BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGO| NR 28 | 26 WRZENIA 2014 | ISSN 2084-9017

wiata nie naprawi

ozmawiamy z Arturem Andrusem o swoim jubileuszu pracy w Trjce, istocie kabaretu radiowego
oraz problemach z orgazmem Piotra Bukartyka

Kto
chce
spali
lasy?
Od pocztku wrzenia w podbydgoskich lasach wybuchaj poary. Leniczy Lenictwa ugowo - Bogdan Makowski - by jednym z gaszcych poar zrbu o powierzchni 3 arw. Tymczasem mieszkacy wsi pooonych w ssiedztwie lasw nie
maj wtpliwoci, e w ich okolicy grasuje podpalacz

Gmina Dobrcz
Nasi Czytelnicy pomagaj maej Julce
10

***

Gmina Koronowo
Ju niedugo dojedziemy rowerem do Koronowa
11

***

Gmina Nowa Wie Wielka

Rozmawiamy
GLKS Burza

prezesem
14

***

Gmina Biae Bota

Bd widoczny na drodze w
gminie
15

light

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Zgo si
na konferencj

stopka redakcyjna

Redakcja Poza Bydgoszcz

Zotoria, ul. 8 marca 28
redakcja@pozabydgoszcz.pl

Wydawca
Goldendorf

Redaktor naczelny
Radosaw Rzeszotek

Znany ekonomista Marek Zuber

poprowadzi w Bydgoszczy prestiow

konferencj na temat polskiego eksportu

goldendorf@goldendorf.pl

Sekretarze redakcji
Tomasz Skory (GSM 665 884 554)
Kinga Baranowska (redaktor wydania)

Dzia reportau i publicystyki

Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Marcin Tokarz

Dzia informacyjny
ukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowska

Sport
Aleksandra Radzikowska

Zdjcia
Adam Zakrzewski, ukasz Piecyk,

30 wrzenia w Hotelu City w Bydgoszczy (ul. 3 maja 6, sala B) odbdzie

si bezpatna konferencja: Polski
eksport: wiodcy partnerzy handlowi i nowe wyzwania. Organizatorem
wydarzenia jest Centrum Obsugi
Inwestorw i Eksporterw przy Urzdzie Marszakowskim w Toruniu we
wsppracy z Ministerstwem Gospodarki, za wykonawc Stowarzyszenie
Integracja i Wsppraca. Konferencja
to propozycja dla przedsibiorcw
z rnych bran prowadzcych/planujcych dziaalno eksportow.
Spotkanie poprowadzi znany eko-

nomista Marek Zuber. Zgoszenia

s przyjmowane do 26 wrzenia pod
numerem telefonu: (056) 655 58 16,
bd mailowo: paulina.janiszewska@
forumgospodarcze.pl, oraz a.draspa@
kujawsko-pomorskie.pl. Wicej informacji na www.kujawsko-pomorskie.coie.gov.pl Konferencja zostanie
sfinansowana przez Uni Europejsk
ze rodkw Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach
Poddziaania 6.2.1. Wsparcie dla sieci
centrw obsugi inwestorw i eksporterw Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Maciej Pagaa

REKLAMA
Aleksandra Grzegorzewska (512 202 240),
Agnieszka Korzeniewska (534 206 683),
Magorzata Kramarz (GSM 607 908 607),
Karol Przybylski (GSM 665 169 292)

reklama@pozabydgoszcz.pl

Skad

Studio Poza Bydgoszcz

Druk
Express Media Sp. z o.o.

ISSN 4008-3456

Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.

***
Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994
r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public
Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Bydgoszcz jest
zabronione bez zgody wydawcy.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

reporta

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Czyby sprawka podpalacza?

W ostatnich tygodniach doszo do poarw w powizanych ze sob miejscach.

Zarzd Nadlenictwa Ranna podejrzewa, e mog za nimi sta ludzie niedziaajcy jednak z premedytacj

Tomasz Skory

aczo si od poaru zrbu w Krwce, ktry 8 wrzenia strawi ponad

p hektara. Tydzie pniej kolejny
zrb, tym razem w ugowie zamieni si w
poarzysko. Midzy oboma zdarzeniami na
pobliskim polu w Samociku ogie strawi par snopkw zebranego zboa. Wrd
mieszkacw gminy Koronowo panuje
przekonanie, e lasom zagraa czowiek lub
grupa ludzi nastawionych destrukcyjnie do
przyrody. Tutejsza jednostka Lasw Pastwowych dementuje plotki, twierdzc, e
rdem incydentw mogo by nieumylne
zaprszenie.
W Nadlenictwie Ranna poary zdarzaj si bardzo rzadko - rednio raz w roku.
Tym bardziej dziwi fakt powtarzajcych si
zdarze o wsplnym mianowniku. Zarwno
na terenie Krwki jak i w ugowie ogniem
zaj si zrb. O ile drugi z poarw subom
udao si ujarzmi niemal natychmiast, ten
z 8 wrzenia zaliczy mona ju do niebezpiecznych.
- Straty w Krwce szacujemy na okoo
3000 z, dlatego e poar powsta na zrbie,
czyli powierzchni pozbawionej ju drzewostanu i tylko fragmentem doszed do uprawy lenej, gdzie rosy mae sosny - wyjania

Janusz Flies z Nadlenictwa Ranna. To w

jego obrbie doszo do zdarzenia. - Teren bdzie trzeba od nowa przygotowa do posadzenia. Cakowita powierzchnia poarzyska
wyniosa 60 arw.
3-metrowy sup ognia
Niesprzyjajce warunki pogodowe i
specyfika miejsca utrudniay subom opanowanie poaru. Nie pomg nawet natychmiastowy wyjazd do gaszenia zaraz
po zauwaeniu dymu przez kamer. Ogie
szybko si rozprzestrzenia na powierzchni
zacielonej suchymi odpadami zrbowymi
gaziami i czubami sosny. Akcja ganicza
trwaa przeszo 4 godziny.
- Uczestniczyo w niej 7 jednostek OSP,
jedna jednostka z nadlenictwa, jego pracownicy plus osoby postronne - wylicza
Janusz Flies. - Z powietrza wspary nas 2
samoloty patrolowo-ganicze. Pierwszy wykona dwa zrzuty wody, drugi interweniowa
ju tylko raz. Sup ognia momentami siga
nawet 3 metrw.

Gdy ju powoli zacieraa si pami o poarze w Krwce, 15 wrzenia zdarzy si kolejny - w ugowie - tym razem
znacznie bliej drogi publicznej. Warunki
pogodowe sprawiy, e dym szybko wyszed
ponad koron drzew. Spaliy si 3 ary zrbu,

Leniczy Lenictwa ugowo - Bogdan Makowski - by jednym

z gaszcych poar zrbu o powierzchni 3 arw.
bez adnych wymiernych strat.

- Mona powiedzie, e to zdarzenie opanowalimy koncertowo. Ogie
zdusilimy w zarodku - kwituje Janusz Flies.
Gorejce snopki
Podobny charakter obu miejsc nasuwa

FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI

podejrzenia, e teren mg zosta wiadomie podpalony przez czowieka. Pracownicy Nadlenictwa Ranna pozostaj w tej
kwestii ostroni. Unikaj przedwczesnych
osdw.
- Z du doz prawdopodobiestwa
mog powiedzie, e oba przypadki byy wynikiem posugiwania si ogniem przez jakie

osoby przebywajce na terenach lenych syszymy od Janusza Fliesa. - Rzadko zdarza

si, eby ogie zaprszy si sam, z przyczyn
kompletnie naturalnych, czyli np. od szka
pozostawionego w lesie. Faktycznie, podobiestwo obu tych miejsc jest zastanawiajce, ale z dowiadcze ssiednich jednostek
wiemy, e do podpale dochodzio znacznie
bliej siebie. Jeli rzeczywicie si wydarzaj,
sprawcami bywaj czsto dzieci albo osoby
niezrwnowaone psychicznie, co zwykle
oznacza, e i mao mobilne.
Krwk i ugowo dzieli ponad 20 km,
jednak kilka dni przed zdarzeniem w ugowie, mieszkacy pobliskiego Samocika
zgosili inny poar...
- Byam wtedy na urlopie poza domem,
ale po powrocie dowiedziaam si, e paliy si snopki zboa na polu bardzo blisko
pniejszego poaru w ugowie - opowiada Edyta Stankiewicz, sotys Samocika.
- Interweniowao OSP z Koronowa. Ludzie
zaczynaj si zastanawia, czy po gminie nie
grasuje przypadkiem podpalacz...
Nadlenictwo Ranna, w zwizku z
incydentami w Krwce i ugowie, oficjalnie podao nieznan przyczyn podpalenia.
ledztwem w tej sprawie zajmuj si policjanci z komisariatu w Koronowie.

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

region

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Matka Bogna od Aniow

Rok 1979, maa wie na pograniczu powiatu toruskiego i bydgoskiego. Babka, jak nazywali

Bogn Tabor mieszkacy pobliskich wiosek, odczarowaa zy urok rzucony na dwuletniego Janka. Legenda gosi, e dar
ten, jak kada szeptucha, otrzymaa od samego Chrystusa
Aleksandra Radzikowska

ima stulecia sprawia, e ludzie

w maych miejscowociach mieli
trudnoci z zaopatrzeniem si w
niezbdne do ycia produkty, nie mwic o
podrach do miast i lekarzy. O tym, e Bogna uzdrawiaa, nie biorc za to pienidzy,
wiedzieli prawie wszyscy. Bya ostatni desk ratunku, a moe nadziej dla tych, ktrym konwencjonalna medycyna nie moga
ju pomc. Pewnie dlatego w styczniu 1979
roku do jej drzwi zapukaa Elbieta Kowalkiewicz, trzymajc na rkach swojego jedynego syna.
Szeptucha, jak mwi ustne przekazy,
od pierwszej chwili czua przekonanie, e
chopca drczy przestrach albo urok zego
oka. Tego jedynego nigdy nie potrafia odrni, bo te dolegliwoci byy powodowane
dziaaniem czego lub kogo trzeciego. Najczciej psa, rzadziej czowieka.
Uchowaj nas od zego
Nie opowiadaa nigdy, jak odkrya swoje
powoanie. Gdyby nie historie, ktre od lat
powtarzane s przez mieszkacw wsi, pew-

nie wszyscy ju dawno zapomnieliby o niej

- z pozoru zwykej kobiecie, matce dwch
crek, onie stolarza i wzorowej gospodyni.
To wanie tym wzbudzaa szacunek wrd
przyjaci rodziny. Nikt nie odway si nazwa jej oszustk, bo za swoj pomoc nie
oczekiwaa zapaty. Czasem przyjmowaa od
przyjezdnych jedynie cukierki. Ju po przekroczeniu progu jej domu dao si podobno
zauway, jak mocno manifestowaa swoje
przywizanie do Boga. Ci bardziej zoliwi nazywali j wiedm, ale to chyba przez
wzgld na dugie, czarne suknie i kwieciste
chusty, ktre nosia prawie cae ycie.
- Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus - rzeka Elbieta Kowalkiewicz, gdy po
raz pierwszy pochylia gow przed ludow
uzdrowicielk. - Odczy urok, uchowaj nas
od zego.
Wtedy Bogna zakrya gow dziecka
chust i przytrzymujc nad ni garnek z
zimn wod, wlaa do niego roztopiony
wosk pszczeli. Wedug uzdrowicieli ta praktyka doskonale nadaje si do wycigania
choroby, o czym wiadcz guzki powstajce
na powierzchni wosku.
Zabobon i herezja czy prawda? Nie brak
tych, ktrzy wprost wymiewaj takie wierzenia. Faktem jednak jest, e w miejscowociach lecych na wschodnich kracach na-

szego kraju, znachorzy ciesz si wikszym

zaufaniem ni lekarze. Dlaczego nazywamy
ich szeptunami? Legenda ludowa gosi, e
gdy Chrystus zacz naucza doktorw w
wityni, przekaza im tajemn umiejtno
leczenia oraz teksty magicznych formu.
Przyjmujc w dar, okazuj oni szczer
ch pomocy innym ludziom. Wymawiajc
cicho sowa modlitwy i odprawiajc odpowiedni obrzdek, wypraszaj u Boga aski
dla swych goci. Czsto podkrelaj, e bez
pomocy Stwrcy i aniow nie byliby zdolni
do penienia tej misji. S te zobligowani do
udzielenia wsparcia zawsze, gdy kto o nie
poprosi. Musz wyzby si negatywnych
emocji w stosunku do wszystkich ludzi, by
mc pomaga nawet tym, ktrych uwaaj
za swoich wrogw. Dawniej lokalna spoeczno traktowaa ich jako obcych, dlatego
mieszkali za wioskami lub w wydzielonym
terytorium.
Mylne jest te kojarzenie ich z wiedmami bd czarownicami. Wedug wierze
rdo mocy szeptunw przypisuje si Bogu,
za czarnoksinikw - szatanowi.
- Wiem, e taka osoba kiedy tu mieszkaa, ale czy prawd jest to, co o niej mwi
- tego nie wiem - mwi Mariusz Zawadzki,
ktry mieszka cztery domy od dawnego gabinetu babki. - Ojciec opowiada, e przez

Aparat suchowy
jak wybra najlepszy?
Popularno aparatw suchowych ronie

z roku na rok. Decydujc si na zakup aparatu, czsto nie

wiemy dokd skierowa nasze kroki. Jak wybra mark naszego aparatu, by suy nam dugo i bez zastrzee?

eli dojdziemy do wniosku, e nasz such nie jest

tak sprawny jak niegdy, zauwaymy jego pogorszenie, lub te powiedz nam o tym nasi bliscy,
udajmy si do dobrego punktu protetycznego. Profesjonalna firma powinna oferowa bezpatne badanie
suchu. W tych nalecych do firmy KIND trwa ono
tylko kilka minut a jego wynik otrzymujemy natychmiast. Firma KIND gwarantuje nam take darmowe
korzystanie z aparatw przez okres prbny. Moemy
wtedy w domu, w pracy, na ulicy, w najbardziej typowych codziennych sytuacjach sprawdzi, czy dany
aparat nam odpowiada. Wykwalifikowany protetyk
suchu dopasuje go indywidualnie do kadego pacjenta. Protetycy w firmie KIND s wyczuleni na
fakt, e kady syszy inaczej i inne odczuwa potrzeby. Wysuchaj wszystkich wtpliwoci i odpowiedz
na wszelkie pytania dotyczce wyboru aparatu, jego
noszenia czy pielgnacji. Najmodszymi pacjentami
zajm si natomiast protetycy wyspecjalizowani w
protetyce dziecicej.
Warto zainteresowa si take programem bada naukowych firmy KIND, dziki ktremu kady
ma moliwo testowania najnowoczeniejszych
aparatw suchowych za darmo. Firma KIND sama
bowiem projektuje i produkuje aparaty, dziki czemu jest wyjtkowym ekspertem w ich dziedzinie. W
Polsce KIND posiada ponad 150 oddziaw, cieszc
si zaufaniem coraz wikszej liczby osb cierpicych
na ubytek suchu a co rwnie wane ich bliskich.

KIND wsppracuje z lekarzami laryngologami, audiologami i foniatrami, ktrzy pomagaj w opiece

nad pacjentami oraz stawia na nowoczesn technologi, ktr uwaa za standard. Dlaczego nie korzysta z najnowszych rozwiza uatwiajcych ycie?
One nale si kademu z nas, tak jak naley nam si
dobre syszenie.
Nowoczesne aparaty charakteryzuj si nie tylko
maymi rozmiarami i estetycznym wygldem, ale
przede wszystkim sprawnym, satysfakcjonujcym
pacjenta dziaaniem. Z szerokiej gamy produktw
moemy wybra aparat do noszenia wewntrz ucha
lub za uchem, z funkcj odbioru kierunkowego, rozmowy w wikszym gronie, eliminujcy zbdne szumy.
KIND gwarantuje najnisze ceny aparatw oraz
pen satysfakcj z ich korzystania. Jeli nie jestemy
zadowoleni z zakupionego aparatu, mamy prawo do
jego zwrotu. Moemy wtedy wybra inny, bardziej
nam odpowiadajcy. Bardzo interesujco w firmie
KIND przedstawia si take oferta akcesoriw i urzdze uatwiajcych codzienne ycie osobom gorzej
syszcym. Dobro pacjenta jest najwaniejsze, dlatego te w kadym oddziale firmy KIND zostaniemy
powitani rwnie serdecznie, gdy odwiedzimy go po
raz pierwszy jak i wtedy, gdy zwrcimy si o pomoc
ju w trakcie korzystania z aparatw.

wiele lat przychodzili do niej rni ludzie,

nawet z najdalszych zaktkw kraju. Niektrzy odzyskiwali zdrowie, inni nie. W Boga
wierz, ale podchodz sceptycznie do kwestii uzdrowicieli. Moe to po prostu wiara
pomagaa im pokona choroby? Jej crka
Maria tylko umiecha si, gdy kto j oto zapyta.
Wiatr i ra
Zakres dziaalnoci szeptuchy dotyczy
zazwyczaj chorb nieuznawanych przez wyksztaconych lekarzy. Uzdrowiciele wykluczaj z zakresu swoich obowizkw zamania i dolegliwoci, w ktrych konieczna jest
interwencja chirurgiczna. Sama szeptucha
nie jest w stanie zawsze pomc choremu,
nawet jeli dotyczy to choroby istniejcej w
kulturze ludowej.
Rodzaje dolegliwoci leczonych przez
szeptunw to przede wszystkim nerw-kotun, wiatr, ra, ze oko i przestrach. Do ich
wypdzenia z czowieka stosuje si owcz
wen, wkadajc j na trzy noce w poduszk
chorego i wykorzystuje popi. Przesianym
napenia si szklank, nastpnie owija lnian
chust i odwraca naczynie, po czym obchodzi si chorego, recytujc sowa modlitwy.
Do leczenia ry su kbki lnu i odmawia-

nie modlitwy - najczciej do Bogurodzicy.

Na urok i przestrach cierpi najczciej mae
dzieci, takie jak dwuletni wtedy Janek.

- Ty prawdziwa matka Bogna od anio-

w - powiedziaa Elbieta Kowalkiewicz,

gdy po modlitwie jej syn przesta paka. Prawdziwie o tobie mwi, e dar swj masz
od Boga. Jemu suysz i nam.

