ta zaley od czynnikw wewntrznych i zewntrznych.


Wykad IV
Pozycja depresyjna (od 5.m.)
W miar postpw procesw integracji dziecko coraz janiej zdaje sobie spraw, e oto ona,
jako jedna i ta sama osoba, kocha i nienawidzi jedn i t sam osob swoj matk.
Wynika z tego ambiwalencja, z ktr musi boryka si dziecko staje w obliczu konfliktw z
niej wynikajcych.
Dziecko lepiej organizuje spostrzeenia, lepsza organizacja pamici.
Dziecko najbardziej boi si tego, e jego wanie destrukcyjne impulsy zniszczy lub zniszcz
obiekt, ktry kocha, i od ktrego jest cakowicie zalene.
Pojawiaj si nowe uczucia: Zagoby i tsknoty za dobrym obiektem, postrzeganym jako
utracony i zniszczony oraz poczucie winy i depresji, e utracio si dobry obiekt na skutek
siy wasnych niszczcych impulsw
Dowiadczenie depresji mobilizuje w dziecku pragnienie naprawienia zniszczonego obiektu.
Proces reparacji (wany proces, to co zniszczylimy, moemy naprawi)
Wierzc e jego wasne niszczycielskie ataki s odpowiedzialne za zniszczenie obiektu,
wierzy rwnie, e jego mio i troska mog naprawi skutki tej agresji.
Konflikt depresyjny polega na cigej walce midzy niszczycielsk si dziecka a jego
mioci i impulsami reparacyjnymi.
Poraka w dokonaniu reparacji prowadzi do rozpaczy, a sukces do odnowienia nadziei.
Kiedy dziecko osiga wiksz integracj, kiedy procesy projekcji ulegaj osabieniu, kiedy
dziecko zaczyna postrzega swoj zaleno od obiektw zewntrznych oraz ambiwalencj
od swoich popdw, odkrywa rwnie wasn rzeczywisto psychiczn.
Staje si wiadome siebie samego oraz swoich obiektw, postrzeganych jako istniejce
oddzielnie.
Zaczyna odrnia fantazj od zewntrznej rzeczywistoci.
Zwraca si do caociowych obiektw, nie czciowych, dochodzi do integracji dobrego ze
zym, dziecko zaczyna oddziela self o d obiektu.
Dziecko stopniowo sprawdza si swoich impulsw i odporno obiektw (dziecko niszczy
najczciej w fantazji im czciej si powtarza, tym wiksze przekonanie, e te fantazje nie
maj takiej niszczycielskiej mocy, e rzeczywicie nie zabija obiektu).
Dziecko powoli odkrywa ograniczenia zarwno swojej mioci jak i nienawici, a wraz ze
wzrostem i rozwojem ego odkrywa te coraz wicej sposobw wpywania na zewntrzn
rzeczywisto.
Punkt utrwalenia w chorobach z krgu psychoz znajduje si w pozycji schizoidalno
paranoidalnej oraz na pocztku pozycji depresyjnej.
Jeli zostanie osignita pozycja depresyjna i jej czciowe przepracowanie to dalsze
zaburzenia raczej o charakterze neurotycznym. ALE moe nastpi regresji do pozycji
schizoidalno paranoidalnej, jednak s to okresowe stany psychotyczne.
Gdy dochodzi do regresji do tych wczesnych etapw rozwoju, nastpuje utrata poczucia
rzeczywistoci i osoba staje si psychotyczna. Gdy pozycja depresyjna zostaje osignita i
cho czciowo przepracowana, trudnoci napotykane przez jednostk w dalszym rozwoju
maja natur neurotyczn a nie psychotyczn.
Przepracowanie pozycji depresyjnej prowadzi do nastpujcych osigni rozwojowych:
1. Dziecko uzyskuje zdolno do kochania
2. Dziecko uznaje ludzi za odrbnych od niego
3. Uznaje swoje impulsy za wasne, czuje si za nie odpowiedzialne i zdolne do ich
kontrolowania
4. Staj si zdolne do tolerowania poczucia winy
5. Staje si zdolne do odczuwania troski o obiekt
Bl aoby dowiadczany w pozycji depresyjnej oraz denia reparacyjne rozwijane w celu
naprawy kochanego obiektu s podstaw twrczoci i sublimacji.
Denia dziecka od odtworzenia utraconych obiektw pobudza je do:
czenia tego, co zostao rozerwane
Rekonstrukcji tego, co zostao zniszczone
Do odtworzenia i tworzenia
Jednoczenie pragnienie chronienia obiektu kae dziecku sublimowa jego impulsy, kiedy
postrzega je jako destrukcyjne.
Mechanizmy psychotyczne ustpuj miejsca neurotycznym: zahamowaniu, wyparciu,
przemieszczeniu.
Ten wanie moment mona uzna za genez tworzenia si symboli. By chroni obiekt
dziecka czciowo hamuje swoje popdy, a czciowo je przemieszcza na substytuty w ten
sposb zaczyna si tworzenie symboli
Z pozycji depresyjnej rozwija si zdolno do czenia i abstrakcji (mylenie
charakterystyczne dla dojrzaego ego) w przeciwiestwie do rozczonkowanego i konkretnego
mylenia charakterystycznego dla pozycji schizoidalno paranoidalnej.
Zrwnanie symboliczne symbol staje si jednoznaczny z obiektem (pojawiaj si lki, e
np. jeli powiem, to powiem naprawd, ponosz konsekwencji, to nie jest tak jakby)
Pozycja depresyjna nie zostaje nigdy w peni przepracowana.
Lki wynikajce z ambiwalencji i poczucia winy, sytuacje utraty, ktre ponownie oywiaj
dowiadczenia depresyjne, s zawsze z nami.
Pozycja depresyjna
Obrony maniakalne omnipotentna kontrola, triumf, pogarda s uruchamiane, bo
dowiadczanie nawracajcej depresji powoduje proces reparacji, szczeglnie na pocztku, ten
proces reparacji jest dugotrway i kiedy osoba nie moe wytrzyma uruchamia te obrony;
gwny cel: zaprzeczy zalenoci od obiektu. Uruchomienie obron maniakalnych powoduje
szybki efekt pozbycia si depresji i poczucia zalenoci, chroni przed rozpacz, z czasem, te
obrony dziecko moe zastpi reparacj (kiedy ego jest silniejsze). Kiedy obrony maniakalne
s zbyt silne powstaje zjawisko bdnego koa, hamuje to dalszy rozwj. Obrony maniakalne
wywoane przez dowiadczenie zalenoci, e dziecko czuje, e wasne przeycia zalene s
od matki, pojawia si np. silny lk przed utrata, kiedy jest to nie do wytrzymania pojawiaj si
obrony.
Omnipotentna kontrola mona by zaleny tylko od obiektu, nad ktrym mamy
poczucie cakowitej kontroli.
Triumf zaprzeczenia poczucia wartoci obiektu, zwizane z omnipotencj, gdy
warto obiektu jest zniszczona ma si poczucie triumfu. Uczucia przeladowcze, e
obiekt wrci i go zniszczy.
Pogarda wobec obiektu jest bezporednim zaprzeczeniem jego wartoci. Dziaa jako
obrona przeciwko dowiadczeniu utraty i poczuciu winy.
Poczucie zalenoci powoduje, e pacjent przechodzi do depresji albo obron maniakalnych.
Wzrasta wiara we wasn mio oraz wasne moliwoci, zaufanie do siebie wtedy kiedy
pozycja przepracowana.
Na superego w pozycji schizoidalno - paranoidalnej skada si obiekt przeladowczy (kacy,
bezlitosny i mciwy) oraz obiekt idealny (wysokie, nieosigalne wymagania, denie do
doskonaoci, jest obiektem nierealnym).
W pozycji depresyjnej dochodzi do czenia tych obiektw, zagodzenia superego, ideay
zaczynaj si bardziej urealnia, superego staje si bardziej wyrozumiae, przeladowcze
aspekty agodzone.
Podsumowanie pozycji depresyjnej
Relacja z caymi obiektami
Pojawia si ambiwalencja
Podstawowy lk wasne agresywne impulsy zniszcz obiekt, ktry kocha i od
ktrego jest zalenym
Nowe uczucia aoby, tsknoty, poczucia winy
Dowiadczenie depresji ch naprawienia zniszczonego obiektu
Integracja i zagodzenie superego.
Technika pracy Melanie Klein zaoenie, e tylko zmieniajce i leczce s interpretacje dot.
relacji przeniesieniowo przeciwprzeniesieniowych. Potrzebne due wyczucie, by nie by
osadzanym, e a) nie uwzgldnia rzeczywistoci wewntrznej b)
Amerykaska szkoa relacji z obiektem Margaret Mahler
Podstawowe zaoenia:
Relacja z obiektem odgrywa centraln rol w rozwoju osobowoci
Wzajemna relacja psychicznych reprezentacji self i obiektu
Rozwj biegnie dwufazowo:
Proces separacji celem jest osignicie separacji psychicznej, staoci obiektu
libidinalnego oraz konsolidacja tosamoci.
Proces indywiduacji celem jest osignicie maksymalnej autonomii jednostki w
zakresie jej funkcji psychicznych.
Fazy rozwoju:
1. Autyzm (0-2m)
Faza aobiektualna, odpowiednik pierwotnego narcyzmu u Freuda. Dziecko nie ma
wiadomoci istnienia obiektu zaspokajajcego potrzeby. Brakuje reprezentacji self i
obiektu. Totalna omnipotencja halucynacyjne zaspokajanie potrzeb i pragnie.
Uwaga dziecka zwrcona jest do wewntrz. Obecno wrodzonej bariery
przeciwbodcowej (dziecko jest w stanie spa pomimo dwikw w otoczeniu).
Funkcje fizjologiczne stanowi faz dla funkcji psychicznych.

2. Symbioza (2-5m)
Dziecko tworzy czne wyobraenie self i obiektu. Zudzenie omnipotencji powstaje z
fuzji self z obiektem. Potrzeba dziecka wyzwala obiekt. Widoczne jest oczekiwanie z
zaufaniem na obiekt. Wzrokowe podanie za piersi charakteryzuje pocztek
symbiozy. Przemieszczenie kateksji z wewntrz na skr. Wane jest to, co jest
obrzeem ciaa, poniewa zaczynaj si ksztatowa fizyczne granice.
Stany afektywne zwizane z frustracja i zaspokojeniem tworz jdro self, w tym
czasie ma charakter emocjonalny. Zewntrzna warstwa self to skra oraz percepcja
w ten sposb tworzy si peryferyczne self majce kontakt ze wiatem zewntrznym.
Aktywno psychiczna chroni przed nadmiarem bodcw. Wan rol odgrywa
gotowo matki do interakcji, holding (trzymanie) oraz kontenerowanie
(pomieszczanie uczu dziecka matka kontenerem dla uczu dziecka, matka potrafi
dziecko przyj z jego uczuciami).

Nancy McWilliams Diagnoza psychoanalityczna (nt. mechanizm obronnych
osobowoci)

Wykad V
Faza separacji indywiduacji (5m 4r.)
Podfazy:
1. Rnicowanie si (5-10m)
Pojawia si charakterystyczny, skierowany do postaci macierzyskiej umiech, ktry
wskazuje n wytworzenie si specyficznej wizi rnicuje matk od innych osb w
otoczeniu. W 8 miesicu pojawia si pierwszy lk separacyjny. Na osoby7 obce
niemowl reaguje:
A) Zaciekawieniem / zdumieniem, gdy jest w kontakcie wzrokowym z matk i
przywizanie jest optymalne
B) Lkiem, gdy matki nie ma w zasigu wzroku i symbioza dostarczya mniejszego
poczucia bezpieczestwa
Przywizanie do obiektw przejciowych, ktre agodz lk separacyjny. Nastpuj
psychologiczne narodziny dziecka. Dziecko zaczyna modyfikowa swoje zachowanie
w odpowiedzi na reakcj matki. Wana fizyczna i emocjonalna dostpno matki.
