Wentylacja Nadcinieniowa

Podrcznik wicze





PROCOM
ul. Sosnowa 8,
05 501 Jazgarzewszczyzna
tel.: +48 22 75 75 389
fax.: +48 22 73 63 790
www.procom.waw.pl

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






2
SPIS TRECI:

METODY WENTYLACJI ........................................................................ 3
Naturalna............................................................................................................................................. 3
Cinieniowa......................................................................................................................................... 3
Wentylacja Nadcinieniowa oraz Podcinieniowa .......................................................................... 4
ZASTOSOWANIE W PRAKTYCE............................................................. 7
Wlot powietrza do pomieszczenia....................................................................................................... 7
Przepyw Powietrza pomidzy Otworami Wlotowym a Wylotowym.................................................... 7
Wylotowy otwr wentylacyjny.............................................................................................................. 8
wiczenia i komunikacja..................................................................................................................... 8
UWARUNKOWANIA OPERACYJNE......................................................... 8
Ustawienie Wentylatora ...................................................................................................................... 8
Jeden wentylator ............................................................................................................................. 8
Wiele wentylatorw.......................................................................................................................... 9
Otwr Wentylacyjny Wylotowy.......................................................................................................... 11
Pogoda.............................................................................................................................................. 12
UWARUNKOWANIA STRUKTURALNE ................................................... 12
Piwnice.............................................................................................................................................. 12
Mieszkania ........................................................................................................................................ 13
Mieszkania jednopoziomowe ........................................................................................................ 13
Mieszkanie wielokondygnacyjne ................................................................................................... 14
Budynki wielo mieszkaniowe......................................................................................................... 15
Budynki handlowe ......................................................................................................................... 17
Cechy Charakterystyczne Budynkw............................................................................................ 20
Cechy Charakterystyczne Ruchu Powietrza ................................................................................. 21
Wytyczne Operacyjne ....................................................................................................................... 26
Proces wentylacji nadcinieniowej .................................................................................................... 27
Wentylacja Pionowa. ......................................................................................................................... 28
Wentylacja Krzyowa. ....................................................................................................................... 28
DZIAANIA PROWADZONE PO UGASZENIU OGNIA ................................. 30
POAR .......................................................................................... 33
Wytyczne Operacyjne ....................................................................................................................... 34
Uwarunkowania Operacyjne ............................................................................................................. 34


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






3
METODY WENTYLACJI

Planowanie dziaa wentylacyjnych powinno rozpocz si od identyfikacji kierunku
(poziomego lub pionowego), ktry zadymienie musi pokona do wyjcia z budynku.
Jeli kierunek jest ustalony, musi zosta wybrana metoda usunicia zadymienia.
Istniej dwie metody wentylacji, pozwalajce na oddymienie pomieszcze poprzez
wypchnicie dymu na zewntrz. S to: naturalna oraz mechaniczna (cinieniowa)
metoda wentylacji.
Naturalna
Jeli ogie ponie w zamknitej przestrzeni (np. w budynku), produkty spalania
wypeniaj kad dostpn przestrze w budynku. Prost metod pozbycia si
produktw spalania jest uycie naturalnej wentylacji. Mona to wykona przez proste
otwarcie drzwi, okien, klap oddymiajcych lub innych podobnych otworw. Pomimo,
i metoda ta moe by wystarczajca, jest to zalene od nastpujcych czynnikw:
Odlego otworu wentylacyjnego od zadymienia, ktre ma by usunite,
Moliwo nieutrudnionego przemieszczania si zadymienia w kierunku
otworu wentylacyjnego,
Liczba i rozmiary otworw wentylacyjnych,
Kierunek wiatru (to czy otwory wentylacyjne znajduj si po nawietrznej czy
zawietrznej stronie budynku),
Wilgotno (zapylenie, zimno bdzie spowalniao naturalny obieg powietrza), i
Rnica temperatur midzy wntrzem pomieszczenia i temperatur na
zewntrz budynku.
Cinieniowa
Wentylacja naturalna jest wykonalna i efektywna pod warunkiem spenienia wielu
ogranicze (warunkw). Jednake za pomoc przenonych urzdze
przewietrzajcych moliwa jest znaczna poprawa procesu wentylacji poprzez
wymuszenie ruchu zadymienia:
W kierunku wyjcia przez wybrane i kontrolowane otwory wentylacyjne.
W kierunku wyjcia z budynku przez strefy lub otwory wentylacyjne, ktre
pozostay by niewykorzystane podczas wentylacji naturalnej.


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






4
Zastosowanie urzdze przewietrzajcych umoliwia:
Uycie otworw wentylacyjnych, ktre s oddalone od zadymienia, ktre musi
by usunite.
Zmniejszenie znaczenia wilgotnoci powietrza dla procesu wentylacji.
Zmniejszenie znaczenia rnicy temperatur w i na zewntrz pomieszczenia
dla procesu wentylacji.
Znaczce zredukowanie czasu potrzebnego na przewietrzenie budynku w
porwnaniu do wentylacji naturalnej.

Uwaga:
W tej publikacji zamiast urzdze przewietrzajcych bdzie uyte okrelenie
wentylatory. Nadmieni naley, e popularne jest rwnie okrelenie Tempest,
ktre swe rdo znajduje w nazwie pierwszych wentylatorw wykorzystywanych w
poarnictwie, dostarczonych do Polski przez firm TEMPEST.

Wentylacja Nadcinieniowa oraz Podcinieniowa
Obecnie stosowane metody wentylacji cinieniowej mona podzieli na wentylacje:
podcinieniow i nadcinieniow. eby przeanalizowa te dwie metody bdziemy
oddymiali pomieszczenie pokazane na Rysunku Nr 1. Pomieszczenie jest
wypenione rnymi produktami spalania. Gorce gazy wzniosy si do samej gry
pomieszczenia, a chodniejsze znajduj si bliej podogi. Drzwi i okno s zamknite.


Rysunek 1

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






5

Wentylacja Podcinieniowa
By przewietrzy pomieszczenie z Rysunku Nr 1, zostay otwarte drzwi, a wentylator
zosta wstawiony do wewntrz by wypchn zadymienie tak jak na Rysunku Nr 2.
Ta metoda polega na wycigniciu zadymienia z budynku przez wentylator
i wypchniciu go z budynku przez stworzenie podcinienia wewntrz budynku. Dziki
otwarciu okna wydmuchiwane zadymienie jest zastpowane przez wiee
napywajce oknem powietrze. Pomimo, i metoda ta dziaa zadowalajco, posiada
nastpujce wady:
Ratownik jest naraony na kontakt z dymem podczas ustawiania wentylatora.
Zadymienie jest wysysane przez wentylator, po czym konieczne jest dokadne
czyszczenie sprztu (dym z palcego si drewna lub tworzywa sztucznego
zawsze zawiera niespalon sadz, ktra bdzie osiadaa na wszystkich
czciach wentylatora i bdzie trudna do usunicia z wentylatora po akcji).
Wentylator umieszczony w drzwiach lub tu za nimi utrudnia wchodzenie /
wychodzenie do (z) budynku.
Wentylator wstawiony do budynku zwiksza haas i zamieszanie oraz
pogarsza moliwoci komunikacji.
Wentylator wstawiony do wntrza nie jest efektywny w usuwaniu zadymienia
z poblia sufitu pomieszczenia lub dachy budynku. Powietrze tworzy strumie
o najmniejszym oporze przepywu w prostej linii od rda wieego powietrza
do wentylatora. Powoduje to zmniejszenie przepywu powietrza przez
najwyej pooone miejsca wentylowanej strefy (pomieszczenia).


