Micha Waliski Fundamentalizm po polsku. Pezajca quasi-rewolucja
(fragment) W szkicu tym nie traktuj poj fundamentalizm i integryzm jako cisych synonimw, ale nie s to pojcia rozczne, cz ich zakresw znaczeniowych bowiem pokrywa si. Abstrahuj take od innych ni katolicki fundamentalizmw religijnych. Mona przyj, e fundamentalizm i integryzm s reakcj na ruchy modernistyczne we wspczesnym Kociele. Tezy fundamentalistw dotycz bezwzgldnej koniecznoci literalnego stosowania zasad, norm, wartoci doktryny Kocioa katolickiego, niejednokrotnie sa prb narzucania ich innym ni wyznawcy religii katolickiej czonkom spoecznoci. Mona przyj za Wikipedi, e Integryzm [oznacza] - zachowawczy nurt niechtny postanowieniom Soboru Watykaskiego II. [] postaw przeciwn osabianiu tzw. tradycji katolickiej (depositum fidei) oraz dostosowywaniu prawd wiary i [] sposobu ich nauczania [do konsekwencji wynikajcych z] zasady rozdziau pastwa od Kocioa. Integryzm moe oznacza take obron postaw tradycjonalistycznych w Kociele, jednak wedug innych uj gosi zasad nadrzdnoci Kocioa nad Pastwem i podporzdkowanie ycia spoecznego tradycyjnie rozumianej doktrynie i religii. (WiemOnet) Zarwno fundamentalici, jak i integryci s niechtni lub pozostaj w opozycji do reform zapocztkowanych przez Sobr watykaski II, czy ich tendencja do prozelityzmu. W okresie 25-lecia III RP mielimy do czynienia z szeregiem, czsto bulwersujcych i kontrowersyjnych, wydarze na styku Pastwa i Kocioa. Kiedy rozpoczynaa si wielka transformacja ustrojowa, mona byo mie nadziej, e relacje midzy dysponentami tych obszarw uo si bajkowo, a przynajmniej poprawnie. Koci, nkany na rne sposoby w okresie PRL, odnajdzie na nowo swoj misj, moe nawet umocni swoj pozycj wrd wiernych, rzd dusz sprawowany przez duchownych nie bdzie kolidowa ze sfer wieck, a laickie Pastwo zadba nie tylko o interes wasny, wynikajcy m. in. z suwerennych, autonomicznych i zagwarantowanych Konstytucj (i podpisanym w 1993 r. Konkordatem) decyzji i dziaa, ale te bdzie stao na stray sprawiedliwoci i rwnego traktowania zarwno katolikw i chrzecijan, jak i ludzi innych wyzna, ateistw, agnostykw, wierzcych, lecz niepraktykujcych lub obywateli indyferentnych religijnie. Fundamentalici polscy nacieraj Nic z tych rzeczy, nadzieje okazay si ponne. Koci po 1989 roku bardzo szybko opanowywa strategiczne dla niego (czsto bardzo intratne) obszary spoza dotychczasowej sfery wpyww i stopniowo umacnia swoj pozycj, do czego przyczynia si dzielca si i coraz bardziej skcona polska scena polityczna. Moe ponisze porwnanie wyda si pewnym publicystycznym naduyciem, ale odnosi si wraenie, e w ostatnim dwudziestopicioleciu Koci jakby aspirowa i aspiruje do penienia roli, do jakiej przyzwyczaia nas w okresie Polski Ludowej PZPR, wszake z innym programem politycznym i spoecznym. Tak jak niegdysiejsza PZPR, Koci zdaje si sdzi, e w odniesieniu do wielu spraw reprezentuje jedynie suszn 2