Tak w opowieciach wci nazywana jest

zmara w 1986 roku Bogna Tabor. Mwi o

niej rne rzeczy - nigdy jednak nie zarzucono jej czynienia za.

Najczciej szeptuchy chc, by talent od

Boga pozosta w rodzinie, wic przekazuj

go osobom spokrewnionym. Okolicznoci
s rne, wic odmienne s take sposoby
inicjacji modego nastpcy.

- Jeli kto wierzy w Boga i szatana, to

porednio take w moc dobra i za - mwi

z umiechem Maria Tabor, poprawiajc zarzucon na ramiona kwiecist chust. - Sensem wiary jest to, e ufamy czemu, czego
nie widzimy. Matka zadbaa, eby jej dar nie
zgin.
PS Nazwiska bohaterw tekstu zostay zmienione.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

to czytaj

Rozrasta si sie pocze

Od padziernika z Bydgoszczy kursowa zaczn autobusy do ochowa

oraz Maksymilianowa. Ju teraz trwaj prace nad uruchomieniem nowej linii do ochowic,
a nieoficjalnie mwi si te o poczeniach z Dobrczem, Strzelcami i Chmielnikami

maju, za spraw umw zawartych pomidzy Zarzdem Drg

Miejskich i Komunikacji Publicznej oraz wadzami Osielska i Biaych
Bot, z Bydgoszczy zaczy kursowa trzy
nowe linie midzygminne: 91 z Bonia przez
Biae Bota, Ciele i Zielonk do Przyk; 93 z
Osiedla Lenego do Osielska i Niw; 94 z Lenego przez Niemcz do odowa.
- Decyzja o rozwoju sieci komunikacji
podmiejskiej naleaa przede wszystkim do
gmin, ale korzyci z uruchomienia jej odnios nie tylko mieszkacy podmiejskich
miejscowoci - podkrela na stronie Urzdu
Miasta wiceprezydent ukasz Niedwiecki. To rwnie mniejsza liczba samochodw na
ulicach w centrum Bydgoszczy oraz miejsc
zajtych w strefie patnego parkowania
Teraz pasaerw linii podmiejskich czekaj kolejne udogodnienia. Od pierwszego
padziernika przeduona zostanie trasa
linii nr 92. Nie bdzie wioda ju ona tylko
do Murowaca, ale dalej, zatrzymujc si w
miejscowociach Drzewce i ochowo. Do
obsugi tej linii w godzinach szczytu skierowany zostanie dodatkowy trzeci autobus,
ktry umoliwi zwikszenie czstotliwoci
kursw na caej trasie z 30 do okoo 20 minut.
Na skutek wrzeniowych rozmw
ZDMiKP z wadzami Osielska od pa-

Najpopularniejsz lini podmiejsk w Bydgoszczy jest znana od lat

linia nr 92 z Bonia do Murowaca.
dziernika do komunikacji midzygminnej
wczone zostanie take Maksymilianowo.
Autobusy linii 94 w dni powszednie bd
jedziy dziesi razy dziennie przez t miejscowo ulicami: Koronowsk, Szkoln,
Gwn i Jagodow. W godzinach porannych pi kursw tej linii zabierze pasaerw
w kierunku Bydgoszczy, natomiast w godzinach popoudniowych pi kursw bdzie

FOT. TOMASZ
SKORY

jedzio przez Maksymilianowo w kierunku

odowa. W weekendy okrn drog kursowa maj natomiast dwa autobusy poranne i dwa popoudniowe.
Od pierwszego padziernika zmianie
ulegnie rwnie rozkad jazdy linii nr 93.
Do jej obsugi w godzinach szczytu skierowany zostanie dodatkowy autobus, a korek-

ta godzin odjazdw zostaa opracowana na

podstawie zgosze pasaerw kierowanych
do zarzdu drg za porednictwem urzdu
gminy. Z obowizujcym od padziernika
rozkadem dla linii midzygminnych mona zapozna ju si na stronie www.zdmikp.
bydgoszcz.pl.
Jeeli rozwj komunikacji podmiejskiej
spotka si z entuzjazmem, w przyszym roku
bdzie mona liczy na kolejne poczenia.
W tej chwili trwaj ju prace nad uruchomieniem nowej linii nr 96. W jej ramach
autobusy miayby kursowa na trasie Bydgoszcz - ochowo - ochowice, z pocztkowym przystankiem przy ul. Garbary i dalej
w kierunku podbydgoskich miejscowoci
przez ul. Nakielsk.
W padzierniku natomiast maj by
kontynuowane rozmowy z przedstawicielami okolicznych gmin na temat kolejnych
pocze. Nieoficjalnie mwi si o przedueniu linii nr 94 z odowa do Dobrcza,
rozwaana jest te moliwo uruchomienia
linii, ktra w okresie wakacyjnym kursowaaby z Bydgoszczy do Chmielnik oraz skomunikowanie Strzelec z Fordonem.
Ta ostatnia wiadomo zainteresuje
szczeglnie mieszkacw pooonego na tej
trasie Jaruyna.
- Jestemy wsi odcit od wiata i transportu publicznego - zwraca uwag nasza

Czytelniczka. - Droga prowadzca w kierunku Fordonu jest tak stroma, e nie mona
jedzi nawet rowerem. Zdani jestemy na
wasne nogi. Wiele osb w XXI wieku musi
chodzi na pieszo do Bydgoszczy. Nikt nie
reaguje na nasze apele.
Zapytalimy o spraw wjta gminy
Osielsko.
- Temat jest mi bardzo dobrze znany mwi Wojciech Sypniewski. - Te ubolewam
nad tym, e nie jestemy w stanie zapewni
do tej miejscowoci komunikacji autobusowej. Droga w obecnym ksztacie nie nadaje
si jednak do tego. Nie ma tam nawet chodnika, wic wczenie w ruch na tej trasie
autobusw spowodowaoby jeszcze wiksze
niebezpieczestwo.
Nie ma wic nadziei? Wrcz przeciwnie,
wida wiateko w tunelu.
- Mam jednak zapewnienie starosty bydgoskiego, ktry zadeklarowa, e droga ta
zostanie w najbliszej przyszoci przebudowana - dodaje Wojciech Sypniewski. - Skarpa musi zosta inaczej wyprofilowana, a na
trasie pojawi si chodnik. Wtedy wrcimy
do tematu komunikacji publicznej.
Tomasz Wicawski
Tomasz Skory

to czytaj

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Nie musz umiera 3 miliony

O niwach chorb zakanych, propagandzie antyszczepionkowej i wzrastajcej
liczbie zachorowa na odr, ryczk i krztusiec z Hann Wolsk, pastwowym powiatowym
inspektorem sanitarnym w Toruniu, rozmawia Tomasz Wicawski
Choroby zakane s bardzo niebezpieczne
dla czowieka. Posiadamy skuteczne instrumenty, eby z nimi walczy?
Wprowadzenie szczepie ochronnych
do profilaktyki chorb zakanych stao si
przeomowym momentem w ich zwalczaniu. To dziki nim przestay nam zagraa
takie grone choroby jak ospa prawdziwa,
choroba Heinego-Medina, bonica czy tec.
Ospa kiedy dziesitkowaa spoecznoci, w
ktrych si pojawiaa.
Ospa prawdziwa bya bardzo cik chorob zakan o miertelnoci zblionej nawet do 100%, a jednoczesnie pierwsz, ktr
udao si wyeliminowa na caym wiecie
dziki masowo i konsekwentnie prowadzonym szczepieniom ochronnym. W Polsce
ostatnie zachorowanie na t dolegliwo
odnotowano w 1963 roku. Jej wykorzenienie
zostao ogoszone przez wiatow Organizacj Zdrowia (WHO) w 1979 roku.
Opanowano take chorob Heinego-Medina.
WHO ogosia nasz kontynent wolnym
od poliowirusw wywoujcych t przypado w 2002 roku. W naszym kraju ostatnie
zachorowanie stwierdzono w 1984 roku. Od
trzydziestu lat nie pojawi si kolejny przypadek nagminnego poraenia dziecicego.

Wydawao nam si jednak, e z wieloma

chorobami zakanymi poradzilimy sobie
na stae. Wzrasta jednak w ostatnich latach
liczba zachorowa na odr, ryczk czy
krzytusiec.
Incydentalno wystpowania niektrych chorb zakanych sprawia, e wiele
osb zadaje sobie pytanie, czy szczepienia
naley w ogle kontynuowa. Zapominamy, e wiele z tych chorb wystpuje nadal
w innych regionach wiata. Wedug danych
WHO kadego roku 10,6 milionw dzieci
umiera przed osigniciem 5 roku ycia, w
tym 1,4 miliona z powodu chorb, ktrym
mona byo zapobiec stosujc szczepienia
ochronne. Najwysz umieralno notuje
si w przypadku odry, zakae Haemophilus influenzae typ B (HiB), krztuca i tca
noworodkw. Szacuje si, e choroby zakane, ktrym mona byoby zapobiec poprzez
zastosowanie szczepie, zabijaj na wiecie
kadego roku cznie 3 miliony dzieci i osb
dorosych.
Polityka informacyjna w zakresie szczepie
jest jednak znacznie intensywniejsza ni kiedy. Skd wic niech czci osb do poddawania nim swoich dzieci?
Paradoksalnie im rzadsze staj si choroby zakane (wanie w wyniku stosowania

konywa w swoim artykule opublikowanym

w 1998 r. w pimie The Lancet, e skojarzona szczepionka na odr, wink i ryczk
(MMR) wywouje u dzieci autyzm. Badania
epidemiologiczne nie potwierdziyadnegozwizku pomidzy MMR a autyzmem, a A.
Wakefield zosta uznany za oszusta naukowego i otrzyma zakaz wykonywania zawodu lekarza.

szczepie ochronnych) tym trudniejsze

staje si utrzymanie wiadomoci o wartoci i potrzebie szczepie. W ostatnich latach
bardzo uaktywniy si tzw. ruchy antyszczepionkowe. Niektrzy rodzice nie godz si
na wstrzyknicia, powoujc si na medialne doniesienia o szkodliwoci preparatw
szczepionkowych. Do dzisiaj zdarzaj si
osoby, ktre powouj si na badania dr Andrew Wakefielda. Ten angielski lekarz prze-

Szczepionki s wic zupenie bezpieczne?

Preparaty szczepionkowe nowej generacji s coraz bezpieczniejsze. Nieustannie
zreszt trwaj poszukiwania antidotum
na kolejne choroby. Umiemy ju przeciwdziaa zakaeniom pneumokokom, meningokokom i rotawirusom. Ogromnym
osigniciem jest opracowanie szczepionki
przeciwko onkogennym typom wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), zakaenie ktrym moe prowadzi do rozwoju raka szyjki
macicy.
Ale grypa wci zbiera swoje niwo.
Tak, to jeden z najwaniejszych problemw zdrowotnych wspczesnego wiata.
Ta choroba jest grona z uwagi na atwo
szerzenia si i ogromn zmienno wywoujcych j wirusw. Jest take obarczona
wysokim ryzykiem wystpienia powika,
czsto wymagajcych leczenia szpitalnego,

niejednokrotnie pozostawiajcych po sobie

konsekwencje zdrowotne do koca ycia.
Moemy jednak ubiec gryp.
Szczepi powinnimy si rokrocznie,
najlepiej wczesn jesieni. Ze wzgldu na
mutacje wirusa grypy szczepionka przeciwko niej jest co roku modyfikowana i
przygotowywana na dany sezon epidemiczny. Powinny o to zadba przede wszystkim
osoby powyej 65 roku ycia, a take chorzy
na choroby ukadu krenia i oddechowego,
cukrzyc oraz astm.
***
16 padziernika w sali konferencyjnej Centrum Targowego "Park" w Toruniu przy ul.
Szosa Bydgoska 3 odbdzie si konferencja
naukowo-szkoleniowa powicona m.in.
tematyce szczepie ochronnych. Pocztek obrad zaplanowano na godzin 11:30.
Wykady: Ruchy antyszczepionkowe
szkodliwe doradztwo niekompetentnych
i Ebola. Wielkie nieszczcie w Afryce.
Niepotrzebna panika w Polsce wygosi niekwestionowany autorytet w dziedzinie epidemiologii prof. dr hab. Andrzej Zieliski
z Zakadu Epidemiologii Narodowego
Instytutu Zdrowia Publicznego Pastwowego Zakadu Higieny w Warszawie.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

wiata nie naprawi

wywiad

- Kiedy przejzyczyem si na antenie i spytaem Piotra Bukartyka o to, czy nie ma problemw
z orgazmem. Chodzio o jego piosenk, a zabrzmiao jak pytanie z brukowca przyznaje w rozmowie
z ukaszem Piecykiem Artur Andrus

W tym roku mino 20 lat od momentu, gdy

na stae zagoci pan w ekipie Trjki. Przez te
dwie dekady rozgonia przechodzia rne
perturbacje. Mia pan w tym czasie moment
kryzysu?
Faktycznie, troch czasu spdziem na
Myliwieckiej, jako wsppracownik byem
tam wczeniej, wic to nawet ponad 20 lat,
ale nigdy nie przeszoby mi przez myl, eby
opuci rozgoni. Ale by taki czas, kiedy
mylaem, e to Trjka chce si mnie pozby.
Za czasw, gdy program Trzeci dryfowa w
stron politycznego zaangaowania?
Bya taka sytuacja, e zepchnito mnie
na nocne godziny, ograniczajc kabaretowe
audycje do minimum. Mimo wszystko nie
bolao mnie to, bo zawsze robi to, co si
da. Wyznaj zasad, e nowy szef to nowe
zasady i do wprowadzania takich ma prawo.
Chocia budzio to jakie obawy, kiedy z ust
szefa si syszao, e ramwk trzeba dopasowa do kalendarza politycznego. Wolabym kulturalnego, literackiego, kabaretowego czy muzycznego. Polityczny na kocu.
Na szczcie tym najbardziej szalonym pomysom Trjka si opara.
Czemu rozgonia zawdzicza swoj stabilno?
Rnorodnoci. Na przykad prba skierowania programu w stron radia bardzo

Artur Andrus prowadzi w Programie III Polskiego Radia audycj

Akademia Rozrywki
rozpolitykowanego musiaa si skoczy
le. Nam jest potrzebny miszmasz. Troch
sowa, troch muzyki, rozrywki i powagi.
Wszystko w odpowiednich proporcjach.

W trjkowej Akademii Rozrywki wci

jednak stara si pan przekona modych do
zaufania eterowi.
Wiadomo nie zagwarantujemy im rozpoznawalnoci, ktr zapewnia telewizja,

Fot. ARCHIWUM
ARTYSTY

ale radio wci ma kilka atutw, m. in. jest

prostsze technicznie i pozwala na szybsze
dotarcie do odbiorcy, gdy monolog napisany rano popoudniu moe pojawi si ju na
antenie. No i co jest pokrzepiajce modzi
twrcy zauwaaj, e publiczno radiowa,
mimo e mniejsza liczebnie, jest wierniejsza.
W pana przypadku przewag radia nad telewizj wida chyba najlepiej dziki piosence
Cyniczne cry Zurychu. Utwr powsta

ponad rok temu na potrzeby telewizji, ale

to wanie dziki eterowi wielu suchaczy
usyszao o potpianiu w czambu. Jakim
cudem?
Rzeczywicie dugo docieraa do ludzi.
Wszystko zaczo si od przygotowania tej
piosenki do programu telewizyjnego Dziki Bogu, ju weekend. Zagraem to take
na festiwalu w Opolu i na maej scenie zeszorocznego Przystanku Woodstock. Pniej Marcin ukawski zaproponowa, eby
pojawio si to w audycji Zapraszamy do
Trjki. Twierdzi, e suchacze zobaczyli w
telewizji i prosz o wersj radiow. Ot, mia
to by jednorazowy wybryk w formie artu
prosto z Opola, bo to jedyna nagrana wersja,
ktra dysponowalimy. Za spraw Piotra
Barona i Marka Niedwieckiego trafio to na
List Przebojw Trjki. Czy chc, czy nie
wici tryumfy. Ale oczywicie lepiej, e
wici niby miao nie wici.
A nie chcia pan, eby ten utwr poznaa
szersza publiczno?
Wolaem nie wypuszcza tak bardzo tej
piosenki, bo miaa si znale na pycie, ktr jesieni bdziemy nagrywa. By moe
pojawi si wiosn. Mwi, e by moe, bo
mamy taki komfort z zespoem, e nikt nie
stoi nad nami z batem i nas nie pogania.
Sami zdecydujemy, czy pyta ju jest gotowa,
czy nie.

