Professional Documents
Culture Documents
Numer 53
ISSN 2084-9117
Wywiad
wiata nie
naprawi
Sport
Druyna musi by
jednoci
Flisak Zotoria to zawodnicy z
pasj. Jak wyglda ten zesp od
rodka?
47
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
***
Gmina Chema
***
Chema
***
Gmina ubianka
UKS Baagany witoway 40.
14
urodziny
***
Gmina ysomice
Wierzy w Boga
i podkow
Seniorzy bd studiowa na
UTW
16
***
Gmina Lubicz
W Lubiczu odby si koncert
festiwalu chrw
20
2 POZA TORU,
26 wrzenia 2014
stopka redakcyjna
Matka Bogna
od Aniow
Posacy od
chopskich chorb
O dziaalnoci lokalnych znachorw
Aleksandra Radzikowska
Zima stulecia sprawia, e ludzie
w maych miejscowociach mieli
trudnoci z zaopatrzeniem si w
niezbdne do ycia produkty, nie
mwic o podrach do miast i
lekarzy. O tym, e Bogna uzdrawiaa, nie biorc za to pienidzy,
wiedzieli prawie wszyscy. Bya
ostatni desk ratunku, a moe
nadziej dla tych, ktrym konwencjonalna medycyna nie moga ju pomc. Pewnie dlatego w
styczniu 1979 roku do jej drzwi
zapukaa Elbieta Kowalkiewicz,
trzymajc na rkach swojego jedynego syna.
Szeptucha, jak mwi ustne
przekazy, od pierwszej chwili czua przekonanie, e chopca drczy
przestrach albo urok zego oka.
Tego jedynego nigdy nie potrafia
odrni, bo te dolegliwoci byy
powodowane dziaaniem czego
lub kogo trzeciego. Najczciej
psa, rzadziej czowieka.
Uchowaj nas od zego
Nie opowiadaa nigdy, jak odkrya swoje powoanie. Gdyby nie
historie, ktre od lat powtarzane
s przez mieszkacw wsi, pewnie
wszyscy ju dawno zapomnieliby
o niej - z pozoru zwykej kobiecie,
matce dwch crek, onie stolarza
i wzorowej gospodyni. To wanie
tym wzbudzaa szacunek wrd
przyjaci rodziny. Nikt nie odway si nazwa jej oszustk, bo
za swoj pomoc nie oczekiwaa
zapaty. Czasem przyjmowaa od
przyjezdnych jedynie cukierki.
Ju po przekroczeniu progu jej
domu dao si podobno zauway,
jak mocno manifestowaa swoje
przywizanie do Boga. Ci bardziej
zoliwi nazywali j wiedm, ale
to chyba przez wzgld na dugie,
czarne suknie i kwieciste chusty,
ktre nosia prawie cae ycie.
- Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus - rzeka Elbieta Kowalkiewicz, gdy po raz
pierwszy pochylia gow przed
a.radzikowska@pozatorun.pl
W tym domu w Guchowie mieszka poszukiwany przez policj 50-latek. Od niedzieli przepad
jednak jak kamie w wod
FOT. UKASZ
PIECYK
ukasz Piecyk
To miaa by ostatnia przyjacielska impreza w ogrodzie tego
lata. Grill, dobry trunek, towarzystwo rodziny i znajomych.
Gdy 44-letni Jarosaw pad
martwy od ciosu noem, przed
jego domem w Koczewicach
wybucha panika. Strach pad
nawet na nieproszonych goci.
Jarek to rosy chop by. Prawie dwa metry wzrostu budziy
szacunek. Z on i trjk dzieci
przenis si do Koczewic kilka dobrych miesicy temu, remontujc kupiony dom. Po ojcu
przej warsztatow pass i jego
klientw. Liczba samochodw
na posesji tylko potwierdzaa, e
roboty mu nie brakowao. Teraz
to wszystko jednak poszo w niwecz.
- Kto mg podnie rk na
mojego syna? pyta zrozpaczony
Bronisaw Kalbarczyk, ktry wyszed ze szpitala na przepustk,
eby zobaczy ostatni raz swoje
dziecko. Co z tym wszystkim
teraz si stanie?
Jedcy apokalipsy
z promilami
Szczegy feralnej nocy z soboty na niedziel nie s dokad-
REGION
Jej los chcieli wykuwa Niemcy i Rosjanie. Na szczcie ojciec, kowal, zrobi to wczeniej
Tomasz Wicawski
Mieszkanka Sawkowa nadal
ma przed oczami nagie ydwki, ktre wasnymi rkoma wykopyway nor w ziemi, eby si
schroni przed zimnem. Ukraicy dobijali je kolbami od karabinw. Nawet te ciarne. Nie
kady Niemiec by jednak
zbrodniarzem, a Rosjanin
gwacicielem.
Wadysawa Zieliska (z
domu Cieszyska) skoczya w
tym roku 93 lata. Pamici i jasnoci umysu mog jej jednak
pozazdroci znacznie modsi.
- Cae ycie rzucana byam jak
te kamienie po majtkach - mwi
mieszkanka Sawkowa w gminie Chema. - Ojciec Stanisaw
przed wojn pracowa w rnych
majtkach. By mistrzem kowalskim. Matka zmara, gdy miaam
9 lat. Rodzestwa te miaa cznie dziewicioro.
Rodzina Cieszyskich mieszkaa w rnych miejscowociach
- pod Chemnem, Pig, w Nawrze. Od 1935 roku w majtku
Niemca Ewalda von Kreisa w
Sawkowie.
- Tato jako wybitny fachowiec
zarabia 30 z miesicznie - opowiada Wadysawa Zieliska.