Rysunek 2

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






6
Wentylacja Nadcinieniowa
W celu przewietrzenia budynku z Rysunku Nr 1, zostay otwarte drzwi, a wentylator
zosta postawiony przed nimi na zewntrz budynku tak jak na Rysunku Nr 3. Dziki
tej metodzie wtaczamy do pomieszczenia czyste, wiee powietrze i wytwarzamy
wewntrz nadcinienie (podobnie jak przy napenianiu balonu do latania).

Rysunek 3

Nadcinienie jest takie samo w kadym miejscu pomieszczenia (u gry, przy
pododze oraz w jego rogach). Kiedy otwarte jest okno, zadymienie ze wszystkich
czci budynku wypychane jest na zewntrz (tak jak wtedy gdy przebijemy balon).

W porwnaniu do wentylacji podcinieniowej, wentylacja nadcinieniowa ma
nastpujce zalety:
Ratownik nie jest naraony na kontakt z dymem podczas ustawiania
wentylatora.
Zadymienie nie ma kontaktu z wentylatorem, czego zalet jest zachowanie
jego czystoci i sprawnoci.
Nie wystpuje blokowanie drzwi, okien przez wentylator.
Ustawiony na zewntrz wentylator nie wymaga stosowania adnego
dodatkowego osprztu do ustawienia. Konsekwencj tego jest krtszy czas
oraz mniejsza ilo osb potrzebna do ustawienia wentylatora.
Ustawiony na zewntrz wentylator nie powoduje wzrostu poziomu haasu i nie
zakca komunikacji wewntrz budynku.
Wentylacja nadcinieniowa jest w przyblieniu dwa razy bardziej efektywna
przy oddymianiu pomieszcze ni wentylacja podcinieniowa.


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






7
ZASTOSOWANIE W PRAKTYCE
Efektywne zastosowanie wentylacji nadcinieniowej zaley od kilku czynnikw.


Rysunek 4

Wlot powietrza do pomieszczenia
Wentylator musi by ustawiony tak, eby stoek wydmuchiwanego przez niego,
cakowicie obj otwr, przez ktry chcemy wdmuchiwa powietrze do wntrza. Jest
to konieczne by zapobiec moliwoci wydostawania si dymu przez otwr wlotowy
do pomieszczenia (przez fragmenty otworu nie objte stokiem powietrza). Zwizane
jest z tym dostosowanie odlegoci pomidzy wentylatorem, a otworem wlotowym do
budynku.
Przepyw Powietrza pomidzy Otworami Wlotowym a Wylotowym
Rzecz priorytetow jest, by przepyw powietrza pomidzy otworem wlotowym,
a wylotowym by kontrolowany i dopasowany do uzyskania maksymalnie efektywnej
wentylacji. Jeli wdmuchiwane powietrze jest ukierunkowane prosto w kierunku
otworu wylotowego bez zmian kierunku ruchu powietrza, zadymienie bdzie
usuwane w bardzo krtkim czasie. Jednoczesne otwarcie wielu okien i/lub drzwi nie
wpynie na polepszenie procesu wentylacji nadcinieniowej (ani podcinieniowej).

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






8
Wylotowy otwr wentylacyjny
Otwory wentylacyjne wylotowe mog by podzielone na: umoliwiajce pionowy lub
poziomy ruch zadymienia podczas wentylacji. Rozmiar otworu wylotowego jest
uzaleniony od wydajnoci oraz liczby uywanych wentylatorw.
wiczenia i komunikacja
Kluczem do prowadzenia efektywnej wentylacji nadcinieniowej jest: otwr
wentylacyjny wlotowy, przepyw powietrza przez wentylowane pomieszczenie oraz
otwr wentylacyjny wylotowy. Te czynniki musz ze sob wspgra, co jest moliwe
jedynie wtedy, gdy wszyscy ratownicy s wyszkoleni z zakresu wentylacji i zdaj
sobie spraw z wanoci tej operacji.
UWARUNKOWANIA OPERACYJNE
Ustawienie Wentylatora
Proces wentylacji nadcinieniowej przebiega najsprawniej, gdy wentylatory s
uywane jak opisano poniej.
Jeden wentylator
Pojedynczy wentylator powinien by ustawiony tak, by stoek strugi
wydmuchiwanego powietrza pokry cay otwr wejciowy do pomieszczenia - jak na
Rysunku Nr 5. Jeli wentylator zostanie ustawiony zbyt blisko wejcia, jego otwr nie
zostanie w peni pokryty przez strug powietrza. Jeli wentylator ustawimy zbyt
daleko od wejcia struga powietrza odbije si od budynku i efekt przewietrzania
pomieszczenia bdzie znikomy.

Rysunek 5

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






9
Optymalny przebieg procesu wentylacji zaley od rozmiarw otworu wlotowego,
rozmiaru wentylatora oraz dystansu midzy wentylatorem i otworem wlotowym.
Z powodu rnic w rozmiarach stoka strumienia powietrznego wytwarzanego przez
wentylator, w celu osignicia wydajnej wentylacji, mniejsze wentylatory musz by
ustawiane dalej od otworu wlotowego ni wentylatory wiksze.
Dziki odchyleniu wentylatora o okoo 20 do 30 stopni umoliwia si lepsze pokrycie
otworu wlotowego przez stoek powietrza. Wentylatory TEMPEST s fabrycznie
wyposaane w mechanizm umoliwiajcy ich pochylanie. Jeli wentylator nie moe
by odchylony dla uzyskania waciwego pokrycia otworu wlotowego, naley ustawi
jeden wentylator na drugim. Jest to moliwe szczeglnie w wypadku wentylatorw
elektrycznych ze standardow szecienn ram.
Wiele wentylatorw
Wiele wentylatorw moe znaczco zwikszy intensywno przepywu powietrza
w pomieszczeniu i zmniejszy czas potrzebny na zakoczenie procesu wentylacji.
Dla standardowych otworw wlotowych (jak na przykad drzwi 90 x 200 cm),
maksymalna efektywno jest osigana poprzez postawienie dwch wentylatorw
w rzdzie (jeden za drugim). Na Rysunku nr 6 wentylator A jest ustawiony okoo 60
cm od wejcia. Gwarantuje to, e cae powietrze wydmuchiwane przez wentylator
wpada do wntrza pozostawiajc jednoczenie wystarczajc ilo miejsca do
wchodzenia/wychodzenia z budynku.

Rysunek 6

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






10
Wentylator B jest ustawiony za wentylatorem A. Prawidowe ustawienie wentylatora
B jest uzalenione od odlegoci, ktra zapewni zakrycie caego otworu wlotowego
przez stoek powietrza wentylatora B. Wentylator B jest uywany do pokrycia
stokiem strumienia powietrza otworu wejciowego, do wdmuchiwania powietrza do
wntrza pomieszczenia oraz zwiksza on wydajno wentylatora A o okoo dziesi
procent.

Jeli dwa wentylatory niejednakowych rozmiarw zostan ustawione w ukadzie
opisanym powyej zaleca si ustawienie wikszego wentylatora okoo 60 cm od
wejcia i ustawienie mniejszego wentylatora za wikszym w odlegoci zapewniajcej
pokrycie otworu wejciowego przez stoek powietrza. W tej konfiguracji, wikszy
wentylator pracuje wpychajc powietrze do pomieszczenia, natomiast mniejszy
okrywa wejcie stokiem powietrza oraz zwiksza wydajno wikszego. Dla
standardowych otworw drzwiowych zastosowanie kilku wentylatorw w ukadzie
obok siebie jest konfiguracj mniej efektywn ni konfiguracja jeden za drugim.
Jednake dla duych otworw wlotowych stosowanie wielu wentylatorw w ukadzie
rwnolegym (jeden obok drugiego) (Rysunek Nr 7), powinno by stosowane z uwagi
na zdolno pokrycia otworu wejciowego przez stoek wydmuchiwanego powietrza.
Rozmiary otworu determinuj jednoczenie liczb potrzebnych do uycia
wentylatorw.

