Tytu wiczenia:

Numer
wiczenia 3 ................................
Wasnoci statyczne przetwornikw pomiarowych ...........................................................................................
Data wykonania
wiczenia:
Data oddania
sprawozdania:
Numer grupy
laboratoryjnej: 8B ....................

Nazwisko i imi:
1) Waligra Karol

2) Popw Kamil

3)Kusak Marcin

4) Wojciech Kulik

1. Cel wiczenia:
Przedstawienie parametrw opisujcych wasnoci statyczne przetwornikw oraz
wyznaczanie tych parametrw na podstawie badania potencjometru obrotowego, wykorzystanego
jako dzielnik napicia,
I
2. Wyznaczenie czuoci i staej przetwornika analogowego,
- Czuo przyrzdu wyznaczono wedug zalenoci:
U U min
62 0
S max

0,2
max min 310 0
- Sta idealnego przetwornika wyznaczono wedug zalenoci:
1
1
C
5
S 0,2

3. Wyznaczenie statycznej charakterystyki przetwarzania konkretnego przetwornika

potencjometrycznego na drodze pomiarowej
a) Opis przeprowadzonych dowiadcze :
Napicie z zasilacza podawane byo na potencjometr obrotowy dziki ktremu uzyskiwano rne
wysokoci napi, Pocztkowo zwikszajc a nastpnie zmniejszajc rezystancj proporcjonalnie do
kta wychylenia potencjometru w granicach wartoci 0 - 310 [0] i Umax=62 [V],
b) Schemat stanowiska pomiarowego

c) Opracowanie i zestawienie wynikw pomiarw:

LP,
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

U R

Usr [V] U=S*

[%]
[0] UROSNCY UOPADAJAC
[V]
[V]
[V]
0
0
0
0
0
0
2 2,0080645
0,03
0,03
0,03
10
4
4,25
1,62
1,64
1,63
20
6 6,7258065
3,55
3,58
3,56
30
4,85
5,97
5,41
8 9,0080645
40
10 11,604839
6,70
7,64
7,32
50
12 13,91129
9,35
9,85
9,55
60
14 16,056452
12,18
12,15
70 11,50
14,3
14,38
16 18,314516
80 14,46
18 20,306452
16,62
16,6125
90 16,61
20 22,258065
18,76
18,69
100 18,62
22 23,040323
20,89
20,805
110 20,72
24 23,637097
23,02
22,925
120 22,83
26 23,935484
25,15
25,105
130 25,06
28 24,370968
27,37
27,315
140 27,26
30 24,120968
29,26
29,395
150 29,53
32 24,991935
31,58
31,59
160 31,60
34 24,991935
33,46
33,58
170 33,70
36 25,185484
35,93
35,42
35,675
180
38 25,83871
37,72
37,685
190 37,65
40 26,435484
39,78
39,72
200 39,66
42 26,943548
41,85
41,84
210 41,83
44 27,330645
43,72
43,7
220 43,69
46 28,435484
48,05
48,045
230 48,04
48 28,959677
49,67
49,68
240 49,69
50 29,169355
52,93
52,43
250 51,93
52 29,645161
54,00
53,999
260 53,99
54 30,193548
55,95
55,94
270 55,93
56 30,16129
57,92
57,92
280 57,92
59,79
59,79
59,79
58 29,629032
290
60 30,209677
61,66
61,66
300 61,65
62 29,548387
62,98
62,98
310 62,98

U ROSNOS U OPADAJACY

2
- bd wzgldny przetwornika wyznaczono ze wzoru:
| U U |
r
*100%
U max

d) Wykres zalenoci U = f(), dla przetwornika badanego

70

60
50
40
rzeczywisty

30

wzorcowy

20
10
0
0

100

200

-10

300

400

kt

II
Wyznaczenie statycznej charakterystyki przetwarzania przetwornika potencjometrycznego
obcionego rezystancj Rz.
1. Schemat stanowiska pomiarowego

Pomiar drugi przeprowadzono w sposb taki sam jak pomiar 1. Rnica polegaa na doczeniu
dodatkowej rezystancji zewntrznej (Rz1 = 5,6k oraz Rz2 = 20k ) w ukad pomiarowy przed
woltomierzem.