- W polskich majtkach czsto
trzeba byo si o wypat upomina. Szczeglnie jak rzdzi
jaki pijak. U Niemca zawsze by
porzdek i wszystko na czas. Na
wiele to jednak nie wystarczao.
Zacierki na mleku lub wodzie si
FOT. UKASZ
PIECYK
skiego kabaretu?
Na pewno podzia by wyraniejszy. Wiadomo byo kto to my,
a kto oni. Teraz nie ma jednoznacznego kierunku, ktry mona by obra w satyrze. Dzisiejsi
twrcy czsto odpuszczaj form
swoich dzie, jest im czasami za
atwo stworzy skecz. Teraz atwo
powiedzie artobliwie i wprost,
e kto jest gupi, co i tak rozbawi
publiczno. Autor skeczu w okresie PRL-u musia si intelektualnie
nagimnastykowa. Tekst musia
by zaakceptowany przez cenzora
i jednoczenie w peni rozumiany
przez widza. Trzeba byo tworzy
misterne aluzje i szuka ciekawej
formy. Dziki temu wiele z tych
utworw przetrwao prb czasu.
Fot. ARCHIWUM
ARTYSTY
Przewag radia nad telewizj wida chyba najlepiej dziki piosence Cyniczne cry Zurychu.
Utwr powsta ponad rok temu na
potrzeby telewizji, ale to wanie
dziki eterowi wielu suchaczy
usyszao o potpianiu w czambu.
Jakim cudem?
Wszystko zaczo si od przygotowania tej piosenki do programu telewizyjnego Dziki Bogu,
ju weekend. Zagraem to take
na festiwalu w Opolu. Pniej
Marcin ukawski zaproponowa,
eby pojawio si to w audycji Zapraszamy do Trjki. Twierdzi,
e suchacze zobaczyli w telewizji i prosz o wersj radiow. Ot,
mia to by jednorazowy wybryk
w formie artu prosto z Opola, bo
to jedyna nagrana wersja, ktra
dysponowalimy. Za spraw Piotra Barona i Marka Niedwieckiego trafio to na List Przebojw
Trjki. Czy chc, czy nie wici
tryumfy. Ale oczywicie lepiej, e
wici niby miao nie wici.
A nie chcia pan, eby ten utwr
poznaa szersza publiczno?
Wolaem nie wypuszcza tak
bardzo tej piosenki, bo miaa si
Pracowito nagrodzona
- Pewnie, e wielu nie wiedziao, co ze sob zrobi po likwidacji
PGR-u - mwi starsza pani. - Ale
przecie nie ma w przyrodzie
prni. Trzeba byo znale prac
w innym miejscu. Sama pracowaam jeszcze dobrych par lat
u prywatnego waciciela, a teraz
jestem na zasuonej emeryturze.
Nikt na obecnego gospodarza zego sowa nie powie. Ale czy to dobrze, e to rozwalili po komunie?
Sama nie wiem.
W jakim stanie obecny waciciel przejmowa pastwowy maj-
FOT. UKASZ
PIECYK
tek?
- Cz budynkw bya do rozbirki - mwi Krzysztof Karbowski. - Sprzt i hodowla - wszystko
sprzedane. Goe budynki i ziemi
zastaem. Cz z nich, ktr uywali do tamtego okresu, remontowali, eby si nie rozleciaa. Pochodz z Dobrzejewic i rzuciem
si na gbok wod. Nie byo atwo na pocztku, ale po to ma si
rce do pracy, eby dziaa, a nie
pi piwo pod sklepem.
Nowy waciciel zatrudni na
pocztku 5 osb. Teraz pracuje u
niego 9. No i, co oczywiste, caa
rodzina.
- Woylimy ogrom pracy w
ukasz Kowalski adnego wysiku si nie boi. Niestraszny mu ani triathlon, ani pywacki maraton po Jeziorze Chemyskim
we zderzenie z rowerzystami i
wyldowaem w szpitalu.
Niedawno wsplnie z innymi zawodnikami zainaugurowali take now, sportow
tradycj w gminie Maraton
Pywacki o Puchar Wjta Gminy Chema. Do pokonania
12,5 kilometrw (z Chemy
do Zalesia i z powrotem) najlepszy ze startujcych potrzebowa 4 godzin i 25 minut. Na
najwyszym stopniu podium
stan oczywicie ukasz Kowalski.
Pa i mcz si?
Regularnym treningom i
udziaom w zawodach sportowiec z Urzdu Gminy zawdzicza to, e schud 15 kg i przesta
pali papierosy. Jego zdaniem
poprawia si te kondycja Polakw.
- To wida goym okiem po
tumach na ciece rowerowej
midzy Toruniem a Unisawiem twierdzi ukasz Kowalski. Gdy powstanie odcinek z grodu Kopernika do
Chemy aktywnych fizycznie
na pewno przybdzie.
Dla urzdnika triathlon i
Drogowcy poruszeni?
W padzierniku
bd gotowe nowe
place zabaw
Zabawy moc
FOT. ARCHIWUM
PRYWATNE
do modernizacji odcinka DW
nr 551 od Strzyawy do Chemy. To umoliwi realizacj tego
zadania po 2020 roku.
Dlaczego trzeba tak dugo czeka? ZDW w pierwszej
kolejno poprawi stan drg
prowadzcych do autostrad i
projektowanych tras ekspresowych. Jedyny sposb na przyspieszenie prac na tym terenie,
to rozpoczcie prac przy budowie obwodnicy Chemy,
ktra niedawno uzyskaa decyzj rodowiskow. Terminy
przetargw s jednak wielk
niewiadom.