Emocjonalna niedostpno \matki, np. z powodu depresji czy obojtnoci, powoduje
opnienie psychologicznych narodzin, a ambiwalencja matki powoduje
przyspieszone narodziny, bo dziecko musi szuka oparcia w sobie. Od 6 miesica
dziecko aktywnie eksploruje twarz matki (dokonuje integracji obiektu zewntrznego i
wewntrznego). Kada rzecz spostrzegana dzielona jest z matk (szuka kontaktu
wzrokowego, dzieli swoje dowiadczenia wzrokowe z matk)
2. Praktyka (10-18m)
Wan rol odgrywa rozwj lokomocji. Dziecko moe oddali si od matki albo
przybliy. Pochania je eksploracja wiata i wiczenie wasnych umiejtnoci.
Zaczyna wyobraa sobie obiekty, ktrych nie widzi. Dua odporno na ciosy,
upadki lub frustracje. Czasami tak pochonie si eksploracj, e zdaje si nie zauwaa
matki (pomimo to, co jaki czas do niej wraca). Wane podtrzymywanie i dostpno
emocjonalna matki. Zachowanie dziecka motywowane jest potrzeb uwagi. Dziecko
stawia siebie w sytuacji zagroenia, aby uzyska uwag otoczenia.
3. Zblienie (15-24m)
Zaczyna si kryzysem przybliania si. Konflikt midzy symbioz a separacj.
Konflikt midzy pragnieniem omnipotencji a otrzymywaniem pomocy. Chtnie
widziana jest pomoc magiczna, eby dziecko nie konfrontowao si z wasnymi
ograniczeniami (gdy ma jakie ograniczenia to czuje si cae ograniczone). Dziecko
zaczyna sobie uwiadamia psychiczn odrbno matki pojawia si lk przed utrat
mioci matki waciwy lk separacyjny. Nage zerwanie si i uciekanie , wywouje
u opiekuna pocig. Dziecko prbuje zosta przy tendencjach separacyjnych, a na
matk projektuje tendencje symbiotyczne. Integracja dobrych i zych aspektw matki
(pozycja depresyjna u Klein). Wane w tym okresie ksztatowanie si samooceny, w
czym istotn rol odgrywa zastpienie omnipotencji bardziej realistyczn ocen,
wtedy samoocena bdzie oparta na realistycznych moliwociach. Pojawia si wiara,
e w przyszoci wszystko bdzie dobrze. Wana rola matki w agodzeniu konfliktu:
symbioza separacja, co zaley od tego, na ile matka ma rozwizany wasny konflikt.
Podanie penisa u dziewczt oraz lk przed jego utrat u chopcw. Zmiana
perspektywy, przestaje postrzega innych tylko w odniesieniu do wasnych potrzeb
(obiekt dla ja), a zaczyna postrzega jako jednostk posiadajc wasne potrzeby i
ograniczenia (rzeczywisty obiekt).

4. Tosamo i stao obiektu (22-30m)
Dziecko uzyskuje realistyczne i spjne wewntrzne wyobraenie obiektu mioci,
ktry staje si dostpny wewntrznej i peni tak rol jak dawniej dostpny
zewntrzny rodzic. Jest to moment w ktrym dziecko staje si zdolne do rzeczywistej
separacji, bez uszczerbku dla siebie (mona posa do przedszkola). Dziecko osiga
stao obiektu poczucie zaufania, e zachowuje si zdolno do mioci pomimo
frustracji i zoci (mona kogo kocha, nawet, gdy si z nim skci). Stao obiektu
zachowanie cigoci ja.
Szkoa niezalena Donald. W. Winnicott (1896 1971)
W dziecku istnieje naturalna tendencja do pozytywnego rozwoju, ktry nastpuje w
kontekcie specyficznego rodowiska. Tam, gdzie zaspokojenie jest prawidowe,
mog przebiega naturalne procesy dojrzewania.
Niemowl przychodzi na wiat z rozproszonymi skrawkami dowiadczenia,
organizowanymi pocztkowo przez matk.
Matka zapewnia trzymajce rodowisko bezpieczne otoczenie, w ktrym dziecko
moe tolerowa frustracj bez robienia krzywdy sobie lub matce (zaspokajanie
potrzeb dziecka, ochrona przed agresj.
Emocje dziecka s zawierane matka przyjmuje do siebie dziecko z jego emocjami,
koi je
Dziecko, ktremu nikt nie pomaga w czeniu skrawkw dowiadczenia, zaczyna
proces samo integracji z utrudnieniami.
Bardzo istotne jest, aby matka bya dostrojona do potrzeb dziecka. Kiedy matka
wystarczajco dostosowuje si do potrzeb dziecka, dziecko moe przeywa chwil
iluzji, czu si wszechmocne, wierzy, e ma moc sprawi, by wiat zaspokaja jego
potrzeby.
To dowiadczenie jest pocztkiem rozwoju zdrowego poczucia self (Kiedy mam
potrzeb, jest ona dostrzegana i speniana).
Przez pewien czas matka powinna by cakowicie oddana dziecku, tak by
przewidywa i w odpowiednim czasie zaspokaja potrzeby dziecka.
Wtedy dziecko dostraja si od cielesnych funkcji i impulsw, co staje si podstaw
stopniowego poczucia self.
Gdy dziecko jest zmuszane przedwczenie do reagowania na potrzeby innych, nie
swoje, zaczyna rozwija faszywe self.
Natomiast nie wtrcanie si, kiedy dziecko niczego nie potrzebuje, prowadzi do
rozwinicia si poczucia komfortu zwizanego z samotnoci.
Gdy dziecko dowiadczy ju poczucia halucynacyjnej wszechmocy, to wane jest, aby
zaczo uczy si rzeczywistoci (swoich ograniczonych moliwoci kontrolowania
wiata). Powinno dowiadcza stopniowego rozwiewania si iluzji.
Winnicott wyrnia trzy stadia rozwoju:
1. Absolutna zaleno nie ma czego takiego jak dziecko, :dziecko nie moe istnie
samo, poniewa w istocie jest czci zwizku. Dziecko istnieje w symbiozie z matk
i dowiadcza poczucia wasnej wszechmocy. Jak dugo matka w sposb cigy
dostosowuje si do dziecka, tak dugo dziecko wierzy w to, e stworzyo, to co
chciao. Rola matki w tym okresie polega na tym, by pomc wytworzy zudzenie
wszechmocy. Pierwotne macierzyskie zaabsorbowanie idzie w parze z absolutn
zalenoci. Matka jest zaabsorbowana dzieckiem, czemu towarzyszy wyczenie
innych zainteresowa, co jest normalne i przejciowe. Matkowanie jest czy
szczeglnym, ale nie rzadkim. (kilka pierwszych tyg ycia)

2. Wzgldna zaleno na skutek niewielkich bdw w dostosowaniu matki do
dziecka, dziecko zdobywa wiedz o wasnej zalenoci. Dziecko wie, kiedy matka jest
nieobecna i dowiadcza wtedy lku, dowiaduje si take o utracie. W tej fazie matka
dziaa jak bufor pomidzy dzieckiem a wiatem zewntrznym, zapoznajc je z
rzeczywistoci. Pocztkowo to matka zapoznaje dziecko ze sob, jako kim
odrbnym, kiedy nie dostosowuje si ju do niego jak przedtem. W ten sposb te
stopniowo zyskuje wiedz o rzeczywistoci. Jej niedostosowanie umoliwia dziecku
adaptowanie si do zewntrznej rzeczywistoci. Iluzj i urealnienie rozumie jako
proces ustawiczny, trwajcy cae ycie.

3. Ku niezalenoci ktra nigdy nie jest absolutna. Zdrowa jednostka nie staje si
odizolowana, lecz wchodzi w relacj z otoczeniem w taki sposb, e mona
powiedzie, e jednostka i otoczenie s wspzalene
Freud widzia dojrzao jako akceptacj zasady rzeczywistoci, a Winnicott uwaa,
e nigdy si w peni nie osiga wiedzy o rzeczywistoci, a czowiek jako jednostka do
pewnego stopnia pozostaje izolowany, nie komunikujcy si, nieznany, w
rzeczywistoci nie odkryty. Rdze self nigdy nie komunikuje si ze wiatem
spostrzeganych obiektw. Kultura tworzy przestrze poredni, za pomoc ktrej
jednostka i wiat komunikuj si ze sob.
W miar jak matka zaczyna bardziej interesowa si swoim yciem, dziecko musi
pogodzi si z ograniczon kontrol nad matk. U dziecka pojawia si naturalne
pragnienie separacji indywiduacji. Istniej dwa rodzaje matczynych bdw:
1. Gdy matka nie jest dostrojona do potrzeb dziecka, czuje si ono niezauwaane
i uczy si nie by dostrojone do wasnych potrzeb.
2. Gdy matka narzuca si dziecku, wtedy kiedy ono niczego nie potrzebuje,
dziecko czuje si zmuszone do reagowania na potrzeby matki, co prowadzi do
przedwczesnego dostrajania si do potrzeb innych.
W rezultacie dziecko rozwija faszywe (ulege) self staje si taka osob jakiej
chce matka.
Aby unikn odrzucenia przez matk, dziecko rezygnuje ze swojego prawdziwego
self bdcego rdem spontanicznych potrzeb i zachowa.
Lustrzana rola matki twarz matki, zwaszcza w pierwszych tygodniach ycia
niemowlcia, peni rol lustra dla self.
Matka patrzy na dziecko i to, jak ona wyglda, wie si z tym, co ona widzi w
dziecku
Badania z uyciem rwnoczesnych nagra wideo twarzy rodzicw ich niemowlt,
potwierdziy obserwacj Winnicotta rodzic i dziecko reaguj na siebie
wzajemnie: nie tylko dziecko reaguje na umiech matki, matka rwnie
odzwierciedla wyraz twarzy dziecka.
W yciu matki bywaj oczywicie chwile, w ktrych nie widzi ona dziecka. Wiele jest
jednak takich niemowlt, ktrym matki przez duszy czas nie oddaj tego, co owe dzieci daj
im. Taki stan rzeczy pociga pewne konsekwencje. P{o pierwsze ich zdolnoci twrcze
zaczynaj zanika. Niemowlta te rozgldaj si w otoczeniu, na rne sposoby poszukujc
innej moliwoci odzyskania jakiej czstki siebie, czasem im si to udaje. Wikszo matek
potrafi zareagowa, kiedy dziecko sobie z czym nie radzi, jest agresywne, a zwaszcza, gdy
jest chore. Po wtre, niemowl przyzwyczaja si do myli, e kiedy patrzy widzi jedynie
twarz matki. Twarz matki nie jest wwczas lustrem. Zatem percepcja zajmuje miejsce
apercepcji, tego, co mogoby by zacztkiem znaczcej wymiany ze wiatem, wzajemnego
procesu, w ramach ktrego wzbogaceniu towarzyszy odkrywanie znacze
Przebieg percepcji wg Winnicotta:
1. Kiedy patrz, jestem widziany, wic istniej
2. Teraz mog sobie pozwoli patrze i widzie.
3. Teraz patrz twrczo i to, co apercypuj, take spostrzegam.
4. W rzeczywistoci staram si nie wiedzie tego, co nie ma by widziane (chyba, e
jestem zmczony)
Mechanizmy obronne, osobowo narcystyczna
Wykad VI
Ja nie Ja
Rozpoznanie we wczesnym okresie ycia, e istnieje wiat nie Ja prowadzi do wczesnego
etapu wyonienia si Ja
Stanie si ja oznacza ustanowienie dystansu midzy sob a innymi oraz konfrontacj po raz
pierwszy z kwesti, kto ma pierwszestwo.
W rozwoju prawdziwego self bycie sob prowadzi w sposb nieunikniony do bycia
nielojalnym wobec wszystkiego, co nie jest sob.
Zdolno do bycia samemu
Zdolno ta jest jedn z najwczeniejszych oznak dojrzaoci w rozwoju emocjonalnym.
U podoa tej zdolnoci tkwi pewien paradoks dowiadczenia bycia samemu, jako niemowl
lub mae dziecko, w obecnoci matki.
Z czasem dochodzi do uwewntrznienia dajcej oparcie matki. Dzieje si to poprzez
dowiadczenie, w ktrym dziecko, przez pewien ograniczony czas, moe si cieszy byciem
samemu przy niezawodnej matce, ktra niczego nie da.
