Typy reakcji w chemii organicznej Reakcje substytucji (podstawienia) Reakcje addycji (przyczania) Reakcje eliminacji (odszczepienia) Reakcje polimeryzacji Reakcje polikondensacji
Reakcje estryfikacji Reakcje substytucji (wymiany) substytucji Reakcja substytucji reakcja chemiczna polegajca na wymianie jednego lub kilku atomw w czsteczce zwizku chemicznego. Reakcje te mog zachodzi wedug mechanizmu: rodnikowego (substytucja rodnikowa) elektrofilowego (substytucja elektrofilowa) nukleofilowego (substytucja nukleofilowa) Substytucja rodnikowa inicjacja propagacja terminacja Substytucja rodnikowa Przykad: - chlorowanie benzenu, katalizowane wiatem Przykad: - chlorowanie metanu, katalizowane wiatem Substytucja elektrofilowa Przykad: - nitrowanie toluenu Substytucja nukleofilowa Sn 1 mechanizm substytucji nukleofilowej jednoczsteczkowej Substytucja nukleofilowa Sn 2 mechanizm substytucji nukleofilowej dwuczsteczkowej Reakcje addycji (przyczania) Reakcja addycji - reakcja chemiczna polegajcej na przyczeniu jednej czsteczki do drugiej w wyniku czego powstaje tylko jeden produkt, bez adnych produktw ubocznych. Reakcje te mog zachodzi wedug mechanizmu: rodnikowego (addycja rodnikowa) elektrofilowego (addycja elektrofilowa) nukleofilowego (addycja nukleofilowa) Addycja rodnikowa Przykad: - przyczenie bromu do etenu Addycja elektrofilowa Przykad: - hydratacja alkenw Addycja nukleofilowa Przykad: - tworzenie acetali Reakcje eliminacji (odszczepienia) Eliminacja - to reakcja chemiczna powodujca usunicie (wyeliminowanie) atomw lub ich grup z czsteczki bez jednoczesnego przyczenia si innych atomw lub ich grup. Reakcje te mog zachodzi wedug mechanizmu: alfa-eliminacja (odszczepienie od tego samego atomu wgla) beta-eliminacja (odszczepienie od ssiadujcych ze sob atomw wgla ) gamma-eliminacja (odszczepienie od atomw wgla nie ssiadujcych ze sob) alfa-eliminacja beta-eliminacja gamma-eliminacja Reakcje polimeryzacji Polimeryzacja to reakcja, w wyniku ktrej zwizki chemiczne o maej masie czsteczkowej zwane monomerami lub mieszanina kilku takich zwizkw reaguj same ze sob, a do wyczerpania wolnych grup funkcyjnych, w wyniku czego powstaj czsteczki o wielokrotnie wikszej masie czsteczkowej od substratw, tworzc polimer, nie powstaj produkty dodatkowe. Reakcje polikondensacji (kondensacji) Polikondensacja - reakcja polimeryzacji, przebiegajca stopniowo i z wydzieleniem niskoczsteczkowego produktu ubocznego (np. wody, metanolu). Reakcje estryfikacji Estryfikacja - reakcja chemiczna w wyniku ktrej powstaj estry. Reakcje te mog by katalizowane przez: kwas zasad Reakcja estryfikacji Przebieg katalizowanej silnym kwasem mineralnym estryfikacji wedug Fishera wyglda nastpujco: Reakcja estryfikacji Przykad: - estryfikacja kwasu octowego etanolem