(P)
Pikarskie przedszkole Legii to nie tylko pika nona. Zarzd i trenerzy chc postawi na oglny rozwj dzieci
nie katowa modych zawodnikw, bo szybko si mog zrazi dodaje Mariusz Kauny.
Std trening poczony jest z
zabaw. Zaley nam, aby stworzy cos w rodzaju projektu
edukacyjnego, bo w planach
Dopynli po nagorody
Sia w plenerze
Mieszkacy Chemy mog ju
Szkolenie odbywa si na
wzr holenderskich szkek,
gdzie na jednego trenera przypada od 8 do 10 dzieci. Wszystko po to, aby odpowiednio panowa nad mod grup.
- Najwaniejsze jest to, aby
FOT. UKASZ
PIECYK
- Wkniarz przeszed
ostatnio dua metamorfoz
twierdzi Tomasz Szwed, trener
kajakarzy. - Ponownie klub
ttni yciem, na przysta przychodzi wielu modych ludzi
pragncych rozpocz swoj
przygod z kajakarstwem.
To wanie Tomasz Szwed
z Maciejem Zdrojewskim
wskrzesili sekcj kajakow
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
moe wiadczy fakt, ze rokrocznie do gminy ubianka przyjedaj zawodnicy z kilku pastw,
eby rywalizowa w Midzynarodowym Memoriale im. Adama
Filemonowicza.
Tak to si zaczo...
Klub w powiecie toruskim
powsta w 1994 roku z inicjatywy
tego ostatniego i Andrzeja Makowskiego. Wadze gminy wspary druyn reprezentujc, nieco
egzotyczn w naszym kraju, dyscyplin sportu.
- Nikt w najmielszych snach
nie przypuszcza wtedy, e jej wychowankowie bd zasila szeregi reprezentacji Polski, zespow
FOT. UKASZ
PIECYK
FOT. UKASZ
PIECYK
Pierwsza
rakieta gminy
Mistrzostwa
gminy ubianka
w tenisie ziemnym
wygra wjt
i inwestycjach, z wjtem gminy Zawie Wielka, Janem Surdyk, rozmawia Aleksandra Radzikowska
Samorzd poradzi sobie z trudnym zadaniem, jakim jest rozwj owiaty?
Bardzo si staramy, eby tak
byo. Stworzenie dla modych
mieszkacw gminy dobrych
warunkw ksztacenia to obowizek kadego wjta. Dlatego
przedszkole gminne w Zejwsi
Maej zostao rozbudowane, a
w Siemoniu utworzono publiczny punkt przedszkolny. Dziki
dobrej wsppracy ze stowarzyszeniami i stworzeniem dobrego klimatu dla lokalnego
biznesu prowadzone s dwa
punkty przedszkolne - w ynie i Grsku oraz dwa niepubliczne przedszkola w Rozgartach i Grsku. Wybudowano
rwnie cznik pomidzy budynkami szkoy podstawowej w
Przysieku, teraz dzieci w drodze
do toalety nie musz wychodzi
na zewntrz budynku. Czsto
syszymy w telewizji czy radiu
o koniecznoci zamykania placwek owiatowych. W Gminie
Zawie Wielka, w zwizku ze
staym zwikszaniem si liczby mieszkacw, zachodzi konieczno rozbudowy szk.
Oznacza to realizacj kolejnych
inwestycji?
Gotowy jest ju projekt wraz
z pozwoleniem na budow
szkoy w Przysieku - tu sytuacj
mamy najtrudniejsz. Niestety,
zacignite w poprzednim dziesicioleciu kredyty ograniczaj
nam signicie po rodki unijne,
dlatego planuj realizacj tej inwestycji w ramach Partnerstwa
Publiczno-Prywatnego. Przygotowujemy przetarg na opracowanie dokumentacji niezbdnej
do przeprowadzenia rozbudowy szkoy w Zejwsi Wielkiej.
Na kocowym etapie jest kompleksowa termomodernizacja
budynku szkoy w Czarnowie.
Zdecydowalimy te o utworzeniu Publicznej Szkoy Muzycznej w Grsku, ktra cieszy si
duym zainteresowaniem rodzicw i dzieci.
Wraz z trosk o rozwj bazy
dydaktycznej musi i rwnie
ch edukacji kulturalnej. Co
w tej przestrzeni zmienio si w
ostatnich latach?
Decyzj Rady Gminy podzielilimy instytucje kultury na
dwa niezalene orodki Gminny Orodek Kultury i Sportu w Zejwsi Maej oraz Dom
Kultury w Grsku. Zarwno w
Zejwsi Maej, jak i w Grsku,
dziaaj zespoy piewacze, za
w Domu Kultury powsta klub
seniora. Aktywnie dziaaj te
biblioteki organizujce liczne
spotkania autorskie z pisarzami
i konkursy. Kalendarz imprez
kulturalnosportowych
jest
bardzo bogaty i obfituje w wiele
wydarze, m.in. coroczn akcj
WOP, Sobtk, doynki, festyny, Europejski Tydzie Sportu
czy turnieje charytatywne, takie
jak Gramy Razem.
W zdrowym ciele zdrowy duch?
Postpujc zgodnie z t maksym, wspieramy rozwj sportu
na naszym terenie. Szczeglnie
dumny jestem z przyznanego
nam ju po raz trzeci przez Ministerstwo Sportu i Rekreacji
certyfikatu Gmina Przyjazna
Rowerzystom. Wane jest rwnie rozwijanie bazy sportowej.