lini, a stanowisko to wyraa si na og bez mocnych racjonalnych argumentw z jego strony, zazwyczaj wystarczaj te duchowe. O ile PZPR bya niejako namaszczona przez bratni KPZR i koncelebrowaa system wraz z bratnimi partiami komunistycznymi pastw bloku wschodniego, Koci czuje si namaszczony przez samego pana Boga, przez wasn tradycj (jake czsto przemilczajc wszake fakt, e nasze korzenie kulturowe osadzone s w pierwszym rzdzie w kulturze staroytnej grecko-rzymskiej, a dopiero nastpnie w tradycji chrzecijaskiej) oraz przez wasny majestat i domniemany autorytet, za ktrymi jake czsto kryj si zwyczajna pycha, buta, arogancja, bezczelno, i najpospolitsze przewielebne gupstwo, jakby to uj pewien znany biskup i poeta. Przekonaniu takiemu, bo przecie nie argumentacji, sprzyja nadzwyczajnie zhierarchizowana, niedemokratyczna struktura kocioa; tak struktur posiaday KPZR, PZPR i inne partie komunistyczne, goszc wszake inn religi, inne objawienia i cuda i nieco inaczej ewangelizujc niewiernych. Paradoksalnie, Kocioowi wyranie nie sprzyja atmosfera demokracji. Zreszt gdybymy przyjrzeli si argumentacji Kocioa, szczeglnie gdy chodzi o obron religii i wiernych, bardzo zrcznie lawiruje on midzy Konstytucj i prawem wieckim, prawami czowieka i prawem naturalnym. Na pewne aspekty tej sprawy zwrcia uwag prof. Ewa towska w znakomitym artykule Midzy tronem i Otarzem (GW z 12/13 lipca br.). Wspomniana wyej uzurpacja wystarcza, aby hierarchowie i liczni duchowni nie respektowali stosunkowo wtej w Polsce linii demarkacyjnej oddzielajcej sfer dziaania Kocioa od sfery wpyww i dziaania Pastwa, granicy midzy wieckim a kocielnym. Prosz tedy wybaczy ewentualne kolejne naduycie publicystyczne, ale odnie mona jedno jeszcze wraenie: e midzy Kocioem a Pastwem toczy si co w rodzaju moe nie wojny, ale swoistej walki podjazdowej czy hybrydowej, z elementami partyzantki integrystyczno-fundamentalistycznej, najazdami sutann i ochotnikw na ow lini demarkacyjn), a od czasu do czasu wiksz lub mniejsz strzelank. W chwilach szczeglnych po Polsce rozjedaj si cae konwoje z moherami i innymi obrocami Kocioa i religii i jedynie susznej linii ideowej, ktrych zadaniem jest mobilizowanie ludzi przeciw na przykad Golgota Picnic lub rzebie przedstawiajcej naszego papiea przywalonego gazem. Wypisz, wymaluj jak na Krymie i we wschodniej Ukrainie. Zielone ludziki, tyle e w wersji czarno-biaej, moherowej lub narodowo- kibolskiej, czasem te inteligenckiej, zawsze wszake pod fundamentalistycznymi sztandarami, te zatem znalazyby si. Oficjalnie niby zachowujemy neutralno, nie ma nas tam, gdzie nas by nie powinno, celebrujemy wasne sprawy we wasnym boym ogrjcu, troszczymy si o nasze oliwki i nasze owieczki, jako pasterze dusz dbamy o ich cnot i morale, zdaj si komunikowa Pastwu i spoeczestwu katoliccy hierarchowie. A jeli ci inni, reprezentujcy Pastwo (co skdind niezmiernie rzadko si zdarza) lub nasi najwiksi wrogowie i oponenci, a wic ateici i ludzie wieccy, a coraz czciej take katolicy niezadowoleni z polityki Kocioa bd wierni wstydzcy 3
si za Koci, dowodz, e jednak tam jestemy obecni, w dodatku czsto wbrew Konstytucji RP i prawu, a nawet wbrew konkordatowi, to my mwimy, e jest to kamstwo, albo mwimy, e ci oni le interpretuj Konstytucj RP lub Bibli, nie znaj si na prawie naturalnym, wic tak naprawd my jestemy tam, gdzie nasze wite miejsce. I wara! Tu postawilimy krzy. Tu jest nasz Krym. Co na takie dictum Pastwo? Ano Pastwo rok po roku i krok po kroku pokornie ustpuje, co niewtpliwie obnia jego autorytet, presti, wiadczc o jego saboci. Koci za zdobywa kolejne przyczki metod putinowsk: pezajcej aneksji kolejnych terenw i prawem zasiedzenia. Lub nieprawnego przejcia; vide: Komisja majtkowa. Paradoksalnie, ale wrogami Kocioa staj si te czsto obywatele neutralni wiatopogldowo. Chccy chodzi do nieocenzurowanego teatru, oddawa si refleksji na