2.Tabelaryczne zestawienie wynikw pomiarw

a) Dla Rz1 = 5,6k
LP,

[ 0]

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310

UR0 [V] UR0 [V]

0
0,03
1,55
3,23
5,14
6,40
7,92
9,23
10,51
11,81
17,21
18,22
19,99
21,27
23,54
25,21
27,01
29
30,52
32,47
34,45
36,44
38,50
40,62
43,37
45,64
48,3
49,05
50,99
54,92
59,40
62,98

0
0,02
2,41
4,21
5,7
7,27
7,95
9,3
10,6
11,85
17,10
18,21
19,82
21,65
23,5
25,18
27,16
29,91
30,56
32,73
34,59
36,53
38,71
41,11
43,37
45,72
48,3
50,98
51,13
54,89
58,92
62,98

U=S*
[V]

Usr [V]

[%]

0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62

0
0,025
1,98
3,69
5,455
6,835
7,933
9,265
10,55
11,84
17,16
18,215
19,905
21,46
23,52
25,195
27,085
29,455
30,54
32,6
34,52
36,97
38,605
40,865
43,37
45,68
48,3
50,285
51,06
54,905
59,16
62,98

0
0,6129032
0,8709677
1,3548387
2,3790323
3,2258065
4,2741935
5,3629032
6,4274194
7,5806452
8,6612903
10,008065
11,064516
12,524194
12,935484
14,129032
14,822581
15,709677
16,314516
16,645161
17,508065
17,967742
17,233871
16,201613
16,362903
14,991935
13,169355
10,766129
8,0887097
4,9596774
1,5564516
1,6129032

3a. Wyznaczenie wspczynnikw a1, a0:

n
n
n
n
2
U
*
(

*
U
*
i

i
i
i
i

i 1
i 1
i 1
i 1

a0
2
n
n

2
n * ( i ) i
i 1
i 1

a1

n * U i * i i * U i
i 1

i 1

i 1
2

n * ( i ) 2 i
i 1
i 1
n

Przedziay
1

Klasa dok,

a1

a0
0,1083

[%]
0,1425
0,1570
0,2156
0,3624
0,0312
0,2473
0,6651
1,1231
1,5570
2,0796
2,5296
0,1187
0,0403
0,3652
0,3583
0,2995
0,7408
0,9885
0,5453
0,2621
0,5533
0,9655
0,1842
0,8955
1,3522
0,1003
0,6999
0,9195
0,8648
0,3586
0,4219
0,9684

0,1609
0,5

1,6079

0,12896
5

-0,3458

0,1445
1

-9,9234

0,1971
1

-50,0105

Ur = a0 + a1*

0,3626

2,5

0,1083
1,7173
3,3263
4,9353
6,5443
8,1533
9,7623
11,3713
12,9803
14,5893
16,1983
15,8686
17,1650
18,4614
19,7579
21,0543
22,3507
23,6471
25,5469
27,5175
29,4880
31,4586
33,4292
35,3998
37,0167
40,6428
44,2689
47,8951
51,5212
55,1473
58,7735
62,3996

70
60

Napicie [V]

50

Napicie rednie

40
Napicie
wzorcowe

30
20

Napicie
aproksymowane

10
0
0

50

100

150

200

250

300

Kt *

b) Dla Rz1 = 20k

LP,

[ 0]

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32

0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
310

UR0 [V] UR0 [V]

0
0,03
2,62
4,57
6,37
8,34
10,13
11,83
13,59
14,67
16,46
18,22
19,99
21,27
23,54
25,21
27,01
29
30,52
32,47
34,45
36,44
38,50
40,62
43,37
49,48
51,85
54,8
57,18
59,66
60,47
62,98

0
0,02
1,74
9,32
10,64
11,33
12,26
13,37
14,89
14,6
16,41
18,21
19,82
21,65
23,5
25,18
27,16
29,91
30,56
32,73
34,59
36,53
38,71
43,87
45,65
47,98
50,48
52,77
55,67
57,83
60,47
62,98

U=S*
[V]

Usr [V]

[%]

0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
54
56
58
60
62

0
0,025
2,18
6,945
8,505
9,835
11,335
12,09
13,84
14,635
16,435
18,215
19,905
21,46
23,52
25,195
27,085
29,455
30,54
32,6
34,52
36,97
38,605
41,865
44,32
48,68
50,95
53,985
56,95
58,92
60,215
62,98

0,0000
0,2742
0,5645
0,3065
0,8065
0,9839
1,4194
1,5968
1,9194
2,3387
2,3548
3,0484
3,1129
3,3710
3,1452
4,2097
4,2419
4,3065
4,5806
4,2258
4,9032
4,0968
4,0161
3,5161
3,7258
2,4677
2,0645
1,1935
0,2903
0,5968
1,9355
1,6290

3b. Wyznaczenie wspczynnikw a1, a0:

n
n
n
n
2
U
*
(

*
U
*
i

i
i i i
i 1
i 1
i 1
i 1

a0
2
n
n

2
n * ( i ) i
i 1
i 1

a1

n * U i * i i * U i
i 1

i 1

i 1
2

n * ( i ) 2 i
i 1
i 1
n

Przedziay
1

Klasa dok,

a1

a0
-0,1069

[%]
0,2047
0,3299
0,0741
0,2381
0,0422
0,0810
2,0500
2,3903
2,6823
2,9500
3,5000
3,5258
0,0814
0,1264
0,1738
0,1711
0,0806
0,1229
0,2339
0,1048
0,3629
0,2661
0,0323
0,2581
0,1136
0,0393
0,0550
0,1595
0,1151
0,1506
0,3094
0,1337