W chwili obecnej realizujemy
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
zainteresowa nie tylko czytelnictwem, ale take wymian myli. W gminie ysomic maj na to sposoby
Tomasz Wicawski
Do ludzi trzeba wyj i co im
zaproponowa. Wtedy okazuje
si, e pomimo wielu spraw na
gowie znajduj si chtni do realizacji wsplnych projektw. W
murach biblioteki mona piewa, recytowa i dyskutowa.
Ksiki s fundamentem kultury narodowej. Nie wszystkich
sta na ich kupno, wic wypoyczanie pozwala zapoznawa si z
dziedzictwem przodkw i wspczesnymi prdami mylowymi.
- Biblioteka publiczna powinna by podstawow instytucj
owiatow i kulturaln, a take
informacyjn spoecznoci lokalnej - mwi Agnieszka Ziemba,
kierownik Gminnej Biblioteki
Publicznej w ysomicach. - Nasza
placwka powstaa w 1973 roku
jako Gminna Biblioteka Rolnicza.
Dwanacie lat pniej, w 1985
roku, utworzono GBP w tej miejscowoci na bazie istniejcej tam
filii. Dzi koordynuje ona dziaalno mniejszych bibliotek na
terenie gminy - w Ostaszewie,
Lulkowie, Turznie, Gostkowie i
Zakrzewku oraz punktu bibliotecznego w Kamionkach Duych.
Mieszkacy mog w ysomicach korzysta z czytelni oraz wypoyczalni.
- Oprcz wypoycze bierzemy udzia w rnych projektach
- mwi Justyna Paczkowska, bibliotekarka. - Staramy si w spo-
- Zapraszamy do doczenia
do naszego grona kolejnych mionikw czytelnictwa - mwi
Agnieszka Ziemba. - Dyskusje
trwaj czsto znacznie duej ni
samo spotkanie. Czytanie rozwija
czowieka i pozwala mu poszerza
horyzonty.
Pracownicy biblioteki organizuj rwnie spotkania autorskie
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
Tradycja zobowizuje
Na koncercie grupy Milano bawio si w ysomicach
- Budowalimy t konstrukcj
wiele godzin - mwi Pawe Metera, sotys miejscowoci. - Teraz
bdziemy mieli za swj trud now
drog. Mam nadziej, e ten konkurs na stae zagoci na naszych
doynkach.
W jednej z najbardziej tradycyjnych wiejskich rywalizacji
- zmaganiach o tytu najpikniejszego wieca doynkowego zwyciyo soectwo Wytrbowice
przed Gostkowem.
- Gratulujemy wszystkim
pomysowoci w konstruowa-
FOT. URZD
GMINY
Zosta
akiem
Studenci-
seniorzy
poszukiwani
Zapisy prowadzi Gminna Biblioteka Publiczna. Zainteresowanie
w poprzednich latach byo spore,
wic uczelnia liczy na kolejnych
chtnych. Celem jest aktywizacja
osb starszych.
Na terenie gminy ysomice
dziaa UTW WSG w Bydgoszczy.
Rok akademicki 2014/2015 zainaugurowany zostanie 30 wrzenia o
godzinie 16.30. Wtedy te odbdzie
si pierwszy z omiu wykadw w
semestrze. Koszt procznej nauki
wynosi 50 z.
- Seniorzy te maj prawo do
edukacji - uwaa Piotr Kowal, wjt
gminy ysomice. - Wspieramy t
inicjatyw od pocztku, bo przyczynia si do aktywizacji mieszkacw naszej gminy.
Zapisy prowadzone s pod numerem tel. 56 678 31 52. Zajcia
odbywaj si rednio 2 razy w miesicu we wtorki o godzinie 16.30.
acy-seniorzy spotykaj si przy ul.
Warszawskiej 19 (dawny "Markus").
Organizatorzy zaj podkrelaj,
e jest to oferta skierowana do osb
odczuwajcych potrzeb samoksztacenia, poznawania rodowiska, poszerzania wiedzy i umiejtnoci. Zakres tematyczny zaj jest
bardzo szeroki, eby kady mg w
programie znale co dla siebie.
Spore znacznie ma rwnie fakt,
e w trakcie zaj nawizywane jest
wiele nowych przyjani, ktre przenosz si poza mury uczelni.
(WT)
Polsce
najpopularniejszymi
rolinami pojawiajcymi si w
dzie Wszystkich witych s
chryzantemy, ale powinnimy
wiedzie, e nie jestemy na nie
skazani. Godziki, lilie i astry,
to coraz czstsze elementy wizanek.
Kwiaty maj swoj symbolik, ale nie ma wcale sztywnych
zasad, ktre nakazywayby na
cmentarz przyby z tak, a nie
inn wizank. Jak powiedziaem wczeniej: nie kwiaty s
najwaniejsze.
1 listopada to dzie od lat niezmienny, przykad praktykowanej wci tradycji. Czy jeli porwna Pan wspczesny
dzie Wszystkich witych z
tymi sprzed lat, to da si zauway rnic?
W fundamentalnych wartociach na pewno nie. Odwiedzamy groby najbliszych, eby
ich wspomnie i nawet jeli od
ich mierci miny dziesitki
lat, to w naszym skupieniu na
cmentarzu wida, e dobrze
pamitamy wsplne chwile. Do
tego spotkania z najbliszymi.
Wielu czonkw rodziny spotyka si z okrelonymi krewnymi
tylko w ten szczeglny dzie.
To jest niezmienne. Na pewno
jest jednak inaczej ni kiedy.
Jestemy wci w biegu, zapracowani, wic rodzinne wizyty
s coraz krtsze, ale bardziej
intensywne. Musimy si do
tego przyzwyczai i stara si
te coraz krtsze momenty wykorzysta na rozmowy i wspomnienia.