temat najbardziej nawet kontrowersyjnej sztuki, kupowa bez problemu prezerwatywy i rodki antykoncepcyjne w aptece, podchodzcy ze zrozumieniem do in vitro, lubicy pospa w niedziel do poudnia i chodzi w wita na zakupy do galerii handlowych. Fundamentalici i integryci maj swoich ideologw, stranikw czystoci wiary i rzesze wyznawcw. S to liczni hierarchowie i szeregowi co bardziej gorliwi duchowni, szefowie i redaktorzy radiowych stacji katolickich, ludzie pokroju rzecznika warszawskiej kurii Mateusza Dzieduszyckiego (ten wsawi si wyjtkowo kilkoma wypowiedziami na temat homoseksualizmu), dziennikarze z pisemek katolickich, niektrzy publicyci prawicowi z kocielnym imprimatur, liczni politycy z prawej strony sceny. Maj swoje autorytety (lub autorytety) moralne, take poza duchownymi, jak prof. B. Chazan czy red. Terlikowski lub wojujcy z kontrowersyjnymi artystami przewodniczcy Oglnopolskiego Komitetu Obrony przed Sektami i Przemoc Ryszard Nowak. Kim jednak s ich rycerze, wyznawcy, kim s owe ludziki wkraczajce do akcji na wezwanie gry, gdy tylko obrona polskiej wiary tego wymaga? Na pytanie to sprbuje odpowiedzie w kocowej czci szkicu. To wcale nie jest zabawne Wszystko to wcale nie jest zabawne. W pierwszym europejskim rankingu sprawiedliwoci (nie myli z badaniami i raportem niemieckiej Fundacji Bertelsmanna) Polska wypada cakiem dobrze. Nie wiem jednak, czy ranking ten obejmuje na przykad dyskryminacj ateistw, ludzi wieckich, niektrych artystw, wyznawcw innych wyzna. A z tak dyskryminacj z winy przede wszystkim Pastwa niewtpliwie mamy w Polsce do czynienia. Od szk poczynajc, na Sejmie RP i urzdach wieckich koczc. yjemy w czasach, moe nieco przesadnego, kultu tzw. poprawnoci politycznej. Nie wolno, i susznie, obraa ydw i uywa sowa Cygan w odniesieniu do Roma. Ale jednoczenie niektrym biskupom i arcybiskupom wolno obraa ateistw i agnostykw, czynic z ateizmu synonim relatywizmu moralnego lub amoralnoci. Wbrew zapowiedziom akt apostazji jest cigle imprez nie tylko skomplikowan i 4
czasochonn, lecz take niezwykle upokarzajc dla czowieka, ktry z istotnych dla siebie powodw nie chce duej przynalee do Kocioa. atwiej ju byo wystpi z partii w czasie stanu wojennego. Na pocztku wrzenia pochwaliem pewn podstawwk, do ktrej uczszczaj pewne bliskie mi maolaty. Pochwaliem za wprowadzenie drugiej, wykwalifikowanej, nauczycielki etyki. Byem bowiem wicie przekonany, e krok ten rozaduje problemy z rozkadem godzin lekcyjnych . A gdzie tam! Religia ma pierwszestwo, wic maolaty maj okienka, eby doczeka si swojej lekcji etyki. Nie chodz na religi, wic jeli religia jest na ostatniej lekcji, rodzic musi wyrazi zgod na opuszczenie przez ucznia szkoy przed t ostatni lekcj, ktra przecie nie jest lekcj jego dzieci. Absurd! A na zebraniach z rodzicami pewnie w dalszym cigu jako pierwsza bdzie zaatwiaa swoje sprawy katechetka, rodzice za dzieci uczszczajcych na etyk bd musieli przez kilkadziesit minut wysuchiwa o sprawach, ktre ich i ich dzieci kompletnie nie interesuj. I w dalszym cigu niektre uroczystoci szkolne bd odbywa si z opnieniem ze wzgldu na pierwszestwo mszy witej. To tylko pierwsze z brzegu przykady niesprawiedliwoci i nierwnoci spoecznej. Tymczasem w sporzdzonym przez siebie dokumencie na tematy bioetyczne i innych owiadczeniach episkopat uala si, e katolicy w Polsce s dyskryminowani i tamszone s gosy Kocioa. W ostatnich miesicach