Gdy podobne pytanie zadaem Marii Czubaszek, powiedziaa mi, e nikt nie pyta j
o to, jaki ma rodzaj orgazmw.
To w sumie take nigdy nie pado w adnej rozmowie. Niemniej orgazm jest powodem jednej z mojej wpadek radiowych.
Koczylimy audycj z Piotrem Bukartykiem. Ostatni piosenk miao by Kady
ma prawo do orgazmu. Byo mao czasu na
rozmow, musielimy zmieci si w kilku
sekundach z zapowiedzi. Chciaem wtedy
zagadn Piotra, czy nie mia przez t piosenk problemw, czy nikt nie protestowa
przeciwko takim odwanym tematom. I
nagle sucham co ja mwi: Teraz piosenka
Kady ma prawo do orgazmu. Nie miae z
tym nigdy problemu? Bukartyk zamiast pomc mi wyj z tej kopotliwej sytuacji jeszcze mnie pogry mwic, e nie i niedugo
nawet zostanie ojcem.
Lista pana profesji jest duga. Satyrykiem
jest pan oficjalnie, ale sam pan przyznaje, e
jest pan rozmieszaczem. Jaka jest rnica?
Ten pierwszy mimo artobliwego charakteru swoich wypowiedzi porusza tematy
wane i prbuje wpywa na rzeczywisto.
Ja natomiast zajmuj si banaami, sprawami bahymi i wystarczy mi, aby suchacza
rozweseli. wiata te moje piosenki raczej
nie naprawi. Mam nadziej, e te bardziej
nie zepsuj.

powiat bydgoski

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Kolejny jarmark za nami

W niedziel 14 wrzenia na mylciskiej polanie odby si ju po raz jedenasty
Jarmark Kujawsko-Pomorski, na ktrym producenci rolni, posiadacze certyfikatw lokalnych
produktw, koa gospody wiejskich, a take twrcy ludowi prezentowali swoje wyroby
Patronat nad imprez objli Marszaek Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego, Starosta Bydgoski oraz
Agencja Rynku Rolnego. Imprez
poprowadzia, znana w regionie
propagatorka kultury ludowej, Krystyna Lewicka-Ritter. Starostami
jarmarku zostali Violetta Sikorska z
Sasmieczynka oraz Sawomir Kaczmarek z Suchar, ktrzy rozpoczynajc jarmark przekazali chleb na rce
starosty bydgoskiego - Wojciecha
Porzycha i zgodnie z doynkow
tradycj podzielili si nim z uczestnikami imprezy.
Myl przewodni tegorocznego
Jarmarku Kujawsko-Pomorskiego by
patriotyzm konsumpcyjny. W duym
skrcie idea ta sprowadzia si do
promocji kupowania polskich warzyw
i owocw, przede wszystkim jabek
w myl powiedzenia Jedno jabko
dziennie, trzyma lekarza z dala ode
mnie.
- Gdyby kady z nas wsucha si
w t ludow mdro i rzeczywicie
siga codziennie po jedno polskie
jabko, nie tylko wyszoby mu to na

zdrowie, ale te rozadowaoby sytuacj wywoan rosyjskim embargiem

na nasze produkty. Chyba lepsze to,
ni i z szabelkami na czogi - zwracaa uwag prowadzca Krystyna Lewicka-Ritter.
Czas zwiedzajcym umilay zespoy ludowe z regionu kujawsko-pomorskiego, zarwno wokalne, jak
i taneczne - m.in. bydgoskie Pomie-

nie czy Jezioranie. Kultur regionu

borowiackiego, kujawskiego i krajeskiego zaprezentoway zespoy Wesoe Gospodynie z Koronowa oraz
zesp Wrzos z Sicienka. Na scenie
wystpi take chr Dzwon, zesp
Brzozowiacy oraz Jamaro Sveto,
woski wykonawca Guido Crucillo
i kabaret Miodzio. Do oddawania
krwi zachca uczestnikw jarmarku,

Drogowcy nie zwalniaj tempa

Zota polska jesie sprzyja inwestycjom na drogach powiatowych. Zakoczono ju, m.in. prace pomidzy ochowem i Murowacem, remont jezdni w Mkowarsku oraz budow chodnika w Goncarzewach. A to jeszcze nie wszystko
Cz z nich zostaa zaplanowana wczeniej, zdarzaj si jednak takie, ktre
s wynikiem biecych potrzeb zgaszanych przez mieszkacw powiatu
- tumaczy starosta bydgoski Wojciech
Porzych. - Tak czy inaczej zawsze nadrzdnym celem tych prac jest poprawa
bezpieczestwa uytkownikw drg, a
dopiero w dalszej kolejnoci zwikszenie komfortu korzystania z nich.
Jak ju wczeniej informowalimy,
zakoczono niedawno realizacj inwestycji pn. Rozbudowa drogi powiatowej
nr 1536C ochowo Lipniki. Odcinek od
ochowa do Murowaca. Ostatecznego
odbioru dokonano 15 wrzenia br. W porozumieniu midzy Starostwem Powiatowym oraz Gmin Biae Bota na drodze tej
zostay zamontowane progi zwalniajce
w okolicy mostu przez Kana Notecki, co
wprost powinno si przeoy na zwikszenie bezpieczestwa ruchu drogowego
w tym rejonie.
Drogowcy wykonali rwnie zainicjowany przez radnego powiatu bydgoskiego
Macieja Muzioa remont drogi powiatowej 1514C Mkowarsko Sokole Kunica
Koronowo w Mkowarsku na dugoci ok.
650 m. Zakoczono rwnie wykonywanie
nakadek bitumicznych na drogach powiatowych o cznej dugoci prawie 13 km. Z
zaplanowanych prac pozostaa do uoe-

nia jedynie nakadka w centrum Sicienka.

Bezpieczestwo uczestnikw ruchu
szczeglnie pieszych z pewnoci poprawi budowa chodnikw w cigu drg
powiatowych. Udao si ju zakoczy prace zwizane z budow chodnika w miejscowoci Goncarzewy przy drodze powiatowej nr 1910 C Samsieczynek Wojnowo
na terenie gminy Sicienko (d. ok. 329 m)
oraz w miejscowoci ochowo przy drodze powiatowej nr 1926 C Nako Gorze
Bydgoszcz na terenie gminy Biae Bota
(d. ok. 35 m). Wyoniono ponadto wykonawc przebudowy drogi powiatowej nr
1910C Samsieczno Wojnowo, polegaj-

cej na wykonaniu chodnika w miejscowoci Sicienko. Dugo przebudowywanego

chodnika to ok. 130 m.
- Nie zapominamy rwnie o budowie
zatok przy drogach powiatowych - przypomina starosta Wojciech Porzych. - Znamy ju wykonawc budowy zatoki w Trzemitowie przy drodze powiatowej 1527C z
Prosperowa do Wojnowa. Ogosilimy te
ju przetarg na roboty budowlane zwizane z rozbudow drogi powiatowej 1522C
z Wtelna do Gocieradza, polegajc rwnie na budowie zatoki autobusowej we
Wtelnie.

radny powiatu bydgoskiego Andrzej

Kubiak, pomysodawca i koordynator
akcji Szlakiem omiu kropli nadziei.
Tegoroczny Jarmark Kujawsko-Pomorski by take okazj do zaprezentowania dorobku dziaajcych w
Bydgoszczy organizacji pozarzdowych i Warsztatw Terapii Zajciowej.
Wzorem lat ubiegych swoje stoisko
promocyjne wystawi rwnie powiat
bydgoski. Panie z KGW w Kruszynie
serwoway przy nim pyszne potrawy i
ciasta m.in. urek, pierogi oraz sernik z
ros. Uczestnicy jarmarku mogli rwnie otrzyma foldery i gadety zwizane z powiatem bydgoskim.
Licznie zgromadzona w tym roku
publiczno moga naby wypiekane tradycyjn metod chleby, miody
prosto z pasieki, powida strzeleckie i
inne przetwory przygotowane przez
Koa Gospody Wiejskich z naszego
regionu. Potrawy te wziy udzia w
rarytasowym konkursie. Przyznano
jedno pierwsze miejsce, dwa drugie i
trzy trzecie miejsca. Wrd laureatw
znaleli si: Zoty Rarytas okrasa z
gsiny Ludwika Mrwczyskiego z

Michalina; Srebrny Rarytas mid

z ostropestu plamistego z Pasieki
Gucio pastwa Stoek z Pruszcza
Pomorskiego oraz kiszka biaa w kapucie Stowarzyszenia Mionikw
Ziemi Krajeskiej; Brzowy Rarytas
gobki z kasz Koa Gospody Wiejskich Bytkowice, ser dugo dojrzewajcy z penego mleka krowiego gospodarstwa ekologicznego pastwa
Klomeckich z Jeewa oraz powida ze
liwki wgierki z miodem Zdzisawa
Brzykcy z Luszkowa.
Kto nie chcia uzupenia swojej
spiarni na zim, mg na miejscu
skosztowa placki ziemniaczane,
pajdy chleba ze swojskim smalcem
i kiszonym ogrkiem oraz wiele potraw regionalnych. Sporym zainteresowaniem mieszkacw cieszyy si
rwnie stoiska rkodziea i kultury
ludowej. Ciekawostk na tegorocznej
imprezie bya prezentacja broni, od
maych pistoletw poprzez rewolwery do broni maszynowej, ktra rwnie cieszya si ogromnym zainteresowaniem.

Coraz nowsze Karolewo

Zesp Szk Agro-Ekonomicznych powikszy si
ju o trzy nowoczesne pomieszczenia do nauki, a
dziki rodkom z budetu wojewdztwa wzbogaci
si jeszcze o stanowiska komputerowe, maszyny
rolnicze, plac manewrowy i budynek inwentarski

Na pocztku czerwca br. podpisana zostaa umowa o dofinansowanie w ramach

RPO Wojewdztwa KujawskoPomorskiego projektu pn. Remont i adaptacja
sal dydaktycznych do praktycznej nauki
zawodw rolniczych w Zespole Szk
Agro-Ekonomicznych w Karolewie.
Powiat Bydgoski otrzyma blisko 700
tysicy zotych dofinansowania na przeprowadzenie remontu i zakupy wyposaenia do pracowni, dziki ktrym doposaone miay by hala maszyn, warsztaty
szkolne oraz pracownie gastronomiczna,
architektury krajobrazu, prowadzenia
produkcji rolniczej, rysunku technicznego i pracownia obsugi goci.
Szkoa zyskaa trzy nowoczesne pomieszczenia do nauki zawodw gastronomicznych. Koszt adaptacji to blisko 60 tysicy z, z czego ponad 50 tysicy to rodki
RPO. Kolejnym etapem podnoszenia jakoci
ksztacenia w tej szkole bdzie kompletne

wyposaenie szeciu stanowisk do nauki w

zawodach: technik ywienia i usug gastronomicznych, technik ywienia i gospodarstwa domowego oraz kucharz.
Dziki realizacji projektu jednostka w
Karolewie wzbogaci si te, m.in. o stanowiska komputerowe wraz z urzdzeniami
peryferyjnymi i oprogramowaniem specjalistycznym oraz kompleksowe stanowiska do sporzdzania potraw i napojw
w pracowni gastronomicznej. Dodatkowo
pobierajcy nauk w zawodach rolniczych,
bd mogli doskonali swoje umiejtnoci
praktyczne w oparciu o nowoczesne maszyny i urzdzenia, w tym pugi, agregaty
uprawowe, rozsiewacze nawozw, przyrzdy pomiarowe klimatycznych i glebowych
czynnikw siedliska. Wykonany zostanie
plac manewrowy do nauki jazdy, a pomieszczenia garaowe zostan zaadaptowane na
wielofunkcyjny budynek inwentarski z wyposaeniem.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Paacowa ksika kucharska

region

Sandacz w sosie borowikowym na placuszkach szpinakowych

Ryba:
400 g filetu z
sandacza,
100 g mki,
sl,
pieprz cytrynowy,
200 ml oleju.

Placuszki:
Sos grzybowy:
300 g szpinaku
200 g grzybw
(mroone li(borowiki, podcie),
grzybki),
1 jajko,
1/2 cebuli,
1/2 zbku
mietana,
czosnku
50 ml oleju,
gaka muszka czosnek, tymiatoowa,
nek,
150 ml oleju,
sl, pieprz.
100 g mki,
sl, pieprz.

andacza naley poporcjowa, posypa

sol i pieprzem cytrynowym oraz poprszy mak, a nastpnie uoy na patelni na rozgrzanym tuszczu. Smay na
rumiany kolor przez ok. 10 minut.

ozmrozi szpinak, doda jajko, przeciniety przez prask czosnek, gak muszkatoow, sl, pieprz, oraz mk.
Uformowa kotleciki i smay na patelni
przez ok. 10 min z jednej i drugiej strony.

a patelni wrzuci pokrojn cebulk

i podsmay. Do tego doda pokrojone grzyby, przyprawi to czosnkiem, tymiankiem, sol i pieprzem. Gdy si chwil
podsmay, doda mietan i zagotowa.

oy na talerzu na przemian sandacza, placuszek szpinakowy i pola sosem grzybowym.

SMACZNEGO

10

Gmina Dobrcz

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Umiech wart p miliona

Ponad 6 tysicy 800 zotych - tyle wpyno ju na konto poznaskiej kliniki, w ktrej maa Julka
przejdzie pierwsz skomplikowan operacj nek. Wszystko dziki ofiarnoci naszych Czytelnikw
chodzi.
- Julia korzystaa z rehabilitacji w jednym z bydgoskich szpitali - dodaje Barbara Langowska. - Nie widzielimy jednak
poprawy, zdecydowalimy si wic na
operacj. Lekarze uwiadomili nas o jej
skutkach. Chcemy jednak zrobi wszystko, aby codzienne ycie naszej crki byo
po prostu atwiejsze.

Micha Ciechowski

4-letniej Julii Langowskiej pisalimy ponad miesic temu.

Mieszkanka Kotomierza, w wyniku przepukliny oponowo-rdzeniowej,
urodzia si ze znieksztaconymi stpkami. Szans na lepsze ycie jest seria operacji. Podejm si tego lekarze z Poznania.
Aby do tego doszo, rodzice dziewczynki
musz uzbiera cznie prawie p miliona zotych. Dziki naszym Czytelnikom
na konto kliniki wpyna ju spora suma
pienidzy.
Pierwsz operacj zaplanowano na
luty 2015 roku. Wtedy te lekarze podejm si prby odpowiedniego uoenia
stp. Specjalici, tu po porodzie, stwierdzili bowiem u dziewczynki znieksztacenie kosko-szpotawe.
- Julia, by mc samodzielnie porusza
si po mieszkaniu, kadzie si na deskorolk - mwi Barbara Langowska, mama
dziewczynki. - Lec na brzuchu, za pomoc rczek, przemieszcza si z pokoju
do pokoju. Nki za sob tylko cignie.
Do trzech razy sztuka
Juli Langowsk czekaj w sumie trzy

Codzienno w Kotomierzu

W padzierniku dla 4-letniej Julii Szkoa Podstawowa w Kotomierzu

zorganizuje charytatywny bieg.

operacje. Doliczajc do nich koszty rehabilitacji i najpotrzebniejsze zwizane z ni

rzeczy, rodzice bd musieli zapaci okoo p miliona zotych. Wszystko dlatego,
e znajdujcy si w Poznaniu gabinet ortopedyczny, w ktrym leczy prof. dr hab.
med. Marek Napiontek, nie ma podpisanej umowy z Narodowym Funduszem
Zdrowia.
- Oddalibymy wszystko za to, aby

FOT.
NADESANE

crka zostaa zoperowana - dodaje mama

dziewczynki. - Nie dysponujemy jednak
tak wielk kwot, a koszt pierwszej operacji to a 15 tysicy zotych.
Kolejne dwie bd miay na celu
usprawnienie kolan, ktrych dziewczynka nie zgina oraz rekonstrukcj zwichnitego biodra. Jak zaznaczaj rodzice - na
dzie dzisiejszy wiedz, e mimo wszystko ich dziecko nadal nie bdzie mogo

Aktywna rozrywka w gminie

Podczas wakacji Julka spdzaa czas

na zabawach. Rodzice zabierali j na spacery, ale jak podkrelaj, dziewczynka ronie, a wzek, ktry zakupili, staje si po
prostu za may. Na nowy sprzt brakuje
im pienidzy, gdy wszystkie oszczdnoci przeznaczyli na finansowanie leczenia.
- Operacja i niezbdne rzeczy do codziennego uytku pochaniaj wikszo
funduszy - mwi mama dziewczynki. Julia nie trzyma moczu, potrzebne s wic
pampersy. Teraz nie moemy sobie pozwoli na specjalny wzek lub balkonik,
aby moga si samodzielnie i w wygodny
sposb porusza po domu. Oszczdzamy,
a jednoczenie apiemy si kadej finansowej deski ratunku.
Z tak pomoc przyszli mieszkacy
gminy a nawet powiatu. Po informacji

Micha Ciechowski

Dobrczu stawiaj na aktywno. Tylko w tym roku do

uytku oddano trzy place
zabaw - dwa w Dobrczu oraz jeden w
Gdeczu. Kolorowe drabinki, st do
ping-ponga przycigaj w te miejsca
nie tylko tych najmodszych.
- Budowa placw zabaw w regionie
moliwa bya dziki dofinansowaniu z
Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich w ramach dziaania Odnowa i
rozwj wsi za porednictwem Lokalnej Grupy Dziaania Trzy Doliny - informuje Anna Kutkowska, penomocnik wjta ds. promocji gminy. - czny
koszt realizacji zadania wynis prawie
115 tysicy zotych.
Inwestycje doszy do skutku dziki
wadzom samorzdowym, ktre skutecznie ubiegay si o dofinansowanie.
Na budow placw zabaw oraz siowni
zewntrznych Unia Europejska dooya ponad 70 tysicy zotych.
W regionie od 2010 roku powstao
ju ponad 20 miejsc do zabaw, m.in.
w Kozielcu, Strzelcach Grnych i Dolnych, Kotomierzu oraz przy przedszkolu w Borwnie. Teraz w planach inwestycyjnych znajduje si wyposaenie
tych miejsc w popularne ju siownie

W padzierniku dla 4-letniej Julii Szkoa Podstawowa w Kotomierzu

zorganizuje charytatywny bieg.

pod chmurk.
- Obecnie gmina realizowa bdzie
projekt doposaenia istniejcych placw zabaw w siownie zewntrzne - dodaje Kutkowska. - Mamy nadziej, e w
ten sposb do aktywnego wypoczynku
na wieym powietrzu zachcimy nie
tylko dzieci, ale rwnie modzie i dorosych.
Place zabaw i siownie nie s jedy-

FOT.
UG DOBRCZ

nymi inwestycjami do aktywnego spdzania czasu w regionie. Wraz z rozpoczciem nowego roku szkolnego do
uytku zostaa oddana take sala gimnastyczna w Zespole Szk w Borwnie.
- Sala sportowa w Borwnie bya
potrzebna - mwi Krzysztof Szala, wjt
gminy Dobrcz. - Liczba uczniw w
szkole kadego roku si zwiksza. Miejscowo rwnie stale si rozwija.

