Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.

BUDOWA LUNETY CELOWNICZEJ

Luneta celownicza skada si z nastpujcych sekcji (liczc od obiektywu):
- soczewek obiektywu
- ukadu regulacji paralaxy (dotyczy lunet sportowych)
- mechanizmu regulacji krzya w pionie i poziomie
- ukadu odwracajcego
- ukadu regulacji powikszenia
- podwietlenia siatki celowniczej
- okularu







R ukad regulacji powikszenia - jest zespoem dwch soczewek a regulacja powikszenia dokonuje
si poprzez ich zblianie i rozsuwanie. Regulacja nastpuje za pomoc obrotu piercienia R. W
przypadku lunet z regulacj powikszenia ukad ten - wraz z soczewk umieszczon przed nim -
spenia take rol ukadu odwracajcego.



Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.



ukad regulacji paralaxy na pokrtle oznaczonym cyfr X (wystpuje z lewej strony tubusu na
zdjciu znajduje si pod przekrojem i dotyka podoa) zamontowany jest mimorodowo popychacz (a
waciwie korbowd K), ktry przesuwa tulej z ukadem soczewek S do przodu i do tyu zmieniajc
ogniskow ukadu a co za tym idzie przesuwajc miejsce powstawania pozornego obrazu celu
(chcemy aby zawsze znajdowa si w paszczynie krzya - jeeli ten obraz tworzy si przed lub za
krzyem to moemy mwi o bdzie paralaxy. Na zdjciu doskonale widoczna jest take zapadka Z
w wieyczce regulacji krzya w pionie. Dziki tej zapadce regulacja krzya odbywa si skokowo
(kliknicia).




Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.


Ukad regulacji powikszenia razem z krzyem jest umieszczony wewntrz tulei T regulowanej w
pionie i poziomie za pomoc pokrte w wieyczkach. Aby umoliwi ruch wahliwy tuleja
uoyskowana jest na oysku .





Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.


To zdjcie przedstawia widok mechanizmu podwietlenia siatki celowniczej:
D dioda podwietlenia lunety. Jak wida dioda nie znajduje si w rodku krzya ale na jego obrbie i
dziaa jak latarka ktra go owietla. Na rysunku wida dobrze oysko mocujce tulej ukadu
odwracajcego. Prosz zwrci uwag jak luneta jest starannie wyczerniona w rodku (aby zapobiec
wewntrznym odbiciom wiata).

W przypadku tej lunety krzy zosta umieszczony w 2giej paszczynie obrazu zwanej take
paszczyzn okularu. W konsekwencji pozostaje niezmieniony w caym zakresie powiksze lunety.
Rozwizanie to ma jednak pewn wad najdrobniejsze niedoskonaoci mechaniki regulacji
powikszenia wpywaj na zmienianie si punktu trafienia przy zmianie powikszenia. Luneta musi
by najwyszej klasy aby to zjawisko nie wystpowao.




Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.


Dziki temu elementowi moliwe jest skokowe ustawienie regulacji natenia podwietlenia krzya
(Z- zapadka). W miejscu baterii na przekroju umieszczona jest spryna.




Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.


Wida tu dokadnie z ilu soczewek skada si okular. Zesp pierwszej soczewki jest poczeniem
soczewki wklsej i wypukej. Takie rozwizanie jest powszechnie stosowane take dla ukadu
soczewek obiektywu (achromat) i umoliwia korekt bdw optycznych. Soczewki wykonane s z
rnego rodzaju szka a wic inaczej zaamuj wiato wzajemnie korygujc bdy optyczne.

Jak wida na przekroju obrt zewntrznego piercienia regulacji powikszenia jest przenoszony na
obrt tulei ukadu odwracajcego za porednictwem ruby S. W efekcie obrotu rowki nacite spiralnie
w tulei za porednictwem rolek (biae krki) przekadaj obrt tulei na ruch osiowy soczewek
wymuszajc ich zsuwanie i rozsuwanie w zalenoci w ktr stron regulujemy.



Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.


Jako P oznaczony zosta zewntrzny piercie regulacji powikszenia.

Prosz zwrci uwag jak cienki jest tubus lunety szczeglnie w miejscu przejcia rodkowej,
cylindrycznej czci tubusu w stoek okularu. Zdarza si czasami e tubus nie wytrzymuje zbyt
silnego dokrcania obejm i ulega deformacji wgnieceniu a nawet pkniciu. Jak wida nawet
niewielkie wgniecenie tubusu moe mie negatywny wpyw na poprawne funkcjonowanie
mechanizmw wewntrznych (wewntrz lunety jest stosunkowo ciasno). Aby unikn zagniecenia
tubusu zachowujc jednoczenie mocne poczenie lunety z obejmami (sztucery mocnych kalibrw)
zaleca si stosowanie kleju ktry oprcz wzmocnienia poczenia spowoduje rwnie zmniejszenie
napre jednostkowych poprzez wniknicie w nierwnoci czonych powierzchni.


Witold Janicki 2007 Prawa autorskie zastrzeone.




To zdjcie przedstawia budow obiektywu podobnie jak w przypadku okularu tutaj take wystpuj
sklejone razem dwie soczewki wypuka i wklsa - jest to obiektyw typu achromatycznego. Aby
umoliwi regulacj ukad ten umieszczono wewntrz nagwintowanej tulei umoliwiajc tym samym
przesuwanie soczewek w osi lunety.