ludziki zmierzajce do uczynienia z polski pastwa fundamentalizmu religijnego, dziaay szczeglnie aktywnie. Za przyzwoleniem lub wyranie z inspiracji hierarchw kocielnych. Wszystkim chyba odbia si czkawk sprawa lekarzy podpisujcych tak zwan klauzul sumienia, a szczeglnie wtek prof. Chazana i paru szpitali, w ktrych decyzj radnych prbowano klauzul sumienia zastosowa kompleksowo, bezprawnie rzecz jasna. A ja, czowiek wytrenowany w ostatnich latach w leeniu w szpitalach i nie mogcy si oby bez wizyt w tych przybytkach, yczybym sobie, aby w sali szpitalnej, w ktrej przychodzi mi lee, zamiast krzya wisia adny pejza albo akt i eby kursujcy po szpitalu katecheta szpitalny nie molestowa mnie na dzie dobry religijnie. W szpitalu moe zabrakn lekarstw, aparatura moe si psu, moesz godzinami oczekiwa na przyjcie pielgniarki, eby ci odczya od aparatu do chemii, ale krzy i ksidz zawsze s pod rk, ba, gorliwy kapan jest gotw udzieli pacjentowi ostatniego namaszczenia bez jego zgody, jak si to niedawno zdarzyo pewnemu mczynie, a w dodatku sd uzna, ze wszystko jest w porzdku. Przez par tygodni media, i my wszyscy, ylimy spraw sztuki Golgota Picnic. W tej zwaszcza sprawie ideolodzy fundamentalizmu uruchomili cae legiony ludzikw, aby w wielu miastach, gdzie w teatrach czytano te sztuk (co zreszt nie byo najszczliwszym pomysem), przychodzili na miejsce herezji, formuowali groby, wygraali pici, buczeli lub gono mamrotali godzinki. Sowem, przeszkadzali, torpedowali akcj. Nastpnym razem moe za bicie si wezm, maj wszake w swoich szeregach nie tylko mohery, ale take narodowcw i kiboli. Jak by si potoczyy losy zwyczajnego obywatela, gdyby publicznie odegnywa ludzi do 5
zamieszek? Nie miaby lekko, jak sdz. Tymczasem arcybiskup szantaujcy wadz pastwow ewentualnymi ekscesami ulicznymi moe uznaje taki gest za normalny (nie syszaem o sprostowaniu, przeprosinach). Niejako w majestacie prawa. To, e mamy w Polsce rwnych i rwniejszych, wiadomo od dawna. Ew Wjciak, dyrektora Teatru smego Dnia w Poznaniu, zwalnia si z pracy i szykanuje, bo okrelia papiea niewybrednym sowem (rzeczywicie brzydkim, ale aktorka miaa pewne powody zwizane z histori Argentyny drugiej poowy XX w., a histori t zna wyjtkowo dobrze). Duchowny, zwaszcza hierarcha, wzywany do sdu w istotnej sprawie, moe sobie pozwala na olewanie tego sdu. Take jeli jest to zakonnica, na przykad znana z niechlubnej dziaalnoci pedagogicznej przeoona pewnego sierocica w Gliwicach. Obszarem szczeglnej aktywnoci fundamentalistw katolickich i dla wielu hierarchw sfer specjalnego zagroenia dla interesw Kocioa jest sfera kultury. Ju nam przecie cenzuruj telewizj. Kabaret Limo, ktry pozwoli sobie na dowcip o puszczajcym bki papieu, zosta skazany (dosownie) na banicj. Cenzuruj teatr, film, galerie sztuki, z Zacht na czele. Gdyby to od nich zaleao, skazali by nard wycznie na ogldanie mdych i niedobrych sztuk teatralnych Wojtyy, rwnie niedobrych filmw o papieu, kontakt wycznie z dzieami sztuk plastycznych tworzonych w manierze religijno-narodowo-patriotycznym i wszechobecnym kiczem religijnym oraz koncerty setek pseudororockowych zespow specjalizujcych si w pieniach religijnych, ktre w niedziele ok. godziny 6.00 rano z uporem lansuje radiowa Trjka, jakby si wstydzc tego, co robi. Inne gonie sprawy, ergo faszywe tezy, ktnie i bitwy na Prawdy? Gender, gender i raz jeszcze gender. Ile jadu w tym wypadku wylao