Dzikuj za rozmow.
Dzikuj.
Licz si w wiecie
Z tarcz wrcili z mistrzostw wiata w Rimini we Woszech kickboxerzy
A&W Team Obrowo. Na szyjach naszych zawodnikw wisz medale w rnych kolorach
macie w Rimini zaprezentowaa
si Karolina Mychlewicz, ktra
wrcia do Polski z brzowym
krkiem.
- Jestem niezwykle zadowolony
z postawy moich podopiecznych
- mwi Andrzej Maciusiewicz,
trener i zaoyciel klubu A&W
Team Obrowo. - Duma rozpiera
mnie do dzisiaj. Wiedziaem przed
wyjazdem, e jestemy mocni, ale
dobr form zawsze trzeba udowodni na mistrzostwach. Presja
jest znacznie wiksza ni w trakcie
pojedynkw w kraju.
Tomasz Wicawski
Skutecznoci w stawaniu na podium mog pozazdroci zawodnikom z gminy Obrowo przedstawiciele innych dyscyplin. Z
zawodw o najwyszej randze
udao si przywie trzy medale,
a w polskiej kadrze znalazo si 4
naszych krajanw.
Trenerzy i wadze klubu z Obrowa mog by niezwykle zadowoleni. Ich podopieczni spisali
si... na medal.
- Wiedziaem, e jestem dobrze przygotowany, co pokazyway moje poprzednie starty - mwi
Jakub Dbrowski, mieszkaniec
Brzena, zawodnik A&W Team
Obrowo. - To s jednak sporty
walki, w ktrych chwila nieuwagi
moe kosztowa nas zwycistwo.
Na szczcie udao mi si zachowa koncentracj do samego koca.
Po trzech cikich walkach w
wielkim finale Jakub Dbrowski
zmierzy si z zawodnikiem z Wgier. Obaj panowie maj ze sob
wiele rachunkw do wyrwnania.
Mierzyli si ju parokrotnie na imprezach rangi mistrzowskiej. Tym
razem sdziowie wskazali na reprezentanta Polski, ktry zwyciy jednogonie na punkty.
Emocje s ogromne
- Gdy stoisz na najwyszym
FOT.
NADESANE
t.wieclawski@pozatorun.pl
FOT. URZD
GMINY
Ryba:
400 g filetu z
sandacza,
100 g mki,
sl,
pieprz cytrynowy,
200 ml oleju.
Sos grzybowy:
200 g grzybw
(borowiki, podgrzybki),
1/2 cebuli,
mietana,
50 ml oleju,
czosnek, tymianek,
sl, pieprz.
Placuszki:
300 g szpinaku
(mroone licie),
1 jajko,
1/2 zbku
czosnku
gaka muszkatoowa,
150 ml oleju,
100 g mki,
sl, pieprz.
andacza naley poporcjowa, posypa sol i pieprzem cytrynowym oraz poprszy mak, a nastpnie uoy na patelni na rozgrzanym
tuszczu. Smay na rumiany kolor
przez ok. 10 minut.
a patelni wrzuci pokrojn cebulk i podsmay. Do tego doda pokrojone grzyby, przyprawi to
czosnkiem, tymiankiem, sol i pieprzem. Gdy si chwil podsmay, doda mietan i zagotowa.
oy na talerzu na przemian
sandacza, placuszek szpinakowy
i pola sosem grzybowym.
SMACZNEGO
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
cz z 30 chrzystek to wci
aczki uczelni, a inne ju j
ukoczyy. Od czasu zaoenia
grupa zdobywaa liczne, prestiowe nagrody na midzynarodowych konkursach najwyszej rangi m.in. we Woszech,
Niemczech, Sowenii, Austrii
czy Sowacji.
- Jestem rad, e nasi parafianie i mury tego kocioa s
wiadkiem takiego wydarzenia
kulturalnego - mwi podczas
wystpu ksidz praat Bogumi Leszcz, proboszcz parafii
w Lubiczu Grnym. - Mam nadzieje, e za rok chry znw zagoszcz w naszej miejscowoci.
W tym roku festiwal Per
Musicam Ad Astra zyska za
patrona synnego astronoma
urodzonego w Toruniu w 1473
roku - Mikoaja Kopernika.
Miasto i jego obrzea stanowiy
pikn sceneri dla wystpw
chrw z caego wiata, ktre
trway od 10 do 14 wrzenia.
Organizatorzy zapewniaj, e
za rok znw sprbuj cign
do naszego regionu grupy w
wielu pastw.
t.wieclawski@pozatorun.pl
Przemoc w rodzinie trawi nasze spoeczestwo. Ofiara czsto boi si przyzna, e yje pod
jednym dachem z oprawc - mem, ojcem, ywiciel dzieci. Przez wiele lat znosi obelgi, wyzwiska i rkoczyny
Tomasz Wicawski
Nie dorolimy jako spoeczestwo do przeciwdziaania przemocy. Zamykamy oczy, gdy
przypadkiem zobaczymy to, co
dzieje si u ssiadw. Gdy jest
gono, wczamy radio albo telewizor, bo to nie nasza sprawa.
Klapki na oczach gin dopiero w
momencie tragedii - zabjstwa,
gwatu, pobicia ze szczeglnym
okruciestwem.
Przemoc pomidzy osobami
obcymi sobie jest przez spoeczestwo odbierana jednoznaczne. Wci wiele osb sdzi, e
m ma prawo uderzy on,
jeli zasuya. Kara przecie by
musi. Gminny Orodek Pomocy
Spoecznej wychodzi na przeciw
osobom pokrzywdzonym i uruchamia program 7x Niebieski
Tydzie.
