1.systemowoci 2.pogldowoci 3.samodzielnoci 4.zwizku teorii z praktyk 5.efektywnoci 6.stopniowania trudnoci 7.zwizku indywidualizacji i uspoecznienia
Ad. 1 Zasada systemowoci (czyli uporzdkowania wiedzy w gowie uczniw) pochodzi z zasady systematycznoci, ktra jest podstaw kadego racjonalnego dziaania. Skutecznod ksztacenia zaley od stopnia przyswojenia materiau, jego planowego ujcia, podzielenia na sensowne fragmenty i kolejnego ich opanowywania majc na uwadze to, czy opanowany jest ju materia poprzedni. Proces ksztacenia to system, stanowi sekwencj celowych czynnoci nauczycieli i uczniw, ktre zmierzaj do wprowadzenia zamierzonych zmian w uczniach. Jego elementy to nauczyciele, uczniowie, tred ksztacenia i rodowisko dydaktyczno- wychowawcze. Elementy te wchodz ze sob w zwizki przyczynowo skutkowe i czasowo przestrzenne, podlegaj swoistej dynamice w czasie trwania procesu, powodujc bardziej czy mniej korzystne, bardziej czy mniej trwae lady w uczniach
Ad. 2 Pogldowod mona okrelid jako zesp norm ktre wywodz si z prawidowoci procesu ksztacenia, dotyczcych poznawania rzeczywistoci na podstawie obserwacji, mylenia i praktyki na drodze od konkretu do abstrakcji i od abstrakcji do konkretu. Takie poznanie jest warunkiem gbszego rozumienia rzeczywistoci, a tym samym skuteczniejszego na ni oddziaywania.
Ad. 3 Samodzielnod (samodzielnod dziaania, samodzielnod mylenia - obie silnie ze sob powizane) Samodzielnoci w dziaaniu uczy zarwno rodzina jak i szkoa, wdraajc dziecko od najmodszych lat do samodzielnego wykonywania pracy. Dziecko uczy si odpowiedniego doboru stosowania do celu pracy warunkw i rodkw dziaania. Wedug zasady samodzielnoci, dziecko powinno brad udzia w kontroli wasnej pracy w koocu jest jej wykonawc. Samodzielnod mylenia planowanie przebiegu dziaania, realizacja, sprawdzenie efektw. Ze wzgldu na stopieo samodzielnoci rozrnia si mylenie reproduktywne (niesamodzielne) i produktywne (samodzielne). Pierwsze opiera si na zdolnociach poznawczych ktre uatwiaj przyswajanie wiedzy pamici i uwadze. Z kolei do samodzielnego mylenia potrzebna jest dobrze rozwinita zdolnod obserwacji, bogata wyobrania oraz samodzielnod w myleniu i dziaaniu.
Ad. 4 Zasada zwizku teorii z praktyk nakazuje czyd wiedz naukow z praktyk ycia codziennego, traktuje take o niebezpieczeostwach, jakie kryje w sobie oderwanie procesu ksztacenia od praktyki bd od teorii. Podstaw treci tej zasady stanowi wiedza o tej teorii i jej zmienianiu, wykorzystywaniu w yciu, czyli praktyce. Teoria to zesp twierdzeo wyjaniajcych dan dziedzin rzeczywistoci oraz mechanizmy jej przeksztacania, praktyka za to materialna dziaalnod ludzi, przeksztacajca rzeczywistod stosownie do ich potrzeb.
Ad. 5 Zasada efektywnoci czyli zwizku miedzy celami a wynikami ksztacenia dotyczy funkcjonowania i optymalizacji wielu czynnikw , biorcych bezporedni lub poredni udzia w procesie dydaktycznym. Udzia bezporedni bior takie czynniki jak metody pracy nauczycieli i uczniw, ilod czasu zadaniowego, wiadomoci i sprawnoci uczniw, udzia za poredni takie, jak inteligencja , zdolnoci uczniw, wyksztacenie i kultura pedagogiczna nauczycieli oraz rodowisko rodzinne i rwienicze.
Ad. 6 Zasada przystpnoci czyli pokonywania trudnoci uczniw w poznawaniu i przeksztacaniu rzeczywistoci to potrzeba nawizania przez nauczyciela kontaktu z kadym uczniem , doboru takich metod , pracy i rodkw , aby w stopniu maksymalnym uruchomid siy i moliwoci, zdolnoci ogu uczniw. Istotn rol gra tu znajomod wszystkich uczniw w klasie, rnic w ich postpach szkolnych , w ich temperamencie i tempie uczenia si , jak rwnie znajomod klasy jako zbiorowoci, jej wewntrznej struktury, osb wpywowych, motywacji i nastawienia do szkoy.
Ad. 7 Zasada indywidualizacji i uspoecznienia czyli zwizku interesw jednostki i zbiorowoci - wymaga uspoecznienia postaw i zachowao modziey, rozwinicia umiejtnoci wspdziaania w pracy zespoowej, uksztatowania spoecznych postaw i motywacji modych ludzi. Uspoecznianie rozumiemy jako og dziaao zmierzajcych do uczynienia z ucznia penowartociowej istoty spoecznej, poprzez danie mu szans zdobycia takiej wiedzy i takich kwalifikacji oglnych , jak rwnie wartoci i takiego stopnia rozwoju osobowoci, aby si mg stad penowartociowym czonkiem spoeczeostwa i realizowad w nim swoje indywidualne cele yciowe. W szkole konieczna jest praca indywidualna ucznia, organizowana w kontakcie bezporednim bd porednim ucznia z nauczycielem. Szeroko stosuje si prac frontaln caej klasy szkolnej. Angauje ona wszystkich uczniw chod z reguy dzieje si to przy bardzo zrnicowanej aktywnoci kadego z nich. Wikszemu procesowi socjalizacji suy praca grupowa. Praca ta stwarza motywacj spoeczn. Praca grupowa ma na celu uczynienie ucznia spoecznie dojrzaym czowiekiem, moe wystpowad w szkole w rnych postaciach. Klasa szkolna jako caod moe byd grup odpowiednio zorganizowan i harmonijnie rozwizujc wsplne zadania.