si z biskupich garde, jakie pokady fundamentalistycznej hipokryzji wyzwolia ta kwestia. A ustawa o przemocy w rodzinie? A kwestia feminizmu? A sprzeciwy wobec edukacji seksualnej w szkoach? A postulaty wprowadzenia obowizkowej matury z religii? A zamachy na potpianych przez pewne rodowiska nietolerowanych uczonych wygaszajcych prelekcje na uniwersytetach (Bauman, roda, Hartman)? A pewne efekty zakoczonych prac tzw. Komisji Majtkowej, ewidentne przekrty i malwersacje, jakie zaczy wychodzi na wiato dzienne? Znajd swj fina w sdzie? Koci zrzeknie si hojnie, acz niesusznie przekazanych mu majtkw? Wtpliwe, bo zasady prawne, na jakich funkcjonowaa przez lata ta Komisja, s niejasne i nieprecyzyjne. Za przyzwoleniem Pastwa. C tam zreszt pastwo, Pastwo sobie poradzi, Pastwo samo si wyywi. Pocztek roku szkolnego: okazja do umocnienia si w okopach Miesic temu rozpocz si nowy rok szkolny. Fundamentalistyczne myny pracowicie miel. W komunikatach na stronach wikszoci szk na pierwszym miejscu pojawiaa si niezmiennie ta sama informacja: godz. 08.00 Msza w. z okazji rozpoczcia roku szkolnego. Zastanawiam 6
si, w ilu szkoach oficjalne (wieckie) rozpoczcie roku odbyo si punktualnie o godzinie 09.00? W ilu za czekano z tym na modzie i celebrantw? Bo rozmaite zakcenia na linii Koci-Pastwo w tym dniu, owszem, byy. Wcale liczne. W Libertowie jaki nachalny rodzic pyta, o ktrej rozpoczcie roku szkolnego. Odpowied: Jak ksidz skoczy msz. Jasne, panie rodzicu? W pewnej szkole w Sieradzu rodzicom polecono zosta w auli, wszystkie (!) dzieci wyprowadzono na dziedziniec, gdzie uroczycie powici je ksidz. To si nazywa powicenie z apanki. Czy e yd, czy katolik, albo i Tatar lub ateista, czy chcesz czy nie chcesz, powici si musisz, eby ksidz mg powici. W gimnazjum w Luboniu na stronie internetowej szkoy pojawia si informacja: Rozpoczcie roku szkolnego za nami. Byo nietypowe, gdy z uwagi na remont wiaduktu msza w. nie odbya si w kociele, a w sali gimnastycznej. C za uroczy pretekst! Nie dao si jako objecha? Albo wojsko o pomoc poprosi? W kilku szkoach w Szczecinie na uroczystoci rozpoczcia roku zarzdzono wspln modlitw Ojcze nasz. W jednej z nich stao si to za spraw biskupa, ktremu paciorek Ojcze nasz nie wystarczy i kilkakrotnie zaintonowa zwrot Maryjo Krlowo Polski, co jak mantr zaczli powtarza obecny na uroczystoci prezydent miasta oraz rajcy miejscy i uczniowie. piewali czy melorecytowali? Biskup dziaa z zaskoczenia, zaskoczy wszystkich, z wyjtkiem samego siebie, bo wygosi przy okazji dla modziey i nauczycieli wykad z kreacjonizmu. Czy ktry nauczyciel na swoich lekcjach omieli si w tej szkole kiedykolwiek zakwestionowa taki autorytet? W Niepoomicach poszli na cao, rozpoczcie roku zorganizowano w dwch turach (dla dzieci starszych i modszych) w kociele parafialnym, a dopiero pniej modzie zaproszono do szkoy. Mona by si zastanowi, czy do kocioa nie przenie wszystkich uroczystoci szkolnych, chocia nie wiem, na ile wtedy szkoa stanie si bardziej wiecka. Poza tym szkoy nadal wymagaj od uczniw owiadcze o nieuczestniczeniu w lekcjach religii wedug odpowiednich wzorw. (informacje, zapewne bardzo wyrywkowe, podaj za witryn Fundacji Wolno od religii http://www.wolnoscodreligii.pl/) Krzy a sprawa polska Uwica tego typu praktyki krzy. Kto kiedy, gdzie w Polsce, w czasach przemiany ustrojowej, w jakiej sali lekcyjnej doklei orowi, od roku 1945 urzdujcemu