- Ofiara przemocy bardzo czsto uwaa siebie sam za winn
tej sytuacji - mwi Ewelina Jaszcz,
psycholog. - Prby rozwizania
problemu poszukuje w sobie, a
nie w agresorze. Czsto przyczynkiem do domowych awantur jest
alkohol i nieumiejtno radzenia sobie z nim przez wiele osb.
Reagowa trzeba jak najszybciej,
eby uchroni siebie, dzieci, a take da szans na zrozumienie bdw winnym tej sytuacji.
Program w gminie Lubicz ruszy 22 wrzenia. Do dzi trwa
jego pierwsza odsona. Do koca
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
cego harmonogramu:
- poniedziaek (15.00-18.00)
- specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie;
- wtorek (16.30-19.00) - psycholog, specjalista w zakresie
przeciwdziaania przemocy w rodzinie, pracownik socjalny;
- roda (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie, prawnik;
- czwartek (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie
przeciwdziaania przemocy w rodzinie;
- pitek (15.00-18.30) - psycholog, specjalista w zakresie przeciwdziaania przemocy w rodzinie, pracownik socjalny.
Dyury specjalistw odbyway
si bd w siedzibie Gminnego
Orodka Pomocy Spoecznej w
Lubiczu (budynek Urzdu Gminy). Na indywidualne spotkania i
konsultacje ze specjalistami mona umawia si telefonicznie pod
numerem 56 678 23 07 lub 56 674
21 56.
- Najwaniejszy jest pierwszy
krok - mwi psycholog. - Trzeba przeama barier milczenia
i obaw przed reakcj wiata zewntrznego. Jest wiele osb i instytucji, ktre pomagaj osobom
dotknitym problemem przemocy w rodzinie. Musz one tylko o
niej wiedzie, bo inaczej trudno
jest im dziaa.
t.wieclawski@pozatorun.pl
Jesienne rajdy
Gmin Wielka Nieszawka warto odwiedzi
Na rowerowych szlakach wok Torunia cigle przybywa entuzjastw wypoczynku na dwch kkach.
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
w Otoczynie i Ciechocinek.
Szlak czarny wiedzie od stacji
PKP w Cierpicach, m.in obok
zajazdu Chaupa, XIX-wiecznej
leniczwki Dybowo, do grupy
600-letnich drzew. Dalej osoby
wybierajce si w t podr min
osad Jarki i wydmy lene. Trasa, ktra liczy 480 kilometrw,
przeprowadzi ich te przez Solec
Kujawski, Bydgoszcz, Tczew, Grudzidz, Chemno i Unisaw a do
Zamku Bierzgowskiego. To ju
propozycja dla wytrawnych kolarzy, oni zapewne podziel sobie
cao na odpowiednie odcinki.
- Nie tylko w jesiennym okresie
warto poznawa histori zabytkw z naszych terenw i zwiedzajc ich wszystkie zaktki - mwi
wjt gminy Wielka Nieszawka,
Aleksandrw stawia
na ziele
Zbadaj si
za darmo
Przedszkolaki
w urzdzie
DODATEK
ZDROWIE
rosou.
Jeli mczy nas uciliwy kaszel, powinnimy sign po co
sodkiego. Mid okae si idealnym wybawc.
Naley pamita, aby miodu nie podawa dzieciom przed
1 rokiem ycia mwi pediatra.
Aparat suchowy
jak wybra najlepszy?
Nosz
w uchu
www.kind.pl
DODATEK
ZDROWIE
pieczne?
Preparaty
szczepionkowe
nowej generacji s coraz bezpieczniejsze. Nieustannie zreszt
trwaj poszukiwania antidotum
na kolejne choroby. Umiemy
ju przeciwdziaa zakaeniom
pneumokokom, meningokokom
i rotawirusom. Ogromnym osigniciem jest opracowanie szczepionki przeciwko onkogennym
typom wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), zakaenie ktrym
moe prowadzi do rozwoju raka
szyjki macicy.
Ale grypa wci zbiera swoje niwo.
Tak, to jeden z najwaniejszych
problemw zdrowotnych wspczesnego wiata. Ta choroba jest
grona z uwagi na atwo szerzenia si i ogromn zmienno wywoujcych j wirusw. Jest take
obarczona wysokim ryzykiem
wystpienia powika, czsto wymagajcych leczenia szpitalnego,
niejednokrotnie
pozostawiajcych po sobie konsekwencje zdrowotne do koca ycia.
Moemy jednak ubiec gryp.
Szczepi powinnimy si rokrocznie, najlepiej wczesn jesieni. Ze wzgldu na mutacje wiru-
Lenicy troszcz
si o edukacj
DODATEK
EDUKACJA
Mechanicy na medal
Uczniowie Zespou Szk CKU
DODATEK
EDUKACJA
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
DODATEK
EDUKACJA
do rynku pracy, ze Zbigniewem Piotrowski, dyrektorem Zespou Szk, CKU w Gronowie, rozmawia Tomasz Wicawski
Ma pan due dowiadczenie zwizane ze szkolnictwem zawodowym. W jakim jest ono stanie na
terenie powiatu toruskiego?