Przestrze przejciowa
twierdz, e trzeba wyj poza stwierdzenie istnienia dwch rzeczywistoci i uzna, e
istnieje trzecia: trzecim obszarem ycia czowieka, sfer, ktrej nie wolno nam pomija, jest
lecy porodku obszar dowiadczenie, utworzony zarwno przez rzeczywisto wewntrzn,
jak i wiat zewntrzny
Obszar ten nie wymaga rnicowania obu rzeczywistoci, poniewa oczekuje si od niego
jedynie, by istnia jako miejsce odpoczynku: odpoczynku od nieustajcego ludzkiego zadania
rozrniania pomidzy rzeczywistoci wew i zew przy rwnoczesnej koniecznoci
dostrzegania zwizku midzy nimi
Do zjawisk przejciowych Winnicott zalicza sztuk i religi.
Obiekty przejciowe
Dziecku nigdy nie powinnimy zadawa pytania: czy ty to wymylie, czy ci to dano z
zewntrz? Poniewa obiekt przejciowy naley do sfery dowiadczenia poredniego.
Obiekt przejciowy to obiekt, ktry dziecko odkrywa a nawet tworzy i ktry jest waniejszy
odmastki, jest niemal nieodczn czci dziecka.
Zjawisko obiektw przejciowych powstaje u dzieci miedzy 4 a 12 m. .
Obiekt przejciowy to nie jest dokadnie to samo co mi czy przytulanka. Znajduje si on
pomidzy kciukiem a zewntrznym obiektem, takim jak lalka, czy pluszak (na granicy bycia
dzieckiem i czym zewntrznym).
Ma szczeglne waciwoci, dziecko przypisuje sobie prawo do niego a rodzice na to
zezwalaj. Rodzic i dziecko zgadzaj si, e to obiekt przejciowy jest cakowicie pod
kontrola dziecka.
Istotna jest:
Natura obiektu
Zdolno niemowlcia do rozpoznawania obiektu jako nie-ja
Umiejscowienie obiektu na zew, wew., na granicy
Zdolno niemowlcia do tworzenia, wymylania, wynajdowania, inicjowania lub
wytwarzania obiektu.
Pocztki czuej relacji z obiektem
Wskazanie do terapii
Terapia powinna:
Odtwarza do dobre rodowisko matczyne, tak by odwrci niegdysiejsz porak
otoczenia, ktra doprowadzia do rozwoju faszywego ja
Wywoa kontrolowan regresje w ktrej pacjent powraca do okresu niespenionych
wczesnych potrzeb i bdw otoczenia
Odpowiednio zareagowa na te potrzeby
Zapewni wystarczajco dobre funkcje matki i otoczenia, ktrych pacjent nie zazna w
okresie dziecistwa.
Ma ona na celu rozwj prawdziwego self
Terapia:
Tylko, gdy kto jest dostpny i obecny, bez stawiania wymaga, dziecko moe odkry swoje
wasne ycia (zamiast faszywego self), czu, e istnieje naprawd oraz rozwija zdolnoci do
bycia samemu.
Leczenie to nie jest co, co terapeuta robi. Raczej pacjent w zalenej relacji z terapeuta leczy
si sam.
Pacjent ma zaufanie do terapeuty, ktry wiarygodnie i cierpliwie stwarza uatwiajce,
nieinwazyjne rodowisko, dostosowane do potrzeb pacjenta.
W miar postpw terapii pacjent dowiadcza wikszej niezalenoci.
Terapeuta pomaga prawdziwemu ja pacjenta tolerowa pewne niedoskonaoci otoczenia bez
organizowania obronnego faszywego self.
Terapeuta musi tolerowa bycie np. obiektem nienawici, bez pokusy zemsty lub bycie
obiektem mioci pacjenta bez wchodzenia w to.
Winnicott uywa terapeutycznej regresji, aby dowiedzie si wicej o wiecie wewntrznym
pacjenta i sprawdzi, gdzie i jakie potrzeby pacjenta byy niezaspokojone.
Terapeuta moe wtedy spenia funkcj wystarczajco dobrej matki, by pacjent przeszed od
faszywej do prawdziwej ekspresji ja.
MECHANIZMY OBRONNE OSOBOWOCI
S. Johnson Style charakterw dziecko wykorzystane, dowiadczenie narcystyczne, mit o
narcyzmie.
Mechanizmy osobowoci peni dwie funkcje:
1. Pozwalaj unikn silnych, zagraajcych i dezorganizujcych emocji (zwykle lku)
oraz zapanowa nad nimi;
2. Podtrzymuj samoocen
To jakie dominuj u nas mechanizmy obronne zaley od:
1. Temperamentu
2. Natury stresw dowiadczanych we wczesnym dziecistwie
3. Modelowania
4. Dowiadczanych konsekwencji stosowania okrelonych mechanizmw obronnych
czyli sprzenia zwrotnego.
Pierwotne mechanizmy obronne zwizane s z przedwerbaln faz rozwoju i cechuje je:
1. Brak osignicia zasady rzeczywistoci
2. Niezrozumienie odrbnoci i staoci tego, co znajduje si poza Ja
3. Odnosz si do granicy midzy ja a wiatem zewntrznym.
Prymitywne wycofanie wycofanie si z sytuacji zagraajcej i stresujcej sytuacji do
wiata wewntrznego (np. dziecko, gdy odczuwa zbyt du stymulacj czsto zasypia).
Stosowane przez ludzi z osobowoci schizoidaln
Zaprzeczanie polega na nieakceptacji faktu, e co si dzieje. Ma rdo w myleniu
przedlogicznym. Dopki nie uznam, ze to si dzieje, to nie bdzie si top dziao naprawd.
Omnipotentna kontrola poczucie, e jest si wszechmocnym i sprawuje si nad wszystkim
kontrol. Przy osobowoci antyspoecznej, panowanie nad innymi to gwny cel i
przyjemno.
Omnipotencja pierwotna wiat jest pod moj kontrol
Omnipotencja wtrna rodzic jest wszechmocny i wiat jest pod jego kontrol.
Prymitywna idealizacja nierealistyczne, przesadne przypisywanie szczeglnej wartoci i
mocy self lub obiektowi. S to desperackie prby zminimalizowania leku, e zaleymy od
kogo, kto nie jest idealny. Czsto wynika z nietolerancji wobec swoich ogranicze i saboci.
Obserwowana u osobowoci narcystycznej i borderline. Chroni przed niskim poczuciem
wasnej wartoci, poczuciem bezbronnoci.
Wykad VII
Mechanizmy obronne cd.
Prymitywna dewaluacja odmawianie jakiejkolwiek wartoci self lub obiektowi
(depresyjne, antyspoeczna osobowo, osobowo borderline, osobowo narcystyczna). Gdy
obiekt rozczaruje, bo okazuje si, e ma jak sabo lub wad zostaje pozbawiony
jakiejkolwiek wartoci.
Projekcja proces, w ktrym to, co pochodzi z wntrza jednostki, jest bdnie pojmowane
jako pochodna z zewntrz. Broni ona przed dostrzeganiem tego, co mogoby by w nas
nieakceptowane. Z jednej strony nasilona, masywna projekcja bardzo znieksztaca
rzeczywisto, z drugiej strony projekcja moe by metod empatii.
Introjekcja proces, w ktrym to, co pochodzi z zewntrz, jest bdnie pojmowane jako
pochodzce z wntrza jednostki. Introjekcja jest prymitywn form identyfikacji (w I
bierzemy czciowo wyselekcjonowane, bardziej wiadome informacje)
Identyfikacja projekcyjna projektujcy ma niewiadom fantazj pozbywanie si
niechcianych aspektw self, lokowania tych niechcianych czci w innej osobie i ostatecznie,
odzyskiwania zmodyfikowanej wersji tego, co zostao wyprojektowane. Zachowujemy si w
taki sposb aby w danej osobie wzbudzi te uczucia. Identyfikacja projekcyjna angauje
nastpujc sekwencj zdarze:
1. Istnieje niewiadoma fantazja o projektowaniu czci siebie w inn osob i o tym, e
ta cz przejmuje t osob od wewntrz
2. Nastpnie istnieje presja wywierana przez oddziaywanie interpersonalne, tak, e
odbiorca projekcji dowiadcza naporu, by myle, czu i zachowywa si w sposb
zgodny z projekcj
3. Ostatecznie, po psychologicznym przetworzeniu przez odbiorc, projektowane
uczucia zostaj zreinternalizowane przez projektujcego.
Rozszczepienie polega na utrzymywaniu z dala do siebie dobrych i zych aspektw self i
obiektu, co stosuje jednowymiarowym widzeniem siebie lub jako bezwzgldnych dobrych lub
bezwzgldnie zych (char. dla osobowoci borderline)
Dysocjacja zarwno proces jak i jego rezultat polegajcy na oddzieleniu czynnoci, myli,
postaw lub emocji od reszty osobowoci i ich niezalenym funkcjonowaniu. Gwny
mechanizm obronny osobowoci mnogiej.
WTRNE MECHANIZMY OBRONNE
Wyparcie polega na trzymaniu pewnych treci z dala od uwiadomienia (info z wykadu o
Freudzie)
Regresja cofanie si do zachowa typowych dla wczeniejszych faz rozwoju. Mechanizm,
ktry czsto moemy obserwowa w psychoterapii (np. pacjent czyni rozwojowy krok, czsto
po takim zachowaniu widzimy, e pacjent si cofa jest to chwilowe cofnicie, potem pacjent
wraca do nowych zachowa)
Izolacja oddzielenie aspektu afektywnego dowiadczenia lub idei od jego aspektu
poznawczego, np. mwienie o zoci w sposb beznamitny.
Racjonalizacja niewiadome poszukiwanie racjonalnych przesanek dla uzasadnienia
naszych dziaa, gdy czujemy, e ich realne powody s trudne do zaakceptowania.
Moralizacja niewiadome poszukiwanie przesanek wskazujcych, e dane czyny s nasz
powinnoci (odwoujemy si do ideaw ego).
Segmentacja pozwala istnie konfliktowym treciowym w psychice bez wywoywania w
wiadomoci dezorientacji, poczucia winy, wstydu, lku. Polega na oddzieleniu od siebie
konfliktowych elementw poznawczych. Tacy ludzie czsto nazywani s hipokrytami.
Anulowanie niewiadome denie do zrwnowaenia lub uniewanienia pewnych efektw,
np. poczucia winy, wstydu, poprzez postaw lub zachowanie, ktre ma je w sposb magiczny
wymaza (np. w bulimii, niewiadoma troska o partnera po zdradzie). Czsto w zaburzeniach
obsesyjno kompulsywnym.
Zwracanie si przeciwko Ja przekierowanie negatywnych odczu i postaw z obiektu zew
na siebie (np. ona obwinia si, e m j bije). Wynika ono z poczucia bezradnoci. Bardzo
silny mechanizm w masochizmie.
Przemieszczenie oznacza przekserowanie popdu, emocji, myli lub zachowa z obiektu,
do ktrego s pierwotnie adresowane na inny obiekt, poniewa pierwotny obiekt budzi lk.
(wyywanie si na rodzinie, kiedy co nie idzie w pracy)
Reakcja upozorowana zamiana afektu w cakowite jego przeciwiestwo (mae dzieci,
ktrym rodzi si rodzestwo, s wkurzone, ale reaguj, np. przytulaniem do uduszenia ;P)
Odwrcenie radzenie sobie z zagraajcymi uczuciami polegajce na zamianie rl, polega
na przejciu z pozycji pasywnej do aktywnej
Wykad VIII
Mechanizmy obronne c.d.