Rysunek 7

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






11
Pamitajc, e niektre otwory drzwiowe mog by zmniejszone przez ich czciowe
zamknicie, moliwe jest zmniejszenie otworu wlotowego, ktry musi zosta pokryty
przez stoek strumienia powietrza. W zalenoci od liczby wentylatorw, ktre s
dostpne, due przestrzenie mog by wentylowane efektywniej dziki zastosowaniu
kombinacji rwnolegej (prawidowe pokrycie szerokich otworw) lub w linii
(zwikszenie wydajnoci).
Obszary lub miejsca, ktre nie posiadaj otworw wylotowych (magazyny, biura,
zamknite rejony pracy) mog by z powodzeniem wentylowane przez uycie kilku
wentylatorw w konfiguracji pokazanej na Rysunku Nr 8.

Rysunek 8

Uycie wentylatora by wywoa przepyw powietrza przez drzwi. Ten wentylator moe
by ustawiony na zewntrz budynku by wywoa nadcinienie w budynku
i przewentylowa obszar, w ktrym moliwy jest ruch powietrza w kierunku wylotu.
Uywamy drugiego wentylatora eby wytworzy nadcinienie w zamknitym
pomieszczeniu, ale wtaczajc powietrze tylko doem (bez pokrycia otworu
drzwiowego tego pomieszczenia). Dziki temu produkty spalania unios si ku grze
i wydostan si na zewntrz grn czci drzwi, skd zostan wypchnite na
zewntrz przez pierwszy wentylator (stojcy poza budynkiem).
Otwr Wentylacyjny Wylotowy
Wentylacja nadcinieniowa jest bardziej efektywna, gdy otwr wylotowy (okno, drzwi
itd.) ma wymiary okoo do 1 w porwnaniu do otworu wentylacyjnego
wlotowego. Ta zmienna jest te uzaleniona od liczby i wydajnoci wentylatorw,

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






12
ktre s stosowane. Pojedynczy wentylator napdzany silnikiem o mocy 1/3 lub
2 KM jest bardziej efektywny, gdy zastosujemy go w wypadku otworu wylotowego,
ktry ma powierzchni pomidzy , a 1 powierzchni otworu wlotowego. Pojedynczy
wentylator o mocy pomidzy 3, a 5KM moe potrzebowa otworu wylotowego o
powierzchni od 1 do 1 powierzchni otworu wlotowego. Kilka wentylatorw o mocy
od 3 do 5KM w ukadzie rwnolegym lub szeregowym bdzie wymagao otworu
wylotowego o powierzchni do 1 powierzchni otworu wlotowego. Optymalna
efektywno jest atwa do osignicia przy prbowaniu rnych konfiguracji podczas
wicze praktycznych.
Jeli uywane jest wentylator spalinowy i spaliny s wyczuwalne wewntrz
wietrzonego pomieszczenia, oznacza to, e otwr wentylacyjny wylotowy jest
niedostatecznie duy. Zapach spalin z wentylatora spalinowego powinien znikn po
zwikszeniu otworu wyjciowego (otwarcie kolejnego okna, drzwi itd.).
Pogoda
Temperatura, wilgotno, nieg i deszcze nie maj zauwaalnego wpywu na
przebieg wentylacji nadcinieniowej. Jednake zimna, wilgotna pogoda moe
ogranicza zdolnoci dymu do unoszenia si. Takie warunki atmosferyczne nie
zmniejszaj moliwoci wentylatora do przemieszczania zadymienia poziomo i w
wikszoci przypadkw take pionowo.

Wiatr moe mie niesprzyjajcy wpyw na wentylacje nadcinieniow, ale jest on
uzaleniony od kierunku i siy. Jak przy kadym dziaaniu, maksymalna wydajno
moe by osignita dziki wykorzystaniu kierunku wiatru przez prowadzenie
wentylacji pomieszcze od kierunku nawietrznego i wyprowadzaniu zadymienia z
pomieszcze ze strony zawietrznej. Jeli nie jest moliwe by wykorzysta do
wentylacji si wiatru, wentylacja nadcinieniowa moe by skutecznie prowadzona
pod wiatr o prdkoci do 40 km/h. Gdy wiatr ma prdko powyej 40 km/h
efektywno wentylacji nadcinieniowej odpowiednio obnia si.
UWARUNKOWANIA STRUKTURALNE
Piwnice
Jeli piwnica ma drzwi lub okna, ktre mog by uywane jako otwory wentylacyjne
wylotowe, naley uy wentylatora do pokrycia stokiem strumienia powietrza caego

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






13
otworu wlotowego i uy odpowiedniego okna lub drzwi jako otworu wylotowego.
Jeli piwnica nie posiada drzwi lub okna - mogcych posuy za otwr wylotowy
naley uy procedury jak dla zastosowania wielu wentylatorw bez otworu
wylotowego.
Mieszkania
Mieszkania jednopoziomowe
Efektywna wentylacja wymaga sekwencyjnej wentylacji zadymionych pomieszcze.
Ten proces gwarantuje dostarczenie maksymalnej iloci powietrza z wentylatora do
wentylacji kadego zadymionego pomieszczenia w mieszkaniu, co wie si
z maksymaln efektywnoci i minimalnym czasie potrzebnym na przewietrzenie.
Podczas wentylacji nadcinieniowej nie otwieramy wszystkich moliwych okien i
drzwi, co jest zjawiskiem powszechnym, poniewa zmniejsza to przepyw powietrza
przez kade z pomieszcze i wydua czas konieczny na przewentylowanie.
Ponadto zapamita naley, e usuwanie zason lub okien (dopasowanie wielkoci
otworu wylotowego) jest bardzo wane z punktu widzenia wentylacji zwiksza
znaczco jej efektywno nawet o 50%.

Rysunek 9

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






14

Zakadamy, e mieszkanie z Rysunku Nr 9 jest wypenione dymem i wszystkie drzwi i
okna s zamknite. Wentylacja nadcinieniowa bdzie efektywna, gdy ustawimy
wentylator przed drzwiami wejciowymi i bdziemy postpowali wedug kolejnych
punktw:
1. By wywietrzy kuchnie (KTN), pokuj wypoczynkowy (LR), jadalni (DR),
naley otworzy drzwi wyjciowe z kuchni oraz oboje drzwi wejciowych do
kuchni. Kiedy pomieszczenia te zostan oddymione naley zamkn drzwi
wyjciowe z kuchni.
2. By przewietrzy sypialnie 1 (BR1) naley otworzy drzwi do sypialni oraz
okno. Gdy wentylacja bdzie zakoczona zamkn okno.
3. By wywietrzy azienk (B1) naley otworzy drzwi do azienki oraz okno. Gdy
proces zostanie zakoczony zamkn drzwi lub okno.
4. By wywietrzy sypialnie 2 (BR2) otworzy drzwi i okno. Gdy proces zostanie
zakoczony zamkn drzwi lub okno.
5. By wywietrzy azienk 2 (B2) powtrz kroki wskazane dla azienki 1 (B1).
6. By wywietrzy sypialnie 3 (BR3) powtrz kroki wskazane dla sypialni 2 (BR2).

Zamknicie drzwi lub okna w danym pomieszczeniu przyniesie ten sam efekt:
zakoczy proces wentylacji przez uniemoliwienie odpywu powietrza. W przypadku
pomieszcze, ktrych ciany lub sufit zostay powanie uszkodzone przez ogie, lub
w przypadku innych duych otworw moliwe jest odizolowanie takiego
pomieszczenia od procesu wentylacji poprzez zamknicie odpowiednich drzwi
(oczywicie, jeli wystpuj).