POMOC
Aby pomc Julce, mona przela dowoln kwot na konto:
Ortop Poliklinika
BZ WBK 2 Oddz. Pozna: 14 1090
1362 0000 0001 1631 6025
z dopiskiem:
operacja Julia Langowska

(Nie)bezpiecznie na drodze
Wjt gminy Dobrcz debatowa z

Od kilku lat w gminie Dobrcz zauway mona

nowoczesne place zabaw. Niedugo przy hutawkach i zjedalniach

powstan rwnie zewntrzne siownie

w mediach na konto poznaskiej kliniki

spywaj drobne sumy. Z ma Juli zaczli si te kontaktowa nasi Czytelnicy.
- Odwiedzia nas pani z Bydgoszczy,
ktra chciaa po prostu pozna nasz
crk i si z ni przywita - dodaje mama
dziewczynki. - Takie gesty s bardzo mie
i daj poczucie, e nie jestemy z tym
wszystkim sami. Pomoc dla Julii organizuje rwnie Szkoa Podstawowa w Kotomierzu oraz lokalni sotysi i radni.
Rodzice Julii prawie codziennie otrzymuj informacje z kliniki w Poznaniu
o wpywajcych na konto pienidzach.
Suma zebrana do tej pory pozwoli na pokrycie pierwszych kosztw zwizanych z
operacj. Prawie 7 tysicy to tylko kropla
w morzu potrzeb, jednak zdrowie i pikny
umiech czteroletniej Julki wart jest wicej ni p miliona zotych.

policj i subami drogowymi o bezpieczestwie na S5

ednym z ostatnich zdarze na drodze

krajowej nr 5, Bydgoszcz-wiecie, w
Alei Dbowej koo Borwna, bya kolizja 4 samochodw. Trzy osoby zostay przewiezione do szpitala. Do podobnego zdarzenia doszo rwnie rok temu - wtedy po
zderzeniu piciu samochodw osobowych i
ciarwki do szpitala trafio 5 osb.
Takich i groniejszych wypadkw w Alei
Dbowej i na skrzyowaniu z drog krajow nr 5 byo wicej. Wanie z tego powodu wjt gminy Dobrcz, Krzysztof Szala, na
spotkaniu z przedstawicielami policji i zarzdc drogi stwierdzi, e skrzyowanie jest
jednym z najniebezpieczniejszych miejsc w
gminie.
- Problem bezpieczestwa na tym odcinku zainicjowa jeden z mieszkacw, ktry
rwnie uczestniczy w zebraniu - mwi
wjt. - Wsplne rozmowy byy pierwszym
po wielu latach powrotem do tematu - prby
rozwizania udrki wielu kierowcw.
Drog powiatow dziennie porusza si
kilka tysicy pojazdw. Aby zminimalizowa zagroenie wypadkami, wprowadzono
dodatkowy znak poziomy, tzw. podwjn cig. Podczas wstpnych rozmw z
przedstawicielami policji, dyrektorem Regionalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska,
komendantem Ochotniczej Stray Poarnej Dobrcz, zarzdc drogi krajowej nr 5,
przedstawicielem Generalnej Dyrekcji Drg
Krajowych i Autostrad oraz powiatu bydgo-

skiego zaprezentowano przykadowe rozwizania na skrzyowaniu.

- Wsplnie znalelimy kilka rozwiza problemu, ktry dotyczy zarwno kierowcw, jak i mieszkacw gminy - dodaje
wjt. - Pierwszym z nich jest budowa trzeciego pasa drogi, tzw. lewoskrtu. Drugim
pomysem - wprowadzenie ruchu jednokierunkowego, co moe wiza si z du reorganizacj na drodze.
Wszystkie te rozwizania uzalenione
s od decyzji Regionalnej Dyrekcji Ochrony
rodowiska, ktra zaopiniuje zdjcie ochrony z dbw.
- Aleja Dbowa, znajdujca si wzdu
drogi krajowej nr 5, jest uznana za pomnik
przyrody - przypomina Krzysztof Szala. Przy jej powoaniu zawieraa 245 drzew. Decyzja o przebudowie skrzyowania wie si
z wyciciem wiekowych dbw.
Mona jednak temu zapobiec i uchroni
pomnik przyrody. Za okoo dwa lata ruszy
przebudowa drogi S-5.
- Ta inwestycja w przyszoci skutkowa
bdzie obnieniem si ruchu na drogach w
regionie - podsumowuje wjt gminy Dobrcz. - Aleja Dbowa stanie si zatem drog
lokaln, na ktrej obowizywa bd troch
inne zasady. Rozmowy wci jednak trwaj.
Poprawa bezpieczestwa w gminie jest spraw priorytetow.
(MC)

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Koronowo

Legendy ju po raz czwarty

11

Syszelicie, e koci w Byszewie pochono jezioro? Wiecie, czyj duch bka si po wzgrzu
w Srebrnicy? Skd wziy si nazwy Wierzchucin, Mkowarsko czy Gocieradz? Nie? Najwysza pora
sign po Legendy Koronowskie
Tomasz Skory

ogo by w Koronowie nie zapyta,

ktr z lokalnych legend pamita najlepiej, niemal kady odpowie, e opowie o Diabelskim Mynie.
Historia mynarza Piotra, ksiniczki
Jasieki, piekielnej kltwy i mioci odczyniajcej czar rozbudza wyobrani
mieszkacw gminy od 1984 roku. Wtedy ukazao si pierwsze wydanie koronowskich legend zatytuowane wanie
Tajemnica Diabelskiego Myna.
- To jedna z najpopularniejszych lokalnych opowieci - przyznaje Zenon
Rydelski, dyrektor Miejsko-Gminnego
Orodka Kultury. - Sam darz j wielkim
sentymentem, bo jako mody chopak, a
pniej te jako dorosy, czsto odwiedzaem okolice myna. Podoba mi si
baniowo tej historii, pojawia si w
niej mio ksiniczki do prostego mynarza, magia oraz diabelskie moce. Czowiek tskni za takimi opowieciami, bo
kojarz mu si z baniami z dziecistwa.
Grzegorz Myk z Punktu Informacji
Turystycznej w Koronowie podkrela z
kolei walory historyczne tej legendy.
- czy ona dwa istotne elementy z
krajobrazu Koronowa histori wybudowania Diabelskiego Myna oraz genez nazwy zamku w Nowym Jasicu. Dzi
s to dwa spord najbardziej charakterystycznych zabytkw naszej gminy tumaczy przewodnik.
Ksika autorstwa Tadeusza Mul-

FOT. KATARZYNA
KARWAT

taskiego, nieyjcego ju zaoyciela

Towarzystwa Mionikw Ziemi Koronowskiej, wznawiana bya kilkukrotnie
przy rnych okazjach. Na przeszo stu
stronach, oprcz legendy o Diabelskim Mynie, znajdziemy w niej jeszcze
osiemnacie innych opowieci, a najnowsze, czwarte ju wydanie Legend
koronowskich, ktre wanie ujrzao
wiato dzienne, wzbogacone zostao ponadto o pierwszy Sownik gwary lokalnej, tumaczcy znaczenie takich regionalizmw, jak: blyrwa, drilka, kaendy
czy radyski.
- Legendy zawsze darzyem wielk
sympati i odbieraem bardzo osobi-

Zagosuj na cystersw
Jeszcze tylko do koca tygodnia

bdzie mona oddawa gosy na Jarmark

Cysterski w konkursie Odkrywca 2014.

u wkrtce okae si, jak wane zajmuje

miejsce na turystycznej mapie wojewdztwa zajmuje Jarmark Cysterki poczony z inscenizacj bitwy z Krzyakami
pod Koronowem. W ramach Odkrywcy
2014 wydarzenie toczy bj ju w drugim
etapie konkursu. Czy zdobdzie tytu laureata, zaley od iloci oddanych na nie gosw
w drodze plebiscytu.
- Zgaszajc inscenizacj do Odkrywcy
2014, chcielimy zwrci uwag Polakw na
jej wyjtkowy charakter - tumaczy Marlena
Przyby ze Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy. - Z pewnoci ma due znaczenie
dla rozwoju turystyki w naszym regionie
i jednoczenie napdza ssiadujce z ni
orodki rekreacji, gastronomi i baz noclegow. Wany jest te aspekt edukacji modziey z zakresu wiedzy historycznej.
Do gwnych atrakcji imprezy nale:
turniej bojowy z udziaem zawodnikw ze
cisej czowki Polski, pokaz rycerzy konnych oraz Legionu Rzymskiego RAPAX.
Oprcz tego, w ramach imprezy, odbywa si,
m.in. mecz piki rycerskiej, nocne palenie
wioski nawizujce do najazdu Krzyakw

na Byszewo oraz gwd programu - inscenizacja synnej bitwy.

Mimo i wydarzenie odbywa si w cigu dwch dni, jego przygotowanie zajo
wykonawcy p roku. Wiernie odwzorowana atmosfera redniowiecznych czasw
to najczstsza pochwaa wskazywana przez
uczestniczcych w nim turystw.
- Przejcie do finau napawa mnie dum,
zwaywszy na ogrom pracy woony w realizacj projektu - mwi Patryk Mikoajewski z
Pracowni Kowalstwa Dawnego. - Zaatwienie ubezpiecze dla ludzi i koni, sprowadzanie zwierzt z Gniezna, inscenizatorw z
caej Polski to zaledwie cz z zada, ktrymi musiaem si zaj. Teraz pozostaje tylko wyprzedzi w plebiscycie Toru za p
ceny i Weneck Noc z Parowozami!
O zwycistwie zadecyduj smsy oraz
gosy oddane za porednictwem strony internetowej. Aby odda gos na Jarmark naley wysa sms o treci WTP.2 pod numer
71321. Gosowanie potrwa do 28 wrzenia
do godz. 20.00. Szczegy znale mona na
stronie www.koronowo.pl.
(MT)

cie, bo miaem okazj zna ich autora mwi Stanisaw Gliszczyski, burmistrz
Koronowa. - Profesora Multaskiego
poznaem w latach siedemdziesitych,
bdc jego uczniem. Jako mody czowiek uczszczaem te do domu kultury,
w ktrym pracowa i pamitam, e ju
wtedy wspomina o tych opowieciach.
Kilka lat pniej pierwszy raz ukazay
si one drukiem. Byem bardzo rad, e
naszej bibliotece udao si przygotowa
projekt kolejnego wydania i otrzyma
wsparcie na jego realizacj.
Miejska Biblioteka Publiczna na wydanie ksiki otrzymaa 5 tysicy zotych
ze rodkw samorzdu wojewdztwa.

Projekt zrealizowano przy pomocy Urzdu Miejskiego, Pedagogicznej Biblioteki

w Koronowie, Towarzystwa Mionikw
Ziemi Koronowskiej oraz samych mieszkacw gminy, ktrzy pomogli instytucjom w gromadzeniu hase do Sownika
gwary lokalnej. Legendy zostay zilustrowane fotografiami Katarzyny Karwat, a Sownik ozdobi swoimi rycinami rysownik Jan laski.
Publikacj przygotowan przez wydawnictwo LOGO mona kupi w cenie
7,50 z w Punkcie Informacji Turystycznej oraz siedzibie Miejskiej Biblioteki
Publicznej. Joanna Jarzewska, dyrektorka MBP, zapytana o ksik, zwraca

przede wszystkim uwag na styl, w jakim

zostaa napisana, ale ma problem, by
wskaza ulubion legend.
- Ciko wybra tylko jedn, gdy
wszystkie zasuguj na uwag i zostay
napisane pikn polszczyzn. Skoro jednak mam wskaza jedn z nich, niech
bdzie to legenda o wiedmach z Grabiny. Dotyczy najbliszych nam terenw, a
opisana jest ciekawie i barwnie.
Wedug legendy okolice Koronowa
zamieszkiwa miay zoliwe czarownice. Jdze, zanoszc si miechem, latay
na miotach, truy kozy, zatykay kominy, przez co ludzie dusili si dymem, a w
kocu porway te mod dziewczyn.
Jak odzyskaa wolno i co koronowianie
musieli zrobi, by je przepdzi? Tego
dowiemy si, sigajc po najnowsze wydanie Legend.

t.skory@pozabydgoszcz.pl

Przypomnijmy, e w
bibliotece dostpne s
te jeszcze Smaki Ziemi
Koronowskiej - bogato
ilustrowana ksika z
przepisami mieszkacw
gminy, w tym czonki
K Gospody Wiejskich.
Publikacj mona naby
w cenie 35 z.

Na nowe
cieki
15 padziernika ma
by gotowa cieka
rowerowa Koronowo-Bydgoszcz-Toru.

adze Koronowa, Dbrowy

Chemiskiej oraz Starostwo
Powiatowe w Bydgoszczy zapraszaj wszystkich mieszkacw oraz rowerzystw z regionu na uroczyste otwarcie
drg rowerowych zbudowanych w ramach
projektu partnerskiego Budowa cieek w
powiecie bydgoskim, chemiskim i miecie
Bydgoszcz.
Uroczystoci rozpoczn si o godz. 11.30
od przecicia wstgi na skrzyowaniu przy
drodze wojewdzkiej nr 551 w Dbrowie
Chemiskiej, czyli na granicy powiatw
biorcych udzia w projekcie. Gwna cz
spotkania odbywa si bdzie jednak na
terenie gminy Koronowo. Rowerzyci spotkaj si o 13.40 w Gocieradzu przy starej
mleczarni skd przejad do Okola, gdzie na
zabytkowym mocie kolejki wskotorowej
czeka na nich bd pozostali gocie.
Z wiaduktu uroczystoci przenios si do
Gimnazjum nr 1 przy ul. Pomianowskiego 16 w Koronowie. W programie imprezy
znajdzie si, m.in. wystp modziey oraz
recital Joachima Perlika.
(TS)

12

Gmina Osielsko

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Przyszo w cisych umysach

Uczniowie gimnazjum w odowie w gminie Osielsko wezm udzia w dodatkowych lekcjach
fizyki, chemii i biologii. Wszystko w ramach wojewdzkiego projektu edukacyjnego
Tomasz Wicawski

ie od dzi wiadomo, e na rynku

pracy lepiej stoj notowania inynierw po politechnikach ni
absolwentw studiw humanistycznych.
Modzie coraz szybciej musi podejmowa decyzj o specjalizacji w swojej ciece nauczania. atwiej j podj majc rozeznanie w temacie.
Ptora tysica uczniw z 50 gimnazjw regionu bdzie uczestniczy w projekcie "Region Nauk cisych".
- Nasi uczniowie wezm udzia w dodatkowych zajciach m.in. z fizyki z elementami meteorologii, biologii i chemii
w medycynie oraz geografii turystycznej
z jzykiem angielskim - mwi Ewa Kraska, dyrektor Gimnazjum nr 1 im. Janusza
Korczaka w odowie. - Warto wdraa
takie programy, bo pozwalaj one modym ludziom poszerzy wiedz, ktr
przyswajaj w ramach realizacji podstawy
programowej.
Celem projektu Region Nauk cisych jest wyrwnanie szans edukacyjnych uczniw i uczennic szk gimnazjalnych pochodzcych z obszarw wiejskich
oraz zmniejszenie dysproporcji w ich
osigniciach naukowych. Projekt bdzie
realizowany w ramach trzech moduw

FOT.
ARCHIWUM

zaj specjalistycznych i interdyscyplinarnych we wsppracy z Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli

w Bydgoszczy.
Kademu wedug potrzeb
Pierwszy modu skierowany jest do
gimnazjalistw osigajcych niezadowalajce wyniki w nauce i zakada prze-

prowadzenie 7400 godzin zaj edukacyjnych z zakresu geografii turystycznej

z jzykiem angielskim, arytmetyki oraz
przyrody z elementami zdrowego ywienia. W zajciach wemie udzia 800
uczniw. Zajcia w szkoach i wietlicach
rozpoczy si w poowie wrzenia.
- To kontynuacja realizowanego z powodzeniem w ubiegych latach naszego
skierowanego do modziey projektu re-

gionalnych k fizycznych, matematycznych, informatycznych i astronomicznych - mwi o projekcie Piotr Cabecki,

marszaek wojewdztwa kujawsko-pomorskiego. - Ofert dodatkowych zaj
z zakresu przedmiotw cisych adresujemy zarwno do uczniw, ktrzy maj
trudnoci w nauce, jak i do tych, ktrzy
wietnie sobie z ni radz i chc rozwija
swoje zainteresowania.
W drugim module wsparciem objtych bdzie 100 uczniw zagroonych
przedwczesnym wypadniciem z systemu
owiaty, ktrzy wezm udzia w warsztatach specjalistycznych z wykorzystaniem
technologii informatyczno-komputerowych, terapii psychologiczno-pedagogicznej oraz socjoterapii z elementami
kultury fizycznej. Ponadto, w module
przewidziano rwnie zajcia z doradztwa zawodowego oraz warsztaty aktywizujce. cznie szkoy przeprowadz 3500
godzin zaj. Zajcia w szkoach i wietlicach rozpoczy si w poowie wrzenia.
Szansa dla modych
Trzeci modu skierowany jest do 600
najzdolniejszych uczniw i podzielony na
3 komponenty biologi, chemi i fizyk
w medycynie, zajcia warsztatowe z fizyki
(take w jzyku angielskim) z elementami meteorologii oraz matematyk w po-

czeniu z ekonomi. W ramach moduu

przeprowadzonych zostanie 2100 godzin
lekcyjnych. Pocztek zaj zaplanowano
na poow padziernika.
Wszyscy uczniowie biorcy udzia w
projekcie otrzymaj pomoce naukowe.
Realizacja przedsiwzicia potrwa do
czerwca.
- Kadra pedagogiczna dokonaa selekcji uczniw do poszczeglnych moduw
- mwi dyrektor szkoy z gminy Osielsko.
- Mam nadziej, e wsppraca z innymi
placwkami i wymiana dowiadcze pozwoli nam osign zadowalajce efekty
wdraania tego programu.
Wadze gminy s rwnie zadowolone
z takiego rozwoju spraw.
- Za placwki edukacyjne na terenie
naszej gminy odpowiadaj osoby kompetentne - mwi Wojciech Sypniewski, wjt
gminy Osielsko. - Ich zadaniem jest dbanie o wykorzystywanie wszystkich moliwoci rozwoju naszej modziey. Std te
szkoy bior udzia w wielu programach
zewntrznych m.in. wymianach modziey, a take projektach edukacyjnych z rnych dziedzin. Dzisiejsze szanse modych
ludzi ze wsi s nieporwnywalne z tymi
sprzed kilkudziesiciu lat.

t.wieclawski@pozabydgoszcz.pl

Do dziczyzny trzeba przywykn

Chata Myliwska obchodzi w tym roku pitnaste urodziny. Z tej okazji o kulinarnych tradycjach
i sposobach przyrzdzania dziczyzny rozmawiamy z Marcinem liwiskim, szefem kuchni restauracji w Osielsku
Co kuchnia staropolska ma nam dzi do zaoferowania?
Znale w niej mona wiele wyjtkowych
produktw, poczynajc od dziczyzny: saren,
jeleni, a nawet ubrw, przez grzyby i zioa
rosnce w naszych lasach, po miody pitne:
ptoraki, dwjniaki i trjniaki. Do ask
wracaj te u nas stare i nieco zapomniane
ju warzywa, jak skorzonera i topinambur,
ktre niegdy gociy na polskich stoach
czciej ni ziemniaki, a wraz z nimi kapony, czyli specjalnie przyrzdzone koguty.
Charakterystyczne dla naszej kuchni s te
zupy: ur, barszcz czy typowo polska - czarna polewka.
Wyrniamy si kulinarnie na tle europejskim?
Kady kraj ma swoje charakterystyczne
dania. Przez nasze pooenie na mapie i
zwizan z nim histori w kuchni mona u
nas znale naleciaoci zarwno ze wschodu, jak i zachodu. Kuchnia lska wiele ma
wsplnego z kuchni niemieck, a wszelkiego rodzaju kluski przywdroway do nas zza
granicy rosyjskiej. Na wiecie uwaa si, e
kuchnia polska jest tusta, ale smaczna. Na
pewno wyrnia nas bogactwo lasw, sezonowo i przetwory w soikach: kapusta,
ogrki, demy i kompoty.
Dlaczego warto sprbowa dziczyzny?
Bo to zdrowe, chude, bardzo wartociowe

Marcin liwiski serwuje sakw z combra jelenia w sosie kurkowym z

marchewkowym puree.
miso. Wyrnia si tym, e jest w peni naturalne, nie pochodzi od zwierzt sztucznie
karmionych. Taki jele czy sarna jedz tylko
to, co znajd w lesie, dorastaj na wolnoci i
nie s faszerowane chemi, co przekada si
pniej na smak ich misa.
Mam jednak wraenie, i sporo osb pr-

FOT. TOMASZ
SKORY

buje dziczyzny raz, na zasadzie ciekawostki,

myli dobre, ale bez szau i wicej do niej
nie wraca...
Do dziczyzny trzeba si przyzwyczai. Ze
wzgldu na t swoj naturalno jest inna
ni miso pochodzce od zwierzt gospodarskich. Przyznam, e gdy prbowaem jej
po raz pierwszy, te nie byem szczeglnie

zachwycony. Teraz smakuje mi jednak zupenie inaczej i nie mam wtpliwoci, e to

bardzo dobre miso.

trze musztard, wkada si te w malank.

atwo natomiast j zepsu, przesuszajc na
patelni.