Identyfikacja- akt dojrzaego celowego po czci niewiadomego upodabniania si do innej
osoby
Acting out- zrobiem to i to i id do wizienia. Pacjent nie powie wprost, e jest wcieky na
terapeut
Seksualizacja- polega na zamianie przeraenia blu lub innego zagraajcego uczucia w
podniecenie. Boj si kobiety, ale zamieniaj to na podniecenie
Sublimacja- wyraanie popdw o podou biologicznym w sposb akceptowany spoecznie

ZABURZENIA OSOBOWOCI
NARCYZM
Narcyzm - rozumienie pojcia:
1) Jako zjawisko- pozorny brak zainteresowania innymi ludmi poczony z koncentracj
na sobie
2) Sia lub wrodzona tendencja w obrbie osobowoci sprzeciwiajca si budowaniu
relacji poza self
3) Specyficzna grupa pacjentw z narcystycznymi zaburzeniami osobowoci
Mit o narcyzie
Mit znany gwnie z metamorfoz Owidiusza
Narcyzm by synem nimfy wodnej i rzecznego boga. Jego ojciec uwid matk oplatajc j
warkoczami strumieni i zgwaci
By modziecem przepiknej urody i wiele nimf si w nim kochao. On jednak nie
odwzajemnia ich uczu ITD
NARCYZM - CHARATERYSTYKA
Narcyz zrodzi si z gwatu , a nie mioci i to jest podstawowa fantazja- albo on zostanie
zgwacony, albo bdzie musia zgwaci. Przy drugiej osobie w relacji nie mona by sob.
Dynamika wadzy i siy- obawiaj si pragnc, std prbuj zrobi tak, aby kto ich pragn.
Lk przed byciem pochonitym, zaatakowanym a nawet unicestwionym przez umys drugiej
osoby
Obawiaj si wasnych reakcji na rozczarowanie i frustracje.
yj tak jakby waciwe ycie si jeszcze nie zaczo. Cay czas maj nadzieje na znalezienie
kogo lepszego, chocia s z osob wystarczajco dobr i cay czas pragn wierzy , e s
lepsi ni naprawd s , chocia Nie s gorsi ni wikszo ludzi.
Osobowo narcystyczna
Narcyzm
1. Libidinalny
a. Jako obrona przed niechcianymi relacjami z obiektem
b. Tendencja do fuzji z obiektem
c. Freud narcyzm wtrny- sposb chronienia lub odzyskiwania mioci gdy
mio do obiektu wydaje si niemoliwa
2. Destrukcyjny
a. Jako wrogo wobec relacji z obiektem.
b. Brak akceptacji dla innoci znaczy wrogie
c. Abraham wicej impulsw destrukcyjnych , zawi wspierajca narcyzm i
hamujca mio do obiektu.
Kernberg- przeciwstawne stany ego: od wielkociowoci (nadmierna pewno siebie,
poczucie wyszoci, duma, pogarda, prno , samowystarczalno, omnipotencja) do
bezwartociowoci (poczucie niszoci, saboci, niemocy, pustki i wstydu). Terapeuta albo
jest nieomylnym bstwem albo omylnym i bezwartociowym.
Poczucie duej kruchoci i strach przed rozpadem wewntrznym- co czsto zostaje
przeksztacone w nadmiern dbao o zdrowie fizyczne, co czyni ich podatnymi na
hipochondri i lki przed mierci.
Niezdolno do dowiadczania zalenoci i wdzicznoci. Chce mie wiadomo e niczego
nie potrzebuje, upokarza go pjcie na zakupy.
Prbuje zbudowa pozytywne ja opierajc si na iluzji nieomylnoci (mog unika dziaa ,
aby w ten sposb unikn popenienia bdu, nie przyznaj si do popenionego bdu lub
wyrzdzenia krzywdy.
Narcyzm destrukcyjny (Rosenfeld) narcystyczna organizacja wewntrz osobowoci
stawiajca opr prawdziwym relacjom z obiektem oraz szukajca sojuszu z pacjentem za
pomoc uwiedzenia, kontroli i dyktatury, bardzo oporny na leczenie
Podzia Brittona:
1. Narcyzm libidalny- obronny, tworzenie narcystycznej relacji wynika z pragnienia
zachowania zdolnoci do mioci (wojna o charakterze obronnym) wicej popdu
libidalnego plus poraka matki w holdingu.
2. Narcyzm destrukcyjny wrogi- przemoc i wrogo wobec obiektu, jako
przedstawiciela odrbnoci (ludobjstwo wynika z impulsu wymordowania obcych).
Wicej popdu destrukcyjnego. Popd libida lny przegrywa z destrukcyjnym ,
wyjtkowa mio do obiektu przez nienawi..
Narcyzm
Podzia Brittona:
1. Przylegajce zaburzenia narcystyczne (typ borderline) nie ma przestrzeni na odrbne
myli, rnice zda czy niezalene dziaanie.
2. Oderwane zaburzenie narcystyczne(typ schizoidalny) nie psychicznego dostpu do
drugiej osoby.
Dwa typy narcyzmu (Willi):
1. Narcyzm empatyczno- schizoidalny zwizany z pierwotnym zaburzeniem
narcystycznym- regresywny- cichy, jakby go nie byo, ukryte potrzeby, ya w cieniu
swych rodzicw
2. Narcyzm falliczno-ekshibicjonistyczny zwizany z wtrnym zaburzeniem
narcystycznym
Zwizane jest to z dowiadczeniami w relacji z rodzicami, ktrzy albo uywali dziecka do
rozumienia ich i kojenia (typ 1) lub do speniania swoich ideaw self (typ 2).
Kto progresywny - falliczno ekshibicjonistyczny - mylimy o nich jako narcystycznych,
prne, ambicje
Typ progresywny; narcyzm falliczno ekshibicjonistyczny
Pragnc dowiadczenia jednoci przeywaj cige rozczarowanie, std s zgorzkniali i
cyniczni
Przyjmuj paranoiczn postaw , s gboko nieufni nie maj wiary w mio, obawiaj si
cigych zranie.
Mio oznacza przywizanie innych do siebie, wykorzystanie ich i kontrolowanie
Czsto odczuwaj pustk i bezsens, w tle cigle czai si depresja, ktra staraj si
przezwyciy maniakaln pracowitoci bujnym yciem towarzyskim.
yj zgodnie z dewiz, albo jeste ze mn albo przeciwko mnie. Rozbieno midzy
deklarowanym nihilizmem a niemiao skrywanym pragnieniem czuo pociga wiele osb,
ktre mog przywrci im wiar w mio, troszczy si o nich i chroni ich kruche wntrze
Cho czasami s bezkompromisowi w swoich sdach i nieodporni na krytyk innych.
Typ regresywny- empatyczno-schizoidalny- przeciwiestwo tego fallicznego.
Jest spoecznie zahamowany, nie narzuca si otoczeniu, jest introwertykiem, ktry spokojnie
czeka a inni odkryj jego warto.
Ta niemiao i rezerwa wywouj ogromne wraenie na innych ktrzy prbuj odgadn
jaki jest i czsto go idealizuj
Jest dobrym suchaczem i potrafi by bardzo empatyczny
Daje zudzenie jednoci, e nas rozumie, mao mwi, rozumiemy si bez sw
Wydaje mu si e sowa s niepotrzebne i niewystarczajce
GENEZA NARCYZMU
Temperamentalne konstytucjonalne predyspozycje do narcyzmu:
1. Zwikszona wraliwo na niewypowiedziane emocje, postawy i oczekiwania innych
2. S dzieci, ktre przeciwstawiaj si projekcjom i takie ktre tego nie robi.
3. Kernberg sugerowa, e osoby narcystyczne mog mie albo wrodzony silny popd
agresywny albo konstytucjonalnie zdeterminowany brak tolerancji na lk zwizany z
agresywnymi impulsami.
Rola rodowiska
Pacjenci narcystyczni byli wani dla swoich rodzicw nie z powodu tego kim byli , lecz ze
wzgldu na funkcje jak speniali.
Dziecko musi zrealizowa wszystko to, czego nie udao si zrealizowa jego rodzicom.
Osoba narcystyczna zadaje sobie pytanie czyim yciem ma y.
Relacja z matk Matka postrzega dziecko jako cze wasnego ja. Gdy dziecko prbuje
oddzieli si od matki ona reaguje wciekoci i rozwija strategie, ktre uniemoliwiaj
dziecku dowiadczenie siebie jako odrbnego (matka wie lepiej, wzbudza poczucie winy,
grozi wycofaniem mioci). Dziecko ma poczucie, e moe istnie jedynie przez ni, z ni i
w niej. To matka jest ofiarodawczyni wszelkiego ycia i decyduje o mierci. Ten magiczny
charakter wizi uniemoliwia oddzielenie si od matki. Dziecko nie moe rozwin
prawdziwego self, rozwija si faszywe self.
Wykad IX
Formy narcystycznych zwizkw partnerskich:
1. Ekstremalna forma relacji narcystycznej to fantazjowanie na temat kontaktu z
partnerem w trakcie aktu masturbacyjnego.
2. Kontaktu seksualne z prostytutkami kobieta jest funkcj zaspokaja potrzeby
seksualne, mczyzna jest funkcj, bo paci.
3. Zwizek z utrzymank on jej uywa do zaspokajania swoich potrzeb i potwierdzenia
wasnej wartoci, dla niej natomiast jest rdem utrzymania.
4. Przejciowe zwizki miosne trwaj do momentu, kiedy partner nie zostanie zdobyty
i nie zacznie si tworzy wi, do ktrej osoba narcystyczna nie czuje si zdolna.
5. Zwizki komplementarne osb z narcystycznymi zaburzeniami typ falliczno
ekshibicjonistyczny wie si z typem empatyczno schizoidalnym
Oboje maj takie samo zaburzenie podstawowe: sabo uksztatowane, zagroone utrat
granic i obcione poczuciem niszoci Ja.
Osoba narcystyczna pragnie by podziwiana, a z narcyzmem komplementarnym
pragnie cakowicie powici si dla drugiej osoby.
Osoba narcystyczna pragnie podnie poczucie wasnej wartoci, a jej partner
zrezygnowa z wasnego ja, by wywyszy ja innej osoby, ktr si identyfikuje.
Osoba narcystyczna boi si stopienia w zwizku, podczas, gdy jej partner pragnie
rozpyn si w nim.
Narcyz pragnie wzmocni swoje sabe ja kosztem partnera, natomiast narcyz
komplementarny usiuje zapoyczy wyidealizowane Ja drugiej osoby.
Geneza osobie narcystycznej narzucono faszywe Ja, a osobie z narcyzmem
komplementarnym odmwiono prawa do wasnego Ja.
Terapia
Zmiana kadej struktury charakteru stanowi zadanie dugoterminowe, to jednak zmiana
osobowoci narcystycznej wymaga wyjtkowej cierpliwoci.
Kohut zaleca akceptacj idealizacji i dewaluacji oraz sta empati. Wane uznanie
wasnych bdw przede wszystkim okresw spadku empatii. Zaleca, e naley przyzna si
do wasnych bdw.
Kernberg konfrontacja z wielkociowoci i interpretacja mechanizmw obronnych.
Winnicott dostarczenia pacjentom funkcji macierzyskich, nieobecnych w ich rozwoju
(dostrojenie, optymaln frustracj, nie narzucanie si)
Terapia pacjentw narcystycznych
1. Uatwienie rozwoju trwaego, zintegrowanego i autentycznego poczucia self
Osoby narcystyczne s tak dostrojone do opinii innych, e mog traci kontakt z
wasnym, autentycznym dowiadczeniem self, w tym ze wiadomoci wasnych
uczu, potrzeb i celw.
Wana pomoc w uwiadomieniu sobie prawdziwego self.
Mona to czyni przez dostrojenie, odzwierciedlenie i empati
Wan czci integracji self jest konfrontacja i empatia wobec wstydu, jaki
wzbudzaj w pacjencie jego potrzeby i uczucia.
2. Wspieranie indywiduacji
Polega na pomaganiu pacjentowi w :
Lepszym odrnianiu siebie od innych
Uznawaniu rnic (moe ceni siebie nawzajem, czy to z powodu rnic, czy
pomimo ich)
Mwieniu nie (odmawianie terapeucie i innym)
3. Wczanie self wielkociowego w self zasadnicze
Wymaga duego wyczucia ze strony terapeuty, gdy moe spowodowa narcystyczne
zranienie.
Konfrontacja pacjenta z jego wielkociowoci powinna si odbywa na dalszych
etapach psychoterapii i tylko wtedy, gdy jest to konieczne.
Wyraanie empatii wobec niepowodze
Zamiana wielkociowych zamiarw w realistyczne i omawianie tego, co jest
wystarczajco dobre.
Zaakceptowanie odszczepionych, egodystonicznych (nieakceptowanych) aspektw
self (potrzeba zalenoci) i wczenie ich do osobowoci.