bez korony w godle, koron i zawiesi na cianie krzy. Potem sprawy potoczyy si lawinowo, dzisiaj trudno znale w Polsce sal lekcyjn, aul, stowk bez krzya, bez szacunku dla faktu, e w tych salach ucz si take przedstawiciele innych ni chrzecijaskie wyzna, a take ateici i agnostycy. I zapewne, jak za moich belferskich czasw, przed egzaminem maturalnym bogosawiestwa wszystkim zdajcym udziela szkolny katecheta, a adna uroczysto szkolna nie byaby wana bez obecnoci co najmniej proboszcza. W cenie s biskupi. Setki szk przemianowao si w ostatnich latach na szkoy im. Jana Pawa II i teraz, po kanonizacji, trzeba zmienia piecztki i tablice, bo to ju nie Jan Pawe II, ale wity Jan Pawe II. Ze szkolnej krucjaty przykad wzili 7
posowie i mielimy przez lata wojn o krzy w Sejmie. Krzy stoi na stray myli fundamentalistycznej w wielu instytucjach wieckich poza szkoami. Krlow Polski jest Maryja. Byy zgaszane na serio propozycje, aby na krla Polski wybra Jezusa Chrystusa. Ciekawe to zestawienie pary krlewskiej co na to teolodzy? Mao byo Kocioowi lekcji katechezy w szkoach, stopni z religii (co samo w sobie jest absurdalne), panoszenia si duchownych w wieckich placwkach owiatowych, wic biskupi zaczli si domaga, aby religia (oczywicie ta jedna, jedyna) staa si przedmiotem egzaminu maturalnego. I to jeszcze za mao, bo przedstawiciele Kocioa zaczli sobie uzurpowa prawo do wpywania na programowe treci nauczania w szkoach, ba, nawet w przedszkolach. Miasto Rybnik stao si symbolem niezomnej walki duchowiestwa z zaraz genderow, gdy ta choroba morowa zacza (podobno) dotyka przedszkola, ujawniajc si w programach zaj. Trudnoci z wprowadzeniem edukacji seksualnej do szk nie wynikaj bynajmniej z braku wyksztaconej kadry edukatorw, ale przede wszystkim z powodu naciskw i wpyww katolickich fundamentalistw. Propagowany przez Koci idea zachowania czystoci do lubu staje si jakby przesank wiksz we wszelkich dyskusjach na temat tego nieobecnego w szkoach przedmiotu: niektrzy dzisiejsi inkwizytorzy powiadaj, e edukacja seksualna w szkoach, to nic innego, jak nauka seksu i promowanie zachowa seksualnych. Jake to przystoi, tak bruka niewinne i czyste duszyczki dziewczce i chopice? Nie jest wane, co mwi raporty o pozaszkolnych zachowaniach grup rwieniczych, od starszych klas podstawwek poczynajc, na gimnazjach i szkoach ponadgimnazjalnych koczc. Mwi nie tylko zreszt o zachowaniach seksualnych, ale o obowizujcych wrd nastolatkw normach obyczajowych w ogle, narkotykach, wspomagaczach, alkoholu. Pij alkohol, bo wtedy mam wiksze branie pod tym (autentycznym) wyznaniem podpisze si niejedna nastolatka. Nie jest wana take ilo nieletnich ci, nieletnich matek, ilo noworodkw znajdowanych na mietnikach. Wana jest oficjalna kocielna norma i katolicka wykadnia. Nad szko polsk czuwa ucieleniony duch Wielkiego Kocielnego Pimki , Najwaniejszego Cenzora i Moralnego Edukatora. Szkoy s jedn z najwaniejszych aren toczcej si od lat w III RP krucjaty o polsk dusz. Nasi integryci zgaszaj wszake pretensje rwnie do szk wyszych, chc mie wpyw na to, kto moe, a kto nie moe na nich wykada. [] Cao szkicu na stronie: http://michalwalinski.wordpress.com/2014/09/27/fundamentalizm-po-polsku-pelzajaca-quasi- rewolucja/
"Nasza Szkoła 1908-1933". Wydawnictwo Komitetu Obchodu Jubileuszu 25-Lecia Gimnazjum Im. E. Plater W Sosnowcu 1935 R. (II Liceum Ogólnokształcące Im. E. Plater W Sosnowcu)