Zdaje si jednak, e to produkt do luksusowy...

Troch tak, nie naley ono do najtaszych.
Kupujc wieprzowin, pacimy 15 z/kg,
podczas gdy ceny surowej dziczyzny potrafi
zaczyna si od 50 z/kg. Gotowe przetwory s jeszcze drosze. Z tego powodu wiele
osb nigdy ich nie prbowao. Przykad z
ycia: na moim osiedlu mieszka okoo 150
rodzin, z tego dziczyzn prbowao moe
tylko 10 z nich. Podejrzewam, e w skali
kraju jest podobnie. Gdyby to miso byo
powszechniejsze, byoby tasze. I na odwrt: gdyby byo tasze, na pewno staoby
si popularniejsze. Ludzie boj si troch
przygotowywa potrawy z dziczyzny, bo jej
nie znaj. Nawet moja ona mwi, e woli
z ni nie eksperymentowa. Boi si zepsu
potraw z tak drogiego misa.

Zjade kiedy co, co Ci zachwycio?

Sprbowaem kiedy stek z combra jelenia.
By jeszcze smaczniejszy od steku z poldwicy woowej, ktra swoj drog jest jeszcze droszym misem. W kadym razie ten
stek tak mnie zachwyci, e teraz posiadamy
go w naszej karcie.

Przygotowanie dania z dzika czy sarny rni

si czym od da z woowiny lub wieprzowiny?
S to misa, ktre trzeba dobrze macerowa.
Z wieprzowiny atwo wydoby smak, natomiast krliki czy poldwice z sarny powinny polee nawet do dwch dni w lodwce.
Stosuje si te inne przyprawy jaowiec,
tymianek, rozmaryn. Dziczyzn mona na-

O co najczciej pytaj klienci Chaty Myliwskiej?

Ciko powiedzie, bo s dni, gdy najlepiej
sprzedaj si potrawy z dzika, dni na krliki
i takie, w ktre serwujemy najwicej potraw
z drobiu. rednio wychodzi na to, e wszystkiego sprzedajemy po rwno, co pozwala
nam stale uzupenia nasze zapasy o wiee
produkty. W wielu restauracjach, serwujcych dziczyzn tylko jako ciekawostk,
nie wiemy, jak dugo czekaa ona, nim j
zamwilimy. Odbija si to na jej smaku,
podobnie zreszt jak stosowanie gotowych
pproduktw. My nie pozwalamy sobie na
korzystanie z kostek rosoowych czy sosw
w proszku. Kiedy kto zamawia ros z baanta, gotujemy ros na baancie, a nie
zwykych porcjach rosoowych. Klient musi
by zadowolony.

14

Nowa Wie Wielka

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Ubywa chtnych do kopania

Z Eugeniuszem Grk, prezesem GLKS Burza z Nowej Wsi Wielkiej, rozmawiamy o kopotach
z awansem, warunkach do gry i modziey, ktrej ubywa z druyny.
Due plany na ten sezon?
Co roku mamy plany i nadzieje, i mylimy o
awansie, ale pod koniec sezonu okazuje si,
e czego nam zabrako. Ju sidmy sezon
gramy w A-klasie i zawsze ocieramy si o
podium, lecz niewiele z tego wynika.

ba mniej ni przed laty. Jeden z naszych

trenerw to nauczyciel WF-u w miejscowej
podstawwce. Pamitam, jak mwi, e tak
jak kiedy byy trzy klasy z jednego rocznika, tak teraz s dwie. Mniej dzieci we wsi, to
mniej potencjalnych zawodnikw.

W zeszorocznych rozgrywkach druyna

miaa dobry start...
Ostatni sezon by troch nieporadny, bo po
pierwszej rundzie faktycznie prowadzilimy,
ale potem spadlimy na 4 miejsce. W duej
mierze by to efekt zmian kadrowych, bo
stracilimy dwa wane ogniwa zespou. Jeden z wypoyczonych zawodnikw musia
wrci do Solca Kujawskiego, a nasz Olek
Muranowski przeszed do Brdy wiecie.
Prawa strona si nam przez to osabia i zaczlimy traci punkty.
Skad si wykrusza?
Uciekaj nam juniorzy modsi. Jeden przeszed teraz do Unii Janikowo, drugi do Chemika Bydgoszcz. Nie bronimy im, w kocu
jeli s dobrzy, niech graj tam, gdzie bdzie
im lepiej. Jeli w miar wczenie przed rozpoczciem ligi informuj, e chc odej,
to wiem przynajmniej, czy zgasza si do

Eugeniusz Grka na boisku GLKS Burza.

FOT. TOMASZ
SKORY

Prbujecie ciga ludzi z zewntrz?

Micha Szeremet jest prawie naszym mieszkacem, czeka tylko na domek subowy, by
si przeprowadzi do Nowej Wsi, ale gra ju
z nami od jakiego czasu. Po roku nieobecnoci wrci te Jarosaw apiski. Jednak
ciganie zawodnikw z zewntrz wie si
z finansami, na ktre nie moemy sobie pozwoli. Nasz budet przeznaczamy gwnie
na wyjazdy i biece potrzeby. Wiadomo,
im byby wikszy, tym wicej mielibymy
moliwoci. Druyn z Janikowa sta np.
na stypendia dla zawodnikw. To na pewno
motywuje ich do gry.

rozgrywek, czy nie. Gorzej jak kto ucieknie

za pi dwunasta. Nie mamy zbyt wielu zawodnikw, czasem wystarczy, e zabraknie
jednego i pojawiaj si problemy.

Nasi gracze to zbieranina z kilku rocznikw.

Na przykad w orlikach graj teraz dzieciaki
urodzone w 2005 i 2006 roku. Kiedy mona
byo kompletowa druyny z rwienikw,
ale dzi nie ma tylu chtnych w grupach
naborowych. W ogle modziey jest chy-

Zawodnicy Burzy maj problemy z motywacj?

Niektrzy narzekaj, i ciko pogodzi
prac z treningami. Moim zdaniem to tylko wymwki. Wiadomo - jak kto pracuje
przez cay dzie fizycznie, to ma prawo by

Brakuje chtnych do gry?

Jazda
na grzyby
Niecodzienna propozycja dla

mionikw samochodw i zieleni. Ju jutro mieszkacy Nowej Wsi Wielkiej i okolic

wyrusz na rajd po lasach gminy w poszukiwaniu przygd, zada sprawnociowych i
oczywicie grzybw

7 wrzenia w Prdocinie odbdzie

si VI Oglnopolski Rajd Turystyczny Grzybobrania w Puszczy Bydgoskiej poczony z V rund
TMMO PZM Bydgoszcz oraz XIII
rund Turystycznego Pucharu Polski
PZM. W imprezie uczestniczy mog
czonkowie LZS i PZMot. oraz turyci
zmotoryzowani niezrzeszeni w klubach.
- Celem imprezy jest uczczenie
51-lecia dziaalnoci LKT Wycz Gocieradz, popularyzacja motorowej turystyki kwalifikowanej oraz zagadnie
z bezpieczestwa w ruchu drogowym.
Bdziemy take poznawa pikno,
histori i walory turystyczno-krajoznawcze gminy Nowa Wie Wielka zapowiada komandor rajdu Bolesaw
Zwolanowski.
Ch udziau zgasza mona w
dniu imprezy od godz. 9.00 do godz.
9.30 w biurze zawodw w wietlicy
wiejskiej w Prdocinie przy DK nr
25. Wpisowe dla mieszkacw gminy
Nowa Wie Wielka wynosi 10 z od zawodnika, pozostae osoby pac 30 z.
Uczestnicy powinni posiada sprawne
i dopuszczone do ruchu drogowego

samochody osobowe oraz mapy, przewodniki, atlas grzybw itp.

- wietny kierowca, bystry pilot i
sprytni pasaerowie to idealna zaoga,
ktra moe stan do rywalizacji w turystycznym rajdzie samochodowym o
puchar wjta gminy Nowa Wie Wielka - podkrelaj organizatorzy imprezy.
- Nie ma znaczenia, jaki masz samochd, ale wane, jakim jeste kierowc i czy potrafisz ze swoich pasaerw
stworzy zgrany zesp gotowy podj
ciekawe wyzwania i wyj przygodzie
naprzeciw.
Trasa przejazdu liczy bdzie okoo
60 km. Uczestnikw po drodze czeka
wiele atrakcji i niespodzianek oraz prby sprawnociowe dla kierowcw. Start
pierwszych zawodnikw zaplanowano
na godz. 10.00. Rajdowcw obowizywa bdzie regulamin Turystycznego
Pucharu Polski Polskiego Zwizku Motorowego na 2014 rok. Imprez organizuj: soectwo Prdocin, Stowarzyszenie Lepszy Prdocin oraz Ludowy Klub
Turystyczny Wycz Gocieradz.
Szczegy na stronach www.pradocin.
pl oraz www.lktwg.com.
(TS)

zmczony, ale miganie si od treningw, ktre raz po raz nie pasuj, to troch przesada.
Wszyscy nasi zawodnicy pracuj lub ucz
si i jeeli kto naprawd chce, jest w stanie
poczy jedno z drugim.
Nieatwo pewnie tak organizowa spotkania, by poczy interesy tylu osb...
Kiedy faktycznie ciej byo organizowa
treningi, zwaszcza w chodnej poowie
roku, gdy robio si ciemno, nim zawodnicy
wrcili z pracy do domw. Od kiedy wybudowano Orlik z owietleniem, moemy
trenowa nawet po zmroku. Teraz jest nowe
zaplecze, szatnia pikna - nic tylko przychodzi i gra.
Jest kto, kto wyrni si w ubiegym sezonie, z kogo inni zawodnicy powinni bra
przykad?
Wyrni na pewno naley Radka Leszczyskiego, naszego kapitana. Bez wzgldu na to,
jakby nie zagra, nale mu si sowa uznania, bo bez niego nie byoby tej druyny.
Czego yczy Burzy w nowym sezonie?
Braku kontuzji i jak najmniej kartek. Sdziowie nieraz z nimi przesadzaj.

Spotkanie z dyni
W t sobot w Nowej Wsi Wielkiej odbdzie si
wito Dyni i Ziemniaka.

roczystoci rozpoczn si 27
wrzenia o godz. 15.00 w Gminnym Orodku Kultury przy al.
Pokoju 7 od degustacji potraw z dy i
ziemniakw przygotowanych przez panie
z KGW.
O godz. 17.00 rozstrzygnity zostanie
konkurs na najciekawsz rzeb lub dekoracj z warzyw i owocw oraz na najdo-

rodniejszego ziemniaka, jaki wyrs na terenie gminy. O lokacie decydowa bdzie

ciar okazu.
Przypomnijmy, e w ubiegym roku
pierwsze miejsce jurorzy przyznali Wiktorii Gorzkowskiej i Michaowi Kitewskiemu z Nowej Wsi Wielkiej - wykonawcom Dyniowej Zagrody, a najwikszego
ziemniaka - o wadze 1,171 kg - przyniosa

Oliwia Szabat z Prdocina.

Po godz. 18.00 rozpocznie si biesiada i

zabawa z Andrzejem Walczakiem, liderem

zespou Kamerton, z ktrym mieszkacy Nowej Wsi Wielkiej mieli ju okazj
zapozna si na tegorocznych doynkach
gminnych. Zabawa potrwa do godz. 22.00.
(TS)

Za nami I Bieg Doynkowy w Nowej Wsi Wielkiej. W zawodach, odbywajcych si na stadionie GLKS Burza, wzio udzia
94 uczestnikw podzielonych na kategorie: open dla kobiet i mczyzn oraz najlepszy biegacz oraz biegaczka gminy Nowa
Wie Wielka. Na trasie 10 km najszybsi okazali si Szymon Fluks i Magorzata enkiewicz. Spord mieszkacw gminy
pierwsi na met przybiegli ukasz Myszka i Maryla Kuziemska.
Fot. Rafa Kensik

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Gmina Biae Bota

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

15

Kapelusz jest jak wizytwka

Karolina Krueger do miaa pracy za biurkiem, wic otworzya
Weniany Kram. Dzi jest prawdopodobnie jedyn kapeluszniczk w kraju,
ktra nakrycia gowy przygotowuje wycznie redniowiecznymi metodami
Tomasz Skory

awsze interesowaa mnie rekonstrukcja historyczna, odkopywanie przeszoci i mierzenie si z

zadaniami wykonywanymi kiedy tylko
za pomoc wasnych rk - wspomina
mieszkanka ochowic.
Siedem lat temu postanowia, e sama
sprbuje swych si w rzemiole. W czasach gdy wszystkie ubrania produkuje si
maszynowo, wrcia do korzeni i wasnorcznie wytwarza odzie z weny. Pierwszy wybr pad na filcowe kapelusze.
- Kiedy byy one oznak statusu, wizytwk czowieka, jak dzi s samochody lub telefony komrkowe - tumaczy
Karolina Krueger. - Dlatego w redniowieczu nikt nie chodzi z odkryt gow. Im kto by zamoniejszy, tym nosi
bogatsze i bardziej wymylne kapelusze.
auj troch, e dzi s one tak mao popularne. Gdy jednak kto je zakada, od
razu wiadomo, e to osoba nietuzinkowa.
Jest w nich co magicznego, przykuwaj
uwag, a majc je na gowie, mona czu
si kim wyjtkowym.

Daj si
zauway

Karolina Krueger prezentuje swoje filcowe produkty na przenonym

Wenianym Kramie.