Pokaza pacjentowi, e moe by kochany za swoj zwyczajno a nie talenty.

4. Lepsze tolerowanie rzeczywistych ogranicze i frustracji
Ustanowienie i utrzymywanie granic w psychoterapii. Terapeuta jest dostpny dla
pacjenta w umwionych terminach, ale nie w kadej chwili, bo ma wasne potrzeby.
Wolno pacjentowi wyraa siebie w sposb autentyczny, ale nie niszczcy dla siebie i
innych.
Dorose zwizki zakadaj wzajemno, dlatego pacjent musi paci.
Dowiadczenie niezniszczalnoci obiektu przez ze uczucia.
Stawianie granic dziaa lepiej i wywouje mniej napi, jeeli ograniczenia s jasne,
postawione taktownie, empatycznie i stanowczo.

5. Uwewntrznienie realistycznych funkcji terapeuty
Praca z oporem pacjenta wobec uwewntrzniania realistycznych funkcji terapeuty
(empatia, kojenia, realistycznego poczucia wasnej wartoci, wyrozumiao wobec
saboci)
Ukryty opr to ambiwalentne uczucia wobec terapeuty, ktre czsto wynikaj z lku
przed krytyk, wykorzystywaniem, czy byciem uywanym.
Stopniowo pacjenci narcystyczni spotykajc si ze zrozumieniem, akceptacj i
uspokojeniem, uzyskuj dowiadczenie z obiektami, ktrych zabrako im w
dziecistwie
W kocu self przejmuje funkcje obiektu zapewniajc pacjentowi odporniejsze
poczucie wasnej wartoci, wiksz wyrozumiao wobec bdw i wiksz zdolno
do prawdziwej troski o potrzeby innych.

Przeniesienie i przeciwprzeniesienie
Pacjenci narcystyczni dokonuj silnych dewaluacji i idealizacji terapeuty. Najczciej ich
reakcje s tak ego syntoniczne, e nie poddaj si badaniu.
Prby przeksztacenia tych reakcji w ego dystoniczne zwykle spezaj na niczym
W przeciwprzeniesieniu pojawiaj si uczucia unicestwienia, bycia ignorowanym jako realna
osoba.
Zwizane jest to z projektowaniem na terapeut wielkociowej lub zdewaluowanej czci self,
w ten sposb terapeuta staje si obiektem Ja, nie za odrbn osob.
OSOBOWO MASOCHISTYCZNA
Usunita z DSM-IV, gdy ten termin uzyska negatywne konotacje
Masochizm rozumienie pojcia:
1. Masochizm jako perwersja seksualna polegajca na tym, e bl, upokorzenie i
degradacja s niezbdnymi elementami aktywnoci seksualnej, gdy dostarczaj
przyjemnoci, powoduj, e zaspokojenie seksualne jest moliwe lub bardziej
intensywne
2. Masochizm moralny (Freud 24r) jako uporczywa skonno do angaowania si w
szeroki zakres zachowa w yciu spoecznym, emocjonalnym i zawodowym
Nazwa podchodzi od austriackiego pisarza Leopolda von Sacher Masoch, ktry w swoich
mowelach opisywa osiganie orgazmu przez drczenie i upokorzenia. Natomiast pojcie
sadyzmu pochodzi od markiza de Sade, Fran filozofa i pisarza.
Etiologia:
Wan rol odgrywa konflikt midzy osobistymi pragnieniami dziecka, a tym czego oczekuj
od niego opiekunowie.
Masochizm rozwija si tam, gdzie dziecko ponioso porak w tej batalii, a jego wola bya
uporczywie, inwazyjnie i czsto sadystycznie amana, a ono zmuszane do ulegoci.
Dziecko dowiadcza uporczywej i bezsilnej wciekoci.
Nie bd si zoci, wezm odwet to zdanie ujmuje istot masochizmu.
Z uwagi na rnic si, jedyn bezpieczn form zemsty jest samozniszczenie i czerpanie z
niego radoci, co pozwala na zachowanie poczucia dumy. Zachowanie wasnej dumy byo
czerpane z faktu, e potrafio si to wszystko przetrwa. Przetrwa, nie paka, wytrzyma bl
to byy jedyne sposoby pokazania niezalenego self.
Dochodzi do internalizacji niszczcego obiektu (identyfikacja z agresorem), osoba atakuje
sam siebie w sposb, w ktry wczeniej bya atakowana przez innych.
Internalizacji zych obiektw dziecko dokonuje w celu uzyskania nad nimi kontroli i
pozbawienia zewntrznych obiektw, od ktrych dziecko jest zalene, ich zych aspektw.
Wykad X
Do egzaminu (na ostatnich zajciach 5.06 TEST WYBORU, ewentualnie co uzupeni
jednym sowem) z ksiki mech obronne, osobowo narcystyczna (z obu ksiek),
osobowo masochistyczna (tez z obu ksiazek) McWilliams, Johnson
Osobowo masochistyczna
Dochodzi do tumienia urazowych dowiadcze, ktrego rezultatem jest zapominanie traum i
rozszczepienia (oddzielenia zych i dobrych aspektw obiektu); np. dopiero po czasie terapii
przypominaj sobie traumatyczne wydarzenia.
Dobro w zym obiekcie pochodzi z uprawnionych nadziei i oczekiwa na gratyfikacj, z
ktrymi ludzka istota przychodzi na wiat.
Poniewa oczekiwania te spotkay si z rozczarowaniem, pozostaj w swojej infantylnej i
rozwojowo zablokowanej formie, niewiadome i tym samym niedostpne dla procesw
optymalnego zaspokojenia i optymalnej frustracji, dziki ktrym mogaby dojrze.
Potrzeba utrzymywania libidynalnych kontaktw, nawet ze zym obiektem, powoduje trwanie
dysfunkcjonalnych wzorcw zachowania i jest przyczyna ich nadzwyczajnej odpornoci na
zmian.
Zy obiekt jest lepszy ni brak jakiegokolwiek obiektu (zy rodzic jest lepszy ni aden)
Zmiana tych dysfunkcjonalnych wzorcw wymaga, aby osoba zrezygnowaa ze swoich wizi
z rodzina i z tosamoci powstaej w ramach tego pierwotnego odniesienia. Szczeglnie
wwczas gdy adne inne wizi nie s dostpne, jak to si czsto zdarza w przypadku
dysfunkcjonalnego dziecistwa, rezygnacja ze zego obiektu czyni jednostk pozbawion
tosamoci i samotn.
Charakterystyka osb masochistycznych
Istot masochistycznego dowiadczenia jest beznadziejne poczucie uwikania w niekoczc
si ptl maksymalnych wysikw, ktre ostatecznie prowadz do poraki (np. mimo cigych
stara, bycie idealnym dzieckiem, ojciec nadal pi).
Ta chroniczna, pena uciliwego wysiku patowa sytuacja w yciu rodzi brak nadziei,
pesymizm, gboki brak zaufania i wiary w przyszo.
Najczciej jedynym sposobem postpowania z tym ustawicznym cierpieniem jest cierpliwe
jego znoszenie i dzielenie si nim z kadym, kto chce sucha.
Przyjaciele, rodzina, terapeuci daj jedyny rodzaj ulgi e zostan sami pokonani, np.
otoczenie si bardzo angauje eby pomoc tej osobie, eby jej uly w cierpieniu i ponosi
klsk wtedy osoba masochistyczna odczuwa ulg, bo widzi, e nie moe by inaczej, w
innym przypadku, gdyby zobaczya, e jest moliwo innego ycia, popadaby w depresje,
e zmarnowaa tyle lat.
OM cechuje wyrany brak przyjemnym dowiadcze. Przyjemno jest zagroeniem, a jej
dowiadczenie budzi lk i poczucie winy. Jedyna przyjemno jakiej OM moe dowiadcza
jest zwizana z samoniszczeniem czy oporem.
U OM wystpuje ukryta i niejednokrotnie niewiadoma nadzieja na wyrwnanie rachunkw
czy satysfakcj w bardzo odlegej przyszoci (np. pacjentka jest za na ma i myli eby
popeni samobjstwo, eby on paka na jej pogrzebie i cierpia; albo ma silny atak astmy i
odczuwa satysfakcje, e m boi si o jej ycie).
Samopowicenie ludzie z OM powszechnie postrzegani s jako powicajcy si i
poniajcy si, zadawalajcy innych i zbyt ulegli. Maja pinie ofiarnych i idcych na
kompromis a do mczestwa. Czsto rezygnuj z wasnych potrzeb, aby wyj naprzeciw
cudzym potrzebom. Maj gbokie pragnienie poddanie si obiektowi.
Podstawowe problemy dotyczce zaufania chocia pragn mioci postrzegaj ja jako konia
trojaskiego, obawiaj si, e zostan oszukani, wykorzystani i skrzywdzeni.
Maja skonno do wikania si w trudne sytuacje (nie satysfakcjonujce lub wrcz oparte na
przemocy zwizki) i ogromne trudnoci z wydobywaniem si z nich. Czsto te wybory nie
wygldaj na przyjmowane samodzielnie, przez co OM moe nie bra odpowiedzialnoci za
samoniszczcy wzorzec zachowa (co jak wyuczona bezradno).
Zwlekanie doskonaa strategia, aby czu si chronicznie nieusatysfakcjonowanym w yciu,
ale tez nie robi nic, aby to zmieni.
Negatywna reakcja na sukces.
Konflikt ulego zuchwao - z powodu ogromnej potrzeby poddania si, strachu przed
zaufaniem i stumienia pragnie indywiduacyjnych, masochici czsto dowiadczaj konfliktu
ulegoci z zuchwaoci, w ktrych pragnienie poddanie si nieuchronnie przeksztaca si w
ukryty bunt
Zachowania pasywno-agresywne i skonnoci do prowokacji zapominanie, pomijanie
decydujcych fragmentw pracy, wypadki niejako prowokuj druga osob do zachowa
agresywnych.
Obawa przed utrat i separacj boj si, e utrata wasnej osoby sprawi im tak ogromny bl,
e ich ego zostanie cakowicie przytoczone; sdz, e cierpienie w zwizku jest duo
mniejsze ni niszczcy bl towarzyszcy koczeniu zwizku.
Lkowe przywizanie do innych stae i natarczywe trwanie przy wybranej osobie bez
adnych oczywistych powodw, wynika z wczesnych dowiadcze, ktre naruszyy wiar
jednostki w moliwo polegania na innych osobach.
Masochistyczne obrony:
Internalizacja masochici maja tendencje do zinternalizowania problemw w relacji z
innymi, w tym celu czsto stosuj introjekcj obiekt zewntrzny staje si obiektem
wewntrznym (mniej zagraajce jest przyjcie, e to ja robi co nie tak ni mam zego
ma).
Zaprzeczenie OM czsto pochodz z rodzin z tendencjami do agresji i zaniedbywania, co
byo dla nich trudne do uznania. Radz sobie z bolesn rzeczywistoci zaprzeczajc temu, co
si wydarzyo.
Moralizacja i racjonalizacja gdy ju duej nie mona zaprzecza bolesnej rzeczywistoci
trzeba dla niej znale uzasadnienie, np. bicie dzieci jest dobre, bo wyrosn na porzdnego
czowieka, ojciec wie co robi.
Masochistyczne rozszczepienie obiekt nie jest potpiany, ale self jest postrzegane jako
cakowicie ze, co chroni zwizek przed rozpadem, np. to nie ojciec jest zy tylko ja.
Fairbairn w swojej pracy z dziecmi wykorzystywanymi zwrci uwag na to, e dzieci te
chciay wrci do le traktujcych rodzicw. Zapominay one te urazy, gdy nawet
przypominay sobie przykre dowiadczenia, to podejmoway na nadzwyczajne wysiki, by
zachowa dobry obraz swoich rodzicw, poprzez wyjanienie, usprawiedliwienie czy zmiane
kierujcych nimi motyww. Pracujc z osobami cierpicymi na nerwic wojenn
zaobserwowa jak dalece byy one nkane przez wewntrzne autodestrukcyjne siy.