Sdz, e kondycja szkolnictwa
zawodowego na terenie naszego
powiatu jest bardzo dobra. Jest
to zasuga organu prowadzcego,
czyli powiatu toruskiego, ktry
nie szczdzi pienidzy i wysiku,
aby dba o dobr kondycj Zespou Szk, CKU w Gronowie i
Zespou Szk w Chemy. Powiat
wiele inwestuje w doksztacanie
nauczycieli, popraw bazy ksztacenia dofinansowujc wyposaenie pracowni oraz pozyskujc
ogromne kwoty z projektw unijnych. Porwnujc nasze wyposaenie w stosunku do innych powiatw jestemy w czowce, a w
niektrych zawodach, np. technikum mechanizacji rolnictwa na
pewno na pierwszym miejscu.
Czy zmiany w systemie edukacji i
przejcie do modelu stawiajcego
na nauk oglnoksztacc byo
suszne?
Pastwo polskie na przeomie
wiekw wprowadzio reform systemu szkolnictwa polegajc na
powstaniu nowego typu szkoy
- gimnazjum. Spowodowao to
zmiany jakociowe, polegajce na
upowszechnieniu dostpnoci wyksztacenia redniego. Planowano
likwidacj technikw i w niektrych wojewdztwach to uczyniono. Szkolnictwo ponadgimnazjalne zmienio swego gestora.
Organami prowadzcymi stay si
powiaty i powiaty grodzkie. Cz
wrcz pozbya si bazy, std wiele
szk znalazo si w zapaci. Jednak pracodawcy upomnieli si o
swoje, zaczli domaga si reform
szkolnictwa zawodowego. Dzisiaj
wszyscy uwaaj, e rozwj szkolnictwa zawodowego jest potrzebny, aby kraj mg si rozwija.
Czy modzie z terenw wiejskich
ma moliwo korzystania z szero-
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
Wejcie do Unii Europejskiej poprawio sytuacj szk zawodowych? Czy moliwo realizacji
programw wymiany modziey i
innych realizowanych w caej Europie wpyna na jako ksztacenia
Jako szkoa i powiat wykorzystujemy wszystkie moliwoci
pozyskania funduszy z Unii Europejskiej. Piszemy i realizujemy
projekty wspomagajce uzyskanie przez naszych uczniw nowych wiadomoci i umiejtnoci.
Wielu naszych uczniw uzyskao
ksieczk spawacza, uprawnienia operatora koparko-adowarki, operatora wzkw widowych
dziki temu stali si konkurencyjni na rynku pracy wanie
dziki Unii. W ramach projektw
Leonardo da Vinci, a teraz Erasmus+, nawizalimy wspprac
ze szkoami w: Belgii Eupen,
Niemczech Regensburg, na Wgrzech Budapeszt i w Finlandii
Keuda. Dziki tej wsppracy
dokonalimy wymiany modziey
i zbudowalimy silnik Stirlinga, a
z Finlandii przywielimy doskona organizacj ksztacenia zawodowego.
DODATEK
EDUKACJA
DODATEK
EDUKACJA
- Wsppraca z UMK w edukacji modziey jest dla nas bardzo wana - dodaje Magorzata
Biaek. - Dziki temu chcemy da
moliwo poznania szerokiego
spektrum dziedzin nauki, dajc
tym samym modziey szans na
wybranie wymarzonego kierunku
studiw.
Oficjalna wsppraca z Wydziaem Nauk Ekonomicznych i
Zarzdzania rozpocza si wraz z
nowym rokiem szkolnym. Jednak
przez ostatnie lata licealici mieli rwnie okazj bra udzia w
zajciach organizowanych przez
profesorw i wykadowcw to-
DODATEK
BUDOWLANY
MECENAS DODATKU
FOT. UKASZ
PIECYK
Rozbudujemy te istniejce ju
obiekty tego rodzaju.
Warto przypomnie, e niedawno oddano do uytku boisko
wielofunkcyjne przy Szkole Podstawowej w Lubiczu Dolnym.
Budowana jest take sala gimnastyczna w Zotorii.
- Wszystkie inwestycje musz i ze sob w parze - mwi
Hanna Anzel, przewodniczca
Rady Gminy Lubicz. - Dbamy
zarwno o infrastruktur edukacyjn, jak take rekreacyjn.
Tego rodzaju projekty nie s
efektowne, ale niezwykle efektywne. Nie mona sobie zrobi
przy nich zdjcia, bo nie s monumentalne, ale ich uyteczno
dla lokalnej spoecznoci jest nie
do zakwestionowania. W naszej
gminie osiedla si wiele osb,
ktre yy w miecie. Musimy zapewni komfort im, a take ich
dzieciom.
Urzd Gminy ju czeka na
uruchomienie nowych rodkw
z budetu Unii Europejskiej na
lata 2014-2020. Pienidze ze rde zewntrznych powinny jeszcze bardziej wpyn na zmian
krajobrazu naszych wsi.
t.wieclawski@pozatorun.pl
DODATEK
BUDOWLANY
FOT. UKASZ
PIECYK
Nad tym wszystkim powinien czuwa dobrej jakoci kocio centralnego ogrzewania.
Tutaj wyznacznikiem jest zasobno naszego portfela. Moemy pozwoli sobie na urzdzenia, ktre bd wymagay
kontroli zaledwie co kilka dni.
- Na to pozwalaj koty z
podajnikiem i sterownikiem
elektrycznym - dodaje Anna
Cegielska. - Razem z pomp
nadmuchow powoduje to, e
materia grzewczy wystarczy
dosypa nawet raz na 4 dni. W
ofercie mamy take mniejsze
modele. Niektre ceny w tym
sezonie s rekordowo niskie.
DODATEK
BUDOWLANY
szczeglny sposb...