Na pocztku kapeluszniczka z ochowic wzia na warsztat bardziej wspczesne modele, dopiero pniej zacza
cofa si do minionych epok. Krok po
kroku odkrywaa, jak tworzy si je metod tradycyjn, co nie byo atwe, bo

FOT.TOMASZ
SKORY

wena nie jest materiaem odpornym na

upyw czasu i do dzi ostao si niewiele
starych egzemplarzy, na ktrych mogaby
si wzorowa.
- Zachowao si natomiast sporo obrazw i rycin w manuskryptach - z nich

czerpi inspiracje. Przekopuj redniowieczne dokumenty i ogldam historyczne malowida w poszukiwaniu wzorw
i fasonw. Staram si te pracowa tymi
samymi metodami. Ludzie zaczli filcowa, zanim zaczli prz, to jedna z najstarszych i najprostszych metod. Proces
ten jest jednak czasochonny, wykonanie
jednego kapelusza wedug prostego wzoru zajmuje od 10 do 15 godzin.
Tak jak redniowieczni rzemielnicy,
Karolina Krueger korzysta jedynie z naturalnie barwionej weny, sierci zajczej,
krliczej i bobrowej, ewentualnie jedwabiu i nie stosuje adnych syntetycznych
materiaw. Szyje nimi lnianymi, bo kiedy tylko takich uywano. Wikszo jej
prac powstaje jednak bezszwowo, nawet
te pokryte wymylnymi wzorami.
- Wena jako materia daje niesamowite moliwoci - podkrela kapeluszniczka.
- Jest bardzo elastyczna, wic najpierw
ukadam z niej podany ksztat, potem
wypeniam go innymi wknami, zalewam gorc wod i zaczynam ugniata,
by si wszystko zczyo. Zachowuje si
jak ciasto, ktrego skadniki cz si pod
wpywem wody i wakowania. Powstae-

mu w ten sposb materiaowi nadaje si

podany ksztat, ukadajc go na drewnianych formach.
Karolina Krueger to dzi prawdopodobnie jedyna osoba w Polsce, pracujca
tradycyjnymi metodami. Robi wszystko
samodzielnie od pierwszego wkna a do
ukoczonego produktu. Znacznie wicej
jest modystek, ktre przygotowuj okrycia gowy z gotowego ju filcu. Mieszkanka ochowic nie ogranicza si te wycznie do kapeluszy. Tworzy z weny rwnie
torebki, szale, drobne ozdoby, a nawet dekoracyjne plansze inspirowane scenami
ze synnej tkaniny z Bayeux. Jednak nie
zawsze tak byo.
- Wczeniej pracowaam jako urzdniczka, ale nie odpowiadao mi siedzenie
przez osiem godzin dziennie przed komputerem. Rzuciam wic prac i poszam
w zupenie innym kierunku. Niestety,
produkcja kapeluszy nie jest czym, z czego da si wyy, przynajmniej nie w Polsce, wic cakiem z administracj rozsta
si nie mogam. Mam teraz jednak czas,
by robi to, co mnie pociga.

t.skory@pozabydgoszcz.pl

Urzd Gminy

Biae Bota realizuje

akcj Bd widoczny
na drodze. Na mieszkacw czekaj odblaskowe opaski

zwizku z nowelizacj przepisw od koca sierpnia kady pieszy, poruszajcy si po

zmierzchu drog poza terenem zabudowanym i nie po chodniku, ma obowizek
posiadania elementw odblaskowych widocznych dla innych uczestnikw ruchu. Za
niedostosowanie si do wymogu ich noszenia grozi mandat od 20 do 500 zotych.
Dziki akcji Bd widoczny na drodze
piesi otrzymaj w gminnym urzdzie specjalne opaski odblaskowe przeznaczone do
noszenia na rkach lub nogach. Podobne
odblaski trafi rwnie do uczniw rozpoczynajcych nauk w szkole podstawowej.
Skoczyy si wakacje i okres urlopowy, co przekada si na wzmoony ruch na
drodze - mwi wjt gminy Biae Bota, Katarzyna Kirstein-Piotorwska. - Chcemy, eby
nasi mieszkacy, wracajc pieszo z pracy,
zakupw czy szkoy, byli widoczni na drodze i bezpieczni.
W poprzednich latach odblaski trafiay
do uczniw dziki wsppracy gminnych
szk z policj i wojewdzkimi orodkami ruchu drogowego. Oprcz tego, e w
tym roku opaski otrzymaj uczniowie klas
pierwszych szk podstawowych, nauczyciele przeprowadz rwnie specjalne rozmowy ze swoimi wychowankami.
(AR)

Festyn Rodzinny Witaj Szkoo! ju po raz sidmy odby si w Zespole Szk

im. Jana Pawa II w ochowie. Zabawa, ktra z pocztku integrowa miaa uczniw, rodzicw
i nauczycieli, z roku na rok przyciga coraz wicej osb z terenu caej gminy.

S w ochowie to miejsce, do ktrego uczniowie wracaj po wakacjach bez krcenia nosem. Pierwsze dni roku szkolnego to dla nich czas
przygotowa do wielkiego festynu, na
ktrym maj okazj podzieli si z innymi
swoimi zainteresowaniami, albo samemu
zarazi si pasj do taca, piewu, zwierzt
czy motoryzacji.
W tym roku przed budynkiem przy

ulicy Wierzbowej modzie zaprezentowaa swoje umiejtnoci wokalne, a do

taca zebranych porway dzieci ze szkoy
tanecznej Bohema oraz dziewczyny z
grupy Gabi. Pokazy gimnastyczne przygotoway uczennice Natalii Bocian, mistrzyni wiata w fitness, swoje umiejtnoci na macie przedstawili te mali adepci
judo.
Oprcz atrakcji przygotowanych przez

modzie, zebrani gocie mogli obejrze

te pojazdy Automobilklubu Bydgoskiego oraz zabytkowe traktory ze skansenu
starych maszyn rolniczych z ochowic.
Na motocyklach na teren szkoy wjechali
czonkowie klubu Skulls, a przy pojedzie
opancerzonym bydgoskich wojskowych
mona byo przymierzy hem i zrobi sobie zdjcie z karabinem.
Wiele emocji wrd najmodszych

wywoa konkurs na najsympatyczniejszego pupila, w ramach ktrego uczniowie

prezentowali swoje koty, chomiki, krliki
i wie. Przez ca imprez odbyway si
pokazy rkodziea, mona byo skosztowa przysmakw regionalnej kuchni, a
uczniowie zachcali przybyych do zapoznania si z yciem szkoy z pomoc ich
szkolnej gazetki ochoho!.
(TS)

16

Solec Kujawski

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Stare twarze s najciekawsze

Najczciej pracuje w lipie lub dbie. Czsto przedstawia postacie sakralne, ale inspiruj go
te sceny myliwskie, zwierzta i proci ludzie. Janusz May, instruktor rzeby w Soleckim Centrum Kultury,
opowiada nam o swojej artystycznej drodze
Tomasz Skory

zdolniony plastycznie by od maego. Ju w szkole podstawowej

wasnorcznie
przygotowywa
pomoce naukowe dla nauczycieli; niedugo pniej zaj si rzeb. W wieku czternastu lat chwyci scyzoryk, kawaek brzozy
i wystruga w drewnie posta Ramzesa.
Narobi sobie przy tym odciskw, a jego
dzieo nie do koca przedstawiao faraona,
tak jak to sobie zamarzy, ale rezultat i tak
go zadowoli.
Ukoczy studia pedagogiczne w czasach, gdy nauczyciele musieli by wszechstronni, dlatego oprcz plastyki prowadzi
zajcia z techniki, fizyki, a nawet wychowania fizycznego. Od kiedy ostatni raz
duba w drewnie, mino ju sporo czasu i
w zasadzie przypadek sprawi, e wrci do
zainteresowa z modzieczych lat.
- Pracowaem wtedy w szkole podstawowej w Czersku - wspomina Janusz May.
- Kiedy spacerujc po miecie, trafiem na
wystaw rzeb ludowych. Pomylaem, e
te sprbuj i szewskim noem, ktry dostaem w prezencie od wonego, wyrzebiem posta mnicha. Kto si o tym do-

wiedzia i przynis mi duta, co znacznie

uatwio wykonywanie kolejnych prac.
W 1980 roku po raz pierwszy postanowi wystawi swoje rzeby w konkursie
organizowanym przez muzeum w Chojnicach. Zaj trzecie miejsce, co jak na
debiutanta i samouka byo bardzo dobrym
wynikiem. Przez pi kolejnych lat startowa w konkursach rzebiarskich, zawsze

zdobywajc jakie nagrody.

- W pewnym momencie zdaem sobie spraw, e moja pasja bardziej mnie
pochania ni praca zawodowa. Zdarzao
si, e zauwayem kogo w pocigu i od
razu po powrocie do domu zaczynaem
tworzy, by ten obraz nie ulecia mi z pamici. W 1986 roku przeniosem si do
Bydgoszczy. Tam przez cztery kolejne lata

prowadziem sklepik ze swoimi pracami

przy ulicy Dworcowej.
W tym czasie powstaa praca, z ktrej
Janusz May jest dzi najbardziej dumny
siedemdziesiciocentymetrowa brya
przedstawiajca ucieczk witej Rodziny z Jerozolimy. Przez dugi czas staa na
wystawie jako jedna z nielicznych nieprzeznaczonych do sprzeday.
- To bya wizytwka mojego sklepu,
dugo nie chciaem si z ni rozsta, nie patrzc na oferowane za ni sumy. Pewnego
dnia zgosi si do mnie ksidz z Ottawy,
ktry przekona mnie tym, e nie chce tej
rzeby dla siebie, tylko chciaby, by stana
w jego kociele - tumaczy artysta.
Wiele jego rzeb sakralnych znalazo swoje miejsca w kocioach. Najwicej takich
prac mona znale w jego rodzinnym
miecie. Spod duta bydgoszczanina wysza, m.in. paskorzeba przedstawiajca
drog krzyow w parafii NMP z Gry
Karmel, pastora z postaci Chrystusa w
parafii Matki Boskiej Nieustajcej Pomocy
oraz trzymetrowa posta ukrzyowanego
Jezusa w parafii pw. w. Mateusza.
- Gdy na Dworcowej gwatownie wzrosy czynsze, przeniosem si z Bydgoszczy
do Funki, gdzie przez dziesi kolejnych

lat prowadziem warsztaty plastyczne w

orodku harcerskim. W 2001 roku odwiedzia mnie Regina Osiska, dyrektorka Soleckiego Centrum Kultury i zaproponowaa prac w Solcu Kujawskim. Tak trafiem
tutaj.
Od tego czasu Janusz May dzieli si
swym dowiadczeniem z soleck modzie, i nie tylko, bo jego zajciami zainteresowani s te doroli. O tym czy kto ma
predyspozycje do rzebienia, czsto decyduj zdolnoci manualne, umiejtno
prowadzenia duta. O zadatkach na artyst
decyduje co wicej.
Cierpliwo te odgrywa wan rol.
Niektre rzeby powstaj miesicami. Pocztkujcy plastycy ciesz si, gdy w ogle
uda im si wyrzebi ludzk posta. Nie
licz si jeszcze szczegy. Dopiero pniej
wyzwaniem staje si przedstawienie kogo
w ruchu i oddanie emocji na drewnianych
obliczach.
- Mnie zawsze najbardziej fascynoway
te pomarszczone - zdradza Janusz May. Czasem kto pyta, czemu rzebi gwnie
starszych ludzi. Wtedy odpowiadam, i
zmarszczki, bruzdy i cienie na ich twarzach sprawiaj, e s ciekawsze.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Dbrowa Chemiska/Sicienko

17

Uwolnieni z okoww systemu

Osoba postronna mogaby wzi ich za odmiecw, dziwakw, nawet szamanw. Jednak w

oczach mieszkacw Osady Gongsterland nie ma ladu szalestwa, wida za to spokj ducha wzmacniany prastarymi mdrociami
Marcin Tokarz

drzucili pogo za dobrami doczesnymi na rzecz bogactw ukrytych w nich samych. By mc z

nich czerpa garciami, stosuj metody
niekonwencjonalne. Na miejsce swojego
odrodzenia obrali dom na wzgrzu w Wadowie Krlewskim. Z dala od miejskiego
zgieku i oczekiwa spoeczestwa yj w
oparciu o praktyki plemion uznawanych
za dzikie i terapie psychofizyczne obce
nowoczesnej cywilizacji. Robert Mtewski
i Karolina migiel dostrzegli potg samopoznania. Chcc dzieli si swoj wiedz,
organizuj warsztaty rozwojowe o charakterze alternatywnym.
Drog do Osady Gongsterland wskazuje ty kwiatek zawieszony na znaku na
skraju lasu przed tablic Wadowo Krlewskie. Zapowiada zjednanie z natur tego
miejsca i jego mieszkacw. Nazywaj
si ludmi wolnymi, a swj przybytek punktem mocy i dziaa dobrowolnych.
Gospodarz od przeszo 15 lat trenuje korzenn capoeir, udziela masau i terapii
dwikiem za pomoc specjalnych mis i
potnego gongu. Wada potrafi te ca
kolekcj bbnw typu djembe. Gospodyni prowadzi centrum jogi w Bydgoszczy,
z wyksztacenia jest psychologiem, obecnie pobiera nauki psychoterapeutyczne.
Wbrew ocenie uprzedzonych do stylu ich
ycia oboje s w peni poczytalni, cho ich
codzienno wyglda z goa inaczej ni s-

Robert Mtewski i Karolina migiel wraz z maym Joachimem staraj

si y w zgodzie z natur i sob. Szaas potw to jedno z narzdzi
pozwalajcych im na osignicie tego stanu.

siadw.
- By taki okres, e stada dzikw czsto
nawiedzay nasze tereny. Za nic nie moglimy ich przepdzi, ale Robertowi si
udao - opowiadaj rolnicy mieszkajcy w
pobliu osadnikw Gongsterlandu. - Zagra na tym swoim bbnie i ju nie wrciy.
Ssiad dobry, ale tych niektrych ich rytuaw poj nie sposb. Pal ognisko. Lataj
wok pomieni, a potem nurkuj w takim
namiocie na wzgrzu...
Mowa o szaasie potw praktykowanym w ramach warsztatw szamaskich.
Konstrukcja jest zbudowana z gazi na

FOT.ADAM
ZAKRZEWSKI

ksztat kopuy. Do rodka wchodzi si od

wschodu, cho zasadniczo z kadej strony
wyglda tak samo.
- Rwnie od wschodu pali si ognisko, w ktrym rozgrzewamy kamienie,
potem suce do generowania pary pod
sklepieniem szczelnie przykrytego szaasu
- Robert Mtewski opisuje czynnoci przygotowawcze do stworzenia szaasu potw,
ktry mieszkacy domu pod jesionem
znw zorganizuj 3 padziernika. - Przez
cztery godziny siedzimy w totalnej ciemnoci w temperaturze wyszej nawet ni w
saunie. Przechodzimy na gbsze postrze-

ganie innymi zmysami. W tak ekstremalnych warunkach uaktywnia si szyszynka

i przysadka mzgowa. Zaczynaj funkcjonowa narzdzia twojego organizmu, z
jakich na co dzie nie korzystasz. Dopiero
w takim stanie rada Indian podejmowaa
kluczowe decyzje dla swojego plemienia.
My wykorzystujemy to do oczyszczenia na
poziomie fizycznym i psychicznym. Moesz doj do nowych wnioskw. Po tym
czujesz si jak nowo narodzony. Niektrzy
ami swoje lki...
Partnerka Roberta, Karolina migiel,
zaznacza jednak, e na kadego czowieka szaas potw dziaa inaczej. Niektrzy
mog poczu si przytoczeni nowym
dowiadczeniem, inni jakby zresetowali
swj dysk. Swojemu synkowi na t praktyk nie pozwala chopiec jest jeszcze za
mody. Biegowi czasu, w stosunku do kilkuletniego Joachima, zostawia te kwesti
wegetarianizmu. Sama stosuje go od kilkunastu lat. Jego tata zama trwajc jeszcze
duej diet bezmisn podczas ostatnich
warsztatw dzikiej kuchni...
- Byo tak: znajoma przywioza nam
dziczyzn, przygotowalimy miso na rozgrzanych kamieniach zakopanych w dole Karolina migiel opisuje przepis na jedn
z dzikich potraw. - Wczeniej owinlimy
je w licie opianu i przykrylimy kor
brzozow. Po dwch i p godzinie byo
ju gotowe do spoycia. Robert nie mg
sie oprze...
Za surwk suy im dzika marchew,
podagrycznik, czosnaczek. Nauczyli si

rwnie przyrzdza tart z pokrzywy.

Okazuje si, e natura podrzuca nam ywno pod nos, ale z rozwojem cywilizacji
stalimy si na to lepi. Osadnicy ucz
swych goci, jak rozpozna jadalne roliny
i przygotowa z nich specyfiki zielarskie.
Robert regularnie smaruje si nagietkowo-rumiankow maci sporzdzon przez
Karolin na bazie wosku pszczelego. Skr
ma zdrow, a wytwr zniewala zapachem.
Dziaalno Osady Gongsterland
charakteryzuje si poznawaniem otaczajcego nas wiata przyrody, z ktrym wspczesny czowiek ma coraz mniej wsplnego. Jestemy jego integraln czci, wic
nie da si tu nie zaglda w gb siebie. Robert i Karolina wykorzystuj do tego m.in.
terapi dwikiem z uyciem gongu.
- Organizm czowieka funkcjonuje
na konkretnych czstotliwociach. Wsuchujc si w dwiki emitowane przez ten
instrument, wprowadzamy si w rozmaite stany, rwnie relaksacyjne - zdradza
Robert Mtewski. - Moemy dotrze do
naszej podwiadomoci, z ktr zwykle
nie mamy stycznoci i wpyn na nasz
nastrj. Nie zawsze musi by to jednak
przyjemne, ale warto stawi temu czoa.
Podobnie jak z szaasem potw. By u nas
raz chopak z klaustrofobi. Pierwsz godzin w rodku namiotu spdzi w agonii,
pozostae trzy w ekstazie. Wyleczy si ze
swojego schorzenia, ale o tym nie ma co
gada... Tego trzeba dowiadczy.

m.tokarz@pozabydgoszcz.pl

Doktor Andrzej ratuje traktory

Wystarczy, e spojrzy na zdjcie i ju wie, jak dziaa dany mechanizm. Mieszkaniec

podbydgoskich Szczutek w kwestii naprawy zabytkowych silnikw nie ma sobie rwnych

Doktor Andrzej. Przez jego warsztat przewino si ju wiele urzdze, ale bez wzgldu na rodzaj usterki oraz bezradno waciciela zawsze udawao mu si je naprawi.
Jak si okazuje, pasjonatw zabytkowych
traktorw jest w naszym wojewdztwie cakiem sporo.
- Retro traktor, bo tak nazywa si
klub, do ktrego nale, dziaa w Golubiu-Dobrzyniu. Mamy 170 czonkw i kady z
nas posiada jaki zabytek. Wsppracujemy
z muzeum narodowym, dlatego moje eksponaty czsto trafiaj na rne wystawy. Zazwyczaj wystawianych jest ok. 6 lub 7 sztuk,
ktre s na miejscu uruchamiane - mwi
Andrzej Kamierczak.

edni znaj go jako informatyka, drudzy

jako inyniera, a jeszcze inni jako waciciela Studia Taca Up2Excellence.
Andrzej Kamierczak to czowiek wszechstronnie uzdolniony, w jego yciu nie ma
czasu na przerw. Zmierzajc do realizacji
swych celw i marze, przemierzy ju wiele
drg, ale niemal od zawsze towarzyszya mu
pasja, ktr jest restaurowanie zabytkowych
maszyn.
W czasach kiedy rwienicy amali
owki i wyrywali wosy, przygotowujc si
do matury, w rce wpado mu kilka zniszczonych eksponatw. Potrzeboway pilnej
naprawy, a on zamiast martwi si na zapas
o egzamin dojrzaoci, skupi si na nowym
zajciu.