Wewntrzne relacje z obiektem (model Fairbairna)
1. Dochodzi do internalizacji zych obiektw, czyli jednostka traktuje siebie tak jak bya
wczeniej traktowana przez innych. Niszczenie self, upokorzenie, ingerencja,
hamowanie i wykorzystywanie postrzegane s jako pochodzce od obiektu na skutek:
projekcji zego obiektu na otoczenie, poprzez projekcyjn identyfikacj, poprzez
dobieranie osb i rodowisk le traktujcych.
2. Roszczeniowo uzalenienie jest nam bardzo ciko zrezygnowa z czego, do
czego, czujemy e mamy wrodzone prawo (roszczenia zwizane z naturalnymi i
wodzonymi oczekiwaniami wobec dobrego obiektu). Poniewa nie potrafimy y z
dowiadczeniem skrajnego blu, z powodu powstaego rozczarowania, tumimy je.
Jedzenie alkohol, narkotyki, rodki uspokajajce mog przynosi ukojenie w blu.
(bl jest zaguszany, czowiek zdaje sobie spraw, e zosta skrzywdzony)
3. Opr i bunt samo-nkanie i samo-niszczenie jest wyrazem oporu i buntu przeciwko
siom, ktry wywouj to cierpienie. (byy nkane, a jedyne co mogy zrobi to
przetrwa i czerpa z tego satysfakcj, nie da si pokona)
4. Jednostka traktuje innych tak, jak sama bya traktowana, w rezultacie nie moe
wyrwa si z krgu relacji wykorzystywany-wykorzystujcy, kat-ofiara (czasem s
sadystyczni, czsto wobec sabszych osb)
Terapia
Podstawowym celem psychoterapii jest wspieranie pacjenta w porzuceniu jego stylu
yciowego, charakteryzujcego si depresyjnymi uczuciami, samoniszczcymi zachowaniami
i poznaniem wypenionym pesymizmem i nieufnoci.
Cele poznawcze:
1. Odtworzy histori osobist prowadzc do wyksztacenia si masochistycznych
decyzji skryptowych i patogenicznych przekona.
2. Wydoby patogeniczne przekonania w kontekcie wszystkich obszarw
funkcjonowania i dokona ich interpretacji w odniesieniu do ich historii aktualnie
penionych funkcji. (nie mam wpywu na wasne ycie, bez wzgldu na staranie i tak
nic mi si nie udaje, moje ycie ley w rkach innych, zaley od losu)
3. Dokona interpretacji samoniszczcych zachowa, ukazujc ich funkcj:
a. Zabezpieczenie wizi z pierwotnym obiektem (musz podziela los rodzicw),
b. Paradoksalnie realizowane zabezpieczenie integralnoci i wyolbrzymionego
szacunku dla self (w bardzo zych warunkach udao mi si przetrwa,
cierpienie rdem dumy),
c. Wyraenie buntu i oporu,
d. Dokonanie odwetu i wyraenie wrogoci (zniszcz siebie, eby ty cierpia).
4. Ustanowienie odpowiedzialnoci ze self (mam wpyw na swoje ycie).
5. Nazwa, zinterpretowa i zmniejszy rytmicznie powtarzajce przypywy problemw
i negatywn reakcj na sukces (jak si poprawi to musi si pogorszy).
6. Zwikszy internalizacj dobrych obiektw (istniej dobre osoby).
Wykad XI
Terapia- pacjenta masochistycznego
Cele emocjonalne:
1. Wywoa, wyzwoli z zahamowania i zachci do bezporedniego dowiadczania
alu, urazw i wciekoci. Wyzwoli bolesne wspomnienia w pacjencie!
2. Wywoa, wyzwoli z zahamowania i zachci do bezporedniego dowiadczania
przyjemnoci. (bo masochistyczni maj dowiadczenia, e przyjemno wizali z
blem- pokamy e za przyjemno nie bdzie musia paci!) niewiadomie
dowiadczaj cierpienia jak zdarzy si co miego, negatywna reakcja na sukces. W
miar terapii coraz lepiej reaguj na sukcesy.
3. Zmniejszy poczucie winy dowiadczane w zwizku z przeywaniem zoci i
przyjemnoci.
4. Zwikszy zaufanie, nadziej i ch podejmowania ryzyka. Pacjent zosta
zawiedziony, skrzywdzony, zaufanie zawiedzione, trzeba przywrci to zaufanie,
pokaza, e ludzie s rni. Pacjent jest depresyjny, wcza si poczucie
niesprawiedliwoci, e inne dzieci miay lepiej. Uwiadomienie sobie tego e ludzie s
rni wie si z poczuciem straty- byy inne opcje ale nie trafio si pacjentowi. Bez
wzgldu na wkadany trud byo beznadziejnie
5. Zmniejszy i regulowa niepokj zwizany z dowiadczaniem zoci, przyjemnoci,
zaufania, nadziei i ryzyka.
6. Przepracowa al wicy si z poprzednimi stratami ze strat self i strat czasu, ale
take ze strat wizi z obiektem i osobistej tosamoci, wynikymi ze zmiany. Pacjent
do tej pory nie korzysta ze swoich moliwoci, eby zawalczy z alem, znowu
zaczyna si pogra- eby nie czu tego alu. Z reguy jest tak, e z jednej strony
chcemy si zmieni a z drugiej nie chcemy straci tej cigoci. Pacjent
masochistyczny musi si BARDZO zmieni.. musi nauczy si przeywa strat
7. Wspiera klienta w rezygnacji z pragnienia zemsty za doznane w przeszoci urazy-
zniszcz siebie eby si zemci na otoczeniu. Pacjentka cierpi a m cierpi- zobacz
co mi zrobie
Cele behawioralno- spoeczne
1. Ustanowi nowe zachowania, ktre przejm wiele zada spenianych do tej pory przez
zachowania samoniszczce (tj. utrzymywanie bliskich kontaktw, wyraanie oporu i
wrogoci, podtrzymywanie szacunku do samego siebie
2. Ustanowi zachowania, dziki ktrym bdzie mona wyrazi wiar, nadzieje i
zaufanie do innych i do siebie
3. W razie koniecznoci uczy odpowiednio regulowanej spoecznej ekspresji zoci,
asertywnoci, przyjemnoci i mioci. Maj prawo do mioci!
4. Okreli, zinterpretowa i zmniejszy ulego, skonno do odkadania dziaa,
samo powicanie si, samoniszczce prowokacje, uskaranie si.
Przeniesienie i przeciwprzeniesienie
Przeniesienie:
1. Silna potrzeba bycia zaopiekowanym, wspieranym, odzwierciedlanym, uratowanym,
posiadania dobrego rodzica, ktrego nigdy si nie miao- on chce by wreszcie
nakarmiony!
2. Silna obawa, e terapeuta okae si rodzicem, ktrego si miao, czyli bdzie nieczuy,
roztargniony, samolubny, krytyczny, naduywajcy, agresywny, nieprzewidywalny,
odrzucajcy
Przeciwprzeniesienie:
1. Przeciwmasochizm- nadmierne wspczucie i odstpstwa od kontraktu (przekraczanie
wasnych granic i odstpowanie od wasnych zasad na rzecz cierpicego pacjenta,
ktremu w rezultacie si pogarsza) czyli, przeduanie sesji, odstpowanie od reguy
patnoci
2. Sadyzm- agresywne konfrontowanie- jestemy li to podamy agresywn interpretacje.
Osobowo z pogranicza- BORDERLINE!
Rozumienie pojcia BORDERLINE
Pacjenci borderline funkcjonuj na granicy
1. Zaburzenie osobowoci typu Borderlne speniajce kryteria diagnostyczne DSM IV
czy ICD 10- diagnoza opisowa.
2. Organizacja osobowoci borderline w Kernberga- ma charakter nie tylko opisowy, ale
take strukturalny. Chodzi te o si ego- ich emocje przytaczaj!
Gwne cechy obrazu klinicznego
1. Zaburzenie (rozmycie) tosamoci
a. Brak zintegrowanej koncepcji siebie i osb znaczcych (integracje
uniemoliwia mech rozszczepienia) z tego co mwi, jedno zdanie przeczy
drugiemu.. borderline nie widzi sprzecznoci. Jednego dnia ma super ma a
drugiego- najgorszego na wiecie. My na podstawie wywiadu nie jestemy w
stanie stworzy spjnego obrazu tej osoby,. Przy zbieraniu wywiadu poczucie
chaosu- co jest prawd a co nie
b. Rozmycie tosamoci ujawnia si w niespjnym postrzeganiu samego siebie,
przeciwstawnych i nieprzewidywalnych zachowa, braku cigoci i
niezmiennoci siebie
Opisy siebie dokonywane przez tych pacjentw s czsto wieloznaczne, sprzeczne,
niejasne i jednowymiarowe. Czarne albo biae! Niespjne! Nie wiadomo co si stao
Widoczne s radykalne wahania w sferze uczu, postaw i zachowa
Pacjenci ci dowiadczaj innych jako zmiennych nawet wtedy, gdy zachowuj oni
stao- jednego dnia bdziemy dla nich fatalni a drugiego wspaniali
Maj albo zawyon albo zanion samoocen, a najczciej oscyluj midzy tymi
stanami
2. Dominujce mechanizmy obronne:
a. Dominuj prymitywne mech obronne koncentrujce si wok rozszczepienia-
dobre aspekty siebie s trzymane z dala od zych eby nie wchodziy w
konflikt! Chroni ego przed konfliktami, oddzielajc przeciwstawne
dowiadczenia self i znaczcych osb. Jednoczenie kochaj ale jednoczenie
s wcieke na dan osob. Kocha albo nienawidzi, nigdy jednoczenie. Kocha
ale ju nie kocham- wyprowadzam si- ale zaraz wracam bo jednak kocham..
nie ma czego takiego, e wiem e to chwilowy stan.
b. Rozszczepienie- podzia self oraz zewntrznych obiektw na cakowicie
dobre i cakowicie ze prowadzi to do czstych gwatownych i radykalnych
zwrotw w uczuciach i dziaaniach oraz w rozumieniu siebie i innych
c. Prymitywna idealizacja- tendencja do postrzegania siebie lub innych osb jako
bezwzgldnie dobrych , pozbawionych wszelkich saboci i niedoskonaoci
d. Dewaluacja- przesadne postrzeganie siebie lub innych jako bezwzgldnie
zych , niebezpiecznych i przeladowczych
e. Identyfikacja projekcyjna polegajca na
i. Tendencji by nadal dowiadcza impulsu ktry jest projektowany na
dan osob.
ii. Lku przed t osob, ktra jest postrzegana jako znajdujca si pod
wpywem tego impulsu
iii. Prowokowaniu tej osoby do zachowa, ktre uzasadniaj dokonan
projekcje
f. Zaprzeczenie- niezdolno do uznania wybranych aspektw self lub innych ,
pozostajcych w konflikcie z wasnym obrazem self
i. Pacjenci si s wiadomi, e ich spostrzeenia, myli i uczucia wobec
siebie i innych bywaj w rznych momentach diametralnie
przeciwstawne, ale wiadomo tego nie ma adnego emocjonalnego
znaczenia i nie moe mie przez to wpywu a ich biecy stan
wiadomoci
g. Wszechmocna kontrola- osoba z wielkociowym poczuciem ja prbuje
sprawowa nad innymi cakowit kontrol
3. Zdolno do badania rzeczywistoci- maj- skubacy!- tym si rni od
psychotycznych WANE!!
a. Zdolno do badania rzeczywistoci jest zachowana- zdolno do odrniania
siebie od innych oraz bodcw wewntrznych od zewntrznych
b. Jest rwnie zachowana zdolno do oceny wasnego zachowania, myli i
uczu w kategoriach ich przystosowalnoci do norm spoecznych
Teraz bd te wtrne cechy!!
4. Brak kontroli impulsw
a. Wystpuje impulsywno w jednym lub kilku obszarach ycia
b. Moe by chroniczna lub epizodyczna w reakcji na wew lub zew wydarzenia
c. Przejawy impulsywnoci: naduywanie alkoholu i narkotykw, zaburzenia
odywiania, inne Zach autodestrk przemoc fizyczna, autoagresja,
samookaleczenia, ryzykowne zachowania seksualne
d. Impulsywno przyczynia si do burzliwego, nieprzewidywalnego i
obfitujcego w kryzysy ycia i trudnoci w kierowaniu leczeniem.