Niekoniecznie. Zazwyczaj
oferujemy standardowy monta, ale istnieje rwnie opcja
montau ciepego, ktry
wpywa na popraw wspczynnikw dla caego domu
pasywnego. Polega on na wykorzystywaniu dodatkowych
folii paroizolacyjnych od wewntrz i paroprzepuszczalnych
na zewntrz ramy okiennej.
Owszem, to rozwizanie wie si z pewnymi kosztami, ale
jednoczenie bdzie procentowa w przyszoci.
FOT. ADAM
ZAKRZEWSKI
DODATEK
BUDOWLANY
bilne otoDom.
Firma PRYZMAT zaprezentuje szalenie modne, estetyczne
fototapety oraz panele szklane,
ktre s w dzisiejszych czasach
nieodzownym elementem wykoczeniowym w kadym mieszkaniu. Panele szklane s wykorzystywane m. in. jako elementy drzwi
szaf przesuwnych, drzwiczek do
szafek, elementy dekoracyjne w
kuchni, azience zamiast pytek
ceramicznych oraz dekorw.
Firma PRES przedstawi plany
realizacji dwch, nowych toruskich inwestycji: Sosnowy Las
oraz "Centropolis". Pierwsza z
nich umiejscowiona wrd istniejcych zasobw lenych, druga zlokalizowana w ssiedztwie
Starego Miasta, bd stanowi nie
lada gratk na toruskim rynku
mieszkaniowym.
Firma MARBUD zaprezentuje
3 nowe osiedla mieszkaniowe:
- osiedle Toruskie Zawile,
ul. Strzaowa 13; 15 nowoczesnych
budynkw o niskiej zabudowie,
z windami, z miejscami parkingowymi i piwnicami pod budynkami; ceny mieszka kwalifikuj
je do programu ,,Mieszkanie dla
Modych"
- osiedle Brzozowa Aleja, ul.
Poznaska 182, 2 budynki, trzypitrowe, z windami, z miejscami
DODATEK
BUDOWLANY
ne rozwizania architektoniczne
i projektowe, pikne otoczenie, doskonay dojazd do centrum, dua
dziaka, jako wykorzystanych
materiaw i wysoki poziom wykonania, oczywicie nie mog nie
wspomnie o tym, co wielu klientw interesuje najbardziej: niewygrowana cena. Dom na Osiedlu
Lena Enklawa, o powierzchni
145 m z garaem, wraz z 1000-metrow dziak kupimy ju za
430 000 zotych brutto.
DODATEK
BUDOWLANY
DODATEK
BUDOWLANY
Elegancja, okazyjna cena, trwao, wzornictwo takie cechy maj meble ze sklepu Synak
DODATEK
BUDOWLANY
swj klimat zawdziczaj dugim zimom panujcym w Norwegii. Taka aranacja pomieszcze miaa sprawi,
e bd one pogodne i optymistyczne. Ten trend staje si coraz bardziej popularny
Inga Kamierczak
niay.
Skandynawowie lubuj si w
naturalnych, ekologicznych materiaach. Na pododze krluje
drewno, ktre wykaczane jest
zasadniczo na dwa sposoby: bia
kryjc farb bd specjalistycznym olejem. Zastosowanie oleju
DODATEK
BUDOWLANY
Inga Kamierczak
Dekoracyjne i funkcjonalne owietlenie
zewntrzne uatwia nam poruszanie si
po podwrku, zapewnia bezpieczestwo,
odstraszajc ewentualnych zodziei. Na
rynku dostpnych jest wiele jego rodzajw, coraz popularniejsze staj si lampy
czerpice energi z promieni sonecznych.
Projekt owietlenia powinien wykona
uprawniony elektryk, my jedynie moemy sugerowa oczekiwane rozwizania,
polegajc jednak na jego dowiadczeniu
i wiedzy. Warto projekt owietlenia zewntrznego przemyle jak najwczeniej,
by instalacj zleci ju na etapie budowy
domu. Dziki temu unikniemy rozkopania
ju zagospodarowanego ogrdka czy kosztownych przerbek istniejcych instalacji.
Naley przemyle rwnie zasilanie lampek.
- Zalenie od napicia przewody zasila-
Wykrakaem to mistrzostwo
O tym, e marzenia s po to, by je spenia, wierze w sens cikiej pracy
SPORT
Gminy Lubicz czy wanie sponsorw klub nie mgby funkcjonowa na obecnych zasadach. Cho
lista darczycw jest duga, szczeglny wkad w rozwj druyny ma
ju od wielu lat Marek Pawowski
z firmy Inter Parts Toru. O sobie
nie chce opowiada. To pika nona i Flisak Zotoria zajmuj w jego
sercu i mylach wane miejsce.
- Nie robi tego dla rozgosu,
tylko z pasji - mwi. - Ciesz si,
e mog by czci tej druyny
chocia w takim charakterze.
Dziki wsparciu, ktre przez
lata otrzymywa klub, dzi jego oblicze niczym nie przypomina tego
sprzed kilku dekad. Moe jedynie
zaangaowanie i mio do futbolu
s niezmienne. Tylko najstarsi kibice pamitaj, e swoje pierwsze
mecze zawodnicy rozgrywali w
niezwykle trudnych warunkach.
Dawne boisko otrzymao nawet
nieformaln nazw Sahara - z
uwagi na piaskow nawierzchni.
Sportowcy wiczyli take na boisku w Kaszczorku, odlegym o
ponad cztery kilometry, a pniej
na stadionie przy ul. witopeka
w Toruniu. Pomimo takich trudnoci odnosili sukcesy. Najwiksze
FOT. UKASZ
PIECYK
a.radzikowska@pozatorun.pl
Zagralimy razem
dla dzieci
Druyna Poza Toru wczya