0,1851
0,5

0,1142

0,1803
5

-0,3018

0,1839
0,5

-5,0200

0,2105
0,5

-14,7097

Ur = a0 + a1*

0,2510

0,5

-0,1069
1,7445
3,5960
5,4474
7,2988
9,1502
9,6540
11,2630
12,8720
14,4810
16,0900
17,6990
21,7645
23,6034
25,4422
27,2811
29,1200
30,9588
32,8700
34,9750
37,0800
39,1850
41,2900
43,3950
45,5246
48,0343
50,5441
53,0539
55,5636
58,0734
60,5832
63,0929

70
60

Napicie [V]

50
Napicie rednie

40
30

Napicie
wzorcowe

20

Napicie
aproksymowane

10
0
-10

50

100

150

200

250

300
Kt *

III. Wyznaczenie charakterystyki = f (k) dla dwch rnych wartoci wspczynnikw

r, wynoszcych kolejno r = 0,36 raz 0,89.
[0]

dla r = 0,36

10

0,032258

20

0,064516

30

0,096774

40

0,129032

50

0,16129

60

0,193548

70

0,225806

80

0,258065

90

0,290323

100

0,322581

110

0,354839

120

0,387097

130

0,419355

140

0,451613

150

0,483871

160

0,516129

170

0,548387

180

0,580645

190

0,612903

200

0,645161

210

0,677419

220

0,709677

230

0,741935

240

0,774194

250

0,806452

260

0,83871

270

0,870968

280

0,903226

290

0,935484

300

0,967742

310

dla r = 0,89

0,0000
0,0004
0,0014
0,0030
0,0052
0,0079
0,0109
0,0142
0,0178
0,0215
0,0254
0,0292
0,0331
0,0368
0,0403
0,0435
0,0464
0,0489
0,0509
0,0523
0,0532
0,0533
0,0526
0,0511
0,0487
0,0453
0,0408
0,0352
0,0284
0,0203
0,0109
0,0000

0,0000
0,0009
0,0035
0,0075
0,0129
0,0194
0,0269
0,0351
0,0440
0,0532
0,0627
0,0723
0,0817
0,0909
0,0995
0,1075
0,1147
0,1209
0,1258
0,1294
0,1314
0,1317
0,1301
0,1264
0,1205
0,1120
0,1010
0,0871
0,0703
0,0502
0,0269
0,0000

charakterystyka = f (k)
0,1400
0,1200
0,1000
0,0800

0,36

0,0600

0,89

0,0400
0,0200
0,0000
0

0,2

0,4

0,6

0,8

Zadanie
Wyznaczy kt , dla ktrego bd wzgldny l bdzie najwikszy w caym zakresie pomiarowym oraz dopuszczaln
warto rezystancji, ktr mona obciy przetwornik potencjometryczny, aby klasa dokadnoci bya nie wysza ni
1,5.

r k 2 1 k
U
R

, gdzie k
; r max
U max 1 r k 1 k
max
Rz

Przyjmujc warunek, e

r k 1 k 1 wzr przyjmuje posta:

U
r k 2 1 k
U max

Aby obliczy kt, dla ktrego bd wzgldny bdzie najwikszy, rniczkujemy powysze rwnanie wzgldem k:

r k (2 3k )
k

0 r k (2 3k ) 0
k

k 0 k

2
3

2
310 206, 7
3
Przyjmujc l<1,5%, wykorzystujc powysze zalenoci otrzymamy:

k max

4
2
0, 015 r 1
9
3
r 0,1 Rz 10 Rmax
Dla takich wartoci Rz klasa dokadnoci bdzie wiksza ni 1,5.

Wnioski:
1. Przetworniki statyczne to takie, w ktrych sygna zarwno wejciowy jak i wyjciowy
ma charakter ustalony.
2. W przetwornikach liniowych czsto wystpuje skadowa nieliniowa, spowodowana
konstrukcj aparatury pomiarowej i trudnoci wzorcowania, Takie charakterystyki mona
przyblia z okrelon dokadnoci za pomoc linii prostej.
3. W przetwornikach statycznych moe wystpowa zjawisko histerezy, objawiajce si
niejednoznacznoci pomiaru w zalenoci od kierunku pomiaru.
4. Charakterystyka przetwornika zmienia si na bardziej nieliniow wraz z obcianiem.
Tak charakterystyk moemy aproksymowa za pomoc jednej prostej ( i wyznaczy
dla niej klas dokadnoci), lub przybliy j prostymi w odpowiednich przedziaach ( i dla
kadego przedziau wyznaczy odpowiedni klas dokadnoci).
5. Dodanie rezystancji rwnolegle do woltomierza znacznie poprawio dokadno odczytu. Im
wiksza rezystancja, tym dokadniejszy by pomiar.