5. Problemy z tolerancj leku
a. Lk dowiadczany jest jak dezorganizujcy lub przytaczajcy. Niektrzy
pacjenci albo nieustanie przeywaj lk, albo cierpi na nawracajce,
upoledzajce ataki rozproszonego lku.
b. Problemy z regulacj afektu.
6. Problemy z regulacj afektu
Wystpuj trudnoci z modulowaniem silnych afektw i uczu.
Czsto wystpuje:
Szybka eskalacja stanw uczuciowych, irytacja przeradza si we wcieko, smutek w
rozpacz, samotno w osamotnienie, a rozczarowanie w beznadziejno
Znaczna labilno czy zmienno nastrojw
Silna i nieadekwatna zo, napady wciekoci lub burze uczuciowe, podczas ktrych trac
panowanie nad emocjami.
7. Negatywne afekty
a. Czsto dostarczaj chronicznej depresji, ale te czsto zamiast smutku
dowiadczaj zo, zazdro. Zo jest dominujcym afektem. Niekiedy
dowiadczaj pustki wewntrznej, w wyniku ktrej odczuwaj brak
pozytywnych lub znaczcych wizi z innymi lub wasn osob.
8. Problemy z samouspokojeniem
a. S konsekwencj niezdolnoci do przywoania obrazu pomocnego,
opiekuczego lub przynoszcego uspokojenie opiekuna
9. Lk przed porzuceniem
Prbuj stopi si z innymi, by zaprzeczy osamotnieniu lub mu zapobiec i upewni
si, e nigdy nie doznaj porzucenia. Typowy jest konflikt midzy lgniciem do
innych a dystansowaniem si.
Blisko postrzegana jako zamkniecie klaustrofobiczne , wtedy prbuj si
dystansowa. Jednak jeli ju si zdystansuj, to przeywaj to w sposb
agorafobiczny.
Wykad XII
Gwne cechy obrazu klinicznego
10) Problemy z regulacj poczucia wasnej wartoci cierpi na brak realistycznego poczucia
wasnej wartoci. Wykazuj albo wyjtkowo wyolbrzymiony albo zdewaluowany obraz
wasnych umiejtnoci i talentw. Oscyluj midzy tymi dwiema skrajnociami.
11) Problemy ze spjnoci self spjno self to jest ona krucha w zrnicowanym stopniu.
Niektrzy pacjenci ujawniaj skonno do psychotycznych dekompensacji w obliczu stresu.
Patologiczne mechanizmy obronne chroni przed dezintegracj, w ktrej dochodzi do rozbicia
Ja. Lk przed stopnieniem si, porzuceniem czy unicestwieniem zagraa spjnoci self.
12) Defekty superego charakterystyczny jest niepeny rozwj superego, ktre nie ulego
konsolidacji ani nie zostao zintegrowane z ca struktur osobowoci. Nie stanowi ono
prawidowego i spjnego regulatora zachowania. Niektrzy wykazuj brak poczucia winy i
empatii i s zdolni do okruciestwa i wykorzystywania innych. Niektrzy wykazuj
rozszczepienie w funkcjonowaniu superego. Wykazuj impulsywno i skonno do
samoobwiniania si. Nie potrafi powstrzyma zachowa, ktrych u siebie nie znosz.
Niektrzy yj zgodnie z surowym kodeksem moralnym, ale epizodycznie dokonuj czynw
niezgodnych z tym kodeksem i si tym nie przejmuj. Niektrzy s przeladowani przez
superego jeeli nie realizuj jego bezwzgldnych wymaga.
13) Intensywne i niestabilne zwizki interpersonalne w zwizku problemem jest intymno,
poniewa pacjenci albo stapiaj si z blisk osob, albo nadmiernie dystansuj. Osignita
blisko rzadko bywa niezakcona lub trwaa. Czstsze s: zmienno nastrojw,
zaborczo, brak poczucia bezpieczestwa i silne emocje. Nierzadko w zwizkach wystpuj
awantury i oskarenia poczone z uczuciami odrzucenia lub porzucenia. Czsto jest
poczucie, e pado si ofiar innych. Zwizki cechuj si impulsywnoci, czsto kocz si
nagle lub s przeplatane okresami zerwa i pojedna. Rozstania s przy tym trudne i bywaj
przyczyn lku i powanych depresji. Niekiedy prowadz do grb lub prb samobjczych.
Przyczyny powstawania zaburze z pogranicza
Kernberg zaburzenia z pogranicza powstaj w fazie wyodrbniania si reprezentacji self od
reprezentacji obiektu (18-36 m. ). Reprezentacja self i obiektu jest rozdzielona na dobr i
z, co odzwierciedla brak umiejtnoci integracyjnych dziecka i jego poznawcz
niedojrzao. Nadmierna agresja, ktr odczuwaj niektre dzieci w tym okresie, wzmacnia
ich lk przed zniszczeniem dobrych reprezentacji self i obiektu. Lk jest redukowany przez
mechanizm rozszczepienia. Nie mogc przezwyciy rozszczepienia jako gwnego
mechanizmu obronnego, struktura intrapsychiczna i tosamo ego nie ulegaj konsolidacji.
Zamiast tego dziecko podlega fiksacji i ksztatuje osobowo z pogranicza. Kernberg
akcentuje rol konstytucjonalnych predyspozycji, ktre wpywaj na sposb, w jaki dzieci
postrzegaj opiekunw, nie za wpyw niepowodze rodzicielskich i rzeczywistych interakcji
midzy dziemi i rodzicami. Przyznaje jednak, e bardzo wczesne frustracje mog
warunkowa powstawanie tej nadmiernej agresji.
Mehler w podfazie ponowanego przybliania si moe nie zosta osignita stao obiektu
z powodu niedostpnoci emocjonalnej matki i/lub z powodu braku dostrojenia do potrzeb
separacji indywiduacji stosowanych dla danej fazy.
Zamiast zachca i wzmacnia w tym okresie autonomiczne denia dziecka, matka
emocjonalnie si wycofuje, wykazuje negatywne postawy wobec dziecka lub jawnie je
odrzuca. Chocia dziecko osigno ju pewn odrbno od matki, nie uwewntrznio
jeszcze stabilnej i zintegrowanej jej reprezentacji. Niepowodzenia pary matka dziecko w
przezwycieniu kryzysu ponowanego zbliania zakcaj zdolno osigania staoci obiektu
i zintegrowanego poczucia ja. Dziecko trapi lki przed pochoniciem i porzuceniem oraz
trudnociami z modulowaniem impulsw zoci.
Przyczyny powstawania zaburze z pogranicza
Fizyczne, seksualne czy werbalne naduycia oraz powane zaniedbania s czsto wpisane w
etiologi zaburze osobowoci typu borderline.
Westen iw p. Znaleli dowody na naduycia fizyczne i seksualne u ponad poowy modych
ludzi z diagnoz borderline
Herman i wsp stwierdzili, e:
68 % z 21 pacjentw z os borderline byo molestowane seksualnie przez rodzicw
71 % byo ofiarami przemocy fizycznej
62% to wiadkowie czstej przemocy w rodzinie
Badania Shapiro
Wikszo rodzin pacjentw borderline wykazywaa nadmierne zaangaowanie i tendencje do
zniewolenia, chocia niektre byuy odrzucajce. Oboje rodzicw pacjentw cierpi na
nierozwizane problemy z separacj indywiduacj.
Badania Schwoeri i Shwoeri
Wystpuje odwrcenie rl dziecka i rodzica, zacieraj si granice pokoleniowe, dominuje
permisywna akceptacja przemocy wrd czonkw rodziny, brak zasad rodzicielskich oraz
dyscypliny. Reagowanie zoci i zachowania wybuchowe u pacjentw badacze traktuj jako
prb radzenia sonie z obawami przed grob dezaprobaty rodzicielskiej i porzucenia.
Badnia Goldstein:
Trzy typy rodizn:
1. Rodzina zadmiernie zaangaowana cechuje j silna, jawna wrogo i konflikty, w
ktre uwikany jest pacjent. Rodziny te byy w duym stopniu zniewolone. Jedno z
rodzicw czsto idea;izowao i potrzebowao pacjenta oraz byo wobec niego
nadopiekucze, podczas, Gd drugie poddawao go dewaluacji, traktowao z rezerw i
odrzucao. Niekiedy rodzice odwracali te biegunowe postawy. Sprawujc dosy siln
kontrol, rodzice odwracali te biegunowe postawy. Sprawujc dosy siln kontrol,
rodzice na og mieli trudnoci w odseparowaniu si od pacjenta.
2. Rodzina odrzucajca traktowaa pacjenta jako odmiennego, niepodanego, zego
lub wroga. Rodzice uwaali, e ycie rodzinne byoby spokojen gdyby pacjent go
nie zakca. Pacjent bywa niekiedy bardzo ceniony w przeszoci, ale potem
rozczarowa lub sfrustrowa rodzicw. Rodzice nie przyznawali si do trudnoci
maeskich, pomidzy nimi istniaa cisa wi, z ktrej pacjent by wykluczony.
Pacjenta obwiniano za wszelkie nieporozumienia maeskie.
3. Rodzina idealizujca lub zaprzeczajca rodzice i pacjent postrzegaj siebie
nawzajem jako niemal doskonaych i zaprzeczaj jakimkolwiek trudnociom i
kopotom. Prezentujc obraz peen harmonii rodzice nie potrafili przyzna si do
konfliktw rodzinnych czy maeskich.
Dynamika bliskich relacji
Zgodnie z podejciem relacji z obiektem, kade z partnerw wnosi do zwizku sowje
problemy dotyczce zinternalizowania relacji z obiektem. Widoczna jest chroniczna
dysharmonia maeska, ktrej towarzysz czste prby zakoczenia zwizku lub inne
zachowania impulsywne. Partnerzy s ze sob nieszczliwi, ale nie potrafi si rozsta lub
rozwiza swoich problemw. Czsty jest wzorzec silnego stapiania si, po ktrym nastpuje
dystansowanie si. Dochodzi do sytuacji bez wyjcia, odzwierciedlajcej niewiadome
wysiki kadego z partnerw, by naprawi wczesne braki w zwizku, ktry ucielenia
pierwotn patologi i staje si dysfunkcjonalnym ukadem. Wan rol odgrywaj
mechanizmy tj. rozszczepienie, zaprzeczanie, identyfikacja, projekcyjna i zmowa. Kady z
partnerw posugujc si rozszczepieniem, zaprzeczeniem i identyfikacj projekcyjn
postrzega swoje rozszczepione i zdewaluowane czcie siebie w drugiej osobie. Niekiedy
wydaje si, e jeden partner w zwizku przejawia cae zo a drugi cae :dobro. Niekiedy
partnerzy wymieniaj si rolami, rzadko jednak uzyskujc harmonijn rwnowag.
Czasami partnerzy przypisuj sobie wszystkie dobre lub wyidealizowane cechy, przez co
maestwo wydaje si doskonae a ze czy zdewaluowane cechy przypisuj potomstwu.
Kady partner rzutuje wybrane rozszczepione cechy na drugiego partnera ten akceptuje to, co
ulego rzutowaniu i zachowauje si zgodnie z projekcj dajc wyraz zmowie. Z kolei osoba,
ktra rozszczepia i rzutuje niewiadomie identyfikuje si z tym co zostao rzutowane i prbuje
kontrolowa rzutowane zachowanie.
Psychoterapia ekspresyjna (Kernberg)
Celem jest:
Poprawienie zdolnoci pacjenta do dowiadczania siebie i innych ludzi jako zintegrowanych,
spjnych i realistycznie postrzeganych.
Zredukowanie potrzeby uywania obron, ktre osabiaj struktur ego i ograniczaj repertuar
dostpnych zachowa
Rozwinicie zdolnoci kontroli impulsw, tolerowania lku, modulowania afektu i
sublimowania potrzeb popdowych
Rozwj stabilnych i satysfakcjonujcych relacji interpersonalnych, w ktrych pacjent bdzie
zdolny dowiadcza czuoci i mioci.
Cele te zostaj osignite poprzez diagnoz i kalryfikacj odszczepionych skadnikw
wewntrznego wiata pacjenta, ktre ujawniaj si w gwatownie rozwijajcym si
przeniesieniu wobec terapeuty.