Duma i problemy
Intuicja ponad wszystko
Gdy zapa bakcyla i cakowicie odda
si nowej pasji. Przez kolejne lata pracowa
nad swoimi umiejtnociami i zdobywa
dowiadczenie. Potrzebujc czci, bez wahania rusza w podr. Jak sam przyznaje,
niektre wyjazdy wymagay sporego zaangaowania. Przydatne okazay si mapa Polski i peen bak paliwa. Fachowa literatura?
Niekoniecznie. Andrzej Kamierczak ksi-

ki czyta wycznie swoim dzieciom, a przy

rekonstrukcji zabytkowych silnikw polega
na wasnym wyczuciu.
- Tak naprawd tutaj liczy si intuicja.
Czasami mam tak, e kiedy ogldam stare
zdjcia, mog od razu stwierdzi, na jakiej
zasadzie dziaa dany sprzt. Dzi swoj
wiedz czerpi gwnie z dowiadczenia

zdradza i dodaje, e wszelkie maszyny, nad

ktrymi pracuje, z warsztatu wyjedaj o
wasnych siach. - Zawsze walcz o nie a do
skutku. To kwestia czasu i pracy. Takie ju
mam zaoenie, jeli co do mnie trafia, to na
100% wyjedzie std ywe.
Nie bez przyczyny z czasem do mieszkaca Szczutek przylgno przezwisko

Dziki takim pokazom czsto do jego

warsztatu trafiaj nowe okazy. Aktualnie
mionik majsterkowania posiada silniki z
1926 i 1927 roku. Najbardziej cieszy si jednak z naprawy Lanz Bulldoga.
- To jedyny taki traktor w Europie. Tylko i wycznie mj egzemplarz zachowa si
w oryginale. Z tego typu pojazdami mona
spotka si rwnie w Niemczech i w Holandii. Jednak ich rekonstrukcje s przerobione

i dopasowane do bardziej nowoczesnych

standardw. Z kolei mj jest najbardziej prymitywny i najbliszy oryginaowi.
Odrestaurowanie kadej maszyny to dla
Andrzeja Kamierczaka rednio rok pracy,
jednak nigdy nie robi tego na raty. Tu liczy si zaangaowanie, dlatego swojej pasji
powica kad woln chwil - cznie z
weekendami i witami. Dzi na widok Lanz
Bulldoga rozpiera go duma, lecz jeszcze do
niedawna sprawia on najwiksze kopoty.
- Jedna z zamwionych czci, ktra
przyjechaa z Rumunii, bya pknita w
rodku - wspomina Kamierczak. - Takich
rzeczy z reguy si nie naprawia. Wymyliem wic swj wasny sposb na to. Potem
pojawiy si nastpne kopoty, znw troch
pokombinowaem i ostatecznie udao si.
Konserwator traktorw ceni sobie uczciwo. Gdy trafia do niego kto z zabytkow
maszyn, nigdy nie ukrywa, ile jest ona warta. Bardzo lubi spotyka si z innymi pasjonatami i chtnie im pomaga odrestaurowa
ich sprzt. Owocna wsppraca sprawia, e
kady, kto mia z nim do czynienia, prdzej
czy pniej wraca do Doktora Andrzeja.
(KB)

18

edukacja

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Tak wyglda edukacja jutra

Szkoy stawiaj na elastyczne ksztacenie, a nie na sztywny program nauki

tudia to okres wszechstronnego rozwoju osobistego oraz poszukiwania

optymalnego profilu zawodowego
lub uzupeniania posiadanych ju kompetencji. Nowoczesna uczelnia powinna
realizowa te zaoenia.
Elastyczno studiw oznacza moliwo indywidualizacji cieki studiowania. W Wyszej Szkole Gospodarki masz
szans na swobodny wybr przedmiotw
w ramach blokw przedmiotowych zgodnie z wasnymi predyspozycjami. WSG
daje moliwo uczestniczenia w szerokiej gamie zaj fakultatywnych w rnych obszarach ksztacenia od jzykw
obcych, poprzez specjalistyczne warsztaty
i programy certyfikacyjne, po zajcia z
profesorami wizytujcymi z zagranicy
dodatkowo punktujc je w systemie ECTS
i podnoszc przez to rang dyplomu.
Elastyczno to ponadto prawo wyboru form i sposobw studiowania, przy
wykorzystaniu nowoczesnych technologii (e-learning) i innowacyjnych metod
ksztacenia (projekty, gry symulacyjne).
W WSG swobodnie moesz wybra jeden
z kilku systemw studiw (dzienny, wieczorowy, zaoczny) i swobodnie zmieni
go w trakcie studiw. Masz prawo ubiega si o indywidualn organizacj studiw, uatwiajc udzia w zajciach oraz

dopasowanie trybu skadania egzami-

platformy e-learningowej WSG.

nw. Moesz indywidualnie decydowa

Obowizkiem uczelni jest rwnie

o zakresie wykorzystania nowoczesnych

stworzenie studentom szansy na elastycz-

technologii, majc do dyspozycji zasoby

ne reagowanie na sytuacj zawodow

poprzez moliwo zmiany zadeklarowanego kierunku i obszaru studiw, wybr

moduu specjalizacyjnego oraz tematyki
dyplomowej. U nas jeli jeste zainteresowany pogbieniem praktycznych kompetencji i specjalistycznych umiejtnoci
zawodowych moesz wybra profil praktyczny, jeli chcesz rwnolegle zdoby dodatkowy zakres kompetencji moesz wybra program dwudyplomowy, wskazujc
dodatkowy kierunek lub obszar studiw
lub rozpocz studia podyplomowe.
Ksztacenie praktyczne WSG to nie
tylko praktyki zawodowe dla studentw, ale studiowanie obszarw na profilu
praktycznym. Zapewniamy ksztatowanie
praktycznych umiejtnoci, pomagamy
nawizywa pierwsze kontakty branowe,
obszary ksztacenia w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku pracy, budowanie
programu studiw w konsultacji z firmami branowymi (lub z pracodawcami),
zajcia poza uczelni, w rodowisku przyszej pracy zawodowej, w kontakcie z pracodawcami i otoczeniem zewntrznym,
praktyczne wiczenia, wicej laboratoriw czy nowoczesne metody dydaktyczne aktywizujce studentw na zajciach
np. metoda projektw, gry symulacyjne.
Uczelnia stwarza moliwoci skutecznej nauki jzykw obcych, udziau w pro-

gramach i projektach midzynarodowych

Erasmus, kontaktu z kolegami z zagranicy
(na WSG studiuj studenci z Rosji, Ukrainy, Kazachstanu, Turcji, Estonii, otwy,
Litwy), wsppraca z ok. 80 uczelniami
z caej Europy, a take z indywidualnymi przedsibiorstwami oraz zagraniczne
praktyki i stae.
Ze wzgldu na profil praktyczny na
wielu obszarach studiw absolwenci zdobywaj umiejtnoci praktyczne oprcz
wiedzy. Zrnicowane metody i formy
zaj: laboratoria, projekty, gry symulacyjne konsultacje indywidualne, tutoring
indywidualny i grupowy, to szansa na nabywanie umiejtnoci, uczenie si samodzielnoci, rozwijanie swoich potencjaw pracy w grupie, przedsibiorczoci,
autoprezentacji. Realizacja przez Uczelni wielu projektw UE, innowacyjnych
sprzyja rozwijaniu nowoczesnego ksztacenia. Wsppraca z otoczeniem branowym, prowadzenie zaj przez praktykw,
wykadw eksperckich, moliwo nawizywania kontaktw z pracodawcami nie
tylko przyblia do realiw rynku pracy,
ale te suy krystalizowaniu si decyzji o
dalszej drodze zawodowej.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

edukacja

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Fach w rku warto mie

19

Zawodwki po reformie owiaty sprzed kilkunastu lat stany nad przepaci.

Zatwierdzono systemowo na powszechno szkolnictwa oglnoksztaccego. Rynek szybko upomnia si o swoje

Tomasz Wicawski

powiecie bydgoskim liczba

szk zawodowych i technikw jest wysza ni w innych
powiatach. Modzi ludzie mog ksztaci
si w Koronowie, Karolewie w gminie
Dobrcz, a take w Solcu Kujawskim. Wielu dojeda take do Bydgoszczy. Po pracodawcy szukaj ludzi wyksztaconych do
pracy w danym zawodzie.
W Zespole Szk Agro-Ekonomicznych im. Bronisawa Zamojdzina w Karolewie w gminie Dobrcz mona odebra
staranne wyksztacenie rolnicze i gastronomiczne.
- W ostatnich latach zmienio si troch zainteresowanie nauk w naszej placwce - dowiadujemy si w sekretariacie
szkoy. - Nie byo jednak potrzeby, ebymy zrezygnowali z nauczania w ktrej
ze specjalizacji. Do naszej szkoy trafiaj
gwnie modzi ludzie z gmin wok Bydgoszczy - z Dobrcza, Koronowa, Dbrowy
Chemiskiej.
Z racji wymogw stawianych przez
Uni Europejsk wyksztacenie rolnicze
przydaje si osobom przejmujcym gospodarstwa rolne po rodzicach.

- Na rynku poszukiwani s mechanicy,

spawacze, osoby posiadajce uprawnienia
do kierowania wzkami widowymi i wyksztaceni "budowlacy" - mwi Mariusz
Zieliski, doradca zawodowy z Bydgoszczy. - Baza hotelarska i gastronomiczna w
naszym wojewdztwie si rozwija, wic
technicy ywienia i usug gastronomicznych rwnie maj przed sob przyszo.

Takie wyksztacenie w technikum w

Karolewie mona odebra. Jest rwnie
moliwo wyksztacenia si z zakresu architektury krajobrazu.
Wiele osb wspomina PRL z nostalgi
w tym zakresie.
- Kiedy wikszo ludzi ze wsi sza do
"zawodwek" - mwi Agnieszka Kosiska
z Sicienka. - I czy to byo ze? Teraz ko-

cz licea i nie maj pracy, a robota w polu

stoi. Nie ma te stolarzy, ktrzy zrobi
dobre meble. Wszyscy chcieliby by profesorami, a przecie kto pracowa musi.
Przedstawiciele kuratorium owiaty
w Bydgoszczy zgodnie twierdz, e trend
odchodzenia od szkolnictwa zawodowego si zmienia. Na szczeblu ministerialnym rwnie zauwaono, e s zawody, w
ktrych z ogromnymi deficytami i polska
gospodarka moe nie wytrzyma bez placwek szkolcych specjalistw.
Innym aspektem ksztacenia zawodowego jest rwnie nauczanie osb z
niepenosprawnoci umysow. Ich wykluczenie z moliwoci zdobycia zatrudnienia jest bolczk, z ktr borykaj si
w wielu krajach.
- Najwaniejsze wyzwania zwizane
z prowadzeniem placwki o charakterze
specjalnym w zwizku ze szkolnictwem
zawodowym to przygotowanie uczniw
szkoy zawodowej do zdania egzaminu
potwierdzajcego kwalifikacje w zawodzie - mwi Beata Drozdowska, wicedyrektor Zespou Szk Specjalnych nr 1
w Koronowie. - Jest on taki sam jak dla
uczniw w normie intelektualnej, nasi
podopieczni maj jedynie wyduony czas
trwania egzaminu. Egzamin jest taki sam,

poniewa nie ma tzw. pracownikw specjalnych i niespecjalnych. Wykwalifikowany pracownik jest jeden. Dla uczniw
z upoledzeniem umysowym najwiksz
trudno stanowi rozwizanie pisemnych
testw egzaminacyjnych, poniewa tu
niezbdne jest logiczne mylenie, czytanie
ze zrozumieniem, wiedza oglnoksztacca rwnie. Egzamin praktyczny zwykle
zdawany jest bez problemw, z dobrymi
wynikami, poniewa tak jak ju pisaam
wczeniej pracodawcy s zadowoleni z
praktykantw, ktrzy ucz si chtnie i s
zdyscyplinowanymi i sumiennymi pracownikami.
Wanym aspektem dziaania takich
placwek jest take moliwo odbycia
przez uczniw z niepenosprawnoci
praktyk zawodowych w zewntrznych
orodkach. Pozwala to na oswojenie si
tych osb z potencjalnym, przyszym
miejscem pracy, co jest dla nich niezwykle wane.
-Szkoy zawodowe i technika musz
na trwae sta si wanymi orodkami
nauczania ponadgimnazjalnego - wskazuje nauczyciel matematyki w technikum
elektrycznym. - Fach w rku zawsze warto
mie. Tak byo jak wiat wiatem, tak jest
i teraz.

20

edukacja

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Nowoczesno i tradycja w jednym

Uznana w Polsce marka, wysoki poziom ksztacenia i wykwalifikowana kadra. To powody, dla
ktrych suchacze stawiaj na studia podyplomowe na Uniwersytecie Mikoaja Kopernika w Toruniu.
Od lat ciesz si one uznaniem i popularnoci

Inwestycja w przyszo

Aleksandra Radzikowska

wiadome wybr kierunku czy specjalnoci to pierwszy krok do zwikszenia swoich szans na znalezienie
zatrudnienia po ukoczeniu studiw. Rynek
pracy i zapotrzebowanie na okrelone usugi
wci podlegaj dynamicznym zmianom.
Naley wic uwanie je analizowa i wci
zdobywa now wiedz. Dzi wzrasta zapotrzebowanie na prawnikw, ekonomistw
i przedstawicieli administracji publicznej,
ale studia podyplomowe s take ogromn
szans dla chccych zmieni profil swojej
pracy, ale niekoniecznie zawd.
Naprzeciw tym potrzebom wychodzi
Uniwersytet Mikoaja Kopernika w Toruniu. Absolwenci tej instytucji od lat ciesz
si uznaniem pracodawcw. Chocia zmienia si zapotrzebowanie na dane usugi, w
przypadku toruskiego uniwersytetu jedno
jest zawsze pewne - kultura organizacji i
poziom nauczania stoj na wysokim poziomie. wiadcz o tym miejsca w rankingach
uczelni wyszych, ktre potwierdzaj uznan mark uniwersytetu. Poczenie tradycji i
nowoczesnoci, czerpanie z dowiadczenia i
nowatorskie rozwizania - wanie to wpywa na jego renom.
Szansa na nowy start
Organizowane przez Wydzia Nauk
Ekonomicznych i Zarzdzania oraz Wydzia
Prawa i Administracji UMK w Toruniu
studia podyplomowe ciesz si popularnoci. Wykadowcami s zarwno wybitni
naukowcy, jak i dowiadczeni praktycy. To
wane, bo teoria - cho jest podstaw - ma

FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
tylko pomaga w doskonaleniu umiejtnoci praktycznych. W skad kadry naukowej
wchodz ekonomici, prawnicy, przedstawiciele sektorw gospodarki, biznesu czy administracji publicznej.
- Studia podyplomowe s wietn form samodoskonalenia i zarazem zdobycia
dodatkowych kwalifikacji - mwi dr Mikoaj wicki, Prodziekan ds. Ksztacenia i
Organizacji Wydziau Prawa i Administracji UMK w Toruniu. - To szansa dla osb,
ktre pracuj w rnych zawodach, ale

stosuj prawo. Studia prawnicze nie s im

potrzebne, bo s ekspertami w innej brany,
ale musz zna regulacje prawne, umie je
stosowa i wiedzie, jakie moliwoci i ograniczenia stawiaj one przed nimi. Studia podyplomowe daj im te moliwo zmiany
profilu pracy, np. z inyniera na inspektora
nadzoru.
Takie wyksztacenie pozwala na zdobywanie i poszerzanie wiedzy, doskonalenie
umiejtnoci oraz rozwijanie i pogbianie
kompetencji spoecznych. Oferta ta wpisu-

je si doskonale w dugoterminowy model

ksztacenia, pozwalajc na rozwj w danej
dziedzinie, a take zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych. Studia z zakresu administracji publicznej, postpowania administracyjnego, zamwie publicznych, prawa
i porednictwa ubezpieczeniowego, prawa
handlowego czy prawa pracy to tylko niewielka cz oferty, z jak uniwersytet wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przyszych
studentw.

Ksztacenie podyplomowe, zarwno w

ramach nowych, jak i cigle doskonalonych
tradycyjnych kierunkw, odpowiada na zapotrzebowanie wspczesnego rynku pracy.
Spenia take oczekiwania jego uczestnikw - nie tylko pracodawcw, ale rwnie
pracownikw. Tym samym zwiksza szans
na wysze zarobki, bo poczenie wiedzy
i umiejtnoci z danej dziedziny z wasnymi zainteresowaniami ma wpyw na sukces
zawodowy. Nie mona te bagatelizowa
faktu, e studia podyplomowe poszerzaj i
zmieniaj postrzeganie rzeczywistoci.
- Skorzystanie z nich to dobra inwestycja
w przyszo - mwi dr Zdzisaw Markuszewski, Prodziekan ds. Studentw Wydziau Nauk Ekonomicznych i Zarzdzania Uniwersytetu Mikoaja Kopernika w Toruniu.
- Nigdy nie jest za pno na zdobywanie nowej wiedzy. Rynek zachowuje si dynamicznie, a zwikszenie kwalifikacji zawodowych
podnosi szans na utrzymanie wymarzonego stanowiska lub podjcie nowej pracy.
Uniwersytet rwnie w tym przypadku
ma niezwykle rozbudowan ofert. Chtni
mog zapisa si, m.in. na studia podyplomowe w zakresie rachunkowoci, organizacji i zarzdzania dla kadr kierowniczych
czy pozyskiwania i zarzdzania funduszami
unijnymi. Majc pewno, e wiedz t przekae im wykwalifikowana kadra praktykw,
suchacze mog z nadziej patrze w przyszo.
Studia podyplomowe mog by dla nich
przepustk do kariery, gdy wybieraj je z
pen wiadomoci. Nie ma zagroenia zej
oceny swoich aspiracji i pragnie. To bilet w
jedn - lepsz stron.