Mieszkanie wielokondygnacyjne
Gdy zachodzi potrzeba wentylacji mieszkania wielokondygnacyjnego jak na Rysunku
Nr 10, zawsze zaczynamy od najniszego poziomu i kontynuujemy proces
postpujc w gr mieszkania.


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






15

Rysunek 10

By przewentylowa pierwsz kondygnacje naley zamkn wszystkie wychodzce
na zewntrz okna lub drzwi na pitrze lub zamkn klatk schodow prowadzc na
gr (jeli s takie drzwi). Wentylator naley ustawi przed odpowiednimi drzwiami
wejciowymi i kolejno wentylowa pomieszczenia na pierwszej kondygnacji
mieszkania. Umoliwi to najefektywniejsz wentylacje pierwszej kondygnacji, i nie
pozwoli na wentylacje pitra. Po zakoczeniu wentylacji pierwszej kondygnacji,
proces wentylacji na kondygnacji wyszej powtarzany jest wedug tego samego
schematu.

By przewentylowa drug kondygnacje, naley pozostawi wentylator w tym samym
miejscu i zamkn wszystkie drzwi i okna prowadzce na zewntrz na pierwszej
kondygnacji. Jeli wystpuj drzwi na klatk schodow - otworzy je i
przewentylowa kolejno wszystkie pomieszczenia na grze.
Budynki wielo mieszkaniowe
Ten typ budynkw zazwyczaj posiada wiele piter oraz pojedyncz klatk schodow
i korytarze umoliwiajce dostp do wszystkich mieszka w budynku. Klatki
schodowe mog mie rne dugoci (w zalenoci od rozmiarw budynku) i mog
by wyposaone w drzwi poarowe. Jeli drzwi poarowe wystpuj naley je
otworzy, by przewentylowa pomieszczenia, do ktrych one prowadz. Mona je
te zamkn, by odizolowa pewne czci budynku. Moe by to konieczne by nie
dopuci do rozprzestrzeniania si zadymienia na niezadymione dotd czci

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






16
budynku lub w celu ukierunkowania ruchu powietrza tam gdzie konieczna jest
wentylacja.
Wentylacja nadcinieniowa moe by efektywna nawet na duych odlegociach
(midzy wentylatorem a obszarem zadymionym) nawet ponad 300 metrw, pod
warunkiem zachowania naleytej uwagi odnonie:
Przepywu powietrza pomidzy otworem wentylacyjnym wlotowym, a wylotowym
(musz by one kontrolowane). Oznacza to konieczno ukierunkowania
przepywu powietrza oraz minimalizacje strat (zamknicie otwartych drzwi, okien
itd.)
Powinny by wykorzystywane wentylatory o mocy przynajmniej 3 5KM.
Zastosowanie wielu wentylatorw znaczco zwikszy efektywno procesu
wentylacji.

Budynki wielo mieszkaniowe mog by efektywnie wentylowane wentylacj
nadcinieniow dziki:
W pierwszej kolejnoci wytworzeniu nadcinienia w klatce schodowej i
korytarzach.
Nastpnie wentylacji klatki schodowej oraz korytarzy, jeli wystpuje zadymienie.
Wentylowaniu zadymionych pomieszcze lub obszarw, ktre przylegaj do
korytarzy.

Do zobrazowania sytuacji rozwamy sytuacje z Rysunku Nr 11. Budynek trzy
poziomowy z jedn klatk schodow i drzwiami poarowymi oddzielajcymi kade
pitro. Ogie opanowa pomieszczenie na kocu korytarza na trzecim pitrze.

Rysunek 11

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






17

Ustawi wentylator (wentylatory) na zewntrz budynku by zapewni pokrycie otworu
wejciowego przez stoek powietrza. Otworzy drzwi na korytarz na trzeciej
kondygnacji oraz zamkn drzwi na korytarz na parterze i pierwszym pitrze.

Jeli istnieje moliwo otwarcia drzwi lub okna na korytarzu wychodzcego na
zewntrz budynku, naley je otworzy, co pozwoli na oddymienie korytarza. Po
oddymieniu korytarza naley zamkn okno lub drzwi wychodzce na zewntrz
budynku i otworzy drzwi do pomieszczenia, ktre jest zadymione. Po kolei
wywietrzy pomieszczenia.

Jeli nie ma moliwoci otwarcia okna na korytarzu, naley od razu otworzy drzwi
do zadymionego mieszkania i wentylowa korytarz przez mieszkanie otwierajc due
okno lub drzwi balkonowe. Jeli korytarz i pomieszczenie, przez ktre prowadzony
jest proces wentylacji jest ju oddymione naley kolejno w ten sam sposb
wentylowa pozostae pomieszczenia.
Budynki handlowe
Budynki handlowe rni si ze wzgldu na ich rozmiar, wysoko oraz typ
zabudowy wntrz. Kilka czynnikw powinno by wzitych pod uwag w wypadku
planowania procesu oddymiania dla danego typu budynku.

Obszar
W zalenoci od rozmiarw budynku, takie budowle jak magazyny lub fabryki maj
wielkie pomieszczenia, ktre s trudne do wentylacji. Taka zabudowa wymaga
uycia wentylatorw, ktre umoliwi dostarczenie wystarczajcej iloci powietrza do
strefy, ktra wymaga wentylacji (w odniesieniu do wymogw jakie stawia wentylacja
nadcinieniowa).

Jeli to moliwe, due przestrzenie powinny zosta podzielone na mniejsze np. przez
zamykanie drzwi, a nastpnie powinno si oddymia po kolei zadymione obszary.
W budynkach umoliwiajcych wentylacje sekwencyjn (jak magazyny, biura) naley
posiada wczeniej ustalony plan wentylacji.

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






18

Jeli mamy do dyspozycji due wentylatory, a wybite wietliki w dachach lub otwory
w dachu powstae dla potrzeb akcji ganiczych zakcaj proces wentylacji poziomej
rozwaamy moliwo wentylacji pionowej. Zamykamy wtedy drzwi i okna poniej
tych otworw by zapewni ukierunkowanie strumienia powietrza w kierunku otworw
w dachu.

Wytyczne Operacyjne
W zalenoci od typu budynku zmienia si efektywno oddymiania poziomego lub
pionowego. Zaley to od drogi, jak powietrze musi przeby przez budynek usuwajc
zadymienie. Moe okaza si konieczne by pionowo wentylowa klatki schodowe a
nastpnie poziomo pitra w budynku o wielu pomieszczeniach. Jeli to moliwe
naley zmniejsza due pomieszczenia i stosowa wentylacje sekwencyjn.

Due obszary lub due pomieszczenia, wymagaj zwikszenia iloci dostarczanego
powietrza by usun wiksze objtociowo zadymienie. Moe okaza si konieczne
zastosowanie wentylatorw o rednicy wirnika 21 lub nawet 24 z silnikami o mocy
przynajmniej 3 do 5 KM. Innym rozwizaniem moe by stosowanie kilku
wentylatorw w ustawieniu jeden za drugim.

Uywamy wielu wentylatorw w wypadku duych otworw wentylacyjnych
wlotowych. Jednak niektre rodzaje duych drzwi mog by czciowo zamykane by
umoliwi zwikszenie nadcinienia w pomieszczeniu. Pomieszczenia biurowe
powinny by podzielone na obszary, ktre naley oddymi priorytetowo w celu
zapobieenia w miar moliwoci strat zwizanych z przerw w dziaaniu biura.

Wiele Piter
Budynki wielokondygnacyjne mog by oddymiane poprzez kolejne wietrzenie
kadego pitra. Zaczynamy od parteru i poruszamy si z dziaaniami ku grze jak na
Rysunku Nr 12. Klatki schodowe mog by uyte jako kana wentylacyjny
dostarczajcy powietrze do kadego pitra, gdy to konieczne. Ustawiamy wentylator
(wentylatory) na zewntrz budynku i podnosimy cinienie na klatce schodowej.
Kolejno wentylujemy kade z piter otwierajc okna i drzwi. Szczelne budynki mog

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






19
by przewentylowywane uywajc innych klatek schodowych, co jest opisane w
rozdziale dotyczcym wysokich budynkw.


Rysunek 12

Wysokie Budynki
Ruch dymu oraz toksycznych produktw spalania w wysokich budynkach moe by
powanym zagroeniem dla ycia, poniewa rozprzestrzenia si szybko. Dym
najczciej porusza si w wysokich budynkach ku grze przez pionowe szyby,
przestrzenie konstrukcyjne, kanay grzewcze, wentylacyjne i przez klimatyzacje.
Podczas poarw moliwoci ruchu powietrza przez wysokie budynki skutkuje
pojawieniem si dymu i toksycznych gazw w miejscach daleko oddalonych od
rda ognia. Moe to powodowa wyczenie z uytku pionowych lub poziomych
drg ewakuacyjnych i spowodowa znaczne utrudnienie akcji ratowniczej.

W zalenoci od wysokoci wysokiego budynku charakterystyka ruchu dymu,
uwarstwienie dymu na klatkach schodowych i logistycznych uwarunkowa, pojawia
si wiele rnorakich problemw zwizanych z wentylacj. Bez okrelonych
wczeniej na wypadek poaru i zadymienia planw dziaania, znanych ratownikom
oraz bez odpowiedniego sprztu przeprowadzenie akcji w tego typu budynku jest
bardzo trudne i moe okaza si bardzo niebezpieczne. W dodatku, gdy konieczne
5
4
3
2
1

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






20
jest oddymianie wysokiego budynku dla wszystkich ratownikw jasne musz by
wymagania, ktre musz by spenione dla umoliwienia sprawnej wentylacji
nadcinieniowej.

Cechy Charakterystyczne Budynkw
Poniej przedstawione cechy charakterystyczne s wsplne dla wysokich budynkw i
mog mie wpyw na przemieszczanie si zadymienia wewntrz budynku
i wspomaganie bd utrudnianie procesu oddymiania:

Windy, klatki Schodowe
Windy oraz klatki schodowe mog by umiejscowione w centrum budynku (gwna
o pionowa budynku) lub mog by dowolnie rozlokowane w budynku. Te pionowe
drogi doskonale umoliwiaj przedostawanie si dymu i s uywane przez straakw
do dostania si na pitra.

Windy mog suy do:
Obsugiwa wszystkie pitra w budynku. Takie windy poruszaj si w caej
wysokoci budynku.
Obsugujce tylko wybrane pitra budynku np. od Parkingu (-4) do pierwszego
pitra. lub w konfiguracji podzielonych np. 1 15 oraz 15 30.

Klatki schodowe mog suy do:
Obsugi wszystkich piter w budynku
Obsugi parzystych lub nieparzystych piter w budynku
Obsugi wybranych piter w budynku
Mog dociera lub nie do dachu
Mog by wyposaone lub nie w wentylatory uniemoliwiajce wtargnicie dymu
z korytarza na klatk schodow

Klimatyzacja
Systemy klimatyzacyjne mog wytworzy naturaln drog dla dymu w caym
budynku. S to systemy sterowane rcznie lub automatycznie.

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






21

Nieszczelne Otwory
W zalenoci od wielu czynnikw takich jak typ konstrukcji liczba nieszczelnych
otworw i przej pomidzy pitrami budynku (rury i kanay technologiczne), wysokie
budynki bd nieszczelne tak dla ruchu powietrza jak i dla dymu zarwno pomidzy
pitrami jak i pomidzy pitrem a klatk schodow.

Budynki Szczelne
Wikszo wieowcw moe by zaklasyfikowana jako budynki szczelne
(zewntrzne okna s nieotwieralne). W takich budynkach za rodowisko wewntrzne
(temperatur, wilgotno) odpowiada klimatyzacja. S one zdolne do zatrzymywania
w sobie dymu, ciepa i gazw pochodzcych z poaru dopki nie zostan rcznie
oddymione.
Cechy Charakterystyczne Ruchu Powietrza
Ruch powietrza wewntrz wieowcw moe wspomc lub zakci proces wentylacji.
Jednake zrozumienie zasady tego ruchu jest spraw zasadnicz przy
przygotowywaniu efektywnego procesu oddymiania. Ruch dymu wewntrz wieowca
moe by wywoany przez:

Konstrukcje
W zalenoci od zalenoci konstrukcyjnych wieowce bd nieszczelne pomidzy
pitrami i pomidzy pitrem, a klatk schodow. Dym moe si przemieszcza
pomidzy pitrami w zalenoci od typu konstrukcji przez nieszczelne otwory,
przestrzenie lub pknicia pomidzy podogami jak rwnie przez kanay, w ktrych
prowadzone s rury, sie elektryczna itd. Na dodatek cinienie, ktre wytwarzane
jest podczas poaru (nawet do trzech razy wiksze ni atmosferyczne) bdzie
przepychao dym przez te otwory, co doprowadzi do zadymienia innych piter lub
klatek schodowych w budynku.


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






22
Drzwi
Otwarte przejcia stworzone przez drzwi, wszystko jedno czy s one pozostawione
otwarte specjalnie czy przypadkowo, pozwalaj dymowi przemieszcza si poziomo i
(lub) pionowo po budynku. Wana jest kontrola zamknicia drzwi, ktre mog
umoliwi wydostanie si dymu z rejonw ju zadymionych. Drzwi na klatk
schodow wymagaj szczeglnej uwagi, poniewa klatka schodowa umoliwia
przedostawanie si dymu i ciepa w gr budynku.

Okna
Otwory stworzone przez okna, ktre zostay usunite pozwalaj na wydostawanie si
dymu na zewntrz i jego unoszenie si. Nieotwieralne panele lub okna na
zewntrznych cianach mog wymaga zbicia by umoliwi oddymianie.
Komunikacja pomidzy ratownikami na zewntrz wieowca jest wana zanim szyby
na wyszych pitrach zostan zbite dla potrzeb wentylacji.

Systemy Klimatyzacyjne
Systemy klimatyzacyjne maj za zadanie sprawowanie kontroli nad rodowiskiem
wewntrznym wieowcw. Wiele systemw klimatyzacyjnych steruje zaworami, ktre
umoliwiaj wdmuchiwanie lub odsysanie powietrza z kanaw klimatyzacyjnych, i
ktre pozwalaj je zamkn by nie dopuszcza do strat ciepa, kiedy w budynku nie
ma ludzi. Mog one zosta otwarte, by dostarczy schodzone powietrze na wybrane
kondygnacje. Systemy klimatyzacyjne wyposaone w zdalnie sterowane zawory
mog take suy jako system pomagajcy kontrolowa dym. Dziki nim mona w
zalenoci od potrzeb dostarcza lub wysysa powietrze z pomieszcze lub caych
piter. Niestety, jest wiele typw systemw kontroli zadymienia, ktre mog by
rcznie lub automatycznie aktywowane przez detektory dymu. Mog one
wystpowa wspbienie. Jeli system klimatyzacyjny nie jest cakowicie znany i
kontrolowany, powinien by wyczony, dopki nie odnajdzie si osoba znajca
system lub dopki budynek nie zostanie odymiony. Umoliwi to efektywne i trwajce
krcej czciowe uycie systemu (sterowanego manualnie) i zapobiegnie wypadkowi
rozprzestrzeniania si zadymienia.


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






23
Uwarstwianie si i Zaleganie
W wielopitrowych budynkach wystpuje tendencja do uwarstwiania si dymu i
gazw na pitrach poniej najwyszego, ktra zwiksza si w miar wzrostu
wysokoci budynku i otwarcia pionowych przej (takich jak klatki schodowe).
Uwarstwienie si dymu i gazw wystpuje, gdy ciepo i dym przemieszcza si
pionowo wewntrz budynku. Te produkty spalania przedostaj si przez kady
moliwy otwr pionowy dopki ich temperatura nie zrwna si z temperatur
otoczenia. Gdy dojdzie do wyrwnania temperatur, dym i gazy tworz warstwy
wewntrz budynku (Rysunek Nr 13). To uwarstwienie dymu i gazw ma rwnie
wpyw na to, e inne produkty spalania pozostaj poniej warstw dymu i poziomo
rozprzestrzeniaj si do innych czci budynku. Jest to proces bardzo czsto
zachodzcy w budynkach z pionowymi klatkami schodowymi. Zaleganie jest
zjawiskiem wystpujcym, gdy dym i gazy powstae podczas spalania nie mog
pionowo opuci budynku. Dym i gazy przemieszczaj si do najwyszej dostpnej
kondygnacji budynku i zaczynaj zajmowa take nisze kondygnacje oraz
wypenia ca dostpn przestrze (Rysunek Nr 14, A, B i C)


Rysunek 13


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






24
To zjawisko jest popularne w wielopitrowych budynkach. Jednake w zalenoci od
wysokoci wieowca i miejsca wystpienia poaru zalegajcy dym i gazy mog
gromadzi si na najwyszych pitrach lub na pitrach poniej uwarstwionego dymu
na klatce schodowej.


Rysunek 14
Klatki Schodowe
Klatki schodowe tworz naturalne tunele, ktrymi przemieszcza si dym oraz gazy w
wieowcach. Kiedy drzwi s otwarte na dole i na grze klatki schodowej szybko
powstaje naturalny efekt przepywu powietrza ku grze. Ten wanie naturalny ruch
powietrza moe by wykorzystany do usunicia zadymienia i gazw z klatki
schodowej. W odniesieniu do zaoe wentylacji, klatki schodowe mona podzieli na
dwie kategorie:
I. Klatki schodowe, ktre zapewniaj dostp do wntrza budynku na dole,
umoliwiaj dostp do piter oraz do dachu (Rysunek Nr 15 A)

A B C

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






25

Rysunek 15

Testy dowiody, e nie zalenie od temperatury atmosfery lub wilgotnoci, pewien
naturalny ruch powietrza zawsze powstanie w kierunku gry. Jednake naturalny
ruch powietrza w budynkach o wysokoci powyej 25 piter bdzie praktycznie
niezauwaalny, czego skutkiem bdzie prawie cakowity brak zjawiska wentylacji
naturalnej. Z tego powodu w budynkach o wysokoci powyej 25 piter wymagane
jest zastosowanie innych typw wentylacji ni naturalna po to, by ukierunkowa ruch
powietrza i zadymienia.

II. Klatki schodowe, ktre zapewniaj dostp na zewntrz budynku (na dole) oraz
dostp do piter i na dach (Rysunek Nr 15 B)
W tym wypadku testy take dowiody, e temperatura atmosferyczna oraz wilgotno
nie maj wpywu na naturalny ruch powietrza. Jednake naturalny ruch powietrza w
tego typu klatkach schodowych moe by znaczcy. Prdko ruchu powietrza moe
dochodzi nawet do 5 10 km/h po otwarciu drzwi na parterze oraz na dachu.

Naturalne zjawisko powoduje, e by uzyska pionowy ruch powietrza w klatce
schodowej ku grze, wystarczy po prostu otworzy drzwi na parterze oraz na dachu.
Ta waciwo powietrza moe by efektywnie uyta do usunicia zadymienia, ktre
zgromadzio si lub gromadzi si na klatce schodowej z powstaego w budynku
poaru. Dodatkowo naturalny efekt moe by wzmocniony przez uycie wentylacji
klatki schodowej za pomoc wentylatorw zabudowanych w klatkach schodowych.

A B

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






26
Wentylatory zainstalowane na klatkach schodowych
Dziki aktywacji wentylatorw w klatce schodowej ruch pionowy powietrza
rozpocznie si od razu po otwarciu okna, drzwi na szczycie klatki schodowej. To jak
silny bdzie to ruch, zaley od liczby i mocy wentylatorw. S one zazwyczaj tak
dopasowane, by umoliwi odpowiedni wentylacje.

Nadcinienie
Nadcinienie wytwarzane przez wentylatory Stray Poarnej moe znaczco
wzmocni naturalny ruch powietrza w klatce schodowej. Moe to poskutkowa
szybkim wyrzuceniem zadymienia z klatki schodowej po wytworzeniu nadcinienia
na wejciu do klatki schodowej i otworzeniu okna lub drzwi w dachu. Wentylacja
nadcinieniowa moe by te uyta w klatkach schodowych gdzie zainstalowane s
na stae wentylatory dla zwikszenia skutecznoci wentylacji.

Wytyczne Operacyjne
Nastpujce czynniki powinny by brane pod uwag, gdy dochodzi do poaru w
wieowcu.

Lokalizacja i Powierzchnia Poaru
Czy jest zadymienie wewntrz budynku? Jeli tak, jaka jest lokalizacja i zasig
problemu. Pamita naley, e wikszo wieowcw, to budynki szczelne, gdzie
moliwe jest zatrzymywanie ognia i dymu wewntrz bez adnych oznak poaru na
zewntrz. Z tego powodu ratownicy rozpoznajcy sytuacje musz bardzo uwaa
dopki sytuacja nie zostanie cakowicie rozpoznana i nie zostanie ustalony plan
dziaania.

System Kontroli Poaru
Jeli budynek jest wyposaony w systemy alarmu poarowego powinno zosta
ustalone miejsce, z ktrego mona nim sterowa. Gdy system zostanie
zlokalizowany, naley sprawdzi:
Status czujnikw dymu (potencjalna lokalizacja z zasig poaru),

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






27
Windy przeznaczone dla Stray Poarnej (potencjalny dostp do ognia i droga
ewakuacyjna zweryfikowane przez ratownikw),
System klimatyzacji budynku (potencjalna wentylacja budynku z zadymienia
lub kontrola nad potencjaln moliwoci rozszerzania si poaru i
zadymienia),
Wentylatory zamontowane na klatce schodowej (nadcinienie z tych
wentylatorw pomoe ochroni klatk schodow od zadymienia).

Klatki schodowe i Windy
Ustali lokalizacje i status (uyteczno) schodw i wind w budynku.

Windy
Ustali czy budynek ma wind serwisow, windy, ktre s specjalnie zaprojektowane
do uycia przez Stra Poarn lub nie windy dziaajce w pewnych przedziaach
wysokoci. Windy serwisowe zazwyczaj przemieszczaj si w caej wysokoci
budynku i zapewniaj dostp do wszystkich piter w budynku. Windy dla Stray
Poarnej umoliwiaj rczne sterowanie wind, co pozwala na ich lepsze
wykorzystanie. Sprawdzi naley te czy windy pasaerskie poruszaj si po caej
wysokoci budynku czy s podzielona na zakresy piter? Windy z ustalonym
podziaem na wysokoci, jeli sigaj przynajmniej pi piter poniej poziomu
poaru s uwaane jako bezpieczne w celu ich uycia przez ekipy robice
rozpoznanie.

Klatki Schodowe
Ustali, ktre pitra s obsugiwane przez klatk (klatki) schodowe i ktre klatki
powinny by wykorzystane przez ekip rozpoznawcz. Szczeglny nacisk powinien
by pooony na zlokalizowanie klatek schodowych prowadzcych na dach. Te klatki
schodowe mog by atwiej oddymione, dziki czemu uatwione jest ich
wykorzystanie podczas poaru.
Proces wentylacji nadcinieniowej
Kiedy wymienione wczeniej czynniki zostan przeanalizowane i ogie lub znaczne
zadymienie zostao zlokalizowane w wieowcu mona rozpocz wentylacje
nadcinieniow (pod kontrol kierujcego akcj):

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






28
Wentylacja Pionowa.
Przez otwarcie drzwi na parterze prowadzcych do klatki schodowej i wykorzystanie
wentylatorw nadcinieniowych, napowietrzy klatk schodow, co zaskutkuje:
Usuniciem zadymienia z klatki schodowej. Wymaga to otwarcia drzwi lub
okna na szczycie klatki schodowej, by umoliwi wydostawanie si dymu
(Rysunek Nr 16). Wentylatory zamontowane na klatce schodowej mog by
uyte albo same albo jako pomoc dla wentylatorw Stray Poarnej.

Rysunek 16

Powstrzymanie przedostawania si zadymienia z klatki schodowej na
korytarze. Ta operacja jest najskuteczniejsza, gdy nie otwieramy drzwi
prowadzcych na dach. Jednake, gdy pd powietrza skierowany jest ku
grze, zadymienie nie bdzie miao moliwoci zgromadzenia si w klatce
schodowej.
Wentylacja Krzyowa.
Wentylacja krzyowa zadymionego pitra w wieowcu moe by efektywnie
przeprowadzona z uyciem wentylatorw nadcinieniowych lub kombinacj
wentylatorw nadcinieniowych oraz wentylatorw zainstalowanych w klatkach
schodowych, przez napowietrzenie klatki schodowej oraz ukierunkowanie przepywu
powietrza przez pitro, ktre ma zosta oddymione:
Okna na zadymionym pitrze, ktre zostay otwarte (wybite) przez ratownikw
lub ogie (Rysunek Nr 17). Jeli okna musz zosta otwarte dla potrzeb

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






29
oddymiania, naley otworzy okna od zawietrznej strony budynku (jeli to
moliwe).
Rysunek 17

Klatka schodowa po drugiej stronie pitra, ktra wychodzi na dach budynku
(Rysunek Nr 18). Zadymienie bdzie wypychane pionowo drug klatk
schodow w kierunku dachu i na zewntrz.
Rysunek 18

Opisana powyej wentylacja krzyowa bdzie skuteczna w budynku o wysokoci do
25 piter. W klatkach schodowych powyej tej wysokoci pionowy ruch powietrza
zmniejsza si praktycznie do zera (przez otwory wentylacyjne, nieszczelne otwory
itd.), dlatego musi zosta doprowadzone dodatkowe powietrze. Jeli zachodzi
potrzeba oddymienia piter powyej numeru 25 konieczny bdzie dodatkowy
wentylator do wdmuchiwania powietrza do korytarza na pitrze, ktre jest oddymiane
(Rysunek Nr 19).

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






30

Rysunek 19

Uwaga:
Te operacje mog wymaga obecnoci ratownikw na dachu i na ziemi dla
poprawnej koordynacji.
DZIAANIA PROWADZONE PO UGASZENIU OGNIA

Dziaania prowadzone po ugaszeniu ognia, maj za zadanie rozpoznanie przyczyny
poaru oraz zostawienie wacicielowi oraz ubezpieczycielowi moliwoci ustalenia
strat. Dziaania te s czsto prowadzone w warunkach, ktre mog by
niebezpieczne dla ludzi przebywajcych na pogorzelisku. Dopki ogie nie zostanie
cakowicie ugaszony, a zadymienie cakowicie usunite dziaania prowadzone po
ugaszeniu mog by prowadzone z naraeniem ludzi na kontakt z dymem, ciepem
lub tlenkiem wgla. Pamita naley, e kada ilo tlenku wgla powstaa podczas
poaru w pobliu sufitu moe po ochodzeniu opa bliej podogi gdzie moe zosta
wdychana przez ratownikw i inne osoby przebywajce na pogorzelisku. Poza tym
wiele materiaw, z ktrych budowane s budynki przechowuje i oddaje ciepo
zgromadzone podczas poaru, co podwysza temperatur badanego pogorzeliska.

Zazwyczaj wentylatory bdce w dyspozycji Stray Poarnej s uywane take po
pierwszym uderzeniu majcym za zadanie ugaszenie ognia i przed prowadzeniem
dziaa na pogorzelisku.

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






31
Niekiedy zdarza si jednak, e wentylatory zostaj wyczone. Pozwala to na
zgromadzenie si dymu, ciepa i tlenku wgla podczas prowadzenia dziaa po
ugaszeniu ognia.
Wentylacja nadcinieniowa moe suy w celu dostarczania wieego i chodnego
powietrza do rejonu pogorzeliska (Rysunek Nr 20), co skutkuje wikszym
bezpieczestwem ze wzgldu na czynniki:

Ciepo
Wypromieniowane ciepo oraz wilgotno na pogorzelisku zostan zmniejszone.

Dym
Zadymienie na pogorzelisku moe by ograniczone w stopniu zalenym od
moliwoci przewentylowania pogorzeliska.



Rysunek 20


Tlenek Wgla
Podobnie jak w wypadku ciepa i zadymienia, koncentracja tlenku wgla moe by
znaczco zmniejszona.

Pogorzelisko
Ciepo
Dym
CO

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






32
Uwaga:
Dla ujednolicenia, zostay przyjte nastpujce akceptowalne przedziay stenia
tlenku wgla:
400 do 500 czsteczek na milion (ppm) tlenku wgla moe by wdychane
przez jedn godzin bez zagroenia efektami ubocznymi
600 do 700 ppm tlenku wgla wdychane w cigu jednej godziny spowoduje
niepodane efekty
1000 do 1200 ppm tlenku wgla wdychane w cigu godziny jest
niebezpieczne dla zdrowia
Koncentracja powyej 4000 ppm tlenku wgla jest zabjcza w czasie poniej
godziny.

W zalenoci od typu poaru, koncentracja tlenku wgla w przedziale 500 do 1200
ppm czsto wystpuje na pogorzelisku. Pomiary, w czasie prowadzenia dziaa na
pogorzelisku day wynik pozwalajcy domniemywa, e wentylacja nadcinieniowa
moe wpyn na redukcje poziomu stenia tlenkiem wgla z okoo 1000 ppm do
okoo 130 200 ppm.

Ponisza tabela jest pogldow, jeli chodzi o skutki wentylacji nadcinieniowej
prowadzonej na terenie pogorzeliska. Wartoci zale jednak w duej mierze od typu
budowli, materiaw, ktre si paliy, poziomu wentylacji naturalnej, tego czy ogie
jest cakowicie dogaszony, a take od sprztu uytego do pomiarw stenia tlenku
wgla, oraz jakoci przeprowadzonej wentylacji nadcinieniowej.

Porwnanie ste tlenku wgla przed i po procesie wentylacji nadcinieniowej
Budynek Rejon
Pogorzeliska
CO (ppm) przed
wentylacj
nadcinieniow
CO (ppm) po
wentylacji
nadcinieniowej
Jednorodzinny Jedna Sypialnia 600 ppm 110 ppm
Apartamentowiec Jadalnia i Pokj 800 ppm 150 ppm
Handlowy Obszar Pracy 1000 ppm 180 ppm


Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






33
POAR
Kiedy mamy do czynienia z poarem w zamknitych przestrzeniach, wentylacja
nadcinieniowa moe by take uyta jako technika walki z ogniem przed
wprowadzeniem linii z prdem ganiczym. Poniewa jest to moda technika, moe
ona skutkowa nastpujcymi rezultatami:
Znaczce zmniejszenie temperatury i zadymienia w pomieszczeniach
objtych poarem.
Polepszenie widocznoci.
Zmniejszenie cakowitej wewntrznej temperatury w budynku.
Zwikszone zostaje bezpieczestwo - ratownicy mog porusza si w pozycji
wyprostowanej zamiast czoga si po pododze.
Czas potrzebny do rozpoczcia walki z ogniem (dotarcia do rda poaru i
podania prdu wody) zostaje zmniejszony.
Wyeliminowane zostaje zjawisko powstawania duych iloci rozgrzanej pary
wodnej, ktra moe doprowadzi do poparze ratownikw i osb, ktre
wymagaj ewakuacji ze strefy poaru
Zmniejszone zostaje prawdopodobiestwo wystpienia zjawiska Flash Over
Podobnie, jak inne dziaania, ta technika wymaga zachowania uwagi na ponisze
parametry by bya skuteczna:
Techniczna i operacyjna wiedza na temat wentylacji nadcinieniowej.
Ta technika jest skuteczna w walce z ogniem w zamknitych
pomieszczeniach, jednake poary na poddaszach wymagaj szczeglnej
uwagi na spraw dostarczania powietrza do strefy spalania.
Musi by zachowana moliwo odwrotu.
Dwa wentylatory ustawione w rzdzie, kady o mocy minimum 3 5 KM daj
najlepsz skuteczno.
Wydmuchiwany przez wentylator (wentylatory) strumie powietrza musi
zakrywa cay otwr wentylacyjny wlotowy do pomieszczenia.
Otwr wentylacyjny wylotowy powinien by tak blisko rda ognia jak to tylko
moliwe. Mona uy otworw pionowych (otwory w dachu) jak i poziomych
(drzwi i okna).

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






34
Prdy wody powinny by wprowadzane do pomieszczenia po czasie
minimalnym okoo 5 do 15 sekund po rozpoczciu wentylowania
pomieszczenia.

Wytyczne Operacyjne
Efektywno wykorzystania wentylacji nadcinieniowej podczas dziaa na
pogorzelisku jest zalena od samego obszaru pogorzeliska (jego rozmiaru i palcych
si materiaw) oraz od wentylatorw, ktre s uywane do wentylacji
nadcinieniowej. Pojedynczy wentylator jest odpowiedni do prowadzenia wentylacji w
domu jednorodzinnym (do ok. 480 m
2
powierzchni). Pamita naleyy, e jeli
wielko i wydajno wentylatora wzrasta, wzrasta take efektywno wentylacji.
Umiarkowany ruch powietrza jest wystarczajcy do usunicia dymu, ciepa i tlenku
wgla z rejonu pogorzeliska. Dowiadczenie praktyczne dowodzi, e wentylacja
nadcinieniowa nie wpywa na zwikszenie siy poaru ani na jego rozszerzenie si
ognia, ktry moe si jeszcze znajdowa w rejonie pogorzeliska. Jeli jakiekolwiek
pomienie zwiksz prdko swojego rozprzestrzeniania si mona nad tym atwo
zapanowa, przez:
Wyczenie wentylatora
Zmniejszenie obrotw wentylatora
Zwikszenie odlegoci pomidzy ogniem (pogorzeliskiem), a wentylatorem
Zgaszenie ognia ;-)

Uwaga:
Wentylacja nadcinieniowa nigdy nie powinna by uywana jako substytut dla
Aparatw Ochrony Drg Oddechowych, ktre powinny zawsze by uywany przez
ludzi pracujcych w niebezpiecznej atmosferze.

Uwarunkowania Operacyjne
Poniszy scenariusz przedstawia wentylacje nadcinieniow, uywan do
wprowadzenia linii ganiczej do pomieszcze. Na Rysunku Nr 21 mamy rzut
mieszkania z zaznaczonym poarem w Sypialni 2.



Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






35















Rysunek 21

Obiekt jest objty dymem i gorcym powietrzem:
1. Po przybyciu pierwszej jednostki, odpowiednia osoba obchodzi budynek by
zlokalizowa ogie i dogodny otwr wentylacyjny wylotowy. Jeli nie mona
zlokalizowa ognia powinno si polega na dowiadczeniu, obserwacji typu
zdarzenia oraz pamitaniu o wymaganiach, jakie stawia wentylacja
nadcinieniowa oraz podanie prdu wody do wntrza. Najodpowiedniejszymi
otworami wentylacyjnymi wylotowymi s okna w sypialni nr 2.
2. Jeli zlokalizowano rdo ognia i otwory wentylacyjne wylotowe, powinno si
przygotowa wentylator oraz linie ganicz przed drzwiami wejciowymi. Jeli
to moliwe, wentylator i linia ganicza powinna by usytuowana przed
wejciem znajdujcym si z dala od rda ognia. Pozwoli to na wejcie z
prdem ganiczym przez nieobjty ogniem obszar budynku do rda ognia,
podczas gdy powietrze z wentylatora oddymi i ochodzi drog od drzwi
wejciowych do rda ognia.
3. Otwr wentylacyjny wylotowy jest tworzony przez otwarcie lub wybicie dwch
okien w Sypialni 2. Pamita naley, e zasony (aluzje) ograniczaj
wentylacj i powinny by usunite z okien. Otwory wylotowe mog by







OGIE
azienka
Kuchnia
Sypialnia 2
Salon
Sypialnia 1
OGIE

Wentylacja Nadcinieniowa
Podrcznik wicze






36
zarwno pionowe, jak i poziome, jednake poziome powinny by uywane w
pierwszej kolejnoci, ze wzgldu na ich lepsze dziaanie w oddymianiu i
obnianiu temperatury wewntrz mieszkania.
4. Gdy otwr wentylacyjny wylotowy, linia ganicza i wentylator(y) s gotowe,
powinno si je uruchomi i ustawi tak by stoek powietrza obj otwr drzwi
wejciowych. Jeli to konieczne otwory wylotowe mog by otwarte po
uruchomieniu wentylatora(w).
5. Podczas wentylacji, powietrze bdzie przemieszczao si od wejcia do wylotu
i dym oraz ciepo bdzie wypychane z Salonu, do Sypialni 2, dalej w kierunku
okien i poza budynek. Efektywno tej operacji jest zalena od rozmiarw
pomieszcze i wydajnoci wentylatora(w).
6. Po krtkim czasie oddymiania, naley w razie potrzeby wzmc walk
z ogniem. Zmniejszenie temperatury, oddymienie i zwikszenie widocznoci
powinno umoliwi skupienie akcji ganiczej na rdle ognia. Po ugaszeniu
ognia, produkty spalania zostan odepchnite od ratownikw i wypchnite na
zewntrz razem z ciepem i dymem.
7. Po ugaszeniu poaru, wentylator(y) moe dalej pracowa, by polepszy
warunki wewntrz budynku i umoliwi bezpieczne prowadzenie dziaa na
pogorzelisku oraz zlokalizowanie przyczyn poaru.

Wentylacja nadcinieniowa moe by skutecznie stosowana podczas akcji ganiczej.
Nie moe jednak by stosowana podczas kadego poaru.
Decyzj o podjciu wentylacji nadcinieniowej naley opiera na dowiadczeniu i
wyszkoleniu ratownikw, a przede wszystkim na wiedzy dowodzcego akcj
ratowniczo-ganicz.

Technika wentylacji nadcinieniowej umoliwi uzyskanie satysfakcjonujcych
wynikw tylko wtedy, gdy wentylatory zostan uyte przez waciwie wyszkolonych
ratownikw.