Przeniesienie, ktre rozwija si u pacjenta jest prymitywne i odzwierciedla wysiki pacjenta,
by uniknc konfliktu poprzez nierealistyczne rozzielenie kochajcych i nienawistnych
aspektw siebie i znaczcych osb, tak by nie musiay na siebie wpywa, nawet, gdy
pojawiaj si rwnoczenie w widomoci
Zamist zaspokajania aktualnych potrzeb lub da pacjenta za pomoc technik wspierajcych,
co jest czci pokus terapeuty terapia ta zmierza do zintegrowania poprzez interpretacj
oddzielonych aspektw dowiadczenia psychicznego pacjenta
W proc cigych klaryfikacji i interpretacji tych rozcznych elementw czciowe
reprezentacje self zsoatj stopniowo zintegrowane w caociow reprezentacj self, w skad
ktrej wchodz tendencje agresywne i libidynalne
Psychoterapia ekspresyjna poprzedzona jest diagnoz natury zaburze pacjenta.
Wane aby pacjent nie tylko oczekiwa zmiany, ale chcia si zmieni czyli eby przeywa
dyskomfort zwizany z czym, co istniej w nim samym a nie tylko w zewntrznej
rzeczywistoci oraz eby wierzy w moliwoci zmiany przy zastosowaniu tej formy
psychoterapii.
Cele yciowe tj. obnienie wagi, zawarcie maestwa, urodzenie potomstwa niekoniecznie s
waciwymi celami terapii, s nimi natomiast rozwizywanie konfliktw interpersonalnych,
przezwycienie impulsywnoci
Pacjent powninie wykazywa si przynajmniej przecitnym ilorazem inteligencji i normaln
zdolnoci do korzystania z nowych dowiadcze w zakresie uczenia si.
Wanymi kryteriami prognostycznymi s jako relacji z obiektem ( zdolno do tworzenia
zwizkw, take z terapeut) i integracji superego.

Wykad XIII
Psychoterapia psychopatologii borderline
Psychoterapia ekspresyjna Kernberga
Strukturowanie terapii
Zdolno pacjentw do tworzenia przymierza terapeutycznego jest ograniczona i wystpuje
ryzyko wystpienia acting outw (szczegy terapii, formy kontaktu, czy dozwolone
telefonowanie, ocena ryzyka samobjstwa, by moe te koniecznoci hospitalizacji w
cikich wypadkach)
Trzy kluczowe sytuacje wymagaj szczeglnego traktowania: zagroenie ycia pacjenta lub
innej osoby, zagroenie kontynuacji leczenia oraz nieszczero pacjenta (naley to
uwzgldni w kontrakcie)
Czci wstpnego kontraktu jest zbadanie przez terapeut, czy wystpuje jakakolwiek z tych
okolicznoci i jeeli s obecne to naley ustali sposoby radzenia sobie z nimi i niezbdne
warunki terapii.
Przeciwprzeniesienie w terapii pacjentw borderline
Postrzeganie pacjenta jako ofiary i wchodzenie w rol jego wybawcy terapeuta ulega
pokusie stania si doskonaym rodzicem, ktry wyrwie pacjenta ze szponw nieprzyjaznego
losu i dokona cudownej przemiany w jego yciu.
Gdy terapeuta prbuje zaspokoi narastajce dania pacjenta, by udowodni swoj trosk i
zaangaowanie pobudza jedynie roszczeniowo pacjenta.
Prdzej czy pniej ujawni si przekonanie pacjenta, e obecnie naley mu si
zadouczynienie za wszelkie naduycia, ktrych dozna w przeszoci.
W rezultacie terapeuta stanie si ofiar a pacjent przeladowc
Naduywajcy rodzi zosta zinternalizowany i istnieje jako introjekt (zinternalizowany
obiekt w surowej postaci), ktry zawsze moe si uaktywni
Inny scenariusz, gdy terapeuta zdesperowany faktem, e jego wysiki nie daj efektw moe
posun si do przekroczenia granic i w rezultacie powtrzy histori naduycia pacjenta.
Terapeuta staje si oprawc podczas, gdy pacjent znw jest ofiar.
Terapeuta jest przeywany jako niezaangaowana, zaniedbujca matka. Milczenie terapeuty
jest odbierane jako obojtno lub odrzucenie.
Terapeuci w kontakcie z pacjentem borderline czsto czuj si tak, jakby co nimi
zawadno, zmieniajc ich w kogo innego (przykad identyfikacji projekcyjnej)
Dzieje si tak z powodw wszechobecnej w terapii tych pacjentw projekcyjnej identyfikacji
Prawdopodobnie najtrudniejsz do osignicia w terapii pacjentw borderline umiejtnoci
jest zdolno do rozpoznawania i kontrolowania wasnej identyfikacji z projekcjami pacjenta.
Terapeuta zapany w kleszcze projekcyjnej identyfikacji czuje, e z :taca, w ktry porwa
go pacjent, nie uda mu si wyzwoli.
Terapeuta nie moe wic mie wasnych myli, poniewa zmieniaj si one w myli pacjenta,
a dokadnie w myli tej jego czci, ktr on odrzuca.
Skd gwnym celem terapeuty jest uzyskanie wolnoci w obszarze myli:
Osoba, ktra jest w stanie myle wasne myli, jest wolna, gdy nie ma tej umiejtnoci
pozostaje zniewolona
Terapeuta musi wytrzyma presj, ktra skania go do reagowania, musi tolerowa nacisk
intensywnych emocji, a jego stan umysu zmieni si tak, e nie bdzie mg odpowiedzie.
Tak jak matka przeksztaca prymitywne lki swojego dziecka w procesie zamylenia,
terapeuta musi skutecznie przetrawi emocje pacjenta, tak by mg o nich myle,
formuujc wasne myli i by to, co mwi pacjentowi pochodzio od niego, a nie
wyprojektowanej czci pacjenta.
Kontinuum rozwoju strukturalnego
Najmniej zaburzona osobowo: neurotyczna, najbardziej: psychotyczna
Wysoki stopie rozwoju vs niski stopie rozwoju
Rozwj emocjonalny
Stabilno uczuciowa vs uczucia chwiejne
Wysoka tolerancja na lk vs niska tolerancja na lk
Lk suy jako sygna vs lk ma waciwoci urazowe i dezorganizujce
Dobrze rozwinita umiejtno samo kojenia vs sabe umiejtnoci sabo kojenia
Pynna regulacja uczu vs saba umiejtno regulowania uczu
Wysoka tolerancja na frustracj vs niska tolerancja na frustracj
Dowiadczanie spjnoci self vs fragmentacja self
Niepodatno na stany regresywne vs podatno na stany regresywne
Rozwj poznawczy
Obiektywna percepcja wasnego self (dobre ego obserwujce) vs percepcja wasnego self nie
oparta na rzeczywistoci
Stao w postrzeganiu self vs self rozszczepione
Dominacja dojrzaych mechanizmw obronnych vs dominacja niedojrzaych mechanizmw
obronnych
Dojrzao w rozwoju poczucia mechanizmu moralnoci vs moralno oparta na
niedojrzaych podstawach
Wysoka jako percepcji rzeczywistoci vs saba percepcja rzeczywistoci
Wysoka jako sdw vs upoledzenie sdw
Wysoka umiejtno dokonywania syntezy vs upoledzenie umiejtnoci dokonywania
syntezy
Formuowanie i realizacja jasno okrelonych zamierze vs upoledzenie w zakresie intencji i
planowania
Rozpoznawanie projekcji i regresji vs nierozpoznawanie projekcji i regresji
Rozwj interpersonalny
Stao obiektu vs obiekt rozszczepiony
Dobre rozrnianie self-inni vs zamazane granice
Dobra regulacja blikoci dystansu vs relacje charakteryzujce si przylgniciem lub
oddaleniem
Bliskie osoby postrzegane jako ujawniajce stao obiektu vs relacje charakteryzujce si
lkiem przed pochoniciem i porzuceniem
Percepcja innych oparta na rzeczywistoci vs percepcja innych znieksztacona przez mech,
obronne i zachowania przeniesieniowe
Wywiad psychoanalityczne
Diagnoza opisowa:
1. Do jakiego stopnia objawy i skargi pacjenta wywieraj wpyw na jego
funkcjonowanie?
2. Czy w momencie pojawienia si potrzeby pomocy wystpoway psychologiczne
sytuacje stanowice wyjtkowe obcienie dla pacjenta?
3. Symptomy psychiczne i somatyczne
Diagnoza strukturalna:
A. Rozwj ego
Jakie s podstawowe mechanizmy obronne pacjenta?
Co sdzisz o zdolnoci pacjenta do introspekcji (zdolno do rozwoju
psychologicznego mylenia)?
Autorefleksja zakada, e pacjent moe myle o sobie
Introspekcja zakada, e pacjent czuje to, co myli o sobie i dowiadcza
emocjonalnego kontekstu tego procesu; odnosi si do posiadania pewnej idei
lub ciekawoci psychologicznego kontekstu i swojego w nim udziau,
zdolnoci rnicowania i nazywania uczu, posiadania idei o przejawach
niewiadomoci, zdolnoci do werbalnego posiadania idei, koncepcji o
sprawach, ktre s dla niego wane
Wgld rezultatem autorefleksji i introspekcji
Co sdzisz o relacji midzy tendencjami regresywnymi a progresywnymi?
Regresja powrt do wczeniejszych stadiw rozwojowych w pewnych
aspektach: dowiadczaniu pewnych afektw, zachowaniu (np. paczliwo),
proc. poznawczych (odwrt od proc. wtrnego w kierunku proc. pierwotnego),
w reakcjach cielesnych i somatycznych symptomach lku (moczenie nocne),
wany zakres regresji i jej gboko
Tendencji progresywne przejawiaj si w yczeniach dotyczcych
przyszoci, ideaach, marzeniach, oczekiwaniach dotyczcych terapii.
Fiksacja jaki aspekt z wczeniejszej fazy rozwojowej jest statycznie obecny
w osobowoci w postaci cech charakteru lub zachowania w sposb, ktry
blokuje dalszy rozwj tego aspektu. Fiksacja jest trwaa.
Regulacja i kontrola popdw, afektw i impulsw. Co sdzisz o naturze i
zakresie acting out?
Acting Out w szerszym znaczeniu zastpienie myli przez zachowanie, bez
autorefleksji. Poprzez acting out uczucia, ktre mog by wyraone sowami,
mog by wyraane przez zachowanie.
Acting Out w wszym rozumieniu jest wyraeniem poprzez zachowanie, w
sytuacji leczenia lub poza ni niewiadomych uczu do terapeuty. Wtedy jest
to forma oporu, ktr charakteryzuje natychmiastowe dziaanie, pomijajce
mylenie, czucie i dowiadczenie.
Nasilone Acting Outy przeciwwskazanie do terapii analitycznej
Jak oceniasz poziom tolerancji lku?
Co sdzisz o sposobach radzenia sobie z agresywnymi impulsami?
Jak oceniasz tolerancj frustracji?
Co sadzisz o zdolnoci do testowania oceny i poczucia rzeczywistoci?
Testowanie rzeczywistoci dotyczy percepcyjnej i poznawczej zdolnoci do
odrniania bodcw zewntrznych od wewntrznych (zakcona przy
halucynacjach, zudzeniach)
Elementem testowania rzeczywistoci s interpersonalne i intrapersonalne
uzasadnianie spostrzee
Uzasadnianie intrapersonalne odnosi si do sprawdzania danych
otrzymanych z 1 zmysu za pomoc innych
Uzasadnianie interpersonalne polega na porwnywaniu wasnych
spostrzee i sdw z innymi ludmi
Proces analityczny pracuje poprzez zwikszajc si koncentracj na
rozumieniu rzeczywistoci wewntrznej
Wymaga to przesunicia uwagi z tego co zewntrzne na to co wewntrzne, nie
tracc zdolnoci do oddzielaniu obu.
Oczekujemy, e pacjent bdzie coraz bardziej wiadomy tego, e wpyw na
spostrzeenia zewntrzne wypieraj stany wewntrzne.
Testowanie rzeczywistoci jest te podstawowe dla rozumienia i postrzegania
przeniesienia.