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Co dwa dyplomy to nie jeden

edukacja

21

KPSW wychodzi naprzeciw studentom, ktrzy chc da z siebie co wicej.

d nowego roku akademickiego

maj szans korzysta z nowoczesnego ksztacenia moduowego, a
na zainteresowanych studiami podyplomowymi czeka interesujca oferta
Absolwenci szk rednich oraz studiw
pierwszego stopnia, rozpoczynajcy nauk
w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyszej w
Bydgoszczy, bd mogli skorzysta z nowoczesnego ksztacenia moduowego. Oznacza
to, e student po wyborze jednego kierunku
i okrelonej specjalnoci, jeli tylko wyrazi zainteresowanie, rwnolegle zdobywa
moe zupenie nowe umiejtnoci na dodatkowych moduach. Jak to bdzie wyglda w
praktyce?
- Przykadowo: student pedagogiki,
ktry decyduje si na specjalno edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna, czyli
przygotowuje si do pracy z najmodszymi
dziemi, moe rwnolegle skorzysta z moduu alternatywne metody komunikacji.
W jego ramach pozna jzyk migowy - tumaczy Anna Harasimowicz z dziau promocji KPSW. - Dziki temu wzrosn jego szanse
na rynku pracy, gdy bdzie przygotowany

do pracy take w szkoach dla osb niesy-

wych, m.in. medycznych, prawniczych czy

szcych. Inny przykad: student filologii an-

technicznych.

gielskiej wybierajcy specjalno tumacze-

Studenci KPSW maj moliwo ob-

niow, na dodatkowym module bdzie mg

rania dowolnego moduu w ramach caej

si przygotowywa do tumacze brano-

oferty edukacyjnej ze wszystkich kierunkw

Prawo krlem
rekrutacji

Uczelnie wysze zakoczyy ju procesy

rekrutacji. Ktre kierunki okazay
si najpopularniejsze?

ajwiksze zainteresowanie wrd

kandydatw wzbudzaj kierunki
oblegane ju tradycyjnie, a take
te, ktre po raz pierwszy pojawi si w roku
akademickim 2014/2015. Prawo, kryminologia, studia lekarskie a take dziennikarstwo to wanie w takich kierunkach chc ksztaci si przyszli studenci.
Wikszo studentw zoyo podania
na wicej ni jeden kierunek. Wci jednak
trwa rekrutacja na studia niestacjonarne i II
stopnia.
Wrd najpopularniejszych kierunkw
znalazy si prawo i psychologia. Na pierwszy z nich, rednio, na kadym z kilkunastu
polskich uniwersytetw, zgosio si 2 tysice chtnych, na drugi za ponad 1,3 tys.
Pod wzgldem popularnoci wci na
wysokiej pozycji utrzymuje si dziennikarstwo i komunikacja spoeczna, rwnie jako
kierunek midzynarodowy. Jak dotd kada
uczelnia wysza odnotowaa rednio 1,2 tys.
kandydatw. Dalej znajduje si administracja, ekonomia, filologie, a take bezpieczestwo narodowe.
Dla najpopularniejszego kierunku w
Polsce uczelnie przygotoway w tym roku
5245 miejsc. Przyjto jednak ju ponad 18
tys. zgosze. rednio o jedno miejsce wal-

czy 3,4 kandydata. Na niektrych uczelniach

jest nawet omiu chtnych.
Najwikszym zainteresowaniem prawo
cieszy si we Wrocawiu. Na tym kierunku chce studiowa a 2266 maturzystw, a
miejsc jest tylko 275 - to 8,2 kandydata na
jedno miejsce.
Duym powodzeniem ciesz si nie tylko studia typowo prawnicze, ale kierunki
pokrewne. Hitem okazaa si kryminologia
na Uniwersytecie Gdaskim - o 90 miejsc
walczy tam 1011 kandydatw. W tym roku
uruchomi j rwnie Uniwersytet w Biaymstoku.
Najwiksz liczb chtnych przycign
kierunek lekarski, na ktrym chciaoby studiowa ponad 4 tysice osb. W kampusie
toruskim najpopularniejsze jest prawo.
Zaraz za nim jest m.in. farmacja, bezpieczestwo wewntrzne, filologia angielska i
ekonomia.
Cho uczelnie wysze odczuy skutki
niu demograficznego, prestiowe kierunki
wci nie narzekaj na brak kandydatw.
Modzi marz by lekarzami, stomatologami, prawnikami czy psychologami. Aby
osign swj cel, musz jednak skoczy
studia. Uniwersytety otwieraj przed nimi
swoje wrota.

studiw. Oznacza to, e nie jest ograniczony

do moduw powizanych tematycznie ze
swoj specjalnoci, ale moe te po prostu
rozwija za ich pomoc swoje zainteresowania niezalenie od wybranego kierunku.
- Obecnie uczelnia ma w swojej ofercie a 80 takich moduw. To co wane dla
kandydatw to fakt, e przy ich przygotowywaniu wsppracujemy z rad w jej skad
wchodz eksperci z rnych bran. Dziki
temu moemy tworzy plany studiw dostosowane do oczekiwa konkretnych pracodawcw, a nasi suchacze ucz si rzeczy
praktycznych, ktrych oczekuj od nich ich
przyszli szefowie - dodaje Anna Harasimowicz.
Poniewa jeden dyplom to dla niektrych wci za mao, KPSW przygotowao te
ofert dla najbardziej wymagajcych studentw, chccych poczy nauk na studiach
drugiego stopnia ze studiami podyplomowymi. Osoby zapisujce si na studia magisterskie jednoczenie otrzymaj blisko 50%
zniki na wybrane kierunki studiw podyplomowych. Co wicej, ci, ktrzy zdecyduj
si studiowa na dwch takich kierunkach,
otrzymaj od 15% do 50% zniki na czesne

przez cay okres nauki.

- Dla osb pracujcych lub chccych
pracowa w szkoach proponujemy poczenie studiw magisterskich i podyplomowych
na kierunku przygotowanie pedagogiczne.
Dla zdecydowanych na takie rozwizanie
czeka znika w czesnym - zapac tylko 1950
z - syszymy w biurze promocji.
Moliwoci czenia kierunkw jest
jednak znacznie wicej. Oferta dotyczy rachunkowoci i finansw, prawa samorzdu
terytorialnego i administracji, prawa pracy
i ubezpiecze spoecznych, przedsibiorczoci (spec. doradca zawodowy), terapii
ruchem (spec. gimnastyka kompensacyjno-korekcyjna z elementami masau), pedagogiki taca, socjoterapii (spec. trener warsztatu umiejtnoci psychospoecznych) oraz
jzyka angielskiego w wychowaniu przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Uczelnia pomylaa rwnie o swoich
byych studentach, chccych dalej si ksztaci. Absolwenci KPSW, ktrzy zo dokumenty na studia podyplomowe, s bowiem
zwolnieni z opaty rekrutacyjnej. Szczegy
na www.kpsw.edu.pl

22

edukacja

Tylko Toru

www.pozabydgoszcz.pl Pitek 26 wrzenia 2014 r.

Sztuk pomaga innym

Marlena Witkowska-Rypina zachca do malarstwa niepenosprawnych,
uczy rysowa dzieci, a jej obrazy wystawiane s na aukcjach charytatywnych
Tomasz Skory

woje zainteresowania wyniosam

ze szkoy podstawowej - wspomina artystka z Przyk. - Rozwijaam je pocztkowo na lekcjach
plastyki, potem na zajciach w domu
kultury. Zaczam dorasta ze wiadomoci, e w przyszoci bd si tym
zajmowa. To zawd, ktry wybieramy nieprzypadkowo. Trzeba najpierw
w sobie odkry pewne predyspozycje,
a pniej podj decyzj o wyborze
odpowiedniej edukacji. Bywa, e nosimy pewien potencja i szukamy sposobu, by go z siebie wydoby i zmaterializowa.
Marlena Witkowska-Rypina ukoczya Wydzia Sztuk Piknych UMK w
Toruniu w pracowni malarstwa prof.
Lecha Wolskiego i od tego czasu poda wasn, twrcz drog.
- Potrafi malowa i rysowa realistycznie - wrcz fotograficznie, ale nie
to mnie w sztuce pociga. W trakcie
studiw wypracowaam swj wasny
styl, ktry konsekwentnie rozwijam.
Jestem poszukiwaczk koloru, wietlistych i monochromatycznych tonacji

Marlena Witkowska-Rypina w swojej pracowni.

barwnych. Maluj najczciej w jednej

gamie barwnej zoonej z form lekko
geometrycznych, pozostawiajc faktur. Rysunki z kolei wykonuj pdzlem
i tuszem, akwarel i pastelami, a nawet
herbat i kaw.

FOT. TOMASZ
SKORY

Dorobek Marleny Witkowskiej-Rypiny to kilkanacie wystaw indywidualnych i kilkadziesit wystaw

zbiorowych. Jej prace znajduj si
w kolekcjach prywatnych w Polsce,
Anglii, Australii, w Niemczech, we

Woszech i Francji. Przez osiem lat

artystka pracowaa jako instruktor
plastyki, kolejnych jedenacie jako dyrektor domw kultury. Dzi prowadzi
wasn dziaalno gospodarcz i zajmuje si projektowaniem oraz aranacj wntrz. Wci jednak tworzy
i powica czas edukacji innych. Jej
uczennic zostaa, m.in. Magorzata
Waszkiewicz, jedna z najzdolniejszych
dzi niepenosprawnych artystek w
kraju.
- Magorzata urodzia si z niepenosprawnoci, ktra ogranicza
j ruchowo - tumaczy Marlena Witkowska-Rypina. - Nie jest w stanie
posugiwa si domi, wszystko robi
stopami. Szukajc pomysu na siebie,
poznaa Jerzego Omelczuka, artyst
malujcego ustami, ktry zachci j
do chwycenia za pdzel. Bya to dla
niej zupenie nieznana dziedzina i
szukaa osoby, ktra by j poprowadzia. Gdy zgosia si do mnie, nie
miaam pojcia, jak bdzie wyglda
nasza wsppraca, ale zgodziam si
bez namysu.
W trakcie kolejnych trzech lat
artystka przekazywaa swojej podopiecznej wiedz warsztatow z ry-

sunku i malarstwa. Po zakoczeniu

wsppracy postanowia dalej dzieli
si swoim dowiadczeniem z innymi.
W ten sposb poznaa grup niepenosprawnych z Centrum Niezalenego ycia w Ciechocinku. Od 2005
roku artystka spdza tam czas wolny,
prowadzc bezpatne zajcia plastyczne.
- W pracy z artystami niepenosprawnymi najwaniejsze jest szukanie rozwiza, ktre uatwi im tworzenie i pozwol osign zamierzony
efekt oraz pokona ograniczenia ciaa
wynikajce z niepenosprawnoci dodaje malarka.
Marlena Witkowska-Rypina, gdy
tylko zostaje zaproszona, prowadzi
te warsztaty dla dzieci. Swoje prace przekazuje natomiast na aukcje
charytatywne dla hospicjw, domw
dziecka i WOP. Jej najnowsze dzieo,
pt. Posta Anio, zostao przekazane jako dar na rozbudow kocioa w
Przykach.

t.skory@pozabydgoszcz.pl

Poza Bydgoszcz

www.pozabydgoszcz.pl

sport

Pitek 26 wrzenia 2014 r.

23

Wykrakaem to mistrzostwo
O tym, e marzenia s po to, by je spenia, wierze w sens cikiej pracy

i najpikniejszym dniu w sportowej karierze, z Andrzejem Wron, rodkowym siatkarskiej

reprezentacji Polski, mistrzem wiata i zawodnikiem PGE Skry Bechatw, rozmawia Aleksandra Radzikowska
W ktrym momencie mistrzostw rce dray Wam najmocniej?
Silne emocje nie opuszczay nas nawet na chwil. Czulimy ogromn presj,
ale wierzylimy te w swoje umiejtnoci.
Wbrew powszechnej opinii - kluczowym i
zarazem najtrudniejszym momentem nie
by mecz z Rosj ani Brazyli. To pojedynek
z Iranem okaza si tym synnym momentem przeomowym. Prowadzilimy 2:0, ale
stracilimy kapitana i gra szybko si posypaa. Odwrcilimy jednak losy tego spotkania
w pitym secie. Uwierzylimy w swoj warto. Idealnie uzupenialimy si na parkiecie, czulimy, e moemy liczy na siebie i
sta nas na wiele.
Zaledwie kilka dni temu zapisalicie si w
kartach historii sportu zotymi zgoskami.
Jednak jest taka dyscyplina, w ktrej to nasza
narodowa druyna tworzy grup mierci...
Jeszcze nie do koca dotaro do mnie
to, co naprawd wydarzyo si w katowickim Spodku (miech). Kady mecz, ktry
rozegralimy podczas tych mistrzostw, by
na wag zota. Pokonalimy najlepsze druyny wiata, a tylko wisienk na torcie jest
rewan za fina sprzed omiu lat. Przed imprez oczywicie marzylimy o zwycistwie
i zdetronizowaniu Brazylii, ale wiedzielimy,
jak dug i cik drog przyjdzie nam pokona. Krakaem, no i wykrakaem! Jestem
mistrzem wiata! Do koca ycia bd si
umiecha na wspomnienie tych chwil.
Dobrej zabawy nie zabrako take na parkiecie.
Wierzylimy w swoje umiejtnoci,
kady kolejny set dawa nam pewno, e
jestemy w stanie wygrywa. Nawet gdy mecze byy wyrwnane, udawao nam si nie
pka. Atmosfera stworzona przez kibicw
okazaa si niesamowita, prawie bajkowa.
To wszystko napdzao nas jeszcze mocniej
do walki, dlatego nie mogo zabrakn te
umiechu. Chocia nie graem w wyjciowym skadzie, to chyba jeszcze gorzej przeywaem wydarzenia na boisku ni koledzy.
Gdy mona tylko patrze, to serce wali jak
oszalae...
Przed mistrzostwami nie brakowao osb,

niezalenie od tego, kto w nim stoi. Wszyscy

pokazalimy, e mamy papiery na to, eby
walczy o najwysze cele. Udao si poczy
modo i rutyn tak, e wygralimy te mistrzostwa.
Z reprezentacj w piknym stylu poegnali
si tym samym Wlazy, Ignaczak, Winiarski i
Zagumny, legendy polskiej siatkwki...
Chopaki zasuyli na takie zwieczenie
kariery. Lepszego chyba nie mogli sobie wymarzy. Na kadej pozycji s jednak zawodnicy gotowi do tego, by ich godnie zastpi.
Stanowimy prawdziw druyn. Jest chemia,
s umiejtnoci i ch do dalszej pracy. Wierz, e uda mi si wywalczy z reprezentacj
jeszcze wiele medali.
Mistrzostwa zostan zapamitane jako wielka uczta dla kibicw siatkwki i wzr tego,
jak powinno organizowa si takie imprezy.
Nie udao si jednak unikn kontrowersji.
Jeli mwi pani o zachowaniu Spirydonowa albo Brazylijczykw, to c - emocje
czasem bior gr nad zdrowym rozsdkiem. Nie wdawalimy si w niepotrzebne
gierki. Koncentracja i sia byy nam potrzebne do tego, eby w pierwszej kolejnoci
walczy o sportowe wyniki. Kibice stworzyli
nam wymarzone warunki do gry.

ktre krytykoway nie tylko zesp, ale i decyzje podjte prze trenera. Co dzi chciaby
im Pan przekaza?
Wyniki mwi same za siebie. Trenerzy
Stephane Antiga i Philippe Blain pokazali klas. My po ostatnim gwizdku bylimy
wyczerpani do granic moliwoci, zarwno
fizycznie, jak i mentalnie, ale sza radoci
pomg nam zapomnie na chwil o zmczeniu. Teraz wracamy do swoich domw
i chcemy cieszy si tym sukcesem. Potem

bd myla, co dalej...
Philippe Blain i Stephane Antiga s jak
ogie i woda. Podobnie Wy tworzylicie
mieszank rutyny i modoci. Okazaa si
wybuchowa?
Na pewno skuteczna (miech). Karol
Kos, Mateusz Mika, Fabian Drzyzga czy
Pawe Zatorski - oni wszyscy wywalczyli
sobie miejsca w wyjciowej szstce w rywalizacji sportowej. Wany by jednak cay
skad. Kwadrat te stanowi o sile druyny,

Na parkiecie rzeczywicie dawao si odczu

to wsparcie?
Zawsze skupiamy si przede wszystkim
na grze, ale nie da rady nie zauway tego,
co dzieje si obok. W trudnych chwilach kibice okazali si dla nas podpor. Ich doping i
reakcje adoway nam akumulatory szybciej
i zagrzeway do walki. To przecie take dla
nich zawsze gramy. S najlepsi na wiecie i
to nie puste sowa. Mecz otwarcia to wydarzenie bez precedensu, hymny w ich wykonaniu i ta kultura kibicowania - tego nie da
si podrobi.
Siatkwka polskim sportem narodowym?
Przez kilka ostatnich i przyszych tygodni z pewnoci. Myl, e to zaley od pojedynczych osb. Dla nas to cae ycie, wic
cieszymy si, majc dla kogo gra. Puste
trybuny nie s spenieniem marze. Nawet

teraz, trzymajc w rku zoto mistrzostw

wiata, nie do koca jeszcze wierz, e to
wszystko wydarzyo si naprawd.

Karatecy
na medal
Z tarcz wrcili

modzi amatorzy
sztuk walki z rywalizacji w Berlinie

awody odbyy si w dniach 20-21

wrzenia. Dzieci po raz dziewity
mierzyy si w midzynarodowym

turnieju "International Banzai Cup". W

szranki stano 1200 zawodnikw reprezentujcych ponad 200 klubw z 27 pastw.
Pomimo silnej obsady turnieju karatekom z Osielska udao si 4 razy stan na
podium.
- Jestem dumny z much podopiecznych
- mwi Andrzej Jankowski, trener w klubie
Yamabushi. - To dla nich spore przeycie i
doskonaa motywacja do dalszej pracy.
Srebrny medal w konkurencji kumite zdoby Oliwier Jankowski w kategorii
chopcw w wieku 6-7 lat. Ponadto zaj
on trzecie miejsce w konkurencji kata. Brz
wywalczyli: Martyna Cielikiewicz w kata w
stawce dziewczt w wieku 8-9 lat i Krzysztof
Michalski w kumite indywidualnym w kategorii 10-11 lat (+43 kg).
- Wszystkim trzeba zoy jednak gratulacje - mwi trener. - Wielu zawodnikw
stoczyo pikne i wyrwnane walki. Medale
s tylko trzy, ale karate uczy take pokory i
szacunku do przeciwnika. Moi zawodnicy
wietnie to rozumiej, pomimo